Você está na página 1de 9

Questões tipo exame


Pág. 118 i
Portanto, z1 = 2e 4
.
z2 = 2 − 2i = 22 + ( −2 ) = 8 = 2 2
2
1.1.
(− 3)
2
+ ( −1) = 4 = 2
2
−2 z2 = − 3 − i =
Sendo Arg ( 2 − 2i ) = θ , tem-se tan θ = ∧ θ ∈ 4.º Q, ou
2 Se β = Arg ( − 3 − i ) :
π
seja, tan θ = −1 ∧ θ ∈ 4.º quadrante, então θ = − . 
4 −1 3
 tan β = = 5π
π
− i  − 3 3 ⇒β =−
Portanto, z2 = 2 2 e 4
.  β ∈ 3.º Q 6

3
 − i
π 3π 3π

( )
3 − i − i 5π
z1 = ( 2 − 2i ) =  2 2 e 4  = 2 2 e 4 = 16 2 e 4
3 −i
Portanto, z2 = 2e 6
.
  3π
i  3π 5π 
19π 5π
−i

 2 2  z1 2e 4 i +  i −i
19π 5π
1.2. z1 = 16 2 e 4
= 16 2  − − i  = −16 − 16i w= = = e  4 6  = e 12 = e 12 − 2π = −
2 

z2 −i 12 12
 2 2e 6

−i  5π   5π 
3.2. e = cos  −  + isin  −  .
12

 12   12 
Por outro lado:

w=
2i − 2
=
( )(
2i − 2 − 3 + i )=− 6i − 2 + 6 − 2i
− 3 −i ( − 3 − i )( − 3+i ) (− 3)
2
− i2

6− 2 − 6− 2
= + i
( ) ( )
2
2.1. z12 + bz1 + c = 0 ⇔ −1 + 3i + b −1 + 3i + c = 0 ⇔ 4 4
então,vem:
( ) ( )
2
⇔ −1 + 3i + b −1 + 3i + c = 0 ⇔  5π   5π  6− 2 − 6− 2
cos  −  + isin  −  = + i
⇔ 1 − 2 3i+3i 2 − b + 3bi + c = 0  12   12  4 4

⇔ 1 − 2 3i − 3 − b + 3bi + c = 0 ⇔  5π  6− 2  5π  − 6 − 2
⇔ cos  −  = ∧ sin  −  =
⇔ −2 − b + c + ( 3b − 2 3 i = 0 )  π
 12  4
 6π 5π 
 12 
 π 5π 
4

sin   = sin  −  = sin  −  =


⇔ −2 − b + c = 0 ∧ 3b − 2 3 ⇔ c = 2 + b ∧ b = 2 ⇔  12   12 12   2 12 
⇔ c = 4∧b = 2⇔
 5π  6− 2
Portanto, b = 2 ∧ c = 4 = cos  −  =
 12  4
2.2. z1 = −1 + 3i
 π  6π 5π   π 5π 
cos   = cos  −  = cos  −  =
( 3)
2
( −1)
2
z1 = −1 + 3i = + = 4 =2  12   12 12   2 12 
 5π  6+ 2
(
Se Arg −1 + 3i = θ : ) = − sin  −  =
 12  4
 3 Logo:
 tan θ =

2π i
 −1 ⇒ θ = , logo z1 = 2 3 .  π  π 6+ 2 6− 2 2 6 6
θ ∈ 2.º Q 3 cos   + sin   = + = =
  12   12  4 4 4 2
2π n
i
i  +α 
 2π   − i 5π  5π
−i n
z1 2e 3 3.3. wn =  e 12  = e 12
= −iα = 2e  3 
z2 e  
z1 O afixo de wn, no plano complexo, pertence ao semieixo
é um número imaginário puro de coeficiente negativo se 5π
z2 positivo Ox se − n = 2kπ, k ∈ ℤ e n ∈ ℕ .
12
2π π π 2π
+ α = − + 2kπ, k ∈ ℤ ⇔ α = − − + 2kπ, k ∈ ℤ ⇔ 5π
3 2 2 3 − n = 2kπ, k ∈ ℤ ∧ n ∈ ℕ ⇔
12

⇔α = − + 2kπ, k ∈ ℤ 12
6 ⇔ n = − × 2kπ, k ∈ ℤ ∧ n ∈ ℕ ⇔

7π 5π
Como α ∈ [ − π , π[ , α = − + 2π = . 24k
6 6 ⇔n=− , k ∈ℤ ∧ n∈ℕ
5
3.1. Sejam z1 = 2i − 2 e z2 = − 3 − i . O menor valor de n natural, nestas condições, obtém-se
quando k = – 5, tendo-se n = 24.
(− 2 ) + ( 2 )
2 2
z1 = 2i − 2 = = 4=2 30  i +   30  i  π + kπ  
 π kπ  30  i π i 

 
4.1. ∑  2e  6 3   = 2∑  e  6 3   = 2∑ e 6 × e 3 
Sendo Arg ( − 2 + 2i ) = θ : k =0 
  k =0 
  k =0  
k
 2 i
π 30
 iπ  i
π
 i
π
i

i
29π
i
30π

 tan θ = = −1 3π = 2e 6 × ∑  e 3  = 2e 6 × e 0 + e 3 + e 3 + ...+ e 3 + e 3 
 − 2 ⇒θ = k =0    
θ ∈ 2.º Q 4

Questões tipo exame

π 2π 29π 30π 5π
i i i i i
e0 , e 3 , e 3
, ..., e 3
e e 3
são os primeiros 31 termos de z 1 + 2i e 6
5.1. w= 1 ⇔ w=
i
π z2 1+ i 3
3
uma progressão geométrica de razão e e cujo primeiro 5π
i  5π 5π 
termo é e0. Assim: z1 = 1 + 2i e 6
= 1 + 2i  cos + isin  =
  6 6 
 i π3  
31

k  1− e    3 1  π
− i
30  i π 
π π
 0  = 1 + 2i  − + i  = 1 − 3 i − 1 = − 3 i = 3 e 2
2e × ∑  e  = 2e ×  e ×  π  =
i i
6 3 6
 2 2 
k =0   
i
1− e 3 
 
( 3) = 2
2

  z2 = 12 +
  Se Arg (1 + i 3 ) = θ , tem-se:
31π
i
 i 1− e 3
π
= 31π π
= 2e ×  1 × 6
π 
= 10π +
3 3
 1− e 3
i
  3
   tan θ = π i
π

 1 ⇒θ = . Assim, z2 = 2e 3 .
 i
π
 θ ∈1.º Q 3
 i 1− e 3
π π
 = 2ei 6 × 1 = 2  cos π + isin π  = 
= 2e ×  1 − 6
π   
 1 − ei 3   6 6 −i
π

  3e 2
3 − i π2 − i π3 3 − i 5π6
w= π
= e = e
 3 1  i
3
2 2
= 2  + i  = 3 + i 2e
 2 2  5.2. Tem-se que z2 = 1 + i 3 , logo z = z2 = 1 − i 3 .
4.2. Tem-se: Representando o triângulo [AOB], no plano complexo:
i 74 − 2i11 i18× 4 + 2 − 2i 2× 4 + 3 i 2 − 2i3 P[ AOB ] = OA + OB + AB =
z2 = ⇔ z2 = ⇔ z2 =
i− 3 i− 3 i− 3
−1 − 2 ( − i ) = z2 + z + 2 3 =
−1 + 2i
⇔ z2 = ⇔ z2 = ⇔
i− 3 −3 + i =2+2+2 3 =

⇔ z2 =
( −1 + 2i )( −3 − i ) ⇔ z = 3 + i − 6i − 2i 2 ⇔ = 4 + 2 3 u.c.
( −3 + i )( −3 − i ) 2
( −3) − i 2
2

5 − 5i 1 1 Pág. 119
⇔ z2 = ⇔ z2 = − i 6.1. Tem-se que a multiplicação de um número complexo por
10 2 2
π
i
1 1 1  1
2 2
1 1 1 2 i = e 2 corresponde à rotação do seu afixo segundo um
z2 = − i =   +  −  = + = =
2 2 2  2 4 4 2 2 π
ângulo de amplitude radianos, no sentido positivo. Assim,
2
1 1 
Se Arg  − i  = θ , e sendo B, C e D os afixos os números complexos z2, z3 e z4,
2 2  respetivamente, tem-se:

 −
1
2
z2 = i z1 ⇔ z2 = i ( )
2 + 2 2 i ⇔ z2 = −2 2 + 2 i
 tan θ = 1 = −1 2 − i π4
( )
π
 ⇒θ = − → Assim, z2 = e . z3 = i + z2 ⇔ z3 = i −2 2 + 2 i ⇔ z3 = − 2 − 2 2 i
 2 4 2
θ ∈ 4.º Q
 (
z4 = i z3 ⇔ z4 = i − 2 − 2 2 i ⇔ z4 = 2 2 − 2 i )
4.3. Seja w = |w|eiθ. Então, w̅ = |w|e–iθ.
Substituindo na equação: (
Portanto, B −2 2 , 2 , C − 2 , − 2 2 e D 2 2 , − 2 . ) ( ) ( )
 2 − i 4π 
4 6.2. A circunferência tem centro na origem do referencial e o seu
w3 × w = ( z2 ) ⇔ ( w ei θ ) × ( w e − i θ ) = 
4 3
e  ⇔ raio é igual ao módulo de z1.
 2 
( 2 ) + (2 2 )
2 2
4 4
z1 = = 2 + 8 = 10 ,
3 3i θ − iθ
 2  −i π 4 2 iθ  2  −i π
⇔ w e × we =   e ⇔ w e =   e Portanto, z = 10 é uma equação da circunferência
 2   2 
4 circunscrita ao quadrado [ABCD].
4  2
⇔ w =   ∧ 2θ = − π + 2kπ, k ∈ ℤ ⇔ 6.3. Área pedida = Área do círculo de centro O e raio [OA] –
 2 
– Área do quadrado [ABCD]
2 π
∧ θ = − + kπ, k ∈ ℤ ⇔ ( 10 )
2
⇔ w = Área do círculo de centro O e raio [OA] = π × = 10π .
2 2
2 − i π2 2 i π2 Como [ABCD] é um quadrado de centro em O, o triângulo
⇔ w= e ∨w= e ⇔
2 2 [AOD] é retângulo em O.
2 2 Pelo Teorema de Pitágoras:
⇔ w=− i∨w= i
2 2
( 10 ) + ( 10 )
2 2 2 2 2
AD = OA + OD = = 20
 2 2 
S = − i, i Logo, a área do quadrado [ABCD] é igual a 20 u.a.e a área
 2 2 
pedida é igual a (10π – 20) u.a.
Questões tipo exame

7.1. Substituindo z por x + yi na condição: x 2 − 3x + 2 = 0 ⇔ π π π


Re(z – 3) × Im(i × z̅) + |– 2i| ≤ 0, vem: 3± 9 −8 E como Arg ( w ) = − e − ≤ Arg ( w ) ≤ , podemos
⇔x= ⇔ 6 4 4
Re ( x + y i − 3) × Im ( i× ( x − y i ) ) + 2 ≤ 0 ⇔ x =1∨ x = 2
2
concluir que o afixo do número complexo w pertence ao
⇔ ( x − 3) × Im ( y + x i ) + 2 ≤ 0 trapézio.
π
i
(2 − i)
2
⇔ ( x − 3) x + 2 ≤ 0 ⇔ x 2 − 3 x + 2 ≤ 0 + 4e2 + 3 3 i π
i
8. π
+ 8e 4 =
⇔1≤ x ≤ 2 3e
i
12

A região do plano complexo


3 − 4i + 4i + 3 3 i  2 2 
definida pela condição é o trapézio = + 8  + i =
[ABCD] representado na figura ao i
π
12  2 2 
3e
lado. Os pontos A, B, C e D têm as
seguintes coordenadas: A(1, – 1),
=
3+ 3 3i
+ 4 2 + 4 2i =
(
3 1+ 3i )+4 2 + 4 2i =
B(2, – 2), C(2, 2) e D(1, 1). i
π
i
π
12 12
3e 3e
BC + AD π
A[ ABCD] = × altura = i
2 1+ 3i 2e 3
= π
+ 4 2 + 4 2i = π
+ 4 2 −4 2i z = 1 + 3 i e θ = Arg z
4+2 i i
z = 1+ 3 = 2
= ×1 = 3 e 12
e 12
2 π π  π  tan θ = 3 π
i −  ⇒θ =
i

Perímetro [ABCD] = AD + AB + BC + DC = 2 AB + AD + BC = 2e  3 12 
+ 4 2 + 4 2 i = 2e + 4 2 − 4 2 i 4
θ ∈1.º Q 3

AB = d ( A , B ) = ( 2 − 1)
2
+ ( −2 + 1) = 2 , logo
2  2 2 
= 2  + i  + 4 2 + 4 2 i = 2 + 2 i+ 4 2 + 4 2 i =
 2 2 
P[ ABCD] = 2 2 + 2 + 4 = 6 + 2 2 .
= 5 2 +5 2i
( ) ( )
2
 3 3 3 
2
3 3 3
z1 = − + i =  −  + 
9 27 36 3 9.1. w1 = i12 n − 9 20 3 − 20i = i12 n × i −9 × 20 3 − 20i =
7.2.  = + = =
4 4  4   4  16 16 16 2

 3 3 3 
= (i )
4 3n
(
× i −9 + 4×3 × 20 3 − 20i = 1 × i3 × 20 3 − 20i ) ( )=
Se Arg  − + i  = θ , tem-se:
 4 4  (
= − i× 20 3 − 20i = −20 − 20 3 i )
 3 3 Assim:

( )
2
( −20 )
2
 tan θ = 4 2π 3 2π i w1 = −20 − 20 3 i = + −20 3 = 400 + 1200 = 40
 3 ⇒θ = → Logo, z1 = e 3 .



4
3 2
Se θ = Arg −20 − 2 3 i : ( )
θ ∈ 2.º Q
 −20 3
 tan θ =

Assim: 2π −i
4
−i π
 −20 ⇒ θ = − , logo w1 = 40e 3 .
2π θ ∈ 3.º Q 3
z2 2e 3 3 i 
w= × z1 = × e 3 =
z2 + 1  4π 4π  2 Por outro lado, w2 é uma raiz cúbica de w1 quando e apenas
2  cos + isin  + 1
 3 3  quando w1 = (w2)3.
4 4 3
 10π
 30π 10π 2π

( )
−i π −i π i 3 i i −i
3 i 2π ( w2 ) =  2 3 5 e 9  = 2 3 5 e 9 = 8 × 5e 3 = 40e 3 =
3 2π 3
2e 2e 3 3 i
= × e 3 = × e 3 =
 1 3  2 −1 − 3 i+ 1 2   10π 2π
2  − − i  + 1 = w1 =− + 4π
 2 2  3 3
4 4 Como w1 = (w2)3, podemos concluir que de facto w2 é uma
−iπ − πi
2e 3 3 2π3 i 2e 3 3 2π3 i 2 − i 43 π +i π2 3 i 2π3 única raiz cúbica de w1, como queríamos mostrar.
= × e = × e = e × e
− 3i 2 −i
π
2 3 2 9.2. Tem-se que o afixo de w1 é o ponto de coordenadas
3e 2
5π 2π
2 3 − i 6 3 3 i 2 3 3 − 6 i+ 3 i −i
5π 2π π ( −20 , − 20 3 ) .
= e × e = × e = 3e 6 = O raio da circunferência é igual à distância do afixo de w1 à
3 2 3 2
origem do referencial, ou seja, é igual ao módulo de w1.
 −π −π   3 1  3 3 Tem-se que |z – w1| = 40 é uma equação da circunferência
= 3  cos + isin  = 3  − i  = − i
 6 6  2 2 2 2 Por isso, uma condição que define a parte da circunferência
 
que está contida no segundo quadrante (eixos não incluídos)
Substituindo na condição Re ( z − 3) × Im ( i × z ) + −2i ≤ 0 :
 3
(
é, por exemplo, z − −20 − 20 3 i = 40 ∧ Im ( z ) > 0 . )
3 3  3 
Re  − i − 3  × Im  i×  + i   + 2 ≤ 0 ⇔
 
2 2    2 2 
Pág. 120
3  3 3  3 3 10.1. Determinemos as raízes de índice 5 de 32i.
⇔  − 3  × Im  i −  + 2 ≤ 0 ⇔ − ×  + 2 ≤ 0
2  2 2   2 2 π


2 kπ 
i 2 + 
π 5 5 
9 1 5 i  
⇔ − + 2 ≤ 0 ⇔ − ≤ 0 (Verdade) 5
32i = 32e 2
= 5 32 e  
, k = {0 , 1 , 2 , 3 , 4} =
4 4
π + 4 kπ
i
= 2e 10
, k = {0 , 1 , 2 , 3 , 4}
Questões tipo exame

π
π
10
i
π
i

i
13π
= −1 − i+ ( −7 + 24i )( 3 + 4i ) =
As raízes de índice 5 de 32i são 2e , 2e 2 , 2e 10 , 2e 10

i
17π = −1 − i+ ( −21 − 28i + 72i + 96i 2 ) =
10
e 2e . Das cinco raízes, a única que tem argumento
13π
= −1 − i+ ( −117 + 44i ) = −118 + 43i
i
pertencente ao terceiro quadrante é 2e . Logo, o ponto A é 10 2
 3π
 3π 3π

( 2) e
−i 2 −i −i
o afixo deste número complexo. Por outro lado, a reta r tem 12.2. z 3 = z12 ⇔ z 3 =  2 e 4  ⇔ z 3 = 2
⇔ z 3 = 2e 2

5π  
inclinação igual a 150º, ou seja, radianos.
6 3π  3π 2 kπ 
3 −i i − + 
|z| = 2 é uma equação da circunferência. ⇔ z = 2e 2
⇔ z = 3 2e  6 3 
, k = {0 , 1 , 2}
Assim, a região sombreada, incluindo a fronteira pode ser −i
π
i
π
i

5π 13π ⇔ z = 3 2e 2
∨ z = 3 2e ∨ z = 3 2e
6 6
definida pela condição: z < 2 ∧ ≤ Arg ( z ) ≤
(1 − )
2 i × ( i 4 ) × i3 − b
n
6 10
z2 × i 4 n + 3 − b
( ) ( ) = − i (3 + 2 )= 13.1. w = = =
2
3 +i − i 3 + 2 3 i+ i2 3 i− 1 −i
π
  π  π 
10.2. w = = 2e 4 2  cos  −  + isin  −  
 i π3 
3
23 e i π + 2 −8 + 2   4  4 
 2e  + 2
 
=
(1 − )
2 i × i3 − b
=
(1 − )
2 i (−i) − b
=
−i  2 1− i
2 

=
(
−i 2 + 2 3i )=2 3 − 2i
=−
3 1
+ i
2 
 2
− i
2 
−6 −6 3 3 − i− 2 − b − 2 − b − i 2 +b+i
3 1 4 2 = = = =
w = + = = . Se θ = Arg w : 1− i 1− i −1 + i


9 9 9 3
=
( )
2 + b + i ( −1 − i )
=
− 2 − 2 i− b − b i− i− i 2
=
1 3
 tan θ = =− 5π 2 i

( −1 + i )( −1 − i ) ( −1)
2
− i2
 − 3 3 ⇒θ = → w= e 6

( )
θ ∈ 2.º Q 6 3
 − 2 − 2 i− b − b i− i+ 1 − 2 − b + 1 + − 2 − b − 1 i
= =
2 2 2
O afixo de w está no interior da circunferência, pois w =
3 − 2 − b +1 − 2 − b −1
2 5π 5π = + i
e < 2 . A inclinação da reta r é e Arg ( w ) = , 2 2
3 6 6 w é um número imaginário puro. Logo:
portanto, o afixo de w está sobre a reta r. − 2 + b +1 − 2 − b −1
∧ ≠ 0 ⇔ − 2 − b + 1 = 0 ∧ − 2 − b −1 ≠ 0
( )
2 2
11.1. z1 = 1 e z2 × z2 = z2 = 3 2 = 18 2 2
⇔ − 2 +1 = b ∧ − 2 −1 ≠ b ⇔ b = − 2 +1
2 z1 z ×z 2 × 1 18
− 2 2 = 2π − = 2e
−i

3

( )
18 × − 2 i
Portanto, b = − 2 + 1 .
z1 2i i 2i 2 i× ( − 2 i )
e 3 13.2. cos x − 3 sin x + y i = z1 ⇔ cos x − 3sin + y i = 1 − 2 i ⇔
 −2π −2π  18 2 i ⇔ cos x − 3 sin x = 1 ∧ y = − 2 ⇔
= 2  cos + isin + =
 3 3  2 1 3 1
⇔ cos x − sin x = ∧ y = − 2 ⇔
 1 3  2  6 2 2 2
= 2  − − i  + 9 2 i = − +  9 2 −  i
 2 2  2  2  π π π
⇔ cos   cos x − sin   sinx = cos   ∧ y = − 2 ⇔
11.2. z − z 3 = z (1 − z 2 ) = z 1 − z 2 = 11 − e 2 i α = z = eiα
3 3 3
π  π
= 1− e 2 iα
= 1 − ( cos ( 2α ) + isin ( 2α ) ) = z 2 = ei 2α ⇔ cos  + x  = cos   ∧ y = − 2 ⇔
z =1 3  3
= (1 − cos ( 2α ) ) + isin ( 2α ) = π π π π 
⇔  + x = + 2kπ ∨ + x = − + 2kπ, k ∈ℤ  ∧ y = − 2 ⇔
3 3 3 3 
(1 − cos ( 2α ) ) + ( sin ( 2α ) )
2 2
= =
 2π 
⇔  x = 2kπ ∨ x = − + 2kπ, k ∈ ℤ  ∧ y = − 2
= 1 − 2cos ( 2α ) + cos 2 ( 2α ) + sin 2 ( 2α ) =  3 
= 1 − 2cos ( 2α ) + 1 = 2 − 2cos ( 2α ) = Pág. 121
14.1. |z – 3| = |z – (3 + 0i)| representa a distância do afixo de z ao
= 2 − 2 ( cos 2 α − sin 2α ) = 2 − 2 (1 − sin 2α − sin 2α ) =
ponto de coordenadas (3, 0) e |z + 3| = |z – (–3 + 0i)|
= 2 − 2 + 4sin 2α = 4sin 2α = 2 sinα representa a distãncia do afixo de z ao ponto de coordenadas
−i
3π (– 3, 0). Se F1(3, 0) e F2(– 3, 0), z − 3 + z + 3 = 10 define o
+ ( 3 + 4i ) =
3
12.1. z1 + z23 = 2 e 4
conjunto de pontos z, do plano complexo, tais que a soma
  3π   3π  
= 2  cos  −  + isin  −   + ( 3 + 4i ) ( 3 + 4i ) = das distâncias de cada um deles a dois pontos fixos do plano
2

  4   4   complexo, F1 e F2, é constante e maior que a distância F1 F2 .


 2 
i  + ( 9 + 24i + 16i 2 ) ( 3 + 4i ) =
2 Conclui-se que a condição |z – 3| + |z + 3| = 10 define a
= 2  − −
 2 2  elipse, de centro na origem do referencial, focos F1 e F2, de
Questões tipo exame

coordenadas (3, 0) e (– 3, 0), respetivamente, e eixo maior O menor valor de n ∈ ℕ , obtém-se para k = 0, ou seja:
igual a 10. Por outro lado, os focos situam-se no eixo Ox, n=3+6×0=3
Logo, n = 3.
pelo que o eixo maior é igual a 2a, ou seja, 2a = 10 e, 2π 2π
− i −i
portanto, a = 5. Como a > b, a2 = b2 + c2, a 2 = b 2 + c 2 , logo: w1 2e 3 2e 3
17.3. z = = = =
52 = b2 + 32 ⇔ b2 = 16, então b = 4 . w1 + 1 i

 2π 2π 
2e 3 + 1 2  cos + isin  + 1
Focos: F1(3, 0) e F2(– 3, 0)  3 3 
2π 2π 2π 2π
Vértices: A(– 5, 0), B(5, 0), C(0, – 4) e D(0, 4) −i −i −i −i
2e 2e 3 3
2e 3 2e 3
14.2. = = = = =
 1 3  −1 + 3 i+ 1 3i i
π

2  − + i  + 1 3e 2

 2 2 
 2π π 
2 i  − 3 − 2  2 3 − 76π i
= e = e
3 3

( )
2
18.1. z = 4 2 + 4 3 = 16 + 48 = 64 = 8

15. w = eiθ, então wn = ei nθ e w– n = e– i nθ, portanto: Sendo Arg z = θ :


wn − w− n ei nθ − e − i nθ  4 3
 tan θ =
π
= = π i
 4 ⇒θ = → z = 8e 3
2i 2i
θ ∈1.º Q 3
cos ( nθ ) + isin ( nθ ) − cos ( − nθ ) + isin0nθ  
= = π 
2i  2 kπ 
i 3 + 
cos ( nθ ) + isin ( nθ ) − cos ( − nθ ) − isin ( − nθ ) 4 i
π 4

4 

 π kπ 
i + 
= = 4
z = 8e 3
= 4 8e  
= 4 8 e  12 2
, i = 0 , 1 , 2 ,3
2i
π 7π
cos ( nθ ) + isin ( nθ ) − cos ( nθ ) + isin ( nθ ) Para k = 0 : z0 = 4 8 e
i
12
; para k = 1: z1 = 4 8 e 12 ;
i

= =
2 i
13π
i
19π

isin ( nθ ) + isin ( nθ ) 2isin ( nθ ) para k = 2 : z2 4 8 e 12 ; para k = 3 : z3 = 4 8 e 12


= = = sin ( nθ )
2i 2i 18.2. Os afixos das raízes quartas de z são vértices de um
cos α + isin ( −α ) cos ( −α ) + isin ( −α ) quadrado. O quadrado está inscrito numa circunferência de
16.1. z1 = = = raio 4 8 de centro na origem do referencial, z = 4 8 é uma
sin (α ) + isin ( −α ) sin (α ) + i cos (α )
equação dessa circunferência. z =− 3−i e
 π 
e −α i e− i α
( 3 + i) = 0
i  −α − −α  
θ um argumento de z
= =  π  = e   2  = 19.1. z + zz1 = 0 ⇔ z + z
4 4

π  π  i −α z = 3 +1 = 2
cos  − α  + isin  − α  e  2 
2  2  ⇔ z z3 + ( 3 + i) = 0 ⇔ 
 tan θ =

−1
− 3
=
3
3 ⇒
−i
π
 π  π θ ∈ 4.º Q
= e = cos  −  + isin  −  = 0 + i× ( −1) = − i
2 ⇔ z = 0 ∨ z3 + 3 + i = 0 ⇔ 

 2  2 ⇔ z = 0 ∨ z3 = − 3 − i ⇔ ⇒ é um argumento de z
6
Portanto, z1, é um imaginário puro de coeficiente negativo 7π
3 i
negativo, já que Re(z1) = 0 ∧ Im(z1) < 0. ⇔ z = 0 ∨ z = 3 − 3 − i ⇔ z = 0 ∨ z = 2e 6

2  7π 2 kπ 
    π 5
i + 
⇔ z = 0∨ x = 3 2e , k = 0 ,1, 2
i  18 3 
i 4 n +1×  e  − 1 5

( i4n × i× ei π − 1) = ( i× ei π − 1)
2 2
   
16.2. z2 = 
7π 19π 31π
= ⇔ z = 0∨ z = 3 2e
i
18
∨ z = 3 2e
i
18
∨ z = 3 2e
i
18
2i 2×4 +10 × i 2 2 × (i 4 ) × i2
2
2i10
π 2 2
2 i π π
( − i − 1) =
2
i + 2i + 1 2i
2 19.2. z2 + z3 = e 5 + 3 + i = cos + isin + 3 + i =
= = = − i , logo z2 = z1. 5 5
2 × 1× ( −1) −2 −2 2
 π   π 
=  cos + 3  +  sin + 1 i =
− ( i4 ) × i2 =
i i 6n i i
17.1. w3 = − i 24 n + 2 = − i2 = +1 =  5   5 
1− i 1− i 1− i 1− i
z = 1 + i e θ = Arg ( z )  
2
i+ 1 − i 1 1+ i π  
2 2
= = = = π  
1− i 1 − i (1 − i )(1 + i )
z = 1+1 = 2 =   cos + 3  +  sin + 1  =
tan θ = 1  π   5   5  
 ⇒θ =  
1 1 i
π
2 i π4 θ ∈1.º Q 4
= (1 + i ) = × 2 e 4 = e i
π
 π   π 
2 2

2 2 2 z = 2e 4
=  cos + 3  +  sin + 1 =
n  5   5 
 5π

17.2. ( i w2 ) + 1 = 0 ⇔ ( − i w2 )
n n i
3
= −1 ⇔  − i e 6  = −1 π π π π
= cos 2 + 6cos + 9 + sin 2 + 2sin + 1 =
  5 5 5 5
n n n
 − i π i 5π   i  − π + 5π    iπ  π π π π
= cos 2 + sin 2 + 6 cos + 2sin + 10 =
⇔  e 2 e 6  = −1 ⇔  e  2 6   = −1 ⇔  e 3  = −1
     
5 5 5 5
 
π π π π
π
i n π = 1 + 6cos + 2sin + 10 = 11 + 6cos + 2sin
⇔ e 3 = e− i π ⇔ n = π + 2kπ , k ∈ ℤ ⇔ n = 3 + 6k , k ∈ ℤ 5 5 5 5
3
Questões tipo exame

z 3 − z 2 i+ 16 z − 16i = 0 ⇔ ( z − i ) ( z 2 + 16 ) = 0 ⇔
10
 iπ 
i−  e 5 
i − ( z2 )
10
  = = i− e z = −1 + i e θ = Arg ( z ) ⇔ z − i = 0 ∨ z 2 + 16 = 0 ⇔ z = i∨ z 2 = −16 ⇔
i 2π
19.3. w = = z = 1+1 = 2
z1 − i 5
3 + i− i4 × i 3 + i− i ⇔ z = i∨ z = − −16 ∨ z = −16 ⇔
 tan θ = −1 3π
3π  ⇒θ = ⇔ z = i∨ z = −4i∨ z = 4i
θ ∈ 2.º Q
i  3π  4
i− 1 2e 4
2 i −0  6 i 3π4
= = = e  4 
= e i
3π 22.1. Como o pentágono é regular, os arcos de circunferência
3 3 ei × 0 3 3 z = 2e 4
compreeendidos entre dois vértices consecutivos são iguais.
i
π
i
π 2π
19.4. z1 = 3 + i = 2e 6 e z2 = e 5 Cada um deles tem amplitude igual a .
z = 3 + i e θ =Arg ( z ) 5
n
 iπ iπ   i π + π   z = 3 +1 = 2 Por outro lado, o afixo do número complexo z1 = – 3i é o
( z1 × z2 )
n
=  2e 6 × e 5  =  2e  6 5  
 
π
 1 3 −i
     tan θ = = π ponto D, logo z1 = 3e 2 .
 3 3 ⇒θ =
n θ ∈1.º Q 6
 i11π  i
11π
n  Assim, o número complexo z2 cuja imagem geométrica é o
=  2e 30  = 2n e 30 i
π
 π 2π 
i  − + 3×  7π
  3 + i = 2e 6 i
ponto B é z2 = 3e  2 5  = 3e 10 .
 n 11π  11π 22.2. Sejam z3 e z4 os números complexos cujos afixos são os
2 ×i n  ∈ ℝ+ ⇔ n = 2kπ, k ∈ ℤ ⇔
 30  30 pontos A e E, respetivamente.
 π 2π  3π  π 2π  π
30 60 i  − + 2×  i i − +  −i
⇔n= × 2kπ, k ∈ ℤ ⇔ n = k , k ∈ ℤ z3 = 3e  2 5  = 3e 10 e z4 = 3e  2 5  = 3e 10
11π 11
A circunferência tem centro na origem do referencial e raio
Portanto, o menor valor de n natural para o qual (z1 × z2)n é
igual a |z1| = 3, logo, pode ser definida pela equação |z| = 3.
um número real positivo, n = 60, é obtido para k = 11.
Portanto, uma condição que define a região sombreada
π 3π
Pág. 122 (exluindo fronteira) é: z < 3 ∧ − < Arg ( z ) <
10 10
z − 2 − 2i z − 2 − 2i π 
20. ⇔ = 1 ∧ z + 2 + 2i ≠ 0 ⇔ 23.1. Seja z1 = z1 ei θ , com θ ∈  , π  . Então, z 3 = z0 ei 3θ .
3
z + 2 + 2i z + 2 + 2i  2 
⇔ z − 2 − 2i = z + 2 + 2i ∧ z ≠ −2 − 2i ⇔ π 3π  3π 
Se < θ < π , então < 3θ < 3π . Se 3θ ∈  , 3π  , o
⇔ z − ( 2 + 2i ) = z − ( −2 − 2i ) ∧ z ≠ −2 − 2i 2 2  2 
afixo de z3 não pode pertencer ao terceiro quadrante.
A condição na variável complexa
( )
2 2
23.2. z3 × z3 = z3 = 2 3 = 12
|z – (2 + 2i)| = |z –(– 2 – 2i)| define a
mediatriz do segmento de reta [z1z2], z3 × z3 12 3
= =
com z1 = 2 + 2i e z2 = – 2 – 2i. 8 8 2
π
Ao lado representa-se esse conjunto π π
i
i z2 z e3 i
de pontos no plano complexo. Como z2 = z2 e , 3
= 2 =e3 e
21.1. Pretende-se determinar w = x + iy, tal que w2 = 7 + 24i. z2 z2

( z + i y)
2 9 9
= 7 + 24i ⇔ x 2 + 2 xy i+ i 2 y 2 = 7 + 24i  z2   i π3   i 9π3  i 3π
= e = e  = e = ei π = −1
 z    
 x − y = 7  2     
2 2
⇔ ( x 2 − y 2 ) + 2 xy i = 7 + 24i ⇔  ⇔
2 xy = 24 z ×z  z  3 1
9

Portanto, 3 3 +  2  = + ( −1) = .
 2  12  2  2 144 8  z  2 2
x −   = 7 x − 2 =7  x 4 − 7 x 2 − 144 = 0  2 
 
 
⇔  x  ⇔ 
x
⇔ 24.1. ( z1 )
3
= z i + 2 z ⇔ (1 + 2i ) = z i+ 2 z
3
12
 12  y = 12 y =
 y =
x  x
 x ⇔ (1 + 2i 2 ) (1 + 2i ) = z ( i + 2 ) ⇔
 7± ( −7 )
2
− 4 × ( −144 )  2 7 ± 25 ⇔ (1 + 4i + 4i 2 ) (1 + 2i ) = z ( i+ 2 )
 x2 =
  x = 2
⇔ 2 ⇔  ⇔ ⇔ ( −3 + 4i )(1 + 2i ) = z ( i + 2 ) ⇔
 12  y = 12 ⇔ −3 − 6i+ 4i + 8i 2 = z ( i + 2 ) ⇔
 y = x  x
−11 − 2i
 x 2 = 16 ∨ x 2 = −9 x∈ℝ  x 2 = 16 ∨ x ∈∅  x 2 = 16 ⇔ −11 − 2i = z ( i+ 2 ) ⇔ z = ⇔
   i+ 2
⇔ ⇔ ⇔
y =
12
y =
12
y =
12
⇔z=
( −11 − 2i )( 2 − i ) ⇔ z = −22 + 11i − 4i + 2i 2 ⇔
 x  x  x
( 2 + i )( 2 − i ) 4 +1
 x = 4  x = −4
⇔ ∨ −24 + 7i 24 7
 y = 3  y = −3 ⇔z= ⇔z=− + i
5 5 5
As raízes quadradas de z1 = 7 + 24i são 4 + 3i e – 4 – 3i. 24 7
21.2. z3 – z2i + 16(z – i) = 0 ⇔ z3 – z2 + 16z – 16i = 0 A solução da equação é z = − + i .
Como z2 = i é a solução da equação, podemos recorrer à 5 5
regra de Ruffini: 24.2. Dado que z2 é uma das raízes cúbicas de w :
( ) = (4 − )
3 3
w = ( z2 ) = 4 − 3 i + i 4 n + 2018
1 –i 16 – 16i 2
i i 0 16i
3 i+ i 4 n × i 2018
1 0 16 0
Questões tipo exame

( ) = ( 4 − 3 i+ i ) = ( 4 − 3 i− 1) = k − 2i
3 3 3
= 4 − 3 i + i 2018 2
29. z + 2i = i z + k ⇔ z − i z = k − 2i ⇔ z =
1− i
= (3 − 3 i ) = (3 − 3 i ) (3 − 3 i ) =
3 2018 4 2
w k − 2i
2 504 = 2 + 2i ⇔ w = z ( 2 + 2i ) ⇔ z=
z 1− i
= ( 9 − 6 3 i+ 3i )( 3 − 3 i ) = ( 6 − 6 3 i )( 3 − 3 i ) =
2
 k − 2i   2 + 2i 
⇔ w=  ( 2 + 2i ) ⇔ w = ( k − 2i )  ⇔
= 18 − 6 3 i+ 18i 2 = −24 3 i  1− i   1− i 
25. O ponto D obtém-se do ponto A por uma reflexão de eixo ⇔ w = ( k − 2i ) ×
( 2 + 2i )(1 + i ) ⇔
Ox. Portanto, o número complexo cujo afixo é o ponto D é o (1 − i )(1 + i )
conjugado de z, ou seja, z̅ = ρe– iθ. 2 + 4i − 2
⇔ w = ( k − 2i ) × ⇔ w = ( k − 2i ) 2i ⇔
O ponto B obtém-se do ponto D por uma reflexão central de 2
centro O. Logo, o número complexo cujo afixo é o ponto B é ⇔ w = 2k i − 4i 2 ⇔ w = 4 + 2k i
o simétrico de z̅ = ρe– iθ, ou seja, é – z̅ = ρe– i(θ – π) = ρei(π – θ). Como Im(z) = 8, tem-se que 2k = 8, ou seja, k = 4.
Finalmente, o ponto C obtém-se do ponto A por uma reflexão 30. z + w − z − w = ( z + w) × z + w − ( z − w) × z − w =
2 2
( ) ( )
central de centro O. O número complexo cujo afixo é o ponto = (z + w) × (z̅ + w̅) – (z – w̅) × (z̅ – w̅) =
C é o simétrico de z, ou seja, – z = ρei(π + θ). = zz̅ + zw̅ + wz̅ + ww̅ – zz̅ + zw + w̅ z̅ – w̅w =
= (zw̅ + zw) + (wz̅ + w̅ z̅) = z(w̅ + w) + z̅(w + w̅) =
Pág. 123 z+z
z+z w+ w = Re ( z )
= ( z + z )( w + w ) = 2 × × 2×
26.1. z × z = z ⇔ z × ( z e ) =( )
2 3
iθ 2
2 3
1 3 −i ⇔ 2 2 w+ w
= Re ( w )
3 = 4 × Re(z) × Re(w) 2
 −iπ  z = 3 − i e θ =Arg ( z )
z = 1 + i e θ = Arg ( z )
π π
⇔ z × z ei 2θ =  2e 6  ⇔
2
i i  π  π 
z = 3 +1 = 2 1+ i 2e 4
e4 i  − −   i
π
  31.1. z = = = = e 4  4 
=e 2 z = 1+1 = 2


 tan θ =
−1
=−
3
π
1− i −i
π
−i
π
 tan θ = 1 π
−i
 3 ⇒θ = − 2e 4
e 4
 ⇒θ =
⇔ z ei 2θ = 23 e
3 6
⇔ θ ∈ 4.º Q
3
6   π 
θ ∈1.º Q 4
i× 0
 2 2e e i× 0 i 0 − −  
 4 
i
π
z = 2e
i
π

3 i 2θ
−i
π
−i
π
w= = = = e =e 4 4

⇔ z e = 8e 2
⇔ 3 − i = 2e 6
1− i −i
π
−i
π
−i
π

2e e 4 1 − i =1 + i =
4 2e 4

3 π 31.2. O quadrilátero [OABC] é um paralelogramo.


⇔ z = 8 ∧ 2θ = − + 2kπ, k ∈ ℤ ⇔
2 ˆ = Arg ( z ) − Arg ( w ) =  π − π  rad = π rad
AOC
π 3π  
−i i 2 4 4
⇔ z = 2e 4 ∨ z = 2e 4
26.2. w é o inverso de z1 × z2. π
1 1 ˆ = BOC
AOB ˆ = 4 rad = π rad
w= = = z = 3 − i e θ =Arg ( z ) 2 8
z1 × z2 3 − i ( −2i ) ( ) z = 3 +1 = 2
π π 3π
1 1  −1 3 Arg ( z + w ) =  +  rad = rad
= =  tan θ = =− π 4 8 8
π π  π π  3 3 ⇒θ = −

(( ) )
−i −i i − −  6
θ ∈ 4.º Q
2e 6
× 2e 2


4e 
 2π  
6 2

−i
π
z+w=
1+ i
+
2
=
1+ 2 + i
=
(
1 + 2 + i (1 + i ) )
3 − i = 2e
i ×0
(1 − i )(1 + i )
6
e 1 i 0− −   1 i 2π 1− i 1− i 1− i
= = e   3  = e 3 −i
π
2π −2i = 2e 2

( ) ( )
−i 4 4
4e 3
1 + 2 + 1 + 2 i+ i+ i 2 1 + 2 + 1 + 2 + 1 i − 12
= = =
27.
w
z1
= 2 + 2i ⇔
w
1+ 3i
= 2 + 2i ⇔ w = ( 2 + 2i ) × 1 + 3 i ( ) 1 − i2 1 − i2

i
π
i
π
z1 = 2 + 2i = z1 eiθ1
z1 = 4 + 4 = 2 2 =
(
2 + 2+ 2 i ) =
2 2+ 2
+ i
⇔ w = 2 2 e × 2e ⇔ 4 3
2 π 2 2 2
π π θ1 = arctan =
i +  7π 2 4 2+ 2
( )
i
⇔ w = 4 2e 4 ⇔ w = 4 2 e 12
3
z2 = 1 + 3 i = z2 e i θ 2
 3π  2+ 2 2+ 2 2
tan   = 2 = = =1+ 2
7π z2 = 1 + 3 = 2
( )
2
w = 4 2 e Arg w = π  8  2 2 2
12 θ 2 = arctan 3 =
3 2
28. Seja z = x + iy, então, z̅ = x – iy. Substituindo, na equação:
2 ( x + i y ) + 3i ( x − i y + 2 ) Pág. 124
= 13 + 4i ⇔  x 2 3x 2 
1+ i x 2 + 3x − 2  3 1
− 
1
32.1. ∫ dx = ∫  1 + 1 − 1 dx =  x 2 + 3 x 2 − 2 x 2 dx

⇔ 2 x + 2i y + 3i x + 3 y + 6i = 13 + 13i + 4i + 4i 2 ⇔ x  2   
x x2 x2 
⇔ ( 2 x + 3 y ) + ( 3 x + 2 y ) i+ 6i = 9 + 17 i ⇔ 3 1 1 3 1 1
− −

2 x + 3 y = 9 = ∫ x 2 dx + 3∫ x 2 dx − 2 ∫ x 2 dx = ∫x 2
dx + 3∫ x 2 dx − 2 ∫ x 2 dx
⇔ ( 2 x + 3 y ) + ( 3 x + 2 y ) i = 9 + 11i ⇔ 
3 x + 2 y = 11
5 3 1
x2 x2 x2 2 5 3 1

 9 − 3y = + 3× − 2 + c , c ∈ ℝ = x 2 + 2x 2 − 4x 2 + c =
 x = 2  9 − 3y 5 3 1 5
x = x = 3
⇔ ⇔  2 ⇔ 2 2 2
3 × 9 − 3 y 27 − 9 y + 4 y = 22 y =1
+ 2 y = 11 2
= x2 x + 2x x − 4 x + c , c ∈ ℝ
 2 5
Logo, z = 3 + i é a solução da equação.
Questões tipo exame

A = ∫  g ( x ) − f ( x )  dx = ∫ ( 4 − x 2 − x 2 + 2 x ) dx =
2 2
 6  1
∫  2e + + ln 2 dx = 2 ∫ e x dx + 6 ∫ dx + ln 2∫ dx =
x
32.2. −1 −1
x  x 2
 3 2

= 2e x + 6ln x + ( ln 2 ) x + c , c ∈ ℝ ( −2 x 2 + 2 x + 4 ) dx = −2 x3 + 2 x2 + 4 x  =
2
=∫
−1
  −1
 2 
33. F ( x ) = ∫  x 3 − 2 + 2 dx ⇔ F ( x ) = ∫ x 3dx − 2 ∫ x −2dx + 2∫ dx 2
 x   2  2 2 
=  − x3 + x 2 + 4 x  = − × 8 + 4 + 8 −  + 1 − 4  =
x4 x −1  3  −1 3 3 
⇔ F ( x) = −2 + 2x + c , c ∈ ℝ ⇔
4 −1 16 2
= − − + 11 = −6 + 15 = 9
1 2 3 3
⇔ F ( x) = x4 + + 2x + c , c ∈ ℝ ⇔
4 x Pág. 125
1
F (1) = 3 ⇔ + 2 + 2 + c = 3 ⇔ c = 3 − 4 − ⇔ c = −
1 5 38.1. f ( x ) = g ( x ) ⇔ x 2 + 4 x − 7 = x 3 − 2 x 2 + 5 ⇔
4 4 4
⇔ x 3 − 3 x 2 − 4 x + 12 = 0 ⇔ ( x 3 − 3 x 2 ) − ( 4 x − 12 ) = 0
1 4 2 5
F ( x) = x + + 2x −
4 x 4 ⇔ x 2 ( x − 3 ) − 4 ( x − 3) = 0
34.1. ∫ ( 3 − 2 x ) e − x dx = − e − x ( 3 − 2 x ) − ∫  − e − x × ( −2 ) dx = 38.2. f ( x ) = g ( x ) ⇔ x 2 ( x − 3) − 4 ( x − 3) = 0 ⇔
= − e − x ( 3 − 2 x ) − 2 ∫ e − x dx = u ′ = e− x ; u = − e − x ⇔ ( x − 3) ( x 2 − 4 ) = 0 ⇔ x − 3 = 0 ∨ x 2 − 4 = 0 ⇔
v = 3 − 2 x; v ′ = −2
= − e− x ( 3 − 2 x ) − 2 ( − e− x ) + c , c ∈ ℝ = ⇔ x = 3 ∨ x = −2 ∨ x = 2
f ( x ) − g ( x ) = − x3 + 3x 2 + 4 x − 12
= e − x ( −3 + 2 x + 2 ) + c , c ∈ ℝ = = e − x ( 2 x − 1) + c , c ∈ ℝ
2 3
A = ∫  g ( x ) − f ( x )  dx + ∫  f ( x ) − g ( x )  dx
( x + 2) ( x + 2)
7 7
−2 2
∫ ( x + 1)( x + 2 ) dx = × ( x + 1) − ∫
6
34.1. × 1 dx
 g ( x ) − f ( x )  dx = ∫ ( x 3 − 3 x 2 − 4 x + 12 ) dx =
2 2
7 7
u′ = ( x + 2)
6
∫ −2 −2
( x + 2) 1 ( x + 2)
7 8

× ( x + 1) − ×
2 2
= + c , c∈ℝ = ( x + 2)  x4   x4 
7
x3 x2
7 7 8 u= =  − 3 − 4 + 12 x  =  − x3 − 2 x 2 + 12 x 
7  4 3 2  −2  4  −2
( x + 2) x + 2  ( x + 2) 8x + 8 − x − 2
7 7
 v = x +1; v′ =1
=  x +1− = ×  16   16 
7  8  7 8 =  − 8 − 8 + 24  −  + 8 − 8 − 24  = 12 + 20 = 32
 4   4 
1
( x + 2) × ( 7 x + 6)
7
=
 f ( x ) − g ( x )  dx = ∫ ( − x 3 + 3 x 2 + 4 x − 12 ) dx =
3 3
56 ∫ 2 2
2  1
∫ln 12  e − et  dt = ∫ln 12 e dt + ∫ln 12 ( − e ) dt = e  ln 12 + e  ln 21
2 2 3
t 2 −t 2
35. t t −t
 x4 
=  − + x 3 + 2 x 2 − 12 x  =
 4 2
1 1
ln − ln 1 1 1 1
= e2 − e 2
+ e −2 − e 2
= e2 − + − e ln 2 = e 2 + 2 − − 2  81   16  81 3
2 e2 e 2 =  − + 27 + 18 − 36  −  − + 8 + 8 − 24  = − + 21 =
 4   4  4 4
1 5
= e2 + −  3 131
e2 2 A =  32 +  u.a. = u.a.
36. f ( x ) = x 2 + 4 e g ( x ) = 10 − x  4 4
π π π
f ( x ) = g ( x ) ⇔ x 2 + 4 = 10 − x ⇔ x 2 + x − 6 = 0 ⇔ 39. ∫ 3
sin 3 x dx = ∫ 3 ( sin x × sin 2 x ) dx = ∫ 3 sin x (1 − cos 2 x )  dx
 
0 0 0

−1 ± 1 + 24 π π π
⇔x= ⇔ x = −3 ∨ x = 2 = ∫ 3 ( sin x − sin x cos 2 x ) dx = ∫ 3
sin x dx + ∫ 3 ( − sin x cos 2 x ) dx
2 0 0 0

g ( x ) = 0 ⇔ 10 − x = 0 ⇔ x = 10
π
π 3
3  cos3 x  π 1 3 π 1
= [ − cos x ] + 
∫ (x + 4 ) dx + ∫  = − cos + cos 0 + cos − cos 0
2 10 2 10 3
A = ∫ f ( x ) dx + ∫ f ( x ) dx =
0 2 0
2
2
(10 − x ) dx 0
 3 0 3 3 3 3
2 10
 x3   x2  1 1 1 1 1 1 1 12 + 1 − 8 5
=  + 4 x  + 10 x −  = = − + 1 + × − ×1 = + − = =
3 0  2 2 2 3 8 3 2 24 3 24 24

∫ g (θ ) d θ = ∫ (1 + cosθ ) ∫ (1 + 2cosθ + cos θ ) d θ =


2
23  102   22  40. dθ = 2

= + 4 × 2 − 0 + 10 × 10 −  − 10 × 2 −  =
3 2   2 cos ( 2θ ) = cos 2 θ − sin 2 θ
  1 + cos 2θ 
= ∫ 1 + 2cosθ +  d θ = cos ( 2θ ) = 2cos 2 θ − 1
8 8 128  2 
= + 8 + 100 − 50 − 20 + 2 = + 40 = 1 + cos ( 2θ )
3 3 3 cos 2 θ =
 1 1  2
128 = ∫ 1 + 2cos θ + + cos ( 2θ )  d θ =
A= u.a.  2 2 
3 3 1 1
36. f ( x ) = x ( x − 2) = x2 − 2 x e g ( x ) = 4 − x2 = ∫ d θ + 2∫ cosθ d θ + × ∫ 2cos ( 2θ ) d θ =
2 2 2
f ( x ) = g ( x ) ⇔ x ( x − 2) = 4 − x2 ⇔ ~ 3 1
= θ + 2sin θ + sin ( 2θ ) + c , c ∈ ℝ =
⇔ x ( x − 2 ) − ( 2 − x )( 2 + x ) = 0 2 4
3 1
⇔ ( x − 2 )( x + 2 + x ) = 0 ⇔ x = 2 ∨ x = −1 = θ + 2sin θ + × 2sin θ cosθ + c , c ∈ ℝ =
2 4
3  cos θ 
= θ + 2sin θ 1 +  + c , c∈ℝ
2  4 
Questões tipo exame

41. a ( t ) = cos ( πt ) 42.


5x
=
A
+
B

x2 + x − 6 x − 2 x + 3
v ( t ) = ∫ a ( t ) d t = ∫ cos ( πt ) d t =
5x A ( x + 3) + B ( x − 2 )
⇔ 2 = ⇔
1 1
π cos ( πt ) d t = sin ( πt ) + c , c ∈ ℝ x + x−6 ( x − 2 )( x + 3)
π∫
=
π
5x Ax + 3 A + Bx − 2 B
1 1 1 1 ⇔ = 2 ⇔
v ( 0) = ⇔ sin 0 + c = ⇔c= x + x−6
2
x + 3x − 2 x − 6
2π π 2π 2π
1 1 ⇔ 2
5x
=
( A + B ) x + 3 A − 2B ⇔
v ( t ) = sin ( πt ) + x + x−6 x2 + x − 6
π 2π
⇔ ( A + B ) x + 3A − 2B = 5x ⇔
A função posição do ponto é dada por s ( t ) = ∫ v ( t ) dt .
A + B = 5 B = 5 − A
O deslocamento do ponto entre os instantes t1 = 0 e t2 = 1,5 ⇔ ⇔ ⇔
3 A − 2 B = 0 3 A − 10 + 2 A = 0
é dado por s (1,5 ) − s ( 0 ) .
B = 5 − A B = 3
1,5 ⇔ ⇔
s (1,5 ) − s ( 0 ) = ∫ v ( t ) dt = 5 A = 10 A = 2
0

1,5  1 1  5x 2 3
= ∫  sin ( πt ) +  dt = Logo, 2 = +
0
π 2π  x + x−6 x−2 x+3
5x  2 3 
1 1 1,5
= − × ∫ − πsin ( πt )  dt + ∫
1,5 1
dt = F ( x) = ∫ 2 dx = ∫  +  dx =
π π 0 0 2π x + x−6  x − 2 x + 3
1,5 1 1
 t  = 2∫ dx + 3∫ dx =
= − 12 cos ( πt )  0
1,5
+  = x−2 x+3
π  2π  0
= 2ln x − 2 + 3ln x + 3 + c , c ∈ ℝ
1 1,5 
− cos (1,5π ) − cos 0  +  − 0  =
π2   2π  F ( 3) = 0 ⇔ 2ln 3 − 2 + 3ln 3 + 3 + c = 0 ⇔
1 1,5
− 2 ( 0 − 1) + = ⇔ 2ln1 + 3ln 6 + c = 0 ⇔
π 2π
1 1,5 ⇔ 2 × 0 + 3ln 6 + c = 0 ⇔
= 2+ ≈ 0,340
π 2π ⇔ c = −3ln 6
O deslocamento do ponto nos primeiros 1,5 s é F ( x ) = 2ln x − 2 + 3ln x + 3 − 3ln 6
aproximadamente igual a 0,340 u.c.

Você também pode gostar