ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Α΄ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΧΕΠΑ
Προορισμός

Προορισμός της Κλινικής είναι η διδασκαλία και η έρευνα στο γνωστικό

αντικείμενο της Νευροχειρουργικής, καθώς επίσης η πρόληψη, διάγνωση και
χειρουργική θεραπεία των παθήσεων του νευρικού συστήματος.
Αναλυτικότερα οι δραστηριότητες της Κλινικής καλύπτουν:
1) τις διδακτικές και ερευνητικές ανάγκες της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. σε
προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο σε ότι αφορά το αντικείμενο της
Νευροχειρουργικής. Στα πλαίσια αυτά συμπεριλαμβάνεται η προπτυχιακή θεωρητική
και πρακτική διδασκαλία του μαθήματος της Νευροχειρουργικής στους φοιτητές του
Ιατρικού Τμήματος, η ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων, η διεξαγωγή έρευνας
και οι διδακτορικές διατριβές,
2) τη μετεκπαίδευση των Ελλήνων Νευροχειρουργών στα πλαίσια των
μετεκπαιδευτικών μαθημάτων της Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας (ΕΝΧΕ)
με ετήσια εφηρμοσμένα σεμινάρια,
3) τη συνεργασία με άλλα ακαδημαϊκά ή ερευνητικά ιδρύματα της Ελλάδας
και του Εξωτερικού με την πρόσκληση Επισκεπτών Καθηγητών και την εκπαίδευση
φοιτητών και ιατρών των ιδρυμάτων αυτών,
4) την εκπαίδευση νοσηλευτών,
5) τη συμμετοχή στα μετεκπαιδευτικά προγράμματα άλλων Κλινικών,
6) την οργάνωση σεμιναρίων, συμποσίων, συνεδρίων και διαλέξεων και
7) την παροχή πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης
σε ασθενείς που πάσχουν από νοσήματα που άπτονται του αντικειμένου της
Νευροχειρουργικής, στα πλαίσια του Εθνικού Συστήματος Υγείας, καθώς και την
εξυπηρέτηση διαφόρων κοινωνικών αναγκών και την αντιμετώπιση κοινωνικών
προβλημάτων που έχουν σχέση με το αντικείμενο της Νευροχειρουργικής.

Στόχοι

1. Η υψηλού επιπέδου προπτυχιακή εκπαίδευση των φοιτητών στο μάθημα

της Νευροχειρουργικής,
2. Η υψηλού επιπέδου εκπαίδευση των ειδικευόμενων ιατρών στην ειδικότητα
της Νευροχειρουργικής τόσο σε κλινικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο και
3. Η έρευνα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο σε συνεργασία με
άλλες Κλινικές και εργαστήρια ή και άλλα Τμήματα του Α.Π.Θ. ή άλλων
Πανεπιστημίων του εσωτερικού και εξωτερικού σε θέματα που άπτονται της
Νευροχειρουργικής.

Ιστορική καταγραφή

Η Πανεπιστημιακή Νευροχειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ

ιδρύθηκε στις 4-2-1966 με απόφαση της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Σκοπός της
ήταν να καλύψει όλη τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία αποτελώντας τότε όχι μόνο
την πρώτη Νευροχειρουργική Κλινική στη Βόρειο Ελλάδα, αλλά και την πρώτη
Πανεπιστημιακή Κλινική σε όλη την Ελλάδα.
Πρώτος Διευθυντής διετέλεσε ο αείμνηστος Καθηγητής Βασίλειος
Γριπονησιώτης και η εγκατάσταση της Κλινικής έγινε τον Οκτώβριο του 1966 στον
1ο όροφο της παλαιάς πτέρυγας του Νοσοκομείου Α.Χ.Ε.Π.Α.
Άρχισε την λειτουργία της προσφέροντας νευροχειρουργικές υπηρεσίες στην
αντιμετώπιση των κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων, των αιματωμάτων, των όγκων του
εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού και εφαρμόζοντας για πρώτη φορά διαγνωστικές
μεθόδους όπως η κοιλιογραφία, η πνευμοεγκεφαλογραφία, η αγγειογραφία και η
μυελογραφία. Την περίοδο αυτή αρχίζουν να εκπαιδεύονται στη Νευροχειρουργική
νέοι ιατροί και να αναγορεύονται οι πρώτοι διδάκτορες και υφηγητές.
Από το 1974 μέχρι το 1976 διηύθυνε την Κλινική ο αείμνηστος Καθηγητής
Γεώργιος Ταυρίδης και συνέχισε τις μεγάλες προσπάθειες καθιέρωσης της, μέσα στις
δύσκολες συνθήκες της εποχής εκείνης.
Το 1976 Διευθυντής της Κλινικής ανέλαβε ο Καθηγητής κ. Γεώργιος
Φόρογλου που παρέμενε σ’ αυτήν μέχρι το 1999. Η περίοδος αυτή υπήρξε ιδιαίτερα
γόνιμη και παραγωγική. Η Κλινική επανδρώθηκε με εξειδικευμένους
νευροχειρουργούς που έφεραν νέες ιδέες και νέες τεχνολογικές εξελίξεις από την
Ευρώπη και την Αμερική όπο υ είχαν μετεκπαιδευτεί. Το έργο της Κλινικής
αναβαθμίστηκε και έφθασε να αποτελεί σημείο αναφοράς για τη νευροχειρουργική
της Ελλάδας.
Από το 1999 μέχρι το 2005 Διευθυντής της διετέλεσε ο Καθηγητής κ.
Βασίλειος Κοντόπουλος, ο οποίος συνέβαλε με την ανάπτυξη της χειρουργικής της
επιληψίας, την καθιέρωση των ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών τεχνικών και της
νευροενδοσκόπησης καθώς και ειδικών σεμιναρίων, στην παραπέρα εξύψωση του
έργου και του κύρους της Κλινικής.
Από το 2006 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2008 Διευθυντής της Κλινικής ήταν
ο Αναπληρωτής Καθηγητής κ. Παναγιώτης Σελβιαρίδης, οποίος εξελέγη στη
συνέλευση του Τομέα Νευροεπιστημών και πέτυχε την αναγνώριση της σε
πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ καθιερώθηκε και η ενδοαυλική αντιμετώπιση των
αγγειακών παθήσεων του εγκεφάλου.
Από το Νοέμβριο του 2008 μέχρι σήμερα ως Διευθυντής υπηρετεί ο
Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Πολυζωίδης, ο οποίος δίνει έμφαση στο ερευνητικό
έργο της Κλινικής.
Από την Κλινική προήλθαν:
3 Πρόεδροι ΕΝΧΕ, οι κ.κ. Καθηγητής Γ. Φόρογλου, Καθηγητής Β.
Κοντόπουλος, Αν. Καθηγητής Π. Σελβιαρίδης
4 Διευθυντές Κλινικών, οι κ.κ. Καθηγητής Α. Καραβέλης, Καθηγητής Φ.
Τσιτσόπουλος, Αν. Καθηγητής Μ. Φυλακτάκης και Καθηγητής Κ. Πολυζωίδης.
Η Κλινική είχε και έχει ενεργό δράση στην ευρωπαϊκή νευροχειρουργική
κοινότητα με Αντιπρόεδρο της EANS (European Association of Neurosurgical
Societies) και Πρόεδρο του Training Committee τον Καθηγητή κ. Γ. Φόρογλου. 3
μέλη της Κλινικής απετέλεσαν ή αποτελούν μέλη Επιτροπών της EANS: Training
Committee Καθηγητής Κ. Πολυζωίδης, Research Committee Αν. Καθηγητής Π.
Σελβιαρίδης, Education Comitteee Λέκτορας Ν. Φόρογλου, ενώ ο Επίκουρος
Καθηγητής κ. Ι. Μάγρας από το 1994 μέχρι το 1996 ήταν μέλος της Training
Committee ως εκπρόσωπος των εκπαιδευομένων της Ν. Ευρώπης.

Η ταυτότητα της Κλινικής

 Η Κλινική στεγάζεται στον 6ο όροφο της νέας πτέρυγας του Πανεπιστημιακού
Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ. Αποτελείται από χειρουργεία, θαλάμους νοσηλείας, γραφεία:
Διευθυντού, ιατρών, γραμματείας και βιβλιοθήκη.
Το χειρουργείο περιλαμβάνει δύο αίθουσες άσηπτων χειρουργείων, στα
γενικά χειρουργεία του ΑΧΕΠΑ.
Η νοσηλευτική μονάδα συνίσταται από το γραφείο της Προϊσταμένης της
νοσηλευτικής υπηρεσίας, της στάσης των αδελφών, τον θάλαμο αλλαγής και τους
θαλάμους νοσηλείας ασθενών 10 τρίκλινους, 1 μονόκλινο, 1 παιδιατρικό και 1
θάλαμο αυξημένης φροντίδας.
Τα περιστατικά που χρειάζονται Εντατική Μονάδα εξυπηρετούνται από τα
κρεβάτια των δύο Μονάδων Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, καθώς
και των Εντατικών Μονάδων των Χειρουργικών Κλινικών του Νοσοκομείου μας.
Στους χώρους των Εξωτερικών Ιατρείων του Νοσοκομείου λειτουργεί
Εξωτερικό Ιατρείο Νευροχειρουργικής 3 φορές την εβδομάδα, τα δε επείγοντα
περιστατικά εξυπηρετούνται στις εγκαταστάσεις των Επειγόντων Εξωτερικών
Ιατρείων του Νοσοκομείου.
Στο δεύτερο υπόγειο του παλαιού κτιρίου λειτουργεί το πειραματικό
εργαστήριο της Κλινικής.
Το ανθρώπινο δυναμικό απο τελείται από 7 μέλη ΔΕΠ (2 Καθηγητές και 4
Επίκουροι Καθηγητές).
Στο ιατρικό προσωπικό επίσης περιλαμβάνονται 2 Επιμελητές Α΄ Ε.Σ.Υ.
Στο μη ιατρικό προσωπικό, περιλαμβάνονται 1 Γραμματέας, η Προϊσταμένη
της Κλινικής, 12 Νοσηλεύτριες – ες και 1 κλητήρας.
Κατευθύνσεις δραστηριοτήτων είναι η διδασκαλία της Νευροχειρουργικής σε
προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, η κλινικοεργαστηριακή έρευνα και η
νοσηλεία των νευροχειρουργικών ασθενών

Διεύθυνση της Κλινικής

Ο Διευθυντής της Κλινικής έχει την γενική εποπτεία της εκπαίδευσης των
φοιτητών και ειδικευομένων, όπως και της λειτουργίας του εργαστηρίου και της
νοσηλείας των ασθενών.

Γραμματειακή υποστήριξη

Η Κλινική έχει μη πανεπιστημιακή γραμματειακή υποστήριξη από την κα

Άννα Δούσκα ΔΕ Διοικητικού/Λογιστικού υπαλλήλου Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ,
υπεύθυνη για τα διοικητικά και οικονομικά θέματα, για τις γνωματεύσεις των
ασθενών και των φοιτητικών ζητημάτων καθώς και για τη γραμματειακή υποστήριξη
των μελών ΔΕΠ.
Τηλέφωνα: 2310 994692 & 2310 993227
Fax: 2310 994708
E-mail: nsahepa@med.auth.gr

ΔΕΠ και λοιπό Επιστημονικό Προσωπικό

Διευθυντής Κλινικής - Καθηγητής Κωνσταντίνος Πολυζωίδης

Καθηγητής Παναγιώτης Σελβιαρίδης
Αναπληρωτής Καθηγητής Ιωάννης Πατσαλάς
Επίκουρος Καθηγητής Ιωάννης Μάγρας
Επίκουρος Καθηγητής Νικόλαος Φόρογλου
Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Αθανάσιος Σπηλιωτόπουλος
Επιμελητής Α΄ Ε.Σ.Υ. Ιωάννης Μπαλογιάννης

Κατανομή Προσωπικού και Αρμοδιότητες

Γενική ευθύνη και εποπτεία: Διευθυντής Κλινικής, Καθηγητής Κ. Πολυζωίδης

Ειδικές ευθύνες και αρμοδιότητες: Συμμετέχει εκ περιτροπής όλο το προσωπικό της
Κλινικής

Κλινικό έργο:
Γενικός υπεύθυνος: Διευθυντής Κλινικής, Καθηγητής Κ. Πολυζωίδης
Θάλαμοι ασθενών: Εκ περιτροπής όλο το οργανικό προσωπικό της Κλινικής

Πρόγραμμα Κλινικής

Έναρξη του προγράμματος της Κλινικής στις 7.30 με ενημέρωση όλης της
Κλινικής από τους εφημερεύοντες ιατρούς, για τα πεπραγμένα όλης της ημέρας και
τις νέες εισαγωγές. Στις 8.15 επίσκεψη του Διευθυντή, ή του Αναπληρωτή του,
παρουσία όλων των ιατρών της Κλινικής. Ο σκοπός της επίσκεψης είναι η
ενημέρωση του Διευθυντή για τους νοσηλευόμενους ασθενείς, ο προγραμματισμός
της περαιτέρω νοσηλείας των ασθενών και η εκπαίδευση των ειδικευόμενων. Μετά
το πέρας της επίσκεψης, οι χειρουργοί, που είναι στο πρόγραμμα χειρουργείου,
αρχίζουν το χειρουργικό πρόγραμμα της ημέρας ενώ οι υπόλοιποι ιατροί ασχολούνται
με τις εκκρεμότητες της Κλινικής και τα μέλη Δ.Ε.Π. ασχολούνται με το ερευνητικό
και διδακτικό τους έργο.
Στα χειρουργεία καθημερινά και σε εβδομαδιαία βάση λειτουργούν συνολικά
8 χειρουργικές αίθουσες (υπεύθυνος προγράμματος χειρουργείου ο κ. Ν. Φόρογλου).
Κάθε Τρίτη μετά το τέλος της επίσκεψης από τις 8.30 μέχρι τις 9.30, γίνονται
μαθήματα στα πλαίσια της μετεκπαιδευτικής δραστηριότητας της Κλινικής.
Κάθε Τετάρτη από τις 8.15 μέχρι 9.00 γίνεται κοινή συνάντηση – συζήτηση
περιστατικών των ιατρών της Κλινικής με τους ιατρούς του Ακτινολογικού και του
Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου. Υπεύθυνος ο κ. Α. Σπηλιωτόπουλος.
Κάθε τρίτη Τετάρτη του μήνα, στις 14.00 γίνεται κοινή επιστημονική
συνάντηση των ιατρών της Κλινικής με τους ιατρούς της Α΄ Πανεπιστημιακής
Νευρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, στην οποία αναπτύσσονται θέματα
κοινού ενδιαφέροντος (υπεύθυνος ο κ. Ν. Φόρογλου).
Κάθε τελευταία Δευτέρα του μήνα στις 19.00 με ευθύνη της Κλινικής
οργανώνεται στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ η παρακολούθηση, από τους
νευροχειρουργούς και τους ειδικευόμενους της πόλης μας, των μετεκπαιδευτικών
μαθημάτων της ΕΝΧΕ από την Αθήνα με τη μέθοδο της τηλεματικής.

Λειτουργία Κλινικής

Η Κλινική έχει αναπτυγμένες 35 κλίνες: 30 σε τρίκλινους θαλάμους, 1 σε

μονόκλινο και 4 σε παιδικό θάλαμο, και καλύπτει τη διάγνωση και θεραπεία όλου του
φάσματος των χειρουργικών παθήσεων του νευρικού συστήματος. Νοσηλεύονται
1.100 – 1.200 ασθενείς ετησίως.
 Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία Νευροχειρουργικής: Στο χώρο των Τακτικών
Εξωτερικών Ιατρείων του Νοσοκομείου λειτουργούν 3 φορές την εβδομάδα, όπου
εξυπηρετούνται οι αυτοβούλως προσερχόμενοι ασθενείς, αλλά και ασθενείς που
παραπέμπονται από άλλους Νευροχειρουργούς ή Κλινικές.
Επιλύονται τρέχοντα διαγνωστικά και θεραπευτικά προβλήματα,
παραπέμπονται ασθενείς για κλινική ή χειρουργική νοσηλεία στη Κλινική και
διεκπεραιώνεται η μετα-νοσηλευτική ή μετεγχειρητική παρακολούθηση των
ασθενών.
Εξετάζονται περίπου 1.000 ασθενείς ετησίως και δεν υπάρχει χρόνος
αναμονής.
Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών: Κατά τις ημέρες γενικής εφημερίας
λειτουργεί σε ξεχωριστό χώρο για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών.
Στελεχώνεται από τους ιατρούς της Κλινικής που ορίζονται ως υπεύθυνοι
εφημεριών εκ περιτροπής, σύμφωνα με το μηνιαίο πρόγραμμα εφημεριών, καθώς και
από ειδικευόμενους εκ περιτροπής, σύμφωνα με το ίδιο πρόγραμμα.
Οι προσερχόμενοι ασθενείς, οι οποίοι είναι περίπου 700 ετησίως,
αντιμετωπίζονται και ανάλογα με την πάθηση τους γίνεται εισαγωγή στην Κλινική
για νοσηλεία ή για χειρουργική αντιμετώπιση.

Το εκπαιδευτικό έργο

Για το εκπαιδευτικό έργο υπεύθυνος είναι ο Διευθυντής της Κλινικής

Καθηγητής Κ. Πολυζωίδης με τη συνδρομή των μελών ΔΕΠ:
Ιωάννη Μάγρα, Επίκουρο Καθηγητή - Προπτυχιακή εκπαίδευση
Νικόλαο Φόρογλου, Επίκουρο Καθηγητή - Μεταπτυχιακή εκπαίδευση
Ιωάννη Πατσαλά, Επίκουρο Καθηγητή - Εκπαίδευση ειδικευομένων ιατρών

Προπτυχιακή Εκπαίδευση: Μάθημα «Νευροχειρουργική»

Η «Νευροχειρουργική» είναι μάθημα που διδάσκεται κατά τη διάρκεια του

10ου (εαρινού) εξαμήνου σπουδών. Διδάσκοντες είναι τα μέλη Δ.Ε.Π. της Κλινικής.
Σκοπός της διδασκαλίας είναι η παροχή γνώσεων στους φοιτητές πάνω στις βασικές
αρχές της σύγχρονης Νευροχειρουργικής. Απώτερη επιδίωξη, με τη θεωρητική
διδασκαλία και την κλινική άσκηση, είναι να τους καταστήσει ικανούς, ώστε
τελειώνοντας να μπορούν να εκτιμήσουν και να αντιμετωπίσουν, κατ’ αρχήν, ασθενή
με κρανιοεγκεφαλική κάκωση, με ενδοκρανιακή αιμορραγία, να αναγνωρίζουν την
κλινική εικόνα των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης και των περιφερικών νεύρων,
καθώς επίσης την κλινική σημειολογία των κυριοτέρων παθήσεων του εγκεφάλου. Οι
φοιτητές εκπαιδεύονται στην σημειολογία των παθήσεων και στις θεραπευτικές
μεθόδους της Νευροχειρουργικής. Παρουσιάζονται οι σύγχρονες χειρουργικές
τεχνικές. Αναφέρονται τα αποτελέσματα και οι προβληματισμοί της θεραπευτικής
εφαρμογής στα βασικά κεφάλαια της Νευροχειρουργικής, όπως τα αγγειακά
εγκεφαλικά επεισόδια, οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι κακώσεις σπονδυλικής
στήλης, οι εκφυλιστικές παθήσεις σπονδυλικής στήλης, οι όγκοι εγκεφάλου, η
υδροκεφαλία, οι όγκοι Νωτιαίου Μυελού, οι παθήσεις περιφερικών νεύρων, η
λειτουργική Νευροχειρουργική και η παιδονευροχειρουργική.

■ Μορφή εκπαίδευσης:
 α) Θεωρητικό μάθημα από αμφιθεάτρου (Αμφιθέατρο Νευροεπιστημών Νέο
κτίριο Α.Χ.Ε.Π.Α.) από τα μέλη Δ.Ε.Π., κάθε Δευτέρα 15.15 – 16.00 (ΑΧΕΠΑ Ι) και
16.30 – 17.15 (ΑΧΕΠΑ ΙΙ). Κατά τη διδασκαλία γίνεται χρήση της σύγχρονης
τεχνολογίας πολυμέσων.
β) Κλινική άσκηση φοιτητών στους θαλάμους (σε μικρές ομάδες 7 - 10
ατόμων), από τα μέλη Δ.Ε.Π., κάθε Δευτέρα 08.00 – 09.00 π.μ. και Παρασκευή 08.00
– 9.00 π.μ., 10.00 – 11.00 π.μ., 12.00 – 13.00 μ.μ.
Οι φοιτητές εκπαιδεύονται στην κλινική εξέταση του ασθενούς, στην ανάλυση
και συζήτηση των απεικονιστικών εξετάσεων, στις εναλλακτικές μορφές θεραπείας
και έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν χειρουργικές επεμβάσεις από video
και από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης. Συγχρόνως, ενθαρρύνεται η εκπαίδευση σε
τρόπους αναζήτησης της νέας γνώσης, με την προτροπή των φοιτητών στη συγγραφή
μιας εργασίας με συγκεκριμένο θέμα. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται εκμάθηση ή και
βελτίωση της ικανότητας του φοιτητή στη διερεύνηση της βιβλιογραφίας, της
συγγραφής επιστημονικών εργασιών και στη χρήση της πληροφορικής υπό την
καθοδήγηση των εμπειροτέρων μελών Δ.Ε.Π. Για την καλύτερη κατανόηση του
μαθήματος, θεωρούμε σκόπιμη τη γνώση βασικών στοιχείων ανατομικής του
κεντρικού νευρικού συστήματος και της νευρολογίας.
■ Αξιολόγηση – Πρόοδος – Εξετάσεις:

Σημειώνουμε ότι η κλινική άσκηση είναι υποχρεωτική, ενώ η θεωρητική

παράδοση από αμφιθεάτρου δεν είναι υποχρεωτική αλλά θεωρείται καθοριστική για
τη διδασκαλία του μαθήματος. Είναι παράκληση της Κλινικής, παρά τον φόρτο
εργασίας, η πιστή τήρηση του ωραρίου από τους φοιτητές και από τους διδάσκοντες.
Σε εξαιρετική ανάγκη, μπορούν να απουσιάσουν και να αναπληρώσουν την απουσία
τους, σε άλλο τμήμα της ίδιας εβδομάδας, μετά από συνεννόηση με τον υπεύθυνο των
φοιτητών Επίκουρο Καθηγητή κ. Μάγρα Ιωάννη.
Οι εξετάσεις διενεργούνται από τα μέλη Δ. Ε.Π. με προ φο ρική ή γραπτή
διαδικασία. Οι ημερομηνίες των εξετάσεων ανακοινώνονται στον πίνακα
ανακοινώσεων της Κλινικής μας, τα βιβλιάρια σπουδών σφραγίζονται τις παραμονές
των εξετάσεων και η βαθμολογία ανακοινώνεται μόνο από την Ιατρική Σχολή.
■ Εκπαιδευτικό Υλικό – Βιβλία:

Η διδασκαλία του μαθήματος και η εξεταστέα ύλη βασίζεται στο σύγγραμμα

του Καθηγητή κ. Γ. Φόρογλου «Νευροχειρουργική» και το βιβλίο του Καθηγητή κ.
Φ. Τσιτσόπουλου «Νευροχειρουργική Κριτική και Πρακτική Προσέγγιση»
Επιπλέον πληροφορίες μπορεί κανείς να αναζητήσει στην προτεινόμενη
βιβλιογραφία.
1. Hand Book of Neurosurgery M. Greenberg, 2006 fourth ed.
2. “Neurosurgery” R. Willkins, S. Regachary, Mr. Graw Hill Book company,
2000
3. Youman’s neurological surgery, W B Saunders, 2003

Προπτυχιακή Εκπαίδευση: Μάθημα «Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση»

Η «Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση» είναι μάθημα που απευθύνεται στους

φοιτητές του ΣΤ΄ εξαμήνου και αναπτύσσεται σε σύνολο 20 ωρών διδασκαλίας. Είναι
διατομεακό μάθημα, στο οποίο συμμετέχει η Κλινική μας με την ανάπτυξη της
ενότητας «Χειρουργική αντιμετώπιση σπαστικότητας» και διδάσκοντα τον Επίκουρο
Καθηγητή κ. Ιωάννη Μάγρα.
Καθηγητές Μαθήματος:
Υπεύθυνος: Κ. Πολυζωίδης
Διδάσκοντες: Ι. Μάγρας, Π. Πατάκα, Ν. Τάσκος, Χ. Παπακωνσταντίνου, Μ.
Τσούγκας, Ι. Νηματούδης, Κ. Νάτσης, Θ. Λοϊζίδης, Α. Πλούμης

■ Σκοπός του μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι η παροχή γνώσεων και ενημέρωσης στον

φοιτητή, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί την περαιτέρω πορεία και αποκατάσταση
των ασθενών που έχουν υποστεί βλάβη του νευρικού συστήματος. Διδάσκεται κάθε
Τρίτη, 13.00 – 15.00 μ.μ. στο Αμφιθέατρο Νευροεπιστημών (Νέο κτίριο
Α.Χ.Ε.Π.Α.).
Οι εξετάσεις είναι προφορικές ή γραπτές, με εξεταστή τον Υπεύθυνο
Καθηγητή.

■ Διδακτικό σύγγραμμα:

«Σημειώσεις Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης», του Καθηγητή κ. Γ.

Φόρογλου

Το μεταπτυχιακό εκπαιδευτικό έργο

Το μεταπτυχιακό έργο της Κλινικής περιλαμβάνει κύκλους μετεκπαιδευτικών

μαθημάτων με συμμετοχή των μελών του ΔΕΠ της Κλινικής και άλλων Κλινικών της
Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Στο πλαίσιο της μετεκπαιδευτικής αυτής δραστηριότητας
ανήκουν και διαλέξεις από προσκεκλημένους επιφανείς ομιλητές.

Εκπαίδευση των ειδικευομένων στη Νευροχειρουργική

Η Κλινική μας από 1.7.2007, μετά από αξιολόγηση από την Joint Residency
Advisory and Accreditation Committee (JRAAC) της E.A.N.S. και της U.E.M.S., έχει
πιστοποιηθεί ότι πληρεί τα υψηλά standards της Ευρωπαϊκής Νευροχειρουργικής για
την εκπαίδευση των ειδικευόμενων νευροχειρουργών.
Η εκπαίδευση των ειδικευομένων στην Κλινική μας διαρκεί 4 έτη.
Επιπρόσθετα χρειάζεται ο ειδικευόμενος 6 μήνες Νευρολογίας, για να μπορεί να
αποκτήσει τον τίτλο της ειδικότητας του Νευροχειρουργού. Απαραίτητη προϋπόθεση
είναι να έχει προηγηθεί 18μηνη εκπαίδευση στη Γενική Χειρουργική.
Οι ώρες απασχόλησης στην Κλινική είναι από 07.30 - 15.30, αλλά λόγω
φόρτου εργασίας το ωράριο αυτό μπορεί να παρατείνεται.
Κατά τις ημέρες γενικής εφημερίας του Νοσοκομείου ή στις εσωτερικές
εφημερίες, ο εφημερεύων παραμένει στην Κλινική όλο το 24ωρο. Ο ειδικευόμενος
αρχίζει να ορίζεται εφημερεύων σε εσωτερικές εφημερίες όταν συμπληρώσει άσκηση
ενός μηνός και σε εξωτερικές εφημερίες μετά τρίμηνη άσκηση.
Η εκπαίδευση τους περιλαμβάνει:
• μαθήματα Νευροχειρουργικής από τους συνεργάτες της Κλινικής
• ανοικτή συζήτηση περιστατικών μεταξύ του Διευθυντού, των Ειδικών ιατρών και τη
συμμετοχή των Ειδικευομένων κάθε πρωί στις 7.40
• κλινική άσκηση και χειρουργική εκπαίδευση καθημερινά, όπως ορίζεται από το
πρόγραμμα του χειρουργείου
• καθημερινή επίσκεψη στους θαλάμους των ασθενών
• εκπαίδευση στη συγγραφή εργασιών και ανακοινώσεων
• βιβλιογραφική ενημέρωση
• πειραματικό χειρουργείο (υπεύθυνος ο κ. Ι. Μπαλογιάννης)
• συμμετοχή των ειδικευομένων σε διεθνή προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης,
με παρέμβαση της Κλινικής, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Οι ειδικευόμενοι ιατροί υποχρεούνται και δικαιούνται:
• Να τηρούν και να αξιοποιούν το ωράριο εργασίας τους στην Κλινική
• Να συμπεριφέρονται με βάση τη ιατρική δεοντολογία προς τους ασθενείς
• Να καλλιεργούν σχέσεις «μη ανταγωνισμού» αλλά και συναδελφικής συνεργασίας
μεταξύ τους
• Να συνεργάζονται παραγωγικά με ειδικευόμενους άλλων Κλινικών
• Να συνεργάζονται αρμονικά με το νοσηλευτικό προσωπικό της Κλινικής
• Να ανοίγουν άμεσα και να τηρούν ενημερωμένο το ιστορικό του ασθενούς
• Να διαχειρίζονται τα παραπεμπτικά των ασθενών για εργαστηριακές εξετάσεις
• Να προετοιμάζουν τους ασθενείς για χειρουργείο
• Να συμμετέχουν στις διδακτικές επισκέψεις των μελών Δ.Ε.Π.
• Να δίδουν θεραπευτικές αγωγές με τη σύμφωνη γνώμη του υπεύθυνου του
θαλάμου
• Να συμπληρώνουν το ενημερωτικό σημείωμα και την επίκριση στο φάκελο του
ασθενούς
• Να συμμετέχουν στη λειτουργία των Εξωτερικών Ιατρείων και των Χειρουργείων
• Να ενημερώνονται και να ενημερώνουν κατ’ ανάθεση για την επίκαιρη
βιβλιογραφία
• Να συλλέγουν και να συζητούν ενδιαφέροντα περιστατικά
• Να συμμετέχουν ενεργά στη διεξαγωγή κλινικής έρευνας και στη συγγραφή
εργασιών
• Να συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές συγκεντρώσεις της κλινικής
• Να βοηθούν τους δασκάλους τους στην προετοιμασία και διεξαγωγή των
μαθημάτων.
Στα πλαίσια του τελευταίου χρόνου της ειδικότητας οι ειδικευόμενοι
ενθαρρύνονται επίσης να απασχοληθούν σε αντίστοιχες νευροχειρουργικές κλινικές
χωρών του εξωτερικού με μετεκπαιδευτική άδεια 2 έως 6 μηνών, ενώ επειδή ο
αριθμός των παιδονευροχειρουργικών επεμβάσεων της Κλινικής μας δεν είναι
επαρκής για τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, ενθαρρύνεται η επί 6μηνο μετάβαση των
ειδικευόμενων σε ειδικό παιδονευροχειρουργικό κέντρο της χώρας ή της αλλοδαπής.

Επιστημονικοί Συνεργάτες

Στην Κλινική απασχολούνται επιστημονικοί συνεργάτες σε μη οργανική θέση

και είναι οι υποψήφιοι διδάκτορες ή ειδικοί νευροχειρουργοί που απασχολούνται στην
Κλινική.
Εκπαίδευση νοσηλευτών

Το προσωπικό της Κλινικής συμμετέχει στα οργανωμένα ευρύτερα

προγράμματα του Νοσοκομείου της εκπαίδευσης των ειδικοτήτων των νοσηλευτών.
 Με πρωτοβουλία της Κλινικής, ξεκίνησε το 2007, παράλληλα με το ετήσιο
Νευροχειρουργικό Συνέδριο, η ετήσια πανελλήνια συνάντηση των νοσηλευτών
Νευροχειρουργικής.

Ιατρικό έργο

• Οι εισαγωγές των ασθενών γίνονται οι μεν επείγουσες τις ημέρες εφημερίας της
Κλινικής, οι δε προγραμματισμένες μέσω των τακτικών και ειδικών εξωτερικών
ιατρείων.
• Η υποστήριξη των άλλων Κλινικών για τα νευροχειρουργικά προβλήματα των
ασθενών τους γίνεται εκ περιτροπής από το ιατρικό προσωπικό της Κλινικής.
• Οι μέρες της γενικής εφημερίας καλύπτονται από τους ειδικούς και ειδικευόμενους
γιατρούς της κλινικής σύμφωνα με το μηνιαίο πρόγραμμα εφημεριών του
νοσοκομείου.
• Η ενημέρωση των συγγενών γίνεται καθημερινά 13.00 έως 14.00 από τους
υπεύθυνους γιατρούς των θαλάμων των ασθενών.
• Το επισκεπτήριο των συγγενών των ασθενών της Κλινικής καθορίζεται από την
Διεύθυνση του Νοσοκομείου.

Αρχείο – Εκπαιδευτικό υλικό – Εξοπλισμός

Στην Κλινική διατηρείται ηλεκτρονικό αρχείο φακέλων της νοσηλείας των

ασθενών.
Για τη διδασκαλία των φοιτητών και ειδικευομένων λειτουργεί το σύστημα
διαδραστικής εκπαίδευσης “classroom perfomance system (CPS)” που εξασφαλίζει
τη συνεχή αμφίδρομη επικοινωνία διδάσκοντα-διδασκομένου, στην εκπαίδευση των
ειδικευομένων και των φοιτητών.
Να σημειωθεί ότι η Κλινική μας είναι η μόνη Ελληνική Νευροχειρουργική
Κλινική με ευρωπαϊκή πιστοποίηση, επειδή καλύπτει το συνολικό φάσμα των
σύγχρονων νευροχειρουργικών επεμβάσεων (ογκολογία, τραυματιολογία, αγγειακές
παθήσεις [χειρουργική και ενδοαυλική αντιμετώπιση] στερεοταξία, λειτουργική
νευροχειρουργική, ενδοσκοπικές τεχνικές, εκφυλιστικές παθήσεις σπονδυλικής
στήλης με ή χωρίς τοποθέτηση υλικών σπονδυλοδεσίας, περιφερικά νεύρα,
παιδονευροχειρουργική).

Βιβλιοθήκη

Λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη στο χώρο της Κλινικής, προσπελάσιμη όλες

τις πρωινές ώρες στους ιατρούς και τους ασκούμενους φοιτητές (υπεύθυνος ο κ. Α.
Σπηλιωτόπουλος).

Ερευνητικό έργο

Τα ερευνητικά προγράμματα της Κλινικής, εγκεκριμένα από την Επιτροπή

Ερευνών του Α.Π.Θ., καλύπτουν τα πεδία της Νευροογκολογίας (2), της Σπονδυλικής
Στήλης, και της Νευροχειρουργικής Εκπαίδευσης. Υπεύθυνος των ανωτέρω 4
προγραμμάτων είναι ο Καθηγητής κ. Κ. Πολυζωίδης.
Το Εργαστήριο και το προσωπικό της Κλινικής είναι στη διάθεση των
ειδικευομένων για την ένταξή τους σε ένα από τα προγράμματα των στελεχών της
Κλινικής.
Για την ανάθεση διδακτορικής διατριβής ενθαρρύνονται οι προς ειδίκευση στη
Νευροχειρουργική για μακρό χρόνο αναμένοντες γιατροί, καθώς και οι ειδικευόμενοι
ιατροί.
 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
(Ε.Φ.Μ.)

Μάθημα: «Νευροχειρουργική»
■ Η «Νευροχειρουργική» είναι ένα μάθημα που διδάσκεται στο εαρινό
εξάμηνο, κατά τη διάρκεια του 10ου εξαμήνου σπουδών.

■ Διευθυντής της Α΄ Πανεπιστημιακής Νευροχειρουργικής Κλινικής

είναι ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Πολυζωίδης.

■ Υπεύθυνος προπτυχιακής εκπαίδευσης είναι:

Ιωάννης Μάγρας, Επίκουρος Καθηγητής

■ Διδάσκοντες είναιτα μέλη Δ.Ε.Π. της Κλινικής:

Πολυζωΐδης Κωνσταντίνος, Καθηγητής
Παναγιώτης Σελβιαρίδης, Καθηγητής
Χρήστος Αντωνιάδης, Επίκουρος Καθηγητής
Ιωάννης Πατσαλάς, Επίκουρος Καθηγητής
Ιωάννης Μάγρας, Επίκουρος Καθηγητής
Νικόλαος Φόρογλου, Επίκουρος Καθηγητής

■ Συντονιστής του μαθήματος είναι ο Καθηγητής κ. Παναγιώτης

Σελβιαρίδης.

■ Σκοπός του μαθήματος

είναι η παροχή γνώσεων στους φοιτητές πάνω στις βασικές αρχές της
σύγχρονης Νευροχειρουργικής.
Απώτερη επιδίωξη, με τη θεωρητική διδασκαλία και την κλινική άσκηση να
τους καταστήσει ικανούς, ώστε τελειώνοντας, να μπορούν να εκτιμήσουν και
να αντιμετωπίσουν, κατ’ αρχήν, ασθενή με κρανιοεγκεφαλική κάκωση, με
ενδοκρανιακή αιμορραγία, να αναγνωρίζουν την κλινική εικόνα, των
παθήσεων της σπονδυλικής στήλης και των περιφερικών νεύρων, καθώς
επίσης την κλινική σημειολογία των κυριοτέρων παθήσεων του εγκεφάλου.
Οι φοιτητές εκπαιδεύονται στην σημειολογία των παθήσεων, στη σύνδεση
θεωρητικής γνώσης – εφαρμογής και στις θεραπευτικές μεθόδους της
Νευροχειρουργικής.
Παρουσιάζονται οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές. Αναφέρονται τα
αποτελέσματα και οι προβληματισμοί της θεραπευτικής εφαρμογής στα
βασικά κεφάλαια της Νευροχειρουργικής, που είναι αγγειακά εγκεφαλικά
επεισόδια, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κακώσεις σπονδυλικής στήλης,
εκφυλιστικές παθήσεις σπονδυλικής στήλης, όγκοι εγκεφάλου, υδροκεφαλία,
όγκοι Νωτιαίου Μυελού, παθήσεις περιφερικών νεύρων, λειτουργική
Νευροχειρουργική, παιδονευροχειρουργική.
■ Μορφή εκπαίδευσης:
α) Θεωρητικό μάθημα από αμφιθεάτρου (Αμφιθέατρο Νευροεπιστημών Νέο
κτίριο Α.Χ.Ε.Π.Α.) από τα μέλη Δ.Ε.Π., κάθε Δευτέρα 15.15 – 16.00
(ΑΧΕΠΑ Ι) και 16.30 – 17.15 (ΑΧΕΠΑ ΙΙ),

Πρόγραμμα μαθημάτων Αμφιθεάτρου:

Εισαγωγή στη Νευροχειρουργική - Υπαραχνοειδής αιμορραγία

Πολυζωΐδης

Μεταστάσεις εγκεφάλου
Πολυζωΐδης

Αντιμετώπιση Κρανιοεγκεφαλικών Κακώσεων

Σελβιαρίδης

Όγκοι Νωτιαίου Μυελού

Σελβιαρίδης

Οσφυοϊσχιαλγία – Δισκοκήλη Ο.Μ.Σ.Σ.

Αντωνιάδης

Βλάβες περιφερικών νεύρων & Αυχενική δισκοκήλη

Αντωνιάδης

Κακώσεις Σπονδυλικής Στήλης – Νωτιαίου Μυελού

Πατσαλάς

Χειρουργική βάσεως κρανίου

Πατσαλάς

Όγκοι εγκεφάλου
Μάγρας

Νευροχειρουργική αντιμετώπιση σπαστικότητας και πόνου

Μάγρας

Νευροχειρουργική αντιμετώπιση επιληψίας και εξωπυραμιδικών

παθήσεων
Φόρογλου

Παιδονευροχειρουργική – Υδροκεφαλία
Φόρογλου
β) Κλινική άσκηση φοιτητών στους θαλάμους (σε μικρές ομάδες 7 - 10
ατόμων), από τα μέλη Δ.Ε.Π., κάθε Δευτέρα 08.00 – 09.00 π.μ. και
Παρασκευή 08.00 – 9.00 π.μ., 10.00 – 11.00 π.μ., 12.00 – 13.00 μ.μ.
Οι φοιτητές εκπαιδεύονται στην κλινική εξέταση του ασθενούς, στην ανάλυση
και συζήτηση των απεικονιστικών εξετάσεων, στις εναλλακτικές μορφές
θεραπείας και έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν χειρουργικές
επεμβάσεις από video και από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης.
Συγχρόνως, ενθαρρύνεται η εκπαίδευση σε τρόπους αναζήτησης της νέας
γνώσης, με την προτροπή των φοιτητών στη συγγραφή μιας εργασίας με
συγκεκριμένο θέμα. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται εκμάθηση ή και αύξηση της
ικανότητας του φοιτητή στη διερεύνηση της βιβλιογραφίας, της συγγραφής
επιστημονικών συγγραμμάτων και στη χρήση της πληροφορικής υπό την
καθοδήγηση των εμπειροτέρων μελών Δ.Ε.Π.
Για την καλύτερη κατανόηση του μαθήματος, θεωρούμε σκόπιμη τη γνώση
βασικών στοιχείων ανατομικής του κεντρικού νευρικού συστήματος και της
νευρολογίας.

■ Αξιολόγηση – Πρόοδος – Εξετάσεις:

Σημειώνουμε ότι η κλινική άσκηση είναι υποχρεωτική ενώ η θεωρητική
παράδοση από αμφιθεάτρου δεν είναι υποχρεωτική όμως συμπληρώνει
καθοριστικά τη διδασκαλία του μαθήματος. Είναι παράκληση της Κλινικής,
λόγω φόρτου εργασίας, η πιστή τήρηση του ωραρίου από τους φοιτητές και
από τους διδάσκοντες.
Σε εξαιρετική ανάγκη, μπορούν να απουσιάσουν και να αναπληρώσουν την
απουσία, σε άλλο τμήμα της ίδιας εβδομάδας, μετά από συνεννόηση με τον
υπεύθυνο των φοιτητών, Επίκουρο Καθηγητή κ. Μάγρα Ιωάννη.
Οι εξετάσεις διενεργούνται από τα μέλη Δ.Ε.Π. και ακολουθείται προφορική
ή γραπτή διαδικασία.
Οι ημερομηνίες των εξετάσεων ανακοινώνονται στον πίνακα ανακοινώσεων
της Κλινικής μας, τα βιβλιάρια σπουδών σφραγίζονται τις παραμονές των
εξετάσεων και η βαθμολογία ανακοινώνεται μόνο από την Ιατρική Σχολή.

■ Εκπαιδευτικό Υλικό – Βιβλία:

Η διδασκαλία του μαθήματος και η εξεταστέα ύλη βασίζονται στα
συγγράμματα:
1. «Νευροχειρουργική – κριτική και πρακτική προσέγγιση» Φ. Τσιτσόπουλος,
Εκδόσεις Παρισιάνου Αθήνα 2005 και συμπλήρωμα «Αξιολόγηση του
νευροεπιστήμονα από το εργαστήριο και την κλινική, στη νευροεγχειρητική
και την έρευνα» Φ. Τσιτσόπουλος και συνεργάτες, Εκδόσεις Παρισιάνου
Αθήνα 2008, ως ενιαίο σύγγραμμα.
2. «Νευροχειρουργική» Γ. Φόρογλου, Εκδόσεις Επίκεντρο Θεσσαλονίκη 2005

Επιπλέον πληροφορίες μπορεί κανείς να αναζητήσει στην προτεινόμενη

βιβλιογραφία.
1. Hand Book of Neurosurgery fourth ed. M. Greenberg, 1997
2. “Neurosurgery” R. Willkins, S. Regachary, Mr. Graw Hill Book company,
2000
3. Youman’s neurological surgery, W B Saunders, 2003
■ Πληροφορίες
Για οποιαδήποτε πληροφορία, οι φοιτητές μπορούν να επικοινωνούν με τη
γραμματεία της Κλινικής:
Τηλέφωνο 2310994692
Fax 2310 994708
e-mail nsahepa@med.auth.gr

Μάθημα: «Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση»

■ Η Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση απευθύνεται στους φοιτητές του ΣΤ΄

εξαμήνου και αναπτύσσεται σε σύνολο 20 ώρες διδασκαλίας.
Είναι διατομεακό μάθημα με υπεύθυνη την Κλινική μας, η οποία συμμετέχει
με την ανάπτυξη της ενότητας «Χειρουργική αντιμετώπιση σπαστικότητας»
και διδάσκοντα τον Επίκουρο Καθηγητή κ. Ιωάννη Μάγρα.

■ Καθηγητές Μαθήματος:
Υπεύθυνος: Κ. Πολυζωίδης
Διδάσκοντες: Θ. Λοϊζίδης, Ι. Μάγρας, Π. Πατάκα, Ν. Τάσκος, Χ.
Παπακωνσταντίνου, Ι. Νηματούδης, Κ. Νάτσης, Α. Πλούμης.

■ Σκοπός του μαθήματος

είναι η παροχή γνώσεων και ενημέρωσης στον φοιτητή, ώστε να μπορεί να
παρακολουθεί την περαιτέρω πορεία και αποκατάσταση των ασθενών που
έχουν υποστεί βλάβη του νευρικού συστήματος.

■ Ημέρα, ώρα και τόπος διδασκαλίας:

Κάθε Τρίτη, 13.00 – 15.00 μ.μ. στο Αμφιθέατρο Νευροεπιστημών (Νέο κτίριο
Α.Χ.Ε.Π.Α.)

■ Διδακτικό σύγγραμμα:
«Σημειώσεις Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης», του Καθηγητή κ. Γ.
Φόρογλου

■ Εξετάσεις:
Προφορικές ή γραπτές, με εξεταστή τον Υπεύθυνο Καθηγητή.