PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

d
he
«eÁÕ£À
is
re S
[¥ÀjµÀÌøvÀ]
B
bl
8
be T
pu
K
©

JAl£Éà vÀgÀUÀw
to

¨sÁUÀ - 1
t
No

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

100 Cr ªÀvÀÄð® gÀ¸ÉÛ, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 85

i
 ªÀÄÄ£ÀÄßr
2005£Éà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛ«£À
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ 2010 £Éà ¸Á°¤AzÀ MAzÀ£Éà vÀgÀUÀw¬ÄAzÀ ºÀvÀÛ£ÉÃ
vÀgÀUÀwªÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVzÉ. MlÄÖ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¨sÁµÁ
¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß 7 ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. 1 jAzÀ
4 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ 5 jAzÀ 10 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀ

d
UÀtÂvÀ, «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.

he
2005gÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀÅ F PɼÀV£À ªÉʲµÀÖöåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
• PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß fêÀ£ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

is
re S
• PÀAoÀ¥ÁoÀ «zsÁ£À¢AzÀ PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
• ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ
• eÁÕ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÀ°PÁ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ.
be T
pu
• ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀÄPÀ̼À CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ vÀPÀÌAvÉ ¸ÀàA¢¸ÀĪÀÅzÀÄ
K

• ²PÀëtªÀ£ÀÄß EA¢£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ ºÉÆAzÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ

©

• «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄjzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæzÀȶ×AiÀÄ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀÄ

• ±Á¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀV£À §zÀÄQUÉ eÁÕ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£É.
• ªÀÄPÀ̽AzÀ¯Éà eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
£ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁVzÉ.
to

• CAvÀUÀðvÀ «zsÁ£À (Integrated Approach),

• gÀZÀ£ÁvÀäPÀ «zsÁ£À (Constructive Approach)
t

• ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ «zsÁ£À (Spiral Approach)

No

¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ºÁUÀÆ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀĪÀAvÉ ªÀiÁr,

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ eÁÕ£À ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß CAvÀUÀðvÀªÁV §¼À¸À¯ÁVzÉ.
F £ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀjÃPÁë¥ÀÆgÀPÀ zÀȶ֬ÄAzÀ gÀavÀªÁV®è. §zÀ¯ÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À
¸ÀªÁðAVÃt ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£ÀPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÁVªÉ. vÀ£ÀÆä®PÀ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àé¸ÀÜ ¸ÀªÀiÁdzÀ
GvÀÛªÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼À£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉ¢zÉ.

ii
 £Á«AzÀÄ «eÁÕ£À vÀAvÀæeÁÕ£À AiÀÄÄUÀzÀ°è fë¸ÀÄwzÉÝêÉ. PÀ¼ÉzÀ CzsÀð±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ£À
CzÀÄãvÀ PÀ£À¸ÀÄUÀ¼ÀÄ £À£À¸ÁV ªÀiÁ£ÀªÀ vÀ£Àß ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀgÁPÁµÉ×AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄnÖzÁÝ£É. fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀÄUÀªÀĪÀ£ÁßV¸À®Ä CvÁåªÀ±ÀåPÀªÁzÀ ¸ÀPÀ® ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÁÝ£É. ºÁUÉAiÉÄà ¨sÉÆÃUÀ «¯Á¸À
fêÀ£ÀPÉÌ ªÀiÁgÀĺÉÆÃV EAzÀÄ ªÀÄÆ® «eÁÕ£ÀªÀ£Éßà ªÀÄgÉAiÀÄĪÀ ºÀAvÀPÉÌ ªÀiÁ£ÀªÀ vÀ®Ä¦gÀĪÀÅzÀÄ MAzÀÄ
zÀÄgÀAvÀªÉà DVzÉ. ¨sÉÆÃUÀ fêÀ£ÀPÉÌ ¥ÀĶÖAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀĪÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀvÀÛ EAzÀÄ £ÀªÀÄä M®«zÀÄÝ
ªÀÄÆ®«eÁÕ£ÀzÀvÀÛ £ÀªÀÄä zÀ馅 ºÀjAiÀÄÄwÛ®è. FUÀ¯ÁzÀgÀÆ £ÀªÀÄä AiÀÄĪÀPÀ AiÀÄĪÀwAiÀÄgÀÄ «eÁÕ£À
PÉëÃvÀæzÀ°è D¼ÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À £Àqɹ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¸ÀĪÀgÉAzÀÄ D²¹

d
ªÀÄÄAzÉ §gÀĪÀ £ÀÆvÀ£À «eÁÕ£À ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À°è CªÀjUÉ AiÉÆÃa¸ÀĪÀÅzÀÄ, D¼ÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ,

he
¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ CªÀgÀ°è ¸ÀÈd£À ²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀvÀÛ M®ªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀ®Ä
CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹ PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. PÀ°PÉ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛ®Æ ºÉuÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ

is
£ÀqÉ¢ªÉ. F «ZÁgÀzÀ°è UÀÄgÀĪÀÈAzÀzÀªÀgÀ ¸ÀºÀPÁgÀªÀÅ CvÁåªÀ±ÀåPÀ.
re S
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ F ¥ÀĸÀÛPÀzÀ vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëöjUÉ,
B
bl
¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ, PÀ¯ÁPÁgÀjUÉ, ¥Àj²Ã®PÀjUÉ, ¸ÀAAiÉÆÃdPÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, ²PÀët ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄUÀ¼À
be T

¹§âA¢ªÀUÀðzÀªÀjUÉ, f¯Áè vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, gÁdå ªÀÄlÖzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ

pu
¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀĸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄAzÀgÀªÁV ªÀÄÄ¢æ¹zÀ ªÀÄÄzÀæPÀjUÉ vÀ£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß
K

¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.
©

¥ÉÆæ. f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ, £ÁUÉÃAzÀæ PÀĪÀiÁgï

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ
¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ºÁUÀÆ ¥ÀÄoÀå¥ÀĸÀÛPÀ gÀZÀ£É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ
to

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

t
No



iii
 CzsÀåPÀëgÀ £ÀÄr
JAl£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ «eÁÕ£À «µÀAiÀÄzÀ F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ £É¯ÉUÀlÄÖ-2005
(NCF 2005)gÀ ¥ÀæPÁgÀ gÀavÀªÁVzÉ. ¸ÀA§A¢ü¹zÀ C¢üPÁjUÀ½AzÀ D£ÀĪÉÆÃzÀ£ÉUÉÆAqÀ
¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¥Á°¸À¯ÁVzÉ.

gÀZÀ£ÁvÀäPÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ ªÉʲµÀ×öå. «µÀAiÀÄ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß

d
«zÁåyðUÀ¼Éà gÀa¹PÉƼÀÄîªÀ°è EzÀgÀ°è£À ZÀlĪÀnPÉ DzsÁjvÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ
«µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ «ªÀgÀuÁvÀäPÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ PÀAqÀħgÀ§ºÀÄzÀÄ. PÉ®ªÉqÉ

he
«zÁåyðAiÉÄà ¸ÀjAiÀiÁzÀ wêÀiÁð£ÀPÉÌ §gÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ £ÉÃgÀªÁzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
¤Ãr®è. MmÁÖgÉAiÀiÁV ‘PÀ°AiÀÄĪÀÅzÀPÁÌV PÀ°’ JA§ vÀvÀéªÀ£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀî¯ÁVzÉ.

is
re S
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«Äw F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß vÀÄA§ ¸ÀAvÉÆõÀ¢AzÀ DzÀgÉ vÀĸÀÄ
DvÀAPÀ¢AzÀ ¤ªÀÄä ªÀÄÄAzÉ EqÀÄwÛzÉ. «µÀAiÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀvÉAiÀÄ°è vÀ¥ÀàÅUÀ¼ÁUÀzÀAvÉ JZÀÑjPÉ ªÀ»¸À¯ÁVzÉ.
B
bl
PÉ®ªÀÅ WÀlPÀUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ°è ¸ÀAQë¥ÀÛvÉ PÀAqÀÄ §AzÀ°è CzÀ£ÀÄß vÀ¥ÁàV vÉUÉzÀÄPÉƼÀîPÀÆqÀzÀÄ.
be T

«zÁåyðUÀ¼À ºÉÆgÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ zÀȶ֬ÄAzÀ F §zÀ¯ÁªÀuÉ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ.

pu
K

ªÀiÁzsÀå«ÄPÀ ²PÀëtªÀÅ G£ÀßvÀ ªÁå¸ÀAUÀPÉÌ CUÀvÀåªÁzÀ vÀ¼À¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¤«Äð¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ

ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ. G£ÀßvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ ºÉÆÃUÀ®Ä «zÁåyðUÀ½UÉ EzÉÆAzÀÄ ªÉÄnÖ¯ÁUÀĪÀ eÉÆvÉUÉ
©

CªÀjUÉ CªÀ±ÀåªÁzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ ¸ÀªÀÄxÀðªÁV¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ E°èzÉ. FV£À

ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁV JzÀÄj¸ÀĪÀ ¤nÖ£À°è «zÁåyðAiÀÄÄ w½¢gÀ¨ÉÃPÁzÀ CªÀ±ÀåPÀ eÁÕ£À
ºÁUÀÆ P˱À®åUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼À¸ÀĪÀ ¤nÖ£À°è ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëgÁzÀ £ÁªÀÅ, F dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß £ÀªÀÄUÉ

ªÀ»¹zÀÝPÁÌV ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÁzÀ ¥ÉæÇ. f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ CªÀjUÉ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß C¦ð¸À®Ä
to

EaѸÀÄvÉÛêÉ. eÉÆvÉUÉ, ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛ gÀa¹PÉÆlÖ ²PÀëPÀjUÉ, ¥Àj²Ã®PÀjUÉ, ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ¸À«ÄwAiÀÄ

¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ, ¨sÁµÁAvÀPÁgÀjUÉ ºÁUÀÆ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ ªÀiË®å ºÉaѸÀĪÀ°è £ÉgÀªÁzÀ J¯Áè ²PÀëPÀjUÉ,
£ÀªÀÄä zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ. avÀæ PÀ¯Á«zÀjUÉ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ ¥ÀzÁ¢üPÁjUÀ½UÉ ºÁUÀÆ
t

r. J¸ï. E. Dgï. n. AiÀÄ ¥ÀzÁ¢üPÁjUÀ½UÉ CªÀgÀÄ ¤ÃrzÀ ¸ÀºÀPÁgÀPÁÌV zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ.

No

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ ªÀiË°PÀ UÀÄt ºÉaѸÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸À®ºÉ, ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ½UÉ ¸ÁéUÀvÀ«zÉ.

£ÉÊ¥ÀÅtåvÉAiÀÄvÀÛ ¸ÁUÀĪÀ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ ¥ÀæwAiÉƧâgÀÆ CzÀgÀvÀÛ ¸ÁUÀĪÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉÝà EzÉ.

qÁ. n. J. ¨Á®PÀȵÀÚ CrUÀ

J. ©. PÀnÖ

iv
 ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«Äw
CzsÀåPÀëgÀÄ
qÁ|| n.J. ¨Á®PÀȵÀÚ CrUÀ, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ±ÁA¨sÀ« ¤®AiÀÄ, £ÀA.409, ºÉZï ¹zÀÝAiÀÄå gÀ¸ÉÛ, ºÉÆA¨ÉÃUËqÀ
£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-27.
²æà J.©. PÀnÖ, ¤ªÀÈvÀÛ ªÀÄÄSÉÆåÃ¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ, ±ÉõÁ¢æ¥ÀÅgÀA ¥ËæqsÀ±Á¯É, ±ÉõÁ¢æ¥ÀÅgÀA ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ

d
²æêÀÄw ¨sÁUÀå®Qëöä, ¤ªÀÈvÀÛ «eÁÕ£À ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÉÖ¯Áè ªÀiÁj¸ï ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

he
²æà ºÉZï.J¯ï. ¸Àwñï, nfn E£ï ¸ÉÊ£ïì, qɪÀiÁ£Éì÷ÖçõÀ£ï ±Á¯É, Dgï.L.E, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
²æà f. ¸Àwñï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, Dgï.«. ¨Á®QAiÀÄgÀ ¥ËæqsÀ±Á¯É, dAiÀÄ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà ªÉAPÀmÉñÀ GqÀÄ¥À, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ²æà «ªÉÃPÀ ¥ÀzÀ«¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, PÉÆÃmÁ, GqÀĦ.

is
²æà JA.f. ªÀÄAdÄ£Áxï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, J¸ï.eÉ.J¸ï.Dgï.Dgï ¥ËæqsÀ±Á¯É, AiÀÄ®ªÀnÖ, ²ªÀªÉÆUÀÎ.
re S
²æà VjñÀ PÀqÉèªÁqÀ, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ªÀÄgÀvÀÆgÀÄ, PÀ®§ÄgÀV.
B
bl
²æà ®QëöäãÁgÁAiÀÄt, PÀ¯Á²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, zÉêÀgÀfêÀ£ÀºÀ½î, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ
be T
pu
qÁ|| n.J. ¨Á®PÀȵÀÚ CrUÀ, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ±ÁA¨sÀ« ¤®AiÀÄ, £ÀA.409, ºÉZï ¹zÀÝAiÀÄå gÀ¸ÉÛ, ºÉÆA¨ÉÃUËqÀ
K

£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-27.
²æà J.©. PÀnÖ, ¤ªÀÈvÀÛ, ªÀÄÄSÉÆåÃ¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ, ±ÉõÁ¢æ¥ÀÅgÀA ¥ËæqsÀ±Á¯É, ±ÉõÁ¢æ¥ÀÅgÀA ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
©

²æêÀÄw ¨sÁUÀå®Qëöä, ¤ªÀÈvÀÛ «eÁÕ£À ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÉÖ¯Áè ªÀiÁj¸ï ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

²æà f. ¸Àwñï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, Dgï.«. ¨Á®QAiÀÄgÀ ¥ËæqsÀ±Á¯É, dAiÀÄ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà ªÉAPÀmÉñÀ GqÀÄ¥À, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ²æà «ªÉÃPÀ ¥ÀzÀ«¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, PÉÆÃmÁ, GqÀĦ.
¥Àj²Ã®PÀgÀÄ
²æà gÁWÀªÉÃAzÀæ ¥Ánïï, ¤ªÀÈvÀÛ, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, J.J¸ï.n. ¦.AiÀÄÄ. PÁ¯ÉÃdÄ, ªÀįÁèr ºÀ½î,
avÀæzÀÄUÀð
qÁ|| ¹.Dgï. Vjd, ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, J¸ï.J¸ï.JA.Dgï.«. ¥ÀzÀ« PÁ¯ÉÃdÄ, dAiÀÄ£ÀUÀgÀ,
to

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
¸ÀA¥ÁzÀQÃAiÀÄ ªÀÄAqÀ°
¥ÉÆæÃ. JA.Dgï. £ÁUÀgÁdÄ, ²PÀët vÀdÕgÀÄ, AiÀÄ®ºÀAPÀ G¥À£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
t

qÁ. JA.eÉ. ¸ÀÄAzÀgï gÁªÀiï, ¥ÉÆæÃ. D¥sï §AiÀiÁ®f, ¸ÀÄgÁ£À ¦.AiÀÄÄ. PÁ¯ÉÃeï, §¸ÀªÀ£ÀUÀÄr, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
No

¥ÉÆæÃ. ºÉZï.J¸ï. ®QëöäãÁgÁAiÀÄt ¨sÀlÖ, ¤ªÀÈvÀÛ, ¥ÁæA±ÀÄ¥À®gÀÄ, «.«. ¥ÀÅgÀA, «eÁÕ£À PÁ¯ÉÃeï, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
¥ÉÇæ¥sɸÀgï f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ, ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ, ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«Äw.
ªÀÄÄRå ¸À®ºÁUÁgÀgÀÄ
²æà £ÁUÉÃAzÀæ PÀĪÀiÁgï, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æêÀÄw £ÁUÀªÀÄt ¹, G¥À¤zÉðñÀPÀgÀÄ(¥Àæ¨sÁj), PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
²æêÀÄw ¨sÁgÀw J¸ï, ºÉ§â¼À®Ä, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

v
 ¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ
MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ
C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ£Àå ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÆ CxÀð¸ÀaªÀgÀÆ DVgÀĪÀ ²æÃ
¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä 2014-15 gÀ §eÉmï£À°è vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ WÉÆõÀuÉ
ªÀiÁrzÀgÀÄ. vÀdÕgÀÄ C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß »ÃUÉ ºÉýzÀgÀÄ: “¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß

d
¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå, £ÉÊwPÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ, ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£À, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊZÁjPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ,

he
eÁvÀåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçAiÀÄ §zÀÞvÉUÀ½UÉ C£ÀĪÁUÀĪÀAvÉ vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï
gÀa¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ” EzÀÄ §eÉmï ¨sÁµÀtzÀ°è ¸ÁzÀgÀ¥Àr¹zÀ D±ÀAiÀÄ.

is
D£ÀAvÀgÀ ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À
re S
¥ÀjµÀÌgÀuÉUÁV 27 ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ ¢£ÁAPÀ: 24.11.2014 gÀAzÀÄ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹vÀÄ.
B
bl
F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀĪÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV gÀavÀªÁzÀªÀÅ.
be T

««zsÀ ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdÕgÀÄ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ F ¸À«ÄwUÀ¼À°èzÁÝgÉ. FUÁUÀ¯ÉÃ

pu
°TvÀªÁV §A¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ DPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «µÉèõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹, vÀ¥ÀàÅ M¥ÀÅàUÀ¼À
K

§UÉÎ ¤tð¬Ä¹ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ ºÉÆuɺÉÆvÀÛ F ¸À«ÄwUÀ½UÉ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è

©

¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¹ £ÀAvÀgÀ ¥ÀoÀå¥ÀÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß 24.11.2014gÀ

DzÉñÀzÀ¯Éèà ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ 19.09.2015 gÀAzÀÄ ºÉƸÀ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è
¥ÀÅ£Àgï gÀa¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉÆAqÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
2016-17 gÀ §zÀ®Ä 2017-18£Éà ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è eÁjUÉƽ¸À¯ÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ EzÉà DzÉñÀzÀ°è
w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
to

C£ÉÃPÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀgÁV ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ªÀiÁ»w zÉÆõÀ,

D±ÀAiÀÄ zÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr ²PÀët ¸ÀaªÀjUÉ, ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À
¥Àj²Ã®£É ªÀiÁrzÀÝ®èzÉ, ¸À«ÄwUÀ¼ÁZÉUÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹ «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ
t
No

ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ±Á¯Á CzsÁå¥ÀPÀgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À eÉÆvÉ ZÀað¹zÀÝ®èzÉ

¥Àæ±ÁߪÀ½ ¹zÀÞ¥Àr¹ CzsÁå¥ÀPÀjUÉ PÀ¼ÀÄ»¹ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ. CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ,
«µÀAiÀÄ ¥Àj«ÃPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ qÀAiÀÄmï ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ
C©üªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. «eÁÕ£À, ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À, UÀtÂvÀ, ¨sÁµÉ-¸Á»vÀÀåUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
vÀdÕjUÉ ªÉÆzÀ¯Éà ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹ D£ÀAvÀgÀ ¸À¨sÉ £Àqɹ ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ªÀÄ»¼Á
¸ÀAWÀl£É ºÁUÀÆ «eÁÕ£À ¸ÀA§A¢ü ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DºÁ餹 aAvÀ£É £ÀqɸÀ¯ÁVzÉ. »ÃUÉÀ J¯Áè
ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀ Cj«£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß CUÀvÀå«zÀÝ PÀqÉ ¥ÀjµÀÌj¸À¯ÁVzÉ.

vi
 §ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß E°è ºÉüÀ¨ÉÃPÀÄ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á
(J£ï.¹.E.Dgï.n) ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vË®¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁr ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä «eÁÕ£À, UÀtÂvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀdÕgÀ
ªÀÄÆgÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ vË®¤PÀ «±ÉèõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ¯ÁVzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ½VAvÀ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAvÉ PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî¯ÁVzÉ.

d
eÉÆvÉUÉ DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ªÀĺÁgÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß

he
¥Àj²Ã°¸À¯ÁVzÉ.
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀàµÀÖ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀĸÀÄvÉÛãÉ. £ÀªÀÄä ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ

is
re S
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. DzÀÝjAzÀ FUÁUÀ¯Éà gÀavÀªÁVgÀĪÀ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. °AUÀvÀé ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¥ÁæzÉòPÀ ¥Áæw¤zsÀå,
B
bl
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄUÀævÉ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸ÀåUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼ÀÄ
be T
pu
£ÀqÉ¢ªÉ. »ÃUÉ ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÁUÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß
K

«ÄÃj®èªÉAzÀÄ w½¸À§AiÀĸÀÄvÉÛãÉ: eÉÆvÉUÉ £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À¯ÁVzÉ.

¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àj²Ã°¸À®Ä «µÀAiÀĪÁgÀÄ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£À
©

¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄ C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.

»ÃUÉ PÀæªÀħzÀÞªÁV £ÀqÉzÀ PÉ®¸ÀPÉÌ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÀÅ ¸ÀA¥ÀÇtð vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀ 27
¸À«ÄwUÀ¼À CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀªÀĸÀÛgÀ£ÀÄß
PÀÈvÀdÕvɬÄAzÀ £É£ÉAiÀÄÄvÉÛêÉÉ. CAvÉAiÉÄà ¸À«ÄwUÀ¼À PÉ®¸À ¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ
to

ªÀåªÀ¸ÉܪÀiÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÁV ¤µÉ׬ÄAzÀ zÀÄrzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ J¯Áè

C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÆß £É£ÉAiÀÄÄvÉÛÉêÉ. ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¹§âA¢UÀÆ £ÀªÀÄä ªÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ. C©ü¥ÁæAiÀÄ ¤Ãr
t

¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸ÀªÀð ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀdÕjUÉ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ.

No

£ÀgÀ¹AºÀAiÀÄå ¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà

ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ ¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j) gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85 PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j)
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85

vii
 ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw
¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ : ¥ÉÆæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà, gÁdå¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt¸À«Äw, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ¸ÀAWÀ(j) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85
CzsÀåPÀëgÀÄ : qÁ L JªÀiï SÁfó, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ :
qÁ ¥Àædé¯ï ±Á¹Ûç, «eÁÕ¤, EArAiÀÄ£ï E¤ì÷ÖlÆåmï D¥sïó D¸ÉÆÖçà ¦üfóPïì, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
¥ÉÆæ ¥Á®ºÀ½î «±Àé£Áxï, mÁmÁ E¤ì÷ÖlÆåmï D¥sïó ¥sóÀAqÀªÉÄAl¯ï jøÀZïð, ªÀÄÄA¨ÉÊ
qÁ G¯Áè¸ï J£ï ±ÉnÖ, ¸ÀºÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj PÀ¯Á ªÀÄvÀÄÛ «eÁÕ£À ªÀĺÁ «zÁå®AiÀÄ, PÁgÀªÁgÀ.

d
²æêÀÄw ¨sÁUÀå®Qëöä, ¤ªÀÈvÀÛ «eÁÕ£À ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÉÖ¯Áè ªÉÄÃjÃ¸ï ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æêÀÄw ¥ÀzÁäªÀvÀªÀÄä, ¤ªÀÈvÀÛ «eÁÕ£À ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÉÖ¯Áè ªÉÄÃjÃ¸ï ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

he
²æêÀÄw PÀªÀįÁPÀëªÀÄä, gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛç G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸À.¥À.¥ÀÆ.PÁ¯ÉÃdÄ, £ÀgÀ¸Á¥ÀÄgÀ, PÉÆïÁgÀ.
²æà gÁªÀÄZÀAzÀæ¨sÀmï ©.f., ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÁålgÁAiÀÄ£À¥ÀÄgÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÀ¸ÉÛ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët f¯Éè.
²æà ¸ÀÄgÉñï PÉ, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ - ¥Ëæ.±Á. UÉæÃqï II, ¸À.».¥Áæ.±Á¯É, eÉÆÃrPÀgÉãÀºÀ½î, ©qÀ¢ ºÉÆç½, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ vÁ & f¯Éè.

is
re S
²æà ®Qëöäà ¥Àæ¸Ázï £ÁAiÀÄPï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqÀ±Á¯É (Dgï.JA.J¸ï.J.-PÀ£ÀßqÀ) PÉAUÉÃj, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët - 1
²æêÀÄw ¸ÀÄ«ÄvÀæ JªÀiï. J¸ï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, «dAiÀÄ ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
B
bl
PÀ¯Á«zÀgÀÄ : ²æà ªÉAPÀmÉñï, avÀæPÀ¯Á ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, GgÀªÀiÁgÀ PɸÀ ®UÉgÉ, ªÀÄAqÀå f¯Éè.
G£ÀßvÀ ¥ÀjµÀÌgÀuÁ ¥Àj²Ã®£À ¸À«Äw ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
be T

qÁ n Dgï C£ÀAvÀ gÁªÀÄÄ, ¤ªÀÈvÀÛ »jAiÀÄ «eÁÕ¤, fAiÀiÁ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÀªÉÃð D¥sï EArAiÀiÁ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
pu
¥ÉÆæ. « J¸ï ªÀvÀì¯Á, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, gÀ¸ÁAiÀÄ£À«eÁÕ£À «¨sÁUÀ, JªÀiï.E.J¸ï. PÁ¯ÉÃdÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
K

qÁ f JªÀiï ¤dUÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¥Áæt«eÁÕ£À «¨sÁUÀ, «dAiÀiÁ PÁ¯ÉÃdÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

¥ÉÆæ. PÉ J¸ï £ÀlgÁeï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sËvÀ«eÁÕ£À «¨sÁUÀ, £ÁåµÀ£À¯ï PÁ¯ÉÃdÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
©

C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ :
²æêÀÄw PÀªÀįÁPÀëªÀÄä, gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛç G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸À.¥À.¥ÀÆ.PÁ¯ÉÃdÄ, £ÀgÀ¸Á¥ÀÄgÀ, PÉÆïÁgÀ.
²æà gÁªÀÄZÀAzÀæ¨sÀmï ©.f., ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÁålgÁAiÀÄ£À¥ÀÄgÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÀ¸ÉÛ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët f¯Éè.
²æà ¸ÀÄgÉñï PÉ, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ - ¥ËæqsÀ±Á¯É UÉæÃqï II, ¸À.».¥Áæ.±Á¯É, eÉÆÃrPÀgÉãÀºÀ½î, ©qÀ¢ ºÉÆç½, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ vÁ & f¯Éè.
²æà ®Qëöäà ¥Àæ¸Ázï £ÁAiÀÄPï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqÀ±Á¯É (Dgï.JA.J¸ï.J.-PÀ£ÀßqÀ) PÉAUÉÃj, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët - 1
J¯ï ªÉAPÀmÉñÀ ªÉÊzÀå, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ , ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ ±Á¯É , ¨ÁUÀ®ÆgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ GvÀÛgÀ.
²æà gÁWÀªÉÃAzÀæ ªÀÄAiÀÄå JA.J£ï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨sÉÊgÁ¥ÀlÖt, ZÀ£ÀߥÀlÖt vÁ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯Éè.
to

²æà gÁWÀªÉÃAzÀæ ¨sÀmï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, PÀqÀÆÛgÀÄ, wÃxÀðºÀ½î vÁ®ÆèPÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯Éè.
²æà ¯ÉÆûvï PÉ ©, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ ±Á¯É , UÀgÀÄqÁZÁgï ¥Á¼Àå, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët - 4
²æà ¥Àæ¸À£ÀßPÀĪÀiÁgï J¸ï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ºÀĸÀÆÌgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà ²æäªÁ¸ï J, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ªÀÄÄvÀÆÛgÀÄ, ²qÀèWÀlÖ, aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯Éè.
t
No

²æà ±À²PÀĪÀiÁgï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, J¯ÉPÁåvÀ£ÀºÀ½î, £É®ªÀÄAUÀ® vÁ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯Éè
²æêÀÄw ¸ÀĤvÀ J¸ï, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ZÉÆüÀ£ÁAiÀÄÌ£ÀºÀ½î, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ zÀQët - 1
²æà «£ÀAiÀiï r, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, PÀÆ£ÀUÀ®Äè, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ vÁ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯Éè
²æà CªÀÄgÉÃ±ï ¨Á§Ä Dgï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, © Dgï JªÀiï « ¥ËæqsÀ±Á¯É, £ÀgÀ¸Á¥ÀÄgÀ, PÉÆïÁgÀ f¯Éè
²æà gÀ« £ÁgÁAiÀÄt ºÉZï.«, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÉÊAmï D£ïì ¥ËæqsÀ±Á¯É ªÀÄzÀÆÝgÀÄ, ªÀÄAqÀå f¯Éè
¸À®ºÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À :
²æÃ. £ÀgÀ¹AºÀAiÀÄå, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
²æêÀÄw ¹. £ÁUÀªÀÄtÂ, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ :
²æêÀÄw ¨sÁgÀw ²æÃzsÀgÀ ºÉ§â¼À®Ä, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

viii
 ¨sÁUÀ 1 - ¥Àj«r
CzsÁåAiÀÄzÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ
CzsÁåAiÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ¥ÀÅl¸ÀASÉå
¸ÀASÉå CªÀ¢üUÀ¼ÀÄ

1 £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ 1-8 3

d
2 £ÀªÀÄä ¥Àj¸ÀgÀ 9-22 7

he
3 ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÀZÀ£É 23-35 6

is
re S
4 ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CtÄUÀ¼ÀÄ 36-47 6
B
5 bl
fêÀPÉÆñÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À 48-64 7
be T
pu
K

6 fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀt 65-77 8

©

7 ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼À ¥Àæ¥ÀAZÀ 78-91 4

8 ZÀ®£ÉAiÀÄ «ªÀgÀuÉ 92-105 4

§® ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ 106-117

9 4
¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ
to

10 ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ 118-129 5

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À

t

11 130-144 8
«zsÀUÀ¼ÀÄ
No

12 zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼ÀÄ 145-159 7

ix
 CzsÁåAiÀÄ 1
£ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
£ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ

eÉÊ«PÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ CeÉÊ«PÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ

d
he
CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀÄ £À«ÃPÀgÀtUÉƼÀÄîªÀ £À«ÃPÀgÀtUÉƼÀîzÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ

is
re S
R¤dUÀ¼ÀÄ
B
bl ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ
be T

EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ
pu
K

§jzÁUÀzÀ §jzÁUÀĪÀ
©

¸ËgÀ±ÀQÛ UÁ½ ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀÄ CgÀtåUÀ¼ÀÄ

£ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ £ÁªÀÅ C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ CeÉÊ«PÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀÄvÉÛêÉ.
to

¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è zÉÆgÀPÀĪÀ, £ÀªÀÄUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß '£ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ' JAzÀÄ

PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ. F £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è §ºÀ¼ÀµÀÄÖ, £ÀªÀÄä G½«UÉ CvÀåUÀvÀå. CªÀÅUÀ¼À°è
PÉ®ªÀÅ £ÀªÀÄä CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀÅzÀPÉÌ G¥ÀAiÉÆÃV¸À®àqÀÄvÀÛªÉ.
t
No

§ºÀÄvÉÃPÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ¼ÄÀ fëUÀ¼ÄÀ , E®èªÃÉ eÉÊ«PÀ GvÀà£ßÀ UÀ¼ÁVªÉ. CgÀtå
ºÁUÀÆ ªÀ£åÀ fëUÀ¼ÄÀ fêÀAvÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ½UÉ GzÁºÀgu À U
É ¼
À ÄÀ . CgÀtå GvÀà£ßÀ UÀ¼ÁzÀ
ªÀÄgÀªÄÀ lÄÖ, ¥ÁætU À ¼
À À GvÀà£ßÀ UÀ¼ÁzÀ vÉÆUÀ®Ä ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ fêÀAvÀ ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ¼ÄÀ . PÀ°èzÝÀ ®Ä
ºÁUÀÆ ¥ÉmÆ É Ãæ °AiÀÄA GvÀà£ßÀ UÀ¼A À vÀºÀ ¥À¼A É iÀÄĽPÉ EAzs£À U
À ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÀvÛ,À PÉƼÉvÀ £ÀAvÀgÀ G½PÉAiÀiÁzÀ
fëUÀ½AzÀ ¢ÃWÁðªÀ¢A ü iÀÄ°è ¥ÀqA É iÀįÁVzÉ. £É®, ¤ÃgÀÄ, UÁ½ ªÀÄvÀÄÛ R¤dUÀ¼À C¢gÀÄUÀ¼ÄÀ
¤fðêÀ ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ½UÉ GzÁºÀgu À UÉ ¼À ÄÀ .
PÉ®ªÀÅ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÆÀ ä®UÀ¼ÄÀ , ¥ÀPæ ÈÀ wAiÀÄ ªÀÄr°UÉ ¸ÀÄ®¨sª
À ÁV ªÀÄgÀ½ §gÀÄvÀz
Û .É CªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß
`£À«ÃPÀgÀtUÉƼÀÄîªÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ' JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀÄ, CgÀtåUÀ¼ÀÄ
1
 EvÁå¢ £À«ÃPÀgÀtUÉƼÀÄîªÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ
§¼ÀPÉUÉ ¤gÀAvÀgÀªÁV zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¸ËgÀ±ÀQÛ ºÁUÀÆ UÁ½. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §jzÁUÀzÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀAvÀºÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
¤gÀAvÀgÀ §¼ÀPɬÄAzÁV CxÀªÁ ªÀiÁ£ÀªÀ£À ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À¢AzÁV QëÃt¸ÀÄvÁÛ §gÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ,
CªÀÅUÀ¼À ºÀjªÀ£ÀÄß G½¹PÉƼÀî®Ä CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÀàwÛ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÁV, EAvÀºÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß §jzÁUÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÉ®ªÀÅ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CAvÀgÁ¼ÀzÀ°è ©°AiÀÄ£ïUÀlÖ¯É ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ

d
GAmÁVªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ R¤dUÀ¼ÀÄ. CAvÀºÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
GAmÁUÀÄwÛgÀĪÀ ªÉÃUÀªÀÅ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÉÃUÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÉ. MªÉÄä

he
QëÃt¹, ¥ÀÅ£À¨sÀðwð ªÀiÁqÀ¯ÁUÀzÀ EAvÀºÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß £À«ÃPÀgÀtUÉƼÀîzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

is
ªÀiÁ£ÀªÀ£À fêÀ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥À槮 ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀĪÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À
re S
§UÉÎ ºÉZÀÄÑ w½AiÉÆÃt.
B
¤ÃgÀÄ bl
be T
pu
¤ÃgÀÄ fëUÀ¼À G½«UÉ CvÀåUÀvÀåªÁVgÀĪÀ MAzÀÄ C£À£Àå ºÁUÀÆ C¥ÀǪÀð £ÉʸÀVðPÀ
K

¸ÀA¥À£ÀÆä®. ¥Àj¸ÀgÀzÀ ¹ÜgÀvÉ, fêÀªÉÊ«zsÀåzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ,EAzsÀ£À ¨sÀzÀævÉ C®èzÉ DgÉÆÃUÀå ¥Àj¥Á®£É

ªÀÄÄAvÁzÀ fêÀ£ÀzÀ ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÉ ¤ÃgÀÄ MAzÀÄ ¥Àj«ÄwPÁgÀPÀ ºÁUÀÆ ¤uÁðAiÀÄPÀ
CA±À. §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀAzÀÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¤ÃjUÉ §zÀ¯ÁV ¨ÉÃgÉ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÄà E®è. ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®PÉÌ C£ÉÃPÀ
©

¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ½gÀĪÀAvÉ ¤ÃjUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀÄ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ E®è¢gÀĪÀÅzÀÄ, ¤Ãj£À «±ÉõÀ.

¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è ¤ÃgÀÄ C£ÉÃPÀ gÀÆ¥ÀUÀ½UÉ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁzÀgÀÆ £ÁªÀÅ CzÀ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ
»A¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. ¨sÀÆ«Ä gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÁUÀ EzÀݵÉÖà ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤ÃgÀÄ FUÀ®Æ EzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ ±Éà 71 gÀµÀÄÖ ¨sÁUÀ ¤Ãj¤AzÀ DªÀÈvÀªÁVzÉ JA§ CA±À ¤ªÀÄUÉ
w½¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À fêÀzÀ G½«UÉ CªÀ±ÀåªÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À°è ¤ÃgÀÆ
to

¸ÀºÀ MAzÀÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄðgÀĪÀ ¤Ãj£À MlÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ±ÉÃ. 97 gÀµÀÄÖ ¸ÁUÀgÀ, ¸ÀªÀÄÄzÀæ ºÁUÀÆ
EvÀgÀ §ÈºÀvï ¤Ãj£À ¸ÀAUÀæºÀUÀ¼À°è ºÀAa ºÉÆÃVzÉ. ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ¤ÃgÁ«AiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ±ÉÃ
t
No

0.001 gÀµÀÄÖ ¤ÃjzÉ. »ªÀÄ£À¢ ºÁUÀÆ zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ªÀÄAdÄUÀqÉØUÀ¼À°è ¸ÉÃj ºÉÆÃVgÀĪÀ ¤Ãj£À
¥ÀæªÀiÁt ±Éà 2.4. G½zÀzÀÄÝ £À¢UÀ¼ÀÄ, ¸ÀgÉÆêÀgÀUÀ¼ÀÄ, PÉƼÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E¤ßvÀgÀ d®¸ÀAUÀæºÀUÀ¼À°è
zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV ªÀiÁ£ÀªÀ£À §¼ÀPÉUÉ zÉÆgÀPÀĪÀ F CªÀÄÆ®åªÁzÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀwÛ£À
¥ÀæªÀiÁt CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ.
ZÀlĪÀnPÉ 1.1
MAzÀÄ ¨ÉÆÃUÀÄtÂAiÀÄ°è 2200 mL. ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. EzÉà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄðgÀĪÀ ¤Ãj£À
MlÄÖ ¥ÀæªÀiÁt JA¢lÄÖPÉƽî. MAzÀÄ ZÀªÀÄZÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ F ¥ÁvÉæ¬ÄAzÀ 12 ZÀªÀÄZÉUÀ¼ÀµÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß
E£ÉÆßAzÀÄ aPÀÌ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ¥ÁvÉæUÉ ªÀUÁð¬Ä¹. EzÉà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è £À¢, ¸ÀgÉÆêÀgÀ, ªÀÄAdÄUÀqÉØ,

2
CAvÀdð® ªÀÄÄAvÁzÉqÉ zÉÆgÀPÀĪÀ MlÄÖ ¹» ¤ÃgÀÄ. zÉÆqÀØ ¥ÁvÉæAiÀÄ°ègÀĪÀ G½zÀ ¤ÃgÀÄ ¸ÁUÀgÀ,
¸ÀªÀÄÄzÀæUÀ¼À°è zÉÆgÀPÀĪÀ G¥ÀÄà¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. 12 ZÀªÀÄZÉAiÀĵÀÄÖ ¤ÃjgÀĪÀ
¥ÁvÉæ¬ÄAzÀ JgÀqÀÄ ZÀªÀÄZÉ ¤ÃgÀ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ aPÀÌ UÁf£À vÀmÉÖUÉ ªÀUÁð¬Ä¹ ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ
CzsÀð ZÀªÀÄZÉAiÀĵÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß FUÀ 10 ZÀªÀÄZÉ ¤ÃjgÀĪÀ UÁf£À ¥ÁvÉæ¬ÄAzÀ vÉUɬÄj. EzÀÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¹» ¤Ãj£À ¸ÀgÉÆêÀgÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ
UÁf£À ¦ü®ègï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ aPÀÌ ¥ÁvÉæ¬ÄAzÀ MAzÀÄ ºÀ¤ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUɬÄj. FUÀ ¤ÃªÀÅ vÉUÉzÀ
¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt £À¢UÀ¼À°ègÀĪÀ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀtÚ UÁf£À ¥ÁvÉæAiÀÄ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ

d
9 ZÀªÀÄZÉ ¤ÃjzÉ. EzÀÄ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ««zsÀ

he
zsÁgÀPÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉÆð¹.

EµÀÄÖ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è zÉÆgÀPÀÄwÛgÀĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ

is
re S
§¼À¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. M§â ªÀåQÛ MAzÀÄ ¢£ÀzÀ°è §¼À¸ÀĪÀ ¸ÀgÁ¸Àj ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt 20 jAzÀ
30 °ÃlgïUÀ¼À¶ÖgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ, DvÀ£À ªÁ¸À¸ÀܼÀ ºÁUÀÆ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ
B
CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. bl
be T
pu
K
©

»ªÀÄ£À¢
68.7%

avÀæ 1.1 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤Ãj£À «vÀgÀuÉ

to

PÀÄrAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ, ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ, vÉƼÉAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ ºÁUÀÆ ªÀÄ£ÉÆïÁè¸ÀPÀgÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ

¤ÃgÀ£ÄÀ ß §¼À¸¯
À ÁUÀÄvÀzÛ .É C®èz,É GµÀÚ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀQæ A
æ iÉÄUÀ¼ÄÀ , PÉÊUÁjPÉU¼
À ÄÀ , CVß±ÁªÀÄPÀ ¸Ázs£
À U
À ¼
À ÄÀ
ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¤Ãj£À §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
t
No

CvÀåAvÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤ÃgÀÄ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ, PÀȶ gÀAUÀzÀ°è. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ
G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ MzÀUÀĪÀ ±ÉÃ.80gÀµÀÖPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¤ÃgÀÄ PÀȶ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ
CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. ¥ÀAeÁ¨ï, ºÀjAiÀiÁt, GvÀg Û À ¥Àz
æ ÃÉ ±À ºÁUÀÆ UÀÄdgÁvï gÁdåU¼ À °
À è ¤ÃgÁªÀjUÉ
CUÀvÀåªÁzÀ ±ÉÃ.85 gÀµÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß CAvÀdð®¢AzÀ¯Éà ¥ÀqÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ JAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ.
£ÁªÀÅ ¤ÃgÀ£ÀÄß §ºÀ¼ÀµÀÄÖ zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ ºÁUÀÆ ªÀÄ°£ÀUÉƽ¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. PÉÆgÀvÉ, Cw§¼ÀPÉ
ºÁUÀÆ C¸ÀªÀÄ ºÀAaPÉUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è d®§¼ÀPÉ ¸ÀA§A¢üvÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÁVªÉ. zÉñÀzÀ
ªÁ¶ðPÀ ªÀļÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 400 «Ä°AiÀÄ£ï ºÉPÉÖÃgï «ÄÃlgïUÀ¼ÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ

3
 20 «Ä°AiÀÄ£ï ºÉPÉÖÃgï «ÄÃlgïUÀ¼ÀµÀÄÖ ¤ÃgÀÄ, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°è ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. ««zsÀ
ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ zÉñÀzÀ°è §¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀ ¤Ãj£À CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß EzÀÄ ¥ÀÆgÉʸÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, ¤Ãj£À Cw §¼ÀPÉ ºÁUÀÆ AiÉÆÃd£ÉUÀ½®è¢gÀĪÀÅzÀÄ d®PÁëªÀÄzÀ
¹ÜwUÉ PÁgÀtªÁVzÉ. £ÀUÀgÀ ºÁUÀÆ UÁæªÀiÁAvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¤Ãj£À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉaѸÀ¨ÉÃPÁzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. ªÀÄ¼É ¤Ãj£À PÉÆAiÀÄÄè ªÀiÁqÀĪÀvÀÛ ºÁUÀÆ
d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀĪÀ §UÉÎ d£ÀjUÉ ²PÀët ¤ÃqÀ®Ä ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ¨ÉÃPÁVzÉ.

d
ZÀlĪÀnPÉ 1.2

he
¤ªÀÄä ±Á¯É CxÀªÁ §qÁªÀuÉAiÀÄ°è ¤Ãj£À zÀħð¼ÀPÉ,
UÀÄtªÀÄlÖzÀ PÉÆgÀvÉ ºÁUÀÆ ¤Ãj£À PÉÆgÀvÉ MAzÀÄ ªÀÄÄRå
¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁVzÉAiÉÄÃ? PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ªÀiÁr.

is
re S

B
bl ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ?
¥Àæw ªÀµÀð ªÀiÁZïð 22gÀAzÀÄ «±ÀézÁzÀåAvÀ «±Àéd®
be T
pu
¢£À JAzÀÄ DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. ¥Àæw ªÀµÀð «±Àé¸ÀA¸ÉÜ
[UNO] ¥ÀæªÀÄÄR «µÀAiÀÄPÉÌ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ®Ä ¤¢ðµÀÖ
K

WÉÆõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è

EAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß DZÀj¸ÀÄvÁÛgÉAiÉÄÃ?
©

avÀæ 1.2 «±Àé d®¢£À

ªÀÄtÄÚ
ªÀÄtÄÚ J¯Áè £É® ¸À¸ÀåUÀ½UÉ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ R¤eÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®.
CzÀgÀ°èAiÀÄÆ PÀȶ DzsÁjvÀ ¨É¼ÉUÀ½UÉ CzÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¥ÉÆõÀPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®. eÉÆvÉUÉ, JgɺÀļÀÄ,
KrUÀ¼ÀÄ, QÃlUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À ªÁ¸À£É¯ÉAiÀÄÆ DVzÉ.
to

ªÀÄtÄÚ, ªÀÄ¼É ¤ÃgÀ£ÀÄß »ÃjPÉÆAqÀÄ, £ÀAvÀgÀ CzÀ£ÀÄß ¸À¸ÀåUÀ¼À §¼ÀPÉUÉ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

ªÀiÁ£ÀªÀ£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÉÄïÉAiÀÄÆ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÉ. £ÁªÀÅ
t

ªÀÄtÂÚ£À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ jÃwUÀ¼À°è ºÁ¼ÀĪÀiÁrzÉÝêÉ. ªÀÄtÂÚ£À ®ªÀtÂÃPÀgÀtªÀÅ EAxÀ

No

MAzÀÄ WÀl£É. ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ ¤Ãj£À §¼ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtQÌAvÀ C¢üPÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÉ ¤Ãj£À
¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑUÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄtÂÚ£À ªÀiÁ°£ÀåvÉAiÀÄÄ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀÄApvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉ CAwªÀĪÁV ªÀÄtÚ£ÀÄß ºÁ¼ÀÄUÉqÀĪÀÅvÀÛzÉ. eËUÀÄ«PÉ (water logging)
ªÀÄvÀÄÛ ®ªÀtÂÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ MªÉÄä ¥sÀ®ªÀvÁÛVzÀÝ ¨sÀÆ«Ä §gÀqÁV, ¤µÀÖçAiÉÆÃdPÀªÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁr
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ UÀA©üÃgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. EzÀ£ÀÄß ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄÃPÀgÀt (desertification)
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.EAzÀÄ ¥ÀAeÁ¨ï gÁdåzÀ°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ªÉÄPÀÌ® (alluvial) ªÀÄtÄÚ
ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄÃPÀgÀt ºÁUÀÆ ºÉaÑ£À ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæªÀiÁt¢AzÁV wêÀæºÁ¤UÉ M¼ÀUÁVzÉ.

4
 Ez˨z
è ,É gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgU À ¼
À À §¼ÀPA
É iÀÄÆ ¸ÀºÀ ªÀÄt£
Ú À ªÀiÁ°£ÀåPÌÉ ªÀÄÄRå PÁgÀtªÁUÀÄwÛz.É
£ÀªÀÄä DºÁgÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼ÀÄ F ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß wêÀæ
UÉƽ¹zÉ.
DzÀg,É ªÀÄtÂU
Ú É EgÀĪÀ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ UÀAqÁAvÀgª
À A
É zÀgÉ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªPÀ ½
À . CgÀtå£Á±À ºÁUÀÆ
«Äw«ÄÃjzÀ ªÉÄÃAiÀÄÄ«PɬÄAzÀ ªÉÄîätÄÚ vÀ£ÀߣÀÄß ªÁvÁªÀgÀtPÉÌ MrØPÉƼÀÄîwÛzÉ. EzÀjAzÁV
ªÀÄtÄÚ UÁ½AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ M¼ÀUÁUÀÄwÛzÉ. EzÀÄ ªÉÄîätÂÚ£À §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ

d
£Á±ÀPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ.

he
£ÉʸÀVðPÀ QæAiÉÄAiÀiÁzÀ §AqÉUÀ¼À ²y°ÃPÀgÀtªÉA§ ¥ÀæQæAiÉĬÄAzÀ ªÀÄtÄÚ gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîvÀÛzÉ
JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ. ªÀÄtÄÚ gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîªÀ ªÉÃUÀªÀÅ ªÀÄtÄÚ ¸ÀªÀPÀ½AiÀiÁUÀĪÀ ªÉÃUÀQÌAvÀ

is
¤zsÁ£ÀªÁzÀzÄÀ Ý. EzÀÄ ªÀÄt£ Ú À ¸ÀAgÀPëuÀ É §UÉÎ wêÀæ PÀ¼ª
À ¼
À ª
À £
À ÄÀ ßAlÄ ªÀiÁrzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀAgÀPëu
À É
re S
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è EAzÀÄ ªÀÄtÂÚ£À gÀPÀëuÉAiÀÄÄ MAzÀÄ C«¨sÁdå CA±À. ªÀÄtÂÚ£À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
B
bl
PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ, £ÀªÄÀ ä£ÄÀ ß PÁqÀÄwÛgÄÀ ªÀ C£ÉÃPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀA§A¢üvÀ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU½ À UÉ ¥ÀjºÁgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
be T

EzÀ£ÀÄß ªÀiÁr: ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹. EzÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä ªÀÄ£É
pu
ªÀÄvÀÄÛ ±Á¯ÉAiÀÄ°è C¼ÀªÀr¹.
K

CgÀtåUÀ¼ÀÄ
©

CgÀtåUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀPÉÌ CªÀÄÆ®å PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛgÀĪÀ £À«ÃPÀj¸À§ºÀÄzÁzÀ £ÉʸÀVðPÀ

¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ¼ÄÀ . CgÀtåUÀ¼ÄÀ d®ZÀPªæÀ £
À ÄÀ ß G½¸ÀÄvÀÛª.É ªÀ£åÀ ¥ÁætÂU½
À UÉ CªÀÅ ªÁ¸À£¯
É É MzÀV¸ÀÄvÀÛª.É
ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½AiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÆ®PÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛªÉ.
CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄgÀ ªÀÄÄlÄÖUÀ¼À eÉÆvÉUÉ C£ÉÃPÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CgÀtåUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ zÉñÀzÀ £ÉʸÀVðPÀ ²æêÀÄAwPÉAiÀÄ ¸ÀÆZÀPÀUÀ¼ÁVªÉ.
to

DzÀgÉ, ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ CgÀtåUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ°è wêÀæ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ

PÀAqÀħA¢ªÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°èzÀÝ ªÀÄÆ® CgÀtå ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉêÀ® ±ÉÃ.20 gÀµÀÄÖ ªÀiÁvÀæ EAzÀÄ
t

AiÀÄxÁ¹ÜwAiÀÄ°è, £Á±ÀªÁUÀzÉ G½¢ªÉ JAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ.

No

PÀ¼ÉzÀ 20-30 ªÀµÀðUÀ¼À°è CgÀtå£Á±ÀzÀ ªÉÃUÀ wêÀæªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ £ÁªÀÅ EAzÀÄ

¥Àj¸ÀgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. d®ZÀPÀæªÀÅ ¨Á¢ü¸À®ànÖgÀĪÀÅzÀjAzÀ
ªÀļɩüÀĪÀ «zsÁ£À §zÀ¯ÁVzÉ. ªÀÄtÂÚ£À ªÉÄÃ¯É ºÀ¹j£À ºÉÆ¢PÉ £Á±ÀªÁVgÀĪÀ PÁgÀt ªÀÄtÂÚ£À
¸ÀªÀPÀ½ wêÀæªÁVzÉ. EAzÀÄ ªÀÄgÀÄ CgÀtÂåÃPÀgÀtzÀAvÀºÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀǪÀð¹ÜwUÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄå¨ÉÃPÁVzÉ.

5
 ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ ?
¥Àæw ªÀµÀð ªÀiÁZïð 21 gÀAzÀÄ «±ÀézÁzÀåAvÀ «±Àé CgÀt墣À DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.

D¯ÉÆÃa¹: £ÁªÀÅ «±Àé CgÀtå ¢£ÀªÀ£ÀÄß KPÉ DZÀj¸À¨ÉÃPÀÄ? F §UÉAiÀÄ

DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀA§A¢üvÀ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀ§®èªÉ?
avÀæ 1.3 «±Àé CgÀtå ¢£À

d
ªÀ£Àå fëUÀ¼ÀÄ

he
PÁr£À°è ªÁ¸À£É¯É EgÀĪÀ ¸À¸Àå ºÁUÀÆ ¥Áæt ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀ£ÀåfëUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅ £ÀªÀÄä CgÀtåUÀ¼À°è, ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀ¼À°è ºÁUÀÆ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ

is
re S
ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ fë¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. PÀ¼Àî¨ÉÃmÉ, ¸ÉgÉ »rAiÀÄĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ CPÀæªÀÄ
¸ÁUÀuÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ£À ZÀlĪÀnPÉUÀ½AzÁV PÁqÀÄfëUÀ¼ÀÄ wêÀæªÁV ¨Á¢ü¸À®àlÄÖ,
B
bl
C£ÉÃPÀ CªÀÄÆ®å ¥Àæ¨ÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ £À²¹ºÉÆÃVªÉ. E£ÀÆß C£ÉÃPÀ ¥Àæ¨ÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀåzÀ¯Éèà CzÀȱÀåªÁUÀĪÀ
be T

UÀAqÁAvÀgÀªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛªÉ.
pu
ªÀ£ÀåfëUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁVgÀĪÀÅzÀÄ FV£À vÀÄvÀÄð DzÀåvÉ.
K

EzÀÄ, EA¢£À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÁ°£À «µÀAiÀÄUÀ¼À¯ÉÆèAzÀÄ CªÀÅUÀ¼À

©

ªÁ¸À£É¯ÉAiÀÄ°èAiÉÄà ªÀ£ÀåfëUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ FUÀ £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, C¨sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀQëzsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ EAvÀºÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ
GzÁºÀgÀu ÉUÀ¼ÀÄ. PÉ®ªÉǪÉÄä ªÀÄÈUÁ®AiÀÄ, ¸À¸ÉÆåÃzÁå£À ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°èAiÀÄÆ fêÀgÁ²UÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉ PÉÊUÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ, EAvÀºÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À°è ©Ãd
¨ÁåAPïUÀ¼ÀÄ, ªÀA±ÀªÁ» ¨ÁåAPïUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ EvÀgÀ vÀ½¸ÀA¥À£ÀÆä® ¸ÀAUÀæºÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÆ
¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ.
to

¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ
PÀ°èzÀÝ®Ä, ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ, £ÉʸÀVðPÀ C¤® ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
MmÁÖV `¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ', JA§ ºÉ¸Àj£À°è PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. «Ä°AiÀÄ£ïUÀlÖ¯É ªÀµÀðUÀ¼À
t

»AzÉ fë¹zÀÝ ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼À zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄAiÀÄ ¥sÀ®ªÉà F EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ. CªÀÅ

No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÉÆgÀ¥ÀzÀgÀzÀ°è ºÀÄzÀÄV ºÉÆÃV ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ £À«ÃPÀj¸À¯ÁUÀzÀ

¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ. Cwà ºÉZÀÄÑ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ F EAzsÀ£ÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ
ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è¢zÀÝgÉ ¨sÀ«µÀåzÀ°è EªÀÅUÀ¼À PÉÆgÀvÉ GAmÁUÀĪÀ ¤jÃPÉë EzÉ.
PÀ°èzÀÝ®Ä Cw ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÁ§ð£ï EgÀĪÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
£Á®ÄÌ §UÉAiÀÄ PÀ°èzÀÝ°£À ¤PÉëÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DAxÀæ¸ÉÊmï ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 80% PÁ§ð£ï
EzÀÝ°è, E£ÉÆßAzÀÄ §UÉAiÀiÁzÀ °UÉßöÊmï£À°è 50 jAzÀ 65% PÁ§ð£ï EzÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¦Ãmï
40% gÀµÀÄÖ PÁ§ð£ï ºÉÆA¢zÉ. ©lÄ«Ä£À¸ï PÀ°èzÀÝ°£À°è 40% VAvÀ PÀrªÉÄ PÁ§ð£ï EzÉ.

6
 ¥ÉmÉÆæïï, røɯï, ¹ÃªÉÄJuÉÚ, QïÉuÉÚ, £Áå¥sÁÛ EªÀÅ PÉ®ªÀÅ ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ
EªÀÅ EAzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ EAzsÀ£ÀUÀ¼À ±ÉÃ.40 gÀµÀÖ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.
PÀZÁÑvÉÊ® GAmÁUÀĪÀ jÃwAiÀįÉèà £ÉʸÀVðPÀ C¤® GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è UÀAzsÀPÀzÀ
¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄ EzÀÄÝ PÀ¤µÀÖ ªÀiÁ°£ÀåvÉAiÀÄ EAzsÀ£À ªÀÄÆ®ªÁVzÉ.
¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ªÀiÁqÀ¯ÁzÁV¤AzÀ £ÁªÀÅ CªÀÅUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
ºÉa¸ Ñ ÄÀ vÀ¯
Û ÃÉ §A¢zÉÝêÉ. 1859 jAzÀ 1969 gÀ ªÀgU É É MlÄÖ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 227 ©°AiÀÄ£ï ¨Áåg¯À ïUÀ¼µ
À ÄÀ Ö
(1 ¨ÁågÀ¯ï = 159 °Ã) ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ.

d
EzÀgÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 50%gÀµÀÖ£ÀÄß 100 ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÉÆgÀvÉUÉAiÀįÁVzÀÝgÉ G½zÀ 50% ªÀ£ÀÄß ºÀvÉÛÃ

he
ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÉÆgÀvÉUÉ¢zÉÝêÉ!
¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£À GAmÁUÀĪÀ ªÉÃUÀQÌAvÀ, Cw ºÉaÑ£À ªÉÃUÀzÀ°è EAzÀÄ £ÁªÀÅ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
§¼À¹PÉƼÀÄîwÛzÉÝêÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ 1000 ªÀµÀðUÀ¼À°è GvÁàzÀ£É ªÀiÁrzÀµÀÄÖ EAzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ

is
re S
MAzÉà ¢£ÀzÀ°è §¼À¹PÉƼÀÄîwÛzÉÝêÉ! EzÀjAzÁVAiÉÄà ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ £À«ÃPÀj¸À¯ÁUÀzÀ
B
£ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼É¤¹ªÉ.
bl
R¤d ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
be T
pu
¨sÆÀ «ÄAiÀÄ ºÉÆgÀ¥z À g
À z
À °
À è ¸Áé¨Ás «PÀªÁV zÉÆgÀPÄÀ ªÀ, fêÀgÁ²¬ÄAzÀ GvÀw à Û DUÀzÀ CeÉÊ«PÀ
K

ªÀÄÆ®zÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß R¤d J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è «Ä°AiÀÄ£ïUÀlÖ¯É ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è

£ÀqÉzÀ ¨sÀÆUÀ¨sÀð ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ¥sÀ®ªÉà F R¤dUÀ¼ÀÄ. »ÃUÁV, R¤dUÀ¼À£ÀÄß £À«ÃPÀj¸À¯ÁUÀzÀ
©

¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ J£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ. R¤dUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ QæAiÉÄUÉ UÀtÂUÁjPÉ JAzÀÄ

ºÉ¸ÀgÀÄ.
a£Àß, PÀ©ât, vÁªÀÄ,æ C®Æå«Ä¤AiÀÄA ªÀÄÄAvÁzÀ zsÁvÀÄUÀ¼ÄÀ ºÁUÀÆ PÀ®Äè, ªÀÄtÄÚ, ®ªÀtUÀ¼ÄÀ
ªÀÄÄAvÁzÀ £ÀÆgÀPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ §UÉAiÀÄ R¤dUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ£ÀªÀ£À §¼ÀPÉUÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀiÁ¼ÀÀ¢AzÀ
ºÉÆgÀvÉUÉzÀÄ ¸ÀA¸ÀÌj¸À¯ÁVzÉ.
EwÛÃa£À ªÀµÀðUÀ¼À°è UÀtÂUÁjPÉ ºÉZÀÄÑwÛzÉ ºÁUÀÆ CzÀgÀ ªÁå¦Û «¸ÁÛgÀUÉƼÀÄîwÛzÉ. EzÀÄ
to

¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀA©üÃgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©Ãj, ¥Àj¸ÀgÀzÀ CªÀ£ÀwAiÀÄ£ÀÄß GAlÄ ªÀiÁqÀÄwÛÛzÉ.

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
t

• £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À CxÀð.

No

• £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

• eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ CeÉÊ«PÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.
• £À«ÃPÀj¸À¯ÁUÀzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉ.
• ¤Ãj£À eÉÊ«PÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ.
• PÀȶAiÀÄ°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼À ºÉaÑ£À §¼ÀPÉAiÀÄ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.
• £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

7
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå /¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ F UÀÄA¦UÉ ¸ÉÃgÀĪÀÅ¢®è.
J. ¤ÃgÀÄ ©. PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¹. ¥ÉmÉÆæïï r. ªÀÄtÄÚ
2. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀ£Àå¥ÁætÂUÀ¼À ¨ÉÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉâü¹gÀĪÀÅzÀÄ, EzÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ:

d
J. fë ªÉÊ«zsÀåªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ°è ©. ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀÀåªÀĪÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀĪÀ°è

he
¹. ¥ÁætÂUÀ½UÉ DºÁgÀ MzÀV¸ÀĪÀ°è r. ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ°è.
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :

is
1. ¥ÀæPÀÈwUÉ ¥ÀÅ£À¨sÀðwðAiÀiÁUÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ___________ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
re S
2. ¥ÉmÉÆæÃ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÉÄ JuÉÚ EªÀÅ ___________ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ.
B
bl
3. ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁt eÁ¹ÛAiÀiÁzÀ°è ªÀÄtÄÚ ___________ DUÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
4. £É® ¸À¸ÀåUÀ½UÉ ªÀÄtÄÚ ___________ ªÀÄvÀÄÛ ___________ C£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
K

5. £À«ÃPÀj¸À§®è ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉ ___________ .

III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹
©

1. £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?
2. £À«ÃPÀgt À UÉƼÀĪ
î À ªÀÄvÀÄÛ £À«ÃPÀgt
À UÉƼÀz
î À ¸ÀA¥À£Æ
À ä®UÀ½UÉ EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸U
À ¼
À £
À ÄÀ ß w½¹.
3. ¤Ãj£À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
4. UÀtÂUÁjPÉ JAzÀgÉãÀÄ?
5. ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß Cw §¼ÀPÉ ªÀiÁrzÀgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?
to

6. zÉñÀzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀiÁzÀ°è D zÉñÀªÀÅ ²æêÀÄAvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ M§â

«zÁåyð ªÁ¢¸ÀÄvÁÛ£É. F ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¹.
IV ºÉÆA¢¹ §gɬÄj
t
No

J ©
1. Cw ºÉZÀÄÑ PÁ§ð£ï CA±À J. °UÉßöÊmï
2. £À«ÃPÀgÀtUÉƼÀî§®è ¸ÀA¥À£ÀÆä® ©. ©lÄ«Ä£À¸ï
3. UÀAzsÀPÀ CA±À PÀrªÉÄ EgÀĪÀÅzÀÄ ¹. UÁ½
4. ªÀÄtÄÚ GAmÁUÀÄ«PÉ r. J¯ï.¦.f
E. §AqÉUÀ¼À ²y°ÃPÀgÀt
J¥sï. CAxÀæ¸ÉÊmï
f. ¸Áé¨sÁ«PÀ C¤®
8
 CzsÁåAiÀÄ 2
£ÀªÀÄä ¥Àj¸ÀgÀ
¨sÀÆ«Ä

²¯ÁUÉÆüÀ d®UÉÆüÀ ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀ

d
he
fëUÉÆüÀ

is
re S
¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜ ¥Àj¸ÀgÀzÀ
B
bl
DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½
¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ
be T

DºÁgÀ eÁ® eÉÊ«PÀ ¸ÁAzÀævÁªÀÈ¢Þ

pu
K

¸ËgÀ ªÀÄAqÀ®zÀ°è ¨sÀÆ«Ä MAzÀÄ C¥ÀǪÀð UÀæºÀ

©

¸ËgÀ ªÀÄAqÀ®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ fêÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇö¸ÀĪÀ KPÉÊPÀ UÀæºÀªÁzÀÝjAzÀ CzÀÄ MAzÀÄ

C£À£Àå UÀæºÀ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ w½¢¢ÝÃj. ¨sÀÆ«ÄUÉ ªÀiÁvÀæ F ®PÀët EgÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ?
EzÀPÉÌ ¸ËgÀªÀÄAqÀ®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÁÜ£À PÁgÀtªÉÃ? E®èªÉà ¨sÀÆ«Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÁV¤AzÀ
C°è GAmÁVgÀĪÀ C¸ÀASÁåvÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½AzÁV, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨sËwPÀ ºÁUÀÆ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è GAmÁVgÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ PÁgÀtªÉÃ?
to

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ GUÀªÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4.6 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ DV¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fêÀzÀ ªÉÆzÀ® PÀÄgÀĺÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3.8 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ
PÁt¹PÉÆArgÀ§ºÀÄzÀÄ J£À߯ÁVzÉ.EzÀgÀ §UÉÎ ºÉaÑ£À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß 22£Éà CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¤ÃªÀÅ
PÀ°AiÀÄ°¢ÝÃj.DzÀgÀÆ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1.4 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÀÆ ªÉÆzÀ®
t
No

§ºÀÄPÉÆòÃAiÀÄ fëUÀ¼ÄÀ PÁt¹PÉÆArgÀ°®è. ¨sÆÀ «ÄAiÀÄ ¹Üw PÀª

æ ÄÉ Ãt ¹Ügv
À A
É iÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÁUÀ,
F fëUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ½AzÀ «PÁ¸ÀUÉÆAqÀ EvÀgÀ fëUÀ¼ÀÄ G½AiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.

¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊ£À ±ÉÃ.71gÀµÖ£
À ÄÀ ß ¤ÃgÀÄ DªÀj¹zÉ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ w½¢¢ÝÃj. ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ
F ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß d¯ÁªÀgÀt(hydrosphere) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ËgÀªÀÄAqÀ®zÀ°è C¥ÁgÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ ¤ÃjgÀĪÀ KPÉÊPÀ UÀæºÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fêÀzÀ
¸ÁzsÀåvÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼À°è MAzÀÄ. EvÀgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°è PÁt¹UÀzÀ, fêÀzÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÉÇö¸ÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¨sËwPÀ ºÁUÀÆ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°èªÉ. ¤ÃgÀÄ zÀæªÀåzÀ J¯Áè ªÀÄÆgÀÄ
¹ÜwUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ: WÀ£À-ªÀÄAdUÀqÉØ, zÀæªÀ-¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¤®-¤ÃgÁ«.

9
  vÁ¥À ºÉaѹPÉƼÀî®Ä ºÁUÀÆ zÀæªÀgÀÆ¥À¢AzÀ C¤® gÀÆ¥ÀPÉÌ §zÀ¯ÁªÀuÉ ºÉÆAzÀ®Ä ¤ÃgÀÄ C¢üPÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. C¢üPÀ vÁ¥À«gÀĪÀ ¢£ÀzÀAzÀÄ, ¤Ãj£À DPÀgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À
GµÀª Ú £
À ÄÀ ß »ÃjPÉÆAqÀÄ ªÁvÁªÀgtÀ zÀ vÁ¥ÀªiÀ Á£Àª£À ÄÀ ß »vÀPg
À ª
À ÁVj¸ÀÄvÀª
Û .É ¸ÀÆAiÀÄð ªÀÄļÀÄVzÁUÀ,
»ÃjPÉÆAqÀ GµÀÚªÀÅ, ¤ÃgÁ«AiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÁvÁªÀgÀtPÉÌ »A¢gÀÄUÀÄvÀÛzÉ. fëUÀ¼À G½«UÉ F
jÃwAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀæt ¤uÁðAiÀÄPÀªÁzÀzÀÄÝ.
 d®UÉÆüÀªÀÅ ¸ÁUÀgÀUÀ¼ÀÄ, £À¢UÀ¼ÀÄ, vÉÆgÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀgÉÆêÀgÀUÀ¼ÀÄ, d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, vÉÆnÖUÀ¼ÀÄ, PÉgÉUÀ¼ÀÄ,
PÉƼÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃUÀð®Äè ¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ¤ÃgÁ«AiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ®Æè

d
§ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¤ÃjzÉ. EªÀÅ ¸ÀÆAiÀÄð£À vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß »ÃjPÉÆAqÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ GµÀÚvÉAiÀÄ£ÀÄß
¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛªÉ.

he
 ¤ªÀÄUÉ FUÁUÀ¯Éà w½¢gÀĪÀAvÉ «°Ã£ÀUÉÆArgÀĪÀ ®ªÀtUÀ¼À DzsÁgÀzÀ°è ¤ÃgÀ£ÀÄß ¹» ¤ÃgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀÄà ¤ÃgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À°è£À G¥ÀÄà ¤ÃgÀÄ fëUÀ¼À
¥ÀæªÀÄÄR DªÁ¸ÀªÁVzÉ. £É® ªÀÄvÀÄÛ ¹» ¤ÃgÀÄ DªÁ¸ÀUÀ½VAvÀ®Æ EzÀÄ zÉÆqÀØ DªÁ¸ÀªÁVzÉ.

is
re S
UÁ½VAvÀ ¸ÁAzÀæªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ d®ZÀgÀUÀ½UÉ ¥ÀèªÀ£ÀvÉ (Buoyancy)AiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
¤ÃgÀÄ fêÀzÀæªÀå (Protoplasm)zÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀlPÀ. ¸ÁªÀðwæPÀ zÁæªÀPÀªÁV CzÀÄ ºÉaÑ£À
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß°è «°Ã£ÀUÉƽ¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ºÉÆgÀV£À ªÀ¸ÀÄÛgÀ»vÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ fëUÀ¼À zÉúÀzÀ
be T

£ÀqÀÄªÉ ¸ÉÃvÀĪÉAiÀÄAvÉ PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è PÀgÀVgÀĪÀ

pu
gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨ÉÃgÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÀÛªÉ. ¤ÃgÀÄ ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÉÃgÀ ¥Àæ¨sÁªÀ
K

ºÉÆA¢zÉ.
©

D¯ÉÆÃa¹ : fêÀzÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¹zÀ ¤Ãj£À ªÀÄvÁåªÀÅzÁzÀgÀÆ C¥ÀǪÀðUÀÄt«zÉAiÉÄ?

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ C£À£ÀåvÉAiÉÄAzÀgÉ CzÀgÀ ªÁvÁªÀgÀt(atmosphere). ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
DªÀj¹gÀĪÀ EzÀÄ C¤®, ¤ÃgÁ« ºÁUÀÆ ¸ÀÆPÀëöä zsÀƽ¤AzÀ PÀÆrzÉ. ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ±ÉÃ.78gÀµÀÄÖ
£ÉÊmÉÆÃæ d£ï ºÁUÀÆ ±ÉÃ.21gÀµÀÄÖ DQìd£ï EzÀÄÝ G½zÀ ¨sÁUÀªÀÅ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï, DUÁð£ï ªÀÄÄAvÁzÀ
C¤®UÀ½AzÀ PÀÆrzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀzÀ°è PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï¤AzÀ vÀÄA©zÀÄÝ DQìd£ï£À
to

¥ÀæªÀiÁt Cw PÀrªÉÄ E¢ÝvÀÄÛ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀPÀ ±ÉʪÀ®UÀ¼À GUÀªÀĪÁzÁV¤AzÀ

DQìd£ï ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÀÄÑvÁÛ §A¢zÀÄÝ, ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ C¥ÀPÀµÀðPÀ ¹Üw¬ÄAzÀ PÀæªÉÄÃt GvÀ̵ÀðPÀ ¹ÜwUÉ
gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÉÆArvÀÄ. EAzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÁ¹¹gÀĪÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÆ ¸ÉÃj J®è fëUÀ¼À G½«UÉ
t

PÁgÀtªÁzÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ PÁ®PÀæªÉÄÃt EA¢£À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÉ.

No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄîàzÀgÀ ¨sÁUÀªÉà ²¯ÁªÀgÀt (lithosphere). EzÀÄ ¨ÉlÖ UÀÄqÀØUÀ¼ÀÄ, ¸ÁUÀgÀvÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ

ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¨sÀƨsÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ ? ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄîàzÀgÀªÀÅ vÀA¥ÁV WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ. DzÀgÉ ²¯ÁªÀgÀtzÀ PɼÀUÉ Cw

ºÉaÑ£À MvÀÛqÀ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¥À«gÀĪÀ JgÀqÀ£Éà ¥ÀzÀgÀ«zÀÄÝ EzÀ£ÀÄß ªÀiÁåAl¯ï(mantle) J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀÄ
¯ÉÆûÃAiÀÄ R¤dUÀ¼À GUÁætªÁVzÉ. ªÀiÁåAl¯ï£À PɼÀ¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 40000C vÁ¥À¢AzÀ
PÀÆrgÀĪÀ wgÀļÀÄ EzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ F ²¯ÁªÀgÀtªÀÅ EvÀgÀ UÀæºÀUÀ¼À §gÀqÀÄ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄAwgÀzÉÃ,
fêÀzÀ ¥ÉÆõÀuÉUÉ CªÀPÁ±À MzÀV¹zÉ.

10
 fëUÉÆüÀzÀ ¥ÀjPÀ®à£É
fëUÀ¼ÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ ¨sÀÆ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß fëUÉÆüÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ d¯ÁªÀgÀt,
ªÁvÁªÀgÀt ºÁUÀÆ ²¯ÁªÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. F ¥ÀæzÉñÀzÀ°è fëUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄÄ
¨ÉÃgɨÉÃgÉAiÀiÁVzÉ.
¨sÆ
À «ÄAiÀÄÄ MAzÀÄ UÀw²Ã® UÀº æ ªÀ ÁVzÉ. ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄð£À fêÀªÅÀ CzÀgÀ ¨sËwPÀ ¥Àj¸Àgz À À
¥À¨
æ Ás ªÀPÌÉ M¼À¥n
À Öz.É eÉÆvÉUÉ ¥Àj¸ÀgzÀ À EvÀgÀ C£ÉÃPÀ CA±ÀU¼
À ÄÀ fëUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥À¨
æ Ás ªÀ ©ÃgÀÄvÀÛª.É
F ¢éªÀÄÄR ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄà £ÀªÀÄä UÀæºÀzÀ UÀw²Ã®vÉAiÀÄ ¸ÁgÀªÁVzÉ.

d
fëUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥Àj¸ÀgÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¥Àj¥ÀÆtðvÉ ºÁUÀÆ
«£Áå¸ÀÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ «eÁÕ£ÀzÀ ±ÁSÉAiÉÄà ¥Àj¸ÀgÀ±Á¸ÀÛç(ecology). EzÀ£ÀÄß

he
¥Àj¸ÀgÀ«eÁÕ£À (environmental science) JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ¤¸ÀUÀðzÀ ««zsÀ WÀlPÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ MAzÀÄ ¸ÀAQÃtðªÁzÀ

is
¸ÀA§AzsÀ EgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.
re S
ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ¤AzÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ®ªÀtUÀ¼À£ÀÄß »ÃjPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. F ¸À¸ÀåUÀ¼À J¯ÉUÀ¼ÀÄ,
B
bl
ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, ªÀÄwÛvÀgÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß QÃlUÀ¼ÀÄ, ºÀQÌUÀ¼ÀÄ, fAPÉUÀ¼ÀÄ w£ÀÄßvÀÛªÉ. F ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ EvÀgÀ
¥ÁætÂUÀ½UÉ DºÁgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. F J®è ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ EvÀgÀ ¥ÁætÂUÀ½UÉ DºÁgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. F
be T
pu
¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ¸ÀvÁÛUÀ, CªÀÅUÀ¼À zÉúÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ½AzÀ «WÀl£ÉUÉ M¼ÀUÁUÀÄvÀÛªÉ.
K
t ©
to
No

avÀæ 2.1 fëUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀæwªÀvÀð£ÉUÀ¼ÀÄ

¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è EAvÀºÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ½ªÉ. F PÉÆArUÀ¼ÀÄ ¤¸ÀUÀðzÀ°è£À ¸ÀºÀd

¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀzÀ CrUÀ®ÄèUÀ¼ÁVªÉ. F PÉÆArUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£ÀzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÀÛªÉ.

11
  ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è £ÁªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è
 ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è J®èªÀÇ G½zÀªÀÅUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆA¢ªÉ.
¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è F J¯Áè ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆAqÀÄ «±Éèö¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ £ÉʸÀVðPÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀtÚ WÀlPÀUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÉʸÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ
£ÉʸÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ±ÉæÃtÂÃPÀÈvÀ ºÀAvÀUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸ÉÆÃt. EzÀÄ

d
C°ègÄÀ ªÀ ¥Àg¸
À àg
À À QèµÖÀ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À £
À ÄÀ ß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀ®
î Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀÀ ZËPÀlÖ£ÄÀ ß MzÀV¸ÀÄvÀz
Û .É

he
Cw ¸ÀàµÀÖªÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁzÀ ºÀAvÀUÀ¼ÉAzÀgÉ - fëUÀ¼ÀÄ, ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ, fë¸ÀAzÀtÂUÀ¼ÀÄ,
fë¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÁUÀÆ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ.
fëUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ eÉÊ«PÀ ®PÀët ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ¨sÀÆUÀæºÀzÀ ªÉÄÃ¯É KPÀPÉÆòÃAiÀÄ

is
re S
C«ÄèÁ¢AzÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀªÀgÉUÉ, ¸ÀÆPÀëöäUÁvÀæzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ¢AzÀ §ÈºÀvï D®zÀªÀÄgÀzÀªÀgÉUÉ
C£ÉÃPÀ «zsÀzÀ fëUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ fë ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ
B
bl
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀzÀ¸Àå£ÁV ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
¥Àæ¨sÉÃzÀ MAzÉà jÃwAiÀÄ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀAaPÉÆArgÀĪÀ fëUÀ¼À
UÀÄA¥ÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £É£À¦¹PÉƼÀèj. »ÃUÁV CªÀÅ vÀªÀÄä°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ
K

ªÀiÁrPÉƼÀèªÀÅ. J®è ªÀÄ£ÀĵÀågÀÆ ¸É¦AiÀÄ£ïì ¥Àæ¨sÉÃzÀPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÁÛgÉ. £Á¬ÄUÀ¼ÀÄ ¥sÉ«Ä°AiÀiÁj¸ï

¥Àæ¨sÉÃzÀPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. §mÁt VqÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀmÉʪÀªÀiï ¥Àæ¨sÉÃzÀPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.
©

AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ MAzÉà ¥Àæ¨sÉÃzÀPÉÌ

¸ÉÃjzÀ fëUÀ¼À UÀÄA¥À£ÀÄß fë¸ÀAzÀt (population) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀĪÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À
ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ fëUÀ¼À fë¸ÀAzÀtÂUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. F J®è fë¸ÀAzÀtÂUÀ¼À£ÀÄß MnÖUÉ
fë¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ(biotic community) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. fë¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ fëUÀ¼ÀÄ
to

¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀæwªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ.
Erà fë¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀÅ ¸ÀÄvÀÛ°£À CeÉÊ«PÀ CA±ÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¥ÀæwªÀwð¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ.
¥ÀPæ ÈÀ wAiÀÄ°è F jÃw eÉÊ«PÀ ºÁUÀÆ CeÉÊ«PÀ WÀlPÀU¼
À À £ÀqÄÀ ªÉ ¥Àw
æ ªÀvð
À £ÉAiÀiÁUÀÄwÛgÄÀ ªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
t

WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜ(ecosystem) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ¥Àj¸ÀgÀ

No

«eÁÕ£ÀzÀ ªÀÄÆ®WÀlPÀªÁVzÉ.
¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ® WÀlPÀ JA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ
FUÁUÀ¯ÃÉ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉ. EzÀÄ fëUÉÆüÀzÀ PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀ WÀlPÀªÇÀ ºËzÀÄ.
MAzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ §UÉAiÀÄ eÉÊ«PÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ C°èAiÀÄ ¤fðêÀ
WÀlPÀUÀ¼ÉÆqÀ£É vÀªÀÄävÀªÀÄä¯Éèà ¥ÀæwªÀwð¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ.
PÀAqÀÄPÉƽî: GzÁå£ÀªÀ£ÀªÀÅ MAzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÄ? KPÉ?

12
 ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É §UɧUÉAiÀÄ ªÁ¸À£¯
É U
É ¼
À °
À è fë¸ÀĪÀ ªÉÊ«zsåÀ ªÄÀ AiÀÄ fëUÀ½ªÉ. ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ
ªÁ¸À£É¯ÉUÀÆ vÀ£ÀßzÉà DzÀ C¥ÀǪÀð ®PÀëtUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ §UÉAiÀÄ
¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½ªÉ. F J®è ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃj fëUÉÆüÀªÁVzÉ.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 2.2 ¥ÀæPÀÈw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄd®ÄUÀ¼ÀÄ

©

¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ
¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À°è PÉƼÀ, ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä ªÀÄÄAvÁzÀ §UɧUÉAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹¢ÝÃj. C®èzÉ, MAzÀÄ CgÀtå¥ÀæzÉñÀPÉÆÌÃ, ¸ÀªÀÄÄzÀæPÉÆÌà ¨sÉÃn ¤ÃrgÀ®Æ§ºÀÄzÀÄ.
EªÀÅUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ ¤ÃªÀÅ JAzÁzÀgÀÆ AiÉÆÃa¹¢ÝÃgÉãÀÄ? CzÉÃ
to

jÃw, ¸ÁUÀgÀ, £À¢ªÀÄÄRd¨sÀÆ«Ä(£À¢ ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ¸ÀܼÀ) ºÁUÀÆ ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄUÀ¼ÀÆ

¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ. £ÉʸÀVðPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV d®
¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £É® ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ªÀVðÃPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
t
No

ZÀlĪÀnPÉ 2.1
d® ºÁUÀÆ £É® ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
EªÀ®èzÉ C£ÉÃPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÆ EªÉ. CvÀåAvÀ agÀ¥ÀjavÀ GzÁºÀgÀuÉ
JAzÀgÉ ªÀÄvÁìöåUÁgÀ.
ZÀlĪÀnPÉ 2.2
ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½UÉ E£ÀßµÀÄÖ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

13
 ZÀlĪÀnPÉ 2.3
¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ºÁUÀÆ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀtÚ ªÀÄvÁìöåUÁgÀªÀ£ÀÄß
¤«Äð¹.
¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ

AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀæwªÀwð¸ÀĪÀ eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ CeÉÊ«PÀ WÀlPÀUÀ¼ÉgÀqÀÆ

ªÀÄÆ®WÀlPÀUÀ¼ÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £É£À¦¹PÉƼÀèj.

d
fêÀzÀ ®PÀëtUÀ½®èzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß CeÉÊ«PÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅ

he
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ¨sËwPÀ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ºÁUÀÆ ºÀªÁªÀiÁ£À ¸ÀA§A¢ü
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. UÁ½, ¨É¼ÀPÀÄ, vÁ¥À, ªÀļÉ, DzÀæðvÉ, ªÀÄtÄÚ, ¤ÃgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ
¨sËwPÀ CA±ÀUÀ¼É¤¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ. ««zsÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß gÁ¸ÁAiÀĤPÀ

is
CA±ÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
re S B
fêÀzÀ ®PÀëtUÀ¼£À ÄÀ ß vÉÆÃgÀĪÀ J®è WÀlPÀU¼À £
À ÄÀ ß eÉÊ«PÀ WÀlPÀU¼
À ÄÀ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
bl
EªÀÅ J®è ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ, ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²°ÃAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ.
be T
pu
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀĪÀAvÉ ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä DºÁgÀªÀ£ÀÄß vÁªÉà vÀAiÀiÁj¹PÉƼÀÄîªÀ
K

¸ÁªÀÄxÀðåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸Àé¥ÉÆõÀPÀUÀ¼ÀÄ (autotrophs) JAzÀÄ

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ d® ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è
©

±ÉʪÀ®UÀ¼£À ÄÀ ß GvÁàzPÀ g
À ÄÀ (producers) JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀz Û .É F fëUÀ¼ÄÀ GvÁࢸÀĪÀ
DºÁgÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß EvÀgÀ J®è fëUÀ¼ÀÄ ¥ÀævÀåPÀëªÁV E®èªÉà ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV §¼À¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
DzÀÝjAzÀ¯Éà “J¯Áè ªÀiÁA¸ÀªÀÇ ºÀÄ®Äè(all flesh is grass)” JAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
ºÉüÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
vÀªÄÀ ä DºÁgÀª£
À ÄÀ ß vÁªÉà vÀAiÀiÁj¹PÉƼÀĪ î À ¸ÁªÀÄxÀðå E®è¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ ºÁUÀÆ ¥Àj¸Àgz À °À è
zÉÆgÀPÀĪÀ EvÀgÀ fëUÀ½AzÀ vÀªÀÄä DºÁgÀªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀĪÀ PÁgÀt, ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¥ÉÆõÀÀPÀUÀ¼ÀÄ
to

(heterotrophs)JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁUÀÄvÀz

Û .É F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄà ¥Àj¸Àgª À åÀ ª¸
À ÜÉ AiÀÄ°è ¥ÁætU
 ¼
À £
À ÄÀ ß
¨sÀPÀëPÀUÀ¼ÀÄ(consumers) JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨ÉÃgɨÉÃgÉ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgɨÉÃgÉ jÃwAiÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Éë¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½zÀ
t
No

«µÀAiÀÄ. PÉêÀ® ¸À¸ÀåUÀ¼À£Éßà DºÁgÀªÁV ¸Éë¸ÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¸À¸ÁåºÁjUÀ¼ÀÄ (herbivores)

JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è £ÉÃgÀªÁV ¸À¸ÀåUÀ½AzÀ vÀªÀÄä DºÁgÀ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
UÀ½¸ÀĪÀ EAvÀºÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ (primary consumers) JAzÀÄ
UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ «ÄqÀvÉ, fAPÉ, ºÀ¸ÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
¸À¸ÁåºÁjUÀ¼£ À ÄÀ ß wAzÀÄ §zÀÄPÀĪÀ C£ÉÃPÀ ¥ÁætÂU½
À ªÉ. EAxÀ ¥ÁætÂU¼ À £À ÄÀ ß ¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sPÀ ëÀ PÀgÄÀ
(secondary consumers)JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀz Û .É «ÄqÀvU
É ¼
À ÄÀ PÀ¥àU
É ½À UÉ DºÁgÀªÁUÀÄvÀª Û .É
fAPÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¸ÀÄUÀ¼ÀÄ ¹AºÀ CxÀªÁ ºÀÄ°UÉ DºÁgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. E°è PÀ¥ÉàUÀ¼ÀÄ, ¹AºÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ ¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ.

14
 ¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä DºÁgÀªÁV ¸Éë¸ÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ½ªÉ. EAxÀ ¥ÁætÂUÀ½UÉ vÀÈwÃAiÀÄPÀ
¨sÀPÀëPÀgÀÄ (tertiary consumers) JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. «ÄqÀvÉUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄߪÀ PÀ¥ÉàUÀ¼ÀÄ ºÁ«UÉ
DºÁgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV, F GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è ºÁªÀÅUÀ¼ÀÄ vÀÈwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.
GvÁàzÀPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ, ¢éwÃAiÀÄPÀ ºÁUÀÆ vÀÈwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ MAzÀÄ jÃwAiÀÄ
`¨sQÀ ë¸ÄÀ ªÀ ºÁUÀÆ ¨sQÀ 븮
À àqÄÀ ªÀ’ ¸ÀA§Azsª À £À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß UÀªÄÀ ¤¹¢j. ¥Àj¸Àgª À åÀ ªÀ¸ÜÉ AiÀÄ°è
F J®è fëUÀ¼ÄÀ ««zsÀ ¥ÉÆõÀuÁ¸Àg Û U
À ¼À £À ÄÀ ß (trophic levels) ¥Àw æ ¤¢ü¸ÄÀ vÀÛª.É MAzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ

d
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ fëAiÀÄÆ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. FUÁUÀ¯ÉÃ
£ÁªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀĪÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÛ £ÉÆÃqÉÆÃt.

is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 2.3 MAzÀÄ ªÀiÁzÀj DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½

GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ :
ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½:
ºÀÄ®Äè → «ÄqÀvÉ → PÀ¥Éà → ºÁªÀÅ
to

d®¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½:

¸À¸Àå ¥ÀèªÀPÀUÀ¼ÀÄ → ¥Áæt ¥ÀèªÀPÀUÀ¼ÀÄ → «ÄãÀÄUÀ¼ÀÄ → d®¥ÀQëUÀ¼ÀÄ
t
No

ZÀlĪÀnPÉ 2.4
F ªÉÄð£À GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°ègÀĪÀ DºÁgÀ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À ¥ÀnÖAiÀÄ°è ¤ÃrzÀ ««zsÀ
¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀUÀ¼À°è ªÀVÃðPÀj¹.
¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀ-1 T1 ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀ-2 (T2) ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀ-3 (T3) ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀ-4 (T4)

F jÃwAiÀÄ ¥ÉÀÇõÀuÁ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è MAzÀÄ ¸ÀÛgÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀÛgÀPÉÌ DºÁgÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ

ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
15
 AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è ªÉÆzÀ® ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀzÀ°è GvÁàzÀPÀgÀÄ EzÀÝgÉ,
£ÀAvÀgz
À À ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgU
À ¼
À °
À è ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¨sPÀ ëÀPÀ ¥ÁætÂU¼
À ÄÀ EgÀÄvÀÛª.É MAzÀÄ ªÀiÁzÀj ªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄ
DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è UÀjµÀÖ ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ £Á®ÄÌ ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
MAzÀÄ ¥Àj¸Àgª À åÀ ªÀ¸ÜÉ AiÀÄ°è ¸Á«gÁgÀÄ DºÁgÀ ¸Àg¥
À ½
À UÀ¼ÄÀ EgÀ§ºÀÄzÀÄ. KPÉAzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
MAzÀÄ ¸À¸Àå ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ ¸À¸ÁåºÁjUÀ½UÉ DºÁgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¨sÀPÀëPÀ ¥ÁætÂAiÉÆAzÀÄ
ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ ¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀ ¥ÁætÂUÀ½UÉ DºÁgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

d
DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À£ÀÄß F PɼÀV£À ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.

he
¸À¸ÁåºÁj CxÀªÁ ªÉÄÃAiÀÄĪÀ (grazing) DºÁgÀ¸ÀgÀ¥À½: EzÀgÀ°è AiÀiÁªÁUÀ®Ä ¥ÁæxÀ«ÄPÀ
¨sÀPÀëPÀªÀÅ ¸À¸ÁåºÁj ¥ÁætÂAiÉÄà DVgÀÄvÀÛzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼ÀÄ F «zsÀPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.

is
re S
EzÀ£ÀÄß ¨sÀPÀëPÀ (predator) DºÁgÀ¸ÀgÀ¥À½ JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
GzÁºÀgÀuÉ: ºÀÄ®Äè ªÉÆ® vÉÆüÀ
be T

PÉƼÉw¤ (detritivorous) DºÁgÀ ¸Àg¥ À ½À : EzÀg°

À è ¥Áæx«
À ÄPÀ ¨sPÀ PëÀ ª
À ÅÀ PÉƼÉw¤AiÀiÁVzÉ.
pu
EgÀĪÉ, UÉzÀÝ®Ä, JgɺÀļÀÄ, dj ªÀÄvÀÄÛ KrUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÉw¤UÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. KPÉAzÀgÉ EªÀÅ
K

PÉƼÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ(detritus-GzÀÄjzÀ Mt J¯ÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀvÀÛ ªÀÄgÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÉÃjÃwAiÀÄ

¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄßvÀÛªÉ.
©

GzÁºÀgÀuÉ : GzÀÄgÉ¯É JgɺÀļÀÄ ¥ÀQë

ZÀlĪÀnPÉ 2.5
PÉgÉ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°ègÀ§ºÀÄzÁzÀ PÉƼÉw¤ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß gÀa¹.
¥ÀgÁªÀ®A© (parasitic) DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½: EzÀgÀ°è ¥Àæw ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀzÀ°è ¥ÀgÁªÀ®A©
to

¥ÁætÂUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DºÁgÀ±ÀQÛAiÀÄ ªÀUÁðªÀuÉ DUÀÄvÀÛzÉ.

GzÁºÀgÀuÉ : ªÀÄgÀ ¥sÀ®¨sÀPÀëPÀ ºÀQÌUÀ¼ÀÄ ºÉãÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚUÀ¼ÀÄ ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ

t
No

EzÀgÀ°è ºÀQÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÁVªÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ, ºÉãÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀQÌUÀ¼À ªÉÄïÉ

ºÁUÀÆ ºÉãÀÄUÀ¼À°è ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÁV fë¸ÀÄvÀÛªÉ.

§ºÀÄvÉÃPÀ fëUÀ¼ÀÄ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ §UÉAiÀÄ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß ¸Éë¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ,

¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgz À °
À ègÄÀ ªÀ fëAiÀÄÄ C£ÉÃPÀ DºÁgÀ¸g
À ¥
À ½
À UÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¸ÀA§Azs«
À gÀĪÀ
¸ÁzsÀåvÉ EzÉ. »ÃUÁV ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è£À DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ¸ÀAQÃtð
¸ÀA§AzsÀPÉÌ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛªÉ. EzÀ£ÀÄß DºÁgÀ eÁ® (food web) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

16
 ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAZÁgÀ
fëUÀ¼À°è DºÁgÀªÀÅ ºÉÃUÉ ±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀwðvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ?
fëUÀ¼À ZÀlĪÀnPÉU½ À UÉ ±ÀQÛAiÀÄ CªÀ±åÀ PÀvÉ EzÉ. fëUÀ¼ÄÀ DºÁgÀ ¸Éë¹zÁUÀ, CzÀg° À ègÄÀ ªÀ
PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉÃæ mï£À CA±À ±ÀQA Û iÀÄ DPÀgªÀ ÁUÀÄvÀz
Û .É ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛgÄÀ ªÀAvÉ, G¹gÁlzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV
DºÁgÀzÀ°ègÀĪÀ ±ÀQÛ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. G¹gÁl QæAiÉÄAiÀÄÄ PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉæÃmïUÀ¼À°è
¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß eÉÊ«PÀ QæAiÉÄUÀ½UÉ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

d
J®è ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è ¸ÀÆAiÀÄð£À ±ÀQÛAiÉÄà ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ DPÀgÀ. ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀĪÀAvÉ

he
F ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV §¼À¹PÉƼÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀðå EgÀĪÀÅzÀÄ ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ. CªÀÅ
F ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉæÃmï gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀAUÀ滹 ElÄÖPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. F ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀPÀëPÀgÀÄ
¸Éë¹zÁUÀ, ±ÀQÛAiÀÄÄ ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀUÀ¼À°è ªÉÄîPÉÌ ¸ÀAZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå, ±ÀQÛAiÀÄ F

is
re S
ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄ°è §ºÀÄvÉÃPÀ ±ÉÃ. 90 gÀµÀÄÖ ±ÀQÛAiÀÄÄ ¥ÀÄ£ÀB §¼À¹PÉƼÀî¯ÁUÀzÀ GµÀÚzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è
¥Àj¸ÀgÀzÀ°è £ÀµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀzÀ°è ªÉÄïÉÃjzÀAvÉ, ¥Àæw ºÀAvÀzÀ°è §¼ÀPÉUÉ MzÀUÀĪÀ
B
bl
±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀzÀ°è MzÀUÀĪÀ MlÄÖ ±ÀQÛAiÀÄ
be T

¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÉêÀ® ±ÉÃ.10 gÀµÀÄÖ ªÀiÁvÀæ ªÀÄÄA¢£À ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

pu
K

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: GvÁàzÀPÀ ¸À¸ÀåªÉÇAzÀgÀ°è, 10,000 WÀlPÀUÀ¼ÀµÀÄÖ DºÁgÀ ±ÀQÛ EzÀÝgÉ ªÀÄÄA¢£À
ºÀAvÀzÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¨sÀPÀëPÀPÉÌ zÉÆgÀPÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1,000 WÀlPÀUÀ¼À¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.
©

¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀPÉÌ zÉÆgÀPÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÉêÀ® 100 WÀlPÀUÀ¼À¶ÖgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ

vÀÈwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀPÉÌ zÉÆgÀPÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÉêÀ® 10 WÀlPÀUÀ½¶ÖgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¥Àæw±ÀvÀ
ºÀvÀÛgÀ ¤AiÀĪÀÄ (10% law) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄįÁUÀÄvÀÛzÉ.
t to
No

avÀæ. 2.4 ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAZÁgÀ

17
 »ÃUÁV ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAZÁgÀªÀÅ KPÀªÀÄÄRªÁVzÀÄÝ ¥Àæw ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀzÀ°è
§¼ÀPÉUÉ MzÀUÀzÀ GµÀÚzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ±ÀQÛAiÀÄÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄÃ
DºÁgÀ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £Á®ÌQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀÅ¢®è. C¥ÀgÀÆ¥ÀPÉÌ
PÉ®ªÉǪÉÄä DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è ZÀvÀÄxÀðPÀ ¨sÀPÀëPÀ JA§ LzÀ£Éà ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀ PÀAqÀħgÀ§ºÀÄzÀÄ.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 2.5 LzÀÄ ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½

D¯ÉÆÃa¹: ¤ÃªÀÅ E°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrgÀĪÀ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ

ZÀvÀÄxÀðPÀ ¨sÀPÀëPÀ EgÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ?

¥Àj¸ÀgÀzÀ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?

to

««zsÀ ¥ÉÇõÀuÁ ¸ÀÛgÀUÀ¼À°ègÀĪÀ fëUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À DºÁgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯ÉÃ

w½zÀÄPÉÆAr¢ÝÃj. F ¸ÀA§AzsU À ¼
À ÄÀ ±ÀQA Û iÀÄ ¸ÀAZÁgÀ ªÀiÁvÀªæ ®À zè ,É ¥Àwæ ¥ÉÆõÀuÁ¸Àg Û z
À °
À £è À fëUÀ¼À
¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ fêÀgÁ²AiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÆ É ArªÉ.É F ¸ÀA§AzsU À ¼À £À ÄÀ ß £ÀPëU
É ¼
À À gÀÆ¥Àz°
À è ¥Àwæ ¤¢ü¹zÁUÀ,
t

EªÀÅ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼À DPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀzÀ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ

No

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼À°è GvÁàzÀPÀ fëUÀ¼ÀÄ vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. ««zsÀ ºÀAvÀzÀ

¨sPÀ ëPÀ À fëUÀ¼ÄÀ ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀU¼À £À ÄÀ ß ¥Àw
æ ¤¢ü¸ÄÀ vÀÛª.É ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÀÈwÃAiÀÄPÀ CxÀªÁ ZÀvÄÀ xÀðPÀ
¨sÀPÀëPÀ fëUÀ¼ÀÄ ¦gÀ«Äqï£À vÀÄvÀÛ vÀÄ¢AiÀÄ°è EgÀÄvÀÛªÉ.
¥Àæw ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ¤¢ðµÀÖ ¸ÀܼÀ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ««zsÀ
§UÉAiÀÄ fëUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ gÀa¸À¯ÁzÀ ¦gÀ«ÄqïUÀ½UÉ ¸ÀASÁå ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
ºÉ¸ÀgÀÄ. §ºÀÄvÉÃPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À°è, §ºÀÄvÉÃPÀ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À°è£À ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀUÀ¼À°è
P˻
æ ÄÀ ªÁV fëUÀ¼À ¸ÀASÉå PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀASÁå ¦gÀ«Äqï £ÉÃgÀªÁV EgÀÄvÀz
Û .É

18
 vÀÈwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ
T4

d
¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ
T3

he
¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ

is
re S
T2
B
bl GvÁàzÀPÀgÀÄ
T1
be T
pu
K

avÀæ 2.6 £ÉÃgÀªÁzÀ ¸ÀASÁå ¦gÀ«Äqï

  ¥ÀgÁªÀ®A© DºÁgÀ ¸Àg¥

À ½
À AiÀÄ£ÀÄß UÀªÄÀ ¤¹. E°è ¸ÀASÁå ¦gÀ«Äqï vÀ¯PÉ ¼
É PÀ ÁVzÉ. (avÀæ 2.7).
©

¥Àw æ ¥ÉÆõÀuÁ¸Àg Û z
À °
À £
è À fëUÀ¼À MlÄÖ eÉÊ«PÀ vÀÆPÀª£ À ÄÀ ß ¥ÀjUÀt¹Â gÀa¸À¯ÁzÀ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼£ À ÄÀ ß
fêÀgÁ²AiÀÄ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÄÀ JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁUÀÄvÀÛz.É §ºÀÄvÉÃPÀ DºÁgÀ ¸Àg¥ À ½
À UÀ¼° À è F ¦gÀ«Äqï
£ÉÃgÀªÁVAiÉÄà EgÀÄvÀz
Û .É d®¥Àj¸Àgª À åÀ ª¸
À ÜÉ AiÀÄ°è£À PÉ®ªÀÅ DºÁgÀ ¸Àg¥ À ½
À UÀ¼°
À è EzÀÄ vÀ¯PÉ ¼É U
À ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ

vÀÈwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ
to

¢éwÃAiÀÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ
t

¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¨sÀPÀëPÀgÀÄ
No

GvÁàzÀPÀgÀÄ

avÀæ 2.7 vÀ¯ÉPɼÀUÁzÀ ¸ÀASÁå ¦gÀ«Äqï

19
 ¥Àæw ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀzÀ°è §¼ÀPÉUÉ MzÀUÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß DzsÀj¹ gÀa¸À¯ÁUÀĪÀ
¦gÀ«ÄqïUÀ½UÉ ±ÀQÛAiÀÄ ¦gÀ«ÄqïUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è
AiÀiÁªÀÅzÉà DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÉ ±ÀQÛAiÀÄ ¦gÀ«Äqï ¸ÀzÁ £ÉÃgÀªÁVAiÉÄà EgÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯ÉÃ
w½¢gÀĪÀAvÉ ¥Àæw ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀzÀ°ègÀĪÀ MlÄÖ ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ±ÉÃPÀqÁ ºÀvÀÛ gÀµÀÄÖ ªÀiÁvÀæ
ªÀÄÄA¢£À ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉ DUÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄà EzÀPÉÌ PÁgÀt.

d
eÉÊ«PÀ ¸ÀAªÀzsÀð£É

he
DºÁgÀ ¸À g À ¥ À ½ UÀ ¼ À ° è PÉ Ã ªÀ ® ¥É Æ ÃµÀ P ÁA±À U À ¼ À Ä ªÀ i ÁvÀ æ «¤ªÀ Ä AiÀ Ä ªÁUÀ Ä ªÀ Å ¢®è .
PÉ®ªÉǪÉÄä «µÀPÁj ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ MAzÀÄ ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÉÆõÀuÁ ¸ÀÛgÀPÉÌ

is
re S
ªÀUÁðªÀuÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. EAxÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ºÁ¤PÁgÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÁgÀvÉ ªÉÄð£À
B
bl
¸ÀÛgÀUÀ½UÉ ¸ÁUÀÄwÛzÀÝAvÉ ºÉZÀÄÑvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
be T

DDT, ¥ÁzÀgÀ¸À, PÁåräAiÀÄA ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ºÁ¤PÁgÀPÀ CxÀªÁ ªÀiÁ°£ÀåPÁgÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À

pu

K

¸ÁgÀvÉAiÀÄÄ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ MAzÉÆAzÀÄ PÉÆArAiÀÄ°è ªÉÄÃ¯É ¸ÁUÀÄwÛzÀÝAvÉ, PÀæªÉÄÃt ºÉZÀÄÑvÁÛ

©

ºÉÆÃUÀĪÀ F ¥ÀæQæAiÉÄUÉ eÉÊ«PÀ ¸ÀAªÀzsÀð£É (biomagnification) JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.

eÉÊ«PÀ ¸ÀAªÀzsÀð£ÉUÉ CvÀåAvÀ ¥ÀjavÀ GzÁºÀgÀuÉ JAzÀgÉ §ºÀÄvÉÃPÀ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À°è

EAzÀÄ £ÁªÀÅ PÁtÄwÛgÀĪÀ rrn ¸ÁgÀvÉAiÀÄ KjPÉ. «±ÉõÀªÁV ¸ÉƼÉîUÀ¼À£ÀÄß ¤£ÁðªÀĪÀiÁqÀ®Ä
QÃl£Á±ÀPÀ DDT AiÀÄ£ÀÄß «ªÉÃZÀ£ÁgÀ»vÀªÁV §¼À¹gÀĪÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV EAzÀÄ ¸ÀtÚ «ÄãÀÄUÀ¼À
ºÁUÀÆ ºÀQÌUÀ¼À zÉúÀzÀ°è£À CAUÁA±ÀUÀ¼À°è DDT ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ UÉÆÃZÀj¹zÉ. DDT
to

vÁAiÀÄA¢gÀ JzɺÁ°£À®Æè ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ.

t

eÉÊ«PÀ ¸ÀAªÀzsÀð£ÉAiÀÄÄ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À°ègÀĪÀ ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀªÀ£ÀÄß ºÁ¼ÀÄUÉqÀªÀÅvÀÛzÉ.

No

«±ÉõÀªÁV CzÀÄ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ ªÉÄð£À ¸ÀÛgÀUÀ¼À°ègÀĪÀ fëUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¥ÀjuÁªÀÄ
©ÃgÀÄvÀÛzÉ.

20
 ««zsÀ fêÀ¸ÀÛgÀUÀ¼À°è
r.r.n. ¸ÁAzÀævÉ

d
is he
re S B
bl
be T

avÀæ: 2.8 r.r.n AiÀÄ eÉÊ«PÀ ¸ÀAªÀzsÀð£É

pu
K

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ppm = parts per million

©

ZÀlĪÀnPÉ 2.6
eÉÊ«PÀ¸ÀAªÀzsÀð£ÉUÉ E£ÀÆß ºÉaÑ£À GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆr.
«¸ÀÛj¹zÀ PÀ°PÁ ZÀlĪÀnPÉ :
to

¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ PÉgÉ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¨sÉÃn PÉÆr. C°è£À eÉÊ«PÀ & CeÉÊ«PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀnÖªÀiÁr. C°ègÀ§ºÀÄzÁzÀ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀeÁ®UÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
t
No

 fëUÀ¼À C¹ÛvÀézÀ°è ¤Ãj£À ªÀĺÀvÀé

 ¥Àj¸ÀgÀzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀzÀ°è ¤Ãj£À DPÀgÀUÀ¼À ¥ÁvÀæ
 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fëUÀ¼À GUÀªÀÄzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀPÀ ±ÉʪÀ®UÀ¼À ªÀĺÀvÀé
 fëUÀ¼À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀæwªÀvÀð£ÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ
 ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄ ºÀjªÀÅ

21
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥À±
æ ßÉ UÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ ¸ÀjAiÀiÁzÀ GvÀg
Û ª
À £
À ÄÀ ß
Dj¹
1. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ°è ¸ÀÆPÀÛ fëAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁr.
ºÀÄ®Äè → → PÀ¥Éà→ ºÁªÀÅ → ºÀzÀÄÝ

d
J. fAPÉ ©. ºÀ°è

he
¹. «ÄqÀvÉ r. E°
2. EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ «WÀlPÀ fë

is
re S
J. ²°ÃAzsÀæ ©. ±ÉʪÀ®
B
¹. ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁ r. QÃl
bl
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
be T
pu
1. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß _________________ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
K

2. ¥Àj¸ÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ® WÀlPÀ ______________ .

©

3. MAzÉà ¥Àæ¨sÉÃzÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ fëUÀ¼À UÀÄA¥À£ÀÄß ______________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

4. ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ PÀÆr _________________ DUÀÄvÀÛzÉ.
5. ¥ÀgÁªÀ®A© DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è ¸ÀASÁå ¦gÀ«Äqï ________ DVgÀÄvÀÛzÉ.
III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹
1. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fë G½¢gÀ®Ä PÁgÀtªÁVgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
to

2. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀƦ¹.
C. ²¯ÁªÀgÀt D. fë¸ÀAzÀt E. fë¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ F. DºÁgÀeÁ®
t

G. ¥ÉÆõÀuÁ¸ÀÛgÀ
No

3. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀgÉãÀÄ ?

4. r. r. n AiÀÄ §¼ÀPÉ ¸ÀÆPÀÛªÀ®è KPÉ ?
5. MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß gÀa¹.
6. ¨sÀÆ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è J¯Áè ¸À¸ÁåºÁj ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ £Á±ÀªÁzÀgÉ K£ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ ?
7. AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àj¸Àgª
À åÀ ª¸
À ÜÉ AiÀÄ ªÉÆzÀ®£Éà ¥ÉÆõÀuÁ¸Àg
Û z
À °
À è ºÀ¹gÀÄ ¸À¸åÀ U¼
À ÄÀ PÀAqÀħgÀÄvÀª
Û .É
PÁgÀt PÉÆr.


22
 CzsÁåAiÀÄ 3
¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÀZÀ£É
¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÀZÀ£É

d
qÁ®Ö£ïgÀ £ÀÆåQèAiÀiÁ£ïUÀ¼ÀÄ J¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ (-)
DzsÁgÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

he
¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå
eÉ.eÉ. xÁªÀÄì£ïgÀ «¸Àdð£Á

is
£À½PÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ZÉÊvÀ£Àå ªÀÄlÖUÀ¼ÀÄ
re S
¥ÉÆæÃmÁ£ïUÀ¼ÀÄ(+) £ÀÆåmÁæ£ïUÀ¼ÀÄ
B
bl
UÉÆïïعÖãïgÀ zsÀ£ÁUÀæ
QgÀtUÀ¼À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå
be T
pu
K

gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïðgÀ ⍺- QgÀtUÀ¼À
ZÀzÀgÀÄ«PÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
©

ZÁqï«PïjAzÀ £ÀÆåmÁæ£ï
C£ÉéõÀuÉ

¨ÉÆÃgï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀj

J¯Áè ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ ¸ÀÆPÀëöä PÀtUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖzÉ JAzÀÄ

to

ªÉÆzÀ°UÉ ¸ÀÆa¹zÀªÀgÀÄ IĶ PÀuÁzÀgÀªÀgÀÄ JAzÀÄ w½¢zÉÝêÉ. ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ°è '¥ÀgÀªÀÄ' JAzÀgÉ

PÉÆ£ÉAiÀÄ CxÀªÁ CAwªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 'CtÄ' JAzÀgÉ PÀt.
PÀuÁzÀgª À g
À ÄÀ «±ÀézÀ ¨sËvÀzª
æÀ åÀ ªÅÀ ‘PÀt’UÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®n
à z
Ö É JAzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ¥Àw
æ ¥Á¢¹zÀªg
À ÄÀ .
t
No

MAzÀÄ PÀÄvÀƺÀ®PÁj PÀxÉAiÀÄ ¥ÀPæ ÁgÀ PÀuÁzÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ªÉÄ®ÄèvÁÛ, £ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÁUÀ
MAzÀÄ WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉÊAiÀÄ°èzÀÝ aPÀÌ ZÀÆgÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß, E£ÀÆß ZÀÆgÀÄ ªÀiÁr,
MAzÀÄ ZÀÆgÀ£ÀÄß ©lÄÖ G½zÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©¸ÁrzÀgÀÄ. »ÃUÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÁUÀ PÉÊAiÀÄ°è
G½zÀ ZÀÆgÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ZÀÆgÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä DUÀ°®è. DUÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß CAwªÀĪÁV «¨sÀf¸À®Ä
C¸ÁzsÀå JA§ D¯ÉÆÃZÀ£É C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ. CªÀgÀÄ F «¨sÀf¸À®Ä C¸ÁzsÀåªÁzÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß ‘PÀt’
JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀªÀÅ ªÀÄÄRåªÁV ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÀ®èzÀ PÉêÀ® vÀPÀðzÀ
vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄzÀÄ. »ÃUÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀ DzsÁgÀªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀ°®è.

23
 Qæ¸ÛÀ ¥ÀǪÀð LzÀ£ÃÉ ±Àvª À iÀ Á£Àz°
À è qɪÆ
É Qæn¸ï JA§ VæÃPï vÀve éÀ ÁÕ¤ EzÉà ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ£A É iÀÄ£ÀÄß
ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛªÉÇAzÀ£ÀÄß «¨sÀf¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀAvÉ CAwªÀĪÁV «¨sÀf¸À®Ä C¸ÁzsÀåªÁzÀ
¸ÀÆPÀë÷äPÀtªÉÇAzÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JAzÀÄ CªÀgÀÄ AiÉÆÃa¹zÀgÀÄ. F ¸ÀÆPÀë÷äPÀtªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ
‘¥ÀgÀªÀiÁtÄ’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. J¯Áè ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½AzÀ ªÀiÁrªÉÉ.
ºÁUÁzÀgÉ J¯Áè ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ MAzÉà jÃwAiÀÄ°ègÀÄvÀÛªÉAiÉÄ? CªÀÅ MAzÀ£ÉÆßAzÀÄ
ºÉÆîÄvÀÛªÉAiÉÄÃ? F PɼÀV£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ CzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 3.1
²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ 500 mL ©ÃPÀj£À°è ¸Àé®à ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CzÀPÉÌ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ

d
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¯ÉÆúÀUÀ¼À ¸ÀtÚ ZÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁQj. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j? ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ

he
AiÀiÁªÀ ¯ÉÆúÀzÀ ªÀvÀð£É ªÉÃUÀªÁVzÉ?
ZÀlĪÀnPÉ 3.2
²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯ÉAiÀÄ ZÀªÀÄZÀzÀ°è (spatula) ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï

is
re S
¯ÉÆúÀzÀ ¸ÀtÚ ZÀÆgÉÆAzÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ Gj¹j. ªÉÄVßòAiÀĪÀiï ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß EPÀ̼ÀzÀ°è
»rzÀÄPÉÆAqÀÄ Gj¹j. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j? AiÀiÁªÀÅzÀÄ ªÉÃUÀªÁV GjAiÀÄÄvÀÛzÉ?
B
bl
eÁé¯ÉAiÀÄ §tÚ JgÀqÀÆ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è MAzÉà DVzÉAiÉÄÃ? ¸ÉÆÃrAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA
JgÀqÀÆ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÆ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖªÉ. JgÀqÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸Àé¨sÁªÀ MAzÉÃ
be T
pu
DVzÉAiÉÄ? ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸Àé¨sÁªÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVzÉ JAzÀÄ F ªÉÄð£À
K

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ.
F ªÉÄð£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß JZÀÑjPɬÄAzÀ PÉÊUÉƽî.
©

MAzÉà jÃwAiÀÄ ¥Àgª À iÀ ÁtÄUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖgÄÀ ªÀ ªÀ¸ÄÀ Û«UÉ ‘zsÁvÀÄ’ (ªÀÄÆ®ªÀ¸ÄÀ )Û J£ÀÄߪÀgÄÀ .
FªÀgÉUÉ w½¢gÀĪÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå 118. CªÀÅUÀ¼À°è 90 zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ¤¸ÀUÀðzÀ°è ®¨sÀåªÁzÀgÉ
G½zÀ zsÁvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯ÉAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹zÀÄzÁVzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : D¸ÀÖmÉÊ£ï ªÀÄvÀÄÛ mÉQßòAiÀÄA zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ Cw PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¤¸ÀUÀðzÀ°è
zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß 90 ¸Áé¨sÁ«PÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖUÉ ¸ÉÃj¹®è. DzÁUÀÆå mÉQßòAiÀÄA£ÀÄß
PÀÈvÀPÀªÁV GvÁࢸÀ§ºÀÄzÀÄ.
to

ZÀlĪÀnPÉ 3.3
¤ÃªÀÅ ¢£À¤vÀåzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ zsÁvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj. CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAPÉÃvÀ
ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
t

¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀ
No

EAUÉèAqï£À gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛçdÕ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¯ÉAiÀÄ G¥ÁzsÁåAiÀÄ eÁ£ï qÁ®Ö£ï 1803 gÀ°è CªÀgÀ
¥ÀA
æ iÉÆÃUÀ CxÉÊð¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ ¹zÁÞAvÀzÀ ªÀÄÄRå
DzsÁgÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ (postulates) F PɼÀV£ÀAwªÉ.
1. zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÉA§ ¸ÀÆPÀë÷äªÁzÀ, C¨sÉÃzÀåªÁzÀ PÀtUÀ½AzÀ PÀÆrªÉ.
2. ¤¢ðµÀÖ zsÁvÀÄ«£À J¯Áè ¥Àgª À iÀ ÁtÄUÀ¼Æ
À MAzÉà DPÁgÀ, zÀª
æ åÀ gÁ² ªÀÄvÀÄÛ UÀÄt®PÀt
ë UÀ¼£
À ÄÀ ß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ EvÀgÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«VAvÀ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÀÛªÉ.
3. MAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÁßV
¥ÀjªÀwð¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è.

24
 4. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÇuÁðAPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è ¸ÀAAiÉÆÃUÀ
ºÉÆA¢ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ.
5. ¥ÀgÀªÀiÁtĪÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ®Æ ¸ÁzsÀå«®è CxÀªÁ ®AiÀÄUÉƽ¸À®Æ ¸ÁzsÀå«®è.
zÀæªÀåUÀ¼À ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß CjAiÀÄĪÀ°è qÁ®Ö£ÀßgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀªÀÅ ¥ÀæxÀªÀÄ
ªÉÄÊ°UÀ®Äè. 19£Éà ±Àvª À iÀ Á£ÀzÀ «eÁÕ¤UÀ½UÉ zÀª æ åÀ U¼À À ¸Àé¨Ás ªÀª£À ÄÀ ß CzsåÀ AiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÌÉ
EzÀÄ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
¥ÀgÀªÀiÁtÄ ºÉÃVgÀÄvÀÛzÉ? ¥ÀgÀªÀiÁtĪÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£À: «¨sÀf¸À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉAiÉÄÃ?

d
ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À M¼ÀgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀßjAiÀÄ®Ä «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ

he
±ÀPg
ÛÀ ÁzÀgÄÀ . ¥Àgª
À iÀ ÁtÄ ¸ÀAgÀZ£ À A
É iÀÄ CjªÀÅ zÀª
æ åÀ U¼À À ¸Àé¨Ás ªÀzÀ »A¢£À C£ÉÃPÀ gÀº¸ À åÀ U¼
À À
C£ÁªÀgÀtPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ.

is
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀtUÀ¼ÀÄ eÉ. eÉ. xÁªÀÄì£ï gÀªÀgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
re S
¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£ÉƼÀVgÀĪÀ aPÀÌ PÀtUÀ¼À D«µÁÌgÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ §UÉÎ FUÀ £ÁªÀÅ w½AiÉÆÃt.
B
bl
eÉ.eÉ. xÁªÀÄì£ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀÄ «¸Àdð£Á £À½PÉ G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß §¼À¹ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß
be T

ªÀiÁrzÀgÀÄ.
pu

K
t ©to
No

.
avÀæ 3.1 PÁåxÉÆÃqï QgÀtUÀ¼À GvÁàzÀ£É

«¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄÄ 15 cm GzÀÝ ªÀÄvÀÄÛ 3 cm ªÁå¸ÀzÀ UÁf£À PÉƼÀªÉAiÀiÁVzÀÄÝ, ¤ªÁðvÀ

¥ÀA¦£ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð ºÉÆA¢zÉ. UÁf£À £À½PÉAiÀÄ JgÀqÀÄ vÀÄ¢UÀ½UÉ ¯ÉÆúÀzÀ «zÀÄåzÀUÀæUÀ¼À£ÀÄß
C¼ÀªÀr¹gÀÄvÁÛgÉ.
eÉ.eÉ.xÁªÀÄì£ïgÀªÀgÀÄ «¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄ M¼ÀV£À MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁr ºÉaÑ£À «zÀÄåvï
«¨sÀªÁAvÀgÀªÀ£ÀÄß (voltage) ¥ÀæAiÉÆÃV¹zÀgÀÄ. UÁf£À £À½PÉAiÀÄ zsÀ£ÁUÀæzÀ vÀÄ¢AiÀÄÄ ºÀ¹gÀÄ
§tÚzÀ ¨É¼ÀQ¤AzÀ ¨É¼ÀUÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀÝ£ÀÄß CªÀgÀÄ UÀªÀĤ¹zÀgÀÄ. IÄuÁUÀæ¢AzÀ ºÉÆ«ÄäzÀ
25
 QgÀtUÀ¼ÀÄ UÁf£À ªÉÄïÉäöÊUÉ §rzÀÄ ºÀ¹gÀÄ §tÚzÀ ¨É¼ÀQUÉ PÁgÀtªÁVvÀÄÛ. «¸Àdð£Á £À½PÉAiÀÄ
IÄuÁUÀæ¢AzÀ ºÉÆgÀºÉƪÀÄÄäªÀ QgÀtUÀ¼À ¥ÀæªÁºÀPÉÌ PÁåxÉÆÃqï QgÀtUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. (avÀæ
3.1 £ÀÄß £ÉÆÃr)«¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß zsÀ£ÀªÀÄÆ®PÉÌ ¸ÉÃj¹zÀgÉ, D ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß
zsÀ£ÁUÀæ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
IÄuÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è eÉ.eÉ xÁªÀÄì£ï VgÀVlÖ¯É (paddle wheel)
AiÀĤßj¹zÁUÀ CzÀÄ wgÀÄUÀ¯ÁgÀA©ü¹vÀÄ. (avÀæ 3.2£ÀÄß £ÉÆÃr) DzÀÝjAzÀ IÄuÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÀÄ
AiÀiÁAwæPÀ ZÀ®£É ºÉÆA¢zÀ PÀtUÀ¼À ¥ÀæªÁºÀ JAzÀÄ CªÀgÀÄ ¤tð¬Ä¹zÀgÀÄ.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

VgÀVlÖ¯É
avÀæ 3.2 PÁåxÉÆÃqï QgÀtUÀ¼À PÀt ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÀÄß w½¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
©

IÄuÁUÀæ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß «zÀÄåvï PÉëÃvÀæPÉÌ M¼À¥Àr¹zÁUÀ CªÀÅ zsÀ£ÁUÀæzÀ PÀqÉUÉ ZÀ°¹zÀªÀÅ.

EzÀjAzÀ PÁåxÉÆÃqï QgÀtUÀ¼ÀÄ IÄt«zÀÄåvï CA±À ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÁV eÉ. eÉ xÁªÀÄì£ïgÀªÀgÀÄ
¤tð¬Ä¹zÀgÀÄ.
t to
No

avÀæ 3.3 IÄuÁUÀæ QgÀtUÀ¼À IÄt DªÉñÀ «zÀÄåvï CA±ÀvÉ w½AiÀÄĪÀ

¥ÀæAiÉÆÃUÀ
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ C¤®UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹, ªÉÄð£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹zÁUÀ®Æ
eÉ.eÉ.xÁªÀÄì£ïgÀªÀgÀÄ CzÉà ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ. F PÀtUÀ½UÉ CªÀgÀÄ ‘E¯ÉPÁÖç£ï’UÀ¼ÉAzÀÄ
26
ºÉ¸Àj¹zÀgÀÄ. E¯ÉPÁÖç£ï IÄt«zÀÄåzÀA±ÀzÀ PÀtªÁVzÉ. EzÀÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï PÀtQÌAvÀ ºÀUÀÄgÀªÁVzÉ.
EzÀgÀ gÁ² ºÉÊqÉÆÃæ d£ï ¥ÀgªÀ iÀ ÁtÄ«UÉ ºÉÆð¹zÀgÉ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀz
Û .É F ¥ÀA
æ iÉÆÃUÀzÀ
ªÀÄÆ®PÀ eÉ.eÉ.xÁªÀÄì£ïgÀªÀgÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ C¨sÉÃzÀåªÀ®è ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ Cwà ¸ÀÆPÀë÷ä PÀtUÀ½AzÀ
PÀÆrzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¹zÀgÀÄ. E¯ÉPÁÖç£ï D«µÁÌgÀzÀ £ÀAvÀgÀ qÁ®Ö£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀzÀ
ªÉÆzÀ®£Éà ºÉýPÉ C¹AzsÀĪÁ¬ÄvÀÄ.
¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è zsÀ£À«zÀÄåvï PÀtzÀ EgÀÄ«PÉ:
MAzÀ Ä ¥À g À ª À i ÁtĪÀ Å PÉ Ã ªÀ ® E¯É P ÁÖ ç £ ïUÀ ½ AzÁVzÀ Ý gÉ zÀ æ ª À å UÀ ¼ À Ä IÄt«zÀ Ä åzÀ A ±À

d
¥ÉæÃjvÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. DzÀgÉ ªÁ¸ÀÛªÀªÁV J¯Áè ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ «zÀÄåvï

he
vÀl¸ÀܪÁVgÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÁzÀgÉ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ zsÀ£À«zÀÄåzÀA±ÀzÀ PÀtUÀ½AzÀ PÀÆrgÀ¨ÉÃPÀ®èªÉÃ?
EzÀ£ÀÄß ¥Àj±ÉÆâü¸À®Ä UÉÆïïعÖÃ£ï ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÉÇAzÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ.
.

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 3.4 zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼À GvÁàzÀ£É

to

1886gÀ°è UÉÆïïØ ¹ÖÃ£ï «¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄ°è gÀAzsÀæAiÀÄÄvÀ IÄuÁUÀæ (perforated

cathode) «gÀĪÀ «¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß £ÀqɹzÀgÀÄ. DUÀ
CªÀgÀÄ IÄuÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀ ¢QÌUÉ «gÀÄzÀÞªÁV ZÀ°¸ÀĪÀ PÉ®ªÀÅ QgÀtUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w
t

¥Àqz
É g À ÄÀ . F QgÀtUÀ¼£
À ÄÀ ß CªÀgÄÀ Då£ÉÆÃqï QgÀtUÀ¼ÄÀ CxÀªÁ zs£
À ÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÄÀ JAzÀÄ PÀgz
É g
À ÄÀ .
No

(avÀæ 3.4£ÀÄß £ÉÆÃr) D QgÀtUÀ¼À ¥ÀxÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁV «zÀÄåvï PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹zÁUÀ

CªÀÅ IÄuÁUÀæzÉqÉUÉ «ZÀ°vÀªÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÉÆïïعÖÃ£ï «ÃQë¹zÀgÀÄ.
zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼À DªÉñÀzÀ §UÉÎ ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ wêÀiÁð£ÀPÉÌ §gÀÄ«j? F QgÀtUÀ¼ÀÄ
zsÀ£À«zÀÄåzÀA±ÀzÀ PÀtUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆrzÀÝjAzÀ¯Éà CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.
E¯ÉPÁÖç£ïUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÀgÉ F QgÀtUÀ¼À «ZÀ®£É vÀÄA¨Á PÀrªÉĬÄvÀÄ.Û EzÀÄ AiÀiÁPÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ?
«zÀÄåvïPÉëÃvÀæzÀ IÄuÁUÀæzÀ PÀqÉUÉ zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼À «ZÀ®£ÉAiÀÄÄ «¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄ°è
vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀĪÀ C¤®zÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

27
 FUÀ £ÁªÀÅ Då£ÉÆÃqï QgÀtUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁqÉÆÃt.
1. zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÀÄ zsÀ£À «zÀÄåzÁ«µÀÖ PÀtUÀ½AzÀ PÀÆrªÉ.
2. zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÀÄ «zÀÄåvïPÉëÃvÀæ ªÀÄvÀÄÛ PÁAvÀPÉëÃvÀæUÀ½AzÀ «ZÀ®£ÉUÉƼÀUÁUÀÄvÀÛªÉ.
zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀªÁzÀ PÀtUÀ¼À£ÀÄß (£ÀÆåQèAiÀĸï) ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À
«ZÀ®£ÉAiÀÄÄ IÄuÁUÀæ QgÀtUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÀgÉ vÀÄA¨Á PÀrªÉÄ.
3. zsÀ£ÁUÀæ QgÀtUÀ¼À (zsÀ£ÁªÉñÀPÀtUÀ¼À) «ZÀ®£ÉAiÀÄÄ «¸Àdð£À £À½PÉAiÀÄ°è£À C¤®zÀ
gÁ²AiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. C¤®zÀgÁ² ºÉaÑzÀµÀÆÖ «ZÀ®£É PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.

d
«¸À d ð£À £À ½ PÉ A iÀ Ä °è ºÉ Ê qÉ Æ æ à d£ï C¤®ªÀ £ À Ä ß vÉ U É z À Ä PÉ Æ AqÁUÀ «ZÀ ® £É A iÀ Ä Ä

he
UÀjµÀÖªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À zsÀ£ÁvÀäPÀ PÀtUÀ¼ÀÄ vÀÄA¨Á ºÀUÀÄgÀªÁVªÉ. F
PÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. MAzÀÄ ¥ÉÇæÃmÁ¤£À gÁ²AiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1840 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À

is
re S
gÁ²UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉÇæÃmÁ¤£À DªÉñÀªÀÅ E¯ÉPÁÖç£ï£À DªÉñÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVAiÀÄÆ ºÁUÀÆ
«gÀÄzÀÞªÁVAiÀÄÆ EgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉÇæÃmÁ¤£À zÀæªÀågÁ²AiÀÄ£ÀÄß 1 ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² ªÀiÁ£À (a.m.u)
B
bl
ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¸Á¥ÉÃPÀë DªÉñÀªÀ£ÀÄß +1 JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÉÛêÉ.
be T
pu
E¯ÉPÁÖç£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è ºÉÃUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ ?
K

gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïðgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ :
©

¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è E¯ÉPÁÖç£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼ÀÄ KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ºÀAaPÉAiÀiÁVªÉ JAzÀÄ

ªÉÆzÀ°UÉ ¨sÁ«¸À¯ÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ gÀÄzÀgï¥sÉÇÃqïð ªÀiÁrzÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è
E¯ÉPÁÖç£ï, ¥ÀÇÉ Ãæ mÁ£ï ºÀAaPÉ ¥ÀjPÀ®à£A
É iÀÄ ¥ÀÇwð avÀtæ ªÀ£ßÉ Ã §zÀ¯Á¬Ä¹zÀªÅÀ . gÀÄzÀgï¥sÇÉ Ãqïð
zsÀ£À DªÉñÀ PÀtUÀ¼ÁzÀ D¯ÁÒPÀtªÀ£ÀÄß ¥À槮 ªÉÃUÀ¢AzÀ a£ÀßzÀ vɼÀÄ ºÁ¼ÉAiÉÆAzÀgÀ ªÉÄïÉ
C¥ÀླྀÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. ºÉaÑ£À D¯Áá PÀtUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀxÀ¢AzÀ «ZÀ°vÀUÉƼÀîzÉ a£ÀßzÀ ºÁ¼ÉAiÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃzÀzÝÀ £ÄÀ ß «ÃQë¹zÀgÄÀ . PÉ®ªÀÅ D¯Áá PÀtUÀ¼ÄÀ «±Á®PÉÆãÀz°
À è «ZÀ®£ÉUÆ É AqÀg,É
to

PÉ®ªÉà PÉ®ªÀÅ PÀtUÀ¼ÀÄ §AzÀ ¥ÀxÀzÀ°èAiÉÄà »AzÀPÉÌ ZÀ°¹zÀÄzÀ£ÀÄß gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïð UÀªÀĤ¹zÀgÀÄ.

(avÀæ 3.5£ÀÄß £ÉÆÃr)
t

ªÀÄgÀ½ «ZÀ®£ÉUÉÆAqÀ D¯Ááà PÀtUÀ¼ÀÄ

D¯Ááà PÀtUÀ¼À QgÀtUÀ¼ÀÄ
No

¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ°è ZÀ°¸ÀĪÀ D¯Áà PÀtUÀ¼ÀÄ

vÀªÀÄä ¥ÀxÀ¢AzÀ «ZÀ®£É ºÉÆA¢gÀĪÀ D¯Áá PÀtUÀ¼ÀÄ
PÉÃAzÀæ
vÀªÀÄä ¥ÀxÀ¢AzÀ «ZÀ®£É ºÉÆA¢gÀĪÀ D¯Áá PÀtUÀ¼ÀÄ
¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ°è ZÀ°¸ÀĪÀ D¯Áà PÀtUÀ¼ÀÄ
avÀæ 3.5 gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïðgÀ D¯Áá PÀtUÀ¼À ZÀzÀÄgÀÄ«PÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

28
gÀÄzÀgï¥sÉÇÃqïðgÀªÀgÀ F ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ PÉ®ªÀÅ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ GzÀ㫹zÀªÀÅ.

1. ºÉaÑ£À D¯Áá PÀtUÀ¼ÀÄ a£ÀßzÀ ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃzÀªÀÅ. KPÉ?

2. PÉ®ªÀÅ D¯Áá PÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®¥ÀxÀ¢AzÀ «±Á®PÉÆãÀzÀ°è «ZÀ®£É ºÉÆA¢zÀªÀÅ. KPÉ?

3. PÉ®ªÉà PÉ®ªÀÅ D¯Áá PÀtUÀ¼ÀÄ §AzÀ zÁjAiÀÄ°è »A¢gÀÄVzÀªÀÅ KPÉ?

d
F ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïð ¤uÁð¬Ä¹zÀ, D¢PÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ.

he
1. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À zsÀ£ÁªÉñÀ PÀtUÀ¼ÀÄ, ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À PÉÃAzÀæ¨sÁUÀzÀ°è §A¢ü¸À®ànÖªÉ.
EzÀ£ÀÄß £ÀÆåQèAiÀĸï CxÀªÁ ©ÃdPÉÃAzÀæ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. F PÉÃAzÀæªÀÅ

is
re S
E¯ÉPÁÖç£ïUÀ½AzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀjAiÀÄ®ànÖzÉ.
B
bl
2. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À UÁvÀæPÉÌ ºÉÆð¹zÀgÉ ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ UÁvÀæªÀÅ vÀÄA¨Á aPÀÌzÀÄ.
be T
pu
3. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À ºÉaÑ£À zÀæªÀågÁ²AiÀÄÄ ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ°è PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVzÉ.
K

4. £ÀÆåQèAiÀĸï CxÀªÁ ©ÃdPÉÃAzÀæ zsÀ£À«zÀÄåzÁªÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ

©

zsÁvÀÄUÀ¼À°è EzÀgÀ zsÀ£À«zÀÄåzÁªÉñÀzÀ ¥ÀjªÀiÁtªÀÅ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.

5. «zÀÄåvï vÀl¸ÀÜ ¥ÀgÀªÀiÁt«£À ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ ºÉÆgÀV£À E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ
©ÃdPÉÃAzÀæzÀ M¼ÀV£À zsÀ£À «zÀÄåzÀA±ÀzÀ PÀtUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

PÉêÀ® E¯ÉPÁÖç£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼À EgÀÄ«PɬÄAzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À

to

zÀæªÀågÁ²AiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ®Ä C¸ÁzsÀåªÉA§ÄzÀ£ÀÄß gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïð UÀªÀĤ¹zÀgÀÄ.

¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À°è ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼À zÀæªÀågÁ²UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¨ÉÃgÉ vÀl¸ÀÜ PÀtUÀ¼À EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß
gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïð ªÀÄÄ£ÀÆìa¹zÀÝgÀÄ. 1932gÀ°è eÉêÀiïìZÁqï«Pï JA§ «eÁÕ¤AiÀÄÄ F PÀtUÀ¼À
t
No

EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV vÉÆÃj¹zÀÝ®èzÉà CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘£ÀÆåmÁæ£ï’UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.

©ÃdPÉÃAzÀæzÀ M¼ÀVgÀĪÀ F PÀtªÀÅ ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÉ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ zÀæªÀågÁ²AiÀÄļÀîzÀÄÝ.
£ÀÆåQèAiÀĸï£À°è ¥ÉÆæÃmÁ£ÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ EªÀÅ EgÀÄvÀÛªÉ.

29
 ZÀlĪÀnPÉ 3.4
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 PÉÆõÀÖPÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr.

¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À PÀtUÀ¼ÀÄ D«µÀÌj¹zÀªÀgÀÄ «zÀÄåzÁªÉñÀzÀ «zsÀ gÁ²

¥ÉÇæÃmÁ£ï
£ÀÆåmÁæ£ï

d
E¯ÉPÁÖç£ï

he
gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïð£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß §ºÀ¼ÀµÀÄÖ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ M¦àPÉƼÀî°®è.
©ÃdPÉÃAzÀæzÀ ¸ÀÄvÀÛ wgÀÄUÀĪÀ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ. EzÀgÀ

is
¥ÀjuÁªÀĪÁV E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ £ÀÆåQèAiÀĸï PÀqÉUÉ J¼ÉAiÀÄ®àlÄÖ CAwªÀĪÁV £ÀÆåQèAiÀĸï£ÉÆA¢UÉ
re S
rQÌ ºÉÆqÉzÀÄ CAvÀåUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. CzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À £Á±ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïð
B
bl
¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀ°è «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀPÁÌV
ºÉƸÀ ¹zÁÞAvÀ ªÀÄAr¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
be T
pu
DAvÀjPÀ gÀZÀ£ÉUÀ½UÀ£ÀĸÁgÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃrzÀ D¼ÀvÉUÉ vÀPÀÌAvÉ ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀ®àlÖ ¥ÀæwPÀÈwAiÀÄÄ
K

ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß D¼ÀªÁV CjAiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

©

1913gÀ°è ¤Ã¯ïì ¨ÉÆÃgïgÀªÀjAzÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥Àr¸À®àlÖ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß ‘¨ÉÆÃgï

¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀj’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. F ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¹zÁÞAvÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ
1. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ ¸ÀÄvÀÛ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀxÀUÀ¼À°è
¸ÀÄvÀÄÛvÀÛªÉ. F ¥ÀxÀUÀ¼À£ÀÄß `PÀPÉëUÀ¼ÀÄ' J£ÀÄߪÀgÀÄ. ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ CvÀåAvÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ
¥ÀæxÀªÀÄ PÀPÉë ‘K’ DVzÉ. £ÀAvÀgÀzÀ PÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀĪÁV L,M,N,O....JAzÀÄ
ºÉ¸Àj¸À¯ÁVzÉ.
to

2. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÀPÉëAiÀÄ°ègÀĪÀ E¯ÉPÁÖç£ï MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀjªÀiÁtzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß

ºÉ Æ A¢gÀ Ä vÀ Û z É . ºÉ a Ñ £ À ±À Q Û ª À Ä lÖ z À PÀ P É ë A iÀ Ä °è g À Ä ªÀ E¯É P ÁÖ ç £ ï, £À Æ åQè A iÀ Ä ¸ï£À
t

¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°ègÀĪÀÅzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.

No

3. E¯ÉPÁÖç£ï vÀ£ßÀ PÀPëA

É iÀÄ°è ¸ÀÄvÀÄÛwÛgÄÀ ªÀªg
À U
É ,É E¯ÉPÁÖç£ï£À ±ÀQÛ ¹Ügª
À ÁVgÀÄvÀÛz.É DzÀÄzÀjAzÀ
F PÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀ±ÀQÛAiÀĪÀÄlÖ (ZÉÊvÀå£Àå ªÀÄlÖ) JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
¥À æ w AiÉ Æ AzÀ Ä PÀ P É ë A iÀ Ä Ä UÀ j µÀ Ö ‘2n 2’ E¯É P ÁÖ ç £ïUÀ ¼ À £ À Ä ß ºÉ Æ A¢gÀ Ä vÀ Û z É JAzÀ Ä
¤Ã¯ïì ¨ÉÆÃgï ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ. E°è 'n' JAzÀgÉ PÀPÉëUÀ¼À ¸ÀASÉå. GzÁºÀgÀuÉUÉ ªÀÄÆgÀ£Éà PÀPÉë JAzÀgÉ
n = 3. F PÀPÉëAiÀÄ°è ºÉZÉÑAzÀgÉ 2×32 = 18 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ CxÀð M PÀPÉëAiÀÄ°è 18
QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ½gÀĪÀÅ¢®è. N PÀPÉëAiÀÄ°ègÀĪÀ MlÄÖ UÀjµÀ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß
¯ÉPÀÌZÁgÀ ªÀiÁr.
30
 vÀl¸ÀÜ PÉÆèÃj£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è 17 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ½ªÉ JAzÀÄ ¤ÃªÀÅ PÀ°w¢ÝÃj. ¤Ã¯ïì
¨ÉÆÃgï ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, 17 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À°è K PÀPÉëAiÀÄÄ 2 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
L PÀPÉëAiÀÄÄ 8 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. G½zÀ 7 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ PÀPÉëAiÀiÁzÀ M
PÀPÉëAiÀÄ°ègÀÄvÀÛªÉ. EzÀ£ÀÄß avÀæ 3.6 ©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©
to

avÀæ 3.6 PÉÆèÃj£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è E¯ÉPÁÖç£ï ºÀAaPÉ

ZÀlĪÀnPÉ 3.5
t

¤ÃªÀÅ ¸À®ágï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À E¯ÉPÁÖç£ï ºÀAaPÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß §gɬÄj.

No

¤Ã¯ïì ¨ÉÆÃgï ªÀiÁzÀjAiÀÄ C£ÀAvÀgÀ §A¢gÀĪÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß

¸ÀAQë¥ÀÛUÉƽ¹zÁUÀ, £ÀªÀÄUÉ w½AiÀÄĪÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼ÉAzÀgÉ,

1. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ zÀæªÀåªÀÅ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖzÉ.

2. ¥ÀgÀªÀiÁtĪÀÅ «¨sÀf¸À®Ä C¸ÁzsÀåªÁzÀ PÀtªÀ®è.

31
 ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ gÁ² ¸ÀASÉå

¥ÀgÀªÀiÁtĪÉÇAzÀgÀ ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ°ègÀĪÀ (£ÀÆåQèAiÀĸï) ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß

‘¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. CzÀ£ÀÄß ‘Z’ CPÀëgÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀĪÀgÀÄ. ¥ÀgÀªÀiÁtĪÉÇAzÀgÀ
©ÃdPÉÃAzÀæzÀ°ègÀĪÀ ¥ÉÇæÃmÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåmÁæ£ïUÀ¼À MlÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ‘¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² ¸ÀASÉå’
J£ÀÄߪÀgÀÄ. CzÀ£ÀÄß ‘A’ CPÀëgÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀĪÀgÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zsÁvÀĪÉÇAzÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À
¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß zXA ¸ÀAPÉÃvÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀĪÀgÀÄ. E°è

d
‘X’ JA§ÄzÀÄ zsÁvÀÄ«£À ¸ÀAPÉÃvÀªÁVzÉ.

he
zsÁvÀÄ«£À ¸ÀAPÉÃvÁPÀëgÀzÀ JqÀ PɼÀvÀÄ¢AiÀÄ°è ‘Z’£À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ §® ªÉÄîÄÛ¢AiÀÄ°è
‘A’ £À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

is
re S
ZÀlĪÀnPÉ 3.6
B
bl
F PɼÀUÉ PÉÆnÖgÀĪÀ ¥ÀnÖAiÀÄ°ègÀĪÀ SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁrj.
be T
pu
¥ÉÇæÃmÁ£ÀÄUÀ¼À E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À £ÀÆåmÁæ£ÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² ¸ÁAPÉÃwPÀªÁV
zsÁvÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀÄ
K

¸ÀASÉå ¸ÀASÉå ¸ÀASÉå ¸ÀASÉå ¸ÀASÉå ¸ÀÆa¸ÀĪÀÅzÀÄ

ºÉÊqÉÆæÃd£ï H 1 1 0 1 1 H1
©

»Ã°AiÀĪÀiï
2 2
He
¤AiÀiÁ£ï
10
Ne
AiÀÄÄgÉäAiÀĪÀiï
92 238
U
to

DQìd£ï
8
O
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï
t

11
No

Na
PÁ§ð£ï
6 6
C
gÉÃrAiÀĪÀiï
88 226
Ra
C®Æå«Ä¤AiÀĪÀiï
13 27
Al

32
 ºÉƸÀ ºÉƸÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÃPÀëuÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀj FUÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ
¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉƼÀ¥ÀnÖzÉ. F ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À §UÉÎ ¤ÃªÀÅ ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqɸÀÄ«j.
MAzÀÄ ¥Àgª À iÀ ÁtÄ«£À ©ÃdPÉÃAzÀª
æ ÅÀ ¥ÉÇÃmÁæ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåmÁæ£ïUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ
w½zÀÄPÉÆAr¢ÝÃj. DzÀÝjAzÀ ¥Àgª À iÀ ÁtÄ ¸ÀASÉå §zÀ¯ÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀAvÉ zsÁvÀĪÀÇ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. GzÁºÀgÀuÉUÉ ©ÃdPÉÃAzÀæªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ CzÀÄ
°ÃyAiÀĪÀiï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ. ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ°è DgÀÄ ¥ÉÇæÃmÁ£ïUÀ½zÀÝgÉ CzÀÄ PÁ§ð£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ.
ºÁUÁzÀgÉ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²¸ÀASÉå §zÀ¯ÁzÀAvÉ zsÁvÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? CzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÀî®Ä
¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼À CxÀªÁ L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÅUÀ¼À §UÉÎ C¨sÁå¸À ªÀiÁqÉÆÃt.

d
¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼ÀÄ (Isotopes)

he
ªÀÄÄA¢£À avÀæUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¹. ¥Àæw ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À®Æè JµÀÄÖ ¥ÉÇæÃmÁ£ÀÄUÀ½ªÉ? MAzÀÄ
¥ÉÇæÃmÁ£ï ºÉÆA¢gÀĪÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï DVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À
gÁ² ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. (avÀæ 3.7£ÀÄß £ÉÆÃr) CªÀÅ MAzÉà DVªÉAiÉÄÃ? ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ

is
re S
gÁ² ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ MAzÉà zsÁvÀÄ«£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ
B
bl
L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄÆgÀÄ «zsÀzÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. 1H1 (¥ÉÇæÃnAiÀĪÀiï/
be T

ºÉ Ê qÉ Æ æ à d£ï) avÀ æ 3.7(1), 1H2(qÀ Ä åmÉ Ã jAiÀ Ä ªÀ i ï) avÀ æ 3.7(2), 1H3( næ à ¶AiÀ Ä ªÀ i ï)
pu
avÀæ 3.7(3) ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉ PÁ§ð£ï L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ 6C12,6C13, 6C14
K
©

avÀæ 3.7(1) avÀæ 3.7(2) avÀæ 3.7(3)

avÀæ 3.7 ºÉÊqÉÆæÃd¤ß£À ¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼ÀÄ
to

¸ÀªÄÀ ¸ÁܤUÀ¼À D«µÁÌgz À À £ÀAvÀgÀ qÁ®Ö£ï ¥Àgª À iÀ ÁtÄ ¹zÁÞAvÀzÀ JgÀq£ À ÃÉ ºÉýPÉAiÀÄÄ
C¹AzsÄÀ ªÁ¬ÄvÀÄ, KPÉAzÀgÉ MAzÉà zsÁvÀÄ ºÉÊqÉÆÃæ d£ï, ªÀÄÆgÀÄ §UÉAiÀÄ ¥Àgª
À iÀ ÁtÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ.
t
No

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• qÁ®Ö£ïgÀ ¹zÁÞAvÀzÀ DzsÁgÀ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
• eÉ.eÉ. xÁªÀÄì£ïgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À C£ÉéõÀuÉ
• PÁåxÉÆÃqï ªÀÄvÀÄÛ Cå£ÉÆÃqï QgÀtUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ
• gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïðgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀj
• ¤Ã¯ïì ¨ÉÆÃgïgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀj
• ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ
• ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
• L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ïUÀ¼À CxÀð

33
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹
1. Cw ºÉZÀÄÑ ¨sÁgÀªÁzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀt
J. ¥ÉÇæÃmÁ£ï ©. E¯ÉPÁÖç£ï
¹. £ÀÆåmÁæ£ï r. ºÉÊqÉÆæÃd£ï

d
2. ZÀzÀÄjPÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ°è C¯Áá PÀt «ZÀ°vÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ
J. ZÀ®£À ±ÀQÛAiÀÄÄ ºÉZÁÑVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ©. «PÀµÀðt §®¢AzÀ

he
¹. DPÀµÀðt §®¢AzÀ r. ZÀ®£À ±ÀQÛ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ
3. £ÀÆåmÁæ£ï E®è¢gÀĪÀ CvÀåAvÀ ¸ÀgÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ

is
re S
J. qÀÄåmÉÃjAiÀĪÀiï ©. mÉæöʶAiÀĪÀiï
B
bl
¹. ºÉÊqÉÆæÃd£ï r. »Ã°AiÀĪÀiï
4. EªÀÅUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuɬÄAzÀ ¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁVzÉ.
be T
pu
J. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå ©. E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀASÉå
K

¹. £ÀÆåmÁæ£ï ¸ÀASÉå r. ¥ÉÇæÃmÁ£ï ¸ÀASÉå

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
©

1. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À ©ÃdPÉÃAzÀæzÀ°ègÀĪÀ ¥ÉÇæÃmÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåmÁæ£ïUÀ¼À MlÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß

____________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
2. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À §ºÀÄ¥Á®Ä zÀæªÀågÁ²AiÀÄ£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj¹PÉÆArgÀĪÀ Cw aPÀÌ
¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ____________________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
3. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è «zÀÄåvï DªÉñÀ ºÉÆA¢gÀzÀ PÀt___________________ .
to

4. ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è®èzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀt ___________________ .

5. ¥ÀgÀªÀiÁtĪÉÇAzÀgÀ gÁ²¸ÀASÉå 23 ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå 11. D ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è
_________________ £ÀÆåmÁæ£ïUÀ½ªÉ.
t
No

III F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹j :

1. qÁ®Ö£ïgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀzÀ DzsÁgÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß w½¹;
2. eÉ.eÉ. xÁªÀiïì£ïgÀ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À C£ÉéõÀuÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
3. Då£ÉÆÃqï(zsÀ£ÁUÀæ) QgÀtUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
4. gÀÄzÀgï¥sÉÆÃqïðgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
5. ¤Ã¯ïì ¨ÉÆÃgïgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

34
 6. PÁåxÉÆÃqï QgÀtUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
7. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ PÉÃAzÀæªÀÅ zsÀ£ÁªÉñÀ ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ ?
8. gÀÄzÀgï¥ÉÆÃqïðgÀ D¯Áá PÀtUÀ¼À ZÀzÀÄgÀÄ«PÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¤tð¬Ä¹ D¢PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
9. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è «zÀÄåvï DªÉñÀ ºÉÆA¢zÀ PÀtUÀ½zÀÝgÀÆ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ «zÀÄåvï vÀl¸ÀܪÁVzÉ. KPÉ?
10. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°ègÀĪÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
11. MAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ gÁ² ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀƦ¹.

d
12. ¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼À£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉAiÉÆA¢UÉ «ªÀj¹.

he
13.. 19
K40 ¸ÀAPÉÃvÀ¢AzÀ 1. ¥ÉÇÃmÁå²AiÀĪÀiï£À gÁ²¸ÀASÉå

is
2. ¥ÉÇÃmÁå²AiÀĪÀiï£À ¥ÀgÀªÀiÁtĸÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß w½¹
re S
3. ¥ÉÇÃmÁå²AiÀĪÀiï£À E¯ÉPÁÖç£ï ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß §gɬÄj
B
bl
IV ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
be T
pu
J ©
K

1. ¥ÉÇæÃmÁ£ï J. ¤®ðQë¸À§ºÀÄzÁzÀ zÀæªÀågÁ²

©

2. 'L'PÀªÀZÀ ©. 32 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ
3. E¯ÉPÁÖç£ï ¹. qÁ®Ö£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¹zÁÞAvÀ
4. £ÀÆåmÁæ£ï r. 8 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ
E. «zÀÄåvï vÀl¸ÀÜ PÀt
J¥sï. zsÀ£ÀDªÉñÀzÀ PÀt
to

f. 18 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ
t

*******
No

35
 CzsÁåAiÀÄ 4
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CtÄUÀ¼ÀÄ
¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ
¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ
gÁ² zsÁvÀÄ«£À CtÄ

d
CtÄUÀ¼ÀÄ

he
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À
CtÄ

is
re S
CtÄgÁ² ªÉÆÃ¯ï ¥ÀjPÀ®à£É ªÉïɤì
B
bl
be T

¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²
pu
K

UÁæA CtÄgÁ²
©

¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà J¯Áè ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ `¥ÀgÀªÀiÁtÄ'UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ CvÀåAvÀ aPÀÌ

PÀtUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖªÉ JAzÀÄ w½¢¢ÝÃj. ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À UÁvÀæ aPÀÌzÁVzÀÝgÀÆ CªÀÅ
¸ÀA¥ÀÆtð dUÀvÀÛ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆArªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. DzÀgÉ
CªÀÅUÀ¼À EgÀÄ«PÉAiÀÄÄ £ÀªÄÀ ä C£ÀĨsª
À PÀ ÌÉ w½AiÀÄÄvÀÛz.É »ÃVzÁÝU,À CªÀÅUÀ¼À zÀª
æ åÀ gÁ²AiÉÄãÀÄ?
CªÀÅUÀ¼À vÀÆPÀªÉãÀÄ ? JA§ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆqÀÄvÀÛªÉ. MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À vÀÆPÀ
to

CzɵÀÄÖ aPÀÌzÉAzÀgÉ CzÀ£ÀÄß «Ä°UÁæA KPÀªÀiÁ£À¢AzÀ®Æ ¸ÀÆa¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è.

¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
t

¥Àwæ AiÉÆAzÀÄ ¥Àgª

À iÀ ÁtĪÀÅ vÀ£ßÀ zÉà DzÀ ¤¢ðµÀÖ ¥Àgª
À iÀ ÁtÄ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀz
Û .É
No

À iÀ ÁtÄ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß gÁ² ªÀiÁ£À [atomic mass unit - amu] CxÀªÁ qÁ®Ö£ï [da]
¥Àgª
CxÀªÁ KQÃPÀÈvÀ gÁ² 'u' JA§ KPÀªiÀ Á£ÀU¼ À °
À è ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛêÉ. ¥Àgª
À iÀ ÁtÄ gÁ² JAzÀgÉ
¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°ègÀĪÀ £ÀÆåQèAiÀiÁ£ïUÀ¼À MlÄÖ gÁ² (¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À £ÀÆåQèAiÀĸï£À°ègÀĪÀ
¥ÉÆæÃmÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåmÁæ£ïUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖgÉAiÀiÁV £ÀÆåQèAiÀiÁ£ïUÀ¼ÀÆ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ).
MAzÀÄ ¥ÉÆæÃmÁ¤£À gÁ²AiÀÄÄ 1.0078amu ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåmÁ椣À gÁ²AiÀÄÄ 1.0087amu
DVgÀÄvÀÛzÉ. CvÀåAvÀ ºÀUÀÄgÀªÁzÀ ¥ÀgÀªÀiÁtĪÁVgÀĪÀ ºÉÊqÉÆÃæ d£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtĪÉÇAzÀgÀ
¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²AiÀÄÄ 1 JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ
gÁ²UÀ¼À£ÀÄß EzÀPÉÌ ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
36
 PÉÆõÀÖPÀ 4.1 PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå zsÁvÀÄ gÁ² ¸ÀASÉå ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² [u]
1 ºÉÊqÉÆæÃd£ï 1 1.0078
2 DQìd£ï 16 15.99

19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è «eÁÕ¤UÀ½UÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß

G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÁ²UÉ ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV

d
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÁ²AiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®µÉÖà ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.

he
GzÁºÀgÀuÉ : 1) PÁ§ð£À£ÀÄß CO2 DV ¥ÀjªÀwð¹ CzÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² PÀAqÀÄ
»rAiÀįÁ¬ÄvÀÄ.

is
re S
2) ºÉÊqÉÆæÃd£À£ÀÄß H2O DV ¥ÀjªÀwð¹ CzÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß
B
PÀAqÀÄ »rAiÀįÁ¬ÄvÀÄ.
bl
¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²
be T
pu
¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²UÀ¼À£ÀÄß PÁ§ð£ï-12 C£ÀÄß DzÀ±ÀðªÁV ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
K

¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀªÁVzÉ. CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛçdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄÄ

zsÁvÀÄ«£À ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®Ä PÁ§ð£ï ¸ÀªÀĸÁܤAiÀiÁzÀ
©

6
C12 C£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrvÀÄ. PÁ§ð£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄÄ 12.01u DVgÀÄvÀÛzÉ.

zsÁvÀÄ«£À MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÁ²

¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² =
1 ×
12
C12 L¸ÉÆÃmÉÆæ£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÁ²
6

FUÀ C®Äå«Ä¤AiÀÄA (13Al27) £À ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²AiÀÄÄ,

to

27
=
1 X 12.01
12
t

27× 12
No

=
12.01
= 26.98u
EAzÀÄ CvÁåzsÀĤPÀ vÀAvÀæeÁÕ£À«gÀĪÀ gÁ² gÉÆûvÀzÀ±ÀðPÀzÀAvÀºÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹
£ÁªÀÅ ¥Àgª
À iÀ ÁtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß ¤RgÀªÁV PÀAqÀÄ »rAiÀħºÀÄzÁVzÉ. CªÀÅ ¤ÃqÀĪÀ ªÀiË®åªÅÀ
CvÀåAvÀ «±Áé¸ÁºÀðªÁzÀzÀÄÝ. PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß E°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.

37
 PÉÆõÀÖPÀ 4.2 PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼À ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
zsÁvÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀ ¸Á¥ÉÃPÀë zsÁvÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀ ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ
¥Àgª
À iÀ ÁtÄ gÁ² gÁ²
C®Äå«Ä¤AiÀÄA Al 26.98 ªÉÄVßöAiÀÄA Mg 24.31
PÁå°ìAiÀÄA Ca 40.08 £ÉÊmÉÆæÃd£ï N 14.01
PÁ§ð£ï C 12.01 DQìd£ï O 15.99

d
PÉÆèÃj£ï C1 35.45 ¥Á¸ÀágÀ¸ï[gÀAdPÀ] P 30.97

he
ºÉÊqÉÆæÃd£ï H 1.008 ¨É½î Ag 107.87

is
re S
UÁæA - ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
B
bl
zsÁvÀÄ«£À UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²AiÀÄÄ UÁæAUÀ¼À°è ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀ ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ
gÁ²AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ºÉÊqÉÆæÃd£ï£À ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄÄ 1.008 ªÀÄvÀÄÛ
be T
pu
EzÀgÀ UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² 1.008g DVgÀÄvÀÛzÉ.
K

¸ÀgÁ¸Àj ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² CxÀªÁ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ vÀÆPÀ

©

MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄÄ ¥ÀÆtð ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ. DzÀgÉ zsÁvÀÄ«£À

¥Àgª
À iÀ ÁtÄ vÀÆPÀªÅÀ ¥ÀÆtð ¸ÀASÉåAiÀiÁVgÀ¯ÃÉ ¨ÉÃPÉA¢®è. KPÉAzÀg,É zsÁvÀÄ«£À ¥Àgª
À iÀ ÁtÄ vÀÆPÀªÅÀ ,
¸Áé¨sÁ«PÀªÁV zÉÆgÀPÀĪÀ CzÀgÀ J¯Áè L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj vÀÆPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ : PÉÆèÃj£ï L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² 35 ªÀÄvÀÄÛ 37. ºÁVzÀÝgÀÆ
to

¤ÃqÀ¯ÁUÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÉÆèÃj£ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è F JgÀqÀÆ L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ [¸ÀªÀĸÁܤUÀ¼ÀÄ]

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3:1 C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è EgÀÄvÀÛªÉ. (75.5% Cl35 ªÀÄvÀÄÛ 24.5% Cl37).
3(35)+1(37) 142
PÉÆèÃj£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ vÀÆPÀ = =
t

3+1 4
No

= 35.5
DzÀÝjAzÀ PÉÆèÃj£ï£À ¸ÀgÁ¸Àj ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² CxÀªÁ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ vÀÆPÀªÀÅ 35.5
ºÁUÉAiÉÄà PÁ§ð£ï L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÁzÀ C12, C13 ªÀÄvÀÄÛ C14 UÀ¼À ¸Á¥ÉÃPÀë zÉÆgÉAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ
±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¥Àªæ iÀ Át PÀª æ ÄÀ ªÁV 98.892%, 1.108% ªÀÄvÀÄÛ 2x10-10 % ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À
¥ÀgªÀ iÀ ÁtÄ gÁ² PÀª æ ÄÀ ªÁV 12, 13.00335 ªÀÄvÀÄÛ 14.00317 DVzÉ.
PÁ§ð£ï£À ¸ÀgÁ¸Àj ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²,

38
 = (98.892%)(12u) +(1.108%)(13.00335) + (2x10-10 %)(14.00317)
= 12.011u
ºÁUÉAiÉÄà EvÀgÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
CtÄ
§ºÀÄvÉÃPÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁV zÉÆgÀPÀĪÀÅ¢®è. CªÀÅ £ÉʸÀVðPÀªÁV
JgÀqÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ DPÀµÀðuÁ §®UÀ½AzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀªÁV MAzÀÄUÀÆrgÀĪÀ

d
UÀÄA¥ÁV ¹UÀÄvÀÛªÉ.

he
MAzÉà zsÁvÀÄ«£À CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃj GAmÁUÀĪÀ PÀtªÀ£ÀÄß
CtÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. CtÄ JAzÀgÉ ¸ÀévÀAvÀæªÁV C¹ÜvÀézÀ°ègÀĪÀ MAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À CxÀªÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ

is
re S
ªÀ¸ÀÄÛ«£À CvÀåAvÀ ¸ÀtÚ PÀtªÁVzÀÄÝ D ªÀ¸ÀÄÛ«£À J¯Áè UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
B
zsÁvÀÄ«£À DtÄ
bl
GzÁºÀgÀuÉ: ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è DªÀÄèd£ÀPÀªÀÅ JgÀqÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À
be T
pu
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°ègÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ DQìd£ï O2 gÀÆ¥ÀzÀ°è EgÀÄvÀÛzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ O gÀÆ¥ÀzÀ®è®è.
K

(KPÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ DQìd£ï ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ §»UÉÆÃð®zÀ°è PÁt¹UÀĪÀÅzÀÄ)

NeÉÆÃó£ï£À°è ªÀÄÆgÀÄ DQìd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÉÃj O3 gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ.
©

zsÁvÀÄUÀ¼ÁzÀ »Ã°AiÀÄA(He), DUÁð£ï (Ar) EvÁå¢UÀ¼ÀÄ KPÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½AzÀ

PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À CtÄ
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ºÉÆA¢zÁUÀ
to

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À CtÄ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.

GzÁºÀgÀuÉ: ºÉÊqÉÆæÃd£ï£À JgÀqÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CQìd£ï£À MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÉÃj
¤Ãj£À CtÄ (H2O) GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
t
No

PÁ§ð£ï MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï£À MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÉÃj PÁ§ð£ï

ªÀiÁ£ÁPÉìöÊqï£À MAzÀÄ CtÄ (CO) GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
CtÄgÁ²
CtÄgÁ²AiÀÄÄ, D CtÄ«£À°ègÀĪÀ J¯Áè zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²UÀ¼À MlÄÖ
ªÉÆvÀÛªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ : DQìd£ï CtÄ«£À CtÄgÁ² (O2)

39
 = 2x (DQëd£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²)
= 2x (16.00u) =32u
ºÁUÉAiÉÄà PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï CO2 £À CtÄgÁ²,
PÁ§ð£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² = 12, DQìd£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² =16
1(PÁ§ð£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²) + 2 (DQìd£ï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²)
1×(12) + 2×(16 ) = 12 + 32 = 44u

d
DzÀÝjAzÀ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï£À CtÄgÁ² 44.

he
ZÀlĪÀnPÉ 4.1
ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèzÀ (HCl) CtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr.

is
re S
¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²
B
bl
MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²AiÀÄÄ, D ªÀ¸ÀÄÛ«£À MAzÀÄ CtÄ«£ÀgÁ² ªÀÄvÀÄÛ 6C12
be T

1
pu
L¸ÉÆÃmÉÆæ£À MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÁ²AiÀÄ 12 gÀµÀÄÖ EªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.
K

ªÀ¸ÀÄÛ«£À MAzÀÄ CtÄ«£À CtÄgÁ²

¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ² =
©

1 × C12 L¸ÉÆÃmÉÆæ£À MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÁ²

12 6
ºÁUÁV, MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²AiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÀÄÝ CzÀÄ D ªÀ¸ÀÄÛ«£À
CtĪÀÅ 6C12 PÁ§ð£ï L¸ÉÆÃmÉÆæ£À 1 ¨sÁUÀQÌAzÀ JµÀÄÖ ¨sÁgÀ«zÉ JAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
12
MAzÀÄ zsÁvÀÄgÀÆ¥ÀzÀ CxÀªÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ
CtÄ«£À°ègÀĪÀ J¯Áè ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²AiÀÄ MlÄÖ ªÉÆvÀÛ PÀAqÀÄ »rzÀÄ
to

¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
ZÀlĪÀnPÉ 4.2
t

¤Ãj£À ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr. ¤Ãj£À CtĸÀÆvÀæ H2O

No

UÁæA CtÄgÁ²
UÁæAUÀ¼À°è ¤gÀƦ¸À¯ÁzÀ MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß UÁæA CtÄgÁ²
J£ÀÄߪÀgÀÄ. F PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀzÀ°è PÉ®ªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À UÁæA CtÄgÁ²AiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.

40
 PÉÆõÀÖPÀ 4.3 PÉ®ªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À UÁæA CtÄgÁ²

ªÀ¸ÀÄÛ CtĸÀÆvÀæ ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ² UÁæA CtÄgÁ²

ºÉÊqÉÆæÃd£ï H2 2×1=2 2g

DQìd£ï O2 2×16=32 32 g

d
PÉÆèÃj£ï Cl2 2×35.5=71 71 g

he
¤ÃgÀÄ H2O (2×1)+16=18 18 g

is
HCl 1+35.5=36.5 36.5 g
re S
ºÉÊqÉÆÃæ d£ï PÉÆÃè gÉÊqï
B
bl
PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï CO2 12+(2×16)=44 44 g
be T
pu
¸À®ÆáöåjPï DªÀÄè H2SO4 (2×1)+32+(4×16)=98 98 g
K

ªÉÆÃ¯ï ¥ÀjPÀ®à£É
©

£ÁªÀÅ zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£z À °À è qÀd£ï £ÀAvÀºÀ ªÀiÁ£ÀU¼ À £

À ÄÀ ß ¥ÀjªÀiÁtzÀ ¯ÉPÌÀ ª£ À ÄÀ ß ªÀiÁqÀĪÁUÀ
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÃÛ ªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÄÀ U
Û ½
À gÀ°, qÀd£ï JA§ ¥Àzª À ÅÀ ¹ÜgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀzÛ .É
CzÉà jÃwAiÀÄ°è ¥ÀgÀªÀiÁtÄ CxÀªÁ CtÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä £ÁªÀÅ ‘ªÉÆÃ¯ï’ JA§
¥Àzª
À £À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛêÉ. MAzÀÄ ªÉÆïï JAzÀgÉ 6.023×1023 PÀtUÀ¼ÄÀ JAzÀÄ CxÀð. F
¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß CªÉÇUÁåqÉÆæ ¸ÀASÉå JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgA É iÀÄĪÀgÄÀ . EzÀ£ÄÀ ß N ¸ÀAPÉÃvÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀĪÀgÄÀ .
to

ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ/
ªÀ¸ÀÄÛ«£À CtÄgÁ² UÁæAUÀ¼À°è zÀæªÀågÁ²
CtÄUÀ¼À ¸ÀASÉå
t

6.023x1023 ¸ÀASÉåAiÀÄ
1ªÉÆïï CtÄ UÁæAUÀ¼À°è CtÄgÁ²
No

CtÄUÀ¼ÀÄ
1ªÉÆïï PÁ§ð£ï 12g PÁ§ð£ï 6.023x1023 ¸ÀASÉåAiÀÄ
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ PÁ§ð£ï CtÄUÀ¼ÀÄ
1ªÉÆÃ¯ï ºÉÊqÉÆæÃd£ï 1g ºÉÊqÉÆæÃd£ï 6.023x1023 ºÉÊqÉÆæÃd£ï
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ
1ªÉÆÃ¯ï ¤Ãj£À 6.023x1023 ¤Ãj£À
18g ¤Ãj£À CtÄUÀ¼ÀÄ
CtÄUÀ¼ÀÄ [H2O] CtÄUÀ¼ÀÄ
41
 EzÀÄ w½¢gÀ° : DzÀ±Àð vÁ¥À ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀzÀ°è [STP] 22.4 °Ãlgï
UÁvÀæzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà D¤®zÀ°è MAzÀÄ ªÉÆïï CtÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. 22.4°Ã
C¤®zÀ UÁvÀæªÀ£ÀÄß UÁæA CtÄUÁvÀæ JAzÀÄ ¸ÀºÀ ºÉüÀĪÀgÀÄ.

[STP: Standard temperature and pressure]

CªÉÇUÁåqÉÆæ

d
UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²AiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ

he
MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²AiÀÄÄ 6.023×1023 ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½AzÁVzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ DQìd£ï£À UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ²AiÀÄÄ 16 UÁæA DVzÉ. EzÀgÀ CxÀð 16 UÁæA

is
DQìd£ï£À°è 6.023×1023 ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½ªÉ JAzÀÄ. £ÁªÀÅ G¹gÁqÀ®Ä 16 UÁæA DQìd£ï£ÀÄß
re S
vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀgÉ £ÁªÀÅ G¹gÁqÀ®Ä 6.023×1023 ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉÝêÉ
B
bl
JAzÀÄ CxÀð. ºÁUÉAiÉÄà AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ«£À UÁæA CtÄgÁ²AiÀÄÄ 6.023×1023 CtÄUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ: ¤Ãj£À UÁæA CtÄgÁ²AiÀÄÄ 18 UÁæA. 18UÁæA ¤ÃgÀ£ÀÄß PÀÄrzÀgÉ,
be T

£ÁªÀÅ 6.023×1023 ¤Ãj£À CtÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄr¢zÉÝÃªÉ JAzÀÄ CxÀð.

pu
K

¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄà ?
©

PÉ°é£ï vÁ¥ÀªÀiÁ¥À£À ¥ÀnÖAiÀÄ C£ÉéõÀPÀ ¯Áqïð PÉ°é£ï ¸ÀºÀ

CªÉÇUÁåqÉÆæà ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀªÀgÀÄ.
F ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ªÉÆïï JAzÀÄ ¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
ªÉÆïï zÉÆqÀØ ¸ÀASÉå.

¯ÁqïðPÉ°é£ï
6.023×1023 = 602,300,000,000,000,000,000,000 UÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ.
to

PÉ Æ lÖ ªÀ ¸ À Ä Û « £À gÁ²AiÀ Ä °è g À Ä ªÀ ¥À g À ª À i ÁtÄUÀ ¼ À CxÀ ª Á CtÄUÀ ¼ À ¸À A SÉ å AiÀ Ä £À Ä ß

CAzÁdĪÀiÁqÀ®Ä ªÉÆïï PÀ®à£ÉAiÀÄ «zsÁ£ÀªÀÅ ¸ÀºÀPÁj. MAzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è
t

§¼ÀPÉAiÀiÁzÀ ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀàwÛAiÀiÁzÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtzÀ C£ÀÄ¥ÁvÀ ¯ÉPÀÌ ªÀiÁqÀ®Ä

No

ªÉÆïï PÀ®à£É ¸ÀºÁAiÀÄPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

ZÀlĪÀnPÉ 4.3
1000 mL ¤Ãj£À°ègÀĪÀ CtÄUÀ¼À ªÉÆïïUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ªÀiÁr.
¸ÀªÀĸÉå
ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ 1g ºÉÊqÉÆæÃd£ï CtÄUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À®Ä JµÀÄÖ
UÁæA ¸ÀvÀĪÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. JA§ÄzÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2↑

42
 ¸ÀvÀÄ«£À UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² 65 g ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï CtÄ«£À UÁæA CtÄgÁ²AiÀÄÄ
2 g. ªÉÄð£À ¸À«ÄÃPÀgtÀ ¢AzÀ £ÁªÀÅ w½AiÀħºÀÄzÉAzÀgÉ 65 g ¸ÀvÄÀ , 2 g ºÉÊqÉÆÃæ d£ï CtĪÀ£ÄÀ ß
PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ 1 g ºÉÊqÉÆæÃd£ï CtĪÀ£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä 32.5 g ¸ÀvÀÄ ¨ÉÃPÀÄ.

zsÁvÀÄ«£À ªÉïɤì

¤ªÀÄUÉ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÉÆÃè gÉÊqï£À CtĸÀÆvÀæ NaCl JAzÀÄ w½¢zÉ. ºÁUÉAiÉÄà PÁå°A ì iÀĪÀiï
PÉÆÃè gÉÊqï£À CtĸÀÆvÀæ CaCl DVgÀzÉ CaCl2 DVgÀÄvÀz Û .É ºÁUÉAiÉÄà ¥sj
É Pï PÉÆÃè gÉÊqï£À CtĸÀÆvÀæ

d
FeCl DVgÀzÉ FeCl3 DVgÀÄvÀÛz.É EzÀÄ ¥Àgª À iÀ ÁtÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÀåvÁå¸À¢AzÀ

he
DVgÀÄvÀÛzÉ. ªÉïɤì JAzÀgÉ MAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ¸ÁªÀixÀåð. ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À gÀZÀ£ÉAiÀÄ
eÁÕ£ÀªÀÅ ªÉïɤìAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. ªÉïɤìAiÀÄ DzsÀĤPÀ

is
re S
PÀ®à£ÉAiÀÄÄ CvÀåAvÀ ¸ÀgÀ¼ÀªÁVzÀÄÝ, CzÀgÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ªÉïɤì JAzÀgÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
QæAiÉÄAiÀÄ°è ¥Á¯ÉÆμÀÄîªÀ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À ¸ÀASÉå. GzÁºÀgÀuÉUÉ PÉÆèÃj£ï£À ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ¸ÁªÀÄxÀåð 1.
B
bl
KPÉAzÀgÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §Azsª À ÁUÀĪÁUÀ EzÀÄ 1 E¯ÉPÁÖç£ï£À£ÄÀ ß ¹éÃPÀj¸ÀÄvÀz
Û É CxÀªÁ ºÀAaPÉƼÀÄv î z
ÛÀ .É
be T

PÁå°ìAiÀĪÀiï£À ªÉïɤì 2, KPÉAzÀgÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è EzÀÄ 2 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß

pu
zÁ£ÀªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DQìd£ï£À ªÉÃ¯É¤ì ¸ÀºÀ 2, KPÉAzÀgÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §AzsÀªÁUÀĪÁUÀ EzÀÄ
K

2 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ ºÀAaPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. PÁ§ð£ï£À ªÉïɤì 4, KPÉAzÀgÉ EzÀÄ

©

¨ÉÃgÉ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ 4 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß ºÀAaPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §AzsÀUÀ¼À

§UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è w½AiÀÄÄ«j.

PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼À°è E£ÉÆßAzÀÄ zsÁvÀÄ«£ÉÆA¢UÉ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV ªÀwð¹ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÁUÀĪÀ

¸Àé¨sÁªÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ zsÁvÀÄUÀ¼À£ÀÄß dqÀ C¤® CxÀªÁ gÁd C¤®UÀ¼ÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
GzÁgÀuÉUÉ : »Ã°AiÀĪÀiï, ¤AiÀiÁ£ï, DUÁð£ï (DªÀvÀðPÀ PÉÆõÀÖPÀzÀ°è 18£Éà UÀÄA¦£À zsÁvÀÄ)
to

EªÀÅUÀ¼À ªÉÃ¯É¤ì ¸ÉÆ£Éß. F ªÀÄÆ®ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÀªÀZÀUÀ¼ÀÄ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ½AzÀ ¨sÀwðAiÀiÁVgÀÄvÀÛªÉ.

CxÀªÁ CvÀåAvÀ ºÉÆgÀ PÀªÀZÀzÀ°è 8 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ (CµÀÖPÀ gÀZÀ£É).
t

»Ã°AiÀĪÀiï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è 1 PÀªÀZÀ«zÉ (K PÀªÀZÀ), F PÀªÀZÀzÀ°è UÀjµÀÖ 2 E¯ÉPÁÖç£ï

No

UÀ¼ÀÄ EgÀ®Ä ¸ÁzsÀå. »Ã°AiÀĪÀiï ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£À°è F PÀªÀZÀ ¥ÀÇtðUÉÆArzÉ. ºÁUÁV ªÉïɤì

‘¸ÉÆ£Éß’ CxÀªÁ EzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀªÁV ¹ÜgÀªÁVzÉ.

ºÁUÉAiÉÄà DUÁð£ï£À (¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå 18) E¯ÉPÁÖç£ï «£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹.

K L M
2 8 8

43
 EzÀÄ CµÀÖPÀ «£Áå¸À ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ ªÉïɤìAiÀÄÄ ‘¸ÉÆ£Éß’AiÀiÁVzÉ ºÁUÁV EzÀÆ ¸ÀºÀ
¹ÜgÀ. PÉÆèÃj£ï£À (¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå 17) E¯ÉPÁÖç£ï «£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹.
K L M
2 8 7
EzÀgÀ ºÉÆgÀ PÀªÀZÀ ¥ÀÇtðUÉÆAr®è. EzÀÄ CµÀÖPÀ «£Áå¸À ºÉÆAzÀ®Ä 1 E¯ÉPÁÖç£ï CUÀvÀå.
DzÀÝjAzÀ EzÀgÀ ªÉïɤì 1 CxÀªÁ EzÀÄ ºÉÆgÀPÀªÀZÀzÀ 7 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß zÁ£ÀªÀiÁr CµÀÖPÀ

d
«£Áå¸À ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ DUÀ ªÉïɤì 7

he
FUÀ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï (¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå 11) ¥ÀgÀªÀiÁtĪÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. EzÀgÀ CvÀåAvÀ
ºÉÆgÀPªÀ Z
À z
À ° À ÄÀ ß zÁ£ÀªiÀ Ár, L PÀªZ
À è 1 E¯ÉPÁÖç£ï EzÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è 1 E¯ÉPÁÖ磣 À z
À °
À è

is
CµÀÖPÀ «£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV EzÀgÀ ªÉÃ¯É¤ì ¸ÀºÀ 1
re S
K L M
B
2 8 1 bl
be T
pu
ZÀlĪÀnPÉ 4.4
K

C®Äå«Ä¤AiÀĪÀiï£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¸ÀASÉå 13. EzÀgÀ ªÉÃ¯É¤ì ªÀÄvÀÄÛ ªÉïɤì E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß

PÀAqÀÄ»r¬Äj.
©

«±ÉõÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ZÀgÀ ªÉïɤì (variable valency) ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.

GzÁºÀgu À U
É É PÀ©âtPÉÌ 2 ªÉïɤU
ì ½
À ªÉ. CªÀÅ ¥sg
É ¸
À ï (2) ªÀÄvÀÄÛ ¥sj
É Pï (3). PÀ©âtzÀ ¥Àgª
À iÀ ÁtÄUÀ¼ÄÀ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ 2 CxÀªÁ 3 E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß ¥Á¯ÉÆμÀÄîªÀAvÉ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà EzÀPÉÌ PÁgÀt.
ZÀlĪÀnPÉ 4.5
to

F PÉÆõÀÖPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉƽ¹.

zsÁvÀÄ«£À E¯ÉPÁÖç£ï ºÀAaPÉ ªÉïɤì

zsÁvÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀ
À iÀ ÁtÄ ¸ÀASÉå
¥Àgª K L M N E¯ÉPÁÖç£ï
t
No

£ÉÊmÉÆæÃd£ï N 7 2 5 5
DQìd£ï O 8 2 6
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï Na 11 2 8 1
ªÉÄVß²AiÀĪÀiï Mg 12 2 8 2
¹°PÁ£ï Si 14 2 8 4
¸À®ágï S 16 2 8 6

44
 ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£É
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ, ¥Àæw 100g ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ
ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ zsÁvÀÄ«£À zÀæªÀågÁ²AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ PÉÆnÖgÀĪÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ
¤¢ðµÀÖ zsÁvÀĪÀÅ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ JµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÉ JAzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À°è D zsÁvÀÄ«£À zÀæªÀågÁ² x 100

zsÁvÀÄ«£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£É=

d
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À zÀæªÀågÁ²
GzÁºÀgÀuÉ : PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï (CaCO3)£À°ègÀĪÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À

he
±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£É

is
PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï(CaCO3)£À MlÄÖ zÀæªÀågÁ²
re S
=1 (Ca) +1(C)+3(O)=1(40)+1(12)+3(16)
B
bl = 40+12+48 =100
be T
pu
40
CaCO3 £À°è PÁå°ìAiÀÄA£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ zÀæªÀågÁ² = X100 =40%
K

100
©

12
CaCO3 £À°è PÁ§ð£ï£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ zÀæªÀågÁ² =100 X100=12%

48
CaCO3 £À°è DQìd£ï£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ zÀæªÀågÁ² =100 X100=48%

2] ¤Ãj£À°ègÀĪÀ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ïUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉQ̹.

to

ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀiÁ£ÁPÉìöÊqï[¤ÃgÀÄ]£À zÀæªÀågÁ² = 2(H) + 1(O)=2(1)+1(16) =18

2
t

ºÉÊqÉÆæÃd£ï£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ zÀæªÀågÁ² = 18 X100=11.11%

No

16
DQìd£ï£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ zÀæªÀågÁ² = 18 X100=88.89%
ZÀlĪÀnPÉ 4.6
¥ÉÆmÁå²AiÀÄA PÉÆèÃgÉÃmï (KClO3) £À°ègÀĪÀ DQìd£ï£À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉQ̹. (¥ÀgÀªÀiÁtÄ zÀæªÀågÁ² K=39, Cl=35.5 ªÀÄvÀÄÛ O =16)

45
 ¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² ªÀÄvÀÄÛ ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
• zsÁvÀÄ«£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À CtÄUÀ¼ÀÄ
• CtÄgÁ², ¸Á¥ÉÃPÀë CtÄgÁ² ªÀÄvÀÄÛ UÁæA CtÄgÁ²
• CªÉÇÃUÁqÉÆæà ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃ¯ï ¥ÀjPÀ®à£É

d
• ªÀ¸ÀÄÛ«£À UÁæA zÀæªÀågÁ²AiÀÄ°ègÀĪÀ ªÉÆïïUÀ¼À ¸ÀASÉå ¯ÉQ̸ÀĪÀÅzÀÄ

he
• gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÉ CªÀ±Àå«gÀĪÀ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß CAzÁf¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ªÉïɤìÃAiÀÄ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉïɤì

is
re S
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
B
I bl
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
be T
pu
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹.
K

1. PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥Àgª

À iÀ ÁtÄgÁ²AiÀÄÄ ©ü£ßÀ gÁ² DVgÀĪÀÅzÀÄ F PɼV
À £ÀªÅÀ UÀ¼À
©

EgÀÄ«PɬÄAzÁVzÉ.
J. ¥ÉÇæÃmÁ£ï£À ©ü£ÀßgÁ² ©. £ÀÆåmÁæ£ï£À ©ü£ÀßgÁ²
¹. L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÅUÀ¼ÀÄ r. ªÉïɤì E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÀÄ
2. ºÀÆvÉÆÃlzÀ°ègÀĪÀ ¸À¹UÀ¼ÀÄ S.T.P £À°è 22.4 °Ãlgï PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï CtÄUÀ¼À ¸ÀASÉå.
to

J. 6.023x1023 CtÄUÀ¼ÀÄ ©. 22.4 CtÄUÀ¼ÀÄ

¹. 6.023x1024 ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ r. 11.2 ªÉÆïï CtÄUÀ¼ÀÄ.
t
No

3. ºÉÊqÉÆæÃd¤ß£À L¸ÉÆÃmÉÆÃ¥ÀÅ DzÀ qÀÄåmÉÃjAiÀÄA£À ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ² 2, DQìd£ï£À

¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² 16. ºÁUÁzÀgÉ EªÀÅUÀ½AzÀ DUÀĪÀ ¨sÁgÀd®zÀ CtÄgÁ²
J. 16 ©. 18 ¹. 20 r. 24
4. PÉ®ªÀÅ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ««zsÀ ªÉïɤìAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt
J. QæAiÉÄAiÀÄ°è ¥Á¯ÉÆμÀÄîªÀ ªÉïɤì E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À ¸ÀASÉå
©. £ÀÆåmÁæ£ïUÀ¼À ¸ÀASÉå ¹. ¥ÀÉÇæÃmÁ£ïUÀ¼À ¸ÀASÉå r. ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² ¸ÀASÉå

46
 II F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ½UÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÁgÀt PÉÆr
1. dqÁ¤®UÀ¼À ªÉïɤìAiÀÄÄ ¸ÉÆ£ÉßAiÀiÁVzÉ.
2. ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ°è DQìd£ï O2 gÀÆ¥ÀzÀ°è zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ DzÀgÉ O gÀÆ¥ÀzÀ°è
zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅ¢®è.
III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹

d
1. ¤gÀƦ¹

he
J] ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² ©] ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀgÀªÀiÁtÄgÁ² ¹] UÁæA ¥ÀgÀªÀiÁtÄ gÁ²
r] ªÉÆïï E] zsÁvÀÄ«£À ªÉïɤì

is
re S
2. CO2£À°ègÀĪÀ PÁ§ð£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ïUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉQ̹.
B
bl
[¥ÀgÀªÀiÁtÄ zÀæªÀågÁ²: PÁ§ð£ï = 12 ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï = 16]
be T
pu
3. M§â «zÁåyðAiÀÄÄ vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï(CuSO4)£À PÉ®ªÀÅ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝ£É.
K

ºÁUÁzÀgÉ D ºÀgÀ½£À°ègÀĪÀ (CuSO4) £À CtÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¯ÉQ̸ÀÄwÛÃj

w½¹. [¥ÀgÀªÀiÁtÄ zÀæªÀågÁ²: PÁå°ìAiÀÄA =40, ¸À®ágï = 32 ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï=16]
©

GµÀÚ
4. CaCO3 CaO + CO2 ↑
F ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ 25g PÁå°ìAiÀĪÀiï PÁ¨ÉÆð£ÉÃl£ÀÄß PÁ¹zÁUÀ
©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀĪÀ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìqï£À gÁ²AiÀÄ£ÀÄß UÁæAUÀ¼À°è ¯ÉPÀ̺ÁQ.
to

*******
t
No

47
 CzsÁåAiÀÄ 5
fêÀPÉÆñÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À
«¸ÀgÀuÉ
C©ü¸ÀgÀuÉ ¥ÀæQæAiÉÄ
QæAiÀiÁvÀäPÀ ¸ÁUÁtÂPÉ

d
²èÃqÀ£ï

he
ªÀÄvÀÄÛ µÁé£ï gÀZÀ£É PÉÆñÀ¥ÉÆgÉ + PÉÆñÀzÀæªÀå + PÉÆñÀPÉÃAzÀæ

is
gÁ§mïð PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ
re S
ºÀÄPï
¸ÉÃ¥ÀðqÉUÀ¼ÀÄ
B
D«µÁÌgÀ bl fêÀPÉÆñÀUÀ¼À DzsÀåAiÀÄ£À
be T

{
pu
¥ÁætÂfêÀPÉÆñÀ ¥ÉÆgɸÀ»vÀ ¥ÉÆgÉgÀ»vÀ
K

ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
¸À¸ÀåfêÀPÉÆñÀ JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉʨÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÀÄ
gÉnPÀÄ宪Àiï
©

¸ÉAnæAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ
ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ

UÁ°Î ¸ÀAQÃtð

¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï

¥Áè¹ÖqïUÀ¼ÀÄ
to

fëUÀ¼É®èªÀÇ fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÉA§ aPÀÌ WÀlPÀUÀ½AzÁVªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ w½¢gÀÄ«j.

t
No

PÀlÖqPÀ ÌÉ EnÖUU
É ¼
À ÄÀ ºÉÃUÉÆà ºÁUÉ, zÉúÀPÌÉ fêÀPÆ
É Ã±ÀU¼
À ÄÀ . fëUÀ¼ÄÀ KPÀPÆ
É Ã²ÃAiÀĪÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ
CxÀªÁ §ºÀÄPÉÆòÃAiÀÄUÀ¼ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß CjwgÀÄ«j.

ZÀlĪÀnPÉ 5.1
PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß KPÀPÉÆòÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄPÉÆòÃAiÀÄ fëUÀ¼ÁV ªÀVðÃPÀj¹.

48
 d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

§ºÀÄPÉÆòÃAiÀÄ fëUÀ¼À°è fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ £ÀÆgÀÄUÀ½AzÀ ©°AiÀÄ£ïUÀ¼ÀªÀgÉUÀÆ

©

EgÀ§ºÀÄzÀÄ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: ªÀAiÀĸÀÌ ªÀiÁ£ÀªÀ£À zÉúÀzÀ°è C£ÉÃPÀ næ°AiÀÄ£ï fêÀPÉÆñÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
1 «Ä°AiÀÄ£ï = 106 (1,000,000)
1 ©°AiÀÄ£ï = 109 (1,000,000,000)
to

1 næ°AiÀÄ£ï = 1012 (1,000,000,000,000)

100 næ°AiÀÄ£ï = 1014 (100,000,000,000,000)
t
No

fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ fëAiÀÄ MmÁÖgÉ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÀPÀj¸ÀĪÀAvÀºÀ ¥ÀÉÇõÀuÉ, G¹gÁl ªÀÄvÀÄÛ

PÉÆñÀ«¨sÀd£ÉUÀ¼ÀAvÀºÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ fëAiÀÄ
gÀZÀ£ÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðvÀäPÀ ªÀÄÆ® WÀlPÀUÀ¼ÀÄ.
¸Àäj¹: PÀÄzÀÄgÉAi À ÄAvÀºÀ MAzÀÄ fëAi À Ä°è C£ÉÃPÀ CAUÀªÀÇåºÀUÀ½ªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è
¥ÀjZÀ®£ÁAUÀªÀÇåºÀªÀÇ MAzÀÄ. ¥ÀjZÀ®£ÁAUÀªÀÇåºÀzÀ°è£À MAzÀÄ CAUÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹. F
CAUÀzÀ CAUÁA±À ªÀÄvÀÄÛ F CAUÁA±ÀzÀ°è£À MAzÀÄ fêÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

49
 fêÀPÉÆñÀ CAUÁA±À CAUÀ CAUÀªÀÇåºÀ fë

d
is he
re S
ªÀÄÆ¼É fêÀPÉÆñÀ ªÀÄÆ¼É CAUÁA±À ªÀÄÆ¼É C¹Ü¥ÀAdgÀ ªÀÇåºÀ vÉÆüÀ
B
bl avÀæ 5.1 fêÀPÉÆñÀªÀÅ fëAiÀÄ ªÀÄÆ® WÀlPÀ
be T
pu
fêÀPÉÆñÀzÀ D«µÁÌgÀ
K

C£ÉÃPÀ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ PÉÆòPÁ«eÁÕ£À (Cytology/Cell biology)zÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ

PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ.
©

gÁ§mïð ºÀÄPï
gÁ§mïð ºÀÄPï M§â DAUÀè ¤¸ÀUÀðvÀdÕ (Naturalist). EªÀgÀÄ MAzÀÄ
¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀªÀ£ÀÄß «£Áå¸ÀªÀiÁr, Mt ¨ÉAr£À vɼÀĪÁzÀ CqÀØ ¹Ã½PÉAiÀÄ£ÀÄß
CzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjÃQë¹zÀgÀÄ. CzÀgÀ°è eÉãÀÄUÀÆr£ÀAvÀºÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
to

gÁ§mïð ºÀÄPï £ÉÆÃrzÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ‘¸É¯ïì’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. ‘¸É¯ï’ JAzÀgÉ ‘aPÀÌ
(1635 - 1703) PÉÆÃuÉ’ JAzÀxÀð.
t

JA.eÉ. ²èÃqÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ yAiÉÆÃqÀgï µÁé£ï

No

dªÀÄð¤ zÉñÀzÀ «eÁÕ¤UÀ¼ÁzÀ ¸À¸Àå±Á¸ÀÛçdÕ ²èÃqÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt±Á¸ÀÛçdÕ µÁé£ï MmÁÖV 1839gÀ°è
fêÀPÉÆñÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀgÀÄ.
fêÀPÉÆñÀ ¹zÁÞAvÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ:
• fëUÀ¼À zÉúÀªÀÅ MAzÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ fêÀPÉÆñÀUÀ½AzÁVzÉ.
• ºÉƸÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ, FUÁUÀ¯Éà C¹ÛvÀézÀ°ègÀĪÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À «¨sÀd£É¬ÄAzÀ
ºÀÄlÄÖvÀÛªÉ.

50
 d
he
£ÀgÀPÉÆñÀ
PÉA¥ÀÅ gÀPÀÛPÀt

is
avÀæ 5.2 fêÀPÉÆñÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ
re S B
bl
avÀæ 5.2£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ DPÁgÀzÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¹. £ÀgÀPÉÆñÀªÀÅ
GzÀݪÁVzÀÄÝ PÀªÀ¯ÉÆqÉzÀ J¼ÉUÀ¼ÀAvÀºÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. £ÀgÀPÉÆñÀªÀÅ ¸ÀAzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß zÉúÀzÀ
be T
pu
MAzÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ ¸ÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉA¥ÀÅ gÀPÀÛPÀtªÀÅ zÀÄAqÁPÁgÀzÀ°èzÀÄÝ ¢é¤ªÀÄß
K

(biconcave)ªÁVzÉ. EzÀÄ DQìd£ïC£ÀÄß zÉúÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ½UÉ ¸ÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ

fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ ««zsÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV ««zsÀ DPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
©

fêÀPÉÆñÀUÀ¼À DPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ½VgÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ

GzÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆr.
fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ JµÀÄÖ aPÀ̪ÀÅ ? ºÉaÑ£À fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ §jUÀtÂÚUÉ PÁt¸ÀĪÀÅ¢®è. CªÀÅUÀ¼À
UÁvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀ¢üð¸À¨ÉÃPÀÄ. fêÀPÉÆñÀzÀ UÁvÀæªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÀÆa¸ÀĪÀÅzÀÄ?
fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À aPÀÌzÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À UÁvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
to

C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÀ®è. ºÁUÁV fêÀPÉÆñÀzÀ UÁvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ‘ªÉÄÊPÁæ£ï’C£ÀÄß

§¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. MAzÀÄ ªÉÄÊPÁæ£ï 1 «Ä°«ÄÃlgïUÉ ¸ÀªÀÄ.
1000
D¯ÉÆÃa¹ : fëUÀ¼À UÁvÀæUÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀPÉÌ, CªÀÅUÀ¼À°è£À fêÀPÉÆñÀUÀ¼À UÁvÀæ PÁgÀtªÉÇÃ
t

CxÀªÁ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÉÆÃ?

No

fêÀPÉÆñÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀÆPÀëzÀ±ÀðPÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀàµÀÖªÁV

«ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ. E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ°è ¥Àæw©A§ ªÀÄÆr¸À®Ä E¯ÉPÁÖç£ï QgÀtUÀ¼À£ÀÄß
(beam) §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀªÀÅ, ªÀ¸ÀÄÛ«£À ©A§ªÀ£ÀÄß 2,000 zÀµÀÄÖ ªÀ¢ð
ü ¹zÀgÉ,
E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀzsÀð£À ¸ÁªÀÄxÀðåªÀÅ 2,00,000 zÀ¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.

51
 d
is he
re S B
bl
avÀæ 5.3 ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀ avÀæ 5.4 E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀ
be T
pu
PÀAqÀÄPÉƽî: E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀPÉÌ D ºÉ¸ÀgÀÄ §gÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ?
K

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀzsÀð£Á ¸ÁªÀÄxÀðåªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀÅzÀÄ ºÉÃUÉ? avÀæ 5.3gÀ°è

©

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ £ÉÃvÀæPÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. AiÀiÁªÀ ¨sÁUÀ¢AzÀ

£ÉÆÃqÀÄvÉÛêÉÇÃ, CzÀÄ £ÉÃvÀæÀªÀĸÀÆgÀ(eyepiece lens), ªÀ¸ÀÄÛ«£ÉqÉUÉ ªÀÄÄR ªÀiÁrgÀĪÀ ªÀĸÀÆgÀªÉÃ
ªÀ¸ÀÄÛªÀĸÀÆgÀ(objective lens). £ÉÃvÀæ ªÀĸÀÆgÀÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛªÀĸÀÆgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É §gÉ¢gÀĪÀ ªÀzsÀð£À
¸ÁªÀÄxÀðåªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƽî. GzÁºÀgÀuÉUÉ MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ £ÉÃvÀæªÀĸÀÆgÀzÀ ªÉÄÃ¯É 10x
EzÀÄÝ, ªÀ¸ÀÄÛªÀĸÀÆgÀzÀ ªÉÄÃ¯É 40x EzÉ JA¢lÄÖPÉƼÉÆîÃt. DUÀ F ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀzsÀð£À ¸ÁªÀÄxÀðå
to

400x. CAzÀgÉ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ vÀ£Àß ªÀÄÆ®UÁvÀæQÌAvÀ 400 ¥ÀlÄÖ zÉÆqÀØzÁV PÁtĪÀÅzÀÄ JAzÀxÀð.
ZÀlĪÀnPÉ 5.2
¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀĪÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀzsÀð£Á ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »r¬Äj.
t

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ°è fêÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÉÃUÉ?

No

ZÀlĪÀnPÉ 5.3
FgÀĽîAiÀÄ MAzÀÄ ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. F ZÀÆj¤AzÀ vɼÀĪÁzÀ ºÉÆgÀzÀªÀÄðzÀ ¥ÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀævÉåÃQ¹. CzÀ£ÀÄß ¤ÃjgÀĪÀ ¥ÀjÃPÁë UÁf£À¥ÀnÖPÉ (glass slide) ªÉÄðr. CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ
ºÀ¤ CAiÉÆÃr£ï CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ªÀtðzÀæªÀå(stain)ªÀ£ÀÄß ºÁQ. ²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀAvÉ,
vÀAiÀiÁgÁzÀ UÁf£À ¥ÀnÖPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ°è «ÃQë¹. ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ°è avÀæ 5.5gÀ°è
vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄ«j.

52
 d
he
avÀæ 5.5 FgÀÄ½î ¥ÉÆgÉAiÀÄ°è£À fêÀPÆ
É Ã±ÀU¼
À ÄÀ

is
5.6 ªÀÄvÀÄÛ 5.7 avÀæUÀ¼À°è fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. AiÀiÁªÀÅzÉà fêÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß
re S
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ°è «ÃQë¹zÁUÀ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ PÁt¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ
B
bl
PÉÆñÀ¥ÉÇgÉ, (cell membrane) PÉÆñÀzÀæªÀå (cytoplasm) ªÀÄvÀÄÛ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
(nucleus). fêÀPÉÆñÀªÀÅ, PÉÆñÀ¥ÉÇgɬÄAzÀ DªÀÈvÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘¥Áè¸Áä ¥ÉÇgÉ’,
be T
pu
JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EzÀÄ fêÀPÉÆñÀzÀ M¼ÀV£À ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀV£À ¥Àj¸ÀgÀ¢AzÀ
K

¨ÉÃ¥Àðr¸ÀÄvÀÛzÉ. fêÀPÉÆñÀzÀ ¤¢ðµÀÖ DPÁgÀªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÉÇgÉAiÀÄÄ PÉÆñÀzÀ

ºÉÆgÀºÉÆÃUÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ M¼À§gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ F
©

¥ÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß CgÉ¥ÁgÀPÀ ¥ÀÉÇgÉ(semipermeable membrane) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

gÉʨÉÆøÉÆêÀiï
ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ

PÉÆñÀ¥ÉÆgÉ JAqÉÆà ¥Áè¹äPï

to

gÉnPÀÄ宪Àiï
£ÀÆåQèAiÀĸï
QgÀÄ PÉÆñÀPÃÉ AzÀæ
t

PÉÆæªÀiÁån£ï
No

¸ÉAmÉÆæøÉÆêÀiï
PÉÆñÀzÀæªÀå

UÁ°Î ¸ÀAQÃtð

¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï

avÀæ 5.6 ¥ÁætÂfêÀPÉÆñÀ

53
 PÉÆñÀ©üwÛ
PÉÆñÀ¥ÉÆgÉ
UÁ°Î ¸ÀAQÃtð
gÉʨÉÆøÉÆêÀiï
PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
JAqÉÆà ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï

d
gÉʨÉÆøÉÆêÀiïgÀ»vÀ
gÀ¸ÀzÁ¤ ¥ÉÆgÉ
QgÀÄ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ

he
£ÀÆåQèAiÀĸï

is
re S B
bl
be T

zÉÆqÀØ PÉÃAzÀæ
pu
gÀ¸ÀzÁ¤ ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ
K
©

PÉÆñÀzÀæªÀå

avÀæ 5.7 ¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀ

PÉÆñÀ¥ÉÇgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ CtÄUÀ¼À ZÀ®£É JgÀqÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

to

F QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ? FUÀ £ÁªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÉÆÃt.

ZÀlĪÀnPÉ 5.4
t
No

«¸ÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è ¸Àé®à ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀgÉƼÀUÉ ¥ÉÇmÁå¹AiÀÄA ¥ÀªÀiÁðAUÀ£ÉÃmï ºÀgÀ¼À£ÀÄß
ºÁQ. ¤Ãj£À §tÚ §zÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. D §zÀ¯ÁªÀuÉ PÀæªÀĪÁV CxÀªÁ vÀPÀët D¬ÄvÉÃ
JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. F §zÀ¯ÁªÀuÉ CtÄUÀ¼À ZÀ®£É¬ÄAzÁVzÉ. ¥ÉÇmÁå¹AiÀÄA ¥ÀªÀiÁðAUÀ£ÉÃmï
¤Ãj£À°è «¸ÀgÀuÉUÉÆArzÉ. CtÄUÀ¼À F jÃwAiÀÄ ZÀ®£ÉUÉ «¸ÀgÀuÉ (diffusion) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
CtÄUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ PÀrªÉÄ ¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÉqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÀ QæAiÉÄAiÉÄà ‘«¸ÀgÀuÉ’.

54
 AiÉÆÃa¹: DQìd£ï, fêÀPÉÆñÀzÀ M¼ÀPÉÌ
ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀPÉÌ ºÉÃUÉ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ?

CtÄUÀ¼ÀÄ, vÀªÀÄä ºÉaÑ£À ¸ÁgÀvÉAiÀÄ

PÀqɬÄAzÀ PÀrªÉÄ ¸ÁgÀvÉAiÀÄ PÀqÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÀ,
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÉÆîÃt.

d
avÀæ 5.8 «¸ÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁævÀåQë¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÉÆÃt.

he
ZÀlĪÀnPÉ 5.5

is
C©ü¸ÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
re S
avÀæ 5.9gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ¹¥Éà ¸ÀÄ°zÀ MAzÀÄ D®ÆUÀqÉØAiÀÄ°è §lÖ°£ÁPÁgÀzÀ PÀĽ
B
bl
ªÀiÁr, CzÀgÉƼÀUÉ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ zÁæªÀtªÀ£ÀÄß ºÁQ. £ÀAvÀgÀ F §lÖ®£ÀÄß MAzÀÄ ©ÃPÀj£À ¤Ãj£À°è
CzsÀð ªÀÄļÀÄVgÀĪÀAvÉ Er. ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ zÁæªÀtzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄvÀĪÀiÁr. CzsÀð UÀAmÉ-
be T
pu
AiÀÄ £ÀAvÀgÀ D®ÆUÉqÉØAiÀÄ §lÖ°£À°è ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ zÁæªÀtzÀ ªÀÄlÖ ºÉZÁÑVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß «ÃQë¹.
K

zÁæªÀtzÀ ªÀÄlÖ ºÉZÁÑUÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ? ¤Ãj£À CtÄUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¸ÁgÀvÉAiÀÄ PÀqɬÄAzÀ PÀrªÉÄ
¸ÁgÀvÉAiÀÄ PÀqÉUÉ ZÀ°¹zÀÄzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÉà EzÀÄ. CtÄUÀ¼À F ZÀ®£É D®ÆUÉqÉØAiÀÄ CgÉ¥ÁgÀPÀ
©

PÉÆñÀ¥ÉÇgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉ¢zÉ. EzÀPÉÌ C©ü¸ÀgÀuÉ (osmosis) JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. C©ü¸ÀgÀuÉ, MAzÀÄ
«±ÉõÀ jÃwAiÀÄ «¸ÀgÀuÉ QæAiÉÄ. EzÀÄ ¤Ãj£À DtÄUÀ¼ÀÄ CgÉ¥ÁgÀPÀ ¥ÉÇgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ
«¸ÀgÀuÉ. DzÀÝjAzÀ C©ü¸ÀgÀuÉAiÉÄA§ÄzÀÄ ¤Ãj£À CtÄUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ ¸ÁgÀvÉ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ PÀrªÉÄ ¸ÁgÀvÉAiÀÄ
¥ÀæzÉñÀPÉÌ CgÉ¥ÁgÀPÀ ¥ÉÇgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ QæAiÉÄ.
t to
No

avÀæ 5.9 C©ü¸ÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁævÀåQë¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

55
 fêÀPÉÆñÀUÀ¼À ¥Áè¸Áä¥ÉÇgÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¤Ãj£À CtÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CªÀÅUÀ¼À ºÉaÑ£À
¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ, CªÀÅUÀ¼À PÀrªÉÄ ¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÉqÉUÉ ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÀÅ «±ÉõÀ
¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è CtÄUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ ¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ, ºÉaÑ£À ¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀå¬Ä¹
ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, gÀPÀÛzÀ°è ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï£À ¸ÁgÀvÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄ EzÀÄÝ, ºÀÈzÀAiÀÄzÀ
¸ÁßAiÀÄÄ«£À PÉÆñÀzÀ°è C¢üPÀ EzÉ. ºÁVzÀÝgÀÆ, ¸ÁgÀvÉAiÀÄ ªÀåvÁå¸ÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV, ºÀÈzÀAiÀÄzÀ
¸ÁßAiÀÄÄPÉÆñÀªÅÀ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï C£ÀÄß gÀP¢
ÛÀ AzÀ »ÃjPÉƼÀÄîvz
ÛÀ .É F QæAiÉÄUÉ ±ÀQA
Û iÀÄ ªÀåAiÀĪÁUÀÄvÀz
Û .É
EzÀ£ÀÄß `QæAiÀiÁvÀäPÀ ¸ÁUÁtÂPÉ’ (active transport) J£ÀÄߪÀgÀÄ.

d
he
avÀæ 5.7 C£ÀÄß £ÉÆÃr. ¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è PÉÆñÀ¥ÉÇgÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ PÉÆñÀ©üwÛ EzÉ.
PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄÄ PÉÆñÀ¥ÉÇgÉAiÀÄ£ÀÄß DªÀj¹gÀĪÀ zÀ¥Àà£ÁzÀ, UÀqÀĸÁzÀ MAzÀÄ ºÉÆ¢PÉ. EzÀÄ

is
¥Àª
æ ÄÀ ÄRªÁV ¸É®Äå¯ÉÆøï JA§ ¤fðêÀ ªÀ¸ÄÀ « Û ¤AzÁVzÉ. PÉÆñÀ©w ü A
Û iÀÄÄ fêÀPÆ
É Ã±ÀPÌÉ DPÁgÀ,
re S
DzsÁgÀ, gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀÈqsÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄÄ ¥ÁgÀPÀ ¥ÉÆgÉ(permeable
B
bl
membrane)AiÀiÁVzÉ.
be T
pu
PÉÆñÀzª æÀ åÀ ªÀÅ, PÉÆñÀ¥ÇÉ gÉAiÀÄ M¼ÀVgÀĪÀ MAzÀÄ ¯ÉÆüÉAiÀÄAvÀºÀ ªÀ¸ÄÀ .Û PÉÆñÀzª
æÀ åÀ ªÅÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
K

±ÉÃ. 80 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. PÉÆñÀzÀæªÀåªÀÅ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ eÉÊ«PÀ ZÀlĪÀlPÉUÀ¼À ¸ÁÜ£À.

EzÀgÀ°è C£ÉÃPÀ aPÀÌ aPÀÌ WÀlPÀUÀ½ªÉ. EzÀÄ CeÉÊ«PÀ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀtzÀAUÀ(organelle)
©

UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ eÉÊ«PÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. CeÉÊ«PÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À°è ¦µÀÖ, vÉÊ®ºÀ¤,

PÁå°ìAiÀiªÀiï PÁ¨ÉÆð£ÉÃmï, gÁ¼À(resin) ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃAzÀÄ(gum)UÀ¼ÀAvÀºÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ «ÄøÀ®Ä DºÁgÀªÁzÀgÉ, ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀÅ vÁådå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ ¸Àæ«PÉUÀ¼ÀÄ.

fêÀPÆÉ Ã±Àz°À è£À PÉÆñÀzª

æÀ åÀ zÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ «²µÀÖ gÀZ£
À U
É ¼
À ÃÉ PÀtzÀAUÀU¼
À ÄÀ . EªÀÅ ¤¢ðµÀÖ
to

PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:

1. ¥ÉÇgɸÀ»vÀ PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ (membranous organelles): EªÀÅ ¥ÉÇgɬÄAzÀ

t
No

DªÀÈvÀªÁzÀ PÀtzÀAUÀU¼
À ÄÀ . GzÁºÀgu
À :É JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï, ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ,
UÁ°Î ¸ÀAQÃtð, ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï, ¥Áè¹ÖqïUÀ¼ÀÄ.

2. ¥ÉÇgÉg» À ÄÀ (non-membranous organelles): EªÀÅ ¥ÉÇgɬÄAzÀ

À vÀ PÀtzÀAUÀU¼
DªÀÈvÀªÁV®èzÀ PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ. GzÁºÀgÀuÉ : gÉʨÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÀÄ, ¸ÉAnæAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ.

EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß avÀæ 5.6 ªÀÄvÀÄÛ 5.7gÀ°è «ÃQë¹.

56
 ¥ÉÇgɸÀ»vÀ PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ
JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï :
avÀæ 5.10AiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. JAqÉÆÃ¥Áè¹èPï
gÉnPÀÄ宪Àiï PÀªÀ¯ÉÆqÉzÀ £Á¼ÀUÀ¼À MAzÀÄ
eÁ®. EzÀÄ PÉÆñÀ¥ÉÇgɬÄAzÀÀ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
¥ÉÆgÉAiÀĪÀgÉUÀÆ PÉÆñÀzÀæªÀåzÀ°è ZÀzÀÄj-

d
PÉÆArzÉ. EzÀÄ fêÀPÉÆñÀPÉÌ DAvÀjPÀ

he
DzsÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß avÀæ 5.10 JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï
PÉÆñÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ

is
¨sÁUÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ PÉÆñÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ PÉÆñÀPÉÌ ¸ÁV¸ÀÄvÀÛzÉ.
re S B
bl
ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ
be T

avÀæ 5.11£ÀÄß UÀªÀĤ¹. EzÀÄ

pu
««zs À DPÁgÀ U À ¼ À ° è CAzÀ g É
K

PÉ Æ ¼À ª É A iÀ i ÁPÁgÀ , zÀ Ä AqÁPÁgÀ ,
©

zÀAqÁPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ CAqÁPÁgÀz° À z

è .É
¥Àæw ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ JgÀqÀÄ
¥É Ç gÉ U À ½ AzÀ DªÀ È vÀ ª ÁVzÉ .
ºÉÆgÀ¥ÇÉ gÉAiÀÄÄ £ÀAiÀĪÁVzÉ. DzÀ-
avÀæ 5.11 ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀiÁ gÉ, M¼À¥ÉÇgÉAiÀÄ°è ªÀÄrPÉUÀ½ªÉ.
to

EªÀÅUÀ½UÉ ‘Qæ¸ÉÖ’UÀ¼ÉAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.

M¼À¥z À g
À ª
À ÅÀ ‘ªÀiÁvÀÈPÉ’ JA§ zÀª
æ ª
À £
À ÄÀ ß ¸ÀÄvÀÄÛªg
À ¢
É zÉ. ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ fêÀPÆ É Ã±ÀzÀ G¹gÁlzÀ
PÉÃAzÀæªÁVzÀÄÝ, DQìd£À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, UÀÆèPÉÆøÀ£ÀÄß «¨sÀf¹, PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ
t
No

¤ÃgÀ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. F QæAiÉÄAiÀÄ°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ Cr£ÉÆù£ï mÉæöÊ ¥sÁ¸ÉáÃmï

(ATP)CtÄ«£À°è ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀĪÀ£ÀÄß fêÀPÉÆñÀzÀ ‘±ÀQÛ
GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÀÄ fêÀPÉÆñÀzÀ°è 30 jAzÀ 40
ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è£À ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå CªÀÅUÀ¼À
PÁAiÀÄðzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ.
D¯ÉÆÃa¹: QÃlUÀ¼ÀÄ ºÁgÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀ ¸ÁßAiÀÄÄPÉÆñÀUÀ¼À°è ¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ
ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄUÀ¼ÀÄ EgÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ?

57
 UÁ°Î ¸ÀAQÃtð : avÀæ 5.12£ÀÄß UÀªÀĤ¹. UÁ°Î
¸À A QÃtðzÀ ° è ZÀ ¥ À à m É A iÀ i ÁzÀ vÀ m É Ö U À ¼ À A wzÀ Ä Ý,
EzÀg° À è£À PÉ®ªÀÅ gÀZ£
À U
É ¼
À ÄÀ «¸ÀÛøvÀªÁzÀ vÀÄ¢UÀ½AzÀ
PÀÆrªÉ (vesicles). UÁ°Î ¸ÀAQÃtðzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
PÁAiÀ Ä ðªÉ A zÀ g É PÉ Æ Ã²ÃAiÀ Ä ZÀ l ĪÀ n PÉ U À ½ UÉ
£ÉgÀªÁUÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸À櫸ÀĪÀÅzÀÄ.

d
avÀæ 5.12 UÁ°Î ¸ÀAQÃtð

he
¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï : ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥Áæt fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅ, zÀÄAqÁPÁgÀzÀ, aîzÀAvÀºÀ PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è ««zsÀ jÃwAiÀÄ d®«¨sÀdPÀ (hy-

is
re S
drolytic) QtéU½ À ªÉ. F QtéU¼
À ÄÀ PÉÆñÀz°
À £
è À ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß fÃtÂð¸À®Ä £Égª
À ÁUÀÄvÀª
Û .É
B
bl
eÉÆvÉUÉ, EªÀÅ ªÀAiÀĸÁìzÀ, zÀħð®ªÁzÀ, ºÁ¤UÉƼÀUÁzÀ CxÀªÁ gÉÆÃUÀUÀæ¸ÀÛªÁzÀ vÀªÀÄäzÉÃ
fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß £Á±ÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV, ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼À£ÀÄß fêÀPÉÆñÀzÀ `DvÀäºÀvÁå
be T
pu
¸ÀAaUÀ¼ÀÄ' JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
K

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°: JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï£À°è vÀAiÀiÁgÁV, UÁ°Î ¸ÀAQÃtðzÀ°è

©

ªÀiÁ¥ÁðqÁUÀĪÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 40 ««zsÀ QtéUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÀÄ §¼À¸ÀÄvÀÛªÉ.

¥Áè¹ÖqïUÀ¼ÀÄ
¥Áè¹ÖqïUÀ¼ÀÄ ¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ ¥Áè¹ÖqïUÀ¼À°è
§tÚ PÉÆqÀĪÀ ªÀtðPÀUÀ½®è. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ®ÆåPÉÆÃ¥Áè¸ïÖUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. EªÀÅ ¨É¼ÀPÀÄ ©Ã¼ÀzÀ ¸À¸ÀåzÀ
¨sÁUÀUÀ¼À°è CAzÀgÉ J¼É¨ÉÃgÀÄUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæªÀÄÄRªÁV EªÀÅ DºÁgÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è
to

£ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. JgÀqÀ£Éà §UÉAiÀÄ ¥Áè¹ÖqïUÀ¼À°è ºÀ¹gÀÄ §tÚzÀ ªÀtðPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹zÀ

ªÀtðPÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÆæêÉÆÃ¥Áè¸ïÖUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. PÉÆæêÉÆÃ¥Áè¸ïÖUÀ¼ÀÄ ºÀ¼À¢, PÉA¥ÀÅ,
QvÀÛ¼É ªÀÄÄAvÁzÀ §tÚzÀ ªÀtðPÀUÀ½AzÀ PÀÆrªÉ.
t
No

ºÀ¹gÀÄ ªÀtðPÀUÀ½gÀĪÀ ªÀÄÆgÀ£Éà §UÉAiÀÄ°è PÉÆæêÉÆÃ¥Áè¸ïÖUÀ¼À£ÀÄß PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖUÀ¼ÉAzÀÄ

PÀ g É A iÀ Ä ¯ÁUÀ Ä vÀ Û z É . PÉ Æ è à gÉ Æ Ã¥Áè ¸ ïÖ U À ¼ À ° è ºÀ ¹ gÀ Ä §tÚ z À ªÀ t ðPÀ U À ½ zÀ Ä Ý, CªÀ Å UÀ ¼ À £ À Ä ß
ºÀjvÀÄÛ(chlorophyll) J£ÀÄߪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼À ºÀ¹gÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è, CAzÀgÉ J¯ÉUÀ¼À°è
PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ.
PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß CjAiÀÄ®Ä 5.13 avÀæªÀ£ÀÄß «ÃQë¹.
ZÀlĪÀnPÉ 5.6 :
CAUÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀtzÀAUÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƽî.
58
 PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
UÁæ£Á ¥Àæw PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ JgÀqÀÄ ¥ÉÇgÉUÀ½AzÀ
ºÉÆgÀ¥ÀzÀgÀ
DªÀ È vÀ ª ÁVzÉ . M¼À ¥ À z À g À ª À Å ªÀ i ÁvÀ È PÉ A iÀ Ä £À Ä ß
D ª À j ¸ À Ä v À Û z É . ª À i Á v À È P É (matrix)-
¸ÉÆçÖêÀÄ(stroma) ªÀÄvÀÄÛ UÁæ£Á(grana)UÀ¼£ À ÄÀ ß
M¼ÀUÆ É ArzÉ. UÁæ£ÁzÀ°è ºÀjvÀÄ(Û chlorophyll)
EzÉ. ºÀjvÀÄÛ DºÁgÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR

d
¥ÁvÀ æ ªÀ » ¸À Ä vÀ Û z É . F Qæ A iÉ Ä AiÀ Ä °è ºÀ j wÛ £ À

he
M¼À¥ÀzÀgÀ ¸ÉÆÖçêÀÄ ¤RgÀªÁzÀ ¥ÁvÀæªÉãÀÄ? EzÀgÀ §UÉÎ ºÉaÑ£À
avÀæ 5.13 PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À ¹Ã½PÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß 19£Éà CzsÁåAiÀÄzÀ°è w½AiÀÄÄ«j.

is
re S

D¯ÉÆÃa¹: J¼É mÉƪÀiÁåmÉÆ, ©½ §tÚzÀ°èzÀÄÝ £ÀAvÀgÀ ºÀ¹gÁV ªÀÄvÉÛ PÉA¥ÀÅ §tÚPÉÌ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
B
KPÉ?
bl
be T
pu
fêÀPÉÆñÀzÀ ¥ÉÇgÉgÀ»vÀ PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ
K

gÉʨÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÄÀ : JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï£À PÉ®ªÀÅ ¥ÉÆgÉU½ À UÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆñÀPA

É zÀ¥
æ Æ
É gÉUÉ
CAnPÉÆArgÀĪÀ PÁ½£À jÃwAiÀÄ gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. EªÉà gÉʨÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ
©

PÉÆñÀzÀæªÀåzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀévÀAvÀæªÁV PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. ¥ÉÇæÃnÃ£ï ¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ°è EªÀÅ ªÀĺÀvÀÛgÀ ¥ÁvÀæ

ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß fêÀPÉÆñÀzÀ ¥ÉÇæÃnãï PÁSÁð£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
¸ÉAnæAiÉÆïï : ¸ÉAnæAiÉÆïï JA§ PÀtzÀAUÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä avÀæ 5.6£ÀÄß £ÉÆÃr.
¸ÉAnæAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ ±ÉʪÀ®, ²°ÃAzsÀæUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ J®è ¥ÁætÂUÀ¼À PÉÆñÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
to

JgÀqÀÄ ¸ÉAnæAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÉÆñÀPÉÃAzÀæzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è EgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ PÉÆñÀ

«¨sÀd£ÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
t

gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ : fêÀPÉÆñÀzÀ°è ¥ÉÇgɬÄAzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÉA§ PÀĽUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ.

No

EzÀg° À (À cell sap) JA§ zÀª

À è PÉÆñÀg¸ æ «À zÉ. gÀ¸z À Á¤UÀ¼ÄÀ fêÀPÆ
É Ã±ÀzÀ ¸ÀAUÀº
æ ÁUÁgÀU¼
À ÁVzÀÄÝ
DºÁgÀ, ºÉZÁÑzÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÁådåªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÃRj¸ÀÄvÀÛªÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: §ºÀÄvÉÃPÀ ¥ÉÇæmÉÆÃeÉÆêÁUÀ¼À°è gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. DºÁgÀªÀ£ÀÄß
±ÉÃRj¹, ¥ÀZÀ£ÀQæAiÉÄUÉ ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼Éà DºÁgÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ. fêÀPÉÆñÀzÀ°è£À
ºÉaÑ£À ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀºÁPÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀĪÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ, ¸ÀAPÉÆÃZÀ£À gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ.

59
PÉÆñÀPÉÃAzÀæ (£ÀÆåQèAiÀĸï)
J®è AiÀÄÆPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ zÀÄAqÁPÁgÀzÀ Cw zÉÆqÀØ PÀtzÀAUÀªÉÃ
PÉÆñÀPÉÃAzÀæ. AiÀÄÆPÁåjAiÉÆÃmï JAzÀgÉãÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß £É£À¦¹PÉƽî. PÉÆñÀPÉÃAzÀæªÀÅ
fêÀPÉÆñÀzÀ CwzÉÆqÀØ PÀtzÀAUÀªÁVzÉ.

AiÀÄÆPÁåjAiÉÆÃmï fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV

MAzÀ Ä PÉ Æ Ã±À P É Ã AzÀ æ « gÀ Ä vÀ Û z É . ¯É Æ Ã¼É A iÀ Ä AvÀ º À

d
§ÆµÀÄÖUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ PÉÆñÀPÉÃAzÀæUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ

he
¸À Û ¤ UÀ ¼ À ¥Ëæ q s À PÉ A ¥À Å gÀ P À Û P À t UÀ ¼ À ° è , PÉ Æ Ã±À P É Ã AzÀ æ
EgÀĪÀÅ¢®è.

is
re S
D¯ÉÆÃa¹ : ¸ÀÛ¤UÀ¼À ¥ËæqsÀ PÉA¥ÀÅgÀPÀÛPÀtUÀ¼À°è,
PÉÆñÀPÉÃAzÀæ EgÀĪÀÅ¢®è. KPÉ?
B
bl
avÀæ 5.14 PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
æ ÅÀ PÉÆñÀPÃÉ AzÀæ ¥ÉÇgÉ (nuclear mem-
PÉÆñÀPÃÉ AzÀª
be T
pu
brane) JA§ eÉÆÃr¥ÉÆgɬÄAzÀ DªÀÈvÀªÁVzÉ. PÉÆñÀPÉÃAzÀæ ¥ÉÇgÉAiÉƼÀUÉ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ zÀæªÀå
K

(nucleoplasm) EzÉ. PÉÆñÀPÉÃAzÀæ zÀæªÀåzÀ°è J¼ÉUÀ¼ÀAwgÀĪÀ eÁ®zÀ PÉÆæªÀiÁån£ï

(chromatin) JA§ gÀZÀ£É EzÉ. PÉÆñÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÉÆæªÀiÁån£ï ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁV
©

ªÀÄvÀÄÛ Cw ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁV ¸ÀÄwÛPÆÉ AqÀÄ aPÀÌzÁV, zÀ¥àÀ ªÀtðvÀAvÀÄ(Chromosome)UÀ¼ÁUÀÄvÀª Û .É

ªÀtðvÀAvÀÄ«£À°è rDQìgÊÉ ¨ÉÆÃ¸ï £ÀÆåQè¬ÄPï DªÀÄè (Deoxy ribose nucleic acid)
JA§ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ EzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV r.J£ï.J. (DNA) J£ÀÄߪÀgÀÄ. r.J£ï.J.
AiÀÄ°è fãïUÀ½ªÉ. ¥Àw æ AiÉÆAzÀÄ fãï fëAiÀÄ ¤¢ðµÀÖ ®PÀëtªÀ£ÄÀ ß ¤zsð À j¸ÀÄvÀÛz.É GzÁºÀgu
À UÉ É
ªÀåQÛAiÀÄ JvÀÛgÀ, ZÀªÀÄðzÀ §tÚ, PÀtÂÚ£À PÀ¥ÀÅöà, ¤Ã°, ºÀ¹gÀÄ CxÀªÁ PÀAzÀħtÚUÀ¼ÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
MAzÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ fëAiÀÄ ¥Àæw PÉÆñÀzÀ®Æè ¤¢ðµÀÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀtðvÀAvÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À
to

¥Àæw fêÀPÉÆñÀzÀ®Æè 46 ªÀtðvÀAvÀÄUÀ½ªÉ. PÉ®ªÀÅ fëUÀ¼À ªÀtðvÀAvÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå §UÉÎ

w½AiÀÄ®Ä PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹.
t

¥ÀnÖ 5.1 PÉ®ªÀÅ fëUÀ¼À°è£À ¥Àæw fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ªÀtðvÀAvÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå

No

fë ªÀtðvÀAvÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå

zÀÄAqÀĺÀļÀÄ 2
FgÀĽî 16
¨ÉPÀÄÌ 38
ªÀiÁªÀÅ 40
PÁå¥ÀÄa£ï PÉÆÃw 54
£Á¬Ä 78

60
 ZÀlĪÀnPÉ 5.7
PÉ®ªÀÅ ¸À¸Àå ¥Àæ¨ÉÃzsÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ªÀtðvÀAvÀÄ ¸ÀASÉåUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
PÉÆñÀPÉÃAzÀæzÀ°è, PÉÆæªÀiÁån£À£ÀÄß ©lÄÖ G½zÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¹. PÉÆñÀPÉÃAzÀæzÀ°è£À
zÀlÖªÁzÀ, zÀÄAqÁzÀ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀªÉà QgÀÄPÉÆñÀPÉÃAzÀæ(nucleolus). QgÀÄPÉÆñÀPÉÃAzÀæªÀÅ
¥ÉÇgɬÄAzÀ DªÀÈvÀªÁV®è. QgÀÄPÉÆñÀPÉÃAzÀæªÀÅ gÉʨÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼À£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆñÀPÉÃAzÀæªÀÅ fêÀPÉÆñÀzÀ J®è ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, PÉÆnÖgÀĪÀ
zÀȵÁÖAvÀ (J) ªÀÄvÀÄÛ (©) UÀ¼À£ÀÄß avÀæ 5.15 gÀ°è JZÀÑjPɬÄAzÀ UÀªÀĤ¹.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 5.15 zÀȵÁÖAvÀUÀ¼ÀÄ J ªÀÄvÀÄÛ ©

F ªÉÄð£À zÀȵÁÖAvÀUÀ½AzÀ PÉÆñÀPÉÃAzÀæzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß zÀÈqsÀ¥Àr¸ÀÄ«gÁ?
ZÀlĪÀnPÉ 5.8
to

5.6 ªÀÄvÀÄÛ 5.7 avÀæUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹, ¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂfêÀPÉÆñÀUÀ½VgÀĪÀ

¥ÀæªÀÄÄR ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
t

¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀ ¥Áæt fêÀPÉÆñÀ

No

1 PÉÆñÀ©üwÛ
2 ¥Áè¹ÖqïUÀ¼ÀÄ
3 gÀ¸ÀzÁ¤
4 ¸ÉAnæAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ

61
¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• fêÀPÉÆñÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
• fêÀPÉÆñÀzÀ°è£À ¥Àæw PÀtzÀAUÀzÀ ¥ÁvÀæ
• PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀiÁUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð
• ¸À¸ÀåfêÀPÉÆñÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt fêÀPÉÆñÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
• fêÀPÉÆñÀzÀ PÁAiÀÄðzÀ°è «¸ÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ C©ü¸ÀgÀuÉUÀ¼À ¥ÁvÀæ

d
• ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt fêÀPÉÆñÀUÀ¼À avÀæ §gÉAiÀÄĪÀ P˱À®

he
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

is
re S
I ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥À±
æ ßÉ UÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ GvÀg
Û ª
À £
À ÄÀ ß
B
Dj¹ :
bl
1. PÉÆñÀPÉÃAzÀæ«gÀzÀ fêÀPÉÆñÀzÀ°è EzÀÄ EgÀĪÀÅ¢®è
be T
pu
J. ¥Áè¸Áä ¥ÉÇgÉ ©. ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ
K

¹. ªÀtðvÀAvÀÄ r. gÀ¸ÀzÁ¤
©

2. F fëAiÀÄ fêÀPÉÆñÀzÀ°è PÉÆñÀ©üwÛ E®è

J. £Á¬ÄPÉÆqÉ ©. ªÀiÁ¸ï
¹. ¥sÀ£ïð r. ¸ÉƼÉî
3. G¹gÁl QæAiÉÄAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀĪÀ PÀtzÀAUÀ
to

J. UÁ°Î ¸ÀAQÃtð ©. ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ

¹. ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï r. PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
t

4. PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ fêÀPÉÆñÀzÀ CeÉÊ«PÀ ¨sÁUÀ?

No

J. PÉÆñÀ©üwÛ ©. ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ
¹. PÉÆñÀ¥ÉÇgÉ r. ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï
5. fêÀPÉÆñÀzÀ Cw aPÀÌ PÀtzÀAUÀ
J. ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀiï ©. PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
¹. gÉʨÉÆøÉÆêÀiï r. ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ

62
 II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
1. fêÀPÉÆñÀzÀ §UÉÎ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁzÀ G¥ÀPÀgÀt ___________ .
2. fêÀPÉÆñÀzÀ ««zsÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ PÀtzÀAUÀ ______________ .
3. ¸À¸ÀåfêÀPÉÆñÀzÀ CqÀÄUɪÀÄ£É JAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀÄîªÀ PÀtzÀAUÀ _____________ .
4. fêÀPÉÆñÀzÀ ¥ÉÇæÃnÃ£ï ¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ __________________ .

d
5. PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR gÁ¸ÁAiÀĤPÀ WÀlPÀ __________________ .

he
III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
J ©

is
re S
1. fêÀPÉÆñÀzÀ ¸ÀAUÀæºÀuÁ PÉÆoÀr J. PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
2. fêÀPÉÆñÀzÀ ºÉÆgÀ¨ÁV®Ä ©. UÁ°Î ¸ÀAQÃtð
B
bl
3. fêÀPÉÆñÀzÀ ¸ËgÀ¥ÀnÖPÉUÀ¼ÀÄ ¹. gÀ¸ÀzÁ¤
be T
pu
4. D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ªÀiÁ»wAiÀÄ PÀAvÉ r. £ÀÆåQèAiÀĸï
K

E. PÉÆæêÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
©

J¥sï. PÉÆñÀ¥ÉÇgÉ
f. ªÀtðvÀAvÀÄ
IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. fãïUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? CªÀÅUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹.
2. ¥ÁætÂfêÀPÉÆñÀzÀ°è PÉÆñÀ «¨sÀd£ÉAiÀiÁUÀĪÁUÀÀ PÀ¢gɼÉUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀî®Ä
to

£ÉgÀªÁUÀĪÀ PÀtzÀAUÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

3. ¸À¸ÀåfêÀPÉÆñÀzÀ°è PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À ¥ÁvÀæªÉãÀÄ?
t

4. AiÀiÁªÀ PÀtzÀAUÀUÀ¼ÀÄ F PɼÀV£À fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è ºÉZÁÑV PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ?

No

J. ¸ÁßAiÀÄÄ PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ, ©. ©½ gÀPÀÛPÀtUÀ¼ÀÄ,

¹. J¯ÉAiÀÄ PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ, r. ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ
5. ¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt fêÀPÉÆñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ £Á®ÄÌ
ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
6. D®ÆUÀqÉØAiÀÄ SÁ° §lÖ®£ÀÄß ¤ÃgÀÄ vÀÄA©gÀĪÀ UÁf£À ¥ÁvÉæAiÀÄ°èmÁÖUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?
KPÉ?

63
 7. ±ÉÃPÀqÁ 0.9¸ÁgÀvÉAiÀÄ ¸ÉÆÃrAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï zÁæªÀtªÀÅ PÉA¥ÀÄgÀPÀÛPÀtUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀvÉUÉ
¸ÀÆPÀÛªÁVzÉ. ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄ vÀAvÀædÕ£ÀÄ DPÀ¹äPÀªÁV PÉA¥ÀÄgÀPÀÛPÀtUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÃPÀqÁ 1.8
¸ÁgÀvɬÄgÀĪÀ ¸ÉÆÃrAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï zÁæªÀtzÀ°è Ej¹zÀgÉ K£ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ? KPÉ?
8. JgÀqÄÀ «zsz
À À fêÀPÆÉ Ã±ÀU¼
À À avÀU
æ ¼
À £
À ÄÀ ß PÉÆnÖz.É EªÉgq
À g
À °
À è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ¸À¸åÀ fêÀPÆ
É Ã±À?
¤ªÀÄä GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¹.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

(i) 1, 2, 3 ªÀÄvÀÄÛ 4£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
©

(ii) 1 ªÀÄvÀÄÛ 3gÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß §gɬÄj.

(iii) avÀæzÀ°è 4£Éà ¸ÀASÉåAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ avÀæ §gÉzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¹.
(iv) s¸À¸Àå fêÀPÉÆñÀzÀ avÀæ §gÉzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
V ¸À®ºÁvÀäPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
to

1. Mt zÁæQëUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãj£À §lÖ°£À°èr. ¸Àé®à ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ zÁæQëUÀ¼À UÁvÀæzÀ°è

AiÀiÁªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ? KPÉ ?
t

2. MAzÀÄ ªÉÆmÉÖAiÀÄ£ÀÄß zÀħ𮠺ÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèzÀ°è ªÀÄļÀÄV¹, a¥Àà£ÀÄß PÀgÀV¹.

No

FUÀ ªÉÆmÉÖAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ®Æ MAzÀÄ vɼÀÄ ¥ÀzÀgÀ«gÀĪÀÅzÀÄ. F ªÉÆmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¤Ãj£À°èr.

PÉ®ªÀÅ ¤«ÄµÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ «ÃQë¹. ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?
3. EzÉà jÃw, a¥ÀÅöà vÉUÉzÀ ªÉÆmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¥À槮 G¦à£À zÁæªÀtzÀ°è PÉ®ªÀÅ ¤«ÄµÀUÀ¼À
PÁ® Er. §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁgÀtUÀ¼ÉÆA¢UÉ
£ÀªÀÄÆ¢¹.


64
 CzsÁåAiÀÄ 6
fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀt

«eÁÕ¤UÀ¼À PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ

d
is he
re S B
bl fëUÀ¼À
be T
pu
ªÀVÃðPÀgÀt
K
©

ªÀVÃðPÀgÀtzÀ 7 ªÀVÃðPÀgÀt
ªÀÄd®ÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ
to

¥ÀPæ ÀÈwAiÀÄÄ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ½AzÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁVzÉ. ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÀ fëUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄPÉƼÀî®Ä PÀÄvÀƺÀ®«®èªÉÃ?
t

fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀt :
No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C¸ÀASÁåvÀ fëUÀ¼ÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛªÉ. «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ, ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1.9 «Ä°AiÀÄ£ï

¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉ ¤ÃrzÁÝgÉ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ,
¥Àæw¢£À ºÉƸÀ ºÉƸÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ. ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ F¸ïÖUÀ¼ÀAvÀºÀ ¸ÀÆPÀëöä
fëUÀ¼ÀÆ; PÉÆvÀÛA§j, vÀļÀ¹UÀ¼ÀAvÀºÀ aPÀÌ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÆ; D£É, w«ÄAUÀ®, D®zÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀAvÀºÀ
§ÈºÀvï fëUÀ¼ÀÆ E°èªÉ. PÉ®ªÀÅ fëUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è, PÉ®ªÀÅ £É®zÀ ªÉÄïÉ, E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ
ªÀÄgÀĨsÆÀ «ÄUÀ¼¯ À Áèzg
À É ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ zsÄÀ ª
æ À ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è ªÁ¹¸ÀÄvÀÛª.É EvÀgÀ ¥Àj¸ÀgU
À ¼
À °
À è ªÁ¹¸ÀĪÀ
fëUÀ¼À §UÉÎ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄÃ?

65
 fëUÀ¼À £ÀqÄÀ «£À ªÉÊ«zsåÀ CzÀÄãvª À ÁVzÀÄÝ, £ÀªÄÀ ä PÀ®£à U
É ÆÀ «ÄÃjzÉ! ¥ÁætU  ¼
À À £ÀqÄÀ «£À, DPÁgÀ,
UÁvÀ,æ §tÚ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇõÀuÁ «zsÁ£ÀU¼ À °À g
è ÄÀ ªÀ ªÀåvÁå¸U
À ½
À UÉ PÁgÀtUÀ¼ÃÉ £ÀÄ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß PÀAqÀÄPÉƽî.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C¸ÀASÁåvÀ fëUÀ½ªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¢zÉÝêÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ fëAiÀÄ
®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß C¨sÁå¸À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ PÀµÀÖPÀgÀ. DzÀÝjAzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV fëUÀ¼À£ÀÄß
CªÀÅUÀ¼À ºÉÆðPÉ ºÁUÀÆ ªÀåvÁå¸ÀUÀ½UÀ£ÀÄUÀÄtªÁV, ««zsÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÁÝgÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ UÀÄA¦£À, MAzÀÄ ªÀiÁzÀj fëAiÀÄ «ªÀgª À ÁzÀ CzsåÀ AiÀÄ£ÀªÅÀ , Erà UÀÄA¦£À EvÀgÀ
J¯Áè fëUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß CjAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, fëUÀ¼À

d
«AUÀqu À AÉ iÀÄÄ, £ÀªÄÀ ä CzsåÀ AiÀÄ£Àª£
À ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sU À Æ
É ½¸ÀĪÀÅzÀÄ. fëUÀ¼£ À ÄÀ ß CªÀÅUÀ¼À £ÀqÄÀ «£À ºÉÆðPÉ

he
ªÀÄvÀÄÛ ªÀåvÁå¸ÀUÀ½UÀ£ÀÄUÀÄtªÁV, «AUÀr¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ‘ªÀVðÃPÀgÀt’. fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtzÀ
§UÉÎ w½¸ÀĪÀ fêÀ±Á¸ÀÛçzÀ ±ÁSÉAiÉÄà ªÀVðÃPÀgÀt ±Á¸ÀÛç(Taxonomy) .

is
re S
ªÀVðÃPÀgÀtzÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ
• ¸ÀÄ®¨sÀªÁV C¨sÀ幸À®Ä, UÀÄgÀÄw¸À®Ä ºÁUÀÆ £É£À¦qÀ®Ä
B
bl
• ««zsÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À fëUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀƦ¸À®Ä
• ¸ÀgÀ¼À fëUÀ½AzÀ, ¸ÀAQÃtð fëUÀ¼À «PÁ¸ÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃ¥Àðr¸À®Ä
be T
pu
AiÉÆÃa¹ : ªÀVðÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ¤ªÀÄä ¢£À¤vÀåzÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ºÉÃUÉ £ÉgÀªÁVzÉ?
K

F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä, ªÀVðÃPÀgÀtzÀ D¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ°è ºÉÃUÉ §¼À¸ÀÄ«j?

©

J. PÀ¥Án£À°è ¤ªÀÄä ¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¸À®Ä. ©. C¨sÁå¸ÀzÀ ªÉüÁ¥ÀnÖ vÀAiÀiÁj¸À®Ä.

ZÀlĪÀnPÉ 6.1
PɼÀV£À ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¸À¸ÁåºÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁA¸ÁºÁjUÀ¼ÁV ªÀVðÃPÀj¹.
ºÀÄ°, ºÀ¸ÀÄ, D£É, vÉÆüÀ, fAPÉ, ªÉƸÀ¼É, C½®Ä ªÀÄvÀÄÛ V½
ZÀlĪÀnPÉ 6.2
PɼÀV£À ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß DºÁgÀ, ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ OµÀ¢ü - ²gÉÆãÁªÉÄUÀ¼ÀrAiÀÄ°è «AUÀr¹
to

§gɬÄj: vÀļÀ¹, gÁV, ºÉÆ£Éß, ¨É¼ÀÄî½î, vÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ D®ÆUÀqÉØ

fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtPÉÌ ¥ÀÄgÁvÀ£À «eÁÕ¤UÀ¼À PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
t
No

ZÀgÀPÀ (Qæ.¥ÀÇ. 600) : ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁæaãÀPÁ®zÀ IĶAiÀiÁzÀ ZÀgÀPÀ, M§â

vÀvÀéeÁÕ¤, RUÉÆüÀ±Á¸ÀÛçdÕ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊzÀå±Á¸ÀÛçdÕ. EªÀgÀÄ §gÉzÀ ZÀgÀPÀ ¸ÀA»vÀ
JA§ ¥ÀĸÀÛPÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 340 «zsÀUÀ¼À ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÆß, 200 «zsÀUÀ¼À
¥ÁætU  ¼
À £
À Æ
À ß ¥ÀnÖ ªÀiÁrzÁÝg.É F UÀA
æ xÀª£
À ÄÀ ß DAiÀÄĪÉðÃzÀPÀ ÌÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
CvÀ å AvÀ ¥Áæ a ãÀ ºÁUÀ Æ C¢ü P À È vÀ UÀ æ A xÀ ª É A zÀ Ä ¥À j UÀ t  ¸ À ¯ ÁVzÉ .
F PÉÆqÀÄUɬÄAzÁV ZÀgÀPÀgÀªÀgÀ£ÀÄß DAiÀÄĪÉðÃzÀ ¦vÁªÀĺÀÀ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
ZÀgÀPÀ

66
 ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ZÀgÀPÀ ¸ÀA»vÀzÀ°è, ¨sÀÆætªÀÅ UÀ¨sÀðzÀ°è PÀæªÀħzÀÞªÁV ºÉÃUÉ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä «ªÀgÀuÉ EzÉ. EzÀÄ DzsÀĤPÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆîÄvÀÛzÉ.

Cj¸ÁÖl¯ï (Qæ.¥ÀÇ. 384 - 322):

Cj¸ÁÖl¯ï M§â ±ÉæõÀ× VæÃPï vÀvÀéeÁÕ¤ ªÀÄvÀÄÛ fêÀ±Á¸ÀÛçdÕ. EªÀgÀ
§gÀºÀUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ ¨sËvÀ±Á¸ÀÛç, fêÀ±Á¸ÀÛç,

d
vÀPÀð±Á¸ÀÛç, ¸ÀAVÃvÀ ºÁUÀÆ gÁd¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ. EªÀgÀÄ
fëUÀ¼À DzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è CªÀ¯ÉÆÃPÀ£À, «ªÀgÀuÉ, ¸ÀªÉÃðPÀëuÉ, ºÉÆðPÉ

he
ªÀÄvÀÄÛ ªÀVðÃPÀgÀt ªÀÄÄAvÁzÀ ¤¢ðµÀÖ ±ÉÆÃzsÀ£Á «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀĸÀj¹zÁÝgÉ. ¥ÁætÂUÀ¼À zÉúÀgÀZÀ£ÉAiÀÄ ªÁ¸ÀÛªÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß CjAiÀÄ®Ä,
EªÀgÀÄ C£ÉÃPÀ ¥ÁætÂUÀ¼À zÉúÀªÀ£ÀÄß bÉâ¹(dissected) CzsÀåAiÀÄ£À Cj¸ÁÖl¯ï

is
re S
ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
B
bl
Cj¸ÁÖl¯ï, ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß vÀ¯Á ªÀÄÆgÀÄ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÁßV ªÀVðÃPÀj¹zÁÝgÉ.
be T
pu
¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ : • ªÀÄÈzÀÄPÁAqÀ«gÀĪÀ ªÀÄÆ°PÉUÀ¼ÀÄ
K

• UÀnÖAiÀiÁzÀ PÉ®ªÀÅ PÁAqÀUÀ½gÀĪÀÀ ¥ÉÇzÉUÀ¼ÀÄ

• UÀnÖAiÀiÁzÀ MAzÀÄ PÁAqÀ«gÀĪÀÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ
©

¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ : • ¤Ãj£À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d®ZÀgÀUÀ¼ÀÄ

• £É®zÀ ªÉÄÃ¯É ªÁ¹¸ÀĪÀ £É®ZÀgÀUÀ¼ÀÄ
• UÁ½AiÀÄ°è ºÁgÀĪÀ SÉÃZÀgÀUÀ¼ÀÄ.
EªÀgÀ F PÉÆqÀÄUÉUÀ½AzÁV Cj¸ÁÖl¯ïgÀªÀgÀÄ fêÀ±Á¸ÀÛç ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ d£À¦æAiÀÄgÁVzÁÝgÉ
to

¥ÀgÁ±ÀgÀ : (Qæ.¥ÀÇ. 100)

t
No

¥ÀgÁ±ÀgÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁæaãÀPÁ®zÀ IĶ. CªÀgÀÄ §gÉzÀ

ªÀÈPÁëAiÀÄĪÉðÃzÀ, JA§ UÀæAxÀzÀ°è, ¸À¸ÀåUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ,
«ªÀgÀªÁzÀ ªÀiÁ»w PÉÆnÖzÁÝgÉ. EªÀgÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÀÆ«£À
UÀÄt®PÀëtUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ UÀtUÀ¼À°è «AUÀr¹zÁÝgÉ.
EªÀgÀÄ PÀȶ ¥ÀgÁ±ÀgÀ JA§ UÀæAxÀªÀ£ÀÄß gÉÊvÀgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV
§gÉ¢zÁÝgÉ. F ¥ÀĸÀÛPÀªÀÅ gÉÊvÀgÀÄ PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ
¥ÀgÁ±ÀgÀ ªÀiÁqÀ®Ä AiÉÆÃd£É gÀƦ¸À®Ä £ÉgÀªÁVzÉ .
67
 PÀgÉÆî¸ï °£ÉÃAiÀĸï : (Qæ.±À. 1707- 1778)

°£ÉÃAiÀÄ¸ï ¹éÃqÀ£ï zÉñÀzÀ fêÀ±Á¸ÀçÛd.Õ EªÀgÄÀ 1753gÀ°è ¥ÀPæ n

À ¹zÀ
¹àÃ¶Ã¸ï ¥ÁèAmÉÃgÀA ¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 6000 ¸À¸Àå¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß
zÁR°¹zÁÝgÉ. ¹¸ÉÖªÀiÁ £ÁåZÀÄgÉà JA§ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è vÁªÀÅ
C£ÀĸÀj¹zÀ ªÀVðÃPÀgt À zÀ §UÉÎ «ªÀgªÀ ÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÁÝg.É
PÀgÉÆî¸ï °£ÉÃAiÀĸï

d
he
°£É à AiÀ Ä ¸ï vÀ £ À ß ¥À z À Þ wAiÀ Ä °è , ¸À ¸ À å ªÀ Ä vÀ Ä Û ¥Áæ t  ¸ÁªÀ i Áæ d åUÀ ¼ É A §, JgÀ q À Ä
¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ. EªÀgÀÄ fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtPÁÌV ¥Àæw
¸ÁªÀ i Áæ d åzÀ ° è £Á®ÄÌ ªÀ Ä d®ÄUÀ ¼ ÁzÀ ªÀUÀð(class), UÀt(order), eÁw(genus)

is
ªÀ Ä vÀ Ä Û ¥À æ ¨ s É Ã zÀ (species)UÀ ¼ À £ À Ä ß ¥À j ZÀ ¬ ĹzÁÝgÉ . Dzs À Ä ¤PÀ ªÀ V ÃðPÀ g À t zÀ ° è E£À Æ ß
re S
JgÀqÀÄ ªÀÄd®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀA±À (phylum) ªÀÄvÀÄÛ PÀÄlÄA§
B
bl
(family). DzÀÝjAzÀ DzsÄÀ ¤PÀ ¥ÀzÞÀ wAiÀÄÄ °£ÉÃAiÀÄ¸ï ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ «¸Àg Û u
À A
É iÀiÁVzÉ. °£ÉÃAiÀĸïgÀªgÀ ÄÀ
be T

fëUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ºÉ¸Àj¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÁÝgÉ. EzÀ£ÀÄß ¢é£ÁªÀÄ£ÁªÀÄPÀgÀt

pu
(binomial nomenclature) J£ÀÄߪÀgÀÄ. °£ÉÃAiÀĸïgÀªÀgÀ F J®è PÉÆqÀÄUÉUÀ½AzÁV
K

CªÀgÀ£ÀÄß DzsÀĤPÀ ªÀVðÃPÀgÀt ±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.

©

¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛà ?
ªÀiÁ£ÀªÀgÀ£ÀÄß eÉÊ«PÀ ªÀVðÃPÀgÀtPÉÌ M¼À¥Àr¹zÀ ªÉÆzÀ® ªÀåQÛ PÀgÉÆî¸ï °£ÉÃAiÀĸï.
EªÀgÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAUÀUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV ‘¥ÉæöʪÉÄÃmï’ JA§ MAzÉà UÀtzÀ°è ¸ÉÃj¹zÁÝgÉ.

¸ÁªÀiÁædå ªÀVðÃPÀgÀtzÀ K¼ÀÄ ªÀÄd®ÄUÀ¼ÀÄ

↑
ªÀA±À
to

¥À¨
æ ÃÉs zÀªÅÀ ªÀVðÃPÀgt
À zÀ ªÀÄÆ®WÀlPÀ. ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀ
↑
ªÀUÀð
eÁw ªÀÄvÀÄÛ PÀÄlÄA§, £ÀAvÀgÀ §gÀĪÀÅzÀÄ UÀt, ªÀUÀð,
↑ ªÀA±À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå. ªÀVðÃPÀgÀtzÀ CvÀÄå£ÀßvÀ ªÀÄd®Ä
t

UÀt ¸ÁªÀiÁædå. K¼ÀÄ ªÀÄd®ÄUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀtªÀÅ °£ÉÃAiÀĸïgÀªÀgÀ

No

↑ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ ªÀÄd®ÄUÀ¼À ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÀ¼ÀÄ.

PÀÄlÄA§
↑
eÁw
£É£À¦¹PÉƽî : ¥Àæ¨sÉÃzÀ JAzÀgÉãÀÄ?
↑
¥Àæ¨sÉÃzÀ
ªÀiÁ¥ÁðqÁzÀ
°£ÉÃAiÀĸïgÀ ªÀVðÃPÀgÀtzÀ ªÀÄd®ÄUÀ¼ÀÄ

68
¢é£ÁªÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt (Binomial nomenclature):
fëUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ºÉ¸Àj¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ¢é£ÁªÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt. fëUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
zÉñÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ, E£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ ¨ÉÃgÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ zÉñÀ¢AzÀ
E£ÉÆßAzÀPÉÌ RArvÀªÁV ªÀåvÁå¸À ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. ªÀåwjPÀÛªÁV ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÁßqÀĪÀªÀgÀÆ §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ UÉÆAzÀ®ªÀ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 6.3

d
‘¨ÉPÀÄÌ’ - EzÀ£ÀÄß EAVèµï, vÉ®ÄUÀÄ, ªÀÄ®AiÀiÁ¼ÀA ªÀÄvÀÄÛ »A¢ ¨sÁµÉUÀ¼À°è K£ÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ? ¥ÀvÉÛ ªÀiÁr.

he
¥Àæw ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¥ÀzÀ eÁw(Genus)
AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÀgÉ, JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀzÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀ( Species)ªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ

is
re S
ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ VæÃPï ªÀÄvÀÄÛ ¯Áån£ï ¨sÁµÉUÀ¼À°èªÉ. ¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À°è F ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß EmÁ°Pïì (NgÉ
CPÀëgÀUÀ¼ÀÄ)£À°è ªÀÄÄ¢æ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è eÁw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
§gÉAiÀÄĪÁUÀ CrUÉgÉ §¼À¹ §gÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¥sÉÊPÀ¸ï j°fAiÉÆøÀ CgÀ½ªÀÄgÀzÀ ¢é£ÁªÀÄ
be T

£ÁªÀÄPÀgÀt. FPÀé¸ï PÁå¨Á®¸ï PÀÄzÀÄgÉAiÀÄ ¢é£ÁªÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt. EAVèµï£À°è F ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß

pu
§gÉ A iÀ Ä ÄªÁUÀ eÁwAiÀ Ä ºÉ ¸ À g À Ä zÉ Æ qÀ Ø CPÀ ë g À(capital letter)¢AzÀ ® Æ, ¥À æ ¨ s É Ã zÀ z À
K

ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀtÚ CPÀëgÀ(small letter)¢AzÀ®Æ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½UÉ,

©

MAzÀÄ »£Éß¯É EzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ: ªÀiÁ«£À ªÀÄgÀzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀiÁåAf¥sÉgÀ EArPÀ.
ªÀiÁåAf¥sg É À CAzÀgÉ ¹» ºÀtÄÚ; EArPÀ, EArAiÀiÁ CzÀgÀ ªÀÄÆ®¸ÁÜ£À JA§ÄzÀ£ÄÀ ß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛz.É
ªÀiÁ£ÀªÀ:ºÉÆêÉÆà ¸É¦AiÀÄ£ïì. ºÉÆêÉÆà CAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ; ¸É¦AiÀÄ£ïì CAzÀgÉ §Ä¢ÞªÀAvÀ.
£Á¬Ä: PÁå¤¸ï ¥sÉ«Ä°AiÀiÁj¸ï; PÁ夸ï-PÉÆÃgɺÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ, ¥sÉ«Ä°AiÀiÁj¸ï-
ºÉZÀÄÑ ¥ÀjavÀªÁVgÀĪÀ.
ZÀlĪÀnPÉ 6.4
to

±Á¯ÉAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAWÀzÀ D±ÀæAiÀÄzÀ°è, MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉƽî. ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄä ±Á¯Á
DªÀgÀtzÀ°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
t

AiÉÆÃa¹ : PÀvÉÛ K¹£À¸ï ¥Àæ¨sÉÃzÀPÉÌ ¸ÉÃjzÉ. PÀvÉÛ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÉgÀqÀ£ÀÆß MAzÉà eÁwUÉ
No

¸ÉÃj¹zÁÝgÉ. PÀvÉÛAiÀÄ ¢é£ÁªÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀtªÉãÀÄ?

PÉ®ªÀÅ ¥ÁætÂUÀ¼À°è ¥Àæ¨sÉÃzÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁwAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ MAzÉà EzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ £ÁUÀgÀºÁªÀÅ
- £Ád £Ád.
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, ªÀVðÃPÀgÀtzÀ K¼ÀÄ ªÀÄd®ÄUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÉÆîÃt.
PÀæªÀħzÀÞ ¸ÁÜ£À (systematic position):
MAzÀÄ fëAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß CzÀgÀ ««zsÀ ªÀÄd®ÄUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ «ªÀj¹
ºÉüÀĪÀÅzÀPÉÌ PÀæªÀħzÀÞ ¸ÁÜ£À J£ÀÄߪÀgÀÄ.
69
 DzsÀĤPÀ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ£À PÀæªÀħzÀÞ ¸ÁÜ£À:
ZÀlĪÀnPÉ 6.5
ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁV ¥ÀjUÀt¹: ªÀVðÃPÀgÀtzÀ°è K¼ÀÄ ªÀÄd®ÄUÀ½ªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
w½¢gÀÄ«j. ªÀiÁ£ÀªÀ MAzÀÄ ¥Áæt JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ. ºÁUÁV ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß ¥ÁætÂ
¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. ¥ÁætÂUÀ½UÉ E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆr. ªÀiÁ£ÀªÀ£À°è
¨sÀÆæuÁªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è £ÉÆÃmÉÆÃPÁqïð EzÉ. DzÀÝjAzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ£À£ÀÄß PÁqÉðÃmÁ ªÀA±ÀzÀ°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ.
£É£À¦r: »A¢£À ªÀÄd°£À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß £ÀAvÀgÀzÀ ªÀÄd®Ä PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. F

d
PÁgÀt¢AzÀ ¥ÁætÂUÀ½UÉ PÉÆlÖ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è CPÀ±ÉÃgÀÄPÀ(non-chordata)¼À£ÀÄß PÉÆnÖzÀÝgÉ

he
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÉUɬÄj. FUÀ PÁqÉðÃmÁUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆr. ªÀiÁ£ÀªÀgÀ°è ¸ÀÛ£Àå
UÀæAyUÀ½gÀĪÀ PÁgÀt ¸ÀÛ¤UÀ¼À ªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃj¹zÁÝgÉ. ¸ÀÛ£Àå UÀæAyUÀ¼ÀÄ ¸À櫸ÀĪÀ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀAiÀÄÄPÀÛ
zÀæªÀªÀ£ÀÄß ºÁ®Ä J£ÀÄߪÀgÀÄ. DzÀÝjAzÀ ¸ÀÛ¤UÀ¼À®èzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß vÉUɬÄj. »ÃUÉ UÀt, PÀÄlÄA§,

is
re S
eÁw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀvÀÛ ªÀÄÄAzÀĪÀgɬÄj.
B
bl ¥ÀnÖ 6.1 ªÀiÁ£ÀªÀ£À PÀæªÀħzÀÞ ¸ÁÜ£À
be T
pu
ªÀÄd®Ä ªÀiÁ£ÀªÀ UÀÄt®PÀët
K

¸ÁªÀiÁædå ¥Áæt ¥ÀgÀ¥ÉÇõÀPÀ, ZÀ®£É

©

ªÀA±À PÁqÉðÃmÁ £ÉÆÃmÉÆÃPÁqïð

ªÀUÀð ¸ÀÛ¤ ¸ÀÛ£Àå UÀæAyUÀ¼ÀÄ

UÀt ¥ÉæöʪÉÄÃmï £ÉÃgÀ¨sÀAV, ¢é£ÉÃvÀæ zÀȶÖ

PÀÄlÄA§ ºÉÆëĤqÉ ªÀÄÄAUÁ®ÄUÀ¼ÀÄ, »AUÁ®ÄUÀ½VAvÀ aPÀÌzÁVªÉ,

to

ªÀiÁ£ÀªÀ - «±Á®ªÁzÀ PÀ¥Á®(cranium) ;

eÁw ºÉÆêÉÆÃ
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀðå
t
No

¸É¦AiÀÄ£ïì ºÉZÀÄÑ «PÁ¸À ºÉÆA¢zÀÀ «ÄzÀļÀÄ, D¯ÉÆÃa¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ

¥Àæ¨sÉÃzÀ
ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåð.

70
 ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°:
PÉÆõÀÖPÀ: 6.2 ªÀiÁ«£À ªÀÄgÀzÀ PÀæªÀħzÀÞ ¸ÁÜ£À
ªÀÄd®Ä ªÀiÁ«£À ªÀÄgÀ
¸ÁªÀiÁædå ¸À¸Àå
ªÀA±À ªÀiÁåUÉÆßðAiÉÆÃ¥sÉÊmÁ

d
ªÀUÀð ªÀiÁåUÉÆßðAiÀiÁ¦ìqÁ

he
UÀt ¸Áå¦AqÉïïì
PÀÄlÄA§ C£ÀPÁrðAiÉÄù

is
ªÀiÁåAf¥sÉgÀ
re S
eÁw
¥Àæ¨sÉÃzÀ EArPÀ
B
bl
be T

ªÀVðÃPÀgÀtzÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ:
pu
K

fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtªÀÅ §ºÀıÀB ªÀiÁ£ÀªÀ£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀĵÉÖà ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÄ. G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ

DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁrzÀ ªÀVðÃPÀgÀtªÉà §ºÀıÀB ªÉÆvÀÛ ªÉÆzÀ® ªÀVðÃPÀgÀtªÁVzÉ. ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß
©

w£ÀߧºÀÄzÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ w£À߯ÁgÀzÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ; ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ºÁUÀÆ

ºÁ¤PÁgÀPÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÁV ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVvÀÄÛ. ºÉƸÀ ºÉƸÀ fëUÀ¼À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ PÀª æ ÉÄÃtªÁV
JgÀqÀÄ ¸ÁªÀiÁædå ªÀVðÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ, LzÀÄ ¸ÁªÀiÁædå ¥ÀzÀÞwUÉ JqɪÀiÁrvÀÄ. ªÀÄÄA¢£À
¢£ÀU¼À °
À è E£ÀÆß ºÉa£
Ñ À ¸ÀA±ÉÆÃzs£
À U
É ½
À AzÁV ¸ÁªÀiÁædåU¼À À ¸ÀASÉå ºÉZÁÑU§
À ºÀÄzÁzÀ ¸ÁzsåÀ vÉ EzÉ.

¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ ªÀVðÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw:

to

¥ÁæaãÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è fëUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÁtĪÀ MAzÀÄ CxÀªÁ ºÀ®ªÀÅ ¨ÁºÀå
ºÉÆðPÉ CxÀªÁ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVvÀÄÛ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß
t

CªÀÅUÀ¼À°è£À PÁAqÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÆ°PÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÉÇzÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀUÀ¼ÉAzÀÄ

No

ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVvÀÄ.Û ¥ÁætU  ¼
À £
À ÄÀ ß CªÀÅUÀ¼À DªÁ¸ÀU¼
À À DzsÁgÀPÌÀ£ÄÀ UÀÄtªÁV d®ZÀgU
À ¼
À ÄÀ , £É®ZÀgU
À ¼
À ÄÀ
ªÀÄvÀÄÛ SÉÃZÀgÀUÀ¼ÉAzÀÄ «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. F jÃwAiÀÄ ªÀVðÃPÀgÀtzÀ ¥sÀ®ªÁV ¸ÀA§AzsÀ«®èzÀ
fëUÀ¼ÀÄ, MAzÉà UÀÄA¦£À°è ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EvÀÄÛ. MAzÀÄ GzÁºÀgÀuɬÄAzÀ
EzÀ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV w½AiÉÆÃt. £É®ZÀgÀUÀ¼À UÀÄA¦£À°è, C£ÉÃPÀ ¥ÁætÂUÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°è ºÀÄ°
ªÀÄvÀÄÛ JgɺÀļÀĪÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVvÀÄÛ. EvÀgÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¨É£Éß®Ä§Ä E®è¢gÀĪÀ JgɺÀļÀÄ,
¨É£Éß®Ä§Ä EgÀĪÀ ºÀÄ°VAvÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ. EzÉà jÃwAiÀÄ E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À §UÉÎ
AiÉÆÃa¸À§°ègÁ?

71
 ¥ÁæPÀÈwPÀÀ ªÀVÃðPÀgÀt ¥ÀzÀÞw:
¥ÀgÁ±ÀgÀ ºÁUÀÆ Cj¸ÁÖl¯ï ¥Àæw¥Á¢¹zÀ ªÀVðÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV
¨ÁºÀ å ®PÀ ë t UÀ ¼ À £ À Ä ß Dzs Á gÀ ª ÁVj¹PÉ Æ ArzÀ Ý ªÀ Å . ¸À Æ PÀ ë ÷ ä z À ± À ð PÀ z À D«µÁÌ g À ª À Å fëUÀ ¼ À
£ÀqÀÄ«£À ¸ÀÆPÀë÷äªÁzÀ ºÉÆðPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀjAzÁV, ªÀVðÃPÀgÀtzÀ°è PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ jÃwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀAvÁV DzsÀĤPÀ
ªÀVðÃPÀgtÀ ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ ¨É¼ª À t À U U
É É ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ. DzsÄÀ ¤PÀ ªÀVðÃPÀgt À ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁæPÈÀ wPÀ
ªÀVðÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. DzsÀĤPÀ ªÀVðÃPÀgÀtªÀÅ PÉ®ªÀÅ GvÀÛªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß

d
M¼ÀUÉÆArzÉ. ¸ÀA§AzsÀ«gÀĪÀ fëUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ UÀÄA¦£À°è ¸ÉÃj¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ eÉÆvÉUÉ DªÁ¸À,

he
fêÀ£ÀQæAiÉÄ ºÁUÀÆ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ°è fëUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃ¥Àðr¸ÀÄvÀÛzÉ.
JgÀqÀÄ ¸ÁªÀiÁædå ªÀVðÃPÀgÀt : DzsÀĤPÀ ªÀVðÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°ègÀĪÀ JgÀqÀÄ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À

is
re S
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß 1758gÀ°è PÀgÉÆî¸ï °£ÉÃAiÀĸïgÀªÀgÀÄ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ. EzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 100
ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ. °£ÉÃAiÀĸïgÀªÀgÀÄ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ JgÀqÀÄ ¸ÁªÀiÁædåUÀÀ¼ÉAzÀgÉ, J®è
B
bl
¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÆß M¼ÀUÉÆAqÀ ¸À¸Àå ¸ÁªÀiÁædå ªÀÄvÀÄÛ J®è ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÆß M¼ÀUÉÆAqÀ ¥Áæt ¸ÁªÀiÁædå.
be T

fëUÀ¼À°è£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ ¸ÀàµÀÖªÁV PÁt vÉÆqÀVzÁUÀ °£ÉÃAiÀĸïgÀªÀgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß

pu
¥ÀjµÀÌj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
K

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : °£ÉÃAiÀĸïgÀªÀgÀÄ £Á¬ÄPÉÆqÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À¸Àå ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¸ÉÃj¹zÀÝgÀÄ. DzÀgÉ

©

£Á¬ÄPÉÆqÉUÀ¼ÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀAvÉ DºÁgÀ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁgÀªÀÅ.

ZÀlĪÀnPÉ 6.6
avÀæ 6.1£ÀÄß UÀªÀĤ¹. AiÀÄÆVè£ÁzÀ°è ¸À¸ÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆîĪÀ ºÁUÀÆ ¥ÁætÂAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆîĪÀ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
AiÀÄÆVè£ÁªÀ£ÀÄß ¸À¸Àå ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¸ÉÃj¸ÀÄ«gÉÆÃ? CxÀªÁ ¥Áæt ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è
to

¸ÉÃj¸ÀÄ«gÉÆÃ? ZÀað¹.
ªÀÄÆgÀÄ ¸ÁªÀiÁædå ªÀVðÃPÀgÀt
t

1674gÀ°è °ÃªÀ£ïºÁPï£ÀÄ ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ°è

No

D¢fëUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀ£ÀÄ. C°èAiÀĪÀgÉUÉ F

jÃwAiÀÄ fëUÀ¼À C¹ÛvÀéªÉà w½¢gÀ°®è. F jÃwAiÀÄ
fëUÀ½UÉ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV
C£Éð¸ïÖ ºÉP¯ À ï gÀªg À ÄÀ 1866gÀ°è ªÀÄÆgÀ£ÃÉ ¸ÁªÀiÁædå
¥ÉÇæn¸ÁÖªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ°è D¢
fëUÀ¼Æ À , ¸ÀÆPÀöë äfëUÀ¼Æ À DzÀ ¥ÉÇÃæ mÉÆÃeÉÆêÁ,
¨ÁåQÖ Ã jAiÀ i Á, ±É Ê ªÀ ® ªÀ Ä vÀ Ä Û ²°ÃAzs À æ U À ¼ À £ À Ä ß
¸ÉÃj¹zÀgÀÄ.
avÀæ 6.1 AiÀÄÆVè£Á

72
 d
is he
re S
avÀæ 6.2 ¥ÁågÁ«ÄùAiÀÄA avÀæ 6.3 CUÁjPÀ¸ï (Ct¨ÉÉ) (²°ÃAzsÀæ)
B
bl
(¥ÉÀÇæÃmÉÆÃeÉÆêÁ)
be T
pu
£Á®ÄÌ ¸ÁªÀiÁædå ªÀVðÃPÀgÀt
K

¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ ªÉÄïÉ, DzÀgÀ®Æè E¯ÉPÁÖç£ï ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ D«µÁÌgÀªÀÅ

fêÀPÆÉ Ã±ÀU¼À °
À è ¤¢ðµÀÖ PÉÆñÀPÃÉ AzÀ« æ gÀzÀ fëUÀ½UÀÆ(¥ÉÇÃæ PÁåjAiÉÆÃmï) ªÀÄvÀÄÛ fêÀPÆ
É Ã±ÀU¼
À °À è
©

¤¢ðµÀÖ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ«gÀĪÀ fëUÀ½UÀÆ(AiÀÄÆPÁåjAiÉÆÃmï) EgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß

vÉÆÃ¥Àðr¹vÀÄ. DzÀÝjAzÀ ¥ÉÇæÃPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV PÉÆÃ¥ï¯ÁåAqï
1966gÀ°è ªÉÆ£ÉgÁ JA§ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ £Á®ÄÌ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. ¤¢ðµÀÖ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ ºÉÆA¢®èzÀ ¥ÉÆæÃPÁåjAiÉÆÃmï UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ D¢ ±ÉʪÀ®ªÁzÀ ¤Ã° ºÀ¹gÀÄ ±ÉʪÀ®UÀ¼À£ÀÄß F ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¸ÉÃj¹zÀgÀÄ.
¤Ã° ºÀ¹gÀÄ ±ÉʪÀ®UÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÀAiÀÄ£ÉÆèÁåQÖÃjAiÀiÁ JAzÀÄ PÀgAÉ iÀįÁUÀÄvÀÛz.É PÉÆÃ¥ï¯ÁåAqïgÀªg À ÄÀ
¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ £Á®ÄÌ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼ÉAzÀgÉ, ªÉÆ£ÉgÁ, ¥ÉÇæn¸ÁÖ, ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ.
t to
No

avÀæ 6.4 ¨ÁåQÖÃjAiÀÄ avÀæ 6.5 £Á¸ÁÖPï (¤Ã° ºÀ¹gÀÄ ±ÉʪÀ®)

73
 LzÀÄ ¸ÁªÀiÁædå ªÀVðÃPÀgÀt
¸À¸åÀ U¼
À ÄÀ vÀªÄÀ ä DºÁgÀª£ À ÄÀ ß vÁªÉà vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀªÛ .É DzÀgÉ ²°ÃAzsU æÀ ¼
À ÄÀ ¸À¸åÀ U¼
À A
À vÉ DºÁgÀª£À ÄÀ ß
vÀAiÀiÁj¹PÉƼÀî¯ÁgÀªÀÅ. ²°ÃAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À £ÀqÀĪÀt ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß gÁ§mïð «ímÉÃPÀgï
UÀÄgÀÄw¹zÀgÀÄ. F PÁgÀt¢AzÀ «ímÉÃPÀgï ªÉÄÊPÉÆÃl, JA§ ºÉƸÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß 1969gÀ°è
¸Àȶֹ, CzÀg° À è ²°ÃAzsUæÀ ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÉÃj¹zÀgÄÀ . «ímÃÉ PÀgïgÀªg À ÄÀ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ LzÀÄ ¸ÁªÀiÁædåU¼ À A
É zÀg:É
ªÉÆ£ÉgÁ, ¥ÉÇæn¸ÁÖ, ªÉÄÊPÉÆÃl, ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ.
PÀæªÀħzÀÞ ªÀVðÃPÀgÀt

d
PÀgÉÆî¸ï °£ÉÃAiÀĸï - 1758 - ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt ¸ÁªÀiÁædå

he
(JgÀqÀÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÀVÃðPÀgÀt)
C£Àð¸ïÖ ºÉPÀ¯ï - 1866 - ¥ÉÆæn¸ÁÖ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÀÄ
(ªÀÄÆgÀÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÀVÃðPÀgÀt)

is
re S
PÉÆÃ¥ï¯ÁåAqï - 1966 - ªÉÆ£ÉgÁ ¸ÀªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÀÄ
B

bl
gÁ§mïð «ímÉÃPÀgï - 1969
(£Á®ÄÌ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÀVÃðPÀgÀt)
- ²°ÃAzsÀæ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÀÄ
be T
pu
PÁ¯ïð ªÀǸï - 1977 - ªÉÆ£ÉgÁ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß DQð¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
K

AiÀÄƨÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÁV ªÀVÃðPÀj¹zÀgÀÄ
t ©
to
No

avÀæ 6.6 fëUÀ¼À LzÀÄ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼ÀÄ

74
 £ÁªÀÅ J¯Áè fëUÀ¼À£ÀÆß ¥ÀjUÀt¹PÉÆArzÉÝêÉAiÉÄÃ? AiÀiÁªÀ ¸ÁªÀiÁædåPÀÆÌ ¸ÉÃgÀzÀ
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ G½¢ªÉAiÉÄÃ?
ºËzÀÄ - EªÉ.
«ímÉÃPÀgïgÀªÀgÀ LzÀÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ°è ªÉÊgÀ¸ï ªÀÄvÀÄÛ PÀ®ÄèºÀÆ(Lichens)
UÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁV®è. ¤ÃªÀÅ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è PÀ°AiÀÄÄ«j.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°

d
ªÉÊgÀ¸ïUÀ½UÉ PÉÆòÃAiÀÄ gÀZÀ£É E®è. DzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß fëUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁV®è.

he
CªÀÅUÀ¼À°è r.J£ï.J. CxÀªÁ Dgï.J£ï.J. D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÊgÁ¬ÄqïUÀ¼ÀÄ:
EªÀÅ ªÉÊgÀ¸ïUÀ½VAvÀ aPÀÌzÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è ¥ÉÆæÃnÃ£ï ºÉÆ¢PɬĮèzÀ Dgï.J£ï.J. PÀAqÀÄ

is
§gÀÄvÀÛzÉ.
re S
PÀ®ÄèºÀÆUÀ¼ÀÄ: EªÀÅ ±ÉʪÀ® ªÀÄvÀÄÛ ²°ÃAzsÀæUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£É¬ÄAzÁzÀ fëUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
B
bl
¥ÀæAiÉÆÃd£À(mutualism) ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
be T

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
pu
• fëUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀtzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ
K

• PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è «eÁÕ¤UÀ¼À ¥Àj±ÀæªÀÄ

•
©

ªÀVÃðPÀgÀtzÀ «PÁ¸ÀzÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ

• fëUÀ¼À ªÉÊ«zsÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ fëUÀ¼À §UÉUÀ¼À°è ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ÁªÀÄåvÉUÀ¼ÀÄ
• ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ, AiÀÄÆVèãÁ, ¥ÁågÁ«ÄùAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ £Á¬ÄPÉÆqÉ avÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ P˱À®

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
to

GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. ¥ÉÆæÃPÁåjAiÉÆÃmï KPÀPÉÆòÃAiÀÄ fëUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ¸ÁªÀiÁædå
J. ªÉÄÊPÉÆÃl ©. ªÉÆ£ÉgÁ ¹. ¸À¸Àå r. ¥ÉÇæn¸ÁÖ
t
No

2. fëUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆ® WÀlPÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?

J. PÀÄlÄA§ ©. ¥Àæ¨sÉÃzÀ ¹. eÁw r. ¸ÁªÀiÁædå
3. PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è CvÀåAvÀ D¢ªÀÄ fëUÀ¼ÀÄ
J. ªÉÆ£ÉgÁUÀ¼ÀÄ ©. ¥ÉÇæÃn¸ÁÖUÀ¼ÀÄ ¹. ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ r. ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ
4. DzsÀĤPÀ ªÀVðÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæPÁgÀ PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è£À AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÄß w«ÄAUÀ®zÀ eÉÆvÉ
UÀÄA¥ÀÅUÀÆr¸À§ºÀÄzÀÄ?
J. ±ÁPïð ©. qÁ°á£ï ¹. ºÁªÀÅ r. DªÉÄ

75
 II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
1. ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁædå _________________________
2. ¨É£ÀÄß ªÀÄƼɬĮèzÀ fëUÀ¼À£ÀÄß _________________________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
3. ºÉaÑ£À fëUÀ¼ÀÄ, vÀªÀÄä DºÁgÀPÁÌV ¥ÀævÀåPÀë ºÁUÀÆ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV _______________
UÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹ªÉ.
4. vÀªÀÄä vÀªÀÄä¯Éèà ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ ªÀiÁr, ¥sÀ®ªÀAvÀÀ fëUÀ¼À£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀĪÀ fëUÀ¼À

d
UÀÄA¦UÉ ____________________ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

he
III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
J ©

is
re S
1. ¥sÉ«Ä°AiÀiÁj¸ï J. ªÀUÀð
B
bl
2. ¥ÉæöʪÉÄÃmïUÀ¼ÀÄ ©. eÁw
be T

3. C£ÀPÁrðAiÉÄù ¹. ¥Àæ¨sÉÃzÀ
pu
K

4. ªÀiÁåUÉÆßðAiÉÆÃ¥sÉÊmÁ r. UÀt
E. PÀÄlÄA§
©

J¥sï. ªÀA±À
f. ¸ÁªÀiÁædå
IV PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹
1. ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄÆPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼À°è ¸ÉÃj¸À®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ?
to

2. §ºÀÄPÉÆòÃAiÀÄ, AiÀÄÆPÁåjAiÉÆÃmï, D¢ªÀÄ, ¥ÀgÀ¥ÉÇõÀPÀfëUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ

¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¸ÉÃj¸ÀÄ«j?
3. «ÄãÀÄ ªÀÄvÀÄÛ w«ÄAUÀ®UÀ¼À£ÀÄß Cj¸ÁÖl¯ï, MAzÉà UÀÄA¦£À°è ¸ÉÃj¹zÀÝ£ÀÄ. EªÀÅ
t
No

ºÉÃUÉ MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ©ü£ÀߪÁVªÉ?

4. ¥ÉÇõÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀªÉãÀÄ ?
5. PɼÀV£À fëUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À ¸ÁªÀiÁædåPÉÌ ¸ÉÃj¹.
fAPÉ, ¥ÁågÁ«ÄùAiÀÄA, £Á¬ÄPÉÆqÉ
6. ¨Éæqï ªÉÆïïØUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÊPÉÆÃmÁzÀrAiÀÄ°è ¸ÉÃj¸À®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ?
7. ¢é£ÁªÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

76
 8. PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ¥ÉÇæÃPÁåjAiÉÆÃmï fêÀPÉÆñÀ ? KPÉ ?

A B

d
he
¸À®ºÁvÀäPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ:

is
ZÀlĪÀnPÉ 1
re S B
bl
vÀgÀUÀwAiÀÄ£ÀÄß J, ©, ªÀÄvÀÄÛ ¹, UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÁV ªÀiÁr. ¥Àæw UÀÄA¥ÀÄ LzÀÄ ¥ÀjavÀ fëUÀ¼À
ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¨ÉÃPÀÄ. J UÀÄA¥ÀÄ ¥ÉÆæn¸ÁÖ ¸ÁªÀiÁædåzÀ fëUÀ¼À © UÀÄA¥ÀÄ ¸À¸Àå
be T
pu
¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹ UÀÄA¥ÀÄ ¥Áæt ¸ÁªÀiÁædåzÀ fëUÀ¼À ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À°.
K

ZÀlĪÀnPÉ 2
©

¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ PÁtĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¹ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀ±ÉÃgÀÄPÀ
ªÀÄvÀÄÛ CPÀ±ÉÃgÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¹.

ZÀlĪÀnPÉ 3
ªÀÄAUÀUÀ¼ÀÄ, ªÁ£ÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß MAzÉà UÀtªÁzÀ ¥ÁæªÀÄÄT/¥ÉæöʪÉÄÃmï£À°è
to

¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¥ÁæªÀÄÄTUÀ¼À(primates)°ègÀĪÀ ¸ÁªÀÄåvÉUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w

¸ÀAUÀ滹.
t
No

********************

77
 CzsÁåAiÀÄ 7
¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À ¥Àæ¥ÀAZÀ
®Æ¬Ä¸ï ¥Á±ÀÑgïgÀ
ºÀA¸ÀPÀwÛ£À ¥sÁè¸ïÌ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁzÀ
¥ÀæAiÉÆÃUÀ DPÁgÀUÀ¼ÀÄ
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ

d
he
ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ

®¹PÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À
«zsÀUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆæmÉÆÃeÉÆêÁ

is
¥Àæ¥ÀAZÀ
re S B
bl ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ
be T
pu
²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ
¸ÀÆPÀëöäfëUÀ½AzÀ
K

¥ÀæwfêÀPÀUÀ¼ÀÄ
GAmÁUÀĪÀ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
©

¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ®Æ C£ÉÃPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄ«j. CªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ fëUÀ¼ÁzÀgÉ, G½zÀªÀÅ

¤fÃð«UÀ¼ÀÄ. fëUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ PÁtÄ«j. DzÀgÉ,
§jUÀtÂÚUÉ PÁtzÀ C£ÉÃPÀ fëUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ,
D¢ªÀÄfë (protozoa), ²°ÃAzsÀæ, ±ÉʪÀ® ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀtzÀ §UÉÎ »A¢£À
to

CzsÁåAiÀÄzÀ°è PÀ°w¢ÝÃj. F fëUÀ¼É®èªÀÇ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼ÀÄ.

ZÀlĪÀnPÉ 7.1
t

MAzÀÄ ¸ÀtÚzÁzÀ ±ÀÄaAiÀiÁzÀ ¨Ál°AiÀÄ°è PÉgɤÃgÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹. MAzÀÄ ¸ÀéZÀÒªÁzÀ ¸ÉèöÊqï£À

No

ªÉÄÃ¯É F ¤Ãj£À MAzÀÄ ºÀ¤AiÀÄ£ÀÄß ºÁQ. ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä

EzÀPÉÌ MAzÀÄ ºÀ¤ «ÄxÉÊ¯ï ¸É®Æå¯ÉÆøï (Methyl Cellulose)£ÀÄß ºÁQ. F ¤®A©vÀ zÁæªÀtzÀ
ªÉÄÃ¯É PÀªÀgï ¹è¥ï£ÀÄß Ej¹. F ¸ÉèöÊqï£ÀÄß PÀrªÉÄ (10x) ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ (40x) ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ
ªÀ¸ÀÄÛªÀĸÀÆgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ «ÃQë¹. ¤ªÀÄUÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ fëUÀ¼ÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀArvÉÃ? EªÀÅ
¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ.
F ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀAiÀÄAvÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁvÀæ
£ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

78
 d
is he
re S B
bl avÀæ.7.1 PÉgÉ ¤Ãj£À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ.
be T
pu
K

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ¸ÀÆPÀëöä fë±Á¸ÀÛçzÀ ¸ÀĪÀtðAiÀÄÄUÀ: ¥sÁæ£ïì£À ®Æ¬Ä¸ï ¥Á±ÀÑgï ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ
gÁ§mïðPÉÆÃZïgÀ PÁAiÀÄðzÉÆA¢UÉ ¸ÀÆPÀëöä fë±Á¸ÀÛçzÀ ¸ÀĪÀtðAiÀÄÄUÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CªÀgÀÄ
©

««zsÀ ¸ÁAPÀæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄßAlĪÀiÁqÀĪÀ C£ÉÃPÀ gÉÆÃUÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ F gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ

ºÀgÀqÀ¢gÀ®Ä vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀgÀÄ.

®Æ¬Ä¸ï ¥Á±ÀÑgï(1822-1895)
¥sÁæ£ïì£À°è ¸ÀÆPÀëöäfë±Á¸ÀÛç PÉëÃvÀæPÉÌ ®Æ¬Ä¸ï ¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀÄ ¤ÃrzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ
ªÁå¢Uü ¼
À ÄÀ ºÁUÀÆ ¥Áætg  Æ
É ÃUÀU¼
À À §UÉÎ ºÉa£Ñ À CxÉÊð¸ÀÄ«PÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ¥Á±Àg
Ñ ïgÀªg À À §ºÀÄ¥Á®Ä
to

PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¬ÄøÀÖUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆõÀPÀ zÀæªÀUÀ¼À°è ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.

CªÀgÀÄ ¤¶Ìç«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±ÀÑjÃPÀgÀt «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀgÀÄ. ¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀÄ 1857
gÀ°è ««zsÀ §UÉAiÀÄ ºÀÄzÀÄUÀÄ«PÉAiÀÄ°è ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À ¸ÀA§Azsª À £À ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¹zÀgÄÀ .
t
No

GzÁ: ªÀÄzÀå ºÀÄzÀÄUÀÄ«PÉAiÀÄ°è ««zsÀ §UÉAiÀÄ UÁvÀæzÀ UÉÆüÀUÀ¼ÀAvÀºÀ ¬ÄøïÖ PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¯ÁåQÖPï DªÀÄèzÀ ºÀÄzÀÄUÀÄ«PÉAiÀÄ°è zÀAqÁPÁgÀzÀ ¯ÁåPÉÆÖèÁ幯ÉèöÊUÀ¼ÀÄ. F ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ
¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À°è ¤¢ðµÀÖ ¸ÀÆPÀëöä fë ¤¢ðµÀÖ gÉÆÃUÀªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ JAzÀÄ
¥Àæw¥Á¢¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
CªÀgÀ ªÀĺÀvz
éÀ À ¸Ázs£ À U
É ¼
À AÉ zÀgÉ ºÁ°£À ¥Á±Àj
Ñ ÃPÀgt
À , gÉÆÃUÀ ¤gÉÆÃzsPÀ v
À AÉ iÀÄ£ÀÄß(Immunity)
GAlĪÀiÁqÀĪÀ ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ fëUÀ¼À ¸ÁªÀÄxÀåð PÀÄA¢¸ÀzÉà CªÀÅUÀ¼À «µÀªÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀrªÉĪÀiÁqÀĪÀ vÀAvÀUæ À¼À C©üªÀÈ¢Þ. F jÃwAiÀiÁV CªÀgÀÄ PÁ®gÁ ªÀÄvÀÄÛ gÉéøï gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß
¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ ®¹PÉ(vaccine)UÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀgÀÄ.

79
 ¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
fêÀPÆ
É Ã±ÀU¼
À ÄÀ §zÀÄPÀ¯ÁgÀzAÀ vÉ wÃPÀë÷ÚªÁV
PÁ¹ ¤¶Ìç«ÄÃPÀgt À UÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ

vÉgÉ¢mÁÖUÀ: ¸ÀÆPÁëöätÄ fëUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀvÀÄÛ¸À»vÀ: ¸ÀÆPÁëöätÄ fëUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ DUÀĪÀÅ¢®è

d
he
¤¶Ìç«ÄÃPÀgÀtUÉƽ¹zÀ JgÀqÀ£Éà ¥sÁè¸ïÌ£À PÀwÛ£ÉÆA¢UÉ ¤¶Ìç«ÄÃPÀgÀtUÉƽ¹zÀ ¥sÁè¸ïÌ: ¸ÀÆPÁëöätÄ
PÀvÀÄÛªÀÄÄjzÁUÀ ¸ÀÆPÁëöätÄ fëUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ fëUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ vÀ¼ÀªÀÄlÖPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÄÝ , zÀæªÀªÀÅ

is
¤¶Ìç«ÄÃPÀgÀtUÉÆArzÉ.
re S B
avÀæ.7.2 ºÀA¸À PÀwÛ£À ¥sÁè¸ïÌ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
bl
ºÀA¸À PÀwÛ£À ¥sÁè¸ïÌ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ (Swan neck experiment): vÀªÀÄä ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß
be T
pu
G½¹PÉƼÀî®Ä ¥Á±ÀÑgï “¸Áé¨sÁ«PÀ fêÉÇÃvÀàwÛ ”( Spontaneous generation )AiÀÄ£ÀÄß
K

C®èUÀ¼ÉAiÀĨÉÃPÁVvÀÄÛ. DzÀÝjAzÀ CªÀgÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ºÀA¸À PÀwÛ£À ¥sÁè¸ïÌUÀ¼À MAzÀÄ ¸ÀgÀtÂAiÀÄ£ÀÄß

gÀƦ¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ ¥sÁè¸ïÌUÀ¼À°è ¸Àé®à ¨Áæxï (Broth)C£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CzÀ£ÀÄß PÀÄ¢¹zÀgÀÄ.
©

£ÀAvÀgÀ D ¥sÁè¸ïÌUÀ¼À£ÀÄß UÁ½UÉ vÉgÉ¢lÖgÀÄ. ¥sÁè¸ïÌ£ÉƼÀUÉ zsÀƽ£À PÀtUÀ½®èzÀ UÁ½ ªÀiÁvÀæªÉÃ

¥ÀæªÉò¹vÀÄ. zsÀƽ£À PÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ ¥sÁè¸ïÌ£À ¨ÁVzÀ PÀwÛ£À ¨sÁUÀzÀ°è
»r¢qÀ®àlÖªÀÅ. PÉ®ªÀÅ ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¥sÁè¸ïÌ£À PÀvÀÛ£ÀÄß ªÀÄÄjzÀÄ zÁæªÀtzÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¸ÀÆPÀëöä zÀ±ÀðPÀzÀ°è «ÃQë¹zÀgÀÄ. CªÀjUÉ AiÀiÁªÀ ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÆ PÀAqÀħgÀ°®è.
EzÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀÄ “fëUÀ¼ÀÄ ¤fÃð«UÀ½AzÀ GAmÁUÀĪÀÅ¢®è” JAzÀÄ
to

wêÀiÁð¤¹zÀgÀÄ. »ÃUÉ ¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ¸Áé¨sÁ«PÀ fêÉÇÃvÀàwÛ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß

C®èUÀ¼É¬ÄvÀÄ.
t

¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀÄ ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ UÁ½AiÀÄ°èzÀÄÝ, gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀ§®èªÀÅ JA§

No

£ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀĶÖÃPÀj¹zÀgÀÄ. ¥Á±ÀÑgï, gÉÆÃUÀzÀ gÉÆÃUÁtÄ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀgÀÄ. CzÀgÀ

¥ÀæPÁgÀ ¸ÀÆPÁëöätÄfëUÀ¼ÀÄ ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäfë±Á¸ÀÛçzÀ
¦vÁªÀĺÀ J£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°:
¸Áé¨sÁ«PÀ GvÁàzÀ£É JAzÀgÉ fëUÀ¼ÀÄ ¤fÃðªÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV (vÀ¤ßAzÀvÁ£ÉÃ)
GAmÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¥Á±ÀÑgï vÀ£Àß eÉÊ«PÀ GUÀªÀÄzÀ ¹zÁÞAvÀ¢AzÀ EzÀ£ÀÄß C®èUÀ¼ÉzÀgÀÄ. ¥Á±ÀÑgïgÀ ¥ÀæPÁgÀ
fë »AzÉ EzÀÝ fêÀ¢AzÀ GUÀªÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.

80
 d
he
avÀæ.7.3 ®Æ¬Ä¸ï ¥Á±ÀÑgï ªÀÄvÀÄÛ gÁ§mïð PÉÆÃZï
gÁ§mïð PÉÆÃZï(1843-1910)

is
re S
¥Á±ÀÑgïgÀªÀgÀ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£ÀgÁzÀ gÁ§mïð PÉÆÃZïgÀªÀgÀÄ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ,
B
bl
«ÃQë¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀtð(Stain) PÉÆqÀĪÀ ºÉƸÀ «zsÁ£ÀUÀ½UÉ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÁÝgÉ. CªÀgÀÄ zÀæªÀ
¥ÉÆõÀPÀ ªÀiÁzsÀåªÀĪÀ£ÀÄß (Culture medium) CUÁgï §¼À¹ WÀ£À gÀÆ¥ÀPÉÌ vÀAzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ
be T
pu
DAxÁæPïì (Anthrax ) ªÀÄvÀÄÛ PÀëAiÀÄ gÉÆÃUÀ (Tuberculosis)zÀ ¨Á幯ÉèöÊUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃQ¹,
K

UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À gÉÆÃUÀPÁgÀPÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀt ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ½AzÀ

¥ÁævåÀ QëÃPÀj¹zÀgÄÀ . DAxÁæöåPïì ¨Áå¹®è¸ï£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÀ ªÉÄÃ¯É PÉÆÃZïgÀÄ vÀªÄÀ ä DzsÁgÀ ¸ÀÆvÀU
æ ¼
À £
À ÄÀ ß
©

ªÀÄAr¹zÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
1. gÉÆÃUÀPÁgÀPÀUÀ¼ÀÄ ¥Àæw ¸ÉÆÃAQvÀgÀ°è EgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀåªÀAvÀ ªÀåQÛUÀ¼À°è EgÀĪÀÅ¢®è.
2. gÉÆÃUÀPÁgÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃQ¹ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ¨É¼À¸À§ºÀÄzÀÄ (CAzÀgÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄzÀ
ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ¨É¼É¸À§ºÀÄzÀÄ).
À ëUÉ gÉÆÃUÀPÁgÀPÀ fëAiÀÄ ±ÀÄzÀÞ PÀȶ (pure culture)
to

3. ¸ÉÆÃAQUÉ M¼ÀUÁUÀĪÀ ¥ÉÆõÀPf

AiÀÄ£ÀÄß ZÀÄZÀÄÑ (inoculate)ªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ gÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
4. gÉÆÃUÀPÁgÀPÀªÀÅ ¸ÉÆÃAQvÀ ¥ÉÆõÀPÀ fë¬ÄAzÀ ªÀÄgÀ½ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
t
No

PÀëAiÀÄ gÉÆÃUÀ PÀÄjvÀÄ CªÀgÀÄ ªÀiÁrzÀ PÉ®¸ÀPÉÌ 1905gÀ°è £ÉÆç¯ï ¥ÁjvÉÆõÀPÀ ¤Ãr
UËgÀ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ J°è ªÁ¹¸ÀÄvÀÛªÉ?
¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è «±Á®ªÁV ºÀAaPÉAiÀiÁVªÉ. CªÀÅ KPÀPÉÆòAiÀÄ,
§ºÀÄPÉÆòAiÀÄ CxÀªÁ PÉÆñÀ ¸ÀªÀÄƺÀUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÀÅ ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ºÁ¤PÁgÀPÀªÁVªÉ. ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼À ªÀÄÄRå «zsÀUÀ¼ÉAzÀgÉ -
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ, ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ, ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁ, ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ.

81
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ KPÀPÉÆòAiÀÄ fëUÀ¼ÀÄ. F PÉÆñÀUÀ¼À°è ¤¢ðµÀÖ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ«®èzÀ
PÁgÀt EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼ÉAzÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 7.2
¸Àé®à ªÉƸÀg£
À ÄÀ ß vÉUz
É ÄÀ PÉƽî, ªÉƸÀj£À MAzÀÄ ºÀ¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉèöÊqï£À ªÉÄÃ¯É ºÁQ. vɼÄÀ ªÁzÀ ¥Àzg
À À
§gÀĪÀAvÉ ºÀgÀrPÉƽî. ªÀÄzÀå¸ÁgÀ ¢Ã¥ÀzÀ ªÉÄÃ¯É 5 jAzÀ 6 ¨Áj ¸ÉèöÊqÀ£ÀÄß ºÁ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
GµÀÚ ¹ÜjÃPÀgÀt (Heat Fixation)¢AzÀ ªÉƸÀj£À ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß MtV¹j. F ªÉƸÀj£À ¥ÀzÀgÀzÀ ªÉÄïÉ

d
ªÉÄy°£ï ¤Ã° ªÀtðzÀæªÀåªÀ£ÀÄß (Methylene blue stain) ºÁQ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¤«ÄµÀzÀªÀgÉUÉ ©r.
¸ÉèöÊqï£À ªÉÄðgÀĪÀ C¢üPÀ ªÀtðzÀæªÀåªÀ£ÀÄß ¤Ãj¤AzÀ vÉƼɬÄj. ¸ÉèöÊqÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ PɼÀUÉ PÀrªÉÄ

he
¸ÁªÀÄxÀåð(10x), ºÉaÑ£À ¸ÁªÀÄxÀåð (40x ) ªÀÄvÀÄÛ vÉÊ® ¥ÀÆjvÀ (oil immersion) ªÀ¸ÀÄÛªÀĸÀÆgÀ
(100x) zÀ°è «ÃQë¹. ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÉãÀÄ «ÃQë¹¢gÉÆà CªÀÅ ºÁ®£ÀÄß ªÉƸÀgÀ£ÁßV

is
¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À DPÁgÀªÉãÀÄ? ¤ªÀÄUÉ ºÉÃUÉ PÁt¸ÀÄvÀÛªÉ? avÀæ 7.5£ÀÄß £ÉÆÃr.
re S
CªÀÅ zÀAqÁPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. zÀAqÁPÁgÀzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼À£ÀÄß ¨Á幯ÉèöÊ (KPÀªÀZÀ£À-¨Áå¹®è¸ï)
B
bl
J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¤ÃªÀÅ ªÉƸÀj£À°è «ÃQë¹zÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¯ÁåPÉÆÖèÁ幯ÉèöÊ (Lactobacilli) J£ÀÄߪÀgÀÄ.
be T
pu
K
©

avÀæ 7.4 ¯ÁåPÉÆÖà ¨Á幯ÉèöÊ «ÃQë¸ÀÄwÛgÀĪÀ avÀæ 7.5 ¯ÁåPÉÆÖà ¨Á幯ÉèöÊ

¸ÀÆPÀëöäfë±Á¸ÀÛçdÕ
to

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÀ ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ°è «ÃQë¸ÀĪÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß

(resolution) ºÉaѸÀ®Ä vÉÊ®¥ÀÆjvÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß (oil immersion technique)
§¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä «ÃQë¸ÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛ ªÀĸÀÆgÀ JgÀqÀgÀ £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ
t

JuÉÚAiÀÄ ¥ÀzÀgÀ«gÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀPÉÌ C¢üPÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀQæèsÀªÀ£À ±ÀQÛ ºÉÆA¢gÀĪÀ CUÀ¸É
No

©ÃdzÀ JuÉÚAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ DPÁgÀzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀÄ EªÉAiÉÄÃ? ºËzÀÄ, PÉ®ªÀÅ zÀAqÁPÁgÀ (¨Á幯Éöè Ê), PÉ®ªÀÅ
zÀÄAqÀUÉ(PÁPÉÊ) PÉ®ªÀÅ CzsÀð ZÀAzÁæPÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ°èªÉ. avÀæ 7.6 C£ÀÄß
«ÃQë¹zÁUÀ PÁPÉÊ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ MAnAiÀiÁV, eÉÆÃrAiÀiÁV, UÉÆAZÀ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥ÀtÂUÀ¼ÁV
PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. CzsÀðZÀAzÁæPÀÈwAiÀÄ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁªÀ£ÀÄß «©æAiÉÆà (vibrio) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¸ÉàöÊj¯ÉèöÊ(spirilli) ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ J£ÀÄßvÁÛgÉ.

82
 1. PÁPÉÊ (zÀÄAqÀUÉ)

2. ¨Á幯ÉèöÊ(zÀAqÁPÁgÀ)

d
3. «©æAiÉÆÃ(¸ÀÄgÀ½ DPÁgÀ)

is he
re S
avÀæ 7.6 ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ DPÁgÀUÀ¼À ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ
B
bl ¦°
be T

«Ä¸ÉÆøÉÆêÀiï
pu
PÉÆñÀzÀæªÀå
K

PÉÆñÀ©üwÛ
PÉÆñÀ¥ÉÆgÉ
©

gÉʨÉÆøÉÆêÀiï

r.J£ï.J. C£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ PÀ±ÁAUÀ

ªÀ¸ÀÄÛ (PÉÆñÀzÀæªÀå)

avÀæ 7.7 ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ gÀZÀ£É

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: ¥É¦ÖqÉÆÃUÉèöÊPÁ£ï C£ÀÄß (Peptidoglycon) ªÀÄÆåj£ï JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EzÀÄ
to

¸ÀPÀÌgÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄÊ£ÉÆÃDªÀÄèUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖgÀĪÀ ¥Á°ªÀÄgï DVzÀÄÝ, ºÉaÑ£À ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼À°è

PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄ §¯ÉAiÀÄAvÉ ¥Áè¸Áä ¥ÉÆgÉAiÀÄ ºÉÆgÀUÀqÉ EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ½UÉ DPÁgÀ
ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
t
No

ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ
• ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ £ÀÆåQè¬ÄPï DªÀÄè ¸ÀªÀÄƺÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀj¢gÀĪÀ PÁå¦ìqï JA§ ¥ÉÆæÃnãï
¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ CPÉÆòÃAiÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ. £ÀÆåQè¬ÄPï DªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ PÁå¦ìqï
(¥É Æ æ à nÃ£ï ¥À z À g À ) UÀ ¼ À Ä MmÁÖ V £À Æ åQè A iÉ Æ ÃPÁå¦ì q ï C£À Ä ß GAlĪÀ i ÁqÀ Ä vÀ Û ª É .
£ÀÆåQèÃAiÉÆÃPÁå¦ìqï C£ÁªÀÈvÀ (naked)ªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ¸Àr®ªÁzÀ ºÉÆ¢PÉ
(Envelope) ¬ÄAzÀ DªÀÈvÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
• ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ r.J£ï.J CxÀªÁ Dgï.J£ï.J JA§ MAzÉà MAzÀÄ vÀgÀºÀzÀ £ÀÆåQè¬ÄPï
DªÀÄèªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

83
• ÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆAPÀÄPÁgÀPÀUÀ¼ÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨ÁåQÖÃjAiÀÄUÀ½VAvÀ vÀÄA§ aPÀÌzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ª
CªÀÅUÀ¼À UÁvÀæªÁå¦Û ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 20 jAzÀ 300nm. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉêÀ® E¯ÉPÁÖç£ï
¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ªÀiÁvÀæ «ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ.
GzÁ: ºÉZï.L.«, vÀA¨ÁPÀÄ ªÉƸÁ¬ÄPï ªÉÊgÀ¸ï(TMV), ¥ÁPïì ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ.
(10-9 «ÄÃlgï = 1 £Áå£ÉÆëÄÃlgï)

d
is he
re S B
bl
ºÉZï.L.«
n.JA.« ¥ÁPïì ªÉÊgÀ¸ï
be T
pu
K

avÀæ.7.8 ªÉÊgÀ¸ïUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ

• ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ PÀÈvÀPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ¸ÀévÀAvÀæªÁV ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä C¸ÀªÀÄxÀðªÁVªÉ.
©

• ªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉêÀ® ¥Áæt DxÀªÁ ¸À¸ÀåfêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è CxÀªÁ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À M¼ÀUÀqÉ

E
ªÀiÁvÀæ ¨É¼É¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß fêÀPÉÆñÀUÀ¼À M¼ÀV£À ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÀÄ
(Obligate intracellular parasites) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀÅUÀ½UÉ vÀªÄÀ ä ±ÀQA
C Û iÀÄ£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä CxÀªÁ ¥ÉÆÃæ n£ïUÀ¼£À ÄÀ ß ¸ÀA±ÉÃè ¶¸À®Ä vÀªÄÀ äzÃÉ DzÀ
ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÉÆgÀvɬÄzÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ F QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä DwxÉÃAiÀÄ
fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹ªÉ.
to

• ÁåQÃÖ jAiÀiÁUÉ ¸ÉÆÃAPÀ£ÄÀ ß GAlĪÀiÁqÀĪÀ ªÉÊgÀ¸ïUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼£

¨ À ÄÀ ß ¨ÁåQÃÖ jAiÉÆÃ¥sÃÉ eïUÀ¼ÄÀ
J£ÀÄߪÀgÀÄ. F ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ zÉúÀzÀ M¼ÀUÉ ¸ÉÆÃAPÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁr
t

¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹPÉƼÀÄîvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁzÀ «¨sÀd£ÉUÉ (Lysis) PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ.

No

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
r.J£ï.J ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ : ºÉ¥ÀmÉÊn¸ï-©, ¥ÁPïì ªÉÊgÀ¸ï, ºÀ¦ð¸ï ¹A¥ÉèPïì ªÉÊgÀ¸ï, ªÉj¸É¯Áè
eÉÆøÀÖgï ªÉÊgÀ¸ï EvÁå¢.
Dgï.J£ï.J ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ: ºÉZï.L.«, E£ï¥ÀÆèöåAiÉÄAeÁ ªÉÊgÀ¸ï, ¥ÉÆðAiÉÆà ªÉÊgÀ¸ï, ªÀÄA¥ïì
ªÉÊgÀ¸ï EvÁå¢.

84
 ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢zÉAiÉÄÃ?
• ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ ¥ÀæwfêÀPÀ(Antibiotics)UÀ½UÉ ¥ÀæwQæAiÉÄ vÉÆÃgÀĪÀÅ¢®è.
• ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆõÀPÀ fêÀPÉÆñÀzÀ M¼ÀUÉ ªÁ¹¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé¥ÀæwÃPÀgÀt ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ.
• ªÉÊgÀ¸ïUÀ¼ÀÄ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥ÉÆõÀPÀ fêÀPÉÆñÀzÀ M¼ÀUÉ D£ÀĪÀA²PÀ
ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛªÉ.
• DzÁUÀÆå, DAnªÉÊgÀ¯ï OµÀ¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ®¹PÉUÀ¼ÀÄ ªÉÊgÀ¸ïUÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖªÁVgÀÄvÀÛªÉ.

d
FUÀ ¨ÁåQÖÃjAiÉÆÃ¥sÉÃeï£À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.

is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

¨Á®zÀ £ÁgÀÄ
¨Éøï¥ÉèÃmï

avÀæ.7.9 ¨ÁåQÖÃjAiÉÆÃ¥sÉÃeï
avÀæ 7.9£ÀÄß UÀªÄÀ ¤¹. ¨ÁåQÃÖ jAiÉÆÃ¥sÃÉ eïUÉ r.J£ï.J JA§ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ ª Û £ À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀĪÀ
to

²gÉÆèsÁUÀ«zÉ. PÀwÛ£À¥ÀnÖAiÀÄÄ ¥ÉÆæÃn£ï ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. GzÀÝ£ÉAiÀÄ PÉƼÀªÉAiÀiÁPÁgÀzÀ

¨Á®«zÀÄÝ CzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÉÆÃAPÀÄ GAlĪÀiÁqÀĪÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è £ÀÆåQè¬ÄPï DªÀÄè ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨Á®zÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ¨Éøï¥ÉèÃmï EzÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ¨Á®zÀ £ÁgÀÄUÀ¼ÀÄ(Tail
Fibres) ¥sÉÃeï£ÀÄß ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ fêÀPÉÆñÀUÀ½UÉ §A¢ü¸À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
t
No

D¯ÉÆÃa¹ : ¨ÁåQÖÃjAiÉÆÃ¥sÉÃeïUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼À£ÀÄß PÉƮ觺ÀÄzÉÃ? EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

fêÀ¤gÉÆÃzsÀPÀ (Antibiotic) UÀ¼À §zÀ¯ÁV §¼À¸À§ºÀÄzÉÃ?
¥ÉÆæÃmÉÆeÉÆêÁUÀ¼ÀÄ:
• ¥ÉÆæÃmÉÆeÉÆêÁUÀ¼ÀÄ KPÀPÉÆòAiÀÄ AiÀÄÄåPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼ÀÄ.
• EªÀÅ vÉêÀAiÀÄÄvÀªÁzÀ DªÁ¸À ¸ÁÜ£U À ¼
À °
À è PÀAqÀħgÀÄvÀª
Û .É ¸ÀévA
À vÀª æ ÁV ªÁ¹¸ÀĪÀ ¥À¨ æ ÃÉs zÀU¼À ÄÀ
¹»¤ÃgÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁUÀgÀzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ £É®zÀ ªÉÄÃ¯É ªÁ¹¸ÀĪÀ
¥À¨
æ ÃÉs zÀU¼
À ÄÀ PÉƼÉAiÀÄÄwÛgÄÀ ªÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÄÀ «
Û £À°è ªÁ¹¸ÀÄvÀª Û .É PÉ®ªÀÅ ¥À¨
æ ÃÉs zÀU¼ À ÄÀ ¸À¸åÀ U¼À ÄÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À°è ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
85
• ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ªÁAiÀÄÄfêÀPÀ(DQìd£ï£ÀÄß G¹gÁlPÉÌ §¼À¸ÀÄvÀÛªÉ), DzÀgÉ
PÉ®ªÀÅ CªÁAiÀÄÄfêÀPÀ (DQìd£ï£ÀÄß G¹gÁlPÉÌ §¼À¸ÀĪÀÅ¢®è) ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À
PÀgÀļÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À doÀgÀzÀ°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
• EªÀÅ PÉÆñÀ¥ÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
• ºÀ®ªÀÅ ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ PÀ±ÁAUÀ, ¹Ã°AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ «ÄxÀå¥ÁzÀ JA§
ZÀ®£ÁAUÀUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.
• ¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁUÀ¼ÀÄ C¯ÉÊAVPÀ «zsÁ£ÀUÀ½AzÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ £ÀqɸÀÄvÀÛªÉÀ. ºÀ®ªÀÅ

d
¥Àæ¨sÉÃzÀÀUÀ¼À°è ¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.

he
GzÁºÀgÀuÉ: C«ÄèÁ, AiÀÄÆVè£Á, ¥ÁågÁ«ÄùAiÀÄA
ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ
¸ÀAPÀÄavÀ gÀ¸ÀzÁ¤
DºÁgÀ

is
gÀ¸ÀzÁ¤
re S
¸ÀtÚ PÉÆñÀ
PÉÃAzÀæ
B
bl zÉÆqÀØ PÉÆñÀ
PÉÃAzÀæ
UÀįÉmï
be T

¥É°PÀ¯ï
pu
¹Ã°AiÀiÁ
K

»A¨sÁUÀzÀ
¸ÀAPÀÄavÀ ¸ÉÊmÉÆ¥ÁæPïÖ
gÀ¸ÀzÁ¤
©

avÀæ 7.10 J) C«ÄèÁ ©) ¥ÁågÁ«ÄùAiÀÄA ¹) AiÀÄÆVèãÀ

C«ÄèÁzÀ gÀZÀ£É :
avÀæ 7.10J. UÀªÀĤ¹. C«ÄèÁUÉ ¤¢ðµÀÖ DPÁgÀ«®è. CzÀÄ «ÄxÀå¥ÁzÀUÀ¼ÉA§ (Pseudo-
podia) ¨ÉgÀ½£ÁPÁgÀzÀ ZÁZÀÄPÉ(Projections) UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉÉ. EªÀÅ ¥ÉÆõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
to

ZÀ®£ÉAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. PÉÆñÀzÀæªÀåªÀ£ÀÄß PÉÆñÀ¥ÉÆgÉ DªÀj¹zÉ. PÉÆñÀzÀæªÀåªÀÅ JgÀqÀÄ

¨sÁUÀUÀ¼ÁV «¨sÁV¸À®ànÖzÉ:
t

JPÉÆÖÃ¥Áè¸ÀªÀiï(Ectoplasm) : ºÉÆgÀV£À ¸ÀàµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ¨sÁUÀ.

No

JAqÉÆÃ¥Á踪 À iÀ ï(Endoplasm): M¼ÀV£À ¹ßUÀÞ, CgÉ¥ÁgÀz±

À ð
À PÀªÁzÀ ºÁUÀÆ PÀtUÀ½AzÀ
PÀÆrzÀ ¨sÁUÀ. JAqÉÆÃ¥Áè¸ÀªÀiï-±ÉÃRgÀªÁVgÀĪÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀð, DºÁgÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ,
¸ÀAPÀÄavÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÉÆñÀPÀtzÀAUÀUÀ¼À EgÀÄ«PɬÄAzÀ PÀt¸À»vÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ
zÀlÖªÁzÀ §tÚzÀ°è UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄzsÀåzÀ°è PÉÆñÀPÉÃAzÀæ«zÀÄÝ CzÀÄ fëAiÀÄ J¯Áè
ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ.

86
 ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ
• ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀ KPÀPÉÆòÃAiÀÄ CxÀªÁ §ºÀÄPÉÆòÃAiÀÄ
fëUÀ¼ÀÄ
• CªÀÅ ¤ÃgÀÄ, vÉêÀªÁVgÀĪÀ ªÀÄtÄÚ ºÁUÀÆ §AqÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É fë¸ÀÄvÀÛªÉ.
• ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ C¯ÉÊAVPÀ ºÁUÀÆ ¯ÉÊAVPÀ «zsÁ£ÀUÀ½AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ : PÁè«ÄqÉÆêÉÆ£Á¸ï, ªÁ¯ÁéPïì, ¸ÉàöÊgÉÆÃUÉÊgÁ, AiÀÄįÉÆÃyæPïì

d
he
PÀ±ÁAUÀ

¸ÀAPÀÄavÀ gÀ¸ÀzÁ¤

is
PÁè«ÄqÉÆêÉÆ£Á¸ï ªÁ¯ÁéPïì AiÀÄįÉÆÃyæPïì
re S
£ÉÃvÀæ ©AzÀÄ
ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
B
bl UÁ°Î ¸ÀAQÃtð
PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
¦µÀÖzÀ PÀt
¥ÉÊj£ÁAiÀiïØ
be T

qÀAiÀiÁlªÀiïì M¬ÄqÉÆÃUÉÆäAiÀÄA ¸ÉàöÊgÉÆÃUÉÊgÁ

pu
K

avÀæ 7.11 ««zsÀ §UÉAiÀÄ ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ avÀæ 7.12 PÁè«ÄqÉÆêÉÆ£Á¸ï

PÁè«ÄqÉÆêÉÆ£Á¸ï£À gÀZÀ£É : avÀæ 7.12 UÀªÀĤ¹. PÁè«ÄqÉÆêÉÆ£Á¸ï KPÀPÉÆòÃAiÀĪÁVzÀÄÝ,

©

CAqÁPÁgÀ CxÀªÁ UÉÆüÁPÁgÀzÀ°èzÉ. fêÀPÉÆñÀªÀÅ ¸É®Äå¯ÉÆøï CxÀªÁ ¥ÉQÖ£ï¤AzÁzÀ

PÉÆñÀ©üwÛ¬ÄAzÀ DªÀj¸À®ànÖzÉ. PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄ M¼ÀUÉ PÉÆñÀ¥ÉÆgɬÄzÀÄÝ, CzÀÄ PÉÆñÀgÀ¸À ªÀÄvÀÄÛ
PÉÆñÀPÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß DªÀj¹zÉ. PÉÆñÀgÀ¸ÀzÀ°è DºÁgÀªÀ£ÀÄß ±ÉÃRj¸ÀĪÀ MAzÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ
¥ÉÊj£ÁAiÀiïØUÀ½gÀĪÀ §lÖ°£ÁPÁgÀzÀ zÉÆqÀØzÁzÀ PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ EzÉ. PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À ¥Á±Àéð
§¢AiÀÄ°è QvÀÛ¼É CxÀªÁ PÉA¥ÀÄ §tÚzÀ ¹ÖUÁä/£ÉÃvÀæ ©AzÀÄ JA§ gÀZÀ£É EzÉ. EzÀÄ ¨É¼ÀPÀÄ UÁæºÀPÀ.
PÀ±ÁAUÀUÀ¼ÀÄ DzsÁgÀ PÀtUÀ½AzÀ GUÀ«Ä¸ÀĪÀ vɼÀîVgÀĪÀ PÉÆñÀzÀæªÀåzÀ J¼ÉAiÀiÁPÁgÀzÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.
to

DzsÁgÀ PÀtUÀ¼À PɼÀUÉ ¸ÀAPÀÄavÀ gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.

ZÀlĪÀnPÉ 7.3
t
No

¨Éæqï£À vɼÀĪÁzÀ ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¤Ãj£À PÉ®ªÀÅ ºÀ¤UÀ¼À£ÀÄß aªÀÄÄQ¹
¥Áè¹ÖPï PÀªÀgï£À M¼ÀUÉ Ej¹. ªÀÄÆgÀÄ ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß
«ÃQë¹¢j? PÀ¥ÀÄà, §ÆzÀÄ, ©½, ¤Ã°, ºÀ¹gÀÄ, PÀAzÀħtÚzÀ zÀlÖªÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
EªÀÅUÀ¼Éà ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ. ¯ÁåPÉÆÖæüãÁ¯ï CxÀªÁ PÁl£ï ¤Ã° ªÀtðPÀzÀ ºÀ¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀéZÀÒªÁzÀ UÁf£À
¥ÀnÖAiÀÄ ªÉÄðj¹. ¨Éæqï£À ªÉÄðgÀĪÀ ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ ²°ÃAzsÀæªÀ£ÀÄß UÁf£À ¸ÉèöÊqïUÉ ªÀUÁð¬Ä¹.
ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¤zsÁ£ÀªÁV ¤ÃqÀ¯ï£À »A§¢¬ÄAzÀ MwÛ. PÀªÀgï ¹è¥ï Ej¹ ªÀÄvÀÄÛ 10x £À PÀrªÉÄ
¸ÁªÀÄxÀåð«gÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ 40x £À ºÉaÑ£À ¸ÁªÀÄxÀåð«gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ ªÀĸÀÆgÀzÀ PɼÀVlÄÖ ¥ÀjÃQë¹. ¤ÃªÀÅ
K£À£ÀÄß «ÃQë¹¢j? ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è ¤ªÀÄä «ÃPÀëuÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹.

87
²°ÃAzÀæ(Fungi)
• ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ (Ct¨É, §Æ¸ïÖ ªÀÄvÀÄÛ ¬ÄøïÖUÀ¼ÀÄ) AiÀÄÄPÁåjAiÉÆÃnPï fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢ªÉ.
• ºÉa£Ñ À ²°ÃAzsU
æÀ ¼
À ÄÀ §ºÀÄPÉÆòAiÀÄ fëUÀ¼ÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÉÆñÀ©w
ü A
Û iÀÄÄ PÉÊn£ï¤AzÀ
ªÀiÁqÀ®ànÖzÉ.
• EªÀÅ vÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß PÉƼÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.

d
DzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÉw¤UÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
•

he
EªÀÅ ºÉÊ¥sÉUÀ¼ÉA§ vÀAvÀÄ«£ÀAvÀºÀ PÉƼÀªÉAiÀiÁPÁgÀzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ F
vÀAvÀÄUÀ¼ÄÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß »ÃgÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. ºÉÊ¥sU
É ¼
À À UÀÄA¥À£ÄÀ ß ªÉÄʹðAiÀÄA
J£ÀÄߪÀgÀÄ.

is
re S
• ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ ©ÃdPÀUÀ¼À(spores) GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
B
bl ¬ÄøïÖ £À gÀZÀ£É
be T
pu
K
©

avÀæ 7.12 J) gÉÊeÉÆÃ¥À¸ï (¨Éæqï ªÀi˯ïØ/§Æ¸ïÖ) ©) D¸Ààfð®¸ï (¨ÁèPï ªÀi˯ïØ) ¹) ¥É¤ìðAiÀÄA (§Æè ªÀi˯ïØ) r) ¬ÄøïÖ (¸ÁåPÀgÉÆêÉÄʹ¸ï)

D¸Ààfð®è¸ï£À gÀZÀ£É: avÀæ 7.12 (©)AiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. D¸Ààfð®è¸ïUÀ¼ÀÄ «±Á® ªÁå¦ÛAiÀÄ DzsÁgÀ
¥ÀzÀgÀ (Substratum) UÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ ªÉÄʹðAiÀĪÀiïUÀ¼ÀÄ ªÉÄïÉäöÊ
ªÉÄÃ¯É zÀlÖ gÁ²AiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ºÉÊ¥sÉUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ CxÀªÁ ºÀ®ªÀÅ PÉÆñÀPÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß
to

ºÉÆA¢gÀĪÀ PÀªÀ¯ÉÆqÉzÀ fêÀPÉÆñUÀÀ½AzÁVªÉ. ºÉaÑ£À ¥À¨ æ ÉÃs zÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄäzÉà DzÀ ªÀtðPÀUÀ¼À£ÀÄß
GvÀàwÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ²°ÃAzsÀæUÀ½UÉ §tÚªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
t

¬ÄøïÖ £À gÀZÀ£É: ¬ÄøïÖUÀ¼ÀÄ ªÉÆlÖªÉÆzÀ®Ä ¨É¼É¸À¯ÁzÀ(cultured) ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ.

No

EªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀPÀÌgÉ CxÀªÁ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
avÀæ 7.12 (r) C£ÀÄß UÀªÀĤ¹. EªÀÅUÀ¼ÀÄ CAqÁPÁgÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄPÁåjAiÉÆÃnPï
fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÁVªÉ. fêÀPÉÆñÀUÀ¼À ºÉÆgÀ ¥ÀzÀgÀzÀ PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄÄ PÉÊn£ï¤AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖzÉ.
PÉÆñÀ©üwÛAiÀÄ M¼À¨sÁUÀzÀ°è PÉÆñÀ¥ÉÆgÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ¬ÄøïÖ PÉÆñÀzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ EvÀgÀ
PÀtzÀAUÀUÀ¼ÉAzÀgÉ JAqÉÆÃ¥Áè¹äPï gÉnPÀÄ宪Àiï, gÉʨÉÆøÉÆêÀiïUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ,
gÀ¸ÀzÁ¤UÀ¼ÀÄ, UÁ°Î¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ PÉÆñÀPÉÃAzÀæ.

88
 ZÀlĪÀnPÉ 7.4
¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¬ÄøïÖ ¥ÀÅr §¼À¹ «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß ªÀiÁrPÉƽî. UÁf£À¥ÀnÖ ªÉÄÃ¯É F «Ä±ÀætzÀ
MAzÀÄ ºÀ¤ºÁQ, vɼÀÄ¥ÀzÀgÀ §gÀĪÀAvÉ ºÀgÀrPÉƽî (smear). «Äy°£ï ¤Ã° CxÀªÁ ¸Áå¥sÀ椣ï
ªÀtðzÀæªÀå §¼À¹ F ¥ÀzÀgÀPÉÌ §tÚ ¤Ãr. C¢üPÀ ªÀtðzÀæªÀåªÀ£ÀÄß ¤Ãj¤AzÀ vÉƼÉzÀÄ, EzÀ£ÀÄß
¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ°è «ÃQë¹ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¹j.
F ªÉÆzÀ®Ä w½¹zÀAvÉ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVªÉ. DzÁUÀÆå £ÁªÀÅ
£ÉʪÀÄð®åªÀ£ÀÄß PÀqÉUÀt¹zÀgÉ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À ¸ÉÆÃAQUÉ M¼ÀUÁUÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀªÀÅ

d
¸ÀÆPÀëöäfëUÀ½AzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉ §gÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR gÉÆÃUÀUÀ¼À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

he
PÉÆõÀÖPÀ 7.1 ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ½AzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉ §gÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
gÉÆÃUÀzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ gÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß gÉÆÃUÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ gÉÆÃUÀ ºÀgÀqÀĪÀ gÉÆÃUÀ vÀqÉUÀlÄÖªÀ
GAlÄ ªÀiÁqÀĪÀ «zsÁ£À §UÉÎ

is
re S
¸ÀÆPÀëöäfë
B
bl
E£ï¥sÀÄèóAiÉÄAeÁó E£ï¥sÀÄèóAiÉÄAeÁó
ªÉÊgÀ¸ï
ZÀ½, dégÀ,
UÀAl®Ä ¨ÉãÉ,
UÁ½,
gÉÆÃUÁtÄUÀ½AzÀ
gÉÆÃUÀ ¦ÃrvÀjAzÀ
zÀÆgÀ«gÀĪÀÅzÀÄ,
be T

PɪÀÄÄä, ¸ÁßAiÀÄÄ PÀÆrzÀ PÀgÀªÀ¸ÀÛç PÀ®Ä¶vÀ PÉÊUÀ½AzÀ

pu
£ÉÆêÀÅ, «¥ÀjÃvÀ ªÀÄÆUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
K

vÀ¯É £ÉÆêÀÅ PÀtÄÚUÀ¼À£ÀÄß

ªÀÄÄnÖPÉƼÀî¢gÀĪÀÅzÀÄ.
©

PÁ®gÀ «©æAiÉÆà PÁ®gÉ ªÁAw, ¨sÉâ, PÀ®Ä¶vÀ ¤ÃgÀÄ PÀ®Ä¶vÀ DºÁgÀ

¤dð°ÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀ£ÀÄß
ºÉÆmÉÖ £ÉÆêÀÅ ¸Éë¸À¢gÀĪÀÅzÀÄ.
gÉÆÃUÀ¤gÉÆÃzsÀPÀUÀ¼À
§¼ÀPÉ.
ªÀįÉÃjAiÀiÁ ¥Áè¸ÉÆäÃrAiÀĪÀiï ¥ÀzÃÉ ¥ÀzÃÉ dégÀ ºÉtÄÚ D£Á¦ü°¸ï gÉÆÃUÀ¤gÉÆÃzsÀPÀ §¼ÀPÉ,
ªÉʪÁPïì §gÀĪÀÅzÀÄ, ZÀ½, vÀ¯É ¸ÉƼÉîAiÀÄ PÀrvÀ, ¸ÉƼÉîUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt,
to

£ÉÆêÀÅ, ¸ÁßAiÀÄÄ ¸ÉƼÉî ¥ÀgÀzÉ

£ÉÆêÀÅ, DAiÀiÁ¸À, §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ.
ºÉÆmÉÖ £ÉÆêÀÅ,
ªÁPÀjPÉ, ªÁAw
t
No

D¸ïàgï D¸ïàgïf®è¸ï PɪÀÄÄä, dégÀ, D¸ïàgïf®è¸ï zsÀƼÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

f¯ÉÆèù¸ï £ÉÊUÀgï JzÉ£ÉÆêÀÅ, £ÉÊUÀgï ±ÀÄavÀé«®èzÀ
G¹gÁlzÀ ©ÃdPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀܼÀUÀ½AzÀ
vÉÆAzÀgÉ G¹j£ÉÆA¢UÉ zÀÆgÀ«gÀĪÀÅzÀÄ.
M¼À ¥ÀæªÉò¹zÁUÀ
ZÀlĪÀnPÉ 7.5
¸ÀÆPÀëöäfëUÀ½AzÀ §gÀĪÀ E£ÀÆß ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÉÆÃAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃAPÀÄPÁgÀPÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀnÖ ªÀiÁr.

89
¸ÀÆPÁëöätÄfëUÀ¼À PÀȶ
¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ PÀȶ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ?
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀÈvÀPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄzÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
PÀÈvÀPÀ PÀȶ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ: fëUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ
ªÁvÁªÀgÀtªÉ PÀȶ ªÀiÁzsÀåªÀÄ. fëAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¹, ¥ÀævÉåÃQ¹, UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄzÀ°è
C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ ªÀiÁzsåÀ ªÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛg.É MAzÀÄ ¥Àw æ ZÀAiÀÄ CxÀªÁ ªÁvÁªÀgt À ¢AzÀ

d
¥Àvæ åÉ ÃQ¹ UÀÄgÀÄw¸À¨ÃÉ PÁzÀ fëAiÀÄ CªÀ±åÀ Pv
À A
É iÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ §UÉAiÀÄ ªÀiÁzsåÀ ªÄÀ UÀ¼£
À ÄÀ ß

he
gÀƦ¸À¯ÁVzÉ.
¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ PÀȶ ªÀiÁzsÀåªÀÄ

is
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ £ÀÆånA
æ iÀÄAmï CUÁgï (N.A) , £ÀÆånA
æ iÀÄAmï ¨Áæxï (N.B)
re S
²°ÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀiÁnð£ïgÉÆÃ¸ï ¨ÉAUÁ¯ï CUÁgï ªÀiÁzsåÀ ªÀÄ(JA.Dgï.©.J.),
B
bl ¥ÉÆmÁåmÉÆà qÉPÉÆì÷Öçøï CUÁgï (¦.r.J.)
be T

¥ÉÆæmÉÆÃeÉÆêÁUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆõÀPÁA±À¨sÀjvÀ zÀæªÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ

pu
±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ ©æ¸ÁÖ¯ï ªÀiÁzsÀåªÀÄ, ¨É£ÉPïì ªÀiÁzsÀåªÀÄ
K

ªÉÊgÀ¸ï ¥Áæt PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ, PÉÆý ªÀÄjAiÀÄ ¨sÀÆætUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæwZÀAiÀÄzÀ £Án

©

ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ.
¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ®¹PÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À
¸ÉÆÃAPÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖvÀÛªÉ. ®¹PÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À zÀħð®UÉƽ¹zÀ CxÀªÁ PÉÆA¢gÀĪÀ
gÀÆ¥ÀUÀ½AzÀ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ®¹PÉUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä°è ¥ÀæwgÉÆÃzsÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉ: ¥ÉÆðAiÉÆà ®¹PÉ, r.¦.n. ®¹PÉ. CªÀÅ ¥ÀæwfêÀPÀUÀ¼À£ÀÄß
GvÀàwÛªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
to

GzÁºÀgÀuÉ: ¸ÉÖç¥ÉÆÖêÉÄʹ£ï, ¥É¤¹°£ï.

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: r.¦.n. ®¹PÉ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ½AzÀ GAmÁUÀĪÀ 3 ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼ÁzÀ
r¦üÛÃjAiÀiÁ(zÀqÁgÀ), ¥ÀlÄåð¹¸ï (£Á¬ÄPɪÀÄÄä), mÉmÁ£À¸ï (zsÀ£ÀĪÁðAiÀÄÄ)UÀ½UÉ MmÁÖV ¤ÃqÀĪÀ
t

®¹PÉ.
No

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° :
DåAn§AiÉÆÃnPïì (¥Àæw fêÀPÀUÀ¼ÀÄ) (VæÃPï ¥ÀzÀ - DåAn=«gÀÄzÀÞ: §AiÉÆøï= fêÀ)
¥Àæw fêÀPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ½AzÀ EvÀgÉ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä CxÀªÁ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®è®Ä GvÁࢸÀ®àqÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉ: ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ «gÉÆâü ¥Àæw fêÀPÀUÀ¼ÀÄ-¥É¤¹°£ï, ¹¥sɯÉÆøÉÆàÃj£ï, ¸ÉÖç¥ÉÆÖêÉÄʹ£ï.
²Ã°AzsÀæ «gÉÆâü-UÉæöʹAiÉÆÃ¥sÀÄ°é£ï, £ÉʸÁÖöån£ï, PÁåAr¹r£ï,
ªÉÊgÀ¸ï «gÉÆâü- C¸ÉÊPÉÆèëgï, C¹qÉÆÃxÉÊ«Är£ï, CªÀiÁAnr£ï.

90
 ¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À CxÀð
• ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀ G¥ÀAiÉÆÃV¹ «ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ««zsÀ UÀÄA¦£À ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À ºÉÆðPÉ
• ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À ¸ÉèöÊqïUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ P˱À®
• £ÉʪÀÄð®åzÀÀ ªÀĺÀvÀé

d
he
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ

is
re S
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
B
bl
1. EªÀÅUÀ¼À°è UÀÄA¦UÉ ¸ÉÃgÀzÀ fë
J. D¸Ààfð®¸ï £ÉÊUÀgï ©. PÁè¹ÖçÃrAiÀÄA mÉl¤
be T
pu
¹. ¸ÉÖ¥sÉʯÉÆÃPÁPÀ¸ï DjAiÀĸï r. «©æAiÉÆà PÁ®gÉ
K

2. C«ÄèÁzÀ ZÀ®£ÁAUÀ:
©

J. ¯ÉÆêÀiÁAUÀ ©. PÀ±ÁAUÀ ¹. «ÄxÀå¥ÁzÀ r. PÀgÀ§½î

3. PÉÆèÃgÉÆæü¯ï F fëAiÀÄ°èzÉ
J. PÁè«ÄqÉÆêÉÆ£Á¸ï ©. £Á¬ÄPÉÆqÉ ¹. F¸ïÖ r. D¸Ààfð®è¸ï

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :

to

1 ¸ÀÆPÀëöäfë±Á¸ÀÛçzÀ ¦vÁªÀĺÀ ____________ .

2. ªÀįÉÃjAiÀiÁ gÉÆÃUÀªÀÅ ____________¤AzÀ §gÀÄvÀÛzÉ.
t

3. «©æAiÉÆà ________________ DPÁgÀzÀ°ègÀĪÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ

No

III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :

1. ¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ ?
2. ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
3. ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁzÀ avÀæ §gÉzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
4. PÁ®gÀ gÉÆÃUÀªÀÅ ºÀgÀqÀzÀAvÉ ºÉÃUÉ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ ?
5. ®¹PÉUÀ¼ÀÄ JAzÀgÉãÀÄ ?

91
 CzsÁåAiÀÄ 8
ZÀ®£ÉAiÀÄ «ªÀgÀuÉ
ZÀ®£É

zÀÆgÀ ¸ÁÜ£À¥À®èl

d
he
dªÀ ªÉÃUÀ

is
re S
ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð
B
bl
be T
pu
J£ï. Dgï. »gÉêÀÄoïgÀªÀgÀÄ ZÀAzÀæ£À §UÉÎ §gÉ¢gÀĪÀ MAzÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ PÀªÀ£ÀzÀ ¸Á®Ä
K

»ÃVzÉ. “ZÀA¢gÀ£ÉÃvÀPÉ NqÀĪÀ£ÀªÀÄä? ªÉÆÃqÀPÉ ¨ÉzÀjºÀ£ÉÃ?......” ¤ªÀÄUÀÆ ¸ÀºÀ EzÉÃ

©

C£ÀĨsÀªÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀ®èªÉÃ? ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ ZÀAzÀæ£ÀÄ vɼÀĪÁzÀ ªÉÆÃqÀUÀ½AzÀ ªÀÄÄaÑgÀĪÁUÀ

UÁ½ ©Ã¹zÀgÉ ZÀAzÀæ£ÀÄ NrzÀAvÉ PÁtÄvÁÛ£É. ªÉÆÃqÀUÀ½®è¢zÀÝgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?

¤ÃªÀÅ gÉÊ°£À°è PÀĽw¢ÝÃgÉAzÀÄ ¨sÁ«¹. gÉ樀 ZÀ°¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÁUÀ ¥Áèmï¥sÁgÀA ªÉÄïÉ

¤AwgÀĪÀ d£ÀgÀÄ »AzÀPÉÌ ZÀ°¹zÀAvÉ ¤ªÀÄUÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ ZÀ°¸ÀÄwÛ®è JAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ
J¤¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ gÉÊ°£À ºÉÆgÀUÉ ¤AwgÀĪÀ ªÀåQÛUÉ gÉÊ®Ä, ¤ÃªÀÅ, ¤ªÀÄä eÉÆvÉVgÀĪÀ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀÄ
to

J®ègÀÆ ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ C¤¸ÀÄvÀÛzÉ.

ZÀ®£É ¸Á¥ÉÃPÀëªÁzÀÄzÀÄ JAzÀÄ F C£ÀĨsÀªÀUÀ½AzÀ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. ZÀ®£É ¸Á¥ÉÃPÀë JA§ÄzÀgÀ

t

¤ªÀÄä C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àäj¹PÉƼÀÄî«gÁ? ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¸Á¥ÉÃPÀëªÉ?

No

ZÀlĪÀnPÉ 8.1
ZÀ®£É ¸Á¥ÉÃPÀë JA§ÄzÀPÉÌ ¤ªÀÄä C£ÀĨsÀªÀPÉÌ §AzÀ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆr.

MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ZÀ®£ÉAiÀÄ°èzÉ JAzÀgÉ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ZËPÀnÖ£À°è PÁ®zÉÆA¢UÉ CzÀgÀ

¸ÁÜ£À §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀxÀð.

92
 ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: ¤±ÀÑ® ¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£É JgÀqÀÆ ¸Á¥ÉÃPÀë ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ. ªÉÄÃf£À ªÉÄðlÖ
MAzÀÄ ¯ÉÃR¤AiÀÄÄ ªÉÄÃfUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°èzÉ. DzÀgÉ ¤ªÀÄUÉ
w½¢gÀĪÀAvÉ ¨sÀÆ«Ä wgÀÄUÀÄwÛzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ElÖ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ ¨sÀÆ«ÄAiÉÆA¢UÉ
ZÀ°¸À¯ÉèÉÃPÀÄ.

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¤ÃªÀÅ ZÀ®£ÉAiÀÄ §UÉÎ E£ÀÆß ºÉaÑ£À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÀÄî«j.

d
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° :
C¢±À (scalar) : ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß (magnitude) ªÀiÁvÀæ ºÉÆA¢gÀĪÀ ¨sËvÀ ¥ÀjªÀiÁt

he
¸À¢±À (vector) : ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¢PÀÄÌ JgÀqÀ£ÀÆß ºÉÆA¢gÀĪÀ ¨sËvÀ ¥ÀjªÀiÁt.

is
zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èl
re S B
MAzÀÄ ªÀÄgÀzÀ ªÉÄð£À ‘A’ ªÀÄvÀÄÛ ‘B’ JA§ JgÀqÀÄ ºÀƪÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹. MAzÀÄ
bl
eÉãÀÄ£ÉÆt A¬ÄAzÀ BUÉ avÀæ 8.1gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ªÀPÀæ¥ÀxÀzÀ°è ºÁgÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
K
©

avÀæ 8.1 zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èl

to

A¬ÄAzÀ B UÉ ZÀ°¹gÀĪÀ ¥ÀxÀªÀ£ÀÄß zÀÆgÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. A ªÀÄvÀÄÛ B VgÀĪÀ PÀ¤µÀÖ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß

¸ÁÜ£À¥À®èl J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¸ÁÜ£À¥À®èl J£ÀÄߪÀÅzÀÄ zÀvÀÛ ¢QÌ£À°è ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ. eÉãÀÄ£ÉÆtªÀÅ
t

A ¬ÄAzÀ B UÉ ZÀ°¹ ªÀÄvÉÛ A UÉ §AzÀÄ vÀ®Ä¦zÀgÉÀ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀÅ ¸ÁÜ£À¥À®èlQÌAvÀ

No

¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¸ÁÜ£À¥À®èlªÀÅ ¸ÉÆ£ÉßAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èlªÀÅ

AiÀiÁªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è MAzÉà DVgÀÄvÀÛzÉ? ¸ÁÜ£À¥À®èlªÀÅ, ¸ÁÜ£ÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èlzÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£À(SI) «ÄÃlgï. ¸ÁÜ£À¥À®èlªÀÅ 30
«ÄÃlgï DzÀgÉ CzÀ£ÀÄß 30m JAzÀÄ §gÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

zÀÆgÀ C¢±ÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èl ¸À¢±ÀªÁVzÉ.

93
 ZÀlĪÀnPÉ 8.2
¨sÁgÀvÀzÀ gÉʯÉé £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. MAzÀÄ zÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ¥ÀnÖ §¼À¹,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zɺÀ°AiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¸ÁÜ£À¥À®èlªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj¤AzÀ
zɺÀ°UÉ gÉ樀 ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj. AiÀiÁªÀÅzÀÄ PÀrªÉÄ? KPÉ? JAzÀÄ
AiÉÆÃa¸À§°ègÁ?
ZÀlĪÀnPÉ 8.3

d
he
MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ avÀæ 8.2 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ A
¬ÄAzÀ BUÉ ZÀ°¹ £ÀAvÀgÀ B ¬ÄAzÀ CUÉ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.

is
ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ JµÀÄÖ? ¸ÁÜ£À¥À®èl JµÀÄÖ?
re S B
bl
be T

avÀæ 8.2
pu
K

MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ A ¬ÄAzÀ B UÉ 7 m wædåzÀ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀxÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ. ZÀ°¹zÀ

©

zÀÆgÀ JµÀÄÖ? ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èl JµÀÄÖ?

¸ÁÜ£À ¥À®èl = ªÁå¸À = 2× wædå = 2×7 = 14 m

1
ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ = X
to

¥Àj¢ü
2
\ avÀæ 8.3
1
t

= × 2×π×r
No

2
1 22
= × × 2
7
×7
2

=22m

94
 dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀ
ªÉÃUÀzÀ «Äw UÀAmÉUÉ 30 km JA§ ¸ÀÆZÀ£Á ¥sÀ®PÀUÀ¼À£ÀÄß ±Á¯É CxÀªÁ D¸ÀàvÉæUÀ¼À §½
¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀ§ºÀÄzÀÄ. §¹ì£À M¼ÀUÀÆ ¸ÀºÀ “UÀjµÀÖ ªÉÃUÀ «Äw UÀAmÉUÉ 60 km.” JA§
§gÀºÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ. F jÃwAiÀÄ §gÀºÀUÀ¼ÀÄ K£À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ?
MAzÀÄ §¸ÀÄì ºÉÆÃUÀĪÁUÀ ¤zsÁ£ÀªÁV CxÀªÁ ¨ÉÃUÀ ZÀ°¸À§ºÀÄzÀÄ. ¤zsÁ£À CxÀªÁ ¨ÉÃUÀ
JA§ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¤ÃªÀÅ K£ÀÄ CxÀðªÀiÁrPÉƼÀÄî«j?

d
dªÀ JAzÀgÉ, MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ KPÀªÀiÁ£À PÁ®zÀ°è ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ.

he
MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÉÆîÃt. MAzÀÄ §¸ÀÄì MAzÀÄ UÀAmÉAiÀÄ°è 30 km
zÀÆgÀ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄA¢£À MAzÀÄ UÀAmÉAiÀÄ°è CzÀÄ 50 km zÀÆgÀ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. MlÄÖ ZÀ°¹zÀ
zÀÆgÀ 30+50 = 80 km. 80 km zÀÆgÀ ZÀ°¸À®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ MlÄÖ PÁ® 2 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ.

is
re S
ZÀ°¹zÀ MlÄÖ zÀÆgÀ
B
bl
¸ÀgÁ¸Àj dªÀ =
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ MlÄÖ PÁ®
be T
pu
= 80 = 40 kmh-1
K

2
©

dªÀªÀÅ J¯Áè PÁ®zÀ°èAiÀÄÆ MAzÉà ¸ÀªÀÄ£ÁV E®è¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ JA§

¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. dªÀ JA§ ¥ÀzÀªÀÅ ¸Á¥ÉÃPÀë CxÀðzÀ°è `¨ÉÃUÀ' CxÀªÁ `¤zsÁ£À'
JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ. dªÀzÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ (S I) ªÀiÁ£À m s–1 («ÄÃlgï ¥Àgï ¸ÉPÉAqï).

MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÁ®zÀ°è ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀæ«Ä¹zÀgÉ, CzÀÄ KPÀgÀÆ¥À

dªÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. KPÀgÀÆ¥ÀªÀ®èzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ `¸ÀgÁ¸Àj dªÀ' JAzÀÄ
to

G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛêÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 8.4
MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ªÉÆzÀ® 30 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è 1 «ÄÃlgï zÀÆgÀªÀ£ÀÆß £ÀAvÀgÀzÀ 15 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è
t

4 «ÄÃlgï zÀÆgÀªÀ£ÀÆß PÀæ«Ä¹zÀgÉ, MlÄÖ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÁ®ªÀ£ÀÄß
No

PÀAqÀÄ»r¬Äj. PÁAiÀÄzÀ ¸ÀgÁ¸Àj dªÀªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr.

¸ÀgÁ¸Àj dªÀzÀ §UÉÎ E£ÉÆßAzÀÄ PÀÄvÀƺÀ®PÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÉÆÃt.
MAzÀÄ §¸ÀÄì A ¬ÄAzÀ B UÉ UÀAmÉUÉ 40 km dªÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ, B ¬ÄAzÀ
A UÉ UÀAmÉUÉ 60 km dªÀzÀ°è »A¢gÀÄUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁzÀgÉ §¹ì£À ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ JµÀÄÖ?
40 + 60 = 100 = 50 kmh-1 JA§ ¹zÀÞ GvÀÛgÀ ¤ªÀÄUÉ zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ.
2 2

95
 40 kmh-1

A B
60 kmh -1

DzÀgÉ EzÀÄ ¸ÀjAiÉÄà ? FUÀ D ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß «±Éèö¸ÉÆÃt. £ÀªÀÄUÉ UÉÆvÀÄÛ,

ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ
dªÀ =

d
PÁ®

he
CxÀªÁ

PÁ® = ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ

is
re S
dªÀ
B
bl
`A' ¬ÄAzÀ `B' UÉ 40 kmh-1 dªÀzÀ°è ZÀ°¸À®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÁ®
be T

A ¬ÄAzÀ BUÉÉ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ

pu
=
K

dªÀ

d
dªÀªÀÅ 40 kmh-1 ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀÅ d DVzÉ.
©

T1 =
40
CzÉà jÃw B ¬ÄAzÀ A UÉ 60 kmh-1 dªÀzÀ°è ZÀ°¸À®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÁ®
B ¬ÄAzÀ A UÉÉ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ
= dªÀ

d
dªÀªÀÅ 60 kmh-1 ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀÅ d DVzÉ.
to

` T =
2
60
DzÀÝjAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ MlÄÖ PÁ® = T1 + T2 = d + d
40 60
= 5d
120
=
d
24
t

ZÀ°¹zÀ MlÄÖ zÀÆgÀ = d + d = 2d

No

ZÀ°¹zÀ MlÄÖ zÀÆgÀ

` §¹ì£À ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ =
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ MlÄÖ PÁ®

= 2d ÷ d CxÀªÁ 2d × 24 = 48 kmh-1
24 d

96
 ZÀlĪÀnPÉ 8.5

50 kmh-1 60 kmh-1

A 100 km 180 km C
B

d
MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ A ¬ÄAzÀ B UÉ 100 kmUÀ¼À£ÀÄß 50 kmh -1 dªÀzÀ°è PÀæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀÅ£ÀB B

he
¬ÄAzÀ C UÉ 180 kmUÀ¼À£ÀÄß 60 kmh-1 dªÀzÀ°è PÀæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. PÁAiÀÄzÀ ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ JµÀÄÖ?

GvÀÛgÀ : 56 kmh-1

is
re S
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß H»¸ÉÆÃt. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 5 kmh-1 dªÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.
JgÀqÀÄ UÀAmÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ CzÀÄ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ JµÀÄÖ? ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ 10 km DzÀgÉ, PÁAiÀÄzÀ
B
bl
¤¢ðµÀÖ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉüÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è. PÁAiÀĪÀÅ 10 km zÀÆgÀ PÀæ«Ä¹vÀÄ JAzÀÄ
be T

ªÀiÁvÀæ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. dªÀzÀ eÉÆvÉUÉ PÁAiÀĪÀÅ ZÀ°¹zÀ ¢PÀÌ£ÀÆß ¸ÀºÀ ºÉýzÀgÉ, £ÁªÀÅ PÁAiÀĪÀÅ
pu
10 km ZÀ°¹zÀ £ÀAvÀgÀ AiÀiÁªÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÉ PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ°è
K

PÁAiÀÄzÀ dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢PÀÄÌ JgÀqÀ£ÀÆß «ªÀj¸ÀĪÀ ¥ÀzÀªÉà ‘ªÉÃUÀ’.

KPÀªÀiÁ£À PÁ®zÀ°è PÁAiÀÄzÀ ¸ÁÜ£À¥À®èlzÀ¯ÁèUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÄà ªÉÃUÀ. ªÉÃUÀzÀ S I ªÀiÁ£À
©

«ÄÃlgï ¥Àgï ¸ÉPÉAqï. CzÀ£ÀÄß m s–1 JAzÀÄ §gÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß
MAzÉà CxÀðzÀ°è £ÁªÀÅ §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. DzÀgÉ CªÀÅ ¨ÉÃgÉ CxÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
GzÁºÀgÀuÉ : MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 7 m wædåªÀżÀî MAzÀÄ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀxÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ. A
¬ÄAzÀ B UÉ ¥Àj¢üAiÀÄ £ÉÃgÀzÀ°è ZÀ°¸À®Ä CzÀÄ 2 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj
dªÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
t to
No

avÀæ 8.4

dªÀ = ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ = ¥Àj¢üAiÀÄ CzsÀð

PÁ® PÁ®

97
 1 × 2×π×r
= 2
2
1 22
2 × 2 × 7×7
=
2

d
=11ms-1

he
¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ°ègÀĪÀ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ°è dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀUÀ¼ÀÄ MAzÉà DVgÀÄvÀÛªÉ.
B A

is
re S B
bl
be T

avÀæ 8.5
pu
MAzÀÄ §¸ÀÄì ¥ÀǪÀð¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ KPÀgÀÆ¥À dªÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹. ¤ÃªÀÅ
K

dªÀPÉÌ §zÀ¯ÁV ªÉÃUÀ J£ÀÄߪÀ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÀ®èªÉÃ? DzÀgÉ A ¬ÄAzÀ B ªÀgÉV£À

¥ÀæAiÀiÁtzÀ°è §¸ÀÄì vÀ£Àß ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ°¸ÀÄwÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ dªÀªÀÇ ¸ÀºÀ gÀ¸ÉÛAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ ªÉÄïÉ
©

CªÀ®A©vÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. §¹ì£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV «ªÀj¸À®Ä dªÀ CxÀªÀ KPÀgÀÆ¥À dªÀªÀ£ÀÄß

§¼À¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 8.6
‘A’ JA§ MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ‘O’ PÉÃAzÀæzÀ ªÀÈwÛÃAiÀÄ ¥ÀxÀzÀ°è ¥Àj¢üAiÀÄ UÀÄAl ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ. ‘B’ ªÀÄvÀÄÛ
‘C’ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è D PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀzÀ ¢PÀÄÌ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?
t to
No

avÀæ 8.6 ªÀÈvÀÛ ¥ÀxÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÁAiÀÄ

§zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ªÉÃUÀPÉÌ EzÀÄ MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉ. EAvÀºÀ
ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÃUÀªÀ¢üðvÀ ZÀ®£É JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ
98
 ZÀlĪÀnPÉ 8.7

ZÁPÀĪÀ£ÀÄß ºÀjvÀUÉƽ¸ÀĪÁUÀ wgÀÄUÀĪÀ ZÀPÀæ¢AzÀ ¹rAiÀÄĪÀ QrUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. CªÀÅ

AiÀiÁªÀ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ?

¤ÃªÀÅ DQì®gÉÃlgï(accelerator) JA§ ¥Àzª

À £
À ÄÀ ß PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÁºÀ£U
À ¼
À £
À ÄÀ ß §¼À¸ÄÀ ªÀ
d£ÀjAzÀ EzÀÄ §¼À¸®
À q
à ÄÀ vÀz
Û .É EzÀÄ K£ÀÄ? dªÀª£
À ÄÀ ß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä EzÀ£ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛg.É

d
CAzÀgÉ, ªÁºÀ£ÀUÀ¼À dªÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä CxÀªÁ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä DQì®gÉÃlgï£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.

he
¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀ£À£ÀÄß ©Ã¼ÉÆÌqÀ®Ä gÉ樀 ¤¯ÁÝtPÉÌ vÉgÀ½¢ÝÃgÉAzÀÄ ¨sÁ«¹. gÉÊ®Ä
ZÀ°¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÁUÀ CzÀÄ ¤zsÁ£ÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÉÆzÀ® ¤«ÄµÀzÀ°è CzÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ

is
re S
UÀAmÉUÉ 10 km JAzÀÄ w½AiÉÆÃt. JgÀqÀ£Éà ¤«ÄµÀzÀ°è CzÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ UÀAmÉUÉ 20 km
B
ªÀÄÆgÀ£Éà ¤«ÄµÀzÀ°è ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ UÀAmÉUÉ 30 km £Á®Ì£Éà ¤«ÄµÀzÀ°è UÀAmÉUÉ 40 km DzÀ
bl
£ÀAvÀgÀ, gÉ樀 ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ CzÉà dªÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹. E°è ¥Àæw ¤«ÄµÀPÀÆÌ dªÀ
be T
pu
UÀAmÉUÉ10 km zÀAvÉ §zÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
K

ªÉÄÃ¯É w½¹zÀ jÃwAiÀÄ°è dªÀªÉà §zÀ¯ÁUÀÄwÛzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ

©

«ªÀj¸ÀÄvÉÛêÉ. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀÅ KPÀgÀÆ¥ÀªÁVgÀ¨ÉÃPÁV®è. KPÀgÀÆ¥ÀªÉAzÀÄ ¨sÁ«¹ ¯ÉPÀÌ

ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÁrPÉ.

ªÉÃUÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ zÀgÀ CxÀªÁ KPÀªÀiÁ£À PÁ®zÀ°è ªÉÃUÀzÀ¯ÁèUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß

ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð JAzÀÄ ªÁåSÁ夸À§ºÀÄzÀÄ. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðzÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£À «ÄÃlgï ¥Àgï
¸ÉPÉAqï ¸ÉÌ÷éÃgï CzÀ£ÀÄß ms– 2 JAzÀÄ §gÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.
to

PÀAqÀÄPÉƽî : MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀxÀzÀ°è KPÀgÀÆ¥À dªÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ

t

¨sÁ«¹. CzÀgÀ dªÀªÀÅ ¹ÜgÀªÁVzÀÝgÀÆ, CzÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV ªÉÃUÉÆÃvÀ̶ðvÀªÁUÀÄwÛzÉ. KPÉ?

No

PÀAqÀÄ »r¬Äj : 7 m s–1 KPÀgÀÆ¥À ªÉÃUÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ 10 ¸ÉPÉAqïUÀ¼ÀªÀgÉUÉ

vÀ£Àß ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀzÉà EzÁÝUÀ, D 10 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð
JµÀÄÖ?

99
 GzÁºÀgÀuÉ : ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è, 40 m s–1 ¸ÀgÁ¸Àj ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß
UÀ½¹PÉÆAqÀgÉ, CzÀgÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.

PÁAiÀÄzÀ DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀ ¸ÉÆ£Éß. 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À £ÀAvÀgÀ CzÀgÀ ªÉÃUÀ 40 m s–1. PÁAiÀÄzÀ
ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÆ£É߬ÄAzÀ 40 m s –1 UÀ½UÉ ºÉaѹPÉƼÀî®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÁ® 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼ÀÄ.
DzÀÝjAzÀ ªÉÃUÀzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ zÀgÀ = 40 m s –1
5s

d
ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð = 8 m s–2

he
AiÉÆÃa¹ : MAzÀÄ ªÀÄUÀĪÀÅ MAzÀÄ ZÉAqÀ£ÀÄß ªÉÄîPÉÌ J¸ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. CzÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÆÃV,
¤AvÀAvÉ PÀAqÀÄ ªÀÄvÉÛ PɼÀUÉ ©Ã¼À®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ªÉÃUÉÆÃvÀ̶ðvÀ ZÀ®£ÉUÉ

is
re S
GzÁºÀgÀuÉAiÉÄÃ? PÁgÀt PÉÆr.
B
bl
ZÀ®£ÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgt
À UÀ¼ÄÀ : ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ ¸Àg¼
À g
À ÃÉ SÉAiÀÄ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÁÝU,À C£ÀéAiÀĪÁUÀĪÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ
be T
pu
¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÀî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹. F ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ½AzÀ ªÉÃUÀ, ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð, PÁ®
K

ªÀÄvÀÄÛ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀħºÀÄzÁVzÉ. ¤ªÀÄä CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß E°è

PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.
©

ZÀ®£ÉAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ :

1. a = v-u CxÀªÁ v = u + at
t
2. s = ut + ½ at2
to

3. v2 = u2 + 2as CxÀªÁ v2 – u2 = 2as

G¥ÀAiÉÆÃV¹gÀĪÀ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÀÄ :
t
No

'u' JA§ÄzÀÄ DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀ

'v' JA§ÄzÀÄ CAwªÀÄ ªÉÃUÀ
't' JA§ÄzÀÄ PÁ®
's' JA§ÄzÀÄ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ

100
 GzÁºÀgÀuÉ : 1
¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À £ÀAvÀgÀ 10 m s–1 ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß UÀ½¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
CzÀgÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð JµÀÄÖ?
DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀ u = 0 (¤±ÀÑ® ¹Üw)
CAwªÀÄ ªÉÃUÀ v = 10 m s –1

d
PÁ® t = 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼ÀÄ, DzÀÝjAzÀ

he
a = v - u = 10 - 0 = 2 m s- 2
t 5
ªÉÄð£À GzÁºÀgÀuÉUÉÀ «gÀÄzÀÞªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÉÆÃt.

is
re S
10 m s–1 KPÀgÀÆ¥À ªÉÃUÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¤±ÀÑ® ¹ÜwUÉ
B
bl
§gÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð JµÀÄÖ?
DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀ u = 10 m s – 1
be T
pu
CAwªÀÄ ªÉÃUÀ v = 0
K

PÁ® t = 5 ¸ÉPÉAqï
©

a = v - u = 0 - 10 =- 2 m s- 2
t 5

F GzÁºÀgu À A
É iÀÄ°è `-' aºÉßAiÀÄÄ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ð
À ªÀÅ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢QÌUÉ «gÀÄzÀÞªÁVgÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß
¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ : 2
to

¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ 1 m s– 2 ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð¢AzÀ ZÀ°¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. 4

¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è CzÀÄ, ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
t

DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀ u = 0 ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð a = 1 m s – 2 PÁ® t = 4 sec

No

ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ = s = ut + ½ at2

s = 0 ×4 + ½ ×1 × 42
= 0 + ½ × 1 ×16
= 8 m.

101
 GzÁºÀgÀuÉ : 3

¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 4 m s–2 ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß UÀ½¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. CzsÀð

«ÄÃlgï£À CAvÀåzÀ°è D PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀ JµÀÄÖ?

u=0 a = 4 m s –2 s=½ m v=?

v2 = u2 + 2as

d
v2 = 02 + 2× 4× ½

he
v2 = 4

is
v= 4
re S B
= 2ms-1
bl
be T
pu
£ÀPÉëAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ
K

ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÃSÁ£ÀPÉëUÀ¼À°è ¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ. F £ÀPÉëUÀ¼À £ÉgÀ«¤AzÀ PÉ®ªÀÅ C¥ÉÃQëvÀ

©

ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÆ ¸ÁzsÀå. E°è PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀ¼À GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.

GzÁ 1 : zÀÆgÀ-PÁ® £ÀPÉë.
¸ÀAzÀ¨sÀð 1 : MAzÀÄ PÁAiÀÄ ¸ÀªÀÄPÁ¯ÁAvÀgÀUÀ¼À°è
¸ÀªÀÄzÀÆgÀ PÀæ«Ä¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹. PÁ®ªÀ£ÀÄß
X - CPÀëzÀ®Æè, PÀæ«Ä¹zÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß Y- CPÀëzÀ®Æè
to

¥Àæw¤¢ü¹zÀgÉ. avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ

£ÀPÉë zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EzÀÄ s=ut C£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ
t
No

£ÀPÉë DVzÉ.
¤¢ðµÀÖ CªÀ¢A
ü iÀÄ°è PÁAiÀÄ, ZÀ®£É DgÀA©ü¹zÀ
¸ÀܼÀ¢AzÀ JµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°èzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß, ºÁUÀÆ
¤¢ðµÀÖ zÀÆgÀ ZÀ°¸À®Ä JµÀÄÖ PÁ® ¨ÉÃPÀÄ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß
F £ÀPÉë¬ÄAzÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¥ÀvÉÛ ºÀZÀѧºÀÄzÀÄ. EzÀÄ avÀæ 8.7 zÀÆgÀ-PÁ® £ÀPÉë
KPÀ j ÃwAiÀ Ä ZÀ ® £É DVgÀ Ä ªÀ Å zÀ j AzÀ PÁAiÀ Ä zÀ
dªÀªÀ£ÀÆß ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ.
102
 F £ÀPÉëAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ºÀaÑ. (avÀæ 8.7)

• 15 ¸ÉPÉAqÀÄUÀ¼À°è PÁAiÀÄ JµÀÄÖ zÀÆgÀ ZÀ°¹zÉ ?

• 6 m zÀÆgÀ ZÀ°¸À®Ä PÁAiÀÄ JµÀÄÖ ¸ÀªÀÄAiÀÄ
vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ ?
• PÁAiÀÄzÀ dªÀ JµÀÄÖ ?

d
¸ÀAzÀ¨sÀð 2 : MAzÀÄ PÁAiÀÄ ¸ÀªÀÄPÁ¯ÁAvÀgÀUÀ¼À°è ¨ÉÃgÉ

he
5 10 15 20 25 30 35 ¨ÉÃgÉ zÀÆgÀ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹. F ¸À¤ßªÉñÀz°
À è

avÀæ 8.8 zÀÆgÀ-PÁ® £ÀPÉë avÀæ 8.8gÀ°ègÀĪÀ £ÀPÉë zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

is
re S
£ÀPÉë G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ ¤ÃªÉà ¥ÀvÉÛ ºÀaÑ (avÀæ 8.8)
B
bl
• 20 ¸ÉPÉAqÀÄUÀ¼À°è PÁAiÀÄ JµÀÄÖ zÀÆgÀ ZÀ°¹zÉ ?
be T

• ªÉÆzÀ®£Éà 10 ¸ÉPÉAqÀÄUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁAiÀÄzÀ dªÀ JµÀÄÖ ?

pu
K

• JgÀqÀ£Éà 10 ¸ÉPÉAqÀÄUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁAiÀÄzÀ dªÀ JµÀÄÖ ?

• 30 ¸ÉPÉAqÀÄUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁAiÀÄzÀ ¸ÀgÁ¸Àj dªÀ JµÀÄÖ ?

©

UÀªÀĤ¹ : ¤¢ðµÀÖ ¢QÌ£À°è ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃTÃAiÀÄ ZÀ®£É DUÀÄwÛzÀÝgÉ, ªÉÃUÀzÀ ¸ÀASÁåªÀiË®å

dªÀªÉà DVgÀĪÀÅzÀjAzÀ F £ÀPÉëUÀ¼À £ÉgÀ«¤AzÀ ªÉÃUÀªÀ£ÀÆß ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ.

GzÁºÀgÀuÉ 2 : MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ¤¢ðµÀÖ ¢QÌ£À°è ºÁUÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÁUÀ

to

ªÉÃUÀ-PÁ® £ÀPÉë CxÀªÁ dªÀ-PÁ® £ÀPÉë

¸ÀAzÀ¨sÀð 1 : MAzÀÄ PÁAiÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¢QÌ£À°è
KPÀ j ÃwAiÀ Ä ªÉ à UÀ ¢ AzÀ ZÀ ° ¸À Ä wÛ z É JAzÀ Ä
t
No

¨sÁ«¹. EAxÀ ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà KPÀªÀiÁ£À

PÁ¯ÁAvÀgÀzÀ°è ªÉÃUÀ §zÀ¯ÁUÀĪÀÅ¢®è. CxÁðvï
ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð ¸ÉÆ£Éß DVgÀÄvÀÛzÉ. PÁ®ªÀ£ÀÄß 'X'
CPÀëzÀ ªÉÄïÉ, ºÁUÀÆ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß 'Y' CPÀëzÀ ªÉÄïÉ
¥Àæw¤¢ü¹zÀgÉ 8.9 avÀæzÀ°ègÀĪÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ £ÀPÉë
zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. F £ÀPÉë ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ°è
PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀ JµÀÄÖ? ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð JµÀÄÖ ? avÀæ 8.9 ªÉÃUÀ-PÁ® £ÀPÉë/dªÀ-PÁ® £ÀPÉë
103
 ¸ÀAzÀ¨sÀð 2 : MAzÀÄ PÁAiÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¢QÌ£À°è KPÀjÃwAiÀÄ
ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹, EAxÀ
¸À ¤ ßªÉ Ã ±À U À ¼ À ° è 8.10 avÀ æ z À ° è vÉ Æ Ãj¹zÀ JgÀ q À Ä
ªÀiÁzÀjAiÀÄ £ÀPÉëUÀ¼À°è MAzÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ZÀ®£ÉAiÀÄ
¢QÌ£À°è ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð GAmÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ
£À P É ë ªÀ Ä vÀ Ä Û «gÀ Ä zÀ Þ ¢QÌ£À ° è ªÉ Ã UÉ Æ ÃvÀ Ì µÀ ð

d
GAmÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ £ÀPÉë UÀÄgÀÄw¹.

he
avÀæ 8.10 ªÉÃUÀ-PÁ® £ÀPÉë
¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ

is
• ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À¥À®èlzÀ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.
re S
• dªÀ, ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðUÀ¼À ªÁåSÁå£ÀUÀ¼ÀÄ.
B
bl
• KPÀgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ KPÀgÀÆ¥ÀªÀ®èzÀ ªÉÃUÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.
be T
pu
• ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðUÀ¼À£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ.
K

• ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀASÁåvÀäPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ©r¸ÀĪÀÅzÀÄ.

©

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥À±
æ ßÉ UÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ GvÀg
Û ª
À £
À ÄÀ ß
Dj¹ :
1. KPÀgÀÆ¥À ªÀÈwÛÃAiÀÄ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðPÉÌ M¼ÀUÁzÀ ZÀ®£É J£ÀÄߪÀgÀÄ
KPÉAzÀgÉ,
to

J. CzÀgÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ ¸ÀvÀvÀªÁV §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.

©. CzÀgÀ dªÀ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.
t
No

¹. CzÀgÀ ªÉÃUÀ MAzÉà DVzÉ.

r. CzÀgÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ §zÀ¯ÁUÀĪÀÅ¢®è.
2. M§â QæPÉmï DlUÁgÀ MAzÀÄ ¹PÀìgï ºÉÆqÉAiÀÄÄvÁÛ£É. DUÀ ZÉAqÀÄ 2 m s -1 ªÉÃUÀ¢AzÀ
ªÉÄÃ¯É ºÉÆÃV PɼÀUÉ ©Ã¼ÀÄvÀÛzÉ. PɼÀUÉ ©Ã¼ÀĪÁUÀ CzÀgÀ DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀªÀÅ
J. 1 ms-1 ©. 1 ms-2 ¹. 0 ms-1 r. 2 ms-1

104
 II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
1. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðzÀ S.I ªÀiÁ£À ___________________ .
2. ªÉÃUÀªÀÅ EªÉgÀqÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ______________________ .
3. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 'A' ¢AzÀ ¥ÀÄ£ÀB 'A' ¸ÁÜ£ÀPÉÌ ªÀÄgÀ½ §AzÀgÉ DzÀgÀ ¸ÁÜ£À¥À®èl
____________________ .
III F ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ©r¹ :

d
1. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 3.5 m wædåªÀżÀî ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀxÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ. CzÀÄ MAzÀÄ

he
¥ÀÇtð ¸ÀÄvÀÛ£ÀÄß ªÀÄÄV¹zÀgÉ, PÁAiÀÄzÀ ¸ÁÜ£À¥À®èl ªÀÄvÀÄÛ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß
PÀAqÀÄ»r¬Äj.

is
re S
2. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ vÀ£Àß ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß 30 ms–1 ¤AzÀ 40 ms–1 UÉ 2 ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è
B
bl
§zÀ¯Á¬Ä¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ºÁUÁzÀgÉ CzÀgÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
3. ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ZÀ°¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÉPÉAqï£À°è
be T
pu
CzÀÄ 2m UÀ¼À£ÀÄß PÀæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀÄ ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è CzÉà ¢QÌ£À°è 5m zÀÆgÀªÀ£ÀÄß
K

PÀæ«Ä¹zÀgÉ, CzÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.

IV. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
©

1. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ zÀvÀÛ ¢QÌ£À°è KPÀgÀÆ¥À ªÉÃUÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÁÝUÀ CzÀgÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀÅ

¸ÉÆ£ÉßAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. KPÉ?
2. dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À w½¹.
3. ¸ÁÜ£À¥À®èl ªÀÄvÀÄÛ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß w½¹.
to

4. KPÀgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ KPÀgÀÆ¥ÀªÀ®èzÀ dªÀ JAzÀgÉãÀÄ?

5. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß ºÉüÀĪÁUÀ ¸ÀªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨Áj ºÉüÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉ?
t

V. «¸ÀÛöÈvÀ ZÀlĪÀnPÉ :
No

PɼÀV£À zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ZÀ®£ÉAiÀÄ £ÀPÉë gÀa¹.

ªÉÃUÀÀ (ms–1) 40 30 20 10

PÁ® (sUÀ¼À°è) 1 2 3 4

1. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
2. 35 ms-1 ªÉÃUÀ ºÉÆA¢zÁUÀ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ PÁ®ªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.

105
 CzsÁåAiÀÄ 9
§® ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ

§®

£ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ

d
¸ÀAvÀÄ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ
C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼ÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ

is he
ªÉÆzÀ®£É ¤AiÀĪÀÄ JgÀqÀ£É ¤AiÀĪÀÄ ªÀÄÆgÀ£É ¤AiÀĪÀÄ
re S B
bl
dqÀvÀé ¸ÀAªÉÃUÀ QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄ
be T
pu
K

»A¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¤ÃªÀÅ PÁAiÀÄUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ §UÉÎ w½¢¢ÝÃj. ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ

©

MAzÀÄ UÉÆð CzÀ£ÀÄß vÀ¼ÀÄîªÀªÀgÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÀÅ¢®è. UÉÆð ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ºÉÆgÀV£À

¨sËvÀ ¥ÀjªÀiÁt CUÀvÀå. ºÁUÉAiÉÄà ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ UÉÆðAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¤°è¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÉÃUÀªÁV
ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ §¸Àì£ÀÄß ¤zsÁ£ÀªÁV ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃPÁzÀ
ºÁUÉ §zÀ°¸À§ºÀÄzÀÄ. FUÀ E°è ºÉüÀÄwÛgÀĪÀ ¨sËvÀ ¥ÀjªÀiÁtªÉà §®. £ÁªÀÅ §® JA§
¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ¤vÀå fêÀ£ÀzÀ°è ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ.
F PɼÀV£À ºÉýPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹.
to

“¨ÁåmïìªÀÄ£ï ºÉZÀÄÑ §® ¥ÀæAiÉÆÃV¹ ZÉAqÀ£ÀÄß ºÉÆqÉ¢zÀÝgÉ, CzÀÄ ¹PÀìgï DUÀÄwÛvÀÄÛ”

“¥sÅÀ mï¨Á¯ï DlUÁgÀ ºÉZÄÀ Ñ §® ¥ÀA
æ iÉÆÃV¹ ZÉAqÀ£ÄÀ ß M¢ÝzÝÀ g,É CªÀ£ÄÀ UÉÆïï UÀ½¸ÀÄwÛzÝÀ ”.
t

F JgÀqÀÆ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è §®zÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ §UÉÎ ºÉüÀ¯ÁVzÉ.

No

PÁAiÀÄUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß §zÀ°¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄUÀ¼À

ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß §zÀ°¸ÀĪÀ ¨sËvÀ ¥ÀjªÀiÁtªÉà §®.
E£ÀÄß ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è §® JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ?
PÁAwÃAiÀÄ §® ªÀÄvÀÄÛ UÀÄgÀÄvÁéPÀµÀðuÉAiÀÄ §®. EªÀÅ §®PÉÌ JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ. ¤ÃªÀÅ
E£ÀÆß JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§°ègÁ?

106
 ZÀlĪÀnPÉ 9.1

MAzÀÄ gÀ§âgï ZÉAqÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä JgÀqÀÆ CAUÉÊUÀ½AzÀ MwÛ. ¤ÃªÀÅ
¥ÀæAiÉÆÃV¹zÀ §®¢AzÀ ZÉAr£À DPÁgÀ §zÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. CzÉà jÃw ¯ÉzÀgï QæPÉmï
ZÉAqÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¤ªÀÄä CAUÉÊUÀ½AzÀ MwÛ. ¤ªÀÄUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà §zÀ¯ÁªÀuÉ PÁtĪÀÅ¢®è
KPÉ?

d
MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃV¹zÀ §®ªÀÅ

he
• PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß §zÀ°¸À§®èzÀÄ.

• PÁAiÀÄzÀ DPÁgÀªÀ£ÀÄß §zÀ°¸À§®èzÀÄ.

is
re S
£ÁªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸ÉÆÃt.
B
bl
ºÀUÀÎ J¼ÉAiÀÄĪÀ DlzÀ°è JgÀqÀÆ vÀAqÀzÀªÀgÀÄ ¸ÀªÀħ®¢AzÀ ºÀUÀΪÀ£ÀÄß J¼ÉzÁUÀ ºÀUÀÎ ªÀÄvÀÄÛ
be T
pu
JgÀqÀÆ vÀAqÀzÀªÀgÀÆ ¤AvÀ°èAiÉÄà EgÀÄvÁÛgÉ. MAzÀÄ vÀAqÀzÀªÀgÀÄ ºÀUÀΪÀ£ÀÄß eÉÆÃgÁV J¼ÉzÀgÉ
K

K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? F ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀÅ C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. C¸ÀÄAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼À£ÀÄß

ºÉÃUÉ ¤gÀƦ¸ÀÄ«j?
©

MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀwð¸ÀÄwÛgÀĪÀ C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼ÀÄ, PÁAiÀÄzÀ ZÀ°¸ÀĪÀ dªÀªÀ£ÀÄß

CxÀªÁ ZÀ°¸ÀĪÀ ¢PÀÌ£ÀÄß CxÀªÁ JgÀqÀ£ÀÆß §zÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.

MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ CxÀªÁ ºÉaÑ£À §®UÀ¼ÀÄ ªÀwð¸ÀÄwÛzÀÄÝ, PÁAiÀĪÀ£ÀÄß

¸ÀªÀÄvÉÆî£À ¹ÜwAiÀÄ°èj¹zÀgÉ, CxÀªÁ PÁAiÀĪÀ£ÀÄß EgÀĪÀ ¹ÜwAiÀįÉèà Ej¹zÀgÉ, DUÀ D
to

§®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.

MAzÀÄ PÁAiÀÄ ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°èzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹. CzÀ£ÀÄß vÀ½îzÀgÉ PÁAiÀÄ ZÀ°¸À®Ä
t

¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ dªÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃUÀ DUÀÄwÛgÀĪÀ §®
No

ªÀÄvÀÄÛ §®¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ ¢PÀÌ£ÀÄß CªÀ®A©¸ÀÄvÀÛzÉ.

MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ZÀ®£ÉAiÀÄ°èAiÉÄà EgÀ¨ÉÃPÀÄ JAzÀgÉ ¤gÀAvÀgÀ §®¥ÀæAiÉÆÃUÀ CUÀvÀå. EzÀÄ

¸ÀjAiÉÄÃ?

MAzÀÄ UÉÆðAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ vÀ½îzÁUÀ CzÀÄ ZÀ°¹ £ÀAvÀgÀ ¤zsÁ£ÀªÁV, PÉÆ£ÉUÉ ¤®ÄèvÀÛzÉ.
F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è UÉÆð ªÀÄvÀÄÛ UÉÆð ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÉÄïÉäöÊ £ÀqÀÄ«£À WÀµÀðuÁ §®ªÀÅ,
UÉÆðAiÀÄ£ÀÄß ¤®ÄèªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. WÀµÀðuÁ §® E®è¢zÀÝgÉ K£ÁUÀÄwÛvÀÄÛ?

107
 UÉ°°AiÉÆà UÉ°¯ÉÊ
MAzÀÄ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ ¤±ÀÑ® ¹ÜwUÉ §gÀ®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ
§®UÀ¼À CUÀvÀå E®è JA§ VæÃPï vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼À ªÁzÀªÀ£ÀÄß UÉ°°AiÉÆÃ
«gÉ Æ Ã¢ü ¹ zÀ Ý gÀ Ä . UÉ ° °AiÉ Æ ÃgÀ ª À j AzÀ ¥É æ à jvÀ g ÁzÀ ¸À g ï L¸ÁPï
£ÀÆål£ïgÀªÀgÀÄ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ.
UÉ°°AiÉÆà UÉ°¯ÉÊ UÉ ° °AiÉ Æ Ã CªÀ g À Ä Czs À å AiÀ Ä £À ªÀ i ÁrzÀ PÉ ® ªÀ Å ZÀ ® £É A iÀ Ä
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À avÀæUÀ¼À°è PÉÆnÖzÉ.

d
is he
re S B
bl
be T

E½eÁj£À°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ZÀAqÀÄ mÉƼÁîzÀ CzsÀðUÉÆüÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ZÀAqÀÄ ¯ÉÆîPÀzÀ ZÀ®£É

pu
avÀæ 9.1 UÉ°°AiÉÆÃgÀªÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ
K

¸Àgï L¸ÁPï £ÀÆål£ï(1643-1727)

©

¸Àgï L¸ÁPï £ÀÆål£ï gÀªÀgÀÄ M§â ¨sËvÀ±Á¸ÀÛçdÕ, UÀtÂvÀdÕ,

RUÉÆüÀ±Á¸ÀÛçdÕ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀéeÁÕ¤.
CªÀgÄÀ ‘¦æ¤¦ ì AiÀiÁ ªÀiÁåxª É ÄÉ nPÁ’ (Principia Mathematica)
J£ÀÄߪÀ ¥Àæ¹zÀÞ UÀæAxÀªÀ£ÀÄß §gÉ¢zÁÝgÉ. PÀ®£À±Á¸ÀÛç (Calculus)
JA§ UÀtÂvz À À ±ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀgÃÉ C©üªÈÀ ¢Þ¥r À ¹zÀgÄÀ . ¥Àw
æ ¥s®
À £À
zÀ Æ gÀ z À ± À ð PÀ ª À £ À Ä ß CªÀ g À Ä ªÉ Æ zÀ ® Ä gÀ Æ ¦¹zÀ g À Ä . CªÀ g À Ä
to

zÀÈUÉÆÎÃZÀgÀ gÉÆûvÀª£ À ÄÀ ß ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV ¥Àz æ ²À ð¹zÀgÄÀ . CªÀgÄÀ

w½¹zÀ ¨É¼ÀQ£À §UÉV£À PÀt¹zÁÞAvÀªÀÅ FUÀ ºÀ¼ÀvÁVzÀÝgÀÆ
¸Àgï L¸ÁPï £ÀÆål£ï EA¢£À ¥sÉÇÃmÁ£ï ¹zÁÞAvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁéAlA ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß
t
No

ºÉÆîÄvÀz Û .É 1703gÀ°è CªÀgÄÀ gÁAiÀÄ¯ï ¸ÉƸÉÊn D¥sï ®AqÀ£ï£À

CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ. 1689jAzÀ 1690 ªÀÄvÀÄÛ 1701gÀ°è EAUÉèAqï£À ¸ÀA¸Àvï ¸ÀzÀ¸ÀågÁVzÀÝgÀÄ. CªÀgÀ
MAzÀÄ ºÉýPÉ »ÃVzÉ. "£Á£ÀÄ K£ÁzÀgÀÆ PÀAqÀÄ»r¢zÀÝgÉ CzÀÄ ªÀĺÁ£ï ªÀåQÛUÀ¼À ºÉUÀ®
ªÉÄÃ¯É ¤AvÀÄ £ÉÆÃrzÀÝgÀ ¥sÀ®". CªÀgÀ d£À¦æAiÀÄ ºÉýPÉUÀ¼ÀÄ:
"If I have seen further, it is by standing on the shoulders of giants".
‘‘ I do not know what I may appear to the world, but to myself, I seem
to have been only like a boy playing on the sea-shore, and diverting
myself now and then, finding a smoother pebble or a prettier shell than
ordinary , whilst the great ocean of truth lay all undiscovered before me. ’

108
 £ÀÆål£ï ZÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ
¸Àgï L¸ÁPï £ÀÆål£ïgÀªÀgÀÄ, PÁAiÀÄUÀ¼À ZÀ®£É ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÃUÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
GAlĪÀiÁqÀĪÀ CA±ÀU¼ À £
À ÄÀ ß C¨sÁå¸À ªÀiÁrzÀgÄÀ . CªÀgÄÀ , EªÀÅUÀ¼À £ÀqÄÀ ªÉ EgÀĪÀ ¸ÀA§AzsU
À ¼
À £
À ÄÀ ß
UÀÄgÀÄw¹ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ¤gÀƦ¹zÀgÀÄ. F ZÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À §UÉÎ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ
w½AiÉÆÃt.

dqÀvÀé

d
¤ÃªÀÅ §¹ì£°À è ZÀ°¸ÀÄwÛgÄÀ ªÁUÀ vÀPëÀt ¨ÉÃæ Pï ºÁQzÀg,É ¤ÃªÀÅ ªÀÄÄAzÀPÌÉ ¨ÁUÀÄwÛÃj. ºÁUÉAiÉÄÃ

he
¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ §¹ì£À°è ¤ÃªÀÅ PÀĽvÁUÀ §¸ÀÄì ºÉÆgÀlgÉ, »AzÀPÉÌ ¨ÁUÀÄwÛÃj. F C£ÀĨsÀªÀ
¤ªÀÄUÉ DVgÀ§ºÀÄzÀÄ. KPÉ »ÃUÁUÀÄvÀÛzÉ?

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 9.2 ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÁºÀ£ÀzÀ°è dqÀvÀézÀ C£ÀĨsÀªÀ

ZÀ°¸ÀÄwÛgÄÀ ªÀ §¹ì£°
À è £ÁªÀÅ PÀĽwgÀĪÁUÀ CzÀgÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è £ÀªÄÀ ä zÉúÀªÇÀ ZÀ°¸ÀÄwÛgÄÀ vÀÛz.É
to

vÀPÀët ¨ÉæÃPï ºÁQzÁUÀ, §¸ÀÄì ¤±ÀÑ® ¹ÜwUÉ §gÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄà §¹ì£À eÉÆvÉ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°ègÀĪÀ
£ÀªÀÄä zÉúÀzÀ ¨sÁUÀªÀÇ ¤±ÀÑ® ¹ÜwUÉ §gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, §¹ì£À eÉÆvÉ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°è E®è¢gÀĪÀ
zÉúÀzÀ ¨sÁUÀªÀÅ §¸ÀÄì ¤±ÀÑ® ¹ÜwUÉ §gÀĪÀ ªÀÄÄ£Àß EzÀÝ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¹ÜwAiÀįÉèà ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄĪÀ
t

¥Àª
æ ÈÀ wÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀz
Û .É DzÀÝjAzÀ £ÁªÀÅ ªÀÄÄAzÀPÌÉ ¨ÁUÀÄvÉÃÛ ªÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¤±À®
Ñ ¹ÜwAiÀÄ°ègÄÀ ªÀ
No

§¸ÀÄì ZÀ°¹zÁUÀ, §¹ì£À eÉÆvÉ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°è E®èzÀ zÉúÀzÀ ¨sÁUÀªÀÅ, ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀįÉèà EgÀĪÀ
¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ £ÁªÀÅ »AzÀPÉÌ ¨ÁUÀÄvÉÛêÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 9.2
F ¸ÀgÀ¼À ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä ¤ªÀÄUÉ MAzÀÄ UÁf£À ¯ÉÆÃl, ºÀ¼ÉAiÀÄ VæÃnAUï PÁqïð
CxÀªÁ DºÁé£À ¥ÀvÀæzÀ zÀ¥Àà ZËPÁPÁgÀzÀ gÀnÖ£À ¥sÀ®PÀ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ £Átå ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. UÁf£À
¯ÉÆÃlzÀ ªÉÄÃ¯É ZËPÁPÁgÀzÀ gÀlÖ¤ßlÄÖ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É avÀæ 9.3gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ £ÁtåªÀ£ÀÄß Er.
FUÀ gÀlÖ£ÀÄß ¤ªÀÄä ¨ÉgÀ½¤AzÀ vÀ½î. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¹¢j?

109
 d
he
avÀæ 9.3 dqÀvÀé

is
re S
ZÀlĪÀnPÉ 9.3
B
bl
PÉÃgÀA ¨ÉÆÃqïð£À°è ¥Á£ïUÀ¼À£ÀÄß MAzÀgÀ ªÉÄïÉÆAzÀgÀAvÉ eÉÆÃr¹, PɼÀV£À ¥Á£ï£ÀÄß ªÀiÁvÀæ
ºÉÆqÉzÁUÀ (¸ÉÖçöÊPÀgï¤AzÀ) PɼÀV£À ¥Á£ï ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ EvÀgÀ ¥Á£ïUÀ¼ÀÄ ºÁUÉ PɼÀUÉ §gÀÄvÀÛªÉ.
be T
pu
PÉÃgÀA DqÀĪÁUÀ DUÀĪÀ G½zÀ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àäj¹PÉƽî.
K

vÀ£Àß ªÉÄÃ¯É §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀzÀ ºÉÆgÀvÀÄ, ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°è CxÀªÁ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ°è

ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄĪÀ PÁAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß dqÀvÀé J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀ£ÀÄß £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ
©

ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄzÀ°è «ªÀj¹zÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÁAiÀĪÀÇ, vÀ£Àß ªÉÄÃ¯É §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀzÀ

ºÉÆgÀvÀÄ, ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°èAiÉÄà ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ KPÀgÀÆ¥À
ZÀ®£ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ PÁAiÀĪÀÅ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ°èAiÉÄà ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ
ªÉÆzÀ®£Éà ¤AiÀĪÀĪÀÅ UÉ°°AiÉÆãÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹zÉ. ºÁUÀÆ EzÀ£ÀÄß dqÀvÀé ¤AiÀĪÀÄ
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ZÀ®£ÉAiÀÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀĪÀÅ »ÃUÉ ºÉüÀÄvÀÛzÉ. “AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ
PÁAiÀĪÀ£ÀÄß ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðUÉƽ¸À®Ä ºÉÆgÀV£À C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®zÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. »ÃUÉAzÀgÉ PÁAiÀÄzÀ
ZÀ®£ÉAiÀÄ CxÀªÁ ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß §zÀ°¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ, ºÉÆgÀV£À C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®ªÉÇAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ
to

ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ JAzÀxÀð”.

ZÀ®£ÉAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä EgÀĪÀ gÉÆÃzsÀªÀÅ, PÁAiÀÄzÀ gÁ²AiÀÄ ªÉÄïÉ

t

CªÀ®A©vÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÀUÀÄgÀªÁzÀ PÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¨sÁgÀªÁzÀ PÁAiÀÄUÀ¼À

No

ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀÅzÀQÌAvÀ ¸ÀÄ®¨sÀ. ¨sÁgÀªÁzÀ, ºÉZÀÄÑ gÁ²AiÀÄļÀî §ÈºÀvï PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ,

ºÀUÀÄgÀªÁzÀ PÁAiÀÄUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ dqÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. PÁAiÀÄzÀ gÁ²AiÉÄà dqÀvÀézÀ C¼ÀvÉ
J£ÀߧºÀÄzÀÄ.
ZÀlĪÀnPÉ 9.4
2 PÉ.f. ªÀÄvÀÄÛ 5 PÉ.f. gÁ²AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ JgÀqÀÄ PÀ©âtzÀ UÀÄAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ
JvÀÛgÀ¢AzÀ MAzÀÄ ªÀÄgÀ½£À UÀÄqÉØAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©Ã½¸À¯ÁVzÉ. AiÀiÁªÀÅzÀÄ ªÀÄgÀ½£À°è ºÉZÀÄÑ D¼ÀªÀ£ÀÄß
GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ? 2 PÉ.f. gÁ²AiÀÄ UÀÄAqÀ£ÀÄß ©Ã½¸ÀĪÀÅzÀgÀ §zÀ¯ÁV ºÉZÀÄÑ dªÀ¢AzÀ ªÀÄgÀ½£À
ªÉÄÃ¯É J¸ÉzÀgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?

110
 ZÀlĪÀnPÉ 9.4gÀ°è §®, ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ² F ªÀÄÆgÀ£ÀÆß ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß
ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄzÀ°è «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.
£ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄ

“MAzÀÄ PÁAiÀÄPÉÌ CzÀgÀ ªÉÄð£À §®¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¤ÃrzÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀÅ PÁAiÀÄzÀ

ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ §®PÉÌ £ÉÃgÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°èAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ ¢QÌ£À°èAiÀÄÆ
ºÁUÀÆ PÁAiÀÄzÀ gÁ²UÉ «¯ÉÆêÀiÁ£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°èAiÀÄÆ EgÀÄvÀÛzÉ”.

d
‘m’ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ PÁAiÀÄzÀ gÁ²AiÀiÁVgÀ°. CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¥sÀ°vÀ
§® ‘F’ DVgÀ° ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð ‘a’ DVgÀ°. £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ

he
¤AiÀĪÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ,
1. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀÅ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ ¢QÌ£À°è ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ §®PÉÌ

is
re S
£ÉÃgÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
a  F ...................(1)
be T

2. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀÅ PÁAiÀÄzÀ gÁ²UÉ «¯ÉÆêÀiÁ£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è EgÀÄvÀÛzÉ.

pu
1
∴ a a ------(2)
K

m
………………………….(2)
©

(1) ªÀÄvÀÄÛ (2) jAzÀ

aaF
m
CxÀªÁ a = K F E°è K JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ C£ÀÄ¥ÁwÃAiÀÄ ¹ÜgÁAPÀ.
m
E°è ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð a = 1 m s-2 ªÀÄvÀÄÛ gÁ² m = 1 kg DzÁUÀ K AiÀÄ ¨É¯É 1 PÉÌ
to

¸ÀªÀÄ£ÁUÀÄvÀÛzÉ. DUÀ £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß UÀtÂvÁvÀäPÀªÁV F = ma

JAzÀÄ ¤gÀƦ¸À§ºÀÄzÀÄ.
t

KPÀªiÀ Á£À §® JAzÀgÉ 1 kg gÁ²AiÀÄ PÁAiÀÄzÀ°è 1 m s-2 ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ð

No

À ªÀ£ÄÀ ß GAlĪÀiÁqÀĪÀ
§®.§®zÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£À Kg ms CxÀªÁ £ÀÆål£ï (newton) (N).
-2

GzÁºÀgÀuÉ 1 : 4 kg gÁ²AiÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄß 1 ¸ÉPÉAqï£À°è 2 m s-2 ¤AzÀ

4 m s-2 UÉ §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¨ÉÃPÁzÀ §®ªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
v - u 4 -2
¥ÀjºÁgÀ : F = ma. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð = a = t =
1 = 2ms-2

m = 4 kg , a = 2 ms-2 F = ? ∴ F=4x2
= 8 kg ms-2 CxÀªÁ 8 £ÀÆål£ï CxÀªÁ 8N
111
 GzÁºÀgÀuÉ 2 : 10 kg gÁ²AiÀÄ MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 2 m s-1 DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ.
CzÀ£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÉPÉAqï£À°è ¤±ÀÑ® ¹ÜwUÉ §gÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¨ÉÃPÁzÀ C¸ÀAvÀÄ°vÀ §® JµÀÄÖ?
¥ÀjºÁgÀ :
DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀ u = 2 m s-1
CAwªÀÄ ªÉÃUÀ v = 0 m s-1

d
PÁ® t = 1s gÁ² m = 10 kg

he
v - u = 0 - 2 = - 2ms2
ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð a=
t 1

is
re S
F = ma, F = 10 × (-2) = – 20 Kg ms-2 CxÀªÁ – 20newton CxÀªÁ – 20 N
B
bl
E°è IÄt aºÉßAiÀÄÄ §®ªÀÅ ZÀ®£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è DUÀÄvÀÛzÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
GzÁºÀgÀuÉ 3 : 20 kg gÁ²AiÀÄļÀî MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ 2 m s-1 DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀzÀ°è
K

ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ. CzÀgÀ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß 4 m s-1 UÉ MAzÀÄ ¸ÉPÉAqï£À°è §zÀ¯Á¬Ä¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ CzÀgÀ ªÉÄïÉ

©

¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀ¨ÉÃPÁzÀ §® JµÀÄÖ? PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?

¥ÀjºÁgÀ : F = ma
m = 20 kg v= 4 ms-1 u=2 ms-1 t=1s

a = v - u
t
to

4 - 2
a =
1
t

= 2 ms-2
No

F=m×a
∴ F = 20 × 2

F = 40 kgms-2 CxÀªÁ 40 N

PÁAiÀĪÀÅ vÀ£Àß ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢QÌ£À°èAiÉÄà ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ, PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ

¢QÌ£À°èAiÉÄà §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁVzÉ.

112
 £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀq£
À ÃÉ ¤AiÀĪÀĪÀ£ÄÀ ß E£ÉÆßAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è w½AiÀÄ®Ä ¥ÀA
æ iÀÄw߸ÉÆÃt.
MAzÀÄ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ QæPÉmï ZÉArVAvÀ ¤zsÁ£ÀªÁV ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ QæPÉmï ZÉAqÀ£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀ JA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄä C£ÀĨsÀªÀªÁVzÉ. QæPÉmï ZÉAr£À gÁ² MAzÉÃ. DzÀgÉ
CªÀÅUÀ¼À ªÉÃUÀ «©ü£ÀߪÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.

ZÀlĪÀnPÉ 9.4 £ÀÄß ¸Àäj¹PÉƽî. UÀÄAqÀÄUÀ¼À gÁ² ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVzÉ. MAzÉà JvÀÛgÀ¢AzÀ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PɼÀUÉ ©mÁÖUÀ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ªÉÃUÀ MAzÉà DVgÀÄvÀÛzÉ.

d
‘¸ÀAªÉÃUÀ’ JA§ E£ÉÆßAzÀÄ ¨sËvÀ ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß £Á«ÃUÀ ¥ÀjZÀ¬Ä¹PÉƼÉÆîÃt.EzÀ£ÀÄß

he
gÁ² ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀUÀ¼À UÀÄt®§Þ JAzÀÄ ¤gÀƦ¸À§ºÀÄzÀÄ.
¸ÀAªÉÃUÀ = gÁ² × ªÉÃUÀ CxÀªÁ

is
re S
p = mv
B
bl
MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ¸ÀAªÉÃUÀªÀÅ CzÀgÀ gÁ² ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀPÉÌ £ÉÃgÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. PÁAiÀÄzÀ
be T

¸ÀAªÉÃUÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.

pu
¸ÀAªÉÃUÀzÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ KPÀªÀiÁ£À kgms-1.
K

£ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß »ÃUÀÆ ¤gÀƦ¸À§ºÀÄzÀÄ. “¸ÀAªÉÃUÀzÀ

©

§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ zÀgÀªÀÅ, PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ §®PÉÌ £ÉÃgÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°èAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ

¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ §®zÀ ¢QÌ£À°èAiÀÄÆ EgÀÄvÀÛzÉ”.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°: ¸ÀAªÉÃUÀzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ
MAzÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀAªÉÃUÀªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¸ÀAgÀQëvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ, ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ºÁUÉAzÀgÉãÀÄ? MAzÀÄ §AzÀÆQ¤AzÀ UÀÄAqÀ£ÀÄß ºÁj¹zÁUÀ, UÀÄAqÀÄ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.
to

ºÁUÉAiÉÄà §AzÀÆPÀÄ ¸ÀºÀ ¤zsÁ£ÀªÁV »AzÀPÉÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è,

UÀÄAr£À ¸ÀAªÉÃUÀ = §AzÀÆQ£À ¸ÀAªÉÃUÀ [¸ÀAgÀPÀëuÁ vÀvÀé]
t

UÀÄAr£À gÁ² ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀ ‘m’ ªÀÄvÀÄÛ ‘v’ DVzÀÄÝ §AzÀÆQ£À gÁ² ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀ M
No

ªÀÄvÀÄÛ V DzÀgÉ, MlÄÖ ¸ÀAªÉÃUÀ = DgÀA©üPÀ ¸ÀAªÉÃUÀ + CAwªÀÄ ¸ÀAªÉÃUÀ

∴ mv + MV = 0 CxÀªÁ mv = -MV
– MV J£ÀÄߪÀÅzÀÄ §AzÀÆPÀÄ, UÀÄAr£À «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°è ZÀ°¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ §®ªÀÅ ºÉÃUÉ PÁAiÀÄzÀ

ZÀ®£ÉAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß §zÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ §®UÀ¼À §UÉÎ ºÉaÑ£À

113
 ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ZÀ®£ÉAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ ¤AiÀĪÀĪÀÅ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
£ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄ
“AiÀiÁªÁUÀ®Ä ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ QæAiÉÄUÀÆ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ «gÀÄzÀÞªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.”
QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ PÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ
w½¢gÀ°.
ZÀlĪÀnPÉ 9.5

d
MAzÀÄ zÉÆqÀØ §®Æ£À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀPÉÌ UÁ½AiÀÄ£ÀÄß vÀÄA© avÀæ 9.4 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ,

he
ºÀ¼É ¨Á¯ï¥Á¬ÄAmï ¥É¤ß£À SÁ° PÉƼÀªÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀPÉÌ PÀnÖ. FUÀ UÁ½AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀ©r.
UÁ½ PɼÀ¨sÁUÀPÉÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. §®Æ£ÀÄ ªÉÄïÁãUÀPÉÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ
UÁvÀæzÀ §®Æ£ÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹. §®Æ¤£À gÁ² ºÉZÁÑzÀAvÉ CzÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀ ªÉÃUÀªÀÅ

is
re S
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉ JAzÀÄ AiÉÆÃa¸À§°ègÁ?
B
bl
be T
pu
K
©

↑¥ÀæwQæAiÉÄ

↓ QæAiÉÄ
t to

avÀæ 9.4 UÁ½ vÀÄA©gÀĪÀ §®Æ¤£À

No

¥ÀæAiÉÆÃUÀ
ZÀlĪÀnPÉ 9.6
MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¤ÃªÀÅ DPÁ±ÀzÀ°è ZÀ°¸ÀĪÀ eÉmï «ªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁzÀ°è
eÉmï «ªÀiÁ£ÀzÀ ¢PÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ CzÀjAzÀ ºÉÆgÀ§gÀĪÀ ©½ ¤µÁ̸À ºÉÆUÉAiÀÄ ¢PÀÌ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ªÀÄä
wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?
ZÀlĪÀnPÉ 9.7

114
 FdÄUÁgÀ£ÀÄ FdĪÁUÀ CªÀ£À QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹, CªÀ£À QæAiÉÄUÀ½UÉ PÁgÀt ¤ÃqÀ§°ègÁ?
ZÀlĪÀnPÉ 9.8
MAzÀÄ ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀ zÉÆÃtÂAiÀÄÄ ¤Ãj£À°è ZÀ°¸ÀĪÁUÀ CzÀgÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢PÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄlÄÖ
ºÁPÀĪÀ ¢PÀÌ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. EzÀ£ÀÄß £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ «ªÀj¸À§°ègÁ?
ZÀlĪÀnPÉ 9.9
¤ÃªÀÅ zÀÆgÀzÀ±Àð£ÀzÀ°è gÁPÉmï GqÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ. gÁPÉmï ºÁj¸ÀĪÁUÀ,
CzÀjAzÀ ºÉÆgÀ§gÀĪÀ ¤µÁ̸À C¤®UÀ¼ÀÄ gÀ¨sÀ¸ÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀªÁV PɼÀªÀÄÄRªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.

d
DzÀgÉ ªÉÄîÄäRªÁV ZÀ°¸ÀĪÀ gÁPÉmï ¤µÁ̸À C¤®UÀ¼ÀµÀÄÖ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀĪÀÅ¢®è. EzÀPÉÌ

he
PÁgÀtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ§°ègÁ?

¸ÀASÁå ¸ÀªÀĸÉå

is
re S
2 Kg gÁ²AiÀÄļÀî MAzÀÄ §AzÀÆQ¤AzÀ 25g gÁ²AiÀÄ MAzÀÄ UÀÄAqÀ£ÀÄß ºÁj¸À¯ÁVzÉ.
B
bl
F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà §®UÀ¼ÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁUÀÄwÛ®è JAzÀÄ ¨sÁ«¹ UÀÄAqÀÄ 2 m s-1
ªÉÃUÀzÀ°è ZÀ°¹zÀgÉ, §AzÀÆPÀÄ JµÀÄÖ ªÉÃUÀzÀ°è »AzÀPÉÌ §gÀÄvÀÛzÉ?
be T
pu
K

¥ÀjºÁgÀ : zÀvÀÛ:- UÀÄAr£À gÁ² (m) =25g = 25 Kg

1000
©

UÀÄAr£À ªÉÃUÀ (v) =2 ms -1

§AzÀÆQ£À gÁ² (M) = 2Kg
§AzÀÆPÀÄ »AzÀPÉÌ ZÀ°¹zÀ ªÉÃUÀ (V) = ?
§¼À¹zÀ ¸À«ÄÃPÀgÀt
§AzÀÆQ£À ¸ÀAªÉÃUÀ = UÀÄAr£À ¸ÀAªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÉÃUÀ=gÁ²×ªÉÃUÀÀ
to

(MV)§AzÀÆPÀÄ = (mv)UÀÄAqÀÄ
¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß DzÉò¹zÁUÀ,
t

25
No

2 xV= x2
1000

V= 25 = 1 = 0.025 m s-1
1000 40

§AzÀÆPÀÄ »AzÀPÉÌ ZÀ°¹zÀ ªÉÃUÀ = 0.025 m s-1

115
 ¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ.
• §®zÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.
• ¸ÀAvÀÄ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.
• ‘¸ÀAªÉÃUÀ’ ¥ÀzÀzÀ ªÁåSÁå£À.
• £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ.
• ¸ÀASÁåvÀäPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ©r¸ÀĪÀÅzÀÄ.

d
• dqÀvÀéPÉÌ PÉ®ªÀÅ zÀȵÁÖAvÀUÀ¼ÀÄ.

he
• £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉ zÀȵÁÖAvÀUÀ¼ÀÄ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

is
re S
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
B
bl
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÀÄ vÀ¥ÀÄà?
be T
pu
J. MAzÉà PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ.
K

©. ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
¹. «gÀÄzÀÞªÁVgÀÄvÀÛªÉ. r. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ.
©

2. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀwð¸ÀÄwÛgÀĪÀ §®UÀ¼ÀÄ ¸ÀAvÀÄ°vÀªÁVzÁÝUÀ, D PÁAiÀĪÀÅ

J. ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ©. ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ
¹. ¤±ÀÑ® ¹ÜwAiÀÄ°ègÀÄvÀÛzÉ. r. vÀ£Àß DPÁgÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
3. §®zÀ CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ KPÀªÀiÁ£ÀzÀ ¸ÀjAiÀiÁzÀ §gÀªÀtÂUÉ
to

J. Newtons ©. newton ¹. newtons r. Newton

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
t

1. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ dqÀvÀéªÀÅ CzÀgÀ ______________ UÉ £ÉÃgÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.

No

2. ¸ÀAªÉÃUÀzÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£À _____________________ .

3. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ°è ªÉÃUÉÆÃvÀ̵ÀðªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ, CUÀvÀåªÁV ¨ÉÃPÁzÀÄzÀÄ
C¸ÀAvÀÄ°vÀ _____________________ .
4. £ÀÆål£ÀߣÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ ___________ .
5. ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ §¹ì£À°è EnÖgÀĪÀ ¸ÀÆmïPÉøïUÀ¼ÀÄ, vÀPÀët ¨ÉæÃPï ºÁQzÁUÀ ªÀÄÄAzÀPÉÌ
§gÀÄvÀÛªÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt _______________
116
 III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. ºÀUÀÎ J¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀAzÀåzÀ°è, JgÀqÀÆ vÀAqÀUÀ¼ÀÆ ¸ÀªÀħ®¢AzÀ ºÀUÀΪÀ£ÀÄß J¼ÉzÀgÉ,
AiÀiÁªÀ vÀAqÀªÀÇ UÉ®ÄèªÀÅ¢®è. PÁgÀtªÉãÀÄ?
2. EªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ºÉaÑ£À ¸ÀAªÉÃUÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ?
J. 2 kg gÁ²AiÀÄļÀî PÁAiÀĪÀÅ 2 m s-1 ¸ÀªÀÄgÀÆ¥À ªÉÃUÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ.
©. 1 kg gÁ²AiÀÄļÀî PÁAiÀĪÀÅ 3 m s-1 ¸ÀªÀÄgÀÆ¥À ªÉÃUÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ.

d
3. EªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ºÉaÑ£À dqÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ?

he
J. 50 ¥ÉÊ¸É £Átå ©. 1 gÀÆ. £Átå ¹. 5 gÀÆ. £Átå
4. £ÀÆål£ï£À ZÀ®£ÉAiÀÄ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ JgÀqÀÄ zÀȵÁÖAvÀUÀ¼À£ÀÄß

is
re S
§gɬÄj.
B
bl
5. ¸ÀAvÀÄ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀAvÀÄ°vÀ §®UÀ¼À £ÀqÀÄ«gÀĪÀ ªÀåvÁå¸À w½¹.
6. £ÀÆål£ï£À ZÀ®£ÉAiÀÄ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀAªÉÃUÀ ¤AiÀĪÀÄzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ
be T
pu
§gɬÄj.
K

IV PɼÀV£ÀªÀÅUÀ½UÉÀ PÁgÀt PÉÆr :

©

1. ¤zsÁ£ÀªÁV ZÀ°¸ÀÄwÛzÀÝgÀÆ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ §¹ì¤AzÀ E½AiÀÄĪÀÅzÀÄ C¥ÁAiÀÄPÁj.

2. M§â QæÃqÁ¥ÀlĪÀÅ GzÀÝfVvÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ, fVAiÀÄĪÀ ªÀÄÄ£Àß ¸Àé®à zÀÆgÀ
NqÀÄvÁÛ£É.
3. MAzÀÄ QæPÉmï ¥ÀAzÀåzÀ°è, ¦üîØgï ZÉAqÀ£ÀÄß »rAiÀÄĪÁUÀ ZÉAqÀÄ ZÀ°¸ÀĪÀ ¢QÌ£À°èAiÉÄÃ
to

vÀ£Àß PÉÊUÀ¼À£ÀÄß ZÀ°¹, ZÉAqÀ£ÀÄß »rAiÀÄÄvÁÛ£É.

V PɼÀV£À ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ©r¹ :

t
No

1. 8 kg gÁ²AiÀÄļÀî MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀª£

À ÄÀ ß 2 ¸ÉPA À è 4 m s-1 ¤AzÀ 6 m s-1 UÉ §zÀ°¸À®Ä
É qïUÀ¼°
¥ÀæAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÁzÀ §®ªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr.
2. 10 kg gÁ²AiÀÄļÀî 5 m s-1 ªÉÃUÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É 25 N
§® ¥ÀæAiÉÆÃV¸À¯ÁVzÉ. PÁAiÀĪÀÅ 10 m s-1 ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß UÀ½¹zÀgÉ, ªÉÃUÀ §zÀ¯ÁUÀ®Ä
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÁ®ªÀ£ÀÄß ¯ÉQ̹.

117
 CzsÁåAiÀÄ 10
±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ
PÉ®¸À

±ÀQÛ

d
he
AiÀiÁAwæPÀ ±ÀQÛ

is
re S B
bl
¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ ¸ÁªÀÄxÀåð ZÀ®£À±ÀQÛ
be T
pu
K

mgh P=W 1 mv2

t 2
©

¥ÀÅmï¨Á¯ï DlzÀ°è DlUÁgÀ£ÄÀ ¹Ügª À ÁVgÀĪÀ ZÉArUÉ MzÉAiÀÄÄvÁÛ£.É ZÉAqÀÄ ¸Àg¼

À g
À ÃÉ SÉAiÀÄ°è
ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆߧâ DlUÁgÀ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ZÉAqÀ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ ¢QÌUÉ wgÀÄV¸ÀÄvÁÛ£É.
PÉ®ªÉǪÉÄä DlUÁgÀgÀÄ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ZÉAqÀ£ÀÄß vÀ¼ÀÄîvÁÛ CzÀgÀ ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀzÉ CzÀgÀ
dªÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÁÛgÉ. ªÉÄð£À J¯Áè ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è DlUÁgÀgÀÄ CªÀgÀ PÁ°¤AzÀ §®ªÀ£ÀÄß
¥ÀæAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
to

§® (force)
¹ÜgÀªÁVgÀĪÀ PÁAiÀĪÀ£ÀÄß ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ ZÀ°¸ÀĪÀ PÁAiÀÄzÀ dªÀ ªÀÄvÀÄÛ
t
No

¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ CxÀªÁ PÁAiÀÄzÀ DPÁgÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀĪÀ ¨sËvÀ

¥ÀjªÀiÁtªÉà §®.
PÉ®¸À (work)
UÉÆðAiÀÄ ªÉÄÃ¯É §®¥ÀA
æ iÉÆÃV¹zÁUÀ K£ÁUÀÄvÀz Û ?É UÉÆð ZÀ°¹zÀgÉ DUÀ £ÁªÀÅ PÉ®¸ÀªÁVzÉ
JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. UÉÆÃqÉUÉ §®ªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃV¹zÁUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? UÉÆÃqÉAiÀÄÄ ZÀ°¸À¢zÀÝgÉ
PÉ®¸ÀªÁV®è JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. §®¥ÀA æ iÉÆÃUÀªÁUÀĪÀ PÁAiÀÄ ZÀ°¹zÀgÉ DUÀ PÉ®¸ÀªÁVzÉ JAzÀÄ
ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÁUÀ DUÀĪÀ PÉ®¸ÀªÀÅ JgÀqÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
CªÀ®A©¹zÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ §®zÀ ¥ÀjªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀĪÀÅ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ.

118
 FUÀ £ÁªÀÅ PÉ®¸ÀzÀ ªÁåSÉå ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀ ¹ÜwUÉ
vÀ®Ä¦zÉÝêÉ. ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÁAiÀÄ¢AzÁzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ, PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæÀAiÉÆÃUÀªÁzÀ §® ªÀÄvÀÄÛ
§®¥ÀæÀAiÉÆÃV¹zÀ ¢QÌ£À°è PÁAiÀĪÀÅ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀUÀ¼À UÀÄt®§ÞPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ,
PÉ®¸À = §® × §®zÀ ¢QÌ£À°è PÁAiÀĪÀÅ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀ
PÉ®¸ÀzÀ KPÀªÀiÁ£À
§®zÀ KPÀªÀiÁ£À £ÀÆål£ï ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀzÀ KPÀªÀiÁ£À «ÄÃlgï JAzÀÄ ¤ÃªÀÅ PÀ°w¢ÝÃj.
DzÀÝjAzÀ PÉ®¸ÀzÀ KPÀªÀiÁ£ÀªÀÅ £ÀÆål£ï«ÄÃlgï DVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß Nm JAzÀÄ §gÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

d
PÉ®¸ÀzÀ KPÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ‘dÆ¯ï’ (J) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß PɼÀV£ÀAvÉ ªÁåSÁ夸À§ºÀÄzÀÄ.

he
‘‘MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ £ÀÆål£ï §®¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÁUÀ, D PÁAiÀĪÀÅ §®
¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁzÀ ¢QÌ£À°è MAzÀÄ «ÄÃlgï zÀÆgÀ ZÀ°¹zÀgÉ, DzÀ PÉ®¸ÀzÀ ¥ÀjªÀiÁtªÀÅ MAzÀÄ

is
dƯï DVgÀÄvÀÛzÉ.’’
re S
1 dƯï = 1 £ÀÆål£ï × 1 «ÄÃlgï
B
bl
1J = 1 Nm
be T

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ «zÀÄåwÛ£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀPÁÌV, «zÀÄåvï

pu
GvÁàzÀ£Á WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¸Áܦ¸ÀÄwÛzÉ. EAzÀÄ Cwà ºÉZÁÑV ZÀZÉðUÉ
UÁæ¸ÀªÁzÀ «µÀAiÀÄ `±ÀQÛªÀÄÄUÀÎlÄÖ’ (enery crisis) PÀÄjvÁVzÉ. ±ÀQÛAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¥ÀÇgÉÊPÉVAvÀ
K

ºÉZÁÑVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ±ÀQÛªÀÄÄUÀÎlÄÖ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

©

D£ÉÃPÀ «zsÀUÀ¼À ±ÀQÛ¬ÄzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄÄUÀÎlÄÖ ºÉÃUÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ? JAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ
D±ÀÑAiÀÄðªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. GµÀÚ, ¨É¼ÀPÀÄ, ±À§Ý ªÀÄvÀÄÛ ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄÄ ±ÀQÛAiÀÄ ««zsÀgÀÆ¥ÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
±ÀQÛAiÀÄ §UÉÎ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÁUÀ £ÁªÀÅ AiÉÆÃa¸ÀĪÀÅzÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄ §UÉÎ
ªÀiÁvÀæ. EzÀgÉÆA¢UÉ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÁUÁlªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ? ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÉÌ
ºÉÃUÉ ¥ÀjªÀwð¸À§ºÀÄzÀÄ? JAzÀÄ ¸ÀºÀ £ÁªÀÅ AiÉÆÃa¸ÀÄvÉÛêÉ.
AiÉÆÃa¹ : ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ J¯Áè ¸ËgÀ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß PÉ®¸ÀªÁV ¥ÀjªÀwð¸À§ºÀÄzÉ?
to

CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwð¸À§ºÀÄzÉ?

»A¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ (Potential energy) ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ
(Kinetic energy) §UÉÎ PÀ°wgÀÄ«j. EªÀÅ AiÀiÁAwæPÀ ±ÀQÛ gÀÆ¥ÀUÀ¼ÁVªÉ (Mechanical
t

energy).
No

ZÀlĪÀnPÉ 10.1
F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀiÁV ªÀVðÃPÀj¹.
• J¼ÉAiÀÄ®àlÖ gÀ§âgï ¨ÁåAqï.
• ºÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ.
• ¸ÀA¦ÃrvÀUÉÆAqÀ ¹àçAUï.
• CuÉPÀnÖ£À°è ¸ÀAUÀæºÀªÁzÀ ¤ÃgÀÄ.
• ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ UÁ½.
• ©°è¤AzÀ ºÉÆgÀl ¨Át.

119
 F CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ ZÀ®£À±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÉ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
PÀ°AiÉÆÃt.
ZÀ®£À±ÀQÛ
ZÀlĪÀnPÉ 10.2
PÉÆõÀÖPÀ 10.1 gÀ°è PÉÆnÖgÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrj.
PÉÆõÀÖPÀ 10.1 : ZÀ®£À±ÀQÛUÉ zÀȵÁÖAvÀUÀ¼ÀÄ

d
PÀæªÀÄ ZÀlĪÀnPÉ «ÃPÀëuÉ wêÀiÁð£À

he
¸ÀASÉå

1 PÁUÀzÀzÀ ºÁ¼ÉAiÉÆAzÀgÀ ªÉÄÃ¯É UÁ½AiÀÄ£ÀÄß H¢j

is
re S
2 ºÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ d®ZÀPÀæzÀ ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÁUÀ
B
3
bl
¸ÀÖA¥ïUÉ QæPÉmï ZÀAqÀÄ vÁVzÁUÀ
be T
pu
4 PÉÃgÀªÀiï£À ©¯ÉèUÉ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÉÖçöÊPÀgï §rzÁUÀ
K

ªÉÄð£À ZÀlĪÀnPÉUÀ½AzÀ ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉÆArj? ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ UÁ½, ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ

ZÉAqÀÄ, ºÀjAiÀÄÄwÛgÄÀ ªÀ ¤ÃgÀÄ, ZÀ°¸ÀÄwÛgÄÀ ªÀ ¸ÉÖçöÊPÀgï PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀª
Û .É
©

ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ J¯Áè PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. CAzÀgÉ CªÀÅUÀ¼ÀÄ

±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. PÁAiÀĪÀÅ ZÀ®£É¬ÄAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ZÀ®£À±ÀQÛ J£ÀÄßvÉêÉ.
EzÀ£ÀÄß ªÀiÁr : FUÀ ¤ÃªÀÅ ZÀ®£À±ÀQÛ¬ÄAzÀ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À®àlÖ PÀ¤µÀÖ LzÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀnÖ ªÀiÁrj.

PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ, ªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀågÁ²UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ

to

ZÀlĪÀnPÉ 10.3
ªÀÄgÀ½¤AzÀ vÀÄA©zÀ ¹°AqÀgï ªÀÄÆgÀÄ Cr GzÀÝzÀ ªÀÄgÀzÀ ºÀ®UÉAiÀÄ£ÀÄß
DPÁgÀzÀ qÀ§â
t

vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀ£ÀÄß ªÀÄgÀzÀ vÀÄAr£À

No

ªÀÄgÀzÀ ºÀ®UÉ ªÉÄÃ¯É Ej¹j. F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß E½ªÉÇÃgÉ

(plane) ¸ÀªÀÄvÀ® J£ÀÄߪÀgÀÄ. avÀæ 10.1gÀ°è
vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ªÀÄgÀzÀ ºÀ®UÉAiÀÄ ªÉÄïÉ
ªÀÄgÀzÀ vÀÄAqÀÄ
avÀæ 10.1 ¥Áè¹ÖPï qÀ§â
A,B,C,D JA§ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹j.
ªÀÄzsÀåªÀÄUÁvÀæzÀ (200 g), ¨sÀzÀæ ªÀÄÄZÀѼÀ «gÀĪÀ ¹°AqÀgï DPÁgÀzÀ qÀ§âªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî.
CzÀgÉƼÀUÉ ªÀÄgÀ¼À£ÀÄß MvÉÆÛvÁÛV vÀÄA©¹j. DAiÀÄvÀ WÀ£ÁPÀÈwAiÀÄ SÁ° ¥Áè¹ÖPï qÀ§âªÀ£ÀÄß E½ªÉÇÃgÉ
¸ÀªÀÄvÀ®zÀ §ÄqÀzÀ°è Ej¹j. E½ªÉÇÃgÉ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ A ©AzÀÄ«¤AzÀ ¹°AqÀgï£ÀÄß eÁj¹j. F

120
 ¹°AqÀgï «±ÁæAvÀ ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥Áè¹ÖPï qÀ§âPÉÌ §rAiÀÄÄvÀÛzÉ. GgÀļÀÄwÛgÀĪÀ ¹°AqÀgï, ¥Áè¹ÖPï
qÀ§âªÀ£ÀÄß ¸À®àzÀÆgÀzÀªÀgÉUÉ ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¥Áè¹ÖPï qÀ§âªÀÅ «±ÁæAw ¹ÜwUÉ ªÀÄgÀ½zÀ
©AzÀĪÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹j. ¥Áè¹ÖPï qÀ§âzÀ ªÉÆzÀ°£À ¸ÁÜ£À ºÁUÀÆ ZÀ°¹zÀ D£ÀAvÀgÀzÀ
¸ÁÜ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼É¬Äj. EzÉà ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ JvÀÛgÀUÀ¼À°è
(B,C,D)¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹ ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀUÀ¼À£ÀÄß C¼É¬Äj.

F ªÉÆzÀ°£À J¯Áè ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¥Áè¹ÖPï qÀ§âªÀÅ ZÀ°¹zÀ zÀÆgÀªÀÅ MAzÉà DVgÀĪÀÅzÉÃ?

GgÀļÀÄwÛgÄÀ ªÀ ¹°AqÀgï MAzÉà dªÀ¢AzÀ ¥Áè¹ÖPï qÀ§âPÌÉ §r¢zÉAiÉÄÃ? ¤ªÀÄä wêÀiÁð£À K£ÀÄ?

d
he
PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄÄ CzÀgÀ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß ºÉaѹzÀAvÉ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄÄ
ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.

is
ªÉÄð£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß MvÉÆÛvÁÛV ªÀÄgÀ¼ÀÄ vÀÄA©zÀ, zÉÆqÀØ UÁvÀæzÀ (500 g) ¹°AqÀgï£ÀÄß
re S
§¼À¹ ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹.
B
bl
EzÀgÀ ¥ÀsÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß F ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁrzÀ ªÉÄð£À «©ü£Àß ¥ÀsÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ
be T
pu
ºÉÆð¹j. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¸ÀÄ«j? ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ? PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄÄ CzÀgÀ
K

gÁ²AiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. PÁAiÀÄzÀ gÁ² ºÉZÁÑzÀAvÉ PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.

DzÀÝjAzÀ PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄÄ 1) PÁAiÀÄzÀ gÁ² 2) PÁAiÀĪÀÅ ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß
©

CªÀ®A©¹zÉ.
‘m’ zÀæªÀågÁ²AiÀÄ PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀªÀÅ ‘v’ DVzÁÝUÀ, CzÀgÀ ZÀ®£À±ÀQÛ 1 mv 2 DVgÀÄvÀÛzÉ.
2
¤ÃªÀÅ ¸ÀÆvÀæ ¥ÀÇjvÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À G£ÀßvÀ vÀgÀUÀwAiÀÄ°è PÀ°AiÀÄÄ«j.
±ÀQÛAiÀÄ ªÀiÁ£À : ±ÀQÛAiÀÄÄ, PÉ®¸ÀzÀ ¥ÀjªÀiÁt¢AzÀ C¼ÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ. PÉ®¸ÀzÀ ªÀiÁ£À dƯï
to

DVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀÇ dƯï DVgÀÄvÀÛzÉ.

UÀªÀĤ¹ : PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀįÁèUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ DzÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄĪÀÅzÁVzÉ.

t

GzÁºÀgÀuÉ 1 : MAzÀÄ PÁgÀÄ 15 m s -1 ¸ÀªÀĪÉÃUÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ. D PÁj£À°è PÀĽwgÀĪÀ 40

No

kg gÁ² EgÀĪÀ ºÀÄqÀÄUÀ£À ZÀ®£À±ÀQÛ JµÀÄÖ?

PÁj£À°ègÀĪÀ ºÀÄqÀÄUÀ£À ªÉÃUÀ = PÁj£À ªÉÃUÀ
ºÀÄqÀÄUÀ£ÀÄ ºÉÆA¢gÀĪÀ ZÀ®£À±ÀQÛ = ½ mv E°è m = 40 kg, v = 15 m s -1
2

= 1 × 40 kg × (15 m s-1)2
2

= 4500 J

121
GzÁºÀgÀuÉ 2 : ¸ÀªÀÄgÁ²ªÀżÀî JgÀqÀÄ PÁAiÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ‘v’ ¸ÀªÀĪÉÃUÀzÀ®Æè,
E£ÉÆßAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ‘3v’ ¸ÀªÀĪÉÃUÀzÀ®Æè ZÀ°¸ÀÄwÛªÉ. D PÁAiÀÄUÀ¼À ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀ
PÀAqÀÄ»r¬Äj.

ªÉÆzÀ®£Éà PÁAiÀÄzÀ zÀæªÀågÁ² = m

ªÉÆzÀ®£Éà PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀ = v

d
JgÀqÀ£Éà PÁAiÀÄzÀ zÀæªÀågÁ² = m

he
JgÀqÀ£Éà PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀ = 3v

is
re S
MAzÀ£É PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ
JgÀqÀÄ PÁAiÀÄUÀ¼À ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀ=
B
bl JgÀqÀ£É PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À ±ÀQÛ
1 mv2 1 mv2
be T

2 2
pu
= =
1 m(3v)2 9 mv2
K

2 2

= 1
©

9
DzÀÝjAzÀ PÁAiÀÄUÀ¼À ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ C£ÀÄ¥ÁvÀ = 1 : 9
¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ

qÉÆÃ®Ä ¨Áj¸ÀĪÀ DnPÉAiÀÄ°è UÉÆA¨ÉAiÀÄÄ qÉÆÃ®Ä ¨Áj¸ÀĪÀAvÉ ¤ÃªÀÅ K£ÀÄ ªÀiÁqÀÄ«j?

to

DnPÉAiÀÄÄ qÉÆÃ®Ä ¨Áj¸ÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä ¤ÃªÀÅ DnPÉAiÉƼÀVgÀĪÀ ¹àçAUï£ÀÄß, Qà AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ

¸ÀÄvÀÄÛªÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¤ÃªÀÅ ªÀiÁrzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ DnPÉAiÀÄ ¹àçAUï£À°è ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è
¸ÀAUÀæºÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. FUÀ ¤ÃªÀÅ DnPÉAiÀÄÄ qÉÆÃ®Ä ¨Áj¸ÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ qÉÆÃ®Ä ¨Áj¹zÀ
t

D£ÀAvÀgÀ ¹àçAUï£À DPÁgÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¹j.

No

MAzÀÄ PÀ®Äè £É®zÀªÉÄðzÉ. D PÀëtPÉÌ PÀ®Äè PÉ®¸ÀªÀiÁqÀÄw®è. ¤ÃªÀÅ PÀ®Äè PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀAvÉ

K£ÀÄ ªÀiÁqÀÄ«j? FUÀ D PÀ®è£ÀÄß ¤ªÀÄä ¨sÀÄdzÀvÀ£ÀPÀ JwÛj. UÀÄgÀÄvÁéPÀµÀðuÉ §®zÀ «gÀÄzÀÞªÁV
PÀ®è£ÀÄß JwÛzÁUÀ PÉ®¸ÀªÀÅ DUÀÄvÀÛzÉ. F PÉ®¸ÀªÀÅ PÀ°è£À°è ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ PÀ®Äè PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. E°è PÀ®Äè CzÀgÀ ¸ÁÜ£À¢AzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉ¢gÀĪÀÅzÀÄ. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ CzÀgÀ ¸ÁÜ£À¢AzÁV CxÀªÁ PÁAiÀÄzÀ «gÀÆ¥ÀvɬÄAzÁV
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

122
 ZÀlĪÀnPÉ : 10.4
PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀ 10.2£ÀÄß ¨sÀwðUÉƽ¹.

PÀæªÀÄ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛAiÀÄļÀî PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ£À¢AzÁV «gÀÆ¥ÀvɬÄAzÁV

¸ÀASÉå ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀĪÀ PÁAiÀÄ ºÉÆA¢gÀĪÀ PÁAiÀÄ
1 ©VAiÀiÁV wgÀÄV¹zÀ UÀrAiÀiÁgÀzÀ ¹àçAUï

d
2 J¼ÉAiÀÄ®àlÖ gÀ§âgï ¨ÁåAqï

he
3 ªÀÄgÀzÀ°ègÀĪÀ ªÀiÁ«£À ºÀtÄÚ
4 d¯Á±ÀAiÀÄzÀ°è ¸ÀAUÀæºÀªÁzÀ ¤ÃgÀÄ

is
5 J¼ÉAiÀÄ®àlÖ ©®Äè
re S
6 ¨ÉlÖzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°ègÀĪÀ PÁgÀÄ
B
7 bl
¸ÀA¦ÃqÀ£ÉUÉÆAqÀ ¹àçAUï
be T
pu
8 PÀªÀuÉAiÀÄ°è J¼ÉAiÀÄ®àlÖ gÀ§âj£À ¥ÀnÖ
K

PÁAiÀÄzÀ gÁ², JvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£À±ÀQÛUÀ½VgÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀ

©

¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛAiÀÄÄ CªÀ®A©¹gÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ? FUÀ CzÀ£ÀÄß «ZÁgÀªÀiÁqÉÆÃt.

1 kg ªÀÄvÀÄÛ 3 kg gÁ²UÀ½gÀĪÀ JgÀqÀÄ PÀ©âtzÀ UÀÄAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉÃPÀªÁV £É®¢AzÀ ¤ªÀÄä
¨sÀÄdzÀ ªÀÄlÖzÀªÀgÉUÉ JwÛj. F JgÀqÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄgÀÆ¥ÀzÀ°è
¸ÀAUÀº
æ u
À UÉ Æ
É ArgÀĪÀÅzÀÄ. AiÀiÁªÀ PÀ©âtzÀ UÀÄAr£À°è ºÉa£
Ñ À ¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ ±ÀQA
Û iÀÄÄ ¸ÀAUÀº
æ ª
À ÁVgÀĪÀÅzÀÄ?
¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ? ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛAiÀÄÄ PÁAiÀÄzÀ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.
to

£É®¢AzÀ 3 kg ¨sÁgÀzÀ PÀ©âtzÀ UÀÄAqÀ£ÀÄß ¨sÀÄdzÀªÀÄlÖzÀªÀgÉUÉ JwÛj. CzÉà UÀÄAqÀ£ÀÄß

£É®¢AzÀ¯Éà ¤ªÀÄä vÀ¯ÉAiÀÄ ªÀÄlÖQÌAvÀ®Æ ªÉÄîPÉÌ JwÛj. AiÀiÁªÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è JvÀÛ®àlÖ PÀ©âtzÀ
t
No

UÀÄArUÉ CvÀå¢Pü À ±ÀQAÛ iÀÄ CªÀ±åÀ «gÀĪÀÅzÀÄ? ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÃÉ £ÀÄ ? ¥ÀZ
æ ÒÀ £Àß ±ÀQA
Û iÀÄÄ £É®ªÀÄlÖ¢AzÀ
JvÀÛ®àlÖ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀĪÀÅzÀÄ. DzÀÝjAzÀ PÁAiÀĪÉÇAzÀgÀ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛAiÀÄÄ PÁAiÀÄzÀ gÁ²
ºÁUÀÆ PÁAiÀĪÀÅ £É®zÀªÀÄlÖ¢AzÀ JvÀÛ®àlÖ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.

PÁAiÀĪÉÇAzÀgÀ gÁ² ‘m’ DVzÀÄÝ, D PÁAiÀĪÀ£ÀÄß £É®zÀªÀÄlÖ¢AzÀ ‘h’ JvÀÛgÀPÉÌ JwÛzÁUÀ

CzÀgÀ°è CqÀPÀªÁVgÀĪÀ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ = m × g × h DVgÀÄvÀÛzÉ. (E°è g = UÀÄgÀÄvÀé ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð)
¤ÃªÀÅ ¸ÀÆvÀæzÉÆA¢UÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è PÀ°AiÀÄÄ«j.

123
 GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ :
1. 1 kg zÀæªÀågÁ²¬ÄgÀĪÀ PÁAiÀĪÀ£ÀÄß 5 «ÄÃlgï JvÀÛgÀzÀ°èmÁÖUÀ D PÁAiÀÄzÀ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ
JµÀÄÖ? (UÀÄgÀÄvÀé¢AzÁzÀ ªÉÃUÉÆÃvÀ̵Àð = 10 m s-2 )
¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ = m × g × h (E°è m= 1 kg, g = 10 m s-2, h = 5 m)
¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ = 1 kg × 10 ms-2 × 5 m

d
¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ = 50 J

he
2. UÉÆâüAiÀÄ MAzÀÄ aîªÀÅ 200 kg gÁ² ºÉÆA¢zÉ. CzÀgÀ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛAiÀÄÄ 9800
dƯï DUÀ®Ä D UÉÆâü aîªÀ£ÀÄß JµÀÄÖ JvÀÛgÀPÉÌ JvÀÛ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ?

is
(g = 9.8 m s-2)
re S B
¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ = m × g × h

bl
(E°è m=200 kg, g = 9.8 m s-2, ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ= 9800 joules)
be T
pu
9800 J =200 kg × 9.8 m s-2 × h
K

9800
©

h=
200 x 9.8

h=5m

DzÀÝjAzÀ UÉÆâü EgÀĪÀ aîªÀ£ÀÄß 5 «ÄÃlgïªÀgÉUÉ JvÀÛ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

to

±ÀQÛAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ

¤ªÀÄä ºÀ¸ÀÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ GfÓj. ¤ªÀÄä ºÀ¸ÀÛªÀÅ KPÉ ©¹AiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ? GµÀÚªÀÅ J°èAzÀ
t

§A¢gÀÄvÀÛzÉ? E°è ºÀ¸ÀÛUÀ¼À ZÀ®£À ±ÀQÛAiÀÄÄ GµÀÚ±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¥sÁå£ï

No

¹éZï ºÁQj. AiÀiÁªÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ ¥sÁå£ï wgÀÄUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ? E°è «zÀÄåvï ±ÀQÛAiÀÄÄ AiÀiÁAwæPÀ
±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß Gj¹j. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß
«ÃQë¸ÀÄ«j ? E°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ, ¨É¼ÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GµÀÚ ±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ gÀÆ¥À¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÌÉ ¥ÀjªÀwð¸À§ºÀÄzÀÄ. ±ÀQÛAiÀÄÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À¢AzÀ
E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

124
 ZÀlĪÀnPÉ 10.5

¤vÀåfêÀ£ÀzÀ°è£À PÉ®ªÀÅ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀUÉ PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ¥ÀnÖ 10.3£ÀÄß

¥ÀÇtðUÉƽ¹j.

gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÉƼÀÄîªÀ gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÉÆAqÀ
PÀæªÀÄ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄ£Àß ±ÀQÛAiÀÄ C£ÀAvÀgÀ ±ÀQÛAiÀÄ

d
¸ÀASÉå
ºÉ¸ÀgÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ

he
1 ¥ÀÉmÉÆæïï£À zÀºÀ£À

is
re S
2 J¯ï.¦.fAiÀÄ zÀºÀ£À
B
3
bl
GjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¨ÉAQPÀrØ
be T

4 ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ DnPÉAiÀÄ PÁgÀÄ

pu
K

5 zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ
©

6 ©Ã¼ÀÄwÛgÀĪÀ ªÀļÉAiÀÄ ºÀ¤

7 CuÉPÀnÖ¤AzÀ ºÀjzÀÄ §gÀÄwÛgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ

¤ÃªÀÅ §®â£ÀÄß ¨É¼ÀV¹zÁUÀ, «zÀÄåvï±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀ ¨É¼ÀQ£À ±ÀQÛAiÀiÁV ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé®à
¨sÁUÀªÀÅ GµÀÚ ±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£É ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ.
to

PÀAqÀÄPÉƽî : 100 ml £À MAzÀÄ ¯ÉÆÃl ZÀºÁªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À®Ä JµÀÄÖ eË¯ï ±ÀQÛ ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ?
¸ÁªÀiÁ£Àå ºÀÈzÀAiÀÄPÉÌ MAzÀÄ ¸À® gÀPÀÛªÀ£ÀÄß ¥ÀA¥ÀÅ ªÀiÁqÀ®Ä JµÀÄÖ ±ÀQÛ ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ?
t
No

±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è £Á±À¥Àr¸À®Æ ¸ÁzsÀå«®è. CzÀ£ÀÄß MAzÀÄ gÀÆ¥À¢AzÀ

E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwð¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ±ÀQÛ ¸ÀAgÀPÀët ¤AiÀĪÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

125
ZÀlĪÀnPÉ 10.6
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EgÀĪÀ ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À ±ÀQÛUÉ ¸ÀÆAiÀÄð£Éà CAwªÀÄ ªÀÄÆ®ªÁVgÀÄvÀÛzÉ. avÀæ
10.2£ÀÄß «ÃQë¹ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 10.2 ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ

©

¸ÀªÀÄAiÀiÁzsÁjvÀ ±ÀQÛAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ zÀgÀ:

¤ÃªÀÅ §®â£° À è ‘W’ CPÀëgª À ÄÀ ß £ÉÆÃr¢ÝÃgÁ? 40 W ªÀÄvÀÄÛ 60 W §®ÄâU¼
À £ À °
À è AiÀiÁªÀÅzÀÄ
ºÉZÀÄÑ ¥ÀæPÁ±ÀªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ? 40 W ªÀÄvÀÄÛ 60 W§®ÄâUÀ¼ÀÄ zÀvÀÛ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è §¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. E°è W J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÀiÁ£ÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ. ±ÀQÛAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ
zÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀÄxÀåð J£ÀÄߪÀgÀÄ.
to

‘t’ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ ‘W’ DVzÀÝgÉ, DUÀ

¸ÁªÀÄxÀåð = ªÀiÁrzÀ PÉ®¸À

t

vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀ PÁ®

No

P= w
t

ªÀiÁrzÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß dƯïUÀ¼À°èAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ¸ÀªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è

C¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ KPÀªiÀ Á£ÀªÅÀ dƯï/¸ÉPA É qï DVgÀÄvÀz
Û .É F ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÀiÁ£Àª£
À ÄÀ ß
‘ªÁåmï, J£ÀÄߪÀgÀÄ. §¼ÀPÉAiÀiÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄ zÀgÀªÀÅ ºÉZÁÑVzÁÝUÀ Q¯ÉÆêÁåmï G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
1 Q¯ÉÆêÁåmï = 1000 W
1 kW = 1000 W

126
 ¸ÀªÀĸÉå
MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ LzÀÄ ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è 20 dƯï PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÉ, D PÁAiÀÄzÀ
¸ÁªÀÄxÀåð JµÀÄÖ?

¸ÁªÀÄxÀåð = ªÀiÁrzÀ PÉ®¸À (E°è PÉ®¸À = 20 dƯï,

vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÁ® ¸ÀªÀÄAiÀÄ = 5 ¸ÉPÉAqïUÀ¼ÀÄ)
20J

d
¸ÁªÀÄxÀåð =
5s

he
¸ÁªÀÄxÀåð = 4 W
DzÀÝjAzÀ PÁAiÀÄzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ 4 ªÁåmï DVgÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
¤ªÀÄUÁV ºÉaÑ£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
B
ZÀlĪÀnPÉ 10.7
bl F ªÀiÁzÀjAiÀÄÄ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ
be T
pu
UÉÆð ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. avÀæ 10.3gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ
K

¸ÉÊPÀ¯ï£À ªÀÄqïUÁqïð£ÀÄß ªÀÄgÀzÀ vÀÄArUÉ §A¢ü¹j. avÀæzÀ°è

¸ÉÊPÀ¯ï vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ UÉÆðAiÀÄ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁrj.
©

ªÀÄqïUÁqïð
ªÀÄgÀzÀ vÀÄAqÀÄ
avÀæ 10.3
ZÀlĪÀnPÉ 10.8
¸ÀgÀ¼À ¯ÉÆîPÀªÀÅ DAzÉÆð¸ÀÄwÛgÀĪÁUÀ DUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹.
to

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• §® ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸À EªÀÅUÀ¼À ªÁåSÁå£À
• ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ, ZÀ®£À±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À ªÁåSÁå£À
t
No

• ZÀ®£À±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÀÒ£Àß±ÀQÛUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉ.

• ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£À±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.
• ±ÀQÛAiÀÄÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÉÌ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ «zsÁ£À.
• ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄ.

127
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ

GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. MAzÀÄ gÀÆ¥À¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÉÌ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV gÀÆ¥ÁAvÀj¸ÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ «zsÀ
J. ±À§Ý ©. ¨É¼ÀPÀÄ ¹. GµÀÚ r. «zÀÄåvï
2. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è ZÀ®£À±ÀQÛ ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ

d
J. CuÉPÀnÖ£À°è ¸ÀAUÀ滹zÀ ¤ÃgÀÄ ©. J¼ÉAiÀÄ®àlÖ gÀ§âgï ¨ÁåAqï

he
¹. CuÉPÀnÖ¤AzÀ ºÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ r. MvÀÛ®àlÖ ¹àçAUï
3. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ ‘k’ DVzÁÝUÀ, PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀ ‘v’ AiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀ

is
re S
¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀÆvÀæ
B
J. v = 2k
bl m
©. v = 2k
m
¹. v = 4k
2

m
r. v = 1 km
2
be T
pu
4. d®«zÀÄåvï ¸ÁܪÀgÀzÀ°è ±ÀQÛ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ
K

J. ZÀ®£À±ÀQÛ¬ÄAzÀ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ CzÀjAzÀ AiÀiÁAwæPÀ±ÀQÛ CzÀjAzÀ «zÀÄåvï±ÀQÛ

©

©. ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ¬ÄAzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ CzÀjAzÀ AiÀiÁAwæPÀ±ÀQÛ CzÀjAzÀ «zÀÄåvï±ÀQÛ

¹. ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ¬ÄAzÀ «zÀÄåvï±ÀQÛ CzÀjAzÀ AiÀiÁAwæPÀ ±ÀQÛ
r. ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ¬ÄAzÀ «zÀÄåvï±ÀQÛ CzÀjAzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ CzÀjAzÀ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ
5. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀ ªÀ¸ÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ?
to

J. gÁ² = 10 kg g = 9.8 m s – 2 h = 10 m
©. gÁ² = 5 kg g = 9.8 m s – 2 h = 12 m
t

¹. gÁ² = 8 kg g = 9.8 m s – 2 h = 100 m

No

r. gÁ² = 6 kg g = 9.8 m s – 2 h = 20 m
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
1. ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÀiÁ£À ___________________ .
2. ±ÀQÛAiÀÄ ªÀiÁ£À __________________ .
3. ªÉÄÃtzÀ §wÛAiÀÄ£ÀÄß Gj¹zÁUÀ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ ____________ ±ÀQÛUÉ
¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ.
128
 4. JvÀÛgÀzÀ mÁåAQ£À°ègÀĪÀ ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ _________ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
5. ¹¤ªÀiÁ ªÀÄA¢gÀzÀ°è «zÀÄåvï ±ÀQÛAiÀÄÄ __________ªÀÄvÀÄÛ ___________
±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°ègÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹. MvÀÛ®àlÖ ¹àçAUï, ©VvÀUÉÆAqÀ
©®Äè, ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¨Át, CuÉPÀnÖ£À°è ¸ÀAUÀæºÀªÁzÀ ¤ÃgÀÄ, PÀlÖqÀzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°ègÀĪÀ

d
PÀ®Äè, ªÀÄgÀzÀ PÉÆA¨ÉAiÀÄ°è PÀĽwgÀĪÀ ¥ÀQë.

he
2. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À w½¹.
3. MAzÀÄ §¸ÀÄì ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ PÁgÀÄ MAzÉà dªÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀÄwÛªÉ. F JgÀqÀgÀ°è

is
AiÀiÁªÀÅzÀÄ ºÉaÑ£À ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ?
re S
4. 200 UÁæA gÁ²¬ÄgÀĪÀ ZÀAqÀÄ 5 «ÄÃlgï JvÀÛgÀ¢AzÀ ©Ã¼ÀÄwÛzÉ. £É®vÀ®Ä¥ÀŪÀ
B
bl
ªÉÆzÀ®Ä CzÀgÀ ZÀ®£À±ÀQÛ JµÀÄÖ? (g = 9.8ms-2 )
be T
pu
5. ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ gÀÆ¥À¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ
K

C£ÉÃPÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. PɼÀV£ÀAvÉ

CAvÀºÀ ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
©

1. «zÀÄåvï ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÀQ£À ±ÀQÛ

2. «zÀÄåvï ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁAwæPÀ ±ÀQÛ
3. «zÀÄåvï ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß GµÀÚ±ÀQÛ
4. ±À§Ý±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß «zÀÄåvï ±ÀQÛ
5. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß «zÀÄåvï ±ÀQÛ
to

6. AiÀiÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁélìð UÀrAiÀiÁgÀzÀ°è DUÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÁAvÀgÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

7. GµÀÚ «zÀÄåvï ¸ÁܪÀgÀzÀ°è AiÀiÁªÀ «zsÀzÀ ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.?
t
No



129
 CzsÁåAiÀÄ 11

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ

d
he
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ GvÀ̵ÀðuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ QæAiÉÄUÀ¼À C¥ÀPÀµÀðuÉ

is
«zsÀUÀ¼ÀÄ PÀÄjvÁV £À«Ã£À
re S
¥ÀjPÀ®à£É
B
bl
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À
be T
pu
¸ÀjzÀÆV¸ÀÄ«PÉ
K

£ÁªÀÅ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°è£À ¤ÃgÀÄ ¤ÃgÁ«AiÀiÁV ªÉÆÃqÀUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼À£ÀÄß

©

UÀªÀĤ¹zÉÝêÉ. D ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ vÀA¥ÁV, ¸ÁA¢æÃPÀgÀtªÁzÁUÀ ªÀļÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ

zÀ»¸À®àmÁÖUÀ ¨É¼ÀPÀÄ, ±ÁR, ¤ÃgÁ« ªÀÄvÀÄÛ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqïUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛªÉ. CAzÀgÉ,
zÀæªÀåUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀiÁrzÁUÀ CªÀÅ PÉ®ªÀÅ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ M¼ÀUÁUÀÄvÀÛªÉ.
zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ M¼À¥ÀqÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁV ªÀVÃðPÀj¸ÀÄvÉÛêÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 11.1
to

¸Àé®à ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ vÀÄAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ÃPÀj£À°è vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ PÉ® ¸ÀªÀÄAiÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À

¨É¼ÀQ£À°è Er. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j. £ÁªÀÅ F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¯ÉÆêÀÄ (reverse)
t

ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸Àé®à ¤ÃgÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ±ÉÊvÁåUÁgÀ (freezer)zÀ°è EqÉÆÃt. FUÀ ¤Ãj£À ¹ÜwAiÀÄ°è
No

AiÀiÁªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ?

¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ
¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ vÁvÁÌ°PÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀ°è ºÉƸÀ ªÀ¸ÀÄÛ GAmÁUÀĪÀÅ¢®è
ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÆ DUÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ
¨sËvÀUÀÄtUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

130
 GzÁºÀgÀuÉ:

d
he
L¸ï QæÃA PÀgÀUÀÄ«PÉ «zÀÄåvï ¢Ã¥À ¨É¼ÀUÀĪÀÅzÀÄ PÀ©âtªÀ£ÀÄß PÁAvÀªÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ
¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ UÀÄtUÀ¼ÀÄ

is
1. EzÀÄ vÁvÁÌ°PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¥ÀgÁªÀvÀåð(reversible) UÉƽ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
re S
2. EAvÀºÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ ºÉƸÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀÇ GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀÅ¢®è.
B
3.
bl
zÀæªÀågÁ²AiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀĪÀÅ¢®è.
be T

4. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ°è ±ÀQÛ §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀĪÀÅ¢®è CxÀªÁ DVzÁÝUÀÆå

pu
CvÀå®à §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀÄvÀÛzÉ.
K

ZÀlĪÀnPÉ 11.2
©

ºÉƼÀ¦gÀĪÀ MAzÉgÀqÀÄ PÀ©âtzÀ ªÉƼÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CzsÀð ¤ÃgÀÄ vÀÄA©gÀĪÀ

©ÃPÀj£À°è ElÄÖ JgÀqÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÆgÀÄ ¢£À DzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀjÃQë¹. ¤ÃªÉãÀÄ UÀªÀĤ¸ÀÄ«j ?
¤Ãj£À°è ªÀÄļÀÄVgÀĪÀ ªÉƼÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÉA¥ÀÄ «Ä²ævÀ PÀAzÀÄ §tÚzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ DªÀj¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
PÁtÄwÛÃj. EzÀ£ÀÄß vÀÄPÀÄÌ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ PÀ©âtzÀ UÀÄtUÀ½VAvÀ «©ü£ÀߪÁzÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ
to

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ ±Á±ÀévÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀ°è ºÉƸÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ

ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ M¼À¥ÀqÀÄwÛgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ«VAvÀ
«©ü£Àß UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.
t

GzÁºÀgÀuÉ
No

EAzsÀ£ÀUÀ¼À zÀºÀ£À ¥ÀmÁQUÀ¼À£ÀÄß ¹r¸ÀĪÀÅzÀÄ

131
 gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ UÀÄtUÀ¼ÀÄ
1. EzÀÄ ±Á±ÀévÀ, PÉ®ªÉǪÉÄä ¥ÀgÁªÀvÀåð[EgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ E®èzÉAiÀÄÆ EgÀ§ºÀÄzÀÄ]
2. ºÉƸÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
3. zÀæªÀåUÀ¼À gÁ² ªÀiÁ¥ÁðqÁUÀÄvÀÛzÉ.
4. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ±ÀQÛ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 11.3
PɼÀV£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁV «AUÀr¹.

d
1. PÀ©ât vÀÄPÀÄÌ »rAiÀÄĪÀÅzÀÄ 2. ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ ªÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. 3. GQÌ£À ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß PÁAwÃAiÀÄ

he
UÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ. 4. PÀ©ât zÀ櫸ÀĪÀÅzÀÄ 5. J¯ï.¦. f. EAzsÀ£ÀzÀ zÀºÀ£À 6. ªÀÄAdÄUÀqÉجÄAzÀ vÀtÚ£ÉAiÀÄ
¥ÀjuÁªÀÄ

is
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ, fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß GvÀà£ÀßAiÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ
re S
DgÁªÀÄzÁAiÀÄPÀªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀÄ«PÉ, gÉÆÃUÀ gÀÄf£ÀUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉUÉ CUÀvÀå OµÀzsÀ vÀAiÀiÁjPÉ
B
bl
EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä C£ÀĪÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼° À è E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼ÄÀ MAzÀÄ ¥Àgª À iÀ ÁtÄ«¤AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥Àgª À iÀ ÁtÄ«UÉ
be T
pu
ªÀ U ÁðªÀ u É A iÀ i ÁUÀ § ºÀ Ä zÀ Ä CxÀ ª Á JgÀ q À Ä ¥À g À ª À i ÁtÄUÀ ¼ À Ä E¯É P ÁÖ ç £ À Ä UÀ ¼ À £ À Ä ß ¥À g À ¸ À à g À
K

ºÀAaPÉƼÀÀÄzÀÄ. ¥Àgª À iÀ ÁtÄ«£À CvÀåAvÀ ºÉÆgÀPªÀ ZÀ z À À E¯ÉPÁÖç£ÄÀ UÀ¼ÄÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è

¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÉǪÉÄä G¥ÁAvÀå [penultimate] PÀªÀZÀzÀ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ CvÀåAvÀ
©

ºÉÆgÀPÀªÀZÀzÀ°ègÀĪÀ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼À eÉÆvÉ ¸ÉÃj gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸À§ºÀÄzÀÄ.

»ÃUÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀ J¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ½UÉ ªÉïɤìÃAiÀÄ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
(CzsÁåAiÀÄ 4£ÀÄß UÀªÀĤ¹)
EzÀÄ w½¢gÀ°: J¯Áè ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ CµÀÖPÀ CAzÀgÉ ºÉÆgÀPÀªÀZÀzÀ°è JAlÄ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß
CxÀªÁ PÀªÀZÀUÀ¼ÀÄ »rAiÀÄĪÀµÀÄÖ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä §AiÀĸÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄUÉ
ºÀwÛgÀ«zÀÝ gÁeÁ C¤®zÀ E¯ÉPÁÖç£ï «£Áå¸À ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀÄw߸ÀÄvÀÛªÉ. F AiÀÄvÀßzÀ°è ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ
to

E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß EvÀgÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ½UÉ ªÀUÁð¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ¸ÀévÀB ¥ÀqÉzÀÄ PÉƼÀÀÄzÀÄ

CxÀªÁ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ«£ÉÆA¢UÉ ºÀAaPÉƼÀÀÄzÀÄ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ½UÉ ªÀÄÄRå
PÁgÀtªÉAzÀgÉ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¹ÜgÀ E¯ÉPÁÖç£ï «£Áå¸À ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä §AiÀĸÀĪÀÅzÀÄ. E¯ÉPÁÖç£ï gÀZÀ£Á
t

«£Áå¸ÀzÀ ¥ÀÄ£Àgï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀÆPÀÛ C£ÀÆPÀÆ®PÀgÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ½zÀÝgÀÆ DUÀ§ºÀÄzÀÄ.

No

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ
PÁ§ð¤ß£À zÀºÀ£À QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹. PÁ§ð£ï DQìd¤ß£ÉÆqÀ£É ¸ÀAAiÉÆÃf¹ PÁ§ð£ï
qÉÊ DPÉìöÊqï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F QæAiÉÄAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀt §gÉAiÀħ°ègÁ?
PÁ§ð£ï + DQìd£ï → PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï
EzÀÄ ¥ÀzÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÁVzÀÄÝ UÀÄuÁvÀäPÀ «ªÀgÀuÉ CAzÀgÉ PÁ§ð£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ïUÀ¼ÀÄ
¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï GvÀà£Àß JAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

132
 PÁ§ð£ï + DQìd£ï → PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï
}
¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÀÄ GvÀà£Àß
DzÀgÉ F ¥ÀzÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀÅ PÉêÀ® ¥ÀæwªÀvÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
CªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀªÉãÀÄ? JA§ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅ¢®è.

d
F ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀAPÉÃvÀ ¸ÀÆvÀæUÀ½AzÀ §gÉAiÉÆÃt.
C + O2 → CO2

he
F «zsÁ£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §gÉAiÀÄĪÀ GvÀÛªÀÄ «zsÁ£À, EzÀgÀ°è

is
re S
PÉ®ªÀÅ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ½ªÉ.
B
•
bl
UÀÄuÁvÀäPÀ : ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
be T

• ¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPÀ : ¥ÀjªÀvÀðPÀ ¨sÁVAiÀiÁUÀĪÀ ¥ÀjªÀiÁtzÀ C£ÀÄ¥ÁvÀ GvÀà£Àß GAmÁUÀĪÀ

pu
¥ÀjªÀiÁtzÀ C£ÀÄ¥ÁvÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ C : O2 : CO2 = 1:1:1
K

£ÁªÀÅ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß EvÀgÀ «ªÀgÀ, ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆZÀåªÁV w½¹ ¸ÀÄzsÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.

±ÁR
C + O2 CO2 + ±ÀQÛ.
eÁÕ¥ÀPÀ«r: ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼À£ÀÄß JqÀ¨sÁUÀzÀ°è §gÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß §®¨sÁUÀzÀ°è §gÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

¥ÀæwªÀvÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CtĸÀÆvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ

to

¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÀÄ.

E£ÉÆßAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß DQìd¤ß£ÉÆA¢UÉ

t

Gj¹zÁUÀ CzÀÄ ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀªÁV GjzÀÄ ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï DPÉìöÊqï PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.

No

ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï + DQìd£ï → ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï DPÉìöÊqï (¥ÀzÀ ¸À«ÄÃPÀgÀt-UÀÄuÁvÀäPÀ)

2 Mg + O2 → 2 MgO (¸ÁAPÉÃwPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀt-¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPÀ)

( ) (
2 ªÉÆïïªÉÄVßòAiÀÄA + 1 ªÉÆïï DQìd£ï ) ( →
2 ªÉÆïï
ªÉÄVßòAiÀÄA DPÉìöÊqï )
133
 F ªÉÄð£À ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ Mg +O → MgO JAzÀÄ §gÉAiÀħºÀÄzÉ?
EzÀÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀÄzÀ®è. DQìd£ï CtÄ JgÀqÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀļÀîzÀÄÝ. ¥ÀæwªÀvÀðPÀ°ègÀĪÀ
DtÄUÀ¼À°ègÀĪÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°èªÉAiÉÆ CzÉà C£ÀÄ¥ÁvÀ GvÀà£ÀßzÀ CtÄUÀ¼À
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À®Æè EgÀ¨ÉÃPÀÄ.
DzÀÝjAzÀ Mg +O2 → MgO JAzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä §gÉAiÀĨÉÃPÀÄ.
EzÀÄ w½¢gÀ° : ªÀ¸ÀÄÛ¤vÀåvÉAiÀÄ ¤AiÀĪÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ "zÀæªÀåªÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀĪÀÅzÁUÀ°, ®AiÀÄUÉƽ¸ÀĪÀ

d
zÁUÀ° ¸ÁzsÀå«®è" gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ JqÀ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ, §®¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸ÀASÉåUÉ

he
¸ÀªÀĪÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

JqÀ¨sÁUÀzÀ°è MAzÀÄ 'Mg' EzÀÄÝ §®¨sÁUÀzÀ°è MAzÀÄ ' Mg' EzÉ. DzÀgÉ §®¨sÁUÀzÀ°è

is
re S
MAzÀÄ ' O2 ' CtÄ EzÀÄÝ JqÀ¨sÁUÀzÀ°è£À MgO £À°è MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ 'O' EzÉ. £ÁªÀÅ
'MgO’ EzÀ£ÀÄß MgO2 JAzÀÄ §gÉAiÀÄ®Ä DUÀĪÀÅ¢®è. ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀߪÀ£ÀÄß MgO+O JAzÀÆ
B
bl
§gÉAiÀĨÁgÀzÀÄ.
be T
pu
¥ÀæwªÀvÀðPÀ CxÀªÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇuÁðAPÀ¢AzÀ UÀÄt¹, ªÀ¸ÀÄÛ ¤vÀåvÉ ¤AiÀĪÀĪÀ£ÀÄß
K

¥Á°¸À¨ÉÃPÀÄ. FUÀ MgO EzÀ£ÀÄß 2 jAzÀ UÀÄt¹zÁUÀ CzÀÄ 2MgO DUÀÄvÀÛzÉ. FUÀ DQìd£ï
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¹zÀAvÉ D¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ MAzÀÄ `Mg’ AiÀÄ£ÀÄß 2Mg JAzÀÄ §gÉzÀÄ
©

ªÉÄVßòAiÀÄA ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸À¨ÉÃPÀÄ.

CAzÀgÉ 2Mg + O2 → 2 MgO

eÁÕ¦¹PÉƽî: PÉ®ªÀÅ «±ÉõÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è MAzÀÄ zsÁvÀÄ«£À ¥ÀgÀªÀi 24 ÁtÄ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß
= 2D X
DDªÀgÀt ºÁPÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀÆa¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è D zsÁvÀÄ«£À ¸ÀAPÉÃvÀ §gÉzÀÄ ZËPÀ
GzÁ: ºÉÊ¥ÉÇPÉÆègÀ¸ï DªÀÄè ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄè + =£ÀªÀeÁvÀ
2D kmhr¹ÜwAiÀ-1Ä°ègÀĪÀ DQìd£ï
to

HClO HCl + [ O ]
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgt À zÀ°è JqÀ¨Ás UÀz°
À ègÄÀ ªÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛU¼
À À zsÁvÀÄUÀ¼À ¥Àgª
À iÀ ÁtÄUÀ¼À ¸ÀASÉå
t
No

§®¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼À zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸ÀASÉåUÉ ¸ÀªÀĪÁUÀĪÀAvÉ ¥ÀæwªÀvÀðPÀ

ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇuÁðAPÀUÀ½AzÀ UÀÄt¹ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß
¸ÀjzÀÆV¸ÀĪÀÅzÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
E£ÉÆßAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉ UÀªÀĤ¹.
H2 + O2 → H2O

F GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀjzÀÆV¸À®ànÖªÉ. DzÀgÉ DQìd£ï

¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¹®è DzÀÝjAzÀ ªÉÆzÀ®Ä DQìd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸À¨ÉÃPÀÄ

134
 H2 + O2 → 2H2O

§®¨sÁUÀzÀ°è ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸ÀASÉå 4 DUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ JqÀ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ

ºÉÊqÉÆæÃd£ï CtĪÀ£ÀÄß 2jAzÀ UÀÄt¹ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¹. FUÀ ¸ÀjzÀÆV¹zÀ
¸À«ÄÃPÀgÀt,

2H2 + O2 → 2H2O

d
ZÀlĪÀnPÉ 11.4

he
PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¹
• Al + Cl2 → AlCl3 [¸ÀļÀĺÀÄ : AlCl3 AiÀÄ£ÀÄß 2 jAzÀ UÀÄt¹]
• KClO3 → KCl + O2 [¸ÀļÀĺÀÄ :KClO3 AiÀÄ£ÀÄß 2 jAzÀ UÀÄt¹]

is
re S
• Pb3O4 → PbO + O2 [¸ÀļÀĺÀÄ :Pb3O4 AiÀÄ£ÀÄß 2 jAzÀ UÀÄt¹]
B
bl
• Zn + HCl → ZnCl2 + H2↑
be T
pu
¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ «zsÁ£À, ¸ÀÆvÀæ E®è. CzÀ£ÀÄß C¨sÁå¸À
K

¥ÀƪÀðPÀªÁV ¥ÀæAiÀÄwß¹ PÀ°AiÀĨÉÃPÀÄ. EvÀgÀ CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß

§gÉzÀÄ C¨sÁå¸À ªÀiÁrzÁUÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸ÀĪÀÅzÀÄ ¤ªÀÄUÉ ¥ÀjavÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
©

£ÁªÀÅ »A¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è PÀ°vÀ PÉ®ªÀÅ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß £É£À¥ÀÄ ªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt.

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸Àé¨sÁªÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV £Á®ÄÌ
«zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.
to

• gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ
• gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¨sÀd£É
• gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÁÜ£À¥À®èl
t

• gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¢é «¨sÀd£É CxÀªÁ «¤ªÀÄAiÀÄ

No

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ
ZÀlĪÀnPÉ 11.5
UÀAzsÀPÀzÀ ¥ÀÄrAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ZÀªÀÄZÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ UÁ½AiÀÄ°è Gj¹zÁUÀ DzÀÄ w½
¤Ã° eÁé¯É¬ÄAzÀ GjzÀÄ UÀAzsÀPÀzÀ qÉÊ DPÉìöÊqï PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
S + O2→ SO2

135
 EzÀgÀ°è JgÀqÀÄ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ºÉÆA¢ MAzÉà MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 11.6
CªÉÆäAiÀiÁ zÁæªÀtzÀ°è C¢ÝzÀ UÁf£À PÀrØAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄZÀѼÀ vÉgÉzÀ ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèzÀ
¨Ál°£À ºÀwÛgÀ vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃV, CªÉÆäAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï£À zÀlÖ ©½ zsÀƪÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
NH3 + HCl → NH4Cl

F QæAiÉÄAiÀÄ°è JgÀqÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃUÀUÉÆAqÀÄ MAzÉà MAzÀÄ ºÉƸÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ

d
ªÀ¸ÀÄÛ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀzÀ°è JgÀqÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ

he
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃf¹ ºÉƸÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀzÀ MAzÀÄ
OzÉÆåÃVPÀ C£ÀéAiÀĪÉAzÀgÉ ºÉçgï£À «zsÁ£À¢AzÀ CªÉÆäAiÀiÁzÀ vÀAiÀiÁjPÉ.

is
re S
N2 + 3H2 → 2NH3
B
bl
(gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀz°
GAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.)
À è JgÀqÄÀ CxÀªÁ ºÉZÄÀ Ñ ¥Àw
æ ªÀvð
À PÀU¼
À ÄÀ ¸ÉÃj MAzÀÄ GvÀà£ßÀ ªÀ£ÄÀ ß
be T
pu
EzÀÄ w½¢gÀ°: ºÉçgï£À «zsÁ£À: CªÉÆäAiÀiÁ C¤®, gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è
K

G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛ. ºÉçgïgÀªÀgÀÄ CªÉÆäAiÀiÁ ¸ÀA±ÉèõÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß

©

gÀƦ¹zÀgÀÄ. F PÉÆqÀÄUÉUÁV CªÀgÀÄ gÁ¸ÁAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛçzÀ £ÉÆ¨É¯ï ¥Àæ±À¹ÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¥ÀqÉzÀgÀÄ. F

«zsÁ£ÀzÀ°è £ÉÊmÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï C¤®UÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À MvÀÛqÀPÉÌ M¼À¥Àr¹, 5000c vÁ¥ÀzÀ°è
ªÉÃUÀ ¥ÀjªÀvÀðPÀzÀ (Catalyst) (PÀ©ât) G¥À¹ÜwAiÀÄ°è ºÉaÑ£À MvÀÛqÀPÉÌ M¼À¥Àr¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

ZÀlĪÀnPÉ 11.7
ªÉÆÃqÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ «ÄAZÀÄ GAmÁzÁUÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ £ÉÊmÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ïUÀ¼ÀÄ
to

¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀÄvÀÛªÉ. F QæAiÉÄAiÀÄ ¥ÀæwªÀvÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁqÀ§°ègÁ ? F QæAiÉÄAiÀÄ

¸ÀjzÀÆV¹zÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß §gɬÄj.
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¨sÀd£É
t
No

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5 UÁæA ¥ÀÇÉ mÁå¹AiÀÄA ¥Àgª

À iÀ ÁAUÀ£ÃÉ l£ÀÄß MAzÀÄ ¥À£
æ Á¼Àz°
À è ¸Àé®à ºÉÆvÀÄÛ PÁ¬Ä¹.
MAzÀÄ PÀrØAiÀÄ ¨ÉAQ QrAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ£Á¼ÀzÀ ¨Á¬ÄAiÀÄ ºÀwÛgÀ vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀÄ §¤ß. QrAiÀÄÄ
ºÉÆwÛPÉÆAqÀÄ GjAiÀÄÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt F QæAiÉÄAiÀÄ°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀĪÀ DQìd£ï C¤®.
±ÁR
2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2

( ¥ÉÆmÁ¹AiÀĪÀiï
¥ÀgÀªÀiÁAUÀ£ÉÃmï) → ( ¥ÉÆmÁ¹AiÀĪÀiï
ªÀiÁåAUÀ£ÉÃmï ) ( +
ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï qÉÊ
DPÉìöÊqï )( )
+ DQìd£ï

136
 EzÀÄ eÉÆøɥsï ¦æ¸ÀÖ¯ÉAiÀĪÀgÀ LwºÁ¹PÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÁVzÉ. F ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ°è CªÀgÀÄ
¦Ã£ÀªÀĸÀÆgÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ¸ÀÆAiÀÄðgÀ²äUÀ¼À£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj¹ CzÀjAzÀ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°ègÀĪÀ
ªÀÄPÀÄåðjPï DPÉìöÊqÀ£ÀÄß PÁ¹ DQìd£ï£À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀgÀÄ.
2HgO → 2Hg + O2

d
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ

he
ªÀĸÀÆgÀ ¸ÀÆAiÀÄðgÀ²ä

is
re S B
PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ
bl QgÀtUÀ¼ÀÄ
be T
pu
ªÉÄPÀÆåðjPï DPÉìöÊqï
K

avÀæ 11.1 ªÀÄPÀÆåðjPï DPÉöì ÊqÀ£ÄÀ ß PÁ¹ DQìd£ï£À vÀAiÀiÁjPÉ

©

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ°è, MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛªÀÅ «¨sÀd£ÉUÉÆAqÀÄ JgÀqÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀQÌAvÀ

ºÉZÀÄÑ ºÉƸÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F GzÉÝñÀPÉÌ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ°è MAzÉà ¥ÀæwªÀvÀðPÀ ºÀ®ªÀÅ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
(gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ°è MAzÉà ¥ÀæwªÀvÀðPÀªÀÅ ºÀ®ªÀÅ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ)
to

eÁÕ¦¹PÉƽî : D«ÄèÃPÀj¹zÀ ¤ÃjUÉ «zÀÄåvï ºÁ¬Ä¹zÁUÀ ¤ÃgÀÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï

DV «¨sÀd£ÉUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. F ªÉÆzÀ®Ä ¤ÃgÀ£ÀÄß MAzÀÄ zsÁvÀÄ JAzÀÄ w½¢zÀÝgÀÄ. F ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ
t

¤ÃgÀÄ MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ JAzÀÄ vÉÆÃj¸À§ºÀÄzÀÄ.

No

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÁÜ£À¥À®èl
ZÀlĪÀnPÉ 11.8
vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï zÁæªÀtzÀ°è PÀ©âtzÀ ªÉƼÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ®ªÀÅ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀªÀgÉUÉ ªÀÄļÀÄV¹ PÀ©âtzÀ
ªÉƼÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÁªÀÄæ ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¸ÀÄ«j.
CuSO4+Fe→FeSO4 +Cu ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è PɼÀªÀÄÄR ¨ÁtzÀ UÀÄgÀÄvÀÄ ¥ÀæPÉëÃ¥À
(precipitate)ªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄîÄäR ¨ÁtzÀ UÀ Ä gÀ Ä vÀ Ä
©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀÄzÀÄ C¤®ªÉAzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
137
 ¸ÀÆZÀ£É : vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï MAzÀÄ «µÀ ªÀ¸ÀÄÛ. DzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß §¼À¸ÀĪÁUÀ JZÀÑgÀ«gÀ°.
ZÀlĪÀnPÉ 11.9
MAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è w½AiÀiÁzÀ ©èÃaAUï ¥ËqÀgï ¤ÃgÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥ÉÆmÁå¹AiÀĪÀiï
CAiÉÆqÉÊqï ¨Égɹ. £ÉÃgÀ¼É §tÚzÀ CAiÉÆÃr£ï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
Cl2 + 2KI → 2KCl + I2

( ) (
PÉÆèÃj£ï +
¥ÉÆmÁ¶AiÀĪÀiï
) (
→ ) ( )
¥ÉÆmÁ¶AiÀĪÀiï
+ CAiÉÆÃr£ï

d
CAiÉÆÃqÉÊqï PÉÆèÃgÉÊqï

he
ªÉÄð£À JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ QæAiÀiÁ¥ÀlÄ ¯ÉÆúÀ CxÀªÁ C¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ
QæAiÀiÁ¥ÀlÄ ¯ÉÆúÀ CxÀªÁ C¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èlUÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÉÄð£À JgÀqÀÄ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
¸ÁÜ£À¥À®èl QæAiÉÄUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ. vÁªÀÄæ, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ ¨É½î EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß QæAiÀiÁ¥ÀlÄvÀé

is
re S
DzsÁgÀzÀ°è KjPÉ PÀæªÀÄzÀ°è ¤ÃªÀÅ §gÉAiÀÄÄ«gÁ?
B
bl
ZÀlĪÀnPÉ 11.10
PɼÀV£À QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹.
be T
pu
Zn +H2SO4 → ZnSO4 + H2
K

(¸ÁgÀjPÀÛ)
ªÉÄð£À QæAiÉÄAiÀÄ°è ¸ÁÜ£À¥À®èlUÉÆAqÀ, ¸ÁÜ£À¥À®èlUÉƽ¹zÀ zsÁvÀĪÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
©

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÁÜ£À¥À®èlzÀ°è ºÉZÀÄÑ QæAiÀiÁ¥ÀlÄ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ QæAiÀiÁ¥ÀlÄ zsÁvÀĪÀ£ÀÄß

¸ÁÜ£À¥À®èlUÉƽ¹ CªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
UÀªÀĤ¹ : ¸ÁÜ£À¥À®èl QæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¨É½îAiÀÄ£ÀÄß vÁªÀÄæ CxÀªÁ PÀ©âtzÀ
ªÉÄÃ¯É ¸ÀAUÀæºÀªÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¯ÉÃ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅ¢®è. D¨sÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨É½îAiÀÄ ¯ÉÃ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä «zÀÄå¯ÉèÃ¥À£À (Electro
to

Plating) «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀgÀÄ.

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¢é «¨sÀd£É CxÀªÁ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¤ªÀÄAiÀÄ CxÀªÁ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¢é ¸ÁÜ£À¥À®èl.

t
No

ZÀlĪÀnPÉ 11.11
MAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï ¸À¯ÉáÃmï zÁæªÀtªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ DzÀPÉÌ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï
PÁ¨ÉÆð£ÉÃmï zÁæªÀt ¨ÉgɹzÁUÀ ©½AiÀÄ ¥ÀæPÉëÃ¥À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
MgSO4 + Na2CO3 → MgCO3 + Na2SO4
ZÀlĪÀnPÉ 11.12
MAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è PÁå°ìAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï zÁæªÀtªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀPÉÌ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï
PÁ¨ÉÆð£ÉÃmï zÁæªÀt ¨ÉgɹzÁUÀ ©½AiÀÄ ¥ÀæPÉëÃ¥À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
138
 CaCl2 + Na2CO3 → CaCO3 + 2NaCl
ªÉÄð£À JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À°è ¯ÉÆúÀ ªÀÄvÀÄÛ C¯ÉÆúÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
«¤ªÀÄAiÀÄUÉƼÀÄv
î ª
ÛÀ .É EAvÀºÀ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¢é¸ÁÜ£¥
À ®
À l
è CxÀªÁ ¢é«¨sd
À £É QæAiÉÄUÀ¼AÉ zÀÄ PÀgAÉ iÀÄĪÀgÄÀ .
ZÀlĪÀnPÉ 11.13
F PɼÀV£À GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «¤ªÀÄAiÀÄUÉÆAqÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ
gÁårPÀ¯ïUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.

d
MgCl2 + Na2CO3 → MgCO3↓ + 2 NaCl

( ) ( ) ( ) ( )

he
ªÉÄVßöAiÀÄA ¸ÉÆÃrAiÀÄA ªÉÄVßöAiÀÄA ¸ÉÆÃrAiÀÄA
PÉÆèÃgÉÊqï + → PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï + PÉÆèÃgÉÊqï
PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï

is
re S
¥ÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ: gÁårPÀ¯ï JA§ÄzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è MAzÉà WÀlPÀzÀAvÉ
ªÀwð¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸ÀªÀÄƺÀ.
B
bl
FUÀ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À «zsÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt.
be T
pu
vÀl¹ÜÃPÀgÀt
K

EzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À MAzÀÄ «zsÀªÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ°è DªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÁåªÀÄèUÀ¼ÀÄ

¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ®ªÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¢é ¸ÁÜ£À¥À®èl
©

QæAiÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 11.14
MAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ¸ÉÆÃrAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï(¥ÀævÁåªÀÄè) C£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, CzÀPÉÌ
ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÁUÀ F PɼÀV£À ¢é¸ÁÜ£À¥À®èl QæAiÉÄAiÀÄÄ £ÀªÀÄUÉ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.
NaOH + HCl → NaCl + H2O
to

(¥ÀævÁåªÀÄè) (DªÀÄè) (®ªÀt) (¤ÃgÀÄ)

DªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÁåªÀÄèUÀ¼ÀÄ °lä¸ï ºÁ¼ÉAiÉÆA¢UÉ ºÉÃUÉ ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀjAzÀ
t

UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. DªÀÄèªÀÅ MzÉÝAiÀiÁVgÀĪÀ ¤Ã° °lä¸ï ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀÄ §tÚPÀÆÌ, ¥ÀævÁåªÀÄèªÀÅ

No

MzÉÝAiÀiÁVgÀĪÀ PÉA¥ÀÄ °lä¸ï ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤Ã° §tÚPÀÆÌ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄð£À QæAiÉÄAiÀÄ°è,

DªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÁåªÀÄèUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ QæAiÉÄ £ÀqÉzÀÄ, GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ, °lä¸ï ºÁ¼ÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀĪÀÅ¢®è. F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß vÀl¹ÜÃPÀgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ.
§»gÀĵÀÚPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è, GvÀà£ÀßUÀ¼ÉÆA¢UÉ GµÀÚªÀÅ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀgÉ CzÀ£ÀÄß §»gÀĵÀÚPÀ
QæAiÉÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. GzÁ : £ÉʸÀVðPÀ C¤®zÀ zÀºÀ£À
CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O + GµÀÚ±ÀQÛ

139
 EzÀÄ w½¢gÀ°: G¹gÁl QæAiÉÄAiÀÄÄ MAzÀÄ §»gï GµÀÚ QæAiÉÄ. G¹gÁl £ÀqÉAiÀÄĪÁUÀ
£ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°ègÀĪÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæöÊlÄUÀ¼ÀÄ «WÀl£ÉUÉÆAqÀÄ UÀÄèPÉÆøï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F
UÀÄèPÉÆÃ¸ï £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ DQìd£ï£ÉÆA¢UÉ ¸ÉÃj ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
«±ÉõÀjÃwAiÀÄ F §»gÀĵÀÚ QæAiÉÄAiÉÄà G¹gÁl.
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 +6H2O + ±ÀQÛ
CAvÀgÀĵÀÚPÀ QæAiÉÄ

d
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è, ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ CzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ°£À ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ GµÀÚªÀ£ÀÄß »ÃjPÉÆAqÀgÉ
CzÀ£ÀÄß CAvÀgÀĵÀÚ QæAiÉÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

he
GzÁ: ¸ÀÄtÚzÀ PÀ®Äè(PÁå°A
ì iÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) «WÀl£ÉUÆ
É AqÀÄ PÁå°A
ì iÀÄA DPÉöì Êqï DUÀĪÀÅzÀÄ.
±ÁR
CaCO3 CaO + CO2

is
re S
GvÀ̵Àðt ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀPÀµÀðt
B
bl
ºÀ¼ÉAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, GvÀ̵ÀðtªÉAzÀgÉ MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ DQìd£ï C£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄ
be T
pu
CxÀªÁ ªÀ¸ÀÄÛ«¤AzÀ ºÉÊqÉÆæÃd£À£ÀÄß vÉUÉAiÀÄĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀiÁVvÀÄÛ.
K

GzÁ : ¦AUÁt §lÖ°£À°è 1g £ÀµÀÄÖ vÁªÀÄæzÀ ¥ÀÄrAiÀÄ£ÀÄß PÁ¹zÁUÀ, CzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄÄ

PÀ¥ÀÄà §tÚzÀ vÁªÀÄæzÀ DPÉìöÊqï¤AzÀ ¯ÉævÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
©

2Cu + O2 GµÀÚ 2CuO

¥ÉÆmÁå²AiÀÄA ¥ÀªÀiÁðAUÀ£ÉÃmï, ¥ÉÆmÁå²AiÀÄA qÉÊPÉÆæªÉÄÃmï, ¥ÉÆmÁå²AiÀÄA £ÉÊmÉæÃmï
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉgÁPÉìöÊqïUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §¼À¸ÀĪÀ DQìqÀPÀUÀ¼ÁVªÉ.
C¥ÀPµ À ð
À t QæAiÉÄAiÀÄÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À MAzÀÄ «zsª
À ÁVzÀÄÝ F QæAiÉÄAiÀÄ°è ªÀ¸ÄÀ Û«¤AzÀ
to

DQìd£À£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ ºÉÊqÉÆæÃd£À£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ ¸ÉÃj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

GzÁºÀgu À É : ºÉÊqÉÆÃæ d£ï C¤®ªÀ£ÄÀ ß PÉA¥ÀUÉ PÁ¹zÀ vÁªÀÄz
æ À DPÉìöÊqï ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ,
CzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊ£À ªÉÄÃ¯É ¯ÉÃ¥À£À«gÀĪÀ PÀ¥ÀÄà §tÚªÀÅ vÁªÀÄæzÀ GAmÁUÀÄ«PɬÄAzÀ PÀAzÀÄ §tÚPÉÌ
t
No

wgÀÄUÀÄvÀÛzÉ.
GµÀÚ
CuO + H2 Cu + H2O
PÁ§ð£ï, ªÉÄVßòAiÀÄA, ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¸À¯ÉáöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqïUÀ¼À£ÀÄß
C¥ÀPÀµÀðPÀUÀ¼À£ÁßV §¼À¸ÀĪÀgÀÄ.
E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ°è, GvÀ̵ÀðtªÉAzÀgÉ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄ.
C¥ÀPÀµÀðtªÉAzÀgÉ E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄ.

140
 GvÀ̵Àðt QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ C¥ÀPÀµÀðt QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
DQì d £À £ À Ä ß ¸É à j¸À Ä ªÀ Å zÀ Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û ºÉ Ê qÉ Æ æ à d£À £ À Ä ß ¸É à j¸À Ä ªÀ Å zÀ Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û DQì d £À £ À Ä ß
ºÉÊqÉÆæÃd£À£ÀÄß vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ

E¯É P ÁÖ ç £À Ä UÀ ¼ À £ À Ä ß vÉ U É A iÀ Ä ÄªÀ Å zÀ Ä E¯É P ÁÖ ç £ À Ä UÀ ¼ À £ À Ä ß ¸É à j¸À Ä ªÀ Å zÀ Ä (E¯É P ÁÖ ç £ ïUÀ ¼ À £ À Ä ß

(E¯ÉPÁÖç£ïUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ) ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ)

d
GvÀ̵Àðt-C¥ÀPÀµÀðt QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ (Redox reactions)

he
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÉÆAzÀgÀ°è MAzÀÄ ¥ÀæwªÀvÀðPÀªÀÅ GvÀ̵ÀðtUÉÆAqÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
¥ÀæwªÀvÀðPÀªÀÅ C¥ÀPÀµÀðtUÉÆAqÀgÉ CAvÀºÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß GvÀ̵Àðt-C¥ÀPÀµÀðt QæAiÉÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
GzÁ : vÁªÀÄæzÀ DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï£À £ÀqÀÄ«£À QæAiÉÄ

is
re S
GvÀ̵Àðt
B
bl
CuO + H2 GµÀÚ Cu + H2O
}

be T
pu
K

C¥ÀPÀµÀðt

zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è GvÀ̵ÀðuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

©

• D¨sÀgÀtUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ºÉƼÀ¦£À UÀÄtªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

• vÀÄPÀÄÌ »rAiÀÄĪÀÅzÀÄ: ¯ÉÆúÀªÀÅ vÀ£Àß ¸ÀÄvÀÛ°£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁzÀ vÉêÁA±À, DªÀÄèUÀ¼ÀÄ
EvÁå¢UÀ½AzÀ DPÀæ«Ä¸À®àmÁÖUÀ ¯ÉÆúÀªÀÅ vÀÄPÀÄÌ »r¢zÉ J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¨É½îAiÀÄ ªÉÄð£À PÀ¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ
vÁªÀÄæzÀ ªÉÄð£À ºÀ¹gÀÄ ¯ÉÃ¥À£ÀUÀ¼ÀÄ GvÀ̵Àðt QæAiÉÄAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁVªÉ.
• PÀªÀÄlÄ«PÉ : PÉƧÄâ ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ GvÀ̵ÀðtªÁzÁUÀ, CªÀÅ PÀªÀÄlÄUÉÆAqÀÄ
to

CªÀÅUÀ¼À ªÁ¸À£É ªÀÄvÀÄÛ gÀÄa §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß UÁ½AiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð«®èzÀ

¸ÀAUÁæºÀPÀUÀ¼À°è ±ÉÃRj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ GvÀ̵ÀðtªÀ£ÀÄß ¤zsÁ£ÀUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
¥À æ v À Ä åvÀ Ì µ À ð PÀ ( antioxidant)ªÁV £É Ê mÉ Æ æ à d£ï C¤®ªÀ £ À Ä ß DºÁgÀ « gÀ Ä ªÀ aîzÀ ° è
t
No

ºÁ¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ.
¥ÀvÉÛ ªÀiÁr : a¥ïì EgÀĪÀ ¥ÉÆlÖtzÀ°è £ÉÊmÉÆæÃd£À£ÀÄß ºÁ¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ.

w½¬Äj : eɯï aîUÀ¼À£ÀÄß DºÁgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀgÀÄ.

¢éªÀÄÄR CxÀªÁ ¥ÀgÁªÀvÀåð QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ (Reversible Reactions)
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ MAzÉà ¢QÌ£À°è ¸ÁUÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¨Áj
QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄäµÀÖPÉÌ vÁªÉà ¥ÀgÁªÀvÀåðªÁUÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¢éªÀÄÄR
CxÀªÁ ¥ÀæwªÀwðvÀ CxÀªÁ ¥ÀgÁªÀvÀåð QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
141
 GzÁ : £ÁªÀÅ ºÀ¨ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀUÉ PÁzÀ PÀ©âtzÀ ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ, PÀ©âtzÀ PÁAwÃAiÀÄ
DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÉÊqÉÆæÃd£À£ÀÄß PÁ¬Ä¹zÀ PÀ©âtzÀ PÁAwÃAiÀÄ
DPÉìöÊqï ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ, ¢éªÀÄÄR QæAiÉÄ £ÀqÉzÀÄ, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¨É GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
3Fe + 4H2O Fe3O4 + 4H2
¢éªÀÄÄRvÀ£ÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀÆ PÀqÉ ¨ÁtzÀ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ½AzÀ, ªÉÄð£À GzÁºÀgÀuÉAiÀÄAvÉ
¸ÀÆa¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

d
GµÀÚ«¨sÀd£É

he
EzÀÄ MAzÀÄ §UÉAiÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ°è GµÀÚ¢AzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ
«¨sÀd£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß vÀA¥ÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝAvÉ, CªÀÅ ¥ÀÄ£ÀB ¸ÀAAiÉÆÃUÀªÁV

is
re S
ªÉÆzÀ°£À ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. E°è GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß zsÁgÀPÀ¢AzÀ vÀ¦à¹PÉƼÀî®Ä
B
©qÀĪÀÅ¢®è.
bl
GzÁºÀgÀuÉ : CªÉÆäAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï C£ÀÄß PÁ¬Ä¹zÁUÀ, CzÀÄ «WÀl£ÉUÉÆAqÀÄ
be T
pu
CªÉÆäAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï PÉÆèÃgÉÊqï C¤®ªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. E°è C¤®UÀ¼ÁzÀ
K

CªÉÆäAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï PÉÆèÃgÉÊqïUÀ¼À£ÀÄß zsÁgÀPÀ¢AzÀ vÀ¦à¹PÉƼÀî®Ä ©qÀĪÀÅ¢®è. DUÀ

CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ºÉÆA¢ CªÉÆäAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqïC£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
©

NH4Cl NH3 + HCl

AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄð :
EªÀÅUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹
1) zÀÄåw «¨sÀd£É QæAiÉÄ (Photolysis Reactions)
to

2) QtéPÀ QæAiÉÄ (Enzymatic Reactions)

3) ªÉÃUÀªÀzsÀðPÀ QæAiÉÄ (Catalytic Reactions)
t
No

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• ¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À
• ««zsÀ jÃwAiÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
• ««zsÀ jÃwAiÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ½UÉ ¸À«ÄÃPÀgÀt §gÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
• gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß §gÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À«ÄÃPÀgÀt ¸ÀjzÀÆV¸ÀĪÀÅzÀÄ

142
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ

GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :

1. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸ÀĪÀÅzÀÄ EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVzÉ.

J. CªÉÇUÁåqÉÆæ ¸ÀASÉå

d
©. ¸ÀAªÉÃUÀ ¸ÀAgÀPÀët vÀvÀé

he
¹. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥Àj¹Üw.
r. zÀæªÀå CxÀªÁ gÁ² ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¤AiÀĪÀÄ.

is
re S
2. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄzÀÆV¹zÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹j.
B
bl
J. SiO2 + Mg → Si + MgO ©. SiO2 + 2Mg →Si + 2 MgO
be T
pu
¹. SiO + Mg → Si + MgO2 r. SiO2 + Mg → SiO + 2MgO
K

3. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÁÜ£À¥À®èlzÀ §UÉÎ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ºÉýPÉAiÉÄAzÀgÉ,

©

J. PÀrªÉÄ QæAiÀiÁ¥ÀlÄ zsÁvÀÄ ºÉaÑ£À QæAiÀiÁ¥ÀlÄ zsÁvÀĪÀ£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èlUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ.

©. C¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ QæAiÀiÁ¥ÀlÄ D¯ÉÆúÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èlUÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ.

¹. ºÉZÀÄÑ QæAiÀiÁ²Ã® zsÁvÀÄ PÀrªÉÄ QæAiÀiÁ²Ã® zsÁvÀĪÀ£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èlUÉƽî¸ÀÄvÀÛzÉ.

to

r. UÁ½AiÀÄ°è PÁ§ð£ï zÀ»¹zÁUÀ GµÀÚ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

4. ¸ÀPÌÀ gA
É iÀÄÄ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÉ GzÁºÀgu
À A
É iÀÄ®è KPÉAzÀgÉ
t
No

J. ±ÀQÛAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀĪÀÅ¢®è. ©. ¸ÁPÀµÄÀ Ö GµÀÚ ©qÀÄUÀqAÉ iÀiÁUÀĪÀÅ¢®è.

¹. ºÉƸÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀÅ¢®è. r. C¤® GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀÅ¢®è.

5. JgÀqÄÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀU
Û ¼
À ÄÀ ¸ÉÃj E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀª
Û ÁUÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß F QæAiÉÄUÀ¼°
À è AiÀiÁªÀÅzÀÄ
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ?
J. 2SO2 + O2 → 2SO3 ©. CaCO3→ CaO + CO2↑
¹. H2O + SO2 → H2SO3 r. 2Na + 2H2O → 2 NaOH + H2↑
143
 II F PɼÀV£À ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¹ §gɬÄj :
1. Cu+ H2SO4 → CuSO4 + SO2↑ + H2O
2. Fe + H2O → Fe3O4 + H2↑
3. CH4 + O2 → CO2 + H2O
III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹
1. ¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuU
É ½
À VgÀĪÀ ªÀÄÆgÀÄ ªÀåvÁå¸U
À ¼
À £
À ÄÀ ß w½¹.

d
2. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨sËvÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹j.

he
G¥Àà£ÀÄß ¤Ãj£À°è PÀgÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ, EAzsÀ£À zÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÀ©ât vÀÄPÀÄÌ »rAiÀÄĪÀÅzÀÄ,
§¥sÀð PÀgÀUÀĪÀÅzÀÄ.

is
re S
3. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À «zsÀUÀ½UÉ vÀ¯Á MAzÉÆAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
B

bl
4. F PɼÀV£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «¨sÀd£É,
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÁÜ£À¥À®èl ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¢é«¨sÀd£ÉUÀ¼ÁV «AUÀr¹.
be T
pu
J. CaCO3→ CaO + CO2↑ ©. 2AgNO3+ Cu → Cu(NO3)2 + 2Ag↓
K

¹. 2SO2 + O2 → 2SO3↑ r. NaCl + AgNO3→AgCl↓ + NaNO3

©

5. CtĸÀÆvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß

§gÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ DUÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼ÉãÀÄ ?
6. ZÀ½UÁ®zÀ°è ªÀÄgÀzÀ J¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ £É®PÉÌ ©Ã¼ÀÄvÀÛªÉ. CzÀjAzÀ ªÀiÁ°£ÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è.
DzÀgÉ ¥Áè¹ÖPïC£ÀÄß ©¸ÁqÀÄwÛzÀÝgÉ ªÀiÁ°£ÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁzÀ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ «zsÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹j.
7. J¯ï.¦.f EAzsÀ£ÀªÀÅ §ÄåmÉãï£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. §ÄåmÉä£À CtĸÀÆvÀæ C4H10. EzÀÄ
to

¥ÀÇwð zÀºÀ£ÀUÉÆAqÁUÀ GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
8. JuÉÚ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À PÀªÀÄlÄ«PÉ vÀqÉAiÀÄ®Ä §¼À¸À§ºÀÄzÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹.
t
No

IV EªÀÅUÀ½UÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÁgÀt ¤Ãr

1. PÀ©âtªÀÅ vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃn£À°ègÀĪÀ vÁªÀÄæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èl ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, vÁªÀÄæªÀÅ
PÀ©âtªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èl ªÀiÁqÀĪÀÅ¢®è.
2. G¹gÁl QæAiÉÄAiÀÄÄ MAzÀÄ §»gÀĵÀÚQæAiÉÄ.
3. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ°è ¥ÀæwªÀvÀðPÀªÀÅ DQìd£ï CxÀªÁ PÉÆèÃj£ï DVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß
O2 CxÀªÁ Cl2 JAzÀÄ §gÉAiÀÄĪÀgÃÉ ºÉÆgÀvÄÀ O CxÀªÁ Cl JAzÀÄ §gÉAiÀÄĪÀÅ¢®.è
4. ¥Áè¹ÖPï §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤°è¸À¨ÉÃPÀÄ CxÀªÁ «ÄwUÉƽ¸À¨ÉÃPÀÄ.
144
 CzsÁåAiÀÄ 12
zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼ÀÄ

zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼ÀÄ

d
¸À®ágï qÉÊ ¸Á§Æ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ZÉ®ÄªÉ ¥ÀÄr CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁ

he
DPÉìöÊqï ªÀiÁdðPÀUÀ¼ÀÄ

is
PÉÆèÃj£ï vÀAiÀiÁjPÉ vÀAiÀiÁjPÉ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
re S B
bl
vÀAiÀiÁjPÉ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K

UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
©

G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ

PÉÆèÃj£ï£À vÀAiÀiÁjPÉ - UÀÄt®PÀët ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ

£ÁªÀÅ £ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è C£ÉÃPÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. ¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä
to

DºÁgÀzÀ°è G¥ÀÄà E®è¢gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°à¹PÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÉÃ? CzÀPÉÌ gÀÄaAiÉÄà EgÀĪÀÅ¢®è. CqÀÄUÉ

G¥ÀÄà £ÀªÀÄä DºÁgÀPÉÌ gÀÄaAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. CqÀÄUÉ G¦à£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ºÉ¸ÀgÉãÀÄ? EzÀgÀ
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
t
No

¤ªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ZÉ®ÄªÉ ¥ÀÄrAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹zÁUÀ ¤ÃªÀÅ CzÀgÀ WÁlĪÁ¸À£ÉAiÀÄ£ÀÄß

UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. ZÉ®ÄªÉ ¥ÀÄr ªÀÄvÀÄÛ CqÀÄUÉ G¥ÀÄà EªÀÅUÀ¼°
À g
è ÄÀ ªÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå zsÁvÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉAzÀÄ
¤ÃªÀÅ ºÉüÀ§°ègÁ? ºËzÀÄ CzÀÄ PÉÆèÃj£ï DVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÉÆèÃj£ï £ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À
fêÀ£ÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è £ÁªÀÅ zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è §¼À¸ÀĪÀ PÉÆèÃj£ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w w½AiÉÆÃt.

145
 PÉÆèÃj£ïAiÀÄÄPÀÛ R¤dUÀ¼ÀÄ : ºÁå¯ÉÊmï (Halite) CxÀªÁ ²¯Á®ªÀt (rock salt), ¸ÉʯÉéöÊmï (sylvite),
PÁ£Àð¯ÉèöÊmï (carnallite), PÉÆèÃgÁ¥ÀmÉÊmï (chlorapatite)UÀ¼ÀÄ PÉÆèÃj£ïAiÀÄÄPÀÛ R¤d®ªÀtUÀ¼ÀÄ.

PÉÆèÃjÃ£ï ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨sÀÆvÉÆUÀmÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¤Ãj£À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

PÀAqÀÄPÉƽî: PÉÆèÃjÃ£ï ¥ÀgÀªÀiÁtĪÉÇAzÀgÀ°è 17 J¯ÉPÁÖç£ïUÀ½ªÉ. ºÁUÁzÀgÉ PÉÆèÃj£ï
¥ÀgÀªÀiÁtĪÉÇAzÀgÀ°ègÀĪÀ ¥ÉÇæmÁ£ïUÀ¼À ¸ÀASÉå JµÀÄÖ?
ZÀlĪÀnPÉ 12.1

d
¤ÃªÀÅ OµÀzsÀªÀ£ÀÄß Rjâ¹zÁUÀ CzÀgÀ ºÉÆ¢PÉAiÀÄ°ègÀĪÀ OµÀzsÀzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß N¢j. OµÀzsÀzÀ

he
vÀAiÀiÁjPÉUÁV §¼À¹zÀ PÉÆèÃj£ïAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj.
PÉÆÃè jãï£À£ÄÀ ß ««zsÀ GzÉÝñÀU½
À UÉ §¼À¸¯
À ÁUÀÄwÛz.É FUÀ §ÈºÀvï ¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ°è PÉÆÃè jãï£À£ÄÀ ß

is
GvÁࢸÀĪÀ «zsÁ£ÀzÀ PÀÄjvÁV £ÁªÀÅ PÀ°AiÉÆÃt.
re S
PÉÆèÃjãÀ£ÀÄß, PÉÊUÁjPÉUÀ¼À°è ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï£À d°ÃAiÀÄ zÁæªÀt (aqueous
B
bl
solution) CxÀªÁ zÀ櫹zÀ (molten) ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï£À ªÀÄÆ®PÀ «zÀÄåvÀàçªÁºÀ
ºÁ¬Ä¹ §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è GvÁࢸÀÄvÁÛgÉ. PÉÆèÃjãï£ÉÆA¢UÉ GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀ EvÀgÀ
be T
pu
GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï(NaOH) ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæd£ï(H2).
K

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ¤ÃgÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁzÀ zÁæªÀtªÀ£ÀÄß d°ÃAiÀÄ zÁæªÀt (aqueous

solutions)J£ÀÄߪÀgÀÄ. WÀ£À ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ PÁ¬Ä¹zÁUÀ CzÀÄ zÀæªÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.F
©

¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛ«£À zÀæ«vÀ ¹Üw (molten state) J£ÀÄßvÁÛgÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÀÄAiÀÄ°è

GvÀà£ÀߪÁUÀĪÀ «°Ã£ÀªÁUÀ¢gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ ¥ÀæPÉëÃ¥À CxÀªÁ MvÀÛgÀ (precipitate) J£ÀÄßvÁÛgÉ.

PÁ¯ï𠫯ﻯïä ¶Ã¯É

1774gÀ°è ¹àÃqÀ£ï zÉñÀzÀ gÀ¸ÁAiÀÄ£À vÀdÕ PÁ¯ïð
to

«¯ï軯ïä ¶Ã¯É (Carl Wilhelm Scheele) ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï

qÉÊDPÉöì Êqï ªÉÄÃ¯É ºÉÊqÉÆÃæ PÉÆÃè jPï DªÀÄz è À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
QææAiÉÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ AiÀÄwß¹zÀgÀÄ. F gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
t

QæAæ iÉÄ dgÀÄVzÁUÀ ºÀ¹gÀÄ C¤® ©qÀÄUÀqAÉ iÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß

No

«ÃQë¹zÀgÄÀ . ©qÀÄUÀqA É iÀiÁUÀÄwÛgÄÀ ªÀ C¤®ªÀÅ DQìd£ï

JAzÀÄ CªÀgÄÀ ¨sÁ«¹zÀÝgÄÀ . 1810gÀ°è ¸Àgï ºÀA¦æ qÉë
D C¤®ªÀ£ÄÀ ß «²µÀÖ zsÁvÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÀgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
CzÀPÌÉ ‘PÉÆÃè j£ï’ JAzÀÄ ºÉ¸j À ¹zÀgÄÀ . PÉÆÃè j£ï JA§
¥Àzª À ÅÀ PÉÆÃè gÉÆà JA§ VæÃPï ªÀÄÆ®zÀ ¥Àz¢ À AzÀ GvÀwà -Û
PÁ¯ï𠫯ï軯ïä ¶Ã¯É AiÀiÁVgÀÄvÀz Û .É PÉÆÃè gÉÆà JAzÀgÉ ‘w½ ºÀ¹gÀÄ’ JAzÀÄ CxÀð.

¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è £ÁªÀÅ C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÉÆèÃj£ï£À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.

146
 «zsÁ£À 1
avÀæ 12.1gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ¸À®PÀguÀ U
É ¼
À £
À ÄÀ ß eÉÆÃr¹. zÀÄAqÀÄ vÀ¼z
À À ¥Áè¸ïÌ£°
À è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
20g ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï qÉÊ DPÉìöÊqÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀPÉÌ y¸É¯ï D°PÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁgÀAiÀÄÄvÀ
ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹j. y¸É¯ï D°PÉ (thistle funnel)AiÀÄ vÀÄ¢AiÀÄÄ
¥Áè¸ïÌ£ÉƼÀVgÀĪÀ DªÀÄèzÉƼÀUÉ ªÀÄļÀÄUÀĪÀAvÉ JZÀÑjPÉ ªÀ»¹j. ¥Áè¸ïÌ£ÀÄß PÁ¬Ä¹j. ¥Áè¸ïÌ£À°è
©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ C¤®zÀ §tÚªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹j.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 12.1 PÉÆèÃj£ï C¤®zÀ vÀAiÀiÁjPÉ

GvÀàwÛAiÀiÁzÀ C¤®ªÀ£ÀÄß ¤Ãj£À ªÀÄÆ®PÀ ºÁ¬Ä¹ ºÉÊqÉÆæÃd£ï PÉÆèÃgÉÊqï zsÀƪÀĪÀ£ÀÄß ¤ªÁj¹

to

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁjÃPÀÈvÀ ¸À®ÆáöåjPï DªÀÄèzÀ eÁrAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÁ¬Ä¹ CzÀgÀ°è£À vÉêÁA±ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÁj¹. F
C¤®ªÀ£ÀÄß C¤®zÀ eÁrAiÀÄ°è ªÁAiÀÄÄ«£À ªÉÄîÄäR ¸ÁÜ£À¥À®èl¢AzÀ ¸ÀAUÀ滹j.
MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O
t

PÁ¹zÁUÀ
No

(ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ïqÉÊ DPÉìöÊqï) (¸ÁjÃPÀÈvÀºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄè) (ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï PÉÆèÃgÉÊqï) (PÉÆèÃj£ï) (¤ÃgÀÄ)

147
 «zsÁ£À 2
avÀæ 12.2gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ¸À®PÀ gÀuÉUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¹. WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¥ÀÉÇmÁå¹AiÀĪÀiï
¥ÀgïªÀiÁåAUÀ£ÃÉ mï£À ªÉÄÃ¯É ºÀ¤ ºÀ¤AiÀiÁV ¸ÁgÀAiÀÄÄvÀ ºÉÊqÉÆÃæ PÉÆèÃjPï DªÀÄ誣
À ÄÀ ß ¸ÉÃj¹zÁUÀ PÉÆèÃjãï
C¤® ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ C¤®ªÀ£ÀÄß C¤®zÀ eÁrAiÀÄ°è ªÁAiÀÄÄ«£À ªÉÄîÄäR
¸ÁÜ£À¥À®èl¢AzÀ ¸ÀAUÀ滹j.

¤UÀðªÀÄ£Á¼À

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 12.2 PÉÆèÃj£ï C¤®zÀ vÀAiÀiÁjPÉ

2KMnO4 16HCl 2KCl 2MnCl2 5Cl2 8H2O

( )( ) ( )( )( )( )
+ PÁ¹zÁUÀ
+ + +
¥ÉÆmÁå¹AiÀÄA ¸ÁjÃPÀÈvÀ ¥ÉÆmÁå¹AiÀÄA ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï
ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï PÉÆèÃj£ï ¤ÃgÀÄ
to

¥ÀgÀªÀiÁAUÀ£ÉÃmï PÉÆèÃgÉÊqï PÉÆèÃgÉÊqï

DªÀÄè

D¯ÉÆÃa¹: ¥sÁè¸ïÌ£À°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ C¤®ªÀ£ÀÄß C¤® eÁrAiÀÄ°è ªÁAiÀÄÄ«£À ªÉÄîÄäR

t

¸ÁÜ£À¥À®èl¢AzÀ KPÉ ¸ÀAUÀ滸À¨ÉÃPÀÄ? y¸É¯ï D°PÉAiÀÄ PɼÀ vÀÄ¢AiÀÄÄ UÁf£À ¥sÁè¸ïÌ£À vÀ¼ÀPÉÌ
No

¸À«ÄÃ¥À«gÀĪÀAvÉ KPÉ ªÀÄļÀÄV¹qÀ¨ÉÃPÀÄ?

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : «£ÉUÀgï ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®ÄªÉ¥ÀÄr §¼À¹ PÉÆèÃj£ï C¤® vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

C¤®zÀ LzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ eÁrUÀ¼À°è PÉÆèÃj£ï C¤®ªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹. F PɼÀV£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß

ªÀiÁrj.

148
 ZÀlĪÀnPÉ 12.2

ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ «ÃPÀëuÉ wêÀiÁð£À

C¤®eÁrAiÀÄ°è ¸ÀAUÀ滹zÀ w½ ºÀ¹gÀÄ AiÀÄÄPÀÛ ºÀ¼À¢ PÉÆèÃjãï C¤® §tÚ

PÉÆèÃj£ï£À §tÚ UÀªÀĤ¹ ºÉÆA¢zÉ.

PÉÆèÃjãï C¤®«gÀĪÀ ¤Ã° °lä¸ï PÉA¥ÁUÀÄvÀÛzÉ D«ÄèÃAiÀÄ UÀÄtªÀ£ÀÄß

eÁrAiÀÄ°è MzÉÝAiÀiÁzÀ ¤Ã° ºÉÆA¢zÉ.

d
°lä¸ï PÁUÀzÀªÀ£ÀÄß ºÁQj.

he
¤Ãj£À°è ªÀÄļÀÄV¹zÀ UÀįÁ©AiÀÄ ªÀtðgÀ»vÀªÁUÀÄvÀÛzÉ PÉÆèÃjãï£À ZɮĪÉPÁj
zÀ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆèÃjãï C¤® UÀÄt w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.

is
eÁrAiÀÄ°è ºÁQj.
re S
¤Ãj£À°è ªÀÄļÀÄV¸ÀzÀ UÀįÁ©AiÀÄ §tÚ ¨ÉÃUÀ£É ¤Ãj£À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è
B
bl
zÀ¼ÀªÀ£ÀÄß PÉÆèÃjãï C¤®
eÁrAiÀÄ°è ºÁQj.
PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅ¢®è PÉÆèÃj£ïUÉ ZÀ®ÄªÉPÁj UÀÄt
EgÀĪÀÅ¢®è.
be T
pu
K

GjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ªÉÄÃtzÀ ªÀÄAzÀ eÁé¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸À®àªÀÄnÖUÉ zÀºÀ£Á£ÀÆPÀÆ°

§wÛAiÀÄ£ÀÄß PÉÆèÃjãï C¤® ºÉÆUÉAiÉÆA¢UÉ (DzÀgÉ DQìd£ï £ÀµÀÄÖ C®è).
eÁrAiÀÄ°è Ej¹j. GjAiÀÄÄvÀÛzÉ.
©

ªÉÄð£À ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄïÉ, ¤ÃªÀÅ PÉÆèÃjãï£À ¨sËvÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj.

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼ÀÄ :
FUÀ PÉÆèÃj£ï£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
1. EPÀ̼z À À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ GjAiÀÄÄwÛgÄÀ ªÀ ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃè j£ï C¤®«gÀĪÀ eÁrAiÀÄ°è
to

Ej¹j. K£À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ «ÃQë¹¢j? ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï£À §tÚ AiÀiÁªÀÅzÀÄ? F gÁ¸ÁAiÀĤPÀ

¥ÀæwQææAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀt §gɬÄj.
Mg + Cl2 → MgCl2
t

(ªÉÄVßöAiÀÄA) (PÉÆèÃj£ï) (ªÉÄVßöAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï)

No

2. PÉÆèÃj£ï, ©¹AiÀiÁzÀ PÉA¥ÀÄ ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï(gÀAdPÀ)£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹ ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï ¥ÀÉAmÁPÉÆèÃgÉÊqï£ÀÄß

GvÀàwÛªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
2P + 3Cl2 → 2PCl3 [PÉÆèÃj£ï PÀrªÉÄ EzÀÄÝ ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï ºÉZÁÑVzÁÝUÀ]
(¥sÁ¸ÀágÀ¸ï) (PÉÆèÃj£ï) (¥sÁ¸ÀágÀ¸ï mÉæöÊ PÉÆèÃgÉÊqï)

2P + 5Cl2 → 2PCl5 [PÉÆèÃj£À ºÉZÀÄÑ EzÀÄÝ ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ]

(¥sÁ¸ÀágÀ¸ï) (PÉÆèÃj£ï) (¥sÁ¸ÀágÀ¸ï ¥ÉAmÁ PÉÆèÃgÉÊqï)

149
 3. PÉÆèÃj£ï EgÀĪÀ eÁrAiÉƼÀPÉÌ ±ÀĵÀÌ ¸ÀtÚ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ZÀÆgÀ£ÀÄß Ej¹j. K£À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ
«ÃQë¹¢j? eÁrAiÀÄ°è GvÀàwA Û iÀiÁzÀ GvÀà£ßÀ ªÀ£ÄÀ ß ºÉ¸j
À ¹. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgt
À ªÀ£ÄÀ ß §gɬÄj.
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï a£ÀßzÀºÀ¼À¢ §tÚzÀ eÁé¯ÉAiÉÆA¢UÉ ªÉÃUÀªÁV GjAiÀÄÄvÀÛzÉ.
[JZÀÑjPÉ :F ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß eÁUÀgÀÆPÀvÉAiÀiÁV ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ¸ÀªÀÄÄäRzÀ°èAiÉÄà ªÀiÁr]
2Na + Cl2 → 2NaCl
(¸ÉÆÃrAiÀÄA) (PÉÆèÃj£ï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï)

d
4. PÉÆèÃj£ï EgÀĪÀ eÁrAiÀÄ°è ©¹AiÀiÁzÀ C®Æå«Ä¤AiÀĪÀiï ¥ÀÅrAiÀÄ£ÀÄß GzÀÄj¹j. K£À£ÀÄß

he
¤ÃªÀÅ «ÃQë¹¢j? eÁrAiÀÄ°è GvÀàwÛAiÀiÁzÀ GvÀà£ÀߪÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹j. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß
§gɬÄj.

is
2Al + 3Cl2 → 2AlCl3
re S B
bl
(C®Äå«Ä¤AiÀÄA) (PÉÆèÃj£ï) (C®Äå«Ä¤AiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï)

C®Æå«Ä¤AiÀĪÀiï PÀtUÀ¼ÀÄ ZÀĪÀÄÄPÀÄ ¨É¼ÀQ¤AzÀ ¨É¼ÀUÀÄvÀÛªÉ.

be T
pu
5. PÉÆèÃj£ï C¤®ªÀÅ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁzÁUÀ ºÉÊ¥ÀÉÆÃPÉÆèÃgÀ¸ï DªÀÄè GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F
K

ºÉÊ¥ÀÆ
É ÃPÉÆÃè gÀ¸ï DªÀĪ
è ÅÀ £Àªe
À ÁvÀ ¹ÜwAiÀÄ°ègÄÀ ªÀ DQìd£ï CxÀªÁ £ÉøÉAmï (Nascent) DQìd£ï
[O]£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁr ºÉÊqÉÆÃæ PÉÆÃè jPï DªÀĪ
©

è ÁUÀÄvÀz
Û .É (¥Àgª
À iÀ ÁtÄ gÀÆ¥Àz°
À g
è ÄÀ ªÀ DªÀÄd
è £ÀPª
À £
À ÄÀ ß
£ÉøÉAmï DQìd£ï J£ÀÄߪÀgÀÄ) F DQìd£ï CvÀåAvÀ ¥À槮 GvÀ̵ÀðtPÁgÀPÀªÁVzÀÄÝ, PÉÆèÃj£ï
ZÀ®ÄªÉPÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀAzsÀåPÁgÀPÀ CxÀªÁ Qæ«Ä£Á±ÀPÀ UÀÄtªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä PÁgÀtªÁVzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: 19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è d®¸ÀA§A¢ü PÁ¬Ä¯ÉUÀ¼ÁzÀ mÉÊ¥sÁAiÀiïØ, PÁ®gÀ, DªÀıÀAPÉ
ªÀÄvÀÄÛ PÀgÀ¼ÀÄ ¨ÉÃ£É (gastro-enteritis) PÁ¬Ä¯ÉUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætPÁÌV PÉÊUÉÆAqÀ ¤Ãj£À
Qæ«Ä£Á±ÀPÀ QææAiÉÄAiÀÄ°è ¥Àæ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ PÉÆèÃjãï£À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVvÀÄÛ.F PÁ¬Ä¯ÉUÀ½AzÀ
to

¸Á«VÃqÁzÀªÀgÀ ¸ÀASÉå EwºÁ¸ÀzÀ°è AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸Á«VÃqÁzÀªÀgÀ ¸ÀASÉåVAvÀ ºÉZÀÄÑ.

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: ¤Ãj£À°ègÀĪÀ ¸ÀÆPÁëöätÄ fëUÀ¼À£ÀÄß PÉÆèÃjÃ£ï ºÉÆÃUÀ¯Ár¸À§®èzÀÄ.

t

d®¸ÀAUÁæºÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d®ªÁºÀPÀ PÉƼÀªÉUÀ¼À°è ¥ÁaUÀ¼ÀÄ (algae) ªÀÄvÀÄÛ ²°ÃAzsÀæUÀ¼À(slime)

No

¤AiÀÄAvÀætzÀ°è PÉÆèÃjãï£À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. ¤Ãj£À°ègÀĪÀ C£À¥ÉÃQëvÀ £ÉÊmÉÆæÃd£ïAiÀÄÄPÀÛ

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉAiÀÄĪÀ°è PÉÆèÃjÃ£ï ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.

PÀAqÀÄPÉƽî: gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀzÉ ¤ÃgÀ£ÀÄß Qæ«ÄªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀ QææAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß

£ÀqɸÀĪÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
UÀªÀĤ¹ : PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤Ãj£À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄ°è CwAiÀiÁzÀ PÉÆèÃj£ï §¼ÀPÉ ¸ÀÆPÀÛªÀ®è.

150
 G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ:
1. PÉÆèÃj£ï£À£ÀÄß ZÀ®ÄªÉ¥ÀÅrAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
2. ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è PÉÆèÃj£ï£À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
3. PÁUÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ wgÀĽ£À (pulp) PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è PÉÆèÃj£À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
4. UÀȺÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV PÁAiÀÄðUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁV PÉÆèÃj£À£ÀÄß ¤Ãj£À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt QæAiÉÄAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ
ZÀ®ÄªÉPÁgÀPÀ (ªÀtð£Á±ÀPÀ)ªÁV §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
5. ¥Á° «£Éʯï PÉÆèÃgÉÊqï (P.V.C), PÉÆèÃgÉÆà ¥ÀÉÇèÃgÉÆà PÁ§ð£ï£À (C.F.C)GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è

d
PÉÆèÃj£À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.

he
6. QÃl£Á±ÀPU
À ¼ É èÃgÉÊqï (B.H.C), qÉÊ PÉÆèÃgÉÆà qÉʦüãÉʯï mÉöæ ÊPÉÆèÃgÉÆÃFxÉãï
À ÁzÀ ¨É¤ÓÃ£ï ºÉPÁìPÆ
(D.D.T)UÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è PÉÆèÃj£À£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
7. ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ C£ÀéAiÀÄUÀ¼ÀÄ :

is
re S
• EAlæªÉ£À¸ï ¸À¯ÉÊ£ï£À (C©üzsÀªÀĤAiÉƼÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀ G¦à£À zÁæªÀtzÀ) (intravenous
saline solutions) WÀlPÀ G¥ÀÅöàDVgÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
• PÉ Æ è à gÉ Æ Ã¥s Á ªÀ i ïð (chloroform) vÀ A iÀ i ÁjPÉ A iÀ Ä °è PÉ Æ è à j£À £ À Ä ß §¼À ¸ À Ä vÁÛ g É . F
be T

PÉÆèÃgÉÆÃ¥ÀsÁªÀiïð£ÀÄß CjªÀ½PÉAiÀiÁV §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.

pu
K

D¯ÉÆÃa¹ : ±ËZÁ®AiÀÄUÀ¼À°è ZÉ®ÄªÉ ¥ÀÅrAiÀÄ CwAiÀiÁzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À¨ÉÃPÀÄ.

KPÉ?
©

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : PÉÆèÃj£ï C¤®ªÀ£ÀÄß 4000c£À°è ¸ÀÄtÚ (slaked lime)zÀ°è ºÁ¬Ä¹zÁUÀ

ZÉ®ÄªÉ ¥ÀÅr zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
Ca(OH)2 + Cl2 4000C Ca(OCl)2 + H2O
(PÁå°ìAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï) (PÉÆèÃj£ï) (PÁå°ìAiÀĪÀiï DQìPÉÆèÃgÉÊqï) (¤ÃgÀÄ)

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: ªÀtð£Á±ÀPÀ Qææ AiÉÄAiÀÄÄ (bleaching), ¤¢ðµÀÖ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À

to

¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ §mÉÖ, PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA±ÉèövÀ £ÀÆ®Ä, ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀzÀ wgÀĽ£À £ÉʸÀVðPÀ
§tÚªÀ£ÀÄß vÉUÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀªÁVzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ±ÉÊvÀåPÁgÀPÀzÀ°è §¼À¸ÀĪÀ ¹.J¥sï.¹AiÀÄÄ ºÁ¤PÁgÀPÀªÁVzÉ. EzÀÄ KPÉ ºÁ¤PÁgÀPÀ?
t

ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
No

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: 1873gÀ°è r.r.nAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¥ÀæxÀªÀĨÁjUÉ vÀAiÀiÁj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ JgÀqÀ£ÉÃ

ªÀiÁºÁ AiÀÄÄzÀÞªÁUÀĪÀ vÀ£ÀPÀ (1939-45) CzÀ£ÀÄß Qæ«Ä£Á±ÀPÀªÁV §¼À¹gÀ°®è.
r.r.nUÉ gÉÆÃUÀPÁgÀPÀ QÃlUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®Äè ª À ¸ÁªÀi Á xÀåð«zÉAi É ÄAzÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ
DgÉÆÃUÁå¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CjvÁUÀ CªÀgÀÄ C£ÀAzÀ¥ÀgÀªÀ±ÀgÁVzÀÝgÀÄ. gÉÊvÀgÀÆ PÀÆqÀ r.r.nAiÀÄ
PÀÄjvÁV GzÉéÃUÀPÉƼÀUÁVzÀÝgÀÄ. gÉÊvÀgÀÄ CªÀgÀ ¨É¼ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ªÀiÁqÀvÀPÀÌ ºÀ®ªÀÅ QÃlUÀ¼À£ÀÄß
£Á±ÀªÀiÁqÀ§®èzÉAzÀÄ w½¢zÀÝgÀÄ. 1950gÀ CAvÀåzÀ°è ºÀ®ªÀÅ gÉÊvÀgÀÄ CªÀgÀ PÀȶ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨sÁj
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è r.r.nAiÀÄ£ÀÄß ¹A¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ §ºÀÄvÉÃPÀ QÃlUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®UÉƽ¹zÀÝgÀÄ.
ªÀiÁ£ÀªÀgÀ fêÀ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É r.r.n. zÀĵÀàjuÁªÀÄ GAmÁUÀĪÀÅzÀÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV zÀÈrüÃPÀj¸À®ànÖzÉ.
(ºÉaÑ£À ªÀiÁ»wUÁV 2£Éà CzsÁåAiÀĪÀ£ÀÄß £ÉÆÃrj)

151
 ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï - vÀAiÀiÁjPÉ, UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ:
ªÉÆmÉÖAiÀÄ ¯ÉÆüÉ, ºÀÆPÉÆøÀÄ, ªÀÄÆ®AV, FgÀÄ½î ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀÄî½îUÀ¼À°è ¸À®ágï (UÀAzsÀPÀ) EzÉ. £ÀªÀÄä
PÀÆzÀ®Ä, GUÀÄgÀÄ, ZÀªÀÄðUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ UÀAzsÀPÀ«zÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄmÁÖUÀ «²µÀÖ jÃwAiÀÄ ªÁ¸À£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃªÀÅ C£ÀĨsÀ«¸ÀÄwÛÃj. F «avÀæ ªÁ¸À£ÉAiÀÄÄ ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À GAmÁUÀÄ«PɬÄAzÁV §A¢gÀÄvÀÛzÉ.
FUÀ £ÁªÀÅ ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À PÀÄjvÁV ºÉaÑ£À ªÀiÁºÀw w½AiÉÆÃt.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : vÁªÀÄæzÀ ¥ÉÊgÉÊmïì, ¹£ÀߨÁgïUÀ½AzÀ vÁªÀÄæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁzÀgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß GzÀÞj¸ÀĪÁUÀ

d
¸À®ágïqÉÊDPÉìöÊqï ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉmÉÆæðAiÀĪÀiï£À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀtzÀ®Æè ¸ÀºÀ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï
©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. GµÀÚ«zÀÄåvï ¸ÁܪÀgÀzÀ°è §¼À¸À¯ÁzÀ PÀ°èzÀÝ°¤AzÀ®Æ, eÁ鮪ÀÄÄTAiÀÄ

he
¸ÉÆáÃl¢AzÀ®Æ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï£À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É: 1774gÀ°è ¦æøÉÖ÷è(Priestley) ¥À槮 ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß

is
re S
¥ÁzÀgÀ¸ÀzÉÆA¢UÉ PÁ¬Ä¹ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ‘«næAiÉÆðPï
DªÀÄè UÁ½ ’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. DzÀgÉ ¯ÉªÉÇùAiÀÄgï (Lavoisier) F C¤®ªÀ£ÀÄß ¸À®ágïAiÀÄÄPÀÛ
B
bl
DPÉìöÊqï JAzÀÄ ¸Á¢ü¹zÀgÀÄ.
be T
pu
FUÀ £ÁªÀÅö ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï C£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀÀ «zsÁ£ÀzÀ PÀÄjvÁV PÀ°AiÉÆÃt.
K

1. C£ÉÃPÀ R¤dUÀ¼° À è ¸À®ágï EzÉ. ¥ÁzÀg¸

À z
À À ¸À¯áÉöÊqï CAvÀºÀ R¤dUÀ¼° À è MAzÁVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
EzÀ£ÀÄß ¹£ÀߨÁgï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. UÁ½AiÀÄ ¸Á¤zsÀåzÀ°è ¸À¯ÉáöÊqï C¢gÀ£ÀÄß zÀ»¹zÁUÀ ¸À®ágï
©

qÉÊDPÉìöÊqï MAzÀÄ G¥ÀGvÀà£ÀߪÁV zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

HgS + O2 → Hg +
SO2
(¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ ¸À¯ÉáöÊqï) (DQìd£ï) (¥ÁzÀgÀ¸À) (¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï)

¸ÀvÀÄ«£À ¨ÉèAqï¤AzÀ ¸ÀvÀĪÀ£ÀÄß GzÀÞgÀtªÀiÁqÀĪÁUÀ (extract), ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï MAzÀÄ

2.
G¥ÀGvÀà£ÀߪÁV GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
2ZnS + 3O2 → 2ZnO + 2SO2
to

(¸ÀvÀÄ«£À ¸À¯ÉáöÊqï) (DQìd£ï) (¸ÀvÀÄ«£À DPÉìöÊqï) (¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï)

3. FUÀ £ÁªÀÅ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ UÀÄtUÀ¼À
t
No

PÀÄjvÁV w½AiÉÆÃt. ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è vÁªÀÄæzÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁjÃPÀÈvÀ
¸À®ÆájPï DªÀÄè §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.

vÁªÀÄæzÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁjÃPÀÈvÀ ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄèzÉÆA¢UÉ PÁ¬Ä¹zÁUÀ vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï,

¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
Cu + 2 H2SO4 PÁ¹zÁUÀ CuSO4 + SO2 + 2 H2O
(vÁªÀÄæ) (¸À®ÆájPï DªÀÄè) (vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï) (¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ)

152
 avÀæ 12.3 «ÃQë¹. ¤ªÀÄä ¸ÀéAvÀ ±À§ÝzÀ°è ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼À eÉÆÃqÀuÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¹. y¸À¯ï D°PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀðªÀÄ £Á¼À
C¼ÀªÀr¹gÀĪÀ qÀÄAqÀÄ vÀ¼ÀzÀ ¥sÁè¸ïÌ£À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5g vÁªÀÄæzÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀ£ÀÄß
DzsÁgÀPÉÌ eÉÆÃr¹. y¸À¯ï D°PÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 100mL £ÀµÀÄÖ ¸ÁjÃPÀÈvÀ ¸À®ÆájPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß
¸ÉÃj¹. ¥sÁè¸ïÌ C£ÀÄß PÁ¬Ä¹. GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁzÀ C¤®ªÀ£ÀÄß ±ÀĵÀÌUÉƽ¸À®Ä ¸ÁjÃPÀÈvÀ ¸À®ÆájPï DªÀÄèzÀ
eÁrAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÁ¬Ä¹. ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï C¤®ªÀ£ÀÄß C¤® eÁrAiÀÄ°è ªÁAiÀÄÄ«£À ªÉÄîÄäR
¸ÁÜ£À¥À®èl¢AzÀ ¸ÀAUÀ滹.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 12.3 ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À vÀAiÀiÁjPÉ

¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ «zsÁ£ÀzÀ
©

ªÀÄÆ®PÀªÀÇ vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÀPÉÌ ¤ÃªÀÅ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¸À¯ÉáöÊmï£À ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî.

F ºÀgÀ½£À ªÉÄÃ¯É ¤ÃªÀÅ ¸ÁgÀjPÀÛ ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄè CxÀªÁ ¸ÁgÀjPÀÛ ¸À®Æá÷åjPï CªÀÄèªÀ£ÀÄß
ºÁQj. F GzÉÝñÀPÁÌV ¤ÃªÀÅ F ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹zÀ ¸À®PÀgu À U
É ¼
À À eÉÆÃqÀuÁ ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß §¼À¹j.
Na2SO3 + 2 HCI 2NaCl + H2O + SO2
(¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¸À¯áÉöÊÃmï) (¸ÁgÀjPÀÛ ºÉÊqÉÆÃæ PÉÆÃè jPï) (¸ÉÆÃrAiÀĪÀiïPÉÆèÃgÉÊqï) (¤ÃgÀÄ) (¸À®ágï qÉÊDPÉìöåqï)
to

JgÀqÄÀ C¤® eÁrAiÀÄ°è ¸À®ágï qÉÊDPÉöì Êqï£ÀÄß ¸ÀAUÀ»

æ ¹j ªÀÄvÀÄÛ F PɼV
À £À ZÀlĪÀnPÉU¼
À £
À ÄÀ ß
ªÀiÁrj.
ZÀlĪÀnPÉ 12.3
t
No

ZÀlĪÀnPÉ «ÃPÀëuÉ wêÀiÁð£À

¸À®á g ï qÉÊDPÉì ö Êqï EgÀĪÀ C¤® eÁé¯É zÀºÀ£Á£ÀÄPÀÆ° C®è
eÁrAiÀÄ°è GjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ªÉÄÃtzÀ £ÀA¢ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ
§wÛAiÀÄ£ÀÄß E½¹j.
CzsÁðA±À ¤ÃgÀÄ vÀÄA©zÀ 400 ml ¤Ã° °lä¸ï zÁæªÀtªÀÅ
©ÃPÀj£À°è ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß LzÀÄ PÉA¥ÁUÀÄvÀÛzÉ D«ÄèÃAiÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ
¤«ÄµÀUÀ¼À ªÀgÉUÉ ºÁ¬Ä¹j. MzÉÝAiÀiÁzÀ
¤Ã° °lä¸ï PÁUÀzÀªÀ£ÀÄß ©ÃPÀj£À°ègÀĪÀ
¤Ãj£À°è ªÀÄļÀÄV¹.
153
 ªÉÄð£À «ÃPÀëuÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj. ¸À®ágï
qÉÊDPÉìöÊqï ªÀtðgÀ»vÀªÁVzÀÄÝ WÁlÄ ªÁ¸À£É¬ÄAzÀ PÀÆrgÀĪÀÅzÀjAzÀ £ÉÃgÀªÁV ªÁ¸À£É
vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÁgÀzÀÄ.
ZÀlĪÀnPÉ 12.4
MAzÀÄ ZÀªÀÄZÀzÀ°è ¸À®ágÀ£ÀÄß PÁ¬Ä¹j. MzÉÝAiÀiÁzÀ ¤Ã° °lä¸ï PÁUÀzÀªÀ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ
C¤®zÀ ¸ÀA¥ÀPÀðPÉÌ vÀ¤ßj. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¸ÀÄ«j?

d
FUÀ £ÁªÀÅ ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À ªÉÄÃ¯É ¤ÃgÀÄ, ªÉÄVßòAiÀĪÀiï, vÉêÁA±ÀUÀ¼À ªÀvÀð£ÉAiÀÄ

he
§UÉÎ PÀ°AiÉÆÃt.
1. ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹ ¸À®Æá÷ågÀ¸ï DªÀÄèªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
SO2 + H2O → H2SO3

is
re S
(¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (¸À®ÆáöågÀ¸ï DªÀÄè)
B
bl
DªÀÄè ªÀÄ¼É : ªÁvÁªÀgÀtzÀ°ègÀĪÀ ¤Ãj£À CtÄUÀ¼ÀÄ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹ DªÀÄè
ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F DªÀÄè ªÀļÉAiÀÄÄ ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ, «UÀæºÀUÀ¼ÀÄ, PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß
be T
pu
PÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. F DªÀÄè ªÀļÉAiÀÄÄ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¸ÀåUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÉÄïÉ
K

zÀĵÀàjuÁªÀĪÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è£À ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ ºÉaÑ£À ¸À®ágï

qÉÊ DPÉìöÊqï C£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
©

PÀAqÀÄPÉƽî : ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ ¸À®Æá÷ågÀ¸ï DªÀÄèèUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÉãÀÄ?

ªÀÄÆgÀÄ C¤® eÁrAiÀÄ°è ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß ¸ÀAUÀ»

æ ¹j. ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï£À UÀÄtUÀ¼£
À ÄÀ ß
w½AiÀÄ®Ä F PɼÀV£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrj.
ZÀlĪÀnPÉ 12.5
to

ZÀlĪÀnPÉ «ÃPÀëuÉ wêÀiÁð£À

1. ¤Ãj£À°è ªÀÄļÀÄV¹zÀ PÉ®ªÀÅ UÀįÁ©AiÀÄ §tÚ PÀ¼ÉzÀÄ ZɮĪÉPÁgÀPÀªÁV
t

zÀ ¼ À U À ¼ À £ À Ä ß ¸À ® ágï qÉ Ê DPÉ ì ö ÊqïEgÀ Ä ªÀ PÉƼÀÄîvÀÛzÉ ªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ

No

C¤® eÁrAiÀÄ°è Ej¹j.

2. eÁrAiÀÄ°ègÀĪÀ UÀįÁ©AiÀÄ zÀ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB §tÚªÀ£ÀÄß ZɮĪÉPÁgÀPÀ
eÁr¬ÄAzÀ vÉUÉzÀÄ UÁ½AiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°èr ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ ªÀvÀð£É vÁvÁÌ°PÀ

3. ¤Ãj£À ° è ªÀ Ä Ä¼À Ä V¸À z À UÀ Ä ¯Á©AiÀ Ä K£ÀÆ §zÀ¯ÁªÀuÉ ±ÀĵÀÌ ¸À®ágï

zÀ ¼ À U À ¼ À £ À Ä ß ¸À ® ágï qÉ Ê DPÉ ì ö Êqï EgÀ Ä ªÀ E®è qÉÊDPÉìöÊqï
E£É Æ ßAzÀ Ä C¤® eÁrAiÀ Ä °è Ej¹j. ZɮĪÉPÁgÀPÀ C®è

154
 1. ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï C¥ÀPÀµÀðt «zsÁ£À¢AzÀ ZÀ®ÄªÉPÁgÀPÀ ªÀvÀð£É vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ EzÀÄ
vÁvÁÌ°PÀ.
2. GjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ªÉÄVßòAiÀĪÀiï vÀAwAiÀÄ£ÀÄß ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqïEgÀĪÀ C¤® eÁrAiÀÄ°è
Ej¹j. ¤ÃªÀÅ K£À£ÄÀ ß «ÃQë¹¢j? GvÀàwÛAiÀiÁzÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛª¸
À ÄÀ Û AiÀiÁªÀÅzÀÄ? ¸À«ÄÃPÀgt
À ªÀ£ÄÀ ß
¥ÀÇtðUÉƽ¹j.
ªÉÄVßòAiÀĪÀiï vÀAwAiÀÄÄ GjAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÀAvÉ, ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï¤AzÀ
¸À®ágï£ÀÄß ¸ÁÜ£À¥À®èn¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¸À®ágï eÁrUÉ CAnPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

d
2Mg + SO2 → 2MgO + S

he
(ªÉÄVßöAiÀÄA) (¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï) (ªÉÄVßöAiÀĪÀiï DPÉìöÊqï) (¸À®ágï)

D¯ÉÆÃa¹ : ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï zÀºÀåªÀÇ C®è(GjAiÀÄĪÀÅ¢®è) ªÀÄvÀÄÛ zÀºÀ£Á£ÀÆPÀÆ°AiÀÄÄ C®è

is
re S
(GjAiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀÅ¢®è) . ºÁUÁzÀgÉ ªÉÄUÉßòAiÀĪÀiï vÀAw ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqïEgÀĪÀ
C¤® eÁrAiÀÄ°è ºÉÃUÉ GjAiÀÄÄvÀÛzÉ?
B
bl
¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
be T

1. ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄz è À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ¸À®ágï qÉÊDPÉöì ÊqÀ£ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛg.É ªÀiÁdðPÀ, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ

pu
UÉƧâgÀ, OµÀzsÀUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è F ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛªÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
K

2. ¨ÁåQÖÃjAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²°ÃAzÀæUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï ¸ÀÜVvÀUÉƽ¸À§®èzÀÄ. ºÁUÁV

EzÀ£ÀÄß DºÁgÀzÀ ¸ÀAUÀæºÀAiÉÆÃUÀå PÁ® ºÉaѸÀ®Ä §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
©

3. ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ PÁSÁð£ÉUÀ¼À°è ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ §tÚªÀ£ÀÄß vÉUÉAiÀÄ®Ä ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.

4. Mt ºÀtÄÚUÀ¼À §tÚ ªÀiÁ¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß (decolourisation) vÀqÉUÀlÖ®Ä ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqÀ£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀgÀÄ
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï ªÉÆzÀ®Ä GvÀ̵Àðt ºÉÆA¢ ¸À®ágï mÉæöÊDPÉìöÊqï DUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ
¤Ãj£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹ ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄèªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄèzÉÆA¢UÉ CªÉÆäAiÀÄ ªÀwð¹
to

CªÉÆäAiÀĪÀiï ¸À¯ÉáÃmï GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀi gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À°è MAzÀÄ.

¸À®ÆáöåjPï DªÀÄèªÀÅ ««zsÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è §¼À¸ÀĪÀ MAzÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ PÉÊUÁjPÁ

t

GvÀà£ÀߪÁVzÉ,
No

¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¨ÉÊ PÁ¨ÉÆðãÉÃmï (CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁ)

PÉ®ªÀÅ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÀª£ À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß
¤ÃªÀÅ PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ. ««zsÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÀª£ À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ
ªÉÊeÁÕ¤PÀ »£Àß¯É K£ÀÄ? FUÀ £ÁªÀÅ CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÀ PÀÄjvÀÄ ºÉa£ Ñ À ªÀiÁ»w w½AiÉÆÃt.
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÁ¨ÉÆðãÉÃmï£À ¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛ zÁæªÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqÀ£ÀÄß
ºÁ¬Ä¹ CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀgÀÄ.
Na2CO3
+ CO2 H2O
+ → 2NaHCO3
(¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÁ¨ÉÆðãÉÃmï) (PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¨ÉÊPÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï)

155
 ZÀlĪÀnPÉ 12.6
• mÉç¯ï ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ SÁ° ¨Ál°AiÀÄ£ÀÄß ElÄÖ CzÀgÀ ªÀÄÄZÀѼÀªÀ£ÀÄß vÉUɬÄj. eÁUÀævɬÄAzÀ
JgÀqÀÄ ZÀªÀÄZÀ «£ÉUÀgï£ÀÄß ¨Ál°AiÉƼÀPÉÌ ºÁQ.
• §®Æ£ï£ÉƼÀPÉÌ E£ÉÆßAzÀÄ ZÀªÀÄZÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ MAzÀÄ ZÀªÀÄZÀ CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁªÀ£ÀÄß ºÁQ.
• CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁ ZÉ®èzÀAvÉ §®Æ¤£À ¨ÁAiÀÄ£ÀÄß ¨Ál°AiÀÄ ¨Á¬ÄUÉ J¼ÉzÀÄ ºÁQj.
• §®Æ¤£ÉƼÀVgÀĪÀ CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁªÀ£ÄÀ ß ¨Ál°AiÉƼÀVgÀĪÀ «£ÉUg
À ï ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀAvÉ §®Æ£À£ÄÀ ß
JwÛ »r¬Äj. PÁzÀÄ £ÉÆÃrj.

d
• ¨Ál°AiÉƼÀUÉ K£ÁUÀÄwÛzÉ ?

he
• §®Æ£ï K£ÁUÀÄwÛzÉ ? KPÉ?
ZÀlĪÀnPÉ 12.7

is
re S
F PɼÀV£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À zÁæªÀtªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹.
B
bl
ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ, PÁå°ìAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï, °A¨É ºÀtÂÚ£À gÀ¸À, ZÀ®ÄªÉ ¥ÀÄr, «£ÉUÀgï,
ªÀiÁdðPÀ, ¨ÉÃQAUï ¸ÉÆÃqÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃqÁ ¤ÃgÀÄ.
be T
pu
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ªÁZï UÁè¸ïUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÉÄð£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À zÁæªÀtzÀ ºÀ¤AiÀÄ£ÀÄß
K

ºÁQ ¤Ã° ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÅ °lä¸ï §¼À¹ ¥ÀjÃQë¹.

©

K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? KPÉ?
ZÀlĪÀnPÉ 12.8
• MAzÀÄ ZÀªÀÄZÀ CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀgÀ §tÚ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËvÀ¹Üw UÀªÀĤ¹.
• ¤Ã° ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÅ °lä¸ï PÁUÀzª
À £
À ÄÀ ß CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁ zÁæªt
À zÀ°è ªÀÄļÀÄV¹j. K£ÁUÀÄvÀz
Û ?É
¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß w½zÀÄPÉÆArj?
to

• ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ½î ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß PÁ¬Ä¹. ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ

C¤®ªÀ£ÀÄß ¸ÀÄtÚzÀ w½ ¤Ãj£À°è ºÁ¬Ä¹. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¹¢j? D C¤®zÀ
ºÉ¸ÀgÉãÀÄ?
t

• ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°ègÀĪÀ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÁ¨ÉÆðãÉÃmï£À ªÉÄÃ¯É °A¨ÉºÀtÂÚ£À gÀ¸À ºÁQzÀgÉ

No

K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? GvÀàwÛAiÀiÁzÀ C¤®ªÀ£ÀÄß ¸ÀÄtÚzÀ w½ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®PÀ ºÁ¬Ä¹.

K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?
ªÉÄð£À ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁzÀ PÉ®ªÀÅ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
¸ÉÆÃqÁzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
* ¨ÉÃPÀjAiÀĪÀgÀÄ ¨ÉÃPÀj wArUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÁUÀ CqÀÄUɸÉÆÃqÁAiÀÄÄPÀÛ ¨ÉÃQAUï ¥ÀÅrAiÀÄ£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
* ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÁ¨ÉÆðãÉÃl£ÀÄß doÀgÁªÀÄèvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀĪÀ OµÀzsÀUÀ¼À°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.

156
 * EzÀ£ÀÄß ¸ËªÀÄå ¸ÀàZÀÒPÁgÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛªÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
* ¸ÉÆÃqÁ ¤Ãj£À (Sodawater) vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
¸Á§Æ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁdðPÀUÀ¼ÀÄ
zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è ¸Á§Æ¤£À G¥ÀAiÉÆÃUÀ £ÀªÀÄUÉ®è ¥ÀjZÀAiÀÄ«zÉ. ¸ÀéZÀÒvÉAiÀÄÄ
MAzÀÄ M¼ÉîAiÀÄ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ C¨sÁå¸ÀªÁVzÉ. ¤ªÀÄUÉ ««zsÀ ¸ÀéZÀÒvÁ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁzÀ ±ÁA¥ÀÇ, §mÉÖ
MUÉAiÀÄĪÀ ¸Á§Æ£ÀÄ, ¸ÁߣÀzÀ ¸Á§Æ£ÀÄUÀ¼(À toilet soap) ¥ÀjZÀAiÀÄ«zÉ. ¥Áæt PÉƧÄâ
CxÀªÁ ¸À¸Àåd£Àå vÉÊ®¢AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ ¸ÀéZÀÒPÁgÀPÀªÀ£ÀÄß ¸Á§Æ£ÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀÉmÉÆæðAiÀĪÀiï

d
GvÀà£Àß G¥ÀAiÉÆÃV¹ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁzÀ ¸ÀéZÀÒPÁgÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁdðPÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸Á§Æ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

he
ªÀiÁdðPÀU¼ À £
À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¹ UÀq¸
À ÄÀ ¤Ãj£À°è §mÉÖAiÀÄ£ÀÄß vÉƼɬÄj. AiÀiÁªÀ ªÀåvÁå¸Àª£
À ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ
UÀªÀĤ¸ÀÄ«j? UÀqÀ¸ÀÄ ¤Ãj£À°è ¸Á§Æ£ÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV £ÉÆgÉ PÉÆqÀĪÀÅ¢®è KPÉ? ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è
««zsÀ jÃwAiÀÄ ¸Á§Æ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¹UÀÄwÛªÉ.FUÀ £ÁªÀÅ ¸Á§Æ£ÀÄ, ªÀiÁdðPÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀª æ À ¸Á§Æ£ÀÄUÀ¼À

is
re S
vÀAiÀiÁjPÉ §UÉÎ w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt.
B
bl
ªÀiÁdðPÀªÀ£ÀÄß ¸Á§Æ£ÀÄ C®èzÀ ¸Á§Æ£ÀÄ JAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ?
be T

¸ÀéZÀÑvÁ UÀÄtzÀ°è ªÀiÁdðPÀªÀÅ ¸Á§Æ¤£À jÃw ªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ªÀiÁdðPÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå

pu
¸Á§Æ¤£À°ègÀĪÀAvÉ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¹ÖAiÀÄgÉÃmï C£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀÅ¢®è.
K

EA¢UÀÆ UÀÄrPÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è ¸Á§Æ£À£ÀÄß PÉl¯ï «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛgÀĪÀgÀÄ.

©

JuÉÚ, ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï CxÀªÁ ¥ÉÇmÁå¹AiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå G¥Àà£ÀÄß

¸Á§Æ£ÀÄ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛªÁV §¼À¸ÀÄwÛzÁÝgÉ.
PÉl¯ï£ÉƼÀVgÀĪÀ GµÉÆÚÃvÀà£Àß ¸ÀÄgÀĽAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹, PÉl¯ï£ÉƼÀUÉ EgÀĪÀ
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ©â£À «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß PÀÄ¢¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F «Ä±Àæt PÀÄ¢zÁUÀ,
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹zÀAvÉ zÀæªÀå «Ä±Àæt zÀ¥ÀàªÁUÀÄvÁÛ ¸Á§Æ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
Vè¸Àj£ï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. Vè¸Àj£ï¤AzÀ ¸Á§Æ£À£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸À®Ä G¥Àà£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

DUÀ PÉl¯ï£À ªÉÄïÁãUÀzÀ°è ¸Á§Æ¤£À ¥ÀzÀgÀªÀÅ GAmÁzÀgÉ vÀ¼ÀzÀ°è Vè¸Àj£ï ¸ÀAUÀæºÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

PÉl¯ï£À vÀ¼À¢AzÀ Vè¸Àj£À£ÀÄß ºÉÆgÀ vÉUÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ¸Á§Æ£À£ÀÄß PÉl°£À ªÉÄïÁãUÀ¢AzÀ
ºÉÆgÀvÉUÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ. £ÀAvÀgÀ ¸Á§Æ£À£ÀÄß vÀtÚUÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
t

JuÉÚ/PÉƧÄâ + ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï → ¸Á§Æ£ÀÄ + Vè¸Àj£ï

No

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: Vè¸ÀgÁ¯ï JA§ÄzÀÄ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÉƼÀÄîªÀ ¹» gÀÄaAiÀÄļÀî ªÀÄAzÀ zÀæªÀ. EzÀ£ÀÄß
¸ÉÆáÃlPÀUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ¥Áè¹ÖPïUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ OµÀzÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 12.9
¸Á§Æ£ÀÄ vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¤ªÀÄUÉ D¸ÀQÛ EzÉæAiÉÄÃ? ºÁUÁzÀgÉ 30 mL ¸À¸Àåd£Àå vÉÊ®ªÀ£ÀÄß
MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è vÉUz É ÄÀ PÉƽî. 100 mL ¤ÃgÀÄ EgÀĪÀ E£ÉÆßAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è 20g ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï
ºÉÊqÁæPÉìöÊqÀ£ÀÄß «°Ã£ÀUÉƽ¹ EzÀjAzÀ 60 mL ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï zÁæªÀtªÀ£ÀÄß

157
 vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ 30mL JuÉÚUÉ ¸ÉÃj¹. F «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß PÀÄ¢AiÀÄĪÀ vÀ£ÀPÀ ¤zsÁ£ÀªÁV PÁ¬Ä¹,
15 -20 ¤«ÄµÀzÀªÀgÉUÉ PÀÄ¢¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5g £ÀµÀÄÖ G¥Àà£ÀÄß «Ä±ÀætPÉÌ ¸ÉÃj¹, PÀzÀrj.
¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¹¢j? ©ÃPÀj¤AzÀ ¸Á§Æ£À£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUɬÄj ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß mÉæãÀ°è ºÀgÀrj
ºÁUÀÆ MtV¹j. FUÀ ¸Á§Æ£ÀÄ §¼ÀPÉUÉ ¹zÀÞªÁ¬ÄvÀÄ.
MAzÀ£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è dªÀÄð¤AiÀÄÄ ¸Á§Æ£ÀÄ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ PÉÆ©â£À C¨sÁªÀ
GAmÁzÀÄzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÀiÁdðPÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¹vÀÄ. FUÀ £ÁªÀÅ ªÀiÁdðPÀªÀ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀzÀ §UÉÎ w½AiÉÆÃt. ¥ÀÉmÉÆæðAiÀĪÀiï¤AzÀ ¥ÀqÉzÀ GzÀÝ ¸ÀgÀ¥ÀtÂAiÀÄ
ºÉÊqÉÆæÃPÁ§ð£À£ÀÄß ¸ÁgÀAiÀÄÄvÀ ¸À®Æá÷åjPï DªÀÄèzÉÆA¢UÉ ªÀwð¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

d
D£ÀAvÀgÀ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï£ÉÆA¢UÉ vÀl¹ÜÃPÀj¸ÀĪÀgÀÄ. DUÀ GAmÁUÀĪÀ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï

he
®ªÀtªÉà ªÀiÁdðPÀ.
D¯ÉÆÃa¹ : CwAiÀiÁV ªÀiÁdðPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ d®ªÀiÁ°£ÀåPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉ?

is
re S
EAzÀÄ zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è zÀæªÀ ¸Á§Æ£À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. FUÀ £ÁªÀÅ zÀæªÀ
¸Á§Æ¤£À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸ÉÆÃt. JuÉÚ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇmÁ²AiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß
B
bl
PÁ¬Ä¹j ªÀÄvÀÄÛ ZÉ£ÁßV PÀzr À j. ¸Á§Æ£ÁV ¥ÀjªÀvð É AqÁUÀ CzÀÄ eɯï (Gel) ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß
À £ÉUÆ
be T

ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. £ÀAvÀgÀ CzÀPÉÌ ¨sÀnÖ E½¹zÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ C£ÀAvÀgÀ ZÉ£ÁßV PÀzÀrj. ¸Àé®à ¸ÀÄUÀAzsÀ
pu
zÀæªÀåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹j. FUÀ zÀæªÀ ¸Á§Æ£ÀÄ §¼ÀPÉUÉ ¹zÀÞªÁ¬ÄvÀÄ.
K

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
©

• £ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼ÀÄ

• PÉÆèÃj£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ágï ºÉÆA¢gÀĪÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ
• ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è PÉÆèÃj£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï vÀAiÀiÁjPÉ
• PÉÆèÃj£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï£À UÀÄtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
• CqÀÄUÉ ¸ÉÆÃqÁzÀ vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
• ¸Á§Æ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁdðPÀUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ

t
No

GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹
1. ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è EªÀÅUÀ¼À ªÀvÀð£É¬ÄAzÀ PÉÆèÃj£À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀgÀÄ
J. Zn ªÀÄvÀÄÛ HCl ¹. MnO2 ªÀÄvÀÄÛ HCl
©. CaCO3 ªÀÄvÀÄÛ HCl r. Pb(NO3)2 ªÀÄvÀÄÛ HCl
2. ¸Á§Æ¤£À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ JuÉÚAiÀÄ ªÀÄÄRå ªÀÄÆ®UÀ¼ÉAzÀgÉ
J. ¥ÉmÉÆæðAiÀĪÀiï GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ ©. PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃPï
¹. ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ r. ¸Á§Æ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁdðPÀUÀ¼ÀÄ
158
 II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
1. MnO2 + 4HCl → MnCl2 + _________+ ___________ .
2. ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï£À ¸ÁªÀiÁ£Àå ºÉ¸ÀgÀÄ _______________ .
3. ¨ÉÃQAUï ¸ÉÆÃqÁzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ºÉ¸ÀgÀÄ _________________ .

III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹

d
1. ªÁAiÀÄÄ«£À ªÉÄîÄäR ¸ÁÜ£À¥À®èl¢AzÀ ±ÀĵÀÌ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄzÀÞ PÉÆèÃj£ï C¤®ªÀ£ÀÄß
¸ÀAUÀ滸ÀÄvÁÛgÉ. PÁgÀt PÉÆr.

he
2. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è §¼À¹zÀ PÉÆèÃj£ïAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹j.
1. CgɪÀ½PÉAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ

is
re S
2. ±ÉÊvÀåPÁgÀPÀzÀ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ
B

bl
3. ¸ÉÆÃAPÀÄ ¤ªÁgÀPÀªÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ
be T

4. ¦.«.¹ ¥ÉÊ¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ

pu
5. UÁ½AiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀðPÉÌ vÀAzÁUÀ PÉÆèÃj£À£ÀÄß ©qÀÄUÀqɪÀiÁqÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ.
K

3. PÉÆèÃj£ï£À £Á®ÄÌ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj

©

4. ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À®Ä DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀ ¯ÉÆúÀ

ªÀÄvÀÄÛ DªÀÄèªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
5. ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁzÁUÀ GAmÁUÀĪÀ DªÀÄèªÀ£ÀÄß
ºÉ¸Àj¹j.
6. ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï£À JgÀqÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
to

7. ¸Á§Æ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁdðPÀUÀ½VgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ ªÀåvÁå¸À w½¹.

8. PÉÊUÁjPÉUÀ¼À°è ªÀiÁdðPÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛgÉ?
9. ¸ÀéZÀÒvÁ PÁAiÀÄðzÀ°è ªÀiÁdðPÀªÀÅ ¸Á§Æ¤VAvÀ GvÀÛªÀÄ KPÉ?
t
No

PÁAiÀÄðAiÉÆÃd£É :
¤ÃgÀ£ÀÄß ±ÀÄ¢ÞÃPÀj¸ÀĪÀ ¸ÁܪÀgÀPÉÌ ¨sÉÃn PÉÆlÄÖÖ, ¤Ãj£À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀtzÀÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.



159