de factuur:

finesses en valkuilen

Nele Schelstraete, Bright advocaten

Breakfast@Bright - 13 oktober 2010
 overzicht

1. het begrip ‘factuur’

2. vermeldingen op de factuur
3. taal van de factuur
4. bewijskracht van de factuur
5. algemene voorwaarden
 1.

het begrip ‘factuur’

definitie
• geen wettelijke definitie

• Van Dale:
Lijst van geleverde goederen, met opgave van de
berekende prijzen, van plaats en datum van
aflevering, de wijze van vervoer, enz., samen of
tegelijk met de goederen aan de afnemer verzonden.

• juridisch (E. DIRIX en G.L. BALLON, Factuur, in

A.P.R., 2, nr. 3):
Een beschrijvende staat van de geleverde goederen
en verstrekte diensten én een bevestiging van een
schuld lastens de geadresseerde.
functies van de factuur
• bevestiging van het bestaan van een
verbintenis + uitnodiging om de schuld te
betalen
– enkel schuldvorderingen die verband houden met
de primaire uitvoering van overeenkomsten
→ geen factuur ter bevestiging van
schadevergoeding
– enkel ten aanzien van een handelaar
– niet voor schuldvorderingen die uit iets anders
bestaan dan geld
• bewijsfunctie (zie verder)

• fiscale functie
– verplichting ingevolge BTW-reglementering

– verplicht factuur af te leveren door de BTW-

belastingplichtige bij de levering van bepaalde
goederen en diensten
→ aan een rechtspersoon
→ aan natuurlijke personen: in bepaalde gevallen

– levering = beschikkingrecht
 2.

vermeldingen
op de factuur
• geen algemene wettelijke regeling

• verschillende bronnen:

– fiscaal recht (voornamelijk BTW-

regelgeving)
– Wetboek van Vennootschappen
– overige
– gebruiken

• sancties: divers
niet verplicht

• het woord ‘factuur’: al dan niet vermelding

heeft geen juridische gevolgen

• juridische oorzaak van de schuld (koop, huur,

aanneming, bewaargeving, …)

• ondertekening
wél verplicht

• datum van uitreiking

→ uiterlijk vijfde werkdag van de maand volgend op
die van levering

• volgnummer (cf. boek van uitgaande

facturen)
• identificatie van de uitgever van de factuur
– naam
– rechtsvorm
▫ vermelding van het burgerlijk karakter van de
vennootschap
▫ vermelding van de beperkte of onbeperkte
aansprakelijkheid voor de cv
▫ eventueel toevoeging van ‘sociaal oogmerk’
– ondernemingsnummer
– BTW-nummer
– RPR + zetel rechtbank
– eventueel: ‘in vereffening’
– niet: kapitaal van de vennootschap
→ beperkte sanctie bij niet-naleving
• gegevens van de geadresseerde van de
factuur
– naam
– adres
– indien van toepassing, BTW-nummer

• omschrijving van de geleverde goederen en

diensten
• voorschriften inzake BTW
– voor elk tarief: maatstaf van heffing
– eenheidsprijs exclusief BTW
– bedrag van de verschuldigde BTW
– bepaling op grond waarvan er eventueel vrijstelling
is van BTW
• nummer van de bankrekening

• specifieke vermeldingen bij:

– verkopen aan consumenten gesloten
buiten de onderneming
– verkopen op afstand
– facturen voor vergunningsplichtige
activiteiten
– facturen van sociale secretariaten
 3.

taal van de factuur

principes
• de vermeldingen van een factuur die
voorgeschreven zijn bij wet of reglement (=
verplichte vermeldingen) moeten opgesteld zijn
in de taal van het gebied waar de
exploitatiezetel van de onderneming gevestigd
is.

• Vlaamse taalwetgeving: wettelijke bepalingen

moeten in het Nederlands worden vermeld,
behoudens vermelding van een officiële – bv.
Engelse – benaming.
sanctie
• factuur = nietig
→ de vordering kan niet bewezen worden
aan de hand van de factuur
→ oplossing: opstellen van nieuwe,
taalwetconforme facturen

• tast het bestaan van de vordering niet aan

 4.

bewijskracht
van de factuur
uitgangspunt bewijsregeling

• hij die beweert schuldeiser te zijn, moet het

feit bewijzen waarop zijn vordering steunt

• diverse bewijsmiddelen

• fundamenteel verschillende regeling bij

handelaars en consumenten
ten aanzien van handelaars –
factuur als bewijsmiddel
• bijzondere (vrije) bewijsregeling in
handelszaken

• regelmatige boekhouding = bewijs tussen

handelaars (niet ten aanzien van
consumenten!)

• factuur = bewijs van koop-verkoop in geval

van aanvaarding
→ uitdrukkelijk
→ stilzwijgend
• niet tijdig protesteren van een factuur =
aanvaarding

• gevolgen
→ bewijs tegenover de klant-handelaar van
de overeenkomst, zoals op de factuur
vermeld
→ bekrachtiging van wat de lasthebber
buiten de grenzen van zijn
vertegenwoordigingsbevoegdheid heeft
gedaan

• in bepaalde gevallen: vatbaar voor

tegenbewijs
ten aanzien van handelaars –
bewijs van verzending van de
factuur
• verkoper die vordering steunt op de
stilzwijgende aanvaarding van facturen,
volgend uit gebrek aan protest, moet
bewijzen op welke datum de facturen bij de
geadresseerde aankwamen
• bewijs met alle middelen van recht
→ uitgaand factuurboek
ten aanzien van handelaars –
protest van de factuur
• concreet: omschrijving van de bezwaren

• binnen korte termijn

– niet wettelijk bepaald
– termijn die redelijkerwijze nodig is, gelet op de
aard van de overeenkomst en de complexiteit van
de gegevens van de factuur
• niet als protest te beschouwen:
– gebrek aan betaling
– vraag om verantwoording

• algemeen/specifiek protest
ten aanzien van handelaars –
laattijdige factuur

• principe: uiterlijk vijfde werkdag van de

maand volgend op die van de levering

• laattijdige factuur brengt bewijsfunctie in het

gedrang, wanneer de laattijdigheid verdacht
voorkomt
ten aanzien van consumenten

• vrije bewijsvoering in handelszaken is niet

van toepassing

• geen protestplicht
→ stilzwijgen kan niet worden
geïnterpreteerd als aanvaarding
 5.

algemene voorwaarden
situering
• meer zekerheid omtrent de op de
overeenkomst toepasselijke voorwaarden,
zonder verregaande onderhandelingen
• mogelijkheid om af te wijken van wettelijke
bepalingen
• nauwkeurig opstellen van voorwaarden is
belangrijk!
→ in functie van de bijzonderheden van de activiteit
→ in functie van de bijzonderheden van de
onderneming
geldigheid
• leesbaar
→ voldoende groot en duidelijk
→ in een taal die de medecontractant voldoende beheerst

• indien op de achterzijde van

handelsdocument → verwijzing op de
voorzijde
• specifieke bedingen van de overeenkomst
hebben voorrang op de algemene
voorwaarden
aanvaarding
• twee elementen: kennisname + aanvaarding

• ten aanzien van handelaars: soepele

interpretatie – uitdrukkelijke of stilzwijgende
aanvaarding
→ gebrek aan protest van de factuur strekt zich uit ten
aanzien van de algemene voorwaarden

• ten aanzien van consumenten: geen

stilzwijgende aanvaarding mogelijk
typebedingen

• toepasselijkheid van algemene voorwaarden

- kennismakingsbedingen
- aanvaardingsbedingen
- uitsluitingsbedingen

• toepassingsgebied van algemene

voorwaarden
→ zo ruim mogelijk
• prijs en modaliteiten van betaling

- prijsbepaling

- modaliteiten van betaling

→ plaats van betaling
→ termijn van betaling
→ gespreide betaling
→ wanbetaling
▫ toepasselijke rentevoet
▫ schadebeding
• leveringsmodaliteiten

- leveringstermijnen
- plaats van levering
- wijze van levering

• eigendomsvoorbehoud

- in geval van faillissement van de koper-

handelaar
- specifieke voorwaarden
• exoneratiebedingen

- principe

- diverse vormen: algemeen tot zeer

specifiek
→ exoneratie volgens de aard van de fout
→ exoneratie volgens de aard van de schade
→ exoneratie volgens de hoogte van de
schadevergoeding
→ exoneratie volgens de toe te passen sanctie
→ exoneratie door beperking van de termijnen
voor verhaal
• exoneratiebedingen

- voorwaarden voor de geldigheid

→ geen afbreuk aan bepalingen van dwingend
recht of van openbare orde
→ geen uitsluiting van aansprakelijkheid voor
opzettelijke fout
→ het voorwerp of nut van de overeenkomst mag
niet worden aangetast of uitgehold
• ontbindingsbedingen

• overmacht en imprevisie

- overmacht
→ soort exoneratiebeding
→ omschrijving van het begrip ‘overmacht’
→ te nemen acties

- imprevisie
→ omstandigheden die de uitvoering van de
overeenkomst ernstig bemoeilijken
• bevoegdheidsbedingen

→ enkel territoriale bevoegdheid

- nationaal: geldig
- internationaal: loutere opname in de
algemene voorwaarden is niet voldoende

• arbitragebedingen

→ enkel geldig mits uitdrukkelijke

aanvaarding
• rechtskeuzebedingen

- meer van belang bij internationale

overeenkomst
- in principe geldig
• specifieke ‘activiteitgebonden’ bedingen

- aannemingssector: toepasselijk verklaren van

algemene aannemingsvoorwaarden
- IT-sector/producten van software: toevoeging van
bepalingen inzake de bescherming van auteursrecht
(beperkingen inzake gebruik, kopiëren en overdracht
aan derden)
- bedrijven actief in de sector van verhuur van
goederen: specifieke bepalingen houdende
afwijking/aanvulling van het gemeen huurrecht

→ belang van nauwkeurig opgestelde algemene

voorwaarden, in functie van de specifieke activiteit
algemene voorwaarden en het
consumentenrecht
• strikt gereglementeerd op grond van diverse
wetgeving

• onrechtmatige bedingen
- toetsing: kennelijk onevenwicht tussen de rechten
en plichten van partijen
- zwarte lijst (Wet Handelspraktijken)
→ bedingen m.b.t. de totstandkoming van een contractuele verbintenis
→ bedingen m.b.t. de wijziging van een contractuele verbintenis
→ bedingen m.b.t. de (niet-)nakoming van een contractuele verbintenis
(conformiteit en vrijwaring, exoneratiebedingen, schadebedingen, …)
→ bedingen m.b.t. de beëindiging van contracten
→ bedingen m.b.t. de duur van het contract
→ bevoegdheidsbedingen
algemene voorwaarden en het
consumentenrecht
• bij consumentenkoop: wettelijke garantieregeling
→ rechten ten behoeve van de consument
▫ recht op levering conform de overeenkomst
▫ recht op een garantietermijn
▫ recht op een meldingstermijn
▫ vermoeden dat gebrek bestond bij levering indien het
zich 6 maanden na de levering manifesteert
▫ verhaalrechten tegen de verkoper
→ geen afwijking van deze rechten in de algemene
voorwaarden mogelijk

• sanctie
Nele Schelstraete
advocaat

Bright advocaten
Accent Business Park - Gebouw C1 | Kwadestraat 149 / bus 22 | 8800 Roeselare
tel.: +32 (51) 20 28 76 | fax: +32 (51) 21 28 76 | mob.: +32 (496) 44 12 91 | SkypeTM : bright_neleschelstraete

www.b-right.be