22-10-2010

Toekomst van onze pensioenen

Verwachtingen vertegenwoordiger ondernemingswereld

Peter Leyman, CEO Voka

Voka titel 1

Inhoudsopgave

1. Europa en de vergrijzing – Green paper

2. Een aantal vaststellingen

3. Verwachtingen van een vertegenwoordiger van

de ondernemingswereld
Voka titel 2

1. Europa en de vergrijzing – Green paper 2010

Adequate, houdbare en zekere pensioenstelsels

Adequate, sustainable and safe pension systems
Systèmes de retraite adéquats, viables et sûrs

Aanscherpen sense of urgency

Hoog op de politieke agenda

>< want ondanks Stockholm, Göteborg, Laken 0

Voka titel 3

1
 22-10-2010

1. Europa en de vergrijzing – Stockholm 2001

Indijken impact vergrijzing op overheidsbegrotingen door:

 Afbouw van overheidsschulden

 >< Forse besparingsronde tegen 2015

 Verhogen werkzaamheidsgraad
 >< Generatiepact
 Jef Vuchelen in Trends: “De politiek opgehoogde berg baarde
amper een anorexiamuis.”
 Werkzaamheidsgraad 55-64: BEL 35,3% >< 46% EU27
Bron FOD Economie – EAK – Bewerking Dept/Steunpunt WSE

 Hervorming om kosten pensioenstelsels te drukken

 >< Groenboek Nationale Pensioenconferentie
Voka titel 4

2. Vaststellingen van een vertegenwoordiger van de

ondernemingswereld - Pensioenstelsel onder druk

 Pensioenuitgaven in de lift – Vragen bij financiële

duurzaamheid (sustainability)

 Studiecommissie:
Vergrijzing doet uitgaven voor SZ in
periode 2009-2060 met 7,5 pct. bbp stijgen

sterke uitgavendynamiek

 Factuur afgewenteld op toekomstige generaties


geen toereikend Zilverfonds; grote
staatsschuld
Voka titel 5

2. Vaststellingen van een vertegenwoordiger van de

ondernemingswereld - Pensioenstelsel onder druk

 Intergenerationele en intragenerationele
bezwaren
 Jongere generatie vreest te betalen voor een
pensioen dat er voor hen niet meer zal zijn.

 Solidariteit binnen de oudere generatie is weg.

Een deel van hen gaat vervroegd op
(brug)pensioen, terwijl anderen langer zullen
moeten werken.
Voka titel 6

2
 22-10-2010

2. Vaststellingen - Het wettelijk pensioenstelsel schiet tekort

 Geëvolueerd van een sociale verzekering naar een instrument van

inkomenssolidariteit (h e r v e r d e l i n g)

 geen loonplafond voor de bijdrageberekening (onbegrensde

bijdragen), maar wel een maximumpensioen (begrensde uitkering)

 vervangingsratio onvoldoende vanaf gemiddelde lonen

Gemiddeld loon Bruto Netto

0,5 58,1% 78,7%

1 42% 63,7%
1,5 24,3% 41,2%
Voka titel 7

Bron: OESO 2009

>< L e g i t i m i t e i t

2. Vaststellingen - Het wettelijk pensioenstelsel schiet tekort

 Bevat aanzienlijke solidariteit tvv van niet-actieven (inactiviteitsval)

 gelijkgestelde periodes
Voka titel 8

Bron: VBO Statistisch zakboekje

2. Vaststellingen - Het wettelijk pensioenstelsel schiet tekort

 Geen actuariële neutraliteit ( >< billijkheid)

 Vroeger stoppen = minder bijdragen en langer genieten
 Langer werken = meer bijdragen en minder lang genieten

 Wel een “bonusje” maar geen echte “malus”

Cfr Groenboek Pensioenen (EU).

2 jaar Langer werken Vroeger stoppen

BE + 4% - 3%
EU + 6 à 14% - 5 à 12%
Bron: DS 9-9-10
Voka titel 9

3
 22-10-2010

2. Vaststellingen - Het wettelijk pensioenstelsel schiet tekort

 Discriminatie Wn’s privé >< overheid

3.000
2.400
2.500
2.000
1.500 1.111 Man
804
1.000 Vrouw
500
0
Werknemer Ambtenaar Zelfstandige
Bron: FPB, WP 4-10

Marc DE VOS: “ 0 het dynamiet van de ondraaglijke pensioenongelijkheden tussen

Voka titel 10

zelfstandigen, werknemers en ambtenaren”

3. Verwachtingen van een vertegenwoordiger van de

ondernemingswereld
Voka titel 11

3. Verwachtingen ondernemingswereld

- Kostenperspectief
- Ondernemingen financieren mee de SZ
- Drukt op loonlast, loonkostenhandicap
- Wereldkampioen loonwig (Wn)

- Arbeidsmarktperspectief
- Structurele krapte voor de deur
- Vervroegde uittrede, ontziebeleid
- Overheid roomt talent af (crowding out)
Voka titel 12

4
 22-10-2010

3. Verwachtingen ondernemingswereld

 Modern stelsel houdt rekening met volgende principes:

 arbeidsactiverende drive

 flexibel naar onderliggende tendensen (stijgende

levensverwachting)

 duidelijke link tussen betaalde bijdragen en opgebouwde

rechten

 er mag geen verdere stijging zijn van de (para)fiscale

lasten
Voka titel 13

 het mag de arbeidsmobiliteit niet hinderen

3. Verwachtingen ondernemingswereld - Concrete

voorstellen

 [A] MET MEER LANGER AAN DE SLAG

 [B] NOOD AAN MEER SELECTIVITEIT

 [C] WETTELIJK PENSIOEN

 [D] AANVULLEND PENSIOEN

 [E] AMBTENARENPENSIOEN
Voka titel 14

[A] MET MEER LANGER AAN DE SLAG

(‘sustainable’)
 Constructiejaar (leeftijd) of jaren op teller
(loopbaanconcept) ?

 Effectieve ‘pensioneringsleeftijd’ optrekken [prioriteit]

 Nu ongeveer 59 jaar
 Dossier ‘loopbaaneinde’

 Aanpassingsmechanisme waarbij de leeftijd dan

wel lengte vereiste loopbaan gekoppeld wordt
aan de stijgende levensverwachting

 Actuariële neutraliteit (bonus/malus)

Voka titel 15

5
 22-10-2010

[B] NOOD AAN MEER SELECTIVITEIT

 Gelijkgestelde perioden

 Thematische en vormingsgerichte verloven

→ volledig gelijkgesteld

 Werkloosheid (en brugpensioen)

→ degressief gelijkgesteld

 Tijdskrediet
→ niet langer gelijkgesteld
Voka titel 16

[C] WETTELIJK PENSIOEN

 Jos Berghman (KU Leuven) 0 “het wettelijk pensioen is door de jaren heen
omwille van budgettaire redenen afgekalfd tot een basispensioen”

 Toereikend inkomen (“adequate”)

 21% 65+ armoederisico

 Vervangingsratio0 eerder laag (vanaf gemiddelde lonen)

 Maar is relatief: ook nog 4e pijler (huis)( 21%
13%);

 Vaststelling: hoog consumptieniveau bij onze bejaarden

 Budgettaire ruimte beperkt

 Selectiviteit bij welvaartsaanpassingen
Voka titel 17

 Schaars budget inzetten tegen armoede

[D] AANVULLEND PENSIOEN

 Behoud levensstandaard

 Rol van het sociaal overleg

 Afruil cash tegen uitgestelde koopkracht

 Nood aan
 Verbreding (dekkingsgraad): begin 2010 60% Wns gedekt
 2010r 75% Wns; maar nog progressie vereist bij arbeiders en
KMO’s

 Verdieping (bijdrage%):
 Cfr ontoereikendheid 1e pijler (supra)
Voka titel 18

 Sectorfondsen 1,14%
“5%” (Rik Desmet, ABVV op 2 e

Pension&Health Forum AG Insurance, 2010)

6
 22-10-2010

[D] AANVULLEND PENSIOEN

 Behoud levensstandaard

 Rol van het sociaal overleg

 Deel loonontwikkeling toewijzen à 2e pijler, daar waar nodig
(maatwerk)
 Ph. Neyt (BVPI): “Zet indien nodig een indexatie om in een extra
bijdrage voor de 2e pijler” (Bron Moneytalk, september 2010)

 Stimulering
 Inkorting bijzondere werkgeversbijdrage van 8,86% op de
werkgeverspremie 2 pijler
Voka titel 19

[E] AMBTENARENPENSIOEN

 Onderscheid in berekeningswijze 0
 75% i.p.v. 60%
 Loon laatste vijf jaar i.p.v. gemiddelde loopbaan
 Automatische welvaartsaanpassing
 Pensioen ambtenaar: 2.400 bruto/maand
 >< Werknemer: 1.111 bruto/maand

 0 voorbijgestreefd 0
want ratio uitgesteld loon gaat niet langer op:
 1971-2008, jaarlijkse stijging:
 Ambtenaren: +4,2% >< Werknemers +3,8%
Voka titel 20

 Ambtenaren worden werknemers