1

2
 sarCevi
ღმერთი - პიროვნული არსება …………………………………………… 5
რატომ დაუშვა ღმერთმა ამდენი რელიგიის არსებობა? …………….... 9
ათეიზმი და რელიგია ……………………………………………………. 10
რატომ უნდა ვიყო ქრისტიანი? …………………………………………. 13
რა არის მართლმადიდებლობა? ……………………………...………… 17
მართლმადიდებლური სარწმუნოების თანახმად,
რა არის ფანატიზმი? ……………………………………………………... 19
როცა ეჭვებზე ვიმარჯვებთ, სულიერების
ახალ საფეხურზე ავდივართ ………………………………….………… 20
მართლმადიდებლობა - ერთადერთი რელიგიაა, რომელსაც
საკუთარი სიმართლის ობიექტური არგუმენტები აქვს ………….. 28
როგორ დავიცვათ თავი სექტანტური ზეწოლისაგან? ………………. 36
არის თუ არა ქრისტიანი კაცისათვის მისაღები ფრაზა:
“კაცი იყავ კაცური და, სადაც გინდა, იქ ილოცე”? ………………....… 37
მე კი არ მწამს, არამედ ვიცი, რომ ვარ
მარადიული არსება, რომელიც არასოდეს მოკვდება ……………….. 38
თუ კაცი არ ცხოვრობს მარადიულობისთვის,
საკითხავია, არის კი ის ადამიანი? …………………………………….. 47
თანამედროვე ადამიანი არჩევანის წინაშე …………………………… 54
თუ ღმერთი ყოვლისშემძლეა, რატომ დაუშვა
სატანის არსებობა? ………………………………………………………. 58
ქრისტიანი რომ ვიყო, რატომ არის აუცილებელი
ეკლესიური ცხოვრება? რა არის ეკლესია? ………………….………. 59
რა არის ნათლობა? …………………………………………….…....…… 60
რა არის აღსარება? ………………………………………….…….....…… 60
რა არის ზიარება? …………………………………………….…….……. 61
დამახინჯებული წარმოდგენები ქრისტიანობაზე ………….….…… 62
მღვდელი, მოძღვა ………………………………………….……....……. 63
ვინ წარდგება უფლის წინაშე განმართლებული? …………………... 64
კვირა დღე მართლმადიდებლობის ხატია …………………….…….. 65
3
რა მნიშვნელობა აქვს ჯვარსა და ხატს? ……………………...….……... 67
სინანული ………………………………………………………………….. 68
არიან თუ არა ბავშვები უცოდველნი? …………………………………. 69
რატომ ავადმყოფობენ ბავშვები? ……………………………………….. 70
მომაკვდინებელი ცოდვა ………………………………………………… 72
მე ვლოცულობ, რომ უფალთან ვიყო,
ხოლო - სადაც უფალია, იქ არის სასუფეველიც ………………...….. 75
სიტყვამან შენმან გაგამართლოს,
სიტყვამან შენმან განგსაჯოს …………………………………………….. 86
თუ ღმერთს ყველა ადამიანი ერთნაირად უყვარს,
მაშინ რატომ არსებობენ ღვთის რჩეულები? ………………………….. 94
როდის, როგორ შეირაცხება ადამიანი წმინდანად?
რატომ შერაცხეს ილია ჭავჭავაძე წმინდანად? ………………………... 95
ქრისტეანები დღეს ……………………………………………………….. 97
დედა ღვთისა და მთელი კაცობრიობისა …………………………….. 102

4
 ღმერთი - პიროვნული არსება
(ქრისტეშობისთვის)

უდიდესი სიხარულის მომგვრელია ქრისტეშობის დღესასწაული. ამ

დროს ქრისტიანები, წმიდა იოანე ოქროპირის სიტყვებით რომ
ვთქვათ, სამყაროში ყველაზე დიდ სასწაულს იხსენებენ,
განიცდიან, ზეიმობენ. რა არის მიზეზი ესოდენ დიდი
სიხარულისა, რა მოხდა ორი ათასი წლის წინ ბეთლემში?
სამყაროს შემოქმედი არის ტრანსცენდენტული, სამყაროს მიღმიერი,
შეუცნობელი, დაუსაბამო, ყოვლისშემძლე, პიროვნული არსება, ანუ
ღმერთი. ღმერთი ერთია არსებით, მაგრამ არა პიროვნულად
მარტომყოფი - იგი სამპიროვანია. მისი ერთ-ერთი ყველაზე
ზეაღმატებული სახელია - სიყვარული.
რადგან ყოველივეს შემოქმედი ღმერთი პიროვნული არსებაა,
ამიტომ ყოფიერების საწყისი პიროვნებაა. ყოფიერების გვირგვინიც,
ადამიანი, პიროვნებაა. ადამიანის ურთიერთობაც თავის შემოქმედთან
- პიროვნებათა ურთიერთობაა. ქრისტიანული ცხოვრებაც, ცხონება-
გადარჩენაც სწორედ ღმერთთან პიროვნულ ურთიერთობაში
მოიაზრება.
მაგრამ პიროვნება ბუნების მიერ არსებობს. ღვთაებრივი ბუნება კი
ტრანსცენდენტულია და ამიტომ - მიუწვდომელია.
პირველი ადამიანისათვის - ადამისათვის, დაცემამდე, ღმერთი იყო
იმანენტურიც, ანუ შეცნობადი (რამდენადაც ეს ქმნილებისათვის იყო
შესაძლებელი) თავის ღვთაებრივ ენერგიებში. ამდენად, პიროვნული
ურთიერთობა ღმერთსა და ადამიანს შორის განუზომლად მეტად იყო
შესაძლებელი ადამიანის ცოდვით დაცემამდე, ვიდრე დღეს. ამჟამად,
ადამის ცოდვით დაცემის შემდეგ, ადამიანური ბუნების დაზიანების
გამო, ადამიანის ღმერთთან პიროვნული ურთიერთობა უკიდურესად
გაძნელდა. არც ადამიანურ ბუნებას შეუძლია (ასევე დაზიანების გამო)
ღვთაებრივი ბუნების წიაღში ყოფნა. ყოველივე ამის გამო ცხონება, ანუ
ადამიანის ღმერთთან მარადიული ყოფნა, ესე იგი, სიცოცხლეში
5
მარადიული მკვიდრობა, შეუძლებელი გახდა. ვითარება უნუგეშო
იყო.
ადამიანი, როგორც პიროვნული, უკვდავი, თავისუფალი არსება, არ
არის ამ სამყაროს მოქალაქე. იგი ვერ კმაყოფილდება არსებობით, ანუ
ამ სამყაროში ბიოლოგიური ცხოვრებით; მას ბედნიერებას მხოლოდ
სიცოცხლეში შესვლა მოუტანს. სიცოცხლე კი, ანუ ბედნიერება და
მარადიულობა, მხოლოდ ღმერთშია, რომელთან ურთიერთობაც
ადამიანს არ შეეძლო.
მდგომარეობა მართლაც რომ უნუგეშო იყო.
მაგრამ ღმერთი ხომ სიყვარულია, თან ყოვლისშემძლე. და აი,
სამყაროს მიღმიერი, ყოვლადძლიერი, უსასრულო არსება სამყაროში
შემოაბიჯებს - უბიწო ქალწულისაგან იღებს ჩვენსავით უძლურ,
დაზიანებულ ადამიანურ ბუნებას და ყოველი გონიერი არსებისათვის
(ანგელოზებისა და ადამიანებისათვის) ხილული ხდება.
ამ უდიდეს, სიყვარულით გამსჭვალულ სასწაულს ღმერთი
უდიდესი თავმდაბლობით იქმს. იშვება არა მაშინდელი
ცივილიზაციის ცენტრში - რომში, არამედ პროვინციაში, იუდეაში;
და არა დედაქალაქში - იერუსალემში, არამედ კვლავ პროვინციულ
შემოგარენში, ბეთლემში; არა როგორც იმპერატორი, არამედ ვითარცა
ღარიბი ხუროს შვილი; არა დიდებულ სასახლეში, ძვირფას
ქსოვილებში ჩაწვენილი, არამედ ცხოველთა სადგომში, უბრალო
ჩვრებში გახვეული. მაგრამ მისი ასე უპატიოდ მოსვლა მხოლოდ ერთ-
ერთი ღვთაებრივი თვისების - სიმდაბლის გამოვლინება როდია,
არამედ ჩვენი, ადამიანების უსიყვარულობის, დაცემულობის,
ღვთისმოძულეობის შედეგიცაა.
განკაცებული ღმერთი თავიდანვე უარყოფილი აღმოჩნდა
ადამიანთაგან - ცხოველთა სადგომში იშვა. ჯერ კიდევ ჩვილს
სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანეს, რის გამოც წმინდა ოჯახი
ეგვიპტეში გააქციეს. მისი არავის ესმოდა, ვერ უგებდნენ: ვერც
თანამოქალაქენი, ვერც თანაშეზრდილი ძმები (იოსების შვილები),
ვერც ისრაელის პოლიტიკური და სულიერი ელიტა, ვერც
განათლებული საზოგადოება; ვერც უახლოესი მოწაფეები და
თვით მოციქულებიც კი ვერ უგებდნენ ყოველთვის. ადამიანთა
უდიდესმა უმრავლესობამ არ მიიღო ადამიანად მოსული ღმერთი,
განკაცებული სიმართლე, ხორცშესხმული სიყვარული. კაცობრიობამ
6
უარყო და მოიძულა ღმერთი; არ მოუსმინა, გული ატკინა, ცილი
დასწამა, უარყო და საშინელი შეურაცხყოფითა და სისასტიკით
მოკლა.
ადამიანური ბუნება მიიღო ყოვლადწმიდა სამების, ერთარსება,
სამპიროვანი ღმერთის მეორე პირმა - ძე ღმერთმა. ძე ღმერთი მამა
ღმერთის და სულიწმიდა ღმერთის თანაარსი, თანადაუსაბამოა. ძე
ღმერთი მამასა და სულიწმიდასთან ერთად შემოქმედია სამყაროსი და,
როცა გამოხსნის ჟამი დადგა, თავად შემოქმედი მოვიდა ჩვენს
გამოსახსნელად. ძე ღმერთის პიროვნებამ ზოგადად ადამიანური
ბუნება, ადამიანური ხორცი და სული მიიღო. იგი არ გამხდარა
ადამიანური პიროვნება. ანუ იესუ ქრისტეს ადამიანური ბუნების
მიღმა იყო არა ადამიანური პიროვნება, არამედ ძე ღმერთის
ღვთაებრივი პიროვნება. ეს კი ნიშნავს, რომ იესუ ქრისტესთან
ურთიერთობით თავად სამყაროს ტრანსცენდენტული შემოქმედის - ძე
ღმერთის პიროვნებასთან გვაქვს ურთიერთობა. რაკი ცხონება,
სასუფევლის დამკვიდრება ღმერთთან პიროვნული ურთიერთობით
მოიაზრება, და რაკი ამ ურთიერთობის შესაძლებლობა მთელი
სისავსით მხოლოდ ძე ღმერთის ადამიანად მოსვლის საშუალებით
მოგვეცა, ამიტომ მტკიცედ შეგვიძლია, ყველას წინაშე დავამიწმოთ,
რომ ქრისტიანობაა ერთადერთი რელიგიათა შორის, რომელიც
ღმერთთან პიროვნული ერთობის საშუალებას, ანუ ცხონების
საშუალებას იძლევა. ქრისტიანობაა, უშუალოდ ღვთისაგან მოცემული
ერთადერთი ნამდვილი ცოდნა, ქრისტიანობაა ერთადერთი
ჭეშმარიტება. როცა ადამიანები იესუ ქრისტეს ადამიანურ სულს და
ხორცს ეხებოდნენ, ამით ძე ღმერთს ეხებოდნენ; როცა ცილს
სწამებდნენ, შეურაცხყოფდნენ, ტკივილს აყენებდნენ და ტანჯავდნენ,
ამას ყოველივეს ძე ღმერთს უკეთებდნენ. იესუ ქრისტეს ჯვარცმით
მათ თავად ღმერთი მოკლეს.
ქრისტეს ჯვარცმით კაცობრიობამ საშინელი დანაშაული ჩაიდინა.
თოთოეული ჩვენგანი, როგორც კაცობრიობის ნაწილი,
პასუხისმგებელია ამ საშინელი დანაშაულის გამო. ქრისტეს
მკვლელობით განცხადდა, დაფიქსირდა ზოგადად ადამიანთა
მოდგმის და, აქედან გამომდინარე, თითოეული ჩვენგანის
უღმერთობა. მაგრამ, მეორე მხრივ, ქრისტემ უზნეობა, უსამართლობა
და უღვთობა დაამარცხა ჩვენნაირი, უძლური ადამიანური ბუნებით.
7
უღმერთობით გაუწმინდურებული ადამიანური ბუნება ღვაწლით,
ჯვარზე აღსვლით განწმინდა და ამით ადამიანურ ბუნებას ღვთაებრივ
ბუნებასთან ყოფნის საშუალება მიანიჭა. მაშასადამე, ყველაზე დადი
ადამიანური ბოროტება - ღვთის მკვლელობა - ადამიანისვე გამოხსნის,
გადარჩენის საშუალებად აქცია.
სამყაროს შემოქმედმა ძე ღმერთმა ადამიანური ბუნება
შეურევნელად და მარადიულად მიიღო. ეს ნიშნავს, რომ თითოეულ
ჩვენგანს პოტენციურად აქვს შესაძლებლობა მარადიული მყოფობისა
ღმერთთან, თვითმყოფადობის შენარჩუნებით. ადამიანს მიეცა
შესაძლებლობა, იცხოვროს ღვთაებრივი ცხოვრებით, გახდეს ღმერთი
მადლით, გახდეს ღვთის მსგავსი, იყოს ბედნიერი ვითარცა ღმერთი....
ეს ყოველივე დაიწყო ორი ათასი წლის წინ, როცა ცივილიზებული
სამყაროს პროვინციაში, ცხოველთა სადგომში, უბიწო ქალწულისაგან
იშვა მაცხოვარი....
ქრისტეს შობით ჩვენთან ღმერთი მოვიდა და ჩვენ შეგვიძლია,
ღმერთშემოსილები გავხდეთ;
ქრისტეს შობით ჩვენთან სიკეთე მოვიდა და ჩვენ შეგვიძლია,
კეთილნი გავხდეთ;
ქრისტეს შობით ჩვენთან მარადისობა მოვიდა და ჩვენ შეგვიძლება,
ვიგრძნოთ, რომ მარადიულნი ვართ;
ქრისტეს შობით ჩვენთან ბედნიერება მოვიდა და ჩვენ შეგვიძლია,
თავადაც გავხდეთ ბედნიერნი და სხვებიც გავაბედნიეროთ....
და ჩვენ, მადლიერნი, ქრისტეშობის ბრწყინვალე ღამეს, ვითარცა
ანგელოზნი, ვუგალობთ უფალს:
დიდება მაღალთა შინა ღმერთსა, ქვეყანასა ზედა მშვიდობა
და კაცთა შორის სათნოება, ამინ.

8
 რატომ დაუშვა ღმერთმა ამდენი
რელიგიის არსებობა?
- ღმერთი, როგორც მოსიყვარულე მამა არ ზღუდავს ადამიანის
თავისუფლებას. ადამიანი თავად ირჩევს, რაც სურს. იგი
რელიგიური არსებაა და საკუთარი რელიგიური გრძნობების
დაკმაყოფილებისათვის სხვადასხვა საშუალებას მიმართავს და, თუ არ
სურს ცოცხალ ღმერთთან, ჭეშმარიტებასთან ურთიერთობა
(ღმერთთან ურთიერთობაა სწორედ რელიგია), ქმნის თავის
ჭეშმარიტებას, თავის ცრუ რელიგიას (ხშირად დაცემულ ანგელოზთა
ზეგავლენითაც).
ღვთისადმი არასწორ დამოკიდებულებას ან უმართებულო
წარმოდგენას უკვე კაენთან ვხვდებით - ეს იყო კაენის თავისუფალი
არჩევანი. ქრისტეს მკვლელობის გადაწყვეტილება იუდეველთა
თავისუფალი არჩევანი იყო. ისიც თავისუფალი არჩევანია,
როდესაც ქართველი კაცი არად დაგიდევთ წინაპართაგან საკუთარი
სისხლით მოტანილ მართლმადიდებლობას და ბაპტისტი ან
რასელისტი (ეგრეთ წოდებული “იეღოვას მოწმე”) ისე ხდება, რომ
წარმოდგენაც კი არა აქვს მართლმადიდებლობაზე.
შენი ნებაა, რას მოიმოქმედებ: თვალცრემლიანი და უფლის
ტკივილების გამზიარებელი ჯვარცმულ ქრისტესთან იდგები, ან
“ჯვარს აცუ, ჯვარს აცუ ეგე”-ს იყვირებ, ან არც ერთთან იდგები, არც
მეორესთან და ქრისტეს მკვლელობის დროს გულარხეინად მიწას
გათოხნი – ყველაფერი შენი ნებაა და სწორედ შენი არჩევნით
წარსდგები მართლმსაჯული ღმერთის წინაშე.
ადამიანი ძალით თუ არ დაიბრმავებს თვალს, ადვილად
დაინახავს, რომ ყოველი ნაბიჯი, დაშორებული ქრისტიანობისგან,
არის ნაბიჯი უკან, ნაბიჯი ცუდისკენ, უკეთურობისკენ. ყველა
რელიგია, ზნეობრივად და ლოგიკურად, უსასრულოდ ჩამორჩება
ქრისტიანობას. მართლმადიდებლობა ერთადერთია, რომელიც
შეურყვნელად ინახავს მოციქულთა მოძღვრებასა და ტრადიციას.
ვისაც ყური აქვს სმენად, ისმინოს!

9
 ათეიზმი და რელიგია
(ღვთისმეტყველების პროფესორ ა.ი. ოსიპოვის
ნაშრომის მიხედვით)

ჩვენ მართლმადიდებელი ქრისტიანები ვართ და გვსურს,

ვისაუბროთ მართმადიდებლობაზე არა როგორც ერთ-ერთ, არამედ
ერთადერთ ჭეშმარიტებაზე, ანუ ერთადერთ სინამდვილეზე,
ერთადერთ სიმართლეზე. მაშასადამე, ჩვენ ვამტკიცებთ, რომ
მართმადიდებლური მსოფლხედველობის გარდა სხვა სიმართლე არ
არსებობს. მაგრამ ამის დამტკიცება შეუძლებელია, თუ არ ვაჩვენებთ
ქრისტიანული რელიგიის თვისობრივ განსხვავებას და უსასრულო
უპირატესობას სხვა მსოფლხედველობათა და რელიგიებთან
შედარებით.
მაგრამ რა აზრი აქვს ქრისტიანული რელიგიის უპირატესობის
წარმოჩენას სხვათა წინაშე, როცა ზოგადად რელიგიისადმი
არაერთგვაროვანი, ხშირად მტრული დამოკიდებულებაც კი არსებობს,
ათეიზმის წნეხში გამოვლილ ჩვენს საზოგადოებაში. ათეიზმი ხომ
მრავალი ათწლეულის განმავლობაში ერთადერთ მეცნიერულ
მსოფლხედველობად მოიაზრებოდა ჩვენს ქვეყანაში.
ათეისტურ და რელიგიურ მსოფლხედველობაზე საუბრისას,
ბუნებრივია, ჩვენი მსჯელობა ადამიანს, მისი ცხოვრების საზრისს
უნდა დაუკავშიროთ.
რაში მდგომარეობს ადამიანური ცხოვრების საზრისი? რა თქმა
უნდა, არსებობაში, ანუ სიცოცხლეში. ვერავინ იტყვის, რომ ცხოვრების
აზრი შეიძლება იყოს არარსებობაში, ანუ სიკვდილში. ამ მხრივ აშკარა
ხდება რელიგიის უსასრულო უპირატესობა ათეიზმთან შედარებით.
რელიგია ცხოვრებას აზრს აძლევს, რადგან იგი სიცოცხლეს
გვპირდება, ხოლო ათეიზმი კი მხოლოდ სიკვდილის პერსპექტივას
გვიშლის.
ადამიანს, როგორც ცოცხალ არსებას, თვითგადარჩენის ინსტიქტი
აქვს. ამიტომ, როდესაც მას სიკვდილისა და სიცოცხლის გზას
სთავაზობენ, ბუნებრივია სიცოცხლეს აირჩევს. განა ასე არ მოიქცევა
ტყეში დაკარგული კაცი, რომელსაც ერთნი არწმუნებენ, რომ ტყიდან

10
გასასვლელი არ არსებობს და სამუდამოდ იქ უნდა დარჩეს, ხოლო
მეორენი გამოსავალსაც სთავაზობენ და გზასაც მიუთითებენ? განა
ბუნებრივი არ იქნება, რომ გზააბნეული გზის მაჩვენებელთ მიენდობა?
მაგრამ ბუნებრივი არჩევანის გაკეთებაში ადამიანს ხელს უშლის
ათეიზმსა და რელიგიასთან დაკავშირებით შეთხზული მითი, რომ,
თითქოს, ათეიზმი ლოგიკურად დასაბუთებული, ობიექტურად
არგუმენტირებული, მეცნიერული მსოფლხედველობაა; რელიგიური
მსოფლხედველობა კი მხოლოდ სუბიექტურ განცდებს და ლიტონ
რწმენას ეფუძნება. დარწუნებულნი არიან რა ამ მითის ჭეშმარიტებაში,
ათეისტური პროპაგანდით მოწამლულ ადამიანებს და მათ მიერ
აღზრდილ შვილებს მართლაც სჯერათ, რომ მეცნიერებამ დაამტკიცა
ღვთის არარსებობა და, რომ ჭკვიანი ადამიანები თავადაც მიხვდნენ
ღმერთის არარსებობას. ხშირად ასეთი ადამიანები მორწმუნისაგან
ითხოვენ ან შინაგანად მათგან ელიან ღვთის არსებობის
მტკიცებულებას, რელიგიური მსოფლმხედველობის ლოგიკურობის
წარმოჩენას.
რას ნიშნავს ღვთის არსებობის დამტკიცება? საერთოდ, რას ნიშნავს
ვინმეს ან რაიმეს არსებობის დამტკიცება? ოპონენტები ამ შეკითხვების
დასმისას უხერხულ მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან. განა შეიძლება
ვინმეს ან რაიმეს არსებობა მათემატიკური თეორემასავით დაამტკიცო?
ამ საკითხის გასარკვევად ღვთისმეტყველების პროფესორი ა. ი.
ოსიპოვი საინტერესო იგავ-მაგალითს გვთავაზობს:
საბუნებისმეტყველო მეცნიერების პროფესორი აუდიტორიას
უმტკიცებს ჟირაფის არარსებობას და მოჰყავს არგუმენტები: ა) გრძელი
კისრის გამო, თავის აწევ-დაწევისას, წნევის დიდი ცვალებადობის
შედეგად ჟირაფს აუცილებლად დაუზიანდება სისხლძარღვები და
გული; ბ) თავდაცვის საშუალებების (რქები, ეშვები) არქონის გამო
ჟირაფი არსებობისათვის ბრძოლაში ვერ გადარჩებოდა. ის იყო,
პროფესორს აუდიტორიაზე გამარჯვება უნდა ეზეიმა, რომ
დარბაზიდან რამდენიმე ადამიანი განაცხადებს, ჩვენ გვინახავს
ჟირაფიო. ვის უნდა ენდოს ამ ლექციაზე დამსწრე ადამიანი - მეცნიერს,
რომელიც ჟირაფის არარსებობას თეორიულად ამტკიცებს, თუ
თვითმხილველებს, რომლებიც, ხედავენ რა მათდამი ჩვენს
უნდობლობას, საშუალებას გვაძლევენ (ვთქვათ, აფრიკაში
წასასვლელ ბილეთს გვაჩუქებენ), ჩვენი თვალით ვიხილოთ ჟირაფი.
11
 მაშასადამე, თუ გვინდა, ვინმეს ან რაიმეს არსებობა ვირწმუნოთ,
საჭიროა, თვითმხილველებს ვენდოთ ან დავადგეთ გზას, რომელზეც
მიგვითითებენ.
ქრისტიანობას მილიონობით ჰყავს ღვთის თვითმხილველი. მათგან
უმრავლესნი ღმერთს გულით ხედავდნენ, ანუ უფლის მათთან
მყოფობას განიცდიდნენ და ამგვარად ხედავდნენ. ეს განცდა და ხილვა
იმდენად რეალური და ობიექტური იყო, რომ თვით უმძიმესი ტანჯვა-
წამებანიც ვერ აიძულებდა მათ ღვთის უარყოფას. ისინი იცნობდნენ
ღმერთს და ამის შესახებ ჩვენც გადმოგვცემდნენ. მათდამი
უნდობლობის უფლება არა გვაქვს; ისინი ხომ წმინდანები,
უმთავრესად მოწამენი არიან.
ღვთის რეალურად, ობიექტურად ხილვის (განცდის) ღირსი ხდება
მართალი სულიერი ცხოვრებით მაცხოვრებელი ყოველი ქრისტიანი.
მაგრამ წმინდანთა შორის ისეთებიც იყვნენ, რომლებიც ღმერთს, მის
ღვთაებრივ ენერგიებში, ჯერ კიდევ სხეულში ყოფნისას ჭვრეტდნენ
ხილულად. გარდაცვალებამდე ღვთის ამგვარად ხილვის ღირსნი
გახდნენ წმიდა მოციქულნი პეტრე, იოანე, იაკობი და პავლე, წმიდა
გრიგოლ ხანძთელი, წმიდა სვიმონ ახალი ღვთისმეტყველი, წმიდა
სერაფიმე საროველი და მრავალი სხვა. ვის ეყოფა კადნიერება, მათ
მოწმობაში ეჭვი შეიტანოს.
მაგრამ თუ ვინმეს მაინც ეყოფა კადნიერება...
ქრისტიანობა გვთავაზობს რეალურ გზას - წმიდა ეკლესიურ
ცხოვრებას, ანუ გვაძლევს საშუალებას, შევამოწმოთ და საკუთარი
გამოცდილებით შევიგრძნოთ ღვთის არსებობა, განვიცადოთ უფალი,
ანუ ვიხილოთ ღმერთი.
რას გვთავაზობს ათეიზმი? რომელმა მეცნიერებამ დაამტკიცა ღვთის
არარსებობა? შეუძლია კი მეცნიერებას ამის დამტკიცება? მისი
კვლევის საგანი ხომ ფიზიკაა და არა მეტაფიზიკა. თუ ათეისტს
ვკითხავთ, როგორ მიხვდა ღვთის არარსებობას, პასუხად დუმილს
მივიღებთ.
ღვთის არარსებობის “თვითმხილველნი” არ არსებობენ. ათეიზმს არც
ღვთის არარსებობის დამტკიცება შეუძლია და ვერც გზას ან
საშუალებას იძლევა ღვთის არარსებობაში დასარწმუნებლად.

12
 ათეიზმი არის რწმენა. რწმენათა შორის ათეიზმია ერთადერთი,
რომელსაც თავისი ნამდვილობის დამამტკიცებელი არანაირი, არც
ერთი არგუმენტი არ გააჩნია.
მხოლოდ იმგვარი მოსაზრება შეიძლება დამტკიცდეს, რომელსაც: ა)
ობიექტური, რეალური ფაქტები და ბ) ამ ფაქტების შემოწმების გზა
მოეპოვება. რელიგიას ორივე აქვს. რელიგია ორივე მოთხოვნას
აკმაყოფილებს. ათეიზმს არც ერთი არ გააჩნია, ვერც ერთს ვერ
აკმაყოფილებს.

რატომ უნდა ვიყო ქრისტიანი?

(დიაკონ ანდრია კურაევის ნაშრომის მიხედვით)

ადამიანი, რომელიც მიხვდება ათეიზმის ყოვლად უსაფუძვლობას

და რელიგიური მსოფლმხედველობის აშკარა უპირატესობას
დაინახავს, კვლავ დიდი პრობლემის წინაშე აღმოჩნდება. რელიგიათა
სამყარო ძალზე მრავალფეროვანია. ყოველი რელიგიური პრაქტიკა
სხვათა გამომრიცხავია, ანუ ყველა რელიგია (ყოველ შემთხვევაში,
ძირითადი რელიგიები) საკუთარ თავს წარმოაჩენს, როგორც
ჭეშმარიტების ერთადერთ მფლობელს. ადამიანი აღმსარებლობას
ირჩევს სინდისის, გულის მიხედვით, მაგრამ არ გამოირიცხება
გონებაც. ერთადერთი ჭეშმარიტება (ჭეშმარიტება აუცილებლად
ერთადერთია) ყველაზე უფრო ლოგიკური და გონივრულიც უნდა
იყოს.
საუბრობენ ყველა რელიგიის გაერთიანებაზეც, რაც, თითქოს,
საშუალებას მოგვცემს, ყველა მათგანში გაბნეული საუკეთესო
მარცვლები შევკრიბოთ. მათი აზრით, ამგვარად მიღებული რელიგია
ყველაზე უკეთესი და ამაღლებული იქნება. პრობლემის (თუ რომელი
რელიგიაა ჭეშმარიტება) გადასაწყვეტად საინტერესო ლოგიკას
გვთავაზობს პროფესორი, დიაკონი ანდრია კურაევი:
პირველ ეტაპზე ადამიანმა უნდა გადაწყვიტოს, რომელს მიანიჭოს
უპირატესობა - მონოთეიზმს თუ მრავალღმერთიანობას.

13
 როგორც ფილოსოფიური, ისე ფსიქოლოგიური კუთხით, ასევე
ეროვნული მენტალიტეტის გათვალისწინებით, მონოთეიზმის
უპირატესობა მრავალღმერთიანობასთან შედარებით აშკარაა.
მონოთეისტური რელიგიის სასარგებლოდ გაკეთებული არჩევანი
ჯერ კიდევ არ ნიშნავს პრობლემის მოგვარებას. მონოთეისტური
რელიგიები ორ ჯგუფად იყოფა: ერთნი ღვთაებად დაუსაბამო,
უსასრულო, მაგრამ უპიროვნო ენერგიას აღიარებენ; მეორენი
გვმოძღვრავენ, რომ ღმერთი დაუსაბამო, უსასრულო, მარადიული,
ყოვლისშემძლე, ყოველივეს შემოქმედი პიროვნული არსებაა.
ღმერთს, როგორც უპიროვნო სუბსტანციას, ენერგიას
(გრავიტაციული ან ელექტრომაგნიტური ველის მსგავსს), რომელიც არ
არის სამყაროს შემოქმედი (უპიროვნობის გამო), რომელსაც ისევე არ
გააჩნია ცნობიერება, შემეცნებისა და თვითშემეცნების უნარი,
როგორც, მაგალითად, ბუზს, ჭუჭყს, ტალახს, ქვას, აღიარებენ
აღმოსავლური რელიგიები, სხვადასხვა თეოსოფიურ-ოკულტური
მიმდინარეობანი, ასტროლოგები.
ადამიანი თავისუფალია არჩევანში, მაგრამ ჩვენ უგუნურებად
მიგვაჩნია, ღმერთად ვაღიაროთ გრავიტაციული და
ელექტრომაგნიტური ველის მსგავსი ენერგია, რომელსაც არ გააჩნია
ცნობიერებისა და შემეცნების უნარი, რომელსაც ვერასოდეს მიმართავ
ლოცვით (რამეთუ იგი არ არის პიროვნება) და, რომელიც, ამავე
მიზეზის გამო, ვერასოდეს იზრუნებს ჩვენზე, მისი უპიროვნობის
გამო ადამიანის პიროვნულ არსებობას პერსპექტივა არ გააჩნია და
მასში არ არსებობს სიკეთისა და ბოროტების ცნება. ჩვენი აზრით,
შეუძლებელია, ღმერთს არ გააჩნდეს სამყაროში არსებული ყველაზე
აღმატებული თვისება - შეუძლებელია, ღმერთი არ იყოს
პიროვნული. სხვა შემთხვევაში, რელიგია, როგორც კავშირი
ადამიანისა ღვთაებასთან, ყოველგვარ აზრს კარგავს და იგი
რელიგიური ნიღბით შემოსილ ათეიზმად გვესახება.
ჩვენ ვირჩევთ პიროვნული ღმერთის რელიგიას. მაგრამ პრობლემა
კვლავ გადაუწყვეტელი იქნება, რამეთუ დიდი არჩევანის წინ
ვდგებით: პიროვნული ღმერთის მქადაგებელი რომელი რელიგია
ავირჩიოთ? რომელი ქადგებს ჭეშმარიტებას? რომელი დამაკავშირებს
ნამდვილ ღმერთთან? რაკი ჭეშმარიტებას პიროვნული ღმერთის

14
მქადაგებელ რელიგიათა შორის ვირჩევ, ამიტომ ამოსავალი ჩვენი
ძიებისა პიროვნება და მისი თვისებები უნდა იყოს.
რომელია ყველაზე აღმატებული და ღირებული თვისება
პიროვნებისა?
რა თქმა უნდა - სიყვარული.
მოდით, სხვადასხვა რელიგიის (ისლამისა და ქრისტიანობის)
წარმომადგენლებს მივმართოთ სამი ძირითადი შეკითხვით,
რომლებშიც სიყვარულის ცნება დომინირებს.
პირველად დავეკითხოთ ისლამის წარმომადგენელს:
შეკითხვა პირველი: ღმერთი სიყვარულია?
ისლამის წარმომადგენელი პასუხს დააყოვნებს, რადგან ამ
მორწმუნისათვის რთულია, თავისი რელიგიის წმინდა წიგნებში
არმოხსენებული თვისება ღმერთს მიაწეროს. ყურანში ვერსად
ამოიკითხავთ, რომ ღმერთი სიყვარულია. მართლმორწმუნე
მუსულმანი ღმერთზე ისეთ რამეს როგორ იტყვის, რაც ყურანში არ
წერია! (მუჰამედი ამ დიად საღვთისმეტყველო თეზისს - ღმერთი
სიყვარულია, ვერც ჩაწერდა, რადგან ისლამის “ღვთისმეტყველება”
ამის საშუალებას არ იძლევა). თუმცა, ისლამის წარმომადგენელი
ბოლოს მაინც იტყვის: “შეიძლება ითქვას, რომ სიყვარული ღვთის
ერთ-ერთი თვისებაცაა” (ასეთი პასუხის მიზეზი მსოფლიოში
დომინირებულ ევროპულ-ქრისტიანულ ცნობიერებაში უნდა ვეძიოთ).
შეკითხვა მეორე: რით გამოვლინდა ღვთის სიყვარული
ადამიანისადმი?
პასუხი დაახლოებით ამგვარი იქნება: ღმერთმა შექმნა სამყარო,
მოგვცა სჯული, გვაძლევს მარადიულ ცხოვრებას (პასუხი მხოლოდ
გარეგნული ფორმითაა მისაღები).
შეკითხვა მესამე: ძნელი იყო ღვთისათვის ადამიანისადმი
სიყვარული?
ლოგიკურად მისაღები იქნება ისლამის წარმომადგენლის პასუხი:
“რას ბრძანებთ! როგორ შეიძლება, მარადიული, ყოვლისშემძლე და
ტრანსცენდენტული ღვთისათვის რაიმე ძნელი იყოს”. მაგრამ ასევე
ლოგიკური და გასაგები იქნება ჩვენი შენიშვნა: თუ სიყვარული არ
არის ძნელი, თუ სიყვარული არ ვლინდება ღვაწლითა და
თავგანწირვით, მაშინ იქნება კი იგი სიყვარული?!
იმავე შეკითხვებით მივმართოთ ქრისტიანს.
15
 შეკითხვა პირველი: ღმერთი სიყვარულია?
ქრისტიანი არ დაფიქრდება, მაშინვე იტყვის: “დიახ, ღმერთი
სიყვარულია”. ქრისტიანებს წმიდა წერილში პირდაპირ გვიწერია ეს
ყველაზე აღმატებული საღვთისმეტყველო ფორმულა. იგი
მხოლოდ ქრისტიანობაშია, რამეთუ ყველა რელიგიათა შორის
მხოლოდ ქრისტიანული ღვთისმეტყველება იძლევა ამგვარი
ფორმულის გამოთქმის საშუალებას. ანუ: ამ საღვთისმეტყველო
ფორმულის (ღმერთი სიყვარულია) სხვა რელიგიებში არარსებობა
არ არის შემთხვევითი; ასევე არ არსებობს იგი შემთხვევით
ქრისტიანობაში.
შეკითხვა მეორე: რით, როგორ გამოვლინდა ღვთის სიყვა რული
ადამიანისადმი?
პასუხი ფორმით ისეთივე იქნება, როგორიც ისლამის
წარმომადგენელმა გასცა, თუმცა არსობრივად ამ პასუხთა შორის
ძირეული განსხვავებაა.
შეკითხვა მესამე: ძნელი იყო ღვთისათვის ადამიანისადმი
სიყვარული?
პასუხი ალოგიკური, მაგრამ უნიკალური იქნება: “ღვთისათვის,
ადამიანური ენით და საზომით თუ ვიტყვით, ძალზე ძნელი იყო
ადამიანისადმი სიყვარული; თავგანწირული იყო ეს სიყვარული;
საკუთარი თავის უკიდურესი დამდაბლებით, სისხლის დაღვრით,
თვით უპატიო სიკვდილით გამოიხატა და ამიტომ იყო ძნელი ეს
სიყვარული”. ამგვარი თავგანწირვის განხორციელებისათვის
ღვთაებრივი, უვნებო ბუნების მქონე პიროვნული ღმერთი ვნებად
ადამიანურ ბუნებას იღებს, რომლის ტანჯვით და სიკვდილით იმ
მაქსიმალურ სიყვარულს გამოხატავს და გამოავლენს, რაც ერთ
პიროვნებას მეორის მიმართ შეუძლია გამოამჟღავნოს - თავის სულს
დებს ჩვენთვის. აქ იმგვარი სიდიადე, სიმდაბლე, სინათლე და
სიყვარულია, რომ ადამიანს არათუ ამგვარის ან მსგავსის მოფიქრება ან
რაიმეს შემატება, არამედ უკვე მომხდარის და არსებულის გააზრება და
დატევნაც არ ძალუძს (ამიტომ იყო, რომ ისტორიულად ყოველთვის
ცდილობდნენ ქრისტიანობის შესწორებას, რათა იგი
ადამიანებისათვის ადვილად გასააზრებელი ყოფილიყო; სწორედ ეს
განაპირობებდა მრავალი ერესის წარმოშობას). ქრისტიანობაზე უფრო

16
აღმატებული მოძღვრების შექმნა შეუძლებელია. ქრისტიანობისგან
დაშორებული ყოველი ნაბიჯი იქნება ნაბიჯი უკან.
ერთ-ერთი საღვთისმეტყველო განმარტება იმისა, თუ რატომ არ
ცხონდება ეშმაკი, შემდეგია: თუ სატანა მაშინ არ ჩავარდა სინანულში,
როცა კაცად მოსული სამყაროს შემოქმედი ადამიანთათვის კვდებოდა,
როცა ასეთმა სიყვარულმაც არ შეაძრწუნა მისი გული, რაღამ უნდა
შეძრას იგი. მსგავსი რამ ადამიანზეც შეიძლება ითქვას: თუ კაცის
გული იმან არ შეძრა, რომ ღმერთი მის გადასარჩენად ადამიანად
მოვიდა, ეწამა და მოკვდა; ღმერთი ადამიანი გახდა, რათა ადამიანი
ღმერთი გახადოს, სხვა რაღამ უნდა შეძრას იგი?!
ღმერთმა დაგვიფაროს ამგვარი გულქვაობისაგან!
გავხდეთ ქრისტიანები.

რა არის მართლმადიდებლობა?
- მართლმადიდებლობა ღვთის მართლად, სწორად დიდება, ანუ
ღმერთთან მიმყვანებელი ერთადერთი გზაა, და სხვა გზა არ
არსებობს. ამგვარი აზრი, სამწუხაროდ, ჩვენს მრავალ,
არაქრისტიანულად მაცხოვრებელ (რამეთუ ნათლობა და ზნეობრივი
ცხოვრება ადამიანს ჯერ კიდევ არ ხდის ქრისტიანად) თანამემამულეს
აღიზიანებს. მათი გაღიზიანების მიზეზი ხშირად ელემენტალურ
გაუთვითცნობიერებლობაშია. ორიოდე სიტყვითაც კი შეიძლება
წარმოჩნდეს მართლმადიდებლობის აშკარა, თვისობრივი და
არსობრივი განსხვავება სხვა რელიგიებისაგან.
მართლმადიდებლობა პიროვნულ ღმერთს აღიარებს. ამით იგი
არსობრივად განსხვავდება იმ რელიგიებისაგან, სადაც ღმერთი არ
მოიაზრება პიროვნებად, მაგალითად, აღმოსავლური რელიგიები,
თეოსოფიური მიმდინარეობები. ქრისტიანობა თავისუფალია
აღმოსავლურ და თეოსოფიურ რელიგიებში არსებული
სიმახინჯეებისაგან, როგორიცაა თავისუფალი ნების უარყოფა,
პიროვნული ნიჰილიზმი, პიროვნების არამარადიულობა,
ბედისწერა, კარმა - კარმის კანონი გაულისხმობს არა პიროვნების,
არამედ ადამიანური ბუნების თვისებათა გამეორებას; ასევე - უამრავ
სულთა, ეონთა, ანუ ასტრალური „ზოოპარკის” თაყვანისცემა,
17
ყურადღების გამახვილება ჩაკრებზე, ენერგიებზე, რიტმებზე და
ყოველივე ამით ცოცხალი ღმერთის ხატად შექმნილი ადამიანის
სრული დამონება.
მართლმადიდებლობა შეუდარებლად მაღლა დგას იმ რელიგიებზეც,
სადაც ღმერთი პიროვნებად მოიაზრება, რამეთუ მხოლოდ
ქრისტიანობაშია ყველაზე უმაღლესი და უმშვენიერესი იდეა –
ღმერთი სიყვარულია.
მართლმადიდებლობა თვისობრივად განსხვავდება უამრავი
ქრისტიანული კონფესიისაგან, რამეთუ მხოლოდ მან შეინარჩუნა
დაუმახინჯებლად მოციქულთა მოძღვრება (სკეპტიკოსებს ვურჩევთ,
შეისწავლონ ქრისტიანობის ისტორია). და სწორედ
მართლმადიდებელი ეკლესიაა ის ეკლესია, რომელიც ქრისტემ
დააარსა.
ქრისტიანობა არ არსებობს ეკლესიის გარეშე. ქრისტე, როგორც ძე
ღვთისა და სამყაროს შემოქმედი, რა თქმა უნდა, არათუ ეკლესიის,
სამყაროს გარეშეც არსებობს, მაგრამ ქრისტიანობა ეკლესიის გარეშე არ
არსებობს. ეკლესია ქრისტეს მიწიერი ღვაწლის დაგვირგვინებაა.
ეკლესია ქრისტეს საქმეს განაგრძობს დაარსების დღიდან, როცა
სულიწმიდა ღმერთი გადმოვიდა მოციქულებზე, რომლებიც ქრისტეს
ეკლესიის პირველი მღვდელმთავარნი გახდნენ და თავზე
ხელდასხმის გზით გადასცემდნენ სამღვდელო მადლს ღირსეულებს.
მის წიაღში მყოფ ნებისმიერი ადამიანს ნებისმიერ ეპოქაში ეძლევა
შესაძლებლობა, ქრისტეს მოწაფის ცხოვრებით იცხოვროს.
მართლმადიდებლობა სწორედ ქრისტეს მიმდევრობა, მისი
მოწაფეობაა; მართლმადიდებლობა ქრისტეს უანგარო სიყვარულია და
მზადყოფნაა მისთვის თავგანწირვისა და მოწამეობისა. ყველა
რელიგია ბუნებითია, ანუ ადამიანური ნების, გრძნობისა და გონების
(ხშირად ბოროტისაგან ინსპირირებული) პროდუქტია. მხოლოდ
ქრისტიანობაა ზებუნებრივი. ამიტომ ყველა რელიგიას თავისი
ჭეშმარიტობის დასამტკიცებლად მოეპოვება მხოლოდ სუბიექტური
არგუმენტები: იმ ადამიანთა რწმენა და განცდები, რომლებიც ამ
რელიგიათა მიმდევრები არიან. მხოლოდ მართლმადიდებლობას,
როგორც ერთადერთ ღვთივგამოცხადებულ რელიგიას, აქვს თავისი
ჭეშმარიტობის დამამტკიცებელი ობიექტური არგუმენტები. ეს

18
არგუმენტები კი, თავისი ობიექტურობის გამო, ქრისტიანობას
უძლეველს ხდის სხვა რელიგიებთან პოლემიკაში.
ეკლესია ყოველთვის და ახლაც მოუწოდებს საქართველოში
მცხოვრებ ყველა ადამიანს: ხელში მტკიცედ ვიპყრათ ეს ძვირფასი
განძი - მართლმადიდებლობა, რომელიც ჩვენმა წინაპრებმა საკუთარი
სისხლით დაიცვეს და ჩვენ გადმოგვცეს. გავუფრთხილდეთ მას და
აღვასრულოთ უწმიდესისა და უნეტარესის, სრულიად
საქართველოს კათოლიკოსპატრიარქის ილია მეორის კურთხევა:
ქართველებო, ერთად ღვთისაკენ!

მართლმადიდებლური სარწმუნოების
თანახმად, რა არის ფანატიზმი?

- მართლმადიდებლობა ცოცხლად ღმერთთან კავშირის

ერთადერთი საშუალებაა. ქრისტიანობა გვასწავლის, რომ ღმერთი
სიყვარულია. ამიტომ მართლმადიდებელი, როგორც ცოცხალ
ღმერთთან დაკავშირებული ადამიანი, თავადაც სიყვარულის
მატარებელი ხდება. ფანატიკოსი, ამის საპირისპიროდ, სიძულვილის
მატარებელია.
მართლმადიდებლობა სიცოცხლეა, ვითარცა სიცოცხლის
წყაროსთან, ცოცხალ ღმერთთან დამაკავშირებელი; ფანატიზმი
სიკვდილია (ეს სიტყვა ეტიმოლოგიურად სწორედ ამ
მნიშვნელობისაა).
მართლმადიდებლობა სულის სიხარულია, ფანატიზმი - მწუხარებაა;
მართლმადიდებლობა სხვებში კეთილის დანახვის უნარია,
ფანატიზმი სხვათა ცუდის მაძიებელია.
მართლმადიდებელი საკუთარ ცოდვებს ხედავს, ფანატიკოსი -
სხვებისას;
მართლმადიდებელი სხვათა სათნოებას ხედავს, ფანატიკოსი -
საკუთარს;

19
 მართლმადიდებელი ღვთის ნების აღსრულებისაკენ მიისწრაფვის,
ფანატიკოსი საკუთარი ნების მორჩილია;
მართლმადიდებელი სარწმუნოებაში მის არსს ჭვრეტს, ფანატიკოსი
ფორმის იქით ვერაფერს ხედავს;
მართლმადიდებელი ყოველ ადამიანში ქრისტეს შვილს ხედავს,
ფანატიკოსი - თითქმის ყველაში ღვთის მოწინააღმდეგეს;
მართლმადიდებლისათვის სჯული ადამიანისთვისაა,
ფანატიკოსისთვის - ადამიანია სჯულისათვის.
ამიტომ, მართლმადიდებელი, როგორც სჯულის შინაარსის
შემცნობი და მიმღები, მოწაფეა ქრისტესი; ხოლო ფანატიკოსი,
ვითარცა სჯულის კერპად მქცეველი, ქრისტეს ჯვარმცმელია.
მართლმადიდებელი ღვთის მცნებების აღსრულებით სიმდაბლეს
მოიპოვებს, ფანატიკოსი - პატივმოყვარეობას იკმაყოფილებს.
მართლმადიდებლობა სიმდაბლით იკვებება, ხოლო ფანატიზმის
მიზეზი სატანის ცოდვაში, ანუ სიამაყეშია საძებნი.

როცა ეჭვებზე ვიმარჯვებთ, სულიერების

ახალ საფეხურზე ავდივართ

ღვთის არსებობა ბევრს აეჭვებს. ეს ეჭვი, ერთი შეხედვით,

ბუნებრივია: როგორ შეიძლება, არსებობდეს უკვდავება, როცა
ამქვეყნად ყველაფერი, რაც იწყება, მთავრდება კიდეც? მაგრამ ის, რაც
ადამიანურ ლოგიკას, მიწიერ კანონებს არ ექვემდებარება, სავსებით
შესაძლებელია, არსებობდეს სხვაგვარ გარემოში, სადაც სხვა ლოგიკა,
სხვა კანონები მოქმედებს. განა საუკუნეების წინათ ვინმე
წარმოიდგენდა, რომ შეიძლება, ნივთს ხელი გაუშვა, ის კი დაბლა არ
დაეცეს? მაგრამ გასცდა თუ არა ადამიანი დედამიწას, ეს სასწაული
საკუთარი თვალით იხილა. და თუ ეს ხდება დედამიწიდან ოდნავ
მოშორებით, რაღაა დაუჯერებელი იმაში, რომ კიდევ უფრო “შორს”
შეიძლება არსებობდეს ჩვენთვის უცნობი სინამდვილე, სადაც
ყველაფერი მარადი ული და უკვდავია?! რაღა გასაკვირია,
არსებობდეს ისიც, ვინც ამ ყოველივეს სული შთაბერა?

20
 მთავარი ეჭვი, რომელიც რელიგიური ცხოვრების გზაზე იჩენს თავს,
ღვთის არარსებობის ეჭვია. მართლაც ძნელი დასაჯერებელია, რომ
არსებობს ვიღაც, უხილავი, მარადიული და ყოვლისშემძლე,
რომელმაც არარასგან შექმნა სამყარო.
- სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმიდისათა, ამინ.
მართალი ბრძანდებით. ბევრი მიიჩნევს, რომ ობიექტური გარემო
აიძულებს, იყოს ათეისტი. მაგრამ ის, რაც ათეისტებისთვის
“მეცნიერული დასაბუთებაა”, სრულებითაც არ არის არგუმენტი,
არამედ ისევ და ისევ რწმენის საგანია.
საქმე შემდეგშია: ზოგი ფიქრობს, რომ მხოლოდ სარწმუნოებრივი
განცდა იწოდება რწმენად, მაგრამ, სინამდვილეში, ურწმუნოებაც
რწმენაა. ჩვენ ვიცით, რომ რწმენა არის ის, რაც მეცნიერულად არ
საბუთდება, ანუ ის, რასაც ადამიანი დაუსაბუთებლად იღებს. რწმენის
ადგილი იქ არის, სადაც მეცნიერული დადასტურება არ არსებობს. ამ
ნიშნით ათეიზმი რწმენაა, ვინაიდან ღვთის არარსებობის მეცნიერული
დადასტურება არ არსებობს, შეუძლებელია ღვთის არარსებობის
მეცნიერული მეთოდებით დასაბუთება. მეტიც: თუ რწმენას
ვუწოდებთ რაიმე მოვლენის დაუსაბუთებელ მიღებას და, თუ
სწორედ ის რწმენაა ყველაზე ძლიერი, რომლის დასაბუთებაც ყველაზე
ძნელია, მაშინ ათეიზმი ყველაზე დიდი რწმენა ყოფილა, რადგან
ყველაზე ნაკლები არგუმენტი (თუ საერთოდ შეიძლება, რწმენასთან
მიმართებით არგუმენტებზე ვილაპარაკოთ) სწორედ ათეიზმს აქვს.
ათეისტების მთავარი არგუმენტი ის არის, რომ ღმერთი უხილავია:
რაკი ვერ ვხედავთ, ესე იგი, არ არსებობსო. მაგრამ ღრმად თუ
ჩავუკვირდებით, ეს საბუთი მეტისმეტად უსუსურია. ჩვენი
გრძნობის ორგანოები ერთობ არასანდონი არიან. მაგალითად,
ადამიანი მხოლოდ გარკვეული სიხშირის ტალღებს აღიქვამს, მაგრამ,
დამეთანხმებით, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ბუნებაში ამაზე მაღალი ან
დაბალი სიხშირის ტალღები არ არსებობს.
უფრო მარტივ მაგალითებს მოგიყვანთ: დედამიწიდან მთვარეც და
მზეც ერთი ზომისა ჩანს, თუმცა რეალურად მათ ზომებს შორის
უდიდესი სხვაობაა; წყალში ჩაშვებული ჯოხი გადატეხილი
გვეჩვენება; შორეული საგანი პატარა გვგონია, ახლოს მდებარე - დიდი.
წყალში გახსნილ შაქარს ვერ ვხედავთ, თუმცა ის არსებობს... ასე რომ,
21
ჩვენი გრძნობათა ორგანოების ნდობა არ შეიძლება. სხვათა შორის, ამის
გამო მრავალი ფილოსოფიური მიმდინარეობა და ზოგიერთი
რელიგიაც კი მიიჩნევს, რომ სამყარო რეალურად არც არსებობს, რომ
ყველაფერი მხოლოდ მოჩვენებაა.
ამრიგად, ღვთის არარსებობის დასაბუთება შეუძლებელია მხოლოდ
იმით, რომ არ ჩანს, ნივთიერად არ შეიგრძნობა.
მეორე მხრივ, სამყაროში ჩვენ ვხედავთ საოცარ კანონზომიერებას,
რომლის იოტისოდენა ცვლილებაც კი კატასტროფას გამოიწვევდა;
ვხედავთ მოვლენათა საოცარ თანხვედრას, რომელსაც
შემთხვევითობით ვერაფრით ახსნი; ვხედავთ, როგორ ჰგავს
ერთმანეთს მიკრო და მაკროსამყაროები - შეიძლება ითქვას,
მაკროსამყარო მიკროსამყაროშია არეკლილი, და პირიქით. და ეს
თანმხვედრი მოვლენები არსებობს არა მარტო ფიზიკურ სამყაროში,
კოსმოსში ან მიკროკოსმოსში, არამედ ისტორიაშიც, საიდანაც ცხადად
ჩანს უფლის ხელი, ღვთაებრივი კანონზომიერება.
ასე რომ, ადამიანს, რომელიც დგას არჩევანის წინაშე, ირწმუნოს თუ
არა ღვთის არსებობა, არავითარი ობიექტური სინამდვილე
ურწმუნოებისკენ არ უბიძგებს. მივიღოთ თუ უარვყოთ ღმერთი, ეს
ყოველი ჩვენგანის პიროვნულ არჩევანზეა დამოკიდებული.
- მას შემდეგ, რაც ღვთის არსებობას ირწმუნებს, ადამიანი სხვა
არჩევანის წინაშე დგება: მან უნდა აირჩიოს ჭეშმარიტი
რელიგია. არიან ადამიანები, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ, არსებითად,
ყველა რელიგია ერთია, ვინაიდან ყველა ერთსა და იმავე ღმერთს
განადიდებს, ოღონდ სხვადასხვა ფორმით...
- იმასაც ამბობენ, მთავარია, სიკეთე აკეთო, რელიგიას რა
მნიშვნელობა აქვსო. ამის მთქმელნი ერთმანეთში ურევენ
რელიგიასა და ზნეობას. ზნეობა - ადამიანის ბუნების თანდაყოლილი
ნაწილია. ის ურწმუნოსაც შეიძლება ჰქონდეს. რელიგია სხვა რამეს
გვაძლევს - ის (თუ, რა თქმა უნდა, ჭეშმარიტია) იხსნის ადამიანს
ცოდვის ტყვეობისგან და სამოთხეში აბრუნებს, საშუალებას აძლევს,
განიღმრთოს სული და შეუერთდეს უფალს.
შეხედულება, თითქოს ყველა რელიგიას ერთ ღმერთამდე
მივყავდეთ, მეტად გავრცელებულია. ამგვარად მხოლოდ ისინი
ფიქრობენ, რომელთაც ზედაპირული შეხედულება აქვთ რწმენაზე
და არც ერთ რელიგიას არ იცნობენ ღრმად. სინამდვილეში, სხვადასხვა
22
რელიგია არსით ერთმანეთისგან განსხვავებული და ხშირად
ურთიერთგამომრიცხავია. მაგალითად, როგორ შეიძლება ერთმანეთს
შევადაროთ ბუდიზმი და ქრისტიანობა, როცა ბუდიზმი რეალურად
ათეიზმია. ეს მოძღვრება სრულიად უარყოფს ღმერთს და მასთან
ერთად მთელ სამყაროს. ან როგორ შეიძლება, გაერთიანდეს
ქრისტიანობა და ისლამი, როცა პირველი გვასწავლის, რომ ღმერთი
სამებაა, ხოლო ქრისტე - მისი ერთ-ერთი იპოსტასი, ყურანი კი
ხაზს უსვამს, რომ ღმერთი არ არის ყოვლადწმიდა სამება და, ამის
კვალობაზე, ქრისტე არ არის ღმერთი, მხოლოდ წინასწარმეტყველია.
ვგონებ, აშკარაა, რომ ამ რელიგიათა გაერთიანება შეუძლებელია.
ისინი მიდიან სხვადასხვა გზით და მიემართებიან სხვადასხვა
მიზნისკენ.
ქრისტიანობის მთავარი დოგმატი ქადაგებს, რომ ღმერთი სამებაა და,
აქედან გამომდინარე, ღმერთი სიყვარულია, ვინაიდან ის ერთია,
მაგრამ არა ერთპიროვნული. მის საღმრთო პირებს შორის სუფევს ის
უსასრულო სიყვარული, რომელიც არის შედეგიც და საფუძველიც
სამპიროვანი ღმერთის ერთარსობისა. და რაკი ღმერთი სიყვარულია,
მის ყველა ქმნილებაში სწორედ ეს სიყვარული ჩანს. ამიტომაც
სამყაროს სათავე, მისი შექმნის მიზეზი სწორედ სიყვარულია, სამყარო
დაფუძნებულია სიყვარულზე.
- ბევრს აეჭვებს ისიც, რომ უფალი ქალწულმა შვა...
- ამ ეჭვს საფუძველი მაშინ ექნებოდა, თანამედროვე მეცნიერებამ
რომ იცოდეს, საერთოდ როგორ ჩნდება სიცოცხლე. მეცნიერებამ
ყველაფერი შექმნა, ცილაც კი, მაგრამ როგორ ჩნდება სიცოცხლე
ადამიანის სხეულში, მცენარესა თუ უბრალო მიკრობში, ჩვენთვის
დღემდე საიდუმლოა. სიცოცხლე ღვთის განგებით იბადება და, თუ
უფალი მოისურვებს, ცხადია, შეუძლია, ის სხვა გზითაც წარმოშვას.
მაცხოვრის განკაცება ცალკე საუბრის თემაა და ახლა ამას არ
შევეხებით, უბრალოდ, გვახსოვდეს, რომ ღვთისათვის შეუძლებელი
არაფერია.
- რამდენად სანდოა სახარება?
- სახარების ჭეშმარიტება მხოლოდ მათ აეჭვებთ, ვისაც
ელემენტარული განათლება არა აქვს, წმიდა წერილის ისტორიული
ჭეშმარიტება დღეს უკვე ფაქტებითა და მეცნიერული კვლევებით
დასტურდება. მაგალითად, პლატონის თხზულებათა ყველაზე
23
ძველი ხელნაწერი, რომელმაც ჩვენამდე მოაღწია, პლატონის
გარდაცვალებიდან დაახლოებით 1300 წლით გვიანდელია. და მაინც,
არავის ეპარება ეჭვი, რომ ეს თხზულებანი მართლაც პლატონისაა.
500, 600, 800 წლით გვიანდელი ხელნაწერი ჩვეულებრივი
მოვლენაა ძველი მწერლობისათვის და მას მეცნიერები იღებენ,
როგორც ორიგინალის ასლს.
რაც შეეხება სახარებას, ახლახან ინგლისელმა მეცნიერებმა
აღმოაჩინეს იოანეს სახარების ფრაგმენტი, რომელიც მეორე
საუკუნის ოცდაათიანი წლებით, ანუ დაახლოებით 130 წლით
თარიღდება. მოგეხსენებათ, იოანე მახარებელი მეორე საუკუნის
დასაწყისში აღესრულა. ამრიგად, ორიგინალსა და გადაწერილ
სახარებას შორის სხვაობა რამდენიმე წელია. ეს იმას ნიშნავს, რომ
აღმოჩენილი სახარება თითქმის იოანეს თანადროულია. ასეთი რამ
მეტად იშვიათია ხელნაწერთა ისტორიაში. ეს აღმოჩენა კიდევ ერთხელ
ადასტურებს, რომ სახარება უცვლელად არის შემონახული. მეტიც,
ახლახან იპოვეს მათეს სახარების ფრაგმენტი, რომელსც 60 წლით
ათარიღებენ. მეცნიერები მუშაობენ ამ ფრაგმენტზე და მათი
უმეტესობა იზიარებს იმ აზრს, რომ ეს ხელნაწერი იერუსალიმის
დანგრევამდე, ანუ I საუკუნის 70 წლამდეა დაწერილი. და ერთი და
ორი კი არა, არამედ უამრავი ასეთი ხელნაწერი მოიპოვება.
ისინი მთელ რომის იმპერიაშია გაბნეული. ყურადღება მივაქციოთ
იმას, რომ ჩვენ ვსაუბრობთ პირველ სამ საუკუნეზე, როდესაც
ეკლესიას დევნიდნენ, მას არ ჰქონდა ორგნიზაციული ერთობა და
კომუნიკაციის საშუალებებსაც მოკლებული იყო. მიუხედავად ამისა,
სახარება ჰქონდათ ყველა სამრევლოში, ყველა ეპარქიაში, და ყველგან,
ყველა კუთხეში ნაპოვნი ყველა სახარება იდენტურია. ეს უამრავი
ხელნაწერი ერთმანეთისგან ფაქტობრივად არ განსხვავდება.
იმასაც გაიგონებთ, ეკლესია სახარებას თავისი სურვილისა და
შეხედულებისამებრ ცვლიდაო. ეს აბსურდია. ეკლესიას ახალი
აღთქმიდან რამის ამოღება რომ გაებედა, სახარებაში არ დატოვებდა
ისეთ ადგილებს, რომლებიც ჩასაფრებულმა თვალმა შეიძლება მისსავე
საწინააღმდეგოდ გამოიყენოს. მაგალითად, იმ ეპიზოდს, სადაც
მაცხოვარი პეტრე მოციქულს ეუბნება: განვედ ჩემგან, სატანაო,
ანდა იმ ადგილს, სადაც უფალი ამბობს: “ნუ იწოდებით რაბი

24
(მოძღვარ), ნუ იწოდებით მამად და ნუ იწოდებით წინამძღვრად,
რადგან ერთია თქვენი მამა და წინამძღვარი - ქრისტე”.
უამრავია საღვთისმეტყველო თვალსაზრისით ძნელად ასახსნელი
ეპიზოდიც. მოგეხსენებათ, ქრისტიანობა ქადაგებს, რომ ქრისტე არის
ღმერთი, თანასწორი მამისა და სულისა წმიდისა, სახარებაში კი
უფალი ერთგან ამბობს, მამა უფროის ჩემსა არსო. აქ მაცხოვარი თავის
ადამიანურ ბუნებას გულისხმობს, მაგრამ ქრისტიანობის
მოწინააღმდეგეს შეუძლია, ეს ციტატა ჩვენსავე საწინააღმდეგოდ
გამოიყენოს. მაშ, რატომ დატოვეს ის? ანდა ჯვარზე გაკრული ქრისტეს
სიტყვები გავიხსენოთ: “ღმერთო ჩემო, ღმერთო ჩემო, რაБსათვის
დამიტევე მე?” - როგორ უნდა დატოვოს ღმერთი ღმერთმა?! - და
კიდევ მრავალი სხვა.
კიდევ ერთხელ გავიმეორებ: სახარების ყველა ამ ადგილს თავისი
ახსნა აქვს. არავის ეგონოს, რომ ეკლესიას რომელიმე კითხვაზე
პასუხი არ გააჩნია. ლაპარაკია იმაზე, რომ ეს ციტატები ცხადად
მეტყველებს - სახარება უცვლელად არის შემონახული. სხვათა შორის,
რუსი ფილოსოფოსი ბერდიაევი სახარების ხსენებულ
(უკანასკნელ) ეპიზოდთან დაკავშირებით ამბობს: სახარებაში ეს
ადგილი რომ არ ყოფილიყო, მე მას არ მივიღებდი, ვიფიქრებდი,
რომ ეს არის გალამაზებული წიგნი, რომელსაც ეკლესიაში ჩაუტარეს
კორექტურა და ასე მოგვაწოდეს ჩვენ, უბრალო ხალხს, მაგრამ ამ
ეპიზოდის არსებობა სწორედ იმაზე მიუთითებს, რომ ეკლესიას
არასდროს ჩაუტარებია სახარების რევიზია და ერთი სიტყვაც კი არ
მოუკლია ან დაუმატებია მისთვისო. ასე რომ, მეცნიერული
თვალთახედვითაც კი, ეს წიგნი არის ყველაზე სანდო, ყველაზე
საიმედო. თავისი ნამდვილობის დამამტკიცებელი იმდენი საბუთი,
რამდენიც სახარებას აქვს, ჯერჯერობით ძველი დროის არც ერთ სხვა
წიგნს არ გააჩნია.
- როგორ იქცევა პური და ღვინო უფლის ხორცად და სისხლად?
რატომ დაფარა ღმერთმა ეს საიდუმლო ადამიანის თვალთაგან?
უფალმა ეს განგებ დაუშვა, რათა არ ვთქვათ - საბუთი ისე ძლიერია,
მინდა თუ არა, უნდა დავიჯეროო, რათა ვირწმუნოთ ნებით,
ძალდაუტანებლად, და არა იმიტომ, რომ სხვა გზა არ გვაქვს. უფალი
მოქმედებს უხილავად, ფარავს ჩვენთა თვალთაგან თავის მოქმედებას,
რათა ჩვენი არჩევანი სრულიად თავისუფალი იყოს.
25
 რაც შეეხება კონკრეტულად ზიარების წმინდა საიდუმლოს,
ქრისტიანობის ისტორიამ იცის არაერთი შემთხვევა, როდესაც ქრისტეს
სისხლად და ხორცად გარდასახული პური და ღვინო თავის ნამდვილ
სახეს იღებდა. დაბოლოს, არსებობს წმინდა ზიარების ჭეშმარიტების
დამამტკიცებელი ერთი უტყუარი ნიშანი: ზიარების წმინდა
საიდუმლოში მონაწილეობას საოცარი სიხარულის, ბედნიერების
განცდა მოაქვს. ის მაკურნებელია სულისა და ხორცისა და ეს ბევრი
ჩვენგანის ცხოვრებაშიც არაერთხელ დადასტურებულა.
- ეკლესიურ ცხოვრებას მრავალი საცდური სდევს თან. როგორ
განვასხვავოთ ჭეშმარიტი მადლი ღვთისა და ხიბლი, რომელიც
ეშმაკისგანაა?
- ის, რაც მადლი გვგონია, შეიძლება იყოს შედეგი ეშმაკის ბრძოლისა
ან ჩვენივე განწყობისა. ცდუნების საფრთხე მართლაც არსებობს,
ამიტომ ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ, მაგრამ არსებობს
კრიტერიუმები, რომელთა მეშვეობითაც შეგვიძლია, ეჭვი
განვიქარვოთ.
როცა ადამიანი ხიბლში ვარდება, ნელ-ნელა უჭირს მოძღვრის
მორჩილება, უჩლუნგდება განცდა თვისთა ცოდვათა, ლოცვას მისთვის
აღარ მოაქვს უწინდებური სიხარული, აღარ არის ძველებურად
ლმობიერი და მოსიყვარულე...
საგულისხმოა ისიც, რომ შეუძლებელია, სულიერი ცხოვრება
ჭეშმარიტი იყოს, თუ არ არსებობს ადამიანისადმი სიყვარული, რადგან
ღვთისა და ადამიანის სიყვარული ერთმანეთთან არის გადაჯაჭვული,
უერთმანეთოდ ისინი არ არსებობს. ასე რომ, თუ ადამიანს
“რელიგიური ცხოვრების” შედეგად ადამიანებთან უერთიერთობა
უფუჭდება, ის ქრისტიანული პრინციპებით არ ცხოვრობს.
- ეჭვიან ადამიანს ურწმუნო თომას უწოდებენ...
- სინამდვილეში, თომა არ ყოფილა ურწმუნო, ამ სიტყვის ცუდი
გაგებით. არ დაგვავიწყდეს, რომ არც სხვა მოციქულებმა დაიჯერეს
ქრისტეს აღდგომა, ვიდრე უფალი საკუთრი თვალით არ იხილეს.
თომა მოციქულის პიროვნებაში განსაკუთრებით მძაფრად ჩანს ის
თვისება, რომელიც ყველა ქრისტიანს უნდა ჰქონდეს - კეთილი
მაძიებლობა. მართალია, მას არ სჯეროდა აღდგომისა, მაგრამ
მოციქულებთან ერთად იჯდა და ელოდა ქრისტეს, სურდა, ერწმუნა,
რადგან უყვარდა მაცხოვარი და ენატრებოდა.
26
 თომას მსგავსად, ჩვენც უნდა გვენატრებოდეს უფალი, უნდა
ვეძიებდეთ მას. ჩვენ გვახსოვს, რომ თომამ მოციქულთაგან პირველმა
აღიარა ქრისტეს ადამიანური და ღვთაებრივი ბუნება. ეს რწმენა მას
უფალმა მომადლა გულმხურვალე და “დაჟინებული, კადნიერი”
სარწმუნოების გამო.
ადამიანები, რომლებიც ყველაფერს ეჭვის თვალით უყურებენ, ჩემი
აზრით, ღმერთს არ ეძებენ, რადგან ღვთის ჭეშმარიტი მაძიებელი ვერ
იქნება ასოკირკიტა.
ადამიანის ორგანიზმს აქვს ერთი თვისება: როცა ის მნიშვნელოვანი
რამით არის დაკავებული, ნაკლები მნიშვნელობის მოვლენას ვერ
აღიქვამს. ამას დომინანტის ფენომენი ჰქვია. იგივე ითქმის
გონებაზეც: როდესაც ის დიადზე ფიქრით არის მოცული,
წვრილმანებს ყურადღებას აღარ აქცევს. მარტივად რომ ვთქვათ,
როცა ვარსკვლავებით მოჭედილ ცას უცქერი, ძნელია, იმაზე
იფიქრო, მოხერხებულია თუ არა სკამი, რომელზეც ზიხარ. მსგავსად
ამისა, ადამიანი, რომელიც ღმერთს ეძიებს, ბოროტად ცნობისმოყვარე
ვერ იქნება.
სარწმუნოებრივი ცხოვრება რთულია. მას თან ახლავს ბრძოლა,
ეჭვი, განსაცდელი, ტკივილი... ის რთულია, მაგრამ სიცოცხლისკენ
მივყავართ. ხოლო უღმერთოდ ცხოვრება - კატასტროფაა.
- ხშირად ეკლესიურ ადამიანსაც უჩნდება კითხვა, რამდენად
მართებულია მისი არჩევანი - ეგებ ეს ყველაფერი მოჩვენებითია, ეგებ
ტყუილად ირჯება... როგორ მოიქცეს მორწმუნე ასეთ დროს?
- ეჭვი ადამიანისათვის ბუნებრივია, ამან არ უნდა შეგვაშინოს.
მეტიც - ეჭვი სულიერების ზრდის შესაძლებლობას გვაძლევს.
მოგეხსენებათ, სულიერი ბრძოლის სხვადასხვა სახე არსებობს. ერთ-
ერთია ბრძოლა ეჭვებთან. როცა ეჭვზე ვიმარჯვებთ, სულიერების
ახალ საფეხურზე ავდივართ.
ზოგჯერ შეიძლება მართლაც გაგვიელვოს ფიქრმა, ეგებ ღმერთი არ
არსებობს და ეს ყველაფერი მოჩვენებითიაო, მაგრამ ვისაც ასეთი რამ
უგრძვნია, დამეთანხმება, რომ ამაზე ფიქრისას უმალვე
ამოტივტივდება უამრავი შემთხვევა, როცა აშკარად განგვიცდია
ღვთის ჩარევა ჩვენს ცხოვრებაში, ღვთის განგება. როგორც კი ეჭვი
დაგვეუფლება, ვიფიქროთ იმაზე, რომ შეუძლებელია, უფალი არ
არსებობდეს, რადგან მან არაერთხელ დაგვანახვა საკუთარი თავი.
27
 - როგორ უნდა მივიღოთ სარწმუნოება - გულით თუ გონებით?
წმიდა ილია მართალი ამბობს, რომ არსებობს საგნები,
რომელთაც, თუ არ დაინახე, ვერ ირწმუნებ, და საგნები, რომლებსაც,
თუ არ ირწმუნე, ვერ დაინახავ. რელიგიაში ორივე პრინციპი
მოქმედებს, მაგრამ მთავარი მაინც გულია. ადამიანი მხოლოდ
გონებას რომ ენდობოდეს, ამქვეყნად მორწმუნე ძალიან ცოტა
იქნებოდა, რადგან გონებას არ ძალუძს, დაიტიოს ღმერთი. იმას, რასაც
გონება ვერ სწვდება, სწვდება გული. როცა გონება უძლურია, გული
იწყებს მოქმედებას, გული ხედავს ღმერთს და მისკენ მიილტვის.
ამიტომ ამბობს უფალი: “ნეტარია, რომელსა არა უხილავ და
ვრწმენე”.
ის, ვინც თავგანწირვით ისწრაფვის ღვთისაკენ, მისი ხილვის ღირსიც
გახდება. მისთვის ღმერთი მისტიკური და ირეალური კი აღარ იქნება,
არამედ ცხადი, ახლობელი, გულის მეგობარი. ასეთმა ადამიანებმა
საკუთარი გამოცდილებით იციან, რომ ღმერთი არის და ის მათ
გულებში სუფევს.

მართლმადიდებლობა - ერთადერთი
რელიგიაა, რომელსაც საკუთარი
სიმართლის ობიექტური არგუმენტები აქვს
(ღვთისმეტყველების პროფესორ ა.ი. ოსიპოვის
ნაშრომის მიხედვით)

ღვთისა და ადამიანის უმაღლეს იდეალს ქრისტიანობა იძლევა. სხვა

რელიგიათა და მოძღვრებათა მოსაზრებანი მეტისმეტად უსასრულოდ
ჩამორჩება ქრისტიანულ იდეალს. უფრო მეტიც - არათუ ჩამორჩება,
არამედ ერთმანეთთან სრულ წინააღმდეგობაშია. სხვადასხვა
რელიგიებს შორის უთანხმოება და ანტაგონიზმი უძირითადეს
საკითხებში (ღმერთი და ადამიანი; მათ შორის დამოკიდებულება)
იმდენად დიდი, ძირეული და არსობრივია, რომ შეუძლებელია,
ადამიანი ერთდროულად ორ რელიგიურ პრაქტიკას მისდევდეს.
ადამიანის მიერ ერთ-ერთი რელიგიის პატიოსნად აღმსარებლობა
28
სრულად გამორიცხავს მის მიერ პარალელურად სხვა რელიგიის
აღმსარებლობას. ეს გარემოება კიდევ ერთხელ ადასტურებს ყველა
ძირითადი რელიგიის ერთ-ერთ უმთავრეს პრინციპს რომ
ჭეშმერიტება ერთადერთია და სწორედ იგი (რომელიმე კონკრეტული
რელიგია) ფლობს ამ ჭეშმარიტებას.
ჩვენ წინაშეა პრობლემა: როგორ უნდა გავარკვიოთ სიმართლე,
როდესაც ყოველი რელიგია მხოლოდ საკუთარ თავს აღიარებს
ჭეშმარიტების მფლობელად?
ქრისტიანობა სიდიადით ყველა რელიგიას აღემატება (ღმერთი
სიყვარულია; ადამიანი განიღმრთობა და პიროვნულ ყიფიერებას
შეინარჩუნებს). ამ მიზეზის გამო მას - ერთადერთს უპყრია
ჭეშმარიტება. მაგრამ, სიმართლე რომ დაამტკიცო, ობიექტური
არგუმენტებია საჭირო. ობიექტური არგუმენტები კი მხოლოდ
სიმართლეს (რეალურად, ნამდვილად არსებულს) შეიძლება ჰქონდეს.
ამიტომ ზემოთ წამოჭრილი პრობლემის გადასაწყვეტად და
სიმართლის დასადგენად, კონკრეტული რელიგიის წარმომადგენელს
უნდა დავეკითხოთ: რა ობიექტური არგუმენტები მოგეპოვებათ
თქვენი სიმართლის დასამტკიცებლად? როგორც პროფესორი ა.ი.
ოსიპოვი ბრძანებს, ეს შეკითხვა მომაკვდინებელია ნებისმიერი
რელიგიის წარმომადგენლისათვის, რამეთუ, ქრისტიანული
რელიგიის გარდა, ყველა სხვა რელიგიას საკუთარი სიმართლის
დასამტკიცებლად მხოლოდ სუბიექტური არგუმენტები აქვს, ანუ ამ
რელიგიის მიმდევართა სუბიექტური განცდები და შეხედულებები.
ხოლო ობიექტური ის არგუმენტებია, რომელსაც ყველა ხედავს და
ეთანხმება, რწმენისა და აღმსარებლობის მიუხედავად.
ქრისტიანობას (მხოლოდ მას) ამგვარი არგუმენტი უამრავი
მოეპოვება. მოვიყვანოთ ზოგიერთი მათგანი:

ისტორიული არგუმენტი
ადამიანები რაიმე იდეალს ყოველთვის სწირავდნენ თავს, მაგრამ
ქრისტიანობის მსგავსი კაცობრიობის ისტორიამ არ იცის. მხოლოდ
სასწაულით, მხოლოდ ადამიანთა მიერ ღვთის რეალური განცდით
შეიძლება აიხსნას რომის იმპერიასთან უთანასწორო ბრძოლაში
ქრისტიანობის გამარჯვება. მილიონობით ქრისტიანი მოიკლა
საშინელი სიკვდილით, მაგრამ მათი მიბაძვით უფრო და უფრო
29
მრავლდებოდა მორწმუნეთა რიცხვი. მონათვლის ერთ-ერთი
აუცილებელი პირობა იყო მზადყოფნა მოსანათლისა, მომკვდარიყო
ქრისტესთვის (რაც აისახა ნათლობის საიდუმლოში წასაკითხ
სამოციქულოში). ქრისტიანებს ხოცავდნენ არა მხოლოდ შეურაცხადი
ნერონის, კალიგულას და მსგავსი იმპერატორების ბრძანებით,
რომლებიც უმიზნოდ, გაუაზრებლად დევნიდნენ, არამედ
დიოკლეტიანეს, მარკუს ავრელიუსის და მათი მსგავსი გონიერი
მმართველების დროსაც; ისინი დახვეწილად, გააზრებულად და
შეგნებულად ებრძოდნენ ქრიტიანებს.
რომის იმპერიის მმართველები ვარაუდობდნენ, რომ ქრისტიანობას
რამდენიმე წელიწადში მოსპობდნენ. მათი ვარაუდი არ იყო
საფუძველს მოკლებული, თუ გავითვალისწინებთ იმპერიის
დახვეწილ სამართლებრივ მოწყობას (მსგავსი ილუზიები ჰქონდა
ნიკიტა ხრუშჩოვსაც).
ადამიანური ლოგიკით ვერაფრით ახსნი ქრისტიანობის გამარჯვებას
მძვინვარე, ქრისტეს მოძულე იმპერიებზე.
ქრისტიანობის გამარჯვების მიზეზი მხოლოდ ირაციონალური,
სასწაულებრივი შეიძლება იყოს.
ეს ისტორიული ფაქტია და ქრისტიანობის ღვთაებრიობის
დამამტკიცებელი ის ობიექტური არგუმენტიც, რომელსაც ვერავინ
უარყოფს.

მოძღვრებითი არგუმენტი
ისინი უამრავია. მათ ბევრი საერთო ნიშანი აქვთ: არც ლოგიკურად
და არც ისტორიულად სხვა რელიგიებიდან, წარმართობიდან თუ
ფილოსოფიური სისიტემებიდან, ეს არგუმენტები არ
გამომდინარეობენ. როგორც თვისობრივად და ხარისხობრივად, ისე
სიდიადით, ისინი აბსოლიტურად უნიკალურნი არიან. მათი
უმრავლესობა გაუგებარია, აუხსნელია ადამიანური ლოგიკით.
ამიტომაც ცდილობდნენ `მოაზროვნე~ ადამიანები ორი ათასი წლის
განმავლობაში ქრისტიანობის შესწორებას. ქრისტიანობა ასეთ
ადამიანებს მწვალებლებად რაცხდა. ამით ჭეშმარიტებას, საკუთარ
უნიკალურობას და ღვთივწარმომავლობას უფრთხილდებოდა,
რამეთუ, თუ არა ღვთივწარმომავლობა, როგორ აიხსნება ისეთი
მოძღვრების არსებობა, რომელიც განუმეორებელია, არსაიდან
30
გამომდინარეობს, ვერ იტევენ მოაზროვნეები. ზნეობრივი სიდიადით
და სულიერებით ქრისტიანობა უსასრულოდ აღემატება ყველა
რელიგიას, იგი, როგორც ფაქტი (და არა ფილოსოფიური ტრაქტატი)
არსებითად უწიგნურმა ადა-იანებმა (მეთევზეებმა) დაგვიტოვეს.
ამიტომ მოძღვრებითი არგუმენტები ობიექტურია და ვინმესგან მათი
უარყოფა ყოვლად შეუძლებელია. განვიხილოდ ზოგიერთი მათგანი:

ყოვლადწმიდა სამება
იგი უნიკალურია. წარმართულ რელიგიებსა და ფილოსოფიურ
სისტემებში არსებული ტრიადები აბსოლუტურად განსხვავდებიან.
შეუძლებელია ბერძნული მითოსების ოჯახური ტრიადების, ინდური
ტრიმურტის, პლატონის ტრიადის და სხვათა შედარება ყოვლადწმიდა
სამებასთან. პირველნი ადამიანური ლოგიკის კანონებიდან
გამომდინარეობენ, ხოლო ყოვლადწმიდა სამებას ვერ იტევს
ადამიანური გონება. ამიტომ ყოვლადწმიდა სამება ადამიანური
გონებით შექმნილი მოძღვრებებიდან არ გამომდინარეობს.
ყოვლადწმიდა სამების დოგმატი წმიდა წერილში გადმოცემულია
ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე, როგორც ფაქტი, რომლის
თვითმხილველნი იყვნენ მოციქულნი. “გონიერი” ადამიანები
ყოველთვის ცდილობდნენ, ქრისტიანებს “დახმარებოდნენ” ან
განმარტებას ითხოვდნენ მათგან.
კითხულობდნენ:თქვენერთი ღმერთისსხვადასხვაგამოვლინებას, ან
ერთი ღმერთის სამ ძალას, ან სამ ერთნაირ ღმერთს ქადაგებთ?
ქრისტიანები უპასუხებდნენ: “ეს ერესია, მწვალებლობაა”!
ერეტიკოსებს ყოველთვის უკვირდათ, რა “გაუგებრობას და
სისულელეს” ქადაგებდნენ ქრისტიანები, მაგრამ, რომ არა
ყოვლადწმიდა სამების დოგმატი, სამყაროში არ იარსებებდა
ყველაზე ამაღლებული და სხვაგან არარსებული საღვთისმეტყველო
ფორმულა - ღმერთი სიყვარულია.
შეუძლებელია, ასეთი ამოუცნობი, ყველაფრისაგან განსხვავებული
აღმატებული და ყველაზე ამაღლებული მოძღვრება უსწავლელ
მეთევზეებს გამოეგონებინათ. ამიტომ, ყოვლადწმიდა სამების
დოგმატის არამიწიერი წარმომავლობა აშკარაა. იგი ერთ-ერთი
ობიექტური არგუმენტია ქრისტიანობის ჭეშმარიტების
დასამტკიცებლად და ამის უარყოფა შეუძლებელია.
31
 ღვთის განკაცება
არ არსებობს რელიგია ან მოძღვრება, რომელსაც თუნდაც
მიმსგავსებული სწავლება ჰქონდეს. სხვა რელიგიის არც ერთ
ფუძემდებელს გონებაშიც კი არ მოსვლია იდეა - ტრანსცენდენტული
ღმერთის სამყაროში შემოსვლისა, განკაცებისა, ანუ ადამიანად
გახდომისა.
ღვთის განკაცების დოგმატი, ყოვლადწმიდა სამების დოგმატის
მსგავსად, გაუგებარია ადამიანური ლოგიკისათვის. რელიგიური
მოაზროვნეები ყოვლადწმიდა სამების დოგმატთან ერთად მის
შესწორებასაც ცდილობდნენ. ისინი ამბობდნენ, რომ შეუძლებელია,
ტრანსცენდენტული ღმერთი (რომელსაც წარმართული
რელიგიები ლოცვაშიც არ მიმართავენ) ამგვარად დამდაბლდეს -
ადამიანად მოვიდეს და საშინელი შეურაცხყოფით მოიკლას. ასევე
შეუძლებლად მიიჩნევდნენ ღვთაებრივი და ადამიანური ბუნების
სამარადისო, განუშორებელ და შეურევნელ შერწყმას.
ერთნი (დოკეტები) ამტკიცებდნენ, რომ ძე ღმერთმა ადამიანური
ბუნება მოჩვენებითად მიიღო; მეორენი (ნესტორიანელები)
მიიჩნევდნენ, რომ იესუ ქრისტე ჩვეულებრივი ადამიანური პიროვნება
იყო და მასში დამკვიდრდა ღმერთი; მესამენი (არიოზელები)
ასწავლიდნენ, რომ ძე ღმერთი არ იყო ღმერთი; სხვანი
(მონოფიზიტები) ქადაგებდნენ, რომ ღვთაებრივმა ბუნებამ შთანთქა
ადამიანური. ქრისტიანობა მტკიცედ უპირისპირდებოდა
ცდომილებებს და აჩვენებდა, რომ წმიდა მოციქულთა მიერ
გადმოცემული ღვთის განკაცების დოგმატის შერყვნით უქმდებოდა
ქრისტიანული რელიგიის არსი - განღრმთობა ადამიანისა.
წმიდა მოციქულნი, რომლებმაც ღვთის განკაცების შესახებ
მოძღვრება (ეს უკანასკნელი სხვა რელიგიურ მოძღვრებათაგან
ლოგიკურად არ გამომდინარეობს) ფაქტის სახით გადმოგვცეს წმიდა
წერილში, უსწავლელი მეთევზეები იყვნენ. ცხადზე უცხადესია, რომ
ავტორნი ამგვარი ამაღლებული იდეისა, რომელსაც ყველაზე
განვითარებული გონების ადამიანებიც ვერ იტევენ, შეუძლებელია
მეთევზეები იყვნენ. ეს ჭეშმარიტებაც ღვთიური წარმომავლობისაა.
ამის უარყოფა შეუძლებელია.

32
 აღდგომა
ათეისტები ქრისტიანობის კრიტიკისას ხშირად ამბობდნენ, რომ
ქრისტიანებმა აღდგომის იდეა წარმართული რელიგიებიდან, კერძოდ,
ბერძნული მითებიდან აიღესო. სინამდვილეში, წარმართუ.ლ
სამყაროში, იმავე ბერძნულ მითოლოგიაში, აღდგომის მხოლოდ იდეა
არსებობს, რომელიც ციკლური წრებრუნვების აღმნიშვნელია.
ნამდვილ, რეალურ აღდგომას არაქრისტიანული სამყარო არ იცნობს.
წმიდა პავლე მოციქულს ქადაგება მაშინ შეაწყვეტინეს და დასცინეს,
როდესაც მან აღდგომის შესახებ დაიწყო საუბარი. ქრისტიანობა
გვიქადაგებს და უტყუარი ისტორიული წყაროები გვიდასტურებენ
ქრისტეს ჭეშმარიტ, რეალურ აღდგომას, რომელიც ხილული ნიშანი
გახდა სიცოცხლის, სიმართლის, სიკეთის გამარჯვებისა სიკვდილზე,
სიცრუესა და ბოროტებაზე.
ქრისტეს ჭეშმარიტი აღდგომა კიდევ ერთხელ წარმოაჩენს
ქრისტიანობის უნიკალურობას. იგი იმ ობიექტურ არგუმენტთაგანია,
რომელიც ქრისტიანობის სხვა რელიგიებიდან წარმომავლობას
გამორიცხავს და კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს მის ღვთიურ
წარმოშობას.

ცოდვა
ამ, ერთი შეხედვით, გასაგები სიტყვის ჭეშმარიტი არსი,
სინამდვილეში, მხოლოდ ქრისტიანობისთვის არის ცნობილი.
ქრისტიანობისაგან შორს მყოფი ადამიანისათვის ცოდვა დანაშაულის
სინონიმია: როცა დანაშაულს ჩავდივარ, ვცოდავ; თუ დანაშაულს არ
ჩავდივარ, არ ვცოდავ. ცოდვის (დანაშაულის) ჩადენის მიზეზად
უცოდინრობასაც ასახელებდნენ (სოკრატე). ესე იგი, თუ ადამიანი
გაარკვევდა (ცოდნას შეიძენდა), რომ ცოდვის ჩადენა ცუდია, იგი აღარ
შესცოდავდა. ქრისტიანობა ცოდვის სრულიად ახლებურ,
თვისობრივად განსხვავებულ იმგვარ განმარტებას იძლევა, რომელიც
უცხო იყო კაცობრიობისათვის.
წმიდა პავლე მოციქული გვასწავლის, რომ ადამიანს დიდი
ძალისხმევის შედეგადაც არ ძალუძს, არ შესცოდოს. ქრისტიანობა
ასწავლის, რომ ცოდვა, უპირველეს ყოვლისა, მემკვიდრეობით
მიღებული ავადმყოფობაა და ღმერთისგან დაცილებულობის
მიზეზით არსებობს. ადამიანი დაავადებულია დაზიანებულია
33
ბუნებით (იგულისხმება არა მხოლოდ ხორციელი, არამედ ზოგადად
ადამიანური ბუნების ავადმყოფობა). ეს ვლინდება ყოველ კონკრეტულ
ადამიანში - ადამიანურ ბუნებაში არ არის ერთობა: გონებას ერთი
უნდა, გულს მეორე სურს, ხორცი არც ერთს ეკითხება და არც მეორეს.
ადამიანური ბუნების დაზიანება, ავადმყოფობა ასევე ვლინდება
კაცობრიობის ისტორიაში - მიუხედავად ცოდნისა, თუ რა სიკეთეა
მშვიდობა, და სურვილისა, იცხოვრონ სიამტკბილობით,
საზოგადოების, კაცობრიობის ისტორია ერთმანეთის განადგურებისა
და ომების ისტორიაა. მსოფლიო ისტორიაზე დაყრდნობით ვერც კი
იტყვი, რომ ადამიანი გონიერი არსებაა. ადამიანს, როგორც გონიერ
არსებასა, და რეალურ ისტორიას შორის შეუსაბამობა აუხსნელი,
გაუგებარი იქნებოდა, ქრისტიანობას ადამიანური ბუნების დაზიანება,
ავადმყოფობა რომ არ ეჩვენებინა.
ძნელი დასაჯერებელია, რომ ეს გენიალური აღმოჩენა, უცნობი
ქრისტიანობამდელი ყველა გენიოსისათვის, უბრალო მეთევზეების
შემოქმედების შედეგი იყო. მისი ღვთაებრივი წარმოშობა აშკარაა. ეს
კიდევ ერთი ობიექტური არგუმენტია, რომელიც ყველასთვის
თვალნათელია.
ქრისტიანული რელიგიის ღვთაებრივი წარმომავლობის ერთ-ერთი
ნიშანია სიკეთისა და ბოროტების, კარგისა და ცუდის
განსაკუთრებული, მიწიერი აზროვნებისათვის გაუგებარი და
შეუწყნარებელი შეფასება. ამის საილუსტრაციოდ, მეზვერისა და
ფარისევლის, ასევე უძღები შვილის იგავნიც გამოდგება, რომლებსაც
ქრისტე მაცხოვარი ჰყვება. ამ იგავებში და წმიდა წერილის სხვა
ადგილებში აღიბეჭდება სიკეთისა და ბოროტების მაცხოვრისეული
შეფასება რომელიც ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი გახდა ამ სოფლის
მიერ ქრისტეს მოძულებისა.
ქრისტიანობის ჭეშმარიტება ვლინდება იმ უამრავი მოწმეებით,
რომლებიც ღვთის თვითმხილველნი იყვნენ; აგრეთვე იმ გზებითა და
ღვთის ხილვის (განცდის) საშუალებებით, რომლებსაც თავად
ქრისტიანობა გვანიჭებს. ყოველ ადამიანს, თუ კი ქრისტიანობის მიერ
მითითებულ გზას დაადგება, შეუძლია, ქრისტიანული მოძღვრების
ჭეშმარიტებაში თავად დარწმუნდეს. ეს გზა რეალობაა და
მოწმეებთან ერთად კიდევ ერთი ობიექტური არგუმენტია
ქრისტიანობის სასარგებლოდ.
34
 რეალიზმი - ერთ-ერთი ობიექტური ნიშანია, რითაც ქრისტიანობა
თავის ნამდვილობას კიდევ ერთხელ ადასტურებს. ქრისტიანებს
ხშირად გვაბრალებენ, რეალობას მოწყვეტილნი ხართო,
სინამდვილეში კი ქრისტიანი ყველაზე დიდი რეალისტია.
ქრისტიანს მცნებით ეკრძალება, ინერვიულოს ხვალინდელ დღეზე
(რამეთუ იგი არარსებულია) და ევალება, იფიქროს დღევანდელზე
(რამეთუ იგი აწმყოა, ანუ არსებულია, და შესაძლებელია მასში
მოქმედება, სიკეთის ქმნა). ქრისტიანს ეკრძალება ოცნებაც კი, როგორც
რეალობიდან გაქცევის საშუალება, ამ გზით ღვთის დაკარგვა
(რომელსაც მხოლოდ რეალურ სამყაროში იპოვი) და ეშმაკთან ხიდის
გადება (გამოგონილ სამყაროში მხოლოდ ეშმაკს იპოვი). თავად ქრისტე
რეალიზმის განსაცვიფრებელ მაგალითებს გვაძლევს წმიდა წერილში.

სინდისი
უფაქიზესი ინდიკატორია, რომელიც სიყალბეზე ყოველთვის
რეაგირებს. ქრისტიანობა არაფერში ეწინააღმდეგება სინდისს.
ქრისტიანული მცნებების აღსრულებას, სხვა რელიგიათა მცნებებისგან
განსხვავებით, ადამიანი მიჰყავს არა სიამაყისაკენ, არამედ
სიმდაბლისაკენ, საკუთარი თავის რეალური შეცნობისაკენ.
ქრისტიანობა ზნეობის უმაღლეს იდეალს იძლევა. მსგავსს კაცობრიობა
არ იცნობს.
მიუხედავად მარადისობისაკენ სწრაფვისა, ქრისტიანობა ხელს
უწყობს ყოფითი ცხოვრების განვითარებას. სახარებაში ჩანს, როგორ
ზრუნავს მაცხოვარი ადამიანის ყოფით ცხოვრებაზე: ქორწილში
ღვინის წყლად გადაქცევა; მკვდრეთით აღდგომილი მაცხოვრის მიერ
შემწვარი თევზითა და პურით მოციქულთა დაპურება; ავადმყოფთა
განკურნება...
ქრისტიანობაა ერთადერთი მსოფლმხედველობა, რომლის წიაღშიც
თანამედროვე მეცნიერება განვითარდა. არაქრისტიანული
მსოფლმხედველობანი მეცნიერების განვითარების საშუალებას არ
იძლეოდა.
ამ და სხვა უამრავი ობიექტური არგუმენტების შემდეგ, ვინ
გაკადნიერდება და იტყვის, რომ ასეთი უნიკალური, ყველაფრისაგან
თვისობრივად განსხვავებული და სხვა რელიგიათა თუ
მოძღვრებათაგან არგამომდინარე მოძღვრება მეთევზეებმა შექმნეს?!
35
 ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ეს არგუმენტები ერთ-ერთი ობიექტური ნიშანია
იმისა, რომ ქრისტიანობა ღვთიური წარმომავლობისა

როგორ დავიცვათ თავი სექტანტური

ზეწოლისაგან?
ადამიანი, რომელიც ღმერთს ნამდვილად ეძიებს, არასოდეს
მოხვდება სექტაში. სექტა რელიგიური სუროგატია და მას არ ძალუძს,
ადამიანის სულიერი შიმშილი მოკლას. მაგრამ, თუ ადამიანი
სარწმუნოებრივ ცხოვრებაში ესწრაფვის არა ღმერთს, არამედ
რელიგიური გრძნობების დაკმაყოფილებას მაშინ იგი ადვილად
გახდება სექტანტი. მაშასადამე, ისინი, რომლებიც შეგნებულად,
საბოლოოდ სექტაში დარჩებიან, გააკეთებენ უმძიმეს მარადიულ
არჩევანს და ღმერთს სამუდამოდ დაკარგავენ. მათზე კი, რომლებიც
მტკიცედ დგანან ეკლესიაში, სექტანტები ვერანაირ ზეგავლენას ვერ
მოახდენენ. სექტების აბსოლუტური უმრავლესობა ახალი
შექმნილია. თითოეულის სათავეში კონკრეტული პიროვნებები
დგანან.
სექტის წევრი, ფაქტობრივად, ამ სექტის მამამთავრის, ანუ
კონკრეტული ადამიანის მიმდევარი ხდება. ყოველი ცრუ
რელიგიური მიმდინარეობის დამაარსებლის გარშემო ლეგენდები
იქმნება. თუ სექტა „ქრისტიანულია”, მაშინ ამბობენ, რომ, თითქოს, მის
დამაარსებელს გამოეცხადა ღმერთი, მხოლოდ მას მისცა ჭეშმარიტი
ცოდნა და მხოლოდ მისი მიმდევრები გადარჩებიან. ასეთი სექტა
მრავალია. ისინი ერთმანეთს არ სცნობენ. თითოეული იჩემებს, რომ
მხოლოდ იგი ფლობს ჭეშმარიტებას და თავიანთი სიმართლის
დამადასტურებლად მათ „უძლიერესი” არგუმენტი მოჰყავთ –
ღმერთმა გვერდი აუარა საკუთარი სისხლით დაარსებულ ეკლესიას,
უგულებელყო წმიდა მოციქულთა სწავლება და მხოლოდ ჩვენი
ორგანიზაციის დამაარსებელს გამოუცხადა ჭეშმარიტება.
სამწუხაროდ, ამგვარი იდეაფიქსის მატარებელია ყველა მგზნებარე
სექტანტი, რის გამოც მათი სულიერი მდგომარეობა მეტად მძიმეა.
მართლმადიდებლებს უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩვენ არც ერთი

36
ადამიანის მიმდევარნი არა ვართ, არამედ ვართ ადამიანად მოსული
და ჩვენთვის ჯვარცმული სამყაროს შემოქმედის მოწაფენი; და თუ
მტკიცედ გავერთიანდებით მის მიერ დაარსებულ ეკლესიაში,
აღარანაირი საფრთხე არ გვემუქრება სექტანტებისაგან, რომლებსაც
არასოდეს შეუქმნიათ საფრთხე ეკლესიისთვის. ისინი საშიშნი
მხოლოდ ეკლესიის გარეთ მყოფთათვის არიან.

არის თუ არა ქრისტიანი კაცისათვის

მისაღები ფრაზა: “კაცი იყავ კაცური
და, სადაც გინდა, იქ ილოცე”?
არის თუ არა ქალისათვის მისაღები ფრაზა: „კარგი, კეთილი
ადამიანი იყავი და, როცა გინდა და ვისთანაც გინდა, იმასთან იყავი”?
ყოველი ნორმალური ადამიანისათვის ეს ფრაზა მიუღებელია.
რატომ? იმიტომ, რომ შეუძლებელია, იყო კარგი, ფასი ეკარგება
სიკეთეს, თუ არ გაგაჩნია სიწმინდე. სხეულით მეძავს კი ვერ ექნება
სიწმინდე, რადგან იგი მოღალატეა და ღვთის ხატად შექმნილი
სხეულის წამბილწველი. მაგრამ არსებობს არა მარტო ხორციელი,
არამედ სულიერი მეძაობაც; და რადგან სული სხეულზე
უპირატესია, ამიტომ სულიერი მეძაობა უარესია ხორციელზე.
ხორცით მეძავია დედაკაცი, რომელიც მიწიერ სიძეს, ქმარს ღალატობს;
ასეთი ადამიანი საძაგელია ღვთის წინაშე. სულით მეძავია ადამიანი,
რომელიც ზეციერ სიძეს, ქრისტეს ღალატობს, და იგი უსაძაგლესია
ღვთის წინაშე.
როგორ შეიძლება, ქალმა უღალატოს ქმარს, რომელსაც უყვარს იგი
და მზად არის, ცოლისთვის თავიც გასწიროს? და როგორ შეიძლება,
ქართველმა უღალატოს ქრისტიანობას – ერთადერთს მოძღვრებათა
შორის, რომელიც ამბობს, რომ ღმერთი სიყვარულია? როგორ
შეიძლება ვუღალატოთ მართლმადიდებლობას - ერთადერთ
რელიგიას, რომელშიც შეურყვნელად არის შენარჩუნებული
მოციქულებრივი ტრადიცია და სწავლება?

37
 მე კი არ მწამს, არამედ ვიცი,
რომ ვარ მარადიული არსება,
რომელიც არასოდეს მოკვდება
როგორც მამები ამბობენ, სული თავისი ბუნებით ქრისტიანია.
ამიტომ იგი ბუნებრივად იღებს იმ რეალობას, რასაც
მართლმადიდებლობა სთავაზობს. ამ რეალობიდან გამომდინარე,
ურწმუნო ადამიანიც კი მუდმივად გრძნობს, რომ არსებობს
უკვდავება, რომ ხელის ერთი მოსმით არ მთავრდება სიცოცხლე.
უკვდავების თემას მრავალ ზღაპარში შევხვედრივართ - ადამიანები
ეძებენ უკვდავების ქვეყანას და ა.შ.
მადლობა უფალს, რომ დღეს არ გვაქვს საძიებელი, ყველასათვის
ხსნილია გზა უკვდავების წყაროსკენ, რომელიც არის ჩვენი
სიყვარულის გამო ჯვარცმული და აღდგომი ლი, ჯოჯოხეთის
შემმუსვრელი, სიკვდილითა სიკვდილისა დამთრგუნველი უფალი
ჩვენი იესო ქრისტე.

- თემა უკვდავებისა ძალზე დამაინტრიგებელია. არ არსებობს

ადამიანი, რომეს სიტყვა მასზე განსაკუთრებულად არ მოქმედებდეს,
რადგანაც ეს ეხება სიცოცხლეს. სიცოცხლის გარეშე არაფერს აქვს ფასი.
ჩვენი ადამიანობა, მისწრაფებები, გრძნობები - ყველაფერი მაშინაა
ღირებული და აზრიანი, როდესაც ვცოცხლობთ.
ოღონდ არის ერთი პრობლემა: სიცოცხლე ზოგჯერ გაიგივებულია
არსებობასთან, ანუ ადამიანები ამ ორ ცნებას არ განყოფენ და
არსებობა სიცოცხლედ მიაჩნიათ, რაც სინამდვილეში ასე არ არის.
გონიერი არსება შეიძლება არსებობდეს სიცოცხლის გარეშეც.
თუნდაც მცირე საღვთისმეტყველო განათლების მქონე ქრისტიანმა,
ვისაც სულიერი ცხოვრების მეტ-ნაკლები გამოცდილება აქვს, იცის,
რომ შეიძლება ადამიანი არსებობდეს და არ იყოს ცოცხალი. ეს არის
ჯოჯოხეთი - მდგომრეობა, როცა ადამიანი არსებობს, მაგრამ მის
არსებობას ეწოდება მარადიული სიკვდილი. ხორციელი
სიკვდილით ადამიანის ხორციელი არსებობა მთავრდება, მარადიული
სიკვდილისას კი ადამიანი დაუსრულებლად კვდება.

38
 - რა არის სიკვდილი და რა სხვაობაა სიკვდილსა და სიცოცხლეს
შორის?
- სიკვდილი არის მოკლება სიცოცხლისაგან და არა არსებობისაგან,
რადგანაც, რაკი გაჩნდება ადამიანი, არასოდეს დამთავრდება მისი
არსებობა. სიცოცხლე კი ღმერთთან ერთად არსებობაა. და რადგანაც
ღმერთი არის წყარო ბედნიერებისა, სიცოცხლე ბედნიერებაში
არსებობა ყოფილა. სიკვდილი არის ღვთისაგან, იმავე სიცოცხლისაგან,
ბედნიერი არსებობისაგან დაცილება.
ფიზიოლოგიურად მკვდარი ვერ ხედავს ნივთიერ სინათლეს,
სულიერად მკვდარი კი, თუნდაც ჯერ კიდევ ხორცში იყოს, ვერ
ხედავს მარადიულ მზეს - ღმერთს, ანუ ადამიანი შეიძლება
ფიზიოლოგიურად ჯერ კიდევ ცოცხლობდეს, მაგრამ სულიერად
მკვდარი იყოს. მაგრამ, თუ ხორცში ყოფნისას აქვს კავშირი უფალთან,
ანუ ბედნიერების წყაროსთან, არ კვდება. წმინდა წერილი გვასწავლის,
რომ ასეთი ადამიანი გარდაიცვლება სიკვდილისაგან სიცოცხლეში.
როგორც კი მისი ხორციელი თვალი დაიხუჭება, აღიხილება
სულიერი თვალი. უღმერთო ადამიანსაც აღეხილება თვალი ტანჯვისა
და სიბნელისათვის.
სიცოცხლესა და სიკვდილს შორის არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი
განსხვავება: სიკვდილი ნიშნავს მარადიულ მარტოობასაც. სულიერად
მკვდარი ადამიანი მარადისობაში სრული მარტოობისათვის არის
განწირული. სიცოცხლე გულისხმობს ურთიერთობასაც, მაგრამ არა
მარტო ბედნიერების წყაროსთან - ღმერთთან, არამედ იმ
არსებებთანაც, რომლებიც ასევე არიან ამ ბედნიერების წყაროსთან. ესე
იგი, სიცოცხლე არის ადამიანური ურთიერთობის პერსპექტივის
შესაძლებლობა. ჩვენი, ორი ადამიანის ურთიერთობას მაშინ აქვს
პერსპექტივა, თუ ორივენი სიცოცხლეში ვიქნებით, ამიტომ, თუ აქ
ჩვენ ერთად ვართ, რადგან გვიყვარს ღმერთი და ერთმანეთი, მაშინ
იქაც ერთად ვიქნებით, ღმერთთან ერთად.
შესაბამისად, როდესაც უკვდავებაზე ვსაუბრობთ,
ვსაუბრობთ არა მარადიულ არსებობაზე, არამედ მარადიულ
სიცოცხლეზე. უკვდავება თავისთავად დადებითი მნიშვნელობის
მქონე სიტყვაა: მას ახლავს სიხარული, ბედნიერება, მუდამ
სიკეთის გარემოცვაში ყოფნა, რომელიც არასოდეს მთავრდება.

39
 ნებისმიერი ადამიანური ქმედების მიზანი, ცხორების საზრისი
ის არის, რომ კაცმა გააცნობიეროს, სად არის ეს სიცოცხლე; რადგანაც,
შეიძლება ფიქრობდეს, სიცოცხლისაკენ მივდივარო, სინამდვილეში
კი უბრალოდ არსებობს და სიკვდილისაკენ მიემართება.
ჩვენ ყველანი ვხედავთ იმ რეალობას, რომ ადამიანი, როგორც
ფიზიოლოგიური, ბიოლოგიური არსება, ამთავრებს ცხოვრებას და
კვდება. მან თავისი ფიზიოლოგიური და ბიოლოგიური არსებობა რომ
შეინარჩუნოს, აუცილებელია, იკვებოს. თუ არ იკვება - რამდენიმე
ათეულ დღეში, თუ წყალი არ დალია - რამდენიმე დღეში, ხოლო თუ
არ ისუნთქა - რამდენიმე წუთში მოკვდება. ესე იგი, იმისათვის, რომ
ბიოლოგიური და ფიზიოლოგიური სიცოცხლე შეინარჩუნოს,
გარედან მუდმივად სჭირდება რაიმე წყარო. ადამიანმა უნდა იცოდეს,
რომ თავად მასში სიცოცხლის ენერგია არ არის. თუ მას გარკვეული
რწმენა აქვს და იცის, რომ იგი არ არის მარტო ხორცი, როგორც
პირუტყვი, არამედ უკვდავი სულიც, მაშინ ისიც უნდა იცოდეს, რომ
არც სულშია წყარო სიცოცხლისა. სულს აქვს არსებობა, რომელიც
ღმერთმა მისცა, მაგრამ სიცოცხლის წყარო მას არა აქვს. მასში არის
პოტენცია სიცოცხლისა. სიცოცხლისათვის მას გარედან მიწოდებული
ენერგია სჭირდება, ოღონდ - ღვთაებრივი, რომელიც მხოლოდ
ღვთისაგან მოედინება.
- ორივე - ხორციელი და სულიერი სიცოცხლისათვის
განკუთვნილი ენერგია უფლისაგან მოგვეცემა. რა გზით ხდება ეს?
- როგორც აღვნიშნეთ, ადამიანში, არც მის სულში, არ არის წყარო
სიცოცხლისა. სამყაროში შეიძლება არსებობდეს სიცოცხლის
ერთადერთი წყარო - უფალი, რომელიც გვაძლევს როგორც
ბიოლოგიურ, ისე სულიერ სიცოცხლეს. ბიოლოგიურ სიცოცხლეს
გვაძლევს ნივთიერებების საშუალებით, საიდანაც ვიღებთ ჩვენთვის
საჭირო ენერგიას, სულიერ სიცოცხლეს კი უშუალოდ თვითონ
გვაძლევს მადლის საშუალებით, რომელიც არის ღვთაებრივი,
ხელთუქმნელი ენერგია - თავად ღმერთი.
ღვთისგან მოცემულ ნიჭთაგან არის კიდევ ერთი, რომელიც ადამიანს
არასოდეს წაერთმევა - ეს არის ნიჭი თავისუფლებისა, თავისუფალი
არჩევანისა. ეს ორი ნიჭი - არსებობისა და თავისუფალი არჩევანისა -
მიგვიყვანს სიცოცხლემდე, ანუ იმ ბედნიერებამდე, რასაც ღმერთი
გვაძლევს. საკმარისია, ადამიანს თავისუფლების ნიჭი წაერთვას, მისი
40
არსებობა პირუტყვის არსებობად გადაიქცევა. თავისუფლების, ანუ
არჩევანის ნიჭის საშუალებით ადამიანს აქვს უნარი, აირჩიოს
სიცოცხლე. არსებობა ღვთისგან ნომინალურად გვეძლევა, როდესაც
სამყაროში არაფრიდან გვაჩენს უფალი, ხოლო უკვდავება ჩვენი
არჩევანია.
ღმერთი არ გვაძალებს, რომ ვიცოცხლოთ. ამიტომ არის
სიცოცხლე ბედნიერება. სიცოცხლე ჩვენთვის თავს მოხვეული რომ
იყოს, ბედნიერებას არ მოგვიტანდა, ისევე, როგორც არსებობას
თავისთავად ბედნიერება არ მოაქვს, რადგანაც ის ჩვენ არ აგვირჩევია.
რამდენადაც სიცოცხლე ჩვენი თავისუფალი არჩევანის შედეგია,
ამდენად ვართ ბედნიერნი, და ამიტომ გვინდა ღმერთი, რომელიც
სიცოცხლეა, მარადისობაა, ბედნიერებაა, სიყვარულია.
- როგორც ბიბლიიდან ჩანს, ადამი და ევა დაცემამდე არა მხოლოდ
სულით, არამედ ხორცითაც უკვდავები იყვნენ. როგორი იყო მათი
ხორციელი უკვდავება?
- ადამი და ევა სამოთხეში სულითა და ხორცით მყოფობდნენ. ისინი
უკვდავები იყვნენ, სიცოცხლეში იყვნენ, ოღონდ ეს იყო დასაწყისი
სიცოცხლისა, რადგან არ იყვნენ სრულყოფილნი. მათ ჯერ არ
ჰქოდათ გაკეთებული არჩევანი, რომელიც საბოლოოდ
დაამკვიდრებდა მათ სიცოცხლეში. ჩვენ ვიცით, როგორ გააკეთეს ეს
არჩევანი - უარყვეს სიცოცხლე და იგი ჩაანაცვლეს რაღაც მაგიური
რიტუალის მსგავსი გარეგანი ქმედებით, რომელიც თითქოს მათ ამ
სიცოცხლეს მოუტანდა. ამიტომ ისინი სიცოცხლის გარეშე დარჩნენ.
სამოთხეში ადამისა და ევას უკვდავება ხორციელიც იყო, მაგრამ
მათი ხორციელი ბუნება არ ჰგავდა ჩვენსას. ის იყო სამოსელი
ნათლისა, ჩვენ კი გვაქვს სამოსელი ტყავისა. ტყავის სამოსელში
იგულისხმება ის, რაც ხორცის სახით გვაქვს, მაგრამ რა იგულისხმება
ნათლის სამოსელში, ეს არ ვიცით. ეს დაახლოებით ის არის, რაც
ჰქონდა უფალს მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ. ვიცით, რომ ნათლის
სამოსელი აღარ არის დამამძიმებელი სულისა ისე, როგორც
დღევანდელი ჩვენი ხორცი ამძიმებს მას. თუმცა ჩვენს სხეულს თავისი
დადებითი მხარეც აქვს - იგია ჯავშანი, რომელიც დემონურ ძალებს
ჩვენს სულში შემოღწევისა და დაპატრონების საშუალებას არ აძლევს.
ისინი მხოლოდ ადამიანის ტვინზე მოქმედებენ აზრების სახით.
როგორც კი სხეულიდან ამოვალთ, თუ ამოსვლისთანავე არ
41
შევიმოსებით სიცოცხლის, უკვდავების მადლით, მაშინ მათ
შემოსვლას ხელს აღარაფერი შეუშლის.
ადამი და ევა იყვნენ უკვდავები, მაგრამ უკვდავებაში
დარჩენისათვის აუცილებელი იყო მათ მიერ არჩევანის გაკეთება,
რადგან ნაჩუქარი უკვდავებით ბედნიერები ვერ იქნებოდნენ და,
ვინაიდან სიყვარულიც ყოველთვის არჩევანს უკავშირდება, მათ არც
სიყვარული შეეძლებოდათ.
იციან ხოლმე თქმა, თუ იცოდა ღმერთმა, რომ შესცოდავდნენ, რატომ
დაურგო ის ხეო. ეს ისეთი ადამიანის ნათქვამია, ვისაც უკვდავებისა
და თავისუფლების სიღრმეში ჩახედვა არ სურს. ყველამ იცის, რომ
სიყვარული მხოლოდ თავისუფალ არსებას შუძლია. შეუძლებელია,
კაცს თავი ძალად შეაყვარო ან ძალად შეიყვარო. ეს მისი არჩევანი უნდა
იყოს. ადამმა და ევამ თვითონ გააკეთეს არჩევანი უფლის
საწინააღმდეგოდ, და ეს ღმერთის ბრალი არ ყოფილა.
- ეკლესიის წიაღში მრავალი მაგალითი არსებობს სხეულის
უხრწნელებისა. რის მიმანიშნებელია ეს მოვლენა? რატომ ვერ
ნახულობენ ზოგიერთ წმიდანს საფლავში ან ყოველწლიურად
რატომ უცვდება წმიდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელს ფეხსაცმელი?
- როდესაც ვსაუბრობთ იოანე ღვთისმეტყველზე,
წინასწარმეტყველებზე - ილიასა და ენუქზე, ვიცით, რომ მათი
სხეულები დედამიწაზე არ იმყოფება. სად არიან და როგორ, ეს ჩვენი
გამოცდილების მიღმაა და ამის გამოკვლევას აზრი არა აქვს.
რაც შეეხება ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელს, დანამდვილებით
ვიცით, რომ იგი სასუფევლის მერვე დღის მოქალაქეა, ანუ საშინელი
სამსჯავროს მიღმაა, რომ იგი სასუფეველში სულითა და ხორცით -
სრულ ადამიანად იმყოფება, რაც ცხონების შემთხვევაში ჩვენც
გველოდება. მაგრამ ეს როგორ არსებობას ნიშნავს, არ ვიცით, რადგანაც
ის ხორცი, რომელიც განღმრთობილ, სრულ ადამიანს აქვს, ისეთივე
მიუწვდომელი და შეუცნობელია, როგორც თავად სული. რა თქმა
უნდა, მისი სული და ხორცი გან-მისი სული და ხორცი განსხვავდება
ერთმანეთისაგან, მაგრამ შეცნობის თვალსაზრისით ამ ეტაპზე
ჩვენთვის ორივე ერთი და იგივეა.
რაც შეეხება წმიდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელის მაგალითს, რა
თქმა უნდა, მისი სხეული არსად დადის. მისი ფეხსაცმელი სიარულის
გამო კი არ ცვდება, არამედ იმის ნიშანია ღვთისაგან, რომ ეს წმინდანი
42
მრავალ ადამიანს შეეწევა და მრავალთან “მიდის”, მაგრამ არა
ფიზიკურად. რაღად გვინდა სასწაულის დამატება, განა
განსაცვიფრებელი არ არის, რომ წმიდა სპირიდონი მეოთხე საუკუნის
მამაა, მისი სხეული კი დღესაც რბილია?
უხრწნელება ღვთის ნიშანია. ეს არც გარდაცვლილს სჭირდება,
ცხადია, არც ღმერთს და არც მკვდრეთით აღდგომის სასწაულს,
რომელიც მომავალში მოხდება. ამ სასწაულით ღმერთი გვაჩვენებს,
რომ კონკრეტული ადამიანის სულიცა და სხეულიც იმდენად
განმსჭვალული იყო სულიწმიდის მადლით, რომ ეს მადლი მის
სხეულს დღესაც არ მოშორებია, დღემდე გაჟღენთილია მისით,
დღემდე მადლმოსილია, დღემდე სასწაულთმოქმედია. ზოგიერთი
წმინდანის ძვლებიდან მირონი მოედინება, ზოგის სხეული
უხრწნელია, ზოგისა რბილიც არის. ეს ჩვენთვის ხდება, რათა
ხელშესახები ფორმით, თვალსაჩინოდ, კიდევ ერთხელ
გვქონდეს მადლთან ურთიერთობის საშუალება.
- ნებისმიერ მორწმუნეს თვალწინ აქვს უხრწნელების კი დევ
ერთი გამოვლინება ნაკურთხი წყლის სახით, რაც თითქოს ნივთიერზე
მინიჭებული უკვდავებაა.
- ღმერთისგან თანაბრად შორს არის როგორც მატერიალური, ისე
სულიერი სამყარო. ნურავინ იტყვის, რომ სული უფრო ახლოს არის
ღმერთთან, ვიდრე სხეული. ღმერთის ქმნილებაა სულიცა და
სხეულიც. ანგელოზიცა და ადამიანიც. არაფრისაგან შექმნა უფალმა
ერთიცა და მეორეც. მათ შორის განსხვავებას მხოლოდ ჩვენ ვხედავთ.
უფალი მადლს ანიჭებს როგორც სულიერ, ისე ხორციელ არსებებს
და ასევე მატერიასაც. იგი განწმენდს ნებისმიერ სტიქიას: ცოცხალს,
ბიოლოგიურს, სულიერს, ნივთიერს თუ მინერალურს. განწმენდს, რომ
დავინახოთ ღმერთის მყოფობა, თომა მოციქულივით ერთხელ კიდევ
შევეხოთ მას. ამას ღმერთი ძალიან ფრთხილად აკეთებს და არა
საყოველთაოდ, რათა ჩვენზე ძალადობით არ იმოქმედოს. იგი მთელი
ძალმოსილებით რომ ავლენდეს თავს, სხვა გზა არ გვექნებოდა, გარდა
იმისა, რომ გვეთქვა - ღმერთი ნამდვილად არსებობს და რწმენა აღარ
იქნებოდა ჩვენი თავისუფალი არჩევანი. უფალი საკუთარ თავს
მსუბუქად ავლენს ნივთიერებებში, ადამიანთა სულებში, ჩვენს
ცხოვრებაში, ისტორიაში. მსუბუქად, რათა ჩვენ თავისუფალი
არჩევანის შესაძლებლობა დაგვიტოვოს.
43
 ანტიქრისტეს მეფობის ჟამს სამყაროში თავისუფალი არჩევანის
გაკეთების საშუალება მოისპობა. მაშინ უფალი უკვე არა მსუბუქად,
არამედ სრული ძალმოსილებით ჩაერევა და შეწყვეტს ასეთი
სამყაროს არსებობას.
- ადამიანები ვძრწით სიკვდილის წინაშე, ზოგი - არსებობის
შეწყვეტის შიშით, ვინ - სულის არაშესაფერისი მზაობის გამო და სხვა.
მაინც რით არის გამოწვეული შიში სიკვდილისა?
- სიკვდილის შიში მრავალი მიზეზითაა განპირობებული.
პირველი მიზეზი ძალიან ბუნებრივია: საზოგადოდ, ადამიანის
არსებისათვის, ადამიანური პიროვნებისათვის სიკვდილი უცხოა,
სიკვდილი ცოდვის შედეგია. რა თქმა უნდა, პოტენციურად ჩვენში
თავიდანვე არსებობდა სიკვდილი, ისევე როგორც სიცოცხლე.
მართალია, ეს ჩვენი არჩევანი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ ადამიანი
არ შექმნილა სიკვდილისათვის. უფალმა იმგვარად შეგვქმნა, რომ
გამოსადეგნი ვყოფილიყავით სიცოცხლისათვის და არა
სიკვდილისათვის. დღეს სიკვდილი ბუნებრივი მოვლენაა, მაგრამ
ადამიანისათვის არსობრივად არაბუნებრივია. ამიტომაც ძრწის
ადამიანი სიკვდილის წინაშე, ამიტომასიკვდილი მისთვის
საზარელი. ეს ბუნებრივია, გასაკვირი და დასაძრახიც ამაში არაფერია.
სიკვდილი იმდენად დიდი ტკივილია ადამიანისათვის, რომ თავად
უფალი ატირდა, როცა მართა და მარიამი გარდაცვლილ ლაზარეს
დასტიროდნენ.
არსებობს სიკვდილისადმი სრულიად განსხვავებული
დამოკიდებულებაც. სიკვდილი მოწამისათვის არის შეხვედრა
ღმერთთან, მარადისობასთან. როცა საქმე საქმეზე მიდგება და
ადამიანმა დანამდვილებით იცის, რომ უკან დასაბრუნებელი გზა
აღარ აქვს, რომ უკვე თითქმის გასულია ამ ქვეყნიდან და მაინც
ემალება სიკვდილს, ასეთ შემთხვევაში შეიძლება ვთქვათ, რომ იგი
გაურბის ღმერთთან შეხვედრას.
როგორც ქრისტიანობა გვასწავლის, მორჩილება უდიდესი
სათნოებაა. მაგრამ მორჩილება მხოლოდ ის კი არ არის, როდესაც
მოძღვრის მიერ დადებულ სულიერ კანონს - თუ რა ილოცო, როგორ
ილოცო და როგორ იმარხულო - პირნათლად შეასრულებ, ან მშობელს
დაემორჩილები; მორჩილებაა, როცა ემორჩილები, უდრტვინველად
იღებ იმ ჯვარს, რასაც ღმერთი გაძლევს, განიჭებს. და როდესაც
44
ღმერთი გადაწყვეტს, რომ წაგიყვანოს, ესეც მორჩილებით უნდა
მიიღო.
ამის მაგალითია ცხოვრება წმიდანებისა, მოციქულები და სხვებისა,
რომლებიც სიხარულით ეგებებოდნენ სიკვდილს. როდესაც ჩვენს ერთ-
ერთ თანამედროვე მოღვაწეს, პაისი ათონელს სიმსივნის დიაგნოზი
დაუსვეს, ისე გაიხარა, თითქოს კარგი საჩუქარი მიართვესო. ეს სენი
მას შესაძლებლობას აძლევდა, უფალს შედარებით მალე შეხვედროდა.
ხედავთ, როგორი დამოკიდებულებაა? წმიდა პავლე მოციქულს
ენატრებოდა სიკვდილი, ვახტანგ გორგასალი, დიდი მეფე, დიდი
წმიდანი, ეძიებდა ქრისტესათვის სიკვდილს და, შეიძლება ითქვას,
რომ მართლაც ისე აღესრულა, როგორც მოწამე.
ნუ ვიფიქრებთ, რომ ასეთი რამ დღეს აღარ ხდება. უამრავი
მაგალითი არსებობს, როცა მორწმუნე ადამიანი საღად უყურებს
სიკვდილს და კი არ გაურბის მას, არამედ გმირულად ემზადება
ეშმაკთან უკანასკნელი ბრძოლისათვის.
ურწმუნო ადამიანს აქვს გაუცნობიერებელი, წარმართული,
შეიძლება ითქვას, პირუტყვული შიში სიკვდილისა, უფრო სწორად,
თვითგადარჩენის ინსტიქტი. მაგრამ იგი იმასაც უნდა ხვდებოდეს,
რომ ყოველთვის ამ ინსტიქტით მოქმედება არასწორია.
როდესაც კაცი სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხისადმი გონივრულ
მიდგომას იწყებს, იგი წასვლის ჟამისთვის ნელ-ნელა ემზადება, რათა
მისი გული აივსოს ქრისტეთი და არ იყოს ამქვეყნიურზე მიწებებული,
რაც არ არის იოლი საქმე. რომ დავფიქრდეთ და დავუშვათ, რომ დღეს
მივყავართ უფალს, ჩვენს გულებში ისეთ მიდრეკილებებს
აღმოვაჩენთ, რომლებიც იქ ნამდვილად არ გამოგვადგება: ან რაღაც
ზედმეტად გვიყვარს, ან რაღაც არ გვეთმობა, რაღაც გვენატრება. ეს
პრობლემაა. ქრისტიანები ყოველთვის უნდა ვემზადებოდეთ
სიკვდილისათვის, რადგან არ ვიცით, როდის მოვა. უნდა
მივისწრაფოდეთ, რომ გულში მხოლოდ ქრისტეს სიყვარული
გვქონდეს და იმისიც, რაც მასში ქრისტესთან ერთად დაეტევა.
ქრისტესთან ერთად საკმაოდ ბევრი რამ ეტევა. მაგრამ ამას
თითოეული საკუთარი გამოცდილებით უნდა მიხვდეს.
- ზოგიერთი რელიგიური მიმდინარეობა უკვდავებას სრულიად
განსხვავებულად აღიქვამს. მხედველობაში მაქვს რეინკარნაციის

45
თეორია, რომლის მიხედვითაც “სხვადასხვა ცხოვრებაში” ადამიანი
შეიძლება ცხოველიც იყოს, სხვა ადამიანიც, მატერიაც და ა.შ.
- მაგრამ ხომ ხვდებით, რომ ადამიანი, რომელიც იტყვის: მე
რამდენიმე საუკუნის წინ ვცხოვრობდი, მაგრამ არ მახსოვს, ვინ
ვიყავი, რა ვიყავი, რას ვაკეთებდიო, ფაქტობრივად თავს იტყუებს. თუ
არ ახსოვს, რა იყო და მისი პიროვნული ცნობიერება მის სხეულთან
ერთად შეწყდა, მაშინ მომკვდარა ერთი და დაბადებულა მეორე.
რეინკარნაციის პირველი წყარო იყო ინდუიზმი, ბუდიზმი -
აღმოსავლური რელიგიები, სადაც პიროვნების ცნება არ არსებობს.
დღეს ეს ქრისტიანული ელფერის შეძენას ცდილობს, რათა როგორმე
მოერგოს ჩვენს რეალობას. მაგრამ მათი ღმერთი არ არის პიროვნება.
მათთვის პიროვნული თვისებები ტანჯვის საფუძველია და ამიტომ
მისგან გაქცევას ცდილობენ. თუ ჩემი სიკვდილის შემდეგ ჩემი
თვისებები სხვა კომბინაციით დალაგდება სხვა ხორციელ არსებაში,
მაშინ, არც მეტი, არც ნაკლები - ის სხვა არის და მე სხვა ვარ.
ფაქტობრივად, თუ იმას არ ვიტყვით, რომ ეს ინსპირირებულია
ბოროტისაგან, “რამეთუ ყოველნი ღმერთნი წარმართთანი ეშმაკ არიან”
- როგორც მეფსალმუნე გვასწავლის, - მაშინ ეს არის ადამიანის გონების
უსუსური მცდელობა, როგორმე გამოსავალი ნახოს, რადგან
ხედავს, რომ სიკვდილი არაბუნებრივია ადამიანისათვის, მაგრამ
რეალურად ვერაფერს პოულობს, რადგანაც რეინკარნაციის ის
თეორიები, რომლებიც აღმოსავლეთში არსებობს, პიროვნულ
უკვდავებას არ გვპირდება, თვით მათი რელიგია არ გვპირდება
უკვდავებას.
- როგორ უნდა იგრძნოს ადამიანმა, რომ იგი უკვდავია?
- ამის ერთადერთი შესაძლებლობა არსებობს: ჰქონდეს: ჰქონდეს
პიროვნული კავშირი უკვდავების წყაროსთან - უფალთან. როდესაც
ადამიანი სულიერ ცხოვრებას იწყებს, მას ეძლევა საშუალება,
გაიცნოს საკუთარი თავი (ვგულისხმობ სულს), მეტ-ნაკლებად
გაიცნოს უფალი, გაიცნოს ეშმაკი, რომელსაც მანამდე არ იცნობდა, და
საკუთარ თავში რეალურად განიცადოს მარადისობა, უკვდავება.
უკვდავება მარადისობაა. არავის ეგონოს, რომ ეს არის უსასრულოდ
გაჭიანურებული დრო - დღეს, ხვალ, ზეგ, მაზეგ, და ასე
დაუსრულებლად. ღმერთმა დაგვიფაროს, ეს საშინელი ტანჯვა
იქნებოდა! მარადისობა არის დაუსრულებელი აწმყო. ჩვენ ხომ აწმყო
46
არ გვინახავს. ჩვენ ვიცით, რა არის წარსული და რა არის მომავალი.
ჩვენ დროში ვცხოვრობთ, დროში კი აწმყო რეალურად არ არსებობს;
დროში მუდმივი მდინარებაა. წარმოვიდგინოთ, რომ მდინარეში ვართ.
იგი არ ჩერდება, მუდმივად მიედინება. როგორც სული არ გვინახავს,
სანამ ხორცში ვართ, როგორც არ ვიცით, როგორი იქნება ჩვენი
სხეული მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ, ასევე არ ვიცით, რას
ნიშნავს აწმყო. მაგრამ უკვდავება სწორედ აწმყოა, იქ დრო არ არის.
ამაზე მეტს ვერაფერს ვიტყვით.
თუ გვინდა, რომ ეს ყველაფერი ჩვენთვის მხოლოდ თეორიად,
ინტელექტუალურ მედიტაციად არ დარჩეს, საჭიროა ცხოვრება
უფალთან ერთად. ის, რაზეც ვისაუბრეთ, ფილოსოფიური მსჯელობის
მსგავსად, ანუ მხოლოდ გონებით არ შეიმეცნება, იგი გულით
შეიგრძნობა და შეიმეცნება. გულით ხვდება ადამიანი, რომ ეს
რეალობაა. არიან ადამიანები, რომლებსაც არ სჯერათ ამ რეალობის -
რა შევთავაზოთ მათ? დაიწყონ ამგვარად ცხოვრება და ისინიც
იგრძნობენ რეალობას, და დადგება ჟამი, როცა იტყვიან - მე კი არ მწამს,
არამედ ვიცი, რომ არის ღმერთი და არის მარადისობა. მე კი არ მწამს,
არამედ ვიცი, რომ ვარ მარადიული არსება, რომელიც არასოდეს
მოკვდება. და ეს გამოცდილება ყოველთვის დაკავშირებულია
ბედნიერების შეგრძნებასთან, რომელიც აქ იწყება და მარადისობაში
გრძელდება
ღმერთმა ქნას, თითოეული ჩვენგანი, ყველა ქართველი და ყველა
ადამიანი გაერთიანებულიყოს იმ უდიდეს სიხარულში, ღმერთთან
სიცოცხლე, ანუ ბედნიერებაში სიცოცხლე რომ ჰქვია. ამინ!

თუ კაცი არ ცხოვრობს მარადიულობისთვის,

საკითხავია, არის კი ის ადამიანი?
ყოველგვარი წარმავალი და ამქვეყნიური მხოლოდ გარკვეული
პირობებია პიროვნების ჩამოყალიბებისა და საუკუნო
ცხოვრებისათვის. მაგრამ ახსოვს კი წარმავალში ჩაფლულ და
ორიენტაციადაკარგულ ადამიანს მარადისობა?

47
 ჩვენი სული, სამწუხაროდ, ხშირად ეჩვევა, ადაპტირდება იმ
ატმოსფეროსთან, რომლითაც სუნთქავს. დროის გასვლის შემდეგ
ვეღარც გრძნობს ზიზღს ამ სიბინძურისადმი და ისე იღებს, როგორც
ჩვეულებრივსა და ბუნებრივს. წარმავალის და მარადიულის
გათანაბრებას ხშირად ტოლერანტობად ვნათლავთ, სინამდვილეში კი
ვკარგავთ ღირებულებათა იერარქიულობის აღქმის უნარს და, რაც
გაცილებით უარესია, სიწმინდის განცდას. ყოველივე ეს სულიერ
დეზორიენტაციას და, საბოლოო ჯამში, ძალზე სასიამოვნო
ეიფორიული მიშვებულობის განწყობას ქმნის. ამგვარად
“განიარაღებული” ადამიანი ადვილად ელევა თავისი ცხოვრების
ჭეშმარიტ საზრისს და ემონება ადამიანის უფლებებითა და
თავისუფლებით მანიპულირებას.
სამწუხაროდ, დიდწილად, სწორედ ასეთი “განთავისუფლებული”
ადამიანებისაგან შედგება დღევანდელი “ცივილიზებული”
საზოგადოება. მაინც რა არის მარადიული და
წარმავალი ან რა როლი ეკისრება აქ ადამიანის პიროვნულ
არჩევანს?

წარმავალისა და მარადისობის თემა მნიშვნელოვანი და

აქტუალურია, რადგანაც აშკარად წარმავალში ვიმყოფებით. ის,
რაც გარს გვაკრავს, ცვალებადობას, რღვევას და სიკვდილს
ექვემდებარება, მაგრამ თავად ფაქტი, რომ, ამ რეალობის მიუხედავად,
ადამიანი მაინც ფიქრობს და შეიგრძნობს მისთვის უცნობ
მარადისობას, ამ უკანასკნელის არსებობის დასტურთაგანია.
ერთი რამ უდავოა: ჩვენ არ ვიცით, რა არის მარადისობა, რადგან
მხოლოდ დროში ცხოვრების გამოცდილება გვაქვს. მარადისობა -
მარადიული აწმყოა, ცათა სასუფეველი კი სულაც არ არის
უსასრულოდ გაჭიანურებული დრო. ეს რომ ასე იყოს, ადამიანს ახალი,
უსასრულო ტანჯვის მიზეზი გაუჩნდებოდა.
ღვთისმეტყველნი მიგვანიშნებენ, მარადისობა - მარადიული
აწმყოა, თუმცა ეს რეალურად არაფერს განმარტავს, რადგან, როგორც
ვთქვით, მარადიული ცხოვრების გამოცდილება არ გაგვაჩნია.
ჩვენს ხილულ სამყაროში აწმყო “რეალურად” არ არსებობს, დრო -
მუდმივად ცვალებადია, ერთ მდინარეში კი ორჯერ ვერ შეხვალ.

48
 მაშ, რაღა ხდება? “ვიცით” წარსული, რომელმაც უკვე ჩაიარა;
“ვიცით” მომავალი, რომელიც უნდა მოვიდეს, მაგრამ აწმყო, რომელიც
მოუხელთებელია, არ ვიცით.
ერთი მიზეზი, რის გამოც ადამიანი ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად
მუდამ ეძიებს ბედნიერებას, ისიც გახლავთ, რომ მას ამ
ბედნიერებას სულის სიღრმეში შეიგრძობს. გონიერი კაცი კი ხვდება,
რომ ბედნიერება მოუხელთებელია.
ამსოფლიური თვალსაზრისით, ბედნიერების ყველაზე
სრულქმნილი განმარტება ასეთია: ბედნიერება არის
ბედნიერებისკენ სწრაფვის პროცესი. როგორც კი ამ მიზანს ვაღწევთ,
იგი წამსვე წარსულს ბარდება და ხიბლს კარგავს.
მსგავსი რამ ხდება ტრაგედიის შემთხვევაშიც. რაც უნდა შემზარავი
რამ შეემთხვას ადამიანს, თუ იგი სულიერად ჯანსაღია, უბედურება
განამტკიცებს და იმგვარ განსაცდელებს დააძლევინებს,
გაგიკვირდებათ. აქაც იგივე მეორდება - უბედურება წარსულში
ინაცვლებს, ადამიანი კვდომას ვეღარ ასწრებს, აწმყო არ არსებობს,
მომავალი კი - მოსასვლელია და მას კვლავ იმედი მოაქვს.
ადამიანი თანდათან ხვდება, რომ ბედნიერება აწმყოშია (ანუ
მარადისობაშია) საძიებელი, რომელიც არ იცვლება და ქრონოსის
კანონებს არ ეთანადება.
როგორც ცნობილია, ჩვენი ფსიქიკა ქვეცნობიერ და არაცნობიერ
ნაწილებად განიყოფება. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ქვეცნობიერი
გვმართავს, სწორედ იგი გვაგრძნობინებს, რომ მხოლოდ სხეული არ
ვართ.
ფიზიოლოგიური თვალსაზრისით, დროთა განმავლობაში
ადამიანის სხეული უჯრედულ დონეზე მთლიანად იცვლება - განა
ეს სასწაული არ არის?! ჩვენში შიგნით ცოცხლობს “რაღაც”, რაც
ყოველივეს წარმართავს და ფორმას აძლევს...
კაცი, რომელიც წარმავალზე მაღლა დგება და საკუთარ თავში
მარადისობას შეიგრძნობს, უამრავ რამეს აღმოაჩენს ისეთს, რაც
შეუვალია და აუხსნელია მატერიის კანონებით.
- ალბათ ამის მაგალითად სინდისიც გამოდგება, ვითარცა შინაგანი
სჯული და მარადისობის ერთგვარი ბეჭედი, რომელიც ყველაფერს
თავის ადგილს მიუჩენს...

49
 - რაღა თქმა უნდა. მოდით, ვიკითხოთ, თუ რატომა არის ეს
მნიშვნელოვანი მარადისობასთან დაკავშირებით. იმიტომ, რომ,
დაუშვებს თუ არა კაცი, მატერიის გარდა რაღაც კიდევ არსებობსო,
ავტომატურად აღიარებს მარადისობის არსებობას, ანუ ცხოვრების
ისეთ ფორმას, რომელიც მატერიამდე არ დაიყვანება. ამის ერთ-ერთი
აშკარა ნიშანია სინდისი, რომელიც სრულიად აუხსნელი და
არამატერიალური მოვლენაა.
და კიდევ ერთი რამ: დრო მატერიის გამოვლინებაა, რომელსაც მყარი
კანონები აქვს, მაგრამ სამყაროში ხშირად ისეთი რამ ხდება, რაც ამ
კანონებს მიღმა რჩება. დრო თითქოს გარდამავლი სუბსტანციაა
მატერიასა და მიღმიერს, მიწიერსა და მისტიკურს შორის.
მაგალითად, ხომ ვიცით წინასწარმეტყველებანი, რომელნიც
ქრონოსის საზღვრებს არღვევს? რა ხდება ამ დროს? ეს იმას ნიშნავს,
რომ არმომხდარი უკვე ნათქვამია და მისი წარმომთქმელი ძალა
სამყაროს მიღმიერია, მარადიულია.
ეს გახლავთ უმთავრესი მიზეზი, რის გამოც ქრისტიანობა ამბობს:
ღმერთმა ყოველივე წინასწარ უწყისო, რაც ხშირად არასწორად
ესმით და თავს იმართლებენ, ჩემი ქმედება დასაბამიდან ასე იყო
განსაზღვრულიო. მაგრამ უფალი კი არ გვაპროგრამებს, არამედ,
როგორც დროის მიღმიერმა, წინასწარ უწყის, როდის რას
მოვიმოქმედებთ.
კაცი ვერასოდეს იგემებს ნაყოფს ბედნიერებისას, თუ მარადისობას
არ შეეხო; და თუ არ იქნება ბედნიერი, რაღა აზრი აქვს მის არსებობას?
წარმავალზე ორიენტაცია პირუტყვზე უარეს არსებად აქცევს
ადამიანს.
რაღა თქმა უნდა, ყოველი ქმნილების, თუნდაც პირუტყვის, არსებობა
თავისთავად მშვენიერია. მაგრამ პირუტყვი პიროვნული არსება
როდია, არც სიცოცხლესა და სიკვდილზე იცის რამ, ვერ გრძნობს
ტრაგიზმს გაქრობისა, ადამიანმა კი იცის ყველაფერი და, რაც ყველაზე
საოცარია, იდეისათვის ფიზიკურ სიკვდილსაც ეგებება. თვით
ათეისტებსაც კი ქვეცნობიერი, მარდიული მართავს... ეს ხომ მართლაც
საოცრებაა? მარადისობა მსჭვალავს ჩვენს სამყაროს და ნაპრალებიდან
ალაგ-ალაგ გამოანათებს იმის დასტურად, რომ ჩვენთან მყოფობს.
- ამის მიუხედავად, ამსოფლიური ყოფა ისეთი ბანგი და სატყუარაა,
რომელიც ნამდვილ სიცოცხლეს, ცათა სასუფეველს სტაცებს ადამიანს
50
და სანაცვლოდ ტკბილ შხამს ან, უკეთეს შემთხვევაში, სუროგატს
აჩეჩებს...რამდენად მოქმედებს მარადისობის ხსოვნა პიროვნულ
არჩევანზე, ურთიერთობებზე, ყოველდღიურობაზე, ეროვნულ
ტრადიციებსა და ღირებულებებზე, და რამდენად სახიფათოა
წარმავალზე ორიენტაცია? ისიც უდავოა, რომ ყოველ დროს თავისი
სნეულებები, განსაცდელები და, რაც უნდა პარადოქსულად
მოგვეჩვენოს, თავისი პოზიტივი და სიკეთეებიც მოაქვს...
- თუ ადამიანი არ ფიქრობს სიცოცხლის ნამდვილ მიზანსა და
მარადისობაზე, უნდა ვიკითხოთ: არის კი ის ადამიანი? ან რას
ემსგავსება მისი ცხოვრება? ხშირად მავანი უკანასკნელ
ამოსუნთქვამდე საქმიანობს - ბურღავს, აშენებს, აჭედებს... რომ
ჰკითხოთ, რისთვის ირჯებიო, აბსურდულ მიზეზს დაგისახელებთ,
მაგრამ სინამდვილეში, შესაძლოა, არც უფიქრია, რა არის მისი
ნამდვილი დანიშნულება.
მაშ, რა გამოდის, კაცობრიობა ავადაა? - რაღა თქმა უნდა, ავადაა, და
ავად არის იმიტომ, რომ მარადისობისთვის არ ცხოვრობს.
თუ ადამიანს არ აქვს მიზნად სიცოცხლე (ისევ ხაზს ვუსვამ:
სიცოცხლე და არა არსებობა), ეს არსებობაც უაზრო და მტანჯველი
ხდება. თუ მარადისობა არ არსებობს, სიცოცხლეც კვდება. რაოდენ
დიდხანსაც უნდა ვიცხოვროთ, ოდესმე ამქვეყნიური გზა
დასრულდება, ხომ ცნობილია, რომ მზეც კი ჩაქრება...
თუ სიცოცხლე მარადიული არ არის, მაშ, რაღა ფასი და
პერსპექტივა აქვს სამყაროს ან რისთვის წვალობს ადამიანი?
ყველაფერს ხომ აზრი ეკარგება.
მათ, ვისაც არ სჯეროდა მარადისობის არსებობისა, სრული
უიმედობა და აპათია იპყრობდა, ქმნიდნენ ფილოსოფიურ სისტემებს
და ასკვნიდნენ, რომ ოდესღაც ყველაფერს აზრი ეკარგება. მაგრამ
სინდისი, გული, ქვეცნობიერი, კაცობრიობის ისტორია და, რაღა თქმა
უნდა, ქრისტიანობა შეუვალი ობიექტური არგუმენტებით
გვიდასტურებენ, რომ მარადისობა არსებობს და, ესე იგი, არსებობს
სიცოცხლის პერსპექტივა.
რა არის მარადიული სიცოცხლე? ზემოთ ბევრი რამ ვთქვით
სიცოცხლის მიზანსა და დანიშნულებაზე, მაგრამ რა არის თავად
მარადიული სიცოცხლე, არ ვიცით, იმიტომ, რომ ასეთი ცხოვრების
გამოცდილება არ გვაქვს. იგი დროდადრო გამოკრთება ხოლმე იმ
51
საოცარ ბედნიერებად და სიხარულად, რომელსაც ამქვეყნიური
გაგებით ობიექტური მიზეზები არც მოეპოვება. ყველაზე აშკარად ეს
რელიგიური ცხოვრებით ვლინდება (მართლმადიდებლობას
ვგულისხმობ).
როდესაც ადამიანი ილოცებს ან ეზიარება, ქვეყანა თავზე რომ
ემხობოდეს, მაინც უხარია - მარადისობა შედის მის გულში... ამის
გამოცდილება ხომ რეალურად არსებობს?!
თუ ადამიანი ასე არ ცხოვრობს, თუ იგი მთელი არსებით
განზრახ უარყოფს ამას, ძალზე საშიში ხდება. განა შეიძლება, ენდო
მაიმუნს, რომელსაც მხოლოდ ინსტიქტი აქვს? ადამიანი ხშირად ვერც
აცნობიერებს, სინამდვილეში ვინ არის შინაგანად. ამის მაგალითი
კაცობრიობის ისტორიაში მრავლადაა...
ეს არჩევანი და ორიენტაცია, ცხადია, ასევე ვლინდება ჩვენი
დამოკიდებულებით ყოველდღიურობისა და წარმავალი “სიკეთეების”
მიმართ.
სერიოზული საფრთხე ემუქრება ქრისტიანულ, ეროვნულ
ტრადიციებს, რომლებიც სახეს და ვინაობას გვინარჩუნებს და,
რომლებიც წინაპართა უამრავმა თაობამ გადმოგვცა და საუკუნეთა
მანძილზე მარადისობის ნიშნით ყალიბდებოდა. სწორედ
მარადიული, ქრისტიანული ღირებულებები განსაზღვრავდა ჩვენს
სულიერებას, ღმერთთან, მოყვასთან, სამშობლოსთან მიმართებას,
კულტურას, ურთიერთობათა ნორმებს მამაკაცსა და ქალს შორის,
უფროსსა და უმცროსს შორის, თუნდაც ჩაცმულობას... ასე იყო და
არის, და მაგვარი რა უნდა იყოს მარადისობის გამონაშუქი
ქართველთა ყოფაში, რომელიც მრავალწლიანმა ათეისტურმა წნეხმაც
ვერ მოსპო...
შეიძლება გარკვეული დროით ადამიანმა შინაგანი დაკარგოს, მაგრამ
გარეგნული თუკი შეინარჩუნა, ფორმაზე დაყრდნობით დაკარგულ
შინაგანსაც დაიბრუნებს. ახლა ამის მოსპობაც სურთ. ამიტომ
მაქსიმალურად უნდა შევეცადოთ, შევინარჩუნოთ ჩვენი ცხოვრების
წესი, რომელიც თავისი არსით აშკარად ზნეობრივი და სულიერია...
- მამა თეოდორე, ადამიანების უმეტესობამ, მიზეზთა გამო,
სიწმინდის განცდა დაკარგა, რამაც მათი დეზორიენტაცია გამოიწვია.
რამდენად შესაძლებელია, წარმავლობას მიჯაჭვული ადამიანი

52
თავის ჭეშმარიტ საწყისს დაუბრუნდეს, ან რა როლი აქვს ამ დროს
პიროვნულ არჩევანს?
ისეთი სათნოება, როგორიც სიწმინდეა, არ განიმარტება, რადგან არ
ვიცით, რა არის იგი. ხშირად სცდებიან, როდესაც ზნეობას
სიწმინდესთან აიგივებენ. შესაძლოა, კაცი სრულიად ზნეობრივი იყოს,
მაგრამ, იმავდროულად, დემონურიც.
ვინ იტყვის, რომ მწიგნობარნი და ფარისეველნი ზნეობრივნი არ
იყვნენ? მაგრამ სიწმინდე არ გააჩნდათ და უფლის მკვლელებად
იქცნენ. სიწმინდე იმიტომ არის მარადიული ღირებულება, რომ
მხოლოდ ღმერთშია, ისევე, როგორც ყოველი სათნოება. მარადისობაც
ღმერთია, ამდენად, ეს ყოველივე განუმეორებელი და
გამოუთქმელია. მხოლოდ შინაგანი გულისგულით, საკუთარი
სულიერი გამოცდილებით შეგვიძლია, მივხვდეთ, რა არის
სიწმინდე, სიყვარული, სიკეთე...
თუნდაც ქართული სინამდვილე ავიღოთ: ღვთის სიტყვა,
რომელიც საქართველოში თვით მოციქულებმა შემოიტანეს, ბევრის
ყურამდე მიდის, მაგრამ მრავალი კვლავ უარს ამბობს მის მიღებაზე
სწორედ იმიტომ, რომ ამ ეტაპზე მათ სიწმინდისკენ სწრაფვა არ
გააჩნიათ ან ეს სწრაფვა ძალზე სუსტია. ამ მხრივ ჩვენი წინაპრები
გარკვეულწილად უკეთეს მდგომარეობაში იყვნენ, რადგან უფრო
გაფაქიზებული სული და სინდისი ჰქონდათ და, ამდენად,
სიღრმისეულად აღიქვამდნენ სიწმინდეს და მარადისობას.
ხომ აშკარაა, ყოველივე ამქვეყნიური როგორ ებრძვის
ყოველდღიური ყოფით გამოვლენილ მარადისობას, რომ უკანასკნელი
მოსაჭიდებელი ხავსიც წაგვართვას ღმერთთან დასაბრუნებლად. ეს
პრობლემა რეალურია, მაგრამ, მეორე მხრივ, თუ კაცი ამ ვითარებაში
მეტნაკლებად მოახერხებს სიწმინდის შეცნობას და შენარჩუნებას,
ეს მეტ ღვაწლად შეერაცხება. თუ ადამიანს ძიების სურვილი
გაუჩნდება, უფალი აუცილებლად შეეწევა.
- როგორც ჩანს, აქ გადამწყვეტი მაინც პიროვნული არჩევანია...
- დიახ. უფალი იმდენად გვეხმარება, რამდენადაც გვჭირდება:
გვეხმარება მაშინ, როდესაც ჩვენი რესურსი ამოწურულია. ეს რესურსი
რაც უფრო ადრე იწურება, ღმერთი მეტად და მალე გვეხმარება. იმ
ადამიანისთვის, ვინც სწორ არჩევანს გააკეთებს, ყველაფერი
სასიკეთოდ წარიმართება.
53
 - ზემოთ ვახსენეთ, ყოველ დროს თავისი პოზიტივი აქვსო. მაინც რა
სიკეთე მოიტანა ამ მხრივ მეოცე და ოცდამეერთე საუკუნეებმა?
- ღვთისგან განდგომა და ცოდვაში ცხოვრება ადამიანში, როგორც
ღვთის ხატში, უკურეაქციას იწვევს. უფალი არასდროს გვტოვებს.
რომის იმპერიის გაქრისტიანების ერთ-ერთი მიზეზი ის უზნეობის
წუმპე იყო, რომელშიც იგი ჰგიებდა. ისტორიამ უამრავი მსგავსი
მაგალითი იცის. ადამიანებს სიწმინდე მოენატრათ... საოცრად
სულიერია იმდროინდელი მხატვრობა, რომელშიც ცხადად იგრძნობა
წუხილი და სწრაფვა სიწმინდისკენ. ისიც ხომ ცნობილია, რომ
დევნამ, დასუსტების ნაცვლად, გააძლიერა ქრისტიანობა.
დღეს მსგავსი რამ ხდება - ქართველ კაცს ყელში ამოუვიდა უზნეობა.
მარტივ მაგალითს მოვიხმობ: რაიმე საზიანოს რომ იღებს ორგანიზმი,
თუ ის ჯანმრთელია, აუცილებლად ამოაზიდებს. და თუკი მსგავსი რამ
გვემართება, ესე იგი, ჯერ ისევ ცოცხლები და ჯანმრთელები
ვყოფილვართ.
- ბერი პაისი გვაფრთხილებს: ამაოება პატარპატარა
სატყუარებით გვითავისებს, რადგან მკვეთრი ნახტომებით რომ
გვიახლოვდებოდეს, არ მოვტყუვდებოდით.
- ადამიანს ყოველთვის აქვს არჩევანის შესაძლებლობა. სამყაროს
არსებობას იმდენად აქვს აზრი, რამდენადაც ცალკე აღებულ
ინდივიდს, ადამიანს აქვს არჩევანის უნარი და შესაძლებლობა
ღმერთსა და უღმერთობას შორის. როცა ამ არჩევანის შესაძლებლობა
მოისპობა, სამყაროს არსებობა აზრს დაკარგავს, შეიქმნება ახალი ცა და
ახალი ქვეყანა, მარადიული სიხარულის სავანე მათთვის, ვინც ღმერთი
აირჩია.

თანამედროვე ადამიანი არჩევანის წინაშე

ცივილიზაციას გაიოლებული ცხოვრების წესი შემოაქვს. ჩვენი
დღევანდელობა კი იმას ადასტურებს, რომ ბოლოჟამის ნიშნები
თანდათან უფრო აშკარავდება. ბოროტების შავბნელი სამყარო
ქრისტიანობასთან ბრძოლაში უკან არ იხევს, პირიქით, მძლავრია
შემოტევა - შეარყიონ საქართველოში მართლმადიდებლური ფუნდა

54
მენტი, ამოძირკვონ ადამიანებში ეროვნული ცნობიერება,
ქრისტიანული ზნეობა...
როგორ შევძლოთ, რომ სწორი არჩევანი გავაკეთოთ?

- მამა თეოდორე, რა არის თანამედროვე ადამიანის უმთავრესი

პრობლემა?
- თანამედროვე ადამიანის ერთ-ერთი უმთავრესი პრობლემა
მდგომარეობს იმაში, რომ დღევანდელი ადამიანი ფიქრობს: ახლა სხვა
დროა, რომ დღეს არ შეიძლება იმ წარმოდგენებით იცხოვრო,
რომლებიც იყო წარსულში. ვინაიდან ეს წარმოდგენები
მოძველებულია, თან საჭიროა მათი არათუ განახლება, არამედ
ნგრევა და უარყოფაც კი. არადა, ძველი, ტრადიციული
წარმოდგენებიდან გამომდინარე ცხოვრების წესი მჭიდრო კავშირში
იყო და არის რელიგიასთან (ქართულ სინამდვილეში -
მართლმადიდებელ ეკლესიასთან). თვით ზნეობაც დასაყრდენს ამ
ტრადიციაში პოულობდა და მათგან იკვებებოდა. ეს ძველი
ტრადიციები ადამიანს გარკვეულ მოთხოვნებს უყენებდა, და
ადამიანი ემორჩილებოდა ამ მოთხოვნებს. როდესაც ყოველივე
ამის უარყოფას ამართლებენ თანამედროვეობის განსხვავებული
მოთხოვნებით, ავიწყდებათ, რომ უძველესი ტრადიციები და
წარმოდგენები, მათგან გამომდინარე ზნეობრივი და ყოფითი
ცხოვრების წესი მხოლოდ ამ ცხოვრებისეული რეალობით არ
შემოიფარგლება. ადამიანი არ არის მხოლოდ გარკვეულ ისტორიულ
რეალობაში მცხოვრები ბიოლოგიური არსება, რომელიც
მარადიულობასთან შედარებით მყისიერად გაიელვებს და ჩაქრება.
ადამიანი თავად არის მარადისობის სარკმელი ამ ყოფით
ცხოვრებაში, ანუ კონკრეტულ ისტორიულ ეპოქაში. არ არსებობს
რაიმე მტკიცებულება ან ობიექტური არგუმენტი, რომლითაც ვინმე
დაასაბუთებდა ადამიანში მარადისობის არარსებობას, ანუ
ადამიანის არამარადიულობას.
- მამაო, განგვიმარტეთ, რა ადასტურებს პიროვნების
მარადიულობას?
- მარადისობას, ანუ ადამიანში მარადისობის არსებობას,
ობიექტურად ადასტურებს რელიგიური ტრადიცია. აქედან
გამომდინარე, ჩვენ ვასკვნით, რომ ყველაზე დიდი სისულელე, რაც კი
55
თანამედროვე ადამიანმა შეიძლება თქვას, არის გამოთქმა: ახლა სხვა
დროა; რადგან ადამიანთან, როგორც მარადიულ არსებასთან
მიმართებაში, ახლა ზუსტად იგივე დროა, რაც იყო თუნდაც შუა
საუკუნეებში. ადამიანი მაშინაც უკვდავი სულით იბადებოდა და
ახლაც, მაშინაც განუმეორებელი პიროვნება იყო და ახლაც, ადამიანში
მაშინაც იყო ღვთის ხმა სინდისის სახით (რითაც იკვებება ნებისმიერი
ადამიანის ზნეობა) და ახლაც ასევეა. ადამიანებს მაშინაც ჰქონდათ
ყოფითი პრობლემები, განსაცდელები, სნეულებანი, კვდებოდნენ და
გადიოდნენ ამ ქვეყნიდან ისევე, როგორც ახლა. გარდაცვალების
შემდგომ, უღმერთონი მაშინაც ღმერთის გარეშე იმკვიდრებდნენ
სამარადისო სამყოფელს და დღევანდელი უღმერთონიც ღმერთის
გარეშე, ანუ სიხარულისა და ბედნიერების გარეშე რჩებიან
გარდაცვალების შემდეგ.
ასე რომ, ის ძველი, ტრადიციული, ქრისტიანობაზე აღმოცენებული
ფასეულობანი თავისი არსით არ არიან ფარდობითნი, რელატიურნი,
არამედ მარადიულნი არიან და მათი უარყოფა საკუთარ თავში
მარადიულობის, ანუ ღვთის ხატების დათრგუნვას, გაპირუტყვებას
ნიშნავს.
- მამა თეოდორე, თქვენი განმარტებიდან გამომდინარე, როგორი
არჩევანის წინაშე ვდგავართ...
- თანამედროვე ადამიანს ორი არჩევანი აქვს მხოლოდ: ან დარჩეს
ხატად ღვთისა და ღირსეულად იცოცხლოს, ან გადაიქცეს პირუტყვად
და უღირსად იარსებოს. იმისათვის, რომ ღვთის ხატად დავრჩეთ,
საჭიროა, ღვთის მსგავსებისკენ მივისწრაფოდეთ, ანუ მივემსგავსოთ
მას, ვისაც ქართველი კაცი ოდითგანვე ლოცვით მიმართავდა,
მივემსგავსოთ ჩვენს ტკბილ იესუს, ჩვენს მოსიყვარულე ღმერთს.
- მამაო, განგვიმარტეთ, როგორ უნდა განვახორციელოთ
ღვთისადმი მსგავსება?
- ღვთის მიმსგავსების პროცესი რწმენად იწოდება, რომელსაც
უფალი ამგვარად განმარტავს: მე იმას ვწამვარ და იმას ვუყვარვარ,
ვინც ჩემს მცნებებს აღასრულებს. მაგრამ ჩვენი ერის ტრაგიკული
მდგომარეობა იმითაც ვლინდება, რომ ქართველობის უდიდესმა
უმრავლესობამ გამოსათქმელადაც არ იცის ახალი აღთქმის არც
ერთი მცნება.

56
 - მამა თეოდორე, თანამედროვე რეალობა ადასტურებს და,
შესაბამისად, საზოგადოებაში ჩნდება აზრი, რომ აშკარაა ანტიქრისტეს
მოსვლის ნიშნები...
- ეკლესია ადამიანებს ურჩევს, რომ ეძებონ არა ანტიქრისტე,
არამედ ქრისტე. რადგან, თუკი ადამიანი ქრისტეს არ ეძებს, რაც
უნდა ბევრი იცოდეს თეორიულად ანტიქრისტეს შესახებ, იგი მაინც
მიიღებს მას. და თუ ადამიანი ქრისტეს არ ეძებს, იგი გარდაცვალების
შემდეგ მაინც შეხვდება ანტიქრისტეს, ანუ ეშმაკს, და გარდაცვალება
მისთვის იქნება ბოლო ჟამი.
- მამა თეოდორე, საინტერესოა, ბიოჩიპებით დაბეჭდვა როგორ
განხორციელდება?
- ბიოჩიპი არის თანამდეროვე ტექნოლოგიური უნიკალური
მიღწევა. იგი ინერგება ადამიანის სხეულში და ცვლის ნებისმიერ
საბუთს, პასპორტს, საბანკო წიგნაკს, აფიქსირებს ადამიანის
ჯანმრთელობის მდგომარეობას, ასევე ადამიანის ფულად
ანგარიშსწორებას სამომხმარებლო ბაზარზე და ბანკში.
სატელიტური კავშირის საშუალებით აფიქსირებს ადამიანის
მყოფობას დედამიწის ნებისმიერ წერტილში. თუ ამგვარად
დაბეჭდილი კაცობრიობის მართვას მსოფლიო ხელისუფალი
გადაწყვეტს, ეს სავალალო აღმოჩნდება კაცობრიობისათვის.
მაგრამ თავად ადამიანურ სულზე, ადამიანის პიროვნულ არჩევანზე,
ჩი პს ზემოქმედების უნარი ვერ ექნება. ქრისტეს უარყოფასა და
ანტიქრისტეს არჩევას განაპირობებს არა ტექნოლოგიური მიღწევები,
არამედ ადამიანის და მთელი სამყაროს სულიერი მდგომარეობა.
მთავარი ის არის, რომ ანტიქრისტეს შეცნობა მხოლოდ და მხოლოდ
ქრისტიანული სულიერებით, ქრისტიანული ცხოვრების წესით
შეიძლება. მას თეორიული ცოდნით ვერ გავიგებთ.
- მამაო, ბოლო დროს განვითარებული მოვლენების თანახმად,
ნათელი ხდება, რომ რეალურად არსებობს ბოროტი ძალების
გეგმები, შეარყიონ ჩვენში მართლმადიდებლური ფუნდამენტი.
თქვენი აზრით, რამდენად შეძლებენ ისინი მიზნის მიღწევას?
- ეკლესია არ არის ადამიანური ორგანიზაცია. იგი უფლის
მისტიკური სხეულია. და უფალი დაგვპირდა, რომ ჯოჯოხეთის
უძლიერესი ძალებიც ვერ დაამარცხებენ მას. გარდა ამისა,
საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია ყოვლადწმიდა
57
ღვთისმშობლის მფარველობის ქვეშ იმყოფება, რაც ნიშნავს იმას, რომ
ნებისმიერი მცდელობა, დაშალონ ჩვენი ეკლესია, მარცხისთვისაა
განწირული. ვინც საქართველოს ეკლესიას დაეჯახა, რქები
დაიმტვრია. ასე რომ, მათაც იგივე ბედი მოელით, ვინც დღეს
ცდილობს ჩვენი ეკლესიის დანაწევრებას. ჩვენ არ ავყვებით მათ
აგრესიასა და ცილისმწამებლურ აზრებს, ისინი ჩვენი გზაშეცდენილი
ძმები არიან, ჩვენ მზად ვართ, ყველანი გულში ჩავიკრათ, რათა ერთად
ვადიდოთ უფალი. ეშმაკი და მისი მსახური ანტიქრისტე ძლიერია
იმათთვის, ვინც შორს არის ქრისტეს ეკლესიისაგან.

თუ ღმერთი ყოვლისშემძლეა, რატომ

დაუშვა სატანის არსებობა?
ღმერთი ყოვლადკმაყოფილი, ყოვლადნეტარი, უსრულყოფილესი,
ყოვლისშემძლე და მარადიული არსებაა. ამავე დროს, იგი
სიყვარულია და ამიტომ შექმნა გონიერი, პიროვნული არსებები -
ანგელოზები და ადამიანები, რომლებიც მოწოდებულნი არიან,
გახდნენ ღვთის მსგავსნი, ანუ კმაყოფილნი, ნეტარნი, სრულყოფილნი,
მარადიულნი და, ესე იგი, ბედნიერნი. ერთადერთი პირობა,
რითაც ანგელოზთა და ადამიანთა მიერ ღვთის ეს მოწოდება
შესრულდება, სამპიროვნება ღმერთისა და ერთმანეთის
სიყვარულია. თუ ღმერთი გიყვარს, მასთან ხარ და მისი
ბედნიერების თანაზიარი ხარ; თუ ღმერთი არ გიყვარს, მასაც
კარგავ და მისგან გამომდინარე ყველა სიკეთესაც.
მაგრამ სიყვარული მხოლოდ ნებაყოფლობითი შეიძლება იყოს.
სიყვარული არ არსებობს ძალადობით. ეყვარებოდათ თუ არა ღმერთი,
დარჩებოდნენ თუ არა ღმერთთან, ეს თავად ანგელოზებს უნდა
გადაეწყვიტათ და ასევე უნდა გადავწყვიტოთ ადამიანებმაც. და აი,
ერთ-ერთმა მთავარმა ანგელოზთაგან, და მისი მიბაძვით სხვებმაც, არ
ისურვეს ღმერთთან ყოფნა და ისინი, საკუთარი ნებით სიკეთეს
მოკლებულნი, ბოროტ სულებად გადაიქცნენ.
ხშირად კითხულობენ, რატომ არ სჯის და ანადგურებს მათ
ღმერთი? ისინი დასჯილნი არიან, მათ აღარ აქვთ ერთობა

58
ბედნიერების წყაროსთან, ღმერთთან. რაც შეეხება მათ განადგურებას,
უნდა ვიცოდეთ, რომ პიროვნულ არსებებში უმთავრესია ორი
თვისება: მარადიულობა და თავისუფლება. ღმერთი, როგორც ყოველი
ქმნილების მოსიყვარულე მამა, არც ერთ ამ თვისებას არ ხელყოფს.
ანგელოზები და ადამიანები მარადიულად იარსებებენ და
იარსებებენ ისე, როგორ არჩევანსაც თავად გააკეთებენ.

ქრისტიანი რომ ვიყო, რატომ არის

აუცილებელი ეკლესიური ცხოვრება?
რა არის ეკლესია?
ქრისტიანობა ნიშნავს არა მხოლოდ ღვთის მცნებების აღსრულებას
ან ზნეობრივ ცხოვრებას, არამედ, უპირველეს ყოვლისა, პიროვნულ
ურთიერთობას ცოცხალ ღმერთთან. ამგვარი ურთიერთობა
შესაძლებელია, რამეთუ ღმერთი ადამიანად მოვიდა, ადამიანური
ბუნება მიიღო, განკაცდა. და ძე ღმერთმა, იესუ ქრისტემ, მიიღო რა
კაცობრივი ხორცი და სული (ადამიანური ბუნება), ადამიანებს მასთან
უშუალო, პიროვნული ურთიერთობის საშუალება მიეცათ.
სწორედ ამგვარი ბედნიერების ღირსნი გახდენ მოციქულნი, იესუ
ქრისტესთან - ადამიანად მოსულ სამყაროს დაუსაბამო შემოქმედთან
ერთად ჭამდნენ, სვამდნენ, ცხოვრობდნენ. მიწიერი მოღვაწეობის
დასასრულ ქრისტემ განსაკუთრებული კურთხევით აკურთხა პური
და ღვინო, ბრძანა, რომ ეს კონკრეტული პური და ღვინო მისი
ხორცი და სისხლია, მისცა მოციქულებს საჭმელად და უანდერძა,
რომ მათ და მოციქულთა მემკვიდრეებს ეს ყოველთვის გაეკეთებინათ.
უფალმა აგრეთვე განმარტა, რომ ქრისტეს სისხლისა და ხორცის
მიღება, ანუ ქრისტესთან ზიარება, აუცილებელია მასსა და ადამიანებს
შორის ერთობისა და ამ უკანასკნელთა მარადიული, ნეტარი
ცხოვრებისათვის.
ორი ათას წელზე მეტია, რაც ქრისტიანები უფლის ამ დიდებულ
ანდერძს აღასრულებენ, ეზიარებიან ქრისტეს სისხლსა და ხორცს;
უფალიც ასრულებს თავის აღთქმას, იმყოფება მის სისხლსა და
ხორცთან მაზიარებელ მორწმუნეებთან და ასე გაგრძელდება ქრისტეს
დიდებით დაბრუნებამდე.
59
 ღვთისმსახურებას, სადაც პური და ღვინო ხორცად და სისხლად
გარდაისახება, ეწოდება წირვა, ლიტურღია. მაზიარებელი ადამიანები
ქრისტეს სისხლით არიან ერთმანეთთან და უფალთან
გაერთიანებულნი. ეს ერთობა ქრისტეს ეკლესიად იწოდება. წმიდა
პავლე მოციქულიც განგვიმარტავს, რომ ეკლესია ქრისტეს ცოცხალი
ორგანიზმია, საიდუმლო სხეულია, რომლის თავი თავად ქრისტეა,
ხოლო მორწმუნენი - სხეულის სხვადასხვა ნაწილნი.

რა არის ნათლობა?
- ყოველი ადამიანი პირველი მამის, ადამის შთამომავალია.
ნათლობისას ადამიანი ახალი ადამის, ქრისტეს შვილი ხდება; ოღონდ
ქრისტეს შვილობა ახალნათელღებულში ჩანასახის მდგომარეობაშია
და, მან რომ მთელი ადამიანური ბუნება მოიცვას, გარკვეული დრო და
პირობებია საჭირო.
მაწვნის დასამზადებლად საჭიროა რძეში მაწვნის დედის ჩადება,
მაგრამ რძე რომ მაწვნად გადაიქცეს, დრო და პირობებია საჭირო. ასევე,
ახალნათელღებულში რომ ახალი ადამიანი აღორძინდეს, დრო და
პირობებია საჭირო.
ახალნათელღებული რომ სრულყოფილი ქრისტიანი გახდეს,
აუცილებელია, თავის თავში ახალი ადამიანის აღორძინებისათვის
იღვაწოს, რაც მხოლოდ ეკლესიური ცხოვრების წიაღშია შესაძლებელი.
ნათელღებული ადამიანი, რომელიც უარყოფს ეკლესიურ
ცხოვრებას, ანუ საკუთარ თავში ახალი ადამიანის აღორძინების
შესაძლებლობას, იგი შეურაცხყოფს თავის გულში დამკვიდრებული
ნათლისღების მადლს, ქრისტეს შვილობას, ანუ ქრისტეს.

რა არის აღსარება?
- აღსარება სინანულის სიტყვიერი გამოვლინებაა.
სინანული უღმერთობისათვის ზურგშექცევა და ღვთისაკენ
შეგნებული სწრაფვაა;

60
 სინანული ცოდვის შეძულება და სიწმიდეში ცხოვრების
სურვილია;
სინანული სინდისის ხმისათვის ყურის მიგდება, მაგრამ არა
მხოლოდ სინდისის ქენჯნა, არამედ ცხოვრებაში ქრისტესადმი
სიყვარულის გამოვლინება და ერთგულებაა;
სინანული საკუთარი თავის უარყოფაა ქრისტესათვის;
სინანული შინაგანი მეტამორფოზაა;
მონანული შემოქმედია, მოქანდაკეა საკუთარი სულისა;
მონანული მოსწავლეა - იგი ქრისტესადმი თავგანწირულ
სიყვარულს სწავლობს.
რატომ უნდა გამოვლინდეს სინანული სიტყვით, რატომ უნდა
ვაღიარო ჩემი უღმერთობანი, ცოდვები სიტყვით?! უფალმა დააწესა
ასე. ქრისტე ბრძანებს: ვისაც მიწაზე წმიდა ეკლესიის მიერ
მიეტევება ცოდვები, მას ზეცაშიც მიეტევება. ამიტომ ვაღიარებთ
ცოდვებს ეკლესიის (მოძღვრის) წინაშე. თუ ჩვენი აღსარება
სინანულითაა განმტკიცებული, მაშინ ეკლესიისმიერი მოტევებით
(მოძღვრისმიერი შენდობის ლოცვით რომ გამოიხატება ხილულად)
თავად ქრისტეს მიერ წარიხოცება ჩვენი ცოდვები ზეცაში.

რა არის ზიარება?
- ჯვარცმის წინა დღეს მოციქულებთან მყოფმა უფალმა აიღო
პური და ღვინო, აკურთხა განსაკუთრებული კურთხევით და
ბრძანა, რომ ამ კურთხევით ეს კონკრეტული პური და ღვინო მისი
ხორცი და სისხლია. და მან მისცა მოციქულებს საჭმელად და
უანდერძა, რომ გააკეთონ ეს ყოველთვის მის მოსახსენებლად.
წმიდა ეკლესია ასრულებს ამ ანდერძს, ღვთისმსახურებას, რომელსაც
წირვა, ლიტურღია ეწოდება, სადაც ეს უდიდესი საიდუმლოება
აღესრულება. წირვის დროს იღებენ მორწმუნენი ქრისტეს ხორცსა და
სისხლს და ამით ღმერთს ეზიარებიან. ზიარების აუცილებლობა და
სასიცოცხლო მნიშვნელობა კარგად ჩანს უფლის მკაცრი
გაფრთხილებით: თუ არ შეჭამთ ჩემს ხორცსა და სისხლს, არ გექნებათ
სიცოცხლე საკუთარ თავში. თუ შეჭამთ, მე თქვენთან ვიქნები და
თქვენ ჩემთან, გექნებათ მარადიული ცხოვრება და უკანასკნელ ჟამს
61
აღდგებით მკვდრეთით. ზიარების უარმყოფელი ადამიანი უარს
ამბობს ღმერთთან ერთობაზე და საკუთარი თავისთვის სასიკვდილო
განაჩენი გამოაქვს.
ზიარება იესუ ქრისტესადმი სიყვარულისა და თავგანწირული
ერთგულების განსაკუთრებული გამოვლინებაა;
ზიარება ქრისტესმიერი დანატოვარი ძვირფასი ძღვენია, რითაც
უფალთან ერთობის საშუალება გვეძლევა;
ზიარება სამყაროს უძვირფასესი მარგალიტია, ხოლო წირვა, რომლის
დროსაც პური და ღვინო ქრისტეს ხორცად და სისხლად გარდაისახება,
სამყაროს უმთავრესი მოვლენაა;
ზიარება გვკურნავს ცოდვისაგან, გვწმენდს, გვასწავლის
ქრისტესათვის სიკვდილს, გვანიჭებს უკვდავებას, გვხდის ქრისტეს
ნაწილად, გვაძლევს ღირსებას, იწყებს ჩვენს განღმრთობას, გვხდის
ბედნიერად.
ნუ იტყვით უარს ღირსებასა და ბედნიერებაზე.

დამახინჯებული წარმოდგენები
ქრისტიანობაზე
ჩვენ, ქართველები, ვართ ქრისტიანი წინაპრების მემკვიდრენი,
ჩვენი კულტურა ქრისტიანულია, ხოლო ყოფა გამსჭვალულია
ქრისტიანობით და თავს ქრისტიანად ვაცნობიერებთ. რა თქმა უნდა, ეს
კარგია, მაგრამ არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ ნამდვილი
ქრისტიანები ვიყოთ. ჩვენს ხალხს დამახინჯებული წარმოდგენები
აქვს ქრისტიანობაზე. ქართველთა უმრავლესობას არასწორად ესმის
ისეთი უძირითადესი ქრისტიანული ცნებები და ტერმინები,
როგორიცაა, მაგალითად:
რწმენა - ღვთის არსებობაში დაჯერებულობა რწმენა ჰგონიათ;
იესუ ქრისტე - ჰგონიათ ღმერთის შვილი კნინობითი გაგებით;
სამოთხე და ჯოჯოხეთი - ფიქრობენ, რომ ეს კომფორტი და
დისკომფორტია და, რაკი არც ისე ცუდები არიან, აუცილებლად
სამოთხეს დაიმკვიდრებენ;

62
 სიკეთე და ბოროტება - საკუთარი წარმოდგენები აქვთ და არ იციან,
ამ ცნებებს როგორ განმარტავს ქრისტე;
ღვთის განგება - ყველაფერი წინასწარ განსაზღვრული, “დაწერილი”
ჰგონიათ, ანუ აღიარებენ ბედისწერას, რითაც წარმართები ხდებიან;
თავისუფლება - ნების თავისუფლება, ანუ თვითნებობა ჰგონიათ. ვერ
ხვდებიან, რომ თვითნებობა ადამიანური ბუნების ერთ-ერთი
თვისების - ნებელობის პიროვნული კონტროლიდან გამოსვლაა;
ცოდვა - მხოლოდ ჩადენილი დანაშაულებრივი ქმედება ჰგონიათ;
ქრისტიანული ცხოვრება - ზნეობრივი ცხოვრება ჰგონიათ;
ეკლესია - ტაძარი ჰგონიათ;
ეკლესიური ცხოვრება - ტაძარში სანთლის დანთება და ლოცვა
ჰგონიათ;
ლოცვა - ლოცვანების კითხვა ჰგონიათ;

მღვდელი, მოძღვარი...
მრავალს წარმოდგენა არა აქვს, რა არის სინამდვილეში მღვდლობის
ინსტიტუტი. სწორედ ამით აიხსნება ჩვენში არსებული უცნაური
გამონათქვამი: ეკლესია მწამს, მღვდელი არა მწამს. ეს იგივეა, კაცმა
თქვას: მედიცინის მჯერა, მაგრამ ექიმი არ დამანახოთო.
მღვდლის, მოძღვრის გარეშე ისევე შეუძლებელია სულიერი, ანუ
ეკლესიური ცხოვრება, როგორც ნათლობის ჩატარებაა მღვდლის
გარეშე შეუძლებელი. მხოლოდ მღვდელმთავარს, მღვდელს გადასცა
ღმერთმა ნაწილი თავისი ღვთაებრივი ძალაუფლებისა - ცოდვათა
მიტევებისა და არმიტევებისა. სულიერი შვილის სწორი სულიერი
ურთიერთობა მოძღვართან სახეა, ხატია მოციქულთა ქრისტესთან
ურთიერთობისა.
მოძღვარს ის პოულობს, ვინც ეკლესიაში ეძებს არა კარგ ადამიანს
ან გამგებ მეგობარს, არამედ ღმერთს. ადამიანმა უნდა ილოცოს,
უფალს შემწეობა სთხოვოს, სხვადასხვა ტაძარში ღვთისმსახურებას,
წირვებს დაესწროს, მღვდლებს გაესაუბროს, დაეკითხოს; უფალი
გამოუჩენს მოძღვარს, ანუ დამხმარეს სულიერ ცხოვრებაში, ღმერთთან
მიმყვანებელს.

63
 - რა ვალდებულებები აქვთ მოძღვარსა და სულიერ შვილებს
ერთმანეთის მიმართ?
– ქრისტეს მიწიერი მოღვაწეობის დროს მცხოვრები ადამიანები
მოციქულებთან მიდიოდნენ და მათ ქრისტესთან მიყვანას
სთხოვდნენ. დღეს ქრისტეს მაძიებელნი მოციქულთა მემკვიდრეებთან
- მღვდლებთან მიდიან. უფალი უდიდეს პასუხისმგებლობას აკისრებს
მოძღვრებს: მათ აქვთ ვალდებულება და ძალაუფლება, განკურნონ
ადამიანის ცოდვილი ბუნება, მიუტეონ ცოდვები, გახსნან კრულნი,
მოუწესრიგონ ადამიანებს სულიერი პრობლემები, დაანახვონ მათ
ქრისტე. სულიერ შვილებს კი ევალებათ, იზრუნონ მოძღვრისა და მისი
ოჯახის ყოფით პრობლემებზე. წმიდა მოციქულთა თავი პავლე
პირდაპირ ბრძანებს, ჩვენ გაძლევთ სულიერს და რა დიდი ამბავია,
თქვენგან ხორციელი მივიღოთო.
მაშასადამე, მოძღვარმა სულიერი შვილები უნდა უზრუნველყოს
სულიერად, ხოლო სულიერმა შვილებმა თავიანთი მამა
მატერიალურად უნდა უზრუნველყონ. ამგვარად შეძლებენ ისინი
გამოხატონ ურთიერთსიყვარული და აღასრულონ სჯული
ქრისტესი.

ვინ წარდგება უფლის წინაშე

განმართლებული?
ადამიანი, რომელიც წმინდა მორალური პრინციპებით ცხოვრობს, არ
არის ბოროტი, არ სჩადის ცუდ საქმეებს, გაჭირვებულს ხელს
უმართავს, მაგრამ არ ატარებს ჯვარს (არ ცხოვრობს
ეკლესიურად), თუ ადამიანი, რომელიც ეკლესიურია, მაგრამ
ტაძრიდან გამოსვლის შემდეგ ივიწყებს იმქვეყნიურს და ამქვეყნიური
ამაოების ჭაობში იძირება?
- რა თქმა უნდა, ვისაც მეტი მიეცა, მას მეტი მოეთხოვება. მაგრამ
თავად შეკითხვის ამგვარად დასმა, ქრისტიანობის აბსოლუტურ
გაუცნობიერებლობაზე მეტყველებს.
პირველ რიგში აღსანიშნავია, რომ ამ შეკითხვის ავტორისთვის
ზნეობრივი ცხოვრება ქრისტიანობის იგივეობრივია. სამწუხაროდ,

64
ამგვარად ბევრი ფიქრობს და მრავალი ცდილობს, ზნეობა და
ქრისტიანობა სინონომებად წარმოაჩინოს. რა თქმა უნდა, ქრისტიანობა
მოიცავს ზნეობას, მაგრამ მხოლოდ ამით (ზნეობით) არ
შემოიფარგლება. გავიხსენოთ, როგორმა ადამიანებმა მოიძულეს
ქრისტეს და სასიკვდილო განაჩენიც გამოუტანეს? ესენი იყვნენ
იმდროინდელი ისრაელის პოლიტიკური, ზნეობრივი და რელიგიური
ლიდერები. ისინი ზრუნავდნენ თავიანთი სამშობლოს პოლიტიკურ
თავისუფლებასა და ზნეობრივ სიწმინდეზე; იყვნენ ქველმოქმედნი,
მლოცველნი, სჯულის ზედმიწევნით აღმსრულებელნი. მაგრამ მათ
ქრისტე უარყვეს და არა მარტო უარყვეს, შეიძულეს და საშინელი
სისასტიკით, წამებითა და ცინიზმით მოკლეს. მაგრამ სამოთხეში
პირველი შევიდა ავაზაკი, ავაზაკობისათვის ჯვარცმული ადამიანი. ის
სჩადიოდა ბოროტ, ცუდ საქმეებს, არ ცხოვრობდა ზნეობრივად, მაგრამ
მან შეიცნო, ირწმუნა, განიცადა უფალი. ხოლო ქრისტეს მკვლელები
გარეგნულად ზნეობრივად ცხოვრობდნენ, მაგრამ შინაგანად
შეიძულეს უფალი.
ისიც შეცდომაა, როდესაც ქრისტიანობა და ეკლესიური ცხოვრება
ერთმანეთისაგან დამოუკიდებლად განიხილება. ქრისტიანობა არ
არსებობს ეკლესიის გარეშე. ეკლესიის არსის არცოდნა დღეს მრავალი
ადამიანის პრობლემაა. ეკლესია არც ტაძარია და არც მხოლოდ
ადამიანური ორგანიზაცია. მნიშვნელოვანია იმის ცოდნაც, რომ
მხოლოდ ტაძარში შესვლითა და სანთლის დანთებით ეკლესიაში
ვერ შეხვალ.
საკითხების ამგვარად დაყენება, ალბათ, მრავალ შეკითხვას ბადებს.
ასეც უნდა იყოს - ქართველებს ხომ მრავალი რამის გაგება და შესწავლა
მოგვიწევს, სანამ ჩვენს დიდებულ წინაპრებს დავეწევით.

კვირა დღე მართლმადიდებლობის ხატია

კვირაში ერთ დღეს ღვთისმსახურებაზე დასწრება იმდენად
მნიშვნელოვანია, რომ იგი აუცილებელ მოთხოვნად დაფიქსირდა ათ
მცნებაში. ეს დღე ქრისტეანთათვის არის კვირა, რამეთუ სწორედ კვირა

65
დღეს მოხდა აღდგომა, ანუ სიცოცხლისა და მარადისობის გამარჯვება
სიკვდილსა და სასრულობაზე. კვირა დღე მარადისობის ხატია. ამ
დღეს წირვაზე (რომელიც ქრისტეს ცხოვრებაა) არ-დასწრებით
ადამიანი გაემიჯნება მარადიულ სიცოცხლეს და სასიკვდილოდ
სცოდავს.
ძალზე საინტერესოა ამ მხრივ ერთი ღირსი მამის საუბარი ერთ-ერთ
ქრისტეანთან, რომელიც კვირა დღის წირვებს ხშირად აცდენდა.
ღირსი მამა ჰყვება, რომ ორი კაცი ერთმანეთს დაემგზავრა.
ერთ-ერთს შვიდი ოქროს ფული ჰქონდა. მეორე კი თავისი
გაჭირვებული მდგომარეობის გამო წუწუნებდა: არ ჰქონდა
სამსახური; ავად იყო და მკურნალობის ფულს ვერ შოულობდა;
წვრილშვილის პატრონიც იყო და ბავშვები შიმშილობდნენ...
ყოველივეს თანდათანობით ჰყვებოდა და მონეტების მქონეც,
ებრალებოდა რა ეს გაჭირვებული, თანდათანობით აძლევდა ფულს.
საბოლოოდ შვიდიდან ექვსი მას მისცა, თავისთვის კი მხოლოდ ერთი
მონეტა დაიტოვა.
შემოაღამდათ. დასაძინებლად დაწვნენ. გაჭირვებული ფხიზლობდა
და, როდესაც დარწმუნდა, რომ მის კეთილისმყოფელს ეძინა, მიეპარა,
თავში ჩაარტყა, ის დარჩენილი მონეტაც ამოაცალა და შვიდი ოქროს
მონეტით უბეგავსებული თავის გზაზე
წავიდა.
ამის შემდეგ ღირსი მამა ეკითხება ერისკაცს, კაცური
სამართლით, რისი ღირსიაო უმადური მგზავრი?
სიკვდილისო, - უპასუხებს ერისკაცი.
შენა ხარო ეს კაცი, - მიუგო ღირსმა მამამ, რამეთუ თავისი შექმნილი
შვიდი დღიდან ექვსი შენ მოგცა ყოფითი საქმეების აღსასრულებლად,
ხოლო ერთი თავისთვის დაიტოვაო. შენ კი, კვირა დღის
უპატივცემულობით, ის ერთიც წაართვი, რითაც სასიკვდილოდ
სცოდავო.
ყველასთვის გასათვალისწინებელია ეს ამბავი.

66
 რა მნიშვნელობა აქვს ჯვარსა და ხატს?
ხატი გარკვეული რეალობის სიმბოლურად გადმოცემის საშუალებაა.
მაგალითად, შეიძლება ითქვას, სახარება ქრისტეს ხატია, სიტყვებით
გადმოცემული; „ქართლის ცხოვრება” კი საქართველოს ხატია, ასევე
წერილობით გადმოცემული. რაღაცის ან ვინმეს ხატი შეიძლება
შეიქნას მუსიკის, პოეზიის ან კიდევ სხვა რაიმე სიმბოლოს
საშუალებით; ასევე ფერებისა და ხაზების, ანუ მხატვრობის
საშუალებით.
მხატვრობის მეშვეობით შეიძლება ნებისმიერი პიროვნების ხატი
შევქმნათ. როდესაც ახლობელი ადამიანის სურათს ვუყურებთ, ჩვენს
წარმოსახვაში იმ პიროვნებას მივეახლებით, ვინც სურათზეა
გამოსახული.
ღვთაებრივმა პიროვნებამ ადამიანური ბუნება (კაცობრივი სული და
ხორცი) მიიღო, რითაც მისი ფერებით გამოსახვის საშუალება მოგვეცა.
ზემოთქმულს თუ მოვიშველიებთ (ახლობლის სურათის შეხედვა),
ქრისტეს ხატი მაცხოვრის პიროვნებასთან, ანუ ძე ღმერთთან
გვაკავშირებს.
აღსანიშნავია ისიც, რომ ღმერთმა ადამიანური ბუნების მიერთებითა
და განწმენდით მთელი სამყაროს განახლება და განწმენდა გახადა
შესაძლებელი, რამეთუ ადამიანი თავის თავში მოიცავს მთელ
სამყაროს - არამატერიალურსა და მატერიალურს, ცოცხალსა და
არაცოცხალს. ამიტომ კურთხევის მიერ ხატის მატერიალური
შემადგენლობაც განწმენდილი და მადლმოსილი ხდება, რითაც იგი
(ხატი) ზეცაში გამავალი ერთგვარი სარკმელია ჩვენთვის.
ჯვარი უკიდურესი თავმდაბლობის, ღვთისგან ადამიანისადმი
უსასრულო და თავგანწირული სიყვარულის გამოვლინებაა;
ჯვარი ბოროტებასა და უზნეობაზე გამარჯვების იარაღია;
ჯვარი მოწოდებაა ადამიანისადმი თავგანწირული სიყვარულისა
და ქრისტესათვის მოწამეობისა;
ჯვარი ქრისტიანისათვის სამოქმედო განწესება და ღირსებაა;
ჯვარი სიმდაბლის და მორჩილების მასწავლებელია;
ჯვარი ქრისტეს ნიშანია და იგი წინამორბედად გამოისახება ცაზე
მისი მეორედ მოსვლის წინ;

67
 დაბოლოს, ჯვარი ღვთის ძალაა - ქრისტეს მიერ ჩვენთვის
მოცემული, რათა ჯვრით გაძლიერებულებმა ქრისტეს მოწაფეობა და
ამქვეყნად მისი საქმის გაგრძელება შევძლოთ.

სინანული
მიზეზ-შედეგობრივი კავშირებიდან (რომელიც ამსოფლიური
არსებობის წესია), განთავისუფლება აუცილებელია ადამიანობის
სრული გამოვლინებისათვის.
ფატალურ კანონთაგან ზოგიერთი ადამიანს აპირუტყვებს (ქვების
პურად გადაქცევა), დემონურ ბუნებას სძენს (ტაძრიდან გადავარდნა,
სიმდიდრისა და ძალაუფლების შეთავაზება). ეს ყოველივე ბოროტის
ხელშეწყობით ხდება.
ყოველივე ამისგან გათავისუფლება მხოლოდ მაშინაა შესაძლებელი,
თუ ადამიანის დაცემულ ნებას ღვთის უწმიდესი
და ყოვლისშემძლე ნება ჩაენაცვლება: “...იყავნ ნებაჲ შენი...”.
ნებელობათა ეს ჩანაცვლება მიიღწევა მხოლოდ საკუთარ თავზე
დიდი იძულებით, ჩვენი ბუნების სრული მეტამორფოზით (რამეთუ
ნება ბუნების თვისებაა და იგი მჭიდრო კავშირშია ადამიანური
ბუნების სხვა ძალებთან), ანუ სინანულით არის შესაძლებელი.
სინანული არ არის პატიების იურიდიული აქტი. იგი ადამიანის
სულის მუდმივი მდგომარეობაა.
სინანული მუდმივი შეგრძნებაა საკუთარი დაცემულობისა და
მუდმივი მცდელობაა წამოდგომისა. შეგრძნებაა უღირსებისა და
მეცადინეობაა ღირსების დაბრუნებისა. მგლოვარებაა ჯოჯოხეთში
ყოფნისა და დაუოკებელი სწრაფვაა სამოთხისკენ. ყოველივე ეს
ლოცვის არსს და მიზანს წარმოადგენს.
ადამიანურ ბუნებას უჭირს იმის დაჯერება, რომ ცოდვილია,
ავადაა. აუცილებელია საკუთარი თავის მუდმივი მხილება. ეს ჩვევად
უნდა გვექცეს და, როდესაც განსაცდელი მოვა, ეს ჩვევა საშუალებას
მოგვცემს, საკუთარი თავი დავადანაშაულოთ. ქრისტიანული ასკეტიკა
გვასწავლის, რომ განსაცდელის დროს ეს არის ერთადერთი სწორი
ნაბიჯი, იგი გვიხსნის განკითხვისაგან, წუწუნისაგან, საკუთარი თავის
სიბრალულისაგან, შფოთისაგან, გაბოროტებისგან, ანუ ცოდვისაგან.
68
 საკუთარი თავის მხილებას და დადანაშაულებას თავიდანვე უნდა
ვეცადოთ, თუნდაც მექანიკურად. შემდეგ ჩვევაში გადაგვეზრდება და
მისი საშუალებით ნებისმიერ განსაცდელს გავუძლებთ, ყველა
უბედურებას ღირსეულად გადავიტანთ.

არიან თუ არა ბავშვები უცოდველნი?

ქრისტიანობაში ცოდვის ორი გაგება არსებობს. პირველი,
როდესაც ადამიანი სჩადის არასწორ, სინდისის საწინააღმდეგო
დანაშაულებრივ ქმედებას ღვთისა და მოყვასის წინაშე. ამგვარი
გაგებით, რა თქმა უნდა, ბავშვები პიროვნულად უცოდველნი არიან.
მეორე პირველქმნილი, ანუ ადამისეული ცოდვაა. ადამის ცოდვა
თვისობრივად განსხვავდება და შეუდარებლად აღემატება ყველა
ჩვენს შეცოდებას. მან უარყო ღმერთი და ეს უმძიმესი ცოდვა,
მართალია, ეშმაკის ცდუნებით, ჩაიდინა. მაგრამ ყოველგვარი
შინაგანი მიდრეკილებისა და აუცილებლობის, თუ გარეგანი
იძულების გარეშე, ანუ აბსოლუტურად თავისუფლად. ცოდვის
შედეგად ადამი დასცილდა ღმერთს, ვითარცა სიკეთის, სიცოცხლის
და ბედნიერების წყაროს; მასში (ადამში) ცოდვის სიმძიმისაგან
დაზიანდა ზოგადად ადამიანური ბუნება, რის გამოც მთელი მისი
შემდგომი შთამომავლობა უკვე დაზიანებული, ღმერთს
დაცილებული, ავადმყოფი ბუნებით იბადება. ეს მდგომარეობა
იმდენად მძიმე და გამოუვალი იყო, რომ ჩვენს გადასარჩენად თვით
ღმერთის ადამიანად მოსვლა გახდა საჭირო, თავად ღმერთი გახდა
მხსნელი.
ზემოთქმულიდან გასაგები ხდება, რომ ჩვილი ბავშვები
პიროვნულად არიან უმანკონი, რადგან მათ ჯერ არა აქვთ სიკეთესა და
ბოროტებას შორის არჩევანის გაკეთების უნარი, მაგრამ ბუნებით
ცოდვილნი არიან; ანუ მათ სრულად აქვთ მიღებული ადამისეული,
დაზიანებული, ღმერთს დაცილებული და ავადმყოფი ბუნება ყველა
უმძიმესი შედეგით: ცოდვიანი მიდრეკილებებით, ხორციელი
ავადმყოფობითა და სიკვდილით, ღმერთთან ყოფნის უუნარობით.
ისიც უნდა ითქვას, რომ არც ერთი ბავშვი არ არის ადამზე უკეთესი,
69
რადგანაც თავად განსაჯეთ: თუკი ჩვენმა უცოდველმა, სამოთხეში
მყოფმა წინაპარმა შესცოდა, და მით უფრო შევცოდავთ ჩვენ,
ცოდვიანნი და ღმერთთან ყოფნის უნარწართმეულნი! წმიდა წერილიც
ხომ ამას გვასწავლის, რომ ადამში ყველამ შევცოდეთ.
ყოველი ახალშობილი შვილია ძველი ადამისა, გადარჩენისათვის კი
აუცილებელია განახლება, სულიერად მეორედ შობა, ძველი ადამის
შვილობიდან ქრისტეს, ანუ ახალი ადამის შვილად გახდომა. აქედან
გამომდინარე, გასაგები ხდება, თუ რაოდენ სასიცოცხლოდ
აუცილებელია ახალშობილთა მონათვლა, რითაც ისინი
განახლებულნი, ქრისტეს შვილნი, სასუფევლის მოქალაქენი ხდებიან.

რატომ ავადმყოფობენ ბავშვები?

(პიროვნული ცოდვა და მისი შედეგები)

ამ შეკითხვას ხშირად სვამენ ღვთის მაძიებელი ადამიანები.

ძნელია, შეათანხმო ყოვლადსამართლიანი ღვთის არსებობა
პიროვნულად უცოდველი ჩვილის ავადმყოფობასთან. აგრეთვე
არსებობს არასწორი შეხედულება, რომ, თითქოს, მშობლების
ცოდვების გამო ღმერთი შვილებს სჯიდეს. წმიდა წერილიც,
თითქოს, ურთიერთგამომრიცხავ სწავლებებს გვაძლევს: ერთი
მხრივ, ადამისა და ევას მიერ ჩადენილ დანაშაულს პირველქმნილ
ცოდვას უწოდებს და გვასწავლის, რომ ამ ცოდვის გამო მთელი
კაცობრიობა ისჯება; აგრეთვე, მშობლების დანაშაულის გამო შვილები
მეოთხე თაობამდე ისჯებიან; მეორე მხრივ, წმიდა წერილი
გვმოძღვრავს, რომ მშობლების ცოდვა შვილებზე არ გადადის.
მართლმადიდებლობაც ასე ასწავლის: უსამართლობა იქნებოდა
მშობლების ცოდვა შვილებს მოჰკითხვოდათ.
მიზეზი გაუგებრობისა თავად ტერმინ “ცოდვის” უმართებულოდ
აღქმაში მდგომარეობს. საღვთისმეტყველო გაგებით, ცოდვა
ზოგადად ადამიანური ბუნების ავადმყოფობაა და არა მხოლოდ
დანაშაული. ადამიანი ცოდვილია - ეს ნიშნავს, რომ იგი დამნაშავე და
ავადმყოფია, რაც `კლინიკურად~ ადამიანის ღმერთთან ყოფნის

70
უუნარობით ვლინდება. ამითვე ვლინდება პირვექმნილი ცოდვის
არსი: პირველმა ადამიანებმა ღვთის წინაშე შესცოდეს, ნებაყოფლობით
უარყვეს ღმერთი, დასცილდნენ მას, ანუ სიცოცხლის წყაროს, რის
გამოც მათი ბუნება ისე დაზიანდა, რომ მათ ღმერთთან ყოფნა ვეღარ
შეძლეს; ანუ ადამიანურმა ბუნებამ ადამსა და ევაში ღმერთთან ყოფნის
უნარი დაკარგა. მათი შთამომავლობაც, ანუ თითოეული ადამიანი
იმავე ბუნებისაა და არავის შეუძლია ღმერთთან ყოფნა, ანუ ცხონება,
სასუფევლის დამკვიდრება. ესე იგი, ადამის პიროვნულმა ცოდვამ
დააზიანა მისი ბუნება. ეს ბუნება გადმომეცა მემკვიდრეობით. და
ამის გამო მეც მაქვს დაკარგული ღმერთთან ერთობის უნარი.
მართალია, პიროვნულად მე პასუხს არ ვაგებ ადამის მიერ ჩადენილ
საქციელზე, მაგრამ მეორე მხრივ, ადამში ყველამ შევცოდეთ, როგორც
ამას წმიდა წერილი გვასწავლის; ანუ: არა ვართ რა არაფრით უკეთესი
ადამზე, ჩვენც იმავეს მოვიმოქმედებდით; და დღემდე ჩავდივართ
მსგავსს და უარეს ცოდვებსაც.
პირველქმნილი ცოდვით დაზიანებული ადამიანური ბუნება
სხვადასხვაგვარად, მათ შორის ბავშვების ავადმყოფობებითაც
ვლინდება, მაგრამ არა ბრმა შემთხვევითობით, არამედ საღვთო
განგებულებით. ესე იგი, წინაპართა ცოდვების გამო ადამიანი არ
ისჯება, არამედ მემკვდრეობით მიღებული ფსიქო-სომატური
დარღვევები და ყოფითი განსაცდელები ემსახურება ადამიანთა
სულიერ გამოფხიზლებას, გენეტიკურად მიღებული ცუდი
მიდრეკილებებისაგან თავის დაღწევას, ღვთისაკენ სვლას და სულის
ცხონებას.
ბავშვების ავადმყოფობანი ხშირად მშობელთა უღმერთობის
ცოდვისაგან გადარჩენას ემსახურება. ისინი, როგორც უცოდველნი
(მხოლოდ პიროვნულად), თავიანთი ტკივილებით, თითქოს, საკუთარ
თავზე იღებენ უღმერთო მშობლების ცოდვებს და ამით ქრისტეს
ემსგავსებიან, რომელმაც, ერთადერთმა უცოდველმა (როგორც
პიროვნულად, ისე ბუნებით), თავად იტვირთა კაცობრიობის
ცოდვები. მართლაც, რამდენი მშობლის გადარჩენას, ქრისტეს გზაზე
შედგომას შესწირვია შვილი. შვილზე მოწეული განსაცდელი,
როგორც ყველაზე უმძიმესი, ხშირად ერთადერთი საშუალებდღა
რჩება უღმერთობის ჭაობში მყოფი მშობლის აღმოსაყვანად.
სამწუხაროდ, ღმერთს სხვა საშუალებას ჩვენ თვითონ აღარ ვუტოვებთ.
71
 ვეცადოთ, ყოველივეს მარადისობის პესპექტივით ვუცქიროთ.
გვახსოვდეს, ღმერთი მოსიყვარულე მამაა და მისი
ჩვენდამიQქმედება, უგამონაკლისოდ, ყოველთვის სიკეთეა და
მარადიულ სიცოცხლეში ჩვენს შესვლას ემსახურება.

მომაკვდინებელი ცოდვა
დავიწყოთ ნუგეშის სიტყვით. არ არსებობს ჩადენილი საქმე,
ღმერთმა რომ არ მოგვიტევოს. უფალს სურს, გულში ჩაგვიკრას.
უფალი დანაშაულს მისი ჩადენისთანავე მოგვიტევებს, როგორც დედა
მიუტევებს თავის შვილს, რომელმაც პატარა ხელი ცხელ ქურაზე
დაიწვა. მაგრამ მხოლოდ მიტევება არ არის საკმარისი, ბავშვს
მკურნალობა სჭირდება და იმის გაცნობიერებაც, რომ მსგავსი
საქციელი აღარ ჩაიდინოს, თორემ იგივე დაემართება.
საჭიროა გააზრება:
რა არის ცოდვა ზოგადად და მათ შორის რომელი კვალი
ფიცირდება მომაკვდინებლად?
ნიშნავს თუ არა მომაკვდინებელი უპატიებელს?
ჩვენ ვინანიებთ ღვთის თუ მოძღვრის წინაშე?
თუ ღვთის წინაშე, მაშინ რაღა საჭიროა, მღვდელი ისმენდეს?
რატომ ეწოდება ცოდვების მონანიებას სინანულის საიდუმლო და
არა აღსარებისა?
საზოგადოდ, რა არის სინანული და რა არის აღსარება?
რატომ იწოდება სინანული საიდუმლოდ, რა საიდუმლოა ეს და რა
აღესრულება ფარულად ამ დროს ადამიანში?
დასმულ შეკითხვებზე პასუხის გაცემა მრავალ ინტელექტუალურ
ბარიერს მოხსნის და მორწმუნეს აღსარებაზე მისვლას, მოძღვრის
წინაშე გულის გახსნას გაუადვილებს.
ცოდვა, უპირველეს ყოვლისა, არის ადამიანური ბუნების უუნარობა
ღმერთთან ყოფნისა. ადამიანს ისევე არ შეუძლია ღმერთთან ყოფნა,
როგორც გახელილი თვალებით ზენიტში მყოფი მზის ყურება.
ყოველი ადამიანი პირველი ადამიანის - ადამის გენეტიკური
მემკვიდრეა და ამიტომ აქვს მისი მსგავსი ბუნება. ადამს, ღვთის
72
შეგნებული უარყოფის შემდეგ, ღმერთთან ყოფნა აღარ შეეძლო -
ამიტომ არ შეგვიძლია ჩვენც.
ცოდვაა ასევე ჩვენი ცხოვრების ის წესი, რომელიც ღვთისკენ არ არის
მიმართული.
ცოდვაა ყოველი საქმე, რომელიც ღვთის სადიდებლად არ
წარიმართება.
თუ ცოდვებს დავყოფთ ჩადენილ ქმედებათა სიმძიმის მიხედვით,
აშკარა გახდება ღვთისა და ადამიანის წინაშე მიმართულ იმ ქმედებათა
სიმძიმე, რომლებიც ათ მცნებაშია გადმოცემული.
მაგრამ ცოდვები შეიძლება სხვაგვარადაც დავაჯგუფოთ:
რომლებსაც გვაპატიებს ღმერთი და რომელსაც არ გვაპატიებს.
ღმერთი ნებისმიერ ცოდვას გვაპატიებს, თუ შევინანებთ, ანუ
შევებრძოლებით და შევიძულებთ მას ქრისტეს სიყვარულისათვის.
მაგრამ ღმერთი არ და ვერ გვაპატიებს შეგნებულ უღმერთობას, ანუ
მდგომარეობას, როცა არ გვაინტერესებს და არ ვეძიებთ ჭეშმარიტებას,
არ ვფიქრობთ ცხოვრების საზრისზე, შეგნებულად ვხუჭავთ თვალს
სიმართლეზე, არ ვუსმენთ სინდისს, არად ვაგდებთ ღვთისაგან
ხშირად გამოწვდილ ხელს, როცა წარმატებას საკუთარ თავს მივაწერთ,
ხოლო წარუმეტებლობას - ღმერთს, როდესაც ჩვენი ცხოვრების წესით
ვაკეთებთ არჩევანს: ღმერთო, არ მინდიხარ.
მაშასადამე, თუ ადამიანს არ სურს ღმერთთან ყოფნა, არ დგამს
მისკენ ნაბიჯს, არ ებრძვის საკუთარ თავში უღმერთობას და მისგან
გამომდინარე შედეგებს, მაშინ ადამიანის მდგომარეობა უმძიმესია.
ასეთი ადამიანი სიცოცხლეზე ამბობს უარს და თვითმკვლელია.
ამგვარის პატიების მექანიზმი არ არსებობს. პატიება ღმერთთან
დაბრუნებას ნიშნავს, ხოლო ასეთს ღმერთთან ყოფნა არ სურს.
რაც შეეხება უმძიმეს, სულიერ თუ ხორციელ, სასიკვდილო ცოდვებს,
ისინი წვეთიც კი არ არის ღვთის მამობრივი სიუვარულის
უსაზღვრო ოკეანეში. მთავარია, ადამიანმა გააცნობიეროს ცოდვა
(ამაში ღვთის მადლი ეხმარება), შეიძულოს, ზურგი შეაქციოს
უღმერთობას და მტკიცედ დაიწყოს სვლა ღვთისაკენ. ასეთ დროს
ადგილი აქვს ადამიანის მეტამორფოზას, სახეცვლილებას
უკეთესობისაკენ, ღვთისაკენ. ამას სინანული ეწოდება.
ცოდვა, როგორც უღმერთობა, ღმერთთან ყოფნის უუნარობა,
მართლმადიდებლობაში ადამიანური ბუნების ავადმყოფობად
73
განიხილება და იგი მადლისმიერ კურნებას საჭიროებს, რომელიც
ადამიანებს, ქრისტეს მცნებისაებრ, მაცხოვრის მისტიური სხეულის,
ანუ ეკლესიის მიერ მიენიჭებათ.

გარეგნული მხარე ცოდვათა მიტევებისა

მონანული ქრისტიანი (უღმერთობისაკენ ზურგშექცეული და
უფლისაკენ მტკიცედ მავალი) აღსარებას ამბობს მოძღვართან,
რომელიც მონანულს შენდობის ლოცვას უკითხავს. თუ სინანული და
აღსარება გულწრფელია, მაშინ ეკლესიაში არსებული მადლის მიერ და
უფლის ბრძანებისა გამო, რომ: ვისაც ეკლესია ცოდვებს მიწაზე
მიუტევებს ზეცაში მიეტევებაო, მონანულს თავად უფლისაგან
მიეტევება ცოდვები და მასში იწყება ცოდვიანი მიდრეკილებების
აღმოფხვრის პროცესი, ანუ ცოდვიანი ბუნების განკურნება.
მოძღვრის წინაშე ცოდვის აღიარებას, ღვთისაგან მადლის მონიჭების
გარდა, აღმსარებლისათვის ფსიქოლოგიური მნიშვნელობაც აქვს. ეს
ნიშნავს, რომ მორწმუნეს პასუხისმგებლობა ხილული მოძღვრის
წინაშეც აქვს. ცოდვასთან ბრძოლის დროს ამგვარი პასუხისმგებლობის
არსებობის აუცილებლობას აჩვენებს გამოცდილება.
აღსარებას ადამიანი უდიდესი პასუხისმგებლობით უნდა მოეკიდოს.
ყოველი აღსარება მორწმუნისათვის აღთქმის დადების ტოლფასია.
ადამიანი, ღმერთს მინდობილი, მთელი არსებით უნდა ცდილობდეს,
აღარ მიუბრუნდეს აღიარებულ ცოდვას. სინანულის არქონის
შემთხვევაში აღსარების თქმას აზრი არა აქვს. სინანული
(ღვთისაკენ სვლა) კი ადამიანის ყოველდღიური ცხოვრებით უნდა
ვლინდებოდეს. აღსარების დროს არ შეიძლება ცოდვის დაფარვა.
აღსარების დროს უნდა ვეცადოთ, ნიღაბი ჩამოვიცილოთ და ღვთის
წინაშე ნამდვილი სახით წარვდგეთ. სხვა შემთხვევაში ცოდვის
სიმძიმეც გაგვიორმაგდება და სიამაყით ნაკვები
პატივმოყვარეობიდანაც ვერ განვთავისუფლდებით.
ღვთისმსახურებას, სადაც ადამიანი ცოდვებს აღიარებს, სინანულის
საიდუმლო ეწოდება. ქრისტიანობაში საიდუმლო არ,ნიშნავს რაიმე
დამალულს, გასაიდუმლოებულს. უბრალოდ,,ყველაფერი არ
გამოითქმება სიტყვით, არ დაინახება ფიზიკური თვალით.
ქრისტიანზე აღსარების დროს ღვთის მადლი მოქმედებს.
მოძღვისაგან შენდობის ლოცვის წაკითხვით სულიწმიდის მადლით
74
ზეცაში მიეტევება მის მიერ აღიარებული ცოდვები; მადლითვე
ხდება მისი ცოდვიანი მიდრეკილებებისაგან განთავისუფლება,
დაზიანებული, სნეული და დაცემული ბუნების კურნება და
მეტამორფოზა.
გულწრფელი სინანულისა და აღსარების შემთხვევაში ადამიანს
უთავისუფლდება სინდისი, უმშვიდდება სული, ეუფლება სიხარული.
სინანულის არქონის, არაგულწრფელი აღსარების ან დამალული
ცოდვის შემთხვევაში ადამიანი აღსარებიდან დამძიმებული გამოდის.
ასეთი აღსარების შემდეგ უფალთან ზიარება არ შეიძლება. უღირსად
მაზიარებელი ბოროტი სულისაგან დაუცველია, მოელის
განსაცდელები და შეიძლება საერთოდ დასცილდეს უფალს.
ზოგჯერ აღმსარებელს მოძღვართან მძიმე ცოდვის აღიარების
რცხვენია. ასეთებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მოძღვარს ვერაფრით
გააკვირვებ და მას (მოძღვარს) მით უფრო უყვარს სულიერი შვილი,
რაც მეტად გახსნილია, რაც მეტად ჩამოიხსნის ფარისევლობის ნიღაბს.
ღმერთმა ძალა მოგცეთ ცოდვების გულწრფელი აღიარებისა.
გახსოვდეთ, სინანული უფლისაკენ სვლაა, მეტამორფოზაა; ეს არის
პროცესია, რომელიც მთელი მიწიერი ცხოვრება გრძელდება, ამიტომ
ნამდვილი აღსარება მთელი ცხოვრება ისწავლება.
მიენდეთ უფალს. ენდეთ მოძღვარს. ყველაფერი კარგად იქნება.
უფალმა დაგლოცოთ, დაგამშვიდოთ.

მე ვლოცულობ, რომ უფალთან ვიყო,

ხოლო - სადაც უფალია,
იქ არის სასუფეველიც
“ესე ნათესავი არარჲთ განვალს, გარნა ლოცვითა და მარხვითა” (მათე
17, 21) - გვასწავლის უფალი. ეს იმას ნიშნავს, რომ წუთისოფლის
საცდურთან ბრძოლისას ჩვენი მთავარი იარაღი ლოცვა და მარხვაა.
ლოცვით უნდა ვითხოვდეთ, ლოცვით უნდა ვმადლობდეთ, ლოცვით
უნდა ვადიდებდეთ უფალს. სხვასთან თუ არა, საკუთარ თავთან მაინც
არაერთხელ გვიღიარებია, რომ შორს ვართ ჭეშმარიტი ლოცვისაგან,
მაგრამ არ გვიხმს ამის გამო ფარხმლის დაყრა და ლოცვის დატევება,
75
რადგანაც, როგორც ჩვენი დღევანდელი სტუმარი, თბილისის
ჯვართამაღლების ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი თეოდორე
(გიგნაძე) შეგვახსენებს, ლოცვაც ლოცვით ისწავლება.

- სახელითა მამისაჲთა და ძისაჲთა და წმიდისა სულისაჲთა. ჩვენ

ქრისტიანები ვართ. ჩვენი ლოცვა განსაკუთრებულია და არ ჰგავს სხვა
სარწმუნოების მიმდევართა ლოცვებს. საქმე ის არის, რომ ნებისმიერ
რელიგიას აქვს თავისი მსახურება, რომელსაც ლოცვას უწოდებენ,
მაგრამ იქ, სადაც არ აღიარებენ პიროვნულ, ცოცხალ ღმერთს, ვერც
ლოცვა იქნება, რადგანაც ლოცვა ღმერთთან საუბარია. თუ მლოცველი
სულიერების გარკვეულ საფეხურზეა ასული, ეს საუბარი არის არა
მონოლოგი, არამედ დიალოგი. მლოცველი ხანდახან მაინც უნდა
გრძნობდეს ღვთისაგან პასუხს - თავისთავად ცხადია, პასუხს არა ჩვენს
სამეტყველო ენაზე, არამედ გულისმიერს, მადლისმიერს.
ამრიგად, ლოცვა საუბარია პიროვნულ ღმერთთან,
ტრანსცენდენტულ, სამყაროს მიღმიერ, ყოვლისშემძლე,
ყოვლადძლიერ არსებასთან. სწორედ ღმერთი, გვაყენებს უდიდესი
პასუხისმგებლობის წინაშე. ამიტომ თავიდან, როდესაც ადამიანი
ქრისტიანული ცხოვრების ანბანს სწავლობს, ეკლესია ურჩევს,
ლოცვად დადგომამდე გაიაზროს, რისთვისაც ემზადება, ვისთან უნდა
ისაუბროს.
ლოცვა ყოველთვის პასუხისმგელობაა. თუ ლოცვის სიტყვებს
ჩავუკვირდებით, იმასაც გულისხმავყოფთ, რომ ძალზე დიდია
პასუხისმგებლობა მლოცველისა. თუნდაც “მამაო ჩვენო”. ამ ლოცვით
უფალს ვთხოვთ, მოგვიტევოს თანანადებნი ჩვენნი, ანუ ვალები,
შეცოდებანი, ვითარცა ჩვენ მივუტევებთ სხვას, სხვა შემცოდეს. ეს იმას
ნიშნავს, რომ ჩვენ თავს ვიკრავთ და ვიწყევლით, თუკი თავად არ
ძალგვიძს მიტევება, რადგანაც თვითონვე ვდებთ პირობას, რომელსაც
არ (ან ვერ) ვასრულებთ და, მაშასადამე, ღმერთს არმიტევებას ვთხოვთ.
- ზოგიერთი რელიგიური დაჯგუფების წევრები უმეტესად
საკუთარი სიტყვებით ლოცულობენ. რა მნიშვნელობა აქვს წმიდა
მამათა მიერ დაწერილი ლოცვების აღვლენას?
- ქრისტიანობა გამოცხადებითი რელიგიაა და ამ გამოცხადებათა
ნაწილია ეკლესიის წმიდა მამების მიერ აღვლენილი ლოცვები. ისინი
სულიწმიდის ნაყოფია. მათი საშუალებით ჩვენ ღმერთის შემეცნებას
76
შევძლებთ, ანუ გავიგებთ, რას ითხოვს უფალი ჩვენგან, როგორ
ვესაუბროთ მას და, ამავე დროს, როგორ შევიმეცნოთ საკუთარი თავი.
ეს კი ძალიან მნიშვნელოვანია.
ქრისტიანობა გულისმიერი რელიგიაა. ეს ლოცვები წმიდა მამათა
გულიდანაა ამოსული. იქ, სადაც გული გახსნილი არ არის, არ
არსებობს ლოცვა. წმინდანსაც იმიტომ ჰქვია წმიდა მამა, რომ ის არა
ოდენ ზნეობრივად ცხოვრობს, არამედ მის გულში ღვთის მადლია
დამკვიდრებული და მისი ლოცვა, შეიძლება ითქვას, სისხლთან
ერთად არის გადმოღვრილი განწმენდილი გულიდან. როგორც წმიდა
პავლე მოციქული გვასწავლის, თავად სულიწმიდა გვანიჭებს
მადლს, გვაძლევს მაგალითს და, თითქოსდა, ჩვენი ბაგეებითაც კი
მეტყველებს. უფალი ამბობს: ეძიებდეთ სასუფეველსა და ყოველივე
მოგეცემათო. ხოლო ის, თუ რას ნიშნავს სასუფევლის ძიება, სწორედ
ლოცვებშია განცხადებული. ხშირად სულიერი შვილების შეკითხვას:
”როგორები უნდა ვიყოთ?” - ვუპასუხებთ: ილოცე, ჩაუფიქრდი, რას
კითხულობ; რასაც კითხულობ, რასაც ხედავ, ისე უნდა იცხოვრო.
ამრიგად, ეს ლოცვები ჩვენი ცხოვრების ერთგვარი სამოქმედო
პროგრამაა.
- რა სახის ლოცვები არსებობს და უფრო ხშირად რომელს უნდა
აღვავლენდეთ?
- ლოცვები შეიძლება დავყოთ იერარქიულ საფეხურებად. არსებობს
სავედრებელი ლოცვა, როცა ამქვეყნიურს ითხოვს ადამიანი. ეს
გარკვეულწილად “მამაო ჩვენოშიცაა” განცხადებული: “პური ჩვენი
არსობისაБ მომეც ჩვენ დღეს”, - ამით ჩვენ ვითხოვთ ზიარების მადლს,
ჩვენს სულიერ პურს, რადგანაც კვება სულსაც სჭირდება, მაგრამ ამავე
დროს ამ სიტყვებში ყოფითი სათხოვარიც იგულისხმება.
სავედრებელია “მეუფეო ზეცათაო, ნუგეშინისმცემელო”. ამ ლოცვით
სულიერ ნუგეშს ვითხოვთ.
არსებობს სავედრებელი ლოცვა, როცა ვითხოვთ ცოდვათა მიტევებას
და შენდობას და, რაც მთავარია, ვგრძნობთ ამის საჭიროებას. რა თქმა
უნდა, ეს აღემატება ნებისმიერ ყოფით სათხოვარს, როგორც
ხორციელს, ისე სულიერს.
აღსარებაც თავისი გარეგნული ნიშნით ლოცვაა. ადამიანი იჩოქებს
მაცხოვრის წინაშე, რომლის სიმბოლოც არის ჯვარი და სახარება, და
აღიარებს თავის ცოდვებს. მოძღვარი დგას მოწმედ, რათა აღსრულდეს
77
ღვთის კურთხევა. რასაც კაცს ეკლესია, ამ შემთხვევაში - მოძღვარი
მიუტევებს, ზეცადაც მიეტევება. იდეალურია აღსარება, როცა
ადამიანი სიტყვით აღიარებს იმას, რასაც უფალი მის გულში ისედაც
ხედავს, ანუ მისი გულისსიტყვა ბაგეებით გამოთქმულს ემთხვევა. ეს
კი ძალიან რთულია. ეკლესიაში უამრავი ლოცვაა, თუნდაც ზიარების
წინა მეოთხე ლოცვა, რომლებიც, ფაქტობრივად, აღსარებას
წარმოადგენს.
არსებობს მადლიერების ლოცვაც, როცა ადამიანი მადლიერებას
გამოხატავს შემოქმედის მიმართ. მაგრამ ყველას აღემატება
დიდებისმეტყველება - ლოცვა, როცა არაფერს ვთხოვთ უფალს, თვით
ცოდვების მიტევებასაც კი, მაგრამ გვაქვს მოთხოვნილება და
სურვილი, იგი ვადიდოთ. ამას გამოხატავს “ალილუია” -
ვადიდებდეთ უფალს, `წმიდა არს, წმიდა არს, წმიდა არს უფალი
საბაოთ...”, “დიდება მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა” და სხვანი.
- უფალს ხომ არაფერს შესძენს ადამიანის მიერ აღვლენი ლი
დიდება. რატომ არის ეს ლოცვა ყველაზე აღმატებული?
- არა იმიტომ, რომ ღმერთს სიამოვნებს დიდება. საქმე ის არის, რომ
უფალთან ურთიერთობას სხვადასხვა გრადაცია აქვს. პირველია:
დასაბამი სიბრძნისა არის შიში ღვთისა. სხვაგვარად რომ ვთქვათ,
სულიერი ცხოვრება იწყება მაშინ, როცა ეს გრძნობა ჩნდება. მას თან
ახლავს სულიერი თვალის ახელა, რაც კაცს საკუთარ თავს დაანახვებს.
ადამიანს ეშინია ღმერთის დაკარგვის, ხედავს, რომ ღირსია
ჯოჯოხეთში დამკვიდრებისა, შეიძლება კიდევაც ჰქონდეს განცდა
ჯოჯოხეთისა. ასე ხდება მისი სულიერი მოქცევა. ეს შიში უდიდესი
სათნოებაა და საკმაოდ სერიოზული ნაბიჯია ადამიანის
ცხონებისათვის.
არსებობს საპირისპირო მდგომარეობაც, როდესაც ადამიანი
პირდაპირ სასუფეველზე ფიქრობს. ამგვარ მდგომარეობაში ყოფნას
იმათ ურჩევენ, ვინც მიდრეკილია უიმედობისაკენ. მაგრამ მამები
გვასწავლიან, რომ არც ღვთის შიში და არც სასუფევლის ნეტარებაზე
ფიქრი არ არის საკმარისი სრულყოფილი სულიერი ცხოვრებისათვის.
ამისთვის აუცილებელია ღვთის სიყვარული. როცა ადამიანს აქვს
ღვთის სიყვარული, იგი სრულ თავდავიწყებაში ვარდება. ღვთის
მოშიში შეწყალებას, ცოდვათა მიტევებას, განსაცდელისაგან ხსნას,
ხელის მომართვას ან სასუფეველს ევედრება უფალს, ხოლო ის, ვისაც
78
ღმერთი უყვარს, აღარაფერს ითხოვს. მას არც ჯოჯოხეთის ეშინია, არც
სამოთხისკენ მიისწრაფვის, მხოლოდ ღმერთზე ფიქრობს. ეს კი
სამოთხისეული მდგომარეობაა.
წმიდა იოანე ოქროპირი ხანდახან მეტისმეტად მკაცრად მსჯელობს
ჯოჯოხეთზე, შემაძრწუნებელ სურათებს ხატავს, ბოლოს კი ამბობს,
ყველაზე დიდი სატანჯველი ის არის, ღმერთთან რომ არ იქნებიო.
ღვთისადმი ჩვენი სიყვარულის გამოვლინებაა მსხვერპლი ქებისა,
რომელიც აღემატება სხვა მსხვერპლს. ლაპარაკია არა მექანიკურად
წაკითხულ, არამედ ჭეშმარიტ ლოცვაზე, რომელიც მხოლოდ იქ არის,
სადაც გული იხსნება ღვთის მიმართ. თუ ადამიანს მოთხოვნილება
აქვს დიდებისა, იგი მუდამ ადიდებს უფალს. სხვათა შორის, ერთ
სქემმონაზონს აღწერილი აქვს ფსიქოლოგიური დაკვირვება იესოს
ლოცვაზე. ის წერს, რომ ამ ლოცვისას ადამიანები იმ სიტყვებზე
აკეთებენ აქცენტს, რისი მოთხოვნილებაც მათ გულს აქვს. ვისაც
განსაკუთრებულად უყვარს უფალი - “იესო ქრისტეზე”, ვინც მის
ღვთაებრივ დიდებას ჭვრეტს - “უფალოზე”, ვინც ცოდვაზე ფიქრობს
და საკუთარი არარაობის განცდა აქვს - `შემიწყალეზე”...
- რა ადგილი უნდა ეკავოს ლოცვას ჩვენს ცხოვრებაში; შეიძლება
თუ არა, ნებისმიერ წუთს გონებით ვესაუბროთ უფალს? თუ ამისთვის
აუცილებლად განსაზღვრული დრო და გარემოა აუცილებელი?
- ზოგს ჰგონია, რომ ადამიანი მხოლოდ დილა-საღამოს ლოცულობს.
სინამდვილეში, მორწმუნის ლოცვა განუწყვეტელია, მხოლოდ ლოცვის
ფორმა იცვლება - ხატებთან, ხატების გარეშე, ტრანსპორტში...
ზოგი მეკითხება: ”მამაო, შეიძლება, ლოგინში რომ ვწევარ,
ვილოცო?” - შვილო, აბა, რომ დაწვები, რა უნდა ქნა, იოცნებო? -
სწორედაც რომ უნდა ილოცო და ისე ჩაგეძინოს. თუ თვალებს გაახელ
და პირველი აზრი, რომელიც მოგდის, უფალს არ შეეხება, მაშინ არ
გყვარებია ღმერთი, რადგანაც შეყვარებული ადამიანი ყოველთვის
სიყვარულის ობიექტზე ფიქრობს.
- რა უნდა ქნას ადამიანმა, როდესაც ვერ ლოცულობს, როცა გული არ
მისდევს ბაგეებით გაცხადებულს?
- ქრისტიანობა ლოცვით ისწავლება. ლოცვაც ლოცვით
ისწავლება. საზოგადოდ, ქრისტიანობაში ასეა: როცა ადამიანს უხარია,
ლოცულობს, განსაცდელშია - ლოცულობს, რამე პრობლემა აქვს

79
მოსაგვარებელი - ლოცულობს. თვით ლოცვაა პრობლემა? - ისევ
ლოცვით სწავლობს.
ამბობენ ხოლმე, გული დახურული მაქვს და ვერ ვლოცულობო. რამ
უნდა გაათბოს გული? ისევ ლოცვამ. განიცდი თუ არ განიცდი
გულით, მაინც უნდა ილოცო. უფალი დაინახავს, რომ დგახარ,
იტანჯები, მაგრამ მაინც არ გეთმობა, გიყვარს შენი შემოქმედი და
მოგანიჭებს მადლს, როგორც საჩუქარს, ისევე, როგორც თავიდან, როცა
მოექეცი... შე დალოცვილო, ძნელი რომ არის ლოცვა, განა ღმერთმა
არ იცის? უფალმა არ იცის, რომ სიყვარული არ გექნება, თუ მადლი არ
მოგეცა? ამიტომ, როცა შენს წვალებას დაინახავს, იგი ლოცვის
მადლით დაგასაჩუქრებს.
აბა, ჩვენს გულებში ჩავიხედოთ, რამდენჯერ დაგვიწყია და
რამდენჯერ დაგვინებებია თავი ქრისტიანობისათვის! ტაძარში
დავდივართ, ვეზიარებით, აღსარებებს ვამბობთ, დილასაღამოს
ლოცვებს ვკითხულობთ, მაგრამ ქრისტიანობისთვის თავი
დანებებული გვაქვს. რა არის ქრისტიანობა? ის, რომ უფლის ანაფორას
ხარ ჩაჭიდებული და, სადაც მიდის, მიჰყვები. ერთხელ მოგვცა
უფალმა საშუალება, მის ოლარს, ანაფორას, კაბის კალთასა თუ
სახელოს ჩავჭიდებოდით, ჩვენ კი ხელი გავუშვით. ეს ხომ ღუზაა,
მაშველი რგოლია შუა ზღვაში! წმიდა ანტონი დიდი
გვაფრთხილებს, რომ ამ დროს ბოლომდე უნდა მივდიოთ უფალს.
ძნელია, მაგრამ განა რამდენ ხანს იცხოვრებ ამ ქვეყანაზე? თუნდაც 100
წელი იცოცხლო, მართალია, 100 წელი იწვალებ, მაგრამ
მარადისობასთან შედარებით ესეც არაფერია.
ჩვენ გვავიწყდება, რომ ნათლობის შემდეგ ქრისტეს მხედრებად
ვიწოდებით. გვაქვს უფლება, მოვდუნდეთ? არავითარ შემთხვევაში!
ჩვენ მეომარნი ვართ ქრისტესი და ჩვენი მთავარი იარაღი ლოცვაა.
მას ისე უნდა ვიყოთ ჩაჭიდებულნი, როგორც ღუზას ან მაშველ
რგოლს. როგორც კი მოვდუნდებით და ხელს გავუშვებთ, ღელვა
წარგვიტაცებს. როცა განსაცდელი იმატებს, უფრო მაგრად უნდა
ჩავჭიდოთ ხელი. ჩვენ კი ხელს ვუშვებთ... არადა განსაცდელი
იმიტომაც გვეგზავნება, რომ ლოცვა დავიწყოთ.
საუკეთესო საშუალება იმისთვის, რომ ღმერთზე გამუდმებით
ვიფიქროთ, იესოს ლოცვაა. ადამიანი განუწყვეტლივ უნდა
იმეორებდეს ამ ლოცვას.
80
 - გამიგონია, არ არის მიზანშეწონილი, ერისკაცი მუდმი ვად
წარმოთქვამდესო იესოს ლოცვას...
- აბა რა ვაკეთოთ მაშინ? ყველას, ვინც ამას ამბობს, ასეთ შეკითხვას
დავუსვამ: თუ ერისკაცისთვის გამუდმებით იესოს ლოცვის
წარმოთქმა არ შეიძლება, მაშ, რა აკეთოს გამუდმებით? ნებისმიერმა
ფსიქოლოგმა იცის, რომ ადამიანის ტვინს ფიქრის გარეშე სამ წამზე
მეტ ხანს არ შეუძლია გაძლება. ის განუწყვეტლივ მუშაობს, ძილის
დროსაც კი; და თუ ღმერთზე არ იფიქრა, რაზე იფიქროს? ან წმიდა
პავლე მოციქულისა როგორ არ ვირწმუნოთ, რომელიც გვეუბნება,
მოუკლებელად ილოცვიდეთო?!
თუ ლოცვა საშიშია, მაშინ სასუფეველი უფრო საშიში ყოფილა,
იმიტომ, რომ ლოცვის შედეგი სასუფეველია. მე ვლოცულობ, რომ
უფალთან ვიყო, ხოლო - სადაც უფალია, იქ არის სასუფეველიც.
სასუფეველი თქვენს გულებში ეძებეთო... ლოცვის მთელი
ძალისხმევა იქით არის მიმართული, რომ გულში იპოვო
სასუფეველი...
ლოცვა თუ საშიშია, ულოცველობა რაღაა?!
- ამ მოსაზრებას ხიბლში ჩავარდნის საშიშროებით ამართლებენ.
- წმიდა ეგნატე ბრიანჩანინოვი წერს: ვინც ამბობს, რომ ხიბლში
არ არის, სწორედ ისაა ყველაზე დიდ ხიბლშიო. ხიბლში მეტ-
ნაკლებად ყველანი ვართ, ხიბლის წამალი კი საკუთარი ცოდვების
დანახვა და სიმდაბლის მოპოვებაა. როგორ უნდა დაინახო საკუთარი
ცოდვები, რა უნდა გააკეთო ამისათვის? - მოძღვარს ეს რომ ჰკითხო,
ხომ გეტყვის, ილოცეო. ლოცვა ხიბლის წამალია და არა ხიბლში
შემყვანებელი.
ხიბლი იწყება მაშინ, როცა ადამიანს არ აქვს მორჩილება ეკლესიისა
და ვერ ხედავს თავის ცოდვებს. როდესაც ვამბობთ: ”უფალო იესო
ქრისტე, შემიწყალე მე”, - ეს ხომ ამას ნიშნავს: მაპატიე, შემინდე,
შენთან ყოფნის საშუალება მომეცი, რადგან ცოდვილიცა ვარ,
უვარგისიც და შენთან ყოფნის უნარიც არ გამაჩნია. . როცა კაცი ხვდება,
რომ ჯოჯოხეთის კანდიდატია, რომელ ხიბლში უნდა ჩავარდეს?
ხიბლი მაშინ ჩნდება, როცა კაცი ლოცვას საკუთარი ფსიქიკის
რიტმში მოსაყვანად იყენებს. ერთი ახალმოსული მრევლი მყავდა,
მაინცდამაინც წმინდა ცხოვრებით არ გამოირჩეოდა, მაგრამ უყვარდა
ლოცვა. რომ ჩავეძიე, აღმოჩნდა, რომ საათობით იკეტებოდა ოთახში
81
და ლოცულობდა. ლოცვის სიტყვებს მაინცდამაინც არ აქცევდა
ყურადღებას, მაგრამ საოცარ ნეტარებას განიცდიდა და, თუ ამ დროს
შვილი ან ცოლი შეუღებდა კარს, ისე ბრაზდებოდა, შეეძლო,
საცემრადაც გაემეტებინა. როგორ შეიძლება, უფლისაგან წამოსულ
ნეტარებას ეზიარებოდე, სიყვარულის წყაროსთან იყო და ვინმეს
ეჩხუბო?! როცა ლოცვის პარალელურად მრისხანებ, ეს იმას
ნიშნავს, რომ ხიბლში ხარ და არასწორად ლოცულობ.
სხვათა შორის, ტიპიკონში ზოგჯერ 40 “უფალო შეგვიწყალეა”, მე
კი თორმეტს ვათქმევინებ ოღონდ ნელა, დინჯად; თორემ ზოგჯერ
შეხვალ ტაძარში და ვერ გაიგებ, რას ამბობენ, მანტრას უფრო
წააგავს, ვიდრე ლოცვას. ეს ღვთის შეურაცხყოფაა.
- კიდევ რა ნიშნებით იცნობა ხიბლი?
- ამას წინათ ერთ მონასტერში გახლდით. მოვიდა ერთი ქალი,
რომელიც კეთილ საქმეებს აკეთებს, უამრავი ადამიანი გააქრისტიანა...
მაგრამ რომ დაიწყო საუბარი, აღარ გაჩერდა. ადიდა და ლოცა იქაური
მღდელმონაზონი. მეც თან მიმაყოლა... ბევრსაც ლოცულობს,
მონასტრებშიც დადის, მაგრამ ვერ ხვდება, რომ მოძღვრის
თანდასწრებით არ შეიძლება, მასზე მეტი ილაპარაკო, მით უმეტეს,
შეგონებები არიგო... ხიბლის ერთ-ერთი ნიშანი სწორედ ბევრი
ლაპარაკია. ალბათ, მავანი მეტყვის, შენც ხომ ბევრს ლაპარაკობო,
მაგრამ მე ჩემს მოვალეობას ვასრულებ. ძველი აღთქმა გვასწავლის,
რომ წინასწარმეტყველი, რომელიც არ ქადაგებს, ჰგავს ძაღლს,
რომელიც არ ყეფს. ეს ჩემი მოვალეობააა. როცა ქადაგების საშუალება
არ არის, ვცდილობ, ჩუმად ვიყო, განსაკუთრებით - არაეკლესიურ
საზოგადოებაში. რამდენიმე ხნის წინ ჩემს ნათესავებთან აღმოვჩნდი.
სულ ახლობლები, ოჯახის წევრები იყვნენ, ყველას გვიყვარს
ერთმანეთი. ორი-სამი საათი ვიჯექი, ხმა ვერ ამომაღებინეს - ღვთის
სიტყვა იმათ არ აინტერესებდათ და ფეხბურთზე კი ვერ
ველაპარაკებოდი.
სიტყვა სულის ნაწილია, უფალი ამბობს, რომ ყოველი უქმი
სიტყვისათვის პასუხს აგებ - სიტყვითა შენითა განმართლდები,
სიტყვითა შენითა დაისჯები. ლოცვაც სულის ნაწილია, იქიდან
ამოდის და ღვთისკენ მიემართება.
- მამაო, როგორ სჯობს ლოცვა - ხმამაღლა თუ ჩუმად, მხოლოდ
გონებით?
82
 - ამას არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს. ილოცეთ ისე,
როგორც გსურთ, მაგრამ აქვე დავძენ: ტაძარში ერისკაცები ხმამაღლა
არ უნდა ლოცულობდნენ, რათა სხვას ხელი არ შეუშალონ. ტაძარში
აჯობებს, ჩუმად, გულში ვილოცოთ. ისიქასტები მდუმარე ლოცვაში
იყვნენ, მაგრამ ცეცხლივით ძლიერი იყო მათი ლოცვა.
- ზოგჯერ ლოცვა არათუ გულს, გონებასაც უჭირს. როგორ
ვაიძულოთ თავი, რომ მთელი გულით, გონებაგაბნევის გარე შე
ვილოცოთ?
- ადამიანმა ყოველი სიტყვისთვის უნდა იბრძოლოს. ყოველთვის,
როცა შეამჩნევ, რომ არ გახსოვს, რა წაიკითხე, უნდა დაემხო, პატიება
სთხოვო უფალს, რადგან ამაოდ მოიხსენე მისი სახელი (ჩვენ
გვავიწყდება, რომ ღვთის ამაოდ მოხსენება მომაკვდინებელი ცოდვაა,
ამისთვის ძველ აღთქმაში ადამიანი სიკვდილით ისჯებოდა).
თუნდაც ბოლო აბზაცზე დაგვებნეს გონება, უნდა დავემხოთ, შენდობა
ვითხოვოთ და ლოცვა თავიდან დავიწყოთ. გამოცდილებით ვიცი, ეს
ადვილი გასაკეთებელი არ არის, მაგრამ ლოცვა ასე ისწავლება. მამები
ტყუილად კი არ ადარებდნენ მას მოწამეობას.
მექანიკური ლოცვა მაშინ არის ცოდვა, როცა ეგუები. არასოდეს
შეეგუო ამას, მუდამ ეცადე, გულით ილოცო.
მღვდელი ვარ და მთელი არსებით მიბრძოლია, მაგრამ მწუხრ-
ცისკარზე გადაღლილობის გამო საიდუმლო ლოცვების წასაკითხად
გონება ვერ მომიკრებია, თან მედავითნე კითხულობს ან გალობაა. აქ
საღი გონება და ღვთის შემწეობა გჭირდება. ღვთის შეწევნა
ყოველთვის თან გახლავს, მაგრამ გონება გადაღლილია; არ ვილოცო?
როგორ შეიძლება! ვკითხულობ და გონება არაფრით არ მომდევს,
ვწვალობ და არ გამომდის... უბედურება იქ იწყება, როცა ეს არაფრად
მიგაჩნია და თავს უფლებას აძლევ, ზერელედ თქვა ან არ წაიკითხო.
- წმიდა თეოფანე დაყუდებული გვირჩევს: როცა ლოცვა
გვიჭირს, დავუტევოთ და მის ნაცვლად სხვა ვთქვათ.
- ესეც დასაშვებია. მქონია შემთხვევები, ჩემი სულიერი
შვილებისათვის დროებით დილა-საღამოს ლოცვების დატევების
კურთხევა მიმიცია და სხვა რამით შემიცვლია, რადგანაც მიეჩვივნენ
და მექანიკურად ლოცულობდნენ. მაგრამ ერთი მეორეს არ
ეწინააღმდეგება. აქ მეორე საშიშროებაა: აქაოდა მექანიკურ ლოცვას
აზრი არა აქვსო, ადამიანი თავს ანებებს მას და თავისი სიტყვებით
83
ლოცულობს; და თუ ყოველთვის ასე იქცევა, ის ამით უარს ამბობს
ღვაწლზე, ეს კი ძალიან ცუდია. თუ არ გექნება ღვაწლი, ვერ
განთავისუფლდები ბოროტისაგან, რომელიც შენშია ვნებებისა და
დემონების სახით. თუმცა იმის გაკეთება, რასაც წმიდა თეოფანე
გვასწავლის, ყოველთვის არა - დროდადრო შეიძლება.
- ალბათ, უმჯობესია, მოძღვრის ლოცვაკურთხევით...
- რა თქმა უნდა, ლოცვა-კურთხევით სჯობია. მაგრამ მთავარი
სხვა რამ არის: როგორც კი ეს სისტემატურ სახეს მიიღებს და შენს
ხორციელ უძლურებას დაემორჩილები, ეშმაკიც იქ გაჩნდება და
საკუთარი თავისადმი სიბრალულით განგაწყობს. ხშირად
გვებრალება თავი და გვავიწყდება, რომ მეომარნი ვართ, მეომარი კი
ფრთხილობს, მაგრამ საკუთარი თავი არ ებრალება. ქრისტიანული
ღვაწლის დროსაც საკუთარი თავის ბოლომდე გამმეტებლები უნდა
ვიყოთ. ღვაწლი შეიძლება სპორტულ ვარჯიშს შევადაროთ: როცა
ადამიანი მუდმივად საკუთარი შესაძლებლობების ზღვარზე
მუშაობს, რაც შეუძლია, იმაზე ოდნავ მეტს აკეთებს. ეს ეხება მარხვას,
ლოცვას, მის ხანგრძლივობას, უამისოდ კაცი ვერასოდეს წარემატება
ლოცვაში.
რაკი ბოროტება ღვაწლით განიდევნება და სიყვარულიც ღვაწლით
მტკიცდება, ამიტომ ძალიან ძლიერია ლოცვა ღამით. არა იმიტომ, რომ
მზე არ ანათებს და ბნელა, არამედ იმიტომ, რომ ღვაწლია უფრო მეტი.
ყველას სძინავს, ყველა, როგორც წმიდა იოანე ოქროპირი ამბობს,
მიცვალებულს ჰგავს, შენ კი უფალს წამოუდექი, გაიტეხე, მოიკელი
ძილი, თავი არ გებრალება, მარხვა დაიწყე, მეომარივით ფხიზლობ.
მით უფრო, როცა განსაცდელი გაქვს. ვთქვათ, შვილი გყავს ავად. რა
გაძინებს ღამე, როგორ წევხარ! დააყენე მაღვიძარა, წამოხტი და
იარაღით - ლოცვით შეერკინე ბოროტებას, რომელიც მოვიდა შენს
ოჯახზე!
- ღამის რომელ მონაკვეთში აღესრულება ღამისთევის
ლოცვა?
- მამები სხვადასხვა დროზე მიუთითებენ. ზოგი დილისკენ
ადგება და აღარ დაიძინებს, ზოგი - შუაღამისას, ვთქვათ, ორ საათზე
ადგება, ილოცებს და მერე დასვენებასაც მოასწრებს. იცით, რა
ადვილია, თუ მიეჩვევი? ჯერ მაღვიძარა გაღვიძებს, მერე მაღვიძარა
აღარც გჭირდება, თვითონვე გეღვიძება, ხანდახან კი ანგელოზი შემოვა
84
ოთახში, გაფხიზლებს: ადექი, დროაო... ამის გამოცდილება აქვს ყველა
ქრისტიანს, ვინც ასე დაიწყო.
- მამაო, ხიბლსა და ცრუ ნეტარებაზე უკვე ვისაუბრეთ; რა განცდა
შეიძლება გაჩნდეს ჭეშმარიტი ლოცვისას?
- მაგ საკითხებში გამოუცდელი ვარ, თუმცა ერთი რამ ნამდვილად
ვიცი: როცა ვლოცულობ, უნდა მქონდეს განცდა იმისა, თუ ვინ ვარ მე,
ანუ სულიერი თვალი უნდა ამეხილოს. ზოგს სულიერი თვალის ახელა
ანგელოზების დანახვა ჰგონია. სინამდვილეში, ეს იმას ნიშნავს, რომ
ვხედავ: მხოლოდ ცუდი კი არა ვარ ან სხვებზე უარესი, არამედ მე
ვარ არსება, რომელსაც ღმერთთან ყოფნის უნარი არ გააჩნია, ანუ
გარდაცვალების შემთხვევაში მოვხვდები იქ, სადაც ღმერთი არ
არის... თუ ლოცვის დროს სიხარული მოვიდა, იტყვი: უღირსი ვარ,
უფალო, შენ კი მაინც სიხარული მაჩუქეო, დაემხობი და
მადლიერებით იტირებ...
ლოცვაში ნეტარება კი არ უნდა ვეძებოთ, არამედ უფალი, მაგრამ
ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ნეტარება არ მოვა. ნეტარებას უფალი
გვპირდება. მამები იმასაც გვასწავლიან, რომ ის ჯერ ქრისტიანი
არ არის, ვისაც საკუთარ გულში უფალი არ უგრძვნია.
როგორ შეიძლება, სიხარულს გაურბოდე? მაშინ რიღასთვის
ლოცულობ? ზიარების წინა და სამადლობელ ლოცვებშიც, არათუ
სიხარულს, მხიარულებასაც ვითხოვთ. დავით მეფსალმუნემ,
კიდობანს რომ მოაბრძანებდნენ, სიხარულით ჯერ იგალობა, მერე
წელს ზევით გაშიშვლდა და ცეკვა დაიწყო. ღვთის მადლი ვეღარ
დაიტია, ამხელა კაცი ბავშვად გადაიქცა... ჩვენც ბავშვებივით უნდა
ვიყოთ. ღვთისმშობლის დაუჯდომელს რომ ვკითხულობთ, თითქმის
არაფერს ვითხოვთ, ვადიდებთ. მას რომ უხარია, ჩვენც გვიხარია.
ვითხოვთ სიხარულს და არ მოვა? პირიქით, სადაც მოწყენილობა,
სასოწარკვეთილება, დეპრესია და უიმედობაა, იქ ღმერთი არ არის.
მაგრამ სიხარული მადლისმიერი რომ იყოს და არა ხიბლისმიერი,
ამისათვის დააწესა ეკლესიამ მორჩილება მოძღვრისადმი. მოძღვარს
უნდა ჩასჭიდო ხელი. თუ ის ცხონების გზას ადგას, მასთან ერთად
ცხონდები; თუ არა, გონება იმისთვის მოგეცა, რომ გაფრთხილდე.
- დაგვლოცეთ, მამაო.
- ღმერთმა დაგლოცოთ და გისურვებთ გულმხურვალე ლოცვას,
რომლის დროსაც, საკუთარი თავის უღირსობის, ცოდვილობისა და
85
სიმდაბლის განცდასთან ერთად, მოდის სიხარული, მხიარულება,
ბედნიერება, ვინაიდან ღმერთი არის არა მარტო წყარო
უსასრულობისა, უკვდავებისა, ყოვლისშემძლეობისა და სიდიადისა,
არამედ იგია წყარო სიხარულისა, სიკეთისა, სიყვარულისა და
ბედნიერებისა... და გულმხურვალე ლოცვისას ჩვენი გულები აივსება
სწორედ ამ განცდებით, რომლებიც წინამდგომარეობაა სასუფევლისა.
ამინ!

სიტყვამან შენმან გაგამართლოს,

სიტყვამან შენმან განგსაჯოს
უფალი იესო ქრისტე, ძე ღვთისა, მისი უახლოესი მოწაფის - იოანე
მახარებლის მიერ მოიხსენიება ვითარცა განხორციელებული სიტყვა
- ლოგოსი: “პირველითგან იყო სიტყუაჲ და სიტყუაჲ იგი იყო
ღმრთისა თანა, და ღმერთი იყო სიტყუაჲ იგი” (იოანე 1, 1).
წმიდა იოანე ოქროპირი ამბობს: “ესე სიტყუაჲ არსებაБ არს,
გუამოვანი, გამოსრული თავადისა მამისაგან უვნებელად”. საოცარია
ძალა ყოველი სიტყვისა, რომელიც დავანებულია ღმრთისა თანა.
“არასადა ვინ იტყოდა კაცი ესრეთ, ვითარ ესე კაცი” (იოანე 7, 46),
- ამბობდნენ მას ზე იუდეველები, - “რამეთუ ჴელმწიფებით იყო
სიტყუაჲ იგი მისი” (ლუკა 4, 32). უფალი სიტყვით აღადგენდა
მიცვალებულთ, ახდენდა სასწაულებს და გარდაქმნიდა კაცთა
სულებს.

სიტყვით შესაძლებელია ადამიანთა ამაღლება, განწმენდა და

გაკეთილშობილება, შესაძლებელია, შესძინო მათ რწმენა, სიხარული
და სიმხნევე, ააღორძინო მათში სიყვარული და გულმოწყალება,
მიმადლო სულს მშვიდობა და სიმყუდროვე. ავსიტყვაობით კი
შეიძლება, მოკლა და მოშხამო სული, შეიძლება, შეჰყარო მას ყველა
სახის ვნება, ცოდვა და მანკიერება, შეიძლება, გარყვნა უმანკო,
წმინდა გულები, შეიძლება, მოწამლო გარშემო მყოფთა არსებობა.

86
ამიტომ გვმართებს ღმრთის შვილებს ჭეშმარიტი სარწმუნოების
შემეცნება, მასზე მყარად დგომა და ღმრთის მცნებების აღსრულება,
რათა შევძლოთ კეთილი და ძვირფასი ღმრთის სიტყვის გათავისება.
ღმრთის სიტყვა ხომ მორწმუნის სულში მადლისმიერ სიხარულს,
მშვიდობიან სურვილებსა და აზრებს, მშვიდ სინდისს დაამკვიდრებს;
გულს კვებავს არა მიწიერი საკვებით, არამედ ღვთიური სასუმელით;
ადამიანის გულის შინაგან სამსხვერპლოს განანათლებს, იქიდან
გაკერპებულ ვნებებს გამოაძევებს; განწმენდილ და გამშვენებულ
სულის ტაძარში კი თვით უფალი შეჰყავს მთელი თავისი დიდებით,
სიდიადით და სიკეთით. სიყვარულით და კეთილი საქმეებით
განმტკიცებული სარწმუნოება არის ადამიანის საუკუნო
ცხოვრებაში მიმყვანებელი...

- მამა თეოდორე, წმიდა წერილიდან როგორ წარმოჩნდება სწავლება

სიტყვისა და საქმის შესახებ?
- რადგან მღვდელთან მოხვედი, რა თქმა უნდა, პასუხიც შესაბამისი
იქნება. რომ მისულიყავი ფსიქოლოგთან, ფილოსოფოსთან ან სხვა
პროფესიის ადამიანთან, პასუხი სხვა იქნებოდა.
სიტყვა საქმესთან კავშირშია, რადგან სიტყვით ითქმება და საქმით კი
განხორციელდება.
რა საქმე აქვს ადამიანს ამ ქვეყანაზე, რა არის მთავარი საქმე,
რომელიც მან უნდა აკეთოს? ცხადია, ის საქმეა მთავარი, რომელიც
ადამიანური ცხოვრების არსს, აზრს და მიზანს წარმოადგენს.
ადამიანის ცხოვრების არსი, აზრი და მიზანი არ შეიძლება,
შემოვფარგლოთ ჭამა-სმით, ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებების
დაკმაყოფილებით, ანუ იმ საქმიანობით, რაც დროებითია. ჩვენ ვიცით,
რომ ადამიანი ხატია ღვთისა. აქედან გამომდინარე, ის საქმეა საქმე,
რომელიც ადამიანში სწორედ ღვთის ხატებას წარმოაჩენს და ღვთის
მსგავსებისაკენ წაიყვანს, რომელიც ადამიანს ღვთის გზაზე დააყენებს
და ღმერთს მიამსგავსებს. უფრო კონკრეტულად: ის საქმეა საქმე,
რომელიც ადამიანს ქრისტეს დაამოწაფებს.
სიტყვა საქმის წინაპირობაა. ითქვა სიტყვა და მერე საქმით
განხორციელდა. სიტყვა არ არის ბგერების ერთობლიობა, რომლის
წარმოთქმისას ჰაერი ირხევა და მეორე ადამიანის ყურს აწუხებს. თუ
შენი სიტყვა მხოლოდ ეს არის, მძიმე ცოდვას სჩადიხარ. გავიხსენოთ
87
უფალი რას ამბობს წმიდა წერილში: ყოველი უქმი სიტყვისათვის
პასუხს აგებთ, სიტყვამან შენმან გაგამართლოს, სიტყვამან შენმან
განგსაჯოს. რატომ აქვს სიტყვას ასეთი დიდი მნიშვნელობა, რომ
ყოველი უქმი სიტყვისათვის პასუხსაც კი ვაგებთ? იმიტომ, რომ სიტყვა
ადამიანისათვის, როგორც გონიერი არსებისათვის, უპირველეს
ყოვლისა, არის სულიერი მდგომარეობის გამოვლინება.
თუ ადამიანი ტყუილუბრალოდ ლაპარაკობს, თუნდაც ის ამ
სიტყვით ბოროტებას არ სჩადიოდეს - არ განიკითხავდეს, არ
ლანძღავდეს, ცილს არ სწამებდეს, არ ცრუობდეს, არ იგინებოდეს, არ
იწყევლებოდეს, ღმერთს არ გმობდეს და მხოლოდ ლაქლაქებდეს - ეს
მისთვის მაინც უმძიმესი ცოდვაა, რადგან ამით ვლინდება მისი
სულიერი სიცარიელე. მეტსაც გეტყვით, ადამიანი სათნო საკითხებზეც
რომ საუბრობდეს, მაგრამ ზომაზე მეტად, მის სულს ესეც ვნებს.
წმიდა მამების აზრით, ადამიანი, რომელიც ბევრს საუბრობს, ჰგავს იმ
ოთახს, სადაც ორპირი ქარია და ვერაფრით გაათბობ.
უნდა ითქვას ის, რაც სასარგებლოა თავად ადამიანის სულისათვის
და გარშემო მყოფთათვის, რათა სიტყვა, როგორც ბგერებით
გამოვლენილი ადამიანის სულის შინაგანი ენერგია, არ დაიხარჯოს
უაზროდ. თუ ადამიანი ბევრს ჭორაობს, სულიერად იფიტება. სიტყვა
უნდა იყოს მოზომილი და მხოლოდ სარგებლიანობისათვის
წარმოთქმული. სიტყვა ყოველთვის მიმართული უნდა იყოს
სიკეთისაკენ. ასეთ შემთხვევაში სიტყვას საოცრად დადებითი ენერგია
აქვს, სხვა ადამიანს ღვთისაკენ გაახედებს, სიკეთისაკენ წარმართავს.
თუ ადამიანი რაიმე სიკეთეზე საუბრობს, სხვას სიკეთისკენ,
სათნო ქმედებისკენ მოუწოდებს, მაგრამ თვითონ შინაგანი
ცხოვრებით, საქმით ამ სიკეთის განმახორციელებელი არ არის, ის
უკვე თავის თავში შეიცავს სიცრუეს და მის სიტყვას ძალა არ აქვს.
- მამაო, დღეს სიტყვამ ფასი დაკარგა; ადამიანები ბევრს და ამაოდ
მეტყველებენ. თქვენ როგორ ფიქრობთ, რატომ?
- სამწუხაროდ, ადამიანს აქვს სურვილი და უნარი, გაიკეთოს
სიკეთის ნიღაბი. ესე იგი, არ ჰქონდეს სათნო ცხოვრება და
ქმედებანი, მაშ, რაღა დარჩენია, უნდა ილაპარაკოს, ისაუბროს.
ამიტომაც დღეს ძალიან ბევრს საუბრობენ სიკეთეზე, მაგრამ ამ
სიკეთეს თავიანთი ცხოვრების წესით არ მისდევენ. გარკვეული
პერიოდი ისინი საზოგადოებას ატყუებენ, მაგრამ მერე მაინც
88
ყველაფერი ირკვევა. ასეთ სიტყვას ძალა არა აქვს, დადებითი ძალა
არა აქვს, თორემ უარყოფითი, დამანგრეველი ძალა ყოველთვის აქვს
ნებისმიერ სიტყვას, რადგან სიტყვა სულიერი ენერგიაა.
- მამა თეოდორე, დღეს მძიმე მდგომარეობაა იმ
თვალსაზრისითაც, რომ მეტყველების დროს ბილწსიტყვაობა
ეძალებათ...
- უფალი ამბობს, რომ ყოველი უქმი სიტყვისათვის პასუხს აგებო. ესე
იგი, ყველა დაუფიქრებლად, უაზროდ წარმოთქმულ სიტყვაზეც კი
პასუხს ვაგებთ და, მით უმეტეს, თუ ადამიანი ბილწსიტყვაობს.
სიტყვითა შენითა განმართლდე და სიტყვითა შენითა დაისაჯო;
ნამეტნავისაგან გულისა იტყვის პირი - ანუ ის, რაც გულში აღარ ეტევა,
გადმოდის ბაგეებიდან; ანუ სიტყვა არის ჩვენი სულიერი შიგთავსის
მაჩვენებელი.
უფალი გვეუბნება, რომ ყოველი უქმი სიტყვისათვის პასუხს ვაგებთ;
რაღა იქნება იმ ადამიანის მდგომარეობა, რომელიც არა თუ უქმ
სიტყვას, არამედ ბოროტებას ამბობს. რა არის ბოროტება? ბოროტება
არის წყევლა, ნებისმიერი ბილწსიტყვაობა, ბოროტის თქმა, როცა
ადამიანს ბოროტს უსურვებ. ეს მიანიშნებს ადამიანის შინაგან
მდგომრეობაზე. თუ ადამიანი მუდმივად ბილსწიტყვაობს, მისი
შიგთავსი არის ის, რასაც ამბობს.
ლოცვა ღვთის მსახურებაა, წყევლა არის დემონის მსახურება. აქედან
გამომდინარე, ჩვენ ვხედავთ, რა მძიმე მდგომარეობაშია ის ადამიანი,
რომელიც იწყევლება.
ბილწსიტყვაობის სენი ძლიერ გავრცელებულია მთელ მსოფლიოში,
ჩვენს ერში კი განსაკუთრებით სასტიკი და ბინძური სახე მიიღო.
ვგულისხმობ იმას, რომ ახალგაზრდები, ვაჟები და, სამწუხაროდ,
გოგონებიც, იწყებენ საკუთარი მშობლების გინებას. ამისი ჩანასახია
ფიცი - საკუთარი სიმართლის დამტკიცების მცდელობა, რაც
სიმართლის დამტკიცების მახინჯი ფორმაა. დღესდღეობით ათი
სიტყვიდან რამდენიმე სწორედ ბილწი სიტყვაა და არანაირი
სიმართლის დადგენას ადგილი არა აქვს. საკუთარი დედისა და მამის
შეურაცხყოფა უბრალოდ სიტყვის მასალად არის გამოყენებული და
ამას აკეთებენ გაუცნობიერებლად, ანუ ცნობიერების გარეშე; ეს
ქვეცნობიერში ზის და ძალიან ხშირად საკუთარი ნების

89
საწინააღმდეგოდაც, რაც მიანიშნებს, რომ საქმე გვაქვს
შეპყრობილობასთან, ანუ ამ ცოდვის დემონურ სახესთან.
კიდევ ერთი რამ მინდა ვთქვა: საქართველოში უამრავი ეთნოსი
ცხოვრობს და ერთადერთი ერი, რომელიც ამ უცნაურ და ყოვლად
ალოგიკურ, სასიკვდილო და დამღუპველ ცოდვას სჩადის, ეს არის
ქართველი ერი. აქედანაც შეგვიძლია დავასკვნათ, თუ რა მძიმე
მდგომარეობაში ვართ.
რუსული გამოთქმაა: ვაშლი ვაშლის ხისგან შორს არ ვარდება. ხეს
შესაბამისი ნაყოფი გამოაქვს. რაკი ასეთი შვილები, შვილიშვილები
ჩვენ გავზარდეთ, ეს მიანიშნებს მთლიანად ერის დეგრადირებულ
მდგომარეობაზე და იმ შედეგზე, რომელიც მრავალწლიანი
უღმერთოდ ცხოვრებით მოვიმკეთ. სასწრაფოდ გვმართებს
გამოფხიზლება, ცხოვრების შეცვლა და სვლა ღვთისაკენ, საითკენაც
ჩვენი წინაპრები მტკიცედ მიისწრაფოდნენ.
მე იმის თქმა მინდა, რომ ეს მდგომარეობა, ბილწსიტყვაობის ეს
ფორმა, რომელიც მარტო ჩვენს ერს სჭირს, ჩვენი ერის შინაგანი
მდგომარეობის განივთება, ანუ მატერიალიზებაა. როგორც უფალი
ამბობს, ნამეტნავისაგან გულისა იტყვის პირი; ანუ ჩვენი
ახალგაზრდების გულში რაც დევს, ყოველი სიტყვით იმას ამბობენ.
რადგან სამყაროში მიზეზ-შედეგობრიობა არსებობს, არაფერი
შემთხვევით არ ხდება, ყველაფერს თავისი მიზეზი აქვს. აქედან
გამომდინარე, რაკი ბავშვები საკუთარ მშობლებს აგინებენ,
მშობლებმა ეს გარკვეულწილად დაიმსხურეს თავიანთი შვილების
არასწორი აღზრდით, როდესაც ბავშვები ქუჩაში გაყარეს და
ტელევიზორს მიუგდეს აღსაზრდელად. თავად ცხოვრობენ
არასულიერი ცხოვრებით, ბავშვებს ვერც მაგალითს აჩვენებდნენ,
არც დროს ხარჯავდნენ და შედეგად მიიღეს დედ-მამის ბინძურად
მაგინებელი და ამით სასიკვდილო ცოდვის ჩამდენი თაობა.
გამოსავალი, რა თქმა უნდა, არსებობს. არ არსებობს ცოდვა,
რომელსაც მადლი არ გარდაემატება მაგრამ იმისათვის, რომ მადლმა
იმოქმედოს, საჭიროა, მას გულის კარი გაუხსნა. პირველი მაგალითი
შვილებს უფროსმა თაობამ უნდა მისცეს და არა ისე, დღეს რომ ამბობენ
ხოლმე თავის გამართლებისთვის: კარგია ეკლესია, აი, ჩემს დროს რომ
ყოფილიყო... ახალ თაობას შენ უნდა მისცე მაგალითი. გინდა, რომ
ისინი გახდნენ ეკლესიურები, პირადად შენ კი ამის სურვილი არ გაქვს.
90
რა თქმა უნდა, ეს არაფრით არ შეიძლება, ყველა ცოდვის ძირი არის
უღმერთობა.
- როგორ შეაფასებდით მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების
როლს დღევანდელ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში?
- მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები - პრესა, ტელევიზია თუ
რადიო, სამწუხაროდ, ცუდ გავლენას ახდენს მთლიანად ერზე. მათი
ინფორმაციების დიდი ნაწილი არის უზნეობა, აგრესია და
უარყოფითი ინფორმაცია: სადღაც უბედურება მოხდა ან ჩვენს ერში
მხოლოდ ცუდი რამ ხდება. ეს ფსიქოლოგიურად ანგრევს ადამიანს.
აგრესიული ინფორმაცია აგრესიას აღძრავს, დამანგრეველია, ხოლო
ბილწი და უწმინდური ინფორმაცია ადამიანის სულს ბილწავს. ეს
იმგვარი ფორმით, ისე დახვეწილად არის გაკეთებული, რომ
ადამიანს მაგნიტივით იზიდავს.
მახსენდება ერთ-ერთი ჩინელი მონუმენტალისტი ხელოვანის,
მოქანდაკის ნამუშევარი, რომელიც მან ამერიკაში შექმნა. მასობრივი
ინფორმაციის საშუალება წარმოადგინა სიმბოლურად, როგორც
საჭმლის მომნელებელი სისტემა, დაწყებული საყლაპავი მილიდან,
რომელიც მოცულობით დიდი გვირაბია. გვირაბი დაჭმუჭნული
გაზეთებისგან არის გაკეთებული, კედლებში ჩატანებულია
სატელევიზიო ეკრანები და ჩართულია 60 მუდმივმოქმედი არხი, ანუ
სიმბოლურად შედიხარ ადამიანის საჭმლის მომნელებელ სისტემაში,
რომელიც ინფორმაციული საშუალებებითაა გაძეძგილი. გატენილია
გაზეთით, პრესით და ტელევიზიით და მთავრდება სწორი ნაწლავით.
ბავშვების სათამაშო რომ არის, დაჯდები და ჩამოცურდები, იქაც
ასეა, დაჯდები და ჩამოცურდები იქიდან. ამით მიანიშნა, რომ ჩვენ კი
არ ვამუშავებთ ინფორმაციას და ჩვენ კი არ ვიყენებთ მას, არამედ
ინფორმაცია გვამუშავებს და გაუბედურებულებსა და სულიერად
დაპატარავებულებს გვისვრის გარეთ. საინფორმაციო საშუალებები
თანამედროვე ადამიანს ინელებს და სრულად გამოწურავს მისგან
სასიცოცხლო ძალებს.
არსებობს ასეთი ტერმინი - სატელევიზიო იდიოტები. ეს გამოთქმა,
ანუ ტერმინი, ფსიქოლოგიაში დამკვიდრდა. იდიოტი არის ადამიანი,
რომელსაც შეუძლია, ყველაფერი შეჭამოს, რასაც წინ დაუდებ. ეს
ავადმყოფობაა. სატელევიზიო იდიოტი არის ადამიანი, რომელსაც
შეუძლია, მთელი დღე ტელევიზორთან იჯდეს და ყველანაირ
91
ინფორმაციას განურჩევლად უყუროს და მიიღოს. სამწუხაროდ, ეს
რეალობაა, ძლიერად არის გავრცელებული და დამღუპველია.
ადამიანში ცნობიერის გარდა ქვეცნობიერი შრეები არსებობს.
ფსიქოლოგების გამოკვლევით, არსებობს ათი შრე, შეიძლება უფრო
მეტიც. ნებისმიერი გაელვებული, თუნდაც ოცდამეხუთე კადრი,
რომელსაც ცნობიერი ვერ აღიქვამს, ილექება ქვეცნობიერებაში და
უკვალოდ არ ქრება. რაც უარყოფითი და გარყვნილია, აბსოლუტურად
ყველაფერი უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ადამიანზე, ანგრევს და
აზიანებს მას.
მე, როგორც ქრისტიანს, მაქვს იმუნიტეტი. ეს იმუნიტეტი არის
მადლი ღვთისა. ჩემი არჩევანია - ქრისტიანობა, ლოცვა და
საეკლესიო საიდუმლოებები. წმიდა პავლე მოციქული მეუბნება,
რომ შემიძლია, ყველაფერს გავეცნო და მივხვდე, რა არის სასარგებლო
და რა - საზიანო. ქრისტიანს არ უნდა ეშინოდეს არანაირი
სატელევიზიო გადაცემისა და ინფორმაციისა. მაგრამ უნდა
გავითვალისწინოთ ისიც, რომ ჩვენი სულიერი მდგომარეობა არ
არის ისე ძლიერი, რომ ყველა ბოროტებას მტკიცედ გავუმკლავდეთ.
მით უმეტეს, უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ, სამწუხაროდ, ჩვენს
არჩევანს - ვიყო ქრისტიანი, ხშირად ვღალატობთ და, აქედან
გამომდინარე, ჩვენი სულიც დაუცველია ამ ბოროტებისაგან.
ადამიანი უნდა გაფრთხილდეს, სატელევიზიო გადაცემებსაც
შერჩევით უყუროს და პრესაც შესაბამისად იკითხოს.
ბავშვმა ეს არ იცის, ამიტომ მშობლებს ძალიან დიდი ვალდებულება
აკისრიათ, მაგრამ ხშირად თვითონ მშობლებმაც არ იციან. მშობლებიც
უყურებენ სატელევიზიო სერიალებს, საიდანაც ყოველგვარი
უზნეობა და გარყვნილება იღვრება. აქედან გამომდინარე, ბავშვს რაღა
უნდა მოსთხოვო.
ჩვენ მაგალითი უნდა მივცეთ შვილებს. გამოსავალია სწრაფვა
ღვთისაკენ, რათა უკეთესი და უკეთესი ქრისტიანები გავხდეთ.
პირადი მაგალითით ბავშვებს დავანახვოთ, როგორ უნდა იცხოვროს.
ამავე დროს, მთლად არ უნდა მოვწყდეთ საინფორმაციო
საშუალებებს. მაგრამ მე უნდა მქონდეს შინაგანი იმუნიტეტი და
ზნეობრივი კრედო - ღერძი, რითაც შევაფასებ, კარგია ეს თუ ცუდი. აი,
არის რაღაც გადაცემა, არის ინფორმაცია, მას უყურებს ჩემი ბავშვი,
ვუყურებ მე. კარგია თუ ცუდია? დამერწმუნეთ, ადამიანთა
92
უმრავლესობას არ აქვს ზნეობრივი კრედო, ათვლის წერტილი, რითაც
მიხვდებიან, რა არის ცუდი და რა არის კარგი. უამრავი რამ, რაც
სულისათვის დამღუპველია, კარგი ჰგონიათ.
საეკლესიო ჟურნალების გამოცემა და ეკლესიური გადაცემები
აუცილებელია. უნდა ვიყოთ აქტიურნი. როგორ ფიქრობთ,
მოციქულები აქტიურები რომ არ ყოფილიყვნენ, რომის იმპერიას
გააქრისტიანებდნენ? ისინი თავს არ ზოგავდნენ, საკუთარ სისხლსაც
კი ღვრიდნენ.
- მამაო, როგორ დაახასიათებდით მოძღვრებისა და სამწყსოს
ურთიერთდამოკიდებულებას. რა პრობლემები არსებობს და როგორ
დაიძლევა ისინი?
- მოძღვრებისთვისაც და მრევლისთვისაც იდეალი უნდა იყოს
ქრისტე, ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობელი, წმინდანები; უნდა
ვეცადოთ, მივემსგავსოთ მათ.
ჩვენ გვაქვს ინტელექტუალური, ინფორმაციული პრობლემა. ბევრი
ადამიანი ეკლესიურად ცხოვრობს, მაგრამ არ იცის, რა არის
ქრისტიანობა. გვაქვს პრობლემა გულისმიერი, არ ვიცით ერთმანეთის
სიყვარული, დახმარება, ერთმანეთის ტკივილისა და სიხარულის
გულთან მიტანა.
რაც შეეხება მოძღვრებს, ძალიან ხშირად ვერ ვდგავართ ჩვენს
სიმაღლეზე და მრევლს პირად მაგალითს ვერ ვაძლევთ. ჩვენი
სიტყვა ხშირად არ შეესაბამება ჩვენსავე ცხოვრებას. რა თქმა უნდა,
სიტყვა წინ უსწრებს ცხოვრებას. უნდა ვეცადო, ჩემი ცხოვრებით
მივაღწიო იმას, რასაც ვამბობ და, თუ ამას არ ვცდილობ, მაშინ ჩემს
სიტყვას ძალა აღარ ექნება - ილაპარაკე რამდენიც გინდა, უძალო
იქნება ეს, ღვთაებრივი ენერგია არ გაჰყვება და მრევლის აღმშენებელი
ვერ იქნება. ეს ძალიან რთული საკითხია. მაგრამ ერთი რამ უდავოა:
ჩვენ არა გვაქვს უფლება, რომ არ ვიყოთ ნათელი სოფლისა და მარილი
ამა სოფლისა.
აპოკალიფსში უფალი ამბობს: ნელთბილი ხარ და ამოგანთხევ
ჩემი პირიდან. ნელთბილობა ყველაზე დიდი და მძიმე პრობლემაა
როგორც მოძღვრებისთვის, ასევე მრევლისთვის.
არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი რამ - პოტენცია და საოცარი ნიჭი.
ჩვენი ხალხი ბუნებით ძალიან გულმხურვალე და ნიჭიერია.
მიუხედავად იმ უმძიმესი პერიოდისა, რაც გამოვიარეთ, კარგი
93
მოძღვრები, კარგი მრევლი გვყავს და ეს მრევლი ძირითადად
ახალგაზრდები არიან. მაგრამ არ უნდა დავკმაყოფილდეთ იმით,
როგორებიც ვართ. ჩვენ გენეტიკურად მოგვდგამს ნიჭიერება და მას
გამოყენება უნდა, თორემ ერთტალანტიანივით გამოგვივა და მიწაში
ტალანტს ჩავფლავთ.
ბოროტება ძალიან აგრესიული და ძლიერია, ის დამარცხდება
მხოლოდ ღვთის მადლით. ღვთის მადლი იმოქმედებს მაშინ, როცა
ჩვენ გავაქტიურდებით, არ დავკმაყოფილდებით იმით, რაც გვაქვს
დღეს. ღმერთი ჩვენი საქმეების გარეშე არ გვაცხოვნებს.
- რას გვავალდებულებს ღვთის სიტყვა?
- ღმრთის სიტყვა გვავალდებულებს, ვიყოთ ადამიანები, ანუ არ
ვიყოთ პირუტყვნი. განვმარტავ: პირუტყვია ის, ვინც
ფიზიოლოგიურად ცხოვრობს; ადამიანია ის, ვინც თავის თავში
ხედავს ღმრთის ხატს და ცდილობს, ღმრთის მსგავსი გახდეს. ღმრთის
სიტყვა გვაძლევს სიხარულს, ბედნიერებას, უკვდავებისა და
მარადისობის განცდას; ღმრთის სიტყვა გვაძლევს ღირსებას, რომელიც
ასე ძლიერ გვენატრება.
- რომელი საქმეა ღმრთისათვის სათნო?
- ღმრთის სათნო ქმედება მისი ერთგულებაა, ანუ მცნებების
აღსრულებაა. მცნებების აღსრულება იმისათვის, რომ, ჯერ ერთი - მისი
ერთგულება ვისწავლოთ და, მეორე - საკუთარი თავი დავინახოთ.
საკუთარი თავის დანახვის შემდეგ ადამიანი თავმდაბალი ხდება,
რაც არის გასაღები ცხოვრებისა...

თუ ღმერთს ყველა ადამიანი

ერთნაირად უყვარს, მაშინ რატომ
არსებობენ ღვთის რჩეულები?
- ღმერთს ყველა ერთნაირად უყვარს, მაგრამ ყველას ერთნაირად
არ უყვარს ღმერთი. ყოველი ადამიანი თვითონ იღებს
გადაწყვეტილებას, თვითონ გამოხატავს საკუთარ ნებას, რაოდენი
ერთგულებით ემსახუროს უფალს. ღმერთთან არ არის დრო.
უფლისთვის არც მომავალი და არც წარსული არსებობს. ეს ჩვენთვის
94
გაუგებარია. მან დრო თავად შექმნა სამყაროსთან ერთად, ამიტომ
ყველა იმ ქმედებასა და არჩევანს, რომელსაც მომავალში ჩავიდენთ,
ღმერთი აწმყოსავით ხედავს და ყოველივე უწყის. ჩვენ კი ეს უნდა
ვიცოდეთ: მე იმიტომ კი არ ვაკეთებ, რომ ღმერთმა იცის, არამედ, რაც
უნდა გავაკეთო და ავირჩიო, ის იცის.
აქედან გამომდინარე, წინასწარ ხედავს რა კონკრეტული ადამიანის
ღვთისადმი განსაკუთრებულ დამოკიდებულებასა და არჩევანს,
ღმერთი ირჩევს მას გარკვეული მისიის შესასრულებლად.
რაც შეეხება იმას, რომ ადამიანები სხვადასხვა ნიჭით იბადებიან,
უნდა გვახსოვდეს: ადამიანი ცხონდება (გადარჩება) არა ამა თუ იმ
ნიჭით, არამედ ღვთის წყალობითა და თავისუფალი არჩევანით - იყოს
თუ არა ღმერთთან.

როდის, როგორ შეირაცხება ადამიანი

წმინდანად? რატომ შერაცხეს
ილია ჭავჭავაძე წმინდანად?
- უფალთან, სასუფეველში მყოფი ყოველი ადამიანი წმინდანია.
რა თქმა უნდა, ჩვენ ზოგიერთის ვინაობა ვიცით, იმათი, ვინც უფალმა
ეკლესიით განგვიცხადა. წმინდანობის გარეგნული ნიშნები
ადამიანის მიერ ჭეშმარიტი რწმენისა და მოყვასისათვის თავდადებაა.
წმინდანად შერაცხვამდე უნდა მოხდეს გარდაცვლილის საყოველთაო
აღიარება წმინდანად (ქრისტესა და მოყვასისათვის თავდადებულად).
წმიდა ილია მართლის (ჭავჭავაძის) წმინდანად შერაცხვის
მოწინააღმდეგეებს გარკვეული „არგუმენტები” აქვთ. განვიხილოთ
ზოგიერთი მათგანი და აქვე გავცეთ პასუხი.
1. ილია ჭავჭავაძე არ მოუკლავთ ქრისტესთვის, არამედ
მამულისთვის.
პასუხი: მაგრამ ჩვენი მამული ხომ მართლმადიდებელი ქვეყანაა.
საქართველოს გადარჩენით გადარჩა საქართველოს
მართლმადიდებელი ეკლესია, რაც ქართველებს გვაძლევს ცხონების
საშუალებას. წმიდა ილია მართალი ზრუნავდა კონკრეტულად
ეკლესიისთვისაც. იგი თავისი მოღვაწეობით ქართველ ხალხს,
95
სამშობლოს, სიყვარულთან ერთად, ქრისტეს სჯულის
ერთგულებისკენ მოუწოდებდა. მისთვის განუყოფელი იყო
(სამართლიანადაც) სამშობლოსა და მართლმადიდებლობისათვის
ზრუნვა. მისი ნაწარმოებები ქრისტიანული მსოფლმხედველობით
არის გამსჭვალული. თავად ცხოვრობდა ქრისტიანულად, ჰყავდა
მოძღვარი (სხვათა შორის, წმინდანი - წმიდა მღვდელმთავარი
ალექსანდრე ოქროპირიძე).
მოყვასისათვის თავგანწირული სიყვარული უფლისადმი ნამდვილი
სიყვარულის მაჩვენებელია. ხოლო წმიდა ილია მართლის მიერ
სამშობლოს სიყვარული თავად არის განსაკუთრებული ნიშანი ღვთის
სულის მასზე დავანებისა, მისი ქარიზმატულობისა. ოცდახუთი წლის
ჩამოდის საქართველოში; არად დაგიდევთ კარიერას (სამეცნიეროსა და
პოლიტიკურს) და, როგორც კი გრძნობს ძალას, ჩამოდის სამშობლოს
დასახმარებლად (გადასარჩენად); აკეთებს უდიდეს საქმეს – მან
გადაარჩინა მართლმადიდებელი ქვეყანა და შეეეწირა კიდეც ამ დიად
საქმეს.
2. არ ყოფილა მისი, როგორც წმინდანის საყოველთაო აღიარება.
პასუხი: ეს არასწორი აზრია. აღიარება იყო და, თუ გავეცნობით
იმდროინდელი ეკლესიის გამოხმაურებას ილია ჭავჭავაძის
მკვლელობასთან დაკავშირებით, ადვილად დავრწმუნდებით ამაში –
საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია მას, ფაქტობრივად,
აღიარებდა წმინდანად.
3. ილია ჭავჭავაძე წმიდა სინოდმა ეროვნული მოძრაობის
აღზევების დროს, მათი რჩევით შერაცხა წმინდანად; ანუ ეკლესიის
იერარქს (პატრიარქს) არ ჰქონდა სურვილი ილია ჭავჭავაძის
კანონიზაციისა, მაგრამ გათვალისწინებული იყო იმჟამინდელი
პოლიტიკური მდგომარეობა.
პასუხი: ეს სიყალბეა. ჯერ კიდევ 1979 წელს ილია ჭავჭავაძის სახლ-
მუზეუმის ჟურნალში გაკეთებულ ჩანაწერში უწმიდესმა და
უნეტარესმა, სრულიად საქართველოს კათოლიკოსპატრიარქმა ილია
მეორემ გამოთქვა იმედი, რომ დადგებოდა დრო, როდესაც ეკლესია და
ქართველი ერი ილია ჭავჭავაძეს წმინდანად შერაცხავდა. ხოლო 1989
წელს პატრიარქი კვლავ აკეთებს ჩანაწერს, სადაც უკვე, როგორც
წმინდანს, ისე ევედრება ილია ჭავჭავაძეს.
ზემოთ მოყვანილი „არგუმენტების” უსუსურობა აშკარაა.
96
 დაბოლოს, ილია ჭავჭავაძის წმინდანობის მოწინააღმდეგეებს მინდა,
დავუსვა რამდენიმე შეკითხვა:
თქვენ ისე გიყვართ სამშობლო (მოყვასი), როგორც ილია მართალს
უყვარდა? - სავარაუდო პასუხი: „არა”.
თქვენ გარდაცვალებამდე მაინც მოახერხებთ მის მსგავსად
შეიყვაროთ თქვენი მამული? - სავარაუდო პასუხი: „არა”.
თქვენ ილია ჭავჭავაძეზე უფრო კარგად ცხოვრობთ
ეკლესიურად, უკეთესი ქრისტიანი ხართ? - ვის ეყოფა კადნიერება
თქვას: „დიახ”.
თქვენ გაქვთ ღვთისადმი სასოება, რომ ცხონდებით (რა თქმა უნდა,
არა დამსახურებით, არამედ ღვთის წყალობით)?
- სავარაუდო პასუხი: „გვაქვს იმედი”.
ჰოდა, მით უმეტეს, ილია ჭავჭავაძის ცხონებაში არ უნდა
შეგვეპაროს ეჭვი.

ქრისტეანები დღეს

(თავგანწირვა მართალი კაცისა)

გმირებს წარსულში ვეძებთ, მაგრამ ისინი დღესაც არიან, ჩვენ

გვერდით, ხშირად ჩვენი თვალისთვის შეუმჩნეველნი.
პირველად ელენეს მეუღლე, ლევანი გავიცანი. დიდი განსაცდელით
ამოვიდა ტაძარში: ელენეს ორსულობა და სიმსივნის დიაგნოზი
ერთდროულად დაუდგინდა. პირველი ფეხმძიმობა იყო, ახლად
შეუღლებულნი იყვნენ. ვიღაცას ისიც უთქვამს, ბავშვი თუ მუცელში
მოკვდა აუცილებლად ჯოჯოხეთში წავაო, და ტიროდა ამხელა კაცი
ძნელია კაცის ტირილი.
შემდეგ ელენეც გავიცანი. სერიოზული, ახალგაზრდა ქართველი
ქალი, ჭკვიანი მზერით. თვალებში ტანჯვის და შიშის ნასახიც არ
ჰქონდა, მცირეოდენი ნაღველი იკითხებოდა მხოლოდ.
დიდხანს ვისაუბრეთ. პროფესიით ექიმმა ყველაფერი უწყოდა.
განსაცდელს არ ემალებოდა, მაგრამ ეს განსაცდელი დიდ
გამოცდასთან ერთად მიენიჭა: სამედიცინო თვალსაზრისით,

97
მკურნალობა და ნაყოფის შენარჩუნება შეუთავსებელი იყო; ქიმიური
თუ სხივური თერაპია ბავშვს დააზინებდა, ხოლო ფეხმძიმე ქალის
ჰორმონალური მდგომარეობა სიმსივნესაც გაზრდიდა. ელენემ, თავად
ექიმმა, იცოდა, სამედიცინო თვალსაზრისით მართალნი რომ იყვნენ
ექიმები. ამა სოფლის ლოგიკა და სამართალი მშობიარობის შეწყვეტას,
აბორტს ითხოვდა.
და აი, მაცხოვნებელი ნიჭი, ღვთისაგან მოცემული: არჩევანი,
რომელიც მხოლოდ ელენეს უნდა გაეკეთებინა. ეს არჩევანი უმძიმესი
ჯვარი იყო. უმძიმესი ჯვარი რჩეულებს ეძლევათ, ხოლო რჩეულები
მარტო ღვთით არ არიან რჩეულნი; რჩეულობა გმირობას ითხოვს,
გმირობა კი თავად მათი არჩევანია.
ელენეს თვალებში ვუყურებდი და შინაგანი დაძაბულობით
ვეკითხებოდი: რას აპირებდა.
დიდება უფალს, ელენეს აბორტის ცოდვა გულშიც არ გაუვლია.
პირიქით, მთელი მისი არსება ბავშვზე ზრუნვით იყო
გარემოცული.
ელენეს ისტორია არ შეიძლება, დღევანდელობისგან მოწყვეტილად
განვიხილოთ. საქართველოში ყოველწლიურად რამდენიმე ათეული
ათასი აბორტი კეთდება. ჩვენი საზოგადოება სულიერად და
ზნეობრივადაც იმდენადაა დაცემული, ვერც კი გულისხმაყოფს, რომ
ჩვილთა კვლის უმძიმეს ცოდვაში იმყოფება. ჩვენ თვალწინაა
საშინელი ტრაგედია: დედებს დედობის ინსტიქტი დაუკარგავთ;
მამები, უკეთეს შემთხვევაში, უპასუხისმგებლოდ გულარხეინობენ,
ხოლო უარეს შემთხვევაში, თავად გამოაქვთშვილებისათვის
სასიკვდილო განაჩენი; ექიმები კი ჯალათებად გარდასახულან.
სამწუხაროდ, დღეს ჩვენი საზოგადოება, ზოგიერთ ძველ წარმართთა
მსგავსად, კვლავ საკუთარ შვილებს სწირავს მსხვერპლად კერპებს
(სიმდიდრეს, ფუფუნებას).
დღეს, როდესაც ნამდვილი სიყვარული, ანუ თავგანწირვა,
იშვიათობა გამხდარა ჩვენს საზოგადოებაში, ელენეს მაგალითი, მისი
სიყვარული, თავგანწირვა, მეუღლეობა, დედობა, რწმენა - ღვთის
წყალობაა სულიერებისაგან დაცლილი ჩვენი საზოგადოებისათვის...
ვერაგი ავადმყოფობა თავისას აკეთებდა. იგი ნელ-ნელა იწყებდა
სიყვარულის ერთგული, სიყვარულისთვის თავგანწირული არსების
წამებას. ელენეც, ვითარცა კრავი, მორჩილად შეუდგა გოლგოთის
98
ბილიკს. სრული შეგნებით სდებდა სულსა თვისსა მოყვასისა
(შვილისათვის, მეუღლისათვის) და ღვთის დიდებისათვის.
განსაცვიფრებელი ის იყო, რომ უფლის მადლით (აღსარებებითა და
ზიარებებით) გაძლიერებული მხოლოდ ბავშვის გადარჩენაზე
ზრუნავდა და ამის გამო მკურნალობის კურსს არ იტარებდა,
რამეთუ, როგორც ზემოთ ავღნიშნეთ, ეს მომაკვდინებელი იქნებოდა
ჩვილისთვის.
ჩემ თვალწინ გმირის სახე იკვეთებოდა...
ლევანმა სახლში წამიყვანა (ელენე გარეთ ვეღარ გამოდიოდა).
ელენე ლოგინს იყო უკვე მიჯაჭვული. ფერმკრთალი იყო, ტანჯული,
ხორცით გალეული, მაგრამ სულით განმტკიცებული...
ლევანმა ჩამჩურჩულა: მამაო, სთხოვე, საშინელი ტკივილები აქვს,
მოგვცვეს უფლება, ნარკოტიკით გავუყუჩოთო.
ებრალებოდა მეუღლე.
ელენეს სიმტკიცე შეუვალი აღმოჩნდა, იგი კვლავ ბავშვის
ჯანმრთელობაზე ზრუნავდა: მამაო, ეგების ექვს თვემდე მივაღწიო
და შემდეგ ბავშვს ინკუბატორში გაზრდიანო, ნარკოტიკი კი ავნებსო.
ორსულობის მეოთხე თვეში იყო მაშინ.
საუბრისას დედამისი შემოვიდა, ელენემ მანიშნა,
გავჩუმებულიყავით: დედამ ჩემი მძიმე მდგომარეობა არ იცის, არ
მინდა გაიგოს, ინერვიულებსო.
დიდება შენდა, უფალო! გაუსაძლისად სტკიოდა, საშინლად
იტანჯებოდა, უკვე კვდებოდა, მაგრამ პირველი საუკუნეების
ქრისტიანთა მსგავსად, გაუსაძლისს უძლებდა, ტანჯვას
უგულებელჰყოფდა, შვილზე, დედაზე, მეუღლეზე ზრუნავდა,
სიკვდილს არარად რაცხდა, გარდაცვალებაზე, უფალზე ფიქრობდა,
ლოცულობდა.
ვილოცე, დავლოცე, შუბლზე ამბორით გამოვემშვიდობე.
განცდა მქონდა: წმინდანს ვეამბორე.
გარდაიცვალა ელენე ტანჯვის, მოყვასისა და უფლის
სიყვარულისაგან განწმენდილი, გარდაიცვალა სიკვდილისაგან
სიცოცხლეში.
მასთან ერთად გარდაიცვალა მისი შვილი, დედის ღვაწლით
განწმენდილი.
საშინელებაა ცოდვილი კაცის სიკვდილი.
99
 ნეტარებაა, სილამაზეა, სიკეთე და მშვენიერებაა, ღირსება და თავად
დიდებულებაა მართალი კაცის სიკვდილი.
იაკობი ჯერ სულ ახალგაზრდა იყო. ჯვარი კი მეტად მძიმე ერგო -
ავთვისებიანი სიმსივნე, სასიკვდილო განაჩენი. საშინელი ტრაგედია.
მაგრამ ქრისტიანისთვის?!
ქრისტიანისათვის სიკვდილი არ არსებობს. ქრისტიანისთვის
სიკვდილი ღმერთთან შეხვედრის დღესასწაულია. ქრისტიანი ის
მეომარია, რომელიც მხოლოდ გამარჯვებისათვის იბრძვის. ბოლო
ბრძოლა სიკვდილთანაა, რომელიც ასევე უნდა დააამარცხოს
ქრისტიანმა.
ამ ბრძოლაში მეომრის მთავარი იარაღი ღვთისადმი სიყვარულია.
რაც უფრო ძლიერია ქრისტეს მხედრის ხელში ეს იარაღი, მით მეტი
შემართებით, მგზნებარებით და რაინდულად იბრძვის ქრისტიანი.
უბრალოდ, იაკობი საამისოდ ჯერ კიდევ ახალგაზრდა იყო,
თითქოს...
იაკობი იყო ქრისტიანი, მაგრამ ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის
პარაკლისის შემდეგ სულიერად მკვეთრად შეიცვალა: გაძლიერდა,
აღფრთოვანდა, უფლისადმი სიყვარულის დაუოკებელი მოზღვავება
იგრძნო. ეს ყველაფერი ესაჭიროებოდა; მეორე დღიდან გადამწყვეტი
ბრძოლა იწყებოდა...
პარაკლისის მეორე დღიდან იაკობი ლოგინიდან აღარ წამომდგარა.
ტკივილებმა უმატა.
მაგრამ იაკობი, ვითარცა მრისხანე მეომარი, შეუდრეკელი იყო. მისი
მახვილის, ანუ რწმენის და ფარის - ანუ ქრისტესადმი სიყვარულის
წინაშე უსუსური აღმოჩნდა ავადმყოფობისაგან გულმოცემული
ეშმაკი. იაკობის უფლისადმი ტრფიალებით აღვსებული გული
უგრძნობელი და შეუვალი აღმოჩნდა ბოროტის ცეცხლოვანი
ისრებისათვის - სარწმუნოებრივი ეჭვის, სიკვდილის შიშის,
სასოწარკვეთილობის, საკუთარი თავის
სიბრალულისა და სულმოკლეობისათვის.
გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით ადრე მამა სერაპიონმა (ჯიშკარიანმა)
მოინახულა. დიდხანს ისაუბრეს. ამის შემდეგ ღვთისადმი ტრფიალება
კიდევ უფრო გაუძლიერდა; ვეღარ იტევდა, თვალები ამჟღავნებდა,
მოუკლებლივ ლოცულობდა, ღმერთს მადლობდა, დედას
აძლიერებდა.
100
 იაკობის თავზე მოწამეობრივი გვირგვინი იწვნებოდა.
ავადმყოფობა ძლიერდებოდა.
ტკივილები იყო აუტანელი. სთხოვდნენ, ნარკოტიკს გაგიკეთებთო.
უარობდა: ბრძოლაში საღ გონებას საჭიროებდა.
გარდაცვალების ღამეს საკუთარ მოძღვარს, მამა იოანეს (ზემო
ბეთლემელი) სთხოვა, მოსულიყო. საწოლში ნახევრად მჯდომარე
შეევედრა, სულთმობრძავის ლოცვა წამიკითხეო. გონზე მყოფს როგორ
წაგიკითხოო, ტიროდა მოძღვარი.
წაუკითხა.
ტკივილები უფრო გაუსაძლისი გახდა. გულმოკლული დედა კვლავ
სთხოვდა, ნარკოტიკით შეემსუბუქებინა მდგომარეობა; ებრალებოდა
შვილი...
მაგრამ ქრისტეს ერთგული გადამწყვეტი ბრძოლისათვის
ემზადებოდა: ახლა გავდივარ, ფხიზელი გონებით უნდა წავიდეო.
იცოდა, სიკვდილი რომ უმთავრესი გამოცდილებაა ადამიანური
ცხოვრებისა და ადამიანმა გააზრებულად უნდა მიიღოს; ეს ხომ
ღირსების საკითხიც არის.
ყველას დაემშვიდობა. მხოლოდ დედა დაიტოვა, დედისსავე
სანუგეშოდ. თავად კი ლოცვით, გულმხურვალე რწმენითა და
სიყვარულით, ფართოდ გახელილი თვალებითა და ღვთისადმი
დაუოკებელი სწრაფვით, ახოვნად შეეგება სიკვდილს და დაამარცხა
იგი:
სიცოცხლეში გარდაიცვალა.
უფლის წყალობამაც არ დააყოვნა - ნიში იყო ღვთისაგან: საკუთარი
ვაჟის გარდაცვალების დამსწრე მწუხარე დედის სულმა ბუნებაზე
გაიმარჯვა - სრულიად საღი ფსიქიკის მქონე ადამიანს, შვილის
გარდაცვალებისთანავე, არამიწიერი სიხარულის განცდა დაეუფლა.
შვილს ვერ გლოვობდა. უხაროდა. რა თქმა უნდა, ამ გრძნობის
გამჟღავნების რცხვენოდა. მე ავუხსენი, რომ ეს სიხარული
მადლისმიერი იყო, ღვთისაგან იმის ნიშად მოცემული, რომ მისი
შვილი აცხოვნა უფალმა.
ქრისტიანობა გმირობაა. სხვაგვარი ქრისტიანობა არ არსებობს.
გმირები დღესაც არიან. ელენე და იაკობი - ერთ-ერთნი და არა
ერთადერთნი, ჩვენც განგვაწყობენ გმირობისათვის. მათი არსებობა
კიდევ ერთი ნიშანია ეკლესიის მადლმოსილებისა, ქრისტიანობის
101
უძლეველობისა, საქართველოს უკვდავებისა, ადამიანური ღირსების
სიმტკიცისა.
ვმადლობ ღმერთს, რომ შევხვდი მათ ამ ქვეყნად. მწამს, რომ
შემეწევიან ჩემს უძლურებაში.
დიდება უფალს ყველაფრისათვის!

დედა ღვთისა და მთელი კაცობრიობისა

“აურაცხელ არიან სიმრავლენი ცოდვათა ჩემთანი. შენდა მოვილტვი,
ქალწულო უბიწოო, და ვითხოვ ცხონებასა, მოხედენ უძლურებასა
ზედა სულისა ჩემისასა, ევედრე ძესა შენსა და ღმერთსა ჩვენსა
მოტევებად ურიცხვთა მათ ბრალთა ჩემთა, მხოლოო კურთხეულო”.
ამ სიტყვებით მივმართავთ ქრისტიანები ყოვლადწმიდა
ღვთისმშობელს, დედასა და დედოფალს, ჩვენს სანატრელ მფარველსა
და მეოხს წინაშე ღვთისა. სწორედ ღვთისმშობელია ჩვენი
შუამდგომელი ღვთისა მიმართ. ადამიანი, რომელმაც შეუძლებელი
შეძლო და დაუტევნელი დაიტია. მის სიწმინდესა და უბიწოებას
უგალობს მთელი ეკლესია, მთელი სამყარო.
“შენდამი იხარებს, მიმადლებულო, ყოველი დაბადებული,
ანგელოზთა კრებული და კაცთა ნათესავი. ტაძარო სიწმიდისაო,
სამოთხეო პირმეტყველო, ქალწულებისა სიქადულო, რომლისაგან
ქრისტე განხორციელდა და ყრმა იშვა, უწინარეს საუკუნეთა
ღმერთი, რომელმან საშო შენი საყდრად მაღლისა გამოაჩინა და
მუცელი შენი ცათა უვრცელეს ჰყო. შენდამი იხარებს,
მიმადლებულო, ყოველი დაბადებული. დიდება შენდა”.
ახალი სტილით 28 აგვისტოს მართლმადიდებლები ღვთისმშობლის
მიძინებას ვდღესასწაულობთ - დღეს, როცა ქალწული მარიამი
თავისი ძის წინაშე წარდგა და როდესაც კაცობრიობამ მისი სახით
უდიდესი მეოხი და მფარველი - დედა შეიძინა, შუამდგომელი და
შემწე ცხონების გზაზე. ეს დღე სანატრელია ყოველი
მორწმუნისათვის. ამიტომაც მის შესახვედრად განსაკუთრებულად
მძიმე მარხვით ვემზადებით. ვულოცავთ მკითხველს ამ ბრწყინვალე
დღესასწაულს და იმისთვის, რომ კარგად გავიაზროთ ღვთისმშობლის

102
როლი და მისადმი უფრო დიდი სასოება აღგვეძრას, შევეცდებით,
კიდევ ერთხელ გავიხსენოთ ქალწულ მარიამის ღვაწლი, მისია,
მნიშვნელობა, სითბო და სიყვარული ჩვენდამი, ანუ თავისი
შვილებისადმი.

- მამაო, როგორი იყო ღვთისმშობლის მისია და მოვალეობა

კაცობრიობის წინაშე?
- თითოეულმა ქრისტიანმა კარგად იცის, თუ რისთვის მოვიდა
უფალი ამ ქვეყანაზე, რისთვის განკაცდა, ევნო და დაეფლა. ასე
კაცობრიობის გადასარჩენად, ადამიანთა ჯოჯოხეთის ტყვეობიდან
გამოსახსნელად მოიქცა, რადგან ცნობილია, სანამ უფალი
განკაცდებოდა, სასუფევლის კარი განიხვნებოდა და მასში პირველი
ავაზაკი შევიდოდა, ყოველი ადამიანი-მართლები, თვით
წინასწარმეტყველებიც კი, ჯოჯოხეთში მიდიოდნენ, ქრისტეს
ჯვარცმამდე სასუფეველი კაცობრიობისათვის დაკეტილი იყო. ჩვენ
გვაქვს სწავლება, რომ ჯოჯოხეთში ისინი არ იტანჯებოდნენ, არამედ
იყვნენ მოლოდინის მდგომარეობაში. თუმცა ყველამ იცის, რომ არც
ლოდინია ადვილი, მით უმეტეს მაშინ, როცა ჯოჯოხეთში ხარ.
ჯოჯოხეთში ტანჯვაა, უპირველეს ყოვლისა, იმ გაგებით, რომ იქ
ადამიანები უფალს არიან მოშორებულნი. როგორც წმიდა იოანე
ოქროპირი ამბობს, თვით ჯოჯოხეთის საშინელი ტკივილებიც კი
არაფერია იმასთან შედარებით, რომ უფალი ადამიანისგან პირს
მიიბრუნებს, რომ პიროვნება ღმერთთან არ იქნება. ჯვარცმამდე
ყოველი კაცი ასეთ მდგომარეობაში იყო.
ბუნებრივია, ჩნდება შეკითხვა - რატომ არ განკაცდა უფალი უფრო
ადრე? რა მოხდებოდა, უფრო ადრე რომ მოსულიყო, ადამიანები
ადრევე ყოფილიყვნენ ჯოჯოხეთიდან გამოხსნილნი, ხოლო
მართალნი სასუფეველში ჯოჯოხეთის გაუვლელად შესულიყვნენ?
სწორედ ამ შემთხვევას მივყავართ იმ დიდებულ პიროვნებასთან,
რომელსაც ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელი ჰქვია.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ყველას გვაქვს ერთი ბუნება და
ყველანი მოვდივართ ადამიდან, პიროვნულად აბსოლუტურად
განსხვავებული, დამოუკიდებელი, ინდივიდუალური სუბიექტები
ვართ. ყოველი პიროვნება განუმეორებელია. არ არსებობს ორი
103
ერთნაირი ადამიანი. თითოეული მათგანი ცალკე სამყაროა და
ღვთისგანაც განსაკუთრებულ, ინდივიდუალურ ყურადღებას
იმსახურებს. აქედან: ყოველ ადამიანს გარკვეული მისია ეკისრება ამ
ქვეყანაზე. ზოგს - ისტორიული მნიშვნელობისა, ზოგს - ნაკლები.
თუმცა არსებობს ერთი მისია, რომელიც ყველას საერთო გვაქვს და
ის აღემატება ნებისმიერ ისტორიულ მნიშვნელობას. ეს არის ცხონების
მისია. ადამიანი მოვალეა, უბრალო, თითქოსდა, ზოოლოგიური
არსებიდან - ღმერთად იქცეს, პატარა ღმერთად, თუმცა ცხოვრების
წესით უფლისკენ მარადიულად მსწრაფი და ღვთაებრივი
ნეტარებით მაცხოვრებელი უნდა იყოს. ეს არის ზემისია.
მაგრამ არსებობს ამქვეყნიური მისიაც, როცა ამა თუ იმ
ადამიანს გარკვეული როლის შესრულება ეკისრება ამ ქვეყანაზე.
ცხადია, აქ ვგულისხმობთ არა რეგიონული, პოლიტიკური
წარმატების მისიას, არამედ მისიას კაცობრიობის წინაშე სულის
ხსნისა, ღმერთთან დაახლოებისა.
ამ მხრივ, უნიკალურია დედა ღვთისმშობელი და ასევე
უნიკალურია მისი მისიაც. ზოგადად, რაც უფრო დიდია მისია, მეტია
ადამიანის პასუხისმგებლობაც. ძალიან დიდია ქრისტიანის მისია
არაქრისტიანის მისიასთან შედარებით, შესაბამისად, დიდია
პასუხისმგებლობაც, რადგან ყოველი ქრისტიანი უნდა იყოს მარილი
ამა სოფლისა და ნათელი ამა სოფლისა.
მაგრამ გაცილებით დიდია მღვდლის მისია, რომელსაც ევალება,
იყოს ქრისტეს ხატი და განაგრძოს ადამიანად მოსული ღმერთის მიერ
დაწყებული საქმე. ცხადია, მას ამისთვის ენიჭება მადლი სულისა
წმიდისა, ნიჭი სამღვდელო მსახურებისა, მაგრამ ამ დროს არ
გამოირიცხება ადამიანის პირადი ღვაწლიც. უფალი არასდროს
აკეთებს ადამიანის გასაკეთებელს და, როცა ჩვენი რესურსი სრულიად
ამოიწურება, მხოლოდ მაშინ გვეხმარება. აქედან გამომდინარე,
წარმოიდგინეთ, რაოდენ დიდია მისია და პასუხისმგებლობა
მღვდლისა. ეპისკოპოსს აბარია არა ერთი სამრევლო, არამედ მთელი
ეპარქია; და თუ იქ ვინმე დაიღუპება ეპისკოპოსის გულგრილობის
გამო, ვაი მას.
სულ სხვა არის პასუხისმგებლობა პატრიარქისა, რომელსაც მთელი
ერი აბარია. ეს არის უმძიმესი ტვირთი. რაც უფრო იზრდება
თანამდებობა (ეს სიტყვა შემთხვევით არ მიხსენებია, რადგან ძველი
104
ქართულით თანამდები მოვალეს ნიშნავს. თითოეული ადამიანი
მოვალეა ღვთისა და ერის წინაშე და მოვალეა, შეასრულოს თავისი
მისია, მოიხადოს ვალი), იზრდება პასუხისმგებლობაც. ახლა
წარმოიდგინეთ ღვთისმშობლის ვალი და მისია. თუ ვინმემ სილამაზე
ან ნიჭი შეგვიქო, აღარ ვიცით, როგორ აღვფრთოვანდეთ საკუთარი
თავით. დამღუპველად მოქმედებს ქება. ამიტომაც გვირჩევენ მამები,
როცა გაქებენ, გაექეცითო. ნებისმიერი ნიჭი უდიდესი
პასუხისმგებლობა და ღვთით ბოძებული მადლია. რაც დიდია ნიჭი და
თანამდებობა, მით მეტია საშიშროება ამპარტავნებისა, ხიბლისა.
რა არის ღვთისმშობლის “თანამდებობა”? ის ხდება ღმერთის დედა
ხორციელად. ამის სრული გაცნობიერება რომ შევძლოთ, შეიძლება
გულიც გაგვისკდეს. ჩვენ ვერ დაგვიტევია პატარა ნიჭიც კი,
ღვთისმშობელმა კი დაიტია ღმერთის დედობა. ცხონების
აუცილებელი პირობა ორია: პირველი - ეს ღმერთს უნდა უნდოდეს.
უფალს კი ადამიანის ცხონება ყოველთვის უნდა: ამიტომ ეს პირობა
თავისთავად სრულდება. და მეორე - უნდა გვახსოვდეს, რომ
სასუფეველი ღმრთისა იიძულების და რომელმან აიძულოს, მან
მიიტაცოს იგი. ანუ, სამოთხე ჩვენთვის გაიხსნება საკუთარ თავზე
იძულებით დ არა მსუბუქად, არა აღებით, არამედ მიტაცებით.
რას ნიშნავს მიტაცება? რომ მთელი შენი ძალების კონცენტრირება
უნდა მოახდინო და შენი ადამიანური რესურსები სრულად
მოახმარო ამ საქმეს; რომ აიძულო საკუთარი თავი, შეკუმშულ
ზამბარასავით იყო და მიიტაცო იგი. სასუფეველს უსასყიდლოდ
არავინ მოგცემს. მხოლოდ მაშინ მიიღებ, როცა ადამიანურ ძალებს
ამოწურავ. მაშასადამე, ცხონებისათვის აუცილებელია იძულება და
სრულად დახარჯვა. რაც დიდია სტატუსი, მით მეტი მობილიზება
გვმართებს. ღვთისმშობელს ყველაზე მეტად მოეთხოვებოდა
ძალების მობილიზება, შებრძოლება დაცემულ ბუნებასთან, და მან ეს
შეძლო!
რაც დრო გადიოდა, უფრო და უფრო საცნაური ხდებოდა
ადამიანებისთვის, მოციქულებისთვის, თვით ღვთისმშობლისთვისაც
კი, თუ ვინ იშვა მის მიერ. გულში იმარხავდა, აცნობიერებდა,
ფიქრობდა ამაზე. თავიდან ხომ ვერავინ ხვდებოდა, რომ ქრისტე,
ის, ვისაც ხედავდნენ, ვისაც ეხებოდნენ, იყო სამყაროს შემოქმედი, რომ
ქრისტე ეცხადებოდა მოსეს. ამას თანდათანობით აცნობიერებდა
105
კაცობრიობა. გახსოვთ პეტრეს აღიარება, თომა მოციქულის სიტყვები
- უფალი ჩემი და ღმერთი ჩემი. ამის შემდეგ იყო აღდგომა,
ამაღლება, დაბოლოს - სულთმოფენობა, სულიწმიდის გარდამოსვლა,
როცა სრულად განცხადდა ყველაფერი. კაცობრიობამ და ღვთის
დედამ გააცნობიერა, თუ ვინ შვა მან, ქალწულმა მარიამმა; რომ ის,
ვისაც მან ხორციელი ბუნება მისცა, პიროვნულად ღმერთი იყო,
რომელიც მოსეს ესაუბრებოდა მაყვლოვანში, ის ღმერთი, რომელმაც
ებრაელი ერი ტყვეობიდან გამოიყვანა და წითელ ზღაში გაატარა;
რომ მისი შვილი, რომელსაც უვლიდა, ძუძუს აწოვებდა, პირს ბანდა,
წაქცეულს აყენებდა, იყო მამაპაპათა ღმერთი, რომ სწორედ სამყაროს
შემოქმედს მისცა მან ხორციელი ბუნება.
მას შემდეგ, რაც ყოველივე ეს გაიაზრა - ეს განსაცვიფრებელი,
შემაძრწუნებელი რეალობა, ღვთისმშობელი დაიარებოდა დედამიწაზე
და კვლავ უმანკო, უბიწო არსებად რჩებოდა. არანაირი ცოდვა მასში
არ შემოვიდა. ეს მაშინ, როდესაც ჩვენ მცირე ნიჭის გამო
ამპარტავნებაში ვცვივდებით და რაც, უფრო დიდია ნიჭი, მით
მატულობს პატივმოყვარეობაც.
ხედავთ ღვთისმშობლის სიდიადეს?! განა არსებობს იმაზე დიდი
ნიჭი, რომ იყო ღვთის დედა? დედა ღმერთისა, რომელიც
ყოვლადწმიდა სამების მეორე ჰიპოსტასია, პირია, რომლის წინაშე
მოდრკების ყოველი მუხლი ზეცაში, ქვეყანაზე და ქვესკნელში,
რომელიც არის ყოვლისშემძლე და ყოვლისმპყრობელი?! ამას
მიხვდე და თავი არ აიმაღლო, ხომ ნამდვილი საოცრებაა!
ღვთისმშობელმა შეძლო ეს. იოტისოდენა პატივმოყვარეობა,
სიამაყეც კი რომ ყოფილიყო მასში, დაკისრებული მისიის,
ვალდებულების, თანამდებობის სიდიადის გამო მისი მცირე ცოდვა
უსასრულოდ გაიზრდებოდა და ღვთისმშობელი პიროვნულად
აუცილებლად დაიღუპებოდა. ესე იგი, თუ ეშმაკი მასში მოძებნიდა
მცირე დასაყრდენს, ეს მყისვე გადაიზრდებოდა უსასრულო ცოდვაში
და ღვთისმშობელი ამ ქვეყნიდან წავიდოდა, როგორც ცოდვილი
ადამიანი.
განა უფალი მოინდომებდა იმის დაღუპვას, ვინც მისი ხორციელი
დედა უნდა ყოფილიყო? ვის მიერაც სამყარო უნდა გადარჩენილიყო?
ცხადია, არა. ეგებ, ამიტომაც ელოდებოდა ხუთი ათასი წელი, რომ
კაცობრიობის წიაღში მოსულიყო ადამიანი, ვინც ამას იტვირთავდა.
106
ალბათ, უფალი ათჯერ ხუთი ათასი წელი დაელოდებოდა ადამიანს,
რომელიც იტყოდა: ეჰა, მხევალი უფლისა, მეყავნ მე სიტყვისაებრ
შენისა; სანამ არ დაიბადებოდა ის, ვინც უარს იტყოდა ყოველგვარ
ცოდვაზე, ბიწიერებაზე, დაცემული ბუნების მორჩილებაზე და
სათნოების ჭურჭელი გახდებოდა.
- ესე იგი, ღვთისმშობელს ცოდვა საერთოდ არ ჰქონია?
- მას ჰქონდა მხოლოდ პირველქმნილი ცოდვა, რომელიც
შთამომავლობით გადაეცემა ყოველ ადამიანს. პიროვნულად კი,
თავისი პირადი არჩევანით, მას არასდროს შეუცოდავს. ეს მეტად
საინტერესო საკითხია. კათოლიკეები ამბობენ, რომ ღვთისმშობელი,
ისევე როგორც უფალი, უბიწოდ ჩაისახა. ეს იმას ნიშნავს, რომ მას არც
პირველქმნილი ცოდვა ჰქონია, რაც აბსურდია. ამით კათოლიკეები
მარადის ქალწულის ღვაწლს აკნინებენ. ღვთისმშობლის ღვაწლი ის კი
არ არის, რომ ცოდვა არ ჰქონდა; ღვთისმშობლის სიდიადე სწორედ
ისაა, რომ მას ჰქონდა პირველქმნილი ცოდვა, ადამის ცოდვა
ბუნებითად, მაგრამ პიროვნულად არ შეუცოდავს, მტკიცედ ჰკრა ხელი
ცოდვას, თავგანწირულად გაემიჯნა მას.
წმიდა პავლე მოციქული ამბობს: მინდა ზეციური, მაგრამ ვაკეთებ
მიწიერსო. ღვთისმშობლის გამარჯვება კი სწორედ ის იყო, რომ
უნდოდა ზეციური და არ აკეთებდა მიწიერს. რატომ? პავლე
მოციქულზე ნაკლებად სტკიოდა? ან უფრო მტკიცე ბუნება ჰქონდა?
არა. ის ხომ, ბოლოს და ბოლოს, დედაკაცი იყო, რომელიც ბუნებით
მამაკაცზე სუსტია. მაგრამ ის იყო საოცარი გმირი, ერთგული მეომარი,
რომლის მსგავსი არ დაბადებულა და არც დაიბადება აღარასოდეს.
ჩვენ ვიცით, რომ მას სიყრმიდანვე გაცნობიერებული ჰქონდა, თუ რა
სიდიადე იყო უფლის დედობა და ნატრობდა ღვთის დედის
მხევლობას. თავს მხევლობის ღირსადაც არ მიიჩნევდა, მან კი შეიტყო,
რომ თვითონ უნდა გამხდარიყო დედა ღვთისა. გაცნობიერებული
ჰქონდა ეს მისია და მორჩილად მიიღო ეს ტვირთი, მტკიცედ გაემიჯნა
ცოდვას. ადამიანი ყოველ წუთს აკეთებს არჩევანს კეთილსა და
ბოროტს შორის. ამ არჩევანის წინაშე იდგა ღვთისმშობელიც და მას
არასდროს გაუკეთებია უმართებულო არჩევანი. მის არჩევანში
არასდროს გაუმარჯვია ბოროტებას. ხედავთ, როგორი გმირია დედა
ღვთისა და მთელი კაცობრიობისა?!

107
 - გასაგებია, რომ ღმერთი ელოდებოდა ისეთ ადამიანს, ვინც
ყოველივე ამას იტვირთავდა, მაგრამ ასეთ პიროვნებას უფრო ადრე ვერ
მოავლენდა?
- სწორედაც რომ ვერ მოავლენდა. საქმე ისაა, რომ კაცის გასაკეთებელს
ღმერთი არასდროს აკეთებს; და თუ ღვთისმშობელი თავად არ
გადაწყვეტდა ამ ღვაწლის თავის თავზე აღებას, არავინ დააძალებდა,
რადგან ძალდატანებით ამის გაკეთება შეუძლებელი იყო - სადაც
ადამიანის ნება და არჩევანის თავისუფლება არ არის, იქ ქრება
ადამიანიც.
ზოგი იმასაც ფიქრობს, ღვთისმშობელი იმიტომ იყო ასეთი, რომ
ტაძარში იზრდებოდა, ანგელოზი კვებავდაო... ეს არასწორია. ტაძარში
ის სწორედ იმიტომ იზრდებოდა და ანგელოზი იმიტომ კვებავდა,
რომ მისი მომავალი არჩევანი ღვთისათის წინასწარ საცნაური იყო.
რატომ იყვნენ დიდი წმინდანები სიყრმიდანვე გამორჩეულნი, მათ ხომ
ჯერ არანაირი ღვაწლი არ ჰქონდათ? იმიტომ, რომ უფლისათვის
ცნობილია ადამიანის არჩევანი, რადგან მისთვის არ არის მომავალი,
რაც წლების შემდეგ მოხდება. მისთვის ყოველივე და ყოველთვის
მარადიული აწმყოა,
საერთოდ, სულიერ ცხოვრებაში არსებობს ასეთი კანონი: თუ შენი
პასუხისმგებლობა არ შეესაბამება შენს სტატუსს, ხელმწიფებას,
ძალაუფლებას, რომელიც ღმერთმა მოგანიჭა, ვერ ცხონდები. შენ უნდა
იცხოვრო ისე, რომ დააკმაყოფილო იმ სტატუსის მოთხოვნილება,
რომელიც ღვთისაგან მოგენიჭა.
- რომელია ის სათნოება, რომლითაც ღვთისმშობელმა ყოველივე ეს
შეძლო?
- სიმდაბლე - უპირატესი სათნოება სათნოებათა შორის. ჩვენ ბევრი
რამით ვგავართ უფალს - უკვდავებით, შემოქმედების უნარით და ა.შ.
მაგრამ არ ვგავართ მთავარით - სიმდაბლით. მისი მოპოვება
ყველაზე რთულია ადამიანისათვის. ღვთისმშობელმა კი სწორედ აქ
მოიპოვა გამარჯვება. სიმდაბლით აჯობა დედა ღვთისამ ყველას. და
მისი სიდიადე, სიმდაბლიდან გამომდინარე, იმდენად ბრწყინვალე
იყო, რომ გახდა ქერუბიმებზე უპატიოსნესი და სერაბიმებზე
უზესთაესი, აღმატებული თვით ზეციურ ანგელოზებზეც კი.
სიმდაბლეა ის უდიდესი გმირობა, რომელიც მან ჩაიდინა.

108
 - ღვთისმშობელს მარადის ქალწულსაც ვუწოდებთ. ის, რომ მან
დაიმარხა ქალწულება სიცოცხლის ბოლომდე და არ დაუკარგავს არც
მაცხოვრის შობისას, გასაგებია. ამაზე საღვთო წერილი ცალსახად
საუბრობს. საინტერესოა, რისთვის იყო ეს საჭირო?
-ჩვენთვის, მართლმადიდებლებისათვის, ხორციელი ქალწულება
პირდაპირ კავშირშია სულიერ ქალწულებასთან. ყოველივე ამის
საფუძველი ძველ აღთქმაშია. ცხვარს რომ სწირავდნენ, ის
აუცილებლად უბიწო უნდა ყოფილიყო, არ უნდა ჰქონოდა მოცემული
შთამომავლობა. ეს იყო ღვთისადმი სრული მიკუთვნებულობის
გამოვლენა. ასევე იყო ღვთისმშობლის შემთხვევაშიც. მარიამი,
როგორც ხორცით, ისე სულით, უნდა მიჰკუთვნებოდა ღმერთს. ეს,
ცხადია, არ ნიშნავს, რომ ქორწინება ცოდვაა. ქორწინება ცოდვა რომ
იყოს, უფალი არ მივიდოდა გალილეის კანაში ქორწილში და არც
სჯულისკანონში ჩაიწერებოდა, ვინც ქორწინება ცოდვად შერაცხოს,
ანათემას მიეცესო. ქალწულება კი სრულყოფილებაა. ღვთისმშობელმა
ამ სრულყოფილებას მიაღწია.
შეუძლებელია ისიც, რომ მას იესო ქრისტეს შემდეგ სხვა შვილი
ჰყოლოდა. თუნდაც იმიტომ, რომ ამით დასაბამს მისცემდა უდიდეს
ცოდვას, რადგან ყველა ადამიანი და, მათ შორის - ყველა მამაკაცი,
მისი შვილია, ამ სიტყვის პირდაპირი გაგებით. რა საბრალონი
არიან სექტანტები, ამას რომ ვერ ხვდებიან და ღვთისმშობლის ღვაწლს
აკნინებენ, მას მეოხად არ აღიარებენ. ღვთისმშობელი საიდუმლოა და
ამ საიდუმლოს გაცნობიერება ხდება ადამიანის სულიერების
შესაბამისად. ამიტომაც სექტანტების ეს დამოკიდებულება კიდევ
ერთხელ მეტყველებს მათ არაქრისტიანობაზე.
- მაინც რისთვის იყო საჭირო, რომ უფალი განკაცებულიყო და
ადამიანისაგან მოვლენოდა ამ ქვეყანას?
- ერთადერთი რელიგია, რომელიც ამბობს, რომ ღმერთი
სიყვარულია, ქრისტიანობაა. თუ ვიკითხავთ, ძნელი იყო თუ არა
ღვთისათვის ადამიანთა სიყვარულიო, ამაზეც მხოლოდ ქრისტიანობა
გვიპასუხებს, რომ ძნელი იყო (რა თქმა უნდა, ადამიანური,
მიწიური საზომით). ჩნდება შეკითხვა: როგორ შეიძლება
ღვთისათვის რამე ძნელი იყოს, ის ხომ ყოვლისშემძლეა? სიყვარული
გულისხმობს თავგანწირვას. ღმერთს კი თავგანწირვა არ შეეძლო,
რადგან ის უვნებოა. ამიტომაც ერთადერთი საშუალება
109
ადამიანებისადმი თავისი სიყვარულის გამოსავლენად, იყო ის, რომ
ბუნებით და პიროვნულად ღმერთს ადამიანური ბუნება შეემოსა, ამ
ბუნებით თავი გაეწირა ჩვენთვის, ჩვენზე მოსაწევი სასჯელი თავის
თავზე მიეღო, ვნებულიყო ჩვენთვის და დაემარცხებინა როგორც
ხორციელი, ისე სულიერი უზნეობა. ხორცი უნდა მიეღო
ადამიანისაგან, რათა ჩვენებრ ადამიანური ბუნება ჰქონოდა, ჩვენნაირი
ყოფილიყო, ეჩვნებინა, რომ ჩვენც მოგვეთხოვება და ჩვენც
შეგვიძლია ბოროტის ძლევა. ამისთვის ისეთი ადამიანი სჭირდებოდა,
რომელიც არ დაიღუპებოდა იმ დიდი პასუხისმგებლობის გამო, რასაც
უფალი მიანიჭებდა, იმ ნიჭის გამო, რასაც ღვთის დედობა ჰქვია.
- ყოველივე აქედან გამომდინარე, ვინ არის ღვთისმშობელი
ჩვენთვის, ქრისტიანთათვის?
- დედა, მეოხი, შემწე და შუამდგომელი. ვიცით, რომ მის
სათხოვარს უფალი ჯერ კიდევ ამქვეყნიური ცხოვრების დროს
აღასრულებდა. თანაც ისეთ სათხოვარს, რომელიც ღვთაებრისავე
წინასწარმეტყველებას ეწინააღმდეგებოდა. გალილეის კანაში
ქორწილს ვგულისხმობ. წინასწარმეტყველების მიხედვით, მას
პირველი სასწაული იერუსალიმში უნდა მოეხდინა,
ღვთისმშობლის თხოვნით კი ეს კანაში მოხდა. თუ უფალი მისი
ვედრებით ისეთ სასწაულს ახდენდა, რომელიც დიდ აუცილებლობას
არ წარმოადგენდა, განა ღვთისმშობელი მით უფრო არ შეგვეწევა, როცა
მართლა გაგვიჭირდება, და განა მის ვედრებას უფალი არ შეისმენს?
ვართ თუ არა ქრისტიანები, ეს ვლინდება ჩვენი დამოკიდებლებით
ღვთის დედისადმი. კერძოდ, თუ ჩვენ გვიყვარს უბიწო ქალწული
მარიამი - ვართ ქრისტიანები; თუ მისადმი სიყვარულს არ განვიცდით -
არა. თუ ის ნამდვილ დედად მიგვაჩნია, მაშინ ვართ ღირსნი,
ქრისტიანებად ვიწოდებოდეთ. ეს ძალიან კარგად გამოჩნდა
გოლგოთაზეც, მაშინ, როდესაც უფალმა იოანეს ღვთისმშობელზე
უთხრა: აი დედა შენიო. რამდენი მილიონი ადამიანი ცხოვრობდა
მაშინ სამყაროში, რამდენი მოწაფე ჰყავდა მაცხოვარს და მხოლოდ
იოანეს ეუბნება. რატომ? იოანეს ერთგულების გამო. აქედან
გამომდინარე, ღვთისმშობელი შენი დედა გახდება მაშინ, მისტიკურად
მაშინ გეტყვის უფალი, აჰა დედა შენიო, როცა იქნები ერთგული,
იქნები სიმართლის მხარეს მაშინაც კი, როცა ეს სიმართლე თავის

110
ძალას არ ავლენს. ცხადია, შემდგომში ყოველი მოციქული გახდა
ღვთისმშობლის შვილი.
- ღვთისმშობელი ქალის იდეალია, თუმცა დღეს ქალის როლი სულ
უფრო და უფრო კნინდება საზოგადოებაში...
- მართლაც, დღეს ბევრს ვსაუბრობთ ქალის ემანსიპაციაზე, თითქოს
ამაზე ქრისტიანობა არაფერს ამბობდეს. მან ხომ სამყაროში
პირველმა განაცხადა ქალის აღმატებულობა! უბრალოდ, ქალსა და
მამაკაცს სხვადასხვა მოვალეობა აქვთ. ღვთისმშობელი კი ამ
მოვალეობებს ყველაზე კარგად აღასრულებდა. ის იყო ღვთის
მოშიში, იოსების მორჩილი, ძალიან კარგი დედა და ა.შ. ყველამ თავისი
მოვალეობა უნდა აღასრულოს და მიიღებს ღვთისაგან მისაგებელს.
ოჯახის რღვევას და საბოლოოდ მთელი ერის უბედურებას
მოვალეობათა აღრევა იწვევს.
ქალი შეიქმნა მამაკაცის დამხმარედ, რომ მისი შემწე
ყოფილიყო ცხონების გზაზე. ეს ქალს არ უნდა დაავიწყდეს და
მეუღლეს უნდა ეხმარებოდეს. თუმცა არც მამაკაცებმა უნდა
დაივიწყონ, რომ ცოლის გარეშე მათ გაუჭირდებოდათ და მიზანს ვერ
მიაღწევდნენ. ისინი ერთმანეთს სჭირდებიან. მხოლოდ ასე თუ მივლენ
უფლამდე. ღვთის წინაშე კი თანასწორნი არიან. უფალს არ უთქვამს,
ქალო, არ იმრუშოო, არამედ - არა იმრუშოთო, და ეს ეხება ყველას.
ასევეა სხვა მცნებების შემთხვევაშიც.
დღეს საქართველოში მეტად გაუფასურდა ოჯახი და
დედაშვილობაც. ეს იქიდანაც ჩანს, რომ ქალები სულ უფრო ცოტა
შვილს აჩენენ და მათ, პირდაპირ რომ ვთქვათ, კლავენ. დღეს თუ ქალი
მხოლოდ დიასახლისია, ნევროზი ემართება, თავის მოვალეობათა
შესრულება დეპრესიაში აგდებს, რადგან სულიერებისაგან დაცლილ
სამყაროში ვცხოვრობთ და ვეღარავინ მიმხვდარა ქალის მისიას ამ
ქვეყანაზე.
ჩვენ რეალურად არა ვართ ჩვენი შვილების მშობლები. ჩვენ
შვილებს ვაძლეთ მხოლოდ ხორციელ ბუნებას. სულს კი, უფრო
აღმატებულს, ისინი ღვთისაგან იღებენ. ამიტომ მოვალენი ვართ,
ისინი ღმერთს აღვუზარდოთ. ქალიც და კაციც ყოველივეს
ქრისტესთვის უნდა აკეთებდეს. როცა ეს არ ხდება, როცა ადამიანი
ორიენტაციას კარგავს და ღმერთს ივიწყებს, ეს დამღუპველად
მოქმედებს როგორც მასზე, ისე მის შვილებზე. ნახეთ, რა
111
საინტერესოა: თუ მამა მორწმუნეა, დედა კი არა, იქ იშვიათად არიან
შვილები მორწმუნენი, ქრისტიანები (ამ სიტყვის ფართო გაგებით),
რადგან ოდითგანვე ღვთისმოსავი დედა იყო გამზრდელი
ღვთისმოსავი შვილებისა. ის უნერგავდა მათ რწმენასაც და
სიყვარულსაც უფლისა და მამულისადმი. ამის საუკეთესო დასტური
ქართველი დედები არიან. განა ვინმემ იცის, ვინ იყო
ხერხეულიძეების მამა? არა, მაგრამ ვიცით მათი დედა, რადგან ის
იყო გამზრდელი ამ გმირებისა.
მიძინება უდიდესი დღესასწაულია. მას არ ვუწოდებთ არც
სიკვდილს, არც გარდაცვალებას. ღვთისმშობელმა მიიძინა და ასე
წავიდა ამ ქვეყნიდან, თუმცა ის რჩება ჩვენს მეოხად და მფარველად
ცხონების მძიმე გზაზე. დედა ღვთისა გარდაიცვა-ლა, როგორც
ადამიანი, მაგრამ ის უფალმა თავის მსგავსად აღადგინა, აღამაღლა
და აიყვანა თავის წიაღში, ისე, რომ, დედა ღვთისა საშინელი
სამსჯავროს მიღმა აღმოჩნდა. ჩვენ ვიცით, რომ ყველა ადამიანი,
ყოველი წმინდანი გაივლის საზვერეებსა და საშინელ სამსჯავროს,
გარდა ღვთისმშობლისა. ის უკვე სხეულითაა სასუფეველში.
რა არის სასუფეველი? ეს არის ღმერთთან ყოფნა მთელი არსებით,
სულითა და ხორცით. დღეს წმიდანები მხოლოდ ნაწილობრივ,
სულით არიან ღმერთთან და განიცდიან არასრულ ნეტარებას, ისინი
ნეტარების მოლოდინში არიან. მეორედ მოსვლის შემდეგ უკვე
ხორცითაც უფალთან იქნებიან. ერთადერთი, ვინც სრულ ნეტარებაშია
და უფალთანაა არა მარტო სულით, არამედ ხორცითაც, არის
ღვთისმშობელი.
ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელი საიდუმლოა, სიმდაბლის,
გმირობის, სასუფევლის საიდუმლოა. ის არის სრული ადამიანი
სამოთხეში სამსჯავროს მიღმა. იგია ჩვენი მეოხიც. ჩვენც გვიხარია,
ყოველთვის გვიხარია ამ დიდი მეოხების გამო.
მინდა, ყველას მოგილოცოთ ეს დღე, ღმერთმა დაგლოცოთ და
გაგახაროთ, გილოცავთ ამ ბრწყინვალე დღესასწაულს. კაცობრიობამ
ღვთისმშობლის სახით უდიდესი შემწე ხომ განსაკუთრებით სწორედ,
მიძინების შემდეგ შეიძინა.

112