e d i t ö r d e n

Geçmişe köprülerimiz...
Çoğumuz okul yıllarında sıralar halinde el ele tutuşarak bir müzeyi ziyarete götürüldük
öğretmenlerimiz tarafından. Müzede bizlere gösterdiler sergilenen eserleri, tarihlerini anlattılar. Sıradan
bazen koparak müzenin salonlarında koşup, bahçesinde oyunlara daldığımız ve öğretmenlerimizin
T.C. bizleri bir arada tutma çabaları kaldı hafızalarımızda. Böylesine bir geziyi unutamadık yıllarca ama
ANKARA VALİLİĞİ
müzeleri unuttuk.
Ne zaman ki; başka bir şehirden ya da yurt dışından bir arkadaşımıza yaşadığımız şehri
gezdirmek istediğimizde aklımıza gelir müzeler. Hatırlamaya çalışırız; hangi müze vardır, nasıl gidilir,
gittiğimizde ne anlatılır diye düşünmeye başlar ve ani bir heyecan kaplar benliğimizi.
Bu yayını Ankara Müzelerini, ziyarete gelenlere ve onlara eşlik edecek olan Ankaralılara
sunmak istedik. Ankara'nın müzecilik alanında oldukça zengin olduğunu gördük. Müzeleri gezdikçe
tarihten bir yaprak çevirdiğimizi hissedip mutlu olduk.
Ülkemiz müzecilik tarihinin 13.yy'da Selçuklular Döneminde Dulkadiroğulları'nın
Kahramanmaraş Kalesi’nde Geç Hitit eserlerini biriktirmeye başlamalarına uzandığını, 1846 yılında
Tophane-i Amire Müşiri Fethi Ahmet Paşa'nın İstanbul Aya İrini Kilisesinde ilk müzenin temellerini
T.C. ANKARA VAL‹L‹Ú‹ attığını, 1881'de Osman Hamdi Bey'in müze müdürlüğüne getirilmesiyle Asar-ı Atik
‹l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü Nizamnamesinin hazırlanarak, yurt dışına eserlerin çıkışının yasaklandığını, Çinili Köşk'te İstanbul
Arkeoloji Müzesi, Konya ve Bursa Müzelerinin kurulduğunu, Kurtuluş Savaşı yıllarında Sakarya
Anafartalar Cad. No: 65 (Eski Adliye Binas›) Ulus - ANKARA
Meydan Savaşı esnasında 9 Eylül 1920'de göreve başlayan hükümetin ilk yapacağı işler arasında eski
Tel: (0.312) 310 87 87 (Santral) eserlerin derlenmesi ve müzeler kurulması konusunun yer aldığını, Ulu Önder Atatürk'ün direktifiyle
Faks: (0.312) 310 03 42 1921'de Ankara Kalesi içindeki Akkale'de Eti Müzesi kurulmuş olduğunu, daha sonra 1923 yılında
Etnografya Müzesinin kurulduğunu hayranlıkla öğreniyoruz.
Web: www.kulturturizm.gov.tr Yurdumuzda izlerini bırakmış medeniyetlerin ihtişamını Anadolu Medeniyetleri Müzesini gezince
www.ankara.gov.tr anlıyoruz. Gordion'da Midas'ın yaşadığı yerleri görme isteği uyanıyor içimizde. Polatlı'da bir milletin
e-mail: ankarakulturveturizm@mynet.com bağımsızlığını kazanırken verdiği mücadeleyi hayranlıkla iliklerimize kadar hissedip, şehitlerimizin
önünde saygı ile eğilip, şükran duygularımızla ayrılırken, tarım aletlerinin sergilendiği Tarım Müzesine
uğramadan edemiyoruz.
Ulu Önderimizin misafir edildiği Etnografya Müzesinde ninelerimizin gelinliklerini görüyoruz.
Hava Kuvvetleri Müzesinde Atatürk'ün direktifiyle 1937 yılında havadan çekilmiş ören yeri
fotoğraflarını, Haritacılık müzesinde 1886 yılında yapılan kabartma haritalarını, Anıtkabir Atatürk ve
Kurtuluş Savaşı Müzesinde ülkemizi bağımsızlığa götüren destanı izliyoruz. Oyuncak müzesinde
çocukluğumuza dalıp, kendi yapabildiğimiz oyuncakları düşünüyor ve bu muhteşem müzelerden farklı
dünyalara dalmış bir şekilde ayrılıyoruz.
ISBN: 975-17-3226-3
Ve nihayet sizlere işte Ankara Müzeleri diyoruz…

*Bu yay›n Ankara ‹l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü’nce haz›rlanm›ß,

Ankara Valili¤i ‹l Özel ‹daresi’nce bast›r›lm›ßt›r. Do¤an Acar
(2006) ‹l Kültür ve Turizm Müdürü
Modern Ankara Müzeleri...

“Türkiye Cumhuriyeti'nin Temeli Kültürdür” diyen Atatürk, Kurtuluş

Savaşının sürdüğü günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Ankara'da
açılmasından sonra kurulan hükümetin yapacağı işler arasında Eski Eserlerin
derlenmesi ve yeni müzelerin açılmasının yer almasını sağlayarak müzelerimizin
kültür hayatımızdaki yerini ve önemini en iyi biçimde göstermiştir.

Cumhuriyetimizin kurulmasından sonra, Atatürk'ün direktifiyle 1923'de

kurulan Heyeti-İlmiye'nin Türk Etnografya Müzesinin hemen açılması kararını
alması ve daha sonra Ankara Kalesi’nde (Akkale) Eti Uygarlığı Eserlerinin
toplandığı müze haline getirilmesi çalışmalarının başlatılması Ankara'da müzeciliğin
temelini teşkil etmiştir.

Tarih boyunca çeşitli uygarlıkların bıraktığı kültürel değerler ile

Cumhuriyetimizin zengin tarihi birikimini barındıran ve genç kuşaklara aktaran
Modern Ankara Müzelerinin, Başkentimizin kültür yaşamının odaklandığı yerler
haline gelmiş olduğu herkes tarafından kabul görmektedir. Diğer yandan müzeler
tarihi ve kültürel değerleri en iyi şekilde koruma ve teşhir görevini yaparken, eğitim
ve bilim yuvası olarak genç kuşakların buluşma yerleri olmaktadır.

Bugün Ankara'da Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzelerin yanında,

askeri müzelerin, üniversite müzelerinin, diğer resmi ve özel müzelerin gerek teşhir
ve gerekse kullanılan teknikler açısından batıdaki müzelerle boy ölçüşebilen seviyeye
gelmiş olmaları ve ödüller almaları memnuniyet vericidir.

Başkent Ankara'nın ülkemiz ekonomisinde lokomotif rol oynayan turizm

sektöründen hak ettiği payı almasında sahip olduğu doğal ve kültürel zenginliklerinin
etkin bir şekilde tanıtılması büyük önem arz etmektedir.

Kültür varlıklarını barındıran müzeleri bir araya getiren bu eserin Ankara'nın

tanıtılmasında katkı ve yararlar sağlayacağı inancıyla hazırlanmasında emeği geçen
kamu kurum, kuruluş ve kişilere teşekkür ederim.

Kemal ÖNAL
Ankara Valisi
 ‹Ç‹NDEK‹LER
“Cumhuriyetimizin Baßkenti”
Akkale 08
Anadolu Medeniyetleri Müzesi 10
Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi 16
Cumhuriyet Müzesi 18
Kurtuluß Savaß› Müzesi 20
Cumhuriyet Devri Müzesi 22
Etnografya Müzesi 24
Gordion Müzesi 28
Midas Tümülüsü 30
Roma Hamam› 32
Alagöz Karargah Müzesi 34
An›tkabir 36
Arßiv Müzesi 40
Devlet Mezarl›¤› Müzesi 42
Haritac›l›k Müzesi 44
Hava Müzesi 46
Sakarya Þehitleri An›t› ve Müzesi 48
AOÇ Atatürk Evi Müzesi 50
Çankaya Müze Kößk 52
Demiryolu Müzesi ve Sanat Galerisi 54
Atatürk Konutu ve Demiryollar› Müzesi 56
TCDD Aç›k Hava Buharl› Lokomotif Müzesi 60
K›z Teknik Ö¤retim 100. Y›l Müzesi 62
MTA Tabiat Tarihi Müzesi 64
Meteoroloji Müzesi 66
Telekomünikasyon Müzesi 68
TRT Müzesi 70
Türk Hava Kurumu Müzesi 72
T.C. Ziraat Bankas› Müzesi 74
75. Y›l Cumhuriyet E¤itim Müzesi 76
Mehmet Akif Ersoy Evi Müzesi 78
ODTÜ Arkeoloji Müzesi 80
Oyuncak Müzesi 82
Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi 84
Beypazar› Kültür ve Tarih Müzesi 86
Keçiören Estergon Etnografya Müzesi 88
Polatl› Tar›m Müzesi 90
Augustus Tap›na¤› 92
‹mtiyaz Sahibi: T.C. Ankara Valili¤i ‹l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü Gordion 94
Yay›na Haz›rlayan ve Yay›n Koordinatörü: Recep Peker TANITKAN • tanitkan@gmail.com
Editör: Do¤an ACAR Kaz› Alanlar› 96
Foto¤raflar: Recep Peker TANITKAN • Adil ÇULHAOÚLU • Müze Arßivleri Ve Di¤erleri 98
Yaz› Kurulu: Selahattin EKREMOÚLU • Melek YILDIZTURAN • Adil ÇULHAOÚLU • Osman CAÚALOÚLU
Tasar›m - Bask›: REKMAY • www.rekmay.com.tr
Cumhuriyetin ‹lk Müzesi

AKKALE
Ankara'ya egemen bir tepe üzerinde kurulan Kale, iç ve d›ß kale
olmak üzere iki bölümden olußmaktad›r. Tarih boyunca çeßitli
medeniyetlerin baßkenti olan Ankara'da kalenin hem savunma hem
de yerleßim amaçl› kullan›lmas› nedeni ile hemen hemen her
dönemde bak›m ve onar›m›n›n yap›lmas› günümüze kadar ulaßma
nedenlerinden biridir. Bu gün, geçen yüzy›ldan kalan Osmanl› evleri
kalenin iç k›sm›nda yer almaktad›r. Kale duvarlar› 8-10 m. yüksekli¤e
kadar büyük blok taßlardan, üst k›s›mlar› ise tu¤ladan inßa edilmißtir.
‹ç kaledeki kulelerin yüksekli¤i 14 ile 16 m. aras›nda de¤ißmektedir.
Ne zaman yap›ld›¤› kesin olarak bilinmemekle birlikte M.Ö. 2.
yüzy›l›n baß›nda Galatlar›n Ankara'ya yerleßmeleri s›ras›nda kalenin
var oldu¤u bilinmektedir. Roma ‹mparatoru Caracalla, Anadolu
seyahatinde Ankara'n›n surlar›n› tamir ettirmißtir. Roma döneminde
kalenin surlar› bugünkü kaleden çok aßa¤›da, Augustus Tap›na¤›
çevresinde bulunmaktayd›.
M.S. 620’de Sasani Hükümdarlar›ndan Hüsrev'in Ankara'y› ele
geçirerek tahrip etmesi ve 629’da ma¤lup edilerek buradan
ç›kar›lmas› üzerine, Bizansl›lar kaleyi yeniden onarm›ßlard›r.
‹mparator II. Konstantinos d›ß kaleyi yapt›rm›ß, ‹mparator III. Leon
ise kale duvarlar›n› onart›rken iç kale surlar›n› da yükselttirmißtir.
I Alaeddin Keykubad kaleyi yeniden onartm›ß. 1249’da ise
II. Keykavus kaleye yeni ilaveler yapm›ßt›r. Osmanl›lar döneminde
zaman zaman onar›l›p, kalenin d›ß duvarlar› genißletilmißtir.
Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nin temelini olußturan ve 1921 y›l›nda
Atatürk'ün talimatlar›yla kurulan ET‹ MÜZES‹ Ankara Kalesi'nin en
yüksek Akkale burcunda kurulmuß olup, 1948 y›l›nda kadar
Cumhuriyetimizin ilk müzesi olarak hizmet vermißtir.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

9
Anadolu Medeniyetleri
Müzesi

A
vrupa'da Y›l›n Müzesi seçilmek gibi önemli bir baßar›ya 1997
y›l›nda imza atan, Kurßunlu Han ve Mahmut Paßa
Bedesteni'nde hizmet veren Anadolu Medeniyetleri Müzesi,
Ankara Kalesi'nin güney do¤usunda, Atpazar› Semti'nde Gözcü Sokak
üzerinde yer almaktad›r.
Mahmut Paßa Bedesteni, Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamlar›ndan
Mahmut Paßa taraf›ndan 1464-1471 y›llar› aras›nda yapt›r›ld›¤› tah-
min edilmektedir. Ortada 10 kubbe ile örtülü dikdörtgen planl›
kapal› mekan, üstü beßik tonozlarla örtülü ve karß›l›kl› simetrik bodrum ilavesi ile üç katl›d›r. Ortada avlu ve revak, s›ras› ile bunlar› çeviren iki katl› odalardan olußur.
yerleßtirilen 102 dükkandan meydana gelen bir arasta ile çevrilidir. Birinci katta 30, zemin katta 28 oda vard›r. Ah›r olarak yap›lan bodrumu L ßeklinde bir plana sahiptir.
Bedestene do¤udan iki, kuzey ve bat›dan birer kap›yla girilir. Yap›m Bodrum k›sm› bu gün depo olarak kullan›lmaktad›r.
malzemesi olarak tu¤la ve moloz taß kullan›lm›ßt›r. Üst örtüsü Dünyan›n say›l› müzeleri aras›nda yer alan Anadolu Medeniyetleri Müzesi, bu topraklar üzerinde
kurßunla kapl›d›r. günümüze kadar yaßam›ß olan uygarl›klar› kronolojik bir s›rayla ziyaretçilerine sunmaktad›r.
Kurßunlu Han, yine Fatih dönemi baß vezirlerinden Mehmet Paßa'n›n Müzede sergileme, girißte solda ilk Paleolitik (Yontma Taß Ça¤›) vitrinle baßlamaktad›r.
‹stanbul Üsküdar'daki imaretine vak›f olarak 15. yüzy›l›n ilk yar›s›n- Paleolitik Dönem günümüzden yaklaß›k 900.000 y›l önce baßlay›p, 10 000 y›l önce son bulan
da yapt›r›lm›ßt›r. Han, Osmanl› Devri hanlar›n›n tipik plan karakte- dönemi içermektedir. ‹lk insan›n ortaya ç›k›ß›n›, ilk aletlerin üretimi aç›s›ndan önem taß›mak-
rinde olup, arazinin e¤imine uyarak do¤u taraf› iki katl›, bat› taraf› tad›r.
Yerleßik yaßama geçilmesi ve ilk besin üretiminin baßlamas› ile birlikte Anadolu'da Neolitik Dönem
baßlar. Kerpiç temelli, kerpiç duvarl›, düz daml› evler ma¤aralardan sonra insan-
lar›n yaßad›klar› ilk konutlar›d›r. Seramik yap›m›, Ana Tanr›ça kültünün
ortaya ç›kmas›, tekstil üretimi, obsidyen aynalar ve makyajla ilgili buluntu-
lar, mülkiyeti belgeleyen mühürler dönemin ilkleri aras›nda yer almaktad›r.
Neolitik Dönem yaklaß›k olarak M.Ö. 10 000 ile M.Ö. 5500 y›llar› aras›n› kapsar.
Taß aletlerin yan›nda bak›r›n da kullan›lmas› ile baßlayan dönem Kalkolitik Dönem olarak
adland›r›lmaktad›r. Bu dönem konutlar› taß temelli kerpiç duvarl›d›r. Art›k seramikler kök boyay-
la bezenmeye, perdahlanmaya ve form aç›s›ndan çeßitlenmeye baßlam›ßt›r. Gümüß ve bak›r›n kul-
lan›lmas› bu dönemin ilkleri aras›nda yer al›r. Kalkolitik Dönem M.Ö. 5500-3000 y›lar› aras›nda
yaßanm›ßt›r.
M.Ö. III. binin baßlar›nda Eski Tunç Ça¤›'nda insanlar bak›r ile kalay› kar›ßt›rarak tunç madenini
elde etmißlerdir. Geleneksel Anadolu mimarisini temsil eden taß temelli kerpiç duvarl› evler bu
dönemde de devam etmißtir. Tunçtan yapt›klar› kap-kacak ve süs eßyalar›n›n yan› s›ra bak›r alt›n
11
gümüß ve elektron madenini de kullanm›ßlard›r. Seramikte form
olarak bir zenginlik ve bezemede çeßitlilik göze çarpar.
Geometrik motifler kaz›ma ve boyama tekni¤iyle yap›lm›ßt›r.
Dönemin sonlar›na do¤ru seramik yap›m›nda çark kullan›lmaya
baßlam›ßt›r. Eski Tunç Ça¤› merkezlerinde çok miktarda ele
geçen a¤›rßaklar, tezgah a¤›rl›klar› ve kirmenler dokumac›l›¤›n
çok ilerledi¤ini göstermektedir.
M.Ö. 1950-1750 y›llar› aras›nda Asurlularla olan ticari ilißkiler
sayesinde yaz›n›n (Çivi Yaz›s›) ve silindir mühür gelene¤inin
Anadolu'ya girdi¤ini görüyoruz. Ticareti Asur'dan getirilen ka-
lay, keçi k›l›, dokuma ürünleri, elbise kumaß›, süs eßyas› ve
baz› kokular karß›l›¤›nda de¤ißtirilen alt›n ve gümüß eßya oluß-
turuyordu.
En önemli merkez Kayseri s›n›rlar› içinde yer alan Kültepe Kaniß
Karumu'dur. Müzede sergilenen Koloni Ça¤› eserleri aras›nda
Kaniß Kral› Anitta'n›n ad› yaz›l› olan tunç hançer, Hititçe ad›
Kubaba olan bereket tanr›ças›, kal›ba dökülmüß tanr› ve tanr›
ailesi mühürleri, ryton olarak adland›r›lan törensel içki kaplar›
dönemin en önemli eserlerindendir.
M.Ö.1750-1200 y›llar› aras›nda Anadolu'da baßkent Bo¤azköy ol-
mak üzere Hititler görülmektedir. ‹lk olarak pißmiß toprak ka-
bartmal› vazolara bu dönemde rastlan›lmaktad›r. Asur Ticaret
Kolonileri Ça¤›'nda ortaya ç›kan törensel içki kaplar› (ryton)
Hitit Dönemi'nde de devam etmektedir.
Eski Hitit Krall›¤› M.Ö.II. binin ikinci yar›s›nda imparatorluk
haline gelmißtir. M.Ö.1400'lerde baßlayan Hitit sanat› kesintisiz
olarak 1200'lere kadar saf Hititli eserler vermißtir. Tap›nak
mimarisinde ve heykel yap›m›nda oldukça gelißmißlerdir. Þehir
surunun çeßitli kap›lar› olup bunlar sfenksler, tanr› kabartmalar›, aslan protomlar›yla
süslenmißtir. Kral kap›s›ndaki Savaß Tanr›s› kabartmas› bir heykel görünümünde olup
Hititlerin taß ißçili¤inde ne kadar ileri gitti¤ini göstermektedir. Ayr›ca ßehir duvarlar›n›
süsleyen ortostadlar bu dönemde Alacahöyük'ten baßka hiçbir merkezde ele geçme-
mißtir. Anadolu'da bilinen ilk yaz›l› antlaßma olan Kadeß Antlaßmas› ve 1986 y›l›nda
bulunan tek tunç tablet dönemin önemli eserleri aras›nda yer almaktad›r.
M.Ö.12. yüzy›lda bo¤azlar üzerinden Anadolu'ya gelen Deniz Kavimleri, Hitit ‹mpara-
torlu¤u'nu y›karlar. Bu sald›r›dan kurtulabilen Hititler M.Ö.700 y›l›na kadar Güney ve
Güneydo¤u Toroslar›n da¤l›k bölgelerinde beylikler halinde yaßarlar. Geç Hitit olarak
adland›r›lan bu dönem sanat›n›n önemli özelliklerinden biri mimari ile yontuculu¤un
birlikte uygulanmas›d›r. Ortostad gelene¤i Arami etkisinde bu dönemde de devam
etmißtir. Çivi yaz›s› yerine Hiyeroglif yaz›n›n kullan›lmas›, Geç Hitit ßehir krall›klar›
kültürünün ortak özelliklerindendir. Bu dönemin eserleri müzede orta salonda
sergilenmektedir.
12.yy’da Deniz Kavimleri göçü ile Anadolu'ya gelen Frigler
baßkent Gordion olmak üzere Frig Devletini
kurmußlard›r. Metal taklidi kaplar, a¤aç ißçili¤i,
Urartulardan ithal edilen ve kendi anlay›ßlar›n› da
katarak yeni bir stil gelißtirdikleri tunç kazanlar,
fibulalar, situlalar dönem özelli¤i taß›yan eser-
lerdir. Bölgede hala yo¤un olarak yetißtirilen kaz,
üzeri bezemeli rytonlar olarak karß›m›za ç›kar. Orta
ve ‹ç bat› Anadolu'da Bat› Anadolu'nun pahal› boyal›
seramiklerine karß›n Friglerin üretti¤i siyah ve gri yap›m
seramikler uzun bir zaman dilimi boyunca tercih edilmißtir.
M.Ö.II. binde Hitit panteonunda ''Kubaba'' diye adland›r›lan
tanr›ça Friglerde ''Kybele'' olarak karß›m›za ç›kar.
13
 polis (Istanbul), Do¤u Roma ‹mparatorlu¤unun baßkenti
olur ve Bizans Dönemi baßlar. 1071 Malazgirt Savaß› ile
birlikte Anadolu kap›lar› Türklere aç›l›r ve Türkiye Cumhu-
riyeti kurulana kadar Büyük Selçuklu Devleti, Anadolu
Selçuklu Devleti, Osmanl› ‹mparatorlu¤u bu topraklar
üzerinde hüküm sürer. 1919 y›l›nda baßlayan Kurtuluß
Savaß› sonunda, 1923 y›l›nda Cumhuriyet ilan edilir ve
son olarak Anadolu topraklar›nda Türkiye Cumhuriyeti
Devleti kurulur.
Bu salonun Klasik Seksiyonunda M.Ö.7.yüzy›ldan günümüze
Anadolu'da yaßam›ß olan uygarl›klar kronolojik bir s›rayla,
Ankara seksiyonunda ise, Ankara merkez ve çevresinde
yap›lan kaz›lardan ç›kan eserler sergilenmektedir.

Ad›n› Urartucada da¤l›k bölge anlam›na gelen Uruarti'den alan

Urartular, M.Ö. I. binin baßlar›nda Baßkent Tußba olmak üzere
Van Gölü çevresinde bir devlet kurmußlard›r. Urartu topraklar›
yüksek ve kayal›k da¤larla çevrili düzlüklerden, platolardan,
dar ve derin vadilerden meydana gelmißtir. Geçim kaynaklar›
tar›m ve hayvanc›l›kt›r. Çivi yaz›s›n› kullanm›ßlard›r. Urartu
sanat›n›n önemli özelliklerinde olan an›tsal yap›lar›n duvarlar›n›
süsleyen duvar resimleri ilgi çekicidir. Çiçek ve geometrik
motiflerle olußturulan kompozisyonlar, kutsal a¤ac›n iki
yan›ndaki kanatl› cinler, kanatl› sfenksler, kutsal hayvan
üzerindeki tanr›lar, hayvanlar aras›ndaki mücadele ve di¤er
hayvan sahneleri çok sevilen konulard›r. Urartu maden
sanat›n›n kendine özgü heykelciklerle süslü tunç kazanlar›
Frigya'ya K›ta Yunanistan'a ve ‹talya'ya ihraç edilmißtir. Ke-
merler, mi¤ferler ve kalkanlar, adak levhalar›, koßum tak›m-
lar› Urartu maden sanat›n›n ilgi çekici eserlerindendir. Ele
geçen eserlerden, fildißi ißçili¤i gelene¤inin Urartular'da
büyük bir baßar›yla devam etti¤i görülmektedir.
M.Ö.700-300 tarihleri aras›nda Güney ve Bat› Anadolu'da Karia
ve Lykia, Orta Anadolu'da Lidya Krall›klar› vard›r. Lidya
hakimiyeti M.Ö. 546 y›l›nda Persler taraf›ndan y›k›l›r ve Anadolu
Pers egemenli¤i alt›na girer (M.Ö.546-334). M.Ö.4. yy'›n son-
lar›nda Büyük ‹skender Pers egemenli¤ine son verir ve M.Ö.330-
30 y›llar› aras›nda Helenistik Dönem hüküm sürer. Bergama
Kral› Attalaos'un vasiyeti ile Anadolu Roma egemenli¤ine girer.
330'lu y›llarda Roma ‹mparatorlu¤u ikiye bölünür. Konstantino-

Gözcü Sokak No.2 Ulus

Tel: (312) 324 31 60 - 324 31 61
14 Her gün aç›k • Yaz 08.30-19.00 • K›ß 08.30-17.00
 Ankara Devlet Resim ve
Heykel Müzesi
B
üyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün
direktifleri ile Mimar Arif Hikmet Ko-
yuno¤lu taraf›ndan projelendirilerek,
1927-1930 y›llar› aras›nda ''Halk Evi'' olarak
inßa edilmißtir. Daha sonra ''Türk Oca¤›'' olarak
kullan›lan bina, 1980 y›l›nda restore edilerek
müze olarak aç›lm›ßt›r. Müze k›sa bir süre
içinde ça¤daß müzecili¤in gerektirdi¤i tüm
fonksiyonlar› ve hizmetleri içeren bir kurum
durumuna gelmißtir. ‹çi ve d›ß› Marmara
Adas›'ndan getirilen mermerler kullan›larak;
Selçuklu motifleri ve eski Ankara evlerine
özgü süslemelerle bezenmißtir.
Müzede, 19. yüzy›l baß›ndan günümüze kadar,
resim ve heykel sanatlar›m›z›n olußumu ve ge-
lißiminde önemli role sahip tüm sanatç›lar›m›-
z›n en seçkin eserlerinin teßhir edildi¤i bir
sanat merkezi niteli¤indedir. Müzede, Türk plastik sanatlar›n›n geçirdi¤i gelißim dönemlerini ve gruplar›n› yans›tan eserler, sat›n alma
ya da yerli-yabanc› yay›nevlerinin ve yabanc› ülke büyükelçilerinin ba¤›ßlar›yla her geçen gün zenginleßen Plastik Sanatlar Kütüphanesi
ve Türk Plastik Sanatç›lar› Bilgeli¤i bulunmaktad›r. Müzede ayr›ca restorasyon, resim, heykel ve seramik atölyeleri bulunmaktad›r.
D›ß ülkelerle ülkemiz aras›ndaki kültürel anlaßmalar çerçevesinde ülkemizde düzenlenen resim, heykel, bask› sanatlar› foto¤raf sergi-
leri müzenin periyodik sergileri için ayr›lan üç galerisinde sergilenmektedir. Müze galerilerinde ayr›ca Güzel Sanatlar Genel
Müdürlü¤ü'nün organizasyonu ile haz›rlanan retrospektif sergiler, kißisel sergiler ve yar›ßmal› sergiler yap›lmaktad›r. Talatpaßa Bulvar› Türk Oca¤› Sok. No: 1 Ulus
Tel: (312) 310 20 94 - 95
16 Pazartesi hariç hergün aç›k 08.30-17.30
 II. Türkiye Büyük Millet Meclisi Binas›

CUMHUR‹YET
MÜZES‹

M
imar Vedat Tek (1873-1942) taraf›ndan 1923 y›l›nda,
Cumhuriyet Halk F›rkas› Mahfeli olarak tasarlanan ve
inßa edilen bu bina ißlevi de¤ißtirilerek, Meclis olarak
kullan›lm›ßt›r. I. Türkiye Büyük Millet Meclisi binas›n›n yetersiz
olmas› ve gelißen Cumhuriyet Türkiye'si Meclisinin ihtiyaçlar›n›
karß›layamamas› nedeniyle binada bir tak›m de¤ißiklik ve
eklemeler yap›larak; II. Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak 18
Ekim 1924 y›l›nda kullan›lmaya baßlanm›ßt›r. II. Türkiye Büyük
Millet Meclisi 1924-1960 y›llar› aras›nda Atatürk ilke ve ink›lapla-
r›n›n gerçekleßtirildi¤i, Cumhuriyetin gelißmesi için çok önemli
kararlar›n al›nd›¤›, ça¤daß yasalar›n ç›kar›ld›¤›, uluslararas› alan-
da Türkiye'nin etkinli¤ini ve sayg›nl›¤›n› art›ran antlaßmalar›n
yap›ld›¤›, çok partili sisteme geçißin sa¤land›¤› önemli bir yap›d›r.
30 Ekim 1981 tarihinde Cumhuriyet Müzesi olarak ziyarete
aç›lm›ßt›r.
Bodrum üzerine iki katl› olan yap›n›n iç bölümleri, iki kat boyun-
ca yükselen ortadaki Meclis Salonunun üç kenar›na dizilmißtir.
Girißten sonra enine uzanan, iki ucunda merdivenlerin yer ald›¤›
geniß geçit, üst katta Selçuklu ve Osmanl› bezemeleri ile süslü bir
tavanla örtülmüßtür. Benzer biçimde ele al›nm›ß yerlerden biri-
side büyük salondur. Yer yer localarla de¤erlendirilmiß bu salonun
özellikle y›ld›z motiflerini içeren ahßap panolar› Birinci Ulusal
Mimarl›k Döneminin genel özelliklerinin bir yans›mas›d›r. Bu
durum özellikle ön cephede varl›¤›n› gösterir. Sonradan düzenle-
nen taç kap› d›ß›nda kemerler, saçaklar, yer yer çinilerin yer
ald›¤› bölümler dönemin egemen olan anlay›ß› olarak ortaya
ç›km›ßt›r.

Cumhuriyet Bulvar› No.22 ULUS

Tel: (312) 310 53 61 - 311 04 73
30 Pazartesi hariç hergün aç›k 08.30-12.30 / 13.30-17-30
 I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Binas›

KURTULUÞ SAVAÞI
MÜZES‹
Ulus Meydan›'nda bulunan I.Türkiye Büyük Millet Meclisi Binas›n›n yap›m›na 1915'de ‹ttihat
ve Terakki Cemiyeti Kulübü olarak baßlanm›ß, plan› Evkaf (Vak›flar) Mimar› Salim Bey
taraf›ndan yap›lm›ßt›r. Birinci Ulusal Mimarl›k Dönemi yap›lar›ndan olan iki katl› bina
Ankara Taß›ndan (Andezit) inßa edilmißtir. 23 Nisan 1920 ile 15 Ekim 1924 tarihleri
aras›nda I. TBMM olarak kullan›lan bina daha sonra Cumhuriyet Halk F›rkas› Genel Merkezi
ve Hukuk Mektebi olarak ißlevini sürdürmüß, 23 Nisan 1961 tarihinde "Büyük Millet Meclisi
Müzesi" ad›yla halk›n ziyaretine aç›lm›ßt›r. Kültür ve Turizm Bakanl›¤›, Kültür Varl›klar› ve
Müzeler Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan yap›lan restorasyon ve teßhir - tanzim çal›ßmalar›ndan
sonra, 23 Nisan 1981 tarihinde "Kurtuluß Savaß› Müzesi" olarak yeniden ziyarete aç›lm›ßt›r.
Müzede girißin sa¤›nda; zaman›nda da mescit olarak kullan›lan ilk odan›n yan›nda Mustafa
Kemal Paßa'n›n çal›ßma odas› olan Reis Odas› yer almaktad›r. Genel Kurul Salonundan sonra,
birinci dönem milletvekillerinin foto¤raflar›n›n sergilendi¤i odadan sonraki alt›nc› oda idare
odas› olarak kullan›lmaktad›r. Solda Bakanlar Kurulu Odas›, bitißi¤inde Þeriye Encümeni
Odas›, Kulis, ‹dare odas›nda kurtuluß savaß›nda kullan›lan eserler sergilenmektedir.
Koridorun sol taraf›nda Çanakkale Savaß›'ndan baßlayarak Kurtuluß Savaß›'na kadar devam
eden olaylar ve baz› savaß sonras› temalar› içeren ya¤l› boya tablolar, koridorun sa¤›nda ise
milletvekillerine ait foto¤raflar sergilenmektedir. Müzenin alt kat› ise bugün foto¤rafhane,
eser depolar› ve sergi salonu olarak kullan›lmaktad›r.
Cumhuriyet Bulvar› No.14 ULUS
FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU Tel: (312) 310 71 40 - 310 49 60/188
20 Pazartesi hariç hergün aç›k 08.30-12.30 / 13.30-17.30
 CUMHUR‹YET
DEVR‹ MÜZES‹
Atatürk Kültür Merkezi, Müze-Sergi-Folklor-Kütüphane Kompleksinin orta
bölümünde yer alan yap› Atatürk'ün 100. do¤um y›l›n›n an›s›na yap›lm›ßt›r. Üç katl›
olan müzenin giriß ve giriß alt› Kurtuluß Savaß› ve Atatürk Devrimleri Müzesi'ne alt
kat ise Bilim-Teknoloji ve Tabiat Tarihi Müzesi’ne ayr›lm›ßt›r.
I-Kurtuluß Savaß› ve Atatürk Devrimleri Müzesi: Binan›n giriß kat›nda bulunan
Müzenin duvarlar› Türk Kurtuluß Savaß›’n›, Devrimleri, Atatürk'ün Cumhuriyet,
Ba¤›ms›zl›k, Gençlik, Sanat konular›ndaki sözlerini kapsayan rölyeflerle
kapl›d›r.Giriß alt›ndaki katta ise Kurtuluß Savaß›, Devrimler, Kalk›nan Türkiye ve
Kurulußlar›, resim, obje, yaz› maket, manken, slayt, video gibi araçlarla
tan›t›lmaktad›r. Bu katta ayr›ca, Kurtuluß Savaß› ile Lozan, Cumhuriyet ve Devrimler
konulu iki adet multivizyon program› gösterilmektedir.
II- Bilim-Teknoloji ve Tabiat Tarihi Müzesi: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araßt›rma
Kurumu (TÜB‹TAK) ile ißbirli¤i yap›larak düzenlenen müzede belirli sürelerle
de¤ißtirilmek üzere çeßitli teknik ve bilimsel konular›n obje, maket, resim, slayt,
video, harita ve ›ß›kl› olarak tan›t›m› amaçlanm›ßt›r.

Hipodrom Caddesi.Ulus • Tel: (312) 342 10 10,341 14 14

Cumartesi-Pazar Hariç Hergün 09.00-17.00
Atatürk’ün ‹lk ‹stirahatgah›

ETNOGRAFYA
MÜZES‹
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

25
E
tnografya Müzesi Ankara'n›n Namazgâh ad› ile an›lan
semtinde, Müslüman mezarl›¤› olan tepede kurulmußtur.
An›lan tepe, Vak›flar Genel Müdürlü¤ü'nce 15 Kas›m 1925
tarihli Bakanlar Kurulu karar› gere¤ince, Millî E¤itim Bakanl›¤›'na
müze yap›lmak üzere ba¤›ßlanm›ßt›r.
1924'te ‹stanbul'da Prof. Celal Esad (Arseven) baßkanl›¤›nda, daha
sonra 1925 y›l›nda ‹stanbul Müzeleri Müdürü Halil Ethem baßkanl›-
¤›nda, eser toplamak ve sat›n almak üzere özel bir komisyon kurul-
mußtur. Sat›n al›nan 1250 adet eser, 1927 y›l›nda inßas› tamamlanan
müzede teßhir edilmißtir. Müze Müdürlü¤ü'ne de Hamit Zübeyr Koßay
atanm›ßt›r.
15 Nisan 1928 y›l›nda müzeyi ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Paßa
(Atatürk) müze hakk›nda bilgi ald›ktan sonra, Afgan Kral› Amanullah
Han'›n Türkiye'yi ziyaretleri nedeniyle, müzenin hizmete aç›lmas›n›
istemißtir. Müze 18 Temmuz 1930’da halka aç›lm›ß ve 1938 Kas›m
ay›nda müzenin iç avlusu, geçici kabir olarak ayr›l›ncaya kadar aç›k
kalm›ßt›r. Atatürk'ün naaß›, 1953'te An›tkabir'e nakline kadar bura-
da kalm›ßt›r. Bu k›s›m halen Atatürk'ün an›s›na hürmeten sembolik
bir kabir ßeklinde korunmaktad›r. Üzerinde beyaz mermere yaz›lm›ß
ßu kitabe bulunmaktad›r:
“Buras› 10.11.1938'de sonsuzlu¤a ulaßan Atatürk'ün
21.11.1938'den 10.11.1953'e kadar yatt›¤› yerdir.”
15 y›l süreyle Etnografya Müzesi An›tkabir ißlevi görmüßtür. Devlet
baßkanlar›n›n, elçilerin, yabanc› heyetlerin ve halk›n ziyaret yeri
olmußtur. Bu süre içinde müzede çal›ßmalar sürdürülmüß;
6-14 Ekim 1956 tarihinde, Uluslararas› Müzeler Haftas› nedeniyle,
gerekli de¤ißiklikler yap›ld›ktan sonra müze tekrar halk›n ziyaretine
aç›lm›ßt›r. 2005 y›l›nda yeniden düzenlenmißtir.
Binan›n mimar› Arif Hikmet (Koyuno¤lu) Cumhuriyet Dönemi mi-
marlar›n›n en de¤erlilerindendir.
Bina dikdörtgen plânl› olup tek kubbelidir. Yap›n›n taß duvarlar›
küfeki taß› ile kaplanm›ßt›r. Al›nl›k k›sm› mermer olup üzeri oyma
süslüdür.
Binaya 28 basamakl› bir merdivenle ç›k›l›r. 4 sütunlu, üçlü bir giriß
sistemi vard›r. Kap›dan girilince kubbe alt› holüne ve buradan da iç
avlu denilen sütunlu k›sma geçilir. Buran›n ortas›na mermer bir havuz
yap›lm›ß, çat› k›sm› aç›k b›rak›lm›ßt›r. Daha sonra bu iç avlu Atatürk'e
geçici kabir olarak ayr›ld›¤›nda, havuz bahçeye nakledilerek, çat›s›
kapat›lm›ßt›r. ‹ç avlunun etraf›nda simetrik olarak büyüklü küçüklü
salonlar yer almaktad›r. ‹dare k›sm› müzeye bitißik olup iki katl›d›r.
Müze önünde at üstünde duran Atatürk heykeli 1927 y›l›nda Millî
E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan ‹talyan sanatkâr› B. Conanica'ya
yapt›r›lm›ßt›r.
Etnografya Müzesi, Türk sanat›n›n Selçuklu Döneminden zaman›m›za
kadar devam eden örneklerinin sergilendi¤i bir müzedir.
Anadolu'da dü¤ün töreni ve Anadolu'nun çeßitli kentlerine ait gelin
giysileri, Türk ißleme sanat›, hal› ve kilim sanat›, maden sanat›,
kahve kültürü ve sünnet töreninin sergilendi¤i salonlar, müze girißinin
sa¤ taraf›nda yer al›r.
Girißin sol taraf›ndaki salonlarda ise, çini ve cam eserler, Osmanl›
Dönemi hat sanat› örnekleri ile Selçuklu ve Beylikler Dönemine ait
nadide ahßap eserler sergilenmektedir.
Talatpaßa Bulvar› Türkoca¤› Sok. No.4 ULUS
Tel: (312) 310 95 56 -311 30 07
Pazartesi hariç hergün aç›k
Yaz 08.30-17.30 • K›ß 08.00-17.00
Gordion
Müzesi
1963 y›l›nda, yaklaß›k 15.000 m2'lik alanda, 250 nüfuslu bir köyde
kurulan Gordion Müzesi; 1990'l› y›llarda eklenen depolar›, laboratu-
ar›, görüntü ve bilgilendirme salonu, aç›k ve kapal› teßhiri, aç›klama
bilgileri ile Türkiye'nin önemli müzelerinden biridir. Baßta Gordion
kaz›lar›ndan olmak üzere, Polatl› ‹lçesi civar›ndan derlenen eserler-
den kronolojik bir sergileme sunan Müze, 2000 y›l›nda Avrupa'da Y›l›n
Müzesi yar›ßmas›nda finale kalmakla da önemini kan›tlam›ßt›r.
Müzede sergilenen eserler aras›nda Eski Tunç Ça¤›'ndan baßlayarak,
Orta ve Geç Tunç Ça¤›'na, Erken Frig Ça¤›'na ait çanak çömlekler,
Erken Demir Ça¤›'na ait kabartmal› ortostatlar, yine Erken Frig Ça-
¤›'na ait demir aletler, dokumac›l›kta kullan›lan a¤›rßaklar, cam,
mühür ve mühür bask›lar›, M.Ö.4. ve M.Ö.2. yüzy›llar aras›na tarihle-
nen ‹skender sikkeleri giriß salonunda yer almaktad›r.
Yener Y›lmaz salonunda ise, M.Ö. 8. ve 4. yüzy›llar aras›na tarihle-
nen Geç Frig ve ithal seramikler ile Lidya, Helenistik ve Roma Döne-
mi'ne ait eserler sergilenmektedir. Bunlar›n d›ß›nda, Frig yaz›tl› ve
bask›l› çanak çömlekler, Frig mimari terrekotalar›, çeßitli malzeme-
lerden yap›lm›ß eserler ile Kybele kabartmalar› ve figürleri önemli
yer tutar. Polatl› Höyük'ten getirilen ve Anadolu'nun en eski halk›
olarak bilinen Hattilere ait ölü gömme ßekillerini gösteren mezarlar
müzenin di¤er sergileri aras›nda yer al›rken, Galat mezar› ile Frig ve
Roma mozaikleri ise bahçede sergilenmektedir.

Yass›höyük Köyü - Polatl›

Tel: (312) 638 21 88
Pazartesi hariç hergün aç›k
Yaz 08.30-19.00 • K›ß 08.30.17.00 29
M‹DAS TÜMÜLÜSÜ
Gordion Antik Kenti çevresi say›lar›
110'nu bulan ve M.Ö. 8. asr›n son
çeyre¤i ile M.Ö. 6. asr›n ortalar›na
kadar uzanan bir zaman dilimine
tarihlenen çeßitli ölçülerdeki Frig
soylular› ileri gelenlerinin mezarlar›
olan tümülüslerle kapl›d›r. Bu
tümülüslerden en görkemlisi olan
Midas Tümülüsü, yaklaß›k 300 m.
çap›nda 55 m. yüksekli¤indedir.
Tümülüsün mezar odas›na bir Türk
mühendislik ßaheseri olan ve
Zonguldak maden ißçilerinin tüm
marifetlerini sergileyerek açt›¤›
82 m.'lik tünel geçildikten sonra
ulaß›l›r. Antik dünyan›n ikinci büyük
tümülüsü olan ve 3750 y›ll›k ard›ç
tomruklarla desteklenen, çam
a¤ac›ndan yap›lm›ß ahßap mezar
odas› ile de dünyada tek örnektir.
M.Ö.8. yüzy›lda yap›lm›ßt›r. Kral son
yeme¤inde ne yedi bilinmez ama;
kimyasal analizler sonucu ölü
yeme¤i içinde, k›rm›z› et ve
mercimek bulunan ac› baharatl›
türlü, bal ve bira ile kaynat›lm›ß
üzüm veya ßaraptan olußan bir
menüydü.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN
Yüzlerce Y›ll›k Banyo Kültürü
ROMA HAMAMI
H
amamlar, Roma Dönemi antik kentlerinin
vazgeçilmez yap›tlar›ndand›r. Hypokaust sis-
teminin kullan›ld›¤› bu an›tsal hamam yap›lar›
özellikle M.S.1. yüzy›l sonlar›nda baßlayarak Romal›-
lar›n bedensel ve kültürel gelißiminde önemli rol oy-
nam›ßt›r.
Ankara Roma Hamam›, Ulus Meydan›'ndan Y›ld›r›m Be-
yaz›t Meydan›'na uzanan Çank›r› Caddesi üzerinde,
caddenin bat›s›nda, 2,5 m kadar yüksek bir plato üze-
rinde bulunmaktad›r. Ulus Meydan›na yaklaß›k 400
metre uzakl›ktad›r. 1938 y›l›nda Dil Tarih ve Co¤rafya
Fakültesi Arkeoloji Bölümü taraf›ndan kaz›lara baß-
lanm›ß ve Frig, Roma ve Bizans katlar› bulunmußtur.
1939 -1942 y›llar› aras›nda yap›lan kaz›larda hamam›n
hemen hemen tamam› ortaya ç›kar›lm›ßt›r. Kaz›da y›lan
tutan bir elin bulunmas› hamam›n sa¤l›k tanr›s›
Asklepios'a ithaf edildi¤ini göstermektedir.
Hamam iki bölümden olußmaktad›r. Palaestra (Oyun
yeri) ve hamam k›sm›. Palaestran›n dört taraf› revak-
larla çevrilmiß yaklaß›k kare planl› bir aland›r. Hamam
k›sm› palaestraya ba¤l› olup, tüm Roma Hamamlar›nda
oldu¤u gibi aßa¤›daki k›s›mlardan olußmaktad›r.
1-Frigidarium (So¤uk k›s›m)
2-Tepidarium (Il›k k›s›m)
3-Caldarium (S›cak k›s›m)
Frigidarium'da bir yüzme havuzu (Piscina) ile, soyun-
ma yeri (Apoditorium) vard›r. Caldariumda ise ter-
leme yeri (Sudatorium) bulunmaktad›r. Ayr›ca çeßitli
avlular, Külhan olarak adland›r›lan ocaklar, servis k›-
s›mlar› ve su depolar› bulunmaktad›r. Hamam›n y›kan-
maya ait olan k›sm› 130x80 metredir.
Hamamda bulunan sikkeler yoluyla beß yüz y›ll›k süre
içinde devaml› kullan›ld›¤› ve zaman zaman onar›ld›¤›
anlaß›lmaktad›r. Ancak Hamamda bulunan en eski sikke
Caracalla dönemine (M.S.212-217) tarihlendirilmek-
tedir. Bu tarih, kentin ileri gelen kißilerinden olan
Tiberius Julius Julianus'un birkaç yaz›t›nda da do¤ru-
lanmaktad›r. Hamam›n bir istila sonucu yang›n geçi-
rerek harap oldu¤u san›lmaktad›r.
Hamam Çank›r› Caddesi'ndeki girißi 128 mermer sü-
tunlu palaestraya aç›l›r. Küçük yuvarlak tu¤lalardan
yap›lm›ß 1,30 m. yüksekli¤indeki direkler hamam›n
dößemesini taß›makta ve ocaklarla sa¤lanan s›cakl›¤›
korumaktayd›. So¤ukluk k›sm›ndaki yüzme havuzu-
nun kenar›na oturmak için küçük basamaklar yap›l-
m›ßt›r. Ender rastlanan bir büyüklü¤e sahip olan ve
k›smen restore edilen hamam aç›k hava müzesi hali-
ne getirilmißtir.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN
Çank›r› Caddesi D›ßkap›
Tel: (312) 310 72 80
Hergün aç›k 08.30-17.30
 Sakarya Zaferi’nin Miras›

Alagöz Karargah
Müzesi
P
olatl› ‹lçesi’nin Alagöz Köyü’nde bulunan ve Türko¤lu Ali A¤a’ya ait
olan iki katl› ev, Sakarya Meydan Savaß›’nda Karargah olarak seçil-
mißti. Türk Kurtuluß Savaß›n›n Dönüm noktas› olan ve 22 gün 22 gece
süren Sakarya Meydan Savaß› (23 A¤ustos 1921-13 Eylül 1921) bu evde ßapkal›
bir gaz lambas› ›ß›¤›nda planlanm›ß ve yürütülmüßtür.
Alagöz Karargah Müzesi, Sakarya Meydan Savaß›’ndan sonra 1965 y›l›na kadar
ev olarak kullan›lm›ßt›r. Türko¤lu Ali A¤a’n›n o¤ullar› Mahmut ve Þerafettin
Türko¤lu taraf›ndan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün an›s›na, Milli E¤itim Bakan-
l›¤›’na müze yap›lmas› için hibe edilmißtir. Bakanl›kça restore edilip, bahçesi
düzenlenen karargah binas›, 10 Kas›m 1968 tarihinde yap›lan törenle üst kat› zi-
yarete aç›lm›ßt›r. 1 Mart 1982 y›l›nda An›tkabir Komutanl›¤›na devredilmißtir.
1983 y›l›nda alt kat› da düzenlenerek ziyarete aç›lm›ßt›r.
Müzede; alt katta Giysi Odas›, Kitapl›k ve Hat›ra Eßya Odas›, Silah Vitrini, Zabitan
Yemek Odas›, Mutfak, Muhabere Odas› ve Sakarya Meydan Savaß›’n› gösteren
resimler bulunmaktad›r. Üst Katta ise Baßkumandanl›k Odas›, Kurmay Heye-
ti Odas›, Yaverler Odas›, Atatürk’ün Yatak Odas›, Atatürk’ün Yemek Odas›,
Yaver Odas› yer almaktad›r. Holde Sakarya Meydan Savaß›’n›n seyri krokiler-
le anlat›lm›ßt›r.

Alagöz Köyü Ankara-Eskißehir Yolu 41.km. Polatl›

Tel: (312) 231 79 75/2330 - 231 18 61
Alagöz Muhtarl›¤›: (312) 641 65 13
Faks: (312) 231 53 80
Haftan›n her günü aç›k
34 Yaz: 09.00-17.00 • K›ß: 09.00-16.00
ANITKAB‹R

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kas›m 1938'de vefat›
ile hat›ras›n›n ebediyen yaßat›lmas› için bir an›tmezar yap›lmas›na karar verilmißtir. Bu amaçla,
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti 1 Mart 1941 tarihinde uluslararas› bir proje yar›ßmas› açm›ßt›r.
Yar›ßmaya Türk ve yabanc› 49 proje kat›lm›ßt›r. Uluslararas› jüri bu eserlerden; Alman, Türk ve
‹talyan mimarlara ait üç projeyi ödüle lay›k bulmußtur. Yar›ßma ßartnamesine uygun olarak bu üç
projeden Türk Profesör Emin Onat ve Doçent Orhan Arda'n›n projesini uygulamaya karar vermißtir.
9 Ekim 1944 tarihinde baßlayan inßaat, 10 Kas›m 1953 y›l›nda tamamlanm›ßt›r. Atatürk'ün naaß›
Ankara Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabrinden al›narak An›tkabir'e nakledilmißtir.
An›tkabir inßaat›nda, Türkiye'nin muhtelif yerlerinden getirilen traverten, taß ve mermerler
kullan›lm›ßt›r. 750.000 m22 genißli¤inde bir alan içinde bulunan An›tkabir; Aslanl› Yol, Tören Meydan›
ve Mozole ad› verilen ana bölümlerden olußmaktad›r. Aslanl› Yol girißinde Türk Milleti'ni temsil eden
insan heykelleri ve yol boyunca karß›l›kl› 24 aslan heykeli bulunmaktad›r. Tören Meydan›n
çevresinde; kolonatlar, sanat galerisi ve Atatürk Kurtuluß Savaß› Müzesi yer almaktad›r. Mozolenin
içinde Þeref Holü ve yekpare k›rm›z› mermerden yap›lm›ß Atatürk'ün sembolik lâhdi bulunmaktad›r.
Girißlerin, avlunun ve Þeref Holünün çevresi ‹stiklal, Hürriyet, Mehmetçik, Müdafaa-i Hukuk, Zafer,
Bar›ß, 23 Nisan, Misak-› Milli, ‹nk›lap ve Cumhuriyeti simgeleyen kuleler; Ulusu, Kurtuluß Savaß›'n›,
Atatürk'ün büyüklü¤ünü, asker, devrimci ve devlet adam› yönlerini temsil eden Hüseyin Anka ve
Zühtü Mürido¤lu'nun heykel-kabartmalar› ve Atatürk'ün özlü sözleri ile bezenmißtir. Ayr›ca
avlunun bat›s›nda Zafer ve Bar›ß kuleleri aras›nda 2. Cumhurbaßkan› ‹smet ‹nönü'nün mezar›
bulunmaktad›r.
Atatürk ve Kurtuluß
Savaß› Müzesi

FOTOÚRAFLAR: Atatürk ve Kurtuluß Savaß› Müzesi arßivinden al›nm›ßt›r.

A
n›tkabir proje yar›ßmas› ßartlar›ndan birisi de, projelerde uygun bir yerin "Atatürk Müzesi " olarak belirtilmiß olmas› idi. Halen müze olarak
kullan›lan yer, bu ßarta uygun olarak proje mimarlar› taraf›ndan belirlenmißtir. An›tkabir'in yap›m›n›n tamamlanmas›n› takiben, Atatürk
Müzesi'nin olußturulmas› çal›ßmalar›na baßlanm›ßt›r. Atatürk'e ait eßyalarla, kendisine hediye edilmiß eßyalar, müzenin aç›l›ß ta-
rihine kadar bunlar› muhafaza eden; Cumhurbaßkanl›¤› Kößkü, Ziraat Bankas› Merkez Müdürlü¤ü, Ankara Milli Emlak Müdürlü¤ü ile Atatürk'ün
manevi k›zlar› Prof. Dr. A. Afet ‹nan, Sabiha Gökçen ve Rukiye Erkin'den devral›nm›ßt›r. An›tkabir Atatürk Müzesi, 21 Haziran 1960 tarihinde
ziyarete aç›lm›ßt›r. Misak-› Milli ve ‹nk›lap Kuleleri aras›nda ilk bölümde bulunan ve Atatürk'ün özel eßyalar›n›n sergilendi¤i bölüm yeniden
düzenlenerek Atatürk ve Kurtuluß Savaß› Müzesi ad›n› alm›ßt›r. ‹kinci bölümde, Çanakkale Savaß›, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz'u
konu alan üç savaß panoramas› Türkiye'de ilk kez kullan›lan bir teknikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulußuna giden yolda yaßanan güçlükleri his-
settirmektedir. Bu alan›n düzenlenmesinde kullan›lan objeler ve maketlerle, muharebenin geçti¤i yerler ve dönem, yaßananlar›n asl›na uygun
olarak yeniden canland›r›lm›ßt›r. Müzenin üçüncü bölümü, panorama bölümünü çevreleyen 18 galeride 1919-1938 y›llar› aras›nda Atatürk döne-
mine ilißkin olaylar›n anlat›ld›¤› bölüm yer almaktad›r. Mozole'nin bulundu¤u ßeref salonunu ayakta tutan sütunlu salon ile An›tkabir'in temel
duvarlar› aras›nda kalan koridorda yer alan ve Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaßkanlar›ndan ebediyete intikal edenlerin defnedilmesi amac›yla
yap›lan fakat kullan›lmayan tonoz odac›klar›nda, Kurtuluß Savaß› ve Atatürk Devrimleri'ne ilißkin 3 bin kadar foto¤raf sergilenmektedir.
Galerilerde sanatç›lar taraf›nda haz›rlanm›ß rölyefler ve koridor boyunca Kurtuluß Savaß›'n›n kazan›lmas›nda büyük hizmetleri görülen asker-
sivil 20 kahraman›n büstü ve k›sa özgeçmißleri yer almaktad›r. Müzenin dördüncü bölümünde ise Atatürk'ün kendi kütüphanesinde bulunan 3123
adet kitap sergilenmektedir.
An›t Caddesi Tando¤an • Tel: (312) 231 79 75/2330
Her gün aç›k Yaz 09.00 - 17.00 • K›ß 09.00-16.00
 ARÞ‹V MÜZES‹
Milli Savunma Bakanl›¤› Arßiv Müdürlü¤ü
Arßiv Müzesi ilk olarak 10 Kas›m 1995
tarihinde aç›lm›ß olup, daha sonra yap›lan
tadilat ile bilgi belge bak›m›ndan
zenginleßtirilerek 2005 tarihinde üç salon
olarak yeniden ziyarete aç›lm›ßt›r.
Birinci salonda; K›r›m, Osmanl› Rus,
Trablusgarp, Balkan ve Birinci Dünya
savaßlar›n› içeren bilgi ve belgeler
sergilenmektedir.
‹kinci Salonda; Ulu Önder Atatürk ile ilgili
bilgi ve belgeler ile
Türk Milletinin ba¤›ms›zl›k mücadelesini
sembolize eden panorama yer almakta ve
MSB Arßiv Müdürlü¤ü'nce haz›rlanan kitap,
CD ve hediyelik objelerin sat›ß bölümü
bulunmaktad›r.
Üçüncü Salonda; Kurtuluß savaß›, Kore
Savaß› ve K›br›s Bar›ß Harekat› Dönemini
içeren bilgi ve belgeler sergilenmektedir.
Milli Savunma bakanl›¤› Arßiv
Müdürlü¤ü'nün; Türk Silahl› Kuvvetlerinin
her türlü arßiv evrak›n›n talimata uygun
olarak muhafazas›na ve arßivden istenen
bilgi ve belgeleri yay›n haline getirerek
ilgililerin istifadesine sunmak misyonu
çerçevesinde; Þanl› tarihimizde cereyan
eden çeßitli savaßlar esnas›nda, çok zor
ßartlarda tutulmuß günümüze kadar ulaßm›ß
binlerce kay›t doküman içerisinde, ilginç,
ders al›nacak ve tarihe ›ß›k tutacak nitelikte
olanlar›,orijinal arßiv belgeleriyle ortaya
koymak suretiyle; yetißmekte olan genç
kußaklar›n geçmißleri ile ba¤lar›n›
kuvvetlendirecek milli ve manevi
duygular›n› gelißtirmektir.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

General Þefik ERENSÜ K›ßlas›

MSB.l›¤› Arßiv Müdürlü¤ü Lodumlu - Bilkent
Tel: (312) 266 27 98 • Faks: (312) 266 27 97
Hafta içi 09.00-12.00 / 14.00-17.00
40 Hafta sonu Komutanl›k izni ile, grup gezilerine aç›kt›r.
 Devlet Mezarl›¤› Müzesi
A
tatürk Orman Çiftli¤i arazisi içerisinde 1931 y›l›nda Mustafa Kemal Atatürk taraf›ndan yapt›r›lm›ß olan ve Devlet
Mezarl›¤› inßaat› kapsam›nda restore edilen Ankara'ya hakim bir tepe üzerinde yer almaktad›r.
Devlet Mezarl›¤› ve Müzesi 30 A¤ustos 1988 tarihinde Devlet Töreni ile hizmete aç›lm›ßt›r. Devlet Mezarl›¤›'n›n
yap›sal bütünlü¤ü içinde “Simge'' olarak adland›r›lan bir an›t ve çerçevesinde Cumhurbaßkanlar›; Cemal Gürsel, Cevdet
Sunay ve Fahri Korutürk, Kurtuluß Savaß› Komutanlar›n›n, baz› devlet adamlar›n›n mezarlar› yer almaktad›r. Ayr›ca
Kurtuluß Savaß› ve Cumhuriyetimizin gelißimini simgeleyen üç heykel grubu bulunmaktad›r.
Müze binas›, giriß ve alt kat olmak üzere iki bölümden olußmaktad›r. Müze ana giriß bölümünden bak›ld›¤›nda do¤u cephe-
sine yerleßtirilen pencereden An›tkabir'in görünmesi sa¤lanm›ß, böylece Ulu Önder Atatürk ile yak›n arkadaßlar› olan Kurtuluß
Savaß› Komutanlar›, Cumhuriyetimizin süreklili¤i ve Cumhurbaßkanlar›m›z aras›nda manevi bir ba¤ kurulmußtur. Müzenin
giriß kat›nda “Kurtuluß Savaß›'' konulu foto¤raf sergisi ile Kaz›m Karabekir Paßan›n yazd›¤› bütün kitaplar› ile M. Hayri
Tarhan taraf›ndan yap›lm›ß olan Atatürk portresi görülmeye de¤er eserlerdendir. Müze alt kat›nda ise Cumhurbaßkanlar›
ile Kurtuluß Savaß› Komutanlar›n›n eßya ve belgeleri sergilenmektedir. Bunlar›n içinde yak›n tarihimize ›ß›k tutacak ilgi
çekici örnekler bulunmaktad›r. Bunlarda birisi, Cumhuriyetimizin ilan edildi¤i gün, 29 Ekim 1923'te Frans›z uçaklar›n›n
Ankara semalar›ndan att›klar›, bir kutlama mesaj› bayrak-belgedir.
Ayr›ca Yunan Ordu Komutan› General Trikopis'e ait Harita Çantas›
ve K›rbaç ile Cumhurbaßkanlar›m›za ve Komutanlara dünyan›n
çeßitli ülkelerinde verilmiß olan madalyalar ve nißanlar di¤er ilginç
eserler aras›nda yer almaktad›r.

Alparslan Türkeß Cad. Beßtepe AOÇ

Tel: (312) 221 06 27 • Faks: (312) 212 42 88
Pazartesi, Sal› hariç her gün aç›k
Yaz hafta içi 10.00 - 17.00 • Hafta sonu 11.00 - 19.00
Kݧ 10.00-17.00 43
 Tarihi Haritalar
Girit ile Rodos Adas›'n›n 1:250.000 ölçe¤indeki renkli kabart-
ma haritas›; Korfu Adas› ile Preveze civar›n›n 1:150.000 ölçe-
¤indeki renkli kabartma haritas›; Çanakkale (Kale-i Sultaniye)
Bo¤az› ve civar›n›n 1.76.000 ölçe¤indeki renkli kabartma
haritas›; Kafkasya Bölgesi'nin 1:800 000 yatay ve 1:80 000
düßey ölçe¤indeki iki parçadan olußan renkli kabartma ha-
ritas›; Çankaya Ordu Kößkü Plan›, 1908 y›l›na ait Osmanl›
‹mparatorlu¤u'nun Avrupa K›sm› Haritas›, 1914 Bak›rköy
Haritas›, 1912 Osmanl› ‹mparatorlu¤u Haritas›, 1874 K›br›s
Haritas›.

Pergel ve Suluboya Tak›m›

Padißah Abdülaziz'in (1830-1876) o¤lu Yusuf ‹zzettin Efen-
di'nin (1857-1916) 1914 y›l›nda Harita Dairesi'ne arma¤an
etti¤i bu tak›m›n hesap cetvelleri ve gönyelerinin bir k›sm›
fildißidir. Toplam 144 parçadan meydana gelen ve ‹ngiliz
mal› olan bu pergel ve suluboya tak›m›na bugün de¤er biçile-
memektedir

Stereoplanigraph (C-4)
Almanya Zeiss firmas›nca 1923 y›l›nda üretilen C-4 tipi k›y-
metlendirme aletidir. Dönemi itibariyle optik olarak çift
projeksiyon esas›na göre üretilmiß en mükemmel fotogra-
metri aletidir.

5 Mikrometreli Teodolit

Haritac›l›k Birinci derece nirengi çal›ßmalar›nda yatay aç› ve semt

ölçümünde kullan›lan alet Frans›z Gautier Firmas› yap›m›d›r.
1895 y›l›nda Osmanl› ‹mparatorlu¤u ad›na özel olarak
yapt›r›lm›ßt›r.

Müzesi
M
illî Savunma Bakanl›¤› Harita Genel Komutanl›¤›'n›n
Merkez K›ßlas›nda (Cebeci/ANKARA) bulunan "Haritac›-
l›k Müzesi" 2'nci s›n›f askeri bir müzedir. Müze, ilk olarak
2 May›s 1971 tarihinde Harita Yüksek Teknik Okulu Komutanl›¤›
bünyesinde kurulmußtur.
1990-1994 y›llar› aras›nda Genel Komutanl›k binas›n›n alt kat›n-
da faaliyetlerini sürdürmüßtür. Daha sonra, 1994 y›l›nda ßu anda
bulundu¤u müstakil binaya taß›nm›ßt›r. 2003 y›l›nda Harita Genel
Komutan› direktifi ile yeni baßtan düzenlenen müzede, müzenin
kurucusu Korgeneral Mehmet Þevki Ölçer'in an›s›na bir köße oluß-
turulmußtur.
Yeni düzenlemede haritac›l›kla ilgili eski alet ve malzemelerle,
arßivlerden yurt içi ve yurt d›ß›ndan temin edilen haritalarla zen-
ginleßtirilmißtir. Ayr›ca bir ßeref salonu, eski ve yeni bütün harita-
lar›n ve haritac›l›kla ilgili yay›nlar›n bulundu¤u bir harita okuma
odas› ile 1880 y›l›nda dünyada ilk defa Türkler taraf›ndan yap›lan
Kabartma Harita Salonu ilave edilmiß, profesyonel ve Haritac›
Türk Ressamlar› eserlerinin sergiledi¤i resim galerisi de genißletil- Harita Genel Komutanl›¤› Cebeci
mißtir. Bir Atlas Odas› aç›larak eski atlaslar›n incelenmesine imkan Tel: (312) 595 20 38 - 595 20 14 • Faks: (312) 320 14 95
sa¤lanm›ßt›r. wepmaster@hgk.mil.tr
Sal› ve Perßembe günleri 09:30/12:00 - 14:00/17:00
Harita Genel Komutanl›¤›'ndan izin almak suretiyle Müze
44 gezilebilir.
HAVA MÜZES‹
Müze, ‹stanbul yolunun 12. km'sinde Hava Ulaßt›rma Grup Komutanl›¤›'n›n
yan›nda yer almaktad›r. Kuruluß çal›ßmalar›na 20 A¤ustos 1997 tarihinde
baßlayan Hava Müzesi, 18 Eylül 1998 y›l›nda hizmete aç›lm›ßt›r. Sergilenen
eserlerin ça¤daß müzecilik anlay›ß›na uygun olarak de¤erlendirilmesi ve
tarihlendirilmesi yap›lm›ß, geniß halk kitlelerine tan›t›m› ve bak›m› korunmas›
ve gelecek kußaklara havac›l›k tarihinin daha iyi yans›t›lmas› sa¤lanm›ßt›r.
Aç›k sergi alan›nda teßhir edilen uçaklar aras›nda halen uçabilen uçaklar
oldu¤u gibi, Türk Hava Kuvvetleri'ne uzun süre hizmet vermiß görev süreleri
tamamlanm›ß olan uçaklar da vard›r. Müzede Türk ve Dünya Havac›l›¤›
olaylar›n› ve geçirdi¤i gelißmeleri kronolojik olarak çeßitli maketler,
foto¤raflar ve tarihi belgelerle inceleme imkan› bulunmaktad›r.
Ayr›ca Müzede 28 kißilik Türk Hava Kuvvetlerini tan›t›c› filmlerin ve
havac›l›kla ilgili video filmlerinin gösterildi¤i konferans salonu, müze
bahçesinde bir kafeterya ve çocuklar için oyun alan› da mevcuttur.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

Hava Lojistik Komutanl›¤›-Etimesgut

Tel: (312) 244 85 50 / 4059-4114
Pazartesi ve Sal› Günleri Hariç Hergün 09.00-16.30
 K
urtuluß Savaß›'nda bir dönüm noktas› say›lan Sakarya
Zaferi, 23 A¤ustos-13 Eylül 1921 tarihleri aras›nda va-

SAKARYA tanlar› için can veren binlerce Türkün, Sakarya toprak-

lar›nda ßehitlik mertebesine ulaßmalar› pahas›na gerçekleßtiril-
mißtir. Sakarya ßehitleri an›s›na Polatl›'n›n Þehitlerkaß› Tepesine
dikilen an›t 28 Ekim 1973 y›l›nda Cumhuriyetin 50. y›ldönümün-

ÞEH‹TLER‹ de ziyarete aç›lm›ßt›r.

Sakarya Þehitler An›t›; an›t gövdesi, heykeller ve müzeden oluß-
maktad›r. An›t gövdesi 915 rak›ml› noktadan baßlay›p, baßlang›ç-
tan itibaren daralarak, 420 basamakl› yol 970 rak›ma kadar

ANITI ve yükselir. Bu yolun iki yan›nda yükselen sütunlar, savaß›n üstün

düßman güçlerine karß› kazan›lm›ß oldu¤unun ifadesidir. Demirli
betondan yap›lan bu k›rk iki çift sütun, düßman›n gö¤üslenmesin-
den yenilgisine kadar geçen gece ve gündüzlerin ißaretidir.

Þehitlik Kaß› Tepesi, Polatl›

MÜZES‹ Merdivenli yolun sonunda, Türk Ordusunun kazand›¤› zaferin
öyküsünü dile getiren kabartmalar ve müze yer almaktad›r. Mü-
zede, Sakarya Savaß›n› belgelendiren, foto¤raflar, belgeler ve
çeßitli silahlar sergilenmektedir.

Tel: (312) 623 10 77 - 622 05 91

 Atatürk Orman Çiftli¤i

Atatürk Evi Müzesi

A
tatürk'ün do¤du¤u ve çocukluk günlerini geçirdi¤i Sela-
nik'teki evin benzeri olan Atatürk Evi ve Müzesi, Ankara'da
kurmuß oldu¤u Atatürk Orman Çiftli¤i arazisi üzerinde
bulunmaktad›r. 10 Kas›m 1981 tarihinde müze olarak ziyarete
aç›lm›ßt›r. Yap›lan binan›n ölçüleri, içerisine yerleßtirilen eßya-
lar›n ölçü, desen ve biçimleri Selanik'teki evin ayn›s› olup, yer-
leßtirme düzeni de asl›na uygun olarak yap›lm›ßt›r. Ev bodrum ka-
t› ile beraber üç katl›d›r. Girißi arkadaki taß merdivenli kap›dand›r.
Bodrum kat›nda yönetim odas›, kütüphane ve kiler bulunmaktad›r.
Üst katta bir sofa, sofan›n ortas›nda bir masa, pencerelerin önünde
sedir yer almaktad›r. Sofan›n solunda misafir odas› ve sand›k oda-
s› vard›r. Karß›s›nda Atatürk'ün annesi Zübeyde Han›m'›n odas› bu-
lunmaktad›r. Üst kattaki sofan›n sa¤›nda ise Atatürk'ün çal›ßma
odas› vard›r. Karß›s›ndaki oda Atatürk'ün yatak odas›d›r. Bu odada
An›tkabir Müzesi'nden gelen kißisel eßyalar› sergilenmektedir.

Atatürk Orman Çiftli¤i Müdürlü¤ü

Gazi Mahallesi Yenimahalle
Tel: (312) 211 01 70/222 • Faks: (312) 211 01 79
www.aoc.gov.tr
Pazartesi hariç her gün aç›k 08.00-17.00 51
 ÇANKAYA
MÜZE KÖÞK
Atatürk 27 Aral›k 1919'da Ankara'ya geldi¤inde, Önce Ziraat Mektebi'nde, sonra
Ankara Gar›'ndaki evde konaklam›ßt›r. Daha sonra Ankaral› Bulgurzade Tevfik
Efendi'nin Çankaya'daki iki katl› ba¤ evi, Ankaral›lar taraf›ndan sat›n al›narak
Ordu Kößkü ad›yla Baßkomutan Atatürk'e tahsis edilmißtir. Zamanla binan›n
yetersiz olmas› nedeniyle daha kullan›ßl› hale getirilmesi görevi mimar Vedat Bey'e
verilmiß, 1924 y›l›nda bugünkü ßeklini alan bina, Cumhurbaßkanl›¤› yeni kößkü
1932 y›l›nda yap›lana kadar ilk Cumhurbaßkanl›¤› Kößkü olarak kullan›lm›ßt›r.
Atatürk'ün kulland›¤› eßyalar orijinal konumlar›nda sergilenerek; 1950 y›l›nda
Atatürk Müzesi ad›yla ziyarete aç›lm›ßt›r. Kößk, önce aynalarla süslü küçük bir hol,
daha sonra büyük bir hol, sa¤da Yeßil Salon olarak isimlendirilen ziyaretçi kabul
salonu, solda iki bölmeli elçi ve yabanc› misafir kabul salonu, karß›da yemek salonu
ve kule odas›ndan olußmaktad›r. Üst kata ç›k›ß› sa¤layan merdivenin birinci
k›sm›nda sahanl›k, ikinci dönemeçten sonra sa¤da küçük bir yatak odas› ve bu
odadan bir kap› üst kat sofaya aç›lmaktad›r. Ortada hal›lar, divan ve mangalla bir
ßark odas› karakterini taß›yan sofan›n ßehre bakan yönünde, giriß k›sm›n›n üstüne
rastlayan bir balkon bulunmaktad›r. Sofadan Atatürk'ün yatak odas›na, buradan
banyo dairesine geçilir. Yatak odas›na bitißik kule odas› kitapl›k ve çal›ßma yeri
olarak düzenlenmißtir. Yatak odas› ile kule odas› aras›ndaki camekan yerine, kitap
raflar› eklenmißtir. Binan›n ön ve yan cephesine pencereleri olan kütüphane odas›,
ceviz rengi eski tarz raflar› ile camekanl› dolaplar›n bulundu¤u, kanepe koltuklar› ile
büyük bir çal›ßma masas›n›n yer ald›¤›, Büyük Nutkun kaleme al›nd›¤› yerdir. Üzeri
sivri külahla örtülü ve çokgen planl› kule odas› ile kütüphane Atatürk'ün çal›ßt›¤›
ve en sevdi¤i mekanlard›r. Kößkün alt ve üst katlar› Atatürk'ün zevkine göre
düzenlenmißtir. Türk süsleme sanat›n›n en güzel örneklerinin yer ald›¤› tavan
süslemeleri, mobilyalar›, ahßap, alç› ve çini malzemenin ne kadar özenli bir
çal›ßman›n ürünleri oldu¤unu göstermektedir. Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün
hayat›n›n on y›l›n› geçirdi¤i bu yap›da, O'nun aziz hat›ras› yaßat›lmaktad›r.
FOTOÚRAFLAR: Çankaya Müze Kößk arßivinden al›nm›ßt›r.

Cumhurbaßkanl›¤› Çankaya
Tel: (312) 427 43 30 / 317
Yaln›z Pazar ve Bayram günleri: 13.00-17.00
Genel Sekreterlik’ten randevu al›narak gezilebilir.
DEM‹RYOLU MÜZES‹ ve
SANAT GALER‹S‹

TCDD Gar Alan› Ulus

Tel: (312) 309 05 15/4094
Pazartesi hariç: 09.00-12.00 / 13.00-17.00
 Milli Mücadelede
Atatürk Konutu ve
Demiryollar› Müzesi

Ba¤dat Demiryolu yap›m› s›ras›nda 1893'de, Osmanl› Anadolu

Demiryollar› Þirketince inßa edilen eski ad›yla “Direksiyon Binas›”,
Atatürk'ün 27 Aral›k 1919'da Ankara'ya gelißinden itibaren
Baßkomutanl›k karargah› ve konutu olarak uzun süre emrine tahsis
edilmißtir. Kurtuluß Savaß› Harekat planlar›; 21 Ekim 1921'de
Frans›zlarla yap›lan Ankara Antlaßmas›; 23 Nisan’›n Milli Egemenlik
ve Çocuk Bayram› olarak kutlanmas› karar› bu binada al›nm›ßt›r.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

56
 Milli Mücadelede
Atatürk Konutu ve ATATÜRK’ÜN VAGONU
Demiryollar› Müzesi Ayr›ca Atatürk'e tahsis edilen "Beyaz Tren"in bir vagonu; 1943'deki ‹nönü - Churchill,
Yenice Gar› - Adana görüßmesinin yap›ld›¤› tarihi vagon, konutun hemen yan›nda
sergilenmektedir.

U
lu Önder Atatürk'ün aziz hat›ras›n› yaßatmak
amac›yla, TCDD taraf›ndan Türkiye Cumhuriye-
ti tarihinde seçkin bir yeri olan bu bina yeniden
düzenlenerek, 24 Aral›k 1964 tarihinde müze olarak hiz-
mete aç›lm›ßt›r.
‹ki katl› olan müze binas›n›n üst kat›nda, Atatürk'ün ça-
l›ßma odas›, toplant› salonu, yatak odas› ve Fikriye Ha-
n›m›n Ankara'ya, Atatürk'ü görmeye geldi¤inde kullan-
d›¤› oda bulunmaktad›r. Kendisine ait özel eßyalar› gü-
nün özelliklerini taß›yan mobilyalar oldu¤u gibi korun-
maktad›r.
Binan›n alt kat› Demiryollar› Müzesi olarak kullan›lmak-
tad›r. Bu katta 1858 y›l›ndan itibaren demiryollar› ile il-
gili eßya ve belgelerin yan› s›ra, ünlü Türk Empresyonist
ressam› ‹brahim Çall›'n›n “Kurtuluß Savaß›nda Ka¤n› Çe-
ken Kad›nlar” adl› 1920 y›l›na ait olan, 3x2 metre boyut-
lar›nda görkemli tablosu da sergilenmektedir. Özgün
yekpare çerçevesi dönemin ahßap ißçili¤ini yans›tan tab-
lo, boyutlar›n›n büyüklü¤ü nedeniyle Çall›'n›n üretti¤i en
büyük resimlerden ilki olußu ile ön plana ç›kmaktad›r.
Alt kat beß bölüm olarak düzenlenmißtir.
1.Bölüm: Demiryollar›na ait çeßitli hat›ra, madalyalar,
baz› hatlar›n aç›l›ß törenlerinde kullan›lan makas ile gü-
müß servis tak›mlar› bulunmaktad›r.
2.Bölüm: Osmanl› Dönemi'nde kullan›lan mühür, diplo-
ma ve kimlik kartlar› ile Alman Demiryollar› ‹daresi tara-
f›ndan ilk Genel Müdür Behiç Erkin'e hediye edilen çal›-
ß›r durumda buharl› lokomotif maketi bulunmaktad›r.
3.Bölüm: Sultan Abdülaziz'e ‹ngiliz Hükümeti taraf›ndan
hediye edilen alt›n kaplama minyatür vagon ve trende
kulland›¤› sedef ißlemeli çal›ßma masas› ile duvar saatle-
ri yer almaktad›r.
4.Bölüm: TCDD'nin tren ißletmecili¤inde kulland›¤› loko-
motif, yük ve yolcu vagonu maketleri bulunmaktad›r.
5.Bölüm: Osmanl› Döneminde haberleßmede kullan›lan
telefon ve telgraf makineleri ile ‹ngilizler taraf›ndan
1905 y›l›nda hizmete konulan kafesli vagon maketi
bulunmaktad›r.

TCDD Gar Alan› Ulus

Tel: (312) 309 05 14 / 4084
Pazar, Pazartesi hariç:
08.30-12.30 /13.30-17.00
TCDD Aç›k Hava
Buharl› Lokomotif Müzesi
TCDD taraf›ndan hizmete aç›lan “Aç›k Hava Buharl› Lotomotif Müzesi”
geçmiß ile gelecek aras›nda kültür köprüsünün en önemli halkalar›ndan
birini teßkil etmektedir. 12.600 m2 lik bir alanda aç›lan müzede 10 adet
hizmet d›ß› buharl› lokomotif ile ayr›ca demiryollar› ile ilgili bilgi ve
foto¤raflar›n yer ald›¤› bir “Teßhir Vagonu” bulunmaktad›r. Lokomotifler
1912, 1924, 1932, 1942, 1943, 1948 y›llar›na ait Alman, ‹ngiliz,
Amerikan, ‹sveç yap›m›d›r.
FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU

TCDD ‹ßletmesi Genel Müdürlü¤ü

TCDD Gar Alan›, Celal Bayar Bulvar›
Tel: (312) 319 74 40/226
Haftan›n her günü: 08.30'dan günbat›m›na kadar
 K›z Teknik Ö¤retim
100. Y›l Müzesi
O
lgunlaßma Enstitüsü bünyesinde 24 Kas›m 1981 y›l›nda aç›lan
Müzede, etnografik eßya ile özellikle okul çal›ßmalar›nda
örnek al›nan el ißlemelerinden olußan 1025 etnografik eserden
olußan seçkin bir koleksiyon sergilenmektedir. Müze Genel Kurmay
Baßkanl›¤› taraf›ndan restore edilmiß, Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Kültür
Varl›klar› ve Müzeler Genel Müdürlü¤ü'nün katk›lar›yla yeniden düzen-
lenerek 18 May›s 2004 tarihinde üç bölüm halinde ziyarete aç›lm›ßt›r.
Giderek tükenmekte ve yozlaßmakta olan Türk El Sanatlar›n› gelecek
nesillere aktarmak amac›yla iki büyük ve bir küçük salonda olußturul-
mußtur. Müzede bulunan etnografik eserler Anadolu'nun çeßitli yörele-
rinden toplanarak koleksiyona kat›lm›ßt›r. Sergilenen eserler aras›nda,
cam, bak›r, gümüß eßya ve tak›lar›n yan› s›ra bindall›, peßkirler, uç-
kurlar, keseler, oyalar, kumaß ve çorap örnekleri bulunmaktad›r.
Atatürk'ün foto¤raflar› ve özlü sözlerinden olußan Atatürk Kößesi de
müzede yer almaktad›r.

Atatürk Bulvar› 41, S›hhiye

Tel: (312) 324 32 65 • Faks: (312) 309 48 92
Cuma, Cumartesi, Pazar hariç : 09.00-12.00 / 13.30-16.00
Müze ziyareti için önceden tarih ve saat belirterek randevu
al›nmas› gerekmektedir.
62
 MTA Tabiat Tarihi Müzesi
D
o¤an›n milyonlarca y›l öncesine dayanan karanl›k yön-
leri, yap›lan jeolojik, paleontrolojik, paleoantropolo-
jik, ve prehistorik, çal›ßmalarla ayd›nlat›lmaktad›r.
Türkiye'nin ilk ve tek tabiat tarihi müzesi MTA Genel Müdürlü¤ü
bünyesinde 7 Þubat 1968 tarihinde kurulmuß, 2003 y›l›nda ise
yeni müze binas›na taß›nm›ßt›r. Müzenin teßhir salonlar›nda,
Türkiye'nin ve dünyan›n çeßitli yerlerinden derlenmiß 5000'i
aßk›n örnek sergilenmektedir.
Giriß kat›nda uzayda bir yolculuk yaparak, güneß sistemindeki
gezegenleri tan›rs›n›z. Dünyan›n ilk olußumundan canl›lar›n
evrimini izlerken k›talar›n bu günkü konumuna nas›l geldi¤ine
tan›k olursunuz. Bu bölümde ay taß›n›, y›ld›r›m taß›n› ve uzay›n
postac›lar› olan gök taß›ndan örnekler görürsünüz.
Dünyam›zda tek hücrelilerle baßlayan yaßam›n, çok hücrelilere,
omurgas›z ve omurgal›lara, memelilere ve primatlardan mo-
dern insana geçiß sürecine ait yaklaß›k 3000 çeßit örnek birinci
katta sergilenmektedir. Yine bu katta 140 milyon y›l önce eto-
bur dinozor Allosaurus'u, 15 milyon y›l› aßk›n yaßl› mastodont
fosilini, Kahramanmaraß'ta bulunan ve M.Ö.1500 y›llar›na
tarihlenen fil iskeletini, ayr›ca Adana-Yumurtal›k sahilinde
64
karaya vuran güncel Uzun Balina'n›n iskeletini görmek
mümkündür.
Türkiye fauna ve floras›na ait dioramalar bölümü ile Prehisto-
rik döneme ait örnekler de birinci katta yer almaktad›r.
Dioroma bölümünde baz›lar›n›n soyu tükenmiß veya tüken-
mekte olan yak›n görsel düzenlemelerle ziyaretçilere sunul-
maktad›r.
‹kinci katta sistematik mineraloji bölümünde, yer kabu¤unun
yap› taßlar› olan mineral örnekleri, kayalar bölümünde, çeßit-
li minerallerin farkl› jeolojik süreçlerle bir araya gelmesinden
olußmuß taßlar sergilenmektedir. Günlük hayat›m›zda kul-
land›¤›m›z bir çok araç, gereç ve tamamen veya k›sman
kayna¤› olan metalik madenleri, endüstriyel hammaddeleri
ve enerji hammaddeleri ise Türkiye'nin yer alt› kaynaklar›
bölümünde görebilirsiniz. Gerek yurt içinden gerekse yurt d›-
ß›ndan temin edilmiß do¤a harikas› kristaller ile göz al›c› renk-
lere ve çekicili¤e sahip kristaller ve süs taßlar› bölümünde
sergilenmektedir. Madencili¤in beßi¤i olan Anadolu'dan der-
lenen örneklerin sergilendi¤i Türkiye madencilik tarihi bölü-
mü de bu katta sergilenmektedir.
MTA Genel Müdürlü¤ü
Eskißehir Yolu Balgat
Tel: (312) 287 34 30 / 2680
Hergün aç›k 08.00-17.00
Meteoroloji Müzesi
O
smanl› Dönemi'nde ‹stanbul'da 1890 y›l›nda bir rasathane kurulmußtur. ‹lk Uluslararas› Metoroloji Kongresi Eylül 1873 tarihinde
yap›lm›ßt›r. Bu kongreye Osmanl› ‹mparatorlu¤undan da temsilci ißtirak etmiß ve ‹zmir, Bayburt, Sinop, Selanik, Avlonya, Bursa
ve Trabzon'da birer rasat merkezi kurulmas› kararlaßt›r›lm›ßt›r. Bugünkü Kandilli rasathanesi o ßebekeden kalan bir eserdir.
Meteoroloji Teßkilat›n›n kurulußundan bugüne kadar meteoroloji alan›nda Türkiye'deki gelißmeleri sergilemek ve gelecek kußaklara
aktarmak amac›yla, 23 Mart 1983 tarihinde meteorolojik deney, gözlem ve araßt›rma - inceleme gibi konulara cevap veremeyen, ihtiyaç
d›ß› malzemelerin bir araya getirilmesiyle Meteoroloji Müzesi kurulmas›na karar verilmißtir.
190 adet eserle ziyaretçilere hizmet veren Meteoroloji Müzesi iki bölümden olußmaktad›r. Birinci bölümde yaz›l› ve görsel tarihi dokü-
manlar ve belgeler, ikinci bölümde ise, meteorolojik alet ve cihazlar sergilenmektedir.
‹lk kuruldu¤unda çok az eser ile faaliyete geçen müze, Meteoroloji Genel Müdürlü¤ünün küçük bir odas›nda iken, teknolojideki h›zl› iler-
leme ve buna ayak uydurma çabalar› sonucunda Meteorolojik aletlerin kullan›m sürelerinin dolmas›, yeni ve daha gelißmiß aletlerin yer-
lerini almas›yla eser say›s› ço¤alm›ß, bu da müzenin yerini de¤ißtirme ihtiyac›n› gündeme getirmißtir. Bunun sonucunda iki defa yer de-
¤ißtiren müze, Meteoroloji Genel Müdürlü¤ü yerleßkesi içerisinde bir binan›n düzenlenmesi ile 2001 y›l›nda yeni yerinde faaliyetlerine
devam etmektedir.
Özellikle okullar›n aç›k oldu¤u dönemlerde ilk ve orta ö¤renim ö¤rencilerinin yo¤unlukla ziyaret etti¤i müzeye üniversitelerden de pek
çok kißi ilgi göstermektedir. Müze ziyaretleri, öncelikli olarak çeßitli alet ve belgelerin müze görevlisi rehberli¤inde tan›t›m›ndan sonra,
en çok merak edilen Ankara Meteoroloji Bölge Müdürlü¤ü gözlem park›ndan atmosfere gönderilen balonun izlenmesi ve ard›ndan, yine
Meteoroloji Genel Müdürlü¤ü bünyesinde Atatürk'ün binam›z› kullanmas›n›n an›s›na yaßat›lan Atatürk Odas› gezilmektedir. Son olarak
kurumumuzda hava tahminlerinin yap›ld›¤› Analiz Þubesi yaß gurubu yeterli ö¤renci ve ziyaretçilerin gezebilece¤i birim olarak yer almak-
tad›r.

Meteoroloji Binas› ve Atatürk Odas›

Sivas Kongresi'nden sonra kurulan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliye'si Ankara'ya gitmeye karar verip
çal›ßmalar›n› Ankara'da sürdürece¤i haberi üzerine, Ankara Vali Vekili Defterdar Yahya Galip Bey Heyete en uygun çal›ßma yeri ola-
rak, Keçiören tepelerinin yamac›nda, Çubuk Çay›'na bakan, 1908 y›l›nda iki katl› taß bir bina olarak inßa edilmiß eski Ziraat Mekte-
bi'ni seçer. 27 Aral›k 1919 Cumartesi günü saat 15:30'da Ankara'ya ulaßan Mustafa Kemal ve silah arkadaßlar›, Hükümet Kona¤›nda bir
müddet dinlendikten sonra, kendileri için haz›rlanan bu binaya yerleßirler ve alt› aya yak›n bir süre binada kalarak tüm çal›ßmalar›-
n› bu binadan yürütürler. Bu dönem içerisinde Mustafa Kemal Paßa'n›n hem karargah› hem de ikametgah› olan eski Ziraat Mektebi,
(bugünkü Meteoroloji ‹ßleri Genel Müdürlü¤ü Binas›) tüm ülkenin ve Milli Mücadele'nin yönetildi¤i yer ve yeni Türkiye'nin kalbi olmuß-
tur.
Üst kata ç›k›nca karß›ya gelen büyük oda ve bitißi¤indeki oda Mustafa Kemal Paßa'ya, sa¤daki odalar Heyet-i Temsiliye'nin üyelerine,
soldaki odalar ise önce bürolara sonrada Halide Edib'in (Ad›var) yönetiminde çal›ßmalar›na baßlayan Anadolu Ajans›'na ayr›ld›. Alt kat-
ta da yemek salonu, ßifre ve telgraf odalar›, yaverler bürosu ile muhaf›z birli¤i yatakhanesi vard›.
TBMM 'nin kurulußunun ilk haz›rl›klar›n›n yap›ld›¤›, Anadolu Ajans›n›n faaliyete geçti¤i, Misak-i Milli'nin belirlenmesi isyanlar›n bast›-
r›lmas› gibi önemli tarihi kararlar›n al›n-
d›¤› ve ilk Genel Kurmay Baßkanl›¤› Ka-
rargah› niteli¤indeki bina, halen Devlet
Meteoroloji ‹ßleri Genel Müdürlü¤ü Hiz-
met Binas› olarak kullan›lmaktad›r.
Eski Ziraat Mektebi'nin Devlet Meteoro-
loji ‹ßleri Genel Müdürlü¤ü'ne tahsis
edilmesinden bu yana Atatürk'ün kul-
land›¤› odalardan biri, muhafaza edile-
bilen birkaç eßya ile birlikte ziyarete
aç›kt›r.

Meteoroloji Gn. Md. Kalaba-Keçiören

Tel: (312) 302 24 19 • Faks: (312) 302 24 22
www.meteor.gov.tr • egitim@meteor.gov.tr
Hafta içi her gün 09:00 - 18:00 67
TELEKOMÜN‹KASYON
MÜZES‹
Telekomünikasyon Müzesi aktif ve e¤itici müzecilik anlay›ß› ile haz›rlanm›ß, h›zla
gelißen iletißim teknolojilerinin tarihi boyutunu göstermenin yan› s›ra, bu sistemlerin
nas›l çal›ßt›¤›n› uygulamal› sunarak bilimsel zihniyetin gelißmesine katk›
sa¤lamaktad›r. Bu bak›mdan Müze “E¤itim, Bilim ve Teknoloji Merkezi” niteli¤ini
taß›makta olup, hedef kitlesi olarak e¤itim kurumlar›n›n, ö¤rencilerin yo¤un ilgisini
çekmektedir.
E¤itim Bilim ve Teknoloji Merkezi
Müze, iletißim alan›nda, ö¤rencilere aktif e¤itim amaçl› olarak haz›rlanm›ß ilk ve tek
uygulamal› müzedir. ‹ki sergileme salonu ve bir uygulama salonundan meydana gelen
müze iç içe 3 salonu kapsamaktad›r. Ö¤rencilere ve ziyaretçilere rehber ö¤retmen
eßli¤inde cihazlar›n tan›t›m› yap›ld›ktan sonra uygulama salonuna al›narak iletißim
cihazlar› tek tek çal›ßt›r›larak kulland›r›lmaktad›r.
Sergileme Salonlar›
Müzede Atatürk'ün Telgraf Müdürlü¤ü'ne hediye etti¤i saat, para kasas› ve ilk günden
bugüne kadar kullan›lan tüm iletißim araçlar› sergilenmektedir. Sergileme iki salonda
yap›lmakta olup, giriß salonunda tan›nm›ß kißilere ait abonman sözleßmeleri, eski
dönemlere ait evraklar, Atatürk'ün Telgraf Müdürlü¤üne arma¤an› olan duvar saati,
uydu ve radyolink kule maketleri sergilenmektedir. Sergilemenin yap›ld›¤› ikinci
salonda, ilk iletißim arac› olan mors cihazlar› ile teleks, teleteks cihazlar›, telefon
makineleri, ankesörlü telefonlar, telekartlar, ölçü aletleri, ßebekede kullan›lan
malzemeler ve telekomünikasyonda kullan›lan kablolar sergilenmektedir.
Uygulama Salonu
Uygulama Salonu küçük bir iletißim ßebekesi ßeklinde kurulmußtur. Özellikle ilk ve
orta ö¤retim ö¤rencilerine yönelik iletißim e¤itiminin uygulamal› olarak verilmesi
amac›yla haz›rlanm›ßt›r. Bu salonda telekomünikasyon haberleßmesinin
baßlang›c›ndan itibaren kullan›lan eski ve yeni sistem araçlar› çal›ß›r durumda
kurulmußtur. Telleri çekili 2 adet telefon dire¤i, mors cihaz›, telem-teleks cihazlar›,
manuel santral, 2 adet otomatik santral, 2 adet kuranportör, faks (belge geçer)
cihazlar›, ankesörlü jetonlu telefonlar ve özellikle k›rsal kesimde telefon
hizmetlerinin çabuk verilmesi gereken yerlerde telli ba¤lant› yerine müßterilere
radyo frekans› ile daha ekonomik ve kaliteli hizmetin götürüldü¤ü Köy R/L
Radyolink Sistemi ile bu sistemlerin çal›ßmas›n› sa¤layan DC besleme ünitesi
ö¤renciler taraf›ndan uygulamal› olarak kullan›lmaktad›r.

Turgut Özal Bulvar› Samsun Yolu Kavßa¤›-Ayd›nl›kevler

Tel: (312) 555 23 98 • Faks: (312) 313 23 99
Hafta içi her gün 08:00-12:00 / 13:30-18:00
Okul ve grup ziyaretleri randevuludur.
TRT Müzesi
T
ürkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlü¤üne ba¤l›
olan müze, 1981 y›l›nda eski radyo malzemelerinin topla-
narak sergilendi¤i "TRT Radyo Müzesi", Ankara, ‹stanbul
radyo ve televizyon stüdyolar›ndan elde edilen kullan›m d›ß›
malzemelerin onar›m ve bak›m ißlerinden sonra, "TRT Müzesi" olarak
1994 y›l›nda Or-An sitesindeki yeni yerinde aç›lm›ßt›r.
Ayn› yerde daha sonra 1 radyo ve 1 televizyon stüdyosu ile 1 verici
istasyonunun temsil edildi¤i 3 oda daha düzenlenmißtir. Bu bölüm-
lerde sergilenen cihazlar›n bir k›sm› çal›ßt›r›l›r durumda tutularak
ziyaretçilere görsel ve ißitsel gösteriler yap›lm›ßt›r. Müze alan›n›n
duvarlar›nda tarihi önemi olan foto¤raflar sergilenerek yay›nc›l›¤›n
geçmißi canland›r›lmaya çal›ß›lm›ßt›r. 2001 Y›l›nda TRT Müzesinin bir
bölümü, bulundu¤u yerin Yay›n Arßivleri Dairesi Baßkanl›¤›na tahsis
edilmesi üzere kütüphaneye taß›nm›ßt›r.
Ancak kütüphanenin bir bölümünün haber stüdyosu olarak düzenlen-
mesi nedeniyle müzenin küçük malzemeleri konferans salonunun
girißinde kurulan vitrinlere yerleßtirilmiß, özellikle büyük cihazlardan
olußan di¤er malzemeler ise Kurumun de¤ißik bölümlerindeki depo-
larda koruma alt›na al›nm›ßt›r.
Müzede tarihi önemi yüksek olan materyaller:
• 10. Y›l› kutlamalar›nda Atatürk'ün kulland›¤› 1920 y›l›na ait Philips
Marka mikrofon,
• 1792 Y›l›nda Viyana'da üretilen özel bir keman,
• 1897 Y›l›nda üretilmiß Colombia marka Phonograph, TRT Sitesi OR-AN
• 1935 Y›l›nda yap›lm›ß Teficord marka asetat okuyucu, Tel: (312) 490 43 00 • Faks: (312) 490 17 91
• 1940 Y›l›na ait Webster Chicago marka çelik tel okuyucu
• 1940 Y›l›nda kullan›lan Marconi marka çelik ßerit okuyucu.
egdb@trt.net.tr
Hafta içi her gün 09.00 - 18.00
70 Genel Sekreterlikten randevu al›narak gezilebilir.
 Türk Hava Kurumu Müzesi
T
ürk Hava Kurumu Müzesi, tarihi Paraßüt Kulesi yerleßke-
sinin içinde 287 metrekarelik bir kapal› alan ile 9294
metrekarelik bir aç›k alanda 19 May›s 2002 aç›lm›ßt›r.
Dünya havac›l›k tarihine geçmiß önemli gelißmeleri maket, model
ve dokümanlarla gözler önüne seren, gelen ziyaretçilere
ayd›nlat›c› bilgiler veren müzede, Türk havac›l›k tarihinde kul-
lan›lm›ß uçak örnekleri de sergilenmektedir. Hipodrom cad-
desinde kurulmuß olan müze, Türk Hava Kurumuna ba¤l› olarak
THK Müzesi ad› alt›nda hizmet vermektedir.
Müzenin tarih galerisi bölümünde Hezarfen Ahmet Çelebi'nin
kendi yapt›¤› kanatlarla Galata Kulesi'nden Üsküdar Do¤anc›lar'a
uçußunu ve gene Sultan IV. Murat döneminde yaßam›ß olan
bilimadam› Lagari Hasan Çelebi'nin, 64 kg barutla çal›ßan yedi
kollu roketi ateßleyerek Sarayburnu aç›klar›nda gö¤e do¤ru yük-
selißini gösteren maketlerin yer ald›¤› vitrinler ilgi çeken kößeler
aras›nda.
THK Müzesi'nin di¤er salonunda, çok say›da doküman, foto¤raf ve
malzemeyle zenginleßtirilmiß, dünyada ve Türkiye'de günümüze
dek havac›l›k tarihinin gelißimini gösteren vitrinler yer al›yor. Bu
vitrinlerde Kayseri TOMTAÞ Fabrikas›n›n görüntüleri, Türk Hava
Hipodrom Cad. No: 2 Ulus • Tel: (312) 311 30 13
thk@thk.org.tr - basinyayin@thk.org.tr • www.thk.org.tr
Pazartesi günleri hariç
Yaz: 10.00 - 19.00 • K›ß: 09.00 - 18.00
Kurumu’nda kullan›lan üniforma, madalya ve bröveler ile kuru-
mun önemli etkinlikleri foto¤raf ve belgelerle tan›t›l›rken
havac›l›k ßehitlerini de anmadan geçilmemiß. Ayr›ca THK'nin
havac›l›k faaliyetlerini gerçekleßtirdi¤i Türkkußu Genel
Müdürlü¤ü ve ‹nönü E¤itim Merkez Müdürlü¤ünün maketleri de
mevcuttur.
Bunlar›n yan› s›ra, de¤ißik vitrinlerde, Ulu Önder Atatürk'ün
kaleme ald›¤› Nutuk'un ilk bas›m›, Uluslararas› Genç Ressamlar
Resim Yaraßmas›nda dereceye giren gençlerin yapt›¤› resimler,
THK'nin bugüne kadar bast›rm›ß oldu¤u pullar, I. Dünya Hava
Oyunlar› ve havac›l›k tarihinin kilometre taßlar›n›n resim ve
özgeçmißlerinin sergilendi¤i birbirinden de¤ißik standlardan
baz›lar›d›r.
Bütün bunlar›n d›ß›nda, THK Müzesi'nin bahçesinde sergilenen,
Türk pilotlar› taraf›ndan de¤ißik tarihlerde kullan›lm›ß kimi
uçaklar da, gelen ziyaretçilerin ilgisini çeken bölümlerden biri-
dir. Bunlar aras›nda, THK-4 Planörü, THK-11, THK-15 ve Peze-
tel uçaklar›n›n model ve maketleri vard›r. Ziyaretçiler bu uçak-
lar hakk›nda hem bilgi al›p hem de uçaklar›n kokpitlerine otu-
rarak uçaklar hakk›nda meraklar›n› giderebilmektedirler.
T.C. Ziraat Bankas› Müzesi
T.C. Ziraat Bankas› Genel Müdürlük Binas› 1926-1927 y›llar› aras›nda ‹talyan Mimar Guiliano
Mongeri taraf›ndan yap›lm›ß I. Ulusal Mimarl›k Dönemi yap›lar›ndand›r. Binan›n Þeref
Salonunda bulunan müze, Ziraat Bankas›'n›n 118. kuruluß y›ldönümünün kutland›¤› 20 kas›m
1981 y›l›nda aç›lm›ß olup, Türkiye'nin ilk ve tek banka müzesi olma özelli¤ini taß›maktad›r.
Müze koleksiyonunun en eski belgeleri aras›nda Mithat Paßa'n›n Memleket Sand›klar›'n›n
kurulmas› için Sadaret Makam›na yazd›¤› ve mühürledi¤i 6 kanuni evvel 1280 ve 19 Recep
1281 tarihli mektuplar, 3-15 A¤ustos 1304 (1888) tarihli Memleket Sand›klar›'ndan Ziraat
Bankas›na geçiß Nizamnamesi, Emniyet Sand›¤›n›n kurulußunda yaz›lan mektup ve belgeler
(1868) Þuray› Devlet Reisi Mithat Paßaya ait 1 no'lu hesap sayfas› bulunmaktad›r. 1863-1867
y›llar›nda aç›lan Þarköy Tavas Memleket Sand›klar›'nda kullan›lm›ß standart ölçü ve ßekilde
yap›lm›ß demir çengelli gürgen veya çam a¤ac›ndan bölmeli sand›klar, 1889 y›l›nda
Sivrihisar Sand›¤›'n›n aç›l›ß›ndan beri kullan›lan m›hl› para kasas›, Bergama Þubesi'nden
gelen demir kasa, Genel Müdürlük ve Þubelerinde kullan›lan hesap ve yaz› makinalar› ile

FOTOÚRAFLAR: T.C. Ziraat Bankas› Müzesi arßivinden al›nm›ßt›r.

kristal hokka tak›m›, telefonlar, çeßitli alt›n ve mektup terazileri, bekçi kontrol saatleri,
banka kap› levhalar› teßhirde bulunan de¤erli eßyalar aras›ndad›r.
Bir k›sm› ßubelere ait resmi banka mühürleri ile baz› ßube yetkililerinin mühür
örnekleri(1890-19309 1889 y›l›, sonras› baz› ßubelere ait yevmiye defteri, kasa esas defteri
ve di¤er günlük evraklar›n bir k›sm› da teßhir edilmektedir. Ayr›ca 1928 tarihli ‹brahim
Çall›'ya ait Banka Binas› için özel olarak yap›lan 4.50x5.00 m. boyutlar›nda “Harman” isimli
ya¤l› boya tablo ile Ressam Nam›k ‹smail'e ait “Gazi Mustafa Kemal Çiftçiler Aras›nda'' isimli
1928 tarihli ve 4.50x5.00 m. boyutunda ya¤l› boya tablo müze duvar›nda yer almaktad›r.
Ayr›ca Mithat Paßa ve Atatürk Portreleri ile Cumhuriyet Dönemi ressamlar›m›za ait baz›
eserler de Müze Koleksiyonunda bulunmaktad›r.
Tarihi nitelikli teftiß defterleri, teftiß raporlar›, imza sirküleri, 60-70 y›ll›k bugünkü fotokopi
yerine kullan›lan haberleßme kopya defterleri, tasarruf ve tevdiat hesab› cüzdan örnekleri,
makbuzlar ve fiß dipkoçanlar› (1903), alt›n al›m ve sat›m, kinin mevcudu, mültezim defteri
gibi geçmißi belgeleyen önemli belgelerin yan› s›ra Genel Müdürlük Binas›n›n aç›l›ß›nda
(1929) kullan›lan alt›n orak ve tepsi, çeßitli kurum ve kurulußlar›n Bankaya verdi¤i
madalyon ve berat örnekleri müze koleksiyonunda yer almaktad›r.

T.C. Ziraat Bankas› Genel Müdürlü¤ü Binas› Þeref Salonu, Ulus

Tel: (312) 310 37 50
Hafta içi her gün Genel Müdürlü¤ün izni ile gezilebilir
 75.YIL CUMHUR‹YET
EÚ‹T‹M MÜZES‹
Müze; Atatürk Lisesi yan›nda, genißçe bir bahçesi ve bodrumu
olan tek katl› müstakil bir binada hizmet vermektedir.
Cumhuriyetimizin 75. Y›l› kutlamalar› ve Atatürk'ün ölümünün
60. Y›l› anma törenleri çerçevesinde yap›lmakta olan
etkinliklerin yan› s›ra; Türk tarihinde, özellikle Cumhuriyet
döneminde E¤itimde kaydedilen gelißmeleri belgeleri ile
görebilmek; çocuklar›m›zda ve gençlerimizde milli kültür
varl›klar›m›z› koruma al›ßkanl›¤› ve tarih bilincini gelißtirerek
Cumhuriyetimizin temel ilkelerinin daha iyi anlaß›lmas›na,
de¤erinin ve öneminin bilinmesine katk› sa¤lamak amac› ile
Cumhuriyet E¤itim Müzesi ad› alt›nda düzenlenerek 4 Kas›m
1998 tarihinde ziyarete aç›lm›ßt›r.
Müze; dört ana mekânl› sergi salonlar›, bir sembolik eski s›n›f
tasar›m› mekân›, bir belgesel foto¤raflar›n sergilendi¤i koridor,
bir oturma ve dinlenme yeri ile ziyaretçilere hizmet
vermektedir. Eserler; ço¤unlukla duvarlarla bütünleßmiß büyük
caml› ahßap vitrinler ve ortalarda bulunan ba¤›ms›z, kübik,
caml› ahßap vitrinlerde sergilenmektedir. Duvarlarda tablolar,
foto¤raflar, duvar saatleri gibi as›larak sergilenebilecek di¤er
eserler yer almakta, dört yüzü aßk›n e¤itim araç ve gereci, yaz›l›
dokümanlar ve kitaplar ziyaretçilerin izlenimine sunulmußtur.

Strazburg Cad. Lale Sok. No.6 Atatürk Lisesi Yan›-S›hhiye

Tel: (312) 231 28 99 • Faks: (312) 231 28 99
Hafta içi her gün (resmi tatiller hariç)
09.00-12.30 / 13.30-17.00 77
 MEHMET AK‹F ERSOY
EV‹ MÜZES‹
Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsü s›n›rlar› içinde yer alan Mehmet Akif
Ersoy Evi, zaman›nda Tacettin Dergah› olarak kullan›lmaktayd›. ‹stiklal Savaß›
y›llar›nda Milli Þair Mehmet Akif Ersoy'a tahsis edilen yap› 30 Ekim 1949
tarihinde Mehmet Akif Evi ad›n› alm›ß ve müzeye dönüßtürülmüßtür.
Yüksek Avlu duvarlar› ile çevrili olan yap›n›n bahçesine küçük avlu kap›s›ndan
girilmektedir. Bahçenin ortas›nda küçük bir Ankara Evi yer almaktad›r. Üst kata
ç›kan tahta trabzanl› merdiven boyunca Ersoy'a ait foto¤raflar, üst katta
dinlenme ve toplant› odas› bulunmaktad›r. Toplant› odas›n›n bahçeye bakan üç
pencerenin önünde sedirler, duvarda sedef kakmal› aynalar, ßamdanlar ve gaz
lambalar› bulunmaktad›r. Þair, ‹stiklal Marß› ve pek çok ßiirini burada yazm›ßt›r.

FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU

Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampusü Samanpazar›
Tel: (312) 311 29 52
Cumartesi Pazar hariç 10.00-12.00/14.00-16.00
 ODTÜ ARKEOLOJ‹
MÜZES‹
Müze, 1962-1968 y›llar› aras›nda ODTÜ arazisi içindeki ören yerlerinin ve Ankara Ovas›ndaki Frig
Tümülüslerinin kaz› çal›ßmalar›ndan elde edilen buluntular›n korunmas› ve sergilenmesi amac›yla Prof.
Dr. Kemal Kurdaß'›n öngörüsü ile 1969 y›l›nda kurulmußtur. ODTÜ Müzesi, ülkemizdeki ilk üniversite
müzesidir. Müzede üç sergi salonu bulunmaktad›r. Birinci katta, etnografik eserlerle, Frig Nekropolü
buluntular›, asma katta ise Yal›ncak ve Koçumbeli buluntular› sergilenmektedir. Müze giriß kat› ise, sergi
‹smet ‹nönü Bulvar› ODTÜ Kampüsü salonu, idari büro, depo ve servis mekanlar›na ayr›lm›ßt›r. Müzede sergilenen etnografik koleksiyonda
Tel: (312) 210 22 09 - 210 42 32 ise ahßap pencere, kap›, kap› kilitleri, matkap, kilim ve bak›r kaplar gibi eserler yer almaktad›r.
Faks: (312) 210 35 93 • www.metu.edu.tr
Hafta içi her gün: 09.30-12.00 / 13.30-16.30
 OYUNCAK MÜZES‹
Ankara Üniversitesi, E¤itim Bilimleri Fakültesi, Oyuncak Müzesi, 20 Nisan
1990 tarihinde aç›lm›ßt›r. Temel ißlevi h›zl› toplumsal de¤ißim içinde
kaybolmakta olan oyuncaklar› korumak olan müzenin, ayn› zamanda bir
araßt›rma ve e¤itim merkezi olarak da hizmet vermesi planlanm›ßt›r.
E¤itim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi beß ana kategoride toplanmaktad›r;
1-Geleneksel Oyuncaklar: Bunlar halk taraf›ndan üretilen, geçmißte herkesin
çocuklu¤unda yer alm›ß oyuncaklard›r. Geleneksel oyuncaklar daha çok oyuna
ba¤l›, yerel özellikler taß›yan, mevsimlik olabilen nesnelerdir. Evde yap›lan
bebek, uçurtma, sapan, çember gibi. El yap›m› bebekler, pißmiß topraktan
kumbaralar, hayvan figürleri, düdüklü testiler de bu türe girmektedir.
2-Fabrikasyon Oyuncaklar: Yap›ld›klar› malzemeye göre gruplara
ayr›lmaktad›r.
Tahta Oyuncaklar: Ülkemizin en eski oyuncak türlerinden biridir. Baz›
geleneksel oyuncaklar bu türün baßlang›c›n› olußturur. Araba, yürüteç, topaç
gibi. Müzede bu gün art›k pek yap›lmayan tahta oyuncaklardan oldukça eski
örnekler vard›r. ‹lk Türk fabrikasyon oyunca¤› da (1939) bu grupta yer
almaktad›r.
Ka¤›t Oyuncaklar: Ka¤›ttan ve kartondan yap›lan bütün oyun malzemeleri,
ayr›ca baz› geleneksel oyuncaklar: uçurtma, rüzgar pervanesi. E¤itsel
oyuncaklar›n baz›lar› da bu gruba girmektedir.
Ankara Üniversitesi E¤itim Fakültesi, Cebeci
Tel: (312) 363 33 50
Yaln›z Çarßamba ve Cuma Günleri: 10.00-17.00
Temmuz-A¤ustos-Eylül aylar›nda kapal›d›r.
Teneke Oyuncaklar: Bat›da art›k hiç yap›lmayan oyuncaklar ülkemizde hala
üretilmektedir. Müzede bu türün araba, tren, uçak, kamyon, çeßitli
hayvanlar, mutfak eßyas›, kurßun askerler gibi de¤ißik örnekleri
bulunmaktad›r.
Plastik Oyuncaklar: Oyunca¤›n bu gün ülkemizde en yayg›n türüdür.
Müzemizde eski yeni örnekleri ile plastik oyunca¤›n gelißimi
izlenebilmektedir.
Bebek ve Yumußak Oyuncaklar: Tarih boyunca her türlü malzemeden yap›lm›ß
olan oyuncak bebekler çok zengin bir tür olußturmaktad›r. Müzede, porselen,
tahta, ka¤›t hamuru, bez ve plastikten yap›lm›ß oldukça eski bebekler
bulunmaktad›r. Pelüß hayvanlarda bu gruptad›r.
3-Yabanc› Oyuncaklar: Bunlar kißisel yada ticari amaçl› yurt d›ß›ndan getirilmiß
oyuncaklard›r. Müzede en eski parça 1890 tarihlidir.
4-Antik Oyuncaklar: Ülkemizde bir çok arkeoloji müzesinde antik ça¤dan
kalma oyuncaklar sergilenmektedir. Bunlar›n foto¤raflar›n›n çekilmesi,
kal›plar›n›n ç›kart›lmas›, yeniden üretilmesi çal›ßmalar› sürmektedir.
5-Yeni Oyuncaklar: Eski oyuncaklar› tan›mayan küçük çocuklar›n da müzede
mutlu olabilmeleri için aç›lm›ß olan bu bölüm, ayn› zamanda gelece¤in
oyuncaklar›n› da temsil etmektedir.
83

Çengelhan Rahmi
M. Koç Müzesi
Ç
engelhan Rahmi M. Koç Müzesi, Ankara’n›n ilk
sanayi müzesidir. Müzenin yer almakta oldu¤u
han, Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Mihri-
mah Sultan’›n eßi Damat Rüstem Paßa taraf›ndan
1522–1523 y›llar›nda yapt›r›lm›ßt›r. Beß yüz y›la yak›n bir
süre önce inßa edilmesine ra¤men günümüze kadar ayak-
ta kalabilen Çengelhan, Ankara’n›n hanlar bölgesinde
özgünlü¤ünü bugüne kadar koruyabilen ender yap›lar-
dand›r. Han, Ankara Kalesi’nin ana giriß kap›s›n›n karß›s›n-
da, eskiden At Pazar› olarak an›lan mevkide, bedestenle-
rin yak›n›nda konumlanm›ßt›r.
Dönemin en büyük dört han›ndan biri olan Çengel Han,
çok say›da oda ve ‘develik’ k›sm› ile hizmet vermißtir.
Han, 20. yüzy›l›n sonlar›nda terk edilmeden önce, tiftik,
yapa¤› ve ham deri toptan sat›ßlar›n›n yap›ld›¤› bir tabak-
hane ve yün deposu olarak kullan›lm›ßt›r. Kareye yak›n
dikdörtgen planl› mimari yap›s›yla klasik Osmanl› kent içi
hanlar›n›n güzel bir örne¤ini olußturan Çengelhan’›n orta-
s›nda üstü aç›k bir avlu vard›r. Etraf› tonoz örtülü revakla
çevrili avlunun ortas›ndaki tek katl› dikdörtgen yap›, Koç
Holding’in kurucusu Vehbi Koç’un iß yaßant›s›na baßlad›¤›
y›llarda kulland›¤› bir dükkâna da ev sahipli¤i yapm›ßt›r.
84
2003–2005 y›llar› aras›nda gerçekleßtirilen yenileme çal›ß-
mas›nda han, asl›na uygun olarak yeniden yap›land›r›l-
m›ßt›r. Müze toplam 32 odada, denizcilikten karayolu ta-
ß›mac›l›¤›na, havac›l›ktan, t›bba kadar pek çok sanayi
kolunun geçmißini gözler önüne seren 1200’den fazla
obje ile ziyaretçilerini karß›lamaktad›r.
Müzede yer alan sergi objeleri konular›na göre grup-
land›r›lm›ßt›r. Büyüklükleri aç›s›ndan ise küçük oyuncak-
lardan, buhar motorlar›na kadar uzanan zengin bir
çeßitlilik içerisindedir.
Birinci kat›n baßlang›c›nda yer alan havac›l›k ile ilgili
objelerin bulundu¤u odalar alüminyumdan yap›lm›ß
Dewoitine ve ‹stanbul Rahmi M. Koç Müzesi taraf›ndan
1990’larda su yüzüne ç›kar›lan II. Dünya Savaß› B - 24
Liberatör bombard›man uça¤›n›n parçalar› gibi önemli
parçalar› da bar›nd›rmaktad›r.
Ford Model T
Otomobil tarihinin en önemli kißlerinden biri olan Henry
Ford, Model ‘T’ yi 1908’de piyasaya sürmüßtür. Modelin
üretimine 1927’ye kadar 19 y›l boyunca hemen hemen
hiç de¤ißiklik yap›lmadan devam edilmißtir. Yeni üretim
bant› prensibi kullan›larak 15 milyonun üzerinde imal
edilmißtir. Model T zaman›n›n en iyi Amerikan arabas›
olmasa da, en ucuz , en güvenli ve önemlisiydi. Bu örnek
1918 üretimi 4 kißilik "Touring" modelidir. Model T "siyah
oldu¤u sürece her renk" üretilmesiyle de meßhurdu.
Beyin Ameliyat› Seti
1800’lerde Grangeret taraf›ndan Paris’te, nadir Frans›z abanoz
a¤ac› ve cilalanm›ß çelik kullan›larak yap›lm›ß beyin ameliyat› seti.
Napoleon Bonapart’›n b›çakç›s› Grandet’nin ßahsen imzalad›¤› tek
settir. Orijinal kutusunda sergilenmektedir.
Blickensderfer No. 7 Daktilo
Amerikal› George Blickensderfer ilk taß›nabilir daktiloyu 1893
y›l›nda üretmißtir. No. 7 modeli ilk olarak 1897 y›l›nda piyasaya
sürülmüßtür. Yüz farkl› bask› kafas›na sahip olup müzik notalar›
dahil olmak üzere pek çok karakteri basabilmektedir.
FOTOÚRAFLAR: Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi arßivinden al›nm›ßt›r.
Edison Fonograf›n›n Replikas›
Bu örnek 1878 y›l›nda Hardy taraf›ndan Edison markas› alt›nda
Paris’te yap›lm›ßt›r. Edison Fonograf› sesin kaydedildi¤i ve din-
lenebildi¤i ilk alettir. Günümüze ulaßan on beß örnekten birisidir
‹lk Dükkan
Vehbi Koç’un iß hayat›na ev sahipli¤i yapm›ß
olan dükkân ise, ziyaretçilere o y›llar›n
mütevaz› güzelli¤ini tatt›rmaktad›r.
Sutepe Mah. Depo Sok. No: 1 Alt›nda¤ / Ankara
Tel: (312) 309 68 00 • Faks: (312) 309 12 10
www.rmk-museum.org.tr • cengelhan@rmk-museum.org.tr
Sal› - Çarß. - Perß. - Cu. 10.00-17.00
Cmt. - Pz. 10.00 - 19.00 aras›nda aç›kt›r.
 Beypazar›
Kültür ve Tarih Müzesi

N
urettin Karao¤uz taraf›ndan ba¤›ßlanan
konak, Ankara Valili¤i ‹l Özel ‹dare Genel
Sekreterli¤i taraf›ndan asl›na uygun restore
edilerek 1 Nisan 1997 tarihinde Beypazar› Tarih ve
Kültür Evi ad›yla ziyarete aç›lm›ßt›r. Tipik Beypazar›
evlerinin mimarisini yans›tan konak üç katl›d›r. Giriß kat
taß duvarl› üst katlar ise ahßapt›r. Giriß katta Hayat
k›sm› ve hayvan bar›naklar› yer almaktad›r. Evin iki giriß
kap›s› vard›r. Üst katlar yaßam alanlar›d›r. Bütün odalar-
da yüklük, gusülhane, sedir mevcuttur. Misafir odalar›,
yatak odalar›, çocuk odas›, mutfak, gelin odas› ve k›ßl›k
oturma odalar› vard›r. Bütün odalar sofaya aç›lmak-
tad›r.
Müzede Beypazar› kültürünü yans›tan arkeolojik ve
etnografik eserler ile k›ymetli madenler, Beypazar›
tarihine ›ß›k tutan tarihi belgeler sergilenmektedir.

Cumhuriyet Mah. Yenice Sok. No.4 Beypazar›

Tel: (312) 763 01 66 • Faks: (312) 763 22 91
86 Pazartesi hariç her gün aç›k 10.00-18.00
 Keçiören Estergon
Etnografya Müzesi
Keçiören Belediyesi, Türk Kültür Merkezi'nin
1. kat›n› Etnografya Müzesi olarak tasarlad›.
29 May›s 2005 tarihinde halk›n ziyaretine aç›ld›..
Müzede Ülkemizin zenginli¤i olan etnografik eserler
Konya, Gaziantep, Kahramanmaraß, Tokat, Amasya,
‹zmir, Ayd›n, Tire ve Ödemiß'ten toplanm›ßt›r.

Güçlü Kaya Mah. Fatih Cad.

Estergon Türk Kültür Merkezi, Keçiören
Tel: (312) 361 24 24 - 358 12 12 • Hergün aç›k.
 POLATLI
TARIM MÜZES‹

Polatl›
Polatl› ilçesinde,
ilçesinde, 2001
2001 y›l›nda
y›l›nda hizmete
hizmete aç›lan
aç›lan müzede,
müzede, Polatl›
Polatl› ve
ve çevresindeki
çevresindeki ve
ve
köylerdeki
köylerdeki tar›m
tar›m yaßant›s›na
yaßant›s›na aitait materyaller
materyaller toplanm›ßt›r.
toplanm›ßt›r. Sergilenen
Sergilenen eserler
eserler
aras›nda
aras›nda 1940
1940 y›l›
y›l› yap›m›
yap›m› traktör,
traktör, pulluk,
pulluk, mibzer,
mibzer, karasaban,
karasaban, ka¤n›,
ka¤n›, üzüm
üzüm taß›ma
taߛma
arabas›,
arabas›, dö¤en,
dö¤en, at
at ile
ile çekilen
çekilen biçer
biçer (orak)
(orak) makinesi
makinesi yer
yer almaktad›r.
almaktad›r. Ayr›ca
Ayr›ca müzede
müzede
olußturulan
olußturulan küçük
küçük bir
bir hayvanat
hayvanat bahçesinde
bahçesinde 20'ye
20'ye yak›n
yak›n tür
tür yaßamaktad›r.
yaßamaktad›r.
FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

E-90 Karayolu üzeri Zafer Park› içi-Polatl›

Tel: (312) 623 45 45
90 Hafta içi her gün 08.00-20.00
AUGUSTUS
TAPINAÚI
R
omal›lar M.Ö.1.yüzy›l›n sonlar›na do¤ru Galatya'y› eyalet haline getirip
Ankara'y› metropolis-baßkent yapt›ktan sonra, bir tak›m imar faaliyet-
lerine girißmißler ve ßehrin büyüyüp gelißmesini sa¤lam›ßlard›r. Roma-
Augustus Tap›na¤›'n›n bu dönemde yap›larak imparator kültünün de Ankara'ya
getirilmesi bu kente verilen önemin bir belgesidir.
Augustus Tap›na¤›, Ulus'ta Hac›bayram Camii'nin bitißi¤inde yer almaktad›r.
Roma Döneminin önemli yap›tlar›ndan biri olan tap›nak, son Galat Hükümdar›
Amintos'un o¤lu Kral Pylamenes taraf›ndan Augustus'a ba¤›ml›l›k nißanesi ve
Galatya Eyaletinin Roma'ya kat›lmas›n› kutlamak amac›yla M.Ö. 25 y›l›ndan
sonra yap›lm›ß olmal›d›r. Roma Döneminde Ankara, Augustus Tap›na¤›'n›n
bulundu¤u kutsal tepenin etraf›nda kurulmußtur. Her ne kadar M.Schede
taraf›ndan M.Ö. 2.yüzy›la tarihlenmiß olsa da, tap›nakta bulunan mimari
ö¤eler erken Augustus Dönemini (M.Ö.27-M.S.14) ißaret etmektedir. Frig Dö-
neminde Tap›na¤›n bulundu¤u tepede bereket tanr›ças› Kybele ile Ay tanr›s›
Men'e tap›n›ld›¤›n›, Roma Dönemi sikkelerindeki tasvirlerden ve yaz›tlardan
anlaß›lmaktad›r. Ayr›ca kolonad›n kuzey-bat› antas› üzerindeki yaz›ttan ise
tap›na¤›n Augustus ve Tanr›ça Roma'ya adand›¤›n› bilinmektedir.
Tap›na¤› kiliseye dönüßtüren H›ristiyanlar cellan›n güney duvar›na üç pencere
eklemißler ve cella ile opisthodomos aras›ndaki duvar› y›karak naos'un gerisine
de bir krypta yapm›ßlard›r. 15.yüzy›l baßlar›nda tap›na¤›n kuzey-bat› kößesine
Hac›bayram Camii eklenmißtir. Cellan›n kuzey-bat› duvar›n›n bir bölümü
1834'de y›k›lm›ß olmakla beraber tap›nak bu gün iyi korunmuß durumdad›r.
M.Ö. 8. yüzy›ldan günümüze de¤in tüm kutsal yap›lar›n üst üste ve yan yana
bulunmas› bir eski Anadolu gelene¤i ve Anadolu insan›n›n hoßgörüsüdür.
Tap›nak, basamaklarla ç›k›lan 36x54,82 m. ölçülerinde bir podyum üzerine
oturmaktad›r. Cellaya giriß yüksek bir kap› ile sa¤lanmaktad›r. Naos
12,8x28,21 m'lik bir alan› kaplamaktad›r. Pronaos'unda 4, opisthodomos'unda
2 korint tarz›nda sütun yer almaktad›r. M.S. 2.yüzy›lda ion düzeninde k›sa
kenar›na 8, uzun kenar›na 15 sütün eklenerek peripteral ve pseudodipteros
bir plan olußturulmußtur. Plan olarak benzemesi nedeniyle Hadrian
Dönemi'nde yap›lm›ß Aezanoi Zeus Tap›na¤›na (Kütahya-Sivrihisar) öncülük
etmißtir. Ayr›ca tap›nak yerli Anadolu gelene¤ini sürdüren Efes, Sardes,
Menderes Magnesias› ve son y›llarda Pessinus'da ortaya ç›kar›lan tap›nak gibi
bat›ya dönüktür.
‹mparator Augustus ölümünden önce Vesta rahibelerine dört adet belge tes-
lim eder. Bunlardan birisi vasiyetnamesi, ikincisi cenaze töreni hakk›ndaki
emirleri, üçüncüsü imparatorlu¤un parasal ve askeri durumunu belirtmekte,
dördüncüsü ise yaßad›¤› sürece yapt›¤› ißleri anlatmakta idi. Bunlardan ancak
dördüncüsü ''index rerum gestarum'' tap›na¤›n duvar›nda iki dilde, Latince ve
Hellence yaz›lm›ß olarak günümüze kadar gelmißtir. Roma'da ‹mparatorun
mezar›n›n önünde yer alan orijinal Latince metin kayboldu¤u için tap›na¤›n
önemi daha da artm›ßt›r. Pisidia bölgesindeki Antiochia'da (Yalvaç) yap›lan
kaz›larda ''Res Gestae Divi Augusti'nin (tanr›laßt›r›lm›ß Augustus'un ißleri) ad›n›
taß›yan kitabenin kopyas›na ait parçalar ele geçmißtir. Bu da, ßimdi Ankara

Julianus Sütunu
Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde bulunan tap›na¤a ait olan yaz›tlar›n eksik
bölümlerinin tamamlanmas›na yard›mc› olmußtur. Latince ve Yunanca olan bu
yaz›t tap›na¤›n kuzey duvar›n›n üstünde tanr›laßt›r›lm›ß Augustus'un icraat›
sözcükleri ile baßlar ve duvar›n büyük bir bölümünü kaplar.

FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU

93
Efsaneler Kenti

Gordion
olatl› ilçesi s›n›rlar› içinde Yass›höyük Köyü’nde yer al›r. Ad›n›n

P Gordion oldu¤una dair herhangi yaz›l› belge bulunmamas›na karß›n,

Amasyal› Co¤rafyac› Strabon, M.Ö.1. yüzy›lda kaleme ald›¤› eserinde,
Gordion'dan harabe haline gelmiß bir kent olarak söz etmektedir. Kral
Gordias'›n taht› anlam›na gelen Gordieion'un k›salt›lmas›ndan alm›ßt›r ad›n›.
4000 y›l› aßk›n bir süre üzerinde yaßatt›¤› uygarl›klardan çok, Frigler'in Baßkenti
olarak bilinir efsaneler diyar› Gordion. 1893 y›l›nda keßfedilen kentte, 1900'lü
y›llardan 1950 y›l›na kadar aral›klarla, 1950 y›l›ndan sonra ise aral›ks›z kaz›lar
devam etmektedir.
M.Ö. 3000-2000 y›llar› aras› Eski Tunç Ça¤›'nda Hattilerin, M.Ö. 2000-1100 y›lar›
aras›nda Orta ve Geç Tunç Ça¤›'nda Hititlerin, M.Ö. 1100-300 y›llar› ars›nda
Friglerin egemenli¤i alt›nda olsa da, M.Ö. 6.yüzy›l›n baßlar›nda Lidyal›lar›n ege-
menli¤i alt›na girer Gordion. M.Ö. 6. yüzy›l›n ortalar›nda Pers ‹mparatorlu¤u'nun
bir parças› haline gelen kent, M.Ö. 334 y›l›nda Büyük ‹skender'in gelißine kadar
Perslerin egemenli¤i alt›ndad›r. Helenistik Dönem'de, Galatlar'a ait sadece bir
ticaret ßehri, M.S. 1.7. yüzy›llar aras› Roma ve Bizans Döneminde küçük bir köy
görünümünde olan Kentte, en son 12. ve 13. yüzy›llarda Selçuklu yerleßimi
görülür.
M.Ö. 12. yüzy›lda Bo¤azlar üzerinden Anadolu'ya gelen Frigler, yaklaß›k 1000
y›llar›nda Gordion'a ulaß›rlar. 350x500 m. ölçülerindeki höyükte yer alan Erken
Frig kentine, 10 m. yüksekli¤inde kale kap›s›ndan girilir. Kale kap›s›ndan sonra
büyük bir duvarla ikiye ayr›lan Saray bölgesinde megaronlar yer almaktad›r.
Ortada yer alan megaronlar›n en büyü¤ü ise zengin buluntular› ile Frig Krall›¤›'n›n
kabul salonu olmal›yd›.Teras binalar›n da dokuma tezgahlar›, bu¤day ve arpa
ö¤ütmek için kullan›lan ö¤ütme taßlar›, ekmek pißirmede kullan›lan seramikler ve
demir buluntulardan anlaß›ld›¤› kadar›yla, saray›n ihtiyaçlar›n› karß›layan
atölyeler oldu¤u düßünülmektedir.
Friglerin Avrupa'dan gelirken beraberlerinde getirdikleri Fibula, Tümülüs ve dil-
leri d›ß›nda bize b›rakt›klar› eserlerden, zaman içinde Anadolu kültürünün etkisi
alt›nda kald›klar›n› görüyoruz. Örne¤in Kybele. Anadolu'ya gelmeden önce neye
inand›klar›n› bilmiyoruz ama, Neolitik Dönemde Ana tanr›çadan beri süregelen
tanr›ça gelene¤i, Friglerde Kybele olarak karß›m›za ç›kar. Do¤ada tap›nm›ßlard›r
tanr›çalar› Kybele'ye. Bazen bir niß içerisinde kabartma olarak yapm›ßlar, bazen
de heykel olarak niße taß›m›ßlard›r.
Kent, erken kalkt›¤› için kral olan babas› Gordias'dan çok, Anadolu mitolojisinde
önemli yer tutan Midas efsaneleri ile an›lagelmißtir. Asur Kral› II.Sargon'un
M.Ö. 718 ve 709 aras› tarihsel y›ll›klar›nda ''Mita'' olarak geçen Kral Midas, yenil-
miß bir krala yak›ß›r biçimde bo¤a kan› içerek mi, yoksa sur duvar›ndan atlayarak
m› intihar etmißtir? Gerçekten tuttu¤u her ßey alt›n olmuß mudur? Ya da tanr›
Apollon'a müzik yar›ßmas›nda haks›zl›k etti¤i için mi kulaklar› eßek kulaklar›na
dönüßmüßtür? Yoksa krall›¤› döneminde çok geniß bir istihbarat a¤› kurdu¤u için
mi böyle bir yak›ßt›rma olmußtur? Veya iyi dileklerle ba¤lad›¤› kördü¤ümü
çözmeyip sab›rs›z davranarak k›l›c›yla kesti¤i için mi Büyük ‹skender'in kahinlere
göre 33 yaß›nda ölümüne neden olmußtur? bilinmez ama, yaßam›ndan yaklaß›k 4
yüzy›l sonra Büyük ‹skender'in kißili¤i, Gordion da efsanelerle birleßerek günümü-
ze taß›nmaktad›r. Gordion gerçekten stratejik fetih güzergah›nda olmas› nedeni
ile Asya Fatihi Makedonya Kral› Büyük ‹skender'in M.Ö. 333 y›l› k›ß›n› geçirdi¤i
kent de olur.
 KAZI ALANLARI
HACI TUÚRUL
Gordion'un 22 km. kuzey do¤usunda, Ankara-Polatl› Karayolunun 60
km.'sinde Hac› Tu¤rul Köyü ile Yenido¤an Tren ‹stasyonu aras›nda yer
almaktad›r. 600x650x24 m. ebatlar›nda 330.000 m2'lik bir alan›
kaplayan höyük Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir. Gri
seramikler, ithal seramikler, Gordion'dan daha iyi bir ißçilikle ißlenmiß
andezitten yap›lm›ß iç ve d›ß sur duvarlar› ile Gordion'la paralelik gös-
terdi¤i yap›lan kaz›larda ele geçen buluntulardan anlaß›lmaktad›r.
Frig yerleßiminin üzerinde ise ele geçen buluntulardan anlaß›ld›¤›
kadar›yla Lidyal›lar›n egemenli¤i alt›na girdi¤i (M.Ö.695-546), M.Ö.
546'dan sonra Pers egemenli¤i Büyük ‹skender'in M.Ö.334 y›l›nda
Anadolu'da Pers egemenli¤ine son verißine kadar devam etmißtir.
Höyük yak›nlar›nda yer alan 5 tümülüsten en yükse¤i 29 m. 180 m.
çap›ndad›r.
Hac› Tu¤rul Köyünün kuzeyinde Tu¤rul (Do¤rul) babaya ait külliyesi
ile birlikte iyi korunmuß bir türbe yer almaktad›r. Kitabesine göre Hic-
ri 793 Miladi 1391 y›l›na tarihlenmektedir.
GAVURKALE
Gavurkale, Ankara'n›n 60 km güney-bat›s›nda, Haymana’ya ba¤l› De-
reköy'e 2 km. uzakl›kta, Babayakup deresinden 60 metreye ulaßan
yükseklikte bir kayal›k alan üzerine kurulmußtur. Uzun süre yerleßime
sahne olmuß bu tepeye, buradaki eski y›k›k duvarlardan dolay› Gavur-
kale ad› verilmißtir.
Hitit tarihinde ve Anadolu'nun tarihi-co¤rafyas›nda önemli bir ye-
ri olan Gavurkale, ilk kez Atatürk'ün iste¤i do¤rultusunda 1930 y›-
l›nda Von der Osten taraf›ndan kaz›lm›ßt›r. Tepenin vadiye bakan
yüzeyinde kayaya ißlenmiß olan büyük kabartmalar›n Hititlere ait
oldu¤u ve K›z›l›rmak'›n bat›s›nda buna benzer bir Hitit an›t›n›n bu-
lunmas› Anadolu kültür tarihi için çok önemlidir. Söz konusu kaya-
n›n üzerinde silik olarak görülebilen, oturan bir tanr›ça ve karß›s›n-
da ayakta duran iki tanr› figürü bulunmaktad›r. Bu tanr›lar›n, iki
uzun k›l›çlar›, baßlar›nda sivri külahlar›, k›sa etekleri, uçlar› k›v-
r›k ayakkab›lar› tipik Hitit üslubunda yap›lm›ß olduklar› görülmek-
96
t›lar bulunmußtur. En yüksek bölümünde ise kal›n duvarlarla yap›lm›ß
›zgara planl› tap›nak yada idari bina olarak kullan›ld›¤› san›lan büyük
bir yap› yer almaktad›r.
1995 y›l› kaz› çal›ßmalar›na paralel olarak yürütülen ve ‹TÜ. Maden
Orta Anadolu'daki Sinap Formasyonu, fosil yataklar› günümüzden
15-1 milyon y›l öncesine tarihlenen miyosen dönemi memeli hay-
van fosillerini içermektedir. Bu zaman diliminde en iyi bilinen yaß
11-6 milyon y›l aras›ndaki dönemdir. Bu fosil yataklar› Ankara'n›n
Fakültesi, Jeofizik Bölümünden bir ekip taraf›ndan gerçekleßtirilen genellikle kuzey ve kuzey bat›s›nda a盤a ç›km›ß ve neojen döne-
arkeojeofizik ölçümleri sonucunda; Külhöyük'ün ilk yerleßiminin bir- min küçük ve büyük boyutlu memeli hayvanlar›na ait fosil kay-
birine yak›n iki tepe üzerine kuruldu¤u, bu iki tepenin aras›ndan naklar›n› bünyesinde toplam›ßt›r.
kuzeye do¤ru su ak›ß› oldu¤u ve höyük üzerindeki yap›lara ait kültür
Atgiller, kemiriciler, domuzgiller, zürafagiller, etgiller, hortumlu
tabakas› kal›nl›¤›n›n 8,5 m. oldu¤u ortaya ç›km›ßt›r.
memeliler, gergedangiller, boynuzlular kaplumba¤alar gibi çok
Kaz›larda elde edilen hiyeroglif yaz›tl› bir bulla, Mitanni Kültürüne ait zengin bir hayvan toplulu¤u ile temsil edilen Sinap Formasyonunun
bir silindir mühür ve Eski Hitit Dönemine ait bir taß damga mühür en
en önemli bulgusu 1995 y›l›nda gün ›ß›¤›na ç›kar›lan Ankara Maymu-
önemli buluntulard›r. Bunlar›n yan›nda pißmiß toprak buluntular,
nu ile 10 Milyon y›l öncesinin Ankara Ormanlar›nda yaßamaktayd›.
bronz i¤neler, b›çaklar, sileks ve obsidyen kesiciler, tar›m›n çok
önemli oldu¤unu belgeleyen ö¤ütme ve ezme taßlar›, madencili¤in 1955-1957 y›llar› aras›nda yap›lan Ankara çevresi fosil araßt›rmalar›
yap›ld›¤›n› gösteren taß kal›plar, çok miktarda pißmiß toprak a¤›rl›klar s›ras›nda ele geçen ilk primata fosiline Ankarapihecus Meteai
di¤er buluntular› olußturmaktad›r. (Ozonsoy) ad› verilmiß ve 1980 y›l›nda yay›nlanan ikinci fosil Ankara
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nce 1992 y›l›nda güneydeki potern, ba- Maymununun Miyosendeki ilk habercileri olmußtur.
t›daki sarn›ç ve tünelde baßlayan kaz› çal›ßmalar›na höyük üzerinde 1995 y›l›nda Ankara Kazan Delikay›ncak tepede (lokalite 12) bulu-
yap›lan kaz›larla günümüzde de devam edilmektedir. nan 3. maymun fosili ile ilk kez gün ›ß›¤›na ç›kar›lan yüz iskeletinin
büyük bir k›sm› alt çenesi ve vücut parçalar› daha önceki bilgilere
S‹NAP FORMASYONU önemli ölçüde katk›da bulunmußtur. Miyosen ortam›nda yaßam›ß
Sinap Formasyonu Ankara'n›n Kazan, Çubuk, Elmada¤, Ayaß, K›z›lca-
olan Ankara Maymunun radyometrik olarak yap›lan tarihlendirme-
hamam, Keçiören, Yenimahalle, Beypazar› ‹lçelerinde 1989 y›l›ndan
ye göre 9.8 milyon y›l eskiye aittir. Bu kesin yaß Anadolu d›ß›nda
beri uluslararas› bir projeyle sürdürülmektedir.
bulunmuß olan Pakistan örnekleri ile denkleßtirilebilmekte ve
Araßt›rma projesi çerçevesinde 100 adedin üstünde fosil yata¤› tespit
türünün evrim çizgisine ›ß›k tutmaktad›r.
edilmißtir. Ankara çevresi fosilleri bu gün Afrika, Avrupa, Asya
aras›ndaki köprü konumundan dolay›, her üç k›tada da yok olmuß hay- Ankara Maymununun bilimsel önemi, primata tak›m›n›n Hominoid
van türlerinin en zengin örneklerini olußturmaktad›r. Bu aç›dan üst ailesinin evrimindeki biyolojik çeßitlenmeyi vurgulamas›ndan
Ankara'n›n neojen fosilleri eski dünyan›n neojen biyokronolojisi ve gelmektedir. Yaßayan kuyruksuz maymunlar›n (Orangutan, ßem-
biyoco¤rafyas› için çok önemli bilgi kayna¤›d›r. Yukar›da ad› geçen panze, gorilla) türlerinin ayr›m›nda kulland›¤›m›z morfolojik kriter-
tedir. Tanr›lardan birinin baßl›¤› hem önden hem de arkadan üçer
kara parçalar›n›n ilißkilendirilmesi ancak Anadolu'nun biyoco¤rafik lerin bir kaç›n› tek bir örnekte toplam›ß olmas›d›r. Bu buluntu dün-
boynuzla bezenmißtir. Di¤er tanr›n›n baßl›¤›nda ise sadece önde
konumuna ba¤l› olarak ayd›nlanabilecektir. Ankara çevresindeki fosil ya bilim çevrelerini yak›ndan ilgilendirmektedir.
üç boynuz vard›r. Tanr›çada ucu sivri bir baßl›k giymektedir. Her
araßt›rmalar›n›n en çarp›c› yan› soyu tükenmiß olan hayvan
iki tanr› ve Tanr›ça birlikte anne-baba-o¤ul üçlüsünü olußturmak-
gruplar›n›n atasal örneklerini yeniden gündeme getirmesidir.
tad›r. Düzlü¤ün kuzeyinde ve tam karß›s›nda Hitit Kyklop türü duvar
tekni¤inde örülmüß 3x4 m. boyutlar›nda bir yer alt› odas› bulunmak-
ta olup yalanc› tonozla örülmüßtür. Hitit tanr›lar›n›n en önemlileri-
ni canland›ran bir kült kabartmas› ile kral tap›nmas› için ayr›lm›ß bir
mezar odas› oldu¤u düßünülmektedir. Hitit Dönemi’nde düzlük üze-
rinde, dinsel anlam taß›yan bir yap› ve rahipler için evler inßa edil-
mißtir. Kabartmalar›n do¤usunda yer alan ve bir bölümü günümüze
de¤in korunmuß olarak gelen tahkimat duvar›, kuzeydeki yer alt›
odas›nda görüldü¤ü gibi, Hititlerin kendilerine özgü yap› tekni¤ini
sergilemektedir.
‹kinci kültür tabakas› Frig Dönemi’ne aittir. Gavurkale'nin do¤usunda
bütün yayla uzunlu¤unca beyaz›ms› kireç taß›ndan yap›lm›ß sur
kal›nt›lar›na rastlan›lm›ßt›r. Yine bu dönemde kutsal alan›n üzerine
özel bir bina inßa edilmißtir. Roma ve Bizans Dönemi’ne ait çok az
eser ele geçmißtir. Muhtemelen bu dönemde Gavurkale küçük bir
karakol olarak kullan›lm›ßt›r.
KÜLHÖYÜK
Ankara Haymana’n›n Oyaca Kasabas› s›n›rlar› içerisinde yer alan
Külhöyük, dünyaca tan›nm›ß Hitit Kült Merkezi Gavurkale'ye yaklaß›k
8 km uzakl›kta ve Boyal›k köy yolunun hemen güneyindedir. 1978
y›l›nda bir vatandaß›n Haymana Kaymakaml›¤›na yapt›¤› baßvuru ile
gündeme gelmiß ve 1992 y›l›nda kamulaßt›r›lan höyükte ayn› y›l kaz›
çal›ßmalar›na baßlanm›ßt›r.
Külhöyük yaklaß›k 250 m. uzunlu¤unda, 150 m. genißli¤inde ve 22 m.
yüksekli¤i olan orta büyüklükte bir höyüktür. Kaz›s› Anadolu Medeni-
yetleri Müzesi uzmanlar› taraf›ndan yap›lmakta olan höyükte ßimdiye
kadar Eski Tunç Ça¤› ve Hitit Dönemi yerleßimleri a盤a ç›kart›lm›ßt›r.
Güneyinde bir potern, bat› taraf›nda ise sarn›ç (bat› 1 tüneli) a盤a
ç›kart›lan höyü¤ün kuzey bölümünde savunma sistemi ile ilgili kal›n-
VE D‹ÚERLER‹ ANKARA MÜZELER‹
ÜLKER ZA‹M MÜZES‹ 75.YIL CUMHUR‹YET EÚ‹T‹M MÜZES‹ KIZ TEKN‹K ÖÚRET‹M 100. YIL MÜZES‹
10 y›ll›k bir eme¤in ürünü olarak ‹ncek okul kampüsü içerisinde yer almaktad›r. Müzede
Tel: (312) 231 28 99 Tel: (312) 324 32 65
Osmanl› Dönemi'nde günümüze kadar etnografik ve süs eßyalar› sergilenmektedir.
At›l›m Gruplar› Kampusü-‹ncek-Gölbaß› AKKALE KURTULUÞ SAVAÞI MÜZES‹
Tel: (312) 586 85 06 • Fax: (312) 586 80 92 • Hafta içi her gün-09.00-17.00 Tel: (312) 324 31 60 - 324 31 61 Tel: (312) 310 71 40 - 310 49 60/188
EÚ‹T-DER MÜZES‹ ALAGÖZ KARARGAH MÜZES‹ MEHMET AK‹F ERSOY EV‹ MÜZES‹
E¤itimciler derne¤i bünyesinde yer alan müzede; geçmißten günümüze e¤itim faaliyet- Tel: (312) 231 79 75/2330 - 231 18 61 Tel: (312) 311 29 52
lerini yans›tan foto¤raflar, belgeler ve baz› özel eßyalar sergilenmektedir. ANADOLU MEDEN‹YETLER‹ MÜZES‹ METEOROLOJ‹ MÜZES‹
Sokulu Mehmet Paßa Cad.No.103/2-3 Dikmen Tel: (312) 324 31 60 - 324 31 61 Tel: (312) 302 24 19
Tel: (312) 480 75 64 • Fax: (312) 441 35 68
Cumartesi-Pazar randevu ile, Hafta içi 13.00-17. 00 ANITKAB‹R M‹DAS TÜMÜLÜSÜ
Tel: (312) 231 79 75/2330 Tel: (312) 638 21 88
TOPÇU VE FÜZE OKULU MÜZES‹
Polatl› ilçe merkezinde Füze ve Topçu Okulu k›ßlas› içindedir. Askeri silah müzesi olarak ANKARA DEVLET RES‹M ve HEYKEL MÜZES‹ MTA TAB‹AT TAR‹H‹ MÜZES‹
Türkiye'de ikinci s›rada yer al›r. Üç bölümden olußan müzede, de¤ißik cins ve çapta top- Tel: (312) 310 20 94 - 95 Tel: (312) 287 34 30 / 2680
lar, k›yafetler, harp arac› ve gereçler sergilenmektedir. AOÇ ATATÜRK EV‹ MÜZES‹ ODTÜ ARKEOLOJ‹ MÜZES‹
Polatl›-Merkez • Tel: (312) 623 44 30/3663 Tel: (312) 211 01 70/222 Tel: (312) 210 22 09 - 210 42 32
Topçu ve Füze Okulu Komutanl›¤›n›n Müsadesiyle ARÞ‹V MÜZES‹ OYUNCAK MÜZES‹
BEYNAM ATATÜRK EV‹ Tel: (312) 266 27 98 Tel: (312) 363 33 50
Bala ‹lçesi Beynam Köyü s›n›rlar› içerisinde yer alan iki katl› evin restorasyonu Türk Si- ATATÜRK KONUTU ve DEM‹RYOLLARI MÜZES‹ PEMBE KÖÞK
lahl› Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf›nca yap›lm›ß olup 26 Aral›k 2005 günü ziyarete aç›l- Tel: (312) 309 05 14 / 4084 Tel: (312) 428 18 41
m›ßt›r. Gazi Mustafa Kemal ve arkadaßlar› Milli Mücadeleyi baßlatmak üzere Ankara'ya
gelirken 26 Aral›k 1919'da f›rt›naya yakalan›rlar ve bir gece bu evde konaklarlar. BEYNAM ATATÜRK EV‹ POLATLI TARIM MÜZES‹
Bala ‹lçesi Beynam Köyü • Tel: (312) 876 10 08 • Cuma günü hariç her gün aç›k Tel: (312) 876 10 08 Tel: (312) 623 45 45
ÞEF‹K BURSALI MÜZE EV‹ BEYPAZARI KÜLTÜR ve TAR‹H MÜZES‹ PROF. DR. ÜLKER MUNCUK MÜZES‹
Kültür ve Turizm Bakanl›¤›na ba¤l› ilk özel Müze olan Þefik Bursal› Müze evi; ßimdiki ve Tel: (312) 763 01 66 Tel: (312) 212 64 60 / 145
gelecek kußaklar›n “Þefik Bursal› Sanat›n›” bir bütünlük içinde ve sanatç›n›n yaßad›¤› at- CUMHUR‹YET DEVR‹ MÜZES‹ ROMA HAMAMI
mosferin bir parças› halinde inceleme ve tan›ma imkan› bulmalar› için sa¤l›¤›nda bizzat Tel: (312) 342 10 10 - 341 14 14 Tel: (312) 310 72 80
kendisi taraf›ndan seçilen eserlerle olußturulmußtur.
CUMHUR‹YET MÜZES‹ SAKARYA ÞEH‹TLER‹ ANITI ve MÜZES‹
Ahmet Mithat Efendi Sok. No:36/3 - Çankaya • Tel: (312) 441 23 90
Tel: (312) 310 53 61 - 311 04 73 Tel: (312) 623 10 77 - 622 05 91
Pazartesi hariç her gün 09.00-12.00/13.00-17.00
ÇANKAYA MÜZE KÖÞK ÞEF‹K BURSALI MÜZE EV‹
PEMBE KÖÞK Tel: (312) 427 43 30 / 317 Tel: (312) 441 23 90
‹smet ‹nönü'nün 1925-1973 y›llar› aras›nda hayat›n› geçirdi¤i Kößk'de Kurtuluß Savaß›na
ait madalyalar, Atatürk ve di¤er arkadaßlar› ile çekilmiß foto¤raflar, top maketler, sah- ÇENGELHAN RAHM‹ M. KOÇ MÜZES‹ T.C. Z‹RAAT BANKASI MÜZES‹
ra dürbünü, k›l›çlar, silahlar üniformalar, santranç masas›, ‹nönü'nün kulland›¤› çeßitli Tel: (312) 309 68 00 Tel: (312) 310 37 50
eßyalar, kendisine verilen arma¤anlar sergilenmektedir. Ankara'n›n eski evlerinden biri DEM‹RYOLU MÜZES‹ ve SANAT GALER‹S‹ TCDD AÇIK HAVA BUHARLI LOKOMOT‹F MÜZES‹
olan Pembe Kößk Ankara Baßkent olduktan sonra sosyal ve kültürel hayat›m›zdaki ilkle- Tel: (312) 309 05 15/4094 Tel: (312) 319 74 40/226
rin bir ço¤una sahne olmußtur.
Þehit Ersan Cad. No.14 Çankaya • Tel: (312) 428 18 41 DEVLET MEZARLIÚI MÜZES‹ TELEKOMÜN‹KASYON MÜZES‹
Aç›k bulundu¤u günler 23 Nisan-19 May›s, 29 Ekim-10 Kas›m Tel: (312) 221 06 27 Tel: (312) 555 23 98
10.00-12.00/13.00-17.00 saatleri aras›nda EÚ‹T-DER MÜZES‹ TOPÇU VE FÜZE OKULU MÜZES‹
PROF. DR. ÜLKER MUNCUK MÜZES‹ Tel: (312) 480 75 64 Tel: (312) 623 44 30/3663
Ankara'da idealist bir grup ö¤retmen taraf›ndan K›z Teknik Yüksek Ö¤retmen Okulu bün- ETNOGRAFYA MÜZES‹ TRT MÜZES‹
yesinde, Cumhuriyetimizin 50.y›l› nedeniyle 1974 y›l›nda kurulmußtur. Etnografya nite- Tel: (312) 310 95 56 - 311 30 07 Tel: (312) 490 43 00
likli müzede bulunan eserlerin ço¤u, 50 y›l öncesinden Prof. Dr. Ülker Muncuk ve K›z GORD‹ON MÜZES‹ TÜRK HAVA KURUMU MÜZES‹
Teknik Yüksek Ö¤retmen Okulunun ö¤retmenleri taraf›ndan Anadolu dolaß›larak toplan- Tel: (312) 638 21 88 Tel: (312) 311 30 13
m›ßt›r. Koleksiyonda, okulda yap›lm›ß 50'ye yak›n sanat de¤eri yüksek ürünler ile hibe
yoluyla gelmiß eserler de bulunmaktad›r. Eserlerin bir k›sm› Topkap› Müzesindeki eser- HAR‹TACILIK MÜZES‹ ÜLKER ZA‹M MÜZES‹
lerle eß de¤erdedir. Müze Üniversiteler aras›nda taß›d›¤› özellikler aç›s›ndan bir örnek- Tel: (312) 595 20 38 - 595 20 14 Tel: (312) 586 85 06
tir. Sergilenen eserler aras›nda; Giysiler, ißlemeler, tak›lar, çoraplar, dökümanlar, oya- HAVA MÜZES‹
lar, keseler yer almaktad›r. Tel: (312) 244 85 50 / 4059-4114 TUR‹ZM DANIÞMA
Gazi Üniversitesi Meslek E¤itim Fakültesi Merkez: (312) 231 55 72
KEÇ‹ÖREN ESTERGON ETNOGRAFYA MÜZES‹
‹nci Taß Sok. No: 15 Beßevler • Tel: (312) 212 64 60 / 145 • Fax: (312) 212 36 40 Esenbo¤a: (312) 398 03 48
Tel: (312) 361 24 24 - 358 12 12
Alfabetik s›raya göre düzenlenmißtir.