Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
trwałymi.
Litery duże oznaczają wielkości stałe (wartości średnie, skuteczne, amplitudy, parametry
elementów itp.), literami małymi oznaczono wielkości zmienne, przeważnie zależne od
czasu. Symbole wypisane są w kolejności występowania w tekscie.
Ra La
Mb
E MR
Ua
Me
Na podstawie tego schematu można napisać równania opisujące funkcje silnika w tym
układzie. Równania napięciowe obwodu stojana:
ua = Ra i a + La di /dt + e (1.1)
e = ke ω (1.2)
równania ruchu
me = Mb + J dω/dt (1.3)
me = km ia (1.4)
Ułamek pierwszy w równaniach (1.8) i (1.8a) oznacza prędkość silnika bez obciążenia –
prędkość idealnego biegu jałowego
Ωbj = Ua / ke nbj = Ua / ke (1.9)
a ułamek drugi zmniejszenie prędkości silnika wywołane momentem obciążenia.
∆Ω = (Ra I a) / ke ∆n = (Ra I a) / ke (1.10)
Do pokonania tego momentu potrzebny jest przepływ prądu w tworniku silnika, który na
rezystancji wywołuje spadek napięcia i ogranicza wartość siły elektromotorycznej E, a więc i
prędkości wirnika.
nbj1
nN n1
nbj2
n2
nbj3
n3
nbj4
n4
nbj5
n5
I N
M
0 M N
nbj4
n4
C
nbj3
I
N n3
nbj2
n2
nbj1
n1
nbjn
I nN
B
I N
A M
0 M
N
n
-F C
-E
I B
Mbj
M n n M
4 3 2 1 M
D 5 A
0 6
M n n M
III
E IV
-B
F -C
Numery ćwiartek podane są cyframi rzymskimi: I, II, III, IV. Krzywa Mbj przedstawia
moment biegu jałowego w ćwiartce I układu. Strzałki przy symbolach n – prędkości i M –
momentu, pokazują kierunek prędkości i kierunek momentu wytwarzanego w silniku. Na
wybranej charakterystyce mechanicznej przechodzącej przez trzy ćwiartki zaznaczone są
charakterystyczne punkty pracy.
• punkt 1: kierunek wytworzonego momentu i kierunek prędkości zgodne – praca silnikowa
– silnik napędza maszynę roboczą,
• punkt 2: kierunek wytworzonego momentu i kierunek prędkości zgodne – praca silnikowa
– silnik pokonuje tylko opory biegu jałowego,
• punkt 3: silnik nie wytwarza momentu, prąd przez silnik nie płynie, silnik obraca się z
prędkością idealnego biegu jałowego, napędzany przez maszynę roboczą,
• punkt 4: silnik jest napędzany przez maszynę roboczą, siła elektromotoryczna
wytworzona w silniku ma większa wartość od napięcia zasilającego silnik, silnik pracuje
jako prądnica i wytwarza moment hamujący, stan taki nosi nazwę hamowania
prądnicowego,
• punkt 5: stan zwarcia, silnik jest zatrzymany, wytwarza moment za mały, aby napędzić
maszynę roboczą,
• punkt 6: prąd w silniku płynie pod wpływem sumy napięcia zasilania i siły
elektromotorycznej indukowanej w silniku, kierunek obrotów silnika jest przeciwny do
wytwarzanego w silniku momentu, stan taki nosi nazwę hamowania przeciwprądem.
a)
b)
W układzie sterowania silnik sygnałem sterującym można zadać np.: wartość napięcia
zasilającego silnik, prędkość silnika ustali się zgodnie z jego charakterystyką mechaniczną
odpowiadającą napięciu zasilającemu.
W układzie regulacji występują sygnały sprzężeń zwrotnych (na rysunku 5 – prądowego i
prędkościowego). Układ regulacyjny wykorzystuje te sygnały do takiego sterowania układu
zasilającego, aby np.: prędkość układu nie zależała od obciążenia, i prąd nie przekraczał
wartości dopuszczalnych.
Na rysunku 5 pokazano schematy blokowe układów, w których silnik jest zasilany z
przekształtnika półprzewodnikowego – tyrystorowego lub tranzystorowego. Aktualnie
znakomita większość układów napędowych ma taką konstrukcję.
a) b)
c)
a) b)
c)
d)
3.4.1. Układ z jedną polaryzacją napięcia i jednym kierunkiem prądu – silnik napędza
maszynę roboczą
a) b) c)
d)
3.4.2. Układ z jedną polaryzacją napięcia i jednym kierunkiem prądu – silnik hamuje maszynę
roboczą
a) b) c)
d)
Praca silnikowa wystąpi, gdy średnia wartość napięcia dostarczona do silnika przez
kluczowanie tranzystora T1 jest wieksza od siły elektromotorycznej indukowanej w silniku.
d) e) f)
g)
3.4.4. Układ z dodatnią i ujemną polaryzacją napięcia i prądem płynącym w jednym kierunku
b) d)
3.4.5. Układ z dodatnią i ujemną polaryzacją napięcia i prądem płynącym w obu kierunkach
b) d) f)
a) c) e)
b) d) f)
Rys. 15. Układ mostkowy; przepływ prądu ujemnego, możliwa polaryzacja dodatnia i
ujemna napięcia na odbiorniku.
a) c)
d
b)