Ονοματεπώνυμο: ________________________________

Ημερομηνία: _____________________

Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
Η έκθεσή μας θα αποτελείται και στον πρόλογο και στο κυρίως θέμα και στον
επίλογο από παραγράφους. – Πώς θα γράψουμε μια καλή παράγραφο;

Πρώτα - πρώτα είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε στο μυαλό μας τι θα γράψουμε και
να το παρουσιάσουμε ξεκάθαρα και με σειρά. Κάθε σκέψη ή ιδέα που αναπτύσσουμε
θα αποτελεί και ένα νόημα του κειμένου, ένα κομμάτι, μια παράγραφο.

Τι προσέχουμε στο γράψιμο της παραγράφου.

1. Θεματική πρόταση: Μ’ αυτήν αρχίζει η παράγραφος και ξεκαθαρίζουμε το τι

θέλουμε να πούμε, επιγραμματικά. Είναι η κύρια ιδέα της παραγράφου.
Διαβάζοντας αυτήν καταλαβαίνουμε για ποιο πράγμα μιλάει η παράγραφος.
2. Σχόλια ή λεπτομέρειες: Είναι η ανάπτυξη της παραγράφου. Αναλύει τη
θεματική πρόταση. Γράφουμε για τα πιο σπουδαία και ουσιώδη πράγματα.
3. Τελευταία πρόταση ή κατακλείδα: Σ’ αυτή συμπεραίνουμε και
υπογραμμίζουμε την κύρια ιδέα της παραγράφου. Ωστόσο δεν είναι πάντα
απαραίτητο, η παράγραφος να έχει κατακλείδα.

Γνωρίσματα καλής παραγράφου

Μια καλή παράγραφος πρέπει να έχει:

1. Σαφή σκοπό: Ξεχωρίζουμε το τι ακριβώς θέλουμε να πούμε και

διαμορφώνουμε ανάλογα τη θεματική πρόταση.
2. Επαρκή ανάπτυξη: Η άποψή μας ή η ιδέα μας πρέπει να αναπτυχθεί και να
υποστηριχθεί. Αυτό γίνεται με ανάλυση, εξηγήσεις, αιτιολογήσεις,
παραδείγματα, συγκρίσει, αντιθέσεις.
3. Ενότητα: Ξεχωρίζουμε αυτά που θα γράψουμε στην αρχή, στη συνέχεια και
στο τέλος, με τέτοιο τρόπο ώστε το ένα νόημα να διαδέχεται το άλλο. Αυτό
που θέλουμε να τονίσουμε πιο πολύ, το γράφουμε στην αρχή κάθε
παραγράφου ή στο τέλος. Διαλέγουμε τις κατάλληλες λέξεις που πρέπει να
αποδίδουν ζωηρότητα, έμφαση και ουσία.

Σε μια παράγραφο που αφηγούμαστε κάτι πρέπει αυτά που γράφουμε να μπαίνουν σε
χρονική ή χρονολογική σειρά. Σε μια παράγραφο που περιγράφουμε, αυτά που
γράφουμε κινούνται με βάση το χώρο. Ξεκινάμε από τα κοντινά και πάμε στα
μακρινά, από το μεγάλο στο μικρό, από το σημαντικό στο ασήμαντο.

Αυτά που γράφουμε σε κάθε παράγραφο αποτελούν ένα νόημα, που πρέπει να
συνδέεται ομαλά με τα προηγούμενα και με τα επόμενα των άλλων παραγράφων της
έκθεσης, προσέχοντας, το ένα νόημα με το άλλο να μην είναι άσχετα μεταξύ τους και
με το θέμα της έκθεσης.
 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Ο Κολοκοτρώνης είχε όλα τα χαρίσματα του καλού αρχηγού. Είχε σώμα εύρωστο και
παράστημα επιβλητικό. Το βλέμμα του ήταν ζωηρό και η βροντερή φωνή του έδινε
θάρρος στους Έλληνες και σκόρπιζε το φόβο και τον τρόμο στον εχθρό. Διακρινόταν
ακόμα για την αντρεία του, τη στρατιωτική του ικανότητα, την τόλμη και τη
σωφροσύνη του. Σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης υπήρξε η εξοχότερη
στρατιωτική φυσιογνωμία.

Έκθεση
Από την Live-Pedia.gr
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η λέξη προέρχεται από το ρήμα εκτίθιμι και σημαίνει τον τόπο ή το ίδρυμα όπου
γίνεται η έκθεση διάφορων προϊόντων, την υποβολή ενός πράγματος στην επίδραση
φυσικών ή χημικών παραγόντων. Ακόμη έχουμε τον όρο "έκθεσις βρεφών" που
ήταν η λαθραία τοποθέτηση βρέφους σε ερημικό μέρος και η εκεί εγκατάλειψή του.
Σημαίνει τον επίλογο ενός δράματος ή ενός μετρικού συστήματος καθώς επίσης και
τον πίνακα μουσικών φθόγγων. Ακόμα, με τον όρο έκθεση νοείται η διήγηση ή
αφήγηση κάποιου γεγονότος.

Έκθεση όμως είναι και είδος λόγου, κυρίως γραπτού, αλλά και προφορικού.
Περισσότερη ομοιότητα με είδος πεζού λόγου, διατριβής - πραγματείας - έχει η
έκθεση ιδεών.

Τα είδη των εκθέσεων είναι ανάλογα με την ικανότητα και την ηλικία των
εξεταζόμενων.

Οι εκθέσεις διακρίνονται σε.

 Περιγραφικές: "Η πόλη μας", "Το γυμνάσιό μας" κλπ.

 Αφηγήσεις - εντυπώσεις: "Η εκδρομή μας στο βουνό", "Επίσκεψη σε

αρχαιολογικούς χώρους" κλπ.

 Χαρακτηρισμοί ανθρώπων: "Ο φιλόπονος", "Ο αισιόδοξος", "Ο φιλάργυρος",

"Ο ενάρετος" κλπ.

 Έκθεση Ιδεών: Όπου δίνεται ένα συγκεκριμένο θέμα και ζητείται η ανάπτυξή
του.

Με την έκθεση ο δάσκαλος μπορεί να εξετάσει την ικανότητα του μαθητή να

εκφράσει αυτό που θέλει, τη λογική σύνθεση των νοημάτων γραμματικά και
συντακτικά. Η έκθεση ιδεών δεν είναι ένα απλό διήγημα, αλλά αγγίζει το χώρο της
τέχνης, γι' αυτό είναι μάθημα δημιουργικό. Ακόμα εξετάζεται έτσι η ατομικότητα του
μαθητή, η εικόνα του εσωτερικού του κόσμου, του νοητικού και συναισθηματικού
του κόσμου, η κρίση και οι εντυπώσεις.

Γι' αυτό και η έκθεση ιδεών είναι ένα προσωπικό δημιούργημα του εξεταζόμενου.

Η έκθεση ιδεών είναι το σύνολο των πνευματικών ικανοτήτων και δείχνει την ψυχική
μας περιουσία. Όταν κανείς ασκείται στο μάθημα της έκθεσης ιδεών, βρίσκει
συνεχώς νέους τρόπους έκφρασης των νοημάτων και πνευματικών εννοιών.

Η έκθεση αποτελείται από: μορφή και περιεχόμενο. Η μορφή είναι ο τρόπος

έκφρασης των ιδεών που έχουμε, δηλ., πώς θα οργανώσουμε το υλικό μας και πώς θα
διατυπώσουμε τις ιδέες μας αυτές. Ακόμα ποιο ύφος θα χρησιμοποιήσουμε, πώς θα
γράψουμε τον πρόλογο και τον επίλογο.

Περιεχόμενο είναι οι σκέψεις, οι εντυπώσεις, τα προσωπικά βιώματα, η πνευματική

μας πραγματικότητα, όπως αναφέραμε πριν. Δηλ. έκθεση ιδεών είναι η εξωτερίκευση
των σκέψεων, επιθυμιών και κρίσεων που έχουμε μέσα μας, που γίνεται με γραπτό
λόγο σ' ένα θέμα και που δίνεται για να το αναπτύξουμε.

Η εξωτερίκευση αυτή γίνεται με απλό και λιτό τρόπο, με ορθότητα έκφρασης και
λογική σύνδεση εννοιών. Για την ανάπτυξη θέματος, χωρίζουμε την έκθεση σε:
πρόλογο - κύριο θέμα - επίλογο. Τούτος βέβαια ο χωρισμός δεν είναι απαραίτητος. Ο
πρόλογος είναι απαραίτητος για αισθητικούς και καλλιτεχνικούς λόγους, που πρέπει
να είναι αρκετά καλός, για να κερδίσουμε την εκτίμηση αυτού που εξετάζει την
έκθεση.

Με τον πρόλογο δείχνουμε για το τι πρόκειται ν' ακολουθήσει.

Ο πρόλογος μπορεί να είναι:

 Μια γενική κρίση σχετική με το θέμα,

 η ερμηνεία του θέματος,

 μια παροιμία που έχει σχέση με το θέμα,

 ένα ρητό, ένας στίχος κάποιου ποιητή,

 η ερμηνεία της έννοιας κ.ά.

Ο πρόλογος αποτελεί το 1/8 ή 1/10 όλης της έκθεσης. Το κύριο θέμα είναι το πιο
σημαντικό μέρος, σ' αυτό γίνεται η ανάπτυξη του θέματος, εξετάζοντας αυτό ανάλογα
με τη φύση και τη μορφή του.

Μέσα σ' αυτό το μέρος της έκθεσης κάνουμε ανάλυση και σύγκριση εννοιών,
εκφραζόμαστε για τη μια ή την άλλη θέση και σχηματίζουμε μια λογική ενότητα.
Στην αρχή του κυρίου θέματος δίνεται ο ορισμός του θέματος ή λίγα χαρακτηριστικά
αυτού.

Στο κύριο θέμα

  γίνεται μια ευρεία ανάλυση του θέματος, δηλαδή αναλύουμε την έννοια με
βάση αυτά που γνωρίζουμε από την ιστορία και την επιστήμη,

 γίνεται μια ανάλυση στο βάθος του θέματος. Εξετάζουμε αυτό από κοινωνική,
ηθική, ψυχολογική άποψη και δικαιολογούμε καθεμιά,

 συνεχίζουμε με αντίθεση, αναλύουμε δηλ. το θέμα από την άλλη πλευρά και
προσπαθούμε να αποδείξουμε την αλήθεια,

 μπορούμε ν' αναφέρουμε ρητά, παροιμίες, απόψεις και ιδέες άλλων κλπ. και

 βγάζουμε, τέλος, τα συμπεράσματα που προκύπτουν απ' την ανάλυση που έχει
γίνει. Τα παραπάνω είναι ένα γενικό διάγραμμα που αλλάζει ανάλογα με το
θέμα.

Η έκθεση κλείνει με τον επίλογο, που πρέπει να είναι "καλός", για ν' αφήσει η όλη
ανάπτυξη μια καλή εντύπωση στον αναγνώστη. Βέβαια είναι απαραίτητο να είναι
σύντομος και έχει τις εξής μορφές:
 Μια ανακεφαλαίωση αυτών που γράψαμε.

 Ένα γενικό συμπέρασμα ή ένα δίδαγμα ή μια ευχή.

 Μια παροιμία ή μια γνώμη άλλου ή και ένα αρχαίο ρητό, ανάλογα με τη
θέλησή μας.

Βέβαια πριν αναπτύξουμε το θέμα είναι καλό ν' ακολουθήσουμε μια ορισμένη πορεία.

Πρώτα - πρώτα πρέπει να κατανοήσουμε τελείως το θέμα, κατόπιν να βρούμε τις

βασικές έννοιες και να τις αξιολογήσουμε, για να μπορέσουμε να τις
τακτοποιήσουμε, όταν γράφουμε την έκθεση. Όταν τελειώσουμε, προσπαθούμε να
διορθώσουμε ορισμένα λάθη μας, που κυρίως θα είναι ορθογραφικά, γιατί στην
ανάπτυξη προσέχουμε περισσότερο τα νοήματα, το περιεχόμενο και λιγότερο τη
μορφή της έκθεσης.

Όταν χρησιμοποιούμε παραδείγματα, δεν πρέπει να είναι απ' τη μυθολογία, αλλά

παραδεκτά και όχι αμφισβητήσιμα. Αν είναι από την Ιστορία, δεν αναφερόμαστε σε
ιστορικές λεπτομέρειες, αλλά απλά το υπενθυμίζουμε. Στην έκθεση απαγορεύονται οι
αοριστολογίες και γενικότητες, αλλά ειδικές κρίσεις. Ακόμα σφάλματα είναι λογικά
άλματα και νοητικά χάσματα, οι επαναλήψεις και η ανάπτυξη των δευτερευόντων και
όχι των κυρίων σημείων του θέματος.
10 Συμβουλές για να γράφουμε καλύτερα κείμενα
Δομή

Ο τρόπος που θα δομήσουμε ένα κείμενο στο internet είναι αρκετά διαφορετικός από
τον τρόπο που μας έμαθαν να γράφουμε έκθεση στο σχολείο. Αυτό σημαίνει ότι
χρειαζόμαστε επανεκπαίδευση. Μερικές συμβουλές για πιο ευανάγνωστα κείμενα:

 Τα κενά ανάμεσα στις παραγράφους ξεκουράζουν το μάτι και δεν φοβίζουν

τους αναγνώστες
 Οι μικρές ή τουλάχιστον ξεχωριστοί παράγραφοι για κάθε ιδέα ή θέμα
βοηθάνε το επιλεκτικό ανάγνωσμα
 Η χρήση bold σε λέξεις κλειδιά βοηθάει στην κατανόηση του κειμένου
 Τα italic χρησιμεύουν για να τονίσουμε κάποια πρόταση.
 Οι λίστες όπως αυτή όπου είναι δυνατόν να υπάρχει, είναι πάντα ευχάριστη
για τον αναγνώστη
 Χρησιμοποιώντας μικρές προτάσεις αποφεύγουμε πολλά λάθη και κάνουμε
την ανάγνωση ευκολότερη
 Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε τα link σωστά
 Για παραθέσεις από άλλα κείμενα τα blockquote είναι συνήθως απαραίτητα.
Πάει κατευθείαν το μάτι
 Η καλή αντίθεση ανάμεσα στην γραμματοσειρά και το φόντο είναι βασική για
τον αναγνώστη
 Η χρήση διαχωριστικών και υποσημειώσεων βοηθάει να μην διακοπεί η
ανάγνωση του κειμένου — () *

Καλό παράδειγμα Link

Βρήκα μια πολλή καλή σκέψη στο blog του Τάδε με θέμα “Το καλό παράδειγμα στα
Link”.

Κακό παράδειγμα Link

Όλες τις πληροφορίες επί του θέματος θα τις βρείτε εδώ. Και βάλτε την φαντασίας
σας να δουλέψει για το που θα βρεθείτε :p

Αυτό είναι blockquote εντάξει; Στην ουσία το συγκεκριμένο δεν είναι από τα
εντυπωσιακά. Θα μπορούσε να είναι ένα συννεφάκι πάνω από το κεφάλι ενός
πράσινου εξωγήινου. Ωχ, μου μπαίνουν ιδέες. Που να είχα και χέρι καλό για να
ζωγραφίσω.

Ο αναγνώστης θέλει να ξέρει που θα τον στείλεις και τι περίπου θα αντικρίσει. Το

“εδώ” δεν λέει τίποτα.

Τα παραπάνω είναι τα πρώτα που μου ήρθαν στο μυαλό. Σίγουρα θα υπάρχουν και
άλλες πολύτιμες ιδέες, αν έχετε να συμπληρώσετε θα είναι το ιδανικό. Το θέμα το
έγραψα γιατί πολύ συχνά πέφτω σε blog με πολύτιμο περιεχόμενο το οποίο δεν
μπορώ να διαβάσω λόγω της κακής δομής και είναι κρίμα.

Ένα παράδειγμα για το πως θα ήταν όλο το παραπάνω κείμενο χωρίς να τηρώ
μερικούς από τους παραπάνω κανόνες (και χωρίς υπερβολές). Σας θυμίζει κάτι η
εικόνα;
Πώς γράφουμε;

Περί θεωριών και βιβλιογραφικών αναφορών μια ανθρωπολογική προσέγγιση

Υπάρχει μια σκέψη που θα ήθελα να είναι η αφορμή για τον προβληματισμό που θα
ακολουθήσει και αναφέρεται στη γνώση. Σύμφωνα με αυτήν: ο κάτοχος της γνώσης
στις απαρχές του πολιτισμού έφερε τον τίτλο του σοφού, ενώ στη συνέχεια απέκτησε
τον τίτλο του ειδικού.
Τι μεσολάβησε γι' αυτήν την αλλαγή και τι συμβαίνει σήμερα;
Όσο διάστημα το ανθρώπινο μυαλό μπορούσε να συγκρατήσει τον πλούτο της
ανθρώπινης εμπειρίας έδινε στον "ιδιοκτήτη" του το προνόμιο να επικαλείται αυτό το
χάρισμα και να απολαμβάνει την εξουσία, πραγματική ή συμβολική. Εδώ αξίζει να
συνδέσουμε την πολιτειακή κατάσταση που επικρατούσε κάθε φορά με τη θέση του
φυσικού φορέα της γνώσης.
Στο Μεσαίωνα, όταν αναφερόμαστε σε ειδικούς σοφούς μπορούμε εύκολα να
θυμηθούμε πως κάθε ένας από αυτούς αντλούσε το κύρος του, είχε την επικύρωση
από τον άρχοντα. Μιλάμε για βασιλικό γιατρό, για αυλικό συγγραφέα.
Όταν αναπτύσσονται οι πόλεις και αρχίζουν να γίνονται ορατές οι αλλαγές στην
κοινωνία των νεότερων χρόνων, το σώμα των ειδικών για πρώτη φορά διεκδικεί
οργανωμένα ένα τμήμα εξουσίας. Σαν αποτέλεσμα ιδρύονται τα πρώτα πανεπιστήμια
που από την πρώτη κιόλας στιγμή αναπτύσσονται ανάμεσα στη διελκυστίνδα της
κοσμικής και εκκλησιαστικής εξουσίας.
Η θεωρία αντρώθηκε σε σχολές που οι εκπρόσωποι της κάθε μιας, στην προσπάθεια
να αναπτύξουν και να υπερασπίσουν το χώρο τους, δημιούργησαν τεράστια
θεωρητικά οικοδομήματα με επόμενη συνέπεια να οργανώσουν καλύτερα τα
επιστημονικά πεδία και να αποκτήσουν οι φυσικοί φορείς της γνώσης μια τεράστια
ισχύ.

Ιδωμένο με καθαρά ανθρωπολογικούς όρους έχουμε την εμφάνιση και πάλι των
σχέσεων και των μηχανισμών "βίας" με την έννοια της ικανότητας επιβολής μιας
άποψης. Σε κάθε σύγκρουση σημασία έχει το πεδίο που αυτή διεξάγεται και το πόσο
αναγνωρίσιμη είναι κάθε άποψη από την αντίπαλη.

Στη περίπτωση σύγκρουσης θεωρητικών σχολών για την εσωτερική αναδιανομή της
εξουσίας στο εσωτερικό του Πανεπιστημίου αξία έχει το θεωρητικό οπλοστάσιο αλλά
και το ρεύμα που έχει κάθε "σχολή". Ο νεοεισερχόμενος στο χώρο οφείλει, ως άλλος
νεοφώτιστος, να δηλώσει το πιστεύω του. Αυτή η συμπεριφορά δρα σε διπλή
κατεύθυνση: Προσδίδει το κύρος στη "σχολή" και ενισχύει με συνδετικό τρόπο το
θεωρητικό της οικοδόμημα, ενώ από την άλλη αποφορτίζει ψυχολογικά τον
νεοφώτιστο και του παρέχει τη σιγουριά της ορθής επιλογής. (Ίσως είναι λίγο
αυτοαναφορικό, αλλά λειτουργεί!)
Σκέφτομαι αν υπάρχει ένας λιγότερο ξεκάθαρος μηχανισμός από τη συνήθεια των
βιβλιογραφικών αναφορών, που ειδικότερα αυτές αποδεικνύουν την συνέχεια του
μοντέλου ερμηνείας.

-------------------------------------------------------

Κι αν αυτά θα συμβαίνουν μέχρι το 2050 για παράδειγμα, στα χρόνια που θα

ακολουθήσουν τι θα συμβεί;
Ας ξαναθυμηθούμε το σοφό ας δούμε τους κάθε λογής ειδικούς που γνωρίζουν.
Οι βιβλιογραφικές αναφορές, οι γνώσεις αναφορά που επικαλούνται στους
σημερινούς μαθητές τους έχουν δραπετεύσει από τα βιβλία που με κόπο διάβασαν,
ταξινόμησαν και κατέχουν. Κινούνται σε κάθε κατεύθυνση χαμένες στο Υπερκείμενο
και μόνο κάποιες μηχανές φιλτράρουν τη γνώση και παρέχουν στον "πελάτη" ό,τι
χρειάζεται. Η ταυτότητα του δημιουργού της γνώσης, αν δεχτούμε την ατομική
δημιουργία, δεν απασχολεί κανένα.
Αλήθεια, αδιαφορώ για τους εφευρέτες και τους δημιουργούς όλων εκείνων των
αυτοματισμών που επιτρέπουν στο αυτοκίνητό μου να με πηγαινοφέρνει καθημερινά
στο Βόλο. Αυτό το ξέρει καλά η αυτοκινητοβιομηχανία γι' αυτό και δεν έβαλε ένα
υπόμνημα με το όνομα του δημιουργού στο airbag.

Μήπως η επιμονή για τις βιβλιογραφικές αναφορές σε μια "εργασία" δεν είναι παρά η
απόδειξη της αγωνίας για την εξουσία που χάνουμε;

Αφιερωμένο στους τελευταίους υπερασπιστές της πνευματικής ιδιοκτησίας και τους

κάθε λογής υποψηφίους.

Από Μιχαήλ Παπαντώνη

 Πώς να κρατώ σημειώσεις

Υπογράμμιση και χρήση διαφόρων χρωμάτων

Καθώς μελετάμε ένα κείμενο είναι χρήσιμο πολλές φορές να

σημειώνουμε στο κείμενο τα βασικά και σημαντικά στοιχεία με ένα
μολύβι. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικά
χρώματα όταν σημειώνουμε στο βιβλίο, κάθε χρώμα για
διαφορετικό σκοπό. Σαν παράδειγμα θα μπορούσαμε να
χρησιμοποιήσουμε το κόκκινο χρώμα για τα πιο βασικά σημεία, το
μπλε για τα γενικού ενδιαφέροντος θέματα και το πράσινο για
θέματα που δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουμε.

Να τονίσω εδώ ότι δεν υπάρχει σωστός τρόπος υπογράμμισης. Ο

στόχος που έχετε, θα καθορίσει και τον τρόπο που θα
χρησιμοποιήσετε. Χρησιμοποιήστε τον τρόπο που εσείς νομίζετε ότι
θα κάνει πιο εύκολη την επανεξέταση του θέματος που μελετάτε.

Είναι προτιμότερο να υπογραμμίζουμε καθώς διαβάζουμε και γιατί;

Η απάντηση είναι σίγουρα ναι και θα δώσω μερικά πλεονεκτήματα

που έχουμε όταν υπογραμμίζουμε το κείμενο το οποίο μελετάμε.

(α) Με την υπογράμμιση βοηθάμε το μυαλό μας να μένει

συγκεντρωμένο στο κείμενο.

(β) Στην προσπάθειά μας να βρούμε τα βασικά στοιχεία και τις

λέξεις κλειδιά, σκεπτόμαστε τις ιδέες που διαβάζουμε και έτσι τις
επεξεργαζόμαστε, κάνοντας σίγουρα μια πολύ πιο σοβαρή και
δημιουργική δουλειά, παρά αν διαβάζαμε παθητικά το κείμενο.

(γ) Τέλος, ένα άλλο σοβαρό πλεονέκτημα που θα έχουμε είναι ότι θα
αφήσουμε τα ίχνη μας στο κείμενο και θα είναι πολύ πιο εύκολο και
σύντομο, να επιστρέψουμε αργότερα και να βρούμε τα βασικά
σημεία που έχουμε τονίσει. Με τον τρόπο αυτό συντονιζόμαστε σε
σύντομο χρονικό διάστημα με τις σκέψεις που είχαμε κάνει όταν
διαβάζαμε για πρώτη φορά το κείμενο.

Δε θα πρέπει φυσικά να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι πρέπει

οπωσδήποτε και πάντοτε να υπογραμμίζουμε το κείμενο το οποίο
διαβάζουμε. Αυτό θα κάνει το διάβασμα σε μερικές περιπτώσεις
πολύ ανιαρό και θα επιβραδύνει το ρυθμό που διαβάζουμε. Θα
υπογραμμίζουμε στις περιπτώσεις εκείνες που θέλουμε να
εμβαθύνουμε ή να επιστρέψουμε αργότερα για να δούμε τα βασικά
σημεία που έχουμε μελετήσει.

Γραμμικές σημειώσεις και χρήση λέξεων κλειδιά

Ο πατροπαράδοτος τρόπος για να κρατάμε σημειώσεις είναι ο
γραμμικός τρόπος. Δηλαδή, γράφουμε ολόκληρες προτάσεις και
πολλές φορές, αντιγράφουμε τα βασικά σημεία από το βιβλίο,
έχοντας έτσι ένα είδος επανάληψης στο τέλος, των όσων έχουμε
διαβάσει. Στη διαδικασία αυτή δεν λαμβάνουμε καθόλου υπόψη μας
τον τρόπο με τον οποίο το μυαλό μας εργάζεται για να ανακαλέσει
στη μνήμη μας τις σημειώσεις αυτές. Σίγουρα το ανθρώπινο μυαλό
δεν εργάζεται γραμμικά. Έτσι θα είναι πολύ δύσκολο να
προσπαθήσει μετά από την παρέλευση κάποιου χρόνου να
ανακαλέσει τις σημειώσεις που έχουμε κρατήσει.

Πολλές είναι οι φορές επίσης που στην προσπάθειά μας να μην

αφήσουμε πίσω κάποια σημεία από τη μελέτη μας γράφουμε αρκετά
περιττά στοιχεία. Σαν συνέπεια αυτού έχουμε στις σημειώσεις μας
πολλά στοιχεία που είναι αχρείαστα και κάνουν την επανάληψη
δύσκολη και ανιαρή.

Χρήση λέξεων κλειδιά

Από έρευνες που έχουν γίνει από τον Δρ. Gordon Howe, στο
πανεπιστήμιο του Exeter στην Αγγλία, καθώς και από πολλές άλλες
έρευνες για την αποτελεσματικότητα διαφόρων ειδών σημειώσεων,
έχει φανεί μια πολύ ενδιαφέρουσα τάση. Οι σημειώσεις είναι πολύ
χρήσιμες και απαραίτητες για την μάθηση και την ανάκληση. Αλλά,
όσο πιο λίγες είναι οι σημειώσεις τόσο το καλύτερο.

Η έρευνα είχε δείξει τα εξής αποτελέσματα σε επτά διαφορετικά

είδη σημειώσεων, τοποθετημένα κατά σειρά αποτελεσματικότητας:

1. Χρήση λέξεων κλειδιά που είχαν γίνει από το μαθητή. (Η

καλύτερη τεχνική)

2. Χρήση λέξεων κλειδιά που είχαν δοθεί από τον καθηγητή.

3. Γραμμικές σημειώσεις επαναλήψεως που είχαν γίνει από το

μαθητή.

4. Γραμμικές σημειώσεις επαναλήψεως που είχαν δοθεί από τον

καθηγητή.

5. Ολοκληρωμένη αντιγραφή σε σημειώσεις που έγιναν από τον

μαθητή.

6. Ολοκληρωμένη αντιγραφή σε σημειώσεις που έχουν γίνει από τον

καθηγητή.

7. Χωρίς σημειώσεις. (Η χειρότερη τεχνική απ΄ όλες)

Είναι φανερό λοιπόν ότι η χρήση λέξεων κλειδιά, σύντομων δηλαδή

αλλά περιεκτικών σημειώσεων, είναι η καλύτερη επιλογή όταν
παίρνουμε σημειώσεις.
Θα ήταν όμως τώρα σωστό να ορίσουμε τις λέξεις κλειδιά, ώστε να
γίνει ξεκάθαρο τι εννοούμε με τις λέξεις αυτές.

Είναι οι λέξεις που ενσωματώνουν με το συντομότερο δυνατό τρόπο

και συσχετίζουν τις διάφορες έννοιες αυτών που διαβάζουμε. Είναι
δηλαδή εκείνες οι λέξεις που δίνουν τη βασική έννοια του κειμένου.
Για να συμπληρώσουμε τον ορισμό όμως θα πρέπει να τονίσουμε ότι
οι λέξεις αυτές όταν τις μελετήσουμε κατά τη διάρκεια της
επανάληψης θα επαναφέρουν στη μνήμη μας αυτά που έχουμε
διαβάσει. Είναι οι λέξεις λοιπόν του βασικού σκελετού, οι οποίες
μας οδηγούν σε όλες τις άλλες λεπτομέρειες του κειμένου.

Τα αποτελέσματα λοιπόν της έρευνας, προκάλεσαν έκπληξη σε

πολλούς, αλλά μετά από διερεύνηση που έγινε, έγινε φανερός ο
λόγος των αποτελεσμάτων αυτών.

Το μυαλό μας δεν ανακαλεί και δε βρίσκει προτάσεις, αλλά εικόνες

και συγκεκριμένες λέξεις. Αυτές οι συγκεκριμένες και καθοριστικές
λέξεις είναι μόνο το ένα μέχρι δέκα τις εκατό των λέξεων που
ακούμε, βλέπουμε και χρησιμοποιούμε στην ομιλία μας. Αυτό τώρα
τι σημαίνει; Δείχνει φανερά ότι για να θυμηθούμε κάτι δε
χρειάζεται να θυμόμαστε όλες τις λεπτομέρειες του κειμένου ή να
προσπαθούμε να αποστηθίσουμε «απ’ έξω», όλα όσα έχουμε
διαβάσει. Είναι αρκετό να θυμόμαστε τις καθοριστικές λέξεις ή
λέξεις κλειδιά οι οποίες θα ξεκλειδώσουν τις υπόλοιπες λέξεις και
θα μας δώσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα αυτών που θέλουμε να
γράψουμε ή να πούμε.

Για να καταλάβουμε ακόμη καλύτερα πως το μυαλό μας εργάζεται

και για να αποδείξουμε ότι δεν ισχύει αυτό που προηγουμένως
επιστεύετο, ότι δηλαδή υπάρχουν στο μυαλό μας ολοκληρωμένες
προτάσεις τις οποίες θα ανακαλέσουμε, ας σκεφθούμε το εξής:

Φανταστείτε ότι θέλετε να διηγηθείτε σε ένα φίλο σας μια

περιπέτεια που είχατε. Οι σκέψεις σας δε θα οργανωθούν σε
γραμμές από προτάσεις αλλά θα έχετε στο μυαλό σας εικόνες και
λέξεις κλειδιά και θα δημιουργήσετε γύρω από αυτές τις εικόνες
τις κατάλληλες προτάσεις, ώστε να εκφράσετε τις σκέψεις σας.

Μπορείτε εδώ να σκεφτείτε διάφορα πράγματα από την καθημερινή

σας ζωή τα οποία θέλετε να περιγράψετε. Αυτό που δημιουργείται
πρώτα στο μυαλό σας είναι εικόνες ή κάποιες συγκεκριμένες λέξεις.
Η περιγραφή των γεγονότων ή στοιχείων που θα δώσετε στη
συνέχεια θα περιστρέφεται γύρω από τις εικόνες ή τις
συγκεκριμένες λέξεις που υπάρχουν στο μυαλό σας.

Αν για παράδειγμα θέλουμε να περιγράψουμε την απογείωση του

αεροπλάνου, θα δημιουργήσουμε στο μυαλό μας την εικόνα του
αεροπλάνου, τη στιγμή ακριβώς που αρχίζει να κυλά στο δίαυλο. Τη
στιγμή αυτή εξασκούνται στο αεροπλάνο δύο βασικά δυνάμεις. Το
βάρος του προς τα κάτω και η άνωση προς τα πάνω(στο μυαλό μας
έχουμε την εικόνα ενός αεροπλάνου με τα βέλη, ένα για την άνωση
και ένα για το βάρος). Καθώς τώρα προχωρά στο δίαυλο και
αυξάνεται η ταχύτητά του η άνωση αυξάνεται μέχρι να γίνει ίση με
το βάρος. Μόλις η άνωση γίνει λίγο πιο μεγάλη από το βάρος του
τότε αρχίζει να απογειώνεται.

Μυαλό Εικόνα ή Δημιουργί

λέξεις α
κλειδιά προτάσεω
ν και
κειμένων

Κάθε λέξη λοιπόν που θα γράφουμε στις σημειώσεις μας θα πρέπει να είναι
πολυδιάστατη. Αυτό σημαίνει ότι η κάθε λέξη μοιάζει με ένα μικρό κεντρικό
σύστημα, στο οποίο υπάρχουν πολλές μικρές συνδέσεις. Σε κάθε σύνδεση μπορούν
να ¨προσκολληθούν¨ άλλα στοιχεία και έτσι όλα μαζί θα δίνουν την εικόνα που
θέλουμε να πάρουμε από το κείμενο που μελετούμε. Επίσης οι λέξεις αυτές θα
οδηγήσουν το μυαλό προς την σωστή κατεύθυνση, ώστε να κάνει τις σωστές
διασυνδέσεις, επιτρέποντας του έτσι να ξαναδημιουργήσει την εικόνα που είχε
σχηματίσει προηγουμένως.