Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
May mga nilikhang gayong dapat hubdanng mascara at sa sinapupunan nito kailangang iwasto
at hayu’t talinghagang namamayagpag at umiiring sa batas
Mabuto kanyo’t nailagan ko’ng saksak ditto (sabay-turo sa kaliwang dibdib), kundi’y nasirang
Tony na’ko ngayon.
Mula nang madala ako rito, e nag-iba ng takbo ng…Naisip kong walang ibubungang mabuti ang
kasamaan…malaki’ng utang na loob ke Padre Abena…sa aking pagbabago..totoo nga naman,
walang utang na hindi pinagbabayaran..me parusa sa bawat kasalanan!
Pwro kulang pa rin kasi mahala ng lahat..nakakahiya pero…dahils a barkad’y natututo akong
mandukot, mang-agaw, magsugal..naglabas-masok ako sa Welfareville…inilipat ako riot
pagkatapos,,,santaon na lang ang natitira sa sentensya ko.
A, tatay ko agn me sala ng lahat!...mabuti’t naman at dinestino ako ni director sa ‘ting library.
Gayunma’y kung may usapan nakayo’y…padre, kami ng maybahay ko’y labinlimang taong
umasa, nagnobena, namintakasi, upang magkaanak subalit..aywan ko ba kung bakit agad akong
nagkaamor kay Tony.
Sana’y paris nyaang lahat ng alagad ng pananampalataya..pero, tingnan mo Tony: sa karamihan
ng kanyang Gawain ay hindi mo sia makakpiling sa lahat ng oras, samantalagn ako,,,tuturuan
kita ng pagtula.
Sa tulong ng mga kapitbahay e nailibing din si Baby..naospital si nanay..walang ibig kumupkop sa
‘kin..baka raw me TB ako..ako’y naging kanto boy, nabarkada hanggang…natuto ako ng iba’t
ibang paraan ng pagnanakaw.
Iniwan nya ako-ang taksil!-nang hindi ko na masunod ang kanyang kapritso…salamat sa kanyang
ginawa at nagliwanag ang nalabuan kong isip.
Naroong pisilina ng kamao; naroong tangkaing muling lapitan ang nagmamalaking anak;
naroong tanawin sina Mang Erman na parang nahahabag at napatutulong.
Muling babalikan ni Mang Luis ang nakatangang bunso subalit hindi maisagawa ang balak na
pagyapos.
Magaling sa sikolohiya, marahang iaangat ng butihing pari ang ulo ni Tony at siya’y unti-unting
uurong upang mabigyan ng ganap na kalayaan ang mag-ama.
Puna:
Mahahabang pangungusap:
Maiikling pangungusap:
Pagbubuo ng desisyon
o Ernan: Huwag naman. Hindi tam ‘yan. Ang ama ay ama kailanman.
o Ernan: Walang taong nalalambungan ng dilim. Lubhang makapangyarihan ang karimlan!
Subalit.. naitataboy ang dilim!
o Tony: Ayoko na syang makita pa.
o Tony: Sana mabasa ko ‘yon!
o Tony: Inuulit ko wala kaming ama
Kapangyarihang pansarili
o Tony: Padre, hindi mamamantshan ang iyong pagtititwala sa ‘kin! Gayundin ang ke Direktor.
o Pagkaraan ng ilang saglit sa gayong ayos ay pabigla at walang kibong magwawala si tony. Kahit
nakararamdam ng kirot at titindig siya’t uuring ngilang hakbang. Tutop niya ang sugat sa tiyan.
Tiim ang kanyang bagang, may aopy sa mata at inaalon ang kanyang dibdib.
o Isang matinding sampat ang ibibigay kay Tony. Durugo ang bibig ng huli. Sa bahaging ito’y
nganingani nang lundagin ni Bok si Mang Luis danga’t makakmbatan siya ni MAng Erman Na
huwag manghimasok. Sa sandalingito’y nakatalikod naman at nasa may labas ng pintuan ang
tanod. Mapagwari ang nagwang kabiglaan, mabilis na lalapitan ang anak. Patawarin mo ‘ko
anak!
o Magaling sa sikolohika, marahang iaangat ng butihing par ang ulo ni Tony at siya’y unit-unting
uurong upang mabigyan ng ganap na kalayaan ang mag-ama.
o Bok: Reliyun? Wala kwenta ‘yan. Hm, dami nagasimba, pero ginluko sa kapwa. Dami gadasal,
pero ginakaw, ginismagel, yawa.
Lhearnie M Manongdo Gng Castillo
III Lavoiser
Kilos
o Tony: Pumuga si Silver Boy kagabi. Nang hindi ako sumama’y sinuntok ako. MAbuti kanyo’t
nailagan ko’ng saksak ditto kundi’y nasirang Tony na ‘ko ngayon. Pero ang di ko nailaga’y yung
sakyod ng Pingas…NAgpatay-patayn lang ako.
o Doming: Nagdilim ang aking tingin..binaril ko’ng traydor nang tumalon sa bintana..napatay ko
siya.
o Pagtatama ng kanilang paningin ay anaki nakatanaw ng multo si tony. Tatanggalin naman ni
Mang lUis ang kanyang salamin. Akibat ng matinding tuwa ang pananabik ay pasugo na lalapit
ang ama sa ama.
o Isang matinding sampat ang ibibigay kay Tony. Durugo ang bibig ng huli. Sa bahaging ito’y
nganingani nang lundagin ni Bok si Mang Luis danga’t makakmbatan siya ni MAng Erman Na
huwag manghimasok. Sa sandalingito’y nakatalikod naman at nasa may labas ng pintuan ang
tanod. Mapagwari ang nagwang kabiglaan, mabilis na lalapitan ang anak. Patawarin mo ‘ko
anak!
o Pagkaraan ng ilang saglit sa gayong ayos ay pabigla at walang kibong magwawala si tony. Kahit
nakararamdam ng kirot at titindig siya’t uuring ngilang hakbang. Tutop niya ang sugat sa tiyan.
Tiim ang kanyang bagang, may apoy sa mata at inaalon ang kanyang dibdib.
Gawi
o Tony: Empleyado si tatay. Gwapo siya.. peo malakas uminom ng tuba. At mahilig sa karera.
o Tony: Natural, nag-away sila..umalis si tatay. Iniwan kami.
Paniniwala
o Bok: Reliyun? Wala kwenta’y yan. Hm, dami nagasimba, pero ginluko sa kapawa. Dami gadasal,
pero ginakaw, ginisamagel.
o Tony: Naisip kong walang ibubuting kabutihan ang kasamaan
o Tony: ang tatay ko ang may sala ng lahat! Kinamumuhian ko siya ng labis.
o Ernan: Dahil sa kagandaha’y daming tahanan ang nawasak ay patuloy na mawawasak. Daming
pagkakaibigang napuputol. Daming kataksilang nangyari! Kung totoong nagbibigay ng
inspirasyon ang kagandahan, totoo ring ito’y lumalason.
Ugali
o Ernan: Hindi ninyo naitatanong nagawa ko ring patawarin ang mga naghangad ng aking
pagbagsak.
o Ernan: Tungkol sa kaibigan. Sadyang mahirap silang hanapin. Lalo na ngayong namamayani ang
materyalismo.
o Magaling sa sikolohika, marahang iaangat ng butihing par ang ulo ni Tony at siya’y unit-unting
uurong upang mabigyan ng ganap na kalayaan ang mag-ama.
Paninindigan
Lagi kang nasa burol. At ang sabi din po niya, darating po ang araw at
Tauhan Elsa, Aling Saling, Pari, Nimia, Chayong, Lucio, Sepa, Mrs.
Tag Alba, Pilo
Pu Pinangyarihan Kalsada, Cupang
an
Panimulang Pangyayari Tuluyan ng tatakpang ng buwan ang araw aty
magdidilim sa kalsada. Tarantang magtatakbuhanang mga tao habang nakatingala sa
langit. Isang matandang babae ang takot na takot na mapapaupo sa tabi ng kalsada at
magdarasal.
A Suliranin: Isang gabi, nakita ni Elsa ang isang birheng maria sa burol.
Resolusyon:
Hindi pa siya natatapos magsalita nang biglang may bumaril sa kanya sa harap ng
napakaraming mga tao. Kaya nagkagulo ang lahat. Namatay si Elsa. Si Sepa naman
na patuloy na naniniwala sa kanya, ay namuno sa lahat ng mga taong naroon pa rin na
magdasal ng Aba Ginoong Maria habang nakaluhod paakyat muli sa burol.
TEORYANG SAYKOLOHIKAL
Kinagisnang balon
Matatalinhagang pahayag
o Anupa’t masasabing walang isinilang at inilibing na taga-Tibag na hindi uminom o
binindisyunan ng tubig na galling sa kanilang balon
Walang nabubuhay na taga-Tibag na hindi nakakainom o hindi nagagamit ang tubig
sa balon
o Kung iispin, masasabing ang buhay at kamatayan ng mga taga-tibag ay nasa balong iyon.
Kung ating iispin, nakasalalay sa balon ang buhay ng mga tao sa bayong iyon.
o Kung naroon na ang nakawan ng tingin, mga patalinhagang salitang sinusuklian ng saboy
ng tubig o mga naluluma’t hindi natutuloy na pagbabantang magsusumbong.
Nandoon ang mga ligawan ng mga kababaihan at kalalakihan.
o Pilipinas naman ‘to e,! siyempre dito sa ‘tin, pasalin-salin ang hanapbuhay.
Sa Pilipinas madalas namamana ng anak ang hanapbuhay ng mga magulang.
o Maski siguro si Haring Pilato ang nakapirma, bilang walang maibibigay na trabaho ang
balanang puntahan si Narsing.
Wala na siyang mahanap na trabaho.
Lhearnie M Manongdo
III Lavoisier
Kinagisnang Balon
POSITIBO
o Matatagpuan ang mga ganitong balon sa labas ng mga matatandang bayan upang
medaling amsugpo ang kolerang ilang beses nang kumalat sa buong kapuluan at umutas
sa libo-libong buhay.
o Kung gabi na madilim, lalo na kung atay na ang buwan, may maligning lumilitaw sa amy
balon.
o Magtago ka raw at sumisilp sa likod ng mga punong kakawate kung minamalas ka,
makikita mo na lamang at sukat ang isang magandang babae sa may balon.
o May inaaninaw daw itong mukha ng kung sinong katipang nalunod o maaring nilunod sa
balon noong panaho pa ng mga Kastila.
o Minsan naman, kung may ano-anong hayop ang nagsisilabasan sa amy balon at nag-
uungulan.
Lhearnie M Manongdo
III Lavoisier
BANGKANG PAPEL
(PAHIWATIG)
Alam nilang kapag iyo’y nagpatuloy sa loob ng tatlong araw ang lansangang patungo sa
laruan ay lulubog.
Isang batang lalaki gumawa ng tatalong malalaking bangkang papael na hindi niya napalutang
sa tubig kailanman.
Hindi niya malaman kung ano ang dagundong ang biglang pumuno sa bahay o ang biglang
pagliliwanag.
Nagsunud-sunod ang tila malalalaking batong gumugulong sa kanilang bubungan. Ang
paggulong ng mga iyo’y sinasaliwan ng pagliliwanag at pagdidilim ng bahay, ng pagliliwanag
muli.
At samantalang pumapailanlang sa kaitaasan ang kahuli-hulihang pangarap ng batang yaon,
ang panahon at patuloy sa pagliliwanag at pagdiidlim, sa pananahimik at pag-uumugong,
sapagbabata ng walang awing hampas ng hangin at ulan.
Ang kinabukasan ng pagtatampisaw at pagpapaanog ng mga bangkang papel ay dumating
ngunit kakaibang kinabukasan.
Sa isang sulok, doon nakita ng batang lalaki ang kanyang ina na nakalikmo sa sahig. Sa
kanyang kandungan ay nakasubsob si Miling . at ang buhok nito ay talang tigil na hinahaplos
ng kanyang ina.
Ang mukha ng kanyang ina ay nakita ng batang higit na pumuti kaysa rati, ngunit ang mga
mata noo’y hindi pumipikit , nakatingin saw ala.
Lhat ng lapitan niya’y nanatiling pinid sa labi. Ipinatong ang kamay sa kanyang balikat o kak’y
hinahaplos ang kanyang buhok at wala na.
Sa labinlimang nangapat kagabi ay kabilang ang kanynag ama…sa labas ng bayan..sa
sagupaan ng mga kawal at tanong-bayan.
Nag-aalinlangan, ang batang lalaki’y lumapit sa kanyang ina na mabibigat ang mga paa sa
paghakbang.
Sa bawat hakabang na palayo sa bahay na pawid at sa munting bukod na kanyang tahanan
ay nararagdagan ang agwat ng ulila sa kanyang kabataan.
Ang gabing iyon ang kahuli-hulihan sa kabataang sasansagalit lamang tumagal.
Bisang pangkaisipan
Sa akdang bangkang papel ni Genoveva Edroza Matute. Nagkaroon ako ng bagong
kaalaman kung ano ang madalas mangyari sa mga pamilya na ganito ang kalagayan sa
buhay. Mahirap nga talaga kung ang iyong ama o magulang ay isang rebelde hindi mo alam
kung ano ang pwedeng mangyari sa kanila, ang buhay nila ay lagging nasa kapahamakan.
Samantalang naiiwan ang kanilang pamilya. Ang mga batang maagang nawalan ng mga
magulang ay tiyak na mahirap lalo pa’t rebelelde ito, lagi kayong nagtatago, at unti-unti ang
nawawala ang mga panahon ng kabataan ng mga musmos na ito. Iyan ang bagay na
natamo ng aking isipan at pinalawak pa nito ang aking kaalaman ukol sa mga bagay na
hindi mapapakinabangan.
Bisang pandamdamin
Sa akdang bangkang papel ni Genoveva Edroza Matute. Ako ay naawa sa pamilya na
naiwan ng ama nila. Totoong mahirap ang buhay nila, lagi silang nagtatago at palipat-lipat.
At sa kadahilanang ito unti-unting kinukuha nila ang mga panahon ng kabataan ng mga
musmos na ito. Ako ay nanghihinayang sa mga batang ito dahil sa mga panahong ito dapat
ay sinusulit nila ang kanilang kabataan ngunit sa kalagayang ito, nasasayang ang kanilang
panahon sa pagtatago at paglilipat-lipat ng lugar. Ito ang bisa sa aking damdamin ng
akdang Bangkang Papel
Sa akdang Bangkang Papel akma ang pamagat na ito dahil sa pamagat na ito
mahihinuha kung ano ang istorya. Masalamin sa bang kang papel ang mga pangarap ng
isang musmos na bata na hindi na niya napalutang o hindi na niya nakamit.
Maayos ang ginampanan ng mga tauhan sa istorya. Malaki ang papel na kanilang
ginampanan sa pagpapalitaw ng tema at mensahe ng kwento. Maging ang kalagayan nila
sa buhay ay nagpadagdag sa detalye o mga pangyayari sa kwento.
Ang mensahe ng kwento na ang bangkang papel ng isang batang lalaki at hindi na
niya napalutang muli ay mapupulutan ng aral lalo na sa mga kabataan. Maganda ang
mensahe ng kwento ay magsisilbing gabay sa mga kabataan katulad ko.
Pamagat
Tauhan
Pangyayari
Mensahe
Bangkang papel