ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET UNIVERZITET U SARAJEVU

PRENAPONI I KOORDINACIJA IZOLACIJE

Tutorijal 3 – Povratni napon u kolima istosmjerne struje i naizmjenične struje

Zadatak 1. Za prekidač ugrađen u istosmjerni sistem električne vuče, za poznate parametre

kola prikazanog na slici 2, Ui = 1000 (V); R = 20 (Ω); L = 100 (mH); C = 10 (µF), potrebno je:
a) Odrediti i nacrtati povratni napon na kontaktima prekidača koji se javlja prilikom
otvaranja prekidača P,
b) Maksimalna vrijednost napona na kontaktima prekidača P,
c) Faktor prenapona,
d) Koeficijent prigušenja.
P
A B R

Ui C L

Slika 1.

Zadatak 2. Za jednofazni krug naizmjenične struje sa slike 2 (Um= 500 V; L = 10 mH; C =

100 μF, f = 50 Hz), potrebno je odrediti:
a) opšti izraz za povratni napon na kontaktima prekidača,
b) opšti izraz za povratni napon kada se prekidanje vrši kod prolaska struje kroz nulu,
c) vrijeme za koje napon pod b) dostiže maksimalnu vrijednost i vrijednost tog napona,
d) srednju brzinu porasta povratnog napona.

P
A B

Um ~ C L

Slika 2.

Zadaci za samostalni rad

Zadatak 1. Za kolo prikazano na slici 3, potrebno je odrediti povratni napon na kontaktima

prekidača koji se javlja prilikom otvaranja prekidača P i faktor prenapona. Prekidač je ugrađen

1
ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET UNIVERZITET U SARAJEVU

u kolo istosmjerne struje, a parametri električnog kola prikazanog na slici su Ui = 220 (kV); R
= 15 (Ω); L = 10 (mH) i C = 5 (µF).

L P
R A B

Ui C

Slika 3.

Rješenje:
U AB max  220  1  e 7500.356 2.85  220  3.18  700 kV 

U AB max
s  3.18
U0

Zadatak 3. Za kolo dato na slici 4, potrebno je odrediti i nacrtati povratni napon na kontaktima
prekidača koji se javlja prilikom otvaranja prekidača P. Prekidač je ugrađen u kolo istosmjerne
struje, a parametri električnog kola prikazanog na slici su Ui = 240 (V); R = 60 (Ω); L = 480
(H) i C = 533.33 (µF).

P
A B R

Ui C L

Slika 4.

Rješenje:
  62.5t 
u AB t   240  1  e 62.5t    1
  2 

Zadatak 3. Za kolo dato na slici 5, potrebno je odrediti i nacrtati povratni napon na kontaktima
prekidača koji se javlja prilikom otvaranja prekidača P. Prekidač je ugrađen u kolo istosmjerne
struje, a parametri električnog kola prikazanog na slici su Ui = 240 (V); R = 60 (Ω); L = 480
(H) i C = 30 (μF).

2
ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET UNIVERZITET U SARAJEVU

P
A B R

Ui C L

Slika 5.
Rješenje:
u AB t   240  1  e 62.5t  1.084  sinh41.6t   cosh41.6t 