Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Παίγνιο Γεωπολιτικής
Μακεδονία
Η σύγχρονη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας δεν ορίζεται επισήμως από κανένα διεθνή
οργανισμό ή κράτος. Ειδικές αναφορές την εμφανίζουν να απλώνεται σε πέντε κράτη: Αλβανία,
Βουλγαρία, Ελλάδα, ΠΓΔΜ, και Σερβία.
Το Status quo
Μετά την Συνθήκη Βουκουρεστίου (1913) που ήταν επισφράγισμα των δύο
Βαλκανικών πολέμων, στην Ελλάδα παραχωρήθηκε περ. το 50,5% της
μείζονος Μακεδονίας, το 38% στη Σερβία και το 10,5% στη Βουλγαρία
Η Ελλάδα αύξησε το έδαφός της από 64.790 σε 108.610 τ.χλμ. και τον
πληθυσμό της από 2.660.000 σε 4.363.000, ενσωματώνοντας μεγάλα τμήματα
της Ηπείρου και της Μακεδονίας (συμπε-ριλαμβανομένης και της
Θεσσαλονίκης). Η Κρήτη ενσωματώθηκε οριστικά στην Ελλάδα και επίσημα
στις (14 Δεκεμβρίου 1913)
Η Σερβία αύξησε το έδαφός της από 48.300 σε 87,780 τ.χλμ. και τον
πληθυσμό της κατά 1,5 εκατ. κατοίκους, ενσωματώνοντας ένα μέρος της
Μακεδονίας ως Νότια Σερβία, και από το 1929 ως Βαρ-ντάρσκα Μπανόβινα /
περιφέρεια του Βαρδάρη (ως μέρος του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας. Μετά
τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά καιρούς στην περιοχή αυτή δίνονταν
διάφορα ονόματα (όπως Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το 1944 -
Ομόσπονδη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το 1963 -- Πρώην
Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας από το 1992) που όλα
αποτελούσαν σύνθετες ονομασίες που περιέχουν το όνομα «Μα-κεδονία»,
χωρίς ποτέ να υπάρξει καμιά αντίδραση από την πλε-υρά όλων των
ελληνικών κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια όλης αυτής της περιόδου).
_________________________________
2
. Εκτός από μια περιοχή γύρω από την Αδριανούπολη και κάποια τμήματα της Ανα-τολικής Θράκης μέχρι τον ποταμό Έβρο.
H θέση των Μεγάλων Δυνάμεων στη συνδιάσκεψη του Βουκουρεστίου (1913) επί
των ελληνικών αιτημάτων ήταν η ακόλουθη: Η Γερμανία και η Γαλλία υποστήριξαν
τις ελληνικές θέσεις. Η Ρωσία και η Αυστρουγγαρία υποστήριξαν τις διεκδικήσεις
της Βουλγαρίας (όπως τη παραχώρηση της Καβάλας). Ενώ, η Αγγλία και η Ιταλία
ούτε εναντιώθηκαν ούτε υποστήριξαν τα ελληνικά αιτήματα.
(γ) Από γεωπολιτική άποψη, είναι σημαντική για τη λειτουργία του ευρωπαϊκού
συστήματος ισχύος, γιατί καθορίζει την ένταξη της πΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή
Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Το ζήτημα του ονόματος είναι συναρτημένο με την απάντηση στο ερώτημα εάν στη
γεωπολιτική πραγματικότητα βαραίνει περισσότερο η γεωγραφία και η
γεωπολιτική ή η ιστορία.
Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη, εάν ρίξει κανείς μια ματιά στις αλλεπάλληλες
αλλαγές συνόρων στην ευρωπαϊκή ήπειρο κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, στις
οποίες τον πρώτο και καθοριστικό λόγο είχε πάντοτε ο συνδυασμός γεωγραφίας
και γεωπολιτικής και όχι η ιστορία. Κι αυτό γιατί απλούστατα, η γεωγραφία είναι
αμετάλλακτη και η γεωπολιτική είναι επιδίωξη απτών συμφερόντων (τουτέστιν,
συσχετισμού δυνάμεων), ενώ η ιστορία χρησιμοποιείται, κατά κανόνα, εργαλειακά,
προκειμένου να εξυπηρετηθούν διάφορες σκοπιμότητες.
ΜΥΘΟΣ 1ος
Στην πραγματικότητα η επίμαχη ονομασία χρησιμοποιείται ήδη από τα μέσα του ΙΘ'
αι., όταν πρώτη φορά ετέθη δημόσια το ζήτημα του εθνικού χαρακτήρα των
σλαβόφωνων χριστιανών της ευρύτερης Μακεδονίας. Οι τελευταίοι δηλώνουν
«Μακεδόνες» την ίδια στιγμή που διαπραγματεύονται την υποστήριξή τους στην
ελληνική, βουλγαρική ή σερβική εθνική ιδέα.
Δεν πρόκειται για τη μοναδική καταγραφή του είδους. Κατά την είσοδό τους στις
ΗΠΑ, την πρώτη δεκαετία του 20ού αι., πολλοί σλαβόφωνοι μετανάστες απαντούν
στο ερώτημα ποια είναι η «φυλή» ή ο «λαός» τους με τη λέξη «Μακεδόνας». Οι
σχετικές καταχωρήσεις είναι ηλεκτρονικά προσπελάσιμες, στην πρωτότυπη μορφή
τους, στην ιστοσελίδα του Ελις Αϊλαντ.
Ολα αυτά, μερικές δεκαετίες τουλάχιστον πριν ο Τίτο κάνει τη δημόσια εμφάνισή του
στην πολιτική σκηνή των Βαλκανίων.
ΜΥΘΟΣ 2ος
"Η εδαφική επικράτεια της ΠΓΔΜ βρίσκεται ως επί το πλείστον εκτός «ιστορικής»
Μακεδονίας."
ΜΥΘΟΣ 3ος
ΜΥΘΟΣ 4ος
"Ονομασία των βορείων γειτόνων μας ως «Μακεδονία» συνεπάγεται αλυτρωτικές
βλέψεις εις βάρος της Ελληνικής Μακεδονίας. "
ΜΥΘΟΣ 5ος
"Η (φαντασιακή) σχέση των Σλαβομακεδόνων με τους αρχαίους Μακεδόνες είναι μια
ιστορική πλαστογραφία που χαλκεύθηκε από τα Σκόπια στα μεταπολεμικά χρόνια."
Παρά την οφθαλμοφανή αυθαιρεσία του, το όλο «γενεαλογικό» σχήμα έχει συνεπώς
τη δική του προϊστορία. Στο κάτω κάτω, τι φταίνε αυτοί αν πήραν τοις μετρητοίς όσα
τους κανοναρχούσαν οι «δικοί μας» φωστήρες;
ΜΥΘΟΣ 6ος
"Το ελληνικό κράτος αδιαφόρησε επί μισόν αιώνα για τις κινήσεις των Σκοπίων. "
ΜΥΘΟΣ 7ος
"Η ηγεσία των Σκοπίων υπήρξε σταθερά αδιάλλακτη στο ζήτημα του ονόματος,
απορρίπτοντας κάθε συμβιβαστική λύση."
Η δεύτερη απορρίφθηκε επίσημα (και) από τον Γκλιγκόροφ, μια μέρα όμως μετά το
Μητσοτάκη.
Το ίδιο συνέβη και με τις βολιδοσκοπήσεις σε διμερές επίπεδο. Το Μάρτιο του 1992,
κατά τη συνδιάσκεψη «Ελσίνκι-2» της ΔΑΣΕ, ο ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ Μάλεφσκι
παρέδωσε σε μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας κατάλογο με πέντε εκδοχές
σύνθετης ονομασίας («Μακεδονία του Βαρδάρη», «Βόρεια Μακεδονία» κ.λπ.)
παροτρύνοντας σε άμεση από κοινού επίλυση του προβλήματος. Η ελληνική πλευρά
απέρριψε το διάβημα με τη δικαιολογία ότι «η στιγμή δεν ήταν κατάλληλη». Τις ίδιες
μέρες κλιμακώθηκε η εκστρατεία του (τότε) έλληνα ΥΠΕΞ, Αντώνη Σαμαρά, για
αποτροπή οποιουδήποτε συμβιβασμού με το «ψευδοκράτος» - με αποτέλεσμα τον
εγκλωβισμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στα σημερινά αδιέξοδα.
ΜΥΘΟΣ 8ος
"Οι εθνικιστικοί κύκλοι της ΠΓΔΜ απειλούν άμεσα την ασφάλεια κι εδαφική
ακεραιότητα της Β. Ελλάδας. "
Οταν το 1998 το ΒΜΡΟ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της ΠΓΔΜ, ακολούθησε έτσι πιο
«ενδοτική» πολιτική απ' ό,τι οι προκάτοχοί του (ξεπούλημα στρατηγικών
βιομηχανιών στο ελληνικό κεφάλαιο, κ.λπ.). Σύμφωνα με το «Βήμα» (3.6.2001),
σύμβουλος του «εθνικιστή» πρωθυπουργού Γκεοργκίεφσκι «στις διαβουλεύσεις με
την Αθήνα για την ονομασία» δεν ήταν άλλος από το Σταμάτη Μαλέλη -τον ίδιο
άνθρωπο που, ως υπάλληλος του ελληνικού προξενείου, είχε ξεκινήσει το 1992 τις
επαφές Γρυλλάκη-ΒΜΡΟ!
Προϋπόθεση της δουλειάς τους συνιστά, ωστόσο, η απουσία έντασης μεταξύ των
ενδιαφερόμενων χωρών.
ΜΥΘΟΣ 9ος
ΜΥΘΟΣ 10ος
"Η στάση της Αθήνας απέναντι στα Σκόπια υπήρξε σταθερά ενδοτική και καθόλου
απειλητική. "
Σ' ένα άλλο επίπεδο, ο ΥΠΕΞ Σαμαράς βάσισε μεγάλο μέρος της στρατηγικής του
στην προοπτική αποσύνθεσης και κατάρρευσης του «κρατιδίου» (χάρη και στο πρώτο
άτυπο ελληνικό εμπάργκο του 1992), ενώ γνωστές είναι οι διαβουλεύσεις με τους
Μιλόσεβιτς και Ντράσκοβιτς για ελληνοσερβική «μοιρασιά» της ΠΓΔΜ.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Η Εθνική Ενότητα Είναι Παγίδα
Ψευτοδιλήµµατα δεν υπάρχουν. Όταν η κοινωνία θέτει στο σύνολό της ζητήµατα
είσαι υποχρεωµένος να πάρεις θέση. Αλλιώς είσαι έξω από το πολιτικό – κοινωνικό.
Εµείς που προσεγγίζουµε τα πράγµατα από την αντικρατική, διεθνιστική µεριά
οφείλουµε να αντιπαλέψουµε κάθε εθνικισµό και µισαλλοδοξία. Οφείλουµε να
παλέψουµε για µια κοινωνία που η διάκριση σε εθνότητες θα είναι αδιάφορη και δεν
θα αποτελεί αιτία πολέµων, σφαγών και διακρίσεων. Οφείλουµε να παλέψουµε για
µια κοινωνία όπου η ίδια στο σύνολό της θα αποφασίζει για τις υποθέσεις της
απαλλαγµένη από τον γραφειοκρατικό βραχνά του κράτους. Αυτή η πάλη όµως
αρχίζει σήµερα µε την αναγνώριση και ισοτιµία των µειονοτήτων, το δικαίωµα στον
αυτοπροσδιορισµό, την αποεθνικοποίηση του δηµόσιου χώρου και βέβαια την
εκδίωξη της εκκλησίας από αυτόν.