Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Jaime Aguirre-C.
19
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Figura 3. Distribución de la riqueza de los musgos en las regiones de vida del sistema
cordillerano.
Las familias más ricas (géneros-especies) Región de vida tropical (> 500-1000 m):
fueron (tabla 4): Dicranaceae (21-98), Se obtuvieron registros de 213 especies
Pilotrichaceae (17-80) y Pottiaceae (23-70). agrupadas en 101 géneros y 38 familias,
que equivalen al 23.3% de las especies del
Los géneros más ricos en especies fueron: sistema cordillerano. Las familias más ricas
Campylopus (43), Sphagnum (38) y Fissidens en géneros-especies fueron Pilotrichaceae (13
(36). géneros-35 especies) y Calymperaceae (4-
La segregación de los valores de riqueza en 28). Los géneros más ricos fueron Fissidens
cada una de las regiones de vida mostró las (15), Syrrhopodon (15) y Lepidopilum (7).
siguientes particularidades (tablas 4-5):
Tabla 4. Familias de musgos con número de géneros-especies en Colombia y en el sistema
cordillerano.
Tropical Subandina Andina Páramo Cordillerano Colombia
Dicranaceae 4-10 15-55 19-83 13-54 20-97 20-98
Pilotrichaceae 13-35 15-61 12-42 3-4 17-80 17-93
Pottiaceae 8-10 17-40 19-55 15-35 23-70 23-72
Orthotrichaceae 2-7 6-35 5-35 3-22 6-54 6-58
Bartramiaceae 2-6 5-26 6-49 7-35 7-53 7-56
Bryaceae 2-8 5-24 5-35 4-25 5-47 5-46
Brachytheciaceae 4-5 11-27 11-31 10-19 12-40 12-42
Sematophyllaceae 5-13 10-35 8-30 3-5 11-39 13-46
Sphagnaceae 1-2 1-20 1-31 1-16 1-38 1-38
Hypnaceae 9-12 12-21 13-22 9-10 17-33 17-33
Calymperaceae 4-28 3-26 3-9 1-1 4-33 4-42
Fissidentaceae 1-15 1-23 1-18 1-5 1-28 1-36
Neckeraceae 4-8 7-18 7-22 5-12 8-26 8-26
Polytrichaceae 2-3 5-12 7-21 5-13 8-24 8-24
Daltoniaceae 2-7 3-15 3-6 3-17 3-18
Total
101-213 194-562 214-676 142-366 259-914 264-976
(géneros-especies)
20
Aguirre-C.
21
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Dicranaceae es la familia que muestra los a. A lo largo del gradiente altitudinal (figura
valores mayores de importancia relativa y 6)
muestra una tendencia clara en su patrón que
aumenta desde la región tropical y se hace En la región de vida tropical Fissidens y
mayor en el páramo. Una situación similar Syrrhopodon (con el mayor valor) superan
se presenta en Pottiaceae. Un patrón de el 50%. En la región subandina solamente
riqueza inverso lo muestran Pilotrichaceae Bryum no alcanzó valores de frecuencia
y Semathophyllaceae con valores mayores superiores o iguales al 50% en importancia
en la región tropical y muy bajos en el relativa; valores muy altos se presentan en
páramo. Fissidens, Semathophyllum, Lepidopilum
Figura 5. Variabilidad de las familias de musgos más diversas en cada región de vida del
sistema cordillerano.
22
Aguirre-C.
Figura 7. Variabilidad de los géneros de musgos por región de vida en el sistema cordillerano.
23
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
La distribución de la riqueza según el tipo Epilíticos (381 spp.): Las familias más
de sustratos en el gradiente altitudinal (tabla ricas (géneros-especies) fueron: Dicranaceae
6), muestra que la mayor concentración en (11-44) y Pottiaceae (16-36) con los
el número de especies, géneros y familias se géneros: Campylopus (25), Fissidens (15) y
presenta en las regiones de vida subandina Sematophyllum (13).
y andina. El número de las especies epífito-
corticícolas y sobre materia orgánica en Terrestres (451 spp.-160 g): Las familias más
descomposición (maordes) se reducen en el representativas fueron: Dicranaceae (16-67),
páramo; las especies terrestres y epilíticas Pottiaceae (16-38) y Bartramiaceae (6-40) y
tienen menor representación en la región de los géneros más ricos fueron: Campylopus
vida tropical. (38), Fissidens (22) y Sphagnum (21).
Figura 8. Distribución de las especies de musgos del sistema cordillerano según la preferencia
de los sustratos.
24
Aguirre-C.
Las familias más ricas en géneros y especies los géneros Fissidens (16), Sematophyllum
fueron Dicranaceae (16-65), Pilotrichaceae (7) y Syrrhopodon (7) (tabla 12).
(11-43) y Pottiaceae (15-36) (tabla 9); los
géneros más ricos fueron: Campylopus (33), Región de vida subandina (>1000-2350
Fissidens (22) y Sphagnum (22), (tabla 10). m): Se encontraron registros de 300 especies
Tabla 10. Géneros de musgos más diversos de 143 géneros y 48 familias. Las familias
en la cordillera Central. más ricas fueron Dicranaceae (11-31),
Pilotrichaceae (10-27) y Sematophyllaceae
Géneros spp (7-19), (tabla 11) y los géneros con mayor
Campylopus 33 número de especies fueron Campylopus (14)
Fissidens 22 y Syrrhopodon (12), (tabla 12).
Sphagnum 22
Sematophyllum 18
Región de vida andina (>2350-3500 m):
Macromitrium 16
Existen registros de 401 especies en 162
Breutelia 13
géneros y 57 familias. Las familias más
Lepidopilum 13
diversas en géneros y especies fueron:
Syrrhopodon 13
Dicranaceae (12-48) y Bartramiaceae (5-32)
Philonotis 12
(tabla 11) y los géneros con mayor número
Bryum 11
Total 211-582 6
de especies fueron Campylopus (25) y
Sphagnum (tabla 12).
Variaciones según las regiones de vida
(figura 9, tabla 11) Región de vida paramuna (>3500 m): Se
encontraron 190 especies de 90 géneros
Región de vida tropical (0-1000 m): Se y 36 familias. Las familias más ricas
establecen 116 especies de 62 géneros y (géneros-especies) fueron: Dicranaceae
30 familias, las familias más ricas fueron: (8-28) y Bartramiaceae (tabla 11) y los
Pilotrichaceae (7-17), Fissidentaceae (1-16) géneros Campylopus (18) y Breutelia (7),
y Calymperaceae (3-14), (tabla 11), junto con (tabla 12).
Figura 10. Variabilidad de las familias de musgos en cada región de vida de la cordillera
Central.
La región andina muestra mayor expresión región tropical, donde Fissidens domina
en la dominancia a nivel genérico en todo el ampliamente, Campylopus muestra los
sistema cordillerano. Syrrhopodon muestra valores mayores de importancia relativa
preferencia por las regiones altitudinalmente en el gradiente y es muy claro su patrón
bajas (tropical y subandina). de riqueza que se incrementa hacia las
partes altas (páramo). Un patrón de
b. En cada región de vida (figura 13) riqueza inverso lo presentan Fissidens
y Syrrhopodon con valores altos en la
El patrón es bastante similar al del gradiente región tropical que van disminuyendo
cordillerano global: a excepción de la hacia el páramo.
Figura 12. Variabilidad genérica de los musgos en las regiones de vida del gradiente
altitudinal en la cordillera Central.
Tabla 14. Especies de musgos compartidas por las regiones de vida subandina y andina en
la cordillera Central.
Actinodontium integrifolium Fissidens polypodioides Porotrichum korthalsianum
Adelothecium bogotense Fissidens weirii Porotrichum longirostre
Anomobryum conicum Heterophyllium affine Porotrichum mutabile
Aongstroemia filiformis Holomitrium flexuosum Porotrichum substriatum
Atrichum oerstedianum Holomitrium moritzianum Pseudosymblepharis
Atrichum polycarpum Hookeria acutifolia schimperiana
Barbula arcuata Hypnella diversifolia Pterobryon densum
Brachymenium consimile Hypopterygium tamarisci Pyrrhobryum spiniforme
Brachymitrion moritzianum Isodrepanium lentulum Racopilum intermedium
Brachythecium plumosum Lepidopilum stillicidiorum Schlotheimia torquata
Bryoerythrophyllum Leptotheca boliviana Scorpidium scorpioides
campylocarpum Leskea plumaria Sematophyllum cuspidiferum
Bryohumbertia filifolia Leskeadelphus bolivianus Sematophyllum pennellii
Campylopus arctocarpus Leucobryum antillarum Sematophyllum subbrachycarpum
Campylopus asperifolius Leucobryum crispum Sematophyllum tequendamense
Campylopus concolor Leucobryum giganteum Sphagnum limbatum
Campylopus huallagensis Macromitrium guatemalense Sphagnum meridense
Campylopus luteus Macromitrium podocarpi Sphagnum oxyphyllum
Campylopus oblongus Macromitrium richardii Sphagnum perichaetiale
Campylopus pauper Meteorium sinuatum Sphagnum subsecundum
Campylopus pilifer Neckera scabridens Squamidium livens
Campylopus weberbaueri Orthostichella pentasticha Squamidium nigricans
Cryphaea jamesonii Palamocladium leskeoides Steereobryon subulirostrum
Cryphaea patens Papillaria penicillata Streptopogon calymperes
Cyclodictyon roridum Philonotis sphaerocarpa Syrrhopodon lycopodioides
Cyclodictyon rubrisetum Pireella pohlii Syrrhopodon parasiticus
Dicranella callosa Pogonatum campylocarpon Thamniopsis killipii
Dicranella vaginata Pogonatum neglectum Thamniopsis pendula
Didymodon rigidulus Pogonatum semipellucidum Thamniopsis undata
Ectropothecium leptochaeton Pogonatum tortile Thuidium tomentosum
Entodon jamesonii Pohlia papillosa Trachyxiphium guadalupense
Entosthodon bonplandii Porotrichodendron lindigii Zelometeorium recurvifolium
Erythrodontium longisetum Porotrichum expansum
Tabla 15. Especies de musgos que se comparten entre la región de vida andina y la región de
vida paramuna en la cordillera Central.
Acroschisma wilsonii Chorisodontium wallisii Leskeodon cubensis
Amphidium tortuosum Chrysoblastella chilensis Macromitrium crosbyorum
Anacolia laevisphaera Cratoneuron filicinum Macromitrium trachypodium
Andreaea karsteniana Daltonia gracilis Oreoweisia erosa
Andreaea nitida Daltonia pulvinata Orthotrichum elongatum
Aongstroemia julacea Dicranella campylophylla Philonotis andina
Bartramia brevifolia Dicranum peruvianum Plagiothecium lucidum
Bartramia potosica Distichium capillaceum Plagiothecium novogranatense
Breutelia integrifolia Ditrichum gracile Pogonatum perichaetiale
Breutelia subarcuata Entosthodon jamesonii Polytrichadelphus purpureus
Calyptrochaeta deflexa Entosthodon lindigii Porothamnium comosum
Campylopus areodictyon Eurhynchium praelongum Porotrichopsis flacca
Campylopus cavifolius Fissidens rigidulus Pylaisia falcata
Campylopus dicnemioides Grimmia austrofunalis Racomitrium crispipilum
Campylopus jugorum Hedwigidium integrifolium Racomitrium cucullatifolium
Campylopus nivalis Hypnella pilifera Racomitrium lanuginosum
Campylopus pittieri Hypnum cupressiforme Sphagnum recurvum
Campylopus reflexisetus Leiomela ecuadorensis Sphagnum sparsum
Caribaeohypnum polypterum Leiomela lopezii Syntrichia bogotensis
Catagonium brevicaudatum Leptodontium flexifolium Tayloria scabriseta
Ceratodon purpureus Leptodontium syntrichioides Warnstorfia fluitans
Ceratodon stenocarpus Leptodontium wallisii Zygodon peruvianus
Chorisodontium mittenii Lepyrodon tomentosus Zygodon squarrosus
33
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Tabla 18. Especies de musgos restringidas de la región de vida andina de la cordillera Central.
Acroporium estrellae Campylopus albidovirens Eustichia longirostris
Anoectangium aestivum Campylopus capitulatus Fissidens curvatus
Anomobryum julaceum Campylopus densicoma Fissidens submarginatus
Anomobryum robustum Campylopus jamesonii Hedwigia ciliata
Bartramia polytrichoides Cryphaea pilifera Holomitrium crispulum
Blindia magellanica Cryphaea ramosa Holomitrium pulchellum
Brachymenium morasicum Cyclodictyon obscurifolium Holomitrium sinuosum
Brachymenium speciosum Cyrto-hypnum leptocladum Hygrohypnum luridum
Brachythecium stereopoma Daltonia bilimbata Leiomela deciduifolia
Breutelia aciphylla Daltonia stenophylla Lepidopilum arcuatum
Breutelia brittoniae Dendrocryphaea latifolia Lepidopilum inflexum
Breutelia incana Dicranella strumulosa Leptobryum pyriforme
Breutelia karsteniana Dicranodontium pulchroalare Leptodontium filicola
Breutelia rhythidioides Didymodon australasiae Leptodontium proliferum
Breutelia subdisticha Didymodon laevigatus Leskea angustata
Bryum capillare Didymodon lindigii Leskeodon elongatus
Calliergonella cuspidata Ditrichum bogotense Leskeodon paisa
Campyliadelphus polygamus Ditrichum difficile Lindigia debilis
Campylium praegracile Drepanocladus sordidus Macromitrium fusco-aureum
Campylopodiella flagellacea Eurhynchium semiscabrum Macromitrium scoparium
34
Aguirre-C.
Tabla 19. Especies de musgos restringidas de la región de vida paramuna de la cordillera Central.
Acidodontium seminerve Ditrichum submersum Pilopogon laevis
Andreaea brevipes Grimmia elongata Pohlia nutans
Andreaea rupestris Grimmia longirostris Porotrichodendron nitidum
Bartramia mathewsii Grimmia trichophylla Racomitrium dichelymoides
Brachythecium praelongum Leiomela aristifolia Schizymenium clavellatum
Bryum laevigatum Leptodontium pungens Syntrichia andicola
Campylopus argyrocaulon Leptodontium stellaticuspis Tayloria magellanica
Campylopus edithae Loeskeobryum giganteum Tayloria rubicaulis
Campylopus incertus Mironia ehrenbergiana Tristichium mirabile
Campylopus longicellularis Neckera ehrenbergii Warnstorfia exannulata
Campylopus subcuspidatus Neckera urnigera Zygodon fragilis
Campylopus trichophylloides Notoligotrichum trichodon Zygodon pichinchensis
Campylopus trivialis Orthodontium lineare
Conostomum tetragonum Philonotis scabrifolia
35
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Figura 14. Riqueza de los musgos según categorías taxonómicas en la cordillera Oriental.
36
Aguirre-C.
Tabla 23. Distribución de la riqueza de musgos por géneros en las regiones de vida de la
cordillera Oriental.
Géneros Tropical Subandino Andino Páramo
Campylopus 3 17 36 35
Sphagnum 1 12 24 13
Bryum 5 8 12 12
Fissidens 2 13 14 4
Sematophyllum 3 12 16 2
Philonotis 2 8 14 9
Macromitrium 3 13 8 3
Breutelia 5 13 12
Leptodontium 7 12 11
Dicranella 1 4 11 3
Totales 78 355 537 301
Figura 16. Variabilidad por familia de musgos según región de vida en la cordillera
Oriental.
38
Aguirre-C.
Figura 18. Variabilidad por género de musgos en las regiones de vida de la cordillera
Oriental.
39
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Tabla 25. Especies de musgos comunes en las regiones de vida subandina y andina de la c.
Oriental.
Adelothecium bogotense Hypnella pilifera Porotrichodendron lindigii
Atrichum polycarpum Hypopterygium tamarisci Porotrichum expansum
Barbula arcuata Leiomela bartramioides Porotrichum filiferum
Barbula occidentalis Lepidopilum longifolium Porotrichum lancifrons
Brachymenium speciosum Lepidopilum pallido-nitens Porotrichum mutabile
Brachymitrion moritzianum Lepidopilum stillicidiorum Prionodon luteovirens
Breutelia subdisticha Lepidopilum tortifolium Prionodon lycopodioides
Bryum dichotomum Leptodontium brachyphyllum Pterogonidium pulchellum
Campylopus zygodonticarpus Leskea angustata Rhodobryum beyrichianum
Cryphaea jamesonii Leucobryum antillarum Rhynchostegium serrulatum
Cryphaea patens Leucobryum polakowskyi Rigodium toxarion
Cyclodictyon albicans Lindigia debilis Schizymenium andinum
Cyclodictyon obscurifolium Macrocoma tenuis Sematophyllum cucullatifolium
Daltonia lindigiana Macromitrium cirrosum Sematophyllum decumbens
Daltonia pulvinata Macromitrium crenulatum Sematophyllum erythropodium
Dicranella ditissima Macromitrium ulophyllum Sematophyllum loxense
Dicranella hilariana Meteoridium remotifolium Sematophyllum subbrachycarpum
Dicranella perrottetii Meteoridium tenuissimum Sematophyllum subscabrum
Dicranoweisia crispula Microcampylopus curvisetus Sphagnum sparsum
Didymodon taylorii Microthamnium smithii Squamidium livens
Ditrichum difficile Mielichhoferia megalocarpum Squamidium nigricans
Ectropothecium leptochaeton Mittenothamnium lehmannii Stenodictyon wrightii
Entodon jamesonii Mittenothamnium loriforme Streptopogon cavifolius
Entodon macropodus Mittenothamnium substriatum Symphyodon imbricatifolius
Fissidens curvatus Orthodontium pellucens Syntrichia amphidiacea
Fissidens intromarginatus Orthotrichum pungens Syrrhopodon leprieurii
Fissidens polypodioides Papillaria deppei Syrrhopodon lycopodioides
Fissidens wallisii Papillaria imponderosa Thamniopsis undata
Fissidens weirii Papillaria penicillata Thamnobryum fasciculatum
Hemiragis aurea Philonotis elongata Thuidium tomentosum
Heterophyllium affine Philonotis gracilenta Trachyxiphium glanduliferum
Holomitrium arboreum Philonotis gracillima Trachyxiphium guadalupense
Holomitrium crispulum Philonotis hastata Trachyxiphium subfalcatum
Holomitrium moritzianum Pogonatum campylocarpon Trichosteleum cyparissoides
Hookeria acutifolia Pogonatum semipellucidum Trichosteleum fluviale
Hygrohypnum luridum Pohlia leptodontium Zygodon obtusifolius
Hypnella diversifolia Pohlia richardsii
41
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Tabla 26. Especies de musgos que comparten las regiones de vida andina y paramuna de la
c. Oriental.
Acidodontium megalocarpum Campylopus reflexisetus Philonotis curvata
Amphidium tortuosum Campylopus subcuspidatus Philonotis fontanella
Andreaea rupestris Campylopus surinamensis Philonotis rufiflora
Anoectangium aestivum Campylopus trivialis Pilopogon laevis
Aongstroemia filiformis Chorisodontium mittenii Plagiothecium drepanophyllum
Aongstroemia julacea Chorisodontium wallisii Plagiothecium lucidum
Atractylocarpus longisetus Conostomum tetragonum Pleuridium lindigianum
Bartramia angustifolia Cryphaea ramosa Pleurozium schreberi
Bartramia longifolia Daltonia stenophylla Pohlia elongata
Bartramia mathewsii Dicranella campylophylla Polytrichastrum tenellum
Bartramia potosica Dicranella vaginata Porotrichodendron nitidum
Bartramia strumosa Didymodon australasiae Porotrichodendron robustum
Brachymitrion jamesonii Ditrichum crinale Porotrichopsis flacca
Brachythecium austroglareosum Ditrichum gracile Pylaisia falcata
Brachythecium cirriphylloides Ditrichum submersum Racomitrium crispipilum
Brachythecium rutabulum Drepanocladus sordidus Racomitrium dichelymoides
Braunia secunda Entosthodon jamesonii Racomitrium lanuginosum
Breutelia brevifolia Fontinalis bogotensis Rhodobryum perspinidens
Breutelia brittoniae Gradsteinia andicola Rhodobryum procerum
Breutelia chrysea Grimmia longirostris Rhynchostegiopsis costaricensis
Breutelia karsteniana Hamatocaulis vernicosus Schistidium rivulare
Breutelia polygastrica Hedwigia ciliata Schizymenium campylocarpum
Breutelia rhythidioides Hymenostylium recurvirostre Schizymenium fusiferum
Breutelia squarrosa Hypnum cupressiforme Schizymenium pectinatum
Bryum laevigatum Kingiobryum paramicola Sphagnum compactum
Calliergonella cuspidata Leiomela aristifolia Sphagnum cyclophyllum
Campyliadelphus polygamus Lepidopilum muelleri Sphagnum oxyphyllum
Campylopus albidovirens Leptodontium erythroneuron Sphagnum rio-negrense
Campylopus anderssonii Leptodontium proliferum Splachnum weberbaueri
Campylopus areodictyon Leptodontium wallisii Straminergon stramineum
Campylopus asperifolius Lepyrodon tomentosus Symblepharis lindigii
Campylopus cleefii Molendoa sendtneriana Syntrichia bogotensis
Campylopus dicnemioides Neckera andina Syntrichia percarnosa
Campylopus edithae Neckera ehrenbergii Tayloria scabriseta
Campylopus jugorum Oreoweisia erosa Tetraplodon mnioides
Campylopus lamellinervis Orthodontium longisetum Warnstorfia exannulata
Campylopus nivalis Orthotrichum elongatum Zygodon peruvianus
Campylopus oblongus Philonotis andina Zygodon pichinchensis
Campylopus pilifer Philonotis angulata Zygodon squarrosus
42
Aguirre-C.
43
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
44
Aguirre-C.
45
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Figura 19. Distribución de la riqueza de musgos según categorías taxonómicas de los musgos
en la c. Occidental.
Región de vida subandina (>1000-2350 m): Región de vida paramuna (>3500 m):
Hay registros de 160 especies de 88 géneros y Se registraron únicamente 27 especies
31 familias. Las familias mejor representadas pertenecientes a 20 géneros y 14 familias.
fueron: Pilotrichaceae (12-24) y Dicranaceae Las familias mejor representadas (géneros-
(10-17) (tabla 33) y los géneros Lepidopilum especies) fueron: Dicranaceae (4-7),
(8) y Macromitrium (7). Pottiaceae (2-3) y Polytrichaceae (2-2). Los
géneros más diversos fueron: Campylopus
Región de vida andina (>2350-3500 m): y Sphagnum con cuatro especies
Se tienen registros de 158 especies de 90 respectivamente.
géneros y 45 familias, las más diversificadas
correspondieron a Dicranaceae (10-23) y
Bartramiaceae (4-12) (tabla 33) y los géneros
Campylopus (9) y Sphagnum (7) (tabla 34).
47
Musgos en la región Andina o sistema cordillerano
Tabla 34. Géneros de mugos con mayor número de especies en las regiones de vida de la c.
Occidental.
Tropical Subandino Andino Páramo Global
Campylopus 4 9 4 13
Sphagnum 5 7 4 9
Fissidens 2 6 1 8
Lepidopilum 3 8 4 8
Syrrhopodon 4 4 2 8
Macromitrium 2 7 1 1 7
Sematophyllum 2 6 3 7
Breutelia 2 6 6
Dicranella 3 2 1 1 6
Holomitrium 1 3 4 6
Totales 49 160 158 27 282
Figura 21. Variabilidad de las familias de musgos en las regiones de vida de la cordillera
Occidental.
50
Aguirre-C.
Las familias más ricas en géneros y especies En las formas de crecimiento los tipos de
fueron: Dicranaceae (16-65), Pilotrichaceae sustratos preferidos por las especies de
(11-43) y Pottiaceae (15-36) y los géneros musgos son los terrestres (252 sp.) y los
Campylopus (33), Fissidens (22) y Sphagnum epífitos-corticícolas (226). Solamente diez
(22). La mayor diversidad se concentra en especies muestran amplia distribución, y se
las regiones de vida subandina y andina, la comparte un mayor número de especies entre
región de vida tropical presentó el menor las regiones subandina y andina, región con
número de especies. mayor número de especies de distribución
restringida.
A lo largo del gradiente altitudinal en
la región de vida tropical unicamente c. Sobre la cordillera Oriental
Fissidentaceae tiene valores de importancia
superiores al 50%. En la región subandina El total de especies en este ramal fue de 718
con valores de frecuencia superiores al 50% de 233 géneros y 66 familias. Dicranaceae
aparecen Pilotrichaceae, Semathophyllaceae, y Pottiaceae y los géneros Campylopus y
Bryaceae y Brachytheciaceae, Fissidentaceae Sphagnum fueron los grupos más diversos
alcanza el 50%. En la región andina a y de manera similar a lo observado en el
excepción de Fissidentaceae las familias sistema cordillerano la mayor diversidad se
más diversificadas presentan valores presenta en la región de vida andina seguida
superiores al 50%, con un valor máximo en por la subandina.
Brachytheciaceae y Bartramiaceae. En el
páramo con valor superior al 50% solamente A lo largo del gradiente altitudinal, en la
figura Bartramiaceae. región de vida tropical ninguna familia
La región andina muestra mayor expresión alcanzó valores de importancia relativa
en la dominancia de las familias en todo el iguales o superiores al 50%, la mejor
sistema cordillerano. representada es Semathophyllaceae; en la
subandina con valores de frecuencia menores
A lo largo del gradiente altitudinal la al 50% aparecen Dicranaceae, Bartramiaceae
variabilidad a nivel de género muestra que en y Bryaceae; mientras que el valor más alto lo
la región de vida tropical Fissidens supera presentó Semathophyllaceae. En la región
el 50% de importancia relativa. En la región andina todas las familias presentan valores de
subandina solamente Semathophyllum y importancia superiores al 50% y los valores
Syrrhopodon alcanzan valores de frecuencia mayores se presentaron en Bartramiaceae
superiores o iguales al 50% en importancia y Semathophyllaceae. En el páramo con
relativa. En la región andina la mayoria valor superior al 50% figuran Dicranaceae,
de los géneros ricos en especies superan Pottiaceae, Bartramiaceae y Bryaceae.
el 50% del valor de importancia; valores Al igual que en la cordillera Central, la
bajos presentan Fissidens, Lepidopilum y región andina muestra mayor expresión en la
Syrrhopodon. En el páramo ningún género dominancia de las familias en todo el sistema
presentó valores iguales o superiores al 50%; cordillerano. Hay un patrón característico
Campylopus presento el valor mas alto de en Dicranaceae, Semathopyllaceae y
importancia relativa. Bartramiaceae aumentan desde el tropical
La región andina muestra mayor expresión hasta el andino donde alcanzan el mayor
en la dominancia a nivel genérico en todo el valor y disminuyen hacia el páramo.
sistema cordillerano. Syrrhopodon muestra
preferencia por las regiones altitudinalmente A lo largo del gradiente altitudinal a nivel
bajas (tropical y subandina). de género en la región de vida tropical
52
Aguirre-C.
54