Você está na página 1de 17

YACHAYWAYI NASIUNAL

SANTAPITA
FAKULTAD INGENIERIAPITA
E.A.P.AGRONOMIAPITA

QILLQANA RURASHQA:
MURUSHQA ZANAHORIAPITA
Qillqana rurashqa sirtifikaduta quyashunaykipaq
RURAQ:
Quesquen Velasquez Jose
Yunior

YANAPAQ:
Lic. Vega Reyes Jhovana Judith

MUSHUQ CHIMBOTI- PIRU 2018


PAYRAYKUR

Diosniita; nuqa payraykur kawaptii, hatun


kuyaynin llapan tsurinkunata quptin, nuqata
llapan hunaqkuna alli nanipa rikatsiman,
Nyrkur kallpaa quman alli alli aywanaapaq.

Kuyakuq taytaakunata: Joseta, Rosatapis, hatun


yanapayninwan, llapan waylluyninwanpis alli
nuna kanaapaq waatayamarqan; kananqa nuqa
paykunaraykur huk profesional kayta munaa.
QALLANA

Kay qillqana rurashqapa shutinqa ¨Murushqa zanahoriapita¨ kay ruranaqa


qillqay kaqmi. Allim rurana IV kapitulu kapun, tsaykunatan kanan parlashaq:

KAPITULU I: QAQAQ ASHINA Commented [J1]:

Rurashaqkunawan, imanir imapaq rurashaq temapita qallan, tsaychawmi


imanir ruraykaa kay qillqana rurashqata parlaa.

KAPITULU II: MAYTU RURAQKUNA Commented [J2]:

Kay kapituluqa “MURUSHQA ZANAHORIAPITA” parlan; tsaypaqmi atska


maytukunachawmi contenidukunata ashirqaa internetchawpis huk
consolidadota llapanpita ruranaapaqmi.

KAPITULU III: USHARINA ALLI RURANAPIS Commented [J3]:

Kay kapituluchawmi imatatan temapita yacharqaa quu; chakrakuqkunapaq


yachakuqkunapaq yachatsikuqkunapapis allí rurayananpaq qillqarqaa .

KAPITULU IV: MAYTUKUNAPA SHUTINKUNA Commented [J4]:

Usharinaapaqmi kay qillqana rurashqaata , maytukunapa shutinkunata


qillqarqaa , tsaynawpapis , yapaykunata rurarqaa, nuqa rasumpaypa
rurarqaata rikayananpaq.
KAPITULU I
QAQAQ ASHINA

1. QAQAQ ASHINA

1.1. Rurashaq:
1.1.1. Llapan rurashaq:

 Huk alli rurayta murushqachaw zanahoriapita riqiy. Commented [J5]: Conocer un buen manejo en el cultivo de
zanahoria

1.1.2. Huk huk rurashaq

 Alli muruyqa murushqapita yachatsiy. Commented [J6]: Enseñar la buena instalación el cultivo.

 Alli icharnin wanuta cultivuta chakrayuqkunata yachastiy. Commented [J7]: Fomentar una buena fertilización del cultivo.

1.2. Imanir imapaq ruranayki:

kay qillqana rurashqapa shutinqa “Murushqa zanahoriapita” sector agriculturatam


yanapanqa, llapan ruraykunapita chakrayuqkunata rurayananpaq,alli huk murushqa
zanahoriapita yarqunanpaq yanapanqa. Kay chakrayuqkuna yachakuqkunapis alli
rurashqata riqinyanqa, tsaymi kayqa alli kaqmi chakrayuqkunapaq, tsaynaw atska
producción kapayananpaq yanapanqa. Commented [J8]: Este trabajo de investigación monográfica
titulado: “Cultivo de zanahoria”, aporta al sector de la agricultura
Tsaynawmi chakrakuqta atska gananciasnin kapunanpaq yanapanqa, ichik qillayta un conjunto de actividades que deben realizar los agricultores para
mantener su cultivo de una manera adecuada, lo cual permitirá que
wanayan, tsaynawmi mikuqkunapaq alli mikuna wayunqa. los agricultores y estudiantes conozcan un buen manejo del cultivo
de zanahoria ya que son de gran importancia y favorece una buena
producción.
Kay qillqanaapa, maytukunapa shutinkuna qillqarqaa, maytu ruraqkunapa
qillqaqninkunata hurqurqaa, yapakunapis rurarqaa, huk infografiata Commented [J9]: Por otro lado ayudará al agricultor a
incrementar sus ganancias, reducir sus costos de producción y
rurarqaa,tsaychaw llapan qillqana rurashqaa kaykan usharinaapaq. producir alimentos de buena calidad para los consumidores.

Commented [J10]: Finalmente, este trabajo monográfico


servirá de base para trabajos posteriores, que necesiten.
KAPITULU II
MAYTU RURAQKUNA

2. MAYTU RURAQKUNA: MURUSHQA ZANAHORIAPITA

Tsayraq watakunachaw, mikuq zanahoriapita allaapa karqan, 27.4 hunukuna zanahoriapita


karqan.
Peruchaw atska chanikuq kapun, valor nutritivoptin, mikuq, atska mikunatapis paqtay. Commented [J11]: En los últimos años, el consumo de
zanahoria fue mayor, 27.4 millones de toneladas.
En el Perú, ha adquirido mucha importancia por su valor nutritivo,
consumo fresco, condimentos en diferentes comidas.
2.1. YURINA
Zanahoriata centro asiático mediterraneopita qallaykuynin. Commented [J12]: La zanahoria es una especie originaria del
centro asiático y mediterráneo.
Tutayna mururqun griegokuna, romanokunapis karqan. Ha sido cultivada y consumida desde tiempos antiguos por romanos
y griegos.

2.2. Morfologia ruyapita

Morfología ruyapita
Hacha : 0,55 - 0,65 m
Wayupita rikuq : Naranja intenso
Imanaw : Cilíndrica
Tamaño wayupita : 12 - 20 centimetrokuna (sipi)
Wayupita lasay : 180 - 210 gramokuna (sipi)
Ayka watakawan : 90 - 110 hunaqpura (costa central)
110 - 120 hunaqpura (sierra central) Commented [J13]: Morfología de la planta
Altura de planta : 0,55 - 0,65 m
Color del producto : Naranja intenso
Forma : Cilíndrica
Tamaño del producto : 12 - 20 cm (raíz)
Peso del producto : 180 - 210 g (raíz)
Período vegetativo : 90 - 110 días (costa central)
110 - 120 días (sierra central)
2.3. Patsa murunapita: Commented [J14]: Epoca de siembra:
Abril - octubre en costa y todo el año en la sierra.
Abril, octubrepis costachaw, llapam watata sierrachawpis.

2.4. Miratsiy Commented [J15]: Propagación :


por semilla
Murupa: 4-5 kilogramokuna/hectareapa cantidad e semilla: 4-5 kg/ha.

2.5. Distanciamiento
0,60 m qashqapura (ishkay qashqanakuna)
0,08 m hachapura.
Rirunchaw muruy: 1 cm Commented [J16]: Distanciamiento
0,60 m entre surco (doble surco)
0,08 m entre planta.
Profundidad de siembra : 1 cm
2.6. Fertilización
- Nivelkuna:
Nitrógeno: 200 N
Fosforo: 100 P2O
Potasio: 100 K5O2 kg/ha Commented [J17]: Fertilización
Niveles:
- Patsa: Nitrógeno: 200 N
Fosforo: 100 P2O
Potasio: 100 K5O2 kg/ha
Llapan fosforo, potasiopis, allí chakrata tikranan, nawpa pullan nitrogenopita
rurana patsachaw ichanan, qipa pullan nitrogenopita kuya hurquychaw. Commented [J18]: Época
Commented [J19]: Todo el fósforo y potasio y la ½ de N a la
preparación del terreno y la otra ½ de N al desahíje.

2.7. Ayay zanahoriapita


- Rendimiento Experimental: 50 t/ha
- Rendimiento local: 30 t/ha Commented [J20]: Cosecha :
Rendimiento experimental: 50 t/ha
Rendimiento local: 30 t/ha

2.8. Patsakuna Commented [J21]: Suelos

Rumikuna patsakunachaw kapunantsu.


Allpaqa ruriruri, ankash, tikrashaqpis kanan. Commented [J22]: No deben tener piedras .
Los suelos deben ser profundos, sueltos y arados.
2.9. Uqu patsa Commented [J23]: Humedad del suelo

Allí chiqllinan, murupita wanaypis hachapita, alli uqu chakrata wanan. Commented [J24]: Para una buena germinación de la semilla y
emergencia de la planta es necesario de un terreno con buena
humedad.

2.10. Muruna Commented [J25]: Época de siembra

Murushqa zanahoriapita alli clima templadota ruray wanan winananpaq. Commented [J26]: La zanahoria es un cultivo que se adapta
bien a
condiciones de clima

2.11. Muruna Commented [J27]: siembra

Forma directachaw, qashqakunachaw megakunachaw rurayan.

Murunapita 4 -5 kilogramokuna hectareapa inishiyan.

Allí temperatura chiqllinanpaq:

7-29 centigradokunapura

7-12 hunaqpura qallaya Commented [J28]: Se realiza en forma directa, en surcos o en


melgas.
La cantidad de semilla que se utiliza por hectárea varia
de 4 kg - 5 kg, según el sistema de siembra
La temperatura óptima para la germinación esta entre
7 ºC a 29 ºC, y se inicia a los 7 a 12 días.
Si la siembra es en surcos, estos deben tener una
longitud no mayor de 50 m

2.12. Distaniamiento Commented [J29]: Distanciamiento

Qashqapura 60 centimetrokuna

7-8 centimetrokuna hachapura. Commented [J30]: Entre surcos : 60 cm; entre plantas : 7 - 8
cm
2.13. Ayay zahanoriapita Commented [J31]: Cosecha de zanahoria

Makikunawan rurayan, manaraq ayarnin qarpayaanan sipin ras yarqunanpaq . Commented [J32]: Se realiza manualmente y es recomendable
aplicar
un riego ligero antes de la cosecha .

2.14. Wanu ichay Commented [J33]: Abonamiento

Allí ismuy wanuta murushqa zanahoriachaw allí ismushqa wanuta ichinan

Tsiraq wanuta ismashqa mana murushqa zanahoriachaw ichayanantsu. Commented [J34]: - En caso de aplicar el estiércol
directamente al cultivo de zanahoria, debe estar bien
descompuesto.
- No debe aplicarse estiércol fresco, porque produce vellosidades y
deformación en las zanahorias.
2.15. Quimico wanu ichay Commented [J35]: Abonamiento químico

Manaraq mururnin puntata análisis pachata ruraman .

200N- 100 NP2O5- 100K2O / hectárea. Commented [J36]: - El análisis de fertilidad previo a la siembra.
- Se sugiere una dosis de 200-100-100 de N-P O -K O/ha.

2.16. Shumaq Ruya hurquy Commented [J37]: Desahijé

25-30 hunaqpura tsiqa murunapita rurayan. Commented [J38]: Entre 25 a 30 días después de la siembra.

2.17. Quray Commented [J39]: Deshierbos

Quraykuna makikunawan:

Nawpa quray ishkay hunaqkuna tsiqa murunapita rurayan.

Shumaq ruyakunata hurquyman mana ichik dañatsiyananpaq. Commented [J40]: Deshierbos manual : El primer deshierbo se
realiza a la tercera semana de la siembra y debe practicarse con
mucho cuidado a fin de no dañar las pequeñas plantas.

2.18. Qarpana Commented [J41]: Riegos

Allaapa uqu ruyata ismutsin.

Atska yakuta inishiyaptin zanahoriakunata ismutsin. Commented [J42]: exceso de humedad ocasionan pérdidas.
Manejar el riego pesados puede producir pudriciones

2.19. Plagakuna Commented [J43]: Plagas

Kuru patsa:

Allikuq zanahoriata mikurnin dañatsin

Mana qishyaykuna tsarinanpaq allí ruraykuna patsachaw, allí qarpay, huk murunata
muruy patsata rurana, qarpana, control quimico pis ruray. Commented [J44]: La plaga más importante que ataca a la
zanahoria es el “gusano de tierra”. El control se realiza con una
buena preparación de terreno, riegos pesados, rotación con cultivos
2.20. Qishyanakuna no susceptibles y control químico.
Commented [J45]: Enfermedades

Alternaría dauci allikuq zanahoriapita dañatsin. Shitunqa “tizón tardío”.


Raprakuna yana marron rikuq kapun atska uquraykur:

Control: mancozeb 500 gramokuna.

Huk dosis: 500 g mancozebpa 200 litrokunachaw inishin.

Huk dosis: 550g metalaxilpa cilindropa inishin. Commented [J46]: · La enfermedad más importante que ataca
a la zanahoria es Alternaría dauci y se conoce comúnmente
como “Tizón tardío”.
· Las hojas presentan coloraciones marrón oscuro; su presencia es
favorecida por una alta humedad y su control es a base de
Mancozeb a la dosis de 500 g/200 litros de agua y Metalaxil a la
2.21. Nematodokuna dosis de 550g/cilindro
Commented [J47]: Nematodos

Allí allí control materia organica ichanan, allaapi qarpaya ruranan manaraq
mururnin.

Oxamilta 500-600 cc cilindropa inishinan. Commented [J48]: Un


buen control se realiza con una fuerte incorporación de materia
orgánica, riegos pesados antes de la siembra. El control químico se
realiza con aplicaciones foliares de Oxamil a la dosis de 500 - 600 cc
por 200 litros de agua.
KAPITULU III
USHARINA ALLI RURAYPIS

3. USHARINA ALLI RURAYPIS

3.1. Usharikuna:

 Zanahoriata atska beto- carotenokunas kapun. Commented [J49]: La zanahoria tiene un alto contenido de
beto-careotenos que benefician a la visión.

 Zanahoriachaw allikaq ruraykuna ruranayki, alli tikray patsapita,


alli wanu zanahoriapita, alli control qishyaykunapis. Commented [J50]: las actividades importantes que se hacen en
la zanahoria: buen preparado del terreno, , buen fertilizado y buen
control de enfermedades.

 Atska yakuta inishiyaptin zanahoriakunata ismutsin. Commented [J51]: El exceso de agua puede ocasionar
pudrición.

 Murushqa zanahoriapita chakrayuqta atska gananciasnin kapunanpaq


yanapan. Commented [J52]: El cultivo de zanahoria ayuda a incrementar
sus ganancias a los agricultores.

 Zanahoriaqa costachaw sierrachaw muruyan. Commented [J53]: La zanahoria se puede cultivar tanto en la
costa como en la sierra del Perú.

 Murushqa zanahoriapita kima chunka waranqa kilogramokuna hectareapa


wayun. Commented [J54]: El cultivo de zanahoria produce 30
toneladas por hectarea.
3.2. Alli rurakuna:

 Chakrayuqkunaqa alli alli muruta akranan muruyananpaq. Commented [J55]: Los agricultores deben escoger buena
semilla para poder sembrar.

 Chakrayuqkunaqa llapan chakrata quranan,manaraq mururnin . Commented [J56]: Los agricultores deben deshierbar todo el
campo antes de poder sembrar.

 Chakrayuqkunaqa alli alli patsata ruray tikrayanan. Commented [J57]: Los agricultores deben hacer una buena
preparacion del terreno.

 Chakrayuqkunaqa atska wanuta chakrachaw ichayanan. Commented [J58]: Los agricultores deben incorporar mucha
materia organica al campo.

 Chakrayuqkunaqa ichik yakuwan raspis qarpanayan. Commented [J59]: Los agricultores deben realizar riegos
ligeros.

 Chakrayuqkunaqa shumaqlla ruyakunata hurquyanan muruyashqanan. Commented [J60]: Los agricultores deben realizar el desahije
despues de la siembra.

 Chakrayuqkunaqa alli fertilizacion murushqa zanahoriachaw ruranan. Commented [J61]: Los agricultores deben realizar una buena
fertilizacion del cultivo.
KAPITULU V
Commented [J62]: Se debe echar materia organica en el

Materia organicata
YAPAKUNA Shumaq ruya hurquy
terreno.

El desahije se debe realizar entre 25-30 dias despues de la siembra.


chakrachaw AYAY ZANAHORIAPITA 25-30 hunaqpura
El terreno necesita buena humedad.
ichanayki
muruyashqanan. Se debe echar 200N100F 100K durante de la siembra.

200 nitrogenopita, 100


Alli uqu chakra foforopita, 100
kaykaman. potasiopita
murunachaw ichanayki
Huk hectareaqa
Allí temperaturaqa
zanahoriaapita kima
chunka waranqa chiqllinanpaq: 7-29
kilogramokuna wayun. centigradokunapura
wanan

Abril, Octubrepis costachaw,


Ichik yakuwan raspis
llapam watakuna
qarpanayan
sierrachawpis muruyanan.
KAPITULU IV

MAYTUKUNAPA SHUTINKUNA

1) Inia (2009). ZANAHORIA INIA 101 Depósito Legal en la Biblioteca


Nacional del Perú N° 2009-14765. INIA Plegable N° 9 Diciembre, 2009
KAPITULU V

TAPUKUNA
1. ¿Imanir kay temata rurarqunki?
 Nuqa chakrayuqkunata kay temawan zanahoriapita yanapay munaptii. Commented [UdW63]: ¿Por qué hiciste este tema ‘?
Porque deseo ayudar a los agricultores con este tema.

2. ¿Imachaw kay temaqa chakrakuqkunata yanapanqa?


 Kay temaqa chakrakuqkunata atska gananciasnin kapunanpaq
yanapanqa.
 Chakrayuqkunaqa alli rurashqata arrozpita riqinyanqa. Commented [UdW64]: ¿En qué ayudará este tema a los
agricultores?
Este tema ayudará a los agricultores a tener más sus ganancias.
3. ¿ Maychaw zanahoriata yurirqan? Los agricultores conocerán el buen manejo del zanahoria

 Zanahoriata centro asiático mediterraneopita qallaykuynin. Commented [J65]: La zanahoria se origina en el centro asiático
y mediterráneo.

4. ¿Imanir certificada muruwan murunayki? Commented [UdW66]: ¿Por qué debes sembrar con semilla
certificada.?
 Certificada murunaqa qyshyaykuna plagakunapis kapuntsu. La semilla certificada no tiene plagas y enfermedades.

5. ¿ Imanaw zanahoriata qarpanan? Commented [UdW67]: Como se debe regar la zanahoria?


Haciendo riegos ligeros.
 Ras qarpanaaa rurarnin.

6. ¿ Imanaw zanahoriata quranan?? Commented [UdW68]: Como se debe deshierbar la zanahoria?


Se realiza con las manos, con mucho cuidado a fin de no dañar las
 Makikunawan rurayan, shumaq ruyakunata hurquyman mana ichik plantas pequeñas.

dañatsiy yananpaq.

7. ¿Ayka kilogramokuna zanahoriaqa huk hectareachaw yarqun?


 Huk hectareaqa zanahoriapita kima chunka waranqa kilogramokuna
wayun. Commented [UdW69]: ¿Cuántos kilogramos de zanahoria
produce una hectárea ‘?
Una hectárea produce 30 mil kilogramos de zanahoria.
8. ¿Ayka kilogramokuna muru zanahoriapita huk hectareachaw inishinan?
Commented [UdW70]: Cuantos kilogramos de semilla de
 4-5 kilogramokuna hectareapa inishinan. zanahoria se debe utilizar en una hectárea?
4-5 kilogramos /ha

9. ¿Maychawtan zanahoriata muruyan?


Commented [UdW71]: ¿En dónde siembran zanahoria ?
 Chakrakuqkunaqa Costachaw sierrachawpis zanahoriata muruyan. Los agricultores siembran zanahoria en la Costa y Sierra.
Commented [G72]: en cuanto se debe vender un kilogramo de
zanahoria?
10. ¿ayka zanahoriapita huk kilogramota rantikunan? En 0.70 céntimos por kilogramo
Qanchis chunka centimokuna kilogramopa.

Você também pode gostar