Instrukcja monta¿u ciep³omierza

MULTICAL® 66CDE ULTRAFLOW®i

Kamstrup Sp. zo.o.,

ul. Borsucza 40, 02-213 Warszawa

TEL.: +(22) 577 11 00
FAX.: +(22) 577 11 11

Email: biuro@kamstrup.pl

WEB: www.kamstrup.pl
 1. Informacje ogólne
Prosimy o dok³adne zapoznanie siê z instrukcj¹ przed

rozpoczêciem instalacji urz¹dzenia. Elementy uszkodzone na

skutek niew³aœciwego monta¿u nie s¹ objête gwarancj¹ firmy

KAMSTRUP A/S i nie podlegaj¹ wymianie.

Nale¿y zwróciæ uwagê na przestrzeganie nastêpuj¹cych warunków

monta¿u:

Maksymalne ciœnienie Maksymalne ciœnienie robocze

robocze p = 16 bar. p = 25 bar

Stosuje siê przetworniki Stosuje siê przetworniki

przep³ywu o po³¹czeniach przep³ywu o po³¹czeniach

gwintowych i ko³nierzowych ko³nierzowych

Stosuje siê wszystkie typy Stosuje siê tylko czujniki

czujników temperatury temperatury montowane w

tulejach ze stali nierdzewnej.

- Maksymalna temperatura otoczenia: 55°C

- Maksymalna sta³a temperatura czynnika opisana na
przetworniku przep³ywu nie mo¿e byæ przekroczonaZgodnie z

Decyzj¹ GUM 69/2001, z póŸniejszymi zmianami, dla

o
ULTRAFLOW o po³¹czeniach gwintowanych wynosi ona 130 C,
o
natomiast dla po³¹czeñ ko³nierzowych 150 C.

1.1 Warunki EMC

®
MULTICAL posiada certfikat CE i jest przeznaczony zarówno

do monta¿u w instalacjach mieszkaniach jak i w obiektach

przemys³owych o l¿ejszych nara¿eniach. Wszystkie kable

sygna³owe nale¿y prowadziæ oddzielnie i nigdy równolegle do

przewodów elektrycznych. Kable sygna³owe nale¿y prowadziæ w

odleg³oœci co najmniej 25 cm od innych instalacji.

Przy monta¿u w obiektach w których mog¹ wystêpowaæ du¿e

zak³ócenia, KAMSTRUP A/S zaleca zastosowanie integratora

®
MAXICAL III.
 2. Monta¿ czujników temperatury
Czujniki wykorzystywane do pomiaru temperatury zasilania i

powrotu s¹ dobierane i parowane fabrycznie i nie mog¹ byæ

rozdzielone.
®
MULTICAL jest standardowo dostarczany z przewodami czujników

temperatury pod³¹czonymi do zacisków w ciep³omierzu. Przewody

zgodnie z przepisami GUM nie mog¹ byæ skracane ani przed³u¿ane.

Niektóre jednak standardy np. OIML R75 pozwalaj¹ na skrócenie

przewodów tak aby oba by³y tej samej d³ugoœci.

Czujniki temperatury s¹ wyposa¿one w tabliczki z numerem

katalogowym i numer seryjnym. Czujnik oznaczony plastikow¹

etykiet¹ koloru czerwonego powinien zostaæ zamontowany na

ruroci¹gu zasilaj¹cym, a czujnik oznaczony etykiet¹ koloru

niebieskiego na ruroci¹gu powrotnym.

2.1 Czujniki montowane w tulejach

Czujniki montowane w tulejach najlepiej jest instalowaæ w
trójnikach prostok¹tnych, trójnikach k¹towych z odga³êzieniem

pod k¹tem 45° lub te¿ w mufach czarnych wspawanych w ruroci¹g.

Tuleja powinna byæ skierowana w kierunku nap³ywu wody, a jej

d³ugoœæ tak dobrana, ¿eby koniec tulei znajdowa³ siê w pobli¿u osi

ruroci¹gu. Czujniki temperatury musz¹ byæ wciœniête do samego

dna tulei. Wnêtrze tulei mo¿na wype³niæ specjaln¹ past¹

poprawiaj¹c¹ przewodnoœæ ciepln¹ w celu poprawienia

( skrócenia ) czasu reakcji czujników temperatury. Nie jest to

jednak wymagane.
 Plastikowe koszulki znajduj¹ce siê na przewodach nale¿y

przesun¹æ tak, aby znalaz³y siê naprzeciw owalnych wyciêæ w

tulejach. Przewody czujników nale¿y zabezpieczyæ przed

wysuniêciem œrub¹ mosiê¿n¹ M4 dostarczan¹ w komplecie z

tulejami. Œrubê powinno siê skrêcaæ rêcznie. Tuleje nale¿y

zabezpieczyæ drutem i na jego koñcach zacisn¹æ plombê.

2.2 Krótkie czujniki do monta¿u bezpoœredniego

Krótkie czujniki do monta¿u bezpoœredniego mo¿na montowaæ w

zaworach kulowych, korpusach przep³ywomierzy lub w

specjalnym trójniku typu Y z gwintem rurowym o rozmiarze do

R1 i wbudowanym króæcem M10, przeznaczonym dla czujnika.

Mo¿na je równie¿ montowaæ w standardowych trójnikach

prostok¹tnych, trójnikach k¹towych z odga³êzieniem pod k¹tem

45°, u¿ywaj¹c specjalnych redukcji mosiê¿nych.

zewnêtrznych R1/2 i R3/4.

Krótki czujnik do monta¿u bezpoœredniego mo¿na instalowaæ

na wszystkich odmianach przetwornika przep³ywu ULTRAFLOW

®
z gwintami zewnêtrznymi G3/4 i G1 w obudowie

Mosiê¿ne obejmy czujnika trzeba lekko (ok. 4Nm) dokrêciæ

kluczem o rozmiarze 12mm, nastêpnie czujniki nale¿y

zaplombowaæ, u¿ywaj¹c drutu i plomby .

3. Kody informacyjne „E”

Praca ciep³omierza MULTICAL

® jest w ci¹g³y sposób monitorowana.
W przypadku wyst¹pienia nieprawid³owoœci dzia³ania systemu
pomiarowego albo instalacji, po lewej stronie wyœwietlacza uka¿e

siê litera „ E”. Aby odczytaæ kod informacyjny, nale¿y naciskaæ

prawy przycisk na panelu frontowym tak d³ugo, a¿ uka¿e siê po

prawej stronie wyœwietlacza napis „info”. Kod informacyjny

pokazuje siê tylko wtedy, gdy faktycznie istnieje b³¹d.

W momencie gdy usterka zostanie usuniêta, kod b³êdu znika

automatycznie

Kod Opis Czas

Informacyjny reakcji
000 Prawid³owa praca --
001 Brak pierwotnego zasilania (bateryjne lub sieciowe) 10 sek.
008 Czujnik temp. T1 poza zakresem pomiarowym 1...10 min.
004 Czujnik temp. T2 poza zakresem pomiarowym 1...10 min.
032 Czujnik temp. T1 poza zakresem pomiarowym 1...10 min.
064 Przeciek w systemie wody zimnej 1 doba
256 Przeciek w systemie grzejnym 1 doba
512 Awaria w systemie grzejnym 90 sek.
4. Monta¿ przetwornika przep³ywu
Przed zamontowaniem przetwornika przep³ywu nale¿y uk³ad

przep³ukaæ i usun¹æ z przep³ywomierza zabezpieczaj¹cy korek

lub plastikow¹ membranê.

Miejsce zabudowy przep³ywomierza (zasilanie lub powrót) musi

byæ zgodne z informacj¹ zawart¹ na etykiecie integratora

MULTICAL .
®
Kierunek przep³ywu wody jest zaznaczony strza³k¹ na boku

przetwornika przep³ywu.

Uszczelka

Uszczelka

Si³a dokrêcania ok: 4 Nm

Z³¹czki œrubowe i uszczelki nale¿y zamontowaæ tak, jak pokazano

na powy¿szym rysunku.

Dla przetworników ULTRAFLOW

® qp do 3,0 m³/h w³¹cznie, nie ma
¿adnych wymagañ dotycz¹cych odcinków prostych, natomiast

przetworniki przep³ywu ULTRAFLOW

® ³ 3,5 m³/h nale¿y instalowaæ
przy zachowaniu odcinków prostych od 3 do 5 DN przed

przep³ywomierzem.

(odcinek prosty za, nie jest wymagany).

Po zakoñczeniu monta¿u mo¿na otworzyæ dop³yw wody. W

pierwszej kolejnoœci nale¿y otworzyæ zawór znajduj¹cy siê przed

przep³ywomierzem.

Przetwornika przep³ywu ULTRAFLOW

® nie nale¿y poddawaæ
dzia³aniu ciœnienia ni¿szego ni¿ ciœnienie otoczenia (pró¿nia).
4.1 Monta¿ przetwornika ULTRAFLOW®

ULTRAFLOW
® mo¿na montowaæ
w pozycjach: pionowej,

poziomej lub pod k¹tem.

ULTRAFLOW
®
mo¿e byæ skrêcony

w stosunku do osi

rury do ±45°.

ULTRAFLOW
® nie
mo¿e byæ

mon-towany z

plastikow¹

obudow¹
skierowan¹ w górê

lub do do³u.
 MULTICAL
® mo¿na montowaæ po obu stronach ULTRAFLOW®‘u.

Na przetworniku przep³ywu,

MULTICAL mo¿e byæ montowany

w dwóch pozycjach

4.2 Monta¿ przetworników mechanicznych

Wielostrumieniowe skrzyde³kowe przetworniki przep³ywu firmy

KAMSTRUP musz¹ byæ montowane w pozycji poziomej.

Przetworniki jednostrumieniowe mog¹ byæ montowane zarówno w

pozycji poziomej jak i pionowej. Nale¿y zwróciæ jednak uwagê, ¿e

dynamiczny zakres pomiarów dla urz¹dzeñ jednostrumieniowych

montowanych pionowo jest mniejszy.

Nale¿y siê upewniæ, ¿e przetwornik nie jest uszkodzony. Dopiero

po tym mo¿na przyst¹piæ do monta¿u.

Po zakoñczeniu instalacji przetwornika mo¿na otworzyæ przep³yw

wody. Zawór / zasuwa umieszczona na zasilaniu powinien zostaæ

otworzony jako pierwszy.

5511-546 PL / 02.02/ B2
 5. Monta¿ integratora
®
Ciep³omierz MULTICAL ‘a mo¿na montowaæ na trzy ró¿ne

sposoby:

5.1 Monta¿ kompaktowy

Integrator mo¿e byæ montowany na przetworniku przep³ywu ( W

wypadku przetwornika ULTRAFLOW typ 65-S/R montuje siê go

bezpoœrednio na urz¹dzeniu, w wypadku ULTRAFLOW II nale¿y

u¿yæ uniwersalnego wieszaka dostarczanego w komplecie z

integratorem ).

Patrz te¿ paragraf 4.1. „Monta¿ przetwornika ULTRAFLOW”.

5.2 Monta¿ na œcianie

Przy u¿yciu wieszaka naœciennego

mo¿na zamontowaæ MULTICAL

bezpoœrednio na œcianie. Do

zaznaczenia otworów 6

milimetrowych na œcianie nale¿y

u¿yæ podstawki monta¿owej.

5.3 Monta¿ panelowy

MULTICAL
® mo¿na montowaæ bezpoœrednio w panelach i
tablicach steruj¹cych przy u¿yciu zestawu monta¿owego

Kamstrup‘a , nr. 66-99-104 (192x144).

 6. Zasilanie
MULTICAL
® mo¿na zasilaæ przy pomocy wbudowanej baterii
litowej, napiêcia 24 VAC/DC lub napiêcia sieciowego 230 VAC.

Oba przewody od baterii lub od modu³u zasilaj¹cego pod³¹cza

siê w integratorze do zacisków nr 60 i 61.

Uwaga! Polaryzacja musi byæ prawid³owa; czerwony przewód

do zacisku nr 60 (+) a czarny przewód do zacisku nr 61 (-).

6.1 Zasilanie bateryjne

MULTICAL
® zasilany jest z baterii litowej. Bateria posiada
zaznaczony rok instalacji, np. 2000, oraz datê produkcji.

Optymalny czas ¿ycia baterii osi¹ga siê przez utrzymanie

temperatury pracy baterii poni¿ej 30°C, np. przy zamontowaniu

na œcianie.

Napiêcie na baterii litowej jest praktycznie sta³e w okresie jej

u¿ytkowania (3,65V). Dlatego te¿ nie mo¿na stwierdziæ jaka

czêœæ pojemnoœci baterii jest jeszcze do wykorzystania, poprzez

pomiar jej napiêcia.

Baterii nie nale¿y ponownie ³adowaæ ani te¿ zwieraæ. Zu¿yte

baterie nale¿y dostarczaæ do zalegalizowanego miejsca utylizacji

np.: do firmy Kamstrup A/S.

6.2 Modu³y zasilaj¹ce

Modu³y zasilaj¹ce posiadaj¹ II klasê bezpieczeñstwa i

pod³¹czane s¹ dwu¿y³owym kablem (bez uziemienia) do

zacisków integratora. Nale¿y stosowaæ kabel pod³¹czeniowy o

œrednicy zewnêtrznej 5-10mm, zwracaj¹c uwagê na prawid³owy

monta¿.

Przestrzegane musz¹ byæ Polskie Normy dotycz¹ce instalacji

elektrycznych.
 Modu³ zasilania 24 VAC/DC
Do modu³u

zasilaj¹cego 24 VAC/

DC, nale¿y zastosowaæ

transformator np.:

typu 66-99-400 .

Mudu³ zasilania 24 V z
wejœciem SO
Jeœli MULTICAL
® jest
zasilany z wejœcia SO,

dodatkowe 2 kable
impulsowe musz¹ byæ

pod³¹czone do wejœcia

impulsowego modu³u.

Modu zasilania 230 VAC

Ten modu³ stosuje siê

przy bezpoœrednim

pod³¹czeniu do

zasilania sieciowego.

7. Kontrola funkcji
Po zakoñczeniu monta¿u ciep³omierza, nale¿y przeprowadziæ

kontrolê jego funkcji. W tym celu nale¿y otworzyæ zawory, by

nast¹pi³ przep³yw strumienia wody w systemie grzewczym.

Nacisn¹æ prawy przycisk na p³ycie czo³owej ciep³omierza

®
MULTICAL ‘a i skontrolowaæ, czy pojawi¹ siê na wyœwietlaczu

wiarygodne wielkoœci dla temperatur i przep³ywu wody.

8. Pod³¹czenia elektryczne
Polaryzacja na czujnikach temperaturowych

T1, T2 i T3 nie ma znaczenia. Dla

przep³ywomierzy V1 i V2 stosuje siê ni¿ej

podane kolory do pod³¹czeñ przetwornika

ULTRAFLOW
® i przycisków elektronicznych.
Przep³ywomierze, z wyjœciem na

kontaktronach Reed, pod³¹cza siê do

zacisków 11-10 i 11-69.

V1 V2

- 11 11 Niebieski

+ 9 9 Czerwony
Sygna³ 10 69 ¯ó³ty

Nr zacisku Standardowy pomiar Pomiar energii przy Pomiar energii w

energii przy ogrzewaniu i kontrola systemach otwartych
ogrzewaniu i przecieków
chlodzeniu

T1 5-6 Czujnik na zasilaniu Czujnik na zasilaniu Czujnik na zasilaniu

(Czerwony) (Czerwony) (Czerwony)

T2 7-8 Czujnik na powrocie Czujnik na powrocie Czujnik kontrolny

(Niebieski) (Niebieski) (Szary)

V1 11 - 9 - 10 Przep³ywomierz na Przep³ywomierz na Przep³ywomierz na

zasilaniu lub powrocie zasilaniu zasilaniu

V2 11 - 9 - 69 - Przep³ywomierz na Przep³ywomierz na
powrocie powrocie

T3 51 - 52 - Ew. temperatura na Czujnik na powrocie

zasobniku/wymienniku (Niebieski)
 9. Modu³y dodatkowe

Ciep³omierz MULTICAL
® mo¿na rozbudowaæ o szereg

dodatkowych funkcji stosuj¹c modu³y dodatkowe. Poni¿ej

podany jest krótki opis poszczególnych modu³ów.

9.1 Dane/wejœcia impulsowe

62 Br¹zowy

63 Bia³y

64 Zielony

Zaciski danych u¿ywa siê np. do

pod³¹czenia komputera lub rêcznego

terminala MULTITERM, poprzez gniazdo

zewnêtrzne, które pod³¹cza siê jak

pokazano poni¿ej.

Sygna³ jest pasywny i galwanicznie

oddzielony poprzez transoptory.

Przetransformowanie na poziom RS 232

wymaga do³¹czenia kabla danych

66-99-106 z nastêpuj¹cymi po³¹czeniami:

65 - 66 Wejœcie A f < 0,5Hz

67 - 68 Wejœcie B f < 3 Hz

Wejœcia impulsowe mog¹ byæ u¿yte do po³¹czenia z

mechanicznymi przetwornikami przep³ywu. Nale¿y zwróciæ

uwagê na maksymaln¹ czêstotliwoœæ impulsów oraz na

prawid³owe kodowanie impulsów (I/imp ), które wybiera siê

poprzez konfiguracjê FF i GG.

9.2 Dane/wyjœcia impulsowe
Wyjœcia impulsowe stosuje siê np. do
zdalnego zliczania energii i objêtoœci.

Wysy³any jest 1 impuls na jednostkê

zliczeniow¹ wyœwietlacza zarówno dla

energii jak i dla objêtoœci, np. 1 impuls/

kWh i 1 impuls/10 l ( w przypadku

®
zaprogramowania MULTICAL dla

przep³ywomierza o wielkoœci qp 1,5 m /h.) ³

16 - 17 CE Energia Konfiguracja FF i GG I < 10mA
powinna byæ w obu U < 30 V
przypadkach Czas impulsu
18 - 19 CV Objêto æ ustawiona na 00" < 30 msek

Wyjœcia impulsowe mo¿na stosowaæ tak¿e do sterowania

zaworami o napêdzie mechanicznym w celu ograniczenia mocy

lub przep³ywu. Przez pod³¹czenie modu³u „FlowController”,

Typu 79 64 419 mo¿na wspó³pracowaæ z zaworami o napêdzie

mechanicznym zarówno z zasilaniem 24 VAC jak i 230 VAC.

16 - 17 UP (GÓRA) I < 10mA

Typ taryfy powinien
U < 30 V
byæ ustawiony na PQ
Czas impulsu
18 - 19 DOWN (DÓ£) Controller A"
< 30 msek

9.3 Magistrala M-Bus

Magistralê M-Bus mo¿na montowaæ w

gwiazdê, okr¹g lub jako szynê. Liczba

do³¹czonych mierników mo¿e siêgaæ

250-ciu, w zale¿noœci od zasilania M-Bus

Master’a i zbiorczej opornoœci kabla.

25 24 OpornoϾ kabla < 29 Ohm

PojemnoϾ kabla < 180 nF

Sieæ M-Bus pod³¹cza siê do zacisków

24 i 25. Polaryzacja nie ma znaczenia.

Modu³ M-Bus jest dostêpny w wersji z

wejœciami impulsowymi ( jak na rysunku )

lub z wyjœciami impulsowymi.

9.4 4…20 mA/ Dane/wejœcia impulsowe
W celu kontroli ciœnienia zasilania i powrotu, nale¿y pod³¹czyæ

dwa przetworniki ciœnienia z wyjœciem 4…20 mA do modu³u,

który wymaga zasilania zewnêtrznego 24 VDC /do 70 mA.

Zakres pomiarowy przetworników ciœnieniowych ustawia siê na

mini prze³¹cznikach DIP modu³u.

Podczas testu i uruchomienia mo¿na ustawiæ modu³ w trybie

testowym, gdzie P1 i P2 odczytuje siê bezpoœrednio w mA z

2-4 sek. czasem uaktualniania.

P1 (P2) Zakres

1 (5) 2 (6) 3 (7) 4 (8)

OFF OFF OFF OFF mA (Test)
ON OFF OFF OFF 1 bar
OFF ON OFF OFF 6 bar
OFF OFF ON OFF 10 bar
OFF OFF OFF ON 16 bar
OFF OFF ON ON 25 bar
ON ON ON ON 40 bar
9.5 Modem
Modu³ modemu pod³¹cza siê bezpoœrednio

do istniej¹cego domowego gniazdka

telefonicznego, bez potrzeby dodatkowego

zasilania. Po pod³¹czeniu, na zaciskach 70

i 71 powinno byæ ok. 24 VDC. Instalacjê

nale¿y zakoñczyæ tzw. „wywo³aniem

instalacyjnym.” W tym celu trzeba nacisn¹æ

równoczeœnie oba przyciski na p³ycie

czo³owej i przytrzymaæ przez 10 sek. a¿ na

wyœwietlaczu uka¿e siê napis „Call”, wtedy

urz¹dzenie dzwoni pod zaprogramowany

numer (np. do ciep³owni).

Podczas „wywo³ania instalacyjnego” modem dzwoni dwukrotnie

z przerw¹ ok. 2–u minutow¹. Po drugim po³¹czeniu modem jest

aktywny. Instalator powinien zawsze zadzwoniæ do zak³adu by

otrzymaæ potwierdzenie, czy modem siê dodzwoni³.

Modu³ M-Bus jest dostêpny w wersji z wejœciami impulsowymi

( jak na rysunku ) lub z wyjœciami impulsowymi.

9.6 LonWorks FTT 10-A/wejœcia impulsowe

Modu³ LON mo¿na pod³¹czyæ

bezpoœrednio do sieci LonWorks przy

pomocy specjalnie plecionego z dwóch

przewodów kabla FTT/LPT. Podczas

instalacji polaryzacja na zaciskach 55 i

56 jest bez znaczenia.

Modu³ zawiera nastêpuj¹ce funkcje:

Service, Reset i Wink. Podczas

normalnej pracy modu³ pobiera ok.

21 mA, ale podczas rozruchu pobiera

a¿ do 70mA z zewnêtrznego modu³u

zasilania 24VAC/DC.

Typ neuronu 3150

Czêstotliwoœæ zegara 5 MHz

Nadajnik FTT-10 A