Apay a Dakes ti Espiritismo?

Ubing pay ni Barbara idi makakitkita kadagiti partaan ken makangkangngeg kadagiti karkarna a
timek. Kombinsido a makasarsaritana dagiti natayen a kabagianna. Agbasbasada ken lakayna a
Joachim kadagiti libro ti espiritismo ket nagbalinda a nalaing nga agbasa iti baraha (tarot cards).
Nabasada iti baraha a dakkel a kuarta ti masapulanda ket pimmudno dayta idi nagnegosioda.
Naminsan, impakdaar dagiti baraha nga adda dakes a tattao nga umay iti pagtaenganda ken
imbaga pay dagiti baraha no kasano a salaknibanda ti bagida.

KASLA inuugma ti panamati iti espiritismo ngem adu latta dagiti aginteres ken agusioso iti karkarna a
bambanag. Adu a tattao iti intero a lubong ti agar-aramat iti anting-anting, Ouija board, ken agkonsultada
kadagiti mammalad wenno espiritista tapno maammuanda ti gasatda wenno saanda a madangran kadagiti
dakes nga espiritu. Kastoy ti kuna ti artikulo a “Laptop und Luzifer” iti magasin a Focus iti Germany: “Adu ti
aginteres ken agusioso iti panagpadles gapu iti Internet.”
Ammom kadi a nadakamat ti espiritismo iti Biblia? Mabalin a maklaatka iti kunaenna.
Ania ti Kuna ti Biblia Maipapan iti Espiritismo?
Kuna ti linteg ti Dios iti nagkauna nga ilina nga Israel: “Awan koma ti masarakan kenka . . . a mangaramat iti
panagpadles, maysa a managsalamangka wenno asinoman nga agsapul kadagiti partaan wenno maysa a
mangkukulam, wenno maysa a mangkayaw iti sabsabali babaen ti pagilabeg wenno asinoman nga umuman iti
mannakiuman iti espiritu wenno maysa a propesional a managipadles kadagiti pasamak wenno asinoman nga
agimtuod iti natay. Ta isuamin nga agar-aramid kadagitoy a banag ket nakarimrimon ken Jehova.”
(Deuteronomio 18:10-12) Apay a nakaing-inget ti linteg ni Jehova maibusor iti espiritismo?
Kas ipakita ti kapadasan iti ngato, adu ti mamati a kabaelan dagiti sibibiag ti makisarita kadagiti natay ken
patienda a nagtaud kadagiti natay dagiti naalada nga impormasion babaen iti espiritismo. Nagtaud dagita a
patpatien iti sursuro ti adu a relihion nga agtultuloy kano nga agbiag dagiti natayen a tattao iti lubong dagiti
espiritu. Ngem maisupadi iti dayta ti nalawag nga isursuro ti Biblia: “No maipapan kadagiti natay, saanda a pulos
sipapanunot iti aniaman.” (Eclesiastes 9:5) Inyarigna ti kasasaadda kadagiti tattao a nargaan ti turogda a saanda
a mapupuotan ti mapaspasamak iti aglawlawda. (Mateo 9:18, 24; Juan 11:11-14) Gapuna, mabalin a
maisaludsodmo, Apay ngarud nga adda karkarna a bambanag a makitkita wenno mapaspasaran dagiti tattao?
Siasino ti adda iti likudan dagitoy?
Pannakikomunikar Kadagiti Espiritu
Sigun kadagiti salaysay ti Ebanghelio, nakisarita ni Jesus kadagiti espiritu idi adda ditoy daga. Kuna ti Marcos
1:23, 24 nga imbaga ti maysa a “narugit nga espiritu” ken Jesus: “Ammok . . . no siasinoka.” Sigurado nga am-
ammodaka met dagiti espiritu. Ngem am-ammom kadi ida?
Sakbay a pinarsua ti Dios dagiti tattao, immuna a pinarsuana ti riniwriw nga espiritu nga annak, wenno
anghel. (Job 38:4-7) Natantan-ok dagiti anghel ngem kadagiti tattao. (Hebreo 2:6, 7) Mannakabalinda ken
nasariritda, ken naparsuada tapno aramidenda ti pagayatan ti Dios. Inkanta ti salmista: “Bendituenyo ni Jehova,
O dakayo nga anghelna, a nabileg iti pannakabalin, a mangitungtungpal iti saona.”—Salmo 103:20.
Ipalgak ti Biblia nga adda dagiti anghel idi agangay a nangrugi a makisarita kadagiti tattao iti wagas a saan
nga anamongan ti Dios. Ania ti gandatda? Daydiay kaunaan a nakisarita iti tao inallilawna dagiti immuna a
tattao, da Adan ken Eva, ket inyadayona ida manipud iti Dios ken Namarsua kadakuada. Gapu iti dayta,
pinagbalinna ti bagina a Satanas a Diablo, maysa a mamarpardaya ken bumusbusor iti Dios.—Genesis 3:1-6.
Idi agangay, “pinanawan [ti dadduma nga anghel] ti bukodda nga umiso a lugar a pagnaedan” idiay langit,
nagbalinda a tattao ken nakidennada kadagiti napipintas a babbai ditoy daga. (Judas 6; Genesis 6:1, 2) Dagidiay
a di matalek nga anghel ken dagiti putotda napalalo ti panangriribukda kadagiti tattao agingga a ti “daga napno
iti kinaranggas.” Nalabit pamiliarka iti salaysay ti Biblia no kasano nga impatingga ti Dios dayta a naranggas ken
dakes a kaputotan babaen iti Layus idi kaaldawan ni Noe.—Genesis 6:3, 4, 11-13.
Gapu iti layus, kapilitan a pinanawan dagitoy nga anghel ti natauan a bagida ket nagsublida iti dati a
kasasaadda kas espiritu. Ngem saanen nga impalubos ti Namarsua nga agsublida iti orihinal a ‘lugar a
pagnanaedanda.’ Imbes ketdi, naipababada iti kasasaad a nayarig “kadagiti abut ti napuskol a kinasipnget.” (2
Pedro 2:4, 5) Inawagan ti Biblia dagiti rebelde nga anghel kas “sairo,” wenno demonio. (Santiago 2:19) Isuda ti
adda iti likudan ti espiritismo.
Ti Kayat Dagiti Demonio
 Dagiti dakes nga espiritu a makisarsarita iti tattao kayatda nga iyadayo ida iti panagdayaw iti pudno a Dios, ni
Jehova. Ti ibagbagada a saguday wenno pannakabalin dagiti espiritista ket pangallilaw laeng kadagiti tattao
tapno saanda a maammuan ti umiso a pannakaammo iti Dios ken saanda nga agbalin a nasinged kenkuana.
Ti sabali pay a panggep dagitoy a demonio ket nalawag a makita iti gandat ti liderda a ni Satanas idi
nakisarita ken Jesus. Imbaga ni Satanas nga itedna ken Jesus ti “amin a pagarian ti lubong ken ti dayagda.”
Ania ti subad a kayat ni Satanas? “Agruknoyka ken mangaramidka iti maysa a tignay a panagdayaw kaniak,”
kinunana ken Jesus. Wen, kayat ni Satanas ken dagiti demoniona a madaydayawda. Ngem saan a
nagpasulisog ni Jesus a mangtallikud iti Dios ken iti pudno a panagdayaw.—Mateo 4:8-10.
Manmanon ti kasta a direkta a pannakisarita dagiti dakes nga espiritu. Ngem ikagkagumaanda nga allilawen
dagiti inosente babaen iti kasla awan pagdaksanna a paglinglingayan, kas iti panagaramat iti bola a kristal,
baraha, ken horoscope. Dika koma paallilaw! Dagita ket saan la a simple a pamay-an a makikomunikar kadagiti
di makitkita a puersa. Usaren dagiti dakes nga espiritu dagiti datdatlag tapno maallilaw ken maisiasi dagiti tattao
ket saanda nga agdayaw ken Jehova. No saanda nga agballigi iti gandatda, masansan a riribuken ken
parigatenda dagiti nasiluanda. No kasta ti situasionmo, ania ti maaramidam tapno makalapsutka iti
impluensiada?
No Kasano ti Rumuk-at iti Espiritismo
Laglagipem a dagiti espiritu a makikomkomunikar kadagiti tattao ket kabusor ti Dios ken agur-urayda iti
pannakadadael. (Judas 6) Impostor ken ulbod dagitoy, nga agpampammarang kas natayen a tattao. Ania ti
riknam no naduktalam nga impostor ti agkunkuna a gayyemmo ken kayatnaka laeng nga isagmak? Ania ti
riknam no naammuam a nailaw-anka a nakigayyem iti Internet iti maysa a mananggundaway iti sekso?
Nakarkaro pay ti situasionmo no naisagmakka iti impluensia dagiti demonio. Masapul nga aramidem ti amin a
kabaelam a rumuk-at kadakuada. Kasano?
Idi naammuan ti dadduma nga agnanaed iti nagkauna nga Efeso ti kuna ti Kasuratan maipapan iti
espiritismo, nabigbigda a masapul a dadaelenda dagiti libroda maipapan iti panagsalamangka wenno mahika,
kasanoman kangina dagita. “Pinuoranda ida iti sanguanan ti isuamin.” (Aramid 19:19, 20) Ita, dagiti banag a
mainaig iti espiritismo ket saan laeng a dagiti libro, anting-anting, Ouija board, ken umasping kadagita no di pay
ket dagiti elektroniko a material. Dimo padasen a serken ti aniaman a mangituggod kenka iti espiritismo.
Malagipmo pay kadi dagiti agassawa a nadakamat iti rugi daytoy nga artikulo? Sigun iti barahada, adda kano
dakes a tattao a mapan iti balayda ket masapul a saanda a dumngeg ken saanda nga awaten ti aniaman nga
ited dagitoy. Agpayso nga adda simmarungkar, dua a Saksi ni Jehova a da Connie ken Gudrun. Idi imbagada
nga adda awitda a naimbag a damag maipapan iti Dios, inkeddeng da Joachim ken Barbara ti dumngeg. Idi
napagsasaritaanda ti espiritismo, nangipaay da Connie ken Gudrun iti umiso nga impormasion manipud iti
Kasuratan. Iti kasta, nairugi ti regular a panagadal iti Biblia.
Idi agangay, nagdesision da Joachim ken Barbara a gupdenda ti aniaman a pannakinaigda kadagiti demonio.
Inlawlawag dagiti Saksi a saan a maragsakan iti dayta dagiti dakes nga espiritu. Nagbanaganna, namin-adu a
pinarparigat ida dagiti demonio. Idi damo, rinabii a mabutbutengda ket sada la nabang-aran idi immakarda iti
sabali a balay. Bayat a napasaranda dagita, kanayon a nagtalek dagitoy nga agassawa iti kuna ti Filipos 4:13:
“Ta iti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay mangmangted kaniak iti pannakabalin.”
Binendisionan ni Jehova ti determinasionda ket saan idan a rirriribuken dagiti dakes nga espiritu. Iti agdama,
siraragsak nga agdaydayaw da Joachim ken Barbara iti pudno a Dios, ni Jehova.
Iparegta ti Kasuratan kadagidiay mayat nga agsagrap iti bendision ti Dios: “Agpasakupkayo iti Dios; ngem
busorenyo ti Diablo, ket isu agtalawto kadakayo. Umadanikayo iti Dios, ket isu umadaninto kadakayo.” (Santiago
4:7, 8) No kayatmo, maruk-atan ken matulongannaka ni Jehova a Dios manipud iti impluensia dagiti demonio.
No malagipda ti pannakawayawayada manipud iti espiritismo, naimpusuan nga umanamong da Joachim ken
Barbara iti sasao a mabasa iti Salmo 121:2: “Ti tulongko aggapu ken Jehova.”

nibanyo ti Bagiyo Maibusor Kadagiti Dakes nga Espiritu

DIMMAKKEL ni James iti nasulinek a paset ti isla ti Malaita, idiay Solomon Islands. Sipud kinaubingna,
naisuro a dayawenna dagiti espiritu. “Diak pulos kiniddaw kadagiti espiritu a dangranda ti sabsabali,” kinunana,
“ngem panagkunak, imposible ti agbiag a naragsak no diak annuroten ti rarafono tapno saanak a madangran.”
Kas kadagiti tattao iti adu a paset ti lubong, patien dagiti umili ti Solomon Islands a dagiti espiritu mabalinda a
dangran wenno tulongan ti maysa a tao. Kinapudnona, dagiti naasi kano nga espiritu ket saan a kabuteng no di
ket dungdungnguen ti adu a Melanesiano.
Ti panamati iti maaramidan dagiti espiritu ket maipakita iti nadumaduma a pamay-an. Kas pagarigan, idi
ubing pay ni James, no mangngeg dagiti inna ti uni ti tumatayab a korokoro, dagus a pastrekenda dagiti
annakda iti uneg ti balay. Apay? Patienda a no aguni dayta a tumatayab, adda tao a dandanin madangran.
Dadduma a bumario mangikabilda iti espesial a puraw a bato iti ngatuen ti hamba ti ridaw ti balbalayda.
Kasta ti inaramid ni James ta patienna a dayta a bato ti mangsalaknib kenkuana manipud kadagiti mangdangran
nga espiritu. Ken no adda ni James iti pagtrabahuanna, isupotna amin a murkatna a nangaldaw sananto
ibelleng. Amkenna a no dagiti murkatna ket masarakan ti mannamay wenno manggagamud, usarennanto dagita
a pangtamay wenno panggamud kenkuana.
Nupay dagita nga aramid ket saan a gagangay iti lugaryo, nalabit mapilitanka a kas ken James a mangsurot
kadagiti kostumbre tapno didaka an-anuen dagiti dakes nga espiritu. Nalabit a patiem a pagimbagam no
surotem dagita a kostumbre.
No mamatika iti Biblia, sigurado a kayatmo nga ammuen ti sungbat ti Biblia kadagiti sumaganad a saludsod:
(1) Kasano a madangrandaka dagiti dakes nga espiritu? (2) Maimpluensiaandaka aya dagiti demonio no
surotem ti dadduma a kostumbre? (3) Kasano a masarakam ti pudno a salaknib manipud kadagiti dakes nga
espiritu tapno agbalinka a naragsak?
No Kasano a Madangrandaka Dagiti Dakes nga Espiritu
Ipalgak ti Biblia a dagiti dakes nga espiritu ket saan la ketdi a dagiti espiritu ti natnatay. Kuna ti Sao ti Dios:
“Dagiti sibibiag sipapanunotda a mataydanto, ngem no maipapan kadagiti natay, saanda a pulos sipapanunot iti
aniaman.” (Eclesiastes 9:5) Kinapudnona, dagiti dakes nga espiritu isuda dagiti simmukir nga anghel a dimmasig
ken Satanas tapno maallilawda dagiti tattao.—Apocalipsis 12:9.
Ibatad ti Biblia a kasapulantayo ti salaknib manipud kadagiti dakes nga espiritu. Insurat ni apostol Pablo
kadagiti Kristiano idiay Efeso: “Agsipud ta addaantayo iti pannakigubal, saan a maibusor iti dara ken lasag, no di
ket maibusor . . . kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa kadagiti nailangitan a disso.” Dineskribir ni apostol
Pedro a ti agturay iti amin a dakes nga espiritu a ni Satanas a Diablo ket kas iti “leon a ngumerngernger, nga
agsapsapul iti alun-onenna.”—Efeso 6:12; 1 Pedro 5:8.
Mangdangran ni Satanas kangrunaanna babaen ti panangiwawa, panangallilaw, wenno panangsulisogna
kadagiti tattao nga agtignayda a maikaniwas iti Dios. Kuna ti Biblia a ni Satanas “pagbalbalinenna ti bagina a
kasla anghel ti lawag.” (2 Corinto 11:14) Agpammarang kas mangsalaknib nga espiritu idinto ta ti
kinaagpaysuanna, dakes ti panggepna. Bulbulseken ni Satanas ti panunot dagiti tattao tapno dida maammuan ti
kinapudno maipapan kenkuana ken maipapan iti Dios. (2 Corinto 4:4) Apay a kayatna nga iwawa dagiti tattao?
Tartarigagayan unay ni Satanas ti maidaydayaw ket kayatna nga agdayaw kenkuana dagiti tattao, ammoda
man dayta wenno saan. Idi adda ditoy daga ni Jesus nga Anak ti Dios, kayat ni Satanas nga isu ket ‘agruknoy
ken mangaramid iti maysa a tignay a panagdayaw’ kenkuana. Kinuna ni Jesus: “Pumanawka, Satanas! Ta adda
a naisurat, ‘Ni Jehova a Diosmo ti masapul a daydayawem, ket kenkuana laeng ti masapul a pangipaayam ti
sagrado a panagserbi.’” (Mateo 4:9, 10) Nagkedked ni Jesus a mangaramid iti aniaman a mangipasimudaag nga
isu ket tumulok nga agdayaw ken Satanas.
Ni Jehova ti kabilgan iti amin nga espiritu ken dina itulok nga adda umapay a manayon a pannakadangran
kadagiti agtultulnog kenkuana. (Salmo 83:18; Roma 16:20) Ngem tapno maparagsaktayo ni Jehova a Dios a kas
iti inaramid ni Jesus, nasken a liklikantayo ti aniaman a tignay a mangipakita nga agpasakuptayo ken Satanas
wenno kadagiti demoniona. Tapno maaramidtayo dayta, masapul nga ammuentayo dagiti kostumbre a
mangpadpadayaw kadagiti dakes nga espiritu. Kasano a maaramidmo dayta?
Ammuem Dagiti Kostumbre a Kagura ti Dios
Pinakdaaran ni Jehova a Dios ti nagkauna nga ilina nga Israel a dida tuladen ti dadduma kadagiti kostumbre
dagiti kabangibangda a nasion. Kinunana: “Awan koma ti masarakan kenka nga asinoman a . . . mangaramat iti
panagpadles, maysa a managsalamangka wenno asinoman nga agsapul kadagiti partaan wenno maysa a
mangkukulam, wenno maysa a mangkayaw iti sabsabali babaen ti pagilabeg.” Maipapan kadagiti nangtulad
kadagita a kostumbre, kuna ti Biblia: “Isuamin nga agar-aramid kadagitoy a banag ket nakarimrimon ken
Jehova.”—Deuteronomio 18:10-12.
Ngarud, no panunotem dagiti kostumbre iti lugaryo, usigem dagiti sumaganad a saludsod: Iparegta kadi
dayta a kostumbre ti panamati kadagiti partaan? Ibilangna kadi ti awan biagna a bambanag kas addaan iti
mahika ken nabirtud a mangsalaknib? Nainaig kadi dayta iti panangilabeg ken pananggayuma wenno
pannalaknib manipud kadagita? Nairaman kadi iti dayta ti tignay a panagpasakup iti maysa nga espiritu malaksid
ken Jehova wenno iti dinutokanna a pannakabagi a ni Jesus?—Roma 14:11; Filipos 2:9, 10.
Nagpateg nga idiam ti aniaman a kostumbre a mangiparegta kadagita nga aramid. Apay? Napaltiingan ni
apostol Pablo a mangisurat: “Dikay mabalin ti makiraman iti ‘lamisaan ni Jehova’ ken iti lamisaan dagiti sairo.”
Namakdaar a dagidiay agtarigagay a mangay-ayo iti Dios ken iti dadduma nga espiritu ‘gargarienda nga agimon
ni Jehova.’ (1 Corinto 10:20-22) Kalikaguman ken maikari ni Jehova a Dios iti naipamaysa a debosion.—Exodo
20:4, 5.
Usigem met daytoy a saludsod: Ti kadi kostumbre isursurona ti kapanunotan a ti tao ket saan a
manungsungbat kadagiti aramidenna? Kas pagarigan, ti pannakikamalala ken panagdenna sakbay ti
panagkasar ket tagidaksen ti adu a komunidad ken kondenaren ti Biblia. (1 Corinto 6:9, 10) Nupay kasta, iti
dadduma a kultura iti Pacifico, nalabit dida tagidaksen dagita nga aramid no kuna ti maysa a babai nga isu ket
“nakantaridas,” kayatna a sawen, nayat a nakidenna gapu ta isu ket nagayuma.
Ngem isursuro ti Biblia a manungsungbattayo kadagiti aramidtayo. (Roma 14:12; Galacia 6:7) Kas pagarigan,
ti umuna a babai a ni Eva pinagpambarna nga isu ket inallilaw ni Satanas a sumukir iti Dios babaen ti
panangibagana: “Ti serpiente—inallilawnak ket ngarud nanganak.” Nupay kasta, ni Jehova pinanungsungbatna
ni Eva kadagiti inaramidna. (Genesis 3:13, 16, 19) Panungsungbatennatayo met kadagiti aramidtayo.—Hebreo
4:13.
Ania ti Rumbeng nga Aramidem?
No kayatmo a paragsaken ti Dios ken agbiag a maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia, rumbeng nga aramidem ti
amin a kabaelam tapno masalaknibam ti bagim maibusor ken Satanas ken kadagiti demoniona. Maipapan iti
dayta, nagsayaat ti inyulidan dagiti napudno ti panagpuspusoda a tattao idiay Efeso idi umuna a siglo. Tapno
dida maimpluensiaan kadagiti dakes nga espiritu, inurnongda amin a libroda a nainaig iti espiritismo sada
‘pinuoran dagita iti sanguanan ti isuamin.’—Aramid 19:19.
Sakbay a pinuoranda dagiti libro, ‘immayda ken impudnoda ken sipapanayag nga impadamagda dagiti
aramidda.’ (Aramid 19:18) Gapu ta natukay ti pusoda iti insuro ni Pablo maipapan ken Kristo, pinuoranda dagiti
libroda mainaig iti espiritismo. Binalbaliwanda pay ti kaririknada kadagiti kostumbreda.
Pudno a saan a kaskarina ti panangidian kadagiti kostumbre. Kasta ti napasaran ni James a nadakamat itay.
Nagpayadal iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova ken nagustuanna dagiti nasursurona. Nupay kasta, intultuloyna
nga inannurot ti rarafono. Idi inusigna ti kaririknana maipapan kadagita a kostumbre, naamirisna a mamati
kadagiti kari ni Jehova para iti masanguanan ngem patienna met a tapno masalakniban manipud
pannakadangran, kasapulan latta a surotenna dagiti kostumbre.
Ania ti nakatulong ken James a nangbalbaliw iti panangmatmatna? Kinunana: “Inkararagko ken Jehova a
salaknibannak ken tulongannak nga agtalek kenkuana. Maigiddato iti dayta, inidiakon dagiti kostumbrek.”
Nadangran kadi? “Saan,” kinuna ni James. “Ti la napasamak ket nasursurok ti nagtalek ken Jehova.
Napaneknekak a nakasingsinged gayam ni Jehova kas gayyem.” Kinapudnona, pito a tawenen nga agserserbi
ni James kas amin-tiempo a ministro a tumultulong iti sabsabali a mangammo iti isursuro ti Biblia.
Apay a dimo tuladen ni James? Usigem dagiti kostumbre iti lugaryo, ken usarem ti ‘pannakabalinmo nga
agrason’ tapno maammuam no dagita ket maitunos iti “pagayatan ti Dios.” (Roma 12:1, 2) Kalpasanna,
patibkerem ti pakinakemmo a mangidian kadagiti inaanito a kostumbre. No aramidem dayta, makapagtalekka a
ni Jehova ‘awaten’ ken salaknibannaka. (2 Corinto 6:16-18) Kas ken James, mapaneknekamto ti kinapudno
daytoy a kari ti Biblia: “Ti nagan ni Jehova ket napigsa a torre. Iti dayta nga agtaray ti nalinteg ket maipaayan iti
salaknib.”—Proverbio 18:10.

Apay nga Agraraira ti Panaginteres iti Espiritismo?

Nadepinar ti espiritismo a kas ti “panamati nga adda espiritu ti tao nga agtultuloy a sibibiag no
matay ti pisikal a bagi ken mabalin a makisarita kadagiti sibibiag babaen ti tao a mangibabaet.”

IDI 1998 naglatak unay idiay Estados Unidos ti maysa a libro a nangilawlawag no kasano ti makiuman
kadagiti natay ta iti listaan ti The New York Times dagus a nagbalin dayta a numero uno kadagiti kaaduan a
malako a libro.
Idiay Moscow, sumagmamano a tawen ti napalabasen, nagbalin nga uso dagiti mangkukulam ken espiritista
a mannakiuman iti espiritu kadagiti politiko ken negosiante a nagbayad iti nangina para iti konsultasion.
Idiay Brazil, adu ti agbuya kadagiti telenobela a mangipabuya iti espiritismo.
Para kadagiti adu nga agnanaed idiay Africa wenno Asia, gagangay ti espiritismo a kas iti pannakisinnubor
idiay tiendaan.
No Apay a Nakaad-adu ti Aginteres iti Espiritismo
Adu ti aginteres iti espiritismo tapno maliwliwada kalpasan ti ipapatay dagiti inay-ayatda. Babaen kadagiti
mannakiuman iti espiritu mabalin a makaawatda iti naisangsangayan nga impormasion a kasla naggapu kadagiti
natay. Kas resulta, dagita a natayan masansan a makombinsirda a sibibiag dagiti natay nga inay-ayatda ken ti
pannakiuman kadagiti natay tulonganna ida a mangdaer iti pannakaulilada.
Maallukoy ti dadduma iti espiritismo agsipud ta naibaga kadakuada a tulongan ida dagiti espiritu a mangbirok
iti agas dagiti an-annayenda, lumung-aw iti kinapanglaw, agballigi iti romantiko nga ayat, mangsolbar kadagiti
parikutda iti panagasawa, wenno agsapul iti pagtrabahuan. Ket adu pay ti aginteres iti espiritismo gapu laeng iti
panagusioso.
Nupay kasta, kas kinuna ti maysa nga eksperto iti daytoy nga aramid, maysa a gapu no apay a minilion a
tattao ti aginteres iti espiritismo ket naisuroda a ti espiritismo ket “maysa a makatulong a relihion” a
“katakunaynay ti Kristianidad.” Ti narelihiosuan a kasasaad idiay Brazil ti maysa a pagarigan.
Ti Brazil ti lugar ditoy daga a kaaduan ket Romano Katoliko, ngem kas kuna ti autor a ni Sol Biderman,
“minilion kadagiti debotado ti mangsindi kadagiti kandela iti simbaan dagiti Katoliko ken kasta met kadagiti sentro
a pakiumanan iti espiritu, ket mariknada nga awan aniaman a pagdaksanna.” Kinapudnona, impadamag ti
linawas a periodiko ti Brazil a Veja a 80 a porsiento kadagidiay kanayon a mapan kadagiti sentro a pakiumanan
iti espiritu idiay Brazil ket nabuniagan a Katoliko ken mannakimisa pay. Maysa pay, uray ti dadduma a klero ket
makipaspaset kadagiti espiritistiko a panagtitipon, isu a maawatan ti maysa a tao no apay a pagarupen ti adu a
manamati nga anamongan ti Dios ti pannakiuman kadagiti espiritu tapno maliwliwa ken agpaiwanwanda. Ngem
agpayso ngata?
[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 3]
Nadumaduma a Porma ti Espiritismo
Ti panangalagad iti espiritismo mabalin a ramanenna ti pannakitungtong iti mannakiuman iti espiritu,
pannakisarita kadagiti natay, wenno panagsapul kadagiti partaan. Ti panagpadles ket maysa a nalatak a porma
ti espiritismo—panangikagumaan a mangammo iti masanguanan wenno ti di pay naammuan babaen ti tulong
dagiti espiritu. Dadduma a porma ti panagpadles ket astrolohia, panagpadles babaen ti bola a kristal,
panagipatarus kadagiti tagtagainep, panagpalad, ken panangibaga iti gasat babaen ti tulong dagiti kard a tarot.

No Apay a Rumbeng a Liklikam ti Espiritismo

NO NAISURO kenka a dadduma a porma ti espiritismo ket pamay-an ti pannakiuman kadagiti naimbag nga
espiritu, nalabit masdaawka no maammuam ti kunaen ti Biblia maipapan iti espiritismo. Kas pagarigan, kunana:
“Dikay bumaw-ing kadagiti mannakiuman iti espiritu, ket dikay makiuman kadagiti propesional a managipadles iti
paspasamak, iti kasta agbalinkayo a narugit babaen kadakuada.”—Levitico 19:31; 20:6, 27, NW.
Kinapudnona, deskribiren ti Biblia daydiay naigamer iti espiritismo a kas “makarimon ken Jehova.”
(Deuteronomio 18:11, 12) Apay? Ti panangsukimat iti kunaen ti Biblia maipapan iti maysa kadagiti kangrunaan a
paset ti espiritismo—ti makuna a pannakiuman kadagiti natay—sungbatanna dayta a saludsod.
Sibibiag Kadi Dagiti Natay?
Maisupadi iti pagarupen ti adu a tattao, isuro ti Sao ti Dios, ti Biblia, a di mabalin a makiuman dagiti tattao
kadagiti natayen nga ay-ayatenda. Apay a di mabalin? Bueno, no adda siasinoman a makisarita iti natay,
sibibiag ngarud ti natay. Masapul nga adda paset ti bagina a saan a matay. Kunaen ti dadduma a sibibiag ti
kararua no matay ti bagi. Agpayso kadi dayta?
Kastoy ti kuna ti salaysay ti Biblia maipapan iti pannakaparsua ti tao: “Ni Jehova a Dios binukelna ti tao iti
tapuk ti daga, ket impuyotna iti agongna ti anges ti biag; ket ti tao nagbalin a kararua a sibibiag.” (Genesis 2:7)
Saan kadi nga ipalgak daytoy a ti tao a mismo ti kararua ket isu awanan iti di matay a kararua nga agtultuloy nga
agbiag kalpasan ti ipapatay ti bagi? Kinapudnona, kuna ti Kasuratan: “Ti kararua nga agbasol matayto.”
(Ezequiel 18:4) “Dagiti sibibiag ammoda a mataydanto: ngem dagiti natay dida ammo ti aniaman . . . Awan ti
aramid, wenno gakat, wenno pannakaammo, wenno sirib, idiay Tanem (Sheol, NW),” ti gagangay a tanem ti
sangatauan.—Eclesiastes 9:5, 10.
Isu a sigun iti Biblia, ti kararua ket saan a banag nga agtalinaed a sibibiag no matay ti bagi ken mabalin a
pakisaritaanto dagiti sibibiag a tattao. Adtoy ti pagarigan ti dua a mararaem nga eskolar ti Biblia a nagkonklusion
a matay ti kararua. Kinuna ti taga Canada a teologo a ni Clark H. Pinnock: “Daytoy a kapanunotan [a di matay ti
natauan a kararua] ti nabayagen a nangimpluensia iti teolohia, ngem saan a naibasar iti Biblia. Saan nga
isursuro ti Biblia a naisigud a di matay ti kararua.” Umasping iti dayta, kinuna ti taga Britania nga eskolar a ni
John R. W. Stott: “Ti di ipapatay—ken iti kasta ti di pannakadadael—ti kararua ket kapanunotan dagiti Griego,
saan a ti Biblia.”
Nupay kasta, makaawat ken makangngeg dagiti tattao kadagiti mensahe a kasla naggapu kadagiti natay.
Siasino, ngarud, dagiti agsasao?
Makikomunikar iti Siasino?
Salaysayen ti Biblia nga inusar ti maysa a di makita nga espiritu a persona ti serpiente, a kas ti panangusar ti
bentrolokista iti munieka, tapno makikomunikar iti immuna a babai a ni Eva, ket isut’ intuggodna nga agrebelde
iti Dios. (Genesis 3:1-5) Awagan ti Biblia daytoy nga espiritu a persona, wenno anghel, a “ti kadaanan a
serpiente, daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas, a mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.”
(Apocalipsis 12:9) Dayta, ni Satanas, naallukoyna ti dadduma nga anghel nga agrebelde. (Judas 6) Dagitoy
nadangkes nga anghel maawaganda a demonio ken kabusor ida ti Dios.
Ipakita ti Biblia nga adda pannakabalin dagiti demonio a mangimpluensia kadagiti tattao. (Lucas 8:26-34) Di
ngarud nakaskasdaaw a kuna ti Linteg ti Dios: ‘Awanto ti masarakan kenka nga asinoman . . . nga umuman iti
mannakiuman iti espiritu wenno propesional a managpadles kadagiti pasamak wenno asinoman nga agimtuod iti
natay. Ta tunggal maysa nga agar-aramid kadagitoy a banag ket makapasimron ken Jehova.’ (Deuteronomio
18:10-12, NW) Ania dagiti pagdaksan ti panangsukir iti daytoy a linteg?
Ti kapadasan a mismo ni Ari Saul iti nagkauna nga Israel ti mangsungbat iti dayta a saludsod. Gapu ta
mabuteng idi kadagiti kabusorna, nakiuman ni Ari Saul iti mannakiuman iti espiritu. Kiniddawna a makiuman iti
natayen a propeta a ni Samuel. Idi nangngegna ti panangiladawan ti mannakiuman iti espiritu iti lakay,
impagarup ni Saul a daytoy nga aparision ket ni Samuel. Ket ania a mensahe ti inawat ni Saul? Ti Israel
mayawatto kadagiti kabusorna, ket ni Saul ken ti annakna makikaduadanto ken “Samuel,” a mangipasimudaag a
mataydanto. (1 Samuel 28:4-19) Ania ti reaksion ti Dios iti desision ni Saul nga agkonsulta iti mannakiuman iti
espiritu? Ibaga kadatayo ti Kasuratan: “Ni Saul natay gapu iti panaglabsingna . . . ken gapu met iti panagsapulna
iti patigmaan iti maysa a baglan (mannakiuman iti espiritu, NW), tapno umuman babaen kenkuana.” (1 Cronicas
10:13) Anian a panagsagabana!
Kasta met iti kaaldawantayo, dagidiay naigamer iti espiritismo isarsarakda unay ti bagida. Mamakdaar ti
Biblia a ‘dagidiay naigamer iti espiritismo’ agsagabadanto “iti maikadua [wenno, agnanayon] nga ipapatay.”
(Apocalipsis 21:8; 22:15) Nalawag ngarud a ti nainsiriban ken makaispal-biag nga aramiden ket liklikan ti amin a
porma ti espiritismo.
No Kasano a Sarangten Dagiti Dakes nga Espiritu
Ania ngay no naigamerkan iti espiritismo? Naimbag ngarud no dagus nga agtignayka a mangsalaknib iti
bagim ken iti pamiliam manipud iti panangdangran dagiti dakes nga espiritu. Ania ti aramidem? Kas pagarigan:
Kasano a salakniban ti tao ti pagtaenganna ken ti pamiliana manipud kadagiti insekto? No napaksiatnan dagitoy
iti balayna, ikkatenna iti balayna dagiti banag a mangatrakar kadagiti insekto. Pullatanna dagiti berri ken
palagdaenna dagiti diding tapno di serken dagiti insekto, ket no adda pay laeng dagiti insekto, mabalin nga
agpatulong kadagiti makaammo a mangpaksiat iti dayta iti lugarna.
Mabalin a makatulong kenka ti kasta a pamay-an tapno masarangetmo dagiti dakes nga espiritu ket
makaruk-atka kadagitoy. Usigem ti ulidan dagiti Kristiano idiay Efeso idi umuna a siglo a naigamer iti espiritismo
sakbay a nagbalinda a Kristiano. Kalpasan nga inkeddengdan ti rumuk-at iti espiritismo, tallo nga addang ti
inaramidda a mangsalaknib iti bagida kadagiti kas insekto a panangraut dagiti dakes nga espiritu. Ania ti
inaramidda?
Ti Umuna nga Addang
Kastoy ti ilawlawag ti Biblia: “Adu kadagidiay nangan-annurot kadagiti arte ti panagsalamangka inyegda a
pinagkaykaysa dagiti libroda ket pinuoranda ida iti sanguanan ti isuamin.” (Aramid 19:19) Babaen ti
panangdadael kadagiti libroda iti panagpadles, dagidiay a kabbaro a Kristiano nangipaayda iti pagulidanan para
iti amin nga agtarigagay a mangsaranget kadagiti dakes nga espiritu iti kaaldawantayo. Ibellengmo amin a
banag a mainaig iti espiritismo. Daytoy iramanna ti amin a libro, magasin, komiks, video, poster, dagiti
elektroniko a material, ken nairekord a musika a mangipasimudaag iti espiritismo, agraman dagiti anting-anting
wenno dadduma a banag a maisuot nga “anib.”—Deuteronomio 7:25, 26; 1 Corinto 10:21.
Maysa a lalaki idiay Abagatan nga America a napeklan iti espiritismo iti adu a dekada impapusona daytoy a
Nainkasuratan a balakad. “Maysa nga aldaw,” kunana, “inurnongko ti amin a ramramitko iti espiritismo iti sango ti
balayko, innalak ti wasay, ket tinadtadko dagitoy.” Kalpasanna pinuoranna ti amin agingga nga awanen ti nabati.
Kalpasan dayta, rimmang-ayen iti naespirituan ket di nagbayag, nagbalin a naregta a ministro iti maysa a
kongregasion dagiti Saksi ni Jehova.
Ngem saan nga umdas ti umuna nga addang. Apay? Bueno, uray kalpasan ti adu a tawen a dinadael dagidi
Kristiano idiay Efeso dagiti libroda iti mahika, nagsurat ni apostol Pablo: “Addaantayo iti pannakigubal . . .
maibusor kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa.” (Efeso 6:12) Saan a namingga dagiti demonio.
Sapsapulenda pay laeng ti pananggundawayda. Ania pay ti masapul nga aramiden dagidiay a Kristiano?
Ti Maikadua nga Addang
Indagadag ni Pablo kadagiti umuna-siglo a taga Efeso: “Ikapetyo ti naan-anay a kabal manipud iti Dios tapno
mabalinanyo ti agtakder a sititibker maibusor kadagiti pangallilaw a pamuspusan ti Diablo.” (Efeso 6:11, footnote
ti New World Translation of the Holy Scriptures—With References.) Agkurri pay laeng dayta a balakad iti
kaaldawantayo. Kaasping ti tao a mangikagkagumaan a manglapped iti iseserrek ti insekto iti pagtaenganna, ti
Kristiano masapul a patibkerenna ti kasla-diding a depensana tapno saan a maasitgan dagiti dakes nga espiritu.
Ania ti ramanen daytoy maikadua nga addang?
“Kangrunaan iti amin,” impaganetget ni Pablo, “alaenyo ti dakkel a kalasag ti pammati, a babaen iti dayta
mabalinanyonto a depdepen amin dagiti sumsumged a gayang daydiay nadangkes.” (Efeso 6:16) Nasken unay
daytoy a kalasag. No natibtibker ti pammatim, napigpigsa met ti panangsarangetmo kadagiti dakes a
naespirituan a puersa.—Mateo 17:20.
Kasano ngarud a mapapigsam ti pangdepensam? Babaen ti panagtultuloymo nga agadal iti Biblia. Iti ania a
pamay-an a nainaig ti panagadal ti Biblia iti pammati? Bueno, no kasano nga agpannuray ti kinatibker ti diding iti
kinalagda ti pundasion, kasta met ti kinatibker ti pammati ti maysa a tao agpannuray unay iti kinapigsa ti
pamuonna. Ania dayta a pamuon?
Ti umiso a pannakaammo iti Sao ti Dios. Ilawlawag ni apostol Pablo: ‘Ti pammati sumaruno iti banag a
nangngeg. Kasta met ti banag a nangngeg sumaruno iti sao maipapan ken Kristo.’ (Roma 10:17) Maawiska nga
agkiddaw iti libre a pannakiadal iti Biblia iti maysa a Saksi ni Jehova, iti tiempo ken lugar a kombiniente kenka. Ti
kasta a panagadal papigsaenna ti pammatim. (Roma 1:11, 12; Colosas 2:6, 7) Ania ti resulta? Inton agangay,
agbalinen ti pammatim a sarikedked nga agserbi a kalasag a manglapped iti impluensia dagiti dakes nga
espiritu.—Salmo 91:4; 1 Juan 5:5.
Ania ti maikatlo nga addang a kasapulan idi nga aramiden dagiti Kristiano idiay Efeso?
Ti Maikatlo nga Addang
Umasping iti dayta, idiay kadaanan nga Efeso, dagidiay kabbaro a manamati nagtignayda a mangsaranget
kadagiti dakes nga espiritu, ngem dagidiay a Kristiano agnanaedda pay laeng iti siudad a naigamer iti
demonismo. Masapulda pay ti salaknib. Isu nga idi nagsurat ni apostol Pablo kadagiti kapammatianna,
imbagana kadakuada ti aramidenda: “Iti amin a langa ti kararag ken araraw itultuloyyo ti agkararag iti isuamin a
gundaway iti espiritu. Ket iti dayta a panggep agtalinaedkayo a siririing buyogen ti isuamin a kinatibker ken
buyogen ti araraw maigapu iti amin a sasanto.”—Efeso 6:18.
Sigurado a ti napasnek ken kanayon a panagkararag a maipaay iti pannalaknib ni Jehova ket napateg nga
addang, idi ken ita, ken kaskasdi a nasken pay laeng tapno masalaknibantayo kadagiti dakes nga espiritu. Ket
makaliwliwa a maammuan a sungbatan ni Jehova ti naimpusuan nga ar-araraw babaen ti panangsalaknibna
kenka, a pakairamanan ti tulong dagiti anghelna. (Salmo 34:7; 91:2, 3, 11, 14; 145:19) Nakapatpateg ngarud nga
agtultuloytayo nga agkararag iti Dios, “Ispalennakami iti daydiay nadangkes.”—Mateo 6:13; 1 Juan 5:18, 19.
Inapresiar ti taga Brazil a ni Antônio, a dati a mannakiuman iti espiritu, ti kinapateg ti kararag. Kalpasan nga
inawatna ti panagadal iti Biblia ken naammuanna a Jehova ti nagan ti Dios, rinugiannan ti nagkararag a
sipapasnek ken Jehova a Dios a nagpatulong tapno makaruk-at iti espiritismo. No sublianna ti napalabas,
kunana: “Ti panagkararag ken Jehova talaga a pagkamangak ken pagkamangan ti sabsabali nga inadipen dagiti
dakes nga espiritu iti napalabas.”—Proverbio 18:10.
 Makapagballigika
Nasken a kalpasan a naam-ammom ni Jehova, agtalekka a naan-anay kenkuana, agpaiturayka kenkuana,
ken tungpalem dagiti bilinna. No aramidem daytoy, salaknibannaka no agpatulongka kenkuana ket usarem ti
naganna. Nasagrap ni Antônio ti kasta a pannalaknib. Isut’ maysa itan a Kristiano a panglakayen iti maysa a
kongregasion dagiti Saksi ni Jehova idiay São Paulo ket agyaman ta nasarakanna ti kinapudno a
nangwayawaya kenkuana.—Juan 8:32.
Kas ken Antônio ken ti rinibu pay a dati nga espiritista ngem agserserbi itan ken Jehova a Dios, agballigika a
rumuk-at iti espiritismo. Ngarud, ibellengmo ti amin a banag a mainaig iti espiritismo, pabilgem ti pammatim
babaen ti panagadal iti Biblia, ken ikararagmo a salaknibannaka ni Jehova. Aramidem dagitoy nga addang—
agpannuray ti biagmo iti dayta!

Espiritismo ken ti Panangbirok iti Pudno nga Espiritualidad

ADDAANTAY amin iti naespirituan ken material a kasapulan. Dayta ti rason a nakaad-adu ti mangisaludsod,
Aniat’ panggep ti biag, apay nga agsagaba dagiti tattao, ken aniat’ mapasamak kadatayo no mataytayo? Tapno
masungbatan dagitoy ken dagiti umasping a saludsod, adu a napasnek a tattao ti agpannuray kadagiti
espiritistiko a sesion, a dita a makiumanda kadagiti medium (mannakiuman iti espiritu), a mangnamnamada a
makasaritada dagiti espiritu dagiti natay. Daytoy nga aramid ket maaw-awagan nga espiritismo.
Adda dagiti makipaspaset iti espiritismo iti adu a pagilian, ket agtataripnongda kadagiti kongregasion ken
simbaan. Idiay Brazil, kas pagarigan, napattapatta nga adda 4,000,000 nga espiritista a mangan-annurot iti
sursuro a sagudayen ti kodigo nga inaramid ni Hyppolyte Léon Denizard Rivail, maysa nga edukador ken
pilosopo a Pranses idi maika-19 a siglo a ti naganna kas mannurat ket Allan Kardec. Damdamo a naginteres ni
Kardec iti espiritismo idi 1854. Idi agangay, ininterbiuna dagiti medium iti adu a lugar sana inrekord dagiti
sungbatda iti The Book of Spirits, a naipablaak idi 1857. Ti dua a sabali pay a libro a sinuratna ket The Mediums’
Book ken The Gospel According to Spiritism.
Naikalam-it ti espiritismo kadagiti relihioso nga aramid a kas iti voodoo, panagkulam, salamangka, wenno
Satanismo. Nupay kasta, dagidiay mangan-annurot iti sursuro ni Allan Kardec kunada a naiduma dagiti
patpatienda. Masansan nga agadaw iti Biblia dagiti publikasionda, ket tukoyenda ni Jesus kas “ti
mangibagbagnos ken pagulidanan ti intero a sangatauan.” Kunada a ti sursuro ni Jesus “ti kasin-awan nga
ebkas ti nadibinuan a linteg.” Iti panangmatmat ni Allan Kardec, dagiti espiritistiko a surat ti maikatlo a naipalgak
a linteg ti Dios iti sangatauan. Ti immuna a dua isu ti sursuro ni Moises ken ti sursuro ni Jesus.
Adu ti maatrakar iti espiritismo agsipud ta itampokna ti panagayat iti kaarruba ken panangtulong kadagiti
agkasapulan. Kastoy ti maysa a patpatien dagiti espiritista: “No awan ti panagtitinnulong, awan ti maispal.” Adu
nga espiritista ti aktibo a tumultulong kadagiti agkasapulan, nga agipaspasdekda kadagiti ospital, eskuelaan, ken
dadduma pay nga institusion. Makomendaran dagiti kasta a gapuanan. Ngem maitunos kadi ti patpatien dagiti
espiritista iti sursuro ni Jesus a nailanad iti Biblia? Usigentayo ti dua a pagarigan: ti namnama dagiti natay ken ti
pakaigapuan ti panagsagaba.
Ania ti Namnama Dagiti Natay?
Mamati ti kaaduan nga espiritista iti reinkarnasion. Kuna ti maysa a publikasion dagiti espiritista: “Ti
reinkarnasion ti kakaisuna a doktrina a maikanatad iti ideyatayo maipapan iti nadibinuan a hustisia; dayta ti
kakaisuna a doktrina a mangilawlawag iti masanguanan ken mangpatibker iti namnamatayo.” Ilawlawag dagiti
espiritista a ti kararua, wenno ti “espiritu nga adda iti bagi,” panawanna ti bagi iti tiempo ti ipapatay—kas iti
kulibangbang a rumkuas iti nakabalkutanna. Mamatida a dagitoy nga espiritu ti mayanakto manen kas tattao
tapno maiwaksida dagiti basol a naaramidda iti immuna a panagbiagda. Ngem saanen a malagip pay dagidiay
nga immun-una a basol. “Matmatan ti Dios a maiparbeng laeng a lipatenen ti napalabasda,” kuna ti The Gospel
According to Spiritism.
“Ti panangilibak iti reinkarnasion ket panangilibak iti sasao ni Kristo,” insurat ni Allan Kardec. Nupay kasta,
saan a pulos nga inyebkas ni Jesus ti sao a “reinkarnasion” ket awan a pulos ti dinakamatna a kasta a
kapanunotan. (Kitaenyo ti “Isuro Kadi ti Biblia ti Reinkarnasion?” iti panid 22.) Imbes ketdi, insuro ni Jesus nga
agungarto dagiti natay. Kabayatan ti ministeriona ditoy daga, pinagungarna ti tallo a tattao—ti barito ti balo idiay
Nain, ti balasitang ti mangidadaulo nga opisial ti sinagoga, ken ti nasinged a gayyemna a ni Lazaro. (Marcos
5:22-24, 35-43; Lucas 7:11-15; Juan 11:1-44) Usigentayo ti maysa kadagidiay naisangsangayan a pasamak ket
ammuentayo no ania ti kayat a sawen ni Jesus iti “panagungar.”
Ti Panagungar ni Lazaro
 Nadamag ni Jesus a masakit ni Lazaro a gayyemna. Dua nga aldaw kalpasanna, imbagana kadagiti
adalanna: “Ni Lazaro a gayyemtayo napan naginana, ngem agbaniagaak sadiay tapno riingek manipud
pannaturogna.” Saan a naawatan dagiti adalan no ania ti kayat a sawen ni Jesus, isu nga imbatadna: “Ni Lazaro
natayen.” Idi nakagteng ni Jesus iti tanem ni Lazaro, uppat nga aldawen a natay ti lalaki. Kaskasdi, imbilin ni
Jesus a maikkat ti bato a naipunit iti pagserkan ti tanem. Sana impukkaw: “Lazaro, rummuarka!” Iti dayta a
kanito, adda nakaskasdaaw a napasamak. “Ti tao a natayen rimmuar a dagiti saka ken im-imana sipapatapat
kadagiti bedbed, ket ti rupana napatapatan iti lupot. Kinuna kadakuada ni Jesus: ‘Warwaranyo ket bay-anyo a
mapan.’”—Juan 11:5, 6, 11-14, 43, 44.
Nalawag, saan a reinkarnasion daytoy. Kinuna ni Jesus a matmaturog wenno awan puot ni natay a Lazaro.
Kas iti inyebkas ti Biblia, ‘napukaw dagiti panunotna.’ ‘Saan a pulos sipapanunot iti aniaman.’ (Salmo 146:4;
Eclesiastes 9:5) Ni napagungar a Lazaro ket saan a sabali a tao nga immakaran ti maysa nga espiritu. Di
nagbaliw ti kinatao, edad, ken memoriana. Nagtultuloy kadagiti gagangay nga aktibidadna a kas met laeng idi
kasakbayan daydi nasapa nga ipapatayna ket nagsubli kadagiti ay-ayatenna a naldaangan iti ipapatayna.—Juan
12:1, 2.
Kamaudiananna, natay manen ni Lazaro. Ania ngarud ti panggep daydi a panagungarna? Malaksid iti
dadduma pay a panangpagungar nga inaramid ni Jesus, dayta ti mangpatibker iti panagtalektayo iti inkari ti Dios
a pagungarennanto dagiti matalek nga adipenna iti inkeddengna a tiempo . Dagidiay a milagro ni Jesus ti ad-
adda a nangpatalged iti sasaona a: “Siak ti panagungar ken ti biag. Ti mangwatwat iti pammati kaniak, uray no
matay, agbiagto.”—Juan 11:25.
Maipapan iti dayta a panagungar iti masanguanan, kinuna ni Jesus: “Um-umayen ti oras nga amin dagidiay
adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timek[ko] ket rummuarda, dagidiay nagaramid iti
naimbag a bambanag iti panagungar iti biag, dagidiay nangyugali iti nakadakdakes a bambanag iti panagungar
iti pannakaukom.” (Juan 5:28, 29) Kas ken Lazaro, panagungarto dayta dagiti natayen a tattao. Saan dayta a
panagtipon manen dagiti adda puotna nga espiritu ken dagiti napagungar a bagi a nagrupsan a mabalin pay
ketdin nga immagsep iti dadduma a sibibiag nga organismo. Ti Namarsua iti langit ken daga, nga awan patingga
ti sirib ken pannakabalinna, kabaelanna a pagungaren dagiti natay.
Saan kadi a ti doktrina ti panagungar, nga insuro ni Jesu-Kristo, ipanayagna ti napalaus nga ayat ti Dios
kadagiti tattao kas indibidual? Ngem komusta met ti maikadua a saludsod a nadakamat itay?
Apay nga Adda ti Panagsagaba?
Ti adu a sagsagabaen ti tao ita ket maigapu iti aramid dagiti tattao a nakuneng, awanan iti kapadasan, ken
nadangkes pay. Ngem dagiti met ngay nakas-ang a pasamak a saan a dagiti mismo a tattao ti
makinggapuanan? Kas pagarigan, apay nga adda dagiti aksidente ken natural a didigra? Apay nga adda ubbing
a mayanak nga addaan iti depekto? Matmatan dagita ni Allan Kardec kas pannusa. Insuratna: “No
madusdusatayo, sigurado nga adda naaramidantay a basol. No saan a panagbasol dayta iti agdama a biag,
sigurado la ketdi a panagbasol dayta iti napalabas a biag.” Naisuro dagiti espiritista a mangikararag: “Apo, naan-
anay ti kinahustisiam. Pakaikariak ti sagubanit nga inyegmo kaniak . . . Awatek dayta kas panangikaro iti
napalabasko ken pakasubokan ti panagtalek ken panagpasakupko iti bendito a pagayatam.”—The Gospel
According to Spiritism.
Kasta kadi ti insuro ni Jesus? Saan. Pagaammo unay ni Jesus ti kuna ti Biblia: “Ti tiempo ken ti di
mapakpakadaan a pasamak mapagteng kadakuada amin.” (Eclesiastes 9:11) Ammona a no dadduma
mapasamak lattan ti dakes a bambanag, saan ket a pannusa gapu kadagiti basol.
Usigenyo daytoy a pasamak iti biag ni Jesus: “Bayat [a ni Jesus] lumablabas nakitana ti maysa a lalaki a
bulsek nanipud pannakayanakna. Ket inimtuod kenkuana dagiti adalanna: ‘Rabbi, siasino ti nagbasol, daytoy a
lalaki wenno dagiti nagannakna, iti kasta isu nayanak a bulsek?’” Makaisuro unay ti insungbat ni Jesus: “Saan a
nagbasol daytoy a lalaki wenno uray dagiti nagannakna, no di ket tapno maiparangarang dagiti aramid ti Dios iti
kasasaadna. Kalpasan a naisaona dagitoy a banag, timmupra iti daga ket nangaramid iti pitak babaen iti katay,
ket inkabilna ti pitakna kadagiti mata ti lalaki ket kinunana kenkuana: ‘Mapanka agdiram-os idiay ban-aw ti
Siloam.’ . . . Ket iti kasta napan ken nagdiram-os, ket nagsubli a makakitan.”—Juan 9:1-3, 6, 7.
Impakita ti sasao ni Jesus a saan a ti lalaki wenno uray dagiti nagannak kenkuana ti makimbasol iti
nakaisigudan a kinabulsekna. Isu a saan a sinuportaran ni Jesus ti ideya a madusdusa ti lalaki gapu kadagiti
basol a naaramidanna iti immuna a panagbiagna. Pudno, ammo ni Jesus a ti basol ket natawid ti amin a tattao.
Ngem natawidda ti basol ni Adan, saan a basbasol a naaramidanda sakbay a nayanakda. Gapu iti basol ni
Adan, amin a tattao ket nayanak nga imperpekto iti pisikal, isu nga agsakit ken matayda. (Job 14:4; Salmo 51:5;
Roma 5:12; 9:11) Kinapudnona, naibaon ni Jesus tapno solbarenna dayta a parikut. Kinuna ni Juan a
Mammautisar a ni Jesus “ti Kordero ti Dios a mangikkat iti basol ti lubong!”—Juan 1:29.
Imutektekanyo met, a saan a kinuna ni Jesus nga inggagara ti Dios a mayanak a bulsek ti lalaki tapno adda
panggapuan ni Jesus nga umay ken mangpaimbagto kenkuana. Anian a nagdangkok ken mangirurumen koma ti
kasta nga aramid! Naidaydayaw ngata ti Dios iti dayta? Saan. Imbes ketdi, ti namilagruan a pannakaagas ti
bulsek a lalaki ‘iparangarangna dagiti aramid ti Dios.’ Kas iti nakaad-adu pay a panangagas ni Jesus,
inyanninawna ti napasnek a panagayat ti Dios iti agsagsagaba a sangatauan ken pammasingked a mapagtalkan
ti karina a pagpatinggaennanto ti amin a sakit ken panagsagaba dagiti tattao iti tiempo nga inkeddengna.—
Isaias 33:24.
Saan kadi a makaliwliwa a maammuan nga imbes a mangpatpataud iti panagsagaba, ipapaay ti nailangitan
nga Amatayo ti “naimbag a bambanag kadagidiay agdawdawat kenkuana”? (Mateo 7:11) Anian a
pakaidayawanto ti Kangatuan inton maluktan dagiti mata dagiti bulsek ken lapayag dagiti tuleng, ket
makapagna, makalagto, ken makatarayen dagiti pilay!—Isaias 35:5, 6.
Panangpennek iti Naespirituan a Kasapulantayo
Kinuna ni Jesus: “Ti tao agbiag, saan nga iti tinapay laeng, no di ket iti tunggal sao a rumrummuar iti ngiwat ni
Jehova.” (Mateo 4:4) Wen, mapennek ti naespirituan a kasapulantayo no basaentayo ti Sao ti Dios, ti Biblia, ket
agbiagtayo a maitunos iti dayta. Ti pannakiuman kadagiti medium ti espiritu saanna a pudpudno a mapennek ti
naespirituan a kasapulantayo. Kinapudnona, ti kasta nga aramid ket sibabatad a kondenaren ti umuna a
naipalgak a linteg ti Dios kas panangtukoy ti sursurat ni Allan Kardec.—Deuteronomio 18:10-13.
Bigbigen ti adu, agraman dagiti espiritista, a ti Dios ti Katan-okan a Persona, agnanayon, awan inggana ti
kinaperpektona, manangngaasi, naimbag, ken nalinteg. Ngem ad-adu pay ti ipanayag ti Biblia. Ipalgakna a
Jehova ti personal a nagan ti Dios, a masapul nga idayawtayo kas iti inaramid ni Jesus. (Mateo 6:9; Juan 17:6)
Deskribirenna ti Dios kas maysa a pudpudno a persona ket mabalin a tagiragsaken dagiti tattao ti nasinged a
pannakirelasion kenkuana. (Roma 8:38, 39) No basaentay ti Biblia, maadaltayo a naasi ti Dios ket “saanna nga
inaramid kadatayo ti mismo a maitutop kadagiti basoltayo; saanna met nga inyeg kadatayo ti maikari kadatayo
sigun kadagiti bidduttayo.” (Salmo 103:10) Babaen iti naisurat a Saona, ipanayag ti Soberano nga Apo Jehova ti
ayat, kinatan-ok, ken kinanainkalinteganna. Isu Daydiay mangibagnos ken mangsaluad kadagiti natulnog a
tattao. Ti panangammo ken Jehova ken iti Anakna, ni Jesu-Kristo, “kaipapananna ti agnanayon a biag.”—Juan
17:3.
Ipaay ti Biblia ti amin nga impormasion a kasapulantayo maipapan kadagiti panggep ti Dios, ket ibagana
kadatayo no ania ti masapul nga aramidentayo no kayattay nga ay-aywen. Ti naannad a panangusig iti Biblia ket
mangipaay kadagiti napudno ken makapnek a sungbat kadagiti saludsodtayo. Iwanwannatayo met ti Biblia no
ania ti umiso ken di umiso, ken mangipaay iti natibker a namnama. Ipasiguradona kadatayo nga iti asidegen a
masanguanan, ti Dios “punasennanto ti amin a lua [iti sangatauan] kadagiti matada, ket awanton ni patay,
awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Ti immuna a bambanag naglabasdan[ton].”
(Apocalipsis 21:3, 4) Babaen ken Jesu-Kristo, wayawayaanton ni Jehova ti sangatauan iti natawid a basol ken
kinaimperpekto, ket tawidenton dagiti natulnog a tattao ti biag nga agnanayon iti paraiso a daga. Iti dayta a
tiempo, naan-anay a mapennekton dagiti pisikal ken naespirituan a kasapulanda.—Salmo 37:10, 11, 29;
Proverbio 2:21, 22; Mateo 5:5.
[Footnote]
Para iti pannakailawlawag no kasano a namunganay ti basol ken ipapatay, kitaenyo ti kapitulo 6 iti libro a
Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon, nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.
[Kahon iti panid 22]
ISURSURO KADI TI BIBLIA TI REINKARNASION?
Suportaran kadi ti aniaman a teksto ti Biblia ti doktrina ti reinkarnasion? Usigenyo ti sumagmamano a
kasuratan nga us-usaren dagiti mamati iti daytoy a doktrina:
“Ta amin, dagiti Mammadto ken ti Linteg, nagipadtoda agingga ken Juan . . . Isu ‘ni Elias a naikeddeng
nga umay.’”—Mateo 11:13, 14.
Ni kadi Juan a Mammautisar ti nayanak manen nga Elias? Idi napagimtuodan: “Sika kadi ni Elias?” Nalawag ti
sungbat ni Juan: “Saan a siak.” (Juan 1:21) Nupay kasta, naipakpakauna nga umay nga umun-una ni Juan
ngem ti Mesias “buyogen ti espiritu ken pannakabalin ni Elias.” (Lucas 1:17; Malakias 4:5, 6) Iti sabali a pannao,
ni Juan a Mammautisar ket ni Elias iti anag nga intungpalna ti trabaho nga umasping iti trabaho idi ni Elias.
 “Malaksid no ti asinoman mayanak manen, saanna a mabalin a kitaen ti pagarian ti Dios. Dika
agsiddaaw gapu ta imbagak kenka, Masapul a mayanakkayo manen.”—Juan 3:3, 7.
Idi agangay, insurat ti maysa kadagiti apostol: “Bendito koma ti Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo! Babaen
ti naindaklan nga asina nayanaktayo manen iti sibibiag a namnama babaen ti panagungar ni Jesu-Kristo
manipud kadagiti natay.” (1 Pedro 1:3, 4, Revised Standard Version; Juan 1:12, 13) Nalawag a ti pannakayanak
manen a dinakamat ni Jesus ket maysa a naespirituan a kapadasan a mapasamak bayat a sibibiag pay dagiti
pasurotna, saan ketdi a reinkarnasion iti masanguanan.
“No matay ti maysa a tao, agbiag iti agnanayon: no aggibus dagiti aldaw ti panagbiagko ditoy Daga,
agurayak, yantangay agsubliakto manen.”—Maysa a “Griego a patarus” iti Job 14:14 a naadaw iti The
Gospel According to Spiritism.
Kastoy ti panangipatarus ti Revised Standard Version iti daytoy a bersikulo: “No matay ti maysa a tao, agbiagto
kadi manen? Iti amin nga aldaw ti panagserbik agurayak, agingga a dumteng ti pannakaluk-atko.” Basaenyo ti
konteksto dayta a bersikulo. Makitayo a dagiti natay agurayda idiay tanem iti “pannakaluk-atda.” (Bersikulo 13)
Bayat nga agur-urayda, awan biagda. “Ti tao a natayen ket namimpinsan nga awanen; ket no ti mortal a tao
mapasag, isu agpukawen.”—Job 14:10, Septuagint a bersion ni Bagster.