Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
3.2
Συνεχές
ηλεκτρικό
ρεύμα
I(A)
q εμβαδόν
t(s)
4 Φυσική Γενικής Παιδείας Β΄ Λυκείου – Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα -
3. Βασικές έννοιες
Ιεισ. Ιεξ.
Έτσι για τον κόμβο Α του διπλανού σχήματος
έχουμε:
I1 I 2 I 3 I 4 I1 I 2 - I 3 I 4 0
Ο 1ος Κανόνας του Kirchhoff είναι συνέπεια της αρχής διατήρησης του
ηλεκτρικού φορτίου.
Έτσι όσο ηλεκτρικό φορτίο φτάνει στον κόμβο στη μονάδα του χρόνου,
τόσο φορτίο απομακρύνεται στη μονάδα του χρόνου. Οπότε οι κόμβοι
ενός κυκλώματος δεν είναι ούτε ¨πηγές¨, ούτε ¨καταβόθρες¨ ηλεκτρικού
φορτίου.
V
I με R σταθερό
R
I II V
V
ω
V
7 Φυσική Γενικής Παιδείας Β΄ Λυκείου – Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα -
I R2
I2
R1
I1
ω2 ω1
V0
V
Α΄ τρόπος
Από την κλίση της ευθείας μπορούμε να υπολογίσουμε το αντίστροφο της
αντίστασης για κάθε αντιστάτη χωριστά. Έτσι:
1 1
εφω1 και εφω2
R1 R2
Όμως
1 1
ω 1 ω 2 εφω1 εφω2 R1 R2
R1 R 2
Β΄ τρόπος
V
Από τον ορισμό της αντίστασης έχουμε ότι R . Άρα για κάθε
I
αντιστάτη όπως φαίνεται και από το σχήμα θα έχουμε:
V V
R 1 0 και R 2 0
I1 I2
Επειδή Ι2 > Ι1 θα έχουμε ότι R 1 R 2 .
R ρ
S
R 0 ρ0
( 2)
S
(1)R θ ρ 0 (1 αθ) R θ ρ 0 (1 αθ) R θ R 0 (1 αθ)
S S
Rθ
Μέταλλα
α0
α0
R0 Κράματα
α0
Ημιαγωγοί
θ
6. Σύνδεση αντιστάσεων
Ολική αντίσταση
V1 V2 V3 V
I1 I 2 I 3 I
V1 I 1 R 1
I1R1 I2R2 I3R3 IRoλ Rολ R1 R 2 R 3
V2 I 2 R 2
V3 I 3 R 3
V IR ολ
Γενικά ισχύει: R ολ R 1 R 2 ... R v
Παρατήρηση 1 : Η ολική αντίσταση της συνδεσμολογίας είναι μεγαλύτερη
και από τη μεγαλύτερη αντίσταση που συμμετέχει στη συνδεσμολογία.
Παρατήρηση 2 : Αν συνδέσουμε σε σειρά ν όμοιες αντιστάσεις R, η ολική
αντίσταση είναι R ολ ν R .
1 1 1 1
Γενικά ισχύει: ...
R ολ R 1 R 2 Rv
Παρατήρηση 1 : Η ολική αντίσταση της συνδεσμολογίας είναι μικρότερη
και από τη μικρότερη αντίσταση που συμμετέχει στη συνδεσμολογία.
Παρατήρηση 2 : Αν συνδέσουμε ν όμοιες αντιστάσεις R παράλληλα
R
μεταξύ τους, η ολική αντίσταση είναι R ολ .
ν
Παρατήρηση 3 : Για δύο μόνο αντιστάσεις που συνδέονται παράλληλα
1 1 1 R R
ισχύει: R ολ 1 2
R ολ R 1 R 2 R1 R2
7. Αμπερόμετρο – Βολτόμετρο
Α) Αμπερόμετρο
Β) Βολτόμετρο
Ενέργεια
W VIt
και
W VIt V2
V W t
I R
R
Ισχύς
Μονάδα μέτρησης της ηλεκτρικής ισχύος στο διεθνές σύστημα S.I. είναι το
1 Watt (1W). Ισχύει:
1W 1 J
s
Στην πράξη χρησιμοποιούνται πολλαπλάσια του Watt:
1 KW = 103 W (Kilowatt) και 1 MW = 106 W (Megawatt)
W
P
t P V I
W VIt
W
P
t P Ι2R
W I2 R t
και
W
P
t V2
P
V2 R
W t
R
W
Από τη σχέση P παίρνουμε:
t
W Pt
Αν την ισχύ τη μετρήσουμε σε Watt (βατ) και τον χρόνο σε h (ώρες), τότε
προκύπτει μια καινούρια μονάδα μέτρησης της ενέργειας, η Wh
(βατώρα).
‘’Το ποσό τη θερμότητας που εκλύεται σ΄ ένα αγωγό ο οποίος διαρρέεται από
ηλεκτρικό ρεύμα είναι ανάλογο προς το τετράγωνο του ρεύματος, ανάλογο
προς την αντίσταση του αγωγού και ανάλογο προς το χρόνο κατά τον οποίο
ο αγωγός διαρρέεται από ρεύμα.’’
Q Ι 2 Rt
Σημείωση : Αν θέλουμε να μετατρέψουμε τα Joule σε cal τότε
πολλαπλασιάζουμε με το συντελεστή α 0,24 cal .
Joule
9. Κλειστό κύκλωμα
α’ ορισμός
Ηλεκτρεγερτική δύναμη Ε μιας πηγής ονομάζεται το σταθερό πηλίκο της
ενέργειας W που προσφέρει η πηγή σε φορτίο q, προς το φορτίο αυτό.
W
E
q
β’ ορισμός
Αν διαιρέσουμε στην παραπάνω σχέση τόσο τον αριθμητή όσο και τον
W
παρονομαστή με το χρόνο t, παίρνουμε: E t
q
t
P
E
I
Πολική τάση είναι η τάση που επικρατεί στους πόλους της πηγής.
Στο παραπάνω κύκλωμα η διαφορά δυναμικού ανάμεσα στα σημεία Α και
Β είναι ίση με την πολική τάση της πηγής, δηλαδή:
Vπ VA VB (1)
Όμως
VAB VR IR (2)
Από το νόμο του Ohm για κλειστό κύκλωμα έχουμε:
E
I E I R r E I R I r I R E - I r (3)
Rr
Από (1), (2), (3) παίρνουμε τελικά ότι:
Vπ Ε Ιr
Προσοχή: Η πολική τάση της πηγής είναι ίση πάντα με το δυναμικό του
θετικού πόλου μείον το δυναμικό του αρνητικού πόλου.
Vπ V( ) V(-)
17 Φυσική Γενικής Παιδείας Β΄ Λυκείου – Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα -
Vπ VR1 VR2
Πότε η πολική τάση της πηγής είναι ίση με την ηλεκτρεγερτική της
δύναμη;
Vπ Ε Ιr
Ir 0
Vπ Ε
Ρεύμα βραχυκύκλωσης
Vπ (V)
Ε εφθ r
θ
E
Iβ Ι(A)
r
10. Αποδέκτης
Pωφελ.
α
Pδαπαν.
7. Βραχυκύκλωμα ονομάζεται η
σύνδεση δύο σημείων ενός κυκλώματος
με αγωγό μηδενικής αντίστασης. Ο
κλάδος του κυκλώματος μεταξύ των
σημείων που βραχυκυκλώνονται
παραλείπεται, καθώς δεν διαρρέεται
από ρεύμα. Όλο το ρεύμα περνάει από
το σύρμα βραχυκύκλωσης. Για
παράδειγμα στο κύκλωμα του σχήμα-
τος, τα σημεία Β και Γ είναι βραχυκυκλωμένα οπότε ο αντιστάτης R 2 δεν
διαρρέεται από ρεύμα.
8. Γείωση ονομάζεται η αγώγιμη σύνδεση ενός σημείου του κυκλώματος
με τη Γη.
Α) Αν το κύκλωμα περιέχει μια μόνο γείωση
Αν ένα μόνο σημείο του κυκλώματος
γειώνεται, τότε ο κλάδος γείωσης δεν
διαρρέεται από ρεύμα, συνεπώς οι εντάσεις
των ρευμάτων στους διαφόρους κλάδους του
κυκλώματος δεν αλλάζουν.
Κατά τη γείωση ενός σημείου του κυ-
κλώματος το σημείο αυτό αποκτά το δυνα-
μικό της Γης το οποίο κατά σύμβαση
λαμβάνεται ίσο με μηδέν. Η γείωση σε ένα
κύκλωμα μας βοηθάει στην εύρεση
δυναμικών σημείων κυκλώματος.
21 Φυσική Γενικής Παιδείας Β΄ Λυκείου – Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα -
θετική. Αν η φορά του ρεύματος που διαρρέει μια αντίσταση είναι η ίδια
με τη φορά που ‘’πηγαίνουμε’’ από το Α στο Β, τότε η τάση ΙR θα
θεωρείται αρνητική.
Για το παράδειγμα του σχήματος έχουμε:
VA IR1 E1 IR2 E 2 VB VA VB IR1 E1 IR2 E 2
VAB IR1 E1 IR2 E2