Você está na página 1de 58

PARTE 2

TEXTUAIS

A. INTRODUSAUN

1. FUNDU PROBLEMA
Bazeia ba kuríkulu anual departamentu Enjeñaria Sivil ne’ebe haruka atu
estudante sira ne’ebe to’o ona iha semestre dahitu (7) sei halo sira nia estajiu
profisional durante fulan rua nia laran. Estajiu ne’ebe iha sei fahe ba grupu no kada
grupu sira ne’ebe iha sei ba buka rasik fatin estajiu ne’ebe relasiona ho area enjeñaria
sivil atu bele hala’o estajiu ba.
Fatin estajiu ne’ebe estudante sira konfirma ona sei legalija tan husi
departamentu liu husi karta formal ida, iha ne’ebe karta ne’e sai hanesan lisensa husi
departamentu ba iha instituisaun/kompañia ne’ebe estudante sira atu estajiu ba.
Hafoin hetanlisensa husi instituisaun/kompañia maka departamentu liu husi
mestre/dosente sira sei entrega formalmente estudante sira ne’ebe atu estajiu ba iha
fatin ne’ebe sira konfirma tiha ona.
Fatin ne’ebe ami nia grupu halo estajiu ba mak iha instituisaun governu nian
ida ho naran Ajensia Dezenvolvimentu Nasional (ADN). Iha ADN iha departamentu
tolu ne’ebe relasiona ho area enjeñaria sivil mak hanesan; Laboratóriu, Edifikasaun,
no Pontes Estradas.
Tamba Area tolu ne’ebe iha maka mekanismu estajiu husi ami nia grupu mak
ami sei halo rolling/rotasaun ba iha fatin tolu ne’ebe iha ba kada semana tolu durante
fulan rua nia laran.

2. OBJETIVU ESTUDU
Objetivu husi estudu ka estajiu ida ne’e maka hanesan tuir mai ne’e :
A. Atu estudante sira bele aumenta sira nia kuñesimentu iha teoria no prátika
ne’ebe sira hetan iha area estajiu
B. Atu estudante sira bele hatene no kumpriende buat sira ne’ebe sira hetan
iha area estajiu

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 1


C. Atu estudante sira bele interpreta no fahe buat sira ne’ebe sira hetan durante
estajiu bainhira sira fila-fali mai
D. Atu kompleta materias/disiplina ba iha semester dawalu (8).

3. LIMITASAUN
Bazeia ba fatin estajiu ne’ebe ami nia grupu hala’o ami nia estajiu ba (Ajensia
Dezenvolvimentu Nasional/ADN) iha departamentu tolu ne’ebe relasiona ho area
enjeñaria sivil, mak hanesan :
A. Laboratóriu ADN
B. Departamentu Edifikasaun
C. Departamentu Pontes no Estrada

Husi departamentu tolu ne’ebe iha iha ninia limitasaun rasik, iha ne’ebe
limitasaun mak hanesan asuntu ou area balun ne’ebe ami la konsege halo no diskute
iha departamentu tolu ne’ebe iha durante ami nia tempu estajiu :

A. Laboratóriu ADN
1. Ensaiu Hidráulika
2. Ensaiu Metálika
3. Ensaiu Kompresaun ba Betaun Armadu
B. Departamentu Edifikasaun ADN
1. Verifikasaun ba Dezeñu projetu
2. Verifikasaun ba BOQ (Bill Of Quantity) projetu
3. Verifikasaun TOR (Term Of References) projetu
C. Departamentu Pontes no Estradas
1. Verifikasaun ba BOQ (Bill Of Quantity) projetu
2. Verifikasaun TOR (Term Of References) projetu
3. Verifikasaun ba Dezeñu projetu
4. BENEFÍSIU
Benefisiu husi estajiu profisional ne’ebe ami halo mak hanesan tuir mai ne’e ;
A. Aumenta ami nia kuñesimentu iha area sira ne’ebe relasiona ho enjeñaria
sivil

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 2


B. Liu husi estajiu ne’ebe iha ami apreende tan buat balun ne’ebe ami la hetan
iha teoria no pratika durante prosesu aprendijazen iha eskola.
B. ADMINISTRASAUN
1. ESTRUTURA JERAL MPIE

D1. Diagrama Estrutura Jeral MPIE

C. LOJISTIKA
Iha estrutura jeral MPIE, parte Diresaun Nasional Administrasaun Interna no
Finansas, eziste mós parte Lojístika ne’ebé apoia transporte ba servisu estruturadu nian.
Iha sesaun Lojistika eziste transporte:
 Kareta : 35 kada munisipiu hetan 1 (exklui munisipiu Oe-cusse ho Díli)
 Motor : 42 kada munisipiu hetan 2 (exklui munisipiu Oe-cusse ho Díli)
a. Transporte Aat:
 Kareta :5
 Motor :1

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 3


D. OBSERVASAUN TEKNIKA
1. DIRESAUN EDIFIKASAUN
Iha Departamento Edifikasaun nia laran hare liu ba iha area edifisiu nian, hanesan
oinsa inspeksaun, monotorizasaun, verifikasaun documentu projetu relasiona ho area
edifikasaun. Maibe durante estagiu nia laran buat sira ne’ebe ami halo no hetan mak;
oinsa halo kalkulasaun BOQ ba projeto ida, kria tabela profil ba baja ringang nia,
inspeksaun no monotorizasaun projetu no seluk-seluk tan.
a. Inspeksaun no Monitorijasaun ba Projetu Munisipiu Dili
b. Bill Of Quantity (BOQ) Ba Projeto Dormitorio Unidade Polisia Fronteira
(UPF)
Projetu konstrusaun dormitorio refere lokaliza iha municipio Bobonaru, postu
administrativu Maliana, suku Batu-gede, ho nia modelo duas andares, no medida
18,70 m x 11,80 m.Husi projeto refere halo estimasaun hetan orsamento total
mak $ 200571,27.

Tabela 1 ; Rekapitulasaun BOQ Dormitoriu UPF


c. Kalkulasaun Propriedade Mekanika Ba Light Steel
Iha situasaun agora, projeto sira ne’ebe iha maioria utiliza material baja ringan
ba iha projeto, hanesan kuda-kuda, arus odamatan no janela, armadura plafond
no seluk-seluk tan. Oinsa ita bele hatene material ne’ebe ita utiliza ne’e forsa ka
lae?Tan ne’e mak ita presija kalkula para bele hatene material ne’e nia forsa.
Husi ne’eba ADN hakarak kria tabela ba baja ringan sira ne’e, atu nune’e bele
fasilita oinsa bele kalkula baja ringan nia forsa.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 4


Prosesu kalkulasaun mak hanesan tuir mai ne’e :
1. Mechanical Properties
 Dadus
Dadus ne’ebe presija mak dimensaun profil baja ringan ne’ebe iha, Tan
ne’e presija sukat dimensaun dimensaun profil, atu nune’e bele hatene
medida profil.
 Buka Pontu Todan Profil
Presija buka pontu todan profil refere entre diresaun eixo X & Y, maibe
iha profil sira ne’e, iha balun simetris no balun la simetris, tan ne’e ba iha
profil sira ne’ebe simetris la presija kalkula barak ida so medida profil
ne’ebe iha divide ba rua deit, maibe ba profil la simetris presija kalkula.
Atu buka pontu todan profil buat hirak ne’ebe presija kalkula mak :
- Area profil (Ax,y)
- Determine distansia.
- Momento estatika (SM)
Formula : SMx,y = A x D
Deskrisaun : SM : Momento estatika
D : Distansia
A : Area
- Pontu todan profil hasoru diresaun eixo X e Y
Ʃ(𝐒𝐌)
Formula : X,Y = Ʃ𝐀

Deskrisaun : X,Y : Ponto todan diresaun eixo X,Y


SM: Momento estatika
A : Area
 Kalkula Momento Inersia Profil
Momento Inérsia mak hanesan absorsaun forsa ne’ebe servisu. Atu kalkula
momento inersia mak tuir mai ne’e :
- Determina distansia husi pontu todan hasoru diresaun eixo X,Y
- Kalkula momento inersia Proprio (Momen Inersia sendiri)
𝟏
Formula : Ip = 𝟏𝟐 x b x h3

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 5


Deskrisaun : Ip : Momento inersia proprio
b : Baze
h : Altura
- Kalkula momento inersia tomak (Momen inersia keseluruhan)
Formula : It = A x D2
Deskrisaun : It : Momento inersia tomak
A : Area
D : Distasia husi ponto todan hasoru eixo X,Y
- Kalkula mometo inersia hasoru diresaun eixo Ix , Iy
Formula : Ix,y = Ip + It
Deskrisaun : Ix,y : Momento inersia
Ip: Momento inersia proprio
It : Momento Inersia tomak
 Kalkula Momento Detensaun Profil
Momento detensaun mak hanesan kuantidade husi seksaun transversal
ne’ebe serve para estabelese estresse flesaun ou resistensia normal devide
ba momento fleksaun.
𝐈𝐱𝐲
Formula : Wx,y = 𝐞𝐱𝐲

Deskrisaun : Wx,y : Momento detensaun


Ix,y: Momento inersia
ex,y : Distansia husi ponto todan profil hasoru lado dok
 Kalkula Raio Inersia Profil
𝑰𝒙,𝒚
Formula : ix,y = √ 𝑨

Deskrisaun : ix,y : Momento detensaun

Ix,y: Momento inersia


ex,y : Distansia husi ponto todan profil hasoru sisi dok

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 6


2. Light Steel Profile Table
 Profile Retangular
Medida (mm) Todan Area Eixo X Eixo Y
a b d (kg/m) (mm²) Ix (mm⁴) Wx (mm³) ix (mm) Iy (mm⁴) Wy (mm³) iy (mm)

1 60 40 1 196,00 49447,17 2472,36 15,88 85882,67 2862,76 20,93

2 35 35 0,5 69,00 11903,94 680,23 13,13 12052,72 688,73 13,22

3 35 15 0,5 49,00 1928,10 257,08 6,27 6101,26 348,64 11,16

4 50 30 1 156,00 22438,00 1495,87 11,99 45233,50 1809,34 17,03

5 27 15 0,5 41,00 1507,52 201,00 6,06 3365,93 249,33 9,06

Tabela 2 ; Profile Retangular


 Profile Trapezoidal
Medida (mm) Todan Area Eixo X Eixo Y
a b e d (kg/m) (mm²) Ix (mm⁴) Wx (mm³) ix (mm) Iy (mm⁴) Wy (mm³) iy (mm)

1 35 40 25 1 165,00 35103,27 2005,90 14,59 124079,00 9926,32 27,42

2 35 45 25 1 175,00 43515,26 2486,59 15,77 161079,42 12886,35 30,34

3 20 35 17 1 124,00 17452,95 1745,29 11,86 44037,58 22018,79 18,85

4 15 30 13 0,5 50,50 5101,66 680,22 10,05 10864,21 10864,21 14,67

5 35 45 17 1 159,00 40042,53 2288,14 15,87 82376,54 27458,85 22,76

6 40 65 16 1 202,00 94529,30 4726,47 21,63 132799,92 6989,47 25,64

7 35 40 13 1 141,00 27945,96 1596,91 14,08 57445,00 12765,56 20,18

Tabela 3 ; Profile Tapezoidal

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 7


 Profile C
Medida (mm) Todan Area Eixo X Eixo Y
a b c d (kg/m) (mm²) Ix (mm⁴) Wx (mm³) ix (mm) Iy (mm⁴) Wy (mm³) iy (mm)

1 100 50 8 1 212,00 352460,00 7049,20 40,77 58875,87 1696,34 16,66

2 80 35 13 1,5 255,00 255949,88 6398,75 31,68 41512,89 1819,10 12,76

3 100 50 12 0,5 111,00 186248,98 3724,98 40,96 34913,25 1043,03 17,74

4 75 32 2 1 139,00 122628,42 3270,09 29,70 12523,22 523,61 9,49

5 120 50 20 2 504,00 1129898,67 18831,64 47,35 171378,86 5253,95 18,44

6 100 50 1 1 198,00 323461,92 6469,24 40,42 41334,76 1113,36 14,45

7 80 30 8 1 152,00 150821,67 3770,54 31,50 16354,98 774,92 10,37

8 120 40 12 2 432,00 929568,00 15492,80 46,39 81026,67 2848,59 13,70

9 75 32 5 1 145,00 129559,17 3454,91 29,89 15677,53 683,17 10,40

10 100 45 12 1 210,00 340666,42 6813,33 40,28 53338,61 1750,99 15,94

11 75 35 5 1 151,00 137773,42 3673,96 30,21 19480,16 784,92 11,36

Tabela 4 ; Profile C
d. Prosesu Projetu

D2. Diagrama Prosesu Projetu

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 8


e. Prosesu Tenderijasaun
 Tenderijasaun Ba Konsultant

D3. Diagrama Tenderizasaun ba Consultant

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 9


 Tenderijasaun Ba Kontrator

D4. Diagrama Tenderizasaun ba Contractor

f. Project Management Information System (PMIS)


Sistema Informasaun Manejamentu Projetu mak sistema ne’ebé
Ministériu Planeamentu Investimentu no Estratéjiku, liu husi Ajénsia
Dezenvolvimentu Nasional kria atu maneja sistema informasaun ba
Projetu ida.
Sistema Informasaun Manejamentu Projetu iha nia servisu mak
nu’udar Supervizór, ne’ebé superviziona Projetu iha terenu.
Supervizór ne’e rasik iha nia servisu ne’ebé hanesan tuir mai:
 Tempu (Time)
 Kualidade (Quality)

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 10


 Orsamentu (Cost)
 Seguransa (Safety)

Iha Sistema Informasaun Manejamentu Projetu ba projetu ida, iha


prosesu ne’ebé mak relasiona wainhira atu halao projetu iha terenu,
tuir kada diresaun:

D5. Diagrama Tenderizasaun ba Contractor

2. DIRESAUN PONTES NO ESTRADAS


Iha Diresaun Ponte no Estrada nia laran hare liu ba iha area Ponte, Estrada,
drenagen, irrigasaun no seluk-seluk tan, no oinsa inspeksaun, monotorin, verifika
dokumentu projetu area refere nian. Maibe durante estajiu nia laran buat sira

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 11


ne’ebe ami halo no hetan oinsa halo kalkulasaun ba moru suporte (Tembok
penahan), inspeksaun no monotoriza projetu ponte Bidau no projetu seluk-seluk
tan.
a. Retaining Wall
Retaining wall mak hanesan estrutura nebe ho tipu oi-oin iha ne’ebe
niafunsionamentu jeral atu tahan ou ankora rai bainhira akontese erosaun.
Prosesu dimensionamentu ba retaining wall tipu estrutura stone masonry mak
tuir mai ne’e ;
 Parameter Design
 Stone Masonry
- Weight of Stone ( ɣb )
 Granular Backfill
- Weight of Soil ( ɣt )
- Sliding Angle ( Øt )
- Cohesion ( Ct )
 Fondation Soil
- Weight of Soil ( ɣs )
- Sliding Angle ( Øs )
- Cohesion ( Cs )
 Koefisiente Presaun Lateral
 Koefisiente Presaun Ativu
Ø𝒄
Ka = tan2 ( 45º - )
𝟐

 Koefisiente Presaun Pasivu


Ø𝒄
Kp = tan2 ( 45º + )
𝟐

 Presaun Lateral
 Presaun Ativu
𝟏
PA = 𝟐 x ɣt x ( H )2 x Ka

 Presaun Pasivu
𝟏
PP = 𝟐 x ɣt x ( H )2 x Kp

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 12


 Kapasidade Suporte Subleito

σu = Cs . Nc .+ D .γs. Nq + 0,5..B . Nɣ . γs

 Nc = ( Nq – 1 ) Cot Ø
 Nɣ = 1,8 ( Nq - 1 ) Tan Ø
4
 Nq = entanØ. tan2 (45º + 2 )

Ø Nc Nq Nɣ
0 - 1 0
5 6,48 1,57 0,09
10 8,34 2,47 0,47
15 10,97 3,94 1,42
20 14,83 6,4 3,54
25 20,72 10,66 8,11
30 30,14 18,4 18,08
35 46,13 33,29 40,69
40 75,32 64,18 95,41
45 1,33,89 134,85 240,85
50 266,89 318,96 681,84
 Analise Estabilitadade
 Estabilidade Terhadap Guling
Ʃ𝐖 . 𝐗 .𝐏𝐩 .ɣ𝐛
SF = > 1,50
𝐏𝐚 . ɣ𝐚

 Estabilidade Terharap Geser


Ʃ𝐖 .𝐭𝐚𝐧 Ø𝒔+ 𝐏𝐩
SF = > 1,50
𝐏𝐚

 Estabilidade Terharap Tanah Dasar


𝛔𝐮
SF = Ʃ𝐖/𝐁 > 2,0

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 13


b. Pile Cap ba Ponte Bidau 1 no 2
 Lokalijasaun Ponte

Ponte Bidau lokalija iha area tasi ibun ne’ebe liga parte oeste no
leste sidade Dili. Alein de liga parte rua sidade nian, ponte Bidau mos
lokalija iha area estrada ne’ebe liga sidade Dili ho parte leste husi Timor-
Leste, hanesan Manatuto, Baucau, Lospalos no Viqueque.

Tamba ne’e estrada refere mais ou menus iha sirkulasaun transporte


ne’ebe barak, ejemplu hanesan ; taksi, private car, mikrolet, truck, semi-
trailer no trailer.

Lokalijasaun Ponte Bidau bele hare’e iha mapa iha kraik ne’e;

Lokalijasaun Ponte Bidau 1 no 2, fonte google earth

 Formulasaun Problema
Bazeia ba deseñu no planu ne’ebe iha, pile cap hotu-hotu ne’ebe sei
uja ba iha fundasaun ponte (Bidau 1 & 2) tenke estakadu ho profundidade
26 metrus.
Maibe realidade estakamentu pile iha terenu tuir planu 26 metrus
refere resulta kapasidade suporte ne’ebe ki’ik, 70.1 tonelada deit. Tamba

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 14


ne’e presija halo tan estakamentu to’o hetan kapasidade suporte pile cap
ne’ebe adekuadu.
Tamba influensia husi mudansa planu ne’ebe iha maka hamosu
utilijasaun Calendering no PDA atu bele hatene pronfundidade
estakamentu no kapasidade suporte pile cap ne’ebe adekuadu.

 Tipikal Desain Ponte Bidau 1 & 2


 PONTE BIDAU 1
Konstrusaun Leten
Tipu Estrutura : Box Girder
Naruk : 18 meter
Luan :
Konstrusaun Kraik
Tipu Estrutura :
Luan :
Aas :
Fundasaun : PileCap/Tiang Pancang
 PONTE BIDAU 2
Konstrusaun Leten
Tipu Estrutura : Box Girder
Naruk : 2 x 30 meter
Luan :
Konstrusaun Kraik
Tipu Estrutura :
Luan :
Aas :
Fundasaun : Pile Cap/Tiang Pancang

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 15


 Kalkulasaun Kapasidade Suporte Pile Cap
 Rekollamentu Dadus
 Calendering
Rekollamentu dadus metodu calendering ejekuta ho prosesu
manual ba pankada sanulu ikus bainhira pile cap ne’ebe iha
to’o ona iha parte rai ne’ebe to’os.

Ejemplu grafiku calendering iha milimeter block

 PDA
Bazikamente ensaiu pile ho maneira dinamika bazeia ba iha
analisa dadus resultadu husi gravasaun ondas ne’ebe vibra
bainhira pile ne’ebe iha ita baku ho hammer. Strain Transduser
rua no Accelerometer rua ne’ebe monta iha pile nia lolon
(minimu 1.5D husi diametru pile nia ulun) funsiona nu’udar
aparellu medisaun tensaun no aselerasaun ondas tamba pankada
husi hammer/impact ne’ebe iha.
Objetivu husi montagem instrumentu rua ne’ebe iha ba iha
kada medisaun maka atu hetan dadus ne’ebe diak (mediu) alein
ne’e sai mos fator seguransa karik iha instrumentu ida ne’ebe la
funsiona ho diak bainhira iha prosesu medisaun nia laran.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 16


Ejemplu PDA
PDA hanesan sistema ensaiu ida ne’ebe utilija data dijital husi komputador
ne’ebe hetan husi strain transducer no accelerometer atu hetan kurva forsa
no aselerasaun bainhira ita fo pankada ba pile ho Diesel Hammer/impact
(5.5 ton).
 Ejemplu Kalkulasaun Kapasidade Suporte Pile Cap Utilija Formula
Hiley

NOTA :Ejemplu kalkulasaun ne’ebe klarifika iha kraik ne’e maka ejemplu
kalkulasaun husi pile E3 ninian ;
 DATA
Final Penetration Per Blow (S) = 0.2 cm
Restitution Coeficient (N) = 0.40 -0.50, use 0.45
Spun Pile Weight (Catalog) = 0.408 ton/m for Ø 600 mm
Pile Depth = 40 m
Weight Of Pile (P) = 0.408 x 40 = 16.32 ton
Weight Of Ram (W) = 5.5 ton
Heigth Of Ram Fall (H) = 170 cm

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 17


 KALKULASAUN
 Amount Of Rebounding Of Final Blow (Calendering Data)
𝑲𝟏+𝑲𝟐+𝑲𝟑+𝑲𝟒+𝑲𝟓+𝑲𝟔+𝑲𝟕+𝑲𝟖+𝑲𝟗+𝑲𝟏𝟎+𝑲𝟏𝟏
o 𝑲= 𝟏𝟏
𝟏.𝟖+𝟏.𝟕+𝟏.𝟖+𝟏.𝟗+𝟏.𝟕+𝟏.𝟗+𝟏.𝟖+𝟏.𝟗+𝟏.𝟗+𝟏.𝟖+𝟏.𝟖
o 𝑲= = 𝟏. 𝟖𝟐 𝒄𝒎
𝟏𝟏

 KAPASIDADE SUPORTE PILE (Hiley’s Formula)

𝟐 𝒙 𝑾 𝒙 𝑯 𝑾 + (𝑵𝟐 𝒙 𝑷)
𝑹= 𝒙
𝑺+𝑲 𝑾+𝑷
𝟐 𝒙 𝟓. 𝟓 𝒙 𝟏𝟕𝟎 𝟓. 𝟓 + (𝟎. 𝟒𝟓𝟐 𝒙 𝟏𝟔. 𝟑𝟐)
𝑹= 𝒙
𝟎. 𝟐 + 𝟏. 𝟖𝟐 𝟓. 𝟓 + 𝟏𝟔. 𝟑𝟐

𝑹 = 𝟑𝟕𝟑. 𝟗𝟑 𝒕𝒐𝒏 > 𝒂𝒍𝒍𝒐𝒘𝒂𝒃𝒍𝒆 𝟐𝟗𝟏𝟓 − 𝑶𝑲

3. DIRESAUN LABORATORIU
a. Prosesu/Etapa Ensaiu Base-Coarse
 Definisaun Base-Coarse

Base coarse hanesan tipu kamada daruak iha pavimentasaun estrada ida
nian, ne’ebe funsiona mos atu simu karga ka todan husi trafegu. Karga ka
todan trafegu ne’ebe iha sei tranfere tuir kada kamada pavimemtasaun
ne’ebe iha.

Kamada pavimentasaun ne’ebe simu diretamente karga trafegu maka


kamada superfisial ka Surfacing-Coarse hafoin tranfere tutan ba iha Base
Coarse, Sub-Base-Coarse no ikus liu ba iha Sub-Grade ka Terrenu
Natural.
 Material ne’ebe uza iha Base-Coarse
Kamada Pavimentasaun Base-Course baibain uja agregadu ka Crused-
Stone ne’ebe ho kompozisaun apropriadu. Agregadu ka Crused-Stone
ne’ebe iha mai husi etapa oi-oin hanesan hafera/crushing, peneirasaun,
divizaun no misturasaun atu nune’e bele resulta ka produs material ida
ne’ebe tuir espesifikasaun no regra sira ne’ebe estabelese tiha ona.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 18


 Etapa ensaiu Base-Coarse
Etapa ensaiu base-coarse geral ne’ebe baibain ema halo ka ejekuta tuir
normas sira ne’ebe iha maka hanesan tuir mai ne’e :
1. Ensaiu Water Conttent (Kadar Air)
2. Ensaiu Gradasaun (Grading)
3. Ensaiu SPG (Spesific Gravity)
4. Ensaiu LA Abrassion
5. Ensaiu Proctor Modification
6. Ensaiu CBR (California Bearing Ratio)

Husi etapa ensaiu ne’en (6) ne’ebe iha leten, ida-idak sei lao tuir nia
prosesu rasik tan ne’e iha relatoriu ida ne’e sei fo sai detallamentu etapa
husi ensaiu Base-Coarse ne’ebe tenke kumpri ka halo tuir durante prosesu
ensaiu nia laran.

1. Ensaiu Water Conttent (Kadar Air)


Ensaiu ida ne’e nia objetivu mak atu hatene limite liquidez inisial
(initial water content) husi material ne’ebe lori husi quary mai iha
laboratoriu.

Nia etapa ensaiu mak hanesan tuir mai ne’e :


a. Prepara Material Base-Coarse

Material ne’ebe prepara ne’e mak


material base-coarse husi agregadu
kompositadu ne’e kahur tiha ona iha
quary. Mais ou menus prepara karoon
ida ou rua atu uja ba ensaiu.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 19


b. Fakar Sai Material no Kahur Halo Hanesan

Material ne’ebe iha karoon laran ita fakar sai tiha, hafoin ita
kahoor halo hanesan uja kanuru.
c. Prepara Pan ka Kontentor Rua, Marka Sample A no B no Tetu
todan husi kada kontentor ne’ebe iha.

Tuir mai, ita prepara Pan ka kontentor rua hafoin ita hakerek iha
surat-tahan ida ho sinal A no B uja espidol no tau ba iha kada
kontentor hafoin tetu kada kontentor no hakerek todan husi kada
kontentor ne’ebe iha.

d. Enxe Material ba kada Kontentor no Tetu

Etapa tuir mai maka ita enxe/tau material oituan ba iha kada
kontentor hafoin ita tetu fila-fali kontentor hamutuk ho material

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 20


ne’e nia todan ida-idak. Labele haluha atu hakerek todan husi
kontentor + material nia todan bainhira ita tetu.
e. Hatama Material + Kontentor ba iha Oven ka fornu nia Laran
durante 24 oras.
Bainhira ita tetu hotu tiha, tuir mai ita hatama Material +
Kontentor rua (A no B) ne’e iha ba iha oven/fornu laran no husik
to’o 24 oras nia laran.
f. Hasai Material + Kontentor Husi Oven/Fornu, Husik Halo Malirin
no Tetu Fila-Fali.
Depois-de husik tiha durante 24 oras nia laran, tuir mai ita hasai
tiha sample rua ne’ebe iha, husik halo malirin tiha iha oras balu nia
laran to’o nia malirin ona maka hafoin tetu fila-fali Material +
Kontentor ne’ebe iha.
Todan husi Material + Kontentor inisial no Material + Kontentor
oven sempre iha diferensa oituan, katak Material + Kontentor
ininsial nia todan normalmente boot liu husi Material + Kontentor
depois oven no diferensa husi todan ruan ne’e maka ita hanaran
limite liquidez (kadar air).

2. Ensaiu Gradasaun (Grading)


Ensaiu Gradasaun ida ne’e nia objetivu maka atu fahe keta-ketak
elementu agregadu ne’ebe kompositadu tiha ona husi quary uja sieve
analisis. Alein husi divizaun agregadu ne’ebe iha, ita mos bele hatene
kompozisaun husi agregadu refere liu husi pursentu kumulativu iha
kada medida sieve ka pineira ne’ebe iha.
Nia etapa ensaiu mak hanesan tuir mai ne’e :
a. Prepara Sample Spliter No Split Material Ba Rua ( A no B).

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 21


Funsaun husi sample spliter mak atu fahe proporsionalmente
kompozisaun husi agregadu ne’ebe ita sei uja atu halo ensaiu.
b. Tau Ketak Agreadu Ne’ebe Split Tiha Ona Ba Fatin Rua No Tetu
Nia Todan.
c. Grade Sample A no B Uja Sieve medida 4’’.

Prosesu gradasaun ida ne’e sei resulta material passa no material la


pasa husi sieve medida 4’’. Tau ketak-ketak material pasa no la
pasa ba kada sample A no B.
d. Tetu no Fase Material Pasa no La Pasa Husi Sample A no B

Depois de ita grade hotu tiha, ita sei tetu tiha lai material pasa no la
pasa husi sieve medida 4’’ ba kada sample (A no B). Iha ensaiu ba
material base-coarse iha metodu rua maka metodu fase no la fase,
iha ensaiu ida ne’e material ne’ebe iha sei fase tiha lai maka sei
kontinua ba etapa ensaiu tuir mai.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 22


Tau ketak sample ka agredadu ne’ebe split tiha ona ba fatin rua
hafoin tetu kada ida-idak nia todan to’o 10 kg no tau sinal A no B
ba sample rua ne’ebe iha.
e. Hamaran Material Iha Oven ka Iha Fugaun
Depois de ita fase hotu tiha material sira ne’ebe iha, etapa tuir mai
maka ita sei halo maran material uja oven ka bele mos uja fugaun
maibe ho manas labele liu 130° C.
f. Halo malirin material
Depois de ita hamaran matrial uja oven ka fugaun ita sei presija
halo malirin tiha material ne’ebe iha to’o normal maka foin
kontinua tan ba etapa ensaiu tuir mai.
g. Grade Ka Pineira Sample A No B Ne’ebe Iha
Bainhira material maran ona maka tuir mai sei grade tan dala ida
maibe uja sieve ne’ebe ho medida barak liu tan.
Sieve ne’ebe ita utiliza ba iha ensaiu Base-Coarse hamutuk 10 no
idak-idak ho nia medida la hanesan.
2’’ 3/8’’
11/2 ’’ 4’’
1’’ 10’’
¾’’ 40’’
½’’ 200’’

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 23


Etapa grade primeiru ita sei hahu numeru sieve ne’ebe ho medida
boot, mak hanesan : 2’’ , 11/2’’, 1’’, ¾’’, ½’’, 3/8’’ no ikus liu
maka 4’’ ba iha material sira ne’ebe la passa iha sieve medida 4’’.
Durante grading nia laran maka iha sample balun ne’ebe metin ka
hela iha kada medida sieve ne’ebe iha leten maka ita tenke tau
ketak sample sira ne’e iha pan ka basia ida tuir ninia medida sieve
ne’ebe iha.

Etapa segundu ita grade fali material ne’ebe passa husi sieve
numeru 4’’ uja medida sieve ne’ebe ki’ik hahu husi ; 4’’, 10’’,
40’’, no ikus liu mak 200’’. Nafatin hanesan ho prosesu primeiru
katak tenke tau ketak material sira ne’ebe metin iha kada medida
sieve iha bacia ka pan tuir ninia medida.

Iha prosesu grading ita sei halo tuir prosesu ruan ne’ebe iha ba ita
nia sample A no B ne’ebe iha, signifika katak kada sample ida sei
iha tipu gradasaun rua ; gradasaun grosu no gradasaun finu.

h. Foti Pursentu Kumulativu Husi Sample A No B


Maneira atu foti pursentu kumulativu ba iha sample ne’ebe ita
grade tiha ona mak hanesan tuir mai ne’e :

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 24


1. Prepara dasi/ makina tetu todan no basia/pan mamuk ida

2. Tau Basia/Pan ba iha dasi leten no afina dasi ba iha zero.


3. Fakar Material Ba Iha Basia/Pan.

Fakar material ne’ebe ita grade tiha ona komesa komesa husi
medida sieve boot to’o iha ki’ik tu-tuir malu. Keta haluha atu
hakerek tui-tuir mos kada todan ba kada material ne’ebe ita
fakar husi sieve nia medida sira ne’ebe iha.
Ba sample A no B sei halo tuir hotu prosesu ne’ebe hanesan iha
leten.

3. Ensaiu SPG (Spesific Gravity)


Ensaiu SPG nia objetivu mak atu hatene material ninia todan
espesifiku. Nia etapa ensaiu mak hanesan tuir mai ne’e :
a. Grade/pineira material fou uja sieve medida ¾’’ no 4’’
Material ne’ebe iha sei pineira foun dala ida tan uja sieve medida
¾’’ no 4’’. Material ne’ebe sei uja ba iha ensaiu SPG mak ida

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 25


ne’ebe la passa iha sieve medida 4’’ no ida ne’ebe passa iha sieve
4’’, prepara mos bacia/pan atu ketak material passa no la passa.

b. Hoban material ho be’e durante 24 oras

Husi material rua ne’ebe iha, ida ne’ebe passa iha sieve medida 4’’
diretamente ita hoban kedas, maibe ba ida ne’ebe la passa husi
sieve numeru 4’’ tenke fase uluk tiha lai mak hanfoin bele hoban.
Durasaun oras atu hoban material rua ne’e mak 24 oras nia laran.
c. Habai material passa iha loron manas
Depois de ita hoban tiha material durante 24 oras nia laran, etapa
tuir mai ba material ne’ebe passa sieve medida 4’’ sei hasai tiha
be’e ne’ebe iha no habai iha loron manas to’o maran
superfisialmente.
d. Ensaiu SSD (Saturated Surface Dry) ba material passa.
Kuandu material passa ne’ebe ita habai iha loron ne’e
superfisialmente maran ona tuir mai sei koko ninia SSD, atu
nune’e ita bele hatene katak material ne’ebe iha maran superfisial
duni.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 26


Maneira atu koko SSD husi material ne’ebe iha mak :
 Raut sample oituan tau ba iha kone ne’ebe iha, halo tetuk,
hafoin kaer halo metin kone no uja hummer ne’ebe iha hodi fai
neneik. Ba kamada primeiru ita fai to’o dala 8.
 Tuir mai ba kamada segundu, enxe tan sample ba kone laran,
halo tetuk no uja hummer hodi fai nafatin dala 8.
 Ba kamada terseiru enxe tan rai maibe fai maka to’o dala 9.
 Atu taka ita raut tan sample oituan hodi hatetuk kone nia leten.
 Ikus liu hamoos rai ne’ebe monu iha kone nia sori-sorin, hafoin
kaer kone halo metin no hiit sa’e neneik. Bainhira hiit sa’e sei
iha rai ne’ebe monu, atu hatudu katak material ne’ebe iha SSD
duni maka sei hatu hanesan imagem iha leten. Se la hanesan
iha leten ka bainhira ita hiit kone sa’e mak la iha material
ne’ene monu entaun signifika katak material ne’ebe ita habai
seidauk superfisialmente maran, etaun sei presija ba habai fali
mak hafoin mai koko fali tan.
e. Ensaiu Piknometru ba material passa SSD
Se ita nia material liu ona ensaiu SSD maka tuir mai ita sei ensaiu
fali tan material refere iha piknometru. Nia etapa mak hanesan tuir
mai ne’e :
 Prepara Piknometru rua ba sample A no B
 Enxe be’e ba iha piknometru to’o iha liña limite no tetu nia
todan ida-idak

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 27


 Fakar sai fali be’e ne’ee iha piknometru laran to’o nanotak
 Tetu material SSD rua (A no B) ho todan 5500 grama kada ida

 Enxe material SSD ba iha piknometru (A no B) laran ho


neneik no tetu fali sample rua ne’e nia todan ida idak

 Dokar no dulas neneik sample rua ne’ebe iha durante 30


minutu nia laran
 Dokar hotu tiha husik be’e hakmatek tiha lai hafoin fakar sai
fali sample rua ne’ebe iha ba iha pan rua (A no B).

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 28


 Hasai oituan be’e ne’ebe iha pan (A no B) nia laran, hafoin
hatama fali sample rua ne’ebe iha ba iha oven laran no husik
durante 24 horas.

 Husik tiha durante 24 horas iha oven laran, tuir mai hasai
sample husi oven laran no husik halo malirin didiak.
 Bainhira sample rua ne’ebe iha malirin ona mak hafoin tetu fali
sample rua ne’e nia todan ida-idak atu hatene nia water
content.

f. Tetu material la passa iha aparellu ensaiu spesific gravity


Ba material ne’ebe la passa iha sieve numeru 4’’ ita sei hasai tiha
be’e ne’ebe iha bacia laran hafoin ita lori fali ba tetu iha aparellu
ensaiu spesific gravity. Molok atu tetu keta haluha fahe material
ne’ebe iha ba fatin rua ejemplu ( A no B ).

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 29


 Hafoin tetu hotu tiha, tuir mai hasai tiha sample (A no B) ne’ebe
iha no husik nia to’o maran superfisialmente no tetu fali sample
rua ne’e nia todan iha kondisaun maran superfisial.

 Bainhira material superfisialmente maran ona maka tuir mai


hatama fali ba iha oven ka bele mos sona deit fugaun too 130 ° C
(grau selsiu).
 Bainhira sample ne’ebe iha maran loos ona, hasai tiha husi oven ka
fugaun no husik to’o malirin didiak.
 Se kuandu sample ne’ebe iha malirin ona, etapa tuir mai maka tetu
fali sample (A no B) nia todan atu hatene sample nia water content
4. Ensaiu LA Abrassion
Ensaiu Los Angeles Abrassion nia objetivu mak atu hatene resistensia
ka forsa husi agregadu ne’ebe iha uja ba iha base-coarse. Tipu ensaiu
Abrassion iha oin rua ;
1. Grading G ; Tipu grading ida ne’e uja material ne’ebe la passa iha
sieve medida 1’’ no ¾’’ ho kuantidade 5000 gramas ba kada
medida sieve. Bola ne’ebe uja atu koko resistensia ka forsa husi
agregadu hamutuk 12 iha 1000 rotasaun nia laran.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 30


2. Grading B ; Tipu grading ida ne’e uja material ne’ebe la passa
sieve medida 1/2’’ no 3/8’’ ho kuantidade 2500 gramas ba kada
medida sieve. Bola ne’ebe uja atu koko resistensia ka forsa husi
agregadu hamutuk 11 iha 500 rotasaun nia laran.

Etapa Ensaiu LA Abrassion, mak hanesan tuir mai ne’e :

a. Prepara material no grading uza sieve 11/2’’, 1’’, no ¾’’ ba


grading G no sieve ¾’’, ½’’ no 3/8’’ ba grading B.
b. Ba grading G ita uja mak material ne’ebe la passa iha sieve
medida 1’’ no ¾’’, tan ne’e tenke tau keta-ketak iha bacia/pan.
Nune’e mos ba grading B nian sei uja mak material ne’ebe la
passa iha sieve medida ½’’ no 3/8’’

c. Tetu material grading G ninian ho todan total 10000 gramas ba


sieve medida 1’’ no ¾’’, signifika katak kada sieve sei fahe todan
5000 gramas

d. Ba grading B nia todan total mak 5000 gramas ba sieve medida


1/2’’ no 3/8’’, kada medida sieve ho todan 2500 gramas

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 31


e. Bainhira grading hotu ona etapa tuir mai maka ita fakar/kahur
material grading G hamutuk ho todan total 10000 gramas no
material grading B hamutuk ho todan total 5000 gramas
f. Etapa ensaiu tuir mai maka ita tama ba prosesu abrassion, hahu
uluk ho grading G ne’ebe ho todan material total 10000 gramas,
uja bola 12 no rotasaun 1000

g. Ba grading B nia todan material mak 5000 gramas, uja bola 11 no


rotasaun 500
h. Abrassion hotu tiha, hasai material uja fali sieve medida 12’’ atu
hafahe fatuk uut ho fatuk isin. Material ne’ebe uja ba prosesu
ensaiu tuir mai mak material ne’ebe la passa iha sieve medida 12’’
tantu b a grading G no B

i. Grading hotu ho sieve medida 12’’, tuir mai sei tetu fila fali
material ne’ebe la passa iha sieve numeru 12’’.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 32


5. Ensaiu Proctor Modification
Atu hatene karakterístika husi rai maka presija iha ensaiu rai iha
ne’ebe aparellu ne’ebe utilija mak proctor test no sand cone test.
Ensaiu kompaktabilidade rai nian ida bele halo diretamente ho maneira
komparasaun entre todan volume maran rai iha terrenu ho todan
volume maran rai iha laboratoriu.
Etapa ensaiu Proctor Modification mak hanesa tuir mai ne’e :
a. Prepara sieve ho medida ¾’’ no 4’’ atu grading material ba
proctor
b. Material ne’ebe sei utiliza ba proctor mak material sira ne’ebe
passa husi sieve medida ¾’’, la passa iha sieve medida 4’’ no
passa husi sieve medida 4’’
c. Durante prosesu grading tenki tau ketak nafatin material sira
ne’ebe passa iha sieve medida ¾’’ nune’e mos ho material sira
ne’ebe la passa no passa iha sieve medida 4’’ sira iha ida-dak
nia bacia/pan
d. Ba todan husi material (Rettained no Passed 4’’) depende ba
iha valor mediu (average) husi sample A no B iha sieve medida
4’’
e. Aditional water (R) ka be’e ne’ebe ita atu aumenta ba iha
sample mos iha ninia ekuasaun rasik ; R = 100 + MC

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 33


f. Husi water content inisial ne’ebe iha bele mos deside pursentu
be’e ne’ebe sei uja atu kahur hamutuk ho sample proctor ninian
ho ekuasaun ; % - MC / R x Ws
g. Todan material kriteriu ne’ebe baibain uja ba iha proctor mak
5500 gramas inklui material passa no la passa
h. Se kriteriu hirak ne’ebe iha leten ita kumpri hotu ona mak tuir
mai iha bele kahur ita nia sample proctor ne’ebe iha
i. Fahe material ka sample proctor ba fatin lima idak idak iha
ninia bacia/pan
j. Prepara volumetriku atu sukat be’e ba kada sample proctor
ne’e iha

k. Molok atu fakar be’e ne’ebe ita sukat tiha ona, uluk liu presija
kahur halo hanesan tiha lai sample proctor ne’ebe kompostu
husi material passa no la passa iha sieve medida 4’’
l. Fakar be’e ne’ebe iha volumetriku laran ba iha sample proctor
no kahur to’o homogeneo/hanesan

m. Repete etapa ( j, k no l) ba sample proctor haat seluk ne’ebe


tuir mai

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 34


n. Kahur hotu ona, tuir mai tau sample proctor lima ne’e iha ba
ida idak nia plastiku no fo sinal ba kada plastiku tuir ida idak
nia pursentu be ne’ebe iha

o. Husik sample iha plastiku laran durante 24 oras nia laran


p. Husik tiha durante 24 oras, molok atu proctor tenki foti ninia
water conttent. Prepara pan lima ba kada sample tetu tiha pan
mamuk lima ne’ebe iha no fo sinal ba kada pan tuir pursentu
be’e ne’ebe ita tau ba sample idak idak
q. Tau sample ida-dak ba pan lima ne’ebe iha, tetu pan hamutuk
ho material no tetu hotu hatama iha oven durante 24 oras nia
laran

r. Husik tiha durante 24 oras nia laran iha oven laran, tuir mai
hasai tiha sample no husik halo malirin didiak mak hafoin tetu
fila-fali atu hatene nia water conttent.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 35


s. Ba proctor ninian, uluk liu ita prepara molde proctor no nia
hummer
t. Fahe sample ne’ebe iha iha bacia laran ba iha parte lima

u. Enxe uluk divisaun sample ida ba iha molde proctor laran


hafoin uja hummer kompakta tiha dala 56 hotu tiha mak foin
enxe tan divisaun tuir mai

v. Kompakta hotu divisaun lima ne’ebe iha, tuir mai halo tetuk
sample restu ne’ebe iha molde nia leten no tetu molde hamutuk
ho sample nia todan

w. Tetu hotu tiha sai no soe tiha sample ne’ebe iha molde laran
x. Repete etapa (t, u, v no w) ba sample haat seluk ne’ebe tuir mai

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 36


6. Ensaiu CBR (California Bearing Ratio)
California Bearing Ratio hanesan ensaiu ida ne’ebe ita haloa tu hatene
kapasidade suporte husi rai. Prinsipiu ensaiu CBR nia maka ensaiu
penetrasaun ho maneira sona/penetra silinder CBR ninian ba iha
material ensaiu nian. Ho maneira ida ne’e ita bele hatene valor
resistensia/forsa rai baziku ka material seluk ne’ebe atu uja ba iha
pavimentasaun.
Tipu ensaiu CBR iha tipu rua maka hanesan :
1. Soaked CBR
Ensaiu CBR laboratoriu iha ne’ebe bainhira compakta hotu iha
molde laran, sei presija hoban tan iha be’e laran durante loron haat.
Metodu ida ne’e diak tebes tamba kuidadu (teliti) liu.
2. Unsoaked CBR
Kompakta hotu tiha sample ne’ebe iha diretamente halo kedas
penetrasaun CBR, la presija hoban tan durante loron haat iha be’e
laran. Metodu ida ne’e laduun diak tamba laduun klaru.

Tipu ensaiu CBR ne’ebe sei aplika iha prosesu ida ne’e mak soaked
CBR

Etapa Ensaiu CBR mak hanesan tuir mai :

b. Prepara sieve medida ¾’’ no 4’’ atu grade sample ba CBR nian
c. Grade material uja medida sieve ne’ebe iha leten, tau ketak
material ne’ebe la passa no passa iha sieve medida 4’’ iha bacia
pan laran
d. Todan material kriteriu ba CBR nia mak 6500 gramas, todan
total material CBR depende nafatin ba iha average husi sample
A no B iha sieve medida 4’’
e. Be’e ne’ebe atu uja ba iha CBR mai husi MC (Moisture
Conttent) no OMC (Otimum Moisture Conttent) ne’ebe sai

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 37


husi resultadu analiza proctor ninian. Formula atu hetan be’e
6500
total ba CBR maka : 𝐴𝑊 = (𝑂𝑀𝐶 − 𝑀𝐶)𝑥 (100+𝑀𝐶)

f. Sample ne’ebe uja ba iha CBR hamutuk oin tolu no kada ida
iha ninia blow la hanesan : 10, 35 no 65. Material ne’ebe
kompostu iha sample CBR nia laran mak sample ne’ebe la
passa no passa iha sieve medida 4’’
g. Prepara mos volumetriku atu sukat be’e ne’ebe sei uja ba iha
sample tolu CBR nian, hafoin sukat be’e tuir be’e ne’ebe
presija ba CBR ninian

h. Molok atu fakar be’e uluk liu kahur sample halo hanesan mak
hafoin fakar be’e ba sample no kahur fali to’o homogeneo
i. Repete etapa g ba iha sample CBR rua seluk ne’ebe tuir mai
j. Kahor hotu, tuir mai enxe sample tolu ne’ebe iha ba kada
plastiku, fo sinal ba plastiku tuir blow CBR ne’ebe iha no husik
durante 24 oran nia laran
k. Husik tiha durante 24 oras nia laran, tuir mai foti representante
sample ida husi sample tolu ne’ebe iha ba water conttent ninian
l. Ba Water conttent ininsial ninian, uluk liu presija tetu lai pan
mamuk ida, hafoin tau sample ba iha pan ne’ebe iha no tetu
fila-fali no ikus liu hatama iha oven durante 24 oras nia laran
m. Husik tiha iha oven laran durante 24 oras maka tuir mai hasai
sample husi oven laran husik halo malirin didiak mak hafoin
tetu fila-fali atu hatene ninia water content

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 38


n. Sample tolu CBR nia ne’ebe iha sei halo hanesan mos ensaiu
proctor ninian, maibe molde ba CBR ninian ita uja tolu no kada
sample CBR tolu refere iha ninia blow ne’ebe la hanesan.
o. Ejemplu ba CBR 1 ka 10 blow
1. Fahe sample ba CBR 1 ou 10 blow ba fatin lima
2. Prepara molde ba CBR 1 ou 10 blow ninian
3. Enxe kada divisaun ida uluk lai ba iha molde CBR 1 ninian
hafoin kompakta ho 10 blow uja hummer

4. Kompakta 10 blow hotu tiha mak hafoin bele tau tan


divisaun tuir mai no kompakta tan ho 10 blow, repete
nune’e to divisaun lima ne’e halo hotu
5. Kompakta hotu tiha tuir mai hasai tiha molde parte leten,
hafoin halo tetuk sample restu ne’ebe iha molde nia ulun.
6. Halo tetuk hotu, tuir mai tetu molde hamutuk ho sample
atu hatene nia todan

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 39


7. Tetu tiha nia todan mak foin bele ba hoban iha be’e laran
durante loron haat laran

p. Repete etapa o ne’ebe iha leten ba sample CBR ruan seluk


ne’ebe iha.
 Analiza Dadus
Husi prosesu gradasaun no etapa servisu sira ne’ebe iha leten ita rekolla no
hakerek hela dadus sira iha kada etapa servisu. Dadus sira ne’ebe rekolla
mak hanesan pursentu kumulativu husi material, todan material, water
content (kadar air) no seluk tan.
Dadus sira ne’e hotu sei analisa bazeia ba espesifikasaun no regra sira
ne’ebe Laboratoriu uja.
b. Prosesu/Etapa Ensaiu Wearing-Coarse
Asphalt Concrete Wearing Coarsehanesan kamada pavimentasaun ida ne’ebe
lokalija iha leten liu entre estrutura kamada lima ne’ebe iha. Wearing Coarse
mak kamada ida ne’ebe simu todan ka pesu diretamente husi trafegu sira
ne’ebe desloka iha estrada ida nia leten, hafoin husi ne’e mak nia transfere
karga/todan sira ne’ebe iha ba kamada sira ne’ebe iha nia okos
 Etapa ba AC – WC
1. Grading
2. Abrassion Test
3. SPG
4. Bricket
5. Marshall Test
Husi etapa ensaiu lima (5) ne’ebe iha leten, ida-idak sei lao tuir nia prosesu
rasik tan ne’e iha relatoriu ida ne’e sei fo sai detallamentu etapa husi ensaiu

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 40


Asphalt Concrete Wearing Coarsene’ebe tenke kumpri ka halo tuir durante
prosesu ensaiu nia laran.

1. Grading
Iha prosesu ida ne`e ita presija halo grading, tamba liu husi grading maka
ita bele hatene konaba klase ba material nian. Iha prosesu grading nian
mos ita presija material ne`ebe mak lahanesan.

Material No. Sieve


Agregadu 10 – 20mm 3/4” - 16
Agregadu 5 – 10mm 3/8” - 30
Agregadu finhu ( Abu batu ) 4 - 200

Material ne`ebe mak ita atu uja/ halo prosesu ba grading nian, tenki kahur
(campur) hafoin fahe ba parte ha`at, foti fali husi sorin-sorin (slang-sling)
kahur fali no fahe tan sekarik material ne`e barak liu, material ne`ebe
prepara ona sei fahe tan ba iha cawan rua A no B. Material ne`ebe prepara
ona, molok atu halo prosesu grading nian, agregadu finu nian ita sei fase
depois hamaran uja oven to temperatura150oc hafoin ita grading, ita mos
tenki tetu lai material ne`e, atu ita bele hatene todan husi material ne`ebe
mak ita atu halo grading nian. Depois grading tenki tetu fali atu hatene
hira mak tertahan no hira mak lolos.

Ekipamentus ne`ebe uja hodi halo grading ba material hirak ne`e, hanesan
deit, maibe nia numeru mak sei lahanesan ( nomor saringan ) depende ba
material ne`ebe iha.

Material no ekipamentus ne`ebe mak uja hodi halo prosesu grading nian:

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 41


Fig. 1. Agregadu 10-20mm Fig. 2 Agregadu 5-10mm

Fig. 3. Fase Agregadu finu Fig.4. Grading agregadu finu

Fig.4,5 Ekipamentus ne`ebe uja hodi halo grading

GRADASAUN INDIVIDU AGREGADU GROSSU 10-20 mm

W.OF TOTAL A B

Sieve WT OF
mm 9780 9870 AVERAGE
size MATERIAL

A B RET PAS RET PAS

1/½ 37.5 0 0 0 100 0 100 100.00

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 42


1 25 0 0 0.00 100.00 0.00 100.00 100.00

3/4 '' 19 0 0 0.00 100.00 0.00 100.00 100.00

1/2'' 12.5 6560 6240 67.08 32.92 63.22 36.78 34.85

3/8'' 9.5 9400 9220 96.11 3.89 93.41 6.59 5.24

No.4 4.75 9740.00 9790.00 99.59 0.41 99.19 0.81 0.61

No.8 2.36 9760 9840 99.80 0.20 99.70 0.30 0.25

No.16 1.18 9770 9850 99.90 0.10 99.80 0.20 0.15

No.30 0.6 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

No`50 0.3 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

No.100 0.015 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

No.200 0.075 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

GRADASAUN INDIVIDU AGREGADU GROSSU 5-10 mm

W.OF TOTAL A B

Sieve WT OF
mm 8120 8730 AVERAGE
size MATERIAL

A B RET PAS RET PAS

1/½ 37.5 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

1 25 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

3/4 '' 19 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

1/2'' 12.5 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

3/8'' 9.5 0.7 0.7 0.01 99.99 0.01 99.99 99.99

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 43


No.4 4.75 6640 6610.00 81.77 18.23 75.72 24.28 21.26

No.8 2.36 8040 8610 99.01 0.99 98.63 1.37 1.18

No.16 1.18 8070 8670 99.38 0.62 99.31 0.69 0.65

No.30 0.6 8080 8680 99.51 0.49 99.43 0.57 0.53

No`50 0.3 - - - - - - -

No.100 0.015 - - - - - - -

No.200 0.075 - - - - - - -

GRADASAUN INDIVIDU STONE DUST

W.OF TOTAL A B

SIEVE WT OF
mm 1465.3 1491.2 AVERAGE
SIZE MATERIAL

A B RET PAS RET PAS

1/½ 37.5 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

1 25 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

3/4 '' 19 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

1/2'' 12.5 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

3/8'' 9.5 - - #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE! #VALUE!

No.4 4.75 0.00 0.00 0.00 100.00 0.00 100.00 100.00

No.8 2.36 234.4 347.4 16.00 84.00 23.30 76.70 80.35

No.16 1.18 622.8 838.9 42.50 57.50 56.26 43.74 50.62

No.30 0.6 906.4 1104.7 61.86 38.14 74.08 25.92 32.03

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 44


No`50 0.3 1031.8 1200.5 70.42 29.58 80.51 19.49 24.54

No.100 0.015 1116.6 1263.6 76.20 23.80 84.74 15.26 19.53

No.200 0.075 1135.5 1300.6 77.49 22.51 87.22 12.78 17.64

2. Abrassion Test
Material ne`ebe mak ita atu uja ba iha konstrusaun ne`e, tenki hatene mos
ninia resistensia rasik. Tan ho ida ne`e mak presija halo abrassion test,
hodi hatene porsentu material nian ka resistensia material nian. Iha Abrasi
ne`e, ita uja material mak hanesan :
Material No. Fineirus Kg
Agregadu 10 – 20m 1/2” 2,5
Agregadu 5 – 10mm 3/8” 2,5

Iha prosesu Abrasi ne`e mos ita presija halo tan grading, tamba ita atu
utilija material ida ne`ebe mak Retained ( Tertahan ) iha saringan 1/2" no
3/8”, no ida ne`ebe mak passing ( lolos ) sei la uja. Material ne`ebe mak
ita grading hotu, sei hatama ba iha Machine Abrassion Test no bola besi
11 ( sanulu resin ida ) depois sei halo rotasaun to dala 500 ( atus lima ),
hafoi ida ne`e, ita hasai fali material ne`ebe mak Abrasi ona, ita sei halo
tan graing uja saringan no. 12 ida tertahan mak ita sei uja, no ida ne`ebe
mak lolos sei la uja ona.
Material no ekipamentus ne`ebe mak uja hodi halo prosesu Abrasi nian:

Fig.1 agregadus 10 – 20mm Fig. 2 agregadus 5 – 10mm

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 45


Fig. 3 Agregadu ne`ebe atu Abrasi Fig. 4 Antes test Abrasi

Fig. 5 Bola besi uja ba Abrassion Fig. 6 Depois de Abrassion

Fig. 7 Grading depois Abrassion

AGREGADU GROSSU

Kriteria Abrasi Los Angeles

Lolos Tertahan A B C D

1 1/2" 1" - - -

1" 3/4" - - -

3/4" 1/2" - 2500 - -

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 46


1/2" 3/8" - 2500 - -

3/8" 1/4" - - - -

1/4" No. 4 - - - -

No. 4 No. 8 - - - -

a. Berat uji semula (gr) 0 5000 - -

b. Tertahan Saringan No 12 3190

c. Lolos Saringan No 12

d. Keausan (%) = (c/a) x 100% 36.2

Spesifikasi Max 40%

3. SPG
Teste ba SPG ne`e ita atu hatene konaba kadar air iha material ne`ebe mak
ita atu uja, tan ne`e mak presija halo test SPG ne`e, material ne`ebe uja
hodi halo SPG mak hanesan :
 Agregadu 10 -20mm
 Agregadu 5 – 10mm
 Agregadu finhu ( Abu Batu )

Iha prosesu SPG ne`e ita la presija atu grading tan, tamba ita atu hatene
deit konaba kadar air iha material refere, tan ne`e nia prosesu la hanesan
ho Grading no Abrasi.

 Agregadu 10 – 20mm ita lapresija tan halo grading, maibe fase halo
mos no depois hoban 24jm.
 Agregadu 5 – 10mm ne`e mos la presija atu grading, maibe fase halo
mos depois hoban to 24jm.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 47


 Agregadu finhu ( Abu Batu ) ne`e mos la presija tan atu Grading no
fase, maibe nia ita hoban kedas deit, la presija tan atu fase.

Prosesu sira iha leten ne`e hotu ona hafoin ita habai, depois hamaran tan
uja oven, ita tetu fali nia maran, iha be`e laran no tetu todan ne`ebe ita
hasai husi be`e laran, maibe ida ne`e ita uja ba material grosu sira, kuandu
agregadu finhu ne`e, ita teste uja picnometer deit, maibe antes ita test
agregadu finhu ne`e ita mos sei halo tan slum test ba iha material agregadu
finhu nian.

Material no ekipamentus ne`ebe mak uja hodi halo prosesu Abrasi nian:

Fig. 1 Material ne`ebe mak hoban 24jm Fig. 2 Material ne`ebe hamaran iha
oven

Fig. 3 Slump test Fig. 4 material + picnometer

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 48


Fig. 5 no 6 prosesu tetu maran, iha be`e laran no hasai husi be`e.

SPG AGREGADU GROSSU 10-20

Rata-
Uraian I II
Rata

Kering permukaan jenuh (Gram) Bj 2628 2620 2624

Berat benda uji di dalam air (Gram) Ba 1798 1791 1794.5

Berat benda uji kering oven (Gram) Bk 2623 2615 2619

___Bk___
Berat Jenis (Bulk) 3.16 3.15 3.16
Bj-Ba

___Bj___
Berat Jenis (SSD) 3.17 3.16 3.16
Bj-Ba

___Bk___
Berat Jenis (Apparent) 3.18 3.17 3.18
Bk-Ba

Bj-Bk x 100%
Penyerapan Air 0.19 0.19 0.19
Bk

ESPESIFIKASAUN SNI 2010 BA ABSORBED NIAN MAX >3% MIN <0.2%

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 49


SPG AGREGADU GROSSU 5-10

Rata-
Uraian I II
Rata

Kering permukaan jenuh 2 (Gram) Bj 1578.40 1676.30 1627.35

Berat benda uji di dalam air


(Gram) Ba 990.10 1032.20 1011.15
1

Berat benda uji kering oven


(Gram) Bk 1556.10 1655.90 1606
3

___Bk___
Berat Jenis (Bulk) 2.65 2.57 2.61
Bj-Ba

___Bj___
Berat Jenis (SSD) 2.68 2.60 2.64
Bj-Ba

___Bk___
Berat Jenis (Apparent) 2.75 2.65 2.70
Bk-Ba

Bj-Bk x 100%
Penyerapan Air 1.43 1.23 1.33
Bk

ESPESIFIKASAUN SNI 2010 BA ABSORBED NIAN MAX >3% MIN <0.2%

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 50


SPG STONE DUST

Rata-
Uraian I II
Rata

Berat kering jenuh (Gram) Bj 500 500 500

Berat piknometer + air (Gram) Ba 1079 1071.3 1075.15

Berat piknometer + air + benda


(Gram) Bt 1384.2 1376.4 1380.3
uji

Berat benda uji kering oven (Gram) Bk 494 495 741.5

____Bk____
Berat Jenis (Bulk) 2.54 2.54 2.54
Ba+Bj-Bt

____Bj____
Berat Jenis (SSD) 2.57 2.57 2.57
Ba+Bj-Bt

____Bk____
Berat Jenis (Apparent) 2.62 2.61 2.61
Ba+Bk-Bt

Bj-Bk x 100%
Penyerapan Air 1.21 1.01 1.11
Bk

ESPESIFIKASAUN SNI 2010 BA ABSORBED NIAN MAX >3% MIN <0.2%

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 51


4. Bricket
Husi prosesu sira ne`ebe mak ita halo ona hanesan, Grading, Abrasi, no
SPG husi sira nia data ne`ebe hetan, mak ita imput hodi halo combinasaun
fali ba iha prosesu Bricket ninian. Bricket ne`e ita halo hodi hatene
kompaktasaun ba iha prosesu asfaltu liu-liu iha AC – WC nian, iha
prosesu ida ne`e ami halo teste ba bricket ne`e ami foti asfaltu husi 4,5%
atè 6,5% total bricket 15, combinasaun ba material mak hanesan tuir mai
ne`e :
Plus 3/4" 0,0 Gram - 0,0 Gram
3/4" -3/8” 352,8 - Gram 352,8 Gram
3/8” - # 4 207,1 - Gram 559,9 Gram
#4-#8 234,8 - Gram 794,8 Gram
Minus # 8 393,2 - Gram 1188,0 Gram
Mineral Filler 12,0 Gram - 1200,0 Gram

Perapa material sira hotu, no halo fali grading masing-masing tuir


prosedur ne`ebe iha, tetu material ne`ebe mak prepara ona, hafoin
hamanas fali material ne`e to nia suhu ne`ebe mak prepara no sei halo
kompaktasaun 73 sorin-sorin ba iha bricket nian Depois halo bricket ne`e
hotu, sei sukat nia mahar, tetu nia todan, tetu iha be`e laran, tetu hasai husi
be`e laran.

Material oc

Agregadu 140oc
Asfaltu 150oc
Agregadu + Asfaltu 175oc

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 52


% Cawan Material 140oc Aspalt 150oc Material + Aspalt 175oc
4,5 - 1195,8 56,3 1252,1
4,5 - 1194,8 56,3 1251,1
4,5 - 1194,7 56,3 1251
5 - 1193,8 62,8 1256,6
5 - 1192,6 62,8 1255,4
5 - 1194,4 62,9 1257,3
5,5 - 1195,1 69,6 1264,7
5,5 - 1194,4 69,5 1263,9
5,5 - 1195,4 69,6 1265
6 - 1194,4 76,2 1270,6
6 - 1193,6 76,2 1269,8
6 - 1196,7 76,4 1273,1
6,5 - 1194,5 83,0 1277,5
6,5 - 1195,2 83,0 1278,2
6,5 - 1194,0 83,0 1277,0

%
Atu hatene todan asfaltu nian = 𝑥 𝑚𝑎𝑡𝑒𝑟𝑖𝑎𝑙 ( =
100−4,5
𝟒,𝟓
𝐱 𝟏𝟏𝟗𝟓, 𝟖 = 𝟓𝟔, 𝟑 )
𝟏𝟎𝟎−𝟒,𝟓

Material no ekipamentus ne`ebe mak uja hodi halo prosesu Bricket nian.

Fig.1 Material ne`ebe atu grading Fig. 2 Material ne`ebe mak fahe ona

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 53


Fig. 3 Tetu material tuir nia prosedur Fig. 4 Hamanas fali material to
140oc

Fig. 5 Kahur material no Asfaltu Fig. 6 Tein material no asfaltu to 175oc

Fig. 7 no 8 monta no halo bricket

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 54


Fig. 9 Bricket ne`e mak prontu ona.

Fig. 10 tetu bricket maran Fig. 11 tetu bricket iha be`e laran

Fig. 12 tetu bricket ne`ebe hasai husi be`e laran

5. Marshall Test
Marshall test ne`e mos importante tebes, para ita bele hatene konaba
estabilitas ba aspal nian, halo marshall test ba iha bricket ne`ebe mak halo
ona. Hodi hatene material ne`ebe mak ita uja ne`e bele simu presaun hira.
Liu husi marshall test ne`e mos, it abele hatene aspal be`en iha porsentu
hira mak ita iha material ne`e.
Bricket ne`ebe mak ita halo hotu ona, tenki test fali uja marshall test,
antes ita atu halo test ne`e, sei hoban durante 30min, iha water bath to nia
sunu 60oc hafoin ita hasai fali hodi tau iha Machine Marshall Test atu
halo presaun ba bricket ne`e hodi hatene ninia estabilitas.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 55


Fig. 12 Ekipamentu Marshall Test

c. Prosesu/Etapa Mix Design

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 56


PARTE 3

KONKLUZAUN NO SUJESTAUN

A. KONKLUZAUN

Husi durasaun tempu estajiu ne’ebe ami halo durante fulan rua nia laran, ami nia
grupu konsege aprende no halo buat barak husi ami nia rolling ne’ebe ami halo kada
semana tolu ida diresaun tolu ne’ebe iha ADN ;

1. Diresaun Edifikasaun ADN


A. Inspeksaun Projetu Dili Laran
B. Kalkulasaun BOQ Ba Projetu
C. Kalkulasaun Proriedade Mekanika Husi Light Steel
2. Diresaun Ponte no Estrada ADN
A. Inspeksaun Projetu Dili Laran
B. Kalkulasaun Ba Retaining Wall
C. Kalkulasaun Pile Cap Ba Ponte Bidau 1 no 2
3. Diresaun Laboratoriu ADN
A. Ensaiu Base-Coarse
B. Ensaiu AC-WC
C. Ensaiu Mix Design Ba Betaun
B. SUJESTAUN
Bazeia ba estajiu ne’ebe ami halo durante fulan rua nia laran, hetan ona buat diak
barak husi Instituisaun refere, tan nune’e ami sujere ba:
1. Universidade Nasional Timor Lorosa’e, Fakuldade Enjeñaria, Siensia no
Tekonolijia, Departamentu Enjeñaria Sivil, atu kontinua hala’o métodu
ne’ebé oferese ona ba estudante estajiáriu atu buka rasik fatin estajiu,
hafoin kordena ho Departamentu Enjeñaria Sivil hodi halo karta despaixu
ba Instituisaun refere.
2. Ministériu Planeamentu Investimentu Estratéjiku (MPIE), liu husi Ajensia
de Dezenvolvimentu Nasional (ADN), disponível fo oportunidade nafatin
ba estajiáriu husi Universidade Nasional Timor Lorosa’e, Fakuldade

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 57


Enjeñaria, Siensia no Tekonolijia, Departamentu Enjeñaria Sivil, iha
tempu ne’ebe sei mai.

RELATORIU ESTAJIU ADN Page 58

Você também pode gostar