Rapportage TIP Lansingerland

Raadpleging 7
17 december 2018

1
Inhoudsopgave
1. Samenvatting 3
2. Rechte tellingen 5
Geloof, religie en overtuiging 5
Geloof en politiek 22
Geloof en maatschappij 24
Geloof en individualisering 27
3. Onderzoeksverantwoording 29
Toponderzoek 30

2
1. Samenvatting
Op vraag "1 Wat is uw religieuze overtuiging?" antwoordt 35% van de respondenten: "Christelijk".

Op vraag "1.1 Hoe vaak bezoekt u een gebedshuis?" antwoordt 33% van de respondenten:
"Wekelijks".

Op vraag "1.1.1 Welke antwoord is voor u het meest van toepassing? Ik zou vaker naar de
gebedshuis gaan als:" antwoordt 47% van de respondenten: "Weet niet".

Op vraag "1.2 Hoe vaak bidt u?" antwoordt 32% van de respondenten: "Meerdere keren per dag".

Op stelling 1.3 Ik geloof in God/het goddelijke als: antwoordt "63%" van de respondenten: 1.3 Ik
geloof in God/het goddelijke als: “Vader, Zoon en Heilige Geest”.

Op stelling 1.4 Een belangrijke leermeester in mijn religieuze overtuiging is: antwoordt "74%" van de
respondenten: 1.4 Een belangrijke leermeester in mijn religieuze overtuiging is: “Jezus”.

Bij stelling 1.5 Uitingen van mijn (religieuze) overtuiging zijn voor mij: is het meest gekozen antwoord
(69%): "Bidden".

Op vraag "1.6 Welke zin rondom geloof, religie en overtuiging is voor u het meest van toepassing als
u kijkt naar hoe u aan uw geloof bent gekomen?" antwoordt 85% van de respondenten: "Ik ben
gelovig opgevoed".

Op stelling 2 “In Lansingerland gaan mensen met verschillende religieuze overtuigingen op een goede
manier met elkaar om” antwoordt 45% van de respondenten: "(zeer) mee eens". 10% van de
respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens". Het meest gekozen antwoord (40%) is: "Mee eens".

Op vraag "3 Wat is volgens u de oplossing zodat gebedshuizen in Lansingerland in de toekomst

kunnen blijven functioneren?" is het meest gekozen antwoord (40%): "De indeling van het
gebedshuis veranderen waardoor andere activiteiten mogelijk zijn".

Op vraag "3.1 Hoe zou de bestemming eruit moeten zien in uw dorp of wijk?" is het meest gekozen
antwoord (65%): "Gemeenschapshuis".

Op vraag "3.2 Zijn er bestemmingen die u absoluut niet vindt kunnen in een gebedshuis?" antwoordt
36% van de respondenten: "Weet niet".

Op stelling 4 “Gebedshuizen leveren een positieve bijdrage aan de maatschappij” antwoordt 37% van
de respondenten: "(zeer) mee eens". 23% van de respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens".
Het meest gekozen antwoord (33%) is: "Neutraal".

Op stelling 5 “Het zou goed zijn voor de maatschappij als religie verdwijnt” antwoordt 33% van de
respondenten: "(zeer) mee eens". 44% van de respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens".
Het meest gekozen antwoord (25%) is: "Zeer mee oneens".

3
Op stelling 6 “Ik stem op een christelijke of islamitische partij vanwege hun geloofsovertuiging”
antwoordt 13% van de respondenten: "(zeer) mee eens". 76% van de respondenten antwoordt:
"(zeer) mee oneens". Het meest gekozen antwoord (55%) is: "Zeer mee oneens".

Op vraag "7 Verricht u vrijwilligerswerk?" antwoordt 27% van de respondenten: "Nee, nooit".

Op stelling 8 “Ik ben bereid meer te betalen in de winkel voor biologische of eerlijke producten”
antwoordt 55% van de respondenten: "(zeer) mee eens". 21% van de respondenten antwoordt:
"(zeer) mee oneens". Het meest gekozen antwoord (44%) is: "Mee eens".

op vraag "8.1 Kunt u toelichten waarom u bereid bent meer te betalen voor biologische of eerlijke
producten?" is het meest gekozen antwoord (82%): "Beter voor milieu".

Op stelling 9 “Geloven doe ik in mijn eentje. Ik heb daar anderen niet bij nodig” antwoordt 33% van
de respondenten: "(zeer) mee eens". 25% van de respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens".
Het meest gekozen antwoord (30%) is: "Neutraal".

Dit en meer blijkt uit panelonderzoek TIP Lansingerland, waarbij 190 deelnemers zijn geraadpleegd.

4
2. Rechte tellingen

Geloof, religie en overtuiging

In deze enquête wil de redactie van deze krant graag weten hoe de inwoners
van Lansingerland aan kijken tegen het geloof en de religieuze overtuiging.

1 Wat is uw religieuze overtuiging?

(n=186)
40% 35% 33%
35%
30%
25%
20% 15%
15% 12%
10%
4%
5% 1% 0% 0% 0% 0%
0%
Christelijk
Antroposofisch

Boeddhistisch

Hindoeïstisch

Anders
Joods
Islamitisch

overtuigd dat God niet

Weet niet
God wel of niet bestaat
Agnost, ik weet niet of

Atheïst, ik ben er van

bestaat
Op vraag "1 Wat is uw religieuze overtuiging?" antwoordt 35% van de respondenten: "Christelijk".

Anders, namelijk:
 Agnost. Er is meer tussen hemel en aarde, maar zeker geen God
 Buitenaards leven!
 Geen (2x)
 Geen geloof
 Geen geloof. geen titel
 Geloof in het goddelijke van mens en natuur
 Ik ben katholiek van huis uit maar kan mijn eigen denkbeelden niet meer vereenzelvigen met dit
of een ander geloof. Wat ik geloof is dat we vooral iedereen in zijn waarde moeten laten.
Iedereen mag van mij geloven wat hij/zij wil zolang ik dat ook mag. Daarbij ben ik ook altijd zeer
geïnteresseerd in andere rituelen en gebruiken.
 Ik geloof in een universele ziel waar we na onze fysieke dood naar terugkeren, om na verloop
van tijd te reincarneren en zo te evolueren.
 Ik geloof niet
 Ik geloof,maar niet volgens tradities
 Ik probeerv als goed burger in vrede samen te leven en wil dat niet aan een geloofsovertuiging
vast knopen.
 Katholiek (3x)
 Rooms Katholiek
 Rooms-Katholiek
 Russisch Orthodox
 Van huis uit RK maar niet overtuigd dat God bestaat

5
Toelichting
Weet  Bovenstaande is niet persé een gemakkelijk te beantwoorden vraag, zie bijvoorbeeld:
niet http://www.humanreligions.info/types_of_atheism.html. Volgens bovenstaande kom ik
uit op Atheïst omdat ik niet geloof dat de Bijbelse God, volgens het Christelijke geloof,
vader van Jezus, bestaat. Echter sluit ik Aliens en andere entiteiten of energieën
bijvoorbeeld niet uit.

6
 1.1 Hoe vaak bezoekt u een gebedshuis?
(Vraaginstructie: met een gebedshuis bedoelen we alle soorten gebedshuizen zoals een
kerk, moskee, synagoge etc.)
(n=66)
40%
33%
35%
30%
25% 20%
20% 17%
14%
15%
10% 6% 5% 5%
5% 0% 0%
0%

Op vraag "1.1 Hoe vaak bezoekt u een gebedshuis?" antwoordt 33% van de respondenten:
"Wekelijks".

1.1.1 Welke antwoord is voor u het meest van toepassing? Ik

zou vaker naar de gebedshuis gaan als:
(Vraaginstructie: met een gebedshuis bedoelen we alle soorten gebedshuizen zoals een
kerk, moskee, synagoge etc.)
(n=34)
50% 47%
45%
40%
35%
30%
25% 20% 20%
20%
13%
15%
10%
5%
0%
Ik ga al vaak genoeg naar Ik zou vaker naar een Ik zal sowieso nooit een Weet niet
een gebedshuis gebedshuis gaan, als: stap over de drempel
van een gebedshuis
zetten

Op vraag "1.1.1 Welke antwoord is voor u het meest van toepassing? Ik zou vaker naar de
gebedshuis gaan als:" antwoordt 47% van de respondenten: "Weet niet".

Ik zou vaker naar een gebedshuis gaan, als:

 De dominee beter zou zijn
 Dit meer aansluit bij de samenleving van nu. Vrouwen en mannen zijn gelijk. Bij de hervormde
kerk zat ee bijvoorbeeld nooit een vrouw in de kerkenraad
 Er evenementen zijn voor kinderen

7
 Er meer op de jeugdigen gericht wordt, en er niet over de duivel gesproken wordt, maar het was
positiever gehouden wordt
 Ik een gemeente zou vinden waar ik. Me thuis zou voelen

1.2 Hoe vaak bidt u?

(Vraaginstructie: gebed is een van de meest voorkomende religieuze uitingen in
Nederland)
(n=66)
35% 32%
30%
25%
19% 19%
20%
15%
10% 7% 6%
5% 4% 4% 5%
5% 0%
0%

Op vraag "1.2 Hoe vaak bidt u?" antwoordt 32% van de respondenten: "Meerdere keren per dag".

8
 1.3 Ik geloof in God/het goddelijke als:
(n=65)
70% 63%
60%
50%
40%
30%
20% 12% 10%
10% 4% 6%
1% 0% 1% 0% 0% 3%
0%

Op stelling 1.3 Ik geloof in God/het goddelijke als: antwoordt "63%" van de respondenten: 1.3 Ik
geloof in God/het goddelijke als: “Vader, Zoon en Heilige Geest”.

Anders, namelijk:
 Bovenaardse macht/kracht
 Combi van eenheid van alles, energie en iefde

Toelichting
Vader, Zoon en  Ik zie ook heel duidelijk het werk van God terug in het dagelijks leven
Heilige Geest zoals in de natuur, ruimte enz...

9
 1.4 Een belangrijke leermeester in mijn religieuze overtuiging
is:
(n=64)
80% 74%
70%
60%
50%
40%
30%
20% 13%
10% 2% 5% 3%
1% 2%
0%
Jezus Mohammed Boeddha Rudolf Steiner Andere Er is geen Weet niet
leermeester leermeester
in mijn
religieuze
overtuiging

Op stelling 1.4 Een belangrijke leermeester in mijn religieuze overtuiging is: antwoordt "74%" van de
respondenten: 1.4 Een belangrijke leermeester in mijn religieuze overtuiging is: “Jezus”.

Andere leermeester, namelijk:

 God zelf
 Opvoeding

10
 1.5 Uitingen van mijn (religieuze) overtuiging zijn voor mij:
(Meerdere antwoorden mogelijk)
(n=62)
80% 69%
70%
58%
60%
50%
34% 37%
40% 33% 34%
30% 25%
21%
20% 16% 14%
10% 2%
0%

Bij stelling 1.5 Uitingen van mijn (religieuze) overtuiging zijn voor mij: is het meest gekozen antwoord
(69%): "Bidden".

Andere uiting, namelijk:

 Eerlijk zijn
 Er voor anderen zijn
 Gedrag
 Iedereen gelijk en respectvol behandelen
 Mijn werk als arts (2x)
 Omzien naar anderen, helpen waar nodig/mogelijk, vriendelijkheid, met vallen en opstaan
proberen te leven zoals God dat vraagt.
 Respectvol omgaan met de natuur en grondstoffen. Recyclen van materialen, alleen
weggooien als het niet meer nuttig kan zijn of bedorven is.
 Van betekenis zijn,iefdevol leven leven
 Zorgzaam zijn voor anderen

11
 1.6 Welke zin rondom geloof, religie en overtuiging is voor u
het meest van toepassing als u kijkt naar hoe u aan uw
geloof bent gekomen?
85% (n=63)
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20% 5% 6% 4%
10% 0% 0% 0% 0%
0%
Ik ben gelovig

Weet niet
gehoord in de media
Ik heb hier boeken of

vrienden en/of

Andere manier
Ik heb het geloof van

bijzondere religieuze
Ik heb er over
gehoord van
opgevoed

op internet over

kennissen

ervaring gehad
Ik heb er over
aangenomen
mijn partner

Ik heb een
gelezen

Op vraag "1.6 Welke zin rondom geloof, religie en overtuiging is voor u het meest van toepassing als
u kijkt naar hoe u aan uw geloof bent gekomen?" antwoordt 85% van de respondenten: "Ik ben
gelovig opgevoed".

Andere manier, namelijk:

 Religie en cultuur zijn nauw met elkaar verweven.
 Tor geloof gekomen maar geen bijzondere ervaring gehad.
 Zowel gelovig (moeder) als niet-gelovig (vader) opgevoed.

12
 2 “In Lansingerland gaan mensen met verschillende religieuze
overtuigingen op een goede manier met elkaar om”
(In hoeverre bent u het (on)eens met de volgende stelling?)
(n=162)
45%
40%
40%
34%
35%
30%
25%
20%
15% 11%
10% 8%
5%
5% 2%
0%
Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee Weet niet
oneens

Op stelling 2 “In Lansingerland gaan mensen met verschillende religieuze overtuigingen op een goede
manier met elkaar om” antwoordt 45% van de respondenten: "(zeer) mee eens". 10% van de
respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens". Het meest gekozen antwoord (40%) is: "Mee eens".

Toelichting
Neutraal  De mensen met een ISLAM achtergrond gaan zeker niet met de 'anderen' goed om
 Denk niet dat er ontzettend veel mensen met heel verschillende religieuze
overtuigingen zijn in Berkel. (Zoals in Rotterdam bijv)
 Volgens mij leven ze redelijk gescheiden van elkaar.

Mee  De christenen houden elkaar het handje boven het hoofd. Denk aan bedrijven als De
oneens Boerderij die financiele steun krijgen omdat ze christelijk zijn. ieder ander bedrijf
heeft het nakijken
 In Lansingerland hebben we Salafisten, deze moslims doen hun best om zeer
gescheiden van de rest van de samenleving te blijven. Kiezen voor uitdrukkelijke
seggregatie,
 Varkenskop bij nieuwe moskee, racistische stikkers in Bleiswijk om maar wat
voorbeelden te noemen.

Zeer mee  Ik kan mij herinneren dat er een varkenskop bij de vorige Moskee gelegd is:
oneens https://www.ad.nl/rotterdam/varkenskop-bij-moskee-berkel-en-
rodenrijs~a5f6b33a/. Onbegrijpelijk en zeker geen toonbeeld van 'goed met elkaar
omgaan'.

Weet niet  Ik kan dat "vanuit mijn bubbel" slecht beoordelen. We hebben gelukkig een mooie
moskee gekregen voor onze moslim dorpsgenoten, maar ik weet niet wat er zich
allemaal verder afspeelt. ik heb gelukkig geen bruinhemden in mn kennissenkring.
moslims wel, maar over geloof heb ik het met hun niet echt gesprekken
 Ik kan niet zien of inachatten in hoeverre men met elkaar 'omgaat', of men elkaar
duldt. Daarmee ook niet of dat 'goed' gebeurd.

13
Het kan voorkomen dat een gebedshuis te weinig betalende bezoekers trekt om te blijven
functioneren.

3 Wat is volgens u de oplossing zodat gebedshuizen

in Lansingerland in de toekomst kunnen blijven
functioneren?
(Meerdere antwoorden mogelijk)
(n=177)
45% 40%
40%
35% 27%
30% 22%
25%
20% 16%
15% 11% 10% 11%
10%
5%
0%
waardoor andere…

synagogen in de…

oplossing voor
Andere oplossing
Een fusie aangaan

gebouw laten

Weet niet
De indeling van het

Het gebouw
Externen het

Hier is geen
afstoten
moskeeën of
met kerken,
veranderen

huren
gebedshuis

op vraag "3 Wat is volgens u de oplossing zodat gebedshuizen in Lansingerland in de toekomst

kunnen blijven functioneren?" is het meest gekozen antwoord (40%): "De indeling van het
gebedshuis veranderen waardoor andere activiteiten mogelijk zijn".

Andere oplossing, namelijk:

 Alles sluiten
 Als er geen kerk dan rumtes gebruiken voor hobby's voor jong en oud
 Als het financieel niet haalbaar is, dan houdt het op. Religie kan mensen steun bieden, maar als
er niemand naar het gebedshuis komt zit men er kenbelijk niet op te wachten..
 Als je lid bent van of betrokken bent bij een kerk is het belangrijk dat je die kerk ook financieel
steunt.
 Dat moet het betreffende gebedshuis helemaal zelf oplossen
 De gemeente moet hier hoge prio aangeven. Kerken zijn naast een religieus gebedshuis ook
onderdeel van de Nederlandse cultuur en straatbeeld.
 De verenigingen zelf een oplossing laten verzinnen. Dit is geen overheidstaak.
 Door kerk zelf laten bepalen.
 Gebouwen voor ALLE doeleinden gebruiken en niet zomaar de hele week leeg laten staan.
 Hier speelt de gemeente geen enkele rol in.
 Indien overbodig slopen en de grond beschikbaar maken voor andere doeleinden
 Leden zelf laten oplossen.
 Mits iedereen zich respectvol opstelt lijkt t me met bepaalde geloven mogelijk om eenzelfde
gebedshuis te gebruiken.
 Museum van het dorp; geschiedenis van het dorp delen
 Niet fuseren maar meer samen optrekken
 Richt deze zodanig in dat alle voorkomende overtuigingen er gebruik van kunnen maken, dan
voorkom je gelijk dat er exoten die niet in het algemene beeld van de buitenruimte passen
worden gebouwd met hulp van het buitenland.

14
 Sluiten
 Transparantie over het geen gepredikt wordt, Nederlands spreken (gebeurd mss al?)
 Wat is het probleem nu waardoor de gebedshuizen in te toekomst niet zouden kunnen blijven
functioneren?
 Wat is het probleem? Ik zie geen probleem voor de toekomst.

Toelichting
 Absoluut geen Moskee in een Nederlands dorp als Bleiswijk of enig ander dorp in de buurt. Als
met zo graag naar hun 'kerk' willen gaan, dan kunnen zij in heel Nederland naar honderden
Moskeeën. Ik ben zelf Russisch Orthodox gedoopt en ben met de kerk opgevoed. Mijn moeder
was er kerkvoogdes en ik een misdienaar tot mijn 21-22e ! Ook ik zal naar Rotterdam of Den
Haag rijden om mijn geloof te doen gelden als ik daar behoefte aan heb.
 De gemeente moet hier hoge prio aangeven. Kerken zijn naast een religieus gebedshuis ook
onderdeel van de Nederlandse cultuur en straatbeeld.
 Hoe opeens deze vraag? Functioneren deze nu niet? Waar blijkt dat uit? 'Te weinig betalende
bezoekers'? Mensen komen hier toch niet om te betalen? Ze komen om hun geloof te
praktiseren / uit te oefenen in gemeenschap met anderen.
 Laten we vooral niet verschillende godsdiensten laten “delen” in 1 gebouw. Dan weet ik al wel
wat er gebeurt. Dan bepalen de buitenlandse minderheden wat de Nederlandse kerken moeten
aanpassen. Men is binnen de islamitische geloven niet zo ruimdenkend en flexibel als de
christenen.

15
Stel de kerk, moskee of synagoge in uw dorp of wijk krijgt een nieuwe bestemming.

3.1 Hoe zou de bestemming eruit moeten zien in uw dorp of

wijk?
(Meerdere antwoorden mogelijk)
(n=72)
70% 65%
60%
50%
40% 36%
30%
18%
20% 13%
4% 7% 7% 8%
10% 1%
0%

Op vraag "3.1 Hoe zou de bestemming eruit moeten zien in uw dorp of wijk?" is het meest gekozen
antwoord (65%): "Gemeenschapshuis".

Andere bestemming, namelijk:

 Afbreken
 Goedkope woningen/appartementen voor starters of mensen met urgentie
 Jongerencentrum
 Liefst een maatschappelijke bestemming, maar hangt van de lokatie af
 Thema gericht net zoals in gouda lege kerk een ijsbaan van maken. Ander voorbeeld lege kerk is
een bibliotheek geworden.
 Woningen
 Woonfunctie
 Woonruimte!

Toelichting
 Een plek die als religieuze plaats bedoeld is, wil ik respecteren. Commerciële partijen doen dat
niet, die zijn.gericht op geld verdienen. Het zou mooi zijn als er eem bestemming kan worden
gegeven die alle mensen mogelijk maakt elkaar te ontmoeten en met elkaar relaties aan te
gaan.
 Laagdrempelige samenkomen zonder getut. Mogelijkheid tot samenzijn

16
 3.2 Zijn er bestemmingen die u absoluut niet vindt kunnen in
een gebedshuis?
(n=69)
40%
36%
35% 34%
30%
30%

25%

20%

15%

10%

5%

0%
Ja Nee, alles is mogelijk Weet niet

Op vraag "3.2 Zijn er bestemmingen die u absoluut niet vindt kunnen in een gebedshuis?" antwoordt
36% van de respondenten: "Weet niet".

Ja, namelijk:
 Bordeel
 Dans/house /feest party's
 Disco
 Drugsverkoop of bordeel
 Horeca
 Horeca, feesten, concerten met harde muziek
 Kroeg
 Opvang asielzoekers of daklozen
 Prostitutie, seksshop, discotheek
 Retail, sportschool oid
 Sportschool
 Studentenwoningen
 Superma tot, autoshowroom
 Supermarkt (2x)
 Supermarkt, sportschool
 Wilde feesten
 Zeer commerciële activiteiten

Toelichting
Nee, alles is  Mijzelf maakt het niet heel veel uit maar voorkeur is om ze te gebruiken voor
mogelijk iets wat de gemeenschap iets aan heeft.
Weet niet  In principe zou alles moeten kunnen, maar ik kan mij voorstellen dat sommige
bestemmingen tot veel weerstand in de maatschappij leiden.

17
 4 “Gebedshuizen leveren een positieve bijdrage aan de
maatschappij”
(In hoeverre bent u het (on)eens met de volgende stelling?)
(n=166)
35% 33%
31%
30%

25%

20%
15%
15%

10% 8%
6% 7%
5%

0%
Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee Weet niet
oneens

Op stelling 4 “Gebedshuizen leveren een positieve bijdrage aan de maatschappij” antwoordt 37% van
de respondenten: "(zeer) mee eens". 23% van de respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens".
Het meest gekozen antwoord (33%) is: "Neutraal".

Toelichting
Zeer mee  Een plaats van rust en bezinning in een samenleving van eeuwige haast.
eens  Islamitische grondslag gebedshuizen is de positieve bijdrage naar nederlands model
niet zeker.

Mee eens  Kunnen leveren

 Wanneer er geen extreme godsdienst gepredikt word (welke godsdienst dan ook!)
en er geen xenofobe neigingen bestaan binnen de geloofsgemeenschap heb ik het
idee dat gebedshuizen en dan met name de activiteiten die ontplooit worden in of
vanuit deze gebedshuizen inderdaad een positieve bijdrage aan de maatschappij
kunnen leveren.
 Ze geven en saamhorigheidsgevoel waardoor mensen voor elkaar klaar staan en
weten wat er bij elkaar leeft, maar als die saamhorigheid betekend dat andere er
niet bij horen gaat het fout.

Neutraal  Als er behoefte aan is wel. Maar ik vraag me af of we allemaal bij elkaar moeten
zitten. En of we echt nog klokken moeten luiden. Hou even op zeg. Dat is echt niet
meer van deze tijd en nog indruisend op de rust van anderen ook. Van oorsprong
had men dit nodig. Stuur nu een appje of een sms. Of stop er gewoon mee. Dus ook
die roep vanaf een toren: achterhaalde onzin. Want men stapt wel in de auto op
weg naar de kerk of gebedshuis. Niet met paard en wagen....
 De gebouwen zijn vaak een sieraad voor de omgeving. Over een bijdrage uit hoofde
van de functie kan ik me niet uitlaten, al vind ik het prettig toeven in bijvoorbeeld
een kerk.
 Geloven zorgen ook voor verdeeldheid en oorlogen helaas.
Ondanks: Heb uw naasten lief.

18
  Ze kunnen een verbindiing geven tussen mensen, ze kunnen ook een splijtzwam
zijn. Het hangt erg af van de voorgangers.

Mee  Christenen en Katholieken hebben een functie en doen goed werk binnen de
oneens gemeente. Helaas geldt dat allerminst voor de Salafisten in onze gemeente.
 Geen moskee !
 Ik heb begrepen dat de kerk in berkel in het bezit is van de vergunning om een
bordeel/erotische horeca te exploiteren. Dit om te voorkomen dat iemand
daadwerkelijk de vergunning kan gebruiken. Ik vind dit zeer betuttelend en
onwenselijk.
 In Lansingerland is politiek en geloof vermengd.

Zeer mee  Door de houding dat geloof belangrijk is voor de maatschappij, door het wel
oneens geloven nog steeds als standaard te hebben, door het tolereren van zeer ongewenst
gedrag omdat het vanuit een geloof is terwijl het zelfde gedrag van een niet-
gelovige zelfs tot strafrechtelijke vervolging kan leiden (bv onverzekerd zijn voor
ziekte of auto-WA), zijn gebedshuizen als symbool van dit.

Weet niet  Ik heb in Berkel alleen een positieve bijdrage gezien van de christelijke kerken. Van
andere gebedshuizen heb ik geen positieve bijdrage gezien alleen een toename van
mannen in jurken en met baarden. Dat vind ik persoonlijk niet perse positief.

19
 5 “Het zou goed zijn voor de maatschappij als religie
verdwijnt”
(In hoeverre bent u het (on)eens met de volgende stelling?)
(n=171)
30%
25%
25%
20% 19%
20% 17%
16%
15%

10%

5% 3%

0%
Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee Weet niet
oneens

Op stelling 5 “Het zou goed zijn voor de maatschappij als religie verdwijnt” antwoordt 33% van de
respondenten: "(zeer) mee eens". 44% van de respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens".
Het meest gekozen antwoord (25%) is: "Zeer mee oneens".

Toelichting
Zeer mee  Ik ben van mening dat er meer oorlogen (zijn) ontstaan door religie dan om welke
eens andere reden ook. Daarom zou het beter zijn wanneer religie zou verdwijnen. Ik heb
helemaal geen probleem met religie op zich, ik heb problemen met mensen die
andere geloven niet respecteren en anderen veroordelen die geen of niet hetzelfde
geloof hebben.
 Zie ook toelichting op vraag 4
Ik zie wel dat veel mensen vanuit hun geloof veel goede dingen doen, bv helpen van
de Rohinga in Myanmar. maar dat kan je ook vanuit een andere overtuiging doen.
Religie is per definitie discriminerend, personen die niet geloven wordt op neer
gekeken, zijn minderwaardig, etc.

Mee eens  De meeste ellende ontstaat door geloofsovertuiging. Mooi voorbeeld hiervan is
moslims die moeite hebben met homo’s of lesbiennes
 Zou wereldwijd een boel oorlog en geweld schelen, maar dat gaat nooit gebeuren.

Neutraal  Dit hangt af wat met geloofd en wat men er zelf mee doet.
Een lhbti niet accepteer om het anders zijn bv gaat er bij mij niet in.
En mensen die tegen alle soorten van abortus zijn...
Laat mensen vrij in wat zij zelf persoonlijk voelen en denken nodig te hebben zolang
ze er andere in de maatschappij geen kwaad mee doen.
 Er wordt onder de vlag van religie veel kapot gemaakt inde samenleving, fanatisme
zorgt voor blind zijn voor andere overtuigingen.
 Ik denk dat veel mensen er behoefte aan hebben om ergens in te geloven

20
  Mensen hebben de behoefte om in hokjes te denken. Het geloof biedt een hokje.
Als je het geloof afschaft blijft de behoefte, en dan komen er weer ander
gelijkgestemde mensen. Dus het geloof mag wat mij betreft blijven, maar zelf voel
ik me niet aangesproken
 Religie an sich vind ik een mooi iets. Extremisme (in elke vorm) niet. Van mij zouden
geloven wier naam misbruikt wordt door extremisten duidelijker afstand mogen
nemen hiervan.
 Wereldwijd lijken veel ruzies en oorlogen een religieuze grondslag te hebben. Dit
staat haaks op de steun die individuen eraan kunnen ontlenen.

Mee  Extreem belijden van een religie zoals het gebruik van kleding, 5-7 maal bidden op
oneens een dag etc. mag/moet van mij verdwijnen.
 Het is een verworven vrijheid om te mogen geloven. Maar val anderen er niet mee
lastig. Ieder zijn of haar ding.
 Religie, mits gericht op het welbevinden van de medemens, kan een zeer positieve
leidraad zijn voor mensen.

Zeer mee  De mens zal altijd teruggrijpen naar een geloof. Dus het verdwijnen van religie is
oneens onmogelijk
 Deze vraag slaat nergens op en zorgt voor stemmingmakerij ten opzichte van
bepaalde religies. Ook hier weer de neiging naar het xenofobe. Geloof en religie
biedt veel mensen hulp en houvast bij existentiële vraagstukken en is daarmee in
niet extreme vorm, wanneer open voor dialoog, positief voor velen.
 Onze hele beschaving is gebouwd op basis van regels en afspraken uit bepaalde
religies. Hoewel religie soms tot ellende lijdt (vooral qua conflict), geeft het ook
richting en betekenis. Voor mij is de religie met regels etc overigens niet het
belangrijkst. Het verschil tussen Jezus en religie is nogal groot.
 Religie is iets wat voor iedereen iets anders kan bijdrage in zijn/haar leven. Voor de
meeste mensen in een positieve manier. En het is ieders eigen keus in hoeverre
men op gaat in zijn/haar religie.
 Zonder religie verloedert de maatschappij

21
Geloof en politiek

Iedere vier jaar kunt u stemmen op een politieke partij die volgens u plaats moet nemen in de
gemeenteraad.

6 “Ik stem op een christelijke of islamitische partij vanwege

hun geloofsovertuiging”
(In hoeverre bent u het (on)eens met de stelling?)
(n=171)
60% 55%

50%

40%

30%
21%
20%

7% 8%
10% 6%
3%
0%
Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee Weet niet
oneens

Op stelling 6 “Ik stem op een christelijke of islamitische partij vanwege hun geloofsovertuiging”
antwoordt 13% van de respondenten: "(zeer) mee eens". 76% van de respondenten antwoordt:
"(zeer) mee oneens". Het meest gekozen antwoord (55%) is: "Zeer mee oneens".

Toelichting
Mee eens  Ik stem niet op hen vanwege hun geloofsovertuiging maar vanwege politieke
denkbeelden of bepaalde normen en waarden
 Normaal stem ik een christelijke partij, maar soms als ze duidelijk standpunten
hebben waar ik het niet mee eens ben ook wel eens iets anders. Vooral bij
gemeenteverkiezingen.

Neutraal  Ik stem niet sowieso op een christelijke partij.

Mee  Geloof hoort niet te regeren. Komen alleen maar oorlogen van.
oneens  Ik stem op n partij waarvan ik denk dat die er is voor iedereen

Zeer mee  Geloof en politiek moeten gescheiden blijven

oneens  Geloof zou een bijzaak moeten zijn in de politiek.
 Ik stem niet op religieuze partijen omdat ik van mening ben dat religie en openbaar
bestuur strikt gescheiden moeten zijn van elkaar. Laïcisme is wat dat betreft zo gek
nog niet; het verbod op bijvoorbeeld hoofddoekjes en tulbanden dat hier vaak mee
samengaat is overigens wel 'gek', iemand mag namelijk wel een religie hebben
uiteraard.

22
6.1 Kunt u kort toelichten waarom u het (zeer) eens bent met de stelling? (n =
23, 19% = weet niet)
 Belangrijk dat de christelijke leefwijze een stem heeft in de politieke agenda
 Christelijke en Islamitische partijen gaan voor normen en waarden
 Christelijke politiek is de juiste mix van sociaal en pro-life (2x)
 Deze partijen beslissen vanuit dezelfde grondslag als ik.
 Die partijen maken keuzes op grond van de bijbel
 Het is belangrijk voor mij dus ook politiek
 Ik steen principieel
 Ik stem graag op iemand met een zelfde levensovertuiging
 Ik stem vanuit mijn geloofsovertuiging, maar ik stem niet blind op een christelijke partij. Kijk
wel wat verder dan de naam.
 Ik vind een christelijke stem in de politiek belangrijk
 Ik wil graag aan de slag met mijn christelijke levensovertuiging
 Manier van denken oveg een andet
 Middels Christelijke politiek worden we steeds herrinert aan Gods belangrijke geboden.
 Om de zelfde normen en waarden
 Omdat ik dat meestal doe
 Omdat zij mijn overtuiging uit kunnen dragen
 Sluit aan bij eigen visie (2x)
 Zie eerdere toelichting

Toelichting
Toelichting:  Christelijke en Islamitiesche partijen gaan voor normen en waarden althans de
meesten wel

23
Geloof en maatschappij

7 Verricht u vrijwilligerswerk?
(n=177)
30%
27%

25% 23%

20%
15%
15% 13%

9%
10%
6%
5% 3% 3%

0%
Ja, dagelijks Ja, een paar Ja, wekelijks Ja, een paar Ja, Ja, een paar Nee, nooit Weet niet
keer per keer per maandelijks keer per
week maand jaar

Op vraag "7 Verricht u vrijwilligerswerk?" antwoordt 27% van de respondenten: "Nee, nooit".

Toelichting
Ja, een paar  Humanitas Thuisadministratie. Juist Humanitas; zonder geloofs-keurmerk. Ieder
keer per mens verdient hulp en een steuntje in de rug. Zonder bijbedoelingen of stempel
week van een God.

Ja, een paar  Door een ziekte minder mogelijk heden

keer per jaar  Ik werk nog teveel maar na pensionering ga ik dat zeker doen.

Nee, nooit  Ik werk al met/voor mensen in de zorg/welzijn. Ben daarnaast betekenisvol voor
de mensen om mij heen. Als ik ook nog vrijwilligerswerk zou doen zou ik burned
out raken..
 Niet meer. Vroeger wel bij Welzijn Lansingerland boodschappendienst
 Tenzij mantelzorg voor je moeder ook vrijwilligerswerk is????
 Verricht mantelzorg
 Voorheen wel, nu niet meer

Weet niet  Ik sta klaar voor mensen in mijn omgeving wanneer dit nodig is. Dat kan
bijvoorbeeld een boodschap zijn of koken voor iemand of oppassen op
andermans kind.
 In het verleden wel gedaan. Maar nu met een jong gezin en een baan niet meer
te combineren.

24
 8 “Ik ben bereid meer te betalen in de winkel voor
biologische of eerlijke producten”
(In hoeverre bent u het (on)eens met de volgende stelling?)
(n=175)
50%
44%
45%
40%
35%
30%
25% 23%
20%
15% 11% 11% 10%
10%
5% 0%
0%
Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee Weet niet
oneens

Op stelling 8 “Ik ben bereid meer te betalen in de winkel voor biologische of eerlijke producten”
antwoordt 55% van de respondenten: "(zeer) mee eens". 21% van de respondenten antwoordt:
"(zeer) mee oneens". Het meest gekozen antwoord (44%) is: "Mee eens".

Toelichting
Zeer mee  Maar ik ben daar financieel ook toe in staat. Voor armere mensen zal dat anders
eens zijn.
 Niet alleen vanuit een wereldverbeteringsovertuiging, maar ook omdat biologische
producten vaak gezonder en smakelijker zijn.
 Wat heeft dit met religie te maken??????

Mee eens  Wanneer komt er een Eko plaza in Bleiswijk? We hebben er panden voor!

Neutraal  Ligt eraan hoeveel.

Mee  Al onze voeding zou standaard gewoon "puur" moeten zijn.

oneens  Dat hoort voorop te staan in de levensbehoefte. Roken en drank duurder? Gezond
voedsel veel goedkoper maken. Koek, snoep, chips is dat dan gezond? Alles waar te
voorstaat is niet gezond heb ik als kind al meegekregen. Regering gaat te ver in ons
voor te schrijven wat we mogen drinken en eten.....wel drugs gedogen?!

Zeer mee  Boodschappen vooral de verse producten zijn al duur, persoonlijk vind ik soms te
oneens duur en biologische al helemaal onbetaalbaar voor een gezin met 4 gezinsleden en
niet een heel ruim besteedbaar inkomen.

Weet niet  Wat heeft deze vraag met geloof te maken?

25
 8.1 Kunt u toelichten waarom u bereid bent meer te betalen
voor biologische of eerlijke producten?
(Meerdere antwoorden mogelijk)
(n=98)
90% 82%
80%
70%
70%
60%
50%
40%
30% 25%
20%
7%
10% 2%
0%
Beter voor milieu Beter voor de Vanwege mijn Andere reden Weet niet
boeren (religieuze)
overtuiging

op vraag "8.1 Kunt u toelichten waarom u bereid bent meer te betalen voor biologische of eerlijke
producten?" is het meest gekozen antwoord (82%): "Beter voor milieu".

Andere reden, namelijk:

 Als duidelijk is dat dieren er beter door behandeld zijn
 Als je kwaliteit wil, moet je er voor willen betalen. "put your money where your mouth is"
 Belangrijk voor het goed zorgen voor elkaar en voor de aarde. Ik koop niet alleen maar
biologisch of fair.
 Beter voor de dieren
 Beter voor de dieren, en lekkerder
 Beter voor de dieren!!!
 Beter voor de gezondheid
 Beter voor mijn gezondheid
 Beter voor mijzelf en mijn gezinsleden
 Beter voor mijzelf en mijn omgeving.
 Betere smaak!
 Diervriendelijker. Zo betaal ik meer om beter leven 2 ster eieren te kopen.
 Er wordt enorm met eten geklooid
 Gezond en milieu
 Gezonder
 Gezonder eten
 Gezonder eten, minder bestrijdingsmiddelen
 Kwaliteit en smaak is doorgaans beter.
 Lekkerder
 Niet alleen vanuit een wereldverbeteringsovertuiging, maar ook omdat biologische producten
vaak gezonder en smakelijker zijn.
 Vaak gezondere keuze. Minder gebruik van antibiotica die dan dus niet bij onze opgroeiende
kinderen terecht komt.
 Voor je gezondheid

26
Geloof en individualisering

Vroeger werd geloof (voornamelijk) gezamenlijk beleefd, in de huidige maatschappij

ontstaan er initiatieven om hier individueel mee bezig te zijn. Wordt het geloof individueler of
blijft het een gezamenlijke beleving?

9 “Geloven doe ik in mijn eentje. Ik heb daar anderen niet bij

nodig”
(In hoeverre bent u het (on)eens met de volgende stelling?)
(n=152)
35%
30%
30%

25%

20% 18%
17%
14%
15% 12%

10% 8%

5%

0%
Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee Weet niet
oneens

Op stelling 9 “Geloven doe ik in mijn eentje. Ik heb daar anderen niet bij nodig” antwoordt 33% van
de respondenten: "(zeer) mee eens". 25% van de respondenten antwoordt: "(zeer) mee oneens".
Het meest gekozen antwoord (30%) is: "Neutraal".

Toelichting
Zeer mee  Al zou ik geloven, zou ik daar geen anderen bij betrekken en lastigvallen
eens  Daar hoop ik op
 Ik ben geen gelovige, ieder moet voor zichzelf uitmaken
 Ik geloof in een vreedzame samenleving mits er sprake is van wederzijds respect en
acceptatie ongeacht in wie of wat je ook geloofd.
 Ik geloof niet, ik ben belijdend atheïst
maar daar heb ik dus niemand anders voor nodig

Neutraal  Als iedereen eens bij zichzelf begint met eerlijk en goed te leven gaat de
maatschappij vanzelf een stuk leuker worden
 Geloof en weten wat goed en fout is zit in jezelf.
 Ik ben niet gelovig
 Nvt

Mee  Geloven doe je met meerderen Nederland is geworden wat het nu is door het
oneens calvinisme!
Echter iemand die in zijn eentje gelooft zal ik uiteraard geen stro breed in de weg
leggen..

27
  Het is prettig om met andersdenkenden en gelijkgestemden over je
geloofsbeleving te kunnen praten om zo jouw eigen overtuigingen tegen het licht
te houden en andere geluiden te horen.
 Ik geloof niet in God. Met mijn gezin probeer ik een goede bijdrage te leveren.ik
heb idealen en geen God nodig

Zeer mee  Je hebt altijd andere nodig die je vermanen, bemoedigen en bijstaan.
oneens  Je hebt anderen nodig om met elkaar verdieping te krijgen en twijfel en
aanvechting te kunnen delen
 We zijn juist aan elkaar gegeven om het samen te doen. De individualisering van de
samenleving is zo zonde, we kunnen van alles van elkaar leren en voor elkaar
betekenen als we ons gewoon wat meer open zouden stellen.

Weet niet  Wat een vreemd gestelde vraag + stelling.

 Zou verbindend moeten zijn

28
3. Onderzoeksverantwoording
Onderzoek : TIP Lansingerland
Onderwerpen : Geloof, religie en overtuiging
: Geloof en politiek
: Geloof en maatschappij
: Geloof en individualisering
Enquêteperiode : 06 december 2018 tot 16 december 2018
Aantal respondenten : 190
Foutmarge : 7,1% (bij een betrouwbaarheidsniveau van 95%)
Aantal vragen : 21
Gemiddelde duur invullen van enquête : 3 minuten en 52 seconden
Rapportagedatum : 17 december 2018

29
Toponderzoek
Toponderzoek is een Horsters no-nonsense bedrijf, dat sterk is in het raadplegen van meningen. In
een mondige wereld waarin men direct resultaat wil zien, is het raadplegen van meningen /
ervaringen / beleving van belang om te overleven.

Onze professionele en flexibele medewerkers hebben interesse voor uw onderzoeksvraag om de

beleving en inzichten vanuit de maatschappij regulier zichtbaar te maken. Door een transparant
inzicht in hetgeen leeft en speelt onder burgers / bestuurders / politici, levert dit beter beleid en
meer draagvlak op. Tips worden aangeleverd. Tevens toetst u of ingezette acties resultaat hebben.

Toponderzoek faciliteert dit proces als onafhankelijk onderzoeksbureau TIPTOP voor u. Het
onderzoeksbureau heeft de beschikking over eigen TIP-burgerpanels (landelijk > 60 burgerpanels) en
het overheidspanel Overheid in Nederland.

Toponderzoek
Expeditiestraat 12
5961 PX Horst

www.Toponderzoek.com
enquete@toponderzoek.com
085-4860103

Toponderzoek is lid van MOA.

30