Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
ศาสตร
สงเคราะห
สมาชิก
ตัวอยาง
ตัวอยาง
เปนแพทยพึงสําคัญ โอกาสนั้นมีอยูสาม
เคราะหรายขัดโชคนาม บางทีรูเกินรูไป
๓. การใชคําใหเหมาะสมแกลักษณะคําประพันธ
ตัวอยาง
จบเรื่องที่ตนรู โรคนั้นสูว
าแรงกรรม
ไมสิ้นสงสัยทํา สุดมือมวนนาเสียดาย
บางที่ก็มีชัย แตยาใหโรคนั้นหาย
ทานกลาวอภิปราย วาชอบโรคนั้นเปนดี
๔. เลือกใชคําโดยคํานึงถึงเสียง
๔.๑ เลือกใชคําโดยคํานึงถึงเสียง
ในบทกลอนมีการเลือกคําเพื่อใหคลองจองตรงตามสัมผัสที่บังคับและมีสัมผัส
ระหวางบทตรงตามรูปแบการเขียนกาพยยานี ๑๑
จบเรื่องที่ตนรู โรคนั้นสูวาแรงกรรม
ไมสิ้นสงสัยทํา สุดมือมวนนาเสียดาย
บางที่ก็มีชัย แตยาใหโรคนั้นหาย
ทานกลาวอภิปราย วาชอบโรคนั้นเปนดี
๔.๒ เลือกใชคําโดยคํานึงถึงเสียง
โรคคือครุกรรม บรรจบจําอยาพึงทาย
กลาวเลหอุบายหมาย ดวยโลภหลงในลาภา
บางจําแตเพศไข สิ่งเดียวไดสังเกตมา
กองเลือดวาเสมหา กองวาตาวากําเดา
ตัวอยาง
เห็นลาภจะใครได นิยมใจไมเกรงกรรม
รูนอยบังอาจทํา โรคระยําเพราะแรงยา
การเรียบเรียงคํา
การเรียบเรียงคําเปนอีกหนึ่งปจจัยที่สรางความไพเราะใหแก
บทประพันธ โดยเฉพาะบทประพันธที่มีลักษณะเปนรอยกรองที่ตอง
คํานึงถึงหลักฉันทลักษณของกลอนประเภทนั้นๆ การเรียบเรียงคํายัง
สามารถทําใหผูอานเขาใจบทประพันธไดงายและรวดเร็วขึ้น
๑. เรียงขอความที่บรรจุสารสําคัญไวทายสุด
ความหมายหลักในบทกลอนขางใตอยูดานหลังของแตละบาท ซึงในวรรคแรกและวรรค
ที่สามจะบอกประทานหรือสิ่งที่ตองการจะขยายความในวรรคถัดไป ซึ่งก็คือ ปตตํที่เปรียบเปน
วังหนา และอาหารในรางกาย วรรคดานหลังจะบอกหนาที่ของแตละอยาง ซึ่งเปนใจความ
หลักของบท คือ มีหนาที่รักษาและเปนเสบียง
อาหารอยูในกาย คือเสบียงเลี้ยงโยธา
เรียงคํา วลี หรือประโยคที่มีความสําคัญเทาๆ กัน เคียงขนานกันไป
เห็นลาภจะใครได นิยมใจไมเกรงกรรม
รูนอยบังอาจทํา โรคระยําเพราะแรงยา
เรียบเรียงประโยคใหเนื้อหาเขมขนขึ้นไปตามลําดับดุจขั้นบันไดจนถึงขั้นสุดทายที่สําคัญที่สุด
ในบทประพันธขางใตลําดับความสําคัญของเนื้อหาคอยๆไลลําดับจากที่มีความสําคัญ
นอยสุดไปหาเนื้อหาที่เปนประเด็นหลัก บทกลอนเริ่มตนดวยการเปรียบแพทยเปนทหาร ซึ่ง
มีหนาที่คอยรักษาคุมครองเมืองนครและสิ่งที่สําคัญที่สุดนั่นก็คือหัวใจ ซึ่งก็เปรียบกับกษัตริย
ประเด็นสําคัญคือการที่ทหารตองคอยปกปองเมืองและคอยดูแลไว เพราะหัวใจอาจเกิดอัน
จรายไดถามีศัตรูเขามา
เปรียบแพทยคือทหาร อันชํานาญรูลําเนา
ขาศึกมาอยาใจเบา หอมลอมรอบทุกทิศา
ใหดํารงกระษัตริยไว คือดวงใจใหเรงยา
อนึ่งหามอยาโกรธา ขาศึกมาจะอันตราย
เรียบเรียงประโยคใหเนื้อหาเขมขนขึ้นไปตามลําดับแตคลายความเขมขนลงในชวงหรือ
ประโยคสุดทายอยางฉับพลัน
บทกลอนดังกลาวมีการเรียงลําดับความเขมขนขึ้นเรื่อยๆ หากแตตอนทายมีการ
ตัดบทโดยฉับพลัน ทําใหความเขมขนนั้นหายไป
โรคนั้นคือครุกรรม บรรจบจําอยาพึงทาย
กลาวเลหอุบายหมาย ดวยโลภหลงในลาภา
บางจําแตเพศไข สิ่งเดียวไดสังเกตมา
กองเลือดวาเสมหา กองวาตาวากําเดา
คัมภีรกลาวไวหมด ไยมิจดมิจําเอา
ทายโรคแตโดยเดา ใหเชื่อถือในอาตมา
การใชโวหาร
โวหารถูกนํามาใชในบทประพันธเพื่อสรางจินตภาพ อารมณและความรูสึกที่แตกตางจากการใช
ภาษาที่ตรงไปตรงมา ซึ่งโวหารหรือภาพพจนจะเปนการใชภาษาที่ถูกดัดแปรงใหแปลกจากภาษาปกติ
ทั่วไป
การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งเหมือนกับอีกสิ่งหนึ่ง
ในเรื่องมีการเปรียบไขวาเหมือนกับไฟปา
เมื่อออนรักษา แกแลวไซรยากนักหนา
ไขนั้นอุปมา เหมือนเพลิงปาไหมลุกลาม
การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งเปนอีกสิ่งหนึ่ง
อนึ่งจะกลาวสอน กายนครมีมากหลาย
ประเทียบเปรียบในกาย ทุกหญิงชายในโลกา
ดวงจิตคือกระษัตริย ผานสมบัติอันโอฬาร
ขาศึกคือโรคา เกิดเขนฆาในกายเรา
เปรียบแพทยคือทหาร อันชํานานรูลําเนา
ขาศึกมาอยางใจเบา หอมลอมรอบทุกทิศา
คุณคาดานเนื้อหา
คัมภีรฉันทศาสตร แพทยศาสตรสงเคราะห เปนหนังสือที่รวบรวมความรูเกี่ยวกับ
แพทยศาสตรจากตําราตางๆ ผูแตงเลือกใชคําประพันธประเภท กาพยยานี ๑๑ เริ่มตนดวยบท
ไหวครู และจรรยาบรรณของแพทย กับขอควรปฏิบัติ เนื้อหาในบทนี้ไดกลาวถึงแนวทางที่จะ
นําพาไปสูความสาเร็จในการเปนแพทยแผนโบราณในการรักษาโรคดวยยาสมุนไพร
สาระสําคัญของเรื่อง
คือ ความสําคัญของการเปนแพทยและคุณสมบัติที่แพทยควรมี ซึ่งจะชวยรักษาโรคได
อยางมีประสิทธิภาพมากกวาความรูเรื่องนาอยางเดียว
กลวิธีการแตง
เนื้อหานั้นจัดเปนตําราเฉพาะดาน เนนการอธิบายเปนสวนใหญ จึงใชอุปมาโวหาร
เปรียบเทียบ ตัวอยางเชน
เมื่อออนรักษา แกแลวไซรยากนักหนา
ไขนั้นอุปมา เหมือนเพลิงปาไหมลุกลาม
คุณคาดานวรรณศิลป
๑. การใชถอยคําในการอธิบาย
เปรียบแพทยคือทหาร อันชํานาญรูลําเนา
ขาศึกมาอยาใจเบา หอมลอมรอบทุกทิศา
ใหดํารงกระษัตริยไว คือดวงใจใหเรงยา
อนึ่งหามอยาโกรธา ขาศึกมาจะอันตราย
๒. การใชอุปมาโวหาร
มีการใชถอยคําในการเปรียบเทียบเพื่อใหผูอานเขาใจความหมาย และเห็นภาพได
ชัดเจนยิ่งขึ้น ตัวอยางเชน
… อุทธัจจังอยาอุทธัจ เห็นถนัดในโรคา
ใหตั้งตนดังพระยา ไกรสรราชเขานาวี
มีการใชสํานวนไทยมาประกอบการอธิบาย ชวยใหเขาใจเนื้อความไดชัดเจนยิ่งขึ้น
ตัวอยางเชน
ควรกลาวจึงขยาย อยายื่นแกวใหวานร
๔. การใชถอยคําที่เหมาะสมกับเนื้อเรื่องและบุคคลในเรื่อง
เลือกใชคําที่สามารถถายทอดความรูสึกแกผูอื่นไดอยางตรงไปตรงมา และเขาใจ
งาย ตัวอยางเชน
รูแลวอยาอวดรู พินิจดูอยาหมิ่นเมิน
ควรยาหรือยาเกิน กวาโรคนั้นจึงกลับมา
คุณคาดานสังคม
๑. สะทอนขอคิดเพื่อนําไปใชในการดําเนินชีวิต
แพทยแผนไทยเปนวิธีการรักษาโรคอีกวิธีหนึ่ง เปนแพทยทางเลือกที่มีความจําเปนใน
การรักษาโรค เราจะคิดวาเปนเรื่องที่ลาสมัยไมได เพราะเวชกรรมแผนโบราณเปนที่ยอมรับ
เชื่อถือมานาน กอนที่จะรับเอาวิทยาการแพทยแผนใหมมาจากชาติตะวันตกมาใช ซึ่ง
ปจจุบันการคนควาวิจัยทางแพทยจะกลับมาใหความสนใจในการรักษาดวยยาสมุนไพรตาม
แบบโบราณ โดยถือวาเปนทางเลือกทางหนึ่งในการรักษาโรคในปจจุบัน
๓. ใหความรูเรื่องศัพททางการแพทยแผนโบราณ
ตัวอยางเชน