Você está na página 1de 46

LINGUA LATINA PER SE ILLUSTRATA

Contenidos gramaticales
y modelos de prueba teórica
(CAPITVLA I-XV)

Santi Carbonell, IES COTES BAIXES, Alcoi (Alacant)


Ángel L. Gallego, IES VEGAS BAJAS, Montijo (Badajoz)
Mario del Rio, IES ALAGÓN, Coria (Cáceres)
ÍNDICE

● INTRODUCCIÓN
● CONTENIDOS GRAMATICALES POR CAPITVLA (XV) DE LLPSI
● MODELOS DE PRUEBA TEÓRICA

INTRODUCCIÓN

En la actualidad hay cierta unanimidad a la hora de ponderar el estudio de la gramática en el

aprendizaje de una lengua. Este aprendizaje, sin embargo, ha de ser básicamente

procedimental1 y en contextos comunicativos que permitan al alumno una práctica efectiva.

Dicho de otro modo, no puede desligarse el aprendizaje de la gramática de las otras

competencias comunicativas y funcionales.

En este documento, complemento de otros publicados anteriormente sobre dichas

competencias2, deslindamos los contenidos gramaticales (morfología y sintaxis) de los

capítulos I al XV del manual LLPSI. Ofrecemos a su vez varios modelos de pruebas teóricas

sobre las cuestiones gramaticales. La tipología de preguntas responde fundamentalmente al

formato de los Pensa del manual de Oerberg, a saber: hay preguntas de completar huecos con

palabras y de completar palabras con desinencias, pero también se incluyen ejercicios de

traducción directa e inversa. Además, las pruebas incluyen cuestiones relacionadas con el

léxico, la etimología y los contenidos culturales de cada capítulo.

1
Ernesto Martín, “Gramática y Enseñanza de segundas Lenguas”, Centro Virtual Cervantes. (
http://goo.gl/q0Q004)
2
LLPSI Contenidos Comunicativos https://goo.gl/r38vQ9 y LLPSI Contenidos funcionales:
https://goo.gl/qY0glG
Cap. I IMPERIVM ROMANVM

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos y adjetivos: Nominativo sing. y plur. 1ª y 2ª decl. -us -ī, -a -ae, -um -a.
· Verbo: est/sunt (verbo sustantivo y copulativo); adverbio nōn.
· Interrogativos: -ne, ubi, num, quid.
· Conjunciones: et, quoque, sed.
· Numerales: Cardinales ūnus, duo, trēs, sex; ordinales prīmus, secundus, tertius.

Sintaxis
· Preposición: in + -ā/-ō (abl. sing. 1ª y 2ª decl. f./n.).
· Oraciones predicativas con est/ sunt.
· Orden de las palabras en la frase
MODELO PRUEBA ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap. I)
Probatio (Capitulum I)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

num, oppidum, quid, quoque, sed, littera, provincia, graeca, fluvius, et

Iulia: Quid est Iberus, Marce?


Marcus: Iulia, Iberus _______ est in Hispaniā.
Iulia: Estne Hispania _______ Romana, Marce?
Marcus: Certē. Magnum est imperium Rōmanum!
Iulia: ______ Germania est provincia Romana?
Marcus: Nōn, Germania in Imperiō Romanō non est.
Iulia: Maiorica est in Hispaniā ________ . ____ est Maiorica?
Marcus: Maiorica _________ est, Iulia. Maiorica, Minorica ____ Ebussus insulae sunt
Iulia: Magna est Maiorica! Num Pollentya est quoque insula?
Marcus: Non insula _____ ________ est. Et non est Pollentya, sed Pollentia.
Iulia: Num y ________ latina est?
Marcus: Non, littera _________ est.

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: multus ► multitud, múltiple, multidisciplinar, multicolor
o parvus
o numerus
o fluvius
o insula
o magnus
3. Scribe:
Concepción de los romanos del mundo: forma y partes de la tierra, diferencias de pueblos, etc.

4. Translatio
· Quid est Brundisium? Brundisium oppidum est.
· Rhenus et Danuvius sunt duo magni fluvii in Europa.
· In Graecia multae sunt insulae parvae et magnae.
· ¿Qué es el Danubio? El Danubio es un rio.
· Hispania es una gran provincia en el Imperio Romano.
· En Italia hay muchas ciudades amuralladas.
Cap. II FAMILIA ROMANA

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos y adjetivos: Masculino,femenino, neutro 1ª y 2ª decl. nom. -us (-r) -a -um.
· Genitivo (posesivo): 1ª y 2ª decl. -ī -ae, -ōrum -ārum; numerus + gen. plur. (partitivo).
· Adjetivos posesivos: meus –a -um, tuus -a -um.
· Interrogativos: nom. quis, quae, quī, gen.cuius; indecl. quot.
· Conjunción: -que.
· Numerales: centum; m. f. n. duo duae duo, trēs trēs tria.

Sintaxis
· Función del caso genitivo.
· Oraciones coordinadas introducidas por -que.
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap. II)
Probatio (cap.II)
Praenomen et nomen:

1. Comple vocabulis quae absunt

ceterae, oppido, vir, meus, meae, in, -que, est, mea, quoque,
servi, servorum pauci, quot, tres, et, una, sunt, filius, quae

Cornelius: Ubi est ____ tuus, Aemilia?


Aemilia: Iulius, vir _______ , in _____ Tusculo est. Sed ecce Marcus, ______ meus et Delia.
Cornelius:_____ est Delia?
Aemilia: Delia ancilla ______ est.
Cornelius: Estne Syra ________ ancilla tua?
Aemilia: Delia et Syra et ________ multae sunt ancillae ____ . __ familiā meā sunt
multae ancillae multi__ servi et _______ liberi.
Cornelius: _____ liberi in familia tua sunt?
Aemilia: Tres!
Cornelius: Quot filii ___ quot filiae?
Aemilia: Duo filii et ____ filia. Filii mei ____ Marcus et Quintus, filia mea ____ Iulia. In
familia mea sunt centum ______ et ___ liberi
Cornelius: In familiā meā parvus numerus _________ est.

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: vir ► viril, virilidad

o familia
o servus
o novus
o femina
o filius

3. Scribe
Características de la familia romana: miembros, pater familias, deberes y derechos de una
domina.
4. Translatio

· ¿Quién es Marco? Marco es un niño romano hijo de Julio.


· ¿Cuántos esclavos hay en la familia de Julio?
· Es grande el número de palabras en el capítulo segundo.
· ¿De quién es padre Julio? Julio es padre de Quinto.
· ¿Quién es Emilia? Emilia es la madre de los hijos.
· Medo y Syra son esclavos de Julio.
· Medo es un esclavo y Syra una esclava.

5. Comple sententias

· Quintus fili__ Iūli__ est; Iūlius vir Romān__ est.


· Iūlius pater Iūli__ est. Iūlius quoque dominus mult____ serv____ est.
· Aemilia est mater Marc__ et Quint__ et Iūli__. In famil_ Iūli_ sunt trēs liber__. Nōn
mult__ liber__ sunt, sed pauc__.
· Aemilia quoque domin___ mult____ ancill_____ est. Numerus serv__ est centum. Syra
ancila graeca est. Ceter__ romanae sunt.
Cap. III PVER IMPROBVS

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Verbos: 3ª pers. sing. pres. ind. act. 1ª, 2ª y 4ª conjugación. -at, -et, -it.
· Pronombres: anafórico ac. sing. m./f. eum/eam; personal ac. sing. mē, tē; interrogativo y
relativo: nom./ac. sing. m./f. quis/quem, quae/quam
· Adverbio: hīc; interr. cūr?
· Conjunción: neque; causal quia.

Sintaxis
· Oraciones predicativas con complemento directo.
· Relativos con quī, quae, quod / quem, quam (nom. / ac:)
· Interrogativos con quis, quae, quem, quam.
MODELO DE PRUEBA ESCRITA (GRAMÁTICA) (CAP III)
Probatio (Capitulum III)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

dormit vocat cur videt te interrogat quis pulsat respondet verberat

Iulia Syram_______: “Syraaa! Sy-raaaa!”


Syra eam non audit quia_______.
Aemilia venit et Deliam__________: “Quam Iulia vocat? me?
Delia: Iulia non_____, sed Syram vocat, domina.
Aemilia: _____ Iulia Syram vocat?
Delia: Quia Marcus eam _____ et ridet.
Aemilia irata Marcum verberat. _____ est puer qui plorat? Puer qui plorat est Marcus.
Quintus hic est. Aemiliam ____ et Deliam interrogat: Cur mater eum______?
Delia______: Quia puer qui parvam puellam pulsat improbus est.
Syra iam non dormit. Delia cantat, et Syra dicit: “Ssst! Iulius dormit!

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: dormit ► dormir, dormitorio

cantat
persona
videt
interrogat
pulsat

3. Translatio

Julia llora y el padre la oye y le pregunta a Quinto: “¿Por qué llora la niña, Quinto?”. ”Quinto
responde: “Julia llora porque Marco le pega.” Julio responde: “¿Dónde está Marco?” Quinto
responde: “Marco no está aquí, está con Emilia en su habitación.” Pero Emilia no oye a Julia ni
viene, porque está durmiendo. Julio se va y ve en el jardín a Medo. ¿Qué hace Medo? Medo
pega a Delia porque recoge rosas. Julio exclama: “Márchate, esclavo. El esclavo que pega a
una mujer es malo”.
4. Comple sententias

· Aemilia Quīnt___ interrogat: “Quis mē voc___?”


· Quīnt__ Iūlium vocat; Iūlius e__ nōn audit.
· Puella qu___ Aemilia vocat est Iulia.
· Pater dorm____ neque te aud___.
· Marcus irat___ est, sed Iulia est laet___.
5. Cultura: Familia romana

Expón brevemente las relaciones dentro de la familia romana, cómo podían recibir la
“manumisio” los esclavos. cuando recibían los hijos la toga viril.

6. Hīs vocābulīs sententiās fac

http://www.tagxedo.com/artful/2e490f436e044cc6
Cap. IV DOMINVS ET SERVI

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Vocativo -e de masc. sing. 2ª decl. -us.
· Verbos: Imperativo singular -ā, -ē, -e, -ī; - Compuestos ad-est -sunt, ab-est -sunt.
· Pronombre demostrativo (nominativo sing. masc. is, gen. sing. masc. eius); posesivo
suus; personales y anafórico en acusativo me, te, eum eam; relativo neutro sing. quod.
· Indefinido nullus-a-um
· El verbo de la 3ª conjugación.

Sintaxis
· Vocativo
· Complemento del nombre eius.
· Comparar indicativo e imperativo.
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.IV)
Probatio (Capitulum IV)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

sacculō, is, unus, Mēdī, dominus, nummus, nummī, tantum ,meī, sacculum,
discede, quae, discedit, nummum, sacculus, domine, Dāvus, quī, Mēdum, Dāve

Iūlius iratus sacculum suum in mensā pōnit et dicit: ”Ecce sacculus meus. Iam non centum, sed
____ decem nummī sunt.
Ceterī nummī ______ sunt in ________ Medī!”
________ suum Mēdum servum accūsat.
Aemilia: Non decem, sed tantum novem sunt ______ in sacculō tuō”.
Iūlius pecuniam numerat:”Ūnus, duo, trēs, quattuor, quīnque, sex, septem, octō, novem... Quid?
Novem tantum? Cur _____ nummus abest?”
Aemilia: “Quia in sacculō Dāvī est, neque tuus, sed Dāvī est ________. Ecce Dāvus adest.
____ nūllum tuum _______ habet. Non Dāvum, sed ______ accusa!”
Dāvus: ”Ecce parvus ________ meus, _______ . In sacculō ūnus est nummus, ______ meus
est.”
Iūlius: ”O _____ , nummum habe, bone serve! Non meus, sed tuus est. Sume _____ tuum et
________ !”
Rīdet Aemilia. Iam Iūlius quoque rīdet neque Dāvum, servum probum, accūsat. Dāvus
sacculum suum sumit et ________ .
Iūlius: “Probus servus est ______ , eius est pecunia ____ in sacculō suō est. Sed mea est
pecunia quae in sacculō _______ est.”

2. Etimologia: scribe in tuā linguā duo vocabula a linguā latinā derivata


Exemplum: nummus ► numismática

nūllus
numerare
sumere
decem
accūsare
3. Translatio

· Medo se marcha porque él tiene el dinero del amo.


· ¿Cuánto pone Julio en el saco de Davo?
· Medo ve el bastón que está en la mesa y se va.
· El amo ordena: “Vete, esclavo”

4. Comple sententias

· Aemilia ad___ Dāvus ab___.


· Salvē Domin__ Quid est? Mēdus pecuniam tuam hab__.
· In sacculō Iūli__ est pecūnia. Iūlius pecūni__ in sacculō habet.
· Dāvus venit. Iam duo serv__ adsunt. Cēter__ servī absunt.
· In saccul__ Dāvī nūll__ pecūnia est: sacculus vacuus est.

5. Cultura: nummi romani

Expón brevemente algunas de las características fundamentales de la numismática latina.


Cap. V VILLA ET HORTVS

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos y adjetivos: Acusativo plural 1ª y 2ª decl. -ōs -ās -a. Ablativo 1ª y 2ª decl.
· ō -ā -ō, -īs, con preposiciones: ab, cum, ex, in, sine.
· Verbos: 3ª pers. plural pres. ind. act. -ant, -ent, -unt, -iunt. Imperativo plural -āte,
· -ēte -ite, -īte; age/agite + imp.
· Pronombre: Declinación de is ea id (excepto dativo).
· Preposiciones: ab, cum, ex, in, sine .
· Conjunción: etiam.

Sintaxis
· Sintagmas preposicionales ( + ablativo )
· rīdēre + ac.
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.V)
Probatio (Capitulum V)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

sumunt ex ostium agit quaerit in voca ab hortō carpiunt

Cornēlius _______ villae Iūliī pulsat: Toc toc


Delia venit _____ atriō et dicit: Quis est vir qui ostium pulsat?
Cornēlius respondet: Ecce Cornēlius, amīcus familiae Iuliae. Ubi est dominus tuus?
Delia: Dominus ____ oppidō est.
Cornēlius: Ō, iam rursus abest Iūlius! Cur is discēdit?
Delia: Quia Mēdus abest. Iūlius eum quaerit in oppidō, quia nummī eius in sacculō suō insunt.
Cornelius: Adestne Aemilia? Quid____?
Delia: Aemilia est cum suā parvā puellā Iuliā. Rosās ______ ex ________ et aquam ________
ex impluviō.
Cornelius: Age, dominam tuam______.
Delia prima tantum verba Cornēliī audit. Puerī in impluviō sunt. Quid agunt? Mārcus ridet,
Quīntus et Iūlia plorant. Delia ____ Cornēliō discēdit et dominam_______.

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: villa ► villano

habitat
amat
aqua
nasus
cubiculum

3. Translatio

· En el huerto hay muchas rosas y lirios.


· Emilia ordena: “Niños, llamad a los esclavos!”
· ¿Qué hace Julia? Ella coge una rosa del huerto.
· La villa no tiene una habitación, sino muchas habitaciones.
4. Scribe textum in ordine:

duōs līberōs habet, Sextum fīlium


Cornēlius nōn magnam pecūniam habet.
Neque magnam vīllam
habet Cornēlius, sed multōs librōs
et Cornēliam fīliam,
et decem tantum servōs.
1 Cornēlius est dominus
Rōmānus, quī
Paucī sunt servī Cornēliī, quia
Latīnōs et Graecōs habet.
Cornēlius est dominus quī
Cornēliī, librōs et litterās amat.
15 librōs et litterās amat.
Bonī et pulchrī librī
eum dēlectant. Etiam Sextus, fīlius

5. Comple sententias

Quīntus et Mārcus in ūn__ parv__ cubicul__ dorm____


In Hispani___ multae pulchr___ villae cum magn___ hort__ sunt
Dāvus servus est; dominus e____ est Iūlius
Mēdus ab Davō discēd___; ancillae non discēd_____
Aemilia: carp___ rosas, Iūlia. Rosae me delect_____

6. Cultura: domus
Explica las diversas dependencias de una domus romana.
Cap. VI VIA LATINA

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: Locativo (= genitivo): Rōmae, Tūsculī; acusativo: Rōmam, Tūsculum;
ablativo: Rōmā, Tūsculō. Ablativo instrumental.
· -Verbos: Pasiva 3ª pers. sing. pres. ind. act. -ātur -antur, -ētur -entur, -itur -untur, -ītur -
iuntur. Irregular pres. ind. it eunt.
· Preposiciones: ad, ante, post, inter, prope, circum, apud, per + acusativo. Formas ab/ā.
· Adverbios: procul (ab); interrogativo quō? unde?
· Conjunciones: autem; (nōn) tam... quam; itaque; nam.

Sintaxis
· Sintagmas preposicionales ( + ablativo )
· rīdēre + ac.
· Los complementos de lugar: ubi?, quo?, unde, qua?
· Ablativo agente.
PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) + LISTENING (cap.VI)
Probatio (Capitulum VI)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

tantum, sed, per, quis, ab, neque, qui (2), post, ad

Neque Cornēlius servum salūtat, _____ interrogat: “_____ est dominus


tuus, serve? Estne Iūlius?” Mēdus, ____ amīcum Iūliī timet, nūllum
verbum respondet, et Rōmam ___ amīcam suam ambulat. Iam Cornēlius
____ Mēdum est neque eum rūrsus interrogat. Cornēlius, ___ sōlus equō
vehitur, interrogat equum: “Cūr servus mē nōn salūtat, sed tacet _____
respondet?”
Equus verba dominī audit neque verbum respondet, sed _____ “Hihihihī!”
− nam equus verba nōn habet!
Ecce Mēdus ___ portam Capēnam Rōmam intrat et laetus ad ōstium
Lydiae ambulat. Mēdus ōstium pulsat et intrat.
Lydia laeta amīcum suum salūtat et __ amīcō suō salūtātur.

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: amica ► amiga

portat
equus
habitat
vehit
inter

3. Translatio
· Julio va de su villa a Roma.

· Davo no lleva un saco. El saco es llevado por Siro

· ¿Dónde vive Cornelio? Vive en Roma.

· Ya Medo está junto a Lidia, su amiga.


4. Scribe eandem sententiam voce pasivā aut activā ut exemplum:
Servus saccum portat = Saccus portatur a servo

· Dominus servos interrogat


· Davus et Syrus a Medo accusantur
· Verba Medi Lydiam delectant
· Iulius baculum in mensa ponit
· Ancillae improbae dominam iratam timent

5. Comple verba

Mēdus laetus est et cantat, quia ad amīc__ su__ ambulat. Sed iam tacet
Mēdus. Cūr iam nōn cantat servus? Mēdus tacet neque cantat, quia videt
domin__ Rōmān__ quī equō vehi___ Rōmā Tūsculum. Quis est dominus
qu__ videt Mēdus? Est Cornēlius, qu_ Tūsculī habitat. Is ā Mēd__ timētur,
quia Iūliī est amīcus.
Cornēlius (ad equum suum): “Ecce servus quī sōlus Rōm__ ambulat.
Cuius is est servus? estne servus Iūliī? Is est!” Verb__ Cornēliī ab equō
tantum, nōn ā Mēd__ audiuntur.
Iam Cornēlius prope Mēdum est, neque ab eō salūtā__!

6. Cultura: La vía romana


Explica cómo era construida una vía romana.
Cap. VII PVELLA ET ROSA

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos y adjetivos: Dativo 1ª y 2ª decl. -ō -ae, -īs.
· Verbos: Imperativo es! este! (salvē! salvēte!).
· Pronombres: Demostrativo dat. eī, iīs; interrogativo y relativo dat. sing. cui;
· Reflex. ac. sē; demostrativo nom. sing. hic haec hoc.
· Preposiciones: in con abl./ac. Formas ex/ē.
· En verbos compuestos: in-est, ad-venit, ad-it, ex-it, ab-it
· Adverbios: illīc; immō.
· Conjunciones: num...?/nōnne...?; (Uso de Immo). et... et, neque... neque, nōn sōlum...
sed etiam.
· Imperativo del verbo sum: es
·
Sintaxis
· El complemento indirecto
· Sintagmas preposicionales ( in + acusativo, in+ ablativo ; e(x), a(b) + ablativo)
· Preguntas con num...?/nōnne...?.
· Correlativas et... et, neque... neque, nōn sōlum... sed etiam.
· Pronombre reflexivo se
· Oraciones interrogativas introducidas por: nonne...est? Num...est?
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.VII)
Probatio (Capitulum VII)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

exspectat, dat, aperit, per, lacrimat, interrogat, ōsculum, inest, exeunt, claudit

Lydia in vīllā suā Mēdum _____. Sed ecce Mēdus, qui iam Romae est et ōstium amīcae pulsat.
Lydia ōstium _____ et post eum _____.Mēdus ___ ōstium in vīllā intrat.
Lydia sacculum videt et eum ____ : “Quid ____ in sacculō, Mēde?”
Mēdus respondet : “In sacculō meō multam pecuniam inest”.
Medus sacculum in mensā ponit et eī unum nummum _____.
Lydia ridet et lacrimat! Medō _____ dat.
Mēdus Lydiaque laeti ex vīllā _____ .

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: oculus ► oculista

plenus
vertit
ex
ad
ab
3. Translatio

· ¿Acaso no es bonita esta rosa?


· Julio da una manzana a Marco.
· ¿A quién da un beso Emilia?
· Los sacos no están llenos sino vacíos.

4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Ostium aperitur ab ostiario.


· In saccis quos servi portant mala et pira sunt.
· Sacci non vacui, sed pleni sunt.
· Quid inest in saccis? In sacco Leandri mala insunt.
· Iulius Marco malum dat: “Ecce malum tuum, Marce.”
5 Comple verba

Aemilia in cubicul__ su_ ancillas suas expectat, neque ancillae ven____. Itaque Aemilia
e__ vocat. Ancillae, q____ dominam suam vocare aud_____, ex cubiculo Iuliae ex____ et in
cubicul___ Aemiliae intrant. Illic non solum Aemilia, sed etiam Iulia ad____. Aemilia imperat: “Ite
in hort____! Illic inter rosas ambul___, nam Iulia rosis delecta___ .” Syra cum Iulia discedit.
Aemilia ad Deliam dicit: “Sum_ speculum, Delia, et a___ me tene!” Delia respondet: ”Sed
speculum tuum hic non est”. Aemilia interrogat: “Q___ ? Ubi est speculum meum?” et Delia
respondet: “Iulia __ cubiculo suo habet speculum tuum, domina.”

6. Cultura: Los regalos en Roma

Explica cómo eran los regalos de los romanos.


Cap. VIII TABERNA ROMANA

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos y adjetivos:
· Verbos: 3ª conjugación 3ª pers. sing. pres. ind. act. -it -iunt, imp. -e -ite.
· Pronombres: Demostrativos is-ea-id, hic haec hoc, ille illa illud; interrogativo quis/quī quae
· quid/quod; relativo quī quae quod;
· indefinido alius -a -ud.
· Conjunciones: aut; ut.
· Numerales: vīgintī, octōgintā, nōnāgintā.

Sintaxis
· Pronombre relativo sin antecedente
· Quam en oraciones exclamativas.
· Ablativo de precio (hic ānulus centum nummīs constat)
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.VIII)
Probatio (Capitulum VIII)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

vendit, ornamenta, tabernam, margarītas, consistunt, accipit, ornatur, tabernarius, quae, linea

Albinus __________ habet quia __________ est. Is_gemmas et _________ __________.


Multī dominī pecuniosī ante tabernam Albinī __________ . Aemilia multa __________ ā virō
suō __________ . In collō eius __________ margaritārum est, et digitus anulō __________ .
Feminae ____ ornamenta habent pecuniosae sunt!

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: collum► collar

vendit
mōnstrat
pretium
ānulus
digitus
3. Translatio

· Mira aquella tienda, Julio. ¿acaso no es bonito aquel collar?

· ¿Cuántas monedas cuesta este anillo?

· Emilia señala la taberna de Albino con el dedo.

· ¡Mira, Medo! ¡En mis dedos no hay ningún anillo!

4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Ornamenta quae vendit Albinus lineae cum margaritīs et anuli sunt.


· Tanta gemma ad tam parvum ānulum non convenit!
· Iūlius tabernariō pecuniam dat.
· Ante tabernam Albinī consistunt.
5. Comple verba

Medus: Aspic___ illam tabernam, Lydia! In hanc tabernam librōs vend___. Qu___ parvam
pecuniam habent librōs aspiciunt tantum, nōn em___. Sed Mēdus emit librum c___ pretium est
HS L.
H___ ancilla Syra, ill___ Delia est. Dāvus ill___ ancillam amat, nōn h___, quia nasus h___
ancilla foedus est.
Qu___ est oppidum ubi villa Iūliī prope est? Est Tusculum.

6. Cultura: El comercio en Roma

Explica cómo eran las tiendas de los romanos.


Cap. IX PASTOR ET OVES

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: 3ª declinación m./f.
· Pronombre indefinido nom./ac. sing. m./f. ipse -a, ipsum -am.
· Verbos: Irregular 3ª pers. sing. pres. ind. act.
· ēst edunt; imp. sing. dūc!
· Preposiciones: suprā + ac., sub + abl.;
· Conjunciones: dum
· Asimilación adc- > acc-, inp- > imp-.

Sintaxis
· Concordancia de los sintagmas
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.IX)
Probatio (Capitulum IX)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

adit, sunt (2),petit, videt, abest, lucet, ambulat, videtur, it

In Hispania ________ multi pastores. Qui via argentea Emerita Asturicam ______ multos
pastores ________ in campis. In Lusitania inter colles ______ valles, et prope Emeritam est
rivus Lacara cum multa aqua, ubi pastor Antonius cum ovibus suis ________. Sol in caelo
_______ supra campum et nulla nubes ____________. Hora sexta est. Pastor cum cane
ovibusque ad arborem ______, quia umbram __________. Tantum ovis nigra ______.

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: herba ► herbolario

o videt
o aqua
o nulla
o lucet
o sub

3. Translatio

· En la colina hay un árbol grande que da sombra al pastor.


· En el cielo no se ve ninguna nube.
· La oveja negra vaga en el bosque lejos de las otras ovejas blancas.
· El perro recibe la comida del buen pastor.
· Quien camina por la via Apia de Roma a Tusculo ve muchos pastores en el campo con
sus ovejas

4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Pāstor arborem petit et oves sub umbrā arboris ducit.


· Oves aquam e rivō bibunt et herbam im campō edunt dunc pastor iacet.
· Lupus ovem nigram quae per silvam errat sine timore est.
· “Ubi est ovis ipsa? Dūc me ad eam, canis!”
· Canis pastoris vestigia lupī in terrā prope rivum reperit.
5. Comple verba

Iūlius et Cornēlius ad silvam ex___. Ii equ__ suis veh_____. Equī laetī in silvam intrant et
inter arbor___ ambulant. Hic equus Cornēliī consistit, terram ante s___ aspicit et nasum ponit
ad terr___. Iūlius equum suum vert___ et interrogat: “Cur equus tuus, Cornēlie, consistit?”
Cornēlius, qui iam in terr___ est ante equum, terr___ aspicit, dum Iūlius in equō suō exspectat.
Cornēlius vestigia reperit, quae digit__ mōnstrat, et dicit: “Ecce vestigia lupī. Nōn procul abest
lupus ipse!”
Lupus autem procul in mont__ ululat: huhuhu! Equus Cornēliī, qui lup___ ululare audit, hinnit:
Hihihi!
Cornēlius etiam alia vestigia in terra reperit: Quid hoc est? Nōn sōlum lupi, sed etiam ov___
vestigia hic sunt!

6. Cultura: El campo en Roma

Explica cómo era la agricultura y la ganadería en Roma.


Cap. X BESTIAE ET HOMINES

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: 3ª declinación n. (flūmen -inis, mare -is, animal –ālis), m.f. (-ō -ōnis, -ō -inis, -
x -cis, -s -dis).
· Verbos: Infinitivo pres. act./pas. -āre/-ārī, -ēre/-ērī, -ere/-ī, -īre/-īrī, esse, ēsse/edī.
· Pres. ind. potest possunt, vult volunt.
· Impersonal necesse est.
· Pronombre: nēmō.
· Conjunciones: Temporal cum (iterativo); causal quod, enim, ergō.

Sintaxis
· Ac. + inf. con verbos de percepción.
· Temporal cum (iterativo); causal quod
· necesse est + dat
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.X)
Probatio (Capitulum X)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

volat, moventur, faciunt, spirāre, canēre, habet, natāre, movent, audent, intrat

Qui alas nōn _______ volāre non potest, qui caudam nōn habet _________ nōn potest. Cum
homō ambulat, pedes __________ . Cum pisces natant, caudam ____________.
Homō sub aquā __________ nōn potest, quia in pulmonibus sub aquā anima nōn
______________ sed aqua. Aves nidos _________ in arboribus inter ramos et folia. Cum aquila
supra hortum ________, parvae aves ________ non __________ , et inter folia se occultant.

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: terra ► terrestre, extraterrestre, aterrizar, terrario

nuntius
homo
movere
ludere
potest, possunt

3. Translatio

· Los niños oyen que Iulia canta en su habitación


· Julia quiere jugar a la pelota con los niños Marco y Quinto
· Nadie puede contar los peces de los ríos y de los mares
· Cuando el lobo está cerca de la casa, las ovejas asustadas no se atreven a balar.
· El ser humano necesita respirar y tener comida

4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Marcus et Iulia Quintum vivum esse vident


· Aemilia filium suum a Iulio ad villam portari videt
· Magnum ostium a parva puella neque aperiri neque claudi potest
· Pisces marium numerari non possunt
· Dei ab hominibus neque videri neque audiri possunt
5. Comple verba

Iūlia pil__ ludit cum cane sua Margarita. Iulia: “Capi pila__, Margarita!”
Canis pilam capit et caudam mov___ . Iūlia procul ab can__ pilam iacit. Ecce pila in nid__ cum
quattuor pull__ . Quintus in arbor___ ascendit sed Iūlia ipsa ascendere nōn aud___.
Iūlia interrog__ : “Rāmus tenu__ puerum tam crassum sustine___ non potest!”
Quīntus respondet: “Ego nōn tam crassus sum qu___ Marcus .”
Quīntus de arbore cum nid___ et pull___ ad terr____ cadit. Pulli autem spira____ et mortu___
nōn sunt, quia Iulia nid___ suis man_____ capit. Pater perterritus currit et Quint___ oculos
aperire videt, ergo vivus est.

6. Cultura: El panteón romano

Explica los diferentes dioses romanos.


Cap. XI CORPVS HVMANVM

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: 3ª declinación n. -s -ris (ōs ōris, corpus -oris).
· Verbo: Inf. posse.
· Preposiciones: super, īnfrā + ac.; dē + abl.
· Adverbio: modo.
· Pronombres posesivos: noster-nostra-nostrum, vester- vestra- vestrum

Sintaxis
· Conjunciones: atque, nec (= neque).
· Acusativo + infinitivo con verbos de ‘decir’, ‘pensar’, ‘sentir’, etc. Discurso directo e
indirecto
· Ablativo de limitación o de relación
· Oraciones copulativas introducidas por atque, nec (=neque)
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.XI)

Probatio (Capitulum XI)


Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

arcesse, iacet, sedet, est, dolet, possum, apponit, stat, iubet, dat

Quīntus nōn ____ sanus sed aeger, et in lectō ______. Pes _____ et caput. Apud eum mater
_____ et Syra _____ . Mater ei poculum aquae ____ et manum ________ ad frontem filiī.
Aemilia imperat: “ Ī ad oppidum, Syra, atque medicum _____ !”
Syra male audit, itaque Quīntum interrogat: “Quid dicit Aemilia?”
Quīntus : “Aemilia ‘te medicum arcessere’ _______.”
Syra: “Id facere nōn _______, quia equum nōn habeo!”

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: oculus, -i ► oculista, monóculo

plenus, a, um
vertit
ex
caput, -itis
pectus, -oris

3. Translatio

· El médico pone el cuchillo sobre el brazo del niño.


· El médico dice que la lengua de él está roja.
· Aemilia ve que Syra vuelve con un vaso lleno de agua.
· El médico dice que es necesario que Quinto duerma.
· Julio piensa que muchos hombres enfermos no pueden ser sanados por el médico

4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Iūlius Aemiliaque medicum stultum esse putant.


· Homō qui oculōs malōs habet bene vidēre nōn potest.
· Sanguis per venas corporis humani ad cor fluit.
· Medicus puerum os aperire iubet et occulos claudere.
· Medicus bracchium filiī tangit, venam aperit et sanguis in poculo fluit.
5. Comple verba

Marcus intrat in cubicul__ Quīnti et Syr__ dicit: “Quīntus hodie valet, Syra!”
Syra mal__ audit et Aemiliam interrogat: “Qu__ dicit Marcus?”
Aemilia: “Marcus ´Quīntum hodie valē__ ´ dicit.
Marcus ad lectum adit atque puerum aspicit. Quīntus quiet__ super lect__ iac__ nec oculōs
aperit. Marcus digitum ad ped__ appon__ . Puer digitum Marc__ in pede suō sent__ : “Ei, ei,
pes dolet!”
Aemilia caput Marcī tangit et iubet: “Marcē, aquam arcess__ ex impluvi___!
Quintus a Syrā interrogat___ : “Quid imperat Aemilia?”
Quintus: “Ea Marcum aquam arcesse___ iubet.”
Marcus abit atque revenit cum pōculō aqu___ plēn__ . Aqua supra cap__ Quīntī vertit. Frons et
genae eius alb__ sunt ut līlia.

6. Cultura: La medicina en Roma

Explica cómo era la medicina en Roma.


Cap. XII MILES ROMANVS

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: 4ª declinación m./f. -us -ūs (exercitus -ūs, manus -ūs). 3ª declinación m./f. -
ter -tris (pater, māter, frāter), -s -tis (pārs, mīles, pedes, eques).
· Plurale tantum: castra -ōrum
· Verbo: Irregular inf. ferre, pres. ind. sing. act. fert, pas. fertur, imp. fer! ferte!
· Recapitulacion de los adjetivos -us, -a, um.
· Adjetivos: 3ª declinación -is -e.
· Comparativo -ior -ius.
· Posesivos noster -tra -trum, vester -tra -trum.
· Preposición: contrā + ac.
· Dativo posesivo con esse.
Sintaxis
· Genitivo partitivo con pars, mīlia.
· Dativo posesivo + esse. Dativo con los verbos imperāre/pārēre
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.XII)

Probatio (Capitulum XII)


Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

peditum pedes gladiis militare tempus militibus castris castra impetum passuum

Aemilius: “In castris nostris sex milia _________ equitumque habitamus.”


Marcus: “Num feminae et pueri cum _______ habitant?”
Aemilius: “Nullae feminae aut pueri in _______ habitant cum militibus, quia nec feminae nec
pueri _______ possunt. Circum castra fossa lata est et vallum duo milia _______ longum et
prope decem ______ altum. Quattuor portae per vallum in ______ ducunt, sed cum hostes
castra oppugnant, portas claudimus et vallum ascendimus. Pila in hostes iacimus et, si necesse
est, ________ castra defendimus aut ipsi _______ facimus in hostes. Sed hoc satis est. Iam
______ est me Romam ire.”

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: frater ► fraterno

hostis
barbarus
dividere
impetus
contra

Exemplum: verto, vertis, vertere ► vertedero, convertir, invertir, diversió, pervertit, advertència

equus / pono, ponis, ponere / claudo, claudis, claudere

3. Translatio

· El varón romano tiene tres nombres


· Los soldados romanos son más fuertes que los enemigos
· Los germanos son hombres bárbaros que habitan Germania
4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Rhenus ac Danuvius flumina, quae Germaniam ab imperio Romano dividunt, fines imperii
nostri sunt.
· Germania non solum armis defenditur, sed etiam altis montibus, magnis silvis atque altis
fluminibus.
5. Comple verba

Aemilius, Marci et Quinti avunculus, q___ in Germania militat, hodie est in villa prope
Tusculum, ubi pueri cum parentibus suis habitant. Aemilia, mater Marci et Quinti, fratr__ suum
adesse gaudet.
Pueri Aemilium interrogant: “Cur in Germania habit___, avuncule?”
Aemilius: “Magnus est exercit__ Romānus in Germania” inquit Aemilius “qui contra host___
pugnat; in eo exercit__ sum miles.”
Marcus: “Quo in oppido habitas, dum in Germania mīlit___ ?”
Ridens respondet Aemilius: “Non in oppido, sed in castr_____ habito. Castra sunt oppida
milit___. Habito in magnis castris mille passus a fine imperi___.”

6. Emenda decem errores texti

Cornelio via latina Roma Tusculum it. In via Latina militis Romanus, qui ipse Romam Tusculum
it, Cornelium post se venire audiunt. Miles, quae in sole ambulat, fessus est, quia arma grave
fert. Cornelius dominus, qui equos vehitur, non est fessus, sed fessus est equitatus qui
dominum gravis vehit. Itaque equites Cornelii non currit, sed ambulat, nam Cornelius non
verberat equum suum fessum.
1. non Cornelio sed Cornelius
2. ...
3. ...
4. ...
5. ...
6. ...
7. ...
8. ...
9. ...
10. ...

7. Cultura: El ejército en Roma


Explica cómo era el ejército en Roma.
Cap. XIII ANNVS ET MENSES

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: 5ª declinación -ēs -ēī (diēs -ēī).
· Adjetivos: Superlativo -issimus -a -um.
· Verbo: Imperfecto erat erant. Irregular: inf. velle; pres. ind. fert.
· Adverbios: nunc, tunc, quandō?
· Conjunciones: vel, igitur, item.
· Numerales: Ordinales 1-15; cardinales 11-12, 18-19 (ūn-dē-, duo-dē-), 30, 60, 200, 300.

Sintaxis
· Ablativo y acusativo de tiempo: hōrā tertiā, trēs hōrās.
· Construccion de nom. + inf. con dīcitur.
· Coordinadas ilativas (o conclusivas) introducidas por igitur.
· Sintagmas unidos mediante la conjuncion vel.
· Expresión de las fechas (kalendae, nōnae, īdūs)
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.XIII)
Probatio (Capitulum XIII)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

a nam dum nunc tantum iam ut (2) sed quod cum (3) hic quam (2) num ad tam in

Hora octava est. ____ Quintus in lecto iacet in cubiculo suo, Medicus in atrio Iulium exspectat.
____ Iulius ex cubiculo Quinti venit, Medicus eum interrogat: “Dormitne puer?” “Non dormit”
respondet Iulius, “Quintus vigilat, ___ dormire non potest, _____ iam non modo pes eius dolet,
___ etiam brachium”. Medicus respondet: “Pes _____ aegrotat”. Iulius: “____ pes aegrotat,
necesse non erat venam bracchii aperire. Hoc modo pes aeger non sanatur, credo.” Medicus:
“Sanguis __ corde per venas fluit ___ totum corpus humanum, ___ dicit Hippocrates.” ___ intrat
Aemilia ___ Syra ancilla, quae poculum fert plenum sanguinis. “Ecce sanguis Quinti in poculo”
inquit “in corpore eius ___ non multum sanguinis est, __ ostendit color eius albus. Filius noster
___ aegrior est ____ erat!” Medicus: “Sed facies eius nimis rubra erat. Puer crassus est”.
“Quid?” exclamat mater “____ filius meus puer crassus est?” Syra parva voce ___ Aemiliam
dicit: “Is non est ___ crassus _____ ipse medicus!”

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: annus ► anual

hora
urbs-urbis
calidus
luna
stella
3. Translatio

· Diciembre es el inicio del invierno. La estación de marzo a mayo se llama primavera.


· En Hispania los inviernos eran más cálidos que en Italia
· La noche es el tiempo que va desde la tarde a la mañana
· Por la noche las estrellas y la luna lucen
4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Hōra sexta, quae hōra media est inter hōram prīmam et duodecimam, merīdiēs nominātur
· Cum exigua pars lūnae tantum videtur, lūna nova esse dīcitur
· Mēnsī Augustō nōmen erat Sextilis, quia sextus erat, nunc Augustus nōminatur ā Caesare
Augustō

5. Comple verba

Cornelius suo Sexto filio kalendarium monstrat: “Ecce kalendarium Romanum, Sexte, cum
nomin__ mensium et numero di___ .
Sextus: “Annus totus quot mens__ et quot di___ habet, pater?”
Cornelius: “Duodecim mens__ et trecent___ sexaginta quinque di__.”
Sextus: “Este h__ kalendarium antiquum aut novum?”
Cornelius: “H__ est kaledarium novum. In Kalendari__ Roman__ antiquissim__ numerus
mens__ erat decem tantum, non duodecim.
Tunc mensis anni prim__ erat Martius, id est initium ver__. Ante Martium hiems erat sine
nomin___ mensium. Ergo necesse erat anno dare du__ nov__ menses, Ianuarium et
Febrarium. ”
Sextus: “Q___ longus est mensis Ianuarius?”
Cornelius: “Ianuarius triginta di__ longus est”
Sextus: “Qui mensis brevissimus est?”
Cornelius: “Februarius, q__ duodetriginta tantum di___ habet.
Cornelius interrogat: “Qui dies ann___ brevissimus est?”
Sextus non respondet, neque enim dies nominare pot___.
Cornelius: “Dies brevissimus et nox longissima est ante d__ octav___ kalend___ Ianuar___.
Sed hoc satis est. Iam necesse est t__ ad scholam i___. ”

6. Kalendarium romanum

· Mensis September nominatur a numero _ _ _ _ _ _


· Dies tertius decimus post kalendas nominatur _ _ _ _
· Mense Martio idus est dies _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ post kalendas.
· Dies nonus ante idus dicitur _ _ _ _ _
· Hodie est _________ dies, ......................................................................ab u.c.

7. Cultura: El calendario en Roma


Explica cómo era el calendario romano.
Cap. XIV NOVVS DIES

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Sustantivos: 5ª declinación rēs reī.
· Defectivo inquit. Irregular imp. fer! ferte!
· Pronombres: uter? neuter, indefinidos alter, uterque.
· Pers. dat. mihi, tibi, abl. mē, tē, refl. sē, (mēcum, tēcum, sēcum). Indef. nihil, omnēs -ia.
· Adverbios: quōmodo? hodiē, adhūc, prīmum, deinde.
· Preposición: praeter + ac.
· Conjunción: an.

Sintaxis
· Verbos: Participio de pres. -ns -ntis. Su sintaxis
· Dativo de interes (dativus commodi)
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.XIV)

Probatio (Capitulum XIV)


Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

stilum , rēs , rēgulam , utrique, nūllam , soles, sūmere, tabulam , nihil, sēcum

Tempus est ad ludum ire. Quīntus Marcusque ante ostium sunt et Iūlius, pater eōrum, _______
filiō mālum dat. Dāvus Marcō librum et _______ et ________ et _______ affert, et Quīntī librum
et cēteras ____ sumit.
Marcus: Cur Davus ______ rem meam portat, et Quīntī ipsīus omnēs rēs portāre potest?
Iūlius: Quia Quīntō pēs dolet et ambulāre sinē bāculō nōn potest. Necesse est Davum _____
ire. Tu sanus et fortis es, ut_____.
Marcus: Sed tantum duas manus habeo! Mālum ferens, cēterās rēs ______ nōn possum.
Iūlius _______ ad hoc respondet et ‘vale, inquit, bene ambulā!’

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: apertus ► apertura

nūdus
lavāre
regula
excitāre
omnis
3. Translatio

· Davo despierta al niño que duerme.


· Al entrar Marco es saludado por sus padres.
· El esclavo da la túnica y la toga al señor que tiene frío.
· Marco entra en el atrio, donde están sus padres esperándolo.

4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Necesse est puerum ipsum se vestire


· Filia intrans a patre salutatur.
· Pater ē lectō surgit et ad filium clamāntem abit.
· Servus cum puerīs īre solet omnēs rēs eōrum portāns.
5. Comple verba

Lydia ē lectō surgit et Syram ________. In aurem ancillae ________ magnā vōce clāmat:
Syra!, ________est! Sed Syra malē audit et oculōs non aperit. Lydia apud lectum
________bracchium dextrum eius movet et ’hora prima est’, inquit, ‘surge ē lectō’.
Syra oculōs ________speculum ________iubet: ‘affer mihi speculum, Lydia’.
Lydia: ‘Primum lavā ________et manūs! Facies tua sordida est. Et aures quoque lavā!’.
Syra caput ________in aquam mergit. Aquam quā Syra lavātur frīgida est. Caput et manūs
________Lydiam interrogat: ‘Sumne pulchra hodie?´
Lydia: Puto tē formosissimam esse.
Syra ridens ________ sua induit.

6. Emenda decem errores texti (narrator 2, Aemilia 5, Iulius 3)

Vesper est. Aemilia in peristilum est cum Iulio.


Aemilia: “Veni mecum in hortum. Delectat me tecum ambulat in horto nostro.”
Iulius: “ Me quoque delectat. Sed sol iam non lucente. Vesper est”
Aemilia: “Hac nocte hortus obscurus non est, nam luna et stellae lucere. Ecce magna luna quae
supra montem ascendet”.
Lunam spectans Iulius “Luna plena est hac nocte” inquit “quae est ante kalendas Iunius”
In horto Aemilia “Nonne pulchra est luna?” inquit “est ut facies humanus. Ecce os eius quod ad
te ridet.”
Iulius primum lunam spectat, deinde faciem Aemiliae ridentes: “Ad me” inquit “non solum os
lunae ridet, sed etiam os tuum rubra ut rosa”
Aemilia: “Tua verba me delectat”

1. non peristilum sed peristilo (N)


2. (A)
3.(I)
4.(A)
5.(A)
6.(I)
7.(A)
8. non ridentes sed (N)
9.(I)
10.(A)
7. Cultura: La vida cotidiana de un niño romano
Explica cómo era la vida cotidiana de un niño romano
Cap. XV MAGISTER ET DISCIPVLI

CONTENIDOS GRAMATICALES

Morfología
· Verbos: 1ª y 2ª persona pres. ind. act. -ō -mus, -s -tis (paradigma completo del presente
de indicativo activo), (pos)sum (pos)sumus, (pot)es (pot)estis. Impersonal licet (+ dat.)
· Pronombres: Personales 1ª y 2ª pers. nōm. sing. y nom./ac. plur. ego, tū, nōs, vōs.
· Refl. sē ac. sujeto en ac. + inf. Posesivos.
· Adverbios: tum, nōndum, statim, domī,
· quid?(= cūr?)

Sintaxis
· Acusativo exclamativo (ō, discipulōs improbōs!).
· Coordinadas adversativas introducidas por at.
· Subordinadas condicionales introducidas por sī, nisi.
· Subordinadas temporales introducidas por antequam.
MODELO PRUEBAS ESCRITA (GRAMÁTICA) (cap.XV)
Probatio (Capitulum XV)
Praenomen et nomen:

1. Comple textum vocabulis quae absunt:

satis, discipulōs, convenit, verum , sellam , partem , licet , virgam, desine, redde

Magister Diodōrus: Ubi est Quīntus, Mārce?


Mārcus: Mater mea dicit Quīntum aegrum esse sed puto eum ipsum tam sanum quam pirum
esse.
Sextus: Quod Mārcus dicit ______nōn est! Quīnto pes dolet!
Diodōrus: _______est. Discipulī, aperīte librōs et sumite regulas!
Mārcus: Librum nōn habeo quia meus frater quoque ventre aeger est et necesse est se eam
corporis _______ tergere.
Diodorus: O ________ improbōs! Me rides! necesse est tē punire! Statim ad me veni! Sexte, da
mihi______!
Marcus: Magister, ________ clamāre et ad _______ tuam_______! Clamāre magistrō Rōmanō
nōn________! Nos dormire nōn possumus!
Diodorus: In lectulō dormīre_______, hīc in lūdō nōn licet dormīre!

2. Etimologia: scribe tuā linguā duo vocabula ab linguā latinā derivata


Exemplum: ludus ► lúdico
ego
magister
recitāre
sella
exclamāre

3. Translatio

· El que en la escuela escucha al maestro es un buen alumno.


· Lo que decis vosotros no es cierto; esto nosotros no hacemos.
· Todas mis cosas las tiene Sexto, y no me las devuelve.
· No conviene al alumno romano llorar.
4. Tua lingua hispanica aut catalana has latinas sententias rursus scribe

· Māne magister in ludum it.


· Qui in ludō discunt discipuli sunt.
· Antequam magister recitare incipit omnes discipuli dormiunt.
· Nos nōn dormimus, immo vigilamus et omnia verba te audimus.
· Magister intrans Sextum sōlum in sellā sedentem videt.

5. Comple verba

Magister fessus est Marcum virg___ verber___. Improbus est puer sed nōn stultus. Necesse
est aliō modō facere.
Itaque man___ Magister intrans Sextum sōlum in sella sedent___ videt. Antequam magister
dicit : ‘Salvē, Sexte, conside’, Mārcus ad lūd___ advenit, neque is iānu___ pulsat antequam
intr___.
Ō Mārce! inquit Diodōrus, ‘cur nōn me salut___ cum ad lūdum venīs?’
Marcus: Quia cotidiē necesse nōn est te salutā___. Cum ego te saluto, tu ips___ iratus es et me
pulsare incipis.
Diodorus: Ver___ est, rubr___ est posterior pars tui corporis. Nimis te pulso. Conside ad sellam
et aper___ librum.
Marcus: Libr___ nōn habeo, tantum malum quod meus pater mihi dat. Num necesse est me hōc
puniri?
Diodorus: Lege librum cum Sext___. Et desine os aperi___ in ludo!

6. Cultura: La educación en Roma


Explica cómo eran la educación del niño romano.

Você também pode gostar