Zdalnie sterowany potencjometr

AVT do aplikacji audio

594
Urz¹dzenie doskonale nadaje siê do ka¿dego wzmacniacza audio wyposa¿onego w standardowy, "rêczny"
potencjometr. Proponowany uk³ad jest bardzo prosty w obs³udze i ³atwy do wykonania nawet dla poczatkuj¹cego
elektronika. Do jego obs³ugi wystarczy dowolny nadajnik kodu RC5.
Dowolny przycisk pilota mo¿na przypisaæ do jednej okreœlonej funkcji: obroty w lewo (ciszej), obroty w prawo
(g³oœniej) lub w³¹cz/wy³¹cz. Dziêki temu mo¿liwe jest wykorzystanie przycisków pilota normalnie nieu¿ywanych.
Sterownik jest uk³adem uniwersalnym. Po wymianie potencjometru na silnik z przek³adni¹, mo¿e obs³ugiwaæ np.
rolety okienne.

Rekomendacje: Urz¹dzenie polecane wszystkim audiofilom, elektronikom pragn¹cym unowoczeœniæ sprzêt

graj¹cy i konstruktorom urz¹dzeñ elektromechanicznych

W³aœciwoœci
• zdalne sterowanie dowolnym pilotem pracuj¹cym z kodem RC5
• prosty tryb programowania uk³adu
• mo¿liwoœæ przyporz¹dkowania dowolnych klawiszy pilota dla trzech funkcji:
- obroty w lewo
- obroty w prawo
- sterowanie wbudowanym przekaŸnikiem (np. ON/OFF)
• zasilanie: 12 VDC
• w zestawie pilot i potencjometr z silnikiem

Opis uk³adu
Schemat elektryczny uk³adu przedstawiono na rys. 1. Sterownik zbudowano na 8-wyprowadzeniowym
mikrokontrolerze Attiny45, który jest wyposa¿ony miêdzy innymi w nieulotn¹ pamiêæ EEPROM, gdzie
przechowywane bêd¹ kody poszczególnych komend steruj¹cych prac¹ uk³adu. Elementy R2, C2
odpowiedzialne s¹ za zerowanie procesora podczas w³¹czania zasilania. Mikrokontroler nie wymaga
zastosowania zewnêtrznego rezonatora kwarcowego, gdy¿ ma wbudowany generator RC. Odbiornik
AVT 594 Zdalnie sterowany potencjometr do aplikacji audio 1
podczerwieni TFMS5360 do³¹czono do wejœcia PB4 procesora. Dioda œwiec¹ca D1 s³u¿y do sygnalizacji
stanu przekaŸnika PK1 sterowanego tranzystorem T7 z wyjœcia PB2 procesora, pe³ni tak¿e u¿yteczn¹ rolê
podczas programowania kodów wysy³anych przez pilota. Uk³ad powinien byæ zasilany napiêciem sta³ym o
wartoœci ok. 14 VDC. Czêœæ cyfrowa urz¹dzenia zasilana jest napiêciem +5 VDC, dostarczanym przez
scalony stabilizator napiêcia US2.
Ka¿da odebrana komenda pochodz¹ca z nadajnika kodu RC5 jest przez procesor analizowana. Je¿eli
odebrana komenda odpowiada jednemu z zarejestrowanych wczeœniej poleceñ, to nastêpuje wprowadzenie
w ruch silnika na czas okreœlony czasem transmisji i w zadanym kierunku. Ka¿da odebrana komenda
przypisana przekaŸnikowi PK1 powoduje zmianê jego stanu na przeciwny.
PrzekaŸnik typu RM96 jest przeznaczony do prze³¹czania pr¹dów o wartoœci do 8 A, co w wiêkszoœci
przypadkach do za³¹czania obwodów wzmacniacza powinno w zupe³noœci wystarczyæ. Dioda D2
zabezpiecza tranzystor T7 przed skutkami przepiêæ pojawiaj¹cych siê na cewce przekaŸnika w chwili
wy³¹czania.
Czeœæ wykonawcza jest typowym dwukierunkowym sterownikiem silnika pr¹du sta³ego, którego prac¹
steruj¹ dwa sygna³y cyfrowe. Silnik w³¹czono w przek¹tn¹ mostka utworzonego przez tranzystory mocy
typu BD139 i BD140. Pojawienie siê stanu wysokiego na wyjœciu PB0 uk³adu US1 spowoduje
spolaryzowanie tranzystora T5, a tak¿e tranzystorów T4 i T1. Pr¹d elektryczny pop³ynie na drodze:
+zasilania, tranzystor T1, uzwojenie silnika , tranzystor T4 i masa zasilania. Silnik pod³¹czony do z³¹cza
CON1 zacznie siê obracaæ w jedna stronê. Analogiczna sytuacja stanie siê je¿eli zostanie spolaryzowany
tranzystor T6 z tym ¿e silnik zacznie obracaæ siê w przeciwn¹ stronê.

ATtiny45

Rys. 1 Schemat elektryczny

Programowanie i obs³uga
Aby w pamiêci uk³adu zapisaæ komendy steruj¹ce nale¿y wy³¹czyæ zasilanie uk³adu i za³o¿yæ zworkê na styki
JP1. Po w³¹czeniu zasilania procesor przejdzie w tryb programowania sygnalizuj¹c ten fakt krótkotrwa³ym
obracaniem siê potencjometru w jednym kierunku. Po zakoñczeniu ruchu silnika musimy usun¹æ zworkê JP1
oraz nacisn¹æ ten przycisk w pilocie, który bêdzie odpowiedzialny za ruch silnika w tym¿e kierunku.
Odebranie poprawnej transmisji sygnalizowane jest krótkim b³yskiem diody D1 oraz krótkotrwa³ym obrotem
silnika w przeciwnym kierunku, co jest zachêt¹ do podania kolejnej komendy z pilota. Je¿eli procesor odebra³
poprawn¹ komendê b³yœnie dioda D1 a uk³ad przejdzie w tryb programowania przycisku steruj¹cego
przekaŸnikiem, powoduj¹c równoczeœnie z diod¹ LED jego krótkotrwa³e za³¹czenie. Po odebraniu poprawnej
komendy urz¹dzenie jest gotowe do pracy. Je¿eli po jakimœ czasie chcielibyœmy zmieniæ komendy steruj¹ce
potencjometrem i przekaŸnikiem, to ponowne wejœcie w tryb rejestracji komend jest mo¿liwe po wy³¹czeniu
zasilania, zwarciu jumpera JP1, ponownym w³¹czeniu zasilania i usuniêciu jumpera.
Na rys. 2 przedstawiono rozmieszczenie elementów na p³ytce drukowanej wykonanej na laminacie
dwustronnym z metalizacj¹. Monta¿ uk³adu rozpoczynamy od wlutowania w p³ytkê rezystorów, podstawki
pod procesor, kondensatorów a zakoñczymy montuj¹c tranzystory, odbiornik podczerwieni oraz przekaŸnik, o

2 AVT 594 Zdalnie sterowany potencjometr do aplikacji audio

ile zdecydujemy siê na jego u¿ycie. Na rys. 3 pokazano funkcje wyprowadzeñ potencjometru RK16814MG
firmy ALPS.
Sterownik zmontowany ze sprawdzonych elementów nie wymaga regulacji i po zarejestrowaniu poleceñ
wysy³anych przez pilota nadaje siê od razu do eksploatacji.
Proponowany uk³ad, g³ównie dziêki zastosowaniu procesora, jest prosty w obs³udze i ³atwy do wykonania
nawet dla zupe³nie pocz¹tkuj¹cego elektronika. Jego praktyczne zalety zosta³y potwierdzone podczas
d³ugotrwa³ego u¿ywania sterownika do regulacji g³oœnoœci wzmacniacza audio.

Rys. 2 Rozmieszczenie elementów na p³ytce drukowanej

Rys. 3 Funkcje wyprowadzeñ potencjometru RK16814MG firmy ALPS

Rezystory
R1: ...............................................................100W
R2: ..............................................................10kW
R7, R8, R9, R10, R11,R12: .........................300W
R3: ..............................................................220W
R4: ................................................................1kW
R5, R6, R13: ..................................................2kW
Kondensatory
C1, C3:.................................................100mF/16V
C2:.......................................................4,7mF /16V
Pó³przewodniki
US1:............................ zaprogramowany Attiny45
US2:..............................................................7805
Wykaz elementów
US3:..........................................TFMS5360 lub podobny
T1, T2:..................................................................BD140
T3, T4:..................................................................BD139
T5, T6, T7:............................................................BC547
D1:............................................................................LED
D2:......................................................................1N4148
Inne
PK1: .....................................RM96P12 lub odpowiednik
JP1:..............................................Jumper + goldpin 1x2
ARK2/500
ARK3/500 3,5mm
Potencjometr obrotowy z silniczkiem
Dowolny pilot pracuj¹cy w standardzie RC5

AVT 594 Zdalnie sterowany potencjometr do aplikacji audio 3

 Zestaw powsta³ na podstawie projektu o tym samym tytule opublikowanego w Elektronice Praktycznej 9/06

www.ep.com.pl
Oferta zestawów do samodzielnego monta¿u dostêpna jest na stronie internetowej www.sklep.avt.pl

Producent: Dzia³ pomocy technicznej:

AVT-Korporacja sp. z o.o. tel.:(22) 257-84-58
tel.: (22) 257-84-50 ul. Leszczynowa 11 serwis@avt.pl
fax: (22) 257-84-55 03-197 Warszawa

4 AVT 594 Zdalnie sterowany potencjometr do aplikacji audio