ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ PDF

Επαναληπτικά Θέματα
Προσανατολισμού
Γ’ Λυκείου
Φυσική
Μιχάλης Πετρόπουλος
Λύκειο Βολιμών
2018
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Ταλαντώσεις ..................................................................... 1
2. Κύματα ............................................................................. 37
3. Ρευστά .............................................................................. 78
4. Μηχανική Στερεού ............................................................ 116
5. Κρούσεις ........................................................................... 172
6. Φαινόμενο Doppler .......................................................... 202
7. Απαντήσεις ....................................................................... 223

1. Ταλαντώσεις
Ταλαντώσεις Τράπεζα Θεμάτων
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Α’
1.1. Το διάγραμμα του σχήματος παριστάνει την
ταχύτητα ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση σε συνάρτηση με το χρόνο. Το σημείο που
αντιστοιχεί σε απομάκρυνση x= - A είναι:
α. το σημείο Α β. το σημείο Β.
γ. το σημείο Γ. δ. το σημείο Δ.
1.2. Αν το πλάτος Α μιας φθίνουσας ταλάντωσης μεταβάλλεται με το χρόνο t σύμφωνα με

τη σχέση Α = Αο·e-Λt , όπου Ao το αρχικό πλάτος και Λ μια θετική σταθερά, τότε:
α. ο λόγος δύο διαδοχικών μέγιστων απομακρύνσεων προς την ίδια κατεύθυνση μειώνεται
με το χρόνο.
β. η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη της απομάκρυνσης από τη θέση ισορροπίας.
γ. το πλάτος της ταλάντωσης είναι σταθερό.
δ. η μηχανική ενέργεια του συστήματος ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου.
1.3. Ένα σώμα εκτελεί κίνηση που προέρχεται από τη σύνθεση των απλών αρμονικών
ταλαντώσεων x1 = A1·ημωt και x2 = A2·ημωt. Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται στην ίδια
διεύθυνση, γύρω από το ίδιο σημείο. Η γωνιακή συχνότητα της ταλάντωσης του σώματος
ισούται με:
𝜔 2𝜔
α. 2ω β. ω. γ. δ. .
2 3
1.4. Ένα σώμα εκτελεί κίνηση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών
ταλαντώσεων ίδιας συχνότητας που γίνονται στην ίδια διεύθυνση και γύρω από το ίδιο
σημείο. Τα πλάτη των ταλαντώσεων είναι αντίστοιχα 3 cm και 1 cm. Αν οι ταλαντώσεις
έχουν διαφορά φάσης 0o το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος είναι ίσο με:
α. 1 cm β. 2 cm. γ. 3 cm δ. 4 cm.
1.5. Ο δευτερολεπτοδείκτης ενός ρολογιού έχει περίοδο:

1
α. min β. 60 min. γ.1 min δ.12 min.
60
1.6. Ένα σώμα μάζας m που είναι προσδεδεμένο σε οριζόντιο ελατήριο σταθεράς k, όταν
απομακρύνεται από τη θέση ισορροπίας κατά A, εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με
περίοδο T. Αν αντικαταστήσουμε το σώμα με άλλο τετραπλάσιας μάζας και το
απομακρύνουμε από τη θέση ισορροπίας κατά 4A, θα εκτελέσει απλή αρμονική ταλάντωση
με περίοδο ίση με:
α. 2T β. T. γ. T/2 δ. 4T.
1.7. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που αντιτίθεται στην κίνηση είναι της μορφής F’
= -b·υ. Η ενέργεια της ταλάντωσης:
[2]
α. παραμένει σταθερή. β. μειώνεται με σταθερό ρυθμό.

γ. μειώνεται εκθετικά με το χρόνο. δ. αυξάνεται εκθετικά με το χρόνο.
1.8. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που αντιτίθεται στην

κίνηση είναι της μορφής Το σώμα μάζας m του σχήματος εκτελεί
εξαναγκασμένη ταλάντωση μέσα σε ρευστό από το οποίο
δέχεται δύναμη της μορφής F’ = -b·υ, με b =σταθ. Ο τροχός
περιστρέφεται με συχνότητα f. Αν η σταθερά του ελατηρίου
είναι k:
1 𝑘
α. το σώμα εκτελεί ταλάντωση με συχνότητα √ .
2𝜋 𝑚
β. η ταλάντωση του σώματος παρουσιάζει διακρότημα.
γ. το σώμα εκτελεί ταλάντωση με συχνότητα f.
δ. το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος μειώνεται σε σχέση με το χρόνο.
ταλαντώσεων που γίνονται στην ίδια διεύθυνση και γύρω από το ίδιο σημείο. Οι δύο
ταλαντώσεις έχουν ίδιο πλάτος Α και συχνότητες f1 και f2, που διαφέρουν λίγο μεταξύ τους.
Το πλάτος της κίνησης που εκτελεί το σώμα ισούται με:
α. 2A·|συν(f1 – f2)t|. β. 2A·|συν(f1 – f2)πt|.
𝑓1 −𝑓2 𝑓1 −𝑓2
γ. 2A·|συν 𝑡|. δ. 2A·|συν 𝜋𝑡|.
2 2
1.10. Ένα σώμα εκτελεί ταυτόχρονα δύο απλές αρμονικές ταλαντώσεις με ίδιο πλάτος Α, ίδιας
διεύθυνσης, γύρω από το ίδιο σημείο, με συχνότητες f1 και f2, που διαφέρουν λίγο μεταξύ
τους. Τότε
α. η μέγιστη τιμή του πλάτους είναι Α.
β. η συχνότητα ταλάντωσης είναι |f1 – f2|.
2
γ. η περίοδος ταλάντωσης είναι 𝑓 +𝑓 .
1 2
δ. το σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση.
1.11. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

α. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση, όταν ένα σώμα απομακρύνεται από τη θέση
ισορροπίας του, τα διανύσματα της ταχύτητας και της επιτάχυνσης είναι πάντα
αντίρροπα.
β. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση, το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται με το χρόνο.
γ. Στην απλή αρμονική ταλάντωση, το μέτρο της επιτάχυνσης είναι σταθερό.
δ. Όταν η σταθερά απόσβεσης είναι μηδέν, η ταλάντωση είναι αμείωτη.
ε. Η κίνηση ενός σώματος που εκτελεί ταυτόχρονα δύο αρμονικές ταλαντώσεις ίδιου
πλάτους, ίδιας διεύθυνσης, γύρω από το ίδιο σημείο, με συχνότητες που διαφέρουν λίγο
μεταξύ τους, είναι απλή αρμονική ταλάντωση.
[3]
1.12. Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση περιόδου Τ και τη χρονική στιγμή t = 0
βρίσκεται στην ακραία αρνητική του απομάκρυνση. Μετά από χρόνο t1 = T/2, το σώμα:
α. περνά από τη θέση ισορροπίας του για δεύτερη φορά.
β. έχει μέγιστη κινητική ενέργεια.
γ. Στην απλή αρμονική ταλάντωση, το μέτρο της επιτάχυνσης είναι σταθερό.
δ. έχει μέγιστη ταχύτητα για τρίτη φορά.
1.13. Το διάγραμμα του σχήματος παριστάνει την

επιτάχυνση ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση σε συνάρτηση με το χρόνο.
α. το σώμα αποκτά μέγιστη ταχύτητα για πρώτη φορά
τη χρονική στιγμή που αντιστοιχεί στο σημείο Α.
β. η δύναμη επαναφοράς της ταλάντωσης μηδενίζεται τις χρονικές στιγμές που
αντιστοιχούν στα σημεία Α και Γ).
γ. το σώμα διέρχεται από τη θέση ισορροπίας τις χρονικές στιγμές που αντιστοιχούν στα
σημεία Β και Δ).
δ. το σώμα αποκτά μέγιστη δυναμική ενέργεια τις χρονικές στιγμές που αντιστοιχούν στα
σημεία Β και Δ).
1.14. Στις φθίνουσες ταλαντώσεις στις οποίες η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη της
ταχύτητας, διαπιστώνουμε ότι:
α. ο λόγος δύο διαδοχικών μεγίστων απομακρύνσεων προς την ίδια κατεύθυνση μειώνεται
εκθετικά σε σχέση με το χρόνο.
β. σε ακραίες περιπτώσεις, στις οποίες η σταθερά απόσβεσης παίρνει πολύ μικρές τιμές, η
κίνηση γίνεται απεριοδική.
γ. η περίοδος, για ορισμένη τιμή της σταθεράς b, διατηρείται σταθερή και ανεξάρτητη από
το πλάτος ταλάντωσης.
δ. ο ρυθμός με τον οποίο μειώνεται το πλάτος της ταλάντωσης είναι ανεξάρτητος από την
τιμή της σταθεράς απόσβεσης.
ταλαντώσεων ίδιας συχνότητας που γίνονται στην ίδια διεύθυνση και γύρω από το ίδιο
σημείο. Τα πλάτη των ταλαντώσεων είναι αντίστοιχα 5 cm και 3 cm. Αν οι ταλαντώσεις
έχουν διαφορά φάσης 180o το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος είναι:
α. μηδέν. β. 2 cm. γ. 5 cm. δ. 8 cm.

α. Ο ρυθμός μείωσης του πλάτους μιας φθίνουσας μηχανικής ταλάντωσης μειώνεται αν
αυξήσουμε τη σταθερά απόσβεσης b.
β. Η μελέτη της σύνθετης ταλάντωσης ενός σώματος ονομάζεται σύνθεση ταλαντώσεων.
γ. Κατά το συντονισμό, το πλάτος της ταλάντωσης εξαρτάται από τη σταθερά απόσβεσης .
[4]
δ. Η συχνότητα της ελεύθερης ταλάντωσης με μηδενική απόσβεση ορίζεται ως

ιδιοσυχνότητα της ταλάντωσης.
ε. Η ταλάντωση που προκύπτει κατά τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών ταλαντώσεων ίδιας
διεύθυνσης και πλάτους, που γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο με την ίδια συχνότητα,
ονομάζεται διακρότημα.

α. Η μέγιστη κινητική ενέργεια σε μια απλή αρμονική ταλάντωση με σταθερά επαναφοράς D και
πλάτος ταλάντωσης Α, ισούται με Κmax = ½ DA2.
β. Η συχνότητα f έχει μονάδα μέτρησης στο SI το 1Hz.
γ. Σε ένα σύστημα εξαναγκασμένων ταλαντώσεων, η ενέργεια που απορροφά το σύστημα από το
διεγέρτη εξαρτάται από τη συχνότητα του διεγέρτη.
𝐷
δ. Σε μια μηχανική αρμονική ταλάντωση η περίοδος δίνεται από τον τύπο T = 2π √ .
𝑚
ε. Η απόσβεση (ελάττωση του πλάτους) σε μία φθίνουσα μηχανική ταλάντωση οφείλεται σε
δυνάμεις που αντιτίθενται στην κίνηση.
1.18. Ένα υλικό σημείο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με περίοδο T. Ο ελάχιστος
απαιτούμενος χρόνος για τη μετάβαση του σώματος από τη θέση x= +A/2 στη θέση x= -
A/2, όπου Α το πλάτος της ταλάντωσης, είναι:
α. μικρότερος από ¼ T.
β. ίσος με ¼ Τ.
γ. μεγαλύτερος από ¼ Τα και μικρότερος από ½ Τ.
δ. μεγαλύτερος από Τ.
1.19. Το μέτρο της επιτάχυνσης ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση είναι:
α. ανάλογο με το μέτρο της δύναμης επαναφοράς της ταλάντωσης.
β. ανάλογο του τετραγώνου της απομάκρυνσης από τη θέση ισορροπίας του.
γ. ανάλογο του μέτρου της ταχύτητας.
δ. ανάλογο του τετραγώνου του μέτρου της ταχύτητας.
1.20. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη της
ταχύτητας, ισχύει το εξής:
α. σε ακραίες περιπτώσεις, στις οποίες η σταθερά απόσβεσης παίρνει πολύ μεγάλες τιμές, η
κίνηση αποκτά σταθερή περίοδο.
β. η περίοδος μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
γ. όταν ο συντελεστής απόσβεσης μεγαλώνει, το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται πιο
γρήγορα.
δ. ο λόγος δύο διαδοχικών μέγιστων απομακρύνσεων προς την ίδια κατεύθυνση μειώνεται
γραμμικά σε σχέση με το χρόνο.
[5]
ταλαντώσεων x1 = A1·ημωt και x2 = A2·ημ(ωt + φ). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται γύρω από
το ίδιο σημείο στην ίδια διεύθυνση. Σύμφωνα με την αρχή της επαλληλίας των κινήσεων, η
απομάκρυνση του σώματος κάθε στιγμή θα δίνεται από τη σχέση x = A·ημ(ωt + θ), όπου:
𝛢2 𝜂𝜇𝜑
α. 𝛢 = √𝛢12 + 𝛢22 + 2𝛢1 𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜃 και 𝜀𝜑𝜃 = .
𝛢1 +𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜑
𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜑
β. 𝛢 = √𝛢12 + 𝛢22 + 2𝛢1 𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜑 και 𝜀𝜑𝜃 = .
𝛢1 +𝛢2 𝜂𝜇𝜑
𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜑
γ. . 𝛢 = √𝛢12 + 𝛢22 − 2𝛢1 𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜃 και 𝜀𝜑𝜃 = .
𝛢1 +𝛢2 𝜂𝜇𝜑
𝛢2 𝜂𝜇𝜑
δ. 𝛢 = √𝛢12 + 𝛢22 + 2𝛢1 𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜑 και 𝜀𝜑𝜃 = .
𝛢1 +𝛢2 𝜎𝜐𝜈𝜑
1.22. Ένα σώμα εκτελεί ταυτόχρονα δύο απλές αρμονικές ταλαντώσεις με ίδιο πλάτος Α, ίδιας
διεύθυνσης, γύρω από το ίδιο σημείο, με συχνότητες f1 και f2 , που διαφέρουν λίγο μεταξύ
τους. Η ταλάντωση που προκύπτει:
α. έχει την ίδια περίπου συχνότητα με τις επιμέρους ταλαντώσεις.
β. έχει πλάτος που μεταβάλλεται με αργό ρυθμό, από μηδέν μέχρι Α.
γ. είναι φθίνουσα.
δ. είναι απλή αρμονική.

α. Σε ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου όταν τετραπλασιαστεί η μάζα διπλασιάζεται η σταθερά k.
β. Σε μια εξαναγκασμένη μηχανική ταλάντωση συστήματος ελατήριο-μάζα με μηχανικό διεγέρτη,
αλλαγή της συχνότητας του διεγέρτη συνήθως επιφέρει αλλαγή στο πλάτος της ταλάντωσης.
γ. Η μέγιστη δυναμική ενέργεια σε μια απλή αρμονική ταλάντωση είναι Umax = ½ m𝜐𝑚𝑎𝑥
2
.
δ. Το σύστημα ανάρτησης του αυτοκινήτου είναι ένα σύστημα αποσβεννύμενων ταλαντώσεων.
ε. Όταν η κίνηση ενός σώματος παρουσιάζει διακροτήματα, το πλάτος της κίνησής του
μεταβάλλεται.
1.24. Στην απλή αρμονική ταλάντωση ενός σώματος, ο λόγος της δύναμης επαναφοράς F
προς την απομάκρυνση x του σώματος από τη θέση ισορροπίας ισούται με (όπου D η
σταθερά επαναφοράς):
1 1
α. -D. β. D. γ. − . δ. .
D D
1.25. Ένα σώμα μάζας m που είναι προσδεμένο σε οριζόντιο ελατήριο σταθεράς k, όταν
απομακρύνεται από τη θέση ισορροπίας κατά A, εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με
ενέργεια ταλάντωσης E. Αν απομακρύνουμε το σώμα από τη θέση ισορροπίας κατά 2A, θα
εκτελέσει απλή αρμονική ταλάντωση με ενέργεια ταλάντωσης:
α. E. β. 2E. γ. ½ E. δ. 4E.
[6]
ταλαντώσεων x1 = A1·ημωt και x2 = A2·ημ(ωt + φ). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται γύρω από
το ίδιο σημείο στην ίδια διεύθυνση. Το πλάτος της απλής αρμονικής ταλάντωσης που θα
εκτελέσει το σώμα:
α. ισούται με A1 + A2.
β. μεταβάλλεται με το χρόνο και παίρνει τιμές από μηδέν μέχρι A1 + A2.
γ. εξαρτάται από την τιμή της γωνίας φ .
δ. ισούται με √𝛢12 + 𝛢22 .
ταλαντώσεων x1 = A1·ημωt και x2 = A2·ημ(ωt + φ). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται στην ίδια
διεύθυνση, γύρω από το ίδιο σημείο. Το πλάτος της ταλάντωσης Α του σώματος δίνεται από
τη σχέση:
α. Α = A1 + A2. β. Α = 0. γ. Α = |Α1 – Α2|. δ. Α = √𝛢12 + 𝛢22 .

α. Η περίοδος μιας απλής αρμονικής ταλάντωσης είναι ανεξάρτητη από το πλάτος
ταλάντωσης.
β. Ο χρόνος ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς μηδενισμούς (ή δύο διαδοχικές μεγιστοποιήσεις)
της απομάκρυνσης από τη θέση ισορροπίας ονομάζεται περίοδος των διακροτημάτων.
γ. Σε δύο θέσεις που ισαπέχουν από τη θέση ισορροπίας σε μια απλή αρμονική ταλάντωση,
η αλγεβρική τιμή της δύναμης επαναφοράς που ασκείται στο σώμα που ταλαντώνεται
είναι η ίδια.
δ. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση, κατά το συντονισμό το ταλαντούμενο σύστημα δε
χάνει ενέργεια.
ε. Η σταθερά απόσβεσης εξαρτάται από τις ιδιότητες του μέσου καθώς και από το σχήμα
και το μέγεθος του αντικειμένου που κινείται.

α. Περίοδος της ταλάντωσης ονομάζεται ο ελάχιστος απαιτούμενος χρόνος για να επιστρέψει το
σώμα στην αρχική του θέση.
β. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση, η διεγείρουσα δύναμη είναι σταθερή.
γ. Η σχέση μεταξύ απομάκρυνσης χ και ταχύτητας υ στην απλή αρμονική ταλάντωση είναι υ - -
ω·x, όπου ω η γωνιακή συχνότητα ταλάντωσης.
δ. Το πόσο γρήγορα μειώνεται το πλάτος μιας ταλάντωσης εξαρτάται από την τιμή της σταθεράς
απόσβεσης.
ε. Σε ένα εκκρεμές ρολόι είναι επιθυμητή η μεγάλη απόσβεση.
1.30. Η επιτάχυνση α ενός σώματος το οποίο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση :

α. είναι μέγιστη κατά μέτρο στη θέση x = 0.
[7]
β. έχει την ίδια φάση με την απομάκρυνση x.

γ. μηδενίζεται στις θέσεις x = ± A.
δ. έχει την ίδια φάση με τη δύναμη επαναφοράς.
1.31. Η ταχύτητα υ ενός σώματος το οποίο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση:

α. είναι σταθερή.
β. είναι ανάλογη και αντίθετη της απομάκρυνσης x.
γ. έχει την ίδια φάση με την επιτάχυνση.
δ. γίνεται μέγιστη κατά μέτρο στη θέση x = 0.
1.32. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση με αρχική φάση μηδέν, η φάση της απομάκρυνσης:
α. είναι ανάλογη με το χρόνο.
β. είναι σταθερή.
γ. ελαττώνεται γραμμικά με το χρόνο.
δ. αυξάνεται εκθετικά με το χρόνο.
1.33. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση, η διαφορά φάσης μεταξύ της απομάκρυνσης x και
της συνισταμένης δύναμης ΣF είναι :
α. 0. β. –π/2. γ. π/2. δ. -π.
1.34. Σε ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση, η μέγιστη
κινητική ενέργεια της μάζας :
α. μεταβάλλεται περιοδικά με το χρόνο.
β. είναι πάντοτε μικρότερη από τη δυναμική ενέργεια.
γ. είναι ίση με το μισό της ολικής ενέργειας.
δ. καθορίζει το πλάτος της ταλάντωσης.
1.35. Ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α και
συχνότητας f. Aν διπλασιάσουμε το πλάτος της ταλάντωσης τότε, η συχνότητα της
ταλάντωσης είναι :
α. f/2. β. f. γ. 2 f. δ. 4 f.
1.36. Ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με πλάτος Α και
μέγιστη επιτάχυνση αmax. Αν διπλασιάσουμε το πλάτος ταλάντωσης τότε, η μέγιστη
επιτάχυνση γίνεται ίση με :
α. αmax/2. β. αmax γ. 2·αmax . δ. 4·αmax.
1.37. Ένα σώμα μάζας m είναι δεμένο σε οριζόντιο ελατήριο σταθεράς k και εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση με συχνότητα f και μέγιστη κινητική ενέργεια Κmax. Διπλασιάζουμε τη
συχνότητα της ταλάντωσης, αντικαθιστώντας το ελατήριο, χωρίς να μεταβάλλουμε τη μάζα
του σώματος και το πλάτος της ταλάντωσης. Η μέγιστη κινητική ενέργεια της ταλάντωσης
γίνεται ίση με :
[8]
α. Kmax/2. β. Kmax γ. 2·Kmax . δ. 4·Kmax.
1.38. Ένα σώμα προσδεμένο στο ελεύθερο άκρο ιδανικού οριζόντιου ελατηρίου σταθεράς k,
εκτελεί στον οριζόντιο άξονα x΄x γραμμική ταλάντωση. Στο σώμα εκτός της ελαστικής
δύναμης του ελατηρίου, Fελ, επενεργεί και δύναμη αντίστασης της μορφής Fαν = -b·υ, με b
σταθερό. Η επιτάχυνση του σώματος μηδενίζεται
α. στις ακραίες θέσεις.
β. στη θέση x=0.
γ. σε θέση x, για την οποία ισχύει 0 < x < A ή –Α < x < 0.
δ. κάθε φορά που μηδενίζεται η δύναμη αντίστασης.
1.39. Ένα σύστημα ελατηρίου – μάζας εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση με απόσβεση b ≠ 0

και βρίσκεται σε κατάσταση συντονισμού.
α. Η περίοδος του διεγέρτη είναι ίση με το μισό της ιδιοπεριόδου του συστήματος.
β. Η μέγιστη κινητική ενέργεια του σώματος είναι ίση με τη μέγιστη δυναμική ενέργεια της
γ. Το σύστημα απορροφά τα μικρότερα ποσά ενέργειας, από αυτά που απορροφά σε
οποιαδήποτε άλλη συχνότητα του διεγέρτη.
δ. Το πλάτος ταλάντωσης είναι ανεξάρτητο της σταθεράς απόσβεσης b.
1.40. Ένα σώμα, Α, που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση, σε κάποια θέση απομάκρυνσης x
συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά με άλλο ακίνητο σώμα Β ίσης μάζας, με αποτέλεσμα η
ενέργεια της ταλάντωσης του Α να μηδενισθεί. Η θέση x που έγινε η κρούση είναι η
α. x=0. β. . x=+A γ. x=-Α. δ. x=±A/2.
1.41. Ένα σώμα εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών
ταλαντώσεων που γίνονται στην ίδια διεύθυνση, γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας, με
ίδιο πλάτος και με συχνότητες f1 και f2 για τις οποίες ισχύει f1≈f2 και |f1 - f2|<< f1. Η
συνισταμένη κίνηση
α. έχει πλάτος που μεταβάλλεται με συχνότητα ½ |f1 - f2|.
2
β. εμφανίζει διακροτήματα με περίοδο .
𝑓1 +𝑓2
γ. έχει συχνότητα ½ |f1 + f2|.
δ. είναι απλή αρμονική ταλάντωση με συχνότητα ½ |f1 + f2|.

α. Η τιμή της σταθεράς επαναφοράς D στην απλή αρμονική ταλάντωση σχετίζεται με τα
φυσικά χαρακτηριστικά του ταλαντωτή.
β. Στην απλή αρμονική ταλάντωση τα διανύσματα της ταχύτητας 𝜐⃗ και της συνισταμένης
δύναμης ⃗⃗⃗⃗⃗⃗
𝛴𝐹 είναι πάντα αντίρροπα.
[9]
γ. Στην απλή αρμονική ταλάντωση έχουμε περιοδική μετατροπή της δυναμικής ενέργειας
της ταλάντωσης σε κινητική του σώματος και αντιστρόφως.
δ. Στη φθίνουσα ταλάντωση ο ρυθμός με τον οποίο ελαττώνεται το πλάτος αυξάνεται όταν
μειώνεται η σταθεράς απόσβεσης.
ε. Ο συντονισμός εμφανίζεται μόνο στις εξαναγκασμένες ταλαντώσεις.
1.43. Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με περίοδο Τ. Το χρονικό διάστημα
μεταξύ δύο διαδοχικών μεγιστοποιήσεων της δυναμικής ενέργειας είναι :
α. T/4. β. T/2 γ. T. δ. 4T.
1.44. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση ενός σώματος η εξίσωση της ταχύτητας είναι
υ=υmaxημωt. Η εξίσωση της απομάκρυνσης είναι :
α. x = Αημωt. β. x = Ασυνωt γ. x = −Αημωt. δ. x = −Ασυνωt.
1.45. Ένα σώμα μάζας m είναι δεμένο σε κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς k και εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση με περίοδο Τ και πλάτος Α. Αν υποδιπλασιάσουμε το πλάτος
ταλάντωσης, η περίοδος της νέας ταλάντωσης θα είναι :
α. T/4. β. T/2 γ. T. δ. 4T.
1.46. Η επιτάχυνση ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση είναι μηδέν :
α. στη θέση που η ταχύτητα του σώματος είναι μέγιστη.
β. στις θέσεις που η ταχύτητα του σώματος είναι μηδέν.
γ. στις θέσεις που η κινητική ενέργεια του σώματος είναι μηδέν.
δ. στις θέσεις που η δυναμική ενέργεια του σώματος είναι μέγιστη.
αρμονική ταλάντωση με πλάτος Α και ενέργεια Ε. Αν τριπλασιάσουμε το πλάτος
ταλάντωσης του σώματος, τότε τριπλασιάζεται και:
α. το πλάτος της επιτάχυνσης.
β. η σταθερά επαναφοράς της ταλάντωσης.
γ. η συχνότητα της ταλάντωσης.
δ. η ενέργεια της ταλάντωσης.

α. Η ιδιοσυχνότητα ενός συστήματος, που αποτελείται από ένα σώμα μάζας m δεμένο σε
κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς k και εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση, θα
διπλασιαστεί αν διπλασιάσουμε τη συχνότητα του διεγέρτη.
β. Η ιδιοσυχνότητα ενός συστήματος, που αποτελείται από ένα σώμα μάζας m δεμένο σε
διπλασιαστεί αν τετραπλασιάσουμε τη συχνότητα του διεγέρτη.
[10]
γ. Η ιδιοσυχνότητα ενός συστήματος, που αποτελείται από ένα σώμα μάζας m δεμένο σε
διπλασιαστεί αν τετραπλασιάσουμε τη μάζα του σώματος.
δ. Η ιδιοσυχνότητα ενός συστήματος, που αποτελείται από ένα σώμα μάζας m δεμένο σε
διπλασιαστεί αν τετραπλασιάσουμε τη σταθερά του ελατηρίου.
ε. Η ιδιοσυχνότητα ενός συστήματος, που αποτελείται από ένα σώμα μάζας m δεμένο σε
διπλασιαστεί αν υποτετραπλασιάσουμε τη μάζα του σώματος.

α. Αν τριπλασιάσουμε το πλάτος μιας απλής αρμονικής ταλάντωσης, τότε τριπλασιάζεται
και η περίοδος της ταλάντωσης.
β. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α, η δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης όταν
το σώμα διέρχεται από τη θέση x1=Α/2 είναι μισή από τη μέγιστη δυναμική ενέργεια της
γ. Σε ένα σώμα που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με περίοδο Τ, αν τη χρονική στιγμή
t=T/4 το σώμα βρίσκεται στην ακραία θετική θέση, τότε η ταλάντωση δεν έχει αρχική
φάση.
δ. Η αύξηση της σταθεράς απόσβεσης b σε σύστημα που εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση
συνεπάγεται τη μικρή μείωση της περιόδου της ταλάντωσης.
ε. Η περίοδος και η κυκλική συχνότητα ενός περιοδικού φαινομένου είναι μεγέθη
αντιστρόφως ανάλογα.

α. Η κίνηση που προκύπτει από τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών ταλαντώσεων εξαρτάται
και από τις διευθύνσεις των επιμέρους αρμονικών ταλαντώσεων.
β. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση το πλάτος ταλάντωσης παραμένει σταθερό με το
χρόνο.
γ. Η αύξηση της σταθεράς απόσβεσης, σε ένα σύστημα που εκτελεί φθίνουσα μηχανική
ταλάντωση, προκαλεί μικρή αύξηση της περιόδου.
δ. Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση ο ρυθμός μείωσης του πλάτους μειώνεται, όταν
αυξάνεται η σταθερά απόσβεσης.
ε. Η περίοδος μιας φθίνουσας ταλάντωσης διατηρείται χρονικά σταθερή, για ορισμένη τιμή
της σταθεράς απόσβεσης.
αρμονική ταλάντωση με πλάτος Α και ενέργεια Ε. Όταν το ελατήριο είναι στη μέγιστη
επιμήκυνσή του, τότε o ρυθμός μεταβολής της :
α. ταχύτητας του σώματος είναι μηδέν.
[11]
β. απομάκρυνσης είναι μέγιστος.

γ. δυναμικής ενέργειας της ταλάντωσης είναι μέγιστος.
δ. κινητικής ενέργειας του σώματος είναι μηδέν.
1.52. Σε ένα σύστημα που εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη
είναι ανάλογη της ταχύτητας του σώματος,
α. η κινητική ενέργεια του σώματος παραμένει σταθερή με το χρόνο.
β. το πλάτος της ταλάντωσης παραμένει σταθερό με το χρόνο.
γ. η συχνότητα της ταλάντωσης του συστήματος παραμένει σταθερή με το χρόνο.
δ. η μέγιστη ταχύτητα του σώματος μειώνεται γραμμικά με τον χρόνο.

α. Αν διπλασιάσουμε το πλάτος της απλής αρμονικής ταλάντωσης ενός σώματος, τότε το
μέτρο της μέγιστης δύναμης, που δέχεται το σώμα, τετραπλασιάζεται.
β. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α, η δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης, όταν
το σώμα διέρχεται από τη θέση x1=Α/2 είναι ίση με το 1/4 της μέγιστης δυναμικής ενέργεια
της ταλάντωσης.
γ. Σε ένα σώμα που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση, στην ακραία αρνητική θέση, ο
ρυθμός μεταβολής της ταχύτητας είναι μέγιστος.
δ. Σε κάθε απλή αρμονική ταλάντωση τα μεγέθη περίοδος, πλάτος και ενέργεια της
ταλάντωσης παραμένουν σταθερά καθόλη τη διάρκεια του φαινομένου.
ε. Αν η απομάκρυνση ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση δίνεται από τη
σχέση x=2·ημ4πt (S.I.), τότε η γωνιακή συχνότητα της ταλάντωσης είναι 4rad/s.
1.54. Ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι
ανάλογη της ταχύτητας, με αρχικό πλάτος Α0 και αρχική ενέργεια Ε0. Τη χρονική στιγμή που
στο σύστημα έχει απομείνει ενέργεια Ε0/4 το πλάτος της φθίνουσας ταλάντωσης είναι :
α. Α0/2. β. Α0/4 γ. Α0/3. δ. Α0.
1.55. Στις φθίνουσες ταλαντώσεις στις οποίες η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη της
ταχύτητας, τα φυσικά μεγέθη που έχουν πάντα την ίδια φορά είναι :
α. η ταχύτητα και η δύναμη επαναφοράς.
β. η ταχύτητα και η απομάκρυνση.
γ. η δύναμη επαναφοράς και η δύναμη των τριβών.
δ. η συνισταμένη δύναμη και η επιτάχυνση.
1.56. Ένα σύστημα με ιδιοσυχνότητα 10Hz εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση µε συχνότητα

50Hz. Αν ελαττώσουμε την περίοδο του διεγέρτη, τότε το πλάτος της ταλάντωσης θα :
α. παραμείνει σταθερό.
β. αυξηθεί.
γ. ελαττωθεί.
[12]
δ. αρχικά θα αυξηθεί και στη συνέχεια θα ελαττωθεί.
ταλαντώσεων που γίνονται γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας, στην ίδια διεύθυνση, με το
ίδιο πλάτος Α και συχνότητες που διαφέρουν λίγο (f1 < f2), ώστε να δημιουργείται
διακρότημα. :
α. Το πλάτος της ταλάντωσης παραμένει σταθερό.
β. H κίνηση που εκτελεί το σώμα είναι απλή αρμονική ταλάντωση.
γ. Ισχύει η αρχή της επαλληλίας των κινήσεων.
δ. Το μέγιστο πλάτος της ταλάντωσης είναι Α.
1.58. Ένα σώμα εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση των απλών αρμονικών
ταλαντώσεων: x1 = Α1ημωt και x2 = Α2ημ(ωt+π/3). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται γύρω από
το ίδιο σημείο στην ίδια διεύθυνση. Η ταλάντωση που εκτελεί το σώμα
α. έχει συχνότητα διαφορετική από την ω.
β. έχει πλάτος Α1 + Α2.
γ. έχει πλάτος Α1 - Α2.
δ. είναι απλή αρμονική ταλάντωση.
ταλαντώσεων που γίνονται γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας, στην ίδια διεύθυνση, με
εξισώσεις: x1 = 10ημ10πt (S.I.) και x2 = 5ημ(10πt+π) (S.I.) Η απομάκρυνση του σώματος
κάθε χρονική στιγμή δίνεται από την εξίσωση :
α. x = 15ημ(10πt+π) (S.I.).
β. x = 5ημ10πt (S.I.).
γ. x = 5ημ(10πt+π) (S.I.).
δ. x = 15ημ10πt (S.I.).

α. Η επιτάχυνση ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση έχει φορά πάντα
προς τη θέση ισορροπίας του σώματος.
β. Η σχέση που συνδέει την επιτάχυνση ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση με την απομάκρυνσή του είναι α = ω2·x.
γ. Σε κάθε απλή αρμονική ταλάντωση τα μεγέθη πλάτος, μέγιστη επιτάχυνση και κινητική
ενέργεια παίρνουν μόνο θετικές τιμές.
δ. Περίοδος του διακροτήματος είναι ο χρόνος ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς μηδενισμούς της
απομάκρυνσης.
ε. Η δύναμη απόσβεσης σε μια φθίνουσα ταλάντωση κατευθύνεται πάντα προς τη θέση
ισορροπίας.
[13]
α. Σε ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί για να μετατραπεί

η κινητική ενέργεια σε δυναμική ισούται με Τ/2.
β. Σε ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου, αν τη χρονική στιγμή t = 0 η μάζα βρίσκεται σε ακραία
θέση, τότε η δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης περιγράφεται από τη σχέση U = E·ημ2ωt.
γ. Κατά το συντονισμό η ενέργεια μεταφέρεται στο σύστημα κατά το βέλτιστο τρόπο και γι'
αυτό το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.
δ. Όταν αυξάνουμε τη συχνότητα του διεγέρτη σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση, το
πλάτος της ταλάντωσης παραμένει σταθερό.
ε. Αν ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στο οποίο ενεργεί δύναμη απόσβεσης της
μορφής F =-b·υ τότε η αύξηση της σταθεράς απόσβεσης b προκαλεί μικρή μείωση της
περιόδου της ταλάντωσης.
[14]
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ B’
1.62. Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α. Η ελάχιστη χρονική διάρκεια
για τη μετάβαση του σώματος από τη θέση x = 0 στη θέση x = +A/2 είναι tA. Η ελάχιστη
χρονική διάρκεια tB για τη μετάβαση του σώματος από τη θέση x = +A/2 στη θετική ακραία
θέση x = +Aτης ταλάντωσης είναι
α) μικρότερη από tA. β) ίση με tA. γ) μεγαλύτερη από tA.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
1.63. Ένα σώμα μάζας m είναι δεμένο στην ελεύθερη άκρη κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου
σταθεράς k και ηρεμεί στη θέση ισορροπίας. Απομακρύνουμε το σώμα προς τα κάτω κατά
Α και το αφήνουμε ελεύθερο. Το σύστημα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση.
Αντικαθιστούμε το ελατήριο με άλλο, σταθεράς 2k, χωρίς να αλλάξουμε το αναρτημένο
σώμα. Απομακρύνουμε το σώμα προς τα κάτω από τη νέα θέση ισορροπίας κατά Α και το
αφήνουμε ελεύθερο. Το σύστημα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση. Ο λόγος αmax,1/amax2
των μέτρων των μεγίστων επιταχύνσεων των δύο ταλαντώσεων είναι ίσος με
α) 2 . β) 1 . γ) ½ .
1.64. Η φάση μιας απλής αρμονικής ταλάντωσης μεταβάλλεται

με το χρόνο όπως φαίνεται στο διάγραμμα:
Η περίοδος της ταλάντωσης είναι ίση με
α) 1 s .
β) 2 s.
γ) 2π s.
1.65. Ένα σώμα μάζας m είναι δεμένο στην ελεύθερη άκρη κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου
σταθεράς k και ηρεμεί στη θέση ισορροπίας. Απομακρύνουμε το σώμα προς τα πάνω μέχρι
να φτάσει στη θέση φυσικού μήκους του ελατηρίου και το αφήνουμε ελεύθερο. Το σύστημα
εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους A. Το μέτρο της μέγιστης δύναμης που δέχεται
το σώμα από το ελατήριο κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης είναι ίσο με
α) Μηδέν. β) k·A. γ) 2 k·A.
1.66. Να αποδείξετε ότι σε μια απλή αρμονική ταλάντωση η απομάκρυνση x του σώματος
από τη θέση ισορροπίας, το πλάτος Α της ταλάντωσης, η ταχύτητα υ του σώματος στην
απομάκρυνση x και η μέγιστη ταχύτητα υmax της ταλάντωσης, συνδέονται με τη σχέση
𝑥2 𝜐2
+ 2 =1
𝐴2 𝜐𝑚𝑎𝑥
[15]
1.67. Ένα μικρό σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση έχοντας ενέργεια ταλάντωσης 20J.
Κάποια στιγμή, που το σώμα βρίσκεται σε ακραία θέση της ταλάντωσης, του ασκούμε
στιγμιαία δύναμη με αποτέλεσμα το διπλασιασμό του πλάτους ταλάντωσης. Το έργο που
προσφέραμε στο ταλαντούμενο σύστημα μέσω αυτής της στιγμιαίας δύναμης, για το
διπλασιασμό του πλάτους ταλάντωσης, είναι ίσο με
α) 20 J. β) 60 J. γ) 80 J.
1.68. Για ένα σύστημα που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση, να γράψετε τη σχέση που δίνει
τη δυναμική ενέργεια ταλάντωσης σε σχέση με την απομάκρυνση από τη θέση ισορροπίας.
Να αποδείξετε τη σχέση που γράψατε.
1.69. Το πλάτος Α μιας φθίνουσας ταλάντωσης μεταβάλλεται με το χρόνο t σύμφωνα με τη

σχέση Α = Αο·e-Λt , όπου Ao το αρχικό πλάτος και Λ μια θετική σταθερά, Ο απαιτούμενος
χρόνος μέχρι το πλάτος της ταλάντωσης να γίνει ½Αο είναι
𝑙𝑛2 𝑙𝑛2 2𝑙𝑛2
α) β) . γ) .
2𝛬 𝛬 𝛬
1.70. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση όταν το πλάτος της ταλάντωσης είναι Α η ενέργεια της
ταλάντωσης είναι Ε. Όταν η ενέργεια της ταλάντωσης γίνει ½Ε , το πλάτος της ταλάντωσης
θα είναι
√2
α) ¼Α β) ½Α . γ) Α .
2
1.71. Ένα μηχανικό σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση. Κάποια στιγμή, το πλάτος της
ταλάντωσης είναι Α και η ενέργεια της ταλάντωσης είναι Ε. Όταν το πλάτος της ταλάντωσης
μειωθεί κατά 50%, η ενέργεια που έχει απομείνει στο σύστημα είναι
α) 0,75Ε β) 0,5Ε . γ) 0,25Ε.
1.72. Η σφαίρα Σ είναι αναρτημένη σε ιδανικό ελατήριο και εκτελεί

φθίνουσα ταλάντωση στο εσωτερικό του δοχείου. Με τη χρήση μιας
αεραντλίας μειώνουμε πολύ αργά την πίεση του αέρα στο δοχείο.
Από τη στιγμή που σταματά η λειτουργία της αεραντλίας, το πλάτος
της ταλάντωσης της σφαίρας Σ σε σχέση με το χρόνο
α) αυξάνεται.
β) παραμένει σταθερό.
γ) μειώνεται.
[16]
1.73. Ένα σώµα µάζας m είναι κρεμασμένο από ελατήριο σταθεράς k και εκτελεί εξανα-
γκασμένη ταλάντωση πλάτους A1 και συχνότητας f1, μικρότερης από την ιδιοσυχνότητα fo
του συστήματος. Για να γίνει το πλάτος της εξαναγκασμένης ταλάντωσης μεγαλύτερο του
A1, πρέπει η συχνότητα f του διεγέρτη
α) να αυξηθεί και να πλησιάσει την τιμή fo.
β) να μειωθεί.
γ) να αυξηθεί και να ξεπεράσει κατά πολύ την τιμή fo.
1.74. Το σώμα μάζας m του σχήματος εκτελεί εξαναγκασμένη

ταλάντωση μέσα σε δοχείο που περιέχει αέρα υπό πίεση, από τον
οποίο δέχεται δύναμη της μορφής F’ = -b·υ, με b=σταθ. Αν αυξηθεί η
πίεση του αέρα στο δοχείο, με αποτέλεσμα να υπάρξει μια μικρή
αύξηση της σταθεράς b, το σώμα θα εκτελέσει:
α) φθίνουσα ταλάντωση.
β) αμείωτη ταλάντωση μικρότερου πλάτους.
γ) απεριοδική κίνηση.
1.75. Α Ένα σώμα εκτελεί κίνηση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών
ταλαντώσεων που περιγράφονται από τις εξισώσεις: x1 = 0,01·ημ100πt και και x2 =
0,01·ημ102πt (SI). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο και στην ίδια
διεύθυνση. Η εξίσωση της ταλάντωσης που εκτελεί το σώμα δίνεται από τη σχέση
α) x = 0,02·συν(πt)·ημ101πt (S.I.)
β) x = 0,02·συν(2πt)·ημ101πt (S.I.)
γ) x = 0,02ημ101πt (S.I.)
1.76. Α Ένα σώμα εκτελεί κίνηση που προέρχεται από τη σύνθεση των απλών αρμονικών
ταλαντώσεων x1 = 0,04·ημ400πt και x21 = 0,04·ημ404πt (SI). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται
γύρω από το ίδιο σημείο και στην ίδια διεύθυνση. Τη χρονική στιγμή t1 το πλάτος της
κίνησης που εκτελεί το σώμα είναι 0,08m . Το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος θα
μηδενιστεί για πρώτη φορά τη χρονική στιγμή
α) t1 + 0,25 s. β) t1 + 0,5 s . γ) t1 + 1 s .
1.77. Το σώμα Σ του σχήματος εκτελεί ταυτόχρονα δύο

απλές αρμονικές ταλαντώσεις ίδιας διεύθυνσης, γύρω από
το ίδιο σημείο, με περιόδους Τ1 και Τ2 , με αποτέλεσμα η
κίνησή του να παρουσιάζει διακροτήματα.
[17]
Ο χρόνος μεταξύ δύο διαδοχικών μηδενισμών του πλάτους της ταλάντωσης που θα
εκτελέσει το σώμα είναι ίσος με
𝛵1 𝛵2 𝛵1 +𝛵2
α) . β) . γ) |Τ1 – Τ2|
|𝛵1 −𝛵2 | 2
1.78. Ένα σώμα εκτελεί κίνηση που οφείλεται στη σύνθεση δύο απλών αρμονικών
ταλαντώσεων ίδιας διεύθυνσης, που γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο, με το ίδιο πλάτος A
και συχνότητες f1 και f2, που διαφέρουν λίγο μεταξύ τους. Στο χρονικό διάστημα μεταξύ δύο
διαδοχικών μηδενισμών του πλάτους, το σώμα έχει διέλθει από τη θέση ισορροπίας του
𝑓1 +𝑓2 𝑓1 +𝑓2 2(𝑓1 +𝑓2 )
α) φορές. β) φορές. γ) φορές.
2|𝑓1 −𝑓2 | |𝑓1 −𝑓2 | |𝑓1 −𝑓2 |
1.79. Το σχήμα παρουσιάζει τις απλές αρμονικές

ταλαντώσεις 1, 2 και 3, οι οποίες γίνονται στην
ίδια διεύθυνση, γύρω από το ίδιο σημείο.
Αν γνωρίζετε ότι ένα σώμα εκτελεί κίνηση που
προέρχεται από τη σύνθεση δύο ταλαντώσεων
από αυτές τότε η ταλάντωση που περιγράφει την
κίνηση του σώματος είναι
α) η ταλάντωση 1.
β) η ταλάντωση 2.
γ) η ταλάντωση 3.
1.80. ΑΑπό τη σύνθεση δύο απλών αρμονικών ταλαντώσεων, που οι συχνότητές τους f1 και
f2 (f1 < f2), διαφέρουν πολύ λίγο, προκύπτει η ιδιόμορφη περιοδική κίνηση του σχήματος.
Αν η συχνότητα f1 ισούται με 29 Hz, η συχνότητα της περιοδικής κίνησης ισούται με

α) 31 Hz β) 30 Hz γ) 2 Hz
[18]
ταλαντώσεων ίδιας συχνότητας που γίνονται στην ίδια διεύθυνση γύρω από το ίδιο σημείο.
Όταν το σώμα εκτελεί μόνο την πρώτη ταλάντωση, η ενέργεια της ταλάντωσης είναι Ε1 = 2
J. Όταν το σώμα εκτελεί μόνο τη δεύτερη ταλάντωση, η ενέργεια της ταλάντωσης είναι Ε1 =
8 J . Όταν το σώμα εκτελεί ταυτόχρονα τις δύο απλές αρμονικές ταλαντώσεις, η ενέργεια της
ταλάντωσης είναι Ε = 10 J. Η διαφορά φάσης των δύο ταλαντώσεων είναι ίση με
α) 30ο. β) 90ο . γ) 60ο .
1.82. Δύο απλοί αρμονικοί ταλαντωτές Α και Β με σταθερές επαναφοράς DA και DB

αντίστοιχα, με DA > DB, εκτελούν αμείωτες αρμονικές ταλαντώσεις και έχουν την ίδια
μέγιστη κινητική ενέργεια. O μέγιστος ρυθμός μεταβολής της ορμής είναι
α. μεγαλύτερος στον ταλαντωτή Α.
β. μεγαλύτερος στον ταλαντωτή Β.
γ. ίσος και στους δύο ταλαντωτές.
1.83. Ένα σώμα ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση τη χρονική στιγμή t=0 από
τη θέση x = -A/2 με κατεύθυνση προς τη θέση ισορροπίας της ταλάντωσης. Η φάση της
ταλάντωσης όταν το σώμα εκτελέσει μια πλήρη ταλάντωση είναι
8𝜋 23𝜋 19𝜋
α. rad . β. rad . γ. rad .
3 6 6
1.84. Ένα σώμα ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση τη χρονική στιγμή t = 0 και
τη χρονική στιγμή t = T/8 ο ρυθμός μεταβολής της ορμής του γίνεται μέγιστος. Η αρχική
φάση της ταλάντωσης είναι
5𝜋 𝜋 7𝜋
α. rad . β. rad . γ. rad .
4 6 4
1.85. Τα δύο σώματα Σ1 και Σ2 έχουν μάζες m και 2m αντίστοιχα,

είναι δεμένα στα άκρα δύο ελατηρίων με σταθερές k και k/2, όπως
φαίνεται στο σχήμα. Τα δύο σώματα εκτελούν απλές αρμονικές
ταλαντώσεις με ίσες μέγιστες επιταχύνσεις.
Για τις ολικές ενέργειες των ταλαντώσεων Ε1 και Ε2 ισχύει
α. Ε2 = Ε1 β. Ε2 = 4 Ε1 γ. Ε2 = 8 Ε1
1.86. Ένα σώμα μάζας m είναι δεμένο και ισορροπεί στο κάτω άκρο κατακόρυφου ιδανικού
ελατηρίου σταθεράς k1 του οποίου το πάνω άκρο είναι στερεωμένο σε ακλόνητο σημείο.
[19]
Απομακρύνουμε το σώμα κατακόρυφα προς τα πάνω μέχρι τη θέση του φυσικού μήκους
του ελατηρίου και το αφήνουμε ελεύθερο να κάνει ταλάντωση. Επαναλαμβάνουμε το ίδιο
πείραμα με ένα άλλο ελατήριο σταθεράς k2 = 4k1. Οι γραφικές παραστάσεις των κινητικών
ενεργειών των δύο ταλαντώσεων σε συνάρτηση με την απομάκρυνση από τη θέση
ισορροπίας, φαίνονται στο διάγραμμα του σχήματος
α. (Ι) β. (ΙΙ) γ. (ΙΙΙ)

1.87. Το πλάτος μιας φθίνουσας ταλάντωσης δίνεται από τη σχέση Α = Αο·e-Λt , όπου Ao το
αρχικό πλάτος και Λ μια θετική σταθερά, Αν με Α0, Α1, Α2, Α3, Α4 συμβολίσουμε διαδοχικά
πλάτη της ταλάντωσης προς την ίδια κατεύθυνση, τότε ισχύει η σχέση
𝛢𝜊 𝛢2 𝛢𝜊 𝛢1 𝛢3 𝛢2
α) = β) = . γ) = .
𝛢2 𝛢4 𝛢1 𝛢3 𝛢4 𝛢1
1.88. Ένα σώμα μάζας m είναι προσδεμένο σε ελατήριο σταθεράς k και εκτελεί
εξαναγκασμένη ταλάντωση. Η συχνότητα του διεγέρτη είναι f = fο , όπου fο η ιδιοσυχνότητα
του συστήματος. Αντικαθιστούμε τη μάζα m του σώματος με άλλη εννιαπλάσια και
διατηρούμε τη συχνότητα του διεγέρτη σταθερή. Η παραπάνω μεταβολή προκαλεί
α. τριπλασιασμό της ιδιοσυχνότητας και αύξηση του πλάτους ταλάντωσης του συστήματος.
β. υποτριπλασιασμό της ιδιοσυχνότητας και μείωση του πλάτους ταλάντωσης του
συστήματος.
γ. μόνο μείωση του πλάτους της ταλάντωσης του συστήματος.
1.89. Ένα σώμα εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο απλών
αρμονικών ταλαντώσεων που γίνονται γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας, στην ίδια
διεύθυνση, με το ίδιο πλάτος και συχνότητες f1, f2 που διαφέρουν λίγο (f1 < f2), ώστε να
δημιουργείται διακρότημα. Η μία αρμονική ταλάντωση έχει συχνότητα f1=98 Hz και η
περίοδος του διακροτήματος είναι 0,25 sec. Μέσα σε χρονικό διάστημα ίσο με την περίοδο
του διακροτήματος το σώμα εκτελεί
α. 25 ταλαντώσεις.
[20]
β. 50 ταλαντώσεις.
γ. 125 ταλαντώσεις.
1.90. Α Ένα σώμα εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο απλών
αρμονικών ταλαντώσεων που γίνονται γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας, στην ίδια
διεύθυνση και η μία αρμονική ταλάντωση περιγράφεται από την εξίσωση x1 = 5·ημ(10πt +
π/2) (S.I.). Αν το αποτέλεσμα της σύνθεσης των δύο ταλαντώσεων είναι x = 2·ημ(10πt +
π/2) (S.I.), τότε η δεύτερη αρμονική ταλάντωση περιγράφεται από την εξίσωση
α. x2 = 3·ημ(10πt + π) (S.I.).
β. x2 = 3·ημ(10πt + π/2) (S.I.).
γ. x2 = 3·ημ(10πt + 3π/2) (S.I.).
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
1.91. Ένα ιδανικό κατακόρυφο ελατήριο είναι στερεωμένο με το κάτω άκρο του σε οριζόντιο
δάπεδο, ενώ στο πάνω άκρο του υπάρχει στερεωμένο σώμα μάζας m1. Συσπειρώνουμε
επιπλέον το ελατήριο απομακρύνοντας το σώμα από τη θέση ισορροπίας του κατά d και το
αφήνουμε ελεύθερο, οπότε αυτό εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση έχοντας ενέργεια
ταλάντωσης Ε1 και συχνότητα f1.
Στη συνέχεια επαναλαμβάνουμε την ίδια ακριβώς διαδικασία αντικαθιστώντας μόνο το
σώμα με ένα άλλο τετραπλάσιας μάζας (m2 = 4m1). Η νέα ενέργεια ταλάντωσης Ε2 και η νέα
συχνότητα f2 είναι αντίστοιχα
α. Ε2 = Ε1 και f2 = f1.
β. Ε2 = 2Ε1 και f2 = f1.
γ. Ε2 = Ε1 και f2 = f1/2.
1.92. Ένα σύστημα ξεκινά φθίνουσες ταλαντώσεις με αρχική ενέργεια 100J και αρχικό
πλάτος Α0. Το έργο της δύναμης αντίστασης μετά από Ν ταλαντώσεις είναι -75J. Άρα το
πλάτος ταλάντωσης μετά από Ν ταλαντώσεις είναι:
α. Α0/2. β. Α0/16. γ. Α0/5.
1.93. Στο διπλανό σχήμα φαίνονται τα διαγράμματα

της δυναμικής ενέργειας σε συνάρτηση με την
απομάκρυνση, U = f(x) , για δύο συστήματα μάζας –
ελατηρίου που εκτελούν α.α.τ . Αν γνωρίζουμε ότι
οι μάζες συνδέονται με τη σχέση m1 = m2 , ο λόγος
των περιόδων ταλάντωσης T1/T2είναι ίσος με
α. 2. β. 0,5. γ. 0,25.
[21]
1.94. Η γραφική παράσταση της κινητικής ενέργειας ενός

απλού αρμονικού ταλαντωτή σε συνάρτηση με το χρόνο
φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
Αν τη χρονική στιγμή t1 η ταχύτητα του σώματος έχει
θετικό πρόσημο, η γραφική παράσταση της
απομάκρυνσης σε συνάρτηση με το χρόνο είναι η
1.95. Δύο αρμονικοί ταλαντωτές (1) και (2) με σταθερές επαναφοράς D1 και D2 αντίστοιχα,
έχουν σώματα των οποίων οι μάζες m1 και m2 συνδέονται με τη σχέση m1 = 4m2. Οι δύο
ταλαντωτές έχουν τις ίδιες ενέργειες ταλάντωσης Ε και τις ίδιες περιόδους Τ. Το σχήμα που
δείχνει τα διαγράμματα των δυνάμεων επαναφοράς τους F σε συνάρτηση με την
απομάκρυνση x, F = f(x), είναι το
1.96. Η κινητική ενέργεια ενός σώματος που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση μειώνεται
και η αλγεβρική τιμή της επιτάχυνσης αυξάνεται. Άρα η ταχύτητα
α. και η επιτάχυνση έχουν την ίδια κατεύθυνση.
β. είναι αρνητική και το μέτρο της μειώνεται.
γ. είναι θετική και το μέτρο της μειώνεται.
[22]
ταλαντώσεων, ίδιου πλάτους και ίδιας διεύθυνσης. Οι συχνότητες f1 και f2 αντίστοιχα των δύο
ταλαντώσεων διαφέρουν μεταξύ τους 4Hz, (f2 > f1), με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται
διακρότημα. Αν η συχνότητα f1 αυξηθεί κατά 8Hz, χωρίς να μεταβληθεί η συχνότητα f2, ο χρόνος
που μεσολαβεί μεταξύ δύο διαδοχικών μηδενισμών του πλάτους θα
α. παραμείνει ο ίδιος.
β. μειωθεί κατά 4s.
γ. αυξηθεί κατά 1/4 s.
1.98. Ένας ταλαντωτής εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο
αρμονικών ταλαντώσεων που έχουν εξισώσεις: x1 = Αημ196πt (t σε s) και x2 = Αημ204πt (t
σε s). Οι δύο ταλαντώσεις εξελίσσονται στην ίδια διεύθυνση γύρω από την ίδια θέση
ισορροπίας. Στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ δύο διαδοχικών μηδενισμών του
πλάτους, ο ταλαντωτής διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του
α. 50 φορές. β. 100 φορές. γ. 25 φορές.
1.99. Στο σχήμα το σώμα μάζας m1

ισορροπεί χαμηλότερα κατά h από τη
θέση φυσικού μήκους του ελατηρίου.
Από τη θέση φυσικού μήκους του
ελατηρίου αφήνουμε σώμα ίσης μάζας
(m2 = m1 = m) να κάνει ελεύθερη πτώση
στην κατακόρυφο που διέρχεται από τον
άξονα του ελατηρίου. Η κρούση των
σωμάτων είναι κεντρική ελαστική, και
αμέσως μετά την κρούση,
απομακρύνεται η μάζα m2, ενώ το σώμα
m1 εκτελεί α.α.τ. Το πλάτος ταλάντωσης του m1 είναι
α) h. β) 2·h. γ)√2h .
Επιλέξτε τη σωστή πρόταση και αιτιολογείστε.
1.100. Tο σώμα Β του σχήματος είναι ακίνητο πάνω σε

λείο οριζόντιο δάπεδο και δεμένο στην άκρη ιδανικού
ελατηρίου. Το σώμα Α, μάζας mA, κινούμενο με
ταχύτητα υΑ = 3m/s κατά μήκος του άξονα του
ελατηρίου, συγκρούεται μετωπικά με το σώμα Β τη
χρονική στιγμή t = 0. Οι αλγεβρικές τιμές των ταχυτήτων των σωμάτων μετά την κρούση
[23]
(θετική φορά προς τα αριστερά) φαίνονται στο

διπλανό διάγραμμα ταχυτήτων-χρόνου. Οι μάζες των
σωμάτων Α και Β συνδέονται με τη σχέση
α)mB = mA
β) mB = 2·mA
γ) mB = 3·mA.
1.101. Τα σώματα (A) και (Β) του σχήματος

βρίσκονται πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο και
έχουν μάζες που συνδέονται με τη σχέση mB =
3·mA. Το σώμα (Α) κινούμενο με ταχύτητα μέτρου
υ συγκρούεται κεντρικά ελαστικά με το ακίνητο
σώμα (Β) το οποίο είναι δεμένο στην άκρη του οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου, όπως στο
σχήμα. Μετά την κρούση, το σώμα (B) ταλαντώνεται με περίοδο Τ και πλάτος Α για το οποίο
ισχύει
1 1 1
α) Α = υΤ β) Α = υΤ γ) Α = υΤ.
2 2𝜋 4𝜋
1.102. Tο σώμα Σ του σχήματος, μάζας m, είναι

ακίνητο πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο και
δεμένο στην άκρη ιδανικού οριζόντιου ελατηρίου
σταθεράς k. Ένα βλήμα μάζας m κινούμενο με
ταχύτητα υo κατά μήκος του άξονα του ελατηρίου, συγκρούεται πλαστικά με το σώμα Σ. Το
ποσοστό της ενέργειας του βλήματος που μετατράπηκε σε ενέργεια ταλάντωσης είναι ίσο
με
α. 50% β. 200/3 % γ. 75%
1.103. Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση και η επιτάχυνσή του περιγράφεται
από τη σχέση α=ω2Ασυνωt. H ταχύτητα ταλάντωσης σε συνάρτηση με το χρόνο δίνεται από
τη γραφική παράσταση
α. (Ι). β. (ΙΙ). γ. (ΙΙΙ).

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
[24]
1.104. Στο διπλανό διάγραμμα

(σχήμα α) δείχνεται η ασκούμενη
δύναμη F σε συνάρτηση με την
προκαλούμενη παραμόρφωση x
για δύο ελατήρια με σταθερές k1
και k2. Τα δύο ελατήρια έχουν τα
πάνω άκρα τους στερεωμένα
ακλόνητα στην οροφή και στα
κάτω άκρα τους έχουν δεμένα σώματα Σ1 και Σ2 μαζών m1 και m2=2m1 αντίστοιχα.
Εκτρέπουμε τα σώματα κατακόρυφα, ώστε τα ελατήρια να βρίσκονται στο φυσικό τους μήκος
(σχήμα β) και τα αφήνουμε ελεύθερα να ταλαντωθούν. Ο λόγος των ενεργειών ταλάντωσης Ε1/Ε2
των δύο συστημάτων, είναι
α. 0,5 β. 0,25 γ. 0,125
1.105. Ένα σώμα μάζας m εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση. Τη χρονική στιγμή t=0, το
σώμα διέρχεται από τη θέση ισορροπίας της ταλάντωσης με θετική ταχύτητα μέτρου υ max.
Το έργο της δύναμης επαναφοράς από τη στιγμή t=0 μέχρι τη στιγμή Τ/12, όπου Τ η
περίοδος της ταλάντωσης είναι
1 1 3
α) - m𝜐𝑚𝑎𝑥
2
Τ β) - m𝜐𝑚𝑎𝑥
2
Τ γ) - m𝜐𝑚𝑎𝑥
2
Τ.
2 8 4
1.106. Ένα μηχανικό σύστημα εκτελεί φθίνουσες ταλαντώσεις, των οποίων το πλάτος σε
σχέση με το χρόνο μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση: Α = Αο ·e-Λt. Μετά από χρονικό
διάστημα Δt το ποσοστό ελάττωσης της μηχανικής ενέργειας του συστήματος είναι 84%.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, το ποσοστό ελάττωσης του πλάτους είναι
α.60%. β.84%. γ.90%.
αρμονικών ταλαντώσεων οι οποίες εξελίσσονται πάνω στην ίδια ευθεία, γύρω από την ίδια
θέση ισορροπίας και περιγράφονται από τις εξισώσεις: x1=Αημωt και x2=Αημ(ωt+π/2).
Το σώμα θα περάσει για 1η φορά από τη θέση ισορροπίας του τη χρονική στιγμή
α. π/ω. β. π/2ω. γ. 3π/4ω.
1.108. Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση. Τη χρονική στιγμή t=0, το σώμα έχει
ταχύτητα αρνητική, ρυθμό μεταβολής της ορμής αρνητικό, και η δυναμική ενέργεια
ταλάντωσης ισούται με την κινητική του ενέργεια. Η αρχική φάση της ταλάντωσης είναι
α. π/4. β. 3π/4. γ. 2π/3.
[25]
1.109. Ένα υλικό σημείο εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο απλών
αρμονικών ταλαντώσεων που περιγράφονται από τις εξισώσεις: x1=Aημω1t και x2=Aημω2t.
Οι δύο ταλαντώσεις εξελίσσονται πάνω στην ίδια διεύθυνση, γύρω από την ίδια θέση
ισορροπίας και η συχνότητα της μιας αρμονικής ταλάντωσης είναι f1=162Hz, ενώ της άλλης
f2, με f2 < f1.
Στο διάγραμμα παριστάνεται το πλάτος της
σύνθετης ταλάντωσης σε σχέση με το χρόνο.
Στο χρονικό διάστημα μεταξύ δύο
διαδοχικών μηδενισμών του πλάτους, το
υλικό σημείο διέρχεται από τη θέση
ισορροπίας του
α. 40 φορές. β. 80 φορές. γ. 160 φορές.
[26]
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Γ’
1.110. Ένα σώμα μάζας m=1 kg είναι στερεωμένο στην άκρη οριζοντίου ιδανικού ελατηρίου
σταθεράς k = 100 N/m, του οποίου το άλλο άκρο είναι ακλόνητα στερεωμένο. Το σώμα
εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση, κατά τη διεύθυνση του άξονα x’x, σε λείο οριζόντιο
επίπεδο με πλάτος A = 0,1m. Τη χρονική στιγμή to = 0 το σώμα βρίσκεται στη θέση τη
μέγιστης θετικής απομάκρυνσης.
Να βρείτε:
α) την γωνιακή συχνότητα ω και την ενέργεια Ε της ταλάντωσης.
β) την εξίσωση x= f(t) της απομάκρυνσης του σώματος από τη θέση ισορροπίας του.
γ) το διάστημα d που θα διανύσει το σώμα μέχρι το μέτρο της ταχύτητάς του να
μεγιστοποιηθεί για δεύτερη φορά μετά τη χρονική στιγμή to.
√2
δ) την ταχύτητα υ του σώματος τη στιγμή που βρίσκεται στη θέση x= + 2 A και κινείται με
κατεύθυνση προς τη θέση ισορροπίας του.
1.111. Ένα κατακόρυφο ιδανικό ελατήριο σταθεράς k = 200 N/m έχει το πάνω άκρο του
στερεωμένο σε μια οροφή. Στο κάτω άκρο του ελατηρίου έχει προσδεθεί σώμα μάζας m = 2
kg που ισορροπεί. Μετακινούμε το σώμα προς τα πάνω κατά d = 0,2 m και τη χρονική στιγμή
to = 0το αφήνουμε ελεύθερο. Το σώμα ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση.
Θεωρώντας θετική την κατακόρυφη προς τα κάτω φορά να βρείτε:
α) την αρχική φάση φο της ταλάντωσης.
β) τη μέγιστη ταχύτητα υmax του σώματος κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης.
γ) την κινητική ενέργεια Κ του σώματος τις χρονικές στιγμές που η δυναμική ενέργεια
ταλάντωσης είναι U= 1 J.
δ) το μέτρο της μέγιστης δύναμης Fελ,max που ασκεί το ελατήριο στο σώμα κατά τη διάρκεια
Δίνεται: g = 10 m/s2.
1.112. Κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς k έχει το πάνω άκρο του στερεωμένο σε οροφή. Στο
κάτω άκρο του ελατηρίου έχει προσδεθεί σώμα μάζας m που ισορροπεί. Στη θέση
ισορροπίας, το ελατήριο έχει επιμηκυνθεί κατά d = 0,05 m. Το σύστημα εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση με ενέργεια E = 1J και εξίσωση απομάκρυνσης x = 0,1·ημ(ωt+π) (SI).
Θετική έχει θεωρηθεί η κατακόρυφη προς τα κάτω φορά.
Να βρείτε:
α) τη σταθερά k του ελατηρίου.
β) τη μάζα m του σώματος.
γ) τη γωνιακή συχνότητα ω της ταλάντωσης.
𝜋√2
δ) την ταχύτητα υ του σώματος, τη χρονική στιγμή t= 80 s.
[27]
1.113. Ένα σώμα μάζας m εκτελεί απλή

αρμονική ταλάντωση πλάτους A. Η ενέργεια της
ταλάντωσης είναι E = 0,8 J. Η γραφική
παράσταση της ταχύτητας υ του σώματος σε
συνάρτηση με το χρόνο t απεικονίζεται στο
διπλανό σχήμα.
α) να βρείτε το πλάτος Α της ταλάντωσης.
β) να υπολογίσετε τη σταθερά επαναφοράς D
γ) να παραστήσετε γραφικά τη φάση φ της ταλάντωσης συναρτήσει του χρόνου t, στο
χρονικό διάστημα από to = 0 ως t = T, αν γνωρίζουμε ότι η απομάκρυνση του σώματος
μεταβάλλεται όπως το ημίτονο σε σχέση με το χρόνο.
𝜋
δ) να βρείτε το ρυθμό μεταβολής της ορμής του σώματος τη χρονική στιγμή t1= s.
40
ταλαντώσεων που περιγράφονται από τις εξισώσεις: x1 = 2√3·ημ10πt (cm) και x2 =
2π
√3·ημ(10𝜋𝑡 + ) (cm). Οι δύο ταλαντώσεις γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο και στην ίδια
3
διεύθυνση. Να βρείτε:
α) Την περίοδο Τ της ταλάντωσης του σώματος.
β) Το πλάτος Α της ταλάντωσης.
γ) Την αρχική φάση φο της ταλάντωσης.
δ) Τη χρονική στιγμή t1 στην οποία το σώμα φτάνει σε ακραία θέση της ταλάντωσής του
για πρώτη φορά μετά τη χρονική στιγμή to =0.
𝜋 √3 2𝜋 1 𝜋 7𝜋 √3
Δίνονται: 𝜎𝜐𝜈 6 = , 𝜎𝜐𝜈 = − 2 , 𝜀𝜑 6 = 𝜀𝜑 = .
2 3 6 3
1.115. Ένα μικρό σώμα μάζας m = 0,2 kg εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση σε οριζόντιο
επίπεδο. Τη στιγμή t = 0βρίσκεται στην ακραία αρνητική του απομάκρυνση και τη στιγμή t1
= π/20 s διέρχεται για πρώτη φορά από τη θέση ισορροπίας της ταλάντωσης με ταχύτητα
μέτρου 4m/s.
Α. Να βρείτε τη χρονική στιγμή t2 που το σώμα θα φτάσει στη ακραία θετική απομάκρυνσή
του για πρώτη φορά.
Β. Να βρείτε το μέτρο της μέγιστης επιτάχυνσης του σώματος κατά τη διάρκεια της
ταλάντωσής του.
Γ. Να γράψετε την εξίσωση της δύναμης επαναφοράς της ταλάντωσης σε σχέση με το χρόνο
και να τη σχεδιάσετε για μια περίοδο.
Δ. Να βρείτε χρονική στιγμή t3 που η κινητική ενέργεια ισούται με τη δυναμική ενέργεια της
ταλάντωσης για πρώτη φορά.
[28]
1.116. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται το διάγραμμα

επιτάχυνσης – χρόνου για ένα σώμα που εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση. Το μέτρο της μεταβολής της
αλγεβρικής τιμής της ορμής ανάμεσα σε δύο διαδοχικές
διελεύσεις του σώματος από τη θέση ισορροπίας είναι
Δp=2π kgm/s. Να βρεθούν:
Α. η αρχική φάση της ταλάντωσης.
B. το πλάτος της ταλάντωσης.
Γ. η μάζα του σώματος.
Δ. ο ρυθμός μεταβολής της ορμής του σώματος τη χρονική στιγμή t1 που η επιτάχυνση είναι
25 m/s2.
Δίνεται π2 = 10.
1.117. Ένα σώμα μάζας m = 2 kg ισορροπεί δεμένο στο πάνω άκρο

κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k = 50 N/m, του
οποίου το κάτω άκρο είναι στερεωμένο στο δάπεδο. Εκτρέπουμε
κατακόρυφα το σώμα προς τα πάνω μέχρι το φυσικό μήκος του
ελατηρίου (βλέπε σχήμα) και το αφήνουμε ελεύθερο. Να βρεθούν:
Α) το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος.
Β) η ενέργεια που δαπανήθηκε για να εκτρέψουμε το σώμα από τη
θέση ισορροπίας του μέχρι τη θέση του φυσικού μήκους του
ελατηρίου.
Γ) η μέγιστη δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης και η μέγιστη δυναμική ενέργεια του
ελατηρίου κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης.
Δ) η χρονική στιγμή κατά την οποία το σώμα θα αποκτήσει ταχύτητα μέτρου υ = √3 m/sγια
δεύτερη φορά.
Θεωρείστε θετική φορά προς τα πάνω. Δίνεται g = 10 m/s2.
1.118. Ένα σώμα μάζας m=0,5kg εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α. Η ενέργεια
της ταλάντωσης είναι E=1J. Η μέγιστη δύναμη που δέχεται το σώμα έχει μέτρο Fmax =10N.
Τη χρονική στιγμή t=0 το σώμα έχει ταχύτητα υ=1m/s και επιτάχυνση με θετική φορά.
Να υπολογίσετε:
Α) το πλάτος ταλάντωσης.
Β) το μήκος της διαδρομής που διανύει το σώμα μέχρι τη χρονική στιγμή t=2πs.
Γ) τη μέγιστη ορμή του σώματος.
Δ) την αρχική φάση της ταλάντωσης.
Ε) το ρυθμό μεταβολής της δυναμικής ενέργειας της ταλάντωσης τη χρονική στιγμή t=2π/3
s.
𝜋 √3 𝜋 1
Δίνονται: 𝜂𝜇 3 = , 𝜎𝜐𝜈 3 = 2
2
[29]
1.119. Ένα σώμα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η δύναμη απόσβεσης είναι της
μορφής F΄= - bυ. Τη χρονική στιγμή t=0 το πλάτος της ταλάντωσης είναι Α0 =10 cm. Το σώμα
μέχρι τη χρονική στιγμή t=10 s εκτελεί πέντε πλήρεις ταλαντώσεις, ενώ το πλάτος του
μειώνεται κατά 50%.
A) τη σταθερά Λ της φθίνουσας ταλάντωσης.
B) τη συχνότητα και το πλάτος ταλάντωσης μετά από 15 πλήρεις ταλαντώσεις.
Γ) τη χρονική στιγμή κατά την οποία το πλάτος θα γίνει Α= 2,5 cm.
Δ) το έργο της δύναμης απόσβεσης από τη χρονική στιγμή t=0s μέχρι τη χρονική στιγμή
t=10 s, αν η ενέργεια της ταλάντωσης μειώνεται εκθετικά σε σχέση με το χρόνο σύμφωνα
με τη σχέση Ε=10 ·e-2Λt(J).
1.120. Ένα σώμα μάζας m= 2kg εκτελεί ταλάντωση που προέρχεται από τη σύνθεση δύο
απλών αρμονικών ταλαντώσεων, οι οποίες εξελίσσονται πάνω στην ίδια διεύθυνση, γύρω
από την ίδια θέση ισορροπίας και περιγράφονται από τις εξισώσεις
𝜋 5𝜋
x1 = 2·ημ(2𝜋𝑡 + 6 ) (S.I.) x2 = 2·ημ(2𝜋𝑡 + 6 ) (S.I.)
A) Να υπολογίσετε το πλάτος Α της σύνθετης ταλάντωσης.
B) Να βρείτε τη συνάρτηση που δίνει τη θέση του σώματος σε σχέση με το χρόνο, x=f(t).
Γ) Να υπολογίσετε τη μεταβολή της ορμής του σώματος από τη χρονική στιγμή t1= 1,25 s
μέχρι τη χρονική στιγμή t2= 23/12 s.
Δ) Να υπολογίσετε τη μεταβολή της δυναμικής ενέργειας του σώματος από τη θέση 1, όπου
η κινητική ενέργεια είναι τριπλάσια της δυναμικής μέχρι τη θέση 2, όπου ο ρυθμός
μεταβολής της ορμής είναι ίσος με 8π2 kg·m/s2.
αρμονικών ταλαντώσεων ίδιου πλάτους, οι οποίες εξελίσσονται πάνω στην ίδια διεύθυνση,
γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας και χωρίς αρχική φάση. Οι δύο ταλαντώσεις έχουν
παραπλήσιες συχνότητες f1, f2 με f1<f2 και η απομάκρυνση του σώματος από τη θέση
ισορροπίας του περιγράφεται από τη σχέση: x = 2·10-2συνπt·ημ600πt (S.I.)
A) το πλάτος Α και τις συχνότητες f1 και f2 της κάθε αρμονικής ταλάντωσης.
B) τον αριθμό των μηδενισμών του πλάτους μέσα σε 10 δευτερόλεπτα.
Γ) τον αριθμό των ταλαντώσεων του σώματος σε χρόνο ίσο με την περίοδο του
διακροτήματος.
Δ) το πλάτος της σύνθετης ταλάντωσης και τη θέση του σώματος τη χρονική στιγμή t= 2/9
s.
[30]
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Δ’
1.122. Στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k =

400 N/m είναι στερεωμένος δίσκος Α μάζας M = 4 kg. Το κάτω άκρο του
ελατηρίου είναι ακλόνητα στερεωμένο στο δάπεδο και ο δίσκος
ισορροπεί. Από ύψος h = 0,25 m πάνω από το δίσκο βάλλεται
κατακόρυφα προς τα κάτω, με αρχική ταχύτητα υo = 2 m/s, μικρή
σφαίρα Β, μάζας m = 2 kg. Η σφαίρα συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά
με το δίσκο. Μετά την κρούση απομακρύνουμε τη σφαίρα ενώ ο δίσκος
εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση. Η διάρκεια κρούσης θεωρείται
αμελητέα, όπως και οι τριβές και οι αντιστάσεις θεωρούνται αμελητέες.
α) Να υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του δίσκου και της σφαίρας αμέσως μετά την
κρούση.
β) Να υπολογίσετε το πλάτος ταλάντωσης του δίσκου, αν η σταθερά ταλάντωσης είναι D =
k.
γ) Να υπολογίσετε τον χρόνο στον οποίο θα μηδενιστεί για πρώτη φορά η ταχύτητα του
δίσκου.
δ) Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής της ορμής του δίσκου όταν περνάει από τη θέση
ισορροπίας του.
1.123. Στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k

= 400 N/m είναι συνδεδεμένος δίσκος μάζας M = 3 kg που ισορροπεί.
Το κάτω άκρο του ελατηρίου είναι ακλόνητα στερεωμένο σε δάπεδο.
Από ύψος h = 0,8 m πάνω από το δίσκο αφήνεται να πέσει ελεύθερα
μια σφαίρα μάζας m = 1 kg, η οποία συγκρούεται πλαστικά με το δίσκο.
α) Να υπολογίσετε το μέτρο της ταχύτητας του συσσωματώματος
αμέσως μετά την κρούση.
β) Να υπολογίσετε το % ποσοστό της κινητικής ενέργειας της
σφαίρας, που έγινε θερμότητα στη διάρκεια της κρούσης.
γ) Να αποδείξετε ότι το συσσωμάτωμα θα εκτελέσει απλή αρμονική ταλάντωση και να
βρείτε την περίοδο ταλάντωσής του.
δ) Να υπολογίσετε το πλάτος ταλάντωσής του.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2 και √17 = 4,12.
1.124. Σώμα Σ1, μάζας m1 = m= 1 kg, ισορροπεί δεμένο στην κάτω άκρη κατακόρυφου
ελατηρίου σταθεράς k = 900 N/m, του οποίου η άλλη άκρη είναι ακλόνητα στερεωμένη σε
οροφή. Ένα δεύτερο σώμα Σ2 μάζας m1 = m= 1 kg, βάλλεται κατακόρυφα προς τα πάνω, με
ταχύτητα υo = 6 m/s, από σημείο που βρίσκεται σε απόσταση h = 1,35m κάτω από το σώμα
Σ1. Τα δύο σώματα συγκρούονται κεντρικά ελαστικά και στη συνέχεια το σώμα Σ 1 εκτελεί
απλή αρμονική ταλάντωση. Να βρείτε:
[31]
α) το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος Σ1.

β) τη θέση του σώματος Σ2 τη χρονική στιγμή, που η κινητική
ενέργεια του σώματος Σ1 γίνεται για 1η φορά ελάχιστη.
γ) το έργο της δύναμης του ελατηρίου καθώς το σώμα Σ1
κινείται από τη θέση ισορροπίας του μέχρι το ψηλότερο
σημείο της τροχιάς του.
δ) το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της ταχύτητας του σώματος
Σ1, τη στιγμή που φτάνει στο ψηλότερο σημείο.
Οι αντιστάσεις λόγω των τριβών θεωρούνται αμελητέες.
Δίνονται η επιτάχυνση βαρύτητας g = 10 m/s2 και π2 = 10.
1.125. Στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k =

80π2 Ν/m είναι συνδεδεμένος δίσκος μάζας M = 5 kg που ισορροπεί. Το
κάτω άκρο του ελατηρίου είναι ακλόνητα στερεωμένο σε δάπεδο από
ύψος h1 = 5m πάνω από το δίσκο αφήνεται να πέσει ελεύθερα μια σφαίρα
μάζας m = 1 kg, η οποία συγκρούεται μετωπικά με τον δίσκο και η διάρκεια
κρούσης είναι αμελητέα. Μετά την κρούση η σφαίρα αναπηδά
κατακόρυφα και φτάνει σε ύψος h2 = 1,25 mπάνω από την θέση
ισορροπίας του δίσκου. Να υπολογίσετε:
α) το μέτρο της ταχύτητας του δίσκου και της σφαίρας αμέσως μετά την κρούση.
β) την % μείωση της κινητικής ενέργειας της σφαίρας λόγω της κρούσης.
γ) τη θέση του δίσκου τη στιγμή που η σφαίρα φτάνει στο ύψος h2.
δ) τη δύναμη επαναφοράς που ασκείται στο δίσκο σε σχέση με την απομάκρυνση από τη
θέση ισορροπίας και να τη σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες.
ε) Το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της δυναμικής ενέργειας του ελατηρίου, αμέσως μετά
την κρούση.
Δίνονται η επιτάχυνση βαρύτητας g = 10 m/s2 και π2 = 10.
1.126. Ένα σώμα μάζας m = 4 kg ισορροπεί πάνω

σε λείο κεκλιμένο επίπεδο που σχηματίζει με τον
ορίζοντα γωνία φ = 30ο. Το σώμα είναι δεμένο στην
άκρη ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k = 100 N/m το
άλλο άκρο του οποίου στερεώνεται στην κορυφή
του κεκλιμένου επιπέδου, όπως φαίνεται στο
σχήμα.
Εκτρέπουμε το σώμα κατά 0,1 m από τη θέση ισορροπίας του προς τα κάτω κατά μήκος του
κεκλιμένου επιπέδου και τη χρονική στιγμή to = 0 το αφήνουμε ελεύθερο. Θεωρώντας θετική
τη φορά του σχήματος:
α) Να αποδείξετε ότι το σώμα θα εκτελέσει απλή αρμονική ταλάντωση.
[32]
β) Να γράψετε την εξίσωση που περιγράφει πως μεταβάλλεται η επιτάχυνση του σώματος
σε σχέση με το χρόνο κατά τη διάρκεια της απλής αρμονικής ταλάντωσης.
γ) Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής της ορμής του σώματος στη θέση x = - A/2, όπου Α το
πλάτος της απλής αρμονικής ταλάντωσης.
δ) Να υπολογίσετε την επιπλέον ενέργεια W που πρέπει να δοθεί στο σύστημα, προκειμένου
να διπλασιαστεί το πλάτος της απλής αρμονικής ταλάντωσης.
1.127. Κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς k έχει το κάτω άκρο του

στερεωμένο στο δάπεδο. Στο άνω άκρο του ελατηρίου έχει προσδεθεί
σώμα Σ1 μάζας m1 = 2 kg, που ισορροπεί. Τη χρονική στιγμή t0 = 0
αφήνεται πάνω στο σώμα Σ1, χωρίς ταχύτητα, ένα άλλο σώμα Σ2 μάζας
m2 = 1 kg. Το σύστημα ελατήριο – Σ1 – Σ2 ξεκινά να εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση πλάτους A =1/30 m.
Θεωρώντας θετική την κατακόρυφη προς τα πάνω φορά, να βρείτε:
α) Τη σταθερά k του ελατηρίου.
β) Τη μέγιστη συσπείρωση ΔLmax του ελατηρίου από το φυσικό του μήκος.
γ) Την εξίσωση U = f(t) της δυναμικής ενέργειας ταλάντωσης του συστήματος.
δ) Τη δύναμη επαφής N που ασκείται από το Σ2 στο Σ1 στη θέση μέγιστης συσπείρωσης του
ελατηρίου.
1.128. Ένα κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς k = 100 N/m έχει το άνω

άκρο του στερεωμένο σε οροφή. Στο κάτω άκρο του ελατηρίου έχει
προσδεθεί σώμα Σ1 μάζας m1 3 kg, που ισορροπεί στη θέση ΘΙ(1). Τη
χρονική στιγμή t0 = 0, ένα βλήμα Σ2 μάζας m2 = 1 kg, που κινείται στον
άξονα του ελατηρίου με ταχύτητα μέτρου υ2 και φορά προς τα πάνω,
προσκρούει στο σώμα Σ1 και σφηνώνεται σ' αυτό. Το συσσωμάτωμα
ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με αρχική ταχύτητα
√3
μέτρου υσ = 2
m/s.
Θεωρώντας θετική την κατακόρυφη προς τα κάτω φορά, να βρείτε:
α) την επιμήκυνση d1 του ελατηρίου ως προς το φυσικό του μήκος, στη
θέση ισορροπίας ΘΙ(1) του σώματος Σ1.
β) το μέτρο της ταχύτητας υ2 του βλήματος.
γ) το πλάτος Α της ταλάντωσης του συσσωματώματος.
δ) την εξίσωση υ = f(t) της ταχύτητας με την οποία ταλαντώνεται το συσσωμάτωμα.
1.129. Το σώμα Σ μάζας m = 1 kg του σχήματος είναι δεμένο στο ένα άκρο οριζοντίου
ελατηρίου σταθεράς k = 400 N/m. Το άλλο άκρο του ελατηρίου είναι ακλόνητα στερεωμένο.
Το σύστημα ελατήριο – σώμα Σ ισορροπεί σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Τη χρονική στιγμή t0 =
[33]
0 ασκείται στο σώμα Σ σταθερή οριζόντια δύναμη μέτρου F

με αποτέλεσμα το σύστημα να ξεκινήσει απλή αρμονική
ταλάντωση πλάτους A = 0,4 m.
Να βρεθεί:
α) το μέτρο F της δύναμης.
β) η εξίσωση x = f(t) της απομάκρυνσης του σώματος από τη θέση ισορροπίας.
γ) η εξίσωση Fελ = f(t) της δύναμης που ασκεί το ελατήριο στο σώμα.
δ) Το πλάτος A’ και η ολική ενέργεια E’ της νέας ταλάντωσης που θα εκτελέσει το σώμα, αν
κάποια στιγμή που το σώμα βρίσκεται στην ακραία θετική θέση ταλάντωσης, καταργηθεί
η δύναμη F.
1.130. Το σώμα του σχήματος έχει μάζα m = 2 kg και ισορροπεί στερεωμένο στο πάνω άκρο
ιδανικού κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς k = 200 N/m, το άλλο άκρο του οποίου είναι
ακλόνητα στερεωμένο. Εκτρέπουμε το σώμα από τη Θ.Ι. του φέρνοντάς το στη θέση
φυσικού μήκους του ελατηρίου. Τη χρονική στιγμή t = 0 δίνουμε στο σώμα αρχική ταχύτητα
υ =√3 m/s, προς τα πάνω.
α) Να υπολογίσετε το πλάτος της ταλάντωσης.
β) Να γράψετε την εξίσωση της απομάκρυνσης y = f(t). .
γ) Να υπολογίσετε τη μέγιστη ενέργεια του ελατηρίου.
δ) Να βρείτε ποια χρονική στιγμή, το μέτρο της ταχύτητας του σώματος αποκτά μέγιστη τιμή για δεύτερη
φορά, μετά τη στιγμή t = 0.
ε) Να βρείτε την ορμή του σώματος κατά τη χρονική στιγμή t = π/10 s.
𝜋 √3 𝜋 1
Δίνονται: Δίνονται: 𝜎𝜐𝜈 = , 𝜂𝜇 6 = 2, g = 10 m/s2.
6 2
1.131. Ένας κύβος μάζας M = 10 kg ισορροπεί

τοποθετημένος πάνω σε λείο οριζόντιο
επίπεδο. Στη μια κατακόρυφη έδρα του κύβου
είναι δεμένη η μια άκρη ιδανικού οριζόντιου ελατηρίου σταθεράς k = 250 N, του οποίου η
άλλη άκρη είναι δεμένη σε ακλόνητο σημείο κατακόρυφου τοίχου. Το ελατήριο βρίσκεται
στο φυσικό του μήκος. Στην απέναντι κατακόρυφη έδρα του κύβου είναι δεμένο μη
ελαστικό και αβαρές νήμα το οποίο έχει όριο θραύσεως Fθ =120 N.
Μέσω του νήματος ασκούμε στο σώμα δύναμη κατά τη διεύθυνση του άξονα του ελατηρίου
και με φορά τέτοια ώστε το ελατήριο να επιμηκύνεται. Το μέτρο της δύναμης μεταβάλλεται
σε συνάρτηση με την επιμήκυνση x του ελατηρίου σύμφωνα με την εξίσωση F = 80 + 200x
(SI)
α) Να βρείτε τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου τη στιγμή που κόβεται το νήμα.
β. Να βρείτε την ταχύτητα του κύβου τη στιγμή που κόβεται το νήμα.
γ) Να γράψετε την εξίσωση της απομάκρυνσης y = f(t). Να θεωρήσετε t0 = 0 τη στιγμή που
κόβεται το νήμα και άξονα x’x με αρχή τη θέση ισορροπίας του κύβου και θετική φορά εκείνη
κατά την οποία το ελατήριο επιμηκύνεται.
[34]
δ) Να βρείτε μετά από πόσο χρόνο από τη στιγμή t0 = 0 που κόβεται το νήμα, θα περάσει ο
κύβος από τη θέση ισορροπίας του για πρώτη φορά.
1.132. Ένα σώμα μάζας m=2kg κινείται χωρίς τριβές σε λείο

οριζόντιο επίπεδο με ταχύτητα μέτρου υ = √3 m/s. Τη χρονική
στιγμή t=0 καθώς διέρχεται από τη θέση z = 0 δέχεται την επίδραση
οριζόντιας δύναμης, ίδιας φοράς με την ταχύτητα, της οποίας το
μέτρο μεταβάλλεται σύμφωνα με τη σχέση F = 8 – 32·z .
α) Αφού βρείτε τη θέση ισορροπίας του σώματος, να αποδείξετε ότι αυτό θα εκτελέσει απλή
αρμονική ταλάντωση.
β) Να βρείτε το πλάτος της ταλάντωσης.
γ) Να γράψετε την εξίσωση της απομάκρυνσης σε συνάρτηση με το χρόνο και να βρείτε τη
χρονική στιγμή που το σώμα θα σταματήσει για πρώτη φορά.
δ) Nα βρείτε το ρυθμό μεταβολής της δυναμικής ενέργειας του σώματος τη στιγμή που το
σώμα διέρχεται από τη θέση που βρίσκεται +0,25m δεξιότερα από τη θέση ισορροπίας για
πρώτη φορά.
1.133. Η μια άκρη ιδανικού ελατηρίου σταθεράς

k=100N/m είναι στερεωμένη στο πάνω μέρος του
πλάγιου επιπέδου γωνίας φ=30ο, όπως στο σχήμα.
Από ένα σημείο του πλάγιου επιπέδου που απέχει
s=0,25m από το ελεύθερο άκρο του ελατηρίου,
εκτοξεύεται με αρχική ταχύτητα υο=2m/s, κατά
μήκος του άξονα του ελατηρίου προς τα πάνω ένα
σώμα Σ μάζας m=2kg. Όταν το σώμα ακουμπήσει στο ελατήριο, ενώνεται με αυτό και αρχίζει
να εκτελεί αρμονική ταλάντωση.
α) Να βρείτε την ταχύτητα του σώματος τη στιγμή που έρχεται σε επαφή με το ελατήριο.
β) Να βρείτε τη μέγιστη ταχύτητα του σώματος.
γ) Να γράψετε τη συνάρτηση της απομάκρυνσης της ταλάντωσης σε σχέση με το χρόνο,
θεωρώντας t=0 τη στιγμή της ένωσης του σώματος με το ελατήριο και τα θετικά προς τα
πάνω.
δ) Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής κινητικής ενέργειας του σώματος τη στιγμή που διέρχεται
από το σημείο εκτόξευσης για δεύτερη φορά.
Δίνεται g=10m/s2.
1.134. Ένα σώμα μάζας m = 3 kg, είναι ακίνητο σε λείο οριζόντιο δάπεδο, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Λόγω εσωτερικής αιτίας το σώμα διασπάται σε δύο κομμάτια με μάζες m1, m2
αντίστοιχα, για τις οποίες ισχύει m1 = 2·m2.
[35]
Μετά τη διάσπαση το κομμάτι μάζας m1 συγκρούεται πλαστικά με το σώμα μάζας m’ = 2 kg,

το οποίο είναι στερεωμένο στο ένα άκρο ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k, του οποίου το
άλλο άκρο είναι ακλόνητα στερεωμένο. Το δημιουργούμενο συσσωμάτωμα εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο και η ταχύτητα του μηδενίζεται κάθε
π/10 s.
Το κομμάτι μάζας m2 συγκρούεται πλαστικά με το ακίνητο σώμα μάζας M = 3 kg, το οποίο
κρέμεται από νήμα μήκους ℓ=2m. Αμέσως μετά την κρούση η δύναμη που ασκεί το νήμα στο
συσσωμάτωμα των μαζών m2 και M είναι F = 90 N.
Να βρεθούν:
α) Το μέτρο της ταχύτητας του συσσωματώματος των μαζών m2 και M αμέσως μετά την
κρούση.
β) Το συνημίτονο της μέγιστης γωνίας εκτροπής του νήματος.
γ) Οι ταχύτητες των κομματιών με μάζες m1 και m2 μέσως μετά τη διάσπαση.
δ) Η συνάρτηση που περιγράφει πως μεταβάλλεται η δύναμη επαναφοράς του
συσσωματώματος των μαζών και σε σχέση με το χρόνο. Να θεωρήσετε t = 0 τη
στιγμή της κρούσης και θετική φορά του άξονα προς τα δεξιά.
Δίνεται g=10m/s2.
[36]
2. Κύματα
Κύματα Τράπεζα Θεμάτων
ΚΥΜΑΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Α’
2.1. Τα κύματα στα οποία όλα τα σημεία του ελαστικού μέσου ταλαντώνονται κάθετα στη
διεύθυνση διάδοσης του κύματος ονομάζονται:
α. κάθετα κύματα. β. εγκάρσια κύματα
γ. διαμήκη κύματα. δ. αρμονικά κύματα.
2.2. Στη συμβολή μηχανικών κυμάτων:

α. τα μόρια του ελαστικού μέσου εκτελούν σύνθετη ταλάντωση.
β. η αρχή της επαλληλίας ισχύει και στην περίπτωση, που τα κύματα είναι τόσο ισχυρά
ώστε να μεταβάλλονται οι ιδιότητες του μέσου στο οποίο διαδίδονται.
γ. όλα τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου, πάλλονται με το ίδιο πλάτος.
δ. το φαινόμενο εμφανίζεται μόνο όταν οι πηγές έχουν ίδιες συχνότητες και ίδια πλάτη.
2.3. Σε μια χορδή μήκους L, που τα δύο άκρα της είναι ακλόνητα στερεωμένα, διαδίδονται
ταυτόχρονα δύο κύματα, ένα τρέχον και ένα ανακλώμενο.
α. Στη χορδή δημιουργούνται πάντοτε στάσιμα κύματα, ανεξάρτητα από τη συχνότητα
ταλάντωσης της πηγής που τα δημιουργεί.
β. Η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών, όταν έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα,
είναι ίση με ένα μήκος κύματος.
γ. Όλα τα υλικά σημεία της χορδής, εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση, με το ίδιο
πλάτος, όταν έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα.
δ. Για να δημιουργηθούν στάσιμα κύματα πρέπει να ισχύει η σχέση: L = kλ/2, όπου k = 1,
2, 3, …και λ το μήκος κύματος του τρέχοντος κύματος.
2.4. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:

α. Η συχνότητα ενός κύματος είναι ίση με τη συχνότητα της ………………. που το παράγει.
β. Το μήκος κύματος μεταβάλλεται, όταν το κύμα αλλάζει το ………………. διάδοσης.
γ. Η αρχή της επαλληλίας των κινήσεων ισχύει στο φαινόμενο της ……………………….
κυμάτων και στη σύνθεση ταλαντώσεων.
δ. Όταν ένα κύμα αλλάζει μέσο διάδοσης μεταβάλλεται η ………………….. του.
ε. Στη διεύθυνση διάδοσης ενός γραμμικού αρμονικού κύματος τα σημεία του μέσου που
ταλαντώνονται έχουν μεταξύ τους ……………………….. φάση και ίδιο πλάτος.
2.5. Όταν ένα περιοδικό κύμα αλλάζει μέσο διάδοσης:

α. η ταχύτητά του μένει σταθερή.
β. η συχνότητά του μένει σταθερή.
γ. το μήκος κύματος δε μεταβάλλεται.
δ. μεταβάλλονται το μήκος κύματος και η συχνότητά του.
2.6. Στα στάσιμα κύματα:

α. τα σημεία του μέσου που βρίσκονται πλησιέστερα στην πηγή ξεκινούν νωρίτερα να
ταλαντώνονται.
[38]
β. η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών είναι ίση με ένα μήκος κύματος.
γ. όλα τα υλικά σημεία του μέσου εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση με το ίδιο πλάτος.
δ. όλα τα υλικά σημεία του μέσου, περνούν ταυτόχρονα από τη θέση ισορροπίας.
2.7. Το μήκος κύματος δύο κυμάτων που συμβάλλουν και δημιουργούν στάσιμο κύμα είναι λ. Η
απόσταση μεταξύ του πρώτου και τρίτου κατά σειρά δεσμού, του στάσιμου κύματος θα είναι:
α. λ. β. λ/2. γ. 2λ. δ. λ/4.
2.8. Να επιλέξετε τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

α. Η μονάδα μέτρησης της συχνότητας είναι το s-1.
β. Η ταχύτητα διάδοσης ενός κύματος εξαρτάται από τη συχνότητά του.
γ. Όλα τα υλικά σημεία, στη διεύθυνση διάδοσης ενός μηχανικού κύματος εκτελούν
ταλάντωση και η συχνότητα που ταλαντώνονται είναι ίδια με τη συχνότητα της πηγής
που δημιούργησε το κύμα.
δ. Τα διαμήκη κύματα διαδίδονται µόνο στα στερεά σώματα.
ε. Η ταχύτητα διάδοσης ενός κύματος εξαρτάται από το πλάτος του.
2.9. Δύο υλικά σημεία Α και Β ενός ελαστικού μέσου, τα οποία βρίσκονται στη ίδια
διεύθυνση στην οποία διαδίδεται ένα γραμμικό αρμονικό κύμα, απέχουν μεταξύ τους Δx
= λ , όπου λ το μήκος του κύματος και ταλαντώνονται.
α. Τα υλικά σημεία Α και Β περνούν ταυτόχρονα από τη θέση ισορροπίας τους, με
αντίθετες κατευθύνσεις.
β. Τα υλικά σημεία Α και Β έχουν κάθε στιγμή την ίδια απομάκρυνση από τη θέση
ισορροπίας τους.
γ. Αν αφαιρέσουμε τις φάσεις των υλικών σημείων Α και Β θα προκύψει η σχέση: Δφ = 2π.
δ. Αν αφαιρέσουμε τις φάσεις των υλικών σημείων Α και Β θα προκύψει η σχέση: Δφ = 2π.
2.10. Δύο σημεία ενός γραμμικού ομογενούς ελαστικού μέσου, στο οποίο έχει δημιουργηθεί
στάσιμο εγκάρσιο κύμα, βρίσκονται σε συμμετρικές θέσεις εκατέρωθεν ενός δεσμού Δ
και απέχουν μεταξύ τους απόσταση μικρότερη από ένα μήκος κύματος. Τα σημεία αυτά:
α. έχουν διαφορετική συχνότητα ταλάντωσης.
β. έχουν διαφορά φάσης 2π.
γ. έχουν ίδια φάση.
δ. περνούν ταυτόχρονα από τη θέση ισορροπίας τους, με αντίθετες κατευθύνσεις.
2.11. Για τη δημιουργία στάσιμου κύματος, απαραίτητες και επαρκείς προϋποθέσεις είναι
να:
α. διαδίδονται δύο κύματα στην ίδια διεύθυνση με αντίθετες φορές.
β. διαδίδονται δύο κύματα στην ίδια διεύθυνση με αντίθετες φορές και με το ίδιο μήκος
κύματος.
γ. διαδίδονται δύο κύματα στο ίδιο μέσον, στην ίδια διεύθυνση με αντίθετες φορές και
ίδιες συχνότητες.
[39]
δ. διαδίδονται δύο ίδια κύματα στο ίδιο μέσο, στην ίδια διεύθυνση, με αντίθετες φορές,
που έχουν ίσα πλάτη και ίδιες συχνότητες.
2.12. Κατά μήκος γραμμικού ομογενούς ελαστικού μέσου, το οποίο εκτείνεται στη
διεύθυνση του άξονα x΄x διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα. Το στιγμιότυπο του
κύματος παριστάνει:
α. την απομάκρυνση y των διαφόρων σημείων του μέσου, σε συνάρτηση με τη θέσης τους
x, σε δεδομένη χρονική στιγμή t.
β. την απομάκρυνση y ενός σημείου του ελαστικού μέσου σε συνάρτηση με το χρόνο.
γ. την ταχύτητα της ταλάντωσης ενός σημείου του ελαστικού μέσου σε συνάρτηση με το
χρόνο.
δ. την ταχύτητα της ταλάντωσης των διαφόρων σημείων του ελαστικού μέσου σε
συνάρτηση με τη θέση τους x, την ίδια χρονική στιγμή.
2.13. Στη συμβολή μηχανικών κυμάτων:

α. που δημιουργείται από σύγχρονες πηγές, για όλα τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου
που παραμένουν διαρκώς ακίνητα, ισχύει r1 – r2 =kλ.
β. για να εφαρμόσουμε την αρχή της επαλληλίας πρέπει οι πηγές να είναι σύγχρονες.
γ. που προέρχονται από σύγχρονες πηγές, για όλα τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου
𝜆
που πάλλονται με μέγιστο πλάτος, ισχύει 𝑟1 − 𝑟2 = (2𝑘 + 1) 2 .
δ. που προέρχονται από σύγχρονες πηγές, ενίσχυση συμβαίνει στα σημεία, όπου ισχύει r1
– r2 =kλ.
2.14. Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις.

α. Κατά τη διάδοση ενός κύματος μεταφέρεται ενέργεια και ορμή από μια περιοχή του
υλικού μέσου σε άλλη, αλλά δεν μεταφέρεται …………………….
β. Διαμήκη ονομάζονται τα κύματα στα οποία τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου
ταλαντώνονται …………………………… στη διεύθυνση διάδοσης του κύματος.
γ. Το αποτέλεσμα της ταυτόχρονης διάδοσης, δύο ή περισσοτέρων κυμάτων στον ίδιο
χώρο ονομάζεται ……………………….. κυμάτων.
δ. Η διαταραχή που προκύπτει από τη συμβολή δύο κυμάτων με τα ίδια χαρακτηριστικά
αλλά αντίθετες ταχύτητες διάδοσης λέγεται …………………….. κύμα.
ε. Οι πηγές κυμάτων που παράγουν ταυτόχρονα μέγιστα και ελάχιστα λέγονται …………….
2.15. Αν κατά μήκος ενός γραμμικού ελαστικού μέσου, έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα,
τότε: (ερώτηση Σωστού- Λάθους)
α. όλα τα σημεία μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών περνούν ταυτόχρονα από τη θέση
ισορροπίας και κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση.
β. τα υλικά σημεία που βρίσκονται σε συμμετρικές θέσεις εκατέρωθεν ενός δεσμού και
απέχουν μεταξύ τους λιγότερο από ένα μήκος κύματος περνούν ταυτόχρονα από τη
θέση ισορροπίας αλλά έχουν αντίρροπες ταχύτητες.
[40]
γ. όλα τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου ταλαντώνονται με το ίδιο πλάτος.

δ. το πλάτος ταλάντωσης των υλικών σημείων του ελαστικού μέσου κυμαίνεται από
μηδέν έως 2Α , όπου Α το πλάτος ταλάντωσης του τρέχοντος κύματος.
ε. το πλάτος ταλάντωσης και η μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης κάθε υλικού σημείου
εξαρτώνται από τη θέση του.
2.16. Αν κατά μήκος μιας ευθείας, ενός ελαστικού μέσου, έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα,
τότε: (ερώτηση Σωστού- Λάθους)
𝜆
α. . οι δεσμοί απέχουν μεταξύ τους 𝛥𝑥 = (2𝑘 + 1) 2.
𝜆
β. οι κοιλίες απέχουν μεταξύ τους 𝛥𝑥 = 𝑘 2.
γ. η μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης της κοιλίας είναι υmax = 2Aω, όπου Α το πλάτος των
κυμάτων που συμβάλλουν και ω η γωνιακή συχνότητά τους.
δ. με το κύμα αυτό δεν μεταφέρεται ενέργεια.
ε. όλα τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου που ταλαντώνονται, περνούν ταυτόχρονα
από τη θέση ισορροπίας τους.
2.17. Κατά μήκος γραμμικού ομογενούς ελαστικού μέσου διαδίδεται διάμηκες αρμονικό
κύμα, χωρίς απώλειες ενέργειας. Τα υλικά σημεία του ελαστικού μέσου:
α. ταλαντώνονται στη διεύθυνση διάδοσης του κύματος σχηματίζοντας "πυκνώματα" και
"αραιώματα".
β. ταλαντώνονται με πλάτος, που εξαρτάται από τη θέση τους.
γ. έχουν μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης πού δίνεται από τη σχέση υ = λ·f.
δ. ταλαντώνονται με συχνότητα ίση με την ιδιοσυχνότητά τους.
2.18. Στην ήρεμη επιφάνεια μιας λίμνης, δύο σύγχρονες πηγές κυμάτων Α και Β παράγουν
εγκάρσια αρμονικά κύματα ίδιου πλάτους 20cm και ίδιου μήκους κύματος 1m. Το πλάτος
της ταλάντωσης ενός σημείου Σ που απέχει από την πηγή Α 3m και από την πηγή Β 1m
είναι:
α. 0 cm. β. 10 cm. γ. 20 cm. δ. 40 cm.
2.19. Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις:

α. ……………………. ονομάζονται τα κύματα (μηχανικά και ηλεκτρομαγνητικά) τα οποία
παράγονται από πηγές οι οποίες εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση.
β. Μήκος κύματος ονομάζεται η απόσταση που διατρέχει το κύμα σε χρόνο μιας …………….
γ. Η μελέτη του φαινόμενου της συμβολής στηρίζεται στην αρχή της ……………………….
δ. Η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών κοιλιών, στα στάσιμα κύματα, είναι ίση με
………………………….., όπου λ το μήκος κύματος.
ε. Στο στάσιμο κύμα δημιουργούνται δεσμοί και ……….…………….
[41]
α. Η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών στάσιμου κύματος είναι λ/2, όπου λ το
μήκος κύματος των κυμάτων που δημιουργούν το στάσιμο κύμα.
β. Στο στάσιμο κύμα, όλα τα σημεία του μέσου ταλαντώνονται με το ίδιο πλάτος.
γ. Όταν στην επιφάνεια ενός υγρού δύο σύγχρονες πηγές εκτελούν απλή αρμονική
ταλάντωση και δημιουργούν αμείωτα εγκάρσια κύματα, τότε όλα τα σημεία της
επιφάνειας εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση ίδιου πλάτους.
δ. Κατά τη διάδοση ενός γραμμικού μηχανικού αρμονικού κύματος, τα μόρια του
ελαστικού μέσου που ταλαντώνονται, έχουν ταχύτητα που μεταβάλλεται αρμονικά σε
σχέση με το χρόνο.
ε. Τα μηχανικά κύματα παράγονται από διαταραχές ύλης.
2.21. Κατά τη διάδοση ενός μηχανικού κύματος σε ένα γραμμικό ελαστικό μέσο χωρίς
απώλειες ενέργειας μεταφέρεται :
α. ενέργεια και ύλη από σημείο σε σημείο του ελαστικού μέσου.
β. ορμή και ύλη από σημείο σε σημείο του ελαστικού μέσου.
γ. ορμή και ενέργεια ακαριαία σε όλα τα σημεία του ελαστικού μέσου.
δ. η κίνηση ενός υλικού σημείου του ελαστικού μέσου στα γειτονικά του και προς την
κατεύθυνση που διαδίδεται το κύμα.
2.22. Σε μια χορδή διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα. Δυο σημεία της χορδής που έχουν
μεταξύ τους απόσταση μικρότερη από το μισό του μήκους του κύματος παρουσιάζουν
μεταξύ τους διαφορά φάσης |Δφ| που είναι:
α. ίση με 2π. β. μικρότερη από π. γ. ίση με π. δ. μηδέν.
2.23. Σε χορδή έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα. Δύο σημεία Α και Β τα οποία δεν είναι
δεσμοί απέχουν μεταξύ τους 3λ/4. Η διαφορά φάσης της ταλάντωσής τους είναι:
α. μηδέν. β. π. γ. 3π/4. δ. μηδέν ή π.
2.24. Ένα εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά μήκος μιας ελαστικής χορδής. Η
περίοδος του κύματος είναι ίση με το χρονικό διάστημα στο οποίο:
α. κάθε σημείο της χορδής εκτελεί δύο πλήρεις ταλαντώσεις.
β. κάθε σημείο της χορδής εκτελεί μία πλήρη ταλάντωση.
γ. το κύμα διατρέχει κατά μήκος της χορδής απόσταση ίση με το τετραπλάσιο του
πλάτους ενός σημείου.
δ. ένα σημείο της χορδής μεταβαίνει από μια ακραία θέση της ταλάντωσής του στην άλλη.
2.25. Ένα εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά μήκος μιας οριζόντιας ελαστικής
χορδής. Το μήκος κύματος ισούται με την οριζόντια απόσταση δύο διαδοχικών σημείων
της χορδής, που κάθε χρονική στιγμή έχουν απομακρύνσεις :
α. ίσες και ταχύτητες αντίθετες. β. αντίθετες και ταχύτητες ίσες.
γ. ίσες και ταχύτητες ίσες. δ. αντίθετες και ταχύτητες αντίθετες.
[42]

α. Σε ένα στάσιμο εγκάρσιο κύμα, δύο σημεία που απέχουν ίσες αποστάσεις από ένα
δεσμό, έχουν ίσα πλάτη ταλάντωσης.
β. Τα διαμήκη κύματα διαδίδονται μόνο στα στερεά και στα υγρά.
γ. Σε ένα αρμονικό κύμα που διαδίδεται χωρίς απώλειες ενέργειας σε χορδή, όλα τα σημεία
έχουν το ίδιο πλάτος και την ίδια περίοδο ταλάντωσης.
δ. Κατά τη διάδοση δύο κυμάτων που προέρχονται από δύο σύγχρονες πηγές και
διαδίδονται στον αέρα, όλα τα σημεία του χώρου έχουν το ίδιο πλάτος ταλάντωσης.
ε. Το αποτέλεσμα της συμβολής δύο κυμάτων που προέρχεται από σύγχρονες πηγές είναι
αναιρετικό σε ένα σημείο, όταν το σημείο ισαπέχει από τις δύο πηγές.
2.27. Η συχνότητα ενός αρμονικού κύματος που διαδίδεται σε ένα γραμμικό ελαστικό μέσο
καθορίζεται από:
α. τη συχνότητα ταλάντωσης της πηγής των κυμάτων.
β. το πλάτος ταλάντωσης της πηγής.
γ. την ταχύτητα του κύματος και το πλάτος.
δ. τις ιδιότητες του ελαστικού μέσου.
2.28. Κατά μήκος οριζόντιας χορδής Οx και προς τη θετική κατεύθυνση διαδίδεται αρμονικό
κύμα. Η πηγή του κύματος βρίσκεται στo άκρo της χορδής Ο και τη χρονική στιγμή t=0
αρχίζει να ταλαντώνεται κάθετα στη διεύθυνση της χορδής με εξίσωση y = A·ημωt. Ένα
σημείο Μ της χορδής βρίσκεται σε απόσταση λ/2 από το άκρο Ο. Η γραφική παράσταση
που απεικονίζει την απομάκρυνση του Μ από τη θέση ισορροπίας σε συνάρτηση με το
χρόνο είναι η
α. το σχήμα 1 β. το σχήμα 2 γ. το σχήμα 3 δ. το σχήμα 4.
[43]
2.29. Ένα διαμήκες αρμονικό κύμα διαδίδεται σε ομογενές γραμμικό ελαστικό μέσο χωρίς
απώλειες ενέργειας. Μια τυχαία χρονική στιγμή t, όλα τα σημεία του μέσου που
ταλαντώνονται έχουν ίσες:
α. ταχύτητες ταλάντωσης και ίσα πλάτη ταλάντωσης.
β. περιόδους και ίσα πλάτη ταλάντωσης.
γ. φάσεις και ίσα πλάτη ταλάντωσης.
δ. ταχύτητες και ίσες συχνότητες.
2.30. Προϋπόθεση για να έχουμε φαινόμενο συμβολής είναι:

α. σε ένα μέσο να διαδίδονται ταυτόχρονα κύματα που προέρχονται από σύγχρονες πηγές.
β. τα διαδιδόμενα κύματα να είναι διαμήκη κύματα.
γ. τα διαδιδόμενα κύματα να είναι εγκάρσια κύματα.
δ. να διαδίδονται ταυτόχρονα δύο κύματα στο ίδιο μέσο.
2.31. Σε χορδή κιθάρας έχει δημιουργηθεί στάσιμο αρμονικό κύμα. Τα σημεία της χορδής
που ταλαντώνονται έχουν:
α. το ίδιο πλάτος
β. την ίδια συχνότητα.
γ. συχνότητα που εξαρτάται από τη θέση που βρίσκονται.
δ. πλάτος ταλάντωσής που είναι αρμονική συνάρτηση του χρόνου.
2.32. Ένα αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά μήκος δύο γραμμικών ελαστικών μέσων
μεταβαίνοντας από το μέσο Α στο μέσο Β. Κατά τη μετάβαση αυτή, το μέτρο της
ταχύτητας διάδοσης διπλασιάζεται. Επομένως:
α. η συχνότητα ταλάντωσης των μορίων στο μέσο Β διπλασιάζεται.
β. η συχνότητα ταλάντωσης των μορίων στο μέσο Β υποδιπλασιάζεται.
γ. το μήκος κύματος του αρμονικού κύματος διπλασιάζεται.
δ. το μήκος κύματος του αρμονικού κύματος υποδιπλασιάζεται.
2.33. Ένα αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου. Η διαφορά
φάσης μεταξύ δύο σημείων του μέσου που ταλαντώνονται εξαρτάται:
α. από τη χρονική στιγμή.
β. από το πλάτος του κύματος.
γ. από την αρχική φάση της πηγής.
δ. από την απόσταση μεταξύ των δύο σημείων.
2.34. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τη χρονική στιγμή

t1 ένα στιγμιότυπο αρμονικού κύματος το οποίο
διαδίδεται κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου
προς την αρνητική κατεύθυνση.
α. το σημείο Α έχει θετική ταχύτητα.
[44]
β. Για τις φάσεις των σημείων Α και Β ισχύει φΒ=φΑ+π/2.

γ. η φάση του σημείου Β είναι π/2.
δ. τη χρονική στιγμή t1+T/4 το σημείο Β θα είναι ακίνητο.
2.35. Τα εγκάρσια μηχανικά κύματα :

α. διαδίδονται σε όλα τα μέσα.
β. δημιουργούνται από πηγή η οποία ταλαντώνεται κάθετα στη διεύθυνση διάδοσης.
γ. μεταφέρουν ενέργεια, όχι όμως και ορμή.
δ. δημιουργούν πυκνώματα και αραιώματα ύλης.
2.36. Τα διαμήκη κύματα :

α. διαδίδονται στα στερεά τα υγρά και τα αέρια.
β. δημιουργούνται από πηγή η οποία ταλαντώνεται κάθετα στη διεύθυνση διάδοσης.
γ. διαδίδονται μόνο στα αέρια.
δ. μπορεί να είναι ηλεκτρομαγνητικά.
2.37. Ένα αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου. Σε χρονικό
διάστημα 20s, ένα σημείο του μέσου διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του 20 φορές. H
συχνότητα ταλάντωσης της πηγής του κύματος είναι:
α. 1 Hz. β. 0,2 Hz. γ. 0,5 Hz. δ. 2 Hz.
2.38. Στο σχήμα φαίνεται τη χρονική στιγμή t1 το διάγραμμα

φάσης-θέσης των σημείων γραμμικού ελαστικού μέσου στο
οποίο διαδίδεται ένα αρμονικό κύμα. Τη χρονική στιγμή t1 το
σημείο της θέσης x=0:
α. βρίσκεται στη μέγιστη θετική του απομάκρυνση.
β. βρίσκεται στην ελάχιστη αρνητική του απομάκρυνση.
γ. διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του με θετική ταχύτητα.
δ. διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του με αρνητική ταχύτητα.
2.39. Κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου

διαδίδεται χωρίς αρχική φάση αρμονικό κύμα.
Στο διάγραμμα φαίνεται η απομάκρυνση σε
σχέση με το χρόνο για ένα σημείο Μ του μέσου
που απέχει 6m από την πηγή. H ταχύτητα
διάδοσης του κύματος είναι:
α. 1 m/s. β. 2 m/s.
γ. 3 m/s. δ. 4 m/s.
2.40. Ένα αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου. Η πηγή του
κύματος (x=0) ταλαντώνεται σύμφωνα με την εξίσωση y=Aημωt. Το διάγραμμα (α) δείχνει
το στιγμιότυπο του κύματος τη στιγμή t1
[45]
To διάγραμμα (β) δείχνει το στιγμιότυπο τη στιγμή:

α. t1 + 3T/4. β. t1 + 5T/4. γ. t1 + 6T/4. δ. t1 + 7T/4.
2.41. Στην επιφάνεια υγρού συμβάλλουν δύο αρμονικά κύματα που προέρχονται από δύο
σύγχρονες πηγές. Στο ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τις δύο πηγές δημιουργούνται :
α. άρτιος αριθμός σημείων ενίσχυσης και περιττός αριθμός σημείων απόσβεσης.
β. άρτιος αριθμός σημείων απόσβεσης και περιττός αριθμός σημείων ενίσχυσης.
γ. άρτιος αριθμός σημείων ενίσχυσης και απόσβεσης.
δ. περιττός αριθμός σημείων ενίσχυσης και απόσβεσης.

α. Η ταχύτητα διάδοσης ενός κύματος ισούται με την ταχύτητα ταλάντωσης των μορίων
του μέσου στο οποίο το κύμα διαδίδεται..
β. Ο ήχος είναι διάμηκες κύμα.
γ. Η ταχύτητα διάδοσης ενός κύματος είναι σταθερή όταν το μέσο στο οποίο το κύμα
διαδίδεται είναι ομογενές.
δ. Κατά τη διάδοση αρμονικού κύματος σε γραμμικό ελαστικό μέσο, η ταχύτητα
ταλάντωσης των μορίων του μέσου είναι μέγιστη όταν τα μόρια διέρχονται από τη θέση
ισορροπίας τους.
ε. Τα εγκάρσια μηχανικά κύματα αναγκάζουν τα μόρια του ελαστικού μέσου να
ταλαντωθούν παράλληλα στη διεύθυνση διάδοσης του κύματος.
2.43. Στην επιφάνεια υγρού συμβάλλουν δύο αρμονικά κύματα που προέρχονται από δύο
σύγχρονες πηγές Π1 και Π2. Ένα σημείο Μ της επιφάνειας του υγρού απέχει από τις πηγές
r1=3λ και r2=1,5λ αντίστοιχα. Τα κύματα φτάνουν στο Μ με διαφορά φάσης:
α. 1,5π. β. 2π. γ. 3π. δ. 4π.
2.44. Κατά μήκος ενός γραμμικού ελαστικού μέσου δημιουργείται στάσιμο κύμα. Όλα τα
σημεία του ελαστικού μέσου που ταλαντώνονται:
α. έχουν την ίδια ολική ενέργεια.
β. έχουν την ίδια μέγιστη ταχύτητα.
γ. έχουν φάση 0 ή π rad.
δ. ακινητοποιούνται στιγμιαία ταυτόχρονα.
[46]
2.45. Κατά μήκος μιας χορδής μήκους L=3m που έχει τα άκρα της ακλόνητα, έχει
δημιουργηθεί στάσιμο κύμα στο οποίο οι δεσμοί είναι συνολικά 4, συμπεριλαμβανομένων
των άκρων. Η απόσταση μεταξύ μιας κοιλίας και ενός γειτονικού δεσμού είναι:
α. 1 m. β. 0,5 m. γ. 0,3 m. δ. 0,25 m.

α. Όταν δύο ή περισσότερα κύματα διαδοθούν στο ίδιο ελαστικό μέσο, το πλάτος
ταλάντωσης ενός σημείου του μέσου θα ισούται με το άθροισμα των πλατών των
επιμέρους κυμάτων.
β. Το φαινόμενο της συμβολής δύο ή περισσοτέρων κυμάτων παρατηρείται σε κάθε
περίπτωση που τα κύματα διαδίδονται ταυτόχρονα στην ίδια περιοχή του μέσου.
γ. Ο ήχος διαδίδεται στον αέρα με μεγαλύτερη ταχύτητα απ’ ότι σε ένα στερεό σώμα.
δ. Σε ένα στάσιμο κύμα, όλα τα μόρια του ελαστικού μέσου διέρχονται ταυτόχρονα από τη
θέση ισορροπίας των.
ε. Το πλάτος ταλάντωσης των μορίων του ελαστικού μέσου σε ένα στάσιμο κύμα
εξαρτάται από το χρόνο.

α. Όταν ένα κύμα διαδίδεται από ένα σημείο Α προς ένα σημείο Β, κάθε χρονική στιγμή η
φάση του σημείου Α είναι μικρότερη της φάσης του Β.
β. Στο στάσιμο κύμα που δημιουργείται σε μια χορδή κιθάρας , η ενέργεια που είναι
εγκλωβισμένη μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών μοιράζεται ισόποσα σε όλα τα υλικά
σημεία.
γ. Δύο κύματα που διαδίδονται αντίθετα σε ένα ελαστικό μέσο δημιουργούν πάντα
στάσιμο κύμα.
δ. Στο στάσιμο κύμα, η διαφορά φάσης μεταξύ δύο διαδοχικών σημείων που
ταλαντώνονται με μέγιστο πλάτος είναι π.
ε. Στο στάσιμο κύμα όλα τα σημεία του μέσου έχουν την ίδια φάση ταλάντωσης.
2.48. Ένα γραμμικό αρμονικό κύμα μεταβαίνει από ένα ελαστικό μέσο Α σε ένα δεύτερο
ελαστικό μέσο Β. Κατά τη μετάβαση αυτή η ταχύτητα διάδοσης του κύματος
διπλασιάζεται άρα,
α. η συχνότητα ταλάντωσης των μορίων του μέσου Α είναι διπλάσια αυτής του μέσου Β.
β. έχουν την ίδια μέγιστη ταχύτητα.
γ. το μήκος κύματος του κύματος στο μέσο Α είναι διπλάσιο αυτού στο μέσο Β.
δ. το μήκος κύματος του κύματος στο μέσο Α είναι υποδιπλάσιο αυτού του μέσου Β.
2.49. Ένα αρμονικό κύμα διαδίδεται σε γραμμικό

ελαστικό μέσο στη θετική κατεύθυνση του άξονα x’Ox.
Δύο σημεία του μέσου Μ και Ν βρίσκονται στις θέσεις
xM και xN αντίστοιχα, όπως στο σχήμα. Αν tM και tN
[47]
είναι οι χρόνοι άφιξης του κύματος στα σημεία Μ και Ν αντίστοιχα, το κοινό διάγραμμα
φάσης – χρόνου για τα σημεία αυτά είναι
2.50. Ένα γραμμικό αρμονικό κύμα πλάτους Α, μήκους κύματος λ, και συχνότητας f
διαδίδεται σε γραμμικό ελαστικό μέσο προς τη θετική κατεύθυνση του άξονα x΄Ox. Η
ταχύτητα ταλάντωσης ενός σημείου Μ του μέσου που βρίσκεται στη θέση x=λ τη χρονική
στιγμή t=1,5Τ είναι
α. μηδέν. β. υmax. γ. -υmax. δ. υmax/2.
2.51. Στο διπλανό σχήμα δίνεται το στιγμιότυπο ενός

γραμμικού αρμονικού κύματος τη χρονική στιγμή t1. Η
διαφορά φάσης ΔφΜΝ μεταξύ των σημείων Μ, Ν τη
χρονική στιγμή t1+Τ/4 είναι
α. π/2. β. π. γ. 3π/2. δ. 2π.
2.52. Στο διπλανό σχήμα δίνεται το διάγραμμα

απομάκρυνσης – χρόνου ενός σημείου Μ του γραμμικού
ελαστικού μέσου στο οποίο διαδίδεται αρμονικό κύμα.
Τη χρονική στιγμή t1 το σημείο Μ αποκτά για πρώτη
φορά τη μέγιστη
α. δυναμική του ενέργεια.
β. κινητική του ενέργεια.
γ. ορμή του.
δ. επιτάχυνσή του.
2.53. Από δύο σύγχρονες πηγές δημιουργούνται στην επιφάνεια υγρού αρμονικά κύματα
ίδιου πλάτους και ίδιου μήκους κύματος. Μετά τη συμβολή, όλα τα σημεία της επιφάνειας
του υγρού, εκτός αυτών που είναι μονίμως ακίνητα, έχουν την ίδια
α. μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης. β. μέγιστη δύναμη επαναφοράς.
γ. συχνότητα ταλάντωσης. δ. ενέργεια ταλάντωσης.
2.54. Από δύο σύγχρονες πηγές Π1, Π2 δημιουργούνται στην επιφάνεια υγρού αρμονικά
κύματα ίδιου πλάτους και μήκους κύματος λ=2m. Μετά τη συμβολή, ένα σημείο Μ της
επιφάνειας του υγρού παραμένει διαρκώς ακίνητο. Το Μ απέχει από την πηγή Π 1
απόσταση 5m. Η απόσταση του Μ από την πηγή Π2 είναι
[48]
α. 7m. β. 9 m. γ. 10 m. δ. 11 m.
2.55. Από δύο σύγχρονες πηγές δημιουργούνται στην ήρεμη επιφάνεια υγρού αρμονικά
κύματα ίδιου πλάτους και ίδιου μήκους κύματος, δίνοντας φαινόμενα συμβολής. Στα
σημεία του υγρού που βρίσκονται οι υπερβολές απόσβεσης τα δύο κύματα φτάνουν με
χρονική διαφορά που είναι
α. πολλαπλάσια του Τ/4. β. περιττά πολλαπλάσια του Τ/4.
γ. περιττά πολλαπλάσια του Τ/2. δ. άρτια πολλαπλάσια του Τ.
2.56. Κατά μήκος μιας χορδής έχει αποκατασταθεί στάσιμο κύμα. Η διαφορά φάσης μεταξύ
δύο διαδοχικών κοιλιών είναι
α. π. β. π/2. γ. 2π. δ. μηδέν.
2.57. Κατά μήκος μιας χορδής έχει αποκατασταθεί στάσιμο κύμα συχνότητας f και
μέγιστου πλάτους 2Α, όπου Α είναι το πλάτος των τρεχόντων κυμάτων που δημιούργησαν
το στάσιμο κύμα. Η μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης των σημείων του στάσιμου παίρνει
τιμές από
α. 0 μέχρι 4πfA. β. 2πfA μέχρι 4πfA. γ. 0 μέχρι 2πfA. δ. 0 μέχρι 8πfA.
2.58. Κατά μήκος μιας χορδής έχει αποκατασταθεί στάσιμο κύμα. Δύο σημεία της χορδής
που βρίσκονται μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών του στάσιμου έχουν
α. την ίδια ενέργεια ταλάντωσης. β. το ίδιο πλάτος ταλάντωσης.
γ. την ίδια μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης. δ. την ίδια φάση.
2.59. Δύο αρμονικά κύματα πλάτους Α

διαδίδονται σε αντίθετες κατευθύνσεις
κατά μήκος μιας οριζόντιας χορδής που έχει
τα άκρα της στερεωμένα και δημιουργούν
στάσιμο. Στο σχήμα δίνεται ένα
στιγμιότυπο του στάσιμου τη χρονική
στιγμή t1. Τη χρονική στιγμή t1, το σημείο Ν
έχει
α. τη μέγιστη κινητική του ενέργεια.
β. τη μέγιστη δυναμική του ενέργεια.
γ. κινητική και δυναμική ενέργεια.
δ. ταχύτητα με φορά προς τα πάνω.
2.60. Κατά μήκος μιας οριζόντιας χορδής έχει

αποκατασταθεί στάσιμο κύμα. Στο σχήμα δείχνoνται δύο
στιγμιότυπα του στάσιμου. Στο στιγμιότυπο Α όλα τα
σημεία της χορδής είναι ακίνητα, ενώ στο Β όλα τα σημεία
διέρχονται από τη θέση ισορροπίας τους, με τα βέλη να
[49]
δείχνουν τα διανύσματα των ταχυτήτων ταλάντωσης. Αν το στιγμιότυπο Α αναφέρεται

στη χρονική στιγμή Τ/4, όπου Τ η περίοδος του κύματος, το στιγμιότυπο Β αναφέρεται
στη στιγμή
α. t = 0. β. t = T/2. γ. t = 3T/4. δ. t = 5T/4.
2.61. Δύο αρμονικά κύματα πλάτους Α

διαδίδονται σε αντίθετες κατευθύνσεις κατά
μήκος μιας οριζόντιας χορδής που έχει τα
άκρα της στερεωμένα και δημιουργούν
στάσιμο. Στο σχήμα δίνεται ένα στιγμιότυπο
του στάσιμου τη χρονική στιγμή t1.
α. Τη χρονική στιγμή t1 όλα τα σημεία της
χορδής είναι ακίνητα.
β. Τη χρονική στιγμή t1 το σημείο Ν κινείται προς τα πάνω.
γ. Τα σημεία Μ και Ν έχουν την ίδια φάση.
δ. Τη χρονική στιγμή t1 + Τ/4 όλα τα σημεία διέρχονται από τη θέση ισορροπίας τους.
ε. Η μέγιστη απόσταση μεταξύ των Μ και Λ είναι 3λ/4.
[50]
ΚΥΜΑΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Β’
2.62. Κατά μήκος του θετικού ημιάξονα Οχ διαδίδεται αρμονικό κύμα. H εξίσωση
ταλάντωσης του σημείου Ο της θέσης x = 0 (πηγή) είναι y A·ημωt . Το υλικό σημείο Α που
απέχει από την πηγή x = λ/2.
Α. έχει γραφική παράσταση απομάκρυνσης σε σχέση με το χρόνο όπως στο διάγραμμα
α1)
α2)
α3)
Β. το σημείο Α έχει φάση

β1) μεγαλύτερη από το σημείο της θέσης x= 0.
β2) μικρότερη από το σημείο της θέσης x= 0κατά ακέραιο πολλαπλάσιο του 2π.
β3) μικρότερη από το σημείο της θέσης x= 0 κατά π.
2.63. Κατά μήκος του θετικού ημιάξονα Οx διαδίδεται αρμονικό κύμα. Το σημείο της θέσης
x = 0 τη χρονική στιγμή t = 0 διέρχεται από τη θέση ισορροπίας με θετική ταχύτητα. Τη
5 𝜆
χρονική στιγμή 𝑡 = 4 𝑇 το σημείο της θέσης 𝑥 = 2 έχει ταχύτητα με μέτρο
α. υ = 0. β. υ = υmax γ. 0 < υ < υmax.
Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
2.64. Κατά μήκος ενός γραμμικού ελαστικού μέσου διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα με
φορά προς την κατεύθυνση του θετικού ημιάξονα Οχ. Το σημείο της θέσης x = 0
[51]
ταλαντώνεται σύμφωνα με τη σχέση y = 0,05·ημ(8πt) (S.I.). Στο παρακάτω σχήμα

απεικονίζεται το στιγμιότυπο του κύματος τη χρονική στιγμή t1 , κατά την οποία το κύμα
έχει διαδοθεί σε απόσταση .
Η ταχύτητα υ διάδοσης του κύματος στο ελαστικό μέσο, είναι

3
α. υ = 8 m/s. β. υ = 12 m/s γ. 4𝜋 m/s
2.65. Κατά μήκος του x'Οx διαδίδεται αρμονικό κύμα. Το σημείο της θέσης x = 0
ταλαντώνεται σύμφωνα με τη σχέση y = A·ημωt. Η διαφορά φάσης μεταξύ δύο σημείων
που βρίσκονται στη διεύθυνση διάδοσης του κύματος
1) αυξάνεται σε σχέση με το χρόνο.
2) είναι ανεξάρτητη από το χρόνο.
3) μειώνεται σε σχέση με το χρόνο.
2.66. Το διάγραμμα 1 παριστάνει το στιγμιότυπο ενός εγκάρσιου αρμονικού κύματος μια

δεδομένη χρονική στιγμή t , ενώ το διάγραμμα 2 παριστάνει την απομάκρυνση από τη
θέση ισορροπίας του σε συνάρτηση µε το χρόνο, ενός δεδομένου σημείου Α του
ελαστικού μέσου, στο οποίο διαδίδεται το κύμα.
[52]
Από τη μελέτη των δύο διαγραμμάτων προκύπτει ότι η ταχύτητα διάδοσης του κύματος
είναι
α. υ = 0,1 cm/s. β. υ = 1 cm/s γ. 2 cm/s
2.67. Το διάγραμμα 1 παριστάνει το στιγμιότυπο ενός εγκάρσιου αρμονικού κύματος μια

δεδομένη χρονική στιγμή t, ενώ το διάγραμμα 2 παριστάνει την απομάκρυνση από τη
θέση ισορροπίας του σε συνάρτηση µε το χρόνο, ενός δεδομένου σημείου Α του
ελαστικού μέσου, στο οποίο διαδίδεται το παραπάνω κύμα.
Τη χρονική στιγμή tπου αντιστοιχεί το παραπάνω στιγμιότυπο, η πηγή και το υλικό

σημείο Α περνούν από τη θέση ισορροπίας τους με
α) αρνητική ταχύτητα.
β) αντίθετες ταχύτητες.
γ) θετική ταχύτητα.
[53]
2.68. Α το διπλανό σχήμα η πηγή Ο παράγει

αρμονικό κύμα που διαδίδεται πάνω σε γραμμικό
ελαστικό μέσο με ταχύτητα . Δύο σημεία Α, Β
του μέσου βρίσκονται πάνω στη ευθεία διάδοσης
4𝜋 𝜋
και έχουν φάσεις 𝜑𝛢 = και 𝜑𝛣 = 3 .
3
Α. Να βρείτε αν υπάρχει λάθος στο σχήμα ως προς τις θέσεις των σημείων Α και Β σε
σχέση με την πηγή Ο, και αν ναι να το διορθώσετε φτιάχνοντας το σωστό σχήμα. Να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Β. Τη χρονική στιγμή που το σημείο Α βρίσκεται στη μέγιστη θετική του απομάκρυνση,
το σημείο Β θα βρίσκεται στη θέση
α. y = A. β. y = -A γ. y = 0
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
2.69. Μια πηγή κυμάτων Ο αρχίζει την χρονική στιγμή t = 0 , να εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση, πλάτους Α, περιόδου T και αρχικής φάσης φ0 = 0 . Το στιγμιότυπο του
κύματος, τη χρονική στιγμή t = T, είναι όπως το διάγραμμα.
[54]
2.70. Δύο μεγάφωνα Μ1 και Μ2

τροφοδοτούνται από την
ίδια γεννήτρια συχνοτήτων
και τοποθετούνται όπως
στο σχήμα. Ένας ανιχνευτής
ήχου τοποθετείται στο
σημείο Α.
Καθώς η συχνότητα της γεννήτριας αυξάνεται σιγά - σιγά από 200 Hz – 1000 Hz
διαπιστώνεται ότι ο ανιχνευτής Α καταγράφει σειρά ενισχύσεων και αποσβέσεων. Οι
αποστάσεις του ανιχνευτή από τις πηγές είναι (M1A) = 40 m και (M2A) = 41 m, ενώ η
ταχύτητα του ήχου στον αέρα είναι 340 m/s. Η συχνότητα για την οποία παρατηρείται η
πρώτη απόσβεση είναι
α. 200Hz. β. 510Hz. γ. 850Hz.
Να επιλέξτε τη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
2.71. Δύο σύγχρονες πηγές κυμάτων Π1 και Π2 ταλαντώνονται κάθετα στην επιφάνεια ενός
υγρού με το ίδιο πλάτος Α, παράγοντας αρμονικά κύματα συχνότητας f και μήκους
κύματος λ. Ένα σημείο Σ της επιφάνειας του υγρού απέχει r1 = 4·λ από την πηγή Π1 και r2
= 7·λαπό την πηγή Π2. Το πλάτος ταλάντωσης του υλικού σημείου Σ, αφού συμβάλλουν
σε αυτό τα κύματα, ισούται με:
α. A. β. 2A. γ. 3A.
2.72. Κατά μήκος χορδής μήκους L, που η μια της άκρη είναι ακλόνητα στερεωμένη, έχει
δημιουργηθεί στάσιμο κύμα, με το ελεύθερο άκρο της να είναι κοιλία.
Α. Το μήκος της χορδής μπορεί να είναι
𝑘 𝑘𝜆 𝜆
α. 𝐿 = 2 𝜆 β. 𝐿 = + 4. γ. L=kλ
2
[55]
Β. Αν Α είναι το πλάτος των αρμονικών κυμάτων που συμβάλλουν και παράγεται το

στάσιμο κύμα, τότε η σχέση που δίνει τη μέγιστη ταχύτητα με την οποία ταλαντώνονται
οι κοιλίες, είναι:
α. υmax = ω·Α. β. υmax = 2ω·Α. γ. υmax = 2ω·Α·συνωt
Να επιλέξετε τις σωστές απαντήσεις. Να δικαιολογήσετε τις επιλογές σας.
2.73. Δύο σύγχρονες πηγές αρμονικών κυμάτων Ο1 και Ο2 δημιουργούν κύματα ίδιου
πλάτους Α και μήκους κύματος λ = 0,5 cm. Αν για τις αποστάσεις r1 και r2ενός σημείου Σ
από τις πηγές ισχύει r1 – r2 = 4 cm , τότε το σημείο Σ
α) ταλαντώνεται με πλάτος 2A .
β) ταλαντώνεται με πλάτος A.
γ) παραμένει ακίνητο.
2.74. Κατά μήκος χορδής, που έχει στερεωμένο

το ένα της άκρο, διαδίδεται ο παλμός του
σχήματος. Όταν ο παλμός φτάσει στο
σημείο Κ, τότε ο τοίχος θα ασκήσει δύναμη
στο σχοινί που θα έχει την κατεύθυνση της
α) F1 β) F2 γ) F3 δ) F4
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να
δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
2.75. Κατά μήκος ομογενούς ελαστικής χορδής αποκαθίσταται στάσιμο κύμα που
𝜋𝑥
περιγράφεται από την εξίσωση : 𝑦 = 4𝜎𝜐𝜈 ( 10 ) ∙ 𝜂𝜇6𝜋𝑡, όπου x, y σε cm και t σε s.
Α. Η συχνότητα των κυμάτων που συμβάλλουν είναι
α. 6 Hz. β. 3Hz. γ. 10 Hz.
Β. Η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών δεσμών είναι
α. 5 cm. β. 0,2 cm. γ. 10 cm..
Να επιλέξετε τις σωστές απαντήσεις. Να δικαιολογήσετε τις επιλογές σας.
2.76. Δύο κύματα που διαδίδονται πάνω στην ίδια ευθεία έχουν εξισώσεις:
𝜋 𝜋
𝑦1 = 4 ∙ 𝜂𝜇 (10𝜋𝑡 − 6 𝑥) και 𝑦2 = 4 ∙ 𝜂𝜇 (10𝜋𝑡 + 6 𝑥)
Από τη συμβολή των δύο παραπάνω κυμάτων:
α) δεν μπορεί να προκύψει στάσιμο κύμα.
β) θα δημιουργηθεί στάσιμο κύμα, γιατί τα δύο κύματα διαδίδονται στην ίδια διεύθυνση
με αντίθετες φορές, έχουν ίδιες συχνότητες και ίδιο μήκος κύματος.
γ) θα δημιουργηθεί στάσιμο κύμα, γιατί τα δύο κύματα έχουν ίδιες συχνότητες, και
διαδίδονται σε αντίθετες κατευθύνσεις.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
[56]
2.77. Στην επιφάνεια υγρού διαδίδονται δύο αρμονικά εγκάρσια κύματα ίδιου πλάτους A
και ίδιας συχνότητας, που παράγονται από δύο σύγχρονες πηγές Π 1, Π2 με εξισώσεις
ταλάντωσης 𝑦1 = 𝑦2 = 𝛢 ∙ 𝜂𝜇𝜔𝑡 . Σε ένα σημείο Μ της επιφάνειας
του υγρού πρώτα φτάνει το κύμα από την πηγή Π1 και μετά από χρονικό διάστημα 3Τ/4
φτάνει το κύμα από την πηγή Π2. Λόγω της συμβολής των δύο κυμάτων το σημείο Μ
ταλαντώνεται με πλάτος
√2
α. 𝐴√2. β. 𝐴 γ. 2𝐴
2
3𝜋 √2
Δίνεται: 𝜎𝜐𝜈 =−
4 2
2.78. Κατά μήκος χορδής μεγάλου μήκους

διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα
πλάτους Α και μήκους κύματος λ. Το
στιγμιότυπο του κύματος τη χρονική
στιγμή t1 είναι όπως στο σχήμα.
Το σημείο Μ που βρίσκεται στη θέση 𝑥 =
5
𝜆 τη χρονική στιγμή t1 έχει απομάκρυνση
3
1 1
α. 𝐴. β. 3 𝐴 γ. − 𝐴
2
2.79. Δύο ελαστικές χορδές 1 και 2 είναι

συγκολλημένες στο ένα άκρο τους. Ένας
κυματοπαλμός, ημιτονοειδούς μορφής, οδεύει από
τα αριστερά προς τα δεξιά στο μέσο 1 με ταχύτητα
υ1. Στο πάνω στιγμιότυπο φαίνεται ο
κυματοπαλμός τη στιγμή που φτάνει στο μέσο 2,
ενώ στο κάτω στιγμιότυπο φαίνονται ο
ανακλώμενος κυματοπαλμός, καθώς και αυτός
που διαδίδεται στο μέσο 2, με ταχύτητα υ2. Από τη
μελέτη των σχημάτων προκύπτει ότι οι ταχύτητες
διάδοσης στο μέσο 1 και στο μέσο 2 συνδέονται με
τη σχέση
α. υ1 > υ2 β. υ1 = υ2 γ. υ1 < υ2
2.80. Δύο σύγχρονες πηγές αρμονικών κυμάτων Π1, Π2 παράγουν κύματα ίδιου πλάτους
στη επιφάνεια υγρού. Μικρό κομμάτι φελλού απέχει r1 = 5m από την πηγή Π1 και r2 =
[57]
4,5m από την Π2. Το μέγιστο μήκος κύματος που μπορεί να παραχθεί από τις πηγές,
προκειμένου να παραμένει ακίνητος ο φελλός είναι
α) 2m β) 1m γ) 0,5m
2.81. Στην επιφάνεια ενός υγρού δύο

σύγχρονες πηγές παράγουν κύματα
ίδιου πλάτους και ίδιας συχνότητας.
Για ένα σημείο Μ της επιφάνειας του
υγρού, η γραφική παράσταση της
απομάκρυνσης y σε συνάρτηση με το
χρόνο t είναι όπως στο διάγραμμα.
Αν r1 και r2 είναι οι αποστάσεις του Μ από τις δύο πηγές, τότε
α. |𝑟1 − 𝑟2 | = 2,5𝜆 β. |𝑟1 − 𝑟2 | = 1,5𝜆 γ. |𝑟1 − 𝑟2 | = 5𝜆
2.82. Σε μια χορδή μήκους L δημιουργείται στάσιμο κύμα, με δεσμούς στα δύο άκρα της και
άλλους δύο ενδιάμεσα. Αν f είναι η συχνότητα ταλάντωσης της χορδής, τότε η ταχύτητα
διάδοσης του κύματος στη χορδή είναι
2 1 3
α. 𝜐 = 3 𝐿𝑓 β. 𝜐 = 3 𝐿𝑓 γ. 𝜐 = 2 𝐿𝑓
2.83. Οι σεισμολόγοι, προκειμένου να

προσδιορίσουν την απόσταση της εστίας ενός
σεισμού από ένα σεισμογράφο, χρησιμοποιούν
τη διαφορά χρόνου άφιξης με την οποία
καταγράφονται από το σεισμογράφο τα
διαμήκη και εγκάρσια κύματα που παράγονται
στην εστία του σεισμού. Αν Δt η χρονική
διαφορά άφιξης των διαμήκων και εγκάρσιων
κυμάτων, υδ, υε οι ταχύτητες των διαμήκων και
εγκαρσίων κυμάτων αντίστοιχα, (υδ > υε), τότε η απόσταση της εστίας του σεισμού από
τον σεισμογράφο είναι
𝜐 +𝜐 𝜐 𝜐
α. 𝛿 2 𝜀 𝛥𝑡 β. (𝜐𝛿 + 𝜐𝜀 )𝛥𝑡 γ. 𝜐 𝛿+𝜐𝜀 𝛥𝑡
𝛿 𝜀
2.84. Σε μια χορδή έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα. Ένα σημείο Μ της χορδής ταλαντώνεται
με πλάτος Α και τη χρονική στιγμή t = 0 βρίσκεται στη θέση x = A/2κινούμενο προς τη
θέση ισορροπίας του. Η χρονική στιγμή που η επιτάχυνσή του γίνεται μηδέν για πρώτη
φορά είναι
[58]
1 1 1
α. 3 𝑇 β. 6 𝑇 γ. 12
𝑇
2.85. AΣτα παρακάτω σχήματα βλέπουμε τα

στιγμιότυπα μέρους μιας χορδής που
ταλαντώνεται, τις χρονικές στιγμές 𝑡1 και
𝑇
𝑡1 + 4 . Μελετώντας τα στιγμιότυπα αυτά
και έχοντας υπόψη ότι το σημείο της θέσης
(δεν δείχνεται στο σχήμα)
ταλαντώνεται σύμφωνα με τη σχέση y =
A·ημωt, συμπεραίνουμε ότι
α) έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα στη
χορδή.
β) παριστάνουν αρμονικό κύμα που διαδίδεται προς τ’ αριστερά.
γ) παριστάνουν αρμονικό κύμα που διαδίδεται προς τα δεξιά.
2.86. Ένα εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται χωρίς απώλειες κατά μήκος του άξονα x΄Ox.
Το σημείο της θέσης , ταλαντώνεται σύμφωνα με τη σχέση . Στο
διάγραμμα φαίνεται για ένα σημείο Μ του ελαστικού μέσου που απέχει
από την πηγή η απομάκρυνση σε συνάρτηση με το χρόνο.
H ταχύτητα διάδοσης του κύματος είναι
α. 0,1 m/s β. 0,2 m/s γ. 0,5 m/s
Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
2.87. Ένα εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται χωρίς

απώλειες κατά μήκος του άξονα x΄Ox. Το σημείο της
θέσης x = 0 , ταλαντώνεται σύμφωνα με τη σχέση y =
A·ημωt. Στο διάγραμμα φαίνεται για ένα σημείο Μ του
ελαστικού μέσου που απέχει xM = 40 cm από την πηγή
η απομάκρυνση σε συνάρτηση με το χρόνο. Το
διάγραμμα της απομάκρυνσης όλων των σημείων του
ελαστικού μέσου (στιγμιότυπο του κύματος) τη
χρονική στιγμή t = 0,35 s είναι το
[59]
2.88. Κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα μήκους
κύματος λ κατά τη διεύθυνση του άξονα x΄Ox. Το σημείο της θέσης x = 0 , ταλαντώνεται
σύμφωνα με τη σχέση y = A·ημωt. Η φάση ενός σημείου Μ του μέσου σε σχέση με το χρόνο
δίνεται από τη σχέση φΜ = πt – 4π (S.I.). Όταν το σημείο Μ αποκτήσει για τρίτη φορά τη
μέγιστη δυναμική του ενέργεια, η επιτάχυνση της πηγής (x=0) θα είναι
α. μηδέν β. θετική γ. αρνητική.
2.89. Στο σχήμα φαίνονται σε κοινό σύστημα αξόνων τα

διαγράμματα φάσης – απόστασης δύο αρμονικών
κυμάτων 1 και 2 που διαδίδονται κατά μήκος δύο
γραμμικών ελαστικών μέσων τη χρονική στιγμή tο. Τα
κύματα ξεκίνησαν τη χρονική στιγμή t=0 τη διάδοσή τους
από τις πηγές τους χωρίς αρχική φάση. Ο λόγος των
μηκών κύματος των κυμάτων, λ1/λ2 , είναι
𝜆 1 𝜆 2 𝜆 3
α. 𝜆1 = 2 β. 𝜆1 = 3 γ. 𝜆1 = 2
2 2 2
2.90. Κατά μήκος γραμμικού ελαστικού μέσου διαδίδεται

προς την κατεύθυνση του αρνητικού ημιάξονα εγκάρσιο
αρμονικό κύμα. Τη χρονική στιγμή t = 0 , το σημείο x = 0 ξεκινά
την ταλάντωσή του διερχόμενο από τη θέση ισορροπίας με
θετική ταχύτητα. To διάγραμμα φάσης-απόστασης τη
χρονική στιγμή t1 φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Το σημείο Κ
βρίσκεται στη θέση
1 3
α. − 2 𝜆 β. − 2 𝜆 γ. −3𝜆
[60]
2.91. Οι πηγές Ο1 και Ο2 του σχήματος βρίσκονται σε

συμφωνία φάσης και δημιουργούν στην ήρεμη επιφάνεια
υγρού αρμονικά κύματα ίδιου πλάτους Α, που διαδίδονται με
ταχύτητα μέτρου υ = 4 cm/s παράγοντας φαινόμενα
συμβολής. Tο σημείο Μ απέχει r1 = 51,5 cm και r2 = 49,5 cm
από τις πηγές αντίστοιχα. Για να βρίσκεται το σημείο Μ σε
υπερβολή ενίσχυσης, θα πρέπει οι πηγές να εκπέμπουν τα
κύματα με συχνότητες
α. f =1, 3, 5, 7,… Hz β. f =2, 4, 6, 8,,… Hz γ. f =1, 2, 3, 4, 5, … Hz
2.92. Οι πηγές Ο1 και Ο2 του σχήματος βρίσκονται σε

συμφωνία φάσης και δημιουργούν στην ήρεμη επιφάνεια
υγρού αρμονικά κύματα ίδιου πλάτους Α, που διαδίδονται με
ταχύτητα μέτρου υ = 6 cm/s παράγοντας φαινόμενα
συμβολής. Tο σημείο Μ απέχει r1 = 31,5 cm και r2 = 34,5 cm
από τις πηγές αντίστοιχα. Για να βρίσκεται το σημείο Μ σε
υπερβολή απόσβεσης, θα πρέπει οι πηγές να εκπέμπουν τα
κύματα με συχνότητες
α. f =1, 3, 5, 7,… Hz β. f =2, 4, 6, 8,,… Hz γ. f =1, 2, 3, 4, 5, … Hz
2.93. Σε ένα οριζόντιο σχοινί που

έχει το ένα άκρο του ελεύθερο
και το άλλο στερεωμένο
ακλόνητα, δημιουργούμε
στάσιμο κύμα στο οποίο στο
ελεύθερο άκρο σχηματίζεται
κοιλία. Το μήκος του σχοινιού είναι L = 7λ/4 όπου λ είναι το μήκος κύματος του στάσιμου.
Τη χρονική στιγμή t = 0 όλα τα σημεία του σχοινιού διέρχονται από τη θέση ισορροπίας
τους.
Η διαφορά φάσης μεταξύ των σημείων Β και Γ είναι
α. ΔφΒΓ = 0 rad β. ΔφΒΓ = π rad γ. ΔφΒΓ = 2π rad
2.94. Σε ένα οριζόντιο σχοινί που

έχει το ένα άκρο του ελεύθερο
και το άλλο στερεωμένο
ακλόνητα, δημιουργούμε
στάσιμο κύμα στο οποίο στο
ελεύθερο άκρο σχηματίζεται
[61]
κοιλία. Το μήκος του σχοινιού είναι L = 7λ/4 όπου λ είναι το μήκος κύματος του στάσιμου.
Τη χρονική στιγμή t = 0 όλα τα σημεία του σχοινιού διέρχονται από τη θέση ισορροπίας
τους.
Ο λόγος των πλατών των ταχυτήτων των σημείων Α και Γ είναι αντίστοιχα
𝜐𝛢 𝜐𝛢 √2 𝜐𝛢
α. 𝜐𝑚𝑎𝑥
𝛣 = √2 β. 𝜐𝑚𝑎𝑥
𝛣 = γ. 𝜐𝑚𝑎𝑥
𝛣 = √3
𝑚𝑎𝑥 𝑚𝑎𝑥 2 𝑚𝑎𝑥
2.95. Τα άκρα μιας ελαστικής χορδής μήκους L =

2,5 mείναι δεμένα στα σταθερά σημεία Α και Β.
Στη χορδή έχουμε δημιουργία στάσιμου
κύματος από τρέχοντα κύματα που είχαν
ταχύτητα διάδοσης 12 m/s. Η συχνότητα με την
οποία ένα σημείο της χορδής ταλαντώνεται
μπορεί να είναι
α. 5 Hz. β. 4,4 Hz. γ. 7,2 Hz.
2.96. Κατά μήκος μιας ομογενούς ελαστικής χορδής, διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση
του άξονα x'Ox εγκάρσιο αρμονικό κύμα. To σημείο Ο (x=0) τη χρονική στιγμή t=0
διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του με θετική ταχύτητα. Η φάση ενός σημείου Μ της
χορδής δίνεται από τη σχέση φΜ=πt-2π. Το σημείο Μ
α. αρχίζει να ταλαντώνεται τη χρονική στιγμή t1=1s.
β. έχει εκτελέσει 2 πλήρεις ταλαντώσεις μέχρι τη χρονική στιγμή t2=4s.
γ. έχει εκτελέσει μία πλήρη ταλάντωση, όταν η πηγή έχει εκτελέσει 2 πλήρεις
ταλαντώσεις.
2.97. Κατά μήκος μιας ομογενούς ελαστικής χορδής,

διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση του άξονα
x'Ox εγκάρσιο αρμονικό κύμα. To σημείο Ο (x=0)
τη χρονική στιγμή t=0 διέρχεται από τη θέση
ισορροπίας του με θετική ταχύτητα. Δύο σημεία Μ, Ν της χορδής απέχουν xM=λ/4 και
xN=3λ/4 από τo σημείο Ο, αντίστοιχα. Τη χρονική στιγμή 5T/4 ο λόγος των ταχυτήτων
ταλάντωσης (υΜ / υΝ )των σημείων Μ και Ν είναι
α. -1. β. 1. γ. 2.
2.98. Κατά μήκος μιας ομογενούς ελαστικής

χορδής, διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση
του άξονα x'Ox εγκάρσιο αρμονικό κύμα. Tα
σημεία Μ και Ν της χορδής έχουν διαφορά φάσης π rad και οι θέσεις ισορροπίας τους
[62]
απέχουν μεταξύ τους 1,5Α, όπου Α είναι το πλάτος του κύματος. H μέγιστη απόσταση
μεταξύ των σημείων Μ και Ν κατά τη διάρκεια της ταλάντωσής τους είναι
α. 1,5Α. β. 2Α. γ. 2,5Α.
2.99. Κατά μήκος μιας ομογενούς ελαστικής χορδής, διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση
του άξονα x’Ox εγκάρσιο αρμονικό κύμα που περιγράφεται από την εξίσωση 𝑦 = 𝐴 ∙
𝑡 𝑥
𝜂𝜇2𝜋 (𝑇 − 𝜆). Διπλασιάζουμε τη συχνότητα της πηγής και δημιουργούμε νέο κύμα στην
ίδια χορδή, με τρόπο ώστε η ενέργεια ταλάντωσης κάθε στοιχειώδους μάζας της χορδής
να είναι η ίδια με αυτή του αρχικού κύματος. Το νέο κύμα περιγράφεται από τη σχέση
𝐴 𝑡 𝑥 𝐴 𝑡 𝑥 𝐴 𝑡 𝑥
α. 𝑦 = 2 ∙ 𝜂𝜇2𝜋 (𝑇 − 𝜆). β. 𝑦 = 2 ∙ 𝜂𝜇4𝜋 (𝑇 − 𝜆) γ. 𝑦 = 4 ∙ 𝜂𝜇4𝜋 (𝑇 − 𝜆)
2.100. Δύο σύγχρονες σημειακές πηγές Π1, Π2, που ταλαντώνονται σύμφωνα με την εξίσωση
y=Aημωt, δημιουργούν εγκάρσια αρμονικά κύματα στην επιφάνεια ενός υγρού
προκαλώντας φαινόμενα συμβολής. Η ταχύτητα διάδοσης των κυμάτων στο υγρό είναι
υ=2m/s. Μετά τη συμβολή, μια στοιχειώδης μάζα Δm του υγρού που απέχει r1=2,5m από
την πηγή Π1 ταλαντώνεται με πλάτος 2Α και αποκτά τη μέγιστη κινητική της ενέργεια 8
φορές το δευτερόλεπτο. H στοιχειώδης μάζα Δm απέχει από την πηγή Π2
α. 3m. β. 2,65m. γ. 2,75m.
2.101. Δύο σύγχρονες σημειακές πηγές Π1, Π2, που

ταλαντώνονται σύμφωνα με την εξίσωση y=Aημωt,
δημιουργούν εγκάρσια αρμονικά κύματα στην
επιφάνεια ενός υγρού προκαλώντας φαινόμενα
συμβολής. Ένα υλικό σημείο, Μ, του υγρού που απέχει
r1=3λ/2 και r2=5λ/4 αντίστοιχα από τις πηγές, τη
χρονική στιγμή t1=1,3T έχει ενέργεια ταλάντωσης Ε. Τη
χρονική στιγμή t2=2,3T, η ενέργεια ταλάντωσης του Μ είναι
α. Ε. β. 2Ε. γ. 4Ε.

δημιουργούν εγκάρσια αρμονικά κύματα στην επιφάνεια
ενός υγρού προκαλώντας φαινόμενα συμβολής. Σε ένα
υλικό σημείο M του υγρού που απέχει r1 και r2 από τις
πηγές Π1, Π2 αντίστοιχα, τα κύματα φτάνουν με χρονική
[63]
διαφορά Τ/6. Mετά τη συμβολή το πλάτος ταλάντωσης του σημείου Μ είναι Α' και είναι
ίσο με
√3
α. 𝛢′ = √3𝛢 β. 𝛢′ = 𝛢 γ. 𝛢′ = √2𝛢
2

δημιουργούν εγκάρσια αρμονικά κύματα στην επιφάνεια
ενός υγρού προκαλώντας φαινόμενα συμβολής. Σε ένα
σημείο M του υγρού που απέχει r1 και r2 από τις πηγές Π1,
Π2 αντίστοιχα, τα κύματα φτάνουν με χρονική διαφορά
Τ/4 και μετά τη συμβολή το πλάτος ταλάντωσης του σημείου Μ είναι Α'.
Τριπλασιάζουμε τη συχνότητα των πηγών και επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία. Μετά τη
συμβολή των κυμάτων στο Μ, το πλάτος ταλάντωσής του είναι Α''. O λόγος των πλατών
Α’/Α’’ πριν και μετά το τριπλασιασμό της συχνότητας των πηγών είναι
√2
α. 1. β. γ. 2.
2
2.104. Δύο σύγχρονες σημειακές πηγές Π1, Π2,

που ταλαντώνονται σύμφωνα με την εξίσωση
y=Aημωt, δημιουργούν εγκάρσια αρμονικά
κύματα στην επιφάνεια ενός υγρού
προκαλώντας φαινόμενα συμβολής. Το μήκος
κύματος των κυμάτων είναι λ=2m. Για το σημείο P που βρίσκεται πάνω στην ευθεία που
ενώνει τις πηγές και απέχει L1 και L2 αντίστοιχα από αυτές, ισχύει L1-L2=2m. Για το
σημείο K που επίσης βρίσκεται πάνω στην ευθεία που ενώνει τις πηγές και απέχει d1 και
d2 αντίστοιχα από αυτές, ισχύει d2-d1=8m. Ο αριθμός των υπερβολών ενίσχυσης που
βρίσκονται ανάμεσα στα σημεία Ρ και Κ είναι
α. 4. β. 5. γ. 7.
2.105. Δύο σύγχρονες σημειακές πηγές Π1, Π2,

που ταλαντώνονται σύμφωνα με την εξίσωση
y=Aημωt, δημιουργούν εγκάρσια αρμονικά
κύματα στην επιφάνεια ενός υγρού
προκαλώντας φαινόμενα συμβολής. Το μήκος
κύματος των κυμάτων είναι λ=2m. Για το σημείο Ν που βρίσκεται πάνω στην ευθεία που
ενώνει τις πηγές και απέχει L1 και L2 αντίστοιχα από αυτές, ισχύει L1-L2=4m. Για το
σημείο Λ που επίσης βρίσκεται πάνω στην ευθεία που ενώνει τις πηγές και απέχει d1 και
[64]
d2 αντίστοιχα από αυτές, ισχύει d2-d1=6m. Ο αριθμός των υπερβολών απόσβεσης που
βρίσκονται ανάμεσα στα σημεία Λ και Ν είναι
α. 4. β. 5. γ. 6.
2.106. Στην επιφάνεια ενός υγρού δημιουργούμε από την πηγή Π αρμονικά κύματα μήκους
κύματος λ. Στο σημείο Σ της επιφάνειας και σε απόσταση β από την πηγή, τα κύματα
μπορούν να φτάσουν είτε απευθείας (ακολουθώντας τη διαδρομή ΠΣ), είτε αφού
ανακλαστούν στον ανακλαστήρα Ε που βρίσκεται στη μεσοκάθετο του ΠΣ. Όταν ο
ανακλαστήρας βρίσκεται στη θέση Ε1, απέχει από τις πηγές α και στο σημείο Σ έχουμε
απόσβεση. Μετακινώντας τον ανακλαστήρα μέχρι τη θέση Ε2 που απέχει α' από τις πηγές,
παρατηρούμε ότι στο Σ έχουμε για πρώτη φορά ενισχυτική συμβολή. Η διαφορά των
αποστάσεων α'-α είναι
α. λ/4. β. λ/2. γ. λ.
2.107. Δύο σύγχρονες πηγές

δημιουργούν στην επιφάνεια ενός
υγρού εγκάρσια αρμονικά κύματα
πλάτους Α και μήκους κύματος λ,
δίνοντας φαινόμενα συμβολής. Ένα
κομμάτι φελλού επιπλέει στο σημείο
Μ που απέχει r1 και r2 από τις πηγές.
Στο σχήμα φαίνεται η απομάκρυνση
του φελλού σε σχέση με το χρόνο λόγω
του κάθε κύματος ξεχωριστά. Το
διάγραμμα πλάτους - χρόνου του
φελλού είναι το
α. (Ι). β. (ΙΙ). γ. (ΙΙΙ).

[65]
2.108. Σε γραμμικό ελαστικό μέσο που εκτείνεται κατά μήκος του άξονα x'x έχει
δημιουργηθεί στάσιμο κύμα συχνότητας f. To πλάτος ταλάντωσης των τρεχόντων
κυμάτων που δημιούργησαν το στάσιμο είναι Α. Τη χρονική στιγμή t=0 όλα τα σημεία της
χορδής διέρχονται από τη θέση ισορροπίας τους και το σημείο της θέσης x=0, που είναι
κοιλία, έχει θετική ταχύτητα. Το διάγραμμα ταχύτητας - χρόνου για το σημείο Μ που
βρίσκεται στη θέση xΜ=3λ/8 είναι το
α. (Ι). β. (ΙΙ). γ. (ΙΙΙ).

2.109. Σε μια ελαστική χορδή που εκτείνεται κατά μήκος του οριζόντιου άξονα x'x έχει
δημιουργηθεί στάσιμο κύμα. Το δεξιό άκρο της χορδής είναι ακλόνητα δεμένο, ενώ στο
αριστερό άκρο της χορδής (σημείο Ο) που είναι ελεύθερο δημιουργείται κοιλία. Στο
σημείο Μ της χορδής βρίσκεται ο τρίτος δεσμός του στάσιμου, μετρώντας από το Ο.
Μεταβάλλουμε τη συχνότητα του στάσιμου ώστε το σημείο Μ να είναι ο πέμπτος δεσμός
από το Ο, το οποίο Ο εξακολουθεί να είναι κοιλία. Το ποσοστό μεταβολής της συχνότητας
του στάσιμου είναι
α. 40%. β. 60%. γ. 80%.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας
ΚΥΜΑΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Γ’
2.110. Κατά μήκος μιας ελαστικής χορδής μεγάλου μήκους που το ένα άκρο της είναι
ακλόνητα στερεωμένο, διαδίδονται δύο κύματα, των οποίων οι εξισώσεις είναι
αντίστοιχα: 𝑦1 = 10 ∙ 𝜂𝜇2𝜋(5𝑡 − 𝑥) και 𝑦2 = 10 ∙ 𝜂𝜇2𝜋(5𝑡 + 𝑥) , όπου y και x είναι
μετρημένα σε cm και το t σε s. Στη θέση x=0, που είναι το “ελεύθερο” άκρο της χορδής
δημιουργείται κοιλία.
α) Να βρείτε την ταχύτητα διάδοσης των κυμάτων στη χορδή.
β) Να βρείτε την εξίσωση του στάσιμου κύματος που θα δημιουργηθεί από τη συμβολή
των δύο αυτών κυμάτων και το πλάτος ταλάντωσης κάθε υλικού σημείου της χορδής,
συναρτήσει της απόστασής του από το “ελεύθερο” άκρο της.
γ) Να σχεδιάσετε τις γραφικές παραστάσεις απομάκρυνσης - χρόνου, για τα σημεία Α, Β
𝜆 𝜆
και Γ, τα οποία απέχουν από το “ελεύθερο” άκρο αντίστοιχα, 𝑥𝐴 = 4 , 𝑥𝛣 = 2 και 𝑥𝛤 = 𝜆,
αφού δημιουργηθεί το στάσιμο.
[66]
δ) Να βρείτε τη σχέση που δίνει τη μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης κάθε υλικού σημείου
της χορδής. Μεταξύ ποιών τιμών κυμαίνεται το μέτρο της μέγιστης ταχύτητας των
υλικών σημείων της χορδής;
ε) Ποιά είναι η απόσταση από το “ελεύθερο” άκρο της χορδής των σημείων που
παραμένουν ακίνητα και των σημείων που πάλλονται με μέγιστο πλάτος;
2.111. Κατά μήκος ενός γραμμικού ελαστικού μέσου και κατά τη θετική κατεύθυνση του
𝜋𝑥
άξονα x'0x διαδίδεται αρμονικό κύμα με εξίσωση: 𝑦 = 0,1 ∙ 𝜂𝜇 (4𝜋𝑡 − 2
) (S.I.). Κάποια
χρονική στιγμή t οι φάσεις δυο σημείων (Μ) και (Ν) του μέσου, τα οποία βρίσκονται δεξιά
10𝜋 17𝜋
της πηγής (Ο), είναι 𝜑𝛭 = rad και 𝜑𝑁 = rad αντίστοιχα.
3 6
α) Να βρείτε το μέτρο της ταχύτητας διάδοσης του κύματος.
β) Να βρείτε ποιο από τα δυο σημεία (Μ), (Ν) είναι πιο κοντά στην πηγή (Ο), καθώς και
την απόσταση μεταξύ των δύο σημείων.
γ) Να σχεδιάσετε το στιγμιότυπο του κύματος τη χρονική στιγμή t = 1s.
δ) Να βρείτε την απομάκρυνση του σημείου (Ν) από τη θέση ισορροπίας του, κάθε φορά
που το σημείο (Μ) αποκτά τη μέγιστη θετική απομάκρυνση.
2.112. Κατά μήκος μιας ελαστικής χορδής μήκους L = 16,25 cm διαδίδεται αρμονικό
2𝜋𝑥
κύμα της μορφής: 𝑦 = 8 ∙ 𝜂𝜇 (10𝜋𝑡 − 5
) όπου x, y, σε cm και t σε s. Το ένα άκρο της
χορδής είναι στερεωμένα ακλόνητα, με αποτέλεσμα το κύμα να ανακλαστεί και να
δημιουργηθεί στάσιμο κύμα. Το άλλο άκρο της χορδής είναι ελεύθερο, δημιουργείται σε
αυτό κοιλία και θεωρούμε ότι βρίσκεται στη θέση x = 0 . Η κοιλία της θέσης x = 0 εκτελεί
απλή αρμονική ταλάντωση χωρίς αρχική φάση.
α) Να βρείτε το μέτρο της ταχύτητας διάδοσης του αρμονικού κύματος.
β) Να βρείτε τον αριθμό των κοιλιών που δημιουργούνται.
γ) Να βρείτε την εξίσωση της ταχύτητας συναρτήσει του χρόνου για την κοιλία Κ που
απέχει λ/2 από το σημείο x = 0.
δ) Αν ένα σημείο M του θετικού ημιάξονα ταλαντώνεται με πλάτος 𝐴0 = 8√3 cm, να
υπολογίσετε την απόσταση του σημείου αυτού από τον πλησιέστερο δεσμό.
2.113. Εγκάρσιο αρμονικό κύμα πλάτους 10 cm και μήκους κύματος λ = 1m διαδίδεται κατά
τη θετική φορά σε οριζόντια ελαστική χορδή που εκτείνεται κατά τη διεύθυνση του
άξονα x΄x. Θεωρούμε ότι το σημείο της χορδής στη θέση x = 0 τη χρονική στιγμή t = 0 έχει
μηδενική απομάκρυνση από τη θέση ισορροπίας του και θετική ταχύτητα. Η ταχύτητα
διάδοσης του κύματος είναι υ = 100 m/s.
α) Να υπολογίσετε την περίοδο ταλάντωσης των υλικών σημείων της χορδής.
β) Να γράψετε την εξίσωση του κύματος στο S.I. και να κάνετε τη γραφική παράσταση
απομάκρυνσης συναρτήσει του χρόνου, για ένα υλικό σημείο Α της χορδής, το οποίο
3
βρίσκεται στη θέση 𝑥 = 4 𝜆 .
[67]
γ) Να υπολογίσετε την ενέργεια της ταλάντωσης στοιχειώδους τμήματος της χορδής

μάζας 0,001 kg . (Να θεωρήσετε το στοιχειώδες τμήμα της χορδής ως υλικό σημείο.)
δ) Στην παραπάνω χορδή διαδίδεται ταυτόχρονα άλλο ένα κύμα πανομοιότυπο με το
προηγούμενο, αλλά αντίθετης φοράς, με αποτέλεσμα τη δημιουργία στάσιμου κύματος
με κοιλία στη θέση x = 0. Να υπολογίσετε στο θετικό ημιάξονα τη θέση του 5ου δεσμού
του στάσιμου κύματος.
Δίνεται: π2 =10 .
2.114. Το σημείο Ο ομογενούς ελαστικής χορδής μεγάλου μήκους, τη χρονική στιγμή t = 0,

αρχίζει να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με εξίσωση 𝑦 = 0,05 ∙ 𝜂𝜇8𝜋𝑡 (S.I.) κάθετα
στη διεύθυνση της χορδής. Το αρμονικό κύμα που παράγεται διαδίδεται με ταχύτητα
μέτρου 2m/s, κατά τη θετική φορά του άξονα x΄Οx, κατά μήκος της χορδής.
α) Να βρεθούν ο χρόνος που χρειάζεται ένα υλικό σημείο του ελαστικού μέσου για να
εκτελέσει μια πλήρη ταλάντωση καθώς και το μήκος κύματος του αρμονικού κύματος.
β) Να γραφεί η εξίσωση του κύματος που παράγεται και να βρεθούν οι θέσεις όλων των
σημείων που βρίσκονται σε συμφωνία φάσης με την πηγή.
γ) Να γράψετε και να σχεδιάσετε την εξίσωση της ταχύτητας συναρτήσει του χρόνου για
3
ένα υλικό σημείο Α που απέχει απόσταση 𝑥 = 2 𝜆 από την πηγή.
𝑇 3𝑇
δ) Να σχεδιάσετε τα στιγμιότυπα του κύματος τις χρονικές στιγμές 𝑡1 = 4και 𝑡1 = .
4
2.115. Η εικόνα παριστάνει το στιγμιότυπο

ενός γραμμικού αρμονικού κύματος μια
χρονική στιγμή t1, το οποίο διαδίδεται
κατά τη θετική κατεύθυνση του άξονα x σε
ένα ομογενές ελαστικό μέσο. Το σημείο
της θέσης x = 0 άρχισε να ταλαντώνεται
χωρίς αρχική φάση τη χρονική στιγμή t0 =
0. Η ταχύτητα διάδοσης του παραπάνω
κύματος είναι υ = 2 m/s.
α) Να βρείτε τη χρονική στιγμή t1.
β) Να βρείτε την εξίσωση του κύματος.
γ) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα της φάσης σε σχέση με τη θέση, φ = f(x), για τη χρονική
στιγμή t1.
δ) Να βρείτε τη χρονική στιγμή που το σημείο Μ, που βρίσκεται στη θέση xM = 3,3 m, θα
απέχει για πρώτη φορά 0,1mαπό τη θέση ισορροπίας του.
ε) Να γίνουν τα διαγράμματα της φάσης και της απομάκρυνσης σε σχέση με το χρόνο, φ
= f(t) και y = f(t), για το Ν που βρίσκεται στη θέση xN = 2,4m. .
[68]
2.116. Μια πηγή κυμάτων Ο αρχίζει να ταλαντώνεται την χρονική στιγμή t = 0 , σύμφωνα με
την εξίσωση 𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(2𝜋𝑓𝑡) . Το εγκάρσιο κύμα που δημιουργείται διαδίδεται σε
ομογενές , γραμμικό ελαστικό μέσο κατά τη θετική κατεύθυνση του άξονα x'Οx. Στο
σχήμα 1 παριστάνεται το στιγμιότυπο του κύματος μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή t’,
ενώ στο σχήμα 2 φαίνεται η γραφική παράσταση απομάκρυνσης συναρτήσει του χρόνου
για ένα υλικό σημείο Σ του ελαστικού μέσου στο οποίο διαδίδεται το εν λόγω κύμα. Να
βρείτε:
α) την ταχύτητα διάδοσης του κύματος και τη διαφορά φάσης μεταξύ του υλικού
σημείου Σ και της πηγής κυμάτων.
β) τη χρονική στιγμή t’ στην οποία αντιστοιχεί το στιγμιότυπο του κύματος.
γ) την απομάκρυνσή από τη θέση ισορροπίας του υλικού σημείου Σ και της πηγής
κυμάτων την δεδομένη χρονική στιγμή t’.
δ) τη μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης και τη μέγιστη επιτάχυνση του υλικού σημείου Σ.
ε) Nα σχεδιάσετε το διάγραμμα της φάσης του υλικού σημείου Σ συναρτήσει του χρόνου.
Δίνεται το πλάτος ταλάντωσης της πηγής A = 4cm και π2 = 10.
2.117. Κατά μήκος ενός γραμμικού, ομογενούς, ελαστικού μέσου διαδίδεται στη θετική
κατεύθυνση του άξονα x'Οx ένα αρμονικό κύμα που περιγράφεται από την εξίσωση: 𝑦 =
10𝜋𝑥
4 ∙ 10−2 𝜂𝜇 [(200𝜋𝑡) − ](S.I.). Δύο σημεία Α και Β βρίσκονται πάνω στη διεύθυνση
17
[69]
διάδοσης του κύματος, απέχουν μεταξύ τους , και γνωρίζουμε ότι το πιο κοντινό
σημείο στην πηγή Ο είναι το σημείο Α.
α) Nα βρείτε τη συχνότητα και την ταχύτητα διάδοσης του κύματος.
β) Να δείξετε ότι η διαφορά φάσης των σημείων Α και Β είναι ανεξάρτητη του χρόνου και
ότι τα σημεία αυτά είναι σε συμφωνία φάσης.
γ) Να σχεδιάσετε τις γραφικές παραστάσεις απομάκρυνσης – χρόνου για τα δύο αυτά
υλικά σημεία Α και Β, αν γνωρίζουμε ότι το σημείο Α βρίσκεται στη θέση xA = 6,8m.
δ) Να βρείτε τη μεταβολή της φάσης του υλικού σημείου Α σε χρονική διάρκεια Δt = 1s.
ε) Να βρείτε την απομάκρυνση από τη θέση ισορροπίας του σημείου Γ της θέσης xΓ = 3,4m,
τη χρονική στιγμή t που το υλικό σημείο Β έχει απομάκρυνση yB = 2,2, cm, και αρνητική
ταχύτητα.
2.118. Ένα εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται κατά τη θετική φορά σε οριζόντια ελαστική
χορδή που εκτείνεται κατά τη
διεύθυνση του άξονα x΄Ox. Tο
σημείο O της χορδής στη θέση x = 0,
τη χρονική στιγμή t = 0, έχει
μηδενική απομάκρυνση και θετική
ταχύτητα. Η ταχύτητα διάδοσης
του κύματος είναι υ = 1m/s . Για ένα
σημείο Ν της ελαστικής χορδής, η
απομάκρυνσή του από τη θέση ισορροπίας σε συνάρτηση με το χρόνο φαίνεται στη
γραφική παράσταση που ακολουθεί.
α. Να γράψετε την εξίσωση του κύματος στο S.I.
β. Να βρείτε πόσο απέχει το σημείο Ν από το Ο.
γ. Να βρείτε ποια είναι η μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης του σημείου Ν.
δ. Να βρείτε τη φάση του σημείου Ο, τη χρονική στιγμή που το σημείο Ν βρίσκεται για
πρώτη φορά στην μέγιστή του απομάκρυνση.
2.119. Δύο σύγχρονες πηγές κυμάτων Π1, Π2 δημιουργούν στην επιφάνεια υγρού εγκάρσια
αρμονικά κύματα. Τη χρονική στιγμή t = 0 οι πηγές αρχίζουν να ταλαντώνονται με
απομακρύνσεις που περιγράφονται από τη σχέση 𝑦 = 0,05 ∙ 𝜂𝜇(4𝜋𝑡) , (SI). Η ταχύτητα
διάδοσης των εγκαρσίων κυμάτων στην
επιφάνεια του υγρού είναι ίση με υ = 2 m/s. Σε ένα
σημείο K, της επιφάνειας του υγρού, το κύμα από
την πηγή Π1 φτάνει τη χρονική στιγμή t1 = 1s, ενώ
το κύμα από την πηγή Π2 φτάνει στο σημείο Κ
όταν η πηγή Π2 έχει εκτελέσει 4 πλήρεις
ταλαντώσεις.
[70]
Να βρείτε:
α. Πόσο απέχει το σημείο Κ από τις δύο πηγές.
β. Πόση θα είναι η συχνότητα και το πλάτος της ταλάντωσης του σημείου Κ μετά την
συμβολή των δύο κυμάτων;
γ. Πόσες υπερβολές ενίσχυσης υπάρχουν ανάμεσα στο σημείο Κ και την μεσοκάθετο στο
ευθύγραμμο τμήμα Π1Π2;
δ. Πόση είναι η ταχύτητα του σημείου Κ τη χρονική στιγμή t = 4,75s.
2.120. Σε οριζόντια ελαστική χορδή που εκτείνεται κατά τη διεύθυνση του οριζόντιου άξονα
x΄Ox διαδίδονται δύο εγκάρσια αρμονικά κύματα με το ίδιο πλάτος και την ίδια
συχνότητα σε αντίθετες κατευθύνσεις. Τα κύματα συμβάλλουν και δημιουργούν στάσιμο
κύμα που περιγράφεται από την εξίσωση 𝑦 = 0,1𝜎𝜐𝜈(2𝜋𝑥) ∙ 𝜂𝜇(10𝜋𝑡) (S.I.).
Να υπολογίσετε
α. την ταχύτητα διάδοσης των εγκάρσιων κυμάτων που συμβάλλουν.
β. τη θέση του δεύτερου δεσμού και της τρίτης κοιλίας, θεωρώντας ότι στη θέση x = 0
βρίσκεται η πρώτη κοιλία.
γ. την απόσταση μεταξύ του δεύτερου δεσμού και της τρίτης κοιλίας τη χρονική στιγμή
t1 = 5/6s.
δ. το πηλίκο της δυναμικής προς την κινητική ενέργεια, ενός υλικού σημείου που
βρίσκεται στη θέση της τρίτης κοιλίας τη χρονική στιγμή t1 = 5/6s.
Δίνονται: συν(π/3)=1/2, ημ(π/3) =√3 /2.
2.121. Δύο σύγχρονες πηγές αρμονικών κυμάτων Π1, Π2 δημιουργούν στην επιφάνεια ενός
υγρού φαινόμενα συμβολής. Οι πηγές ταλαντώνονται χωρίς αρχική φάση, με πλάτος Α =
5cm και συχνότητα f = 5 Hz δημιουργώντας εγκάρσια αρμονικά κύματα. Η ταχύτητα
διάδοσης των εγκάρσιων κυμάτων στην επιφάνεια του υγρού είναι ίση με υ=2m/s. Ένα
υλικό σημείο K της επιφάνειας του υγρού απέχει από την πηγή Π1 απόσταση r1 = 40 cm
και από την πηγή Π2 απόσταση r2 = 70 cm.
A) Να υπολογίσετε τη χρονική στιγμή που ξεκινάει η συμβολή των δύο κυμάτων στο
σημείο Κ και το μήκος κύματος των κυμάτων.
B) Να υπολογίσετε την επιτάχυνση του υλικού σημείου Κ τη χρονική στιγμή t=0,3 s.
Γ) Να σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες τη γραφική παράσταση του πλάτους
ταλάντωσης του σημείου Κ σε σχέση με το χρόνο για το χρονικό διάστημα 0 ≤ 𝑡 ≤ 0,8𝑠.
Δ) Nα βρείτε τη χρονική στιγμή που το σημείο Κ θα βρεθεί στη μέγιστή του απομάκρυνση
για 1η φορά, αφού γίνει συμβολή των δύο κυμάτων σε αυτό.
Δίνεται το συν 450=√2/2.
[71]
ΚΥΜΑΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Δ’
2.122. Το σχήμα παριστά το στιγμιότυπο ενός οδεύοντος αρμονικού κύματος σε ομογενές
γραμμικό ελαστικό μέσο κατά τη χρονική στιγμή t0. Τη χρονική στιγμή t = 0 το σημείο Ο
της θέσης x = 0 διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του με θετική ταχύτητα. Για τις
σημειωμένες στο σχήμα αποστάσεις ισχύει (OK) = 0,1m, (OZ) = 0,3m. Ζητούνται:
α) Η χρονική στιγμή t0 και η μέγιστη ταχύτητα με την οποία ταλαντώνονται τα υλικά

σημεία του ελαστικού μέσου.
β) Να χαραχθεί πάνω σε βαθμολογημένους άξονες το στιγμιότυπο του κύματος τη
χρονική στιγμή 𝑡1 = 𝑡0 + 0,01𝑠 . Την ίδια χρονική στιγμή να βρεθεί η απομάκρυνση ενός
σημείου Β αν γνωρίζετε ότι το σημείο αυτό απέχει από το O απόσταση, OB = 1,4m.
γ) Το πιο πάνω οδεύον κύμα μεταφέρει ενέργεια 4,5·10-2J , σε κάθε υλικό σημείο του
γραμμικού ελαστικού μέσου. Πόση είναι η σταθερά ταλάντωσης κάθε υλικού σημείου,
δεδομένου ότι όλα εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση;
δ) Αν το πιο πάνω στιγμιότυπο παρίστανε στάσιμο κύμα τη χρονική στιγμή t0, κατά την
οποία όλα τα σημεία του γραμμικού ελαστικού μέσου, έχουν μηδενική ταχύτητα, τότε,
να σχεδιάσετε το στιγμιότυπό του τη χρονική στιγμή t1 , όπου 𝑡1 = 𝑡0 + 0,01𝑠.
Δίνεται ότι η συχνότητα των οδευόντων κυμάτων που δημιουργούν το στάσιμο κύμα
είναι: f = 25 Hz.
2.123. Δύο σύγχρονες πηγές κυμάτων Π1 και Π2 δημιουργούν στην επιφάνεια υγρού που
ηρεμεί εγκάρσια κύματα που διαδίδονται με ταχύτητα υ = 80 cm/s . Οι δύο πηγές τη
χρονική στιγμή t = 0 αρχίζουν να εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση, σε διεύθυνση
2𝜋𝑡
κάθετη στην επιφάνεια του υγρού και η εξίσωση ταλάντωσής τους είναι 𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇 ( ).
𝑇
Με την επίδραση των δύο κυμάτων ένα μικρό κομμάτι φελλού που βρίσκεται στην
επιφάνεια του υγρού ταλαντώνεται, με εξίσωση απομάκρυνσης από τη θέση ισορροπίας
του: 𝑦 = 4 ∙ 𝜂𝜇2𝜋(8𝑡 − 4), όπου y σε cm και t σε s.
Οι αποστάσεις του φελλού από τις πηγές Π1 και Π2 είναι r1, r2 αντίστοιχα και συνδέονται
με τη σχέση r1 - r2 =2·λ , όπου λ το μήκος κύματος λ των δυο κυμάτων.
α) Να υπολογίσετε το πλάτος ταλάντωσης των πηγών.
β) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος λ των κυμάτων καθώς και τις αποστάσεις r1 και r2 .
γ) Να υπολογίσετε την επιτάχυνση ταλάντωσης του φελλού την χρονική στιγμή t1 = 1s.
δ) Να βρείτε τη χρονική στιγμή , κατά την οποία ο φελλός περνάει από τη θέση
μέγιστης απομάκρυνσης y = 4cm για 1η φορά, εκτελώντας σύνθετη ταλάντωση.
[72]
ε) Να βρείτε το πλάτος ταλάντωσης των σημείων που βρίσκονται στην μεσοκάθετη του
ευθύγραμμου τμήματος που ενώνει τις δύο πηγές.
2.124. Κατά μήκος ενός γραμμικού, ομογενούς, ελαστικού

μέσου διαδίδεται στη θετική κατεύθυνση του άξονα x'Οx ένα
αρμονικό κύμα. Το σημείο Ο της θέσης x = 0 εκτελεί αρμονική
ταλάντωση που περιγράφεται από την y = A·ημωt. Στο
παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η γραφική παράσταση της
φάσης φ των υλικών σημείων που βρίσκονται στη
διεύθυνση διάδοσης του αρμονικού κύματος, σε συνάρτηση
με την απόσταση x από το σημείο O, σε μια δεδομένη χρονική
στιγμή t1.
α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος και να βρείτε τη φάση της πηγής τη χρονική στιγμή
t1.
β) Να υπολογίσετε πριν από πόσο χρόνο άρχισε να ταλαντώνεται η πηγή, δηλαδή τη
χρονική στιγμή t, αν γνωρίζετε ότι η συχνότητα ταλάντωσης της πηγής, είναι f = 10 Hz.
γ) Την παραπάνω χρονική στιγμή t1
1) Να βρείτε την απομάκρυνση του σημείου της θέσης x = 0 (πηγή).
2) Να βρείτε τον αριθμό των πλήρων απλών αρμονικών ταλαντώσεων που έχει κάνει η
πηγή.
3) Να σχεδιάσετε το στιγμιότυπο του κύματος.
Δίνεται ότι το πλάτος ταλάντωσης της πηγής είναι A = 0,1m.
δ) Τη χρονική στιγμή t1 να βρείτε την ταχύτητα με την οποία ταλαντώνεται ένα υλικό
σημείο, το οποίο βρίσκεται στη θέση x = 5m και να αποδείξετε ότι αυτό το υλικό σημείο
βρίσκεται σε αντίθετη φάση με την πηγή.
2.125. Δύο αρμονικά κύματα ίδιου πλάτους A = 2cm και ίδιας συχνότητας f = 10 Hz
διαδίδονται με ταχύτητα υ = 20 m/s σε ελαστική χορδή x’Ox , με αντίθετη φορά. Κατά
μήκος της χορδής αποκαθίσταται στάσιμο κύμα και στο σημείο Ο, της θέσης x= 0,
δημιουργείται κοιλία. Το σημείο Ο τη χρονική στιγμή t = 0 έχει απομάκρυνση y = 0 και
ταχύτητα υ > 0.
α) Να γράψετε τις εξισώσεις των δύο κυμάτων και να βρείτε την εξίσωση του στάσιμου
κύματος που προκύπτει από τη συμβολή των δυο αυτών κυμάτων.
β) Να προσδιορίσετε τις θέσεις των δεσμών και τις θέσεις των κοιλιών και να βρείτε την
απόσταση μεταξύ ενός δεσμού και της γειτονικής του κοιλίας.
γ) Να βρείτε την απόσταση μεταξύ των δύο πλησιέστερων σημείων που βρίσκονται
εκατέρωθεν ενός δεσμού και ταλαντώνονται με πλάτος ίσο με το μισό του πλάτους της
κοιλίας.
δ) Να σχεδιάσετε το στιγμιότυπο του στάσιμου κύματος που έχει δημιουργηθεί κατά
𝑇 𝑇
μήκος της χορδής, τις χρονικές στιγμές 𝑡1 = 4 και 𝑡2 = 2 .
[73]
2.126. Σε ομογενή ελαστική χορδή μήκους L = 22,5 cm που το ένα άκρο της είναι ακλόνητα
στερεωμένο, δημιουργούνται στάσιμα κύματα. Ένα από τα αρμονικά κύματα που
𝜋𝑥
δημιούργησαν το στάσιμο κύμα περιγράφεται από την εξίσωση 𝑦 = 4 ∙ 𝜂𝜇 (8𝜋𝑡 − ) (t
5
σε s, y και x σε cm). Το ελεύθερο άκρο της χορδής βρίσκεται στη θέση x = 0 και γνωρίζουμε
ότι σε αυτό δημιουργείται κοιλία.
α) Να γραφούν οι εξισώσεις του ανακλώμενου και του στάσιμου κύματος.
β) Να βρεθούν ο αριθμός των δεσμών και ο αριθμός των κοιλιών, που δημιουργούνται
κατά μήκος της χορδής.
𝑇 3𝑇
γ) Να γίνουν τα στιγμιότυπα του κύματος τις χρονικές στιγμές 𝑡1 = 4 και 𝑡2 = στο ίδιο
4
διάγραμμα.
δ) Να βρεθούν οι θέσεις των σημείων της χορδής που έχουν μέγιστη ταχύτητα μέτρου
ίσου με το μισό της μέγιστης ταχύτητας μιας κοιλίας.
2.127. Τη χρονική στιγμή t=0 το σημείο Ο μιας ομογενούς ελαστικής χορδής με xO = 0, αρχίζει
να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση κάθετα στη διεύθυνση της χορδής. H απομάκρυνση
του σημείου Ο από τη θέση ισορροπίας του περιγράφεται από τη σχέση yO=0,1·ημ2πt
(S.I.) και το κύμα που παράγεται διαδίδεται κατά τη θετική φορά του άξονα x΄Οx με
ταχύτητα μέτρου 2m/s. Ένα υλικό σημείο Ν της χορδής φτάνει για πρώτη φορά στην
ακραία αρνητική του θέση τη χρονική στιγμή t=2,75s. Να υπολογίσετε:
Α) τη θέση του σημείου Ν.
Β) τη φάση του σημείου Ο, όταν η ταχύτητα του σημείου Ν γίνεται μηδέν για πρώτη
φορά.
Γ) τις θέσεις των σημείων της χορδής, ανάμεσα στο Ο και το Ν, που είναι ακίνητα
ταυτόχρονα με το σημείο Ν και να σχεδιάσετε το στιγμιότυπο του κύματος τη χρονική
στιγμή t=2,75 s.
Δ) την απομάκρυνση του υλικού σημείου Ν από τη θέση ισορροπίας του τη χρονική
στιγμή που έχει ταχύτητα υ = 0,1π m/s και επιταχύνεται.
2.128. Εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση, κατά μήκος του
άξονα x΄Οx, γραμμικού ελαστικού μέσου. Τη χρονική στιγμή t=0, το σημείο Ο που
βρίσκεται στη θέση xo = 0 διέρχεται για πρώτη φορά από την ακραία αρνητική του θέση,
ενώ το κύμα έχει φτάσει μέχρι το σημείο Μ το οποίο βρίσκεται στη θέση xM = 1,5m. Ένα
μικρό κομμάτι φελλού, μάζας m= 0,01kg, που βρίσκεται στο σημείο Μ, ξεκινά να
ταλαντώνεται με πλάτος Α=2 cm διαγράφοντας διαδρομή μήκους 5cm μέχρι τη χρονική
στιγμή t1=0,07 s.
Α) Να υπολογίσετε την αρχική φάση της ταλάντωσης του σημείου Ο και το μήκος
κύματος λ.
[74]
Β) Να υπολογίσετε την περίοδο ταλάντωσης του τρέχοντος κύματος και την ταχύτητα
διαδόσής του.
Γ) Να γράψετε την εξίσωση του τρέχοντος κύματος και να σχεδιάσετε το στιγμιότυπό
του τη χρονική στιγμή t2= 0,21 s.
Δ) Να υπολογίσετε τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του φελλού τη χρονική
στιγμή t2= 0,21 s.
Δίνεται ημ30ο = 0,5.
2.129. Στην επιφάνεια ενός υγρού δημιουργούνται εγκάρσια επιφανειακά κύματα από δύο
σύγχρονες πηγές κυμάτων Π1 και Π2, που βρίσκονται στα σημεία Α και Β. Η απόσταση ΑΒ
είναι 8 m. Τη χρονική στιγμή t=0 οι πηγές αρχίζουν να ταλαντώνονται χωρίς αρχική φάση,
δημιουργώντας κύματα με μήκος κύματος λ=2m. Το πλάτος ταλάντωσης του μέσου Μ
του τμήματος ΑΒ μετά την συμβολή των δύο κυμάτων είναι 2cm και η συχνότητα της
ταλάντωσής του είναι 0,5 Hz. Ένα μικρό κομμάτι φελλού, μάζας m= 0,01 kg, βρίσκεται σε
σημείο Ρ της ευθείας που διέρχεται από το Α και είναι κάθετη στο ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ,
σε αποστάσεις r1 = 6 m και r2 από τις πηγές Π1 και Π2 αντίστοιχα και εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση κάθετα στην επιφάνεια του υγρού.
Α) Να υπολογίσετε την ενέργεια ταλάντωσης του φελλού μετά την συμβολή των δύο
κυμάτων.
Β) Να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της απομάκρυνσης του φελλού από τη θέση
ισορροπίας του, σε συνάρτηση με το χρόνο, έως τη χρονική στιγμή t1 = 12 s.
Γ) Να υπολογίσετε την ταχύτητα του φελλού τη χρονική στιγμή t2 = 20 s.
Δ) Να βρείτε πόσα σημεία μεταξύ του Α και του Ρ έχουν ενέργεια ταλάντωσης ίση με αυτή
του σημείου Ρ.
Δίνεται ότι π2=10.
2.130. Δύο σύγχρονες πηγές Π1 και Π2 εγκάρσιων αρμονικών κυμάτων, που βρίσκονται στα
σημεία Α και Β της ήρεμης επιφάνειας ενός υγρού αρχίζουν να ταλαντώνονται τη χρονική
στιγμή t=0, χωρίς αρχική φάση, δημιουργώντας κύματα ίδιου πλάτους Α=4mm, τα οποία
διαδίδονται στην επιφάνεια του υγρού με ταχύτητα υ=0,5m/s. Η απόσταση (ΑΒ) είναι
42cm. Ένα σημείο Μ της 3ης υπερβολής ενισχυτικής συμβολής δεξιά της μεσοκαθέτου,
απέχει r1=40cm από την πηγή Π1 και r2 από την πηγή Π2, με r1 > r2. Τα δύο κύματα φτάνουν
στο σημείο Μ με χρονική διαφορά Δt=0,6s. Στο σημείο Μ βρίσκεται μικρό κομμάτι
φελλού, μάζας m= 2 g, που μπορεί να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση κάθετα στην
επιφάνεια του υγρού.
Α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος λ των δύο κυμάτων και τη συχνότητα f των δύο
πηγών.
Β) Να βρείτε τη συνάρτηση που δίνει τη δυναμική ενέργεια του φελλού σε σχέση με το
χρόνο για το χρονικό διάστημα 0 ≤ 𝑡 ≤ 1,2𝑠 και να τη σχεδιάσετε σε αριθμημένους
άξονες.
[75]
Γ) Να υπολογίσετε πόσα σημεία παραμένουν διαρκώς ακίνητα και βρίσκονται μεταξύ

των σημείων Α και Β του ευθυγράμμου τμήματος ΑΒ.
Δ) Να υπολογίσετε ποια είναι η ελάχιστη συχνότητα των δύο πηγών για την οποία ο
φελλός που βρίσκεται στο σημείο Μ, μπορεί να παραμένει διαρκώς ακίνητος μετά τη
συμβολή των δύο κυμάτων.
2.131. Στην επιφάνεια ενός υγρού δημιουργούνται εγκάρσια επιφανειακά κύματα από δύο
σύγχρονες πηγές κυμάτων Π1 και Π2, που βρίσκονται στα σημεία Α και Β. Η απόσταση ΑΒ
είναι 0,9 m. Το πλάτη των δύο κυμάτων είναι Α=4mm, η ταχύτητα διάδοσής τους
υ=0,2m/s και η συχνότητα των πηγών 1Hz. Το σημείο Λ βρίσκεται πάνω στο ευθύγραμμο
τμήμα ΑΒ, ανήκει στη 2η υπερβολή ενισχυτικής συμβολής αριστερά της μεσοκαθέτου και
απέχει x2 από την πηγή Π2 και x1 από την πηγή Π1, με x2>x1. Από το σημείο Λ φέρνουμε
κάθετη στο ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ, η οποία τέμνει την πιο κοντινή της υπερβολή
απόσβεσης στο σημείο Μ. Στα σημεία Μ και Λ βρίσκονται δύο ίδιοι μικροί φελλοί, ο
καθένας με μάζα m= 0,001 kg, που μπορούν να εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση
κάθετα στην επιφάνεια του υγρού.
Α) τις αποστάσεις x1, x2 του σημείου Λ από τις δύο πηγές.
Β) τις αποστάσεις r1, r2 του σημείου Μ από τις δύο πηγές.
𝐾
Γ) το λόγο της κινητικής ενέργειας των δύο φελλών 𝐾𝑀 τη χρονική στιγμή t1 = 3,25 s.
𝛬
Δ) το ρυθμό μεταβολής της ορμής του φελλού στο σημείο Μ τη χρονική στιγμή t2 = 19/8
s.
Δίνεται ότι π2=10 και ότι ημ45ο = συν 45ο=√2/2.
2.132. Κατά μήκος μιας τεντωμένης χορδής ΑΒ, μήκους d = 3,5 m, που το ένα άκρο της Β
είναι ακλόνητα στερεωμένο και το Α ελεύθερο, έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα, με το
σημείο Α που βρίσκεται στη θέση x=0 να είναι κοιλία. Θεωρούμε ως t=0 μια χρονική
στιγμή, κατά την οποία η κοιλία στη θέση x=0, διέρχεται από τη θέση ισορροπίας της
κινούμενη προς τη θετική
κατεύθυνση. Στο
ακόλουθο σχήμα φαίνεται
ένα στιγμιότυπο του
στάσιμου κύματος τη
στιγμή t1 = 2,5 s, όταν το
υλικό σημείο στη θέση x=0
βρίσκεται για δεύτερη
φορά στην ακραία θετική
του θέση.
Α) Να γραφεί η εξίσωση του στάσιμου κύματος.
[76]
Β) Nα βρείτε το πλάτος της ταλάντωσης του σημείου Δ, που βρίσκεται στη θέση x = 2,25
m, καθώς και τις θέσεις όλων των σημείων του στάσιμου που έχουν ίδιο πλάτος
ταχύτητας με το σημείο Δ.
Γ) Να βρείτε τις θέσεις των υλικών σημείων της χορδής που εκτελούν ταλάντωση με
ενέργεια ίση με το 1/4 της ενέργειας του υλικού σημείου μιας κοιλίας της χορδής και
βρίσκονται μεταξύ των θέσεων x=1m και x=3m.
Δ) Να βρείτε πόση πρέπει να γίνει η συχνότητα των κυμάτων που συμβάλλουν, για να
σχηματιστούν στη χορδή 7 συνολικά δεσμοί και στο σημείο Α κοιλία.
Δίνεται ότι ημ45ο = συν 45ο=√2/2.
2.133. Μια τεντωμένη χορδή ΑΒ, μήκους d=4,5 m, έχει το άκρο της Β ακλόνητα στερεωμένο
και το Α ελεύθερο. Τη χρονική στιγμή t=0, το άκρο Α που βρίσκεται στη θέση x=0 αρχίζει
να ταλαντώνεται χωρίς αρχική φάση κάθετα στη διεύθυνση της χορδής, δημιουργώντας
εγκάρσιο αρμονικό κύμα το οποίο διαδίδεται με ταχύτητα υ=2m/s. Τη χρονική στιγμή
t1=2s, ένα σημείο Δ της χορδής που βρίσκεται στη θέση xΔ=1m, έχει φάση 3π rad και
ταχύτητα ταλάντωσης μέτρου 0,05π m/s.
Α) Να βρείτε την περίοδο και το μήκος κύματος του κύματος, που διαδίδεται πάνω στη
χορδή, στο χρονικό διάστημα 0 ≤ 𝑡 ≤ 2,25 𝑠 .
Β) Να γράψετε την εξίσωση του κύματος που δημιουργήθηκε στη χορδή στο χρονικό
διάστημα 0 ≤ 𝑡 ≤ 2,25 𝑠 και να σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες το διάγραμμα
φάσης θέσης για όλα τα σημεία της χορδής τη χρονική στιγμή t2 = 2,25 s.
Το κύμα ανακλάται στο ακλόνητο άκρο Β της χορδής και δημιουργείται στάσιμο κύμα με
το σημείο Α να είναι κοιλία.
Θεωρούμε νέα μέτρηση του χρόνου με t΄ = 0 τη χρονική στιγμή κατά την οποία η κοιλία
Α, θέση xΑ=0, διέρχεται από τη θέση ισορροπίας της κινούμενη κατά τη θετική
κατεύθυνση.
Γ) Nα βρείτε το νέο πλάτος της ταλάντωσης του σημείου Δ, καθώς και την επιτάχυνσή
του τη χρονική στιγμή t΄1 = 1,25 s, μετά τη δημιουργία του στάσιμου κύματος.
Δ) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα της μέγιστης επιτάχυνσης όλων των σημείων της χορδής
συναρτήσει της θέσης τους.
[77]
3. Ρευστά
ΡΕΥΣΤΑ Τράπεζα Θεμάτων
ΡΕΥΣΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Α’
3.1. Η υδροστατική πίεση ενός υγρού που βρίσκεται σε ισορροπία
α. είναι ίδια για κάθε σημείο του υγρού, όταν αυτό βρίσκεται μέσα σε πεδίο βαρύτητας.
β. είναι μηδέν σε κάθε σημείο του υγρού, όταν το δοχείο βρίσκεται εκτός πεδίου
βαρύτητας.
γ. εξαρτάται από την ατμοσφαιρική πίεση.
δ. ασκείται σε κάθε στοιχειώδη επιφάνεια του υγρού και είναι πάντα κάθετη σε αυτή
3.2. Το κλειστό δοχείο του σχήματος βρίσκεται εκτός

βαρυτικού πεδίου και περιέχει υγρό πυκνότητας ρ. Στο έμβολο
εμβαδού Α ασκείται κατακόρυφη δύναμη μέτρου F. Αν p1, p2 οι
πιέσεις στα σημεία 1 και 2 αντίστοιχα, ισχύει
α. 𝑝2 = 𝑝1 + 𝜌𝑔(𝑦2 − 𝑦1 ).
β. 𝑝1 = 𝜌𝑔𝑦1 .
𝐹
γ. 𝑝1 = 𝑝2 = 𝐴.
𝐹
δ. 𝑝2 = 𝑝1 + 𝐴
3.3. Η υδροστατική πίεση που επικρατεί σε σημείο του πυθμένα ενός δοχείου που είναι
γεμάτο με υγρό και βρίσκεται εντός του πεδίου βαρύτητας εξαρτάται από
α. το αν το δοχείο είναι ανοικτό ή κλειστό.
β. το εμβαδόν της επιφάνειας του πυθμένα.
γ. την πυκνότητα του υγρού.
δ. το σχήμα των πλευρικών τοιχωμάτων του δοχείου.
3.4. Το δοχείο του σχήματος περιέχει υγρό πυκνότητας ρ

μέχρι βάθους h και βρίσκεται σε βαρυτικό πεδίο έντασης
g. Το υγρό βρίσκεται σε ισορροπία και η πίεση στην
ελεύθερη επιφάνειά του είναι pατμ. Η υδροστατική πίεση
στο σημείο Α του υγρού που απέχει y από τον πυθμένα
του δοχείου δίνεται από τη σχέση
α. 𝑝𝜐𝛿𝜌 = 𝜌𝑔𝑦 β. 𝑝𝜐𝛿𝜌 = 𝜌𝑔(ℎ − 𝑦).
γ. 𝑝𝜐𝛿𝜌 = 𝜌𝑔𝑦 + 𝑝𝛼𝜏𝜇 . δ. 𝑝𝜐𝛿𝜌 = 𝜌𝑔(ℎ − 𝑦) + 𝑝𝛼𝜏𝜇 .
3.5. Στην εικονιζόμενη τομή ενός φράγματος

α. η πίεση στα σημεία Α και Β είναι ίση με την ατμοσφαιρική.
β. οι ασκούμενες δυνάμεις ανά μονάδα επιφανείας στα
σημεία Α και Β έχουν το ίδιο μέτρο.
γ. η πίεση στο σημείο Β είναι ίση με την υδροστατική.
δ. η ασκούμενη δύναμη ανά μονάδα επιφάνειας έχει
μεγαλύτερο μέτρο στο σημείο Β.
[79]
3.6. Τα δοχεία του σχήματος περιέχουν

το ίδιο υγρό, έχουν ίδιο εμβαδό βάσης,
και η ελεύθερη επιφάνεια του υγρού
βρίσκεται στο ίδιο ύψος.
α. Η υδροστατική πίεση που επικρατεί
στο σημείο Α είναι μεγαλύτερη αυτής
που επικρατεί στο σημείο Δ.
β. Η υδροστατική πίεση που επικρατεί στο σημείο Β είναι ίδια με αυτήν που επικρατεί
στο σημείο Γ.
γ. Η δύναμη ανά μονάδα επιφάνειας που ασκείται από το υγρό στο δοχείο, στο σημείο Β
είναι ίδια κατά μέτρο και κατεύθυνση με αυτήν που ασκείται στο σημείο Γ.
δ. Η δύναμη που ασκείται στον πυθμένα του δοχείου Α είναι μεγαλύτερη αυτής που
ασκείται στον πυθμένα του δοχείου Β.
3.7. Το δοχείο του σχήματος είναι γεμάτο με υγρό και βρίσκεται στο
βαρυτικό πεδίο της Γης. Στο αβαρές έμβολο εμβαδού Α ασκούμε
κατακόρυφη δύναμη μέτρου F και προκαλούμε στο σημείο 1 μεταβολή
πίεσης κατά Δp1. Στο σημείο 2 που βρίσκεται κοντά στον πυθμένα του
δοχείου προκαλείται μεταβολή της πίεσης κατά Δp2 για την οποία ισχύει.
𝐹
α. 𝛥𝑝2 = 𝐴. β. 𝛥𝑝2 = 0.
γ. 𝛥𝑝2 > 𝛥𝑝1. δ. 𝛥𝑝2 < 𝛥𝑝1

α. H πίεση είναι μονόμετρο μέγεθος και η μονάδα μέτρησής της στο SI είναι το Ν/m2..
β. Τα υγρά θεωρούνται ασυμπίεστα επειδή τα μόρια τους κατέχουν σταθερές θέσεις.
γ. η υδροστατική πίεση στον πυθμένα ενός δοχείου που περιέχει υγρό, εξαρτάται από το
εμβαδόν του πυθμένα.
δ. Η υδροστατική πίεση, σε ένα σημείο ενός υγρού σε δοχείο, εξαρτάται από την απόσταση
του σημείου από τον πυθμένα του δοχείου.
ε. Σύμφωνα με την αρχή του Pascal, η μεταβολή της πίεσης που προκαλείται σε κάποιο
σημείο ενός περιορισμένου υγρού από κάποιο εξωτερικό αίτιο, μεταφέρεται αναλλοίωτη
σε όλα τα σημεία του υγρού.
3.9. H ροή σε ένα ρευστό

α. είναι πάντα τυρβώδης, όταν το ρευστό είναι πραγματικό.
β. μπορεί να είναι στρωτή ή τυρβώδης, αν το ρευστό είναι ιδανικό.
γ. είναι πάντα στρωτή, αν το ρευστό είναι ιδανικό.
δ. είναι πάντα στρωτή, αν το ρευστό είναι πραγματικό.
3.10. Για τις ρευματικές γραμμές γνωρίζουμε ότι
[80]
α. αποτελούν το σύνολο των θέσεων από τις οποίες διέρχονται τα μόρια ενός ρευστού στη
διάρκεια της κίνησής τους.
β. σε κάθε σημείο τους, το διάνυσμα της ταχύτητας των μορίων του ρευστού είναι
κάθετο σε αυτές.
γ. μπορούν να τέμνονται.
δ. η πυκνότητά τους δηλώνει την πίεση που επικρατεί στο ρευστό.
3.11. Σε μια φλέβα υγρού, όταν η πυκνότητα των ρευματικών γραμμών

α. αυξάνεται, η ταχύτητα ροής αυξάνεται.
β. αυξάνεται, η παροχή της φλέβας αυξάνεται.
γ. μειώνεται, η υδροστατική πίεση αυξάνεται.
δ. μειώνεται, η ταχύτητα ροής αυξάνεται.
3.12. Ένα ιδανικό ρευστό πυκνότητας ρ ρέει σε σωλήνα εμβαδού Α με σταθερή ταχύτητα υ.
Σε χρονικό διάστημα Δt διέρχεται από μια διατομή του σωλήνα μάζα υγρού Δm και όγκου
ΔV. H παροχή του σωλήνα δίνεται από τη σχέση
𝛥𝑚 1 𝛥𝑚 𝛥𝑚 𝛥𝑉
α. 𝛱 = 𝛢 ∙ . β. 𝛱 = 𝜌 ∙ . γ. 𝛱 = 𝜌 ∙ . δ. 𝛱 = 𝜐 ∙ 𝛥𝑡 .
𝛥𝑡 𝛥𝑡 𝛥𝑡
3.13. Ένα ιδανικό υγρό ρέει σε σωλήνα μεταβλητής

διατομής τμήμα του οποίου δείχνεται στο σχήμα
α. Η παροχή του σωλήνα είναι μεγαλύτερη στη θέση της
μεγάλης διατομής, Α2.
β. Η πυκνότητα του υγρού είναι μεγαλύτερη στη θέση της μικρής διατομής, Α1.
γ. Οι διατομές και οι αντίστοιχες ταχύτητες συνδέονται με τη σχέση Α1υ1=Α2υ2.
δ. Η ταχύτητα του υγρού είναι ίδια σε κάθε σημείο της διαδρομής μέσα στο σωλήνα.
3.14. Ο σωλήνας του διπλανού σχήματος

είναι μεταβλητής διατομής με εμβαδά Α1
και Α2 όπου Α1=2Α2. Στην περιοχή του
σωλήνα με τη μεγάλη διατομή
διέρχονται κάθε δευτερόλεπτο 40mL
υγρού. Στην περιοχή του σωλήνα με
εμβαδόν Α2 θα διέρχονται κάθε δευτερόλεπτο
α. 20mL υγρού. β. 40mL υγρού. γ. 80mL υγρού. δ. 160mL υγρού.
[81]
3.15. Στον υδραυλικό ανυψωτήρα του διπλανού

σχήματος, τα αβαρή κυλινδρικά έμβολα Ε1 και Ε2
έχουν διαμέτρους δ1 και δ2 αντίστοιχα. Για να
ανυψώσουμε το σώμα βάρους w θα πρέπει να
ασκήσουμε στο έμβολο Ε1 κατακόρυφη δύναμη
μέτρου
𝛿 𝛿
α. 𝐹 = 𝑤 ∙ 𝛿2 . β. 𝐹 = 𝑤 ∙ 𝛿1 .
1 2
𝛿22 𝛿2
γ. 𝐹 = 𝑤 ∙ . δ. 𝐹 = 𝑤 ∙ 𝛿12.
𝛿12 2

α. Tα υγρά θεωρούνται ασυμπίεστα επειδή τα μόριά τους βρίσκονται το ένα δίπλα στο
άλλο.
β. Η υδροστατική πίεση για δύο σημεία ενός υγρού σε ισορροπία που βρίσκονται στο ίδιο
οριζόντιο επίπεδο είναι ίδια.
γ. Ο υδραυλικός ανυψωτήρας είναι ένας πολλαπλασιαστής πίεσης.
δ. Η υδροστατική πίεση οφείλεται στο βάρος του υγρού.
ε. Στο υγρό ενός δοχείου που βρίσκεται εκτός βαρυτικού πεδίου επικρατεί η ίδια πίεση σε
όλα του τα σημεία.
3.17. Στο σχήμα δείχνεται η κατακόρυφη τομή ενός

ποταμού σταθερού πλάτους και μεταβλητού βάθους
στην κατεύθυνση ροής του.
α. Η παροχή του ποταμού είναι μεγαλύτερη στην
περιοχή Β.
β. Η παροχή του ποταμού είναι μεγαλύτερη στην
περιοχή Α.
γ. Τα νερά του ποταμού κινούνται πιο αργά στην περιοχή Β.
δ. Τα νερά του ποταμού κινούνται πιο αργά στην περιοχή Α.
3.18. Κατά την κίνηση ενός ιδανικού ρευστού κατά μήκος ενός σωλήνα ή μιας φλέβας η
παροχή
α. διατηρείται σταθερή.
β. διατηρείται σταθερή μόνο αν το ρευστό έχει επιτάχυνση.
γ. διατηρείται σταθερή μόνο αν το ρευστό δεν έχει επιτάχυνση.
δ. μειώνεται εκεί που ο σωλήνας στενεύει.
3.19. Η εξίσωση της συνέχειας για ένα ιδανικό ρευστό

α. επιβάλλει, όπου ο σωλήνας ροής στενεύει το πλήθος των ρευματικών γραμμών
αυξάνεται.
[82]
β. εκφράζει τη διατήρηση της μηχανικής ενέργειας.

γ. εκφράζει ότι κατά μήκος του σωλήνα ή της φλέβας η ταχύτητα είναι παντού η ίδια.
δ. εκφράζει τη διατήρηση της μάζας και τη διατήρηση του όγκου του ρευστού.
3.20. Κατά την κίνηση ενός ιδανικού ρευστού μιας φλέβας, για τη μάζα Δm1 του ρευστού
που περνάει από μία διατομή της A1 και τη μάζα Δm2 του ρευστού που περνάει από μία
διατομή της A2 (με A2>A1) στο ίδιο χρονικό διάστημα ισχύει
α. 𝛥𝑚1 > 𝛥𝑚2 . β. 𝛥𝑚1 < 𝛥𝑚2 . γ. 𝛥𝑚1 = 𝛥𝑚2 . δ. 𝛥𝑚1 ≠ 𝛥𝑚2.
3.21. Σε σωλήνα πλάγιο ως προς το οριζόντιο δάπεδο ρέει ιδανικό ρευστό. Αν οι ρευματικές
γραμμές είναι ευθείες παράλληλες και ισαπέχουσες, τότε
α. όλα τα μόρια του ρευστού έχουν την ίδια ταχύτητα.
β. ο σωλήνας είναι υποχρεωτικά οριζόντιος.
γ. η ταχύτητα κάποιων μορίων του ιδανικού ρευστού είναι μηδέν.
δ. σε όλα τα σημεία του ρευστού η πίεση είναι η ίδια.

α. Μια ρευματική γραμμή δεν τέμνει ποτέ μια άλλη ρευματική γραμμή.
β. Η εξίσωση της συνέχειας στηρίζεται στην αρχή διατήρησης της μάζας.
γ. Το διάνυσμα της ταχύτητας μιας σημειακής μάζας ενός ρευστού είναι πάντα κάθετο στη
ρευματική γραμμή.
δ. Σύμφωνα με την εξίσωση της συνέχειας, κατά μήκος μιας φλέβας ή ενός σωλήνα, η
παροχή διατηρείται σταθερή.
ε. Σε ένα πραγματικό ρευστό, η ροή είναι πάντα στρωτή.

α. Η παροχή ενός σωλήνα είναι διανυσματικό μέγεθος.
β. Όλα τα μόρια μιας φλέβας ενός ιδανικού ρευστού κινούνται με την ίδια ταχύτητα.
γ. Όταν η διατομή ενός σωλήνα στενεύει, η ταχύτητα ροής του ιδανικού υγρού που
διέρχεται από αυτήν αυξάνεται.
δ. Η εξίσωση της συνέχειας προέρχεται από την αρχή του Pascal.
ε. Η σχέση Α1υ1=Α2υ2 ισχύει μόνο για ασυμπίεστα ρευστά.
3.24. Να επιλέξετε τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις. Για τη ροή ενός ιδανικού
ρευστού ισχύουν:
α. Ο αριθμός των μορίων του ιδανικού ρευστού που εισέρχονται σε μια φλέβα είναι ίδιος
με αυτόν που εξέρχονται.
β. Μια ρευματική γραμμή που βρίσκεται στο εσωτερικό μιας φλέβας ιδανικού ρευστού
παραμένει πάντα στο εσωτερικό της.
γ. Ο αριθμός των ρευματικών γραμμών σε κάθε κάθετη διατομή μιας φλέβας ιδανικού
ρευστού είναι σταθερός.
[83]
δ. Τα μόρια των ρευματικών γραμμών μιας φλέβας ενός ιδανικού ρευστού έχουν παντού
την ίδια ταχύτητα.
ε. Στα ρευστά που συμπιέζονται, ισχύει η διατήρηση της μάζας.
3.25. Ένα ιδανικό ρευστό ρέει σε οριζόντιο σωλήνα του οποίου το εμβαδόν διατομής
αυξάνεται στην κατεύθυνση ροής του. Σύμφωνα με την εξίσωση του Bernoulli, στην
κατεύθυνση ροής του ρευστού
α. η ταχύτητα του ρευστού μειώνεται. β. η ταχύτητα του ρευστού αυξάνεται.
γ. η πίεση του ρευστού αυξάνεται. δ. η πίεση του ρευστού μειώνεται.
3.26. Η εξίσωση Bernoulli εφαρμόζεται μεταξύ δύο σημείων ενός

α. πραγματικού ρευστού.
β. ιδανικού ρευστού.
γ. ιδανικού ρευστού, αρκεί να βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο.
δ. ιδανικού ρευστού που ανήκουν στην ίδια ρευματική γραμμή.
3.27. Σε μια μάζα ρευστού που ρέει σε σωλήνα, προσφέρονται λόγω διαφοράς πίεσης 100 J
ανά μονάδα όγκου και η κινητική ενέργεια της μάζας αυξάνεται κατά 150 J ανά μονάδα
όγκου. Επομένως η μάζα του ρευστού
α. ανέρχεται.
β. κατέρχεται.
γ. ανέρχεται, διατηρώντας σταθερή τη μηχανική του ενέργεια.
δ. κατέρχεται, διατηρώντας σταθερή τη μηχανική του ενέργεια.
3.28. Ο οριζόντιος σωλήνας του σχήματος είναι

μεταβλητής διατομής όπου Α1>Α2 και στο
εσωτερικό του ρέει ιδανικό υγρό. H ενέργεια
που προσφέρεται στο υγρό λόγω της διαφοράς
πίεσης
α. ισούται με την αύξηση της κινητικής
ενέργειας του υγρού.
β. διατηρεί τη μηχανική ενέργεια του υγρού σταθερή.
γ. μετατρέπεται σε αύξηση της κινητικής ενέργειας του υγρού και σε θερμότητα λόγω των
τριβών του υγρού με τα τοιχώματα του σωλήνα.
δ. εξισορροπεί τις τριβές με αποτέλεσμα η ροή του υγρού στο σωλήνα να γίνεται με
σταθερή ταχύτητα.
3.29. Ιδανικό υγρό βρίσκεται μέσα σε ανοικτό κυλινδρικό δοχείο. Σε βάθος h από την
ελεύθερη επιφάνεια του υγρού υπάρχει οπή εμβαδού πολύ μικρότερου από αυτό της
βάσης του δοχείου. Αν το μέτρο της επιτάχυνσης βαρύτητας είναι g, η ταχύτητα εκροής
του υγρού από την οπή δίνεται από τη σχέση
[84]
1
α. 𝜐 = √𝑔ℎ. β. 𝜐 = √2 𝑔ℎ γ. 𝜐 = 2𝑔ℎ. δ. 𝜐 = √2𝑔ℎ.
3.30. Ο κατακόρυφος σωλήνας του διπλανού σχήματος έχει

σταθερή διατομή και στο εσωτερικό του ρέει ιδανικό
ρευστό με φορά από τα αριστερά προς τα δεξιά. Για τις
ταχύτητες και τις πιέσεις των σημείων Α και Β ισχύει
α. 𝜐𝛢 > 𝜐𝛣 𝜅𝛼𝜄 𝑝𝛢 > 𝑝𝛣 . β. 𝜐𝛢 = 𝜐𝛣 𝜅𝛼𝜄 𝑝𝛢 > 𝑝𝛣 .
γ. 𝜐𝛢 = 𝜐𝛣 𝜅𝛼𝜄 𝑝𝛢 < 𝑝𝛣 . δ. 𝜐𝛢 = 𝜐𝛣 𝜅𝛼𝜄 𝑝𝛢 = 𝑝𝛣 .
3.31. Ιξώδες σε ένα πραγματικό ρευστό ονομάζουμε

α. τη δύναμη που αναπτύσσεται μεταξύ των μορίων του ρευστού με τα τοιχώματα του
σωλήνα.
β. την εσωτερική τριβή μεταξύ των μορίων του ρευστού.
γ. το συντελεστή τριβής μεταξύ των μορίων του ρευστού.
δ. το συντελεστή τριβής μεταξύ των μορίων του ρευστού και των τοιχωμάτων του σωλήνα.

α. Όταν ένα ιδανικό ρευστό ρέει σε σωλήνα μεταβλητής διατομής, το περιβάλλον ρευστό
ασκεί σε αυτό μη συντηρητικές δυνάμεις με συνέπεια να μεταβάλλεται η μηχανική του
ενέργεια.
β. Σύμφωνα με το θεώρημα Torricelli, η ταχύτητα εκροής ενός υγρού από στόμιο που
βρίσκεται σε βάθος h από την ελεύθερη επιφάνεια του υγρού είναι ανάλογη του βάθους
h.
γ. Σύμφωνα με το νόμο του Bernoulli, κατά μήκος μιας ρευματικής γραμμής το άθροισμα
της μηχανικής ενέργειας ανά μονάδα όγκου και της πίεσης παραμένει σταθερό.
1
δ. Η κινητική ενέργεια ανά μονάδα όγκου σε ένα ρευστό εκφράζεται με τον όρο 2 𝜌𝜐 2 .
ε. Σύμφωνα με την εξίσωση του Bernoulli, κατά μήκος μιας φλέβας ή ενός σωλήνα, η
παροχή διατηρείται σταθερή.
3.33. Ο συντελεστής ιξώδους n ενός ρευστού εξαρτάται από

α. τις ιδιότητες του ρευστού. β. την ταχύτητα ροής του ρευστού.
γ. το πάχος του ρευστού. δ. τον όγκο του ρευστού.
3.34. Μεταξύ των δύο οριζόντιων πλακών του σχήματος

υπάρχει ένα πραγματικό ρευστό πάχους ℓ. Ασκούμε στην
πάνω πλάκα σταθερή οριζόντια δύναμη F και αυτή
κινείται με σταθερή ταχύτητα, ενώ η κάτω πλάκα
παραμένει ακίνητη.
α. Στην πάνω πλάκα εμφανίζεται μια δύναμη αντίθετη στην κίνησή της που την
ονομάζουμε ιξώδες.
[85]
β. Στην κάτω πλάκα εμφανίζεται μια δύναμη αντίθετη στην F που την ονομάζουμε ιξώδες.
γ. Όλα τα μόρια του ρευστού κινούνται με την ίδια ταχύτητα.
δ. Η δύναμη που αντιτίθεται στην κίνηση της πάνω πλάκας είναι σταθερή, όποιο και αν
είναι το μέτρο της δύναμης F.
3.35. Το λάδι έχει συντελεστή ιξώδους 250 φορές μεγαλύτερο από αυτόν του νερού.
α. Όταν τα δύο υγρά χρησιμοποιηθούν ως λιπαντικά, τη μικρότερη τριβή προκαλεί το λάδι.
β. Στις μηχανές χρησιμοποιείται ως λιπαντικό το λάδι, γιατί οι τριβές που προκαλεί είναι
250 φορές μικρότερες από αυτές που προκαλεί το νερό.
γ. Το λάδι προσκολλάται στα μηχανικά μέρη περισσότερο από το νερό, γι' αυτό είναι
καλύτερο λιπαντικό από το νερό.
δ. Επειδή το νερό έχει πολύ μικρότερο συντελεστή ιξώδους από το λάδι, δεν προκαλεί
μεγάλες δυνάμεις τριβής και γι' αυτό χρησιμοποιείται στις μηχανές.
3.36. Θεωρούμε δύο οριζόντιες γυάλινες πλάκες εμβαδού Α

όπου ανάμεσά τους είναι τοποθετημένο ένα νευτώνειο
ρευστό πάχους ℓ. Η κάτω πλάκα είναι ακλόνητη ενώ στην
επάνω πλάκα ασκούμε οριζόντια δύναμη F. Μετά από λίγο
η πλάκα κινείται με σταθερή ταχύτητα, υ. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία
μεταβάλλοντας το μέτρο της δύναμης. Το διάγραμμα που δείχνει την εξάρτηση της
δύναμης, F, σε συνάρτηση με την ταχύτητα της πλάκας, υ, είναι το
α. (I). β. (II) γ. (III). δ. (ΙV).
3.37. Aνάμεσα σε δύο οριζόντιες πλάκες τοποθετούμε ένα νευτώνειο υγρό. Σταθεροποιούμε
την κάτω πλάκα και μέσω μιας πειραματικής διάταξης κινούμε την πάνω πλάκα με
σταθερή ταχύτητα μέτρου υ. Το στρώμα του υγρού που ισαπέχει από τις πλάκες θα
κινείται με ταχύτητα μέτρου υ1 για την οποία ισχύει
α. 𝜐1 = 𝜐. β. 𝜐1 = 2𝜐. γ. 0 < 𝜐1 < 𝜐. δ. 𝜐1 = 0.

α. Στα πραγματικά ρευστά ασκούνται δυνάμεις που αντιτίθενται στην κίνησή τους.
β. Το ιξώδες ενός υγρού μετριέται σε Ν.
γ. Τα ιδανικά ρευστά έχουν πολύ μικρό ιξώδες.
[86]
δ. Κατά τη ροή ενός πραγματικού υγρού σε κυλινδρικό σωλήνα, η παροχή του σωλήνα
δίνεται από τη σχέση Π=Αυ όπου Α το εμβαδόν διατομής του και υ μέγιστη ταχύτητα των
μορίων του ρευστού.
ε. Το ιξώδες ενός πραγματικού ρευστού ελαττώνεται όταν αυξάνεται το πάχος του.
3.39. Στους πυθμένες των διπλανών όμοιων δοχείων Δ1 και Δ2

επικρατεί η ίδια υδροστατική πίεση.
α. Στα δύο δοχεία περιέχεται το ίδιο υγρό.
β. Μεγαλύτερη δύναμη ασκείται στον πυθμένα του δοχείου
Δ2.
γ. Στο δοχείο Δ1 περιέχεται υγρό μεγαλύτερης πυκνότητας.
δ. Η συνολική πίεση είναι μεγαλύτερη στον πυθμένα του δοχείου Δ2.
3.40. Όταν κατά μήκος μιας οριζόντιας φλέβας ενός ιδανικού ρευστού οι ρευματικές
γραμμές πυκνώνουν, τότε η ταχύτητα ροής του ρευστού
α. αυξάνεται και η πίεση μειώνεται. β. μειώνεται και η πίεση αυξάνεται.
γ. και η πίεση μειώνονται. δ. και η πίεση αυξάνονται.
3.41. Τα δυο όμοια δοχεία του διπλανού σχήματος Δ1 και Δ2

περιέχουν δύο διαφορετικά υγρά με πυκνότητες ρ1 και ρ2
(ρ1< ρ2) αντίστοιχα. Η ελεύθερη επιφάνεια των δύο υγρών
στα δύο δοχεία βρίσκονται στο ίδιο ύψος.
α. Στον πυθμένα των δύο δοχείων επικρατεί η ίδια
υδροστατική πίεση.
β. Μεγαλύτερη δύναμη ασκείται στον πυθμένα του δοχείου Δ1.
γ. Η μάζα των δύο υγρών στα δύο δοχεία είναι ίδια.
δ. Η συνολική πίεση είναι μεγαλύτερη στον πυθμένα του δοχείου Δ2.
3.42. Στα Νευτώνεια ρευστά

α. υπάρχει γραμμική αναλογία ανάμεσα στην εσωτερική τριβή που παρουσιάζουν κατά τη
ροή τους και το μέτρο της ταχύτητας ροής.
𝐿
β. ικανοποιείται η σχέση 𝐹 = 𝑛𝐴 𝜐
γ. δεν υπάρχει ιξώδες.
δ. η ροή είναι πάντα τυρβώδης.
3.43. Ιδανικό ρευστό ρέει στρωτά στον

οριζόντιο σωλήνα του σχήματος. Οι
κατακόρυφοι σωλήνες Α, Β και Γ είναι
ανοιχτοί στο πάνω άκρο τους.
[87]
α. Η ταχύτητα ροής του ρευστού κάτω από το σωλήνα Α είναι μεγαλύτερη από την
ταχύτητα ροής του ρευστού κάτω από το σωλήνα Β.
β. Η πίεση του ρευστού κάτω από το σωλήνα Α είναι μεγαλύτερη από την πίεση του
ρευστού κάτω από το σωλήνα Β.
γ. Η πίεση του ρευστού κάτω από το σωλήνα Β είναι μεγαλύτερη από την πίεση του
ρευστού κάτω από το σωλήνα Γ.
δ. Μεγαλύτερη πίεση και μεγαλύτερη ταχύτητα ροής υπάρχει κάτω από το σωλήνα Β.

α. Όλα τα ρευστά είναι πρακτικά ασυμπίεστα.
β. Η υδροστατική πίεση σε ένα σημείο ενός υγρού που περιέχεται σε ένα δοχείο είναι
ανάλογη της απόστασης από τον πυθμένα του δοχείου.
γ. Σύμφωνα με την εξίσωση της συνέχειας η πίεση που δημιουργεί ένα εξωτερικό αίτιο σε
κάποιο σημείο ενός υγρού μεταφέρεται αναλλοίωτη σε όλα τα σημεία του.
δ. Το ρευστό που κυλάει με στρωτή ροή σε κάποια ρευματική φλέβα δεν μπορεί να
αναμιγνύεται με το περιεχόμενο άλλης ρευματικής φλέβας του σωλήνα.
ε. Το σύνολο των θέσεων από τις οποίες περνά κάθε μόριο του ρευστού στη διάρκεια της
κίνησης του ονομάζεται ρευματική φλέβα.
3.45. Τα δύο δοχεία του σχήματος περιέχουν νερό μέχρι το ίδιο ύψος. Για τις πιέσεις pΓ και
pΔ που επικρατούν στα σημεία Γ και Δ
των πυθμένων και τις δυνάμεις FΓ και FΔ
που ασκούνται στους πυθμένες των
δοχείων από το νερό ισχύει
α. 𝑝𝛤 = 𝑝𝛥 𝜅𝛼𝜄 𝐹𝛤 = 𝐹𝛥
β. 𝑝𝛤 = 𝑝𝛥 𝜅𝛼𝜄 𝐹𝛤 < 𝐹𝛥 .
γ. 𝑝𝛤 < 𝑝𝛥 𝜅𝛼𝜄 𝐹𝛤 < 𝐹𝛥 .
δ. 𝑝𝛤 < 𝑝𝛥 𝜅𝛼𝜄 𝐹𝛤 = 𝐹𝛥 .
3.46. Ένα ανοικτό κυλινδρικό δοχείο περιέχει υγρό. Στα

πλευρικά τοιχώματα και σε ίδιο ύψος από τη βάση του
δοχείου υπάρχουν δύο οπές διατομών Α1 και Α2 , όπου
Α1=2Α2 . Τα εμβαδά Α1 , Α2 είναι πολύ μικρότερα του εμβαδού
της βάσης του δοχείου και το υγρό εξέρχεται από την κάθε
οπή οριζόντια. Για τα μέτρα των ταχυτήτων εκροής του
υγρού από τις οπές ισχύει
α. 𝜐1 = 𝜐2 β. 𝜐1 = 2𝜐2 . γ. 𝜐1 = 4𝜐2 . δ. 𝜐1 = 0,5𝜐2 .
3.47. Η βρύση του σχήματος δημιουργεί κατακόρυφη φλέβα νερού. Στο στόμιο της βρύσης
το εμβαδό της διατομής της φλέβας είναι Α1 και χαμηλότερα γίνεται Α2 ,με Α1=3Α2. Ο
ρυθμός διέλευσης της μάζας του νερού από τη διατομή Α2 είναι
[88]
α. ίδιος με αυτόν που διέρχεται από τη διατομή Α1.

β. τριπλάσιος αυτού που διέρχεται από τη διατομή Α1.
γ. υποτριπλάσιος αυτού που διέρχεται από τη διατομή Α1.
δ. εννεαπλάσιος αυτού που διέρχεται από τη διατομή Α1.
3.48. Σύμφωνα με την εξίσωση Bernoulli

α. όταν η διατομή ενός σωλήνα μειώνεται, η ταχύτητα του υγρού που
ρέει σε αυτόν αυξάνεται.
β. το έργο που προσφέρεται σε ένα ιδανικό ρευστό λόγω διαφοράς πίεσης είναι ίσο με τη
μεταβολή της μηχανικής του ενέργειας.
γ. στις περιοχές μιας οριζόντιας φλέβας ιδανικού ρευστού όπου η διατομή της αυξάνεται,
η πίεση του υγρού μειώνεται.
δ. σε έναν οριζόντιο σωλήνα σταθερής διατομής που ρέει ιδανικό ρευστό, η πίεση κατά τη
φορά της ροής μειώνεται.
3.49. Στον οριζόντιο σωλήνα του

σχήματος, το ιδανικό ρευστό ρέει
με φορά προς τα δεξιά. Κατά τη
φορά της ροής μειώνεται
α. η πίεση του ρευστού. β. η παροχή του σωλήνα.
γ. η πυκνότητα του ρευστού. δ. η κινητική ενέργεια ανά μονάδα όγκου του ρευστού.
3.50. Μεταξύ των δύο οριζόντιων πλακών

του σχήματος υπάρχει ένα πραγματικό
ρευστό πάχους ℓ. Ασκούμε στην πάνω
πλάκα σταθερή οριζόντια δύναμη F και
αυτή κινείται με σταθερή ταχύτητα, ενώ η
κάτω πλάκα παραμένει ακίνητη. Το μέτρο της δύναμης F είναι
α. ανάλογο του πάχους ℓ του ρευστού.
β. ανάλογο του εμβαδού της επιφάνειας των δύο πλακών.
γ. αντιστρόφως ανάλογο της ταχύτητας της πάνω πλάκας.
δ. αντιστρόφως ανάλογο του συντελεστή ιξώδους του υγρού.

α. Η υδροστατική πίεση οφείλεται στη βαρύτητα.
β. Σε ένα ιδανικό υγρό η ροή είναι μόνο στρωτή.
γ. Όταν οι ρευματικές γραμμές σε μια φλέβα υγρού πυκνώνουν, τότε η ταχύτητα του υγρού
μειώνεται.
δ. Κατά μήκος μιας οριζόντιας φλέβας ιδανικού ρευστού, όταν έχουμε μείωση της διατομής
της, η πίεση μειώνεται.
ε. Τα ιδανικά ρευστά ονομάζονται και νευτώνεια ρευστά.
[89]
ΡΕΥΣΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Β’
3.52. Τα δύο δοχεία Α και Β του σχήματος
περιέχουν το ίδιο υγρό και στο δοχείο B
επιπλέει ένα σώμα βάρους w. Η ελεύθερη
επιφάνεια του υγρού βρίσκεται στο ίδιο
ύψος h και στα δύο δοχεία. Για τις ολικές
πιέσεις στα σημεία 1 και 2 των πυθμένων
των δύο δοχείων έχουμε
α. p1 = p2 β. p1 > p2 γ. p1 < p2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
3.53. Στον υδραυλικό ανυψωτήρα του σχήματος τα

αβαρή έμβολα Ε1, Ε2 έχουν εμβαδά διατομών Α1, Α2
αντίστοιχα. Αρχικά τα δύο έμβολα βρίσκονται στο ίδιο
ύψος. Ασκούμε κατακόρυφη δύναμη στο έμβολο Ε1
προς τα κάτω και το μετακινούμε κατά y1 =5 cm.
Παρατηρούμε ότι το έμβολο E2 ανεβαίνει κατά y2 = 2
cm. O λόγος των επιφανειών των διατομών των δύο
εμβόλων είναι
𝐴1 1 𝐴1 2 𝐴1 3
α. = β. = γ. =
𝐴2 2 𝐴2 5 𝐴2 5
3.54. Στον υδραυλικό ανυψωτήρα του σχήματος τα αβαρή

έμβολα E1, E2 βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο σε
ισορροπία και μπορούν να μετακινούνται στους
κατακόρυφους σωλήνες χωρίς τριβές. Τοποθετούμε
ταυτόχρονα πάνω στα έμβολα δύο σώματα ίδιου βάρους.
α. Τα έμβολα δεν θα κινηθούν.
β. Το έμβολο E1 θα κινηθεί προς τα κάτω και το E2 προς τα
πάνω.
γ. Το έμβολο E1 θα κινηθεί προς τα πάνω και το E2 προς τα κάτω.
3.55. Το κλειστό δοχείο του σχήματος

περιέχει υγρό πυκνότητας ρ και πάνω από
την ελεύθερη επιφάνειά του υπάρχει αέρας.
Η στάθμη του υγρού στο κλειστό δοχείο
βρίσκεται σε ύψος h1 από τον πυθμένα του.
Ο πυθμένας του δοχείου συγκοινωνεί με
πλάγιο σωλήνα ανοικτό στην ατμόσφαιρα. Η
[90]
στάθμη του νερού στον πλάγιο σωλήνα βρίσκεται σε ύψος h2 πάνω από τον πυθμένα του δοχείου.
Η πίεση pαερ που επικρατεί στον αέρα του δοχείου είναι
α. 𝑝𝛼𝜀𝜌 = 𝜌𝑔ℎ1 β. 𝑝𝛼𝜀𝜌 = 𝑝𝛼𝜏𝜇 + 𝜌𝑔ℎ1 γ. 𝑝2 = 𝑝𝛼𝜏𝜇 + 𝜌𝑔(ℎ2 − ℎ1 )
3.56. Το κλειστό δοχείο του σχήματος ύψους 2h περιέχει υγρό

πυκνότητας ρ και στο αβαρές έμβολο εμβαδού Α εφαρμόζεται
εξωτερική δύναμη μέτρου F. Το δοχείο βρίσκεται σε συνθήκες
κενού. Το μανόμετρο M1 είναι προσαρμοσμένο σε σημείο του
πλευρικού τοιχώματος που απέχει h από τον πυθμένα και το
μανόμετρο M2 είναι προσαρμοσμένο στον πυθμένα του δοχείου.
Για τις ενδείξεις p1, p2 των δύο μανομέτρων ισχύει
𝐹 𝐹
α. 𝑝2 = 2𝑝1 β. 𝑝2 = 𝑝1 + γ. 𝑝2 = 2𝑝1 −
𝐴 𝐴
3.57. Στον υδραυλικό ανυψωτήρα του σχήματος τα έμβολα

𝛢1 1
E1, E2 έχουν λόγο εμβαδών = 10 και μπορούν να
𝛢2
μετακινούνται στους κατακόρυφους σωλήνες χωρίς
τριβές. Ασκούμε στο έμβολο E1 κατακόρυφη δύναμη
μέτρου F1 μετατοπίζοντας το σημείο εφαρμογής της κατά
y1 οπότε στο έμβολο E2 ασκείται από το υγρό δύναμη
μέτρου F2 που μετατοπίζει το σημείο εφαρμογής της κατά y2. To έργο W1 της δύναμης F1
και το έργο W2 της δύναμης F2 συνδέονται με τη σχέση
1
α. 𝑊2 = 𝑊1 β. 𝑊1 = 10𝑊2 γ. 𝑊1 = 10 𝑊2
3.58. Το κλειστό κυλινδρικό δοχείο του σχήματος περιέχει

δύο υγρά που δεν αναμιγνύονται. Το νερό που έχει
πυκνότητα ρ2 και τo λάδι που επιπλέει έχει πυκνότητα ρ1 =
0,8·ρ2. . Στο πάνω μέρος του δοχείου δεν υπάρχει
παγιδευμένος αέρας. Tα ύψη των υγρών στο δοχείο για το
λάδι και το νερό είναι d και 2d αντίστοιχα. Το σημείο 1
αντιστοιχεί σε σημείο της διαχωριστικής επιφάνειας μεταξύ
των υγρών και το σημείο 2 είναι σημείο του πυθμένα του
δοχείου. Αν p1, p2 είναι οι πιέσεις στα σημεία 1, 2 αντίστοιχα, ισχύει
𝑝 𝑝 𝑝
α. 𝑝2 = 2 β. 𝑝2 = 3 γ. 𝑝2 = 3,5
1 1 1
[91]
3.59. Ο οριζόντιος σωλήνας του διπλανού σχήματος

εμβαδού διατομής Α1 διακλαδίζεται σε δύο
οριζόντιους σωλήνες με ίσα εμβαδά διατομής Α2 = Α3
= Α1/4. Οι δύο σωλήνες μικρής διατομής έχουν την
ίδια παροχή. Το ιδανικό ρευστό ρέει στην περιοχή
του σωλήνα μεγάλης διατομής με ταχύτητα μέτρου
υ1 5 m/s. Στην περιοχή των σωλήνων μικρής
διατομής το μέτρο της ταχύτητας του ρευστού είναι
α. υ2 = υ3 =2,5 m/s β. υ2 = υ3 =5 m/s γ. υ2 = υ3 =10 m/s
3.60. Στο σχήμα φαίνεται ένας σωλήνας με διακλαδώσεις

διαφορετικών διατομών και ένα ιδανικό ρευστό που
τον διαρρέει. Για τις επιμέρους παροχές των σωλήνων
γνωρίζουμε ότι Π1=2Π2=2Π3. Τα βέλη δείχνουν την
κατεύθυνση κίνησης του ρευστού. Στη διατομή 4 το
υγρό ρέει προς τα
α. αριστερά με Π4 = Π2.
β. δεξιά με Π4 = 2Π2.
γ. δεξιά με Π4 = Π2.
3.61. Ο κυλινδρικός σωλήνας του

σχήματος στις περιοχές 1, 2, 3 έχει
διατομές με διαμέτρους δ1, δ2 = δ1/3 και
δ3 = δ1/2 αντίστοιχα. Ένα ιδανικό ρευστό
ρέει μέσα στο σωλήνα. Για τα μέτρα των
ταχυτήτων υ1, υ2, υ3 στις περιοχές 1, 2, 3
ισχύει
α. 16·υ1 = υ2 = 4·υ3. β. 4·υ1 = υ2 = 2·υ3. γ. υ1 = υ2 = υ3.
3.62. Νερό τρέχει μέσα από ένα λάστιχο ποτίσματος και γεμίζει ένα δοχείο. Η παροχή του
λάστιχου είναι τέτοια ώστε το άδειο δοχείο να γεμίσει με νερό σε 30s. Με το ίδιο λάστιχο
θέλουμε να γεμίσουμε ένα δεύτερο ίδιο άδειο δοχείο αλλά χρησιμοποιώντας το δάκτυλό
μας φράζουμε μέρος της οπής ώστε το εμβαδό διατομής της να μειωθεί στο μισό. Το
χρονικό διάστημα γεμίσματος του δοχείου τώρα είναι
α. 15s. β. 30s. γ. 60s.
[92]
3.63. Οι δυο βρύσες Α και Β σταθερής παροχής

χρησιμοποιούνται για να γεμίσουν το άδειο δοχείο με νερό.
Όταν η βρύση Α είναι ανοικτή και η βρύση Β κλειστή, το
δοχείο γεμίζει σε 1,5 min. Όταν η βρύση Α είναι κλειστή και
η βρύση Β ανοικτή, το δοχείο γεμίζει σε 3min. Όταν είναι
ανοικτές και οι δύο βρύσες, το δοχείο γεμίζει σε χρόνο
α. 0,5 min. β. 1 min. γ. 1,2 min.
3.64. Η παροχή ενός σωλήνα νερού ελαττώνεται

γραμμικά σε σχέση με το χρόνο όπως δείχνεται στο
σχήμα. Το νερό χύνεται σε αρχικά άδεια κυλινδρική
δεξαμενή που έχει εμβαδό βάσης 2m2. Όταν μηδενιστεί
η παροχή, το νερό στη δεξαμενή θα έχει ανέβει σε ύψος
α. y=0,05m. β. y=0,10m. γ. y=0,15m.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να αιτιολογήσετε
την επιλογή σας.
3.65. Σε μια κατάσταση, γνωστή με τον ιατρικό

όρο ως αθηροσκλήρωση, η διατομή μιας
αρτηρίας λόγω συσσώρευσης λιπιδίων
φράσσεται εν μέρει με αποτέλεσμα ένα τμήμα
του εμβαδού της διατομής της να καθίσταται
ανενεργό. Το ανενεργό τμήμα μιας αρτηρίας
είναι ίσο με το 25% του εμβαδού της. Αν η ταχύτητα ροής του αίματος στο φυσιολογικό
τμήμα της αρτηρίας είναι υ1 , τότε για την ταχύτητα ροής του αίματος στο εν μέρει
φραγμένο τμήμα, υ2, ισχύει
4 3
α. 𝜐2 = 4𝜐1 β. 𝜐2 = 3 𝜐1 γ. 𝜐2 = 4 𝜐1
3.66. Σε σωλήνα σχήματος U ισορροπούν

δύο διαφορετικά υγρά 1 και 2 που δεν
αναμιγνύονται, με πυκνότητες ρ1 και ρ2,
που ικανοποιούν τη σχέση ρ1 =2·ρ2 . Το
σχήμα που δείχνει τη σωστή διάταξη
των υγρών στο σωλήνα είναι το
α. (Ι) β. (ΙΙ) γ. (ΙΙΙ)
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να
αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
[93]
3.67. Από τη βρύση του σχήματος που έχει εσωτερική διατομή εμβαδού
Α (σημείο 1) εξέρχεται νερό με ταχύτητα υ1. Στο σημείο 2 το εμβαδόν
διατομής της στήλης του νερού έχει μειωθεί στο μισό. Αν η η επιτάχυνση
της βαρύτητας στην περιοχή είναι g, o όγκος της στήλης του νερού που
υπάρχει κάτω από τη βρύση μεταξύ των σημείων 1 και 2 είναι
𝐴 𝐴 2𝐴
α. 𝛥𝑉 = 𝑔 𝜐12 β. 𝛥𝑉 = 2𝑔 𝜐12 γ. 𝛥𝑉 = 𝜐12
𝑔
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή
σας.
3.68. O οριζόντιος αγωγός του σχήματος με διατομή

επιφάνειας Α1 σχηματίζει στένωση με διατομή
επιφάνειας Α2. Οι κατακόρυφοι λεπτοί σωλήνες Α
και Β συνδέονται στον κύριο αγωγό και στο
στένωμα και είναι ανοικτοί στο πάνω μέρος τους. Το
νερό ρέει στον αγωγό από τα αριστερά προς τα
δεξιά. Για τα ύψη h1 και h2 του νερού στους
κατακόρυφους σωλήνες ισχύει
α. h1 = h2 β. h1 > h2 γ. h1 < h2
3.69. O οριζόντιος αγωγός του σχήματος με

διατομή επιφάνειας Α1 σχηματίζει στένωση με
διατομή επιφάνειας Α2 όπου Α1=2Α2. Δύο
κατακόρυφοι λεπτοί σωλήνες που είναι ανοικτοί
στο πάνω μέρος τους συνδέονται στον κύριο
αγωγό και στο στένωμα. Ένα ιδανικό υγρό ρέει
στον αγωγό από τα αριστερά προς τα δεξιά και
οι δύο ελεύθερες επιφάνειες του υγρού στους
δύο κατακόρυφους σωλήνες απέχουν μεταξύ
τους Δh. To μέτρο της ταχύτητας του υγρού στην περιοχή διατομής εμβαδού Α1 είναι υ1
και η επιτάχυνση της βαρύτητας στην περιοχή είναι g. Η ταχύτητα υ1 και η κατακόρυφη
απόσταση Δh συνδέονται με τη σχέση
2 1
α. 𝜐1 = √2𝑔 ∙ 𝛥ℎ β. 𝜐1 = √3 𝑔 ∙ 𝛥ℎ γ. 𝜐1 = √3 𝑔 ∙ 𝛥ℎ
3.70. Σε μια μάζα ρευστού που ρέει σε σωλήνα, προσφέρεται από το περιβάλλον ρευστό
ενέργεια 50J ανά μονάδα όγκου και η κινητική ενέργεια του ρευστού αυξάνεται κατά 70J
ανά μονάδα όγκου. Κατά μήκος της ροής ο σωλήνας
α. στενεύει και κατέρχεται.
[94]
β. στενεύει και ανέρχεται.

γ. φαρδαίνει και κατέρχεται.
3.71. Στον οριζόντιο σωλήνα του σχήματος, ρέει

προς τα δεξιά ιδανικό υγρό πυκνότητας ρ. Το
εμβαδόν διατομής Α1 είναι διπλάσιο του εμβαδού
διατομής Α2 και το υγρό διέρχεται από την διατομή
Α1 με ταχύτητα υ1. Για τη διαφορά της πίεσης, p1-
p2, μεταξύ των σημείων 1 και 2, ισχύει
α. 𝑝1 − 𝑝2 = 𝜌 ∙ 𝜐12 β. 𝑝1 − 𝑝2 = 1,5𝜌 ∙ 𝜐12 γ. 𝑝1 − 𝑝2 = 2𝜌 ∙ 𝜐12
3.72. Ο σωλήνας του σχήματος αποτελείται από δύο

οριζόντια τμήματα και ένα κατακόρυφο. Το κάτω
οριζόντιο τμήμα έχει εμβαδόν κάθετης διατομής Α1 και το
πάνω τμήμα Α2=2Α1. Τα δύο οριζόντια τμήματα απέχουν
μεταξύ τους κατακόρυφα κατά h. Ένα ιδανικό υγρό ρέει
από τα αριστερά προς τα δεξιά. H ταχύτητα του υγρού στο
κάτω τμήμα είναι υ1, ενώ οι πιέσεις στο κάτω και πάνω
τμήμα είναι ίδιες. H υψομετρική διαφορά h ανάμεσα στα δύο οριζόντια τμήματα του
σωλήνα και η ταχύτητα υ1 συνδέονται με τη σχέση
3𝜐12 𝜐12 3𝜐12
α. h = β. h = γ. h =
8𝑔 2𝑔 2𝑔
3.73. Το κυλινδρικό δοχείο 1 του

σχήματος έχει μεγάλο εμβαδόν
βάσης και περιέχει ιδανικό υγρό.
Στο πλευρικό τοίχωμα και σε
βάθος h υπάρχει οπή εμβαδού
διατομής Α1 από την οποία
εξέρχεται το υγρό με ταχύτητα
μέτρου υ1. Σε ένα ίδιο δοχείο 2
υπάρχει το ίδιο υγρό και σε βάθος h/2 υπάρχει οπή εμβαδού διατομής Α2 από την οποία
εξέρχεται το υγρό με ταχύτητα μέτρου υ2. Αν οι παροχές των οπών είναι ίσες, ο λόγος των
εμβαδών A1/A2 είναι
√2 1
α. β. γ. √2
2 2
[95]
3.74. Στο δοχείο του σχήματος που έχει μεγάλο εμβαδόν διατομής,
πέφτει νερό από μια βρύση η οποία έχει σταθερή παροχή, Π1. Στο
πλευρικό τοίχωμα του δοχείου και κοντά στον πυθμένα υπάρχει
μικρή οπή εμβαδού Α από την οποία εξέρχεται το νερό, με
αποτέλεσμα η στάθμη του νερού στο δοχείο να σταθεροποιηθεί σε
ύψος h. Αν το εμβαδόν της οπής διπλασιαστεί, η στάθμη του νερού θα
σταθεροποιηθεί σε ύψος h’ για το οποίο ισχύει
α. h’ = 2·h
1
β. h’ = h
2
1
γ. h’ = h
4
3.75. Το δοχείο του σχήματος με εμβαδόν βάσης Α1 περιέχει νερό

ύψους h. Στο πλευρικό τοίχωμα και κοντά στον πυθμένα
υπάρχει βρύση με οπή εμβαδού διατομής Α2. Η σχέση ανάμεσα
στα εμβαδά των διατομών είναι Α1=5Α2 και επιτάχυνση της
βαρύτητας στην περιοχή είναι g. Τη χρονική στιγμή t=0 που
ανοίγουμε τη βρύση, το νερό εξέρχεται από αυτήν με ταχύτητα
υ2 της οποίας το μέτρο είναι
α. 𝜐2 = √2𝑔ℎ .
25
β. 𝜐2 = √12 𝑔ℎ .
γ. 𝜐2 = √2,4𝑔ℎ.
3.76. Το δοχείο του σχήματος περιέχει νερό ύψους h.

Θεωρούμε ότι η ελεύθερη επιφάνεια του νερού στο
δοχείο έχει μεγάλο εμβαδόν ώστε το ύψος h να
παραμένει σταθερό. Στο πλευρικό τοίχωμα του
δοχείου και κοντά στον πυθμένα, είναι
προσαρμοσμένος ένας σωλήνας σταθερής
διατομής ο οποίος κάμπτεται έτσι ώστε το νερό να
εκτοξεύεται κατακόρυφα προς τα πάνω. Για τα
μέτρα των ταχυτήτων του υγρού καθώς αυτό
διέρχεται από τα σημεία Β και Γ που βρίσκονται στο
ίδιο οριζόντιο επίπεδο (βλέπε σχήμα) ισχύει
α. υΒ = υΓ β. υΒ > υΓ γ. υΒ < υΓ
[96]
3.77. Σε ένα πείραμα μέτρησης του ιξώδους,

χρησιμοποιούμε δύο οριζόντιες γυάλινες πλάκες
εμβαδού Α όπου ανάμεσά τους είναι τοποθετημένο ένα
νευτώνειο υγρό (1) πάχους ℓ με συντελεστή ιξώδους n1.
Η κάτω πλάκα είναι ακλόνητη ενώ στην επάνω πλάκα ασκούμε οριζόντια δύναμη F με
αποτέλεσμα μετά από λίγο αυτή να κινείται με σταθερή ταχύτητα υ. Επαναλαμβάνουμε το
πείραμα αντικαθιστώντας το υγρό (1) με ένα υγρό (2) ίδιου πάχους με συντελεστή
ιξώδους n2=2n1. Η εξάρτηση της δύναμης σε συνάρτηση με την ταχύτητα υ της πάνω
πλάκας σε κοινό σύστημα αξόνων δίνεται από το διάγραμμα
α. (I) β. (II) γ. (III)

3.78. Σε ένα πείραμα μέτρησης του ιξώδους,

χρησιμοποιούμε δύο οριζόντιες γυάλινες
πλάκες εμβαδού Α όπου ανάμεσά τους είναι
τοποθετημένο ένα νευτώνειο υγρό, 1,
πάχους ℓ με συντελεστή ιξώδους n1. Η κάτω
πλάκα είναι ακλόνητη ενώ στην επάνω
πλάκα ασκούμε οριζόντια δύναμη F μέσω
μιας διάταξης με τροχαλία και δίσκο όπου τοποθετούμε σταθμά (βλέπε σχήμα).
Επαναλαμβάνουμε το πείραμα αντικαθιστώντας το υγρό, 1, με δεύτερο υγρό, 2, ίδιου
πάχους που έχει συντελεστή ιξώδους n2=10n1. Στην περίπτωση του πρώτου υγρού, η μάζα
των σταθμών που κρεμάσαμε για να κινείται η πάνω πλάκα με σταθερή ταχύτητα υ είναι
m. Στην δεύτερη περίπτωση για να κινηθεί η πάνω πλάκα με σταθερή ταχύτητα υ/2, η
μάζα των σταθμών πρέπει να είναι
α. 2m β. 10m γ. 5m
3.79. Δύο οριζόντιες γυάλινες πλάκες εμβαδού Α είναι τοποθετημένες σε οριζόντιο τραπέζι.
Ανάμεσα στις πλάκες υπάρχει νευτώνειο υγρό πάχους ℓ με συντελεστή ιξώδους n. Η κάτω
πλάκα είναι ακλόνητη ενώ στην επάνω πλάκα ασκούμε οριζόντια δύναμη F με αποτέλεσμα
αυτή μετά από λίγο να κινείται με σταθερή ταχύτητα μέτρου υ. Ο ρυθμός προσφοράς
ενέργειας μέσω της δύναμης όταν η πλάκα κινείται με σταθερή ταχύτητα υ είναι P.
[97]
Προκειμένου η πάνω πλάκα να κινείται με σταθερή ταχύτητα 2υ, θα πρέπει ο ρυθμός

προσφοράς ενέργειας από τη νέα οριζόντια δύναμη που θα ασκήσουμε σε αυτήν να είναι
α. P β. 2P γ. 4P
3.80. Μια πλάκα εμβαδού Α και μάζας m

αφήνεται χωρίς αρχική ταχύτητα να
κινηθεί πάνω στο πλάγιο επίπεδο του
σχήματος γωνίας φ. Μεταξύ της πλάκας
και του επιπέδου υπάρχει στρώμα
νευτώνειου υγρού πάχους ℓ και
συντελεστή ιξώδους n. H πλάκα θα
κινείται στο επίπεδο με επιτάχυνση της
οποίας το μέτρο
α. παραμένει σταθερό.
β. από μια μέγιστη τιμή μειώνεται μέχρι μηδενισμού του.
γ. από μια μέγιστη τιμή μειώνεται μέχρι να αποκτήσει μια σταθερή τιμή διάφορη του μηδενός.
3.81. Στο διπλανό σχήμα, το νερό της

δεξαμενής (μεγάλης διατομής)
εξέρχεται από κατακόρυφο σωλήνα
σχηματίζοντας κατακόρυφο πίδακα που
φτάνει σε ύψος h πάνω από το στόμιο
του σωλήνα. Αν στενέψουμε το στόμιο
του σωλήνα (π.χ. βάζοντας το δάκτυλο
μας) ο πίδακας του νερού θα φτάσει σε
ύψος
α. μικρότερο από h. β. μεγαλύτερο από h. γ. στο ίδιο ύψος h.
3.82. Ένας σωλήνας νερού διαμέτρου δ καταλήγει σε

τρυπητό (υπαίθρια ντουζιέρα) στο οποίο έχουν ανοιχτεί
τρύπες με διάμετρο δ1=δ/10 η καθεμία. Το νερό στο
σωλήνα έχει ταχύτητα ροής υ και εκρέει από τις τρύπες με
πενταπλάσια ταχύτητα (υ1=5υ). Το τρυπητό έχει
α. 10 τρύπες.
β. 20 τρύπες.
γ. 50 τρύπες.
[98]
3.83. Το δοχείο του σχήματος έχει μεγάλη διατομή και περιέχει

νερό ύψους Η και πυκνότητας ρ. Στον πυθμένα της δεξαμενής
υπάρχει ένας οριζόντιος στενός σωλήνας, το άκρο Γ του
οποίου είναι κλειστό και η πίεση που επικρατεί σε αυτό είναι
p1. Αν ανοίξουμε το άκρο Γ του σωλήνα, το νερό εξέρχεται
στην ατμόσφαιρα και η πίεση του νερού στο άκρο Γ γίνεται
p2. Η μεταβολή της πίεσης στο άκρο του σωλήνα, Δp= p2 - p1,
είναι ίση με
α. Δp = -ρgH.
β. Δp = + ρgH.
γ. Δp = pατμ + ρgH.
3.84. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται ένα κατακόρυφο δοχείο

μεγάλης διατομής που περιέχει νερό ύψους Η και
πυκνότητας ρ. Στον πυθμένα της δεξαμενής υπάρχει ένας
οριζόντιος στενός σωλήνας το άκρο Γ του οποίου είναι
κλειστό. Αν ανοίξουμε το άκρο Γ του σωλήνα, το νερό
εξέρχεται στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα υ1.
Επαναλαμβάνουμε το πείραμα αντικαθιστώντας τον
σωλήνα με έναν άλλο μεγάλης διατομής. Στην περίπτωση
αυτή η επιφάνεια του νερού του δοχείου κατέρχεται με
ταχύτητα υ και το νερό εξέρχεται από τον σωλήνα στην
ατμόσφαιρα με ταχύτητα υ2. Τις δύο αρχικές ταχύτητες
εκροής τις συνδέει η σχέση
α. υ2 = υ1. β. υ2 > υ1. γ. υ2 < υ1.
3.85. Οι ανεμογεννήτριες προσφέρουν μια εναλλακτική πηγή

ενέργειας μετατρέποντας την αιολική ενέργεια σε μηχανική. Στο
σχήμα δείχνεται μια ανεμογεννήτρια οριζόντιου άξονα της οποίας
τα πτερύγια απορροφούν μέρος της κινητικής ενέργειας του αέρα
πυκνότητας ρα που διέρχεται από την κυκλική επιφάνεια εμβαδού
Α που ορίζουν καθώς αυτά περιστρέφονται. Στην περιοχή πνέει
άνεμος σταθερής ταχύτητας υ του οποίου οι ρευματικές γραμμές
διαπερνούν κάθετα την κυκλική επιφάνεια που ορίζουν τα
πτερύγια. Η κινητική ενέργεια που μεταφέρει ο αέρας στην
ανεμογεννήτρια στη μονάδα χρόνου, Κ/Δt, είναι ίση με
1 2
α. 2 𝜌𝜊 𝛢𝜐 3 . β. 3 𝜌𝜊 𝛢𝜐 3 . γ. 𝛢𝜐 3ρgH.
[99]
3.86. Στη διπλανή διάταξη (βεντουρίμετρο),

ένας κεντρικός οριζόντιος αγωγός νερού
με διατομή επιφάνειας Α1 σχηματίζει
στένωμα με διατομή επιφάνειας Α2. Δύο
κατακόρυφοι λεπτοί σωλήνες Β και Γ
ανοικτοί στο πάνω άκρο τους συνδέονται
στον κύριο αγωγό και στο στένωμα
αντίστοιχα. Η διαφορά στάθμης του
υγρού στους δύο κατακόρυφους σωλήνες
είναι h. Aν το μέτρο της ταχύτητας του υγρού στο σημείο 1 είναι υ1 και η επιτάχυνση
βαρύτητας στην περιοχή είναι g, ο λόγος Α1/Α2 είναι ίσος με
2𝑔ℎ+𝜐12 𝑔ℎ+2𝜐12 𝑔ℎ+𝜐12
α. √ . β. √ . γ. √ .
𝜐12 2𝜐12 𝜐12
3.87. Στον οριζόντιο σωλήνα του διπλανού

σχήματος ρέει ιδανικό υγρό πυκνότητας ρ. Ο
σωλήνας στην περιοχή 1 έχει εμβαδό διατομής
Α1, ενώ στην περιοχή 2 στενεύει και έχει
εμβαδό διατομής Α2. Το υγρό ρέει στην
περιοχή 1 με ταχύτητα μέτρου υ1. Αν η μεταβολή της κινητικής ενέργειας ανά μονάδα
όγκου του υγρού κατά τη μετάβασή του από την περιοχή 1 στην περιοχή 2 είναι 4𝜌𝜐12 , ο
λόγος των διαμέτρων δ1/δ2των σωλήνων είναι
α. 2. β. 3. γ. √3.
3.88. Ένα ανοικτό κυλινδρικό δοχείο περιέχει νερό μέχρι ύψος

h. Στο πλευρικό τοίχωμα και στη βάση του δοχείου υπάρχει
βρύση με οπή εμβαδού διατομής πολύ μικρότερου του
εμβαδού της βάσης του δοχείου. Ανοίγουμε τη βρύση και η
παροχή της είναι Π. Αν ανοίγοντας τη βρύση θέλουμε η
παροχή της να είναι Π/2, θα πρέπει η στάθμη του νερού στο
δοχείο να κατέβει από το αρχικό ύψος κατά
1 1 3
α. h β. h γ. h
4 2 4
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να αιτιολογήσετε την
επιλογή σας.
3.89. Στο σχήμα φαίνεται ένα τμήμα αγωγού μεταβλητής διατομής στον οποίο ρέει ιδανικό
υγρό. Τα εμβαδά διατομής συνδέονται με τη σχέση Α1=2A2. Τα σημεία 1 και 2 της
[100]
ρευματικής γραμμής έχουν την ίδια πίεση και η

ένταση βαρύτητας στην περιοχή είναι g. Αν οι
σημειακές μάζες του νερού διέρχονται από το
σημείο 1 με ταχύτητα μέτρου υ1, η υψομετρική
διαφορά των σημείων 1 και 2, h, είναι
3𝜐12 𝜐12 𝜐12
α. h = β. h = γ. h =
2𝑔 2𝑔 𝑔
3.90. Ένα ανοικτό κυλινδρικό δοχείο με μεγάλο

εμβαδό βάσης ακουμπά σε οριζόντια επιφάνεια
και περιέχει νερό. Στο πλευρικό τοίχωμα του
δοχείου και στην ίδια κατακόρυφο ανοίγουμε
δύο μικρές οπές σε βάθος h1 και h2=4h1
αντίστοιχα από την ελεύθερη επιφάνεια του
νερού. Αν γνωρίζουμε ότι από τις οπές
εξέρχεται ίσος όγκος νερού ανά δευτερόλεπτο,
ο λόγος των εμβαδών των διατομών των οπών
A1/A2 είναι
α. 1 β. 0,5 γ. 2
3.91. Ένα ανοικτό κυλινδρικό δοχείο με μεγάλο

εμβαδό βάσης ακουμπά στο έδαφος και
περιέχει νερό που η ελεύθερη επιφάνειά του
απέχει Η από το έδαφος. Στο πλευρικό
τοίχωμα του δοχείου ανοίγουμε μια μικρή οπή
με εμβαδό διατομής Αο σε βάθος h από την
ελεύθερη επιφάνεια το νερού. Το εμβαδόν Α
της κάθετης διατομής της φλέβας νερού λίγο
πριν αυτή κτυπήσει στο έδαφος δίνεται από τη
σχέση
ℎ ℎ 2ℎ
α. Α = Αο √ β. Α = Αο √ γ. Α = Αο √
2𝐻 𝐻 𝐻
[101]
ΡΕΥΣΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Γ’
3.92. A) Ένα κυλινδρικό δοχείο με εμβαδό βάσης Α =100cm2

περιέχει νερό μέχρι ύψους h1=45cm. Να υπολογίσετε την
υδροστατική πίεση σε σημείο Γ στον πυθμένα του δοχείου.Α
B) Ρίχνουμε πάνω από το νερό ποσότητα λαδιού μάζας ίσης με του
νερού, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα 1.
B1) τη συνολική πίεση στη διαχωριστική επιφάνεια Β μεταξύ των
δύο υγρών.
B2) τη δύναμη που δέχεται ο πυθμένας μόνο από το περιεχόμενο
του δοχείου.
Γ) Εισάγουμε έναν ομογενή κύλινδρο μικρών διαστάσεων μέσα
στο δοχείο. Ο κύλινδρος ισορροπεί όπως φαίνεται στο σχήμα 2,
μισός μέσα στο λάδι και μισός στο νερό. Οι στάθμες των δύο
υγρών να θεωρήσετε πως δεν αλλάζουν με την είσοδο του
κυλίνδρου. Να υπολογίσετε την πυκνότητα του κυλίνδρου.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2, η πυκνότητα
του νερού ρν =1 g/cm3, η πυκνότητα του λαδιού ρλ = 0,9 g/cm3 και η ατμοσφαιρική πίεση
patm = 105 N/m2.
3.93. Ο κυλινδρικός υοειδής σωλήνας του σχήματος (1) έχει σταθερή διατομή Α =10 cm2.
Εισάγουμε αρχικά 400 mL νερού, που σχηματίζει δύο κατακόρυφες στήλες ύψους h1= 10
cm.
Σχήμα (1) Σχήμα (2) Σχήμα (3)
Α) Να υπολογίσετε την συνολική πίεση σε ένα σημείο Γ στον πυθμένα του δοχείου.
Έπειτα εισάγουμε στον δεξιό σωλήνα 90 gr λάδι πυκνότητας ρ λ = 0,9 g/cm3.
Β) την υψομετρική απόσταση x μεταξύ της ελεύθερης επιφάνειας του λαδιού και της
ελεύθερης επιφάνειας του νερού (σχήμα 2).
Γ) τη συνολική πίεση στο σημείο Γ μετά την τοποθέτηση του λαδιού
Δ) τη μάζα ενός εμβόλου που πρέπει να τοποθετήσουμε πάνω από την επιφάνεια του
λαδιού, ώστε οι επιφάνειες των υγρών να είναι στο ίδιο ύψος (σχήμα 3).
[102]
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2, η ατμοσφαιρική πίεση patm= 105 N/m2
και η πυκνότητα του νερού ρν =1 g/cm3.
3.94. Μία βρύση με παροχή Π1 =12L/min γεμίζει ένα κυλινδρικό βαρέλι με εμβαδό βάσης
Α =1000cm2 σε χρονικό διάστημα t1 = 3min. Να υπολογίσετε:
Α) τη μάζα του νερού που χωράει το βαρέλι.
Β) την υδροστατική πίεση στον πυθμένα του βαρελιού σε συνάρτηση με το χρόνο και να
τη σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες.
2
Μια δεύτερη βρύση κυκλικής διατομής με ακτίνα 𝑟2 = 𝑐𝑚 και ταχύτητα ροής υ2 =
√𝜋
15m/min χρησιμοποιείται για να γεμίσει το ίδιο βαρέλι.
Να υπολογίσετε το χρονικό διάστημα που χρειάζεται: Γ) η δεύτερη βρύση να γεμίσει το
βαρέλι.
Δ) να γεμίσει το βαρέλι, αν χρησιμοποιήσουμε ταυτόχρονα και τις δύο βρύσες.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2 και η πυκνότητα του νερού ρ = 1 g/cm3.
3.95. Μία βρύση B1, παροχής Π1, εσωτερικής διατομής Α1=4cm2,

ξεκινά τη χρονική στιγμή t=0 να εισάγει νερό με ταχύτητα ροής
υ1=30 m/min, σε μια μικρή άδεια κυλινδρική δεξαμενή εμβαδού
βάσης Εβ=2000cm2. Τη χρονική στιγμή t1=100s, η στάθμη του
νερού ανέρχεται σε ύψος h1. Εκείνη τη στιγμή ανοίγουμε μια
δεύτερη βρύση, B2, αφαίρεσης νερού, που βρίσκεται στον
πυθμένα της δεξαμενής, διατηρώντας ανοικτή και τη βρύση B1.
Παρατηρούμε ότι μετά την πάροδο χρονικού διαστήματος Δt
=100s, δηλαδή τη χρονική στιγμή t2 = 200s, η στάθμη του νερού
ανέβηκε κατά h2 =5cm ακόμα. Τη χρονική στιγμή t2 κλείνουμε τη
βρύση B1 και αφήνουμε ανοικτή μόνο τη δεύτερη βρύση.
Α) την παροχή της πρώτης βρύσης.
Β) το ύψος h1.
Γ) την παροχή της δεύτερης βρύσης.
Δ) την υδροστατική πίεση στον πυθμένα της δεξαμενής, μετά από πάροδο χρονικού διαστήματος
100s από τη στιγμή t2 που κλείσαμε τη βρύση εισόδου νερού.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ=1 g/cm3 και ότι η
παροχή της βρύσης Β2 παραμένει χρονικά σταθερή.
3.96. Η αθηροσκλήρωση είναι πάθηση των αρτηριών

που δημιουργείται από τη σταδιακή εναπόθεση
λιπαρών ουσιών στα τοιχώματά τους, με
αποτέλεσμα τη στένωση και την απόφραξή τους,
που μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα ή εγκεφαλικό
[103]
επεισόδιο. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται μια αρτηρία που είναι εν μέρει φραγμένη στην
περιοχή του σημείου Γ. Στην περιοχή που δεν υπάρχει η μερική απόφραξη, η κυκλική
διατομή Α2 έχει ενεργό ακτίνα r2=12mm και η ταχύτητα του αίματος είναι υ2=0,5m/s. Στο
σημείο της στένωσης Γ, η κυκλική διατομή Α1 έχει ενεργό ακτίνα r1 και η ταχύτητα του
αίματος, υ1 , είναι αυξημένη κατά 125% σε σχέση με τη υ2
Α) την ταχύτητα υ1 του αίματος στην περιοχή με την στένωση.
Β) την ενεργό διάμετρο δ1 της αρτηρίας στην περιοχή που υπάρχει η στένωση.
Γ) το ποσοστό % που είναι φραγμένη η επιφάνεια της διατομής της αρτηρίας.
Δ) τον όγκο του αίματος που διέρχεται από το σημείο της αρτηρίας με τη στένωση σε
χρονικό διάστημα ενός λεπτού.
3.97. Ένας κυλινδρικός σωλήνας νερού βρίσκεται στο

οριζόντιο επίπεδο και αποτελείται από τρία τμήματα
μεταβλητής διατομής, όπως φαίνεται στο διπλανό
σχήμα. Το τμήμα Α έχει εμβαδό διατομής A1=4cm2, το
τμήμα Β, A2=2cm2 και το τμήμα Γ, A3. Στο τμήμα Α του
σωλήνα επικρατεί πίεση p1=2·105Ν/m2. Στο τμήμα Β
το νερό έχει ταχύτητα υ2=10m/s. Το νερό εξέρχεται
στον αέρα από την έξοδο Δ του σωλήνα.
Α) την ταχύτητα υ1 του νερού στο τμήμα Α του σωλήνα.
Β) την πίεση p2 στο τμήμα Β του σωλήνα.
Γ) τη διατομή του σωλήνα A3 στο τμήμα Γ του σωλήνα.
Δ) τη μάζα του νερού που εξέρχεται από το σωλήνα σε χρόνο t=5min.
Να θεωρήσετε το νερό ιδανικό ρευστό.
Δίνονται: η πυκνότητα του νερού ρ =103kg/m3 και η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.98. Ένας κυλινδρικός σωλήνας νερού βρίσκεται στο

κατακόρυφο επίπεδο και αποτελείται από τρία
τμήματα μεταβλητής διατομής, όπως φαίνεται στο
διπλανό σχήμα. Το τμήμα Α έχει εμβαδό διατομής
A1=5cm2, το τμήμα Β, A2=2cm2 και το τμήμα Γ, A3. Στο
τμήμα Β το νερό έχει ταχύτητα υ2=5m/s. Στο τμήμα Γ
του σωλήνα η κινητική ενέργεια του νερού ανά μονάδα
𝐾 𝐽
όγκου είναι 𝛥𝑉 = 5 ∙ 104 𝑚3 .
Στο τμήμα Γ (σημεία 3 και 4, βλέπε σχήμα) η διατομή
είναι ίδια και το νερό από το άκρο Δ του σωλήνα
εξέρχεται στον αέρα. Η υψομετρική διαφορά μεταξύ
[104]
των σημείων 1 και 2 είναι h1=50cm και μεταξύ των σημείων 2 και 3 είναι h2=30cm.
Α) την ταχύτητα υ4 του νερού στην έξοδο Δ.
Β) το εμβαδό διατομής A3 στο τμήμα Γ.
Γ) τις πιέσεις στα σημεία 1, 2, 3 και 4 του σωλήνα.
Δ) το έργο που παρέχεται από το περιβάλλον ρευστό σε όγκο νερού ΔV = 1L, κατά την
μετακίνησή του από το σημείο 2 στο σημείο 3.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3 και
η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.99. Το δοχείο μεγάλης

επιφάνειας, που φαίνεται στο
διπλανό σχήμα, είναι ανοικτό
και γεμάτο με νερό. Η επιφάνεια
της διατομής του δοχείου είναι
A1 και στο κατώτερο σημείο του
πλευρικού τοιχώματος, σε
βάθος h1=80cm από την
ελεύθερη επιφάνεια του νερού,
υπάρχει μικρό άνοιγμα από το οποίο εξέρχεται σωλήνας Β, με εμβαδό εσωτερικής
διατομής A2=2cm2. Ο σωλήνας στη συνέχεια στενεύει σε μικρότερο σωλήνα Γ, με εμβαδό
εσωτερικής διατομής A3=1cm2. Οι διατομές A2 και A3 είναι πολύ μικρότερες από την
επιφάνεια του δοχείου A1. Πάνω στο σωλήνα Β είναι προσαρμοσμένος λεπτός
κατακόρυφος ανοικτός σωλήνας, στον οποίο η στήλη νερού έχει ύψος h2. Από το σωλήνα
Γ το νερό εξέρχεται με ταχύτητα υ3 στον αέρα.
Α) την ταχύτητα υ3 του νερού στο σημείο εξόδου του σωλήνα, Γ.
Β) την ταχύτητα υ2 του νερού στο σημείο 2 της εξόδου από το δοχείο.
Γ) την πίεση p2 στο σωλήνα Β, στο σημείο 2.
Δ) το ύψος h2 της στήλης του νερού στον κατακόρυφο λεπτό σωλήνα.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3 και η
ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.100. Το δοχείο μεγάλης επιφάνειας, που φαίνεται στο διπλανό σχήμα, είναι ανοικτό, έχει
διατομή με μεγάλη επιφάνεια, Α1 και είναι γεμάτο με νερό. Σε κάποιο σημείο του πυθμένα
του δοχείου υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα, από το οποίο εξέρχεται σωλήνας Β, με εμβαδό
εσωτερικής διατομής A2=4cm2. Ο σωλήνας στη συνέχεια στενεύει σε μικρότερο σωλήνα, Γ,
με εμβαδό εσωτερικής διατομής A3=2cm2. Οι διατομές A2 και A3 είναι πολύ μικρότερες από
[105]
την επιφάνεια του δοχείου A1. Η στήλη του νερού στο δοχείο
έχει σταθερό ύψος h1=1m, ενώ ο σωλήνας έχει συνολικό μήκος
h2=1m. Το νερό από το σωλήνα εξέρχεται στον αέρα, στο
σημείο 3, με ταχύτητα υ3, ενώ στο σημείο 2 το νερό εξέρχεται
από το δοχείο με ταχύτητα υ2.
Α) την ταχύτητα υ3 του νερού στο σημείο εξόδου του σωλήνα
Γ, στο σημείο 3.
Β) την ταχύτητα υ2 του νερού στο σημείο εξόδου από το
δοχείο, στο σημείο 2.
Γ) την πίεση p2 στο σημείο εξόδου από το δοχείο, στο σημείο
2.
Δ) πόσος όγκος νερού εξέρχεται από το σωλήνα Γ σε χρόνο
t=1min.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3 και
η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.101. Το δοχείο μεγάλης επιφάνειας A1, που

φαίνεται στο διπλανό σχήμα, είναι ανοικτό
και γεμάτο με νερό σε σταθερό ύψος h2=50
cm, ενώ πάνω από το νερό υπάρχει στρώμα
λαδιού ύψους h1=40 cm. Από τον πυθμένα
του πλευρικού τοιχώματος του δοχείου
εξέρχεται λεπτός σωλήνας σταθερής
διατομής A2 = 1 cm2. Ο σωλήνας αρχικά είναι
οριζόντιος και στη συνέχεια κάμπτεται, ώστε
να γίνει κατακόρυφος προς τα πάνω. Το άνοιγμα του σωλήνα βρίσκεται σε ύψος h3 =20
cm πάνω από το επίπεδο του πυθμένα του δοχείου και από εκεί το νερό εκτοξεύεται με
ταχύτητα υ3 (βλέπε σχήμα). Η διατομή A2 είναι πολύ μικρότερη από την επιφάνεια του
δοχείου A1.
Να υπολογίσετε
Α) την πίεση p1 στο σημείο 1, στη διαχωριστική επιφάνεια λαδιού - νερού.
Β) την κινητική ενέργεια ανά μονάδα όγκου του νερού στο σημείο 2 του σωλήνα που
βρίσκεται αμέσως μετά την έξοδο του νερού από το δοχείο.
Γ) την πίεση p2 στο σημείο 2 του σωλήνα που βρίσκεται αμέσως μετά την έξοδο του νερού
από το δοχείο.
Δ) το ύψος h4 που θα φτάσει το νερό, από τον πυθμένα του δοχείου.
Να θεωρήσετε το νερό και το λάδι ιδανικά ρευστά.
[106]
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρν = 103 kg/m3,
η πυκνότητα του λαδιού ρλ = 0,9·103 kg/m3και η ατμοσφαιρική πίεση patm = 105 N/m2.
3.102. Το ροόμετρο Venturi, που

φαίνεται στο διπλανό σχήμα,
αποτελείται από έναν οριζόντιο
κυλινδρικό σωλήνα μεταβλητής
διατομής που διαρρέεται από νερό.
Στα δύο μέρη του έχει διαφορετικές
διατομές A1=4cm2 και A2=2cm2,
αντίστοιχα. Οι δύο λεπτοί
κατακόρυφοι σωλήνες είναι ανοικτοί. Όταν στο σημείο 1 η ταχύτητα του νερού είναι
υ1=2m/s, το νερό στον πρώτο κατακόρυφο σωλήνα βρίσκεται σε ύψος h1=1,35m. Να
υπολογίσετε:
Α) την ταχύτητα υ2 του νερού στο δεύτερο κομμάτι του οριζόντιου σωλήνα (σημείο 2).
Β) την μεταβολή στην πίεση του νερού, καθώς αυτό μεταβαίνει από το πρώτο στο δεύτερο
μέρος του οριζόντιου σωλήνα.
Γ) το ύψος h2 του νερού στον δεύτερο κατακόρυφο σωλήνα.
Δ) το ποσοστό μεταβολής στην αρχική παροχή του σωλήνα, προκειμένου να μηδενιστεί το
ύψος του νερού στο δεύτερο κατακόρυφο σωλήνα, ενώ στον πρώτο να παραμείνει σε
ύψος h1=1,35m.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρν=103kg/m3
και η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.103. Στον οριζόντιο σωλήνα Venturi,

μεταβλητής διατομής, ρέει φυσικό αέριο.
Τα δύο μέρη του σωλήνα έχουν διατομές
A1 και A2, αντίστοιχα, όπως φαίνεται στο
διπλανό σχήμα. Κάτω από τον οριζόντιο
σωλήνα υπάρχει δεύτερος υοειδής
λεπτός σωλήνας που περιέχει νερό. Μέσα
από τον οριζόντιο σωλήνα μεταφέρονται 0,6kg αερίου το λεπτό. Όταν στο σημείο 1 η
κινητική ενέργεια ανά μονάδα όγκου του αερίου είναι 4J/m3, η υψομετρική διαφορά του
νερού στους δύο κατακόρυφους σωλήνες είναι Δh=0,21cm
Α) την ταχύτητα υ1 του φυσικού αερίου στο πρώτο κομμάτι του οριζόντιου σωλήνα (σημείο 1).
Β) την μεταβολή στην πίεση του αερίου, καθώς αυτό μεταβαίνει από το πρώτο στο δεύτερο
μέρος του οριζόντιου σωλήνα.
Γ) την ταχύτητα υ2 του φυσικού αερίου στο δεύτερο κομμάτι του οριζόντιου σωλήνα (σημείο 2).
[107]
Δ) τις διατομές A1 και A2 στα δύο μέρη του οριζόντιου σωλήνα.

Να θεωρήσετε το φυσικό αέριο ιδανικό ρευστό.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρν=103kg/m3, η
πυκνότητα του φυσικού αερίου ρα=0,5kg/m3 και η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.104. Μια λεπτή πλάκα Π μάζας m=0,1kg και

εμβαδού Α=100cm2 τοποθετείται πάνω σε
σταθερό οριζόντιο τραπέζι και ανάμεσά τους
υπάρχει στρώμα νευτώνειου ρευστού, πάχους
d=2mm, με συντελεστή ιξώδους n=0,4Ν·s/m2.
Ασκούμε σταθερή οριζόντια δύναμη F1=4N και παρατηρούμε ότι η πλάκα μετά από
μετατόπιση x=10cm αρχίζει να κινείται με σταθερή ταχύτητα μέτρου υ1
Α) την ταχύτητα υ1.
Β) την ισχύ P1 της δύναμης F1, όταν η πλάκα κινείται με σταθερή ταχύτητα υ1.
Γ) την θερμική ενέργεια Q που απελευθερώθηκε λόγω τριβών, μέχρι την απόκτηση της
ταχύτητας υ1.
Ασκούμε αντί για τη δύναμη μέτρου F1 μια άλλη δύναμη μέτρου F2 και η πλάκα μετά από λίγο
κινείται με σταθερή ταχύτητα μέτρου υ2. Αν η ισχύς της δύναμης αυξήθηκε κατά 300%.
Δ) να υπολογίσετε τη δύναμη F2 και την σταθερή ταχύτητα υ2.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2.
3.105. Α) Μια λεπτή πλάκα Π μάζας

m=1kg και εμβαδού Α=200cm2 αφήνεται
πάνω σε πλάγιο επίπεδο, γωνίας κλίσης
φ=30°, το οποίο έχει επικαλυφθεί με
στρώμα νευτώνειου ρευστού, πάχους d
και συντελεστή ιξώδους n=0,5Ν·s/m2. Η
πλάκα μετά από κάποιο χρονικό
διάστημα αποκτά σταθερή ταχύτητα
μέτρου υ1=2,5m/s.
Να υπολογίσετε το πάχος d του
στρώματος του ρευστού.
Β) Ακινητοποιούμε την προηγούμενη
πλάκα και ασκούμε σ' αυτή δύναμη F
παράλληλη στο πλάγιο επίπεδο, με
κατεύθυνση προς τα πάνω, όπως
φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Η πλάκα
κινείται προς τα πάνω και μετά από
[108]
μετατόπιση x=2m αποκτά σταθερή ταχύτητα υ2, διπλάσια από την ταχύτητα υ1.
1) τη δύναμη F.
2) τον ρυθμό με τον οποίο παρέχει ενέργεια η δύναμη F στην πλάκα, όταν κινείται με
σταθερή ταχύτητα υ2.
3) το ποσοστό του έργου της δύναμης F που μετατράπηκε σε θερμική ενέργεια, μέχρι η
πλάκα να αποκτήσει την ταχύτητα υ2.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2, το ημ30° =0,5.
[109]
ΡΕΥΣΤΑ – ΘΕΜΑΤΑ Δ’
3.106. Στον υδραυλικό ανυψωτήρα του διπλανού
σχήματος, τα έμβολα Ε1 και Ε2 έχουν εμβαδό
A1=10cm2, A2 =100cm2 και βάρη w1 =10N, w2 =130N,
αντίστοιχα. Το έμβολο Ε2 συνδέεται με το κάτω άκρο
κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς k, το άλλο άκρο
του οποίου είναι ακλόνητα στερεωμένο. Τα δύο
έμβολα βρίσκονται αρχικά σε ισορροπία στο ίδιο
ύψος, με το ελατήριο να είναι επιμηκυμένο από το
φυσικό του μήκος κατά d = 30cm
A) Να υπολογίσετε τη σταθερά του ελατηρίου k.
Στο έμβολο Ε1 εφαρμόζουμε κατακόρυφα προς τα κάτω μια μεταβλητή δύναμη τελικού μέτρου
F1 = 12N, με τρόπο ώστε τα έμβολα να μετακινούνται με ταχύτητα σχεδόν μηδενική, τελικά τα
έμβολα ισορροπούν σε νέες θέσεις.
B) πόσο μετακινήθηκαν τα δύο έμβολα.
Γ) τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου στη νέα θέση ισορροπίας.
Δ) το έργο της δύναμης F2, που ασκείται από το νερό στο έμβολο Ε2 λόγω της υδροστατικής
πίεσης, κατά τη μετακίνησή του.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2 και η πυκνότητα του νερού ρν =1 g/cm3.
3.107. Δύο ομογενείς κύλινδροι ισορροπούν με τον άξονά τους

κατακόρυφο μέσα σε δοχείο με νερό, μεγάλης επιφάνειας, όπως
φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Ο κύλινδρος Γ, μάζας mΓ=0,5kg, έχει
ύψος h=50cm, εμβαδό βάσης Α =20cm2 και είναι ολόκληρος
βυθισμένος μέσα στο νερό. Ο κύλινδρος Β είναι ολόκληρος έξω
από το νερό και έχει διαστάσεις ίδιες με τον κύλινδρο Γ.
Α) την υδροστατική πίεση που επικρατεί στην κάτω βάση του
κυλίνδρου Γ, δηλαδή σε βάθος h=50cm από την επιφάνεια του νερού.
Β) τη δύναμη που δέχεται ο κύλινδρος Γ από το νερό εξαιτίας της υδροστατικής πίεσης,
καθώς και από τον κύλινδρο Β.
Γ) την πυκνότητα του κυλίνδρου Β.
Αποσύρουμε απότομα τον κύλινδρο Β. Να υπολογίσετε:
Δ) την ταχύτητα του κυλίνδρου Γ τη στιγμή που εξέρχεται πλήρως από το νερό.
Να θεωρήσετε ότι δεν αλλάζει η στάθμη του νερού κατά την έξοδο του κυλίνδρου Γ απ'
αυτό και ότι η δύναμη τριβής που ασκείται από το νερό στον κύλινδρο Γ, κατά την κίνησή
του, είναι αμελητέα.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10m/s2 και η πυκνότητα του νερού ρν=1g/cm3.
[110]
3.108. Ομογενής κύλινδρος, μάζας Μ=0,1kg, έχει ύψος h=20cm,

εμβαδό βάσης Α =10cm2 και ισορροπεί με τον άξονά του
κατακόρυφο μέσα σε δοχείο με νερό, μεγάλης επιφάνειας, όπως
φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Μια σημειακή μεταλλική σφαίρα,
μάζας m=0,05kg, αφήνεται από απόσταση d=45cm πάνω από
τον κύλινδρο και συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά μ' αυτόν.
Α) τη δύναμη που δέχεται ο κύλινδρος από το νερό στη θέση
ισορροπίας του εξαιτίας της υδροστατικής πίεσης και το βάθος
στο οποίο βρίσκεται η βάση του.
Β) τη συνολική πίεση στην κάτω βάση του κυλίνδρου, στη θέση
ισορροπίας του.
Γ) σε ποιο ύψος πάνω από τη στάθμη του νερού θα ανέλθει η σημειακή μεταλλική σφαίρα
μετά την κρούση.
Δ) την ταχύτητα του κυλίνδρου τη στιγμή που εισέρχεται ολόκληρος στο νερό.
Θεωρείστε ότι δεν αλλάζει η στάθμη του νερού κατά την βύθιση του κυλίνδρου σ' αυτό
και ότι η δύναμη αντίστασης που ασκείται από το νερό στον κύλινδρο, κατά την κίνησή
του, είναι αμελητέα.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s , η ατμοσφαιρική πίεση patm=105pa και
2
η πυκνότητα του νερού ρν=1g/cm3.
3.109. Ένας οριζόντιος κυκλικός σωλήνας

εσωτερικής ακτίνας r1 εκτοξεύει νερό από ύψος
h=15m. Το νερό εξέρχεται του σωλήνα με ταχύτητα
υ0, τη χρονική στιγμή t=0 και όταν φτάνει στο
έδαφος η επιφάνεια διατομής της φλέβας του έχει
ακτίνα r2 ίση με r1/√2. Στο σημείο πτώσης του νερού
στο έδαφος είναι τοποθετημένο ένα δοχείο όγκου V
= π√3L , το οποίo γεμίζει τη χρονική στιγμή t2 = 2·√3
s. Θεωρούμε την αντίσταση του αέρα αμελητέα
Α) τη χρονική διάρκεια της πτώσης του νερού μέχρι να φθάσει στο έδαφος.
Β) την ταχύτητα υ0 εξόδου του νερού από το σωλήνα.
Γ) την οριζόντια απόσταση S του σημείου που χτυπάει το νερό στο έδαφος από την έξοδο
του σωλήνα και τη γωνία φ με το οριζόντιο επίπεδο, υπό την οποία προσκρούει το νερό.
Δ) την εσωτερική ακτίνα r1 του σωλήνα.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2.
3.110. Ένας σωλήνας εσωτερικής διατομής Α=10cm2 με τη βοήθεια πιεστικής αντλίας

εκτοξεύει νερό με ρυθμό 1L κάθε δευτερόλεπτο, παράλληλα σε πλάγιο δάπεδο, γωνίας
[111]
κλίσης φ=300 και κατεύθυνση προς τα πάνω. Το νερό

προσπίπτει κάθετα στην πλευρική επιφάνεια ενός
σώματος μάζας m=0,5kg, που παραμένει ακίνητο πάνω
στο πλάγιο επίπεδο, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
Το σώμα παρουσιάζει με το δάπεδο συντελεστή στατικής
τριβής μσ. Το νερό μετά την πρόσκρουσή του στο σώμα
πέφτει προς το δάπεδο χωρίς ταχύτητα και
απομακρύνεται.
Α) την ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το νερό από το σωλήνα.
Β) την ισχύ της αντλίας που προωθεί το νερό, αν θεωρήσουμε ότι η δυναμική του ενέργεια
δεν μεταβάλλεται.
Γ) τη δύναμη που ασκεί το νερό στο σώμα κατά την πρόσκρουσή του σε αυτό.
Δ) τον ελάχιστο συντελεστή στατικής τριβής μσ, ώστε το σώμα να παραμένει ακίνητο.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2, ημ300 =0,5 και η πυκνότητα του νερού
ρ =1g/cm3.
3.111. Ένας κατακόρυφος σωλήνας σταθερής

διατομής Α1=10cm2, τροφοδοτεί με νερό δύο
οριζόντιους σωλήνες διατομής Α2=3cm2 και
A3=4cm2, οι οποίοι εκτοξεύουν νερό προς το
έδαφος. Οι οριζόντιοι σωλήνες βρίσκονται σε ύψη
h2 και h3 αντίστοιχα. Το νερό αρχίζει να ανέρχεται
στον κατακόρυφο σωλήνα με ταχύτητα υ1=3m/s
και εξέρχεται από τους δύο οριζόντιους σωλήνες
με ταχύτητες υ2=6m/s και υ3, αντίστοιχα. Οι
χρόνοι που βρίσκεται το νερό στο αέρα μέχρι να
κτυπήσει στο έδαφος είναι t2 και t3=2t2,
αντίστοιχα.
Α) την ταχύτητα υ3 με την οποία το νερό εξέρχεται από τον ψηλότερο οριζόντιο σωλήνα.
Β) τα ύψη h2 και h3 στα οποία βρίσκονται οι δύο οριζόντιοι σωλήνες.
Γ) την πίεση του νερού p1 στη βάση του κατακόρυφου σωλήνα (σημείο 1).
Δ) ποιο ποσοστό % της συνολικής ποσότητας νερού που τροφοδοτεί ο κατακόρυφος
σωλήνας φτάνει στον ψηλότερο οριζόντιο σωλήνα.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ =1000kg/m3
και η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
[112]
3.112. Το δοχείο που φαίνεται στο

διπλανό σχήμα, είναι ανοικτό, έχει
διατομή με μεγάλη επιφάνεια A1
και είναι γεμάτο με νερό σε βάθος
h1=1,75m. Στο σημείο B του
πλευρικού τοιχώματος, που
βρίσκεται σε ύψος h2=1,25m από
τον πυθμένα, υπάρχει μικρό
άνοιγμα εμβαδού διατομής A2=
√10/2 cm2, που είναι κλεισμένο με πώμα. Η διατομή A2 είναι πολύ μικρότερη από την
επιφάνεια του δοχείου, A1. Τη χρονική στιγμή t=0 αφαιρούμε το πώμα. Το νερό από το
άνοιγμα εξέρχεται με οριζόντια ταχύτητα υ2 και με την πτώση του γεμίζει μικρό άδειο
δοχείο όγκου V=1L που βρίσκεται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο με τον πυθμένα του δοχείου.
Α) την ταχύτητα υ2 με την οποία το νερό εξέρχεται στον αέρα.
Β) τη χρονική στιγμή που θα γεμίσει το μικρό δοχείο.
Γ) το εμβαδό της διατομής A3 της φλέβας του νερού στο σημείο που φτάνει στο μικρό δοχείο.
Αν η ελεύθερη επιφάνεια του νερού στο μεγάλο δοχείο έχει επιφάνεια διατομής A1=100cm2 και
τοποθετήσουμε πάνω της έμβολο μάζας m=15kg
Δ) να υπολογίσετε ξανά τη χρονική στιγμή που θα γεμίσει το μικρό δοχείο, αν επαναλάβουμε
την παραπάνω διαδικασία θεωρώντας ότι το μεγάλο δοχείο παραμένει γεμάτο με νερό σε βάθος
h1=1,75 m.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3 και η
ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
3.113. Το δοχείο επιφάνειας

A1=100cm2, που φαίνεται στο
διπλανό σχήμα, είναι ανοικτό και
γεμάτο με νερό σε ύψος
h1=80cm. Μια βρύση μπορεί να
εισάγει νερό στο δοχείο. Σε δύο
σημεία των πλευρικών
τοιχωμάτων, στα χαμηλότερα
σημεία του δοχείου, υπάρχουν
δύο μικρά ανοίγματα Γ και Δ με
εμβαδά διατομών A2=1cm2 και
A3=2cm2, που είναι κλειστά με
πώματα. Κάτω από το δοχείο
υπάρχει πλατιά δεξαμενή, σε
[113]
κατακόρυφη απόσταση h2=80cm από το δοχείο, στην οποία καταλήγουν οι φλέβες νερού
από τα ανοίγματα. Τη χρονική στιγμή t=0, ανοίγουμε ταυτόχρονα τη βρύση παροχής ΠΒ
και το άνοιγμα Γ, οπότε το νερό εξέρχεται με οριζόντια ταχύτητα υ2.
Α) την παροχή της βρύσης ΠΒ, ώστε η στάθμη του νερού να παραμένει σταθερή στο αρχικό
ύψος h1.
Β) την ταχύτητα υδ με την οποία το νερό προσπίπτει στην πλατιά δεξαμενή.
Γ) τον όγκο του νερού που εισήλθε στη δεξαμενή μέχρι τη χρονική στιγμή t2=10,4s.
Αφαιρούμε το πώμα και από το άνοιγμα Δ, οπότε το νερό εξέρχεται με οριζόντια ταχύτητα
υ3.
Δ) το ύψος h του νερού στο δοχείο τη χρονική στιγμή που ο ρυθμός με τον οποίο κατεβαίνει
η ελεύθερη επιφάνεια του νερού στο δοχείο είναι 0,02 m/s.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10m/s2.
3.114. H δεξαμενή, που φαίνεται στο διπλανό

σχήμα, είναι ανοικτή και γεμάτη με νερό σε ύψος
h1=125cm. Στα σημεία Β και Γ του πλευρικού
τοιχώματος και του πυθμένα, αντίστοιχα,
υπάρχουν μικρά ανοίγματα με επιφάνειες
διατομών A2=1cm2 και A3=2cm2, αντίστοιχα. Τα
δύο ανοίγματα βρίσκονται σε ύψος h2=120 cm
από το έδαφος και είναι κλεισμένα με πώματα. Οι
διατομές A2 και A3 είναι πολύ μικρότερες από την
επιφάνεια A1 της δεξαμενής. Τη χρονική στιγμή
t=0, αφαιρούμε ταυτόχρονα τα δύο πώματα. Το
νερό εξέρχεται στον αέρα από τα δύο ανοίγματα με ταχύτητες υ2 και υ3 αντίστοιχα. Η
ταχύτητα υ2 είναι οριζόντια.
Α) τις ταχύτητες υ2 και υ3 με τις οποίες εξέρχεται το νερό στον αέρα από τα ανοίγματα Β
και Γ.
Β) το μέτρο των ταχυτήτων υ2' και υ3', με τις οποίες το νερό των δύο φλεβών προσκρούει
στο έδαφος.
Γ) τις χρονικές στιγμές t2 και t3, που το νερό των δύο φλεβών προσκρούει στο έδαφος.
Δ) τις επιφάνειες των διατομών A2' και A3' που έχουν οι φλέβες νερού όταν φτάνουν στο
έδαφος.
Να θεωρήσετε το νερό ιδανικό ρευστό. Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10
m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3 και η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
[114]
3.115. Η δεξαμενή μεγάλης επιφάνειας A1,

που φαίνεται στο διπλανό σχήμα, είναι
ανοικτή και περιέχει νερό σε σταθερό ύψος
h=50 cm, ενώ από πάνω από το νερό
υπάρχει στρώμα λαδιού ίδιου ύψους h. Σε
δύο σημεία των πλευρικών τοιχωμάτων,
υπάρχουν μικρά ανοίγματα Β και Γ με
διατομές A2=2cm2 και A3 =√5⁄3cm2,

αντίστοιχα. Οι διατομές A2 και A3 είναι πολύ μικρότερες από την επιφάνεια A1 της
δεξαμενής. Τα δύο ανοίγματα βρίσκονται σε ύψος h2=80cm, h3=20cm από τον πυθμένα του
δοχείου, αντίστοιχα, και είναι κλεισμένα με πώματα. Τη χρονική στιγμή t=0, ανοίγουμε
ταυτόχρονα τα δύο ανοίγματα, οπότε το λάδι και το νερό εξέρχονται στον αέρα με
οριζόντιες ταχύτητες υ2 και υ3, αντίστοιχα. Οι σχηματιζόμενες φλέβες νερού και λαδιού,
αφού κάνουν οριζόντιες βολές, καταλήγουν μέσα σε μικρό άδειο δοχείο, όγκου V=10L, που
βρίσκεται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο με τον πυθμένα της δεξαμενής.
Α) τις ταχύτητες υ2 και υ3, με τις οποίες το λάδι και το νερό εξέρχονται στον αέρα από τα
ανοίγματα Β και Γ, αντίστοιχα, τη χρονική στιγμή t=0.
Β) τις χρονικές στιγμές t2 και t3 που οι δύο φλέβες από το λάδι και το νερό, αντίστοιχα,
προσπίπτουν στο δοχείο.
Γ) τη χρονική στιγμή t που θα γεμίσει το δοχείο.
Δ) το ποσοστό του συνολικού υγρού στο μικρό δοχείο που καταλαμβάνει το λάδι, κατά τη
χρονική στιγμή t, που το δοχείο γεμίζει.
Να θεωρήσετε το νερό και το λάδι ιδανικά ρευστά.
Δίνονται: η επιτάχυνση της βαρύτητας g =10 m/s2, η πυκνότητα του νερού ρ ν =103 kg/m3,
η πυκνότητα του λαδιού ρλ=0,9.103kg/m3και η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2.
[115]
4. Μηχανική Στερεού
Μηχανική Στερεού Σώματος Τράπεζα Θεμάτων
ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ Α’

4.1. Ένας τροχός κυλίεται κατά μήκος οριζοντίου επιπέδου. Το διάστημα που διανύει σε
μια περιστροφή είναι ίσο με:
α. το μήκος της διαμέτρου του. β. το μήκος της περιφέρειάς του.
γ. το μήκος της ακτίνας του. δ. μηδέν.
4.2. Σε ένα τροχό που κυλίεται τα σημεία που έχουν, λόγω της στροφικής κίνησης,
ταχύτητα μέτρου ίσο με το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας είναι:
α. όλα τα σημεία. β. τα σημεία της κατακόρυφης διαμέτρου.
γ. τα σημεία της οριζόντιας διαμέτρου. δ. τα σημεία της περιφέρειας.
4.3. Το κέντρο μάζας ενός στερεού σώματος:

α. σε ανομοιογενές βαρυτικό πεδίο συμπίπτει με το κέντρο βάρους.
β. συμπίπτει με το κέντρο συμμετρίας, αν το σώμα είναι ομογενές και συμμετρικό.
γ. αποκλείεται να βρίσκεται έξω από το σώμα.
δ. συμπίπτει πάντοτε με ένα σημείο του άξονα περιστροφής του στερεού.
4.4. Για να διατηρεί ένα σώμα την περιστροφική του κατάσταση σταθερή πρέπει το
αλγεβρικό άθροισμα των ροπών να:
α. είναι σταθερό και διάφορο του μηδενός. β. είναι μηδέν.
γ. αυξάνεται με σταθερό ρυθμό.. δ. μειώνεται με σταθερό ρυθμό.
4.5. Η ροπή αδράνειας ενός στερεού:

α. εξαρτάται από το σχήμα του στερεού αλλά όχι από τη μάζα του.
β. εξαρτάται από τη συνολική ροπή που ασκείται στο στερεό.
γ. εκφράζει την αδράνεια του σώματος στη στροφική κίνηση.
δ. είναι διανυσματικό μέγεθος.
4.6. Τα στοιχειώδη σωματίδια (ηλεκτρόνια – πρωτόνια – νετρόνια) έχουν σπιν μέτρου:

α. 0,53·10-34 J/s. β. 0,53·10-34 J·s.
γ. 0,53·10-34 N·m. δ. 0,53·10-34 kg·m/s2.
4.7. Στη στροφική κίνηση, το αλγεβρικό άθροισμα των έργων των δυνάμεων που
ασκούνται στο σώμα είναι ίσο με:
α. το ρυθμό μεταβολής της στροφορμής του σώματος.
β. τη μεταβολή της στροφορμής του σώματος.
γ. το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του σώματος.
δ. τη μεταβολή της κινητικής ενέργειας του σώματος.
4.8. Να επιλέξετε ποιά/ποιές από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή/ές.

α. Ένας τροχός που κυλίεται εκτελεί σύνθετη κίνηση
[117]
β. Σε ένα ρολόι με δείκτες, η στροφορμή του ωροδείκτη είναι ομόρροπη με τη στροφορμή

του λεπτοδείκτη.
γ. Ένα ελεύθερο στερεό μπορεί να περιστραφεί υπό την επίδραση του βάρους του.
δ. Η ισχύς μιας δύναμης σε μια στροφική κίνηση είναι ανάλογη με τη γωνιακή ταχύτητα.
ε. Ένα ελεύθερο στερεό στο οποίο ασκείται ζεύγος δυνάμεων εκτελεί σύνθετη κίνηση.
4.9. Ένα μολύβι βρίσκεται ακίνητο πάνω σε ένα λείο τραπέζι. Αν ασκήσουμε δύναμη στο
κέντρο μάζας του, το μολύβι:
α. κάνει μόνο μεταφορική κίνηση. β. κάνει μόνο στροφική κίνηση.
γ. κάνει σύνθετη κίνηση. δ. παραμένει ακίνητο.
4.10. Ένας ομογενής τροχός κυλίεται σε οριζόντιο δάπεδο. Η επιτάχυνση του κέντρου
μάζας του έχει μέτρο αcm. Το ανώτερο σημείο του τροχού έχει επιτάχυνση με οριζόντια
συνιστώσα μέτρου:
α. αcm. β. 2·αcm. γ. √2αcm. δ. 4· αcm.
4.11. Ζεύγος δυνάμεων αποτελούν δύο δυνάμεις με ίδια μέτρα των οποίων τα διανύσματα:
α. έχουν ίδιες κατευθύνσεις και βρίσκονται στον ίδιο φορέα.
β. έχουν αντίθετες κατευθύνσεις και βρίσκονται σε παράλληλους φορείς.
γ. έχουν αντίθετες κατευθύνσεις και βρίσκονται σε κάθετους φορείς.
δ. βρίσκονται πάνω σε φορείς που σχηματίζουν ορθή γωνία.
4.12. Αν το αλγεβρικό άθροισμα των ροπών σε ένα σώμα που στρέφεται γύρω από σταθερό
άξονα είναι ίσο με μηδέν, τότε:
α. το σώμα στρέφεται με σταθερή γωνιακή ταχύτητα.
β. το σώμα στρέφεται με σταθερή γωνιακή επιτάχυνση.
γ. μειώνεται η κινητική ενέργεια του σώματος.
δ. η ροπή αδράνειας του σώματος είναι μηδέν.
4.13. Κατά την περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτό της (ιδιοπεριστροφή) η
στροφορμή της Γης παραμένει σταθερή διότι:
α. η ελκτική δύναμη που δέχεται από τον Ήλιο είναι σταθερή.
β. η συνισταμένη των δυνάμεων που δέχεται είναι μηδέν.
γ. η ελκτική δύναμη που δέχεται από τον Ήλιο δε δημιουργεί ροπή.
δ. το αλγεβρικό άθροισμα των ασκούμενων ροπών είναι σταθερό.
4.14. Οι αστέρες νετρονίων συρρικνώνονται λόγω βαρύτητας και περιστρέφονται με πολύ

μεγάλες συχνότητες. Η αύξηση της συχνότητας περιστροφής κατά τη διάρκεια της
συρρίκνωσης ενός τέτοιου άστρου οφείλεται στο ότι:
α. αυξάνεται η ροπή αδράνειας του.
β. αυξάνεται η στροφορμή του.
[118]
γ. δεν του ασκούνται εσωτερικές δυνάμεις.

δ. δε μεταβάλλεται η στροφορμή του άστρου.
4.15. Σε ένα τροχό που κυλίεται, η αύξηση της ταχύτητας του κέντρου μάζας συνοδεύεται
από:
α. αύξηση της στροφορμής του τροχού.
β. μείωση της γωνιακής ταχύτητας του τροχού.
γ. αύξηση της ροπής αδράνειας του τροχού ως προς τον άξονά του.
δ. μείωση της κινητικής ενέργειας λόγω περιστροφής του τροχού.

α. Το θεώρημα Steiner συσχετίζει τη ροπή αδράνειας του στερεού ως προς δύο
οποιουσδήποτε παράλληλους άξονες περιστροφής.
β. Η φορά της ροπής μιας δύναμης βρίσκεται με τον κανόνα του δεξιού χεριού.
γ. Ένα στερεό που στρέφεται γύρω από ακλόνητο άξονα με σταθερή γωνιακή ταχύτητα,
λέμε ότι ισορροπεί.
δ. Για να στρίψουμε ευκολότερα ένα στερεό, πρέπει να ασκήσουμε δύναμη με μικρό
μοχλοβραχίονα.
ε. Η ροπή αδράνειας μιας ομογενούς σφαίρας είναι ίδια ως προς δύο κάθετους άξονες που
διέρχονται από το κέντρο της.
4.17. Κατά την κύλιση ενός τροχού, του οποίου η ταχύτητα λόγω μεταφορικής κίνησης
είναι υcm, το σημείο του τροχού που απέχει περισσότερο από το έδαφος έχει ταχύτητα:
α. μηδέν. β. 2·υcm. γ. υcm. δ. 0,5· αcm.
4.18. Σε μια επιταχυνόμενη στροφική κίνηση τα διανύσματα της γωνιακής ταχύτητας 𝜔

⃗
και της γωνιακής επιτάχυνσης ⃗⃗⃗⃗
𝛼𝛾 είναι:
α. ομόρροπα. β. αντίρροπα. γ. κάθετα. δ. σταθερά.
4.19. Η ροπή ζεύγους δυνάμεων που ασκείται σε ένα στερεό:

α. έχει μέγιστη τιμή ως προς το κέντρο μάζας.
β. έχει ελάχιστη τιμή ως προς το κέντρο μάζας.
γ. είναι πάντοτε μηδέν.
δ. είναι ίδια ως προς οποιοδήποτε σημείο.
4.20. Η μονάδα μέτρησης της ροπής αδράνειας στο S.I. είναι:

kg∙m2
α. Ν·m2. β. 1 . γ. 1 kg·m. δ. 1 kg·m2.
s
4.21. Η μονάδα μέτρησης του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής στο σύστημα S.I. είναι:
kg∙m2 kg∙𝑚 kg∙m2 kg∙𝑚
α. 1 . β. 1 . γ. 1 δ. 1 .
s s2 s2 s
[119]
4.22. Αν το αλγεβρικό άθροισμα των ροπών που δρουν πάνω σε ένα στερεό σώμα που
στρέφεται γύρω από σταθερό άξονα είναι σταθερό και διάφορο του μηδενός, τότε:
α. η γωνιακή ταχύτητα του στερεού είναι σταθερή.
β. η στροφορμή του στερεού ως προς τον άξονά του είναι σταθερή.
γ. η κινητική ενέργεια του στερεού είναι σταθερή.
δ. η γωνιακή επιτάχυνση του στερεού είναι σταθερή.

α. Στη στροφική κίνηση ενός σώματος κάθε χρονική στιγμή όλα τα σημεία του έχουν την
ίδια γωνιακή ταχύτητα.
β. Το κέντρο μάζας ενός σώματος μπορεί να βρίσκεται και έξω από το σώμα.
γ. Η ροπή αδράνειας ενός στερεού σώματος είναι διανυσματικό μέγεθος.
δ. Αν σε ένα ελεύθερο στερεό ασκηθεί ζεύγος δυνάμεων, το στερεό θα εκτελέσει σύνθετη
κίνηση.
ε. Για να ισορροπεί ένα στερεό που έχει σταθερό άξονα περιστροφής, αρκεί η
συνισταμένη των δυνάμεων που ασκούνται στο σώμα να είναι μηδέν.

α. Η ροπή αδράνειας ενός στερεού είναι διανυσματικό μέγεθος.
β. Όταν ο φορέας της δύναμης που ασκείται σε ελεύθερο στερεό δε διέρχεται από το
κέντρο μάζας, το στερεό εκτελεί σύνθετη κίνηση.
γ. Αν η συνολική εξωτερική ροπή που ασκείται σε ένα σύστημα σωμάτων είναι μηδέν,
τότε η ολική στροφορμή του συστήματος διατηρείται σταθερή.
δ. Η Γη έχει σπιν λόγω της κίνησής της γύρω από τον Ήλιο.
ε. Για να στρίψουμε το τιμόνι ενός αυτοκινήτου πρέπει να ασκήσουμε δύναμη μηδενικής
ροπής ως προς τον άξονα του τιμονιού.
4.25. Γωνιακή επιτάχυνση ονομάζεται ο ρυθμός μεταβολής της:

α. στροφορμής. β. ροπής αδράνειας.
γ. κινητικής ενέργειας. δ. γωνιακής ταχύτητας.
4.26. Σε ένα ομογενή τροχό που κυλίεται σε οριζόντιο επίπεδο με ταχύτητα κέντρου μάζας
μέτρου υcm, ο λόγος του μέτρου της ταχύτητας του κατώτερου σημείου του (σημείο
επαφής με το επίπεδο) προς το μέτρο της ταχύτητας του ανώτερου σημείου του
(αντιδιαμετρικό σημείο) είναι:
α. 1. β. 2. γ. 0,5. δ. μηδέν.
4.27. Ένα ελεύθερο στερεό στο οποίο ασκείται ζεύγος δυνάμεων μπορεί να:
α. κάνει μόνο μεταφορική κίνηση. β. κάνει μόνο στροφική κίνηση.
γ. κάνει σύνθετη κίνηση. δ. παραμένει ακίνητο.
[120]
4.28. Όσο μεγαλύτερη είναι η ροπή αδράνειας ενός σώματος τόσο πιο δύσκολα:
α. αλλάζει η μεταφορική κατάσταση του σώματος.
β. διατηρεί τη μεταφορική του κατάσταση.
γ. αλλάζει η περιστροφική κατάσταση του σώματος.
δ. διατηρεί την περιστροφική του κατάσταση.
4.29. Όταν οι ακροβάτες θέλουν να κάνουν πολλές στροφές στον αέρα, συμπτύσσουν τα
χέρια και τα πόδια τους. Με αυτό τον τρόπο:
α. αυξάνουν τη στροφορμή τους. β. μειώνουν την κινητική τους ενέργεια.
γ. μειώνουν τη ροπή αδράνειάς τους. δ. αυξάνουν τη μάζα τους.
4.30. Η στροφορμή ενός σώματος διατηρείται:

α. σε κάθε περιστροφική κίνηση.
β. αν το αλγεβρικό άθροισμα των δυνάμεων είναι μηδέν.
γ. αν το αλγεβρικό άθροισμα των δυνάμεων είναι σταθερό.
δ. αν το αλγεβρικό άθροισμα των ροπών είναι μηδέν.

α. Η Γη έχει σπιν εξαιτίας της περιστροφής της γύρω από τον Ήλιο.
β. Αν λόγω εσωτερικών δυνάμεων αυξηθεί η ροπή αδράνειας ενός σώματος, μειώνεται η
στροφορμή του.
γ. Το έργο μιας δύναμης που στρέφει ένα σώμα μπορούμε να το εκφράσουμε σε
συνάρτηση με τη ροπή της.
δ. Η ροπή αδράνειας εκφράζει στην περιστροφή, ότι εκφράζει η ορμή στη μεταφορική
κίνηση.
ε. Η ροπή δύναμης είναι μονόμετρο μέγεθος.

α. Αν σε ένα ελεύθερο στερεό η συνισταμένη δύναμη είναι μηδέν, τότε η συνολική ροπή
ως προς το κέντρο μάζας είναι πάντοτε μηδέν.
β. Η στροφορμή ορίζεται και για σύστημα σωμάτων.
γ. Σε ένα σύστημα σωμάτων, η ολική ροπή των εσωτερικών δυνάμεων είναι μηδέν.
δ. Η μονάδα της ροπής δύναμης στο S.I. είναι το 1 N/m.
ε. Ένα υλικό σημείο έχει τη δυνατότητα να εκτελεί μόνο μεταφορικές κινήσεις.
4.33. Σύνθετη κίνηση εκτελεί:

α. ένας θαλαμίσκος του τροχού του λούνα παρκ.
β. ένα κιβώτιο που ολισθαίνει σε οριζόντιο δάπεδο.
γ. μια ρακέτα, αν κρατώντας την οριζόντια, από τη λαβή, την πετάξουμε ψηλά.
δ. ένας ανεμιστήρας οροφής.
[121]
4.34. Η μονάδα μέτρησης της γωνιακής ταχύτητας στο σύστημα S.I. είναι:
m rad m rad
α. . β. 1 . γ. 1 . δ. 1 .
s s s2 s2
4.35. Στην περιστροφή ενός στερεού γύρω από σταθερό άξονα, αν F είναι το μέτρο της
δύναμης και ℓ η κάθετη απόσταση του φορέα της δύναμης από τον άξονα περιστροφής,
τότε η ροπή της δύναμης ως προς τον άξονα περιστροφής έχει μέτρο:
α. F2· ℓ. β. F· ℓ2. γ. 2F· ℓ. δ. F· ℓ
4.36. Η σχέση που δίνει τη ροπή αδράνειας ενός σφαιρικού φλοιού ως προς άξονα που
διέρχεται από το κέντρο μάζας του είναι:
2 2 2 2
α. MR β. M2R. γ. MR2. δ. M2R2.
3 3 3 3
4.37. Η σχέση που συνδέει τα μέτρα της ορμής p και της στροφορμής L ενός υλικού σημείου
που κινείται σε περιφέρεια κύκλου ακτίνας rείναι η:
α. p = L·r. β. p = L/r. γ. p = L·r2. δ. p = L2/r
4.38. Σε τροχό ο οποίος στρέφεται γύρω από σταθερό άξονα ασκείται δύναμη F που
μεταβάλλει τη γωνιακή του ταχύτητα. Το έργο της δύναμης είναι μεγαλύτερο αν η
μεταβολή γίνεται:
α. από 0 rad/s σε 0,5 rad/s. β. από -1 rad/s σε 1 rad/s.
γ. από -2 rad/s σε 2 rad/s. δ. από 1 rad/s σε 2 rad/s.

α. Κατά την κύλιση ενός τροχού, κάθε σημείο του που έρχεται σε επαφή με το δάπεδο έχει
ταχύτητα ίση με μηδέν.
β. Η ροπή δύναμης είναι διανυσματικό μέγεθος.
γ. Η στροφορμή έχει μονάδα μέτρησης στο S.I. το 1kg·m/s.
δ. Η ροπή δύναμης εκφράζει την αδράνεια του σώματος στη στροφική κίνηση.
ε. Σε ένα αυτοκίνητο που κινείται προς το Βορρά, η κατεύθυνση της στροφορμής των
τροχών του είναι προς τη Δύση.

α. Όταν οι ακροβάτες θέλουν να κάνουν γρηγορότερα στροφές στον αέρα, τεντώνουν τα
χέρια και τα πόδια τους.
β. Η δύναμη του βάρους δημιουργεί πάντα ροπή.
γ. Ένας αστέρας νετρονίων έχει μεγαλύτερη περίοδο περιστροφής από τον Ήλιο.
δ. Η ροπή που προκαλεί μια δύναμη εξαρτάται από το σημείο εφαρμογής της.
ε. Για να προσδιορίσουμε τη φορά της ροπής μιας δύναμης χρησιμοποιούμε τον κανόνα
του δεξιού χεριού.
[122]
4.41. Ένα ποδήλατο κινείται ευθύγραμμα σε οριζόντιο δρόμο με σταθερή ταχύτητα μέτρου
υπ. Το σημείο της περιφέρειας του τροχού που
α. έρχεται σε επαφή με τον οριζόντιο δρόμο, έχει ταχύτητα μέτρου ίσου με την ταχύτητα
του ποδηλάτου υπ.
β. έρχεται σε επαφή με τον οριζόντιο δρόμο, έχει ταχύτητα διπλάσιου μέτρου από αυτήν
του ποδηλάτου υπ.
γ. βρίσκεται στο ανώτερο σημείο, έχει ταχύτητα μέτρου ίσου με την ταχύτητα του
ποδηλάτου υπ.
δ. βρίσκεται στο ανώτερο σημείο, έχει ταχύτητα διπλάσιου μέτρου από αυτήν του
ποδηλάτου.
4.42. Η ροπή της δύναμης που ασκείται σε ένα σώμα σχετίζεται με τη

α. μεταβολή της μεταφορικής ταχύτητας του σώματος.
β. παραγωγή έργου στην μεταφορική κίνηση του σώματος.
γ. μεταβολή της στροφικής κινητικής κατάστασης του σώματος.
δ. μεταβολή στην μεταφορική κινητική ενέργεια του σώματος.
4.43. Ο δίσκος του σχήματος μπορεί να στρέφεται γύρω

από τον σταθερό οριζόντιο άξονα x΄x που είναι κάθετος
στο επίπεδό του και διέρχεται από το κέντρο του. Οι
δυνάμεις του σχήματος έχουν όλες το ίδιο μέτρο.
Μεγαλύτερη ροπή ως προς τον άξονα x΄x δημιουργεί η
δύναμη
α. F1. β. F2. γ. F3. δ. F4
4.44. Μηχανικά στερεά θεωρούνται

α. όλα τα στερεά σώματα.
β. μόνο εκείνα τα στερεά σώματα που έχουν κυλινδρικό σχήμα.
γ. τα στερεά σώματα που δεν παραμορφώνονται όταν τους ασκούνται δυνάμεις.
δ. εκείνα τα σώματα που στρέφονται όταν τους ασκείται ροπή.
4.45. Στο διπλανό διάγραμμα φαίνεται η μεταβολή της

στροφορμής ενός στερεού σώματος σε σχέση με το χρόνο.
Για την κίνηση του σώματος ισχύει ότι
α. ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής είναι μηδέν.
β. η συνισταμένη ροπή είναι κατά μέτρο μεγαλύτερη στο
χρονικό διάστημα 0 έως t1 από ότι στο t1 έως άπειρο.
γ. η γωνιακή επιτάχυνση είναι ίση με μηδέν.
δ. ο ρυθμός μεταβολής της γωνιακής ταχύτητας είναι σταθερός.
[123]
4.46. Η ροπή αδράνειας μιας σφαίρας που κυλίεται (χωρίς ολίσθηση) ως προς άξονα που
διέρχεται από το κέντρο της υπολογίζεται από τη σχέση I = (2/5)m·r2 . Η κινητική
ενέργεια λόγω στροφικής κίνησης, Kστρ , και η κινητική της ενέργεια λόγω μεταφορικής
κίνησης, Κμετ, συνδέονται με τη σχέση
2 5 1
α. Kστρ = Κμετ. β. Kστρ = Κμετ. γ Kστρ = Κμετ. δ. Kστρ = Κμετ
5 2 2
4.47. Ένας κύλινδρος ρίχνεται από τη βάση πλάγιου επιπέδου προς τα πάνω και
ανέρχεται κυλιόμενος (χωρίς να ολισθαίνει). Κατά τη διάρκεια της ανόδου το διάνυσμα
της συνολικής ροπής που ασκείται στον κύλινδρο και
α. της γωνιακής του ταχύτητας έχουν την ίδια κατεύθυνση.
β. της στροφορμής του έχουν την ίδια κατεύθυνση.
γ. της γωνιακής επιτάχυνσης έχουν αντίθετη κατεύθυνση.
δ. της γωνιακής επιτάχυνσης έχουν την ίδια κατεύθυνση.
4.48. Ένας ομογενής κύλινδρος αφήνεται σε πλάγιο επίπεδο και κατέρχεται κυλιόμενος
(χωρίς να ολισθαίνει) στρεφόμενος γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το
κέντρο μάζας του. Η γωνιακή επιτάχυνση του κυλίνδρου καθορίζεται
α. αποκλειστικά από τη στατική τριβή.
β. αποκλειστικά από τη συνιστώσα του βάρους.
γ. από τη στατική τριβή και από τη συνιστώσα του βάρους.
δ. από την κάθετη δύναμη που του ασκεί το επίπεδο.
4.49. Ένας αθλητής καταδύσεων κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός άλματος, συμπτύσσοντας τα άκρα
του μειώνει την ροπή αδράνειάς του. Αυτό έχει ως συνέπεια
α. να μειωθεί η γωνιακή του ταχύτητα. β. να αυξηθεί η στροφορμή του.
γ. να ελαττωθεί η στροφορμή του. δ. να αυξηθεί η γωνιακή του ταχύτητα.
4.50. Μια ακίνητη ομογενής σφαίρα και ένας ακίνητος ομογενής σφαιρικός φλοιός, ίσης
μάζας και ακτίνας, μπορούν να στρέφονται γύρω από σταθερούς παράλληλους μεταξύ
τους άξονες. Τη χρονική στιγμή to = 0, αρχίζουν να περιστρέφονται με την ίδια φορά και
η στροφορμή μεταβάλλεται με τον ίδιο σταθερό ρυθμό. Κάθε χρονική στιγμή τα σώματα
έχουν ίσες
α. γωνιακές επιταχύνσεις. β. στροφορμές.
γ. γωνιακές ταχύτητες. δ. ροπές αδράνειας.
4.51. Μια ομογενής και ισοπαχής λεπτή ράβδος κυλινδρικού σχήματος έχει μάζα m, μήκος ℓ
και ροπή αδράνειας ως προς άξονα που διέρχεται από το μέσον της και είναι κάθετος
1
προς αυτήν Icm = m· ℓ2. . Κόβουμε τη ράβδο στη μέση τοποθετούμε παράλληλα και
12
ενώνουμε τις δύο νέες ράβδους που δημιουργήθηκαν. Η συνολική ροπή αδράνειας 𝐼𝑐𝑚 ′
ως
προς τον ίδιο με πριν άξονα που διέρχεται από το νέο κέντρο μάζας είναι ίση με:
[124]
1 1 1 1
α. Icm = m· ℓ2. β. Icm = m· ℓ2. γ. Icm = m· ℓ2. δ. Icm = m· ℓ2.
12 6 3 48
4.52. Σε πίστα του skateboard ένας αθλητής πραγματοποιεί άλματα διατηρώντας την
ίδια σωματική στάση. Αν αγνοήσουμε την αντίσταση του αέρα, για όσο χρονικό διάστημα
ο αθλητής βρίσκεται στον αέρα κατά μέτρο η
α. στροφορμή του μειώνεται διαρκώς.
β. μηχανική του ενέργεια διατηρείται σταθερή.
γ. ροπή αδράνειάς του στην αρχή αυξάνεται και μετά μειώνεται.
δ. ορμή του διατηρείται σταθερή.
4.53. Το μολύβι του σχήματος μπορεί να κινείται πάνω σε λείο

οριζόντιο επίπεδο. Αν ασκήσουμε στιγμιαία οριζόντια
δύναμη στο άκρο Α του μολυβιού αυτό θα κινηθεί με τέτοιο
τρόπο ώστε το κέντρο μάζας του Μ να βρίσκεται
α. πάνω στο άξονα x΄x.
β. δεξιά από τον άξονα x΄x.
γ. αριστερά από τον άξονα x΄x.
δ. άλλοτε αριστερά και άλλοτε δεξιά του άξονα x΄x.
4.54. Η ροπή μιας δύναμης

α. είναι μονόμετρο μέγεθος.
β. είναι ίδια για οποιοδήποτε άξονα περιστροφής του σώματος.
γ. έχει μονάδα μέτρησης το 1Νm.
δ. είναι ένα διανυσματικό μέγεθος που το διάνυσμά του είναι κάθετο στον άξονα
περιστροφής.
4.55. Η ροπή αδράνειας ενός σφαιρικού φλοιού ακτίνας R και μάζας m ως προς άξονα που
διέρχεται από το κέντρο μάζας του είναι
α. ίση με m·R2. β. μεγαλύτερη του m·R2.
γ. μικρότερη του m·R2. δ. ποσότητα διανυσματική.
4.56. Η στροφορμή μιας σφαίρας μάζας m και ακτίνας R που κυλίεται

α. είναι διανυσματικό μέγεθος.
β. είναι ίδια για οποιοδήποτε άξονα περιστροφής.
γ. υπολογίζεται από τη σχέση L= m·R2.
δ. ισούται με τη συνολική ροπή που ασκείται στο σώμα.
4.57. Ένα ποδήλατο κινείται σε κατηφορικό ευθύγραμμο δρόμο με σταθερή ταχύτητα

χωρίς οι τροχοί του να ολισθαίνουν. Να επιλέξετε τις σωστές από τις παρακάτω
προτάσεις.
[125]
α. Η ταχύτητα του άξονα του κάθε τροχού είναι κατά μέτρο ίση κάθε χρονική στιγμή με
τη γραμμική των σημείων της περιφέρειάς του.
β. Στην κίνηση του ποδηλάτου εμφανίζεται δύναμη τριβής μεταξύ του κάθε τροχού και
του οδοστρώματος.
γ. Κάθε χρονική στιγμή η ταχύτητα του σημείου επαφής του κάθε τροχού με τον δρόμο
είναι ίση με μηδέν.
δ. Σε κάθε τροχό τα διανύσματα της γωνιακής ταχύτητας και της γωνιακής επιτάχυνσης
βρίσκονται στον ίδιο φορέα και έχουν αντίθετες κατευθύνσεις.
ε. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής του κάθε τροχού ως προς τον άξονά του είναι
διάφορος του μηδενός.
4.58. Ένας ομογενής δίσκος, ακτίνας R, εκτελεί ομαλή στροφική κίνηση γύρω από σταθερό
άξονα που διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο δίσκο. Ένα σημείο του
δίσκου, που απέχει r από τον άξονα περιστροφής (r < R), έχει γωνιακή ταχύτητα
α. ίση με αυτήν που έχει ένα σημείο της περιφέρειας.
β. αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης r από το κέντρο.
γ. ανάλογη της απόστασης r από το κέντρο.
δ. με διεύθυνση παράλληλη στην επιφάνεια του δίσκου.
4.59. Ένα στερεό σώμα εκτελεί ομαλή στροφική κίνηση γύρω από σταθερό άξονα. Για ένα
σημείο του σώματος παραμένει σταθερό το διάνυσμα
α. της γραμμικής ταχύτητας. β. της γωνιακής ταχύτητας.
γ. της κεντρομόλου επιτάχυνσης. δ. της επιτρόχιου επιτάχυνσης.
4.60. Πετάμε μια μπάλα, ακτίνας R, κατακόρυφα προς τα πάνω. Στη διάρκεια της ανόδου,
η μπάλα μεταφορικά εκτελεί ευθύγραμμη ομαλά επιβραδυνόμενη κίνηση και στροφικά
ομαλή κίνηση. Στη διάρκεια της ανόδου
α. η συνισταμένη των δυνάμεων που δέχεται η μπάλα είναι μηδέν.
β. η συνισταμένη των ροπών των δυνάμεων που δέχεται η μπάλα είναι διάφορη του
μηδενός.
γ. η ροπή αδράνειας της μπάλας ελαττώνεται.
δ. για τα σημεία της περιφέρειας της μπάλας, δεν ισχύει η σχέση υcm=ωR.
4.61. Ένας δίσκος κυλάει σε οριζόντιο επίπεδο (χωρίς να ολισθαίνει). Ένα σημείο του δίσκου Α
έχει ταχύτητα υΑ = 1,5·υcm, ομόρροπη με τη υcm. Η γραμμική ταχύτητα του σημείου είναι
α. υγρ = υcm. β. υγρ = 2,5·υcm. γ. υγρ = -0,5·υcm. δ. υγρ = 0,5·υcm.
4.62. Η ροπή αδράνειας ενός στερεού εξαρτάται από

α. το σχήμα του. β. τη γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του.
γ. τις ροπές που δέχεται. δ. τη στροφορμή του.
[126]
4.63. Ένας ομογενής δίσκος στρέφεται γύρω από σταθερό

άξονα που διέρχεται από το κέντρο του. Η γωνιακή ταχύτητα ω
μεταβάλλεται με το χρόνο t, όπως στο διάγραμμα. Τη χρονική
στιγμή t1 μηδενίζεται
α. η γωνιακή επιτάχυνση του δίσκου.
β. η συνισταμένη των ροπών που ασκούνται στο δίσκο.
γ. ο ρυθμός μεταβολής της διαγραφόμενης επίκεντρης γωνίας του δίσκου.
δ. ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής του δίσκου.
4.64. Μία σφαίρα αφήνεται ελεύθερη σε πλάγιο επίπεδο και κατέρχεται κυλιόμενη
(χωρίς να ολισθαίνει), με σταθερή μεταφορική επιτάχυνση και σταθερή γωνιακή
επιτάχυνση. Η σφαίρα
α. δέχεται στατική τριβή, που είναι παράλληλη στο κεκλιμένο επίπεδο και με φορά προς
τα κάτω.
β. δε δέχεται στατική τριβή.
γ. κατέρχεται με σταθερή στροφορμή, ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας
της.
δ. έχει σταθερό ρυθμό μεταβολής της στροφορμής της ως προς άξονα που διέρχεται από
το κέντρο μάζας της.
4.65. Σε ένα ρολόι η ροπή αδράνειας του λεπτοδείκτη και του ωροδείκτη είναι ίσες. Η σχέση
της στροφορμής του λεπτοδείκτη Lλ και της στροφορμής του ωροδείκτη Lω είναι
α. Lλ = Lω. β. Lλ = 12·Lω. γ. Lλ = 60·Lω. δ. Lω= 12·Lλ.
4.66. Ένας ομογενής δίσκος τίθεται σε περιστροφική κίνηση γύρω από σταθερό άξονα που
διέρχεται από το κέντρο του, ξεκινώντας από την ηρεμία, υπό την επίδραση σταθερής
ροπής.
α. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής αυξάνεται.
β. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής μειώνεται.
γ. Το έργο της ροπής ανά περιστροφή αυξάνεται.
δ. Το έργο της ροπής ανά περιστροφή είναι το ίδιο.
4.67. Ένας ομογενής δίσκος τίθεται σε περιστροφική κίνηση γύρω από σταθερό άξονα
που διέρχεται από το κέντρο του, ξεκινώντας από την ηρεμία, υπό την επίδραση
σταθερής ροπής. Σε δύο χρονικές στιγμές που για τις γωνιακές ταχύτητες ισχύει ω 2
=3·ω1, για τις αντίστοιχες κινητικές ενέργειες ισχύει
α. Κ2 = 3·Κ1. β. Κ2 = 6·Κ1. γ. Κ2 = 9·Κ1. δ. Κ2 = 18·Κ1.
4.68. Χορεύτρια του πατινάζ έχει αρχικά τα χέρια στην έκταση και περιστρέφεται χωρίς
τριβές. Έπειτα μαζεύει τα χέρια της κοντά στο σώμα της με αποτέλεσμα να
[127]
περιστρέφεται γρηγορότερα. Το φυσικό μέγεθος που αναφέρεται στην χορεύτρια και

παραμένει σταθερό είναι
α. η ροπή αδράνειας β. η στροφορμή.
γ. η γωνιακή ταχύτητα. δ. η κινητική ενέργεια.
4.69. Ένας ομογενής δίσκος τίθεται σε περιστροφική κίνηση γύρω από σταθερό άξονα
που διέρχεται από το κέντρο του, ξεκινώντας από την ηρεμία, υπό την επίδραση
σταθερής ροπής. Σε δύο χρονικές στιγμές που για τις γωνιακές ταχύτητες ισχύει ω2 =
2·ω1, για τις αντίστοιχες στροφορμές ισχύει
α. L2 = L1. β. L2 = 2·L1. γ. L2 = 4·L1. δ. L2 =8· L1.
4.70. Πετάμε μια μπάλα κατακόρυφα προς τα πάνω. Στη διάρκεια της καθόδου, η μπάλα
μεταφορικά εκτελεί ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση και στροφικά ομαλή
κίνηση. Στη διάρκεια της καθόδου
α. η στροφορμή της αυξάνεται.
β. η κινητική της ενέργεια λόγω περιστροφής αυξάνεται.
γ. η στροφορμή της μένει σταθερή.
δ. η δυναμική της ενέργεια αυξάνεται.
4.71. Ένα στερεό σώμα που στρέφεται γύρω από σταθερό άξονα με στροφορμή Lαρχ δέχεται
τη δράση σταθερής ροπής Στ, για χρονικό διάστημα Δt, με αποτέλεσμα τελικά το
διάνυσμα της στροφορμής να γίνει αντίθετο του αρχικού. Η σχέση που ισχύει είναι
α. Lαρχ =Στ·Δt. β. 2·Lαρχ =Στ·Δt. γ. Στ = 0. δ. 4·Lαρχ =Στ·Δt.
4.72. Η στιγμιαία ισχύς της ροπής μιας δύναμης δίνεται από τη σχέση
α. P =τ·θ. β. P =τ·ω. γ. P =F·ω. δ. P =Wτ·Δt.
4.73. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής ενός σώματος ισούται

α. με τη συνισταμένη δύναμη που δέχεται το σώμα.
β. με τη συνολική ροπή που δέχεται το σώμα.
γ. με το συνολικό έργο των ροπών που ασκούνται στο σώμα.
δ. με τη μεταβολή της περιστροφικής κινητικής ενέργειας του σώματος.
4.74. Σε ένα στερεό σώμα που περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα με κινητική
ενέργεια, Καρχ, ασκείται μία ροπή και μετά από περιστροφή γωνίας θ, η κινητική ενέργεια
του σώματος διπλασιάζεται. Το έργο της ροπής ισούται με
α. Καρχ t. β. 2·Καρχ. γ. Κτελ. δ. Καρχ + Κτελ.

α. Όλα τα σημεία ενός σώματος που εκτελεί μεταφορική κίνηση έχουν την ίδια
επιτάχυνση.
[128]
β. Η γωνιακή επιτάχυνση ενός στερεού σώματος, που περιστρέφεται γύρω από σταθερό
άξονα, είναι αντιστρόφως ανάλογη προς τη συνολική εξωτερική ροπή που ασκείται στο
σώμα.
γ. H ροπή αδράνειας ενός στερεού εξαρτάται από τη θέση του άξονα περιστροφής του.
δ. Η στιγμιαία ισχύς P μιας δύναμης F, που ασκείται εφαπτομενικά σε ένα δίσκο, δίνεται
από τη σχέση P = Fω, όπου ω το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας του δίσκου.
ε. Ένας τροχός κινείται με κατεύθυνση ανατολική και επιβραδύνεται. Η γωνιακή
επιτάχυνση του τροχού είναι ένα διάνυσμα με κατεύθυνση νότια.

α. Η γωνιακή επιτάχυνση ενός στερεού σώματος που περιστρέφεται γύρω από σταθερό
άξονα είναι ανάλογη με το ρυθμό μεταβολής της στροφορμής του.
β. Η ροπή ενός ζεύγους δυνάμεων ισούται με τη διαφορά της ροπής των δύο δυνάμεων.
γ. Η στροφορμή ενός σώματος εξαρτάται από τη θέση του άξονα περιστροφής του.
δ. Η ροπή του βάρους ενός ομογενούς σώματος είναι πάντα μηδέν.
ε. Στη μεταφορική κίνηση ενός σώματος κάθε χρονική στιγμή όλα τα σημεία του έχουν
την ίδια ταχύτητα.

α. Τα διανύσματα της γωνιακής ταχύτητας και της στροφορμής ενός σώματος έχουν την
ίδια κατεύθυνση.
β. Αν σε ένα ελεύθερο στερεό σώμα είναι Στ=0, τότε είναι βέβαιο ότι το σώμα δεν
περιστρέφεται.
γ. Αν η στροφορμή ενός στερεού σώματος παραμένει σταθερή, τότε η συνολική δύναμη
που ασκείται στο σώμα μπορεί να είναι διάφορη του μηδενός.
δ. Σε στερεό σώμα που εκτελεί στροφική κίνηση και η κινητική ενέργεια αυξάνεται, το
μέτρο της γωνιακής ταχύτητας αυξάνεται.
ε. Όταν μια χορεύτρια καλλιτεχνικού πατινάζ, που περιστρέφεται, θέλει να αυξήσει τη
ροπή αδράνειάς της, συμπτύσσει τα χέρια της.

α. Η ροπή αδράνειας και η δυναμική ενέργεια ενός σώματος είναι μονόμετρα μεγέθη.
β. Η ροπή μιας δύναμης ως προς κάποιον άξονα περιστροφής έχει διεύθυνση κάθετη σ’
αυτόν.
γ. Αν διπλασιάσουμε το μέτρο των δύο δυνάμεων ενός ζεύγους δυνάμεων, χωρίς να
αλλάξουμε την απόστασή τους, τότε το μέτρο της ροπής του ζεύγους δυνάμεων θα
διπλασιαστεί.
δ. Η περιστροφική κινητική ενέργεια μιας σφαίρας είναι ανάλογη της γωνιακής της
ταχύτητας.
[129]
ε. Το έργο μιας σταθερής ροπής μιας δύναμης που περιστρέφει ένα σώμα ισούται με το
γινόμενο του μέτρου της δύναμης επί τη γωνία στροφής του σώματος.

α. Ο λεπτοδείκτης ενός ρολογιού έχει περίοδο εξήντα φορές μeγαλύτερη από αυτήν του
δευτερολεπτοδείκτη.
β. Η γωνιακή επιτάχυνση ενός σώματος ισούται με τον ρυθμό μεταβολής της γωνιακής
του ταχύτητας.
γ. Όταν έχουμε ένα ζεύγος δυνάμεων οι δύο δυνάμεις έχουν ίδια διεύθυνση και ίδια φορά.
δ. Κατά τη στροφική κίνηση ενός σώµατος γύρω από σταθερό άξονα το διάνυσμα της
στροφορμής δεν μπορεί να αλλάξει φορά.
ε. Η ροπή αδράνειας ενός σώματος μεγιστοποιείται όταν το σώμα περιστρέφεται γύρω
από άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας του.

α. Όταν ένα σώμα εκτελεί σύνθετη κίνηση, η ταχύτητα κάθε σημείου του σώματος
ισούται με το διανυσματικό άθροισμα της ταχύτητας του κέντρου μάζας του σώματος
και της γωνιακής ταχύτητας του σημείου.
β. Η ροπή του βάρους ενός σώματος ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας
του σώματος είναι ίση με μηδέν.
γ. Η ροπή μιας δύναμης που είναι παράλληλη στον άξονα περιστροφής είναι ανάλογη με
την απόσταση του φορέα της δύναμης από τον άξονα περιστροφής.
δ. Η ροπή αδράνειας ενός στερεού σώματος εξαρτάται από τη θέση του άξονα
περιστροφής του σώματος.
ε. Σε ένα στερεό σώμα που περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα με γωνιακή
ταχύτητα ω, αν υποδιπλασιαστεί η γωνιακή του ταχύτητα τότε η κινητική του ενέργεια
υποδιπλασιάζεται.

α. Η διατήρηση της μηχανικής ενέργειας ενός σώματος που κάνει κύλιση (χωρίς ολίσθηση) σε
κεκλιμένο επίπεδο δεν ισχύει.
β. Αν ένα σώμα εκτελεί ομαλή στροφική κίνηση, τότε το αλγεβρικό άθροισμα των ροπών των
δυνάμεων που ασκούνται στο σώμα είναι μηδέν.
γ. Η στροφορμή ενός υλικού σημείου που εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση ακτίνας r με μέτρο
ορμής p δίνεται από τη σχέση L=p·r.
δ. Στη στροφική κίνηση το αλγεβρικό άθροισμα των έργων των ροπών των δυνάμεων που
ασκούνται σε ένα σώμα είναι ίσο με τη μεταβολή της περιστροφικής κινητικής ενέργειας του
σώματος.
ε. Ο θεμελιώδης νόμος για τη στροφική κίνηση εκφράζεται από τη σχέση Στ = I·αcm.
[130]
4.82. Ένας οριζόντιος δίσκος στρέφεται γύρω από

κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας
του. Το διάγραμμα παριστάνει τη γωνιακή ταχύτητα του
δίσκου σε συνάρτηση με το χρόνο. Κατά την περιστροφή
του δίσκου και στο χρονικό διάστημα 0 έως t1 τα
διανύσματα της γωνιακή επιτάχυνσης και της γωνιακής
ταχύτητας βρίσκονται
α. σε άξονες κάθετους μεταξύ τους
β. σε άξονες παράλληλους που απέχουν μεταξύ τους όσο η ακτίνα του δίσκου.
γ. στον ίδιο άξονα και έχουν αντίθετη κατεύθυνση.
δ. στον ίδιο άξονα και έχουν ίδια κατεύθυνση.
4.83. Μια ομογενής ράβδος μήκους L που είναι

ακίνητη σε λείο οριζόντιο επίπεδο, δέχεται τη
δράση ενός ζεύγους οριζόντιων δυνάμεων οι
οποίες ασκούνται στα σημεία Α και Β, όπως
στο σχήμα. Η ράβδος θα περιστραφεί γύρ ω
από κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το σημείο
α. Α. β. Β. γ. Γ. δ. που βρίσκεται κάπου μεταξύ των Α και Β.
4.84. Το στερεό σώμα του σχήματος έχει μάζα Μ και ο

άξονας ΒΒ’ διέρχεται από το κέντρο μάζας του. Οι άξονες
ΑΑ΄και ΓΓ΄είναι παράλληλοι στον ΒΒ΄ και απέχουν x και y
από αυτόν αντίστοιχα ενώ απέχουν z μεταξύ τους. Aν ΙΑΑ’,
ΙΒΒ΄, ΙΓΓ’ είναι οι ροπές αδράνειας του σώματος ως προς τους
άξονες ΑΑ΄, ΒΒ’ και ΓΓ’ αντίστοιχα ισχύει
α. ΙΓΓ’=ΙΒΒ’+Μy2. β. ΙΒΒ’=ΙΓΓ’+Μy2.
γ. ΙΑΑ’=ΙΓΓ’+Μz2. δ. ΙBB’=ΙAA’+Μx2.
4.85. Η ομογενής ράβδος ΟΑ μπορεί να περιστρέφεται

στο κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα
που διέρχεται από το σημείο Ο. Η ράβδος αφήνεται
ελεύθερη από την οριζόντια θέση όπως στο σχήμα.
Καθώς αυτή κατέρχεται, η γωνιακή της ταχύτητα
α. έχει φορά από τη σελίδα προς τον αναγνώστη και η γωνιακή της επιτάχυνση από τον
αναγνώστη προς τη σελίδα.
β. και η γωνιακή της επιτάχυνση έχουν φορά από τη σελίδα προς τον αναγνώστη.
γ. έχει φορά από τον αναγνώστη προς τη σελίδα και η γωνιακή της επιτάχυνση από τη
σελίδα προς τον αναγνώστη.
δ. και η γωνιακή της επιτάχυνση έχουν φορά από τον αναγνώστη προς τη σελίδα.
[131]
4.86. Ένας κύλινδρος κυλιόμενος σε οριζόντιο επίπεδο, συναντάει πλάγιο επίπεδο στο
οποίο ανέρχεται επιβραδυνόμενος μέχρι να σταματήσει. Τα διανύσματα της στατικής
τριβής στο οριζόντιο και στο πλάγιο επίπεδο είναι σωστά σχεδιασμένα στο σχήμα
α. (α). β. (β). γ. (γ). δ.(δ)
4.87. Ένας μαθητής κάθεται σε μια στρεφόμενη καρέκλα και περιστρέφεται γύρω από
κατακόρυφο άξονα χωρίς τριβές με τα χέρια του απλωμένα. Κάποια στιγμή ο μαθητής
συμπτύσσει τα χέρια του και τα κολλά στο σώμα του. Κατά τη διαδικασία αυτή, η ροπή
αδράνειας του συστήματος μαθητής - καρέκλα
α. μειώνεται και η στροφορμή του παραμένει σταθερή.
β. και η στροφορμή του μειώνονται.
γ. αυξάνεται και η στροφορμή του παραμένει σταθερή.
δ. και η στροφορμή παραμένουν σταθερές.
4.88. H ροπή αδράνειας ενός στερεού σώματος που περιστρέφεται γύρω από άξονα
εξαρτάται
α. από τη θέση του άξονα περιστροφής.
β. από τη γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του σώματος.
γ. από τη ροπή της δύναμης που ασκείται στο σώμα.
δ. από τη στροφορμή του σώματος.
[132]
4.89. Ο κύλινδρος του σχήματος αφήνε ται στη

θέση (Α) και κατέρχεται κυλιόμενος μέχρι τη
βάση του κεκλιμένου επιπέδου (θέση Β).
Θεωρούμε επίπεδο μηδενικής βαρυτικής
ενέργειας αυτό που διέρχεται από τη θέση (Β).
Επιλέξτε τις σωστές από τις παρακάτω
προτάσεις.
α. Η δυναμική ενέργεια λόγω βαρύτητας στη θέση (Α) ισούται με την κινητική ενέργεια
λόγω μεταφοράς στη θέση (Β).
β. Η συνολική κινητική ενέργεια στη θέση (Β) είναι μικρότερη από τη δυναμική ενέργεια
του κυλίνδρου στη θέση (Α), λόγω της στατικής τριβής.
γ. Το έργο του βάρους του κυλίνδρου από τη θέση (Α) στη θέση (Β) ισούται με την
κινητική ενέργεια λόγω μεταφοράς στη θέση (Β).
δ. Το έργο της ροπής της στατικής τριβής από τη θέση (Α) στη θέση (Β) ισούται με την
κινητική ενέργεια λόγω περιστροφής στη θέση (Β).
[133]
ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ - ΘΕΜΑΤΑ Β’

4.90. Σε ένα ρολόι θέλουμε το άκρο του ωροδείκτη και το άκρο του λεπτοδείκτη να έχουν
την ίδια ταχύτητα λόγω περιστροφής (γραμμική ταχύτητα). Αν συμβολίσουμε με ℓω το
μήκος του ωροδείκτη και με ℓλ το μήκος του λεπτοδείκτη, τότε για το λόγο των μηκών
ισχύει
ℓ𝜔 ℓ𝜔 1 ℓ𝜔
α. = 1. β. = . γ. = 12
ℓ𝜆 ℓ𝜆 12 ℓ𝜆
4.91. Στη ράβδο του σχήματος ασκούνται

τρεις ομοεπίπεδες δυνάμεις ίσου
μέτρου. Η ράβδος μπορεί να στρέφεται
γύρω από σταθερό άξονα που
διέρχεται από το σημείο Ο και είναι
κάθετος στο επίπεδο των δυνάμεων.
Η κατάταξη των δυνάμεων, κατά τη σειρά με την οποία το μέτρο της ροπής τους ως προς
τον άξονα περιστροφής αυξάνεται, είναι:
⃗⃗⃗3 , ⃗⃗⃗⃗
α. 𝐹 𝐹1 , ⃗⃗⃗⃗⃗
𝐹2 . ⃗⃗⃗3 , ⃗⃗⃗⃗⃗
β. 𝐹 𝐹2 , ⃗⃗⃗⃗
𝐹1 . ⃗⃗⃗1 , ⃗⃗⃗⃗⃗
γ. 𝐹 𝐹2 , ⃗⃗⃗⃗⃗
𝐹3
4.92. Στο σχήμα (α) φαίνεται ένα ελεύθερο

στερεό, το οποίο στρέφεται υπό την
επίδραση του ζεύγους δυνάμεων ⃗⃗⃗
𝐹1 και ⃗⃗⃗
𝐹2 .
Αν μετακινήσουμε τα σημεία εφαρμογής
των δυνάμεων μετακινώντας παράλληλα
τους φορείς των δυνάμεων, όπως φαίνεται
στο σχήμα (β), χωρίς να μεταβάλλουμε τη
μεταξύ τους απόσταση, τότε το στερεό:
α) στρέφεται όπως και στο σχήμα α.
β) στρέφεται αντίστροφα από το σχήμα α.
γ) ισορροπεί.
4.93. Μια ομογενής λεπτή ράβδος μάζας M και μήκους L περιστρέφεται γύρω από
σταθερό άξονα που είναι κάθετος σ' αυτή και διέρχεται από το ένα άκρο της. Η ροπή
αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής είναι (1/3)ML2. Η ροπή αδράνειας
της ράβδου ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της και είναι παράλληλος
στον προηγούμενο άξονα είναι:
1 7 1
α. ML2. β. ML2. γ. ML2
4 12 12
[134]
4.94. Μια ρόδα αυτοκινήτου ακτίνας R κυλίεται με το κέντρο μάζας της να έχει σταθερή
ταχύτητα υ. Ένα μικρό καρφί μάζας m είναι καρφωμένο στην εξωτερική επιφάνεια της
ρόδας. Αν θεωρήσουμε τις διαστάσεις του καρφιού αμελητέες, τότε η μεταβολή της ορμής
του καρφιού, μεταξύ κατώτερης και ανώτερης θέσης
α) είναι mυ. β) είναι μηδέν. γ) έχει μέτρο ίσο με 2mυ.
4.95. Ο ομογενής τροχός του σχήματος συγκρατείται ακίνητος

πάνω στο πλάγιο επίπεδο. Κάποια στιγμή αφήνεται
ελεύθερος και αρχίζει να εκτελεί σύνθετη κίνηση. Η
επιτάχυνση λόγω μεταφοράς 𝑎𝑐𝑚 και η επιτάχυνση λόγω
περιστροφής 𝑎𝛾 του τροχού έχουν αναλογία μέτρων αcm =
αγR, όπου Rη ακτίνα του τροχού.
Η κίνηση του τροχού γίνεται σε πλάγιο επίπεδο το οποίο είναι
α) λείο.
β) τραχύ.
γ) αρχικά λείο και στη συνέχεια τραχύ.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας
4.96. Το σύστημα του σχήματος αποτελείται

από μια αβαρή ράβδο ΑΒ μήκους d = 30
cmκαι δύο πολύ μικρά σφαιρίδια με μάζες
m1 και m2 = 2·m1. Το σύστημα
περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονα
που έχει προσαρμοστεί στο μέσο Μ της
ράβδου ΑΒ, όπως στο σχήμα.
Η ροπή αδράνειας του συστήματος ως
προς τον άξονα περιστροφής του σχήματος είναι Io. Αν ο άξονας περιστροφής
μετακινηθεί παράλληλα στον εαυτό του στο μέσο της απόστασης ΜΒ, η ροπή αδράνειας
του συστήματος
α) θα αυξηθεί. β) θα μειωθεί. γ) δε θα μεταβληθεί.
4.97. Ο ομογενής δίσκος ακτίνας Rκαι μάζας M του σχήματος (α)

μπορεί να περιστρέφεται γύρω από άξονα που είναι κάθετος στο
επίπεδό του και περνά από το κέντρο του. Η ροπή αδράνειας του
δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής του είναι 0,5MR2και
επιπλέον γνωρίζουμε ότι η μάζα ενός τμήματος του δίσκου είναι
ανάλογη της επιφάνειας που καλύπτει.
[135]
Αφαιρούμε από το δίσκο ένα κυκλικό τμήμα ακτίνας r = R/2

όπως φαίνεται στο σχήμα (β). Η ροπή αδράνειας του δακτυλίου
που σχηματίστηκε είναι:
3 7 15
α. MR2. β. MR2. γ. MR2
8 16 32
4.98. Σε ένα σφαιρικό κέλυφος μάζας m, όλες οι στοιχειώδεις μάζες που το αποτελούν
βρίσκονται στην ίδια απόσταση R από το κέντρο του. Η ροπή αδράνειας του σφαιρικού
κελύφους ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο του είναι
α) kMR2, όπου ένας αριθμός για τον οποίο ισχύει k<1.
β) kMR2, όπου ένας αριθμός για τον οποίο ισχύει k>1.
γ) MR2.
4.99. Στο σχήμα φαίνεται μια διπλή τροχαλία, η οποία μπορεί να

στρέφεται γύρω από ακλόνητο άξονα που διέρχεται από το κέντρο
μάζας της και δύο μικρά σώματα Σ1 και Σ2, τα οποία αναρτώνται
από τη διπλή τροχαλία. Για να ισορροπεί το σύστημα πρέπει
α) το Σ1 να είναι βαρύτερο από το Σ2.
β) το Σ2 να είναι βαρύτερο από το Σ1.
γ) το Σ1 να έχει ίσο βάρος με το Σ2.
4.100. Σε ένα ελεύθερο στερεό ασκείται ένα ζεύγος δυνάμεων ⃗⃗⃗⃗

𝐹1 και ⃗⃗⃗⃗⃗
𝐹2 , από τις οποίες η
δύναμη ⃗⃗⃗⃗
𝐹1 ασκείται στο κέντρο μάζας του στερεού. Το στερεό ισορροπεί. Αν καταργηθεί
η δύναμη ⃗⃗⃗⃗
𝐹1 , το στερεό θα εκτελέσει:
α) μεταφορική κίνηση. β) στροφική κίνηση γ) σύνθετη κίνηση.
4.101. Η τετράγωνη πλάκα ΑΒΓΔ πλευράς του

σχήματος μπορεί να περιστρέφεται γύρω από ακλόνητο
άξονα που διέρχεται από το κέντρο της Κ και είναι
κάθετος σε αυτή. Στην πλάκα ασκούνται οι δυνάμεις ⃗⃗⃗⃗
𝐹1
και ⃗⃗⃗⃗⃗
𝐹2 με μέτρα F1 = F2 = F.
Η δύναμη που πρέπει να ασκηθεί στο στερεό για να
ισορροπεί είναι:
α) η δύναμη ⃗⃗⃗⃗
𝐹𝑎 , μέτρου Fa = F .
β) η δύναμη ⃗⃗⃗⃗⃗
𝐹𝛽 , μέτρου Fβ = 2F.
γ) η δύναμη ⃗⃗⃗⃗
𝐹𝛾 , μέτρου Fγ = 2F
[136]
4.102. Η αβαρής δοκός ΑΒ του σχήματος (α)

στηρίζεται σε ένα σημείο της Ο και
ισορροπεί όταν στα άκρα της Α και Β
τοποθετηθούν δύο μικρά σώματα Σ και Σ1
με μάζες m και m1.
Αν η απόσταση (OA) είναι ίση με το 1/3της απόστασης (ΑΒ), ο λόγος m/m1 είναι ίσος με
α) 1. β) 2. γ) 0,5.
4.103. Από το κανόνι Κ εκτοξεύεται οριζόντια ένα βλήμα Β. Το βλήμα, ακολουθώντας

παραβολική τροχιά, φτάνει στο έδαφος. Αγνοώντας την επίδραση του αέρα, και
θεωρώντας το βλήμα ελεύθερο στερεό, το σχήμα που δείχνει σωστά τον τρόπο με τον
οποίο το βλήμα συναντά το έδαφος είναι:
(α) (β) (γ)

α) το σχήμα α. β) το σχήμα β. γ) το σχήμα γ.
4.104. Στο σχήμα φαίνεται μια καταδύτρια σε διάφορες

φάσεις της κατάδυσής της.
Η στροφορμή της καταδύτριας:
α) είναι μεγαλύτερη στη θέση Α.
β) είναι μεγαλύτερη στη θέση Β.
γ) στις θέσεις Α και Β είναι ίση.
4.105. Ο δίσκος του σχήματος περιστρέφεται χωρίς τριβές

γύρω από κατακόρυφο ακλόνητο άξονα που περνά από το
κέντρο του. Από μικρό ύψος αφήνουμε ένα κομμάτι
πλαστελίνης να πέσει και να κολλήσει πάνω στο δίσκο. Το
συσσωμάτωμα δίσκου – πλαστελίνης που προκύπτει
περιστρέφεται σε σχέση με το δίσκο
α) πιο αργά.
β) με την ίδια γωνιακή ταχύτητα.
γ) πιο γρήγορα.
[137]
4.106. Τα παρακάτω σχήματα δείχνουν τη στροφορμή της Γης, λόγω της περιστροφής
της γύρω από τον εαυτό της (spin) σε δύο θέσεις, στο περιήλιο (μικρότερη απόσταση
από τον Ήλιο) και στο αφήλιο (μεγαλύτερη απόσταση από τον Ήλιο) της τροχιάς της
γύρω από τον Ήλιο.
Το σχήμα στο οποίο έχει σχεδιαστεί σωστά η στροφορμή είναι:

α) το σχήμα α. β) το σχήμα β. γ) το σχήμα γ.
4.107. Πετάμε μια μπάλα του μπάσκετ κατακόρυφα προς τα πάνω με τέτοιο τρόπο, ώστε
αυτή να περιστρέφεται καθώς ανέρχεται. Στο χρονικό διάστημα που η μπάλα
ανέρχεται, η γωνιακή της ταχύτητα
α) αυξάνεται. β) μειώνεται. γ) παραμένει σταθερή.
4.108. Ένας τροχός περιστρέφεται γύρω από σταθερό άξονά. Η κινητική ενέργεια του
τροχού είναι Κ. Αν διπλασιάσουμε τη στροφορμή του τροχού, τότε η κινητική του
ενέργεια θα γίνει
α) 2Κ. β) 4Κ. γ) 8Κ.
4.109. Ένας τροχός κυλίεται κατά μήκος πλάγιου επιπέδου. Η ροπή αδράνειας του τροχού
2
ως προς τον άξονα περιστροφής του δίνεται από τον τύπο: Ι= ΜR2 . Ο λόγος της κινητικής
3
ενέργειας λόγω μεταφορικής κίνησης προς την κινητική ενέργεια λόγω στροφικής
κίνησης του τροχού, Kμετ/Κστρ , ισούται με
3 2
α) . β) γ) 1.
2 3
4.110. Ο άξονας του αρχικά ακίνητου ομογενή τροχού του

σχήματος (α) είναι ακλόνητος. Γύρω από τον τροχό έχει
τυλιχθεί πολλές φορές αβαρές νήμα, το οποίο δεν
ολισθαίνει πάνω στον τροχό. Στην ελεύθερη άκρη του (α)
[138]
νήματος ασκείται σταθερή δύναμη ⃗⃗⃗𝐹 , η οποία

προσφέρει στον τροχό έργο W και μετά καταργείται.
Στο σχήμα (β) ένας ίδιος αρχικά ακίνητος τροχός
κυλίεται υπό την επίδραση της ίδιας σταθερής δύναμης (β)
⃗⃗⃗𝐹 , η οποία προσφέρει στον τροχό το ίδιο έργο W όπως
και στη περίπτωση (α) και μετά καταργείται. Η
γωνιακή ταχύτητα, μόλις καταργηθεί η δύναμη ⃗⃗⃗𝐹 , είναι:
α) μεγαλύτερη στον τροχό α.
β) μεγαλύτερη στον τροχό β.
γ) ίση στους δύο τροχούς.
4.111. Δύο στερεά Α και Β στρέφονται γύρω από σταθερό άξονα με κοινή γωνιακή
επιτάχυνση μέτρου αγ. Ο λόγος των μέτρων της στροφορμής του στερεού Α προς τη
στροφορμή του Β ως προς τον άξονα περιστροφής κάποια χρονική στιγμή t1 είναι L1/L2
= 2. Εκείνη τη χρονική στιγμή, ο λόγος P1/P2 της ισχύος της ροπής που επιταχύνει το
στερεό Α προς την ισχύ της ροπής που επιταχύνει το στερεό Β είναι:
α) 0,5 . β) 1. γ) 2.
4.112. Το σφαιρίδιο Σ του σχήματος διαγράφει κυκλική

τροχιά με σταθερή γωνιακή ταχύτητα ακτίνας R. Το
σκοινί στο οποίο είναι δεμένο το σφαιρίδιο περνάει από
κατακόρυφο σωλήνα ΚΛ.
Ασκώντας κατάλληλη δύναμη στο ελεύθερο άκρο Α του
σκοινιού μειώνουμε την ακτίνα περιστροφής του
σφαιριδίου στη μισή της αρχικής. Το σφαιρίδιο θα
περιστρέφεται:
α) πιο γρήγορα. β) πιο αργά. γ) το ίδιο γρήγορα με πριν.
4.113. Σώμα αρχίζει να περιστρέφεται τη χρονική στιγμή t = 0, υπό την επίδραση σταθερής
ροπής. Τη χρονική στιγμή t1 η κινητική του ενέργεια, λόγω περιστροφής, είναι K1.Τη
χρονική στιγμή 3·t1 η κινητική του ενέργεια, λόγω περιστροφής, θα είναι:
α) η ίδια. β) τριπλάσια. γ) εννιαπλάσια.
4.114. Το μολύβι του σχήματος μπορεί να κινείται ελεύθερα πάνω σε λείο οριζόντιο
τραπέζι. Ασκούμε την ίδια δύναμη F δύο φορές, μία στο άκρο Α και μία στο μέσο Μ. Το
κέντρο μάζας του μολυβιού θα διανύσει το μήκος του τραπεζιού
[139]
α. σε μικρότερο χρόνο όταν η δύναμη ασκείται στο μέσον

Μ.
β. σε μικρότερο χρόνο όταν η δύναμη ασκείται στο άκρο
Α.
γ. στον ίδιο χρόνο και στις δύο περιπτώσεις.
Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας
4.115. Σε κεκλιμένο επίπεδο αφήνεται ελεύθερη ομογενής σφαίρα μάζας m και ακτίνας R.
Η σφαίρα κατέρχεται κυλιόμενη (χωρίς ολίσθηση) στο πλάγιο επίπεδο. Η ροπή
αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο της υπολογίζεται
2
από την σχέση Ι= mR2. Σε κάθε θέση του κεκλιμένου επιπέδου η κινητική της ενέργεια
5
λόγω της μεταφορικής κίνησής της είναι ίση με
α. το 1/2 της συνολικής κινητικής ενέργειας που έχει στην θέση αυτή.
β. τα 2/7 της συνολικής κινητικής ενέργειας που έχει στην θέση αυτή.
γ. τα 5/7 της συνολικής κινητικής ενέργειας που έχει στην θέση αυτή.
4.116. Ένας αθλητής καταδύσεων κατά την εκτέλεση ενός άλματος κατάφερε
συμπτύσσοντας τα άκρα του να μειώσει την ροπή αδράνειας του στο μισό της αρχικής
τιμής της. Η μεταβολή αυτή είχε ως συνέπεια η κινητική του ενέργεια λόγω στροφικής
κίνησης να
α. διπλασιαστεί. β. παραμείνει σταθερή. γ. τετραπλασιαστεί.
4.117. Η ομογενής ράβδος του σχήματος έχει

βάρος w και ισορροπεί οριζόντια στηριζόμενη
στο μέσο της. Κόβουμε το ένα τέταρτο της
ράβδου και το τοποθετούμε όπως στο σχήμα.
Χωρίς να αλλάξουμε τη θέση του στηρίγματος,
για να ισορροπήσει η ράβδος πάλι, πρέπει να
ασκήσουμε στο αριστερό άκρο μια δύναμη
κατακόρυφη
α) προς τα πάνω μέτρου w/4.
β) προς τα πάνω μέτρου w/8.
γ) προς τα κάτω μέτρου w/8.
4.118. O δίσκος και o δακτύλιος του σχήματος είναι αρχικά ακίνητοι και έχουν ίσες μάζες
και ίσες ακτίνες. Με τη βοήθεια νημάτων που είναι τυλιγμένα στις περιφέρειές τους
ασκούμε εφαπτομενικά την ίδια δύναμη F μέχρι να ξετυλιχτεί νήμα ίδιου μήκους d και
[140]
στα δύο σώματα. Για το πηλίκο ω1/ω2 των γωνιακών

ταχυτήτων που θα αποκτήσουν ο δίσκος και ο
δακτύλιος αντίστοιχα, ισχύει
𝜔1 𝜔1 𝜔1
α. =1 β. >1 γ. <1
𝜔2 𝜔2 𝜔2
4.119. O δίσκος και o δακτύλιος του σχήματος είναι αρχικά ακίνητοι και έχουν ίσες μάζες
και ίσες ακτίνες. Με τη βοήθεια νημάτων που είναι τυλιγμένα στις περιφέρειές τους
ασκούμε εφαπτομενικά την ίδια δύναμη F μέχρι να
ξετυλιχτεί νήμα ίδιου μήκους d και στα δύο σώματα.
Για το πηλίκο των κινητικών ενεργειών Κ1/Κ2 που θα
αποκτήσουν ο δίσκος και ο δακτύλιος αντίστοιχα,
ισχύει
𝛫1 𝛫1 𝛫1
α. =1 β. = 0,5 γ. =2
𝛫2 𝛫2 𝛫2
4.120. Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο σε ελλειπτική τροχιά και η μόνη δύναμη που
δέχεται είναι η δύναμη βαρύτητας από αυτόν. Αν η μέγιστη (αφήλιο) και η ελάχιστη
(περιήλιο) απόσταση της γης από τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ελλειπτικής της τροχιάς
ικανοποιούν τη σχέση rmax = 4·rmin, τότε η κινητική της ενέργεια όταν βρίσκεται στο
αφήλιο (Κα) και η κινητική της ενέργεια όταν βρίσκεται στο περιήλιο (Κπ) ικανοποιούν
τη σχέση
α. Kπ = 16·Κα. β. Kπ = 4·Κα γ. Kπ = Κα
4.121. Ο αρχικά ακίνητος οριζόντιος δίσκος του διπλανού

σχήματος, μάζας Μ και ακτίνας R, μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από ακλόνητο άξονα
που διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο
επίπεδό του. Μέσω νήματος που ξετυλίγεται χωρίς να
ολισθαίνει με το δίσκο, ασκείται εφαπτομενικά στην
περιφέρειά του σταθερή οριζόντια δύναμη F.
Όταν ο δίσκος αποκτά κινητική ενέργεια Κ1, η στιγμιαία ισχύς της δύναμης F ισούται με
Ρ1. Η στιγμιαί α ισχύς της δύναμης F, θα διπλασιαστεί όταν η κινητική ενέργεια του
δίσκου αυξηθεί κατά
α. K1 β. 4·Κ1 γ. 3· Κ1
[141]
4.122. Το γιο - γιο του σχήματος αποτελείται από ένα μικρό

κύλινδρο μάζας Μ και ακτίνας R, στο κυρτό μέρος του
οποίου έχει τυλιχτεί πολλές φορές ένα αβαρές νήμα.
Κρατώντας το ελεύθερο άκρο του νήματος και αφήνοντας
τον κύλινδρο ελεύθερο, το νήμα ξετυλίγεται και ο κύλινδρος
κατεβαίνει περιστρεφόμενος γύρω από ένα νοητό οριζόντιο
άξονα x 'x που ταυτίζεται με τον άξονα συμμετρίας του. Αν
η ταχύτητα του κέντρου μάζας είναι υcm, τότε η ταχύτητα
του σημείου Α, το οποίο βρίσκεται στην επιφάνεια του
κυλίνδρου, είναι
α. υcm β. 2· υcm γ. 0
4.123. Ο δίσκος του σχήματος, με ακτίνα R, κυλίεται

(χωρίς να ολισθαίνει) σε οριζόντιο επίπεδο και η
ταχύτητα του κέντρου μάζας του Κ είναι υcm. Το σημείο
Α του δίσκου, που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, έχει
ταχύτητα με μέτρο
α. υcm β. 2·υcm γ. 1,5·υcm
4.124. Δύο ίδιες ομογενείς ράβδοι μήκους ℓ και μάζας m,

είναι ενωμένες, όπως φαίνεται στο σχήμα και το
σύστημά τους μπορεί να περιστρέφεται γύρω από την
άρθρωση Α σε κατακόρυφο επίπεδο. Αν g η επιτάχυνση
της βαρύτητας, το μέτρο της συνολικής ροπής που
δέχεται το σύστημα των ράβδων είναι
5 7
α. Στ = mgℓ. β. Στ = mgℓ . γ. Στ = 2mgℓ
3 4
4.125. Mία ομογενής ράβδος μήκους ℓ και βάρους w, είναι

αρθρωμένη στο άκρο της Α και το σκοινί είναι δεμένο σε απόσταση
3·ℓ/4 από το Α. Το σύστημα ισορροπεί με τη ράβδο σε οριζόντια
θέση. Η δύναμη F που ασκείται στη ράβδο από την άρθρωση έχει
μέτρο ίσο με
2 1 1
α. w. β. w . γ. w
3 3 2
[142]
4.126. Mία ομογενής ράβδος μήκους ℓ και βάρους w, είναι

αρθρωμένη στο άκρο της Α, όπως φαίνεται στο σχήμα. Το
ελατήριο είναι κατακόρυφο. Το σύστημα ισορροπεί με τη ράβδο
σε οριζόντια θέση. Η δύναμη που ασκείται στη ράβδο από την
άρθρωση και η δύναμη του ελατηρίου συνδέονται με τη σχέση
α. Fελ = FA. β. Fελ = 3·FA . γ. Fελ = 2·FA
4.127. Δύο ίδιες ομογενείς ράβδοι μήκους ℓ και μάζας m, είναι

ενωμένες κάθετα, όπως φαίνεται στο σχήμα και το σύστημά τους
μπορεί να περιστρέφεται γύρω από την άρθρωση Α σε
κατακόρυφο επίπεδο. Αν η ροπή αδράνειας ράβδου μήκους ℓ και
1
μάζας m ως προς άξονα κάθετο στο κέντρο της είναι Ι= mℓ2 ,
12
τότε η ροπή αδράνειας του συστήματος των ράβδων ως προς το
Α είναι
5 4 17
α. ΙA = mℓ2 β. ΙA = mℓ2 γ. ΙA = mℓ2
3 3 12
4.128. Τρεις σφαίρες αμελητέων διαστάσεων ίδιας μάζας m,

συνδέονται μεταξύ τους με ράβδους μήκους L αμελητέας
μάζας, όπως φαίνεται στο σχήμα.
Το σύστημα περιστρέφεται σε οριζόντιο επίπεδο γύρω από
κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το μέσο Μ της μιας
πλευράς. Η ροπή αδράνειας του συστήματος ως προς αυτόν
τον άξονα είναι
5 5
α. mL2 β. mL2 γ. 2mL2
2 4
4.129. Ομογενής σφαίρα μάζας m και ακτίνας R κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει σε οριζόντιο
επίπεδο. Η ταχύτητα του κέντρου μάζας της σφαίρας είναι και η γωνιακή ταχύτητα
7
ω. Η ολική κινητική ενέργεια της σφαίρας είναι Κολ= m𝜐𝑐𝑚
2
. Η στροφορμή L της σφαίρας
10
ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της είναι
3 𝜐𝑐𝑚2 3 𝜐𝑐𝑚
2 2 𝜐𝑐𝑚
2
α. m β. m γ. m
5 𝜔 5 𝑅 5 𝜔
[143]
4.130. Ένα μικρό δαχτυλίδι με τη μάζα του όλη

συγκεντρωμένη στην περιφέρειά του, αφήνεται
ελεύθερο να κινηθεί στο σημείο Α του κεκλιμένου
επίπεδου του διπλανού σχήματος, κάνοντας κύλιση,
χωρίς να ολισθαίνει και μόλις φτάσει στο σημείο Β
εισέρχεται, χωρίς απώλεια ενέργειας, σε οδηγό
σχήματος τεταρτημορίου, όπως στο σχήμα,
συνεχίζοντας να κάνει κύλιση. Όταν φτάσει στο
σημείο Γ, συνεχίζει την κίνησή του μέχρι το σημείο Δ,
όπου σταματάει την άνοδό του. Εφαρμόζοντας τη διατήρηση της μηχανικής ενέργειας
μεταξύ των θέσεων Α και Δ προκύπτει ότι το τελικό ύψος h2, που φτάνει στιγμιαία το
δαχτυλίδι και το αρχικό ύψος h1, που το αφήσαμε συνδέονται με τη σχέση
α. h2 = h1. β. h2 < h1. γ. h2 > h1.
4.131. Μία σφαίρα, κυλάει (χωρίς να

ολισθαίνει) πάνω σε οριζόντιο τραπέζι
ύψους h. Τη στιγμή που η σφαίρα
εγκαταλείπει το τραπέζι ο λόγος της
μεταφορικής κινητικής ενέργειας προς
την περιστροφική κινητική ενέργεια
𝛫𝜇𝜀𝜏 5
είναι ίσος με = . Ελάχιστα πριν η
𝛫𝜎𝜏𝜌 2
σφαίρα κτυπήσει στο δάπεδο για το
λόγο της μεταφορικής κινητικής ενέργειας προς την περιστροφική κινητική ενέργεια
ισχύει
′
𝛫𝜇𝜀𝜏 5 𝛫′𝜇𝜀𝜏 5 𝛫′𝜇𝜀𝜏 5
α. ′ = . β. < 2. γ. > .
𝛫𝜎𝜏𝜌 2 𝛫′𝜎𝜏𝜌 𝛫′𝜎𝜏𝜌 2
4.132. AMία ομογενής ράβδος μήκους ℓ και μάζας m μπορεί να

περιστραφεί στο κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο
άξονα, που διέρχεται από το άκρο της Α, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα
1
περιστροφής της είναι Ι= mℓ2. Η ράβδος ξεκινά από την
3
οριζόντια θέση, χωρίς αρχική ταχύτητα και περιστρέφεται κατά τη φορά κίνησης των
δεικτών του ρολογιού, με την ενέργεια που προσφέρει μια δύναμη F, που ασκείται στο
άλλο της άκρο και είναι διαρκώς κάθετη στη ράβδο. Κάθε χρονική στιγμή ο λόγος της
[144]
ισχύος της δύναμης προς το μέτρο της στροφορμής της ράβδου είναι σταθερός και ίσος
με
𝐹 𝐹 3𝐹
α. . β. 2 . γ. .
2𝑚ℓ 3𝑚ℓ 𝑚ℓ
4.133. Δύο όμοιοι οριζόντιοι δίσκοι, ροπής αδράνειας Ι,

περιστρέφονται αντίρροπα γύρω από κοινό κατακόρυφο
άξονα όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Οι γωνιακές
τους ταχύτητες έχουν σχέση ω1 = 2·ω2. Κάποια στιγμή οι
δύο δίσκοι έρχονται σε επαφή και συνεχίζουν να
περιστρέφονται σαν ένας δίσκος με γωνιακή ταχύτητα ω =
ω2/2 . Η απώλεια ενέργειας του συστήματος Q είναι
3 9 3
α. Q = I𝜔22 β. Q = I𝜔22 γ. Q = I𝜔22
5 4 4
4.134. Mία ομογενής ράβδος μήκους ℓ και μάζας m μπορεί να περιστραφεί

γύρω από οριζόντιο άξονα, που διέρχεται από το άκρο της Α, όπως φαίνεται
στο σχήμα, ενώ στο άλλο της άκρο έχει κολλημένη μια σημειακή μάζα, ίδιας
μάζας με τη ράβδο. Το σύστημα ξεκινάει από την κατακόρυφη θέση, χωρίς
αρχική ταχύτητα και περιστρέφεται κατά τη φορά κίνησης των δεικτών του
ρολογιού. Το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του συστήματος
αποκτά μέγιστη τιμή ίση με
𝑑𝐿 3 𝑑𝐿 1 𝑑𝐿 5
α. ( ) = mgℓ β. ( ) = mgℓ γ. ( ) = mgℓ
𝑑𝑡 𝑚𝑎𝑥 2 𝑑𝑡 𝑚𝑎𝑥 2 𝑑𝑡 𝑚𝑎𝑥 2
4.135. Mία ομογενής ράβδος μήκους ℓ που μπορεί

να περιστρέφεται γύρω από κατακόρυφο άξονα
που διέρχεται από το άκρο της Α, βρίσκεται
ακίνητη σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Στη ράβδο
ασκούνται ταυτόχρονα δύο οριζόντιες δυνάμεις
F με το ίδιο μέτρο. Η μία δύναμη ασκείται στο
κέντρο της ράβδου, ενώ η άλλη στο άκρο της,
όπως στο σχήμα. Η ράβδος θα
α. περιστραφεί σε φορά όπως οι δείκτες του ρολογιού.
β. περιστραφεί σε φορά αντίθετη των δεικτών του ρολογιού.
γ. παραμείνει ακίνητη.
Δίνεται ημ30ο = 0,5
[145]
4.136. Ένας ομογενής δίσκος μάζας m και ακτίνας r έχει

κολλημένη σε σημείο της περιφέρειάς του μία σημειακή
μάζα m, όπως φαίνεται στο σχήμα. Το σύστημα μπορεί να
περιστρέφεται σε οριζόντιο επίπεδο γύρω από
κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το σημείο Α, που
είναι αντιδιαμετρικό της σημειακής μάζας. H ροπή
αδράνειας δίσκου μάζας m και ακτίνας r, ως προς άξονα
1
κάθετο στο κέντρο του είναι Ι= mℓ2.
2
Η ροπή αδράνειας του συστήματος δίσκος – σημειακή μάζα, ως προς τον άξονα που
διέρχεται από το σημείο Α είναι
5 9 11
α. mr2 β. mr2 γ. mr2
2 4 2
4.137. Ένα στερεό σώμα μπορεί να περιστρέφεται

γύρω από ακλόνητο άξονα. Το διάγραμμα που
περιγράφει πώς μεταβάλλεται η στροφορμή του
σώματος σε σχέση με το χρόνο φαίνεται στο
παρακάτω σχήμα. Στο χρονικό διάστημα από 0 έως
τη χρονική στιγμή t1, το συνολικό έργο των ροπών
που ασκούνται στο στερεό σώμα είναι μηδέν.
Η αρχική στροφορμή του σώματος είναι
α. Lo = -10 kg·m/s
β. Lo = -20 kg·m/s
γ. Lo = -5 kg·m/s
4.138. Ο τροχός του σχήματος ακτίνας R κυλίεται σε

οριζόντιο επίπεδο. Τα σημεία Α και Γ ανήκουν στην
κατακόρυφη διάμετρο και απέχουν r από το κέντρο
μάζας του τροχού. Αν ο λόγος των μέτρων των
ταχυτήτων των σημείων Α και Γ, είναι υΑ/υΓ = 3 , τότε
ο λόγος r/R είναι
1 1 1
α. β. γ.
2 3 4
4.139. Ο κατακόρυφος τροχός του σχήματος κινείται στο οριζόντιο δάπεδο εκτελώντας
μεταφορική και στροφική κίνηση (δεν κυλίεται). Κάποια στιγμή, που το μέτρο της
ταχύτητας του κέντρου του Κ είναι υcm=4m/s, το μέτρο της ταχύτητας του σημείου Β που
[146]
απέχει R από το έδαφος είναι υΒ=5m/s. Το μέτρο της

ταχύτητας του σημείου Α που είναι το σημείο επαφής του
τροχού με το δάπεδο είναι
α. μηδέν
β. 1 m/s
γ. 3 m/s
4.140. Η τροχαλία του σχήματος έχει τυλιγμένο στο αυλάκι της αβαρές
και μη εκτατό νήμα του οποίου το άλλο άκρο είναι σταθερά δεμένο
στην οροφή. Αφήνουμε το δίσκο ελεύθερο και αυτός κατέρχεται ενώ
το νήμα ξετυλίγεται χωρίς να γλυστρά στο αυλάκι του. Ο λόγος των
μέτρων των ταχυτήτων των σημείων Α και Γ που βρίσκονται στη
κατακόρυφη διάμετρο του δίσκου είναι
α. 1/2. β. 1. γ. 2.
4.141. H ομογενής οριζόντια ράβδος μήκους L

του σχήματος ισορροπεί οριζόντια στηριζόμενη
σε δύο στηρίγματα στα σημεία Α και Γ. Τα
στηρίγματα απέχουν από τις άκρες της ράβδου
L/4 και L/3 αντίστοιχα. Ο λόγος των μέτρων
των δυνάμεων F1/F2 που ασκούνται στη ράβδο
από τα στηρίγματα είναι
α. 1/2. β. 2/3. γ. 1/3.
4.142. Η ροπή αδράνειας ενός δίσκου μάζας Μ και

ακτίνας R ως προς άξονα που διέρχεται από το
κέντρο μάζας του και είναι κάθετος στο επίπεδό
του βρίσκεται από τη σχέση Ι=ΜR2/2. Οι δίσκοι
Δ1, Δ2 του σχήματος είναι ομογενείς, ίδιου
πάχους d και φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό. Ο
δίσκος Δ1 έχει ακτίνα R και ο Δ2 ακτίνα 2R. Αν η
ροπή αδράνειας του δίσκου Δ1 ως προς άξονα
που διέρχεται από το κέντρο μάζας του και είναι κάθετος στο επίπεδό του είναι Ι1, η
αντίστοιχη ροπή αδράνειας του δίσκου Δ2 είναι
α. 4·Ι1. β. 8·Ι1. γ. 16·Ι1.
[147]
4.143. Η ροπή αδράνειας μιας ράβδου μάζας m και μήκους α

ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της και
είναι κάθετος στο επίπεδό της δίνεται από τη σχέση
Ι=mα2/12. Δύο ομογενείς ράβδοι είναι φτιαγμένοι από το
ίδιο υλικό και είναι ενωμένες ακλόνητα στην μια τους άκρη
ώστε να σχηματίζουν ορθή γωνία. Η ράβδος Α έχει μάζα m
και μήκος α. Η ράβδος Β έχει μάζα 2m και μήκος 2α. Το
σύστημα των ράβδων κρέμεται από μια άρθρωση που
βρίσκεται σε οροφή. Η ροπή αδράνειας του συστήματος
των δύο ράβδων ως προς τον οριζόντιο άξονα που
διέρχεται από την άρθρωση είναι
α. 4mα2. β. 5mα2. γ. 6mα2.
4.144. Α Ένας οριζόντιος δίσκος μπορεί να

στρέφεται γύρω από σταθερό κατακόρυφο
άξονα που διέρχεται από το κέντρο του. Για το
χρονικό διάστημα Δt1=t1-0 ασκείται σε αυτόν
ροπή μέτρου τ1 και τη χρονική στιγμή t1, αυτή
καταργείται και ασκείται μια δεύτερη ροπή με
αποτέλεσμα τη χρονική στιγμή t2 ο δίσκος να
σταματήσει. Στο διπλανό σχήμα δείχνεται η
γωνιακή ταχύτητα του δίσκου σε σχέση με το χρόνο.O δίσκος κατά το χρονικό διάστημα Δt2 =
t2-t1 εκτέλεσε διπλάσιο αριθμό στροφών σε σχέση με τις στροφές που εκτέλεσε κατά το χρονικό
διάστημα Δt1=t1-0.
Ο λόγος των μέτρων των ροπών τ1/τ2 είναι
α. 2 β. 2/3 γ. 3/2 .
4.145. O κατακόρυφος ομογενής δίσκος του σχήματος έχει

μάζα m και ακτίνα R. Κάποια στιγμή ασκείται σε αυτόν
οριζόντια εφαπτομενική σταθερή δύναμη μέτρου F, όπως
στο σχήμα και αυτός αρχίζει να κυλάει. Αν δίνεται η ροπή
αδράνειας του δίσκου ως προς οριζόντιο άξονα που
διέρχεται από το κέντρο μάζας του Ι=mR2/2, η στατική
τριβή που ασκείται σε αυτόν από το έδαφος
α. έχει φορά προς τα δεξιά.
β. έχει φορά προς τα αριστερά.
γ. είναι μηδέν.
[148]
4.146. Ο δακτύλιος του σχήματος φέρει μικρή αύλακα στην οποία

έχει τυλιχτεί λεπτό, αβαρές και μη εκτατό νήμα. Ασκούμε στο
άκρο Α του νήματος οριζόντια δύναμη F και ο δακτύλιος κυλιέται
στο οριζόντιο δάπεδο χωρίς το νήμα να γλιστρά στην αύλακα. Το
έδαφος ασκεί στο δακτύλιο στατική τριβή η οποία έχει
α. κατεύθυνση προς τα δεξιά.
β. κατεύθυνση προς τα αριστερά.
γ. μέτρο ίσο με μηδέν.
4.147. O κύλινδρος του σχήματος κυλίεται δεξιόστροφα στο οριζόντιο

δάπεδο. Στον κύλινδρο ασκούνται μια οριζόντια δύναμη, F, σταθερού
μέτρου η οποία ασκείται στο κέντρο μάζας του και η στατική τριβή,
Τστ, που ασκείται στο σημείο A του κυλίνδρου που βρίσκεται σε επαφή
με το δάπεδο. Η στατική τριβή έχει φορά προς τα δεξιά. Η οριζόντια
δύναμη, F, έχει φορά
α. προς τα αριστερά και μέτρο μικρότερο της Τστ.
β. προς τα αριστερά και μέτρο μεγαλύτερο της Τστ.
γ. προς τα δεξιά και μέτρο μικρότερο της Τστ.
4.148. H ομογενής ράβδος βάρους w του σχήματος στηρίζεται

στην άρθρωση σχηματίζοντας γωνία θ=π/4 με τον κατακόρυφο
τοίχο και η άλλη άκρη είναι δεμένη μέσω οριζόντιου μη
ελαστικού νήματος με τον τοίχο. Η δύναμη που ασκείται στη
ράβδο από την άρθρωση έχει μέτρο
3 1 √5
α. w β. w γ. w
2 2 2
4.149. Οι δίσκοι Δ1, Δ2 του σχήματος έχουν μάζες m1=4m,

m2=m και ακτίνες R1=2R, R2=R αντίστοιχα. Οι δίσκοι φέρουν
γρανάζια και μπορούν να στρέφονται χωρίς τριβές γύρω από
σταθερούς παράλληλους άξονες. Αν δίνεται ότι η ροπή
αδράνειας ενός δίσκου μάζας Μ και ακτίνας R ως προς άξονα
που διέρχεται από το κέντρο μάζας του και είναι κάθετος στο
επίπεδό του βρίσκεται από τη σχέση Ι=ΜR2/2, ο λόγος των
μέτρων των στροφορμών των δύο δίσκων ως προς τους άξονες περιστροφής τους είναι
α. 2. β. 4. γ. 8.
[149]
4.150. Ένας δακτύλιος και ένας δίσκος ίδιας μάζας, ίδιας ακτίνας κατέρχονται κυλιόμενοι
ένα πλάγιο επίπεδο. Οι ροπές αδράνειας των δύο σωμάτων ως προς τους άξονες
1
περιστροφής τους δίνονται από τις σχέσεις ΙΔακτυλίου=mR2, ΙΔίσκου= mR2. Όταν τα δύο
2
σώματα έχουν ίδια γωνιακή ταχύτητα, ωο, οι ολικές κινητικές τους ενέργειες συνδέονται
με τη σχέση
4 3
α. ΚΔακτυλίου= ΚΔίσκου β. ΚΔακτυλίου= ΚΔίσκου γ. ΚΔακτυλίου= ΚΔίσκου
3 4
4.151. Ένας δακτύλιος και ένας δίσκος ίδιας μάζας,

ίδιας ακτίνας φθάνουν κυλιόμενοι στη βάση ενός
πλάγιου επιπέδου με την ίδια γωνιακή ταχύτητα ωο
και το ανέρχονται κυλιόμενοι. Η ροπή αδράνειας του
δακτυλίου ως προς τον άξονα περιστροφής του είναι
διπλάσια από την αντίστοιχη του δίσκου.
Τα μέγιστα ύψη στα οποία φθάνουν τα δύο σώματα συνδέονται με τη σχέση
α. hmax (Δακτυλίου) > hmax (Δίσκου)
β. hmax (Δακτυλίου) < hmax (Δίσκου)
γ. hmax (Δακτυλίου) = hmax (Δίσκου)
4.152. Ένας δακτύλιος και ένας ομογενής δίσκος περιστρέφονται γύρω από σταθερούς
άξονες που διέρχονται από το κέντρο τους και είναι κάθετοι στο επίπεδό τους. Ο
δακτύλιος και ο δίσκος έχουν την ίδια στροφορμή. Η ροπή αδράνειας του δακτυλίου ως
προς τον άξονα περιστροφής του είναι διπλάσια από αυτήν του δίσκου. Οι κινητικές
ενέργειες των δύο σωμάτων συνδέονται με τη σχέση
α. ΚΔακτυλίου= ΚΔίσκου β. ΚΔακτυλίου < ΚΔίσκου γ. ΚΔακτυλίου > ΚΔίσκου
4.153. Η ομογενής ράβδος του σχήματος έχει μήκος L και μπορεί να

περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το
άκρο της Ο. Δίνονται η επιτάχυνση βαρύτητας g στην περιοχή και
η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα που διέρχεται
από το άκρο Ο, ΙΟ=ML2/3. Αφήνουμε τη ράβδο να κινηθεί από την
οριζόντια θέση. Όταν γίνει κατακόρυφη, η γωνιακή της ταχύτητα
ω θα έχει μέτρο
12𝑔 6𝑔 3𝑔
α.√ β. √ γ. √
𝐿 𝐿 𝐿
[150]
4.154. Ένας δακτύλιος και ένας ομογενής δίσκος περιστρέφονται γύρω από σταθερούς
άξονες που διέρχονται από το κέντρο τους και είναι κάθετοι στο επίπεδό τους. Ο
δακτύλιος και ο δίσκος έχουν την ίδια στροφορμή. Τη χρονική στιγμή t=0 ασκείται
ταυτόχρονα και στα δύο στερεά η ίδια σταθερή ροπή με αποτέλεσμα μετά από κάποια
χρονικά διαστήματα να σταματήσουν. Τα δύο χρονικά διαστήματα συνδέονται με τη
σχέση
α. ΔtΔακτυλίου= ΔtΔίσκου β. ΔtΔακτυλίου < ΔtΔίσκου γ. ΔtΔακτυλίου > ΔtΔίσκου
4.155. Δύο αστροναύτες μάζας m ο καθένας βρίσκονται

στο διάστημα έξω από βαρυτικά πεδία και κρατώντας
ένα αβαρές και μη εκτατό σχοινί μήκους d
περιφέρονται γύρω από το κέντρο μάζας τους Κ με
ταχύτητα μέτρου υ1. Κάποια στιγμή, τραβούν το σχοινί
ώστε η μεταξύ τους απόσταση να γίνει d/2, χωρίς να
αλλάξει η θέση του κέντρου μάζας Κ. Το μέτρο, υ2, της
ταχύτητας με την οποία περιφέρονται οι αστροναύτες
στην νέα τροχιά είναι
α. υ2 = υ1 β. υ2 = 2·υ1 γ. υ2 = 4·υ1
4.156. Δύο αστροναύτες μάζας m ο καθένας βρίσκονται

στο διάστημα έξω από βαρυτικά πεδία και κρατώντας
ένα αβαρές και μη εκτατό σχοινί μήκους d
περιφέρονται γύρω από το κέντρο μάζας τους Κ με
ταχύτητα μέτρου υ1. Κάποια στιγμή, τραβούν το σχοινί
ώστε η μεταξύ τους απόσταση να γίνει d/2, χωρίς να
αλλάξει η θέση του κέντρου μάζας Κ. Το σύστημα των
δύο αστροναυτών αύξησε την κινητική του ενέργεια
κατά
3 3
α. m𝜐12 β. 3·m𝜐12 γ. m𝜐12
2 8
4.157. Η ομογενής ράβδος μήκους L και μάζας M του σχήματος

μπορεί να στρέφεται χωρίς τριβές σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω
από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το άκρο της Α. Ασκούμε
στο άλλο της άκρο Β δύναμη μέτρου F=Μg/4 η οποία είναι
συνέχεια κάθετη στη ράβδο και την αναγκάζει να στραφεί κατά
[151]
90ο. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής
της είναι μηδενικός όταν η γωνία θ είναι
α. 30ο.
β. 60ο.
γ. 90ο.
4.158. Το σφαιρίδιο του σχήματος αφήνεται στη θέση (Α)

ενός καμπύλου οδηγού. Το σημείο Α απέχει κατακόρυφα h
από το οριζόντιο δάπεδο. Το σφαιρίδιο αρχικά κατέρχεται
κυλιόμενο, στη συνέχεια ανέρχεται κυλιόμενο και
εγκαταλείπει τον οδηγό στη θέση (Γ), φεύγοντας
κατακόρυφα και φτάνοντας στιγμιαία σε ύψος h1 από το
έδαφος. Τα ύψη h1 και h συνδέονται με τη σχέση
α. h1=h β. h1>h γ. h1< h
[152]
ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ Γ’
4.159. Ο ομογενής και ισοπαχής δίσκος

του σχήματος έχει ακτίνα R = 10 cm
και μάζα M = 2 kg , είναι οριζόντιος και
μπορεί να περιστρέφεται, χωρίς
τριβές, γύρω από κατακόρυφο
ακλόνητο άξονα που διέρχεται από το
κέντρο του. Ο δίσκος είναι αρχικά
ακίνητος και στην περιφέρειά του
είναι τυλιγμένο αβαρές, μη εκτατό
σχοινί μήκους ℓ = 4 m. Τη χρονική στιγμή to = 0ασκούμε στην ελεύθερη άκρη του σχοινιού
σταθερή, οριζόντια δύναμη F = 2N και ο δίσκος ξεκινά να περιστρέφεται. Το σχοινί δεν
ολισθαίνει στην περιφέρεια του δίσκου.
α) το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης αγτου δίσκου.
β) τη χρονική στιγμή t1 που ξετυλίγεται όλο το σχοινί.
γ) το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας του δίσκου τη στιγμή κατά την οποία έχει
ξετυλιχθεί όλο το σχοινί.
δ) το έργο της δύναμης στη διάρκεια του δεύτερου δευτερολέπτου της κίνησης.
1
Δίνεται η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής του: Ι= mR2.
2
4.160. Η οριζόντια και ομογενής ράβδος ΑΒ του

σχήματος έχει μήκος d = 2 m, μάζα M = 3 kg και μπορεί
να στρέφεται γύρω από κατακόρυφο σωλήνα που
περνά από το κέντρο της. Στο σωλήνα έχει
προσαρμοστεί, σταθερά, ένας μικρός κύλινδρος
ακτίνας R = 0,1 m. Γύρω από τον κύλινδρο είναι
τυλιγμένο πολλές φορές λεπτό νήμα, στην ελεύθερη
άκρη του οποίου αναρτάται, μέσω τροχαλίας, ένα
σώμα Σ. Στα άκρα Α και Β της ράβδου έχουν στερεωθεί
δύο μικρές σφαίρες με μάζες m1 = 1 kg και m2 =2kg
αντίστοιχα. Ο σωλήνας, ο κύλινδρος, η τροχαλία και το
νήμα θεωρούνται αβαρή. Το νήμα δεν ολισθαίνει στον
κύλινδρο.
Αρχικά όλη η διάταξη είναι ακίνητη. Τη στιγμή to = 0 το
σώμα Σ αφήνεται να κινηθεί και η ράβδος ξεκινά να περιστρέφεται. Το νήμα ασκεί στον
κύλινδρο σταθερή ροπή μέτρου τα = 16 Ν·m.
Να βρείτε:
[153]
α) Τη συνολική ροπή αδράνειας Iολτου συστήματος της ράβδου και των δύο σφαιριδίων
ως προς τον άξονα περιστροφής της ράβδου.
β) Το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης αγ του παραπάνω συστήματος.
γ) Το ύψος h κατά το οποίο έχει κατέλθει το σώμα Σ από τη χρονική στιγμή to = 0 μέχρι
τη χρονική στιγμή t1 =√10𝜋 s.
δ) Τον αριθμό των περιστροφών Νστρ της ράβδου στο ίδιο χρονικό διάστημα.
1
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της Ι= md2, g =
2
10m/s2.
4.161. Μια λεπτή ομογενής ράβδος μήκους L = 0,3 m

και μάζας m= 1kg μπορεί να περιστρέφεται σε
κατακόρυφο επίπεδο γύρω από ακλόνητο οριζόντιο
άξονα, που περνά από το άκρο της Ο, όπως στο σχήμα.
Η ράβδος ισορροπεί ακίνητη στη θέση ΟΑ. Ένα μικρό
σφαιρίδιο μάζας m = 1 kg αφήνεται να κινηθεί εντός
τεταρτοκυκλίου που έχει κέντρο του το σημείο Ο και
συναντά τη ράβδο στο σημείο Α, έχοντας ταχύτητα
μέτρου υ = 2 m/s . Το σφαιρίδιο συγκρούεται με τη
ράβδο και προσκολλάται στο άκρο της Α δημιουργώντας το σύστημα ράβδος – σφαιρίδιο
4
το οποίο έχει ροπή αδράνειας που δίνεται από τη σχέση Ι= mL2 . Το σύστημα ράβδος –
3
σφαιρίδιο ξεκινά να περιστρέφεται γύρω από το άκρο Ο της ράβδου.
Να βρείτε:
α) Τη ροπή αδράνειας Ιρ της ράβδου, ως προς τον άξονα περιστροφής που περνά από το
άκρο Ο.
β) Το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας του συστήματος ράβδος – σφαιρίδιο αμέσως
γ) Τη μείωση της μηχανικής ενέργειας του συστήματος λόγω της κρούσης.
δ) Το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του συστήματος ράβδος – σφαιρίδιο
dL/dt όταν βρίσκεται στη θέση ΟΒ, η οποία σχηματίζει γωνία φ = 30ο με την αρχική της
θέση.
Δίνονται: g = 10m/s2, ημ30ο = 0,5
4.162. Ένα στερεό Σ περιστρέφεται γύρω από

ακλόνητο άξονα ως προς τον οποίο παρουσιάζει
ροπή αδράνειας I = 0,2 kg·m2. Η γραφική
παράσταση της γωνιακής ταχύτητας του στερεού
Σ ως προς το χρόνο δίνεται στο διάγραμμα που
ακολουθεί.
Να βρείτε:
[154]
α) την αλγεβρική τιμή της γωνιακής επιτάχυνσης του στερεού τις χρονικές στιγμές t1 =
1s και t3 = 3s.
β) τον αριθμό των περιστροφών που εκτέλεσε το στερεό από tA = 0 μέχρι tΓ = 4s.
γ) την ισχύ της δύναμης που ασκείται στο στερεό τη χρονική στιγμή t1 = 1s .
δ) το μέτρο της στροφορμής του στερεού ως προς τον άξονα περιστροφής του τη χρονική
στιγμή tB = 2s .
4.163. Ένας οριζόντιος δίσκος μπορεί να στρέφεται στο οριζόντιο επίπεδο γύρω από
ακλόνητο κατακόρυφο άξονα που διέρχεται από το κέντρο του. Αρχικά ο δίσκος είναι
ακίνητος. Τη χρονική στιγμή to = 0ασκείται στο δίσκο σταθερή ροπή, με αποτέλεσμα ο
δίσκος να αποκτήσει γωνιακή επιτάχυνση μέτρου αγ = 10 rad/s2 . Να βρείτε:
α) το μέτρο της μεταβολής της γωνιακής ταχύτητας Δω σε χρονικό διάστημα Δt= 4s.
β) τη ροπή αδράνειας I του δίσκου, αν στο ίδιο χρονικό διάστημα Δt = 4s η μεταβολή του
μέτρου της στροφορμής του δίσκου είναι ΔL = 0,8 kg·m2/s.
γ) Τη στιγμιαία ισχύ P1 της ροπής που στρέφει το δίσκο, τη χρονική στιγμή t1 = 2s.
δ) Τον αριθμό των στροφών N1 που έχει εκτελέσει ο δίσκος από τη χρονική στιγμή to = 0
μέχρι τη χρονική στιγμή t1 = 2s.
4.164. A Η ακίνητη διπλή τροχαλία του σχήματος μπορεί να

στρέφεται γύρω από σταθερό άξονα που συμπίπτει με τον
άξονα συμμετρίας της. Η τροχαλία έχει ακτίνες R1 10 cm, R2 =
20 cm και ροπή αδράνειας ως προς τον άξονα περιστροφής I
1 kg·m2. Στην τροχαλία που είναι αρχικά ακίνητη, ασκούνται
μέσω κατάλληλων αβαρών νημάτων οι δυνάμεις F1 = 60 N και
F2 = 40 N, με σημεία εφαρμογής και κατευθύνσεις όπως στο
σχήμα. Να υπολογίσετε:
α) τη συνολική ροπή που δέχεται η τροχαλία.
β) τη γωνιακή επιτάχυνση που αποκτά η τροχαλία.
γ) τη γωνιακή της ταχύτητα τη χρονική στιγμή t = 4s.
δ) τη χρονική στιγμή t = 4s, το μήκος των νημάτων που έχει τυλιχτεί ή ξετυλιχτεί σε κάθε
τροχαλία.
4.165. Οι τροχοί ενός ποδηλάτου έχουν ακτίνα R = 0,3 m και μάζα m = 2 kg ο καθένας. Το
ποδήλατο κινείται στην κατεύθυνση από το νότο προς το βορρά με ταχύτητα 6 m/s. Ο
ποδηλάτης φρενάρει ομαλά και το σύστημα σταματά μετά από . Σε όλη τη διάρκεια
της επιβραδυνόμενης κίνησης οι τροχοί κυλίονται. Για τον κάθε τροχό:
α) να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειάς του, αν θεωρήσετε ότι όλη η μάζα του είναι
συγκεντρωμένη στην περιφέρεια.
β) να βρείτε πώς μεταβάλλεται η γωνιακή ταχύτητά του σε συνάρτηση με το χρόνο.
[155]
γ) να γράψετε τη σχέση που συνδέει το μέτρο της στροφορμής του σε συνάρτηση με το

χρόνο και να τη σχεδιάσετε.
δ) να υπολογίσετε τη ροπή που τον επιβράδυνε και να σχεδιάσετε το διάνυσμά της,
καθώς και το διάνυσμα της αρχικής γωνιακής ταχύτητας.
4.166. Η ομογενής ράβδος ΑΒ του

σχήματος μάζας M = 2 kg και μήκους L =
(12/7) m , μπορεί να στρέφεται γύρω από
οριζόντιο σταθερό άξονα κάθετο στη
ράβδο, που διέρχεται από το σημείο της Ο.
Η απόσταση ΑΟ είναι ίση με L/4. Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς άξονα που
1
διέρχεται από το κέντρο μάζας της M και είναι κάθετος σ' αυτή είναι Ι= mL2 . H ράβδος
12
διατηρείται στην οριζόντια θέση με τη βοήθεια κατακόρυφου νήματος που είναι δεμένο
στο άκρο Β. Κόβουμε το νήμα.
Να βρείτε:
α) την τάση του νήματος πριν αυτό κοπεί.
β) τη ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς τον άξονα περιστροφής της.
γ) τη γωνιακή επιτάχυνση της ράβδου αμέσως μόλις κοπεί το νήμα.
δ) τη γωνιακή ταχύτητα της ράβδου όταν αυτή διέρχεται από την κατακόρυφη θέση.
Δίνεται η επιτάχυνση βαρύτητας g = 10m/s2.
4.167. Ο ανελκυστήρας του σχήματος (α)

αποτελείται από το θάλαμο επιβατών
συνολικού βάρους wΘ = 2000 Nκαι το
τύμπανο περιέλιξης του συρματόσχοινου
ακτίνας R = 0,25 m, στο οποίο έχει
προσαρμοστεί ο κινητήρας του
ανελκυστήρα. O θάλαμος ανεβαίνει με
σταθερή ταχύτητα μέτρου υ = 1 m/s .
α) 1) Να υπολογίσετε τη γωνιακή
ταχύτητα περιστροφής του
τυμπάνου.
2) Να υπολογίσετε την ισχύ του
κινητήρα.
β) Στο σχήμα (β) δείχνεται ο ίδιος
ανελκυστήρας στον οποίο έχει
προσαρμοστεί ένα αντίβαρο Α βάρους
wA = 1800 N. Ο θάλαμος ανεβαίνει
[156]
πάλι με σταθερή ταχύτητα μέτρου υ = 1 m/s.

1) Να υπολογίσετε τη νέα ροπή του κινητήρα, που ασκείται στο τύμπανο.
2) Να υπολογίσετε τη νέα ισχύ του κινητήρα.
4.168. Μια συμπαγής σφαίρα μάζας m = 1kg και ακτίνας μπορεί να κυλά
(χωρίς να ολισθαίνει) σε πλάγιο επίπεδο γωνίας φ. ‘Όταν αυτή αφεθεί ελεύθερη να
κυλήσει στο επίπεδο, ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής της ως προς το κέντρο μάζας
της έχει μέτρο 2/7 kg·m2/s2. .
α. Να σχεδιάσετε τις δυνάμεις που ασκούνται στη σφαίρα.
β. Να υπολογίσετε το μέτρο της στατικής τριβής.
γ. Να υπολογίσετε την επιτάχυνση του κέντρου μάζας.
δ. Να υπολογίσετε το ημφ της γωνίας φ του πλάγιου επιπέδου.
Δίνονται: g = 10m/s2 και η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα που περνά από
2
το κέντρο μάζας Ιcm= mR2.
5
4.169. To σφαιρίδιο του σχήματος έχει μάζα

m = 1 kg και εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση
ακτίνας R1 = 0,5 m με γωνιακή ταχύτητα
μέτρου ω1 = 2 rad/s πάνω σε λείο οριζόντιο
επίπεδο που έχει στο μέσο του οπή. Το
σφαιρίδιο είναι δεμένο σε λεπτό αβαρές και
μη εκτατό νήμα το οποίο περνά από την
κατακόρυφη οπή και καταλήγει στο χέρι του
πειραματιστή. Το νήμα μπορεί να ολισθαίνει στα τοιχώματα της οπής χωρίς τριβές. Ο
πειραματιστής κατεβάζει κατακόρυφα το χέρι του προσφέροντας στο σφαιρίδιο
ενέργεια 7,5 J, οπότε η ακτίνα περιστροφής του σφαιριδίου μειώνεται σε R2.
α. το μέτρο της κεντρομόλου δύναμης που ασκεί το χέρι μέσω του νήματος στο σφαιρίδιο,
καθώς αυτό περιστρέφεται με γωνιακή ταχύτητα μέτρου ω1.
β. το μέτρο της στροφορμής του σφαιριδίου.
γ. τη γραμμική ταχύτητα περιστροφής του σφαιριδίου στην ακτίνα R2.
δ. την κατακόρυφη μετατόπιση του χεριού του πειραματιστή.
4.170. O οριζόντιος δίσκος του σχήματος στρέφεται χωρίς

τριβές γύρω από σταθερό κατακόρυφο άξονα που
συμπίπτει με τον άξονα συμμετρίας του με γωνιακή
ταχύτητα μέτρου ωο = 10 rad/s. Τη χρονική στιγμή t = 0
ασκούνται στο δίσκο δύο εφαπτομενικές οριζόντιες
σταθερές δυνάμεις F1 = 18 N και F2 όπως στο σχήμα. Τη
[157]
στιγμή t1 = 5 s που το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας του δίσκου είναι ω1 30 rad/s, η F1
καταργείται και τη στιγμή t2 = 20 s, ο δίσκος σταματά στιγμιαία.
Α. Να βρείτε τα μέτρα των γωνιακών επιταχύνσεων του δίσκου από τη χρονική στιγμή t
= 0 μέχρι τη στιγμή t2 που θα σταματήσει στιγμιαία.
Β. Να σχεδιάσετε το διάγραμμα της γωνιακής ταχύτητας του δίσκου σε συνάρτηση με το
χρόνο από τη χρονική στιγμή t = 0 μέχρι τη στιγμή t2 σε αριθμημένους άξονες.
Γ. Να υπολογίσετε τον αριθμό των περιστροφών του δίσκου από τη χρονική στιγμή t = 0
μέχρι τη στιγμή t2.
Δ. Να βρείτε το μέτρο της δύναμης F2.
4.171. Η σφαίρα του διπλανού σχήματος έχει μάζα

m = 60 kg, ακτίνα R = 1m και το εμπόδιο έχει ύψος
h = 0,4 m. Ασκούμε στο ψηλότερο σημείο της
σφαίρας εφαπτομενικά οριζόντια δύναμη μέτρου
F = 400 N η οποία παραμένει διαρκώς σταθερή σε
κατεύθυνση και μέτρο, με συνέπεια η σφαίρα να
υπερπηδά το εμπόδιο.
Α. Να υπολογίσετε τη ροπή αδράνειας της
σφαίρας ως προς τον οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το σημείο Α και είναι κάθετος
στο επίπεδο της σελίδας.
Β. Τη χρονική στιγμή που βρίσκονται στην ίδια κατακόρυφο το σημείο Α, το κέντρο
μάζας Κ της σφαίρας και το σημείο εφαρμογής της δύναμης F, να:
1. σχεδιάσετε τις δυνάμεις που ακούνται στη σφαίρα (να αγνοηθεί η στατική τριβή).
2. υπολογίσετε τη γωνιακή επιτάχυνση της σφαίρας ως προς τον άξονα περιστροφής
που διέρχεται από το σημείο Α.
3. υπολογίσετε τη γωνιακή ταχύτητα της σφαίρας ως προς τον άξονα περιστροφής
που διέρχεται από το σημείο Α.
Δίνονται g = 10m/s2 και η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα που περνά από
το κέντρο μάζας της Icm = 2mR2/5.
4.172. Μια κούφια ομογενής σφαίρα,

μάζας m=2kg και ακτίνας R=0,1 m,
ανέρχεται κυλιόμενη σε πλάγιο
επίπεδο γωνίας φ=300. Τη χρονική
στιγμή t=0 η σφαίρα έχει μεταφορική
ταχύτητα υ0 και διέρχεται από τη
θέση x=0. Tη χρονική στιγμή t1, η
σφαίρα διέρχεται από τη θέση
x1=1,8m και έχει στροφορμή μέτρου
L1=0,04 kgm2/s.
[158]
Α) Να γράψετε το θεμελιώδη νόμο της μηχανικής για τη μεταφορική και τη στροφική κίνηση
της σφαίρας.
Β) Να υπολογίσετε τη μεταφορική και τη γωνιακή επιτάχυνση της σφαίρας.
Γ) Να υπολογίσετε τη στατική τριβή που δέχεται η σφαίρα από το πλάγιο επίπεδο.
Δ) Να βρείτε τη χρονική στιγμή t1.
Ε) Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια της σφαίρας τη χρονική στιγμή t1.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς τον άξονα που διέρχεται από το κέντρο της
2
Ιcm= mR2 I=mR2, g=10 m/s2, ημ 300 =0,5, √43,56 = 6,6.
3
4.173. Ένας ποδηλάτης, ενώ κινείται ευθύγραμμα σε οριζόντιο δρόμο με ταχύτητα υ0=
10m/s, ξεκινά τη χρονική στιγμή t=0, να κάνει ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση με
επιτάχυνση α=1m/s2. Κάθε τροχός του ποδηλάτου έχει ακτίνα R=20cm και μάζα m=0,5
kg, που θεωρούμε ότι είναι όλη συγκεντρωμένη στην περιφέρειά του. Για τη χρονική
στιγμή t=10s να υπολογίσετε:
A) τη μετατόπιση του ποδηλάτου και την ταχύτητα που θα αποκτήσει.
Β) τη στροφορμή του ενός τροχού και το ρυθμό μεταβολής της.
Γ) την κινητική ενέργεια του ενός τροχού και το ρυθμό μεταβολής της.
Δ) τo μέτρο της ταχύτητας του σημείου Α της περιφέρειας του τροχού, του οποίου η
επιβατική ακτίνα σχηματίζει γωνία 30ο με την οριζόντια διάμετρο.
Δίνεται το συν 600 = 0,5.
4.174. Μια συμπαγής ομογενής σφαίρα μάζας m=0,4kg και ακτίνας R=0,1m εκτοξεύεται
κατακόρυφα προς τα πάνω, με ταχύτητα κέντρου μάζας υ0 και γωνιακή ταχύτητα ωο. Τη
στιγμή t=0 της εκτόξευσης, η μεταφορική κινητική ενέργεια της σφαίρας είναι
δεκαπλάσια της στροφικής. Στο μισό του μέγιστου ύψους που φτάνει η σφαίρα, η
μηχανική της ενέργεια είναι ΕΜ =31,68J. Θεωρείστε ότι το σημείο εκτόξευσης της σφαίρας
βρίσκεται στο επίπεδο μηδενικής δυναμικής ενέργειας.
A) την αρχική ταχύτητα υ0, που εκτοξεύτηκε η σφαίρα.
B) τη στροφορμή της σφαίρας στην ανώτερή της θέση.
Γ) το λόγο της μεταφορικής προς τη στροφική κινητική ενέργεια τη χρονική στιγμή t1=1
s.
Δ) το ρυθμό μεταβολής της δυναμικής ενέργειας της σφαίρας, όταν ανεβαίνει και
βρίσκεται στο μισό του μέγιστου ύψους της.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς τον άξονα που διέρχεται από το κέντρο
2
της I= mR2 και g=10 m/s2.
5
4.175. Ένας ομογενής δίσκος, μάζας m=2kg και ακτίνας R=0,1m, μπορεί να περιστρέφεται
γύρω από ακλόνητο κατακόρυφο άξονα, που διέρχεται από το κέντρο του. Μία οριζόντια
εφαπτομενική δύναμη F ασκείται στο δίσκο για χρονικό διάστημα 5 δευτερολέπτων,
[159]
όπως φαίνεται στο σχήμα, και τον επιταχύνει. Έπειτα η δύναμη

παύει να ασκείται και ο δίσκος επιβραδύνεται, λόγω τριβών,
μέχρι να σταματήσει.
A) τη γωνιακή επιτάχυνση του δίσκου καθ' όλη τη διάρκεια
της κίνησής του.
B) το συνολικό αριθμό των στροφών του δίσκου.
Γ) το μέτρο της ροπής της δύναμης της τριβής, αν θεωρήσουμε
ότι είναι σταθερή σε όλη τη χρονική διάρκεια περιστροφής
του δίσκου.
Δ) τo έργο της δύναμης F, για το χρονικό διάστημα που
ενήργησε.
Ε) τον ρυθμό κατανάλωσης ενέργειας από την τριβή, τη
χρονική στιγμή t=10s.
Η γωνιακή ταχύτητα του δίσκου σε συνάρτηση με το
χρόνο φαίνεται στο διπλανό διάγραμμα. Δίνεται η ροπή
αδράνειας του δίσκου ως προς τον άξονα που διέρχεται από το κέντρο του I=0,5mR2.
[160]
ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ Δ’
4.176. Η λεπτή, ομογενής ράβδος ΟΑ του σχήματος έχει

μήκος L, μάζα M και μπορεί να περιστρέφεται σε
κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο ακλόνητο άξονα
(άρθρωση) που διέρχεται από το άκρο της Ο. Στο άλλο
άκρο Α της ράβδου είναι δεμένο ένα αβαρές νήμα, στο άλλο
άκρο του οποίου είναι αναρτημένο, μέσω τροχαλίας
ακτίνας R, ένα σώμα Σ μάζας m1 = 0,1√5kg.
Το νήμα είναι κάθετο στη ράβδο ΟΑ στο άκρο της Α. Η
ράβδος, το σώμα Σ και η τροχαλία ισορροπούν ακίνητα, με
τη ράβδο να σχηματίζει γωνία φ = 45ο με το οριζόντιο
δάπεδο. Να βρείτε:
α) το μέτρο της τάσης Τ1 του νήματος στο σημείο Α.
β) τη μάζα Μ της ράβδου.
γ) το μήκος L της ράβδου, αν η ροπή αδράνειάς της ως προς τον άξονα που διέρχεται από
το σημείο Ο είναι Io = 15√10 ∙ 10−4 kg·m2 .
δ) Το μέτρο της δύναμης F που ασκεί η άρθρωση στη ράβδο.
Δίνονται: Η επιτάχυνση βαρύτητας g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς
1
άξονα που διέρχεται απο το κέντρο μάζας είναι I= mℓ2 .
12
4.177. Λεπτή ομογενής και ισοπαχής ράβδος ΒΑ με μήκος

L = 0,6√3m και μάζα M = 5 kg ισορροπεί σε οριζόντια
θέση, όπως φαίνεται στο σχήμα. Στο σημείο της Ο
υπάρχει ακλόνητη οριζόντια άρθρωση γύρω από την
οποία η ράβδος μπορεί να περιστρέφεται στο
κατακόρυφο επίπεδο χωρίς τριβές, ενώ στο σημείο Γ
υπάρχει στερεωμένο αμελητέων διαστάσεων σφαιρίδιο
μάζας m1. Η απόσταση (ΓΟ) είναι ίση με 30 cm, ενώ η
απόσταση (ΟΜ) είναι ίση με 10 cm, όπου Μ είναι το μέσο
της ράβδου ΒΑ.
α) Να υπολογίσετε τη μάζα m1.
β) Ενώ το σύστημα βρίσκεται σε ισορροπία προσκολλάμε στο σημείο Μ σημειακή μάζα
65
m2 = kg με συνέπεια η ράβδος υπό την επίδραση της βαρύτητας να περιστραφεί χωρίς
99
τριβές γύρω από το σημείο Ο.
β1) Τη ροπή αδράνειας του συστήματος ως προς τον άξονα περιστροφής που διέρχεται
από το σημείο Ο.
[161]
β2) Τη γωνιακή επιτάχυνση του συστήματος ράβδου-μαζών στην οριζόντια θέση αμέσως
μετά την προσκόλληση της μάζας m2.
β3) Τη στροφορμή συστήματος ράβδου-μαζών στην κατακόρυφη θέση.
Δίνονται: η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο
1
μάζας της Icm= mL2, g=10 m/s2.
12
4.178. Ο τροχός του σχήματος έχει

ακτίνα R = 0,1 m και στρέφεται
γύρω από οριζόντιο σταθερό
άξονα που διέρχεται από το
κέντρο του με στροφορμή μέτρου
Lo = 20 kg·m2/s. Η ράβδος ΑΟΒ του
σχήματος έχει μήκος d = 0,4 m,
είναι αβαρής και μπορεί να
στρέφεται γύρω από οριζόντιο
σταθερό άξονα που περνά από το σημείο Ο και είναι παράλληλος στον άξονα
περιστροφής του τροχού. Τη χρονική στιγμή to = 0 ασκείται στο άκρο Β της ράβδου
κατακόρυφη δύναμη μέτρου F = 400 N με αποτέλεσμα η ράβδος να εφάπτεται στον τροχό
στο άκρο της Α. Η ράβδος ισορροπεί οριζόντια, ενώ ο τροχός, λόγω τριβών στο σημείο
επαφής με τη ράβδο, επιβραδύνεται και τελικά σταματά. Η τριβή ολίσθησης που ασκεί η
ράβδος στον τροχό, όσο αυτός περιστρέφεται, έχει μέτρο Tολ = 10 Ν.
Να βρείτε:
α) Την απόσταση (ΑΟ).
β) Το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του τροχού, dL/dt, κατά τη διάρκεια
της στροφικής του κίνησης.
γ) Το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του τροχού, dK/dt, τη στιγμή που το
μέτρο της γωνιακής του ταχύτητας είναι το μισό από το αρχικό.
δ) Τη χρονική στιγμή t1 κατά την οποία ο τροχός ακινητοποιείται καθώς και τη μέση ισχύ
|𝑃𝜇 | της ροπής που τον ακινητοποίησε (σε απόλυτη τιμή).
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας του τροχού ως προς τον άξονα περιστροφής του Ι = 2 kg·m2
και ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ τροχού και της ράβδου μ = 0,1.
4.179. Η τροχαλία Σ του σχήματος μπορεί να

περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο ακλόνητο
άξονα που διέρχεται από το κέντρο της και
είναι κάθετος στο επίπεδό της. Η ροπή
αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον άξονα
της, είναι I = 0,01 kg·m2 και η ακτίνα της είναι
R = 0,1 m. Γύρω από την τροχαλία είναι
[162]
τυλιγμένο πολλές φορές λεπτό αβαρές και μη εκτατό νήμα, το οποίο δεν ολισθαίνει πάνω
στην τροχαλία. Στη μία άκρη του νήματος έχει αναρτηθεί το σώμα Σ1. Στην άλλη άκρη του
νήματος έχει προσδεθεί το σώμα Σ2, το οποίο βρίσκεται πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο.
Το σύστημα ισορροπεί ακίνητο με τη βοήθεια ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k = 100 N/m
, στο οποίο έχει προσδεθεί στο ένα άκρο του το σώμα Σ2 και το άλλο άκρο του σε
ακλόνητο στήριγμα. Τα σώματα Σ1 και Σ2 έχουν μάζα m = 1 kg το καθένα.
α) Να βρεθεί το μέτρο της δύναμης Fελπου ασκεί το ελατήριο στο σώμα Σ2, όταν το
σύστημα ισορροπεί.
β) Τη χρονική στιγμή to = 0 κόβουμε το νήμα στο σημείο που συνδέει το σώμα Σ2 με την
τροχαλία, με αποτέλεσμα η τροχαλία να ξεκινήσει να περιστρέφεται και το σύστημα
ελατήριο – Σ2 να ξεκινήσει απλή αρμονική ταλάντωση.
Να βρείτε:
β1) Το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης αγ της τροχαλίας.
β2) Πόσο έχει κατέβει το σώμα Σ1 από τη χρονική στιγμή to = 0 μέχρι τη χρονική στιγμή
t1 κατά την οποία το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας της τροχαλίας γίνεται αριθμητικά
ίσο με τη γωνιακή συχνότητα της απλής αρμονικής ταλάντωσης του συστήματος
ελατήριο – Σ2.
β3) Το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας της τροχαλίας dK/dt τη χρονική στιγμή
t1, όπως αυτή καθορίζεται στο προηγούμενο ερώτημα.
Δίνεται: g=10 m/s2.
4.180. Μια συμπαγής ομογενής

σφαίρα μάζας m = 0,7 kg και
ακτίνας r, αφήνεται από το
σημείο Α ενός πλάγιου επιπέδου
που σχηματίζει γωνία φ με το
οριζόντιο δάπεδο. Το σημείο Α
βρίσκεται σε ύψος H = 84cm από
το οριζόντιο δάπεδο. Η σφαίρα
καθώς κατέρχεται κυλιόμενη
διέρχεται από τα σημεία Β και Γ
που απέχουν από το σημείο Α κατακόρυφη απόσταση h1 και h2 αντίστοιχα, με h2 = 4·h1.
Μόλις η σφαίρα φτάσει στη βάση του πλάγιου επιπέδου, μπαίνει σε κυκλική στεφάνη
ακτίνας R = 28 cm. Η σφαίρα κυλιόμενη εντός της κυκλικής στεφάνης εκτελεί
ανακύκλωση.
α) Να βρείτε το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας, , της σφαίρας κατά την
κίνησή της στο πλάγιο επίπεδο.
β) Να βρείτε το λόγο των μέτρων LB/LΓ των στροφορμών της σφαίρας στις θέσεις Β και
Γ.
[163]
γ) Να βρείτε το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας της σφαίρας υcm στο ανώτερο
σημείο της στεφάνης (σημείο Δ στο σχήμα).
δ) Να βρείτε το μέτρο της δύναμης N που δέχεται η σφαίρα από τη στεφάνη στο σημείο
Δ.
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας της σφαίρας ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο
2
μάζας της: Icm= mr2, ημφ = 0,7 και g=10 m/s2. Η ακτίνα της σφαίρας r είναι πολύ μικρή
5
σε σχέση με την ακτίνα R της στεφάνης,
4.181. Η ομογενής ράβδος ΟΑ του

σχήματος έχει μάζα M = 4 kg και μήκος
L = 2 m. Η ράβδος ισορροπεί σε
οριζόντια θέση με τη βοήθεια
άρθρωσης στο άκρο Ο και νήματος
που είναι δεμένο στο άκρο Α και
σχηματίζει γωνία 30ο με τη ράδβο,
όπως φαίνεται στο σχήμα. Από ένα
σημείο Γ της ράβδου έχει δεθεί μέσω
αβαρούς σχοινιού ένα γιο-γιο μάζας m
= 12 kg , ο κύλινδρος του οποίου έχει
ακτίνα R = 0,1 m. Το γιο-γιο
ελευθερώνεται και κατέρχεται διαγράφοντας κατακόρυφη τροχιά, χωρίς ποτέ το σχοινί
να γλιστρά. Καθώς το γιο-γιο κατέρχεται το νήμα ΑΒ ασκεί στη ράβδο δύναμη μέτρου T
= 100 N. Να βρείτε:
α) το μέτρο της επιτάχυνσης αcm του κέντρου μάζας K του γιο-γιο.
β) το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της στροφορμής του γιο-γιο ως προς τον ελεύθερο
άξονα περιστροφής του, που περνά από το κέντρο του Κ.
γ) την απόσταση (ΟΓ).
δ) τη δύναμη 𝐹 που ασκεί η άρθρωση στη ράβδο (μέτρο και διεύθυνση ως προς τον
οριζόντιο άξονα).
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας του γιο-γιο ως προς τον ελεύθερο άξονα περιστροφής του
1
Icm= mR2 και g=10 m/s2.
2
4.182. Ένας ομογενής κύλινδρος ακτίνας R= 20cm και μάζας m=1,25 kg έχει στο εσωτερικό
του αύλακα, ακτίνας r=5cm, στην οποία έχουμε τυλίξει αβαρές μη εκτατό νήμα. Τη
χρονική στιγμή t=0, στο άκρο του νήματος ασκούμε σταθερή οριζόντια δύναμη F=3N,
όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Ο κύλινδρος κυλίεται, πάνω στο οριζόντιο επίπεδο.
Α) την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του κυλίνδρου.
[164]
B) τη μετατόπιση του σημείου εφαρμογής της δύναμης F και τη μετατόπιση του κέντρου
μάζας του κυλίνδρου τη χρονική στιγμή t=2s.
Γ) το ρυθμό μεταβολής της στροφικής κινητικής ενέργειας του κυλίνδρου τη χρονική
στιγμή t=2s.
Δ) το έργο που έχει παραχθεί από τη δύναμη F και την κινητική ενέργεια του κυλίνδρου
τη χρονική στιγμή t=2s.
1
Δίνονται: η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονά του Icm=2mR2 και g=10
m/s2.
4.183. Η λεπτή ομογενής δοκός ΑΒ του σχήματος μήκους

L = 7,5√2 m και μάζας M 20 kg ακουμπά σε λείο
κατακόρυφο τοίχο ΟΒ και ισορροπεί σχηματίζοντας
γωνία φ = 45ο με το οριζόντιο δάπεδο. Ένας ομογενής,
λεπτός δίσκος μάζας m = 1 kg και ακτίνας R κυλίεται
(χωρίς να ολισθαίνει) κατά μήκος της δοκού προς το
άκρο Β, υπό την επίδραση δύναμης μέτρου F = 20√2N,
παράλληλης στη δοκό, όπως φαίνεται στο σχήμα. Να
βρείτε:
α) το μέτρο της επιτάχυνσης αcmτου κέντρου μάζας του
δίσκου.
β) το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του δίσκου τη στιγμή που φτάνει στο
ανώτερο σημείο Β της δοκού, αν ο δίσκος ξεκίνησε να κινείται από τη βάση Α χωρίς
ταχύτητα.
γ) Το μέτρο και τη διεύθυνση της δύναμης 𝐴 που ασκεί ο δίσκος στη ράβδο.
δ) Τον ελάχιστο συντελεστή οριακής στατικής τριβής μεταξύ δοκού και δαπέδου ώστε ο
δίσκος να φτάσει στο άκρο Β της δοκού, χωρίς η δοκός να ολισθήσει στο δάπεδο.
1
Δίνονται: Η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς το κέντρο μάζας του Icm=2mR2 και g=10
m/s2.
4.184. Ο λεπτός ομογενής δίσκος του σχήματος (α) έχει μάζα M = 9 kg , ακτίνα R = 1/30
mκαι μπορεί να περιστρέφεται σε κατακόρυφο επίπεδο, γύρω από οριζόντιο σταθερό
άξονα που διέρχεται από το σημείο Ο της περιφέρειάς του.
Αρχικά ο δίσκος βρίσκεται σε τέτοια θέση, ώστε η ακτίνα ΟΚ που συνδέει το σημείο Ο με
το κέντρο μάζας Κ του δίσκου (που συμπίπτει με το κέντρο του δίσκου), να είναι
οριζόντια. Από αυτή τη θέση αφήνουμε το δίσκο να στραφεί. Η γωνιακή επιτάχυνση με
την οποία ο δίσκος ξεκινά τη στροφική του κίνηση έχει μέτρο αγ = 200 rad/s2. Να βρείτε:
α) Τη ροπή αδράνειας I(O) του δίσκου ως προς τον άξονα περιστροφής του που διέρχεται
από το σημείο Ο.
[165]
β) Τυλίγουμε πολλές φορές ένα αβαρές, μη εκτατό νήμα γύρω από έναν ίδιο δίσκο και
την ελεύθερη άκρη του νήματος τη στερεώνουμε στην οροφή, σχηματίζοντας ένα γιο-
γιο, όπως φαίνεται στο σχήμα (β). Αφήνουμε ελεύθερο το δίσκο και αυτός ξεκινά να
κατέρχεται με το νήμα διαρκώς κατακόρυφο και χωρίς αυτό να γλιστρά ως προς το
δίσκο.
γ) Να βρείτε τη ροπή αδράνειας Icm του δίσκου ως προς άξονα που διέρχεται από το
κέντρο μάζας του και είναι κάθετος στο επίπεδό του.
δ) Να δείξετε ότι η τάση του νήματος που ασκείται στο δίσκο δε μεταβάλλει την συνολική
κινητική του ενέργεια.
ε) Να βρείτε το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας του δίσκου όταν έχει ξετυλιχθεί νήμα
με μήκος ίσο με την ακτίνα του δίσκου.
στ) Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής της στροφικής κινητικής ενέργειας του δίσκου όταν
έχει ξετυλιχθεί νήμα με μήκος ίσο με την ακτίνα του δίσκου.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας: g=10 m/s2 . Επίσης δεν θεωρείται γνωστός ο τύπος
της ροπής αδράνειας ομογενή δίσκου για άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας του.
4.185. Ένα κομμάτι ξύλου μάζας m = 0,5 kg είναι ακλόνητα στερεωμένο στο κάτω άκρο
ομογενούς και ισοπαχούς ράβδου μάζας M = 2kg. Το συνολικό μήκος ράβδου και
κομματιού από ξύλο είναι r = 1 m. Tο πάνω άκρο της ράβδου είναι συνδεμένο σε ακλόνητο
σημείο Ο με τέτοιο τρόπο ώστε η ράβδος να μπορεί να στρέφεται στο κατακόρυφο
επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα που περνά από το σημείο Ο, χωρίς τριβές. Το σύστημα
ισορροπεί με τη ράβδο σε κατακόρυφη θέση. Ένα μικρό σώμα Σ, μάζας m1 = 0,5 kg, που
ολισθαίνει σε λείο τεταρτοκύκλιο ακτίνας r = 1m, φτάνοντας στο κατώτερο σημείο της
τροχιάς του, κινούμενο οριζόντια με ταχύτητα υο, προσπίπτει και σφηνώνεται στο ξύλο.
Μετά την κρούση το σύστημα ράβδος - ξύλο - βλήμα εκτρέπεται ώστε η μέγιστη απόκλιση
της ράβδου από την αρχική κατακόρυφη θέση της να είναι θ = 60ο. Να υπολογίσετε:
α) τη ροπή αδράνειας του συστήματος σώμα - ξύλο - ράβδος.
β) το μέτρο της γωνιακής ταχύτητας της ράβδου αμέσως μετά την κρούση.
γ) το μέτρο της ταχύτητας του βλήματος πριν την κρούση.
δ) Το ποσό της θερμότητας, που δημιουργήθηκε στη διάρκεια της κρούσης.
ε) το μέτρο της ταχύτητας του βλήματος, ώστε το σύστημα βλήμα - ράβδος - ξύλο, να
κάνει ανακύκλωση.
1
Δίνονται: η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς το κέντρο μάζας της Icm=12mR2 και g=10
m/s2. Οι διαστάσεις του ξύλου και του βλήματος να θεωρηθούν αμελητέες, αντιστάσεις
αέρα και τριβές αμελητέες.
4.186. Η ομογενής σανίδα του σχήματος έχει μήκος L=1m, βάρος w1= 10N και συνδέεται
με άρθρωση με τον κατακόρυφο τοίχο στο σημείο Δ. Η σανίδα με τη βοήθεια
[166]
κατακόρυφου νήματος που έχει όριο θραύσης, Τορ, και

είναι δεμένο στην άλλη άκρη της ράβδου συγκρατείται σε
θέση που σχηματίζει γωνία φ με τον τοίχο, με ημφ=0,6,
συνφ=0,8.
Πάνω στη ράβδο και σε απόσταση L1 =0,2m από την
άρθρωση, ισορροπεί ακίνητο ένα σώμα, Σ, αμελητέων
διαστάσεων, βάρους w2= 10N, όπως φαίνεται στο σχήμα.
A) τη στατική τριβή που δέχεται το σώμα από τη σανίδα
και τη δύναμη που ασκείται στη σανίδα από το σώμα.
B) την τάση του νήματος και τη δύναμη από την
άρθρωση στη σανίδα.
Τη χρονική στιγμή t=0 εκτοξεύουμε το σώμα Σ από τη
θέση που βρίσκεται προς την κορυφή της σανίδας, με
αρχική ταχύτητα υ0=5m/s. Τη χρονική στιγμή που το
σώμα φτάνει στο ανώτερο σημείο της σανίδας, η τάση
του νήματος φτάνει στο όριο θραύσης και το νήμα σπάει. Το σώμα χάνει την επαφή με
τη σανίδα και η σανίδα αρχίζει να στρέφεται στο κατακόρυφο επίπεδο χωρίς τριβές γύρω
από τον οριζόντιο άξονα που διέρχεται από την άρθρωση.
Ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ του σώματος και της σανίδας είναι μ=1/3.
Γ) το όριο θραύσης του νήματος, Τορ και τη χρονική στιγμή που θα κοπεί το νήμα.
Δ) τη μέγιστη γωνιακή επιτάχυνση και τη μέγιστη γωνιακή ταχύτητα της σανίδας κατά
την κίνησή της.
Δίνονται: το g=10 m/s2 και ότι η ροπή αδράνειας σανίδας μήκους L και μάζας m ως προς
1
άξονα κάθετο στο κέντρο της είναι Icm= mL2 .
12
4.187. Ένας συμπαγής κύλινδρος μάζας

m=4kg και ακτίνας r=0,1m κατέρχεται
κυλιόμενος σε πλάγιο επίπεδο γωνίας
φ, με ημφ=0,6, συνφ=0,8. Τη χρονική
στιγμή t=0, ο κύλινδρος διέρχεται από
τη θέση Α, που βρίσκεται σε ύψος
h1=2,4 m από τη βάση του πλάγιου
επιπέδου με το κέντρο μάζας του να
έχει ταχύτητα υ0=2m/s. Μόλις ο
κύλινδρος φτάσει στη βάση του
πλάγιου επιπέδου, στο σημείο Β,
εισέρχεται, χωρίς απώλεια ενέργειας, σε οδηγό σχήματος τεταρτοκυκλίου, ακτίνας
[167]
R=h1/2, τον οποίο διατρέχει κυλιόμενος. Όταν φτάσει στο τέλος του τεταρτοκυκλίου, στο
σημείο Γ, συνεχίζει κατακόρυφα την κίνησή του μέχρι το σημείο Δ, όπου στιγμιαία
σταματά την άνοδό του σε ύψος h2 και στη συνέχεια κατέρχεται.
Α) την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του κυλίνδρου κατά την κύλισή του στο πλάγιο
επίπεδο.
Β) τη χρονική στιγμή t1 που o κύλινδρος φτάνει στη βάση του πλαγίου επιπέδου.
Γ) τη στροφορμή του κυλίνδρου ως προς τον άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας
του, όταν αυτός διέρχεται από το σημείο Γ.
Δ) το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του κυλίνδρου στο σημείο Γ, ελάχιστα
μετά τη στιγμή που αφήνει τον κυκλικό οδηγό.
Ε) το μέγιστο ύψος, h2, που φτάνει ο κύλινδρος.
Δίνονται: g=10 m/s2 και ότι η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ακτίνας r και μάζας m ως
1
προς τον άξονα συμμετρίας του είναι Icm= mR2. Επίσης, για τον υπολογισμό της
2
δυναμικής ενέργειας του κυλίνδρου η ακτίνα του να θεωρηθεί αμελητέα.
4.188. H τροχαλία του σχήματος έχει μάζα

Μ=4kg, ακτίνα R=0,1m και μπορεί να
περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από
οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το
κέντρο της. Το ιδανικό ελατήριο σταθεράς
k=100 N/m έχει το ένα άκρο ακλόνητα
στερεωμένο και το άλλο δεμένο σε σώμα,
Σ, μάζας m=2kg. Ένα μη εκτατό οριζόντιο
αβαρές σχοινί είναι δεμένο με το σώμα και διέρχεται από την αύλακα της τροχαλίας.
Αρχικά το σώμα βρίσκεται σε ισορροπία και το ελατήριο στο φυσικό του μήκος. Μέσω
του σκοινιού ασκούμε σταθερή κατακόρυφη δύναμη, 𝐹 , μέτρου 30N, η οποία
περιστρέφει την τροχαλία, κινεί το σώμα και επιμηκύνει το ελατήριο. Το σχοινί δεν
ολισθαίνει στην τροχαλία. Τη στιγμή που η τροχαλία αποκτά τη μέγιστη γωνιακή της
ταχύτητα κόβεται το σχοινί και το σώμα αρχίζει να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση.
Να υπολογίσετε τη:
A) γωνιακή επιτάχυνση της τροχαλίας τη στιγμή που η δύναμη 𝐹 έχει μετατοπίσει το
σημείο εφαρμογής της κατά x1= 0,2 m.
B) συνάρτηση της τάσης του μέτρου του σχοινιού σε σχέση με την μετατόπιση του
σώματος μέχρι τη θέση που θα κοπεί το σχοινί και να τη σχεδιάσετε σε αριθμημένους
άξονες.
Γ) μέγιστη γωνιακή ταχύτητα της τροχαλίας.
Δ) μέγιστη ταχύτητα του σώματος κατά την ταλάντωσή του.
1
Δίνεται η ροπή αδράνειας της τροχαλίας ως προς τον άξονα συμμετρίας της Icm=2mR2.
[168]
4.189. Το πλάγιο επίπεδο του

σχήματος έχει ύψος h και γωνία
κλίσης φ, με συνφ=0,8 και ημφ=0,6.
Το πλάγιο επίπεδο από τη βάση
του, σημείο Α, μέχρι το σημείο Γ
παρουσιάζει τριβή, ενώ το
υπόλοιπο τμήμα, από το σημείο Γ
μέχρι την κορυφή του, Δ, είναι λείο.
Ένας δίσκος ακτίνας r και μάζας m, που κυλίεται φθάνει τη χρονική στιγμή t=0, στη βάση
του πλάγιου επιπέδου, σημείο Α, με ταχύτητα κέντρου μάζας υ0=5m/s και συνεχίζει
κυλιόμενος να ανέρχεται στο πλάγιο επίπεδο. Ο δίσκος διέρχεται από το σημείο Γ τη
χρονική στιγμή t1=0,5 s και φθάνει στο σημείο Δ με μηδενική ταχύτητα.
A) την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του δίσκου στην τραχιά επιφάνεια καθώς και τον
ελάχιστο συντελεστή στατικής τριβής μεταξύ δίσκου και επιπέδου, ώστε ο δίσκος να
ανέρχεται κυλιόμενος χωρίς να ολισθήσει.
B) το ύψος h του πλάγιου επιπέδου.
Γ) τη χρονική στιγμή t3 που η μεταφορική κινητική ενέργεια του δίσκου γίνεται μισή από
τη στροφική του κατά την άνοδο.
Δ) Να σχεδιάσετε σε αριθμημένους άξονες το λόγο της ταχύτητας του κέντρου μάζας του
δίσκου προς την γραμμική ταχύτητα των σημείων της περιφέρειας, σε συνάρτηση με το
χρόνο, μέχρι τη χρονική στιγμή t2 που ο δίσκος φτάνει στην κορυφή του επιπέδου.
Δίνονται: g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας του δίσκου ως προς άξονα που διέρχεται από
1
το κέντρο του Icm= mr2 .
2
4.190. Η ράβδος ΑΒ του σχήματος έχει μήκος L= 8cm, μάζα

Μ= 0,3 kg και μπορεί να περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο
άξονα που διέρχεται από το άκρο της Α. Στο άλλο άκρο Β
της ράβδου βρίσκεται προσκολλημένο ένα κομμάτι
στόκου, Σ1, μάζας m1. Δίνουμε στη ράβδο, από τη θέση του
σχήματος, μία αρχική γωνιακή ταχύτητα ω0 και αυτή
αρχίζει να περιστρέφεται στο κατακόρυφο επίπεδο με
φορά αντίθετη αυτής του ρολογιού. Μόλις η ράβδος φθάνει
στην οριζόντια θέση για πρώτη φορά, το κομμάτι στόκου
αποκολλάται χωρίς απώλεια ενέργειας και κινούμενο
κατακόρυφα προς τα κάτω, μετά από μετατόπιση h=10cm
από τη θέση απόσπασης, συγκρούεται μετωπικά πλαστικά
με ακίνητο σώμα μάζας m2=0,1kg που ισορροπεί πάνω σε
[169]
ιδανικό κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς k=10N/m, το οποίο έχει το κάτω άκρο του
ακλόνητα στερεωμένο στο έδαφος. Το συσσωμάτωμα αρχίζει να εκτελεί απλή αρμονική
5𝜋
ταλάντωση με εξίσωση 𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇 (5√2𝑡 + ) (S.I.), θεωρώντας ως χρονική στιγμή t=0
6
τη στιγμή της κρούσης και ως θετική φορά τη φορά προς τα πάνω.
A) τη μάζα m1 του στόκου και το πλάτος Α της ταλάντωσης του συσσωματώματος.
B) την ταχύτητα του συσσωματώματος αμέσως μετά την κρούση.
Γ) την ταχύτητα υ1 που έχει το κομμάτι του στόκου τη στιγμή που αποκολλάται από τη
ράβδο.
Δ) την αρχική γωνιακή ταχύτητα ω0 της ράβδου.
Ε) την γωνιακή ταχύτητα ω2 της ράβδου, όταν
σχηματίζει γωνία φ με την κατακόρυφο, με το
συνημίτονο της γωνίας φ να είναι συνφ = 2/3.
Δίνεται: το g=10 m/s2 και ότι η ροπή αδράνειας
ράβδου μήκους L και μάζας Μ ως προς άξονα
1
κάθετο στο κέντρο της είναι Icm=12mL2.
4.191. AΗ ράβδος ΚΛ του σχήματος είναι ομογενής, έχει

μήκος L=0,5m, μάζα Μ=0,3kg και μπορεί να στρέφεται
σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα που
διέρχεται από το μέσο της, Ο. Στα άκρα της ράβδου
είναι στερεωμένες δύο σημειακές σφαίρες, Σ1 και Σ2, με
μάζες m1= 0,1kg και m2=0,2kg, αντίστοιχα. Δίνουμε στο
σύστημα ράβδου - μαζών, στην οριζόντια θέση, αρχική
γωνιακή ταχύτητα ω0=10rad/s, με φορά όπως η φορά κίνησης των δεικτών του
ρολογιού. Μόλις η ράβδος γίνει κατακόρυφη, η σφαίρα Σ2 συγκρούεται πλαστικά με
ακίνητη σημειακή σφαίρα Σ3, μάζας m3=0,2kg, η οποία κρέμεται από λεπτό αβαρές νήμα.
A) τη ροπή αδράνειας του συστήματος ράβδου - σφαιρών Σ1, Σ2.
B) την ταχύτητα της σφαίρας Σ2 όταν η ράβδος γίνει κατακόρυφη και ελάχιστα πριν τη
σύγκρουσή της με τη σφαίρα Σ3.
Γ) τη δύναμη που ασκεί η ράβδος στη σφαίρα Σ1 (μέτρο και κατεύθυνση), όταν αυτή
διέρχεται από το ψηλότερο σημείο της τροχιάς της και ελάχιστα πριν τη σύγκρουση των
σφαιρών Σ2, Σ3.
Δ) τη θερμότητα που παράγεται κατά την πλαστική κρούση.
Δίνονται: g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς άξονα που διέρχεται από
το κέντρο της .
4.192. Ένας ισοπαχής κυκλικός δίσκος έχει ακτίνα R= 5/13 m, μάζα Μ=13kg και μπορεί να
στρέφεται σε κατακόρυφο επίπεδο γύρω από οριζόντιο άξονα που διέρχεται από το
κέντρο του Κ. Από το δίσκο αφαιρούμε ένα μικρότερο κυκλικό δίσκο ακτίνας r= R/2,
[170]
του οποίου το κέντρο Λ βρίσκεται πάνω στην οριζόντια διάμετρο, δεξιότερα από το
κέντρο Κ και σε απόσταση R/2 από αυτό. Το σώμα που δημιουργείται έχει κέντρο μάζας
που βρίσκεται πάνω στην ευθεία ΚΛ και αριστερότερα του Κ κατά d=R/6. Αφήνουμε το
σώμα ελεύθερο να κινηθεί από τη θέση του σχήματος, δηλαδή από τη θέση όπου κέντρο
μάζας σώματος, cm, σημείο Κ και σημείο Λ βρίσκονται πάνω στην οριζόντια διάμετρο.
A) τη ροπή αδράνειας του σώματος ως προς τον άξονα περιστροφής του, που διέρχεται
από το σημείο Κ.
B) το μέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης του σώματος στην θέση που αφήνεται ελεύθερο
να κινηθεί.
Γ) τη στροφορμή του σώματος ως προς τον άξονα περιστροφής του, όταν η ευθεία ΚΛ
γίνει κατακόρυφη.
Δ) το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του σώματος τη χρονική στιγμή που η
διεύθυνση ΚΛ σχηματίζει με την κατακόρυφη διεύθυνση γωνία φ, με ημφ=0,8 και
συνφ=0,6.
Δίνονται: g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας δίσκου ακτίνας R και μάζας Μ ως προς άξονα
1
κάθετο στο επίπεδό του που διέρχεται από το κέντρο του, Icm= mR2 .
2
4.193. Ο κύλινδρος του σχήματος έχει μάζα m= 3 kg, ακτίνα r

και γύρω του είναι τυλιγμένο αβαρές και μη ελαστικό νήμα.
Τη χρονική στιγμή t=0 ασκούμε στην άκρη του νήματος,
σημείο Γ, δύναμη 𝐹 , η οποία παραμένει διαρκώς κατακόρυφη.
H δύναμη 𝐹 έχει τη μέγιστη τιμή που μπορούμε να
εφαρμόσουμε, ώστε ο κύλινδρος να κυλάει οριζόντια χωρίς να
ολισθαίνει και χωρίς να χάνει την επαφή με το έδαφος. Το
νήμα ξετυλίγεται, χωρίς να γλιστρά στο αυλάκι. Ο
συντελεστής οριακής τριβής μεταξύ κυλίνδρου και οριζόντιου
επιπέδου είναι μορ=1/3.
Α) Να γράψετε το θεμελιώδη νόμο της μηχανικής για τη
μεταφορική και τη στροφική κίνηση του κυλίνδρου.
Β) Να υπολογίσετε τα μέτρα της δύναμης 𝐹 και της στατικής τριβής.
Γ) Να υπολογίσετε τη χρονική στιγμή t1, που το σημείο εφαρμογής της δύναμης 𝐹 , θα
μετατοπιστεί κατακόρυφα κατά y= 0,9m.
Δ) Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια του κυλίνδρου τη χρονική στιγμή t1.
Ε) Να υπολογίσετε την ισχύ της δύναμης 𝐹 τη χρονική στιγμή t1.
Δίνονται: g=10 m/s2 και η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονα συμμετρίας
1
του Icm= mr2.
2
[171]
5. Κρούσεις
Κρούσεις Τράπεζα Θεμάτων
KΡΟΥΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Α’
5.1. Η ορμή συστήματος δύο σωμάτων που συγκρούονται διατηρείται:
α. μόνο στην πλάγια κρούση β. μόνο στην έκκεντρη κρούση.
γ. μόνο στην κεντρική ελαστική κρούση. δ. σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις
5.2. Μια κρούση λέγεται πλάγια όταν:

α. ικανοποιεί την αρχή διατήρησης της ορμής και της ενέργειας.
β. οι ταχύτητες των κέντρων μαζών των σωμάτων πριν από την κρούση βρίσκονται πάνω
στη ευθεία που ενώνει τα κέντρα των μαζών των σωμάτων.
γ. οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των σωμάτων πριν από την κρούση έχουν τυχαία
διεύθυνση.
δ. οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των σωμάτων πριν από την κρούση είναι παράλληλες.
5.3. Όταν μια ελαστική σφαίρα κτυπήσει πλάγια σε λείο τοίχο, τότε:
α. η ορμή της διατηρείται.
β. ανακλάται με την ίδια ταχύτητα.
γ. δέχεται δύναμη από τον τοίχο η οποία είναι κάθετη σ’ αυτόν.
δ. ανακλάται στην ίδια διεύθυνση.
5.4. Να συμπληρώσετε σωστά τις λέξεις που λείπουν από τις παρακάτω προτάσεις:
α) Σε μια ………………… κρούση τα σώματα που συγκρούονται επανακτούν το αρχικό
φυσικό τους σχήμα.
β) Στη διάρκεια μιας κρούσης, αν η συνισταμένη των εξωτερικών δυνάμεων που
ασκούνται στα συγκρουόμενα σώματα είναι μηδέν, τότε ……………… του συστήματος
των σωμάτων διατηρείται.
γ) Το φως δε χρειάζεται μέσον για να διαδοθεί και ……………….. του είναι ίδια για όλα τα
συστήματα αναφοράς.
δ) Δύο σφαίρες που συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά ανταλλάσσουν ταχύτητες μόνο
όταν έχουν ίσες ……………………. .
ε) Σε μια ανελαστική κρούση η δυναμική ενέργεια των συγκρουόμενων σωμάτων
……………………………… σταθερή.
5.5. Σε μια πλαστική κρούση δύο σωμάτων:

α. κάθε σώμα υφίσταται μόνιμη παραμόρφωση και συνεχίζει διαφορετική πορεία από το
άλλο σώμα.
β. η κινητική ενέργεια των σωμάτων που συγκρούονται διατηρείται.
γ. η κινητική ενέργεια του συστήματος των σωμάτων πριν είναι μεγαλύτερη από αυτήν
δ. κάθε σώμα υφίσταται παροδική παραμόρφωση και συνεχίζει διαφορετική πορεία από
το άλλο σώμα.
[173]
5.6. Σε κάθε κρούση μεταξύ δύο σωμάτων:

α. η δυναμική ενέργεια του συστήματος των δύο σωμάτων ελαττώνεται.
β. οι δυνάμεις που αναπτύσσονται μεταξύ των δύο σωμάτων είναι αντίθετες.
γ. η μηχανική ενέργεια του συστήματος των δύο αυτών σωμάτων είναι σταθερή.
δ. η ορμή κάθε σώματος διατηρείται.
5.7. Σε μια ελαστική κρούση δεν διατηρείται:

α. η ολική κινητική ενέργεια του συστήματος.
β. η ορμή του συστήματος.
γ. η μηχανική ενέργεια του συστήματος.
δ. η μηχανική ενέργεια του συστήματος.
5.8. Μια σφαίρα A μάζας m κινείται και συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με ακίνητη
σφαίρα B ίσης μάζας.
α. Οι σφαίρες ανταλλάσσουν ταχύτητες.
β. Στη διάρκεια της κρούσης για το σύστημα των δυο σφαιρών διατηρείται η ορμή και
δεν διατηρείται η μηχανική ενέργεια.
γ. Οι σφαίρες μετά την κρούση κινούνται με ίδιες φορές.
δ. Οι σφαίρες μετά την κρούση κινούνται με ίδιες ταχύτητες.
5.9. Σώμα Α μάζας m που κινείται με ταχύτητα υ συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με
ακίνητο σώμα Β ίσης μάζας. Η ταχύτητα του συσσωματώματος μετά την κρούση έχει
μέτρο
𝜐 𝜐 𝜐
α. υ β. γ. δ.
2 3 4
5.10. Η μηχανική ενέργεια συστήματος σωμάτων που συγκρούονται διατηρείται:

α. στην ανελαστική κρούση. β. στην πλαστική κρούση.
γ. στην ελαστική κρούση. δ. σε όλες τις κρούσεις.
5.11. Όταν δύο σώματα διαφορετικής μάζας συγκρούονται μετωπικά και ελαστικά:
α. η ορμή και η μηχανική ενέργεια του συστήματος των σωμάτων που συγκρούονται
διατηρείται.
β. ανταλλάσσουν ταχύτητες.
γ. οι ορμές τους μετά την κρούση είναι πάντοτε αντίθετες.
δ. συμβαίνει μόνιμη παραμόρφωση του σχήματος των σωμάτων που συγκρούονται.
5.12. Σε μια πλαστική κρούση δεν ισχύει:

α. ο τρίτος νόμος του Νεύτωνα.
β. η αρχή διατήρησης της ορμής.
γ. η αρχή διατήρησης της ενέργειας.
δ. η διατήρηση της μηχανικής ενέργειας του συστήματος.
[174]
5.13. Δύο σώματα Α και Β με ίσες μάζες που κινούνται σε λείο οριζόντιο επίπεδο με
αντίθετες ταχύτητες και συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά.
α. Τα σώματα Α και Β πριν την κρούση έχουν ίσες ορμές.
β. Η ορμή καθώς και η κινητική ενέργεια του συστήματος των σωμάτων Α και Β πριν την
κρούση είναι μηδέν.
γ. τα σώματα Α και Β πριν την κρούση έχουν αντίθετες κινητικές ενέργειες.
δ. η ολική ορμή του συστήματος των σωμάτων Α και Β μετά την κρούση είναι μηδέν.
5.14. Σε μια κεντρική ελαστική κρούση για το σύνολο των σωμάτων που συγκρούονται:
α. η κινητική ενέργεια κάθε σώματος διατηρείται.
β. η μηχανική ενέργεια του συστήματος διατηρείται.
γ. η ορμή κάθε σώματος διατηρείται.
δ. η κινητική ενέργεια του συστήματος πριν την κρούση είναι μεγαλύτερη από την
κινητική ενέργεια μετά την κρούση.
5.15. Στις ανελαστικές κρούσεις:

α. ισχύει η αρχή διατήρηση της μηχανικής ενέργειας.
β. ισχύει η αρχή διατήρησης της ενέργειας.
γ. συμβαίνει πάντα συσσωμάτωση των σωμάτων που συγκρούονται.
δ. τα σώματα που συγκρούονται υφίστανται παροδική παραμόρφωση.
5.16. Μια μπάλα μπάσκετ κινούμενη οριζόντια, συγκρούεται ελαστικά με κατακόρυφο

τοίχο και ανακλάται.
α. Η ορμή της μπάλας διατηρείται.
β. Η μπάλα αναπηδά κάθετα με ταχύτητα ίδιου μέτρου.
γ. Η μπάλα αναπηδά κάθετα με ταχύτητα μέτρου μικρότερο από το αρχικό της.
δ. Η μπάλα αναπηδά κάθετα με ορμή μέτρου μεγαλύτερο από το αρχικό της.
5.17. Ένα σώμα A μάζας m που κινείται με ταχύτητα υ συγκρούεται κεντρικά και
ελαστικά με ακίνητο σώμα Β διπλάσιας μάζας. Οι ταχύτητες των σωμάτων Α και Β
αμέσως μετά την κρούση έχουν:
α. ίδιες κατευθύνσεις. β. αντίθετες κατευθύνσεις.
γ. κάθετες κατευθύνσεις. δ. ίσα μέτρα και ίδιες φορές.
5.18. Σφαίρα A μάζας m συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με σφαίρα B τριπλάσιας

μάζας. Αν η ταχύτητα του συσσωματώματος είναι μηδέν, τότε οι σφαίρες A και B πριν
την κρούση, έχουν:
α. ίσες ορμές. β. αντίθετες ταχύτητες.
γ. αντίθετες ορμές. δ. ίσες κινητικές ενέργειες.
[175]
5.19. Δύο σώματα συγκρούονται ελαστικά στον αέρα. Αν η διάρκεια της κρούσης είναι
αμελητέα και η συνισταμένη των εξωτερικών δυνάμεων καθώς και η συνισταμένη ροπή
είναι μηδέν, τότε:
α. η στροφορμή του συστήματος διατηρείται.
β. η ορμή κάθε σώματος διατηρείται.
γ. η ορμή του συστήματος διατηρείται.
δ. οι δυνάμεις αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο σωμάτων είναι αμελητέες.
ε. η μηχανική ενέργεια του συστήματος διατηρείται
Να επιλέξετε τη σωστή/σωστές από τις παραπάνω προτάσεις
5.20. Σε μια ελαστική κρούση:

α. καθένα από τα σώματα που συγκρούονται διατηρεί την ορμή του.
β. η μηχανική ενέργεια των σωμάτων που συγκρούονται διατηρείται.
γ. τα συγκρουόμενα σώματα, μετά την κρούση έχουν κινητική ενέργεια μικρότερη από
την συνολική κινητική ενέργεια που είχαν πριν συγκρουστούν.
δ. συμβαίνει μόνιμη παραμόρφωση του σχήματος των σωμάτων που συγκρούονται.
5.21. Σε μια κεντρική πλαστική κρούση:

α. διατηρείται η ορμή του συστήματος των σωμάτων που συγκρούονται.
β. η κινητική ενέργεια του συστήματος των σωμάτων που συγκρούονται διατηρείται.
γ. η κινητική ενέργεια του συστήματος των σωμάτων πριν είναι μικρότερη από αυτήν
δ. τα σώματα μετά την κρούση κινούνται σε διευθύνσεις που σχηματίζουν γωνία.
5.22. Ένα σώμα Α μάζας m που κινείται με ταχύτητα υ συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά
με ακίνητο σώμα Β ίδιας μάζας. Τα σώματα Α και Β ανταλλάσσουν:
α. μόνο τις ταχύτητές τους.
β. μόνο τις ορμές τους.
γ. μόνο τις κινητικές ενέργειές τους.
δ. τις ταχύτητές, τις ορμές και τις κινητικές ενέργειές τους.
5.23. Όταν στο μικρόκοσμο συμβαίνει το φαινόμενο της σκέδασης (κρούσης) δύο
σωματιδίων, τότε τα σωματίδια:
α. αλληλεπιδρούν για μικρό χρονικό διάστημα και αναπτύσσονται μεταξύ τους πολύ
ισχυρές δυνάμεις.
β. έρχονται σε επαφή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
γ. ανταλλάσσουν ορμές.
δ. ανταλλάσσουν ταχύτητες.
[176]
5.24. Μια μπάλα μάζας m κινούμενη οριζόντια με ταχύτητα u, προσπίπτει κάθετα σε

κατακόρυφο τοίχο και ανακλάται με ταχύτητα ίσου μέτρου με την προσπίπτουσα. Το
μέτρο της μεταβολής της ορμής της είναι
α. μηδέν β. 2mυ γ. mυ δ. 0,5mυ
5.25. Δυο σφαίρες κινούμενες με παράλληλες ταχύτητες συγκρούονται. H κρούση τους

ονομάζεται
α. πλάγια β. κεντρική γ. έκκεντρη δ. πλαστική
5.26. Ένα πρωτόνιο κινείται προς έναν ακίνητο ελεύθερο πυρήνα και μετά την
αλληλεπίδρασή του μ’ αυτόν, επιστρέφει στην ίδια διεύθυνση με ταχύτητα μέτρου
μικρότερη της προσπίπτουσας. Το φαινόμενο θεωρούμε ότι
α. είναι μια έκκεντρη κρούση β. είναι μια κεντρική κρούση
γ. δεν είναι κρούση δ. είναι διασκεδασμός
5.27. Στο σχήμα απεικονίζεται η κεντρική ελαστική κρούση

δύο σφαιρών για τις μάζες των οποίων ισχύει ότι m2
=2·m1 . Η αλγεβρική τιμή της ταχύτητας 𝜐1′ μετά την
κρούση, είναι
𝜐
α. 𝜐1′ = -υ β. 𝜐1′ = 0 γ 𝜐1′ . = - δ. 𝜐1′ = -3υ
3
5.28. Πλάγια ονομάζουμε μια κρούση κατά την οποία

α. οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των σωμάτων σχηματίζουν πάντα γωνία 900.
β. οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των σωμάτων σχηματίζουν οποιαδήποτε γωνία
διαφορετική των 00 ή των 1800.
γ. τα σώματα μετά την κρούση κινούνται σαν ένα.
δ. οι κατευθύνσεις των δυνάμεων που ασκούνται κατά τη διάρκεια της κρούσης σε κάθε
σώμα, σχηματίζουν μεταξύ τους, γωνία διαφορετική των 1800.
5.29. Σε μια πλάγια κρούση συστήματος δυο σωμάτων

α. διατηρείται πάντα η ορμή του συστήματος..
β. διατηρείται πάντα η κινητική ενέργεια του συστήματος.
γ. διατηρείται πάντα η μηχανική ενέργεια του συστήματος.
δ. δεν ισχύει η διατήρηση της ενέργειας.
5.30. Ένα σωμάτιο α (πυρήνας ηλίου)

κινούμενο προς ένα ακίνητο βαρύ πυρήνα
διαγράφει την τροχιά του σχήματος. Η
περίπτωση αυτή
α. δεν θεωρείται κρούση.
β. μπορεί να θεωρηθεί έκκεντρη κρούση.
[177]
γ. μπορεί να θεωρηθεί κεντρική κρούση.

δ. μπορεί να θεωρηθεί πλαστική κρούση.
5.31. Στην κεντρική κρούση μεταξύ δύο σωμάτων

α. διατηρείται η ολική κινητική ενέργεια.
β. η μεταβολή της ορμής του ενός σώματος είναι αντίθετη της μεταβολής της ορμής του
άλλου σώματος.
γ. η μεταβολή της ταχύτητας του ενός σώματος είναι αντίθετη της μεταβολής της
ταχύτητας του άλλου σώματος.
δ. το σώμα με το μεγαλύτερο μέτρο ορμής ασκεί μεγαλύτερη δύναμη, απ’ ότι δέχεται από
το άλλο.
5.32. Σφαίρα Α μάζας m1 κινούμενη με ταχύτητα μέτρου υ, συγκρούεται μετωπικά και

ελαστικά με ακίνητη σφαίρα Β μάζας m2. H φορά κίνησης της σφαίρας Α αντιστρέφεται
όταν
α. m1 = m2 β. m1 > m2 γ. m1 < m2 δ. m1 = 2m2
5.33. Δύο ίδιες σφαίρες κατευθυνόμενες η μια προς την άλλη με αντίθετες ταχύτητες μέτρου
υ, συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά. Μετά την κρούση
α. οι σφαίρες θα ακινητοποιηθούν.
β. η μια σφαίρα θα ακινητοποιηθεί και η άλλη θα κινηθεί με ταχύτητα μέτρου υ.
γ. οι σφαίρες θα απομακρυνθούν με ταχύτητες ίδιου μέτρου.
δ. η συνολική κινητική ενέργεια των δύο σφαιρών θα μηδενιστεί.
5.34. Σε κάθε κεντρική κρούση μεταξύ δύο σωμάτων

α. το άθροισμα των αλγεβρικών τιμών των ορμών των σωμάτων πριν την κρούση
ισούται με το άθροισμα των αλγεβρικών τιμών των ορμών των σωμάτων μετά την
κρούση.
β. το άθροισμα των κινητικών ενεργειών των σωμάτων πριν την κρούση ισούται με το
άθροισμα των κινητικών ενεργειών των σωμάτων μετά την κρούση.
γ. το άθροισμα των αλγεβρικών τιμών των ταχυτήτων των σωμάτων πριν την κρούση
ισούται με το άθροισμα των αλγεβρικών τιμών των ταχυτήτων των σωμάτων μετά την
κρούση.
δ. η μεταβολή της αλγεβρικής τιμής της ορμής του ενός σώματος είναι ίση με τη μεταβολή
της αλγεβρικής τιμής της ορμής του άλλου.
5.35. Μια σφαίρα Α συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με αρχικά ακίνητη δεύτερη
σφαίρα Β. Οι σφαίρες μετά την κρούση
α. θα κινηθούν κάθετα μεταξύ τους. β. θα κινηθούν στην ίδια διεύθυνση.
γ. θα αποκτήσουν ταχύτητες ίδιου μέτρου. δ. θα ανταλλάξουν ταχύτητες.
[178]
5.36. Μια σφαίρα Α μάζας mA κινούμενη με ταχύτητα μέτρου υΑ συγκρούεται κεντρικά και
πλαστικά με δεύτερη σφαίρα Β διπλάσιας μάζας (mB = 2mA) η οποία κινείται προς την
αντίθετη κατεύθυνση με ταχύτητα μέτρου υΒ. Μετά την κρούση, το συσσωμάτωμα
ακινητοποιείται. Ο λόγος των μέτρων των αρχικών
α. ορμών των σφαιρών είναι 1. β. ορμών των σφαιρών είναι 3.
γ. ταχυτήτων των σφαιρών είναι 1. δ. ταχυτήτων των σφαιρών είναι 3.
5.37. Η διατήρηση της ενέργειας ισχύει

α. σε κάθε είδους κρούση. β. μόνο στις ελαστικές κρούσεις.
γ. μόνο στις ανελαστικές κρούσεις. δ. μόνο στις πλαστικές κρούσεις.
5.38. Το βλήμα μάζας m του σχήματος κινούμενο με ταχύτητα

υ, διαπερνά το ακίνητο κιβώτιο μάζας Μ και εξέρχεται από
αυτό με ταχύτητα υ/2. Η μεταβολή του μέτρου της ορμής
του κιβωτίου είναι
α. 2mυ β. mυ/2 γ. mυ δ. Μυ/2
5.39. Μια μικρή σφαίρα προσκρούει ελαστικά στην επίπεδη επιφάνεια ενός κατακόρυφου
τοίχου. Αν η σφαίρα κτυπήσει πλάγια στην επιφάνεια, τότε
α. η ορμή της διατηρείται.
β. η κινητική της ενέργεια διατηρείται.
γ. η ταχύτητά της διατηρείται.
δ. οι γωνίες πρόσπτωσης και ανάκλασης δεν είναι ίσες.
5.40. Στις ανελαστικές κρούσεις, στο σύστημα των συγκρουόμενων σωμάτων

α. διατηρείται η μηχανική ενέργεια.
β. δεν διατηρείται η ορμή.
γ. συμβαίνουν παροδικές παραμορφώσεις και όταν τα σώματα αποχωρίζονται αυτά
αποκτούν το αρχικό τους σχήμα.
δ. διατηρείται η ενέργεια.
5.41. Ένα σώμα μάζας m εκτοξεύεται κατακόρυφα από το έδαφος με αρχική ταχύτητα υο.
Στο ψηλότερο σημείο της τροχιάς του, με εσωτερικό μηχανισμό εκρήγνυται σε δύο
τμήματα ίδιας μάζας. Αμέσως μετά την έκρηξη, η ορμή του συστήματος των δύο
τμημάτων είναι
α. μηδέν β. mυο γ. mυο/2 δ. διάφορη του μηδενός
5.42. Μια σφαίρα Α, που κινείται με ταχύτητα μέτρου υ, συγκρούεται κεντρικά και
ελαστικά με αρχικά ακίνητη σφαίρα Β πολύ μεγαλύτερης μάζας. Μετά την κρούση:
α. η σφαίρα Α θα ακινητοποιηθεί.
β. σφαίρα Α θα κινηθεί με ταχύτητα μέτρου περίπου υ.
[179]
γ. οι δύο σφαίρες θα αποκτήσουν αντίθετες ταχύτητες.

δ. η ορμή της σφαίρας Α θα παραμείνει αμετάβλητη.
5.43. Μετά από μια κεντρική ελαστική κρούση δύο σωμάτων, αυτά ανταλλάσσουν
ταχύτητες. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό, είναι πριν την κρούση τα
σώματα να έχουν
α. αντίθετες ορμές. β. αντίθετες ταχύτητες.
γ. ίδιες μάζες. δ. ίδιες κινητικές ενέργειες.
5.44. Μια σφαίρα μάζας m συγκρούεται μετωπικά και πλαστικά με δεύτερη σφαίρα
διαφορετικής μάζας και η κινητική ενέργεια του συστήματος των σφαιρών μετατρέπεται
εξολοκλήρου σε θερμότητα. Άρα, οι σφαίρες πριν την κρούση έχουν αντίθετες
α. ταχύτητες. β. ορμές. γ. κινητικές ενέργειες. δ. μηχανικές ενέργειες.
5.45. Μια σφαίρα Σ1 συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με ακίνητη σφαίρα Σ2 μικρότερης
μάζας. Μετά την κρούση, η ταχύτητα της σφαίρας Σ1
α. παραμένει ίδια.
β. μηδενίζεται..
γ. έχει αντίθετη κατεύθυνση από την αρχική.
δ. έχει ίδια κατεύθυνση με την αρχική,
5.46. Αφήνουμε τη μπάλα του σχήμ ατος να πέσει από ύψος h. Η μπάλα,
αφού κτυπήσει στο οριζόντιο δάπεδο, ανακλάται και επιστρέφει στο
σημείο που την αφήσαμε. Στη διάρκεια της κρούσης έχει σταθερή τιμή
α. η κινητική ενέργεια της μπάλας.
β. η μηχανική ενέργεια της μπάλας.
γ. η ορμή της μπάλας.
δ. ο ρυθμός μεταβολής της ορμής της μπάλας,
5.47. Ένα σώμα μάζας m κινούμενο προς τα δεξιά με ταχύτητα

μέτρου υ συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με δεύτερο σώμα
μάζας 2m που κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση με ταχύτητα
μέτρου 2υ όπως στο σχήμα. Η ολική ορμή του συστήματος των δύο
σωμάτων μετά την κρούση έχει μέτρο
α. μηδέν β. mυ γ. 3mυ δ. 5mυ
5.48. Ένα σώμα μάζας m κινούμενο με ταχύτητα μέτρου υ συγκρούεται

πλάγια και ανελαστικά με δεύτερο σώμα μάζας 2m που κινείται με
ταχύτητα μέτρου 2υ όπως στο σχήμα. Κατά τη διάρκεια της κρούσης
τιμή ίση με μηδέν έχει η
α. ολική ορμή του συστήματος των δύο σωμάτων.
[180]
β. μεταβολή της ορμής του συστήματος των δύο σωμάτων.

γ. μεταβολή της κινητικής ενέργειας του του συστήματος των δύο σωμάτων.
δ. μέση δύναμη που ασκείται στο σώμα μάζας m,
5.49. Δύο σφαίρες Α,Β που κινούνται σε λείο οριζόντιο

επίπεδο συγκρούονται κεντρικά πλαστικά. Στο διπλανό
διάγραμμα δείχνονται οι ταχύτητες των σωμάτων πριν και
μετά την κρούση. Aν pA και pB είναι οι αλγεβρικές τιμές των
ορμών των σφαιρών πριν την κρούση, αυτές συνδέονται με
τη σχέση
α. pB=2pA β. pB=-2pA γ. pB=-pA δ. pB=pA
5.50. Ένα σώμα είναι ακίνητο σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Το σώμα με κάποιο εσωτερικό
μηχανισμό διασπάται σε δύο κομμάτια διαφορετικών μαζών που κινούνται οριζόντια. Τα
δύο κομμάτια αποκτούν
α. αντίθετες ορμές.
β. ίσες ορμές.
γ. ίσες κινητικές ενέργειες.
δ. αντίθετες κινητικές ενέργειες.

α. Σκέδαση ονομάζουμε ένα φαινόμενο του μικρόκοσμου στο οποίο τα «συγκρουόμενα»
σωματίδια αλληλεπιδρούν με σχετικά μεγάλες δυνάμεις για πολύ μικρό χρονικό
διάστημα, χωρίς να έρχονται σε επαφή.
β. Στην κεντρική κρούση, τα διανύσματα των ταχυτήτων των κέντρων μάζας των
σωμάτων που συγκρούονται βρίσκονται σε παράλληλες ευθείες.
γ. Στις ανελαστικές κρούσεις μεταξύ δύο σωμάτων, η ορμή του συστήματος των
σωμάτων μειώνεται.
δ. Ένα σύστημα σωμάτων μπορεί να έχει ορμή ίση με μηδέν και κινητική ενέργεια
διάφορη του μηδενός.
ε. Κατά την ανελαστική κρούση δύο σωμάτων, η ενέργεια του συστήματος μειώνεται.

α. Έκκεντρη ονομάζεται η κρούση στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων μάζας των
σωμάτων που συγκρούονται σχηματίζουν τυχαία διεύθυνση.
β. Στην ελαστική κρούση, κάθε σώμα διατηρεί την κινητική του ενέργεια.
γ. Σε κάθε είδους κρούση δύο σωμάτων, αν ΔpΑ είναι η αλγεβρική τιμή της μεταβολής της
ορμής του ενός σώματος και ΔpB του άλλου, ισχύει ΔpΑ=-ΔpΒ.
[181]
δ. Ένα σώμα κινούμενο οριζόντια με ορμή p1, προσπίπτει σε κατακόρυφο τοίχο και
ανακλάται οριζόντια με ορμή ίδιου μέτρου. Άρα, η μεταβολή της ορμής του είναι ίση με
μηδέν.
ε. Κατά την πλαστική κρούση δύο σωμάτων, μέρος ή όλη η αρχική κινητική ενέργεια του
συστήματος μετατρέπεται σε θερμότητα.
[182]
KΡΟΥΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Β’
5.53. Ένα βλήμα μάζας m εκτοξεύεται κατακόρυφα προς τα πάνω με ταχύτητα υο. Όταν το
βλήμα φτάνει στο ψηλότερο σημείο της τροχιάς του εκρήγνυται σε τρία κομμάτια.
Αμέσως μετά την έκρηξη, η ολική ορμή και των τριών κομματιών είναι
α) μηδέν.
β) mυο.
γ) διάφορη του μηδενός και διάφορη του mυο.
5.54. Μια σφαίρα Α μάζας m κινούμενη οριζόντια με ταχύτητα μέτρου υ συγκρούεται

κεντρικά και ελαστικά με άλλη ακίνητη σφαίρα Β ίσης μάζας. Η μεταβολή της ορμής της
σφαίρας Α, λόγω της κρούσης,
α) έχει ίδια κατεύθυνση με την αρχική ορμή και μέτρο mυ.
β) έχει αντίθετη κατεύθυνση με την αρχική ορμή και μέτρο mυ.
γ) έχει αντίθετη κατεύθυνση με την αρχική ορμή και μέτρο 2 mυ.
5.55. Δύο σώματα με ορμές των οποίων τα μέτρα είναι ίσα (p1 = p2 = p), κινούνται σε
διευθύνσεις κάθετες μεταξύ τους και συγκρούονται πλαστικά. Το μέτρο της ορμής του
συσσωματώματος μετά την κρούση είναι ίσο με:
α) p. β) 2p. γ) √2p .
5.56. Δύο σώματα με ίσες μάζες (m1 = m2 = m) και ορμές των οποίων τα μέτρα είναι ίσα (p1
= p2 = p), ), κινούνται σε διευθύνσεις κάθετες μεταξύ τους και συγκρούονται πλαστικά.
Αν η κινητική ενέργεια και η ορμή ενός σώματος συνδέονται με τη σχέση K = p2/2m , τότε
η μείωση της κινητικής ενέργειας του συστήματος είναι ίση με
𝑝2 𝑝2 𝑝2
α) . β) . γ) .
𝑚 2𝑚 4𝑚
5.57. Ένα σώμα εκτοξεύεται κατακόρυφα προς τα κάτω και συγκρούεται ελαστικά με
οριζόντιο δάπεδο. Αν η διάρκεια της κρούσης είναι αμελητέα και υ το μέτρο της
ταχύτητας του σώματος ελάχιστα πριν την κρούση, τότε η μεταβολή της ταχύτητάς του,
λόγω της κρούσης
α) είναι μηδέν.
β) έχει κατακόρυφη διεύθυνση με φορά προς τα πάνω και μέτρο ίσο με υ.
γ) έχει κατακόρυφη διεύθυνση με φορά προς τα πάνω και μέτρο ίσο με 2υ.
[183]
5.58. Μια σφαίρα Σ1, μάζας m1 =m, συγκρούεται κεντρικά πλαστικά με ακίνητη σφαίρα Σ2,
μάζας m2 = m. Στη σφαίρα Σ1 μετά την κρούση μένει το
α) 50% της αρχικής ενέργειάς της.
β) 100% της αρχικής ενέργειάς της.
γ) 25% της αρχικής ενέργειάς της.
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
5.59. Ένα σώμα Α με ορμή μέτρου p και μάζα m συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με άλλο
ακίνητο σώμα Β, ίδιας μάζας με το Α. Η μεταβολή της κινητικής ενέργειας του σώματος Α
είναι ίση με
α) μηδέν. β) - p2/2m γ) p2/4m.
5.60. Μια σφαίρα Σ1, μάζας m1 =m, συγκρούεται κεντρικά ελαστικά με ακίνητη σφαίρα Σ2,
μάζας m2 = m. Η κινητική ενέργεια της σφαίρας Σ1 λόγω της κρούσης
α) μετατρέπεται σε θερμότητα που μεταφέρεται στο περιβάλλον.
β) μοιράζεται μεταξύ των δύο σφαιρών.
γ) μεταφέρεται εξολοκλήρου στη σφαίρα Β.
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
5.61. Ένα σώμα Α μάζας m1 = 2m, το οποίο έχει ταχύτητα ⃗⃗⃗

𝜐1 συγκρούεται πλαστικά με
σώμα Β μάζας m2 = m. Μετά την κρούση, το συσσωμάτωμα μένει ακίνητο. Ο λόγος των
μέτρων των ταχυτήτων, υ1/υ2,των δύο σωμάτων πριν την κρούση είναι:
α) 0,5. β) 2. γ) 4.
5.62. Ένα σώμα Α μάζας m1 = 2m, το οποίο έχει κινητική ενέργεια ΚΑ =Κ , συγκρούεται πλαστικά
με σώμα Β μάζας m2 = m. Μετά την κρούση, το συσσωμάτωμα μένει ακίνητο. Η μηχανική ενέργεια
που μετατράπηκε σε θερμότητα κατά τη διάρκεια της κρούσης, είναι ίση με
α) 4Κ. β) Κ/3 γ) 3Κ
5.63. Ένα σώμα A μάζας m1 κινούμενο με ταχύτητα υ1 συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά
με ακίνητο σώμα Β μάζας m2 . Το σώμα A συνεχίζει μετά την κρούση να κινείται κατά την
ίδια φορά με ταχύτητα 𝜐1′ =υ1/2. Ο λόγος των μαζών των δύο σωμάτων, m1/m2 , είναι
ίσος με
α) 3. β) 2 γ) 1/3
5.64. Δύο σφαίρες Α και Β, με ίσες μάζες, κινούνται πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο με ίδιες
κατευθύνσεις και ταχύτητες που έχουν μέτρα u1 = 10 m/s και υ2 = 20 m/s, αντίστοιχα. Οι
[184]
σφαίρες συγκρούονται χωρίς να δημιουργείται συσσωμάτωμα. Αν μετά την κρούση το

μέτρο της ταχύτητας της σφαίρας A είναι 𝜐1′ = 15 m/s, τότε η κρούση είναι
α) ελαστική. β) πλάγια. γ) ανελαστική.
5.65. Σφαίρα Α που κινείται σε λείο οριζόντιο επίπεδο με ταχύτητα μέτρου υ και κινητική
ενέργεια Κ, συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με άλλη ακίνητη σφαίρα Β, ίσης μάζας
με την Α, που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο. Η κινητική ενέργεια του συσσωματώματος
μετά την κρούση είναι ίση με
α) 0,25Κ. β) 0,5Κ γ) 0,75Κ
5.66. Ένα ακίνητο βλήμα εκρήγνυται σε τρία μέρη A, B, και Γ. Τα μέρη Α και Β έχουν ορμές
που βρίσκονται σε διευθύνσεις κάθετες μεταξύ τους με μέτρα που είναι ίσα με: p1 = p2 =
p = 20 kg·m/s. Το μέτρο της ορμής του τρίτου κομματιού είναι:
α) 10 kg·m/s. β) 20 kg·m/s γ) 20√2 kg·m/s
5.67. Ένα σώμα αφήνεται να πέσει από ύψος h πάνω από το ελεύθερο άκρο κατακόρυφου
ιδανικού ελατηρίου σταθεράς K. Η κίνηση του σώματος γίνεται στη διεύθυνση του άξονα
του ελατηρίου χωρίς τριβές και αντιστάσεις από τον αέρα. Το σώμα αφού συμπιέσει το
ελατήριο το εγκαταλείπει στο ίδιο σημείο που το συνάντησε.
Η μεταβολή της ορμής p του σώματος από τη στιγμή που έρχεται σε επαφή με το
ελεύθερο άκρο του ελατηρίου και μέχρι να επανέλθει στο ίδιο σημείο έχει μέτρο
α) 0. β) p γ) 2p
5.68. Ένα σώμα αφήνεται να πέσει από ύψος h πάνω από το ελεύθερο άκρο κατακόρυφου
ιδανικού ελατηρίου σταθεράς K. Η κίνηση του σώματος γίνεται στη διεύθυνση του άξονα
του ελατηρίου χωρίς τριβές και αντιστάσεις από τον αέρα. Το σώμα αφού συμπιέσει το
ελατήριο το εγκαταλείπει στο ίδιο σημείο που το συνάντησε.
Το μέτρο της ταχύτητας του σώματος είναι μέγιστο.
α) τη στιγμή που έρχεται σε επαφή με το ελατήριο.
β) στη θέση όπου η συνισταμένη των δυνάμεων που δέχεται είναι μηδέν.
γ) στη θέση μέγιστης συσπείρωσης.
5.69. Μια μπάλα αφήνεται να πέσει κατακόρυφα στο έδαφος με ορμή 10 kg·m/s και
αναπηδά με την ίδια κατά μέτρο ταχύτητα. Ο χρόνος πρόσκρουσης είναι 0,5s. Ο μέσος
ρυθμός μεταβολής της ορμής της μπάλας στη διάρκεια της κρούσης σε kg·m/s2 έχει μέτρο
ίσο με
α) 40. β) 20 γ) 10
[185]
5.70. Η κρούση μεταξύ των δύο σφαιρών του διπλανού σχήματος

είναι κεντρική και ελαστική.
Οι σφαίρες μετά την κρούση θα κινηθούν όπως στο σχήμα:
5.71. Ένα σώμα Α μάζας Μ είναι ακίνητο σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Ένα άλλο σώμα Β μάζας
m, που κινείται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο συγκρούεται πλαστικά κεντρικά με το σώμα
A. Αν μετά την κρούση το συσσωμάτωμα έχει το 1/3 της κινητικής ενέργειας που είχε
ελάχιστα πριν την κρούση, τότε μεταξύ των μαζών των σωμάτων ισχύει η σχέση
𝑀 𝑀 𝑀
α) = 6. β) = 2. γ) = 3.
𝑚 𝑚 𝑚
5.72. Μια μικρή σφαίρα Σ1, μάζας m1, συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά με ακίνητη
μικρή σφαίρα Σ2, μάζας m2. Μετά την κρούση οι σφαίρες κινούνται με αντίθετες
κατευθύνσεις και τα μέτρα των ταχυτήτων τους 𝜐1′ και 𝜐2′ αντίστοιχα συνδέονται με τη
σχέση|𝜐1′ | = 2|𝜐2′ |. Ο λόγος των μαζών των δύο σφαιρών m1/m2, είναι ίσος με:
α) 1. β) 1/5. γ) 5.
5.73. Όλες οι σφαίρες του σχήματος

βρίσκονται πάνω σε λείο οριζόντιο
επίπεδο είναι ελαστικές και αρχικά
είναι ακίνητες. Οι μάζες των σφαιρών
συνδέονται με τη σχέση: m1 m2 = 4m3.
Στη σφαίρα μάζας m3 δίνουμε αρχική ταχύτητα υο και οι κρούσεις που ακολουθούν είναι
κεντρικές. Ο αριθμός των κρούσεων που θα γίνουν συνολικά είναι
α. 2. β. 3. γ. 4.
5.74. Τα σώματα Α και Β του σχήματος με μάζες mA και mB

αντίστοιχα είναι ακίνητα πάνω σε λείο οριζόντιο δάπεδο.
Εκτοξεύουμε το σώμα Α με ταχύτητα υo προς το Β, η κρούση που ακολουθεί είναι
[186]
κεντρική πλαστική και διαρκεί χρονικό διάστημα Δt. Το μέτρο της μέσης δύναμης που
άσκησε το σώμα Α στο σώμα Β δίνεται από τη σχέση
𝑚𝐴 𝑚𝐵 𝑚 𝐴 𝑚𝐵 𝑚𝐴 +𝑚𝐵
α. F = υο β. F = υο γ. F = υο
(𝑚𝐴 −𝑚𝐵 )𝛥𝑡 (𝑚𝐴 +𝑚𝐵 )𝛥𝑡 (𝑚𝐴 𝑚𝐵 )𝛥𝑡
5.75. Ένα σώμα μάζας m1 κινούμενο με ταχύτητα υ1

συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με ακίνητο σώμα
μάζας m2. Το ποσοστό % της ορμής, που μεταφέρεται
από το σώμα μάζας m1 στο σώμα μάζας m2 κατά την κρούση είναι μεγαλύτερο όταν για
τις μάζες ισχύει η σχέση
𝑚1 𝑚1 𝑚1
α) = 1. β) ≫ 1. γ) ≪ 1.
𝑚2 𝑚2 𝑚2
5.76. Ένα σώμα Σ1, μάζας m1 κινούμενο με ταχύτητα u1

συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με ακίνητο σώμα,
Σ2, μάζας m2 . Η γραφική παράσταση του ποσοστού %
της ορμής του σώματος Σ1 που μεταφέρεται στο Σ2 κατά την κρούση, σε συνάρτηση με
το λόγο των μαζών m1/ m2 απεικονίζεται στο διάγραμμα
5.77. Σε πείραμα στο C.E.R.N., δύο πρωτόνια

επιταχύνονται σε μεγάλες ταχύτητες, κινούμενα
αντίθετα σε παράλληλες διευθύνσεις με
ταχύτητες ίσων μέτρων, και αλληλεπιδρούν με δυνάμεις ηλεκτρομαγνητικές.
Στη φάση της αλληλεπίδρασης δεν επιδρούν στο σύστημά των δύο πρωτονίων εξωτερικά
αίτια π.χ. πεδία. Μετά την αλληλεπίδρασή τους τα πρωτόνια κινούνται
α. σε παράλληλες διευθύνσεις, διαφορετικές των αρχικών.
β. στις ίδιες διευθύνσεις με πριν.
γ. οπωσδήποτε σε κάθετες διευθύνσεις.
[187]
5.78. Σε μια πλαγιομετωπική σύγκρουση δύο

αυτοκινήτων 1, 2, που κινούνται σε κάθετους
δρόμους, δημιουργείται συσσωμάτωμα, το
οποίο αποκτά κοινή ταχύτητα V που
σχηματίζει γωνία θ = 45ο με τη διεύθυνση
κίνησης του αυτοκινήτου 1. Ο
εμπειρογνώμονας ζυγίζει τα αυτοκίνητα και
βρίσκει ότι το αυτοκίνητο 2 είναι 20%
βαρύτερο από το 1.
Ο λόγος των ταχυτήτων υ1/υ2 είναι
α) ίσος με ένα. β) μεγαλύτερος του ένα. γ) μικρότερος του ένα.
Να αιτιολογείστε την απάντησή σας.
5.79. Οι σφαίρες Σ1, Σ2 του σχήματος είναι ελαστικές.

Η σφαίρα Σ1 κινούμενη με ταχύτητα υ1
συγκρούεται κεντρικά με την ακίνητη Σ2 που
βρίσκεται μπροστά από λείο κατακόρυφο τοίχο με
τον οποίο στην συνέχεια συγκρούεται ελαστικά. Η σφαίρα Σ1 επιστρέφει με ταχύτητα
υ1/2. Η ταχύτητα της Σ2 μετά την κρούση με τον τοίχο είναι:
α) υ1 β) υ1/2 γ) 0
Αιτιολογείστε την απάντησή σας.
5.80. Μια σφαίρα Α μάζας m κινούμενη με ταχύτητα μέτρου υ συγκρούεται κεντρικά και
πλαστικά με αρχικά ακίνητη δεύτερη σφαίρα Β διπλάσιας μάζας. Η μεταβολή της ορμής
της σφαίρας Α είναι
1 2 1
α) mυ β)- mυ. γ)- mυ.
3 3 3
5.81. Στο διάγραμμα του σχήματος φαίνονται οι αλγεβρικές

τιμές των ταχυτήτων δυο σφαιρών A και B πριν και μετά
τη μεταξύ τους κεντρική κρούση.
Οι μάζες των δύο σφαιρών συνδέονται με τη σχέση
α. mB = 3·mA
β. mB = 2·mA
γ. mB = mA
5.82. Η σφαίρα A του σχήματος, μάζας mA, προσπίπτει με ταχύτητα μέτρου υ στην ακίνητη
σφαίρα B, μάζας mB = mA/3 , σχηματίζοντας συσσωμάτωμα. Κατά την κρούση το 25%
της αρχικής κινητικής ενέργειας του συστήματος γίνεται θερμότητα. Αν η σφαίρα Α
[188]
προσπέσει στη σφαίρα Β με ταχύτητα μέτρου 2υ, το ποσοστό

της αρχικής κινητικής ενέργειας του συστήματος που θα γίνει
θερμότητα είναι
α. 25% β. 50% γ. 75%.
5.83. Οι δύο σφαίρες του σχήματος κινούνται σε κάθετες μεταξύ

τους διευθύνσεις με ταχύτητες ίδιου μέτρου και συγκρούονται
πλαστικά. Η κίνηση γίνεται σε οριζόντιο λείο επίπεδο. Το μέτρο
της ταχύτητας υΚ του δημιουργούμενου συσσωματώματος είναι
α. υΚ = υ√2 β. υΚ = √2𝜐/2 γ. υΚ = υ .
5.84. Ένα αρχικά ακίνητο σώμα που βρίσκεται σε λείο

οριζόντιο δάπεδο εκρήγνυται σε δύο κομμάτια Α και Β με
μάζες mA = m και mB= 2m αντίστοιχα, όπως στο σχήμα.
Αν με K συμβολίσουμε την κινητική ενέργεια του
συστήματος των δύο κομματιών μετά την έκρηξη, τότε για
την κινητική ενέργεια του κομματιού A, KA , ισχύει
1 2 1
α) KA = K β) KA = K. γ) KA = K.
3 3 2
5.85. Τα σφαιρίδια Α και Β του σχήματος είναι

δεμένα σε μη ελαστικά νήματα ίδιου μήκους
των οποίων οι άλλες άκρες είναι δεμένες
ακλόνητα στο ίδιο σημείο O. Εκτρέπουμε τα
σφαιρίδια ώστε τα νήματα να είναι αρχικά
οριζόντια και τεντωμένα. Αφήνουμε πρώτα
το σφαιρίδιο Α και ύστερα το Β ώστε τα
σφαιρίδια να συγκρουστούν στη θέση (Γ). Αν
η σύγκρουση είναι κεντρική και ελαστική και αμέσως μετά την κρούση το σφαιρίδιο Β
στιγμιαία ακινητοποιείται, ο λόγος των μαζών mA/mB των σφαιριδίων είναι
α. 1/4. β. 1/2. γ. 1/3.
5.86. Μία σφαίρα ΣΑ, μάζας mΑ, κινούμενη με ταχύτητα μέτρου υ1 συγκρούεται κεντρικά και
ελαστικά με την αρχικά ακίνητη σφαίρα ΣΒ, μάζας mΒ. Αν ο λόγος των μαζών των
σφαιρών είναι mA/mB = 1/2, το ποσοστό απώλειας της κινητικής ενέργειας της σφαίρας
Α κατά την κρούση είναι
α. 50%. β. 800/9%. γ. 64%.
[189]
5.87. Δύο ίδιες σφαίρες μάζας m κινούνται σε οριζόντιο επίπεδο με

ταχύτητες μέτρου υ και συγκρούονται πλαστικά. Οι ταχύτητες των
σφαιρών πριν την κρούση σχηματίζουν γωνία και κατά την κρούση
το σύστημα χάνει το 25% της αρχικής κινητικής του ενέργειας. Το
συσσωμάτωμα μετά την κρούση θα κινηθεί με ταχύτητα μέτρου
√3 √2 √3
α. υ β. 𝜐/2 γ. υ.
2 2 3
5.88. Δύο ίδιες σφαίρες μάζας m κινούνται σε οριζόντιο επίπεδο με

ταχύτητες μέτρου υ και συγκρούονται πλαστικά. Οι ταχύτητες των
σφαιρών πριν την κρούση σχηματίζουν γωνία θ και κατά την
κρούση το σύστημα χάνει το 25% της αρχικής κινητικής του
ενέργειας. Το συνημίτονο της γωνίας θ είναι
√3 1 √2
α. συνθ= β. συνθ= γ. συνθ= υ.
2 2 2
5.89. To βλήμα μάζας m του σχήματος κινούμενο με ταχύτητα

μέτρου υ και σε κατεύθυνση που σχηματίζει γωνία θ ως προς
τον ορίζοντα, συγκρούεται πλαστικά με το αρχικά ακίνητο
σώμα μάζας Μ, που ισορροπεί στο λείο οριζόντιο επίπεδο.
Η μεταβολή της ορμής του συστήματος βλήμα-ξύλο κατά την
κρούση
α. είναι μηδέν.
β. έχει μέτρο mυημφ και φορά κατακόρυφη προς τα πάνω.
γ. έχει μέτρο (Μ+m)υημφ και φορά κατακόρυφη προς τα πάνω.
5.90. Το βλήμα μάζας m του σχήματος

κινούμενο οριζόντια με ταχύτητα υο
συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με το
ακίνητο σώμα, μάζας Μ, που βρίσκεται πάνω σε λείο οριζόντιο δάπεδο. Το σώμα, μάζας
Μ, είναι δεμένο στην άκρη ιδανικού οριζόντιου ελατηρίου, το οποίο βρίσκεται στο φυσικό
του μήκος και η άλλη άκρη του είναι ακλόνητα στερεωμένη. Μετά την κρούση, η μέγιστη
κινητική ενέργεια του συσσωματώματος είναι ίση με το 1/5 της αρχικής κινητικής
ενέργειας του βλήματος. Ο λόγος των μαζών m/M είναι
α. 1/2. β. 2/3. γ. 1/4.
[190]
5.91. Τα σώματα του σχήματος κινούνται οριζόντια σε

κάθετες διευθύνσεις. Το ένα σώμα έχει μάζα m1 και
ταχύτητα μέτρου υ1. Το άλλο σώμα έχει μάζα m2 =4m1 και
ταχύτητα μέτρου υ2 = υ1/3. Οι σφαίρες συγκρούονται
πλαστικά. Tο συσσωμάτωμα μετά την κρούση θα κινηθεί με
ταχύτητα μέτρου
1 2
α) υ1 β) υ1. γ) υ1.
3 3
5.92. Τα σώματα του σχήματος κινούνται οριζόντια σε

κάθετες διευθύνσεις. Το ένα σώμα έχει μάζα m1 και
ταχύτητα μέτρου υ1. Το άλλο σώμα έχει μάζα m2 =4m1 και
ταχύτητα μέτρου υ2 = υ1/3. Οι σφαίρες συγκρούονται
πλαστικά. Το ποσοστό της αρχικής κινητικής ενέργειας του
συστήματος των δύο μαζών που μετατράπηκε σε
θερμότητα κατά την κρούση είναι
800 500
α) % β) %. γ) 62,5%.
13 13
5.93. Το σώμα ΣΒ μάζας Μ βρίσκεται

πάνω σε λείο οριζόντιο δάπεδο και είναι
δεμένο στην άκρη ιδανικού οριζόντιου
ελατηρίου που βρίσκεται στο φυσικό του
μήκος και του οποίου η άλλη άκρη είναι ακλόνητα στερεωμένη. Το σώμα ΣΑ μάζας m, του
σχήματος, κινούμενο οριζόντια με ταχύτητα υο κτυπά κεντρικά στο ακίνητο σώμα μάζας
Μ. Για να έχουμε την ίδια μέγιστη συσπείρωση του ελατηρίου είτε η κρούση είναι
ελαστική είτε πλαστική, θα πρέπει ο λόγος των μαζών m/M να είναι
α. 1. β. 2. γ. 3.
5.94. Tα σφαιρίδια ΣΑ, μάζας mA και ΣΒ, μάζας mB, του σχήματος, είναι δεμένα στις άκρες μη
ελαστικών νημάτων ίδιου μήκους. Τα σφαιρίδια ελευθερώνονται ταυτόχρονα με τα
νήματα τεντωμένα από θέσεις συμμετρικές ως προς την κατακόρυφο που διέρχεται από
τη θέση ισορροπίας τους (βλέπε σχήμα) και συγκρούονται μετωπικά και ελαστικά στη
θέση ισορροπίας τους.
Μετά την κρούση, το σφαιρίδιο Α επιστρέφει πίσω και εκτελώντας κυκλική τροχιά
φτάνει σε μέγιστο ύψος τετραπλάσιο από αυτό που ελευθερώθηκε. O λόγος των μαζών
mA/mB είναι
[191]
α. 1/2. β. 1/3. γ. 1/4.

[192]
KΡΟΥΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Γ’
5.95. Ένα σώμα A μάζας m1 = 10 kg , κινούμενο με ταχύτητα υ1 πάνω σε λείο οριζόντιο
επίπεδο κατά τη θετική κατεύθυνση του άξονα x΄Ox, συγκρούεται με ακίνητο σώμα Β.
Α) Αν η κρούση είναι μετωπική και ελαστική και τα δύο σώματα μετά την κρούση έχουν
ταχύτητες ίσου μέτρου, να βρείτε:
1) τη μάζα του σώματος B.
2) την % μεταβολή της κινητικής ενέργειας του σώματος Α.
Β) Αν η κρούση των δύο σωμάτων είναι πλαστική και η ταχύτητα του σώματος Α είναι
υ1 = 4 m/s να υπολογίσετε:
1) Την κοινή τους ταχύτητα.
2) Τη μεταβολή της κινητικής ενέργειας του συστήματος των δύο σωμάτων, πριν και
5.96. Ένα σώμα Σ1, μάζας m1, κινούμενο σε οριζόντιο επίπεδο συγκρούεται με ταχύτητα
μέτρου υ1 = 5 m/s κεντρικά και ελαστικά με ακίνητο σώμα Σ2, μάζας m2. Η χρονική
διάρκεια της κρούσης θεωρείται αμελητέα και ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ
του επιπέδου και κάθε σώματος είναι μ = 0,5. Αμέσως μετά την κρούση, το σώμα μάζας Σ1
κινείται αντίρροπα με ταχύτητα μέτρου 𝜐1′ = 3 m/s.
α) Να προσδιορίσετε το λόγο των μαζών m1/m2.
β) Να βρείτε το μέτρο της ταχύτητας του σώματος μάζας m2αμέσως μετά την κρούση.
γ) Να βρείτε το ποσοστό της κινητικής ενέργειας του σώματος Σ1 που μεταβιβάστηκε
στο σώμα Σ2, λόγω της κρούσης.
δ) Να υπολογίσετε πόσο θα απέχουν τα σώματα όταν σταματήσουν.
Δίνεται g = 10 m/s2.
5.97. Δύο μαθητές παγοδρόμοι Α και Β, με μάζες

αντίστοιχα m1 = 40 kg και m2 60 kg, κρατούν τις
άκρες ενός σχοινιού αμελητέας μάζας. Οι μαθητές
στέκονται αρχικά ακίνητοι πάνω σε λείο
οριζόντιο επίπεδο (παγοδρόμιο) απέχοντας
μεταξύ τους L = 10 m. Κάποια στιγμή οι μαθητές αρχίζουν να μαζεύουν το σχοινί
ασκώντας δύναμη ο ένας στον άλλον, χωρίς να πέσει κανείς από τους δύο.
α) Να βρείτε ποια είναι η σχέση μεταξύ των δυνάμεων που ασκεί ο ένας μαθητής στον
άλλο μέσω του σχοινιού.
β) Να βρείτε τον λόγο των κινητικών ενεργειών που έχουν οι μαθητές ελάχιστα πριν τη
στιγμή της συνάντησης.
γ) Αν ελάχιστα πριν τη στιγμή της συνάντησης, ο μαθητής Α έχει αποκτήσει ταχύτητα
μέτρου υ1 = 2 m/s , ποιό θα είναι το μέτρο της ταχύτητας του μαθητή Β;
δ) Αν οι μαθητές τη στιγμή της σύγκρουσης αγκαλιαστούν και παραμείνουν
αγκαλιασμένοι ποια θα είναι η κοινή τους ταχύτητα;
[193]
5.98. Τα σώματα Σ1 και Σ2, αμελητέων

διαστάσεων, με μάζες m1 = 1 kg και m2 = 3
kg αντίστοιχα είναι τοποθετημένα σε λείο
οριζόντιο επίπεδο. Το σώμα Σ1 είναι δεμένο
στη μία άκρη οριζόντιου ιδανικού
ελατηρίου σταθεράς k = 100 N/m. Η άλλη
άκρη του ελατηρίου, είναι ακλόνητα
στερεωμένη. Το ελατήριο με τη βοήθεια
νήματος είναι συσπειρωμένο κατά 0,2 m, όπως φαίνεται στο σχήμα. Το σώμα Σ2
βρίσκεται ακίνητο στο οριζόντιο επίπεδο στη θέση που αντιστοιχεί στο φυσικό μήκος ℓo
του ελατηρίου. Κάποια χρονική στιγμή κόβουμε το νήμα και το σώμα Σ1 κινούμενο προς
τα αριστερά συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με το σώμα Σ2, αν θεωρήσουμε τις
διαστάσεις των σωμάτων αμελητέες, να υπολογίσετε:
α) το μέτρο της ταχύτητας του σώματος Σ1 λίγο πριν την κρούση του με το σώμα Σ2.
β) το μέτρο της ταχύτητας του συσσωματώματος, αμέσως μετά την κρούση.
γ) το ποσό θερμότητας που μεταφέρθηκε από τα σώματα στο περιβάλλον.
δ) τη μέγιστη επιμήκυνση του ελατηρίου.
Δίνεται π = 3,14.
5.99. Ένα σώμα ΣΑ, μάζας m1 = 10 kg,

κινείται με ταχύτητα υ1 = 4 m/s
πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Η
διεύθυνση της ταχύτητας του
σώματος ΣΑ ταυτίζεται με τη
διεύθυνση του άξονα ενός ιδανικού
ελατηρίου το οποίο είναι στερεωμένο, όπως στο σχήμα, σε ακίνητο σώμα Σ Β, μάζας m1 =
30 kg . Το σώμα ΣΑ προσπίπτει στο ελεύθερο άκρο του ελατηρίου που αρχίζει να
συσπειρώνεται.
α) Να υπολογίσετε την ορμή και τη μηχανική ενέργεια του συστήματος πριν την κρούση.
β) Να εξηγήσετε γιατί η μέγιστη παραμόρφωση του ελατηρίου συμβαίνει τη στιγμή που
τα δύο σώματα έχουν κοινή ταχύτητα.
γ) Να υπολογίσετε την κοινή ταχύτητα των δύο σωμάτων την στιγμή που η
παραμόρφωση του ελατηρίου θα είναι μέγιστη.
δ) Να υπολογίσετε τη μέγιστη δυναμική ενέργεια που αποκτά το ελατήριο λόγω της
παραμόρφωσης του.
5.100. Ένα σώμα μάζας M = 4 kg κινούμενο πάνω σε οριζόντιο επίπεδο συγκρούεται

μετωπικά και ανελαστικά, έχοντας ταχύτητα υ1 με μια ακίνητη σφαίρα μάζας m = 3 kg, η
οποία είναι κρεμασμένη με νήμα μήκους ℓ = 0,9 m, όπως φαίνεται στο σχήμα. Μετά την
κρούση η σφαίρα εκτρέπεται και η μέγιστη γωνία που σχηματίζει το νήμα με την αρχική
[194]
κατακόρυφη θέση του είναι φ = 60ο, ενώ το σώμα μάζας

Μ διανύει απόσταση d = 4m μέχρι να σταματήσει. Ο
συντελεστής τριβής μεταξύ του σώματος μάζας M και του
οριζόντιου δαπέδου είναι m = 0,2.
α. την ταχύτητα 𝜐2′ της σφαίρας αμέσως μετά την κρούση.
β. την ταχύτητα 𝜐1′ του σώματος μάζας Μ αμέσως μετά
την κρούση.
γ. την ταχύτητα υ1 του σώματος μάζας Μ ελάχιστα πριν την κρούση.
δ. το μέτρο της τάσης του νήματος, αμέσως μετά την κρούση.
5.101. Ένα βλήμα μάζας m = 500 g κινούμενο

οριζόντια με ταχύτητα υ1 σφηνώνεται σε
σώμα μάζας Μ = 9,5 kg που ηρεμεί σε
οριζόντιο δάπεδο, δεμένο στην άκρη
οριζόντιου ελατηρίου σταθεράς k = 80 N/m, που βρίσκεται στο φυσικό του μήκος, ενώ
το άλλο άκρο του είναι στερεωμένο σε ακλόνητο σημείο, όπως φαίνεται στο σχήμα. Η
μέγιστη συμπίεση του ελατηρίου είναι x = 0,5 m. Η συνολική θερμότητα που
απελευθερώνεται από την έναρξη της κρούσης μέχρι να σταματήσει το συσσωμάτωμα
για πρώτη φορά είναι 390 J.
α. την ταχύτητα υ1του σώματος m.
β. την ταχύτητα του συσσωματώματος αμέσως μετά την πλαστική κρούση.
γ. την τριβή ολίσθησης που ασκείται στο σώμα.
δ. το μέγιστο μέτρο του ρυθμού μεταβολής της ορμής του συσσωματώματος από τη
στιγμή που ξεκινά την κίνησή του μέχρι να επανέλθει το ελατήριο στο φυσικό του
μήκος.
5.102. Ένα σώμα Σ1, μάζας m = 2 kg , κινούμενο

πάνω σε πλάγιο επίπεδο γωνίας κλίσης θ,
προσπίπτει με ταχύτητα υ1 = 6 m/s σε ακίνητο
σώμα Σ2, μάζας 4kg, με το οποίο συγκρούεται
ελαστικά. Ο συντελεστής τριβής ολίσθησης
μεταξύ των σωμάτων και του πλάγιου
δαπέδου είναι μ = 0,25.
α. τις ταχύτητες 𝜐1′ και 𝜐2′ των σωμάτων Σ1 και Σ2 αμέσως μετά την κρούση.
β. την απόσταση d2 που διανύει το σώμα Σ2 μέχρι να σταματήσει.
[195]
γ. το χρονικό διάστημα που κινήθηκε το σώμα Σ2 μέχρι να σταματήσει στιγμιαία.

δ. τη θερμότητα που αναπτύχθηκε μεταξύ του σώματος Σ1 και του δαπέδου από τη
στιγμή της κρούσης μέχρι τη στιγμή που σταματά στιγμιαία το σώμα Σ2.
Δίνονται: ημθ = 0,6, συνθ = 0,8 και g = 10 m/s2.
5.103. Δύο σώματα ΣΑ και ΣΒ, μάζας mΑ=3kg και mΒ=1kg αντίστοιχα, κινούνται πάνω σε
λείο οριζόντιο επίπεδο στην ίδια κατεύθυνση, με το σώμα Β να προπορεύεται. Τα δύο
σώματα εκτελούν ευθύγραμμες ομαλές κινήσεις, το σώμα ΣΑ με ταχύτητα υΑ=10 m/s και
το σώμα ΣΒ με ταχύτητα υΒ. Τη χρονική στιγμή t=0 η απόσταση μεταξύ των σωμάτων
είναι d=10m. Τα δύο σώματα συγκρούονται ελαστικά μετωπικά τη χρονική στιγμή t1=5
s. Να υπολογίσετε:
A) την ταχύτητα υΒ του σώματος Β.
B) τις ταχύτητες των δύο σωμάτων μετά την κρούση.
Γ) το ποσοστό % της αρχικής κινητικής ενέργειας του σώματος Α που μεταφέρθηκε στο
σώμα Β.
Δ) τη χρονική στιγμή t2 που τα δύο σώματα θα απέχουν μεταξύ τους πάλι απόσταση
d=10m.
5.104. Μια σφαίρα Α, μάζας mΑ=1 kg κινείται πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο με ταχύτητα
υΑ = 8 m/s και συγκρούεται πλάγια με ακίνητη σφαίρα, Β, μάζας mΒ=2 kg. Μετά την
κρούση οι σφαίρες κινούνται σε κατευθύνσεις που σχηματίζουν με την ταχύτητα υΑ
γωνίες θΑ=300 και θΒ =600, αντίστοιχα.
A) τα μέτρα των ταχυτήτων των δύο σφαιρών μετά την κρούση.
B) τη μεταβολή της ορμής της κάθε σφαίρας κατά την κρούση.
Γ) πόσο θα απέχουν οι σφαίρες 2s μετά την κρούση.
Δ) τη θερμότητα που ελευθερώθηκε κατά την κρούση.
[196]
KΡΟΥΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ Δ’
5.105. Ένα σώμα μάζας m1 κινούμενο σε οριζόντιο επίπεδο συγκρούεται με ταχύτητα
μέτρου υ1 = 10 m/s κεντρικά και ελαστικά με σώμα μάζας m2 = 3 kg που κινείται με
ταχύτητα μέτρου υ2 = 15 m/s σε αντίθετη κατεύθυνση από το m1. Η χρονική διάρκεια της
κρούσης θεωρείται αμελητέα. Αμέσως μετά την κρούση το σώμα μάζας m1 κινείται με
αντίθετη φορά από την αρχική του και με ταχύτητα μέτρου 𝜐1′ = 5 m/s.
α) Να προσδιορίσετε τη μάζα m1.
β) Να βρεθεί το μέτρο της ταχύτητας του σώματος μάζας m2 αμέσως μετά την κρούση.
γ) Να βρεθεί το % ποσοστό της μεταβολής της κινητικής ενέργειας του σώματος μάζας
m1 σε σχέση με την αρχική κινητική του ενέργεια, λόγω της κρούσης.
δ) Να υπολογισθεί πόσο θα απέχουν τα σώματα όταν σταματήσουν.
Δίνεται ότι ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ του επιπέδου και κάθε σώματος είναι
μ = 0,5.
Δίνεται g = 10 m/s2.
5.106. Ένα σώμα Σ1 με μάζα είναι δεμένο με αβαρές και μη εκτατό νήμα
μήκους , του οποίου η άλλη άκρη είναι ακλόνητα στερεωμένη, όπως
φαίνεται στο σχήμα. Αρχικά το νήμα είναι οριζόντιο. Αφήνουμε ελεύθερο το σώμα Σ1 να
κινηθεί. Το σώμα Σ1 μόλις το νήμα γίνει κατακόρυφο, συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά
με σώμα Σ2 μάζας m2 = m1 , που είναι ακίνητο πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Το σώμα
Σ2 μετά την κρούση συναντά και συγκρούεται με το ελεύθερο άκρο οριζόντιου ιδανικού
ελατηρίου σταθεράς k = 100 N/m, του οποίου η άλλη άκρη είναι ακλόνητα στερεωμένη,
όπως στο σχήμα. Το σώμα Σ2 συμπιέζει το ελατήριο και στη συνέχεια συναντά εκ νέου το
σώμα Σ1 και συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά για δεύτερη φορά με αυτό. Να
θεωρηθούν οι τριβές και η αντίσταση του αέρα αμελητέες.
α) Να βρείτε το μέτρο της τάσης του νήματος ελάχιστα πριν τη σύγκρουση του σώματος
Σ1 με το σώμα Σ2.
β) Να βρείτε τα μέτρα των ταχυτήτων των δύο σωμάτων Σ1 και Σ2 αμέσως μετά την
κρούση.
γ) Να βρείτε τη μέγιστη συσπείρωση του ελατηρίου.
δ) Να βρείτε το μέγιστο ύψος που θα φτάσει το σώμα Σ1 που είναι δεμένο με το νήμα μετά
τη δεύτερή του κρούση με το σώμα Σ2.
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας: g = 10 m/s2.
5.107. Ένα σώμα ΣΑ, μάζας mΑ= 4 kg, ισορροπεί πάνω σε λείο πλάγιο επίπεδο γωνίας
φ=300, δεμένο στο ένα άκρο ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k=200N/m, η άλλη άκρη του
οποίου είναι ακλόνητα στερεωμένη. Από τη βάση του πλάγιου επιπέδου και από
απόσταση d από το σώμα ΣΑ, εκτοξεύουμε προς την κορυφή του πλάγιου επιπέδου ένα
δεύτερο σώμα ΣΒ, μάζας mΒ=4kg, με αρχική ταχύτητα υ0=2m/s, όπως φαίνεται στο
[197]
διπλανό σχήμα. Η σύγκρουση των δύο

σωμάτων είναι πλαστική. Μετά τη
σύγκρουση, το συσσωμάτωμα ξεκινά απλή
αρμονική ταλάντωση και μηδενίζει για
πρώτη φορά την ταχύτητα του στη θέση
φυσικού μήκους του ελατηρίου.
A) τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου
στην αρχική θέση ισορροπίας του σώματος ΣΑ.
Γ) την απόσταση d μεταξύ του σώματος ΣΑ και του σώματος ΣΒ.
Δ) την περίοδο της ταλάντωσης και να γράψετε την εξίσωση της απομάκρυνσης του
συσσωματώματος σε σχέση με το χρόνο, αν θεωρήσουμε t=0 τη χρονική στιγμή της
κρούσης και θετική φορά προς τα πάνω.
Δίνονται: g=10 m/s2, ημ300=0,5.
5.108. Μία σφαίρα ΣΑ, μάζας mA=2kg, είναι κρεμασμένη με

νήμα μήκους L=0,9m, το άλλο άκρο του οποίου είναι
ακλόνητα στερεωμένο σε οροφή. Εκτρέπουμε τη σφαίρα
από τη θέση ισορροπίας της κατά 600 και με το νήμα
τεντωμένο την ελευθερώνουμε, όπως φαίνεται στο σχήμα.
Όταν η σφαίρα ΣΑ διέρχεται από τη θέση ισορροπίας της
συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά με ακίνητο σώμα, ΣΒ,
μάζας mΒ=4kg, που βρίσκεται πάνω σε οριζόντιο επίπεδο. Ο
συντελεστής τριβής μεταξύ του σώματος ΣΒ και του οριζόντιου δαπέδου είναι μ=0,5.
A) την τάση του νήματος στη θέση που αυτό σχηματίζει με την κατακόρυφη που
διέρχεται από τη θέση ισορροπίας της σφαίρας γωνία φ, για την οποία ισχύει
συνφ=2/3.
B) τις ταχύτητες των σωμάτων αμέσως μετά την κρούση.
Γ) το ποσοστό % της κινητικής ενέργειας της σφαίρας ΣΑ, που απέμεινε σε αυτή, μετά την
κρούση.
Δ) τη μετατόπιση του σώματος ΣΒ μέχρι να σταματήσει και τη θερμότητα που παράχθηκε
κατά τη διάρκεια του φαινομένου.
Δίνονται: συν600 =0,5 και g=10 m/s2.
5.109. Ένα σώμα ΣΑ, μάζας mΑ=4kg, που βρίσκεται πάνω σε πλάγιο επίπεδο γωνίας φ,
εκτοξεύεται με αρχική ταχύτητα υ0=2m/s προς τη βάση του επιπέδου από σημείο που
βρίσκεται σε ύψος h=1,8 m πάνω από αυτή. Όταν το σώμα φτάσει στο οριζόντιο επίπεδο
συνεχίζει να κινείται σε αυτό, χωρίς να συμβαίνει απώλεια ενέργειας κατά την αλλαγή
[198]
της διεύθυνσης κίνησης.

Στο οριζόντιο επίπεδο
κινείται ένα δεύτερο
σώμα, ΣΒ, μάζας mΒ=1kg,
το οποίο είναι
στερεωμένο στο ένα άκρο
οριζόντιου ελατηρίου
σταθεράς k=200 N/m, το άλλο άκρο του οποίου είναι ακλόνητα στερεωμένο (βλέπε
σχήμα).
Τα δύο σώματα συγκρούονται πλαστικά τη στιγμή που το σώμα ΣΑ έχει διανύσει στο
οριζόντιο επίπεδο απόσταση d=0,7m και το σώμα ΣΒ κινείται προς τα αριστερά με
ταχύτητα μέτρου υΒ=2 m/s. Στη θέση της σύγκρουσης το ελατήριο είναι επιμηκυμένο από
το φυσικό του μήκος κατά x2=0,4m.
Ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ των σωμάτων και των δύο δαπέδων είναι μ=0,5.
Α) το χρόνο κίνησης του σώματος ΣΑ στο πλάγιο επίπεδο.
B) την ταχύτητα του σώματος ΣΑ ελάχιστα πριν την κρούση με το σώμα ΣΒ.
Γ) την ταχύτητα του συσσωματώματος αμέσως μετά την κρούση.
Δ) τη μετατόπιση του συσσωματώματος μέχρι η κινητική του ενέργεια να γίνει 17 J για
πρώτη φορά.
Ε) τη συνολική θερμότητα που παράχθηκε από τη στιγμή που εκτοξεύτηκε το σώμα Α
μέχρι τη θέση που το συσσωμάτωμα έχει κινητική ενέργεια 17 J για πρώτη φορά.
Δίνονται: g=10 m/s2, ημφ=0,6 και συνφ=0,8.
5.110. Ένα σώμα ΣΑ, μάζας

mΑ=2kg, ισορροπεί σε οριζόντιο
επίπεδο, δεμένο στο ένα άκρο
οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου
σταθεράς k=1000N/m, το οποίο
βρίσκεται στο φυσικό του μήκος.
Το άλλο άκρο του ελατηρίου είναι ακλόνητα στερεωμένο. Ένα δεύτερο σώμα, Σ Β, μάζας
mΒ , βρίσκεται ακίνητο σε απόσταση d1= 60 cm από το σώμα ΣΑ, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Συμπιέζουμε το ελατήριο κατά x1=40cm και από τη θέση αυτή εκτοξεύουμε το
σώμα ΣΑ με αρχική ταχύτητα υ0=12m/s προς το σώμα ΣΒ. Όταν το σώμα ΣΑ, φτάσει στο
σώμα ΣΒ συγκρούεται κεντρικά ελαστικά μαζί του. Μετά την κρούση το σώμα ΣΑ
επιστρέφει προς τα πίσω και διέρχεται από τη θέση που το εκτοξεύσαμε με κινητική
ενέργεια Κ1=96J. Το σώμα ΣΒ κινείται προς τα δεξιά και αφού διανύσει απόσταση d2
συγκρούεται πλαστικά με ακίνητο σώμα, ΣΓ, μάζας mΓ=4kg. Το δημιουργούμενο
συσσωμάτωμα, αφού διανύσει απόσταση d3= 0,125 m, σταματά. Ο συντελεστής τριβής
ολίσθησης μεταξύ των σωμάτων και του δαπέδου είναι μ=0,4.
[199]
A) την ταχύτητα του σώματος ΣΑ ελάχιστα πριν τη σύγκρουσή του με το σώμα ΣΒ.
B) τη μάζα mΒ του σώματος ΣB.
Γ) την απόσταση d2 μεταξύ των σωμάτων ΣΒ και ΣΓ.
Δ) τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου στη θέση που το σώμα ΣΑ έχει τη μέγιστη κινητική
ενέργεια.
Δίνεται ότι το g=10 m/s2.
5.111. Ένα σώμα Σ, μάζας m=0,6kg,

εκτοξεύεται τη χρονική στιγμή t=0 από
την άκρη λείου τραπεζιού, με ταχύτητα
υ = 1/3 m/s, όπως φαίνεται στο διπλανό
σχήμα. Tο μήκος του τραπεζιού είναι
d=2,5m και το ύψος του h= 0,8 m. Τη
χρονική στιγμή t1 = 4,5s το σώμα Σ
διασπάται με εσωτερικό μηχανισμό σε
δύο σώματα ΣΑ και ΣΒ, με μάζες mΑ=0,4kg και mΒ=0,2kg, αντίστοιχα. Tο σώμα ΣΑ κινείται
προς τα δεξιά, ενώ το σώμα ΣΒ κινείται προς τα αριστερά και φτάνουν ταυτόχρονα στις
δύο άκρες του τραπεζιού. Tο σώμα ΣΑ, μόλις φτάσει στη δεξιά άκρη του τραπεζιού,
συγκρούεται στιγμιαία κεντρικά και ελαστικά με ακίνητο σώμα ΣΓ, μάζας mΓ =1,2kg.
A) ποια χρονική στιγμή t2, θα φτάσουν τα σώματα ΣΑ και ΣΒ στις άκρες του τραπεζιού.
B) τις ταχύτητες υ1 και υ2 των δύο σωμάτων μετά τη διάσπαση και πόση ενέργεια
απελευθερώθηκε από τον εσωτερικό μηχανισμό, αν γνωρίζουμε ότι μετατράπηκε όλη σε
κινητική ενέργεια των δύο σωμάτων.
Γ) την απόσταση των σημείων πτώσης των σωμάτων ΣΒ και ΣΓ στο έδαφος.
Δ) τη χρονική στιγμή t3 που φθάνει το σώμα ΣΑ στο έδαφος.
Ε) την κινητική ενέργεια του σώματος ΣΑ, όταν φτάσει στο έδαφος.
Δίνεται ότι το g=10 m/s2.
5.112. Πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο μεγάλης

έκτασης βρίσκονται δύο σώματα ΣΑ και ΣΒ, με
μάζες mΑ και mΒ αντίστοιχα, με mΑ=3mΒ. Τα
σώματα απέχουν μεταξύ τους d1=4m και το
σώμα ΣΒ βρίσκεται σε απόσταση d2=2m από λείο
κατακόρυφο τοίχο. Τη χρονική στιγμή t=0
εκτοξεύουμε τα δύο σώματα το ένα προς το άλλο με ταχύτητες υ1 και υ2, ίσων μέτρων,
όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Τα σώματα συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά.
Κατά την κρούση η μεταβολή της ορμής του σώματος ΣΑ είναι Δp1=-3Kg·m/s, ενώ το
σώμα ΣΒ αποκτά ταχύτητα υ2'=4m/s και κινούμενο αντίθετα στην αρχική του
κατεύθυνση προσπίπτει κάθετα στον τοίχο και συγκρούεται ελαστικά με αυτόν.
[200]
A) τις ταχύτητες υ1 και υ2 των δύο σωμάτων πριν την κρούση.
B) τις μάζες των δύο σωμάτων.
Γ) τις ταχύτητες υ1'' και υ2'' των δύο σωμάτων μετά τη δεύτερη κρούση.
Δ) τη χρονική στιγμή της τελευταίας κρούσης του σώματος ΣΒ με τον τοίχο και την τελική
απόσταση μεταξύ των δύο σωμάτων.
5.113. Ένα σώμα ΣA, μάζας m1=2kg εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πάνω σε λείο
κεκλιμένο επίπεδο γωνίας φ=300, δεμένο στο ένα άκρο ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k,
το άλλο άκρο του οποίου είναι ακλόνητα στερεωμένο, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
1 𝜋
Η εξίσωση της απομάκρυνσης του σώματος Σ1 είναι 𝑥 = 𝜂𝜇 (10𝑡 + 6 )(SI)
40
λαμβάνοντας ως θετική φορά τη φορά προς τη βάση του πλάγιου επιπέδου. Τη χρονική
στιγμή t = 3π/5 s ένα δεύτερο σώμα, ΣΒ, μάζας m2= 0,5 kg, κινούμενο οριζόντια με
ταχύτητα υ2=2 m/s, συγκρούεται πλαστικά με το σώμα ΣΑ. Το συσσωμάτωμα μετά την
κρούση εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση.
A) την ενέργεια της ταλάντωσης του σώματος ΣΑ πριν την κρούση.
Γ) τη θερμότητα που απελευθερώθηκε κατά την κρούση.
Δ) την εξίσωση της δυναμικής ενέργειας της ταλάντωσης του συσσωματώματος σε
σχέση με το χρόνο, αν λάβουμε νέα αρχή του χρόνου τη χρονική στιγμή της κρούσης.
Ε) τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου στη θέση που ο ρυθμός μεταβολής της ορμής του
συσσωματώματος είναι -7,5 kg·m/s2 .
Δίνονται: g=10 m/s2, ημ30ο =0,5.
5.114. Δύο σώματα, ΣΒ, μάζας mβ=2kg και ΣΓ, μάζας mΓ= 4 kg, βρίσκονται ακίνητα πάνω σε
λείο οριζόντιο επίπεδο, δεμένα στα δύο άκρα οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς
k=4800N/m, το οποίο βρίσκεται στο φυσικό του μήκος. Ένα τρίτο σώμα, ΣΑ , μάζας mΑ=
1 kg, κινούμενο στη διεύθυνση του άξονα του ελατηρίου με ταχύτητα υΑ=9m/s,
συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά με το σώμα ΣΒ.
A) τις ταχύτητες των σωμάτων ΣΑ και ΣΒ αμέσως μετά τη στιγμή της σύγκρουσής τους.
B) τις ταχύτητες των σωμάτων ΣΒ και ΣΓ τη στιγμή της μέγιστης συσπείρωσης του
ελατηρίου.
Γ) το ποσοστό % της αρχικής κινητικής ενέργειας του σώματος ΣΑ που μεταφέρθηκε στο
ελατήριο τη στιγμή της μέγιστης συσπείρωσής του.
Δ) το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της κινητικής ενέργειας του σώματος ΣΓ, όταν το
σώμα ΣΒ έχει ταχύτητα υ2=4 m/s.
[201]
6. Φαινόμενο Doppler
Φαινόμενο Dopper Τράπεζα Θεμάτων
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ DOPPLER – ΘΕΜΑΤΑ Α’

6.1. Το φαινόμενο Doppler:
α. αξιοποιείται για τη μέτρηση της ταχύτητας των αεροπλάνων με το ραντάρ.
β. συμβαίνει όταν παρατηρητής και ηχητική πηγή κινούνται με την ίδια ταχύτητα.
γ. γίνεται αντιληπτό μόνο από ακίνητο παρατηρητή.
δ. αξιοποιείται από τους γιατρούς για τον έλεγχο των καταγμάτων.
6.2. Το φαινόμενο Doppler:

α. συμβαίνει όταν ο παρατηρητής αντιλαμβάνεται το κύμα που εκπέμπει η πηγή σε συχνότητα
ίδια με τη συχνότητα του κύματος που εκπέμπει η πηγή.
β. παρατηρείται όταν υπάρχει σχετική κίνηση μεταξύ παρατηρητή και πηγής κυμάτων.
γ. χρησιμοποιείται στην αστρονομία για τον προσδιορισμό του μεγέθους των ουράνιων
σωμάτων.
δ. συμβαίνει μόνο στα ηχητικά κύματα.
6.3. Ένας παρατηρητής Α πλησιάζει προς ακίνητη ηχητική πηγή με ταχύτητα υΑ. Αν με υ
συμβολίσουμε την ταχύτητα διάδοσης του ήχου ως προς το μέσο διάδοσης, τότε η
ταχύτητα με την οποία διαδίδεται ο ήχος ως προς τον παρατηρητή είναι:
α. υ - υΑ β. υ + υΑ. γ. υΑ - υ. δ. υ + 2υΑ.
6.4. Να επιλέξετε τη σωστή/σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

α. Σε όλες τις ανελαστικές κρούσεις οι διευθύνσεις των ταχυτήτων των σωμάτων που
συγκρούονται, είναι παράλληλες.
β. Όταν όλες οι δυνάμεις που ασκούνται σε ένα σύστημα σωμάτων είναι εσωτερικές η
ορμή του διατηρείται.
γ. Διαφορετικοί παρατηρητές μπορεί να αντιλαμβάνονται με διαφορετική συχνότητα το
ίδιο ηχητικό κύμα.
δ. Το φαινόμενο Doppler αξιοποιείται, για τη μέτρηση της ταχύτητας των αυτοκινήτων
και των αεροπλάνων με το ραντάρ.
ε. Κρούση ονομάζουμε την ισχυρή αλληλεπίδραση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων σωμάτων
η οποία διαρκεί πολύ μικρό χρόνο.

α. Στην ανελαστική κρούση τα σώματα υφίστανται μόνιμη παραμόρφωση, ενώ στην ελαστική
κρούση τα σώματα μετά το πέρας της κρούσης επανακτούν το αρχικό φυσικό τους σχήμα.
β. Η ορμή συμπαγούς σφαίρας που ισορροπεί σε λείο οριζόντιο επίπεδο δεν μεταβάλλεται αν
ασκηθεί σε αυτή ζεύγος δυνάμεων.
γ. Όταν πηγή ήχων πλησιάζει ακίνητο παρατηρητή τότε η συχνότητα που αντιλαμβάνεται ο
παρατηρητής είναι μεγαλύτερη από την συχνότητα του ήχου που εκπέμπει η πηγή.
δ. Όταν η συνισταμένη των εξωτερικών δυνάμεων που ασκούνται σε ένα σύστημα σωμάτων
είναι διάφορη του μηδενός η ορμή του διατηρείται.
[203]
ε. Κατά την σκέδαση σωματιδίων στο μικρόκοσμο, τα σωματίδια αλληλεπιδρούν με σχετικά

μεγάλες δυνάμεις, για μικρό χρονικό διάστημα.

Στο φαινόμενο Doppler και στα ηχητικά κύματα, ένας ακίνητος παρατηρητής Α και ένας
κινούμενος παρατηρητής Β αντιλαμβάνονται τον ήχο που προέρχεται από μια:
α. ακίνητη ηχητική πηγή να διαδίδεται με την ίδια ταχύτητα.
β. κινούμενη ηχητική πηγή να διαδίδεται με την ίδια ταχύτητα.
γ. ακίνητη ηχητική πηγή να διαδίδεται με το ίδιο μήκος κύματος.
δ. κινούμενη ηχητική πηγή να διαδίδεται με την ίδια συχνότητα.
ε. ακίνητη ηχητική πηγή με την ίδια συχνότητα.
6.7. Όταν συμβαίνει φαινόμενο Doppler:

α. μεταβάλλεται η συχνότητα του ήχου που εκπέμπει η πηγή κυμάτων.
β. ο παρατηρητής και η ηχητική πηγή κινούνται με την ίδια ταχύτητα.
γ. η απόσταση μεταξύ παρατηρητή και πηγής ήχου αλλάζει.
δ. η απόσταση μεταξύ παρατηρητή και πηγής ήχου παραμένει σταθερή.
6.8. Στο φαινόμενο Doppler η συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ένας παρατηρητής
οφείλεται μόνο:
α. στο πόσο μεγάλη είναι η ένταση του ήχου.
β. στο πόσο γρήγορα κινείται η πηγή που δημιουργεί το κύμα.
γ. στο πόσο γρήγορα κινείται ο παρατηρητής.
δ. στον αριθμό των μεγίστων που φτάνουν στον παρατηρητή στη μονάδα του χρόνου.

α. Στην πλαστική κρούση τα σώματα που συγκρούονται υφίστανται μόνιμη παραμόρφωση και
μέρος της κινητικής τους ενέργειας μετατρέπεται σε θερμική.
β. Όταν η ορμή ενός σώματος είναι μηδέν τότε και η κινητική του ενέργεια θα είναι μηδέν.
γ. Όταν η απόσταση μεταξύ παρατηρητή και πηγής ήχων μεγαλώνει, τότε η συχνότητα που
αντιλαμβάνεται, είναι μεγαλύτερη από τη συχνότητα του ήχου που εκπέμπει η πηγή.
δ. Όταν μια σφαίρα συγκρούεται ελαστικά με κατακόρυφο τοίχο, ανακλάται με την ίδια κατά
μέτρο ταχύτητα.
ε. Αν δύο σφαίρες με ίσες μάζες συγκρούονται κεντρικά και η κρούση τους είναι ελαστική,
τότε ανταλλάσσουν ταχύτητες.

α. Η συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται μηχανοδηγός τρένου σε όλη τη διάρκεια
της κίνησης του τρένου είναι ίδια με τη συχνότητα που εκπέμπεται από πηγή η οποία
είναι ακλόνητα στερεωμένη στο τρένο.
[204]
β. Στη διάρκεια μιας κεντρικής ελαστικής κρούσης δύο σωμάτων, η κινητική ενέργεια
κάθε σώματος διατηρείται.
γ. Σε μια πλάγια πλαστική κρούση δύο σωμάτων το μέτρο της ορμής του
συσσωματώματος ισούται με το άθροισμα των μέτρων των ορμών των δύο σωμάτων.
δ. Το μήκος κύματος του ήχου που εκπέμπει μια πηγή η οποία πλησιάζει σε ακίνητο
παρατηρητή, είναι μικρότερο από αυτό που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής.
ε. Όταν δύο σφαίρες συγκρούονται κεντρικά, ανελαστικά και έχουν ίσες μάζες τότε
ανταλλάσσουν ταχύτητες.
6.11. Απαραίτητη προϋπόθεση για να ακούει ένας παρατηρητής συχνότητα μεγαλύτερη

από αυτή που εκπέμπει η πηγή είναι:
α. η πηγή ήχων και ο παρατηρητής να κινούνται έτσι ώστε η μεταξύ τους απόσταση να
μειώνεται.
β. η πηγή να είναι ακίνητη.
γ. ο παρατηρητής να είναι ακίνητος.
δ. η πηγή ήχων και ο παρατηρητής να απομακρύνονται.
6.12. Στο φαινόμενο Doppler, αν fS είναι η συχνότητα του ήχου που εκπέμπει μια πηγή,
τότε η συχνότητα fA που αντιλαμβάνεται παρατηρητής που κινείται σε σχέση με την πηγή
𝜐±𝜐𝛢
δίνεται από τη σχέση fA = fS. Στη σχέση αυτή οι ταχύτητες έχουν μετρηθεί ως προς
𝜐±𝜐𝑆
σύστημα αναφοράς:
α. τον παρατηρητή.
β. την πηγή.
γ. το μέσον διάδοσης του ήχου.
δ. οποιοδήποτε κινούμενο σώμα σε σχέση με τη Γη.

α. Σε κάθε κρούση για το σύνολο των σωμάτων που συγκρούονται η ορμή διατηρείται.
β. Το φαινόμενο Doppler εμφανίζεται μόνο στα ηχητικά κύματα.
γ. Στην πλαστική κρούση συμβαίνει συσσωμάτωση.
δ. Στην ελαστική κρούση δύο σωμάτων η μεταβολή της κινητικής ενέργειας του συστήματος
πριν και μετά την κρούση είναι μηδέν.
ε. Έκκεντρη ονομάζεται η κρούση δύο σωμάτων, στην οποία οι ταχύτητες των κέντρων μάζας
των σωμάτων πριν και μετά την κρούση είναι παράλληλες.
6.14. Πηγή που εκπέμπει ήχο συχνότητας fS και μήκους κύματος λΣ πλησιάζει προς
ακίνητο παρατηρητή με ταχύτητα υS. Ο παρατηρητής αντιλαμβάνεται ήχο με μήκος
κύματος λΑ που είναι ίσο με:
α. λΑ = λS - υSTS. β. λΑ = λS + υSTS.
γ. λΑ = λS - υSfS. δ. λΑ = λS + υSfS.
[205]
6.15. Να συμπληρώσετε σωστά τις λέξεις που λείπουν από τις παρακάτω προτάσεις:
α) Η ……………………… κρούση είναι ειδική περίπτωση της ανελαστικής κρούσης.
β) Σε μια ………………………. κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων που συγκρούονται πριν
την κρούση, έχουν διευθύνσεις παράλληλες.
γ) Σε μια κεντρική ………………………. κρούση δύο σφαιρών που έχουν ίσες μάζες οι σφαίρες
ανταλλάσσουν ταχύτητες.
δ) Στη σύγχρονη φυσική η ισχυρή αλληλεπίδραση μεταξύ σωματιδίων του μικρόκοσμου,
η οποία διαρκεί πολύ μικρό χρόνο, ονομάζεται ………………………..
ε) Όταν ο παρατηρητής απομακρύνεται από ακίνητη πηγή ήχου, τότε η συχνότητα του
ήχου που ακούει, είναι ………………….. από τη συχνότητα του ήχου που εκπέμπει η πηγή.

α. Ένας παρατηρητής ακούει ήχο με συχνότητα μεγαλύτερη από τη συχνότητα του ήχου
που εκπέμπει μια πηγή, όταν η μεταξύ τους απόσταση αυξάνεται.
β. Το φαινόμενο Doppler χρησιμοποιείται από τους γιατρούς, για να παρακολουθούν τη
ροή του αίματος.
γ. Σε κάθε κρούση ισχύει η αρχή διατήρησης της ενέργειας.
δ. Σε μια ανελαστική κρούση η δημιουργούμενη θερμότητα προέρχεται μόνο από τη
μείωση της κινητικής και όχι από τη μείωση της δυναμικής ενέργειας του συστήματος.
ε. Στο φαινόμενο Doppler, στα ηχητικά κύματα, ένας παρατηρητής αντιλαμβάνεται
διαφορετικό μήκος κύματος από αυτό που εκπέμπει η πηγή, μόνο όταν η πηγή κινείται.
6.17. Ένα τρένο κατευθυνόμενο προς ένα τούνελ σε λόφο με ταχύτητα υS σφυρίζει από
μακριά παράγοντας ήχο συχνότητας fS . Ένας βοσκός που βρίσκεται πάνω στο λόφο στην
διεύθυνση κίνησης του τρένου ακούει τον ήχο με συχνότητα fA, που είναι ίση με
𝜐 𝜐−𝜐𝛢 𝜐+𝜐𝛢 𝜐
α. fA = fS. β. fA = fS. γ. fA = fS. δ. fA = fS.
𝜐±𝜐𝑆 𝜐±𝜐𝑆 𝜐−𝜐𝑆 𝜐−𝜐𝑆
6.18. Ένας παρατηρητής Α κατευθύνεται με ταχύτητα υΑ προς ηχητική πηγή που

απομακρύνεται απ’ αυτόν με ταχύτητα us με αποτέλεσμα η μεταξύ τους απόσταση να
μικραίνει. Το μήκος κύματος, λΑ, που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής και το μήκος
κύματος, λ, που εκπέμπει η πηγή όταν είναι ακίνητη συνδέονται με τη σχέση
𝜐𝑆 𝜐𝑆 𝜐𝐴 𝜐𝛢
α. λA = λ + . β. λA = λ - . γ. λA = λ - λS. δ. λA = λ.
𝑓𝑆 𝑓𝑆 𝜐𝑆 𝜐𝑆 −𝜐𝐴
6.19. Μια ηχητική πηγή που παράγει ήχο συχνότητας fS αφήνεται να εκτελέσει ελεύθερη
πτώση από την κορυφή πολυκατοικίας. Ο παρατηρητής που βρίσκεται στην κορυφή της
πολυκατοικίας κατά τη διάρκεια της πτώσης αντιλαμβάνεται ήχο με συχνότητα που
α. έχει σταθερή τιμή μικρότερη της fS.
β. αυξάνεται διαρκώς.
γ. μειώνεται διαρκώς.
[206]
δ. στην αρχή αυξάνεται και κάποια στιγμή σταθεροποιείται.
6.20. Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση και έχει πάνω του ενσωματωμένη μια ηχητική πηγή.
Ένας παρατηρητής απομακρύνεται από την πηγή με σταθερή ταχύτητα κινούμενος στη διεύθυνση της
ταλάντωσης. Ο ήχος που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής έχει συχνότητα που
α. αυξάνεται και μειώνεται περιοδικά.
β. μειώνεται διαρκώς.
γ. αυξάνεται διαρκώς.
δ. παραμένει σταθερή και μικρότερη της συχνότητας που εκπέμπει η πηγή.
6.21. Ένας παρατηρητής στέκεται σε στάση λεωφορείου και κάποια στιγμή αρχίζει να
ακούει τον ήχο περιπολικού που διαρκώς γίνεται οξύτερος (μεγαλύτερης συχνότητας).
Αυτό του επιτρέπει να συμπεράνει ότι το περιπολικό
α. πλησιάζει με σταθερή ταχύτητα.
β. απομακρύνεται απ’ αυτόν με σταθερή ταχύτητα.
γ. πλησιάζει επιταχυνόμενο.
δ. πλησιάζει επιβραδυνόμενο.
6.22. τον πλησιάζει με σταθερή ταχύτητα

α. πλησιάζει με σταθερή ταχύτητα.
β. απομακρύνεται απ’ αυτόν με σταθερή ταχύτητα..
γ. τον πλησιάζει επιταχυνόμενο.
δ. απομακρύνεται επιβραδυνόμενο.
6.23. Περιπολικό με ενεργοποιημένη τη σειρήνα του, που εκπέμπει ήχο με μήκος κύματος
λs, ξεκινά από την ηρεμία να καταδιώξει αυτοκίνητο που πέρασε από μπροστά του
έχοντας παραβιάσει το όριο της ταχύτητας. Στη διάρκεια της καταδίωξης ο οδηγός του
αυτοκινήτου αντιλαμβάνεται τον ήχο της σειρήνας να έχει μήκος κύματος λ για το οποίο
ισχύει
α. λ < λS. β. λ > λS γ. λ = λS. δ. στην αρχή λ > λS και μετά λ < λS.

α. Σε μια ελαστική κρούση δύο σωμάτων πρέπει απαραίτητα οι αρχικές και οι τελικές
ταχύτητες των σωμάτων να έχουν την ίδια διεύθυνση.
β. Στην κεντρική ελαστική κρούση δύο σωμάτων η συνολική κινητική ενέργεια
διατηρείται σε όλη τη διάρκεια της κρούσης.
γ. Όταν ένα σώμα κτυπά ελαστικά σε τοίχο μεταφέρει ορμή σ’ αυτόν.
δ. Σε μια ελαστική κρούση σώματος με αμετακίνητη λεία επιφάνεια, η γωνία πρόσπτωσης
είναι ίση με τη γωνία ανάκλασης.
ε. Το φαινόμενο Doppler βρίσκει εφαρμογή στα ραντάρ.
[207]

α. Το υπερηχογράφημα καρδιάς-αρτηριών είναι μια εφαρμογή του φαινομένου Doppler.
β. Το φαινόμενο Doppler είναι η συμβολή των ήχων που εκπέμπουν δύο ηχητικές πηγές.
γ. Αν η απόσταση ηχητικής πηγής-παρατηρητή παραμένει σταθερή, τότε ο παρατηρητής
ακούει τον ήχο με την ίδια συχνότητα που τον εκπέμπει η πηγή.
δ. Αν μια ηχητική πηγή πλησιάζει έναν παρατηρητή Α που απομακρύνεται με μεγαλύτερη
ταχύτητα από την πηγή, τότε το μήκος κύματος που αντιλαμβάνεται ο Α είναι μικρότερο
από αυτό που εκπέμπει η πηγή αν ήταν ακίνητη.
ε. Το φαινόμενο Doppler δεν εμφανίζεται αν ο ήχος διαδίδεται σε υγρά ή στερεά.

α. Όταν μια ηχητική πηγή κινείται, τότε η συχνότητα του ήχου που εκπέμπει αυξάνεται.
β. Στη διάρκεια μιας κεντρικής ελαστικής κρούσης, τη χρονική στιγμή που η συνολική
κινητική ενέργεια του συστήματος παίρνει την ελάχιστη τιμή, έχουμε τη μέγιστη
στιγμιαία παραμόρφωση των σωμάτων.
γ. Σε κάθε κρούση δύο σωμάτων ανταλλάσσεται ενέργεια και ορμή μεταξύ τους,
ανεξάρτητα αν το σύστημά τους είναι μονωμένο ή όχι.
δ. Στη διάρκεια μιας πλαστικής κρούσης ο ρυθμός μεταβολής της ορμής του ενός
σώματος είναι αντίθετος του ρυθμού μεταβολής της ορμής του άλλου.
ε. Όταν δύο μηχανικά κύματα διαδίδονται στο ίδιο ελαστικό μέσο, έχουμε εμφάνιση του
φαινομένου Doppler.

α. Όταν ένα σώμα ανακλάται σε τοίχο χάνοντας μέρος της κινητικής του ενέργειας, δεν
μεταφέρει ορμή στον τοίχο.
β. Δυο σώματα συγκρούονται και αμέσως μετά ακινητοποιούνται. Στη περίπτωση αυτή
δεν ισχύει η Αρχή Διατήρησης της Ορμής.
γ. Σε μια πλαστική κρούση έχουμε αύξηση της εσωτερικής ενέργειας των σωμάτων και
στη συνέχεια ροή θερμότητας προς το περιβάλλον.
δ. Στο φαινόμενο Doppler, για να ακούμε ήχο ίσης συχνότητας με της πηγής, πρέπει να
έχουμε την ίδια ταχύτητα με αυτήν της πηγής.
ε. Όταν ένα αεροπλάνο κινείται με υπερηχητική ταχύτητα, ο πιλότος ακούει τον ήχο που
κάνουν οι τουρμπίνες με μεγαλύτερη συχνότητα απ’ ότι ένας παρατηρητής στο έδαφος
που βλέπει το αεροπλάνο να πλησιάζει.
6.28. Ένας παρατηρητής και μια ηχητική πηγή κινούνται στην ίδια ευθεία με σταθερές
ταχύτητες μέτρoυ υΑ και υΣ αντίστοιχα. Η πηγή παράγει ήχο συχνότητας fS και ο
παρατηρητής τον αντιλαμβάνεται με συχνότητα fA. Αν πηγή και παρατηρητής
α. απομακρύνονται, ισχύει, fA > fS .
β. πλησιάζουν μεταξύ τους, ισχύει. fA > fS .
[208]
γ. απομακρύνονται με ταχύτητες ίδιου μέτρου, ισχύει. fA > fS .

δ. πλησιάζουν μεταξύ τους με ταχύτητες ίδιου μέτρου, ισχύει. fA < fS .
6.29. Ένας παρατηρητής κινείται με σταθερή

ταχύτητα μέτρoυ υΑ κατευθυνόμενος προς ακίνητη
ηχητική πηγή που παράγει ήχο μήκους κύματος λS.
Ο παρατηρητής αντιλαμβάνεται τον ήχο με μήκος
κύματος λΑ, για το οποίο ισχύει
𝜐𝜂𝜒
α. λΑ > λS. β. λΑ < λS γ. λΑ = λS . δ. λΑ = λS
𝜐𝛢
6.30. A Μια πηγή S εκπέμπει ήχο σταθερής συχνότητας πλησιάζοντας με σταθερή ταχύτητα
ακίνητο παρατηρητή Α. Ο παρατηρητής Α αντιλαμβάνεται τον εκπεμπόμενο ήχο
α. με συχνότητα μικρότερη από αυτήν που εκπέμπει η πηγή.
β. με συχνότητα που αυξάνεται σε σχέση με το χρόνο.
γ. να διαδίδεται με ταχύτητα ίση με αυτήν του ήχου στον αέρα.
δ. να διαδίδεται με ταχύτητα μεγαλύτερη αυτής του ήχου στον αέρα.

α. Σε κάθε ελαστική κρούση, τα σώματα ανταλλάσσουν ταχύτητες.
β. Σε κάθε ανελαστική κρούση, η συνολική ενέργεια μειώνεται.
γ. Κάθε ανελαστική κρούση είναι και πλαστική κρούση.
δ. Σε κάθε πλαστική κρούση στο σύστημα των σωμάτων συμβαίνει μείωση της μηχανικής
ενέργειας.
ε. Το φαινόμενο Doppler δεν παρατηρείται όταν πηγή και παρατηρητής κινούνται στην
ίδια κατεύθυνση με ταχύτητες ίδιου μέτρου.

α. Σε μια πλαστική κρούση, η συνολική ενέργεια του συστήματος διατηρείται.
β. Όταν δύο σώματα συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά, ανταλλάσσουν ταχύτητες.
γ. Όταν μια πηγή ήχου σταθερής συχνότητας πλησιάζει έναν παρατηρητή με σταθερή
ταχύτητα, αυτός αντιλαμβάνεται τον ήχο της πηγής με συχνότητα που διαρκώς
αυξάνεται.
δ. Όταν μια κρούση είναι ελαστική, η ορμή κάθε σώματος πριν και μετά την κρούση
διατηρείται.
ε. Η ενέργεια διατηρείται σε κάθε είδους κρούση.

α. Το φαινόμενο Doppler στο φως δίνει αισθητά αποτελέσματα μόνο αν οι παρατηρητές
ή οι πηγές κινούνται με ταχύτητες συγκρίσιμες με την ταχύτητα του ήχου.
[209]
β. Σε κάθε πλαστική κρούση, η ορμή του συστήματος των σωμάτων που συγκρούονται
ελαττώνεται.
γ. Κατά την πλαστική κρούση μεταξύ δύο σωμάτων, η μεταβολή της ορμής του ενός
σώματος είναι πάντα αντίθετη της μεταβολής της ορμής του άλλου.
δ. Το φαινόμενο Doppler παρατηρείται και στο φως.
ε. Μια κρούση μεταξύ δύο κινούμενων σωμάτων θεωρείται ελαστική όταν η μεταβολή
της κινητικής ενέργειας του ενός σώματος είναι αντίθετη της μεταβολής της κινητικής
ενέργειας του άλλου.

α. Κάθε πλαστική κρούση είναι και ανελαστική κρούση.
β. Ένας παρατηρητής προχωρά με ταχύτητα σταθερού μέτρου υΑ προς μια πηγή που
εκπέμπει ήχο σταθερής συχνότητας fs . Αν ο ήχος διαδίδεται στον αέρα με ταχύτητα υηχ,
ως προς τον παρατηρητή διαδίδεται με ταχύτητα υηχ + υΑ.
γ. Σε μια κεντρική κρούση μεταξύ δύο σωμάτων, η κινητική ενέργεια του συστήματος των
σωμάτων πάντα διατηρείται.
δ. Σε μια ελαστική κεντρική κρούση μεταξύ δύο σωμάτων ίσης μάζας, τα σώματα
ανταλλάσσουν ορμές και κινητικές ενέργειες.
ε. Το φαινόμενο Doppler εμφανίζεται μόνο στα ηχητικά κύματα.
6.35. Στο διπλανό σχήμα ο ποδηλάτης S και ο

παρατηρητής Α κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση
με ταχύτητες υA και υS=2υA. O ποδηλάτης
ενεργοποιεί ηχητική πηγή η οποία εκπέμπει ηχητικό
σήμα συχνότητας fS και είναι στερεωμένη στο
ποδήλατο. Ο παρατηρητής Α αντιλαμβάνεται το
ηχητικό σήμα με συχνότητα fA για την οποία ισχύει
α. fΑ > fS. β. fΑ < fS γ. fΑ = fS. δ. δεν μπορούμε να γνωρίζουμε
6.36. Μια ηχητική πηγή εκπέμπει ήχο συχνότητας fS. Ένας

παρατηρητής αντιλαμβάνεται τον ήχο της πηγής με
συχνότητα fA η οποία παραμένει σταθερή σε σχέση με το
χρόνο, όπως δείχνεται στο διπλανό σχήμα. Άρα, η πηγή
α. είναι ακίνητη και ο παρατηρητής κινείται με ταχύτητα
σταθερού μέτρου.
β. κινείται προς τον παρατηρητή με επιτάχυνση σταθερού μέτρου.
γ. και ο παρατηρητής κινούνται στην ίδια ευθεία, έχουν ταχύτητες ίδιου μέτρου και
απομακρύνονται μεταξύ τους.
δ. και ο παρατηρητής κινούνται στην ίδια ευθεία, έχουν ταχύτητες ίδιου μέτρου και ίδια
φορά κίνησης.
[210]
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ DOPPLER – ΘΕΜΑΤΑ Β’

6.37. Αυτοκίνητο της τροχαίας κινείται σε ευθύ δρόμο με σταθερή ταχύτητα υηχ/10και
έχει ενεργοποιημένη τη σειρήνα του, η οποία παράγει ήχο συχνότητας fS.
Μοτοσικλετιστής που προπορεύεται και κινείται με ταχύτητα μέτρου το μισό από αυτό
της ταχύτητας του αυτοκινήτου, ακούει ήχο με συχνότητα fA για την οποία ισχύει
19 20 21
α. fΑ = fS. β. fΑ = fS. γ. fΑ = fS.
18 18 19
6.38. Μια πηγή ήχου που πλησιάζει προς ακίνητο παρατηρητή εκπέμπει ήχο συχνότητας
που διαδίδεται με ταχύτητα υ. Για να αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής συχνότητα fA
διπλάσια από τη συχνότητα που εκπέμπει η πηγή
α) να πλησιάζει τον παρατηρητή με ταχύτητα υS = 2υ.
β) να πλησιάζει τον παρατηρητή με ταχύτητα υS = 0,5υ .
γ) να απομακρύνεται από τον παρατηρητή με ταχύτητα υS = υ.
6.39. Μια ηχητική πηγή κινείται με σταθερή ταχύτητα υS προς ακίνητο παρατηρητή. Τα
μήκη κύματος που εκπέμπει η πηγή προς την κατεύθυνση του παρατηρητή, πριν και μετά
τη διέλευση της από αυτόν, διαφέρουν μεταξύ τους κατά λ/10, όπου λ το μήκος κύματος
που εκπέμπει η πηγή όταν είναι ακίνητη. Αν υ η ταχύτητα διάδοσης του ήχου στον αέρα,
ο λόγος υS/υ είναι
α) 1/5. β) 1/10. γ) 1/20.
6.40. Ένας παρατηρητής απομακρύνεται από ακίνητη ηχητική πηγή με σταθερή ταχύτητα
υΑ. Η συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής είναι μειωμένη σε σχέση
με αυτή που εκπέμπει η πηγή. Το μήκος κύματος λΑ του ήχου που φτάνει στον
παρατηρητή σε σχέση με το μήκος κύματος λ που εκπέμπει η πηγή είναι
α) λΑ < λ β) λΑ > λ γ) λΑ = λ
6.41. Μεταξύ δύο ακίνητων παρατηρητών Β και Α κινείται πηγή S με σταθερή ταχύτητα υS
πλησιάζοντας προς τον A . Τα μήκη κύματος που φτάνουν στους παρατηρητές A και B
είναι λΑ και λB αντίστοιχα. Όταν η πηγή είναι ακίνητη εκπέμπει ήχο μήκους κύματος λ. Το
μήκος κύματος λ και τα μήκη κύματος λΑ και λΒ συνδέονται με τη σχέση
𝜆𝛢 +𝜆𝛣 𝜆𝛢 −𝜆𝛣 𝜆𝛢 𝜆𝛣
α) 𝜆 = . β) 𝜆 = . γ) 𝜆 = .
2 2 𝜆𝛢 +𝜆𝛣
[211]
6.42. Ένας επιβάτης λεωφορείου, που είναι ακίνητο σε ευθύγραμμο δρόμο, αρχίζει να
ακούει τη χρονική στιγμή to = 0 τη σειρήνα πυροσβεστικού οχήματος που κινείται στον
ίδιο δρόμο. Μέχρι τη χρονική στιγμή t1 ακούει σταθερή συχνότητα μικρότερη της
εκπεμπόμενης fS . Από τη στιγμή t1 έως τη στιγμή t2, η συχνότητα του ήχου που ακούει
διαρκώς αυξάνεται. Στα χρονικά διαστήματα (0, t1) , (t1, t2) η κίνηση του πυροσβεστικού
οχήματος ήταν αντίστοιχα
α. ευθύγραμμη ομαλή απομακρυνόμενο από το λεωφορείο, επιταχυνόμενη.
β. ευθύγραμμη ομαλή πλησιάζοντας το λεωφορείο, επιβραδυνόμενη.
γ. ευθύγραμμη ομαλή απομακρυνόμενο από το λεωφορείο, επιβραδυνόμενη.
6.43. Οι δύο ηχητικές

πηγές του σχήματος Π1
και Π2 εκπέμπουν ήχο
ίδιας συχνότητας fS. Η
πηγή Π1 είναι ακίνητη ενώ
η Π2 κινείται με σταθερή
ταχύτητα υ2 απομακρυνόμενη από τον ακίνητο παρατηρητή A. Δεχόμαστε ότι κατά τη
διάδοση του ήχου από τις δύο πηγές δεν έχουμε απώλειες ενέργειας και η ένταση του
ήχου είναι σταθερή στην περιοχή του φαινομένου με συνέπεια ο παρατηρητής να ακούει
διακροτήματα. Τα παραγόμενα διακροτήματα έχουν
α) σταθερή συχνότητα.
β) αυξανόμενη συχνότητα.
γ) μειούμενη συχνότητα.
Αιτιολογείστε την απάντησή σας.
6.44. Προκειμένου να βρούμε την ταχύτητα περιστροφής των αερίων μαζών σε έναν
ανεμοστρόβιλο στηριζόμαστε στο φαινόμενο Doppler. Aπό μια σταθερή πηγή που είναι
και δέκτης εκπέμπουμε από μεγάλη απόσταση υπέρηχους συχνότητας fS προς τον
ανεμοστρόβιλο (βλέπε σχήμα). Ο ανακλώμενος υπέρηχος ανιχνεύεται από τον δέκτη σε
διάφορες τιμές που κυμαίνονται μεταξύ μιας ελάχιστης fmin και μιας μέγιστης fmax.
Η ελάχιστη συχνότητα ανιχνεύεται από την ανάκλαση στην περιοχή του σημείου
𝜐𝜂𝜒
α. Α και είναι ίση με fmin = fmax .
𝜐𝜂𝜒 +𝜐𝜋
[212]
𝜐𝜂𝜒 −𝜐𝜋
β. Α και είναι ίση με fmin = fmax .
γ. Β και είναι ίση με fmin = fmax .
𝜐𝜂𝜒 −𝜐𝜋
6.45. Μοτοσυκλέτα και περιπολικό κινούνται σε ευθύγραμμο δρόμο με ίσες κατά μέτρο
ταχύτητες υο, κινούμενα αντίθετα και πλησιάζοντας μεταξύ τους. Κάποια στιγμή, το
περιπολικό αρχίζει να παράγει ήχο με τη σειρήνα συχνότητας fS . Λίγο μετά, το περιπολικό
αρχίζει να επιβραδύνεται και την ίδια στιγμή αρχίζει να επιβραδύνεται και ο
μοτοσυκλετιστής. Ο μοτοσυκλετιστής, κατά τη διάρκεια της επιβραδυνόμενης κίνησής
του, ακούει ήχο που η συχνότητά του
α) είναι σταθερή. β) αυξάνεται διαρκώς. γ) μειώνεται διαρκώς.
6.46. Ο πoδηλάτης Α του σχήματος πλησιάζει

προς την ακίνητη ηχητική πηγή S με σταθερή
επιτάχυνση μέτρου α ξεκινώντας από την
ηρεμία. Η πηγή εκπέμπει ήχο σταθερής
συχνότητας fS. H συχνότητα fA που
αντιλαμβάνεται ο πoδηλάτης σε σχέση το χρόνο καθώς αυτός πλησιάζει την πηγή δίνεται
από το διάγραμμα
α) (I). β) (II). γ) (III).

6.47. Οι ακίνητες ηχητικές πηγές S1

και S2 του σχήματος εκπέμπουν
κύματα σταθερής συχνότητας fS. Ένας
παρατηρητής κινείται με σταθερή
ταχύτητα υΑ κατά μήκος της ευθείας
των πηγών και με κατεύθυνση προς τα δεξιά. Όταν βρίσκεται στο χώρο (Β), δηλαδή
𝑓1 9
μεταξύ των πηγών, αντιλαμβάνεται λόγο συχνοτήτων = όπου f1 και f2 οι
𝑓2 11
[213]
συχνότητες που αντιλαμβάνεται από τις πηγές S1 και S2 αντίστοιχα. Αν υηχ είναι η
ταχύτητα του ήχου στον ακίνητο αέρα, ο παρατηρητής κινείται με ταχύτητα
1 1 1
α. υΑ = υηχ β. υΑ = υηχ γ. υΑ = υηχ
9 11 10
6.48. Το σώμα Α μάζας m κινείται προς το

ακίνητο σώμα Β μάζας 3m με ταχύτητα μέτρου
υΑ = υηχ/5 και συγκρούεται κεντρικά ελαστικά
με αυτό. Το σώμα Β περιέχει ηχητική πηγή S
που εκπέμπει κύματα σταθερής συχνότητας fS,
ενώ το Α περιέχει δέκτη Δ που την καταγράφει. Η συχνότητα f2 που καταγράφει ο δέκτης
μετά την κρούση και η συχνότητα fS συνδέονται με τη σχέση
10 11 9
α. f2 = fS β. f2 = fS γ. f2 = fS
11 12 11
6.49. Το σώμα Α μάζας m κινείται προς το

ακίνητο σώμα Β μάζας 3m με ταχύτητα μέτρου
υΑ = υηχ/5 και συγκρούεται κεντρικά ελαστικά
με αυτό. Το σώμα Β περιέχει ηχητική πηγή S
που εκπέμπει κύματα σταθερής συχνότητας fS,
ενώ το Α περιέχει δέκτη Δ που την καταγράφει. Αν με λ1 συμβολίσουμε το μήκος κύματος που
ανιχνεύει ο δέκτης πριν την κρούση και λ2 αυτό που ανιχνεύει μετά την κρούση, ο λόγος λ1/λ2 είναι
9 10 5
α. β. γ.
10 11 6
6.50. Δύο αυτοκίνητα Α και Β κινούνται στ ον αυτοκινητόδρομο σε αντίθετες κατευθύνσεις

με ταχύτητες ίδιου μέτρου. Τα αυτοκίνητα αρχικά πλησιάζουν το ένα στο άλλο και αφού
διασταυρωθούν απομακρύνονται
μεταξύ τους. Σε όλη τη διάρκεια του
φαινομένου το αυτοκίνητο Α έχει την
κόρνα του διαρκώς ενεργοποιημένη
εκπέμποντας ήχο σταθερής συχνότητας.
Ο οδηγός του αυτοκινήτου Β,
αντιλαμβάνεται ήχο συχνότητας f1 όταν
τα αυτοκίνητα πλησιάζουν το ένα στο
1
άλλο και ήχο συχνότητας f2, όπου f2 = f1 , όταν αυτά απομακρύνονται μεταξύ τους. Αν
1,44
υηχ είναι η ταχύτητα του ήχου στον αέρα, τότε τα αυτοκίνητα κινούνται με ταχύτητες
μέτρου
[214]
1 1 1
α. υηχ β. υηχ γ. υηχ
10 11 9
6.51. Μια ακίνητη ηχητική πηγή εκπέμπει ήχο

συχνότητας fS για χρονικό διάστημα ΔtS. Ένας
παρατηρητής που πλησιάζει την πηγή με ταχύτητα
υηχ/100 όπου υηχ η ταχύτητα του ήχου, αντιλαμβάνεται
τον ήχο για χρονικό διάστημα ΔtA που είναι ίσο με
100 99 102
α. ΔtA = ΔtS β. ΔtA = ΔtS γ. ΔtA = ΔtS
101 100 101
6.52. Η ηχητική πηγή του σχήματος εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α και
συχνότητας f. Στην ευθεία του άξονα
του ελατηρίου υπάρχει ακίνητος
δέκτης Δ, ο οποίος ανιχνεύει τον ήχο
που εκπέμπει η πηγή. Όταν η πηγή
√3
διέρχεται από τη θέση x1 = A,
2
πλησιάζοντας τo δέκτη αυτός ανιχνεύει συχνότητα f1 και όταν διέρχεται
απομακρυνόμενη συχνότητα f2. Ο λόγος των συχνοτήτων f1/ f2 είναι
𝜐𝜂𝜒 + 𝜋𝑓𝐴 𝜐𝜂𝜒 + 2𝜋𝑓𝐴 𝜐𝜂𝜒 − 𝜋𝑓𝐴
α. β. γ.
𝜐𝜂𝜒 − 𝜋𝑓𝐴 𝜐𝜂𝜒 − 2𝜋𝑓𝐴 𝜐𝜂𝜒 + 𝜋𝑓𝐴
6.53. Στο διπλανό σχήμα, η ακίνητη πηγή S1

και το περιπολικό S2 εκπέμπουν ηχητικά
σήματα συχνότητας fS, με το περιπολικό
να απομακρύνεται από τον παρατηρητή Α
με ταχύτητα μέτρου υS=υηχ/20. Ο
παρατηρητής που βρίσκεται ακίνητος στην ευθεία που διέρχεται από τις δύο ηχητικές
πηγές αντιλαμβάνεται διακροτήματα συχνότητας
20 1 2
α. fS β. fS γ. fS
21 21 21
6.54. Το αυτοκίνητο του σχήματος (πηγή S) κινείται με ταχύτητα μέτρου υS

πλησιάζοντας τον κατακόρυφο τοίχο και φέρει ηχητική πηγή η οποία εκπέμπει ήχο
σταθερής συχνότητας fS. Ο ποδηλάτης που απομακρύνεται από το αυτοκίνητο
κινούμενος με ταχύτητα μέτρου υ1 αντιλαμβάνεται τον ήχο με δύο συχνότητες. Τη
συχνότητα f1 που προέρχεται απευθείας από το αυτοκίνητο και τη συχνότητα f2 που
[215]
προέρχεται από ανάκλαση στον τοίχο. Αν ο ποδηλάτης αυξήσει την ταχύτητά του, τότε ο
λόγος f1/ f2
α) αυξάνεται. β) μειώνεται. γ) είναι σταθερός.
6.55. Στο σχήμα δείχνεται

ένα αεροπλάνο που
ετοιμάζεται για προσγείωση
και μια ακίνητη πηγή
υπερήχων συχνότητας fS
(πηγή τοπικού σήματος) που
βρίσκεται στην αρχή του διαδρόμου προσγείωσης. Το αεροπλάνο εκπέμπει υπέρηχο
σταθερής συχνότητας fS, ίδιας με αυτή της ακίνητης πηγής. Ο πύργος ελέγχου ανιχνεύει
τους δύο υπερήχους και βρίσκει ότι οι δύο συχνότητες έχουν διαφορά fS/5. Αν με υηχ
συμβολίσουμε την ταχύτητα των υπ ερήχων στον αέρα, η ταχύτητα προσγείωσης του
αεροπλάνου είναι
1 1 1
5 6 10
6.56. Στο σχήμα, το αυτοκίνητο κινείται προς τα δεξιά με ταχύτητα υS εκπέμποντας ήχο
σταθερής συχνότητας fS και μήκους κύματος λS. Οι παρατηρητές Α και Β αντιλαμβάνονται
μήκη κύματος λΑ και λΒ αντίστοιχα ο
𝜆𝛢 18
καθένας, για τα οποία ισχύει = .
𝜆𝛣 16
Αν υηχ είναι η ταχύτητα του ήχου στον
αέρα, τότε η ταχύτητα του
αυτοκινήτου είναι
1 1 1
18 17 16
6.57. Ο δέκτης ηχητικών κυμάτων, Δ, του σχήματος είναι προσαρμοσμένος στο σώμα Σ
που εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση σε λείο οριζόντιο επίπεδο, η οποία περιγράφεται
από την εξίσωση x=Aημωt . Πάνω στην ευθεία που διέρχεται από τον άξονα του
ελατηρίου και δεξιότερα της
μέγιστης θετικής απομάκρυνσης
του σώματος Σ , υπάρχει ακίνητη
ηχητική πηγή, S, η οποία εκπέμπει
ήχο σταθερής συχνότητας fS. H
[216]
συχνότητα του ήχου που ανιχνεύει ο δέκτης Δ, μεταβάλλεται με το χρόνο σύμφωνα με το

διάγραμμα
α. (I) β. (II) γ. (III)

6.58. Μια νυχτερίδα κινούμενη με ταχύτητα υν εκπέμπει

υπέρηχο συχνότητας fS, ο οποίος ανακλάται σε ακίνητο
εμπόδιο το οποίο βρίσκεται μπροστά της και επιστρέφει
σε αυτήν. Αν με υηχ συμβολίσουμε την ταχύτητα του
υπέρηχου στον αέρα, ο ανακλώμενος υπέρηχος
ανιχνεύεται από τη νυχτερίδα με συχνότητα f, για την οποία ισχύει
𝜐𝜂𝜒 + 𝜐𝜈 𝜐𝜂𝜒 − 𝜐𝜈 𝜐𝜂𝜒
α. f = fS. β. f = fS. γ. f = fS.
𝜐𝜂𝜒 −𝜐𝑣 𝜐𝜂𝜒 + 𝜐𝑣 𝜐𝜂𝜒 −𝜐𝑣
6.59. Α Στο σχήμα, το αυτοκίνητο κινείται προς τα δεξιά

με ταχύτητα υS και εκπέμπει έναν ήχο συχνότητας fS
για χρονικό διάστημα ΔtS. Οι παρατηρητές Α και Β
αντιλαμβάνονται τον ήχο για χρονικά διαστήματα ΔtA
𝛥𝑡𝛢 21
και ΔtΒ αντίστοιχα, για τα οποία ισχύει = .
𝛥𝑡𝛣 19
Αν υηχ είναι η ταχύτητα του ήχου στον αέρα, τότε η ταχύτητα του αυτοκινήτου είναι
1 1 1
19 20 10
[217]
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ DOPPLER – ΘΕΜΑΤΑ Γ’
6.60. Σώμα Σ1, με μάζα m1 = 4 kg, είναι

στερεωμένο στη μία άκρη ιδανικού
ελατηρίου σταθεράς k = 500 N/m, το
άλλο άκρο του οποίου στερεώνεται σε
κατακόρυφο τοίχο. To σύστημα
ισορροπεί πάνω σε λείο οριζόντιο
επίπεδο. Ένα δεύτερο σώμα Σ2, μάζας
m2 = 1 kg κινούμενο οριζόντια με
ταχύτητα μέτρου υ = 10 m/s κατά
μήκος του άξονα του ελατηρίου,
συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με
το σώμα Σ1, όπως στο σχήμα. Το σώμα
Σ2 έχει ενσωματωμένη σειρήνα που
εκπέμπει συνεχώς ήχο συχνότητας fS =
700 Hz.
α) Nα υπολογίσετε τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο ακίνητος παρατηρητής
του σχήματος, πριν από την κρούση του σώματος Σ2 με το σώμα Σ1 .
β) Να υπολογίσετε την περίοδο και το πλάτος της ταλάντωσης μετά την κρούση.
γ) Να γράψετε την ταχύτητα υ του συσσωματώματος σε συνάρτηση με το χρόνο. Για την
περιγραφή αυτή να θεωρήσετε ως αρχή μέτρησης του χρόνου (t=0) τη στιγμή της
κρούσης και ως θετική φορά του άξονα των απομακρύνσεων τη φορά της ταχύτητας
του συσσωματώματος αμέσως μετά την κρούση.
δ) Αν η σειρήνα δεν καταστρέφεται κατά την κρούση, να βρείτε το πηλίκο της μέγιστης
συχνότητας fA,max προς την ελάχιστη συχνότητα fA,min που αντιλαμβάνεται ο
παρατηρητής, κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης του συσσωματώματος.
Δίνονται η ταχύτητα διάδοσης του ήχου στον αέρα υηχ = 340 m/s και g = 10 m/s2.
6.61. Τα τρία οχήματα του

σχήματος, A, B και Γ
κινούνται σε ευθύγραμμο
αυτοκινητόδρομο. Τα μέτρα
των ταχυτήτων τους είναι υ1 = 20 m/s, υ2 = 30 m/s και υ3 = 20 m/s αντίστοιχα, όπως στο
σχήμα. Τα οχήματα A και B κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση και προπορεύεται το
όχημα A, ενώ το όχημα Γ έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση. Το όχημα Β εκπέμπει ήχο
συχνότητας fS = 930Hz.
α) Να υπολογίσετε τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο οδηγός του οχήματος
A.
[218]
β) Να υπολογίσετε τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο οδηγός του οχήματος

Γ.
γ) Τα οχήματα Β και Γ διασταυρώνονται, οπότε στη συνέχεια απομακρύνεται το ένα από
το άλλο, να υπολογίσετε τη νέα συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο οδηγός του
οχήματος Γ.
δ) Ο οδηγός του οχήματος Α τη χρονική στιγμή t=0, ενώ προηγείται του οχήματος Β,
πατάει γκάζι και προσδίδει στο όχημά του σταθερή επιτάχυνση α = 2 m/s2 για χρονικό
διάστημα 5s, παραμένοντας σε όλη τη διάρκεια της επιταχυνόμενης κίνησης
προπορευόμενος του οχήματος Β. Να σχεδιάσετε το διάγραμμα της συχνότητας που
αντιλαμβάνεται ο οδηγός A συναρτήσει του χρόνου σε αριθμημένους άξονες για το
χρονικό διάστημα των 5s .
Δίνεται η ταχύτητα του ήχου στον αέρα υηχ = 340 m/s. Οι πράξεις να γίνουν με ακρίβεια
ενός δεκαδικού ψηφίου.
6.62. Μια ηχητική πηγή Σ2 κινείται µε σταθερή ταχύτητα υ2 = 15 m/s σε οριζόντιο επίπεδο
και εκπέµπει ήχο συχνότητας
fS = 355 Hz. Στο ίδιο επίπεδο
κινούνται άλλα δύο σώματα
με ταχύτητες υ1 = 20 m/s και
υ3 αντίστοιχα, όπως φαίνεται
στο σχήμα, τα οποία φέρουν δέκτες ηχητικών κυμάτων. Για τις συχνότητες του ήχου και
f3 που αντιλαµβάνονται οι δέκτες των σωμάτων Σ1 και Σ3 ισχύει f1 =65f3/71.
α. τη συχνότητα του ήχου, f1, που αντιλαμβάνεται ο δέκτης του σώματος Σ1.
β. την ταχύτητα υ3 του σώματος Σ3.
γ. το λόγο των μηκών κύματος λ1 και λ3 των ήχων που αντιλαμβάνονται οι δύο
παρατηρητές.
δ. αν o δέκτης του σώματος Σ1 αντιλαμβάνεται τον ήχο για χρονικό διάστημα Δt1 = 7,1 s,
για πόσο χρονικό διάστημα Δt3 αντιλαμβάνεται τον ήχο o δέκτης του σώματος Σ3;
∆ίνεται υηχ = 340 m/s.
6.63. Ένα τρένο κινούμενο με

σταθερή ταχύτητα υτρ=30m/s,
καθώς κατευθύνεται προς τούνελ
που βρίσκεται σε κατακόρυφο
βράχο, ενεργοποιεί τη σειρήνα του, η
οποία εκπέμπει ήχο συχνότητας fs=370Hz. Ένας παρατηρητής που βρίσκεται πίσω από
το τρένο και περπατάει στην κατεύθυνση κίνησης του τρένου με ταχύτητα υΑ=1m/s,
ακούει δύο ήχους. Ο ένας προέρχεται άμεσα από το τρένο και ο άλλος από την ανάκλαση
στο βράχο. Η ταχύτητα διάδοσης του ήχου στον ακίνητο αέρα είναι υηχ=340m/s.
[219]
A) τη συχνότητα του ήχου, f1, που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής άμεσα από το τρένο.
B) τη συχνότητα του ήχου, f2, που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής από την ανάκλαση στο
βράχο.
Γ) το μήκος κύματος του ήχου, λ1, που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής και προέρχεται
άμεσα από το τρένο.
Δ) τον αριθμό των πυκνωμάτων του ηχητικού κύματος που αντιλαμβάνεται ο
παρατηρητής και προέρχονται άμεσα από το τρένο, σε χρονικό διάστημα Δt=10s.
6.64. Ένα ασθενοφόρο κινείται με σταθερή ταχύτητα

υs και κατευθύνεται προς έναν ακίνητο
παρατηρητή. Η σειρήνα του ασθενοφόρου
εκπέμπει ήχο συχνότητας fs=680Hz, για χρονικό
διάστημα Δts. O παρατηρητής αντιλαμβάνεται τον
ήχο της σειρήνας με μήκος κύματος λΑ=0,45m και
για χρονικό διάστημα ΔtA=4,5s. H ταχύτητα του ήχου στον ακίνητο αέρα είναι
υηχ=340m/s.
A) το μήκος κύματος του ήχου, λs, που εκπέμπει η σειρήνα.
B) την ταχύτητα του ασθενοφόρου.
Γ) τη συχνότητα του ήχου, fΑ1, που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής, όταν το ασθενοφόρο
πλησιάζει προς αυτόν και τη συχνότητα του ήχου, fΑ2, που αντιλαμβάνεται ο
παρατηρητής, όταν το ασθενοφόρο απομακρύνεται απ’ αυτόν.
Δ) το χρονικό διάστημα Δts που εκπέμπει τον ήχο η σειρήνα του ασθενοφόρου.
[220]
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ DOPPLER – ΘΕΜΑΤΑ Δ’
6.65. Το ελατήριο του σχήματος έχει σταθερά

k = 400 N/m και έχει στο ένα άκρο του
στερεωμένο ένα σώμα, Σ1, μάζας m1 = 1 kg
που φέρει ενσωματωμένο ένα δέκτη ήχου,
Δ. Το σύστημα εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση πλάτους 0,4 m πάνω σε λείο
οριζόντιο επίπεδο. Τη στιγμή που το σώμα Σ1 διέρχεται από τη θέση ισορροπίας του,
συγκρούεται κεντρικά ελαστικά με ακίνητο σώμα Σ2, μάζας m2 = 3 kg , το οποίο φέρει
ενσωματωμένη πηγή ήχου συχνότητας fS = 688 Hz.
Να βρείτε:
α) την ταχύτητα του σώματος Σ1 ελάχιστα πριν τη σύγκρουση.
β) τις ταχύτητες των σωμάτων Σ1 και Σ2 αμέσως μετά τη σύγκρουση καθώς και το πλάτος
της νέας ταλάντωσης.
γ) τη συχνότητα που ανιχνεύει ο δέκτης όταν το σώμα Σ1 διέρχεται για 1η και για 2η φορά
μετά την κρούση από την απομάκρυνση x1 = -0,1√3m. Να θεωρήσετε θετικό τον
ημιάξονα προς τα δεξιά.
δ) το ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του σώματος Σ1 τη στιγμή που ανιχνεύει
συχνότητα fA = 680 Hz .
Δίνεται η ταχύτητα διάδοσης του ήχου στον αέρα υηχ = 340 m/s.
6.66. Ένα σώμα Σ1, μάζας m1, είναι δεμένο στο κάτω άκρο κατακόρυφου
ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k=100N/m, που έχει το πάνω άκρο του
στερεωμένο σε οροφή. Από το σώμα Σ1 είναι κρεμασμένο με αβαρές
νήμα ένα δεύτερο σώμα Σ2, μάζας m2=2kg το οποίο απέχει από το
δάπεδο d= π2/5 m. Στο σώμα Σ2 υπάρχει ενσωματωμένος δέκτης ήχου,
Δ, και στο σώμα Σ1 πηγή ήχου, S, συχνότητας fs = 340 Hz. Το σύστημα
ισορροπεί, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
Τη χρονική στιγμή t=0 κόβουμε το νήμα και το σώμα Σ1 αρχίζει να
εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση, ενώ το σώμα Σ2 εκτελεί ελεύθερη
πτώση. Όταν το σώμα Σ2 φτάνει στο έδαφος, το σώμα Σ1 διέρχεται για
πρώτη φορά από την ανώτερη θέση της ταλάντωσής του.
Α) τη μάζα m1 του σώματος Σ1.
Β) το πλάτος της ταλάντωσής του σώματος Σ1.
Γ) το λόγο της μέγιστης δυναμικής ενέργειας του ελατηρίου προς τη
μέγιστη δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης.
Δ) τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο δέκτης ελάχιστα πριν
κτυπήσει στο έδαφος.
[221]
Ε) το μέγιστο μήκος κύματος του ήχου που αντιλαμβάνεται ο δέκτης στη διάρκεια της
κίνησής του.
H ταχύτητα του ήχου στον ακίνητο αέρα είναι υηχ=340m/s και το g=10 m/s2.
6.67. Ένας μοτοσικλετιστής κινούμενος με ταχύτητα υ0 πλησιάζει προς μια ακίνητη ηχητική
πηγή, που εκπέμπει ήχο συχνότητας fs=680Hz. Όταν ο μοτοσικλετιστής πλησιάσει σε
απόσταση d1=150m από την πηγή, φρενάρει ομαλά και εκτελώντας ομαλά
επιβραδυνόμενη κίνηση σταματά αφού διανύσει διάστημα dολ=200m, δηλαδή ξεπερνά
την ηχητική πηγή κατά 50m. Τη στιγμή που ο μοτοσικλετιστής προσπερνά την πηγή
αντιλαμβάνεται ήχο συχνότητας fΑ=680Hz. H ταχύτητα του ήχου στον ακίνητο αέρα είναι
υηχ=340m/s.
A) την ταχύτητα του μοτοσικλετιστή τη στιγμή που φτάνει στην ηχητική πηγή.
B) την επιτάχυνση του μοτοσικλετιστή και το συνολικό χρόνο κίνησης, μέχρι ο
μοτοσικλετιστής να σταματήσει.
Γ) τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο μοτοσικλετιστής τη χρονική στιγμή που
αρχίζει να εκτελεί ομαλά επιβραδυνόμενη κίνηση.
Δ) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα της συχνότητας του ήχου που αντιλαμβάνεται ο
μοτοσικλετιστής σε συνάρτηση με το χρόνο κίνησής του. Θεωρείστε ως t=0 τη χρονική
στιγμή που αρχίζει η ομαλά επιβραδυνόμενη κίνηση.
6.68. Ένα σώμα, Σ1, μάζας m1=2kg, ισορροπεί

σε λείο οριζόντιο επίπεδο, δεμένο στο ένα
άκρο ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k=200
N/m, το άλλο άκρο του οποίου είναι
ακλόνητα στερεωμένο. Σε απόσταση d=40cm
από το σώμα Σ1 βρίσκεται ακίνητο δεύτερο σώμα, Σ2, μάζας m2 =4kg, όπως φαίνεται στο
διπλανό σχήμα. Στο σώμα Σ1 υπάρχει ενσωματωμένος δέκτης ήχου, Δ, και στο σώμα Σ2
πηγή ήχου, S, συχνότητας fs=1020 Hz. Συμπιέζουμε το ελατήριο κατά A=50cm και
αφήνουμε το σώμα Σ1 ελεύθερο να εκτελέσει απλή αρμονική ταλάντωση. Όταν το σώμα
Σ1 φτάσει στη θέση του σώματος Σ2 συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά μ' αυτό.
A) την ταχύτητα του σώματος Σ1 ελάχιστα πριν συγκρουστεί με το σώμα Σ2.
B) τις συχνότητες των ήχων που ανιχνεύει ο δέκτης, ελάχιστα πριν τη σύγκρουση και
ελάχιστα μετά.
Γ) το λόγο της μέγιστης προς την ελάχιστη συχνότητα που ανιχνεύει ο δέκτης κατά την
ταλάντωσή του, μετά την κρούση.
Δ) το μέτρο του ρυθμού μεταβολής της ορμής του σώματος Σ1, όταν ο δέκτης του
ανιχνεύει τον ήχο της πηγής με συχνότητα fΑ=1020Hz.
H ταχύτητα του ήχου στον ακίνητο αέρα είναι υηχ=340m/s.
[222]
Απαντήσεις
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ - Απαντήσεις
1.1. δ 1.44. δ 1.81. β

1.2. δ 1.45. γ 1.82. α
1.3. β 1.46. α 1.83. β
1.4. δ 1.47. α 1.84. α
1.5. γ 1.48. δ, ε 1.85. γ
1.6. α 1.49. δ, ε 1.86. α , dp/dt=0
1.7. γ 1.50. α, β, γ, ε 1.87. α 1.114. 0,2s, 3cm, π/6
1.8. γ 1.51. δ 1.88. β rad, 1/30s
1.9. α 1.52. γ 1.89. α 1.115. π/10s, 40m/s2,
1.10. γ 1.53. β, γ, δ 1.90. γ F=8·συν10t (SI),
1.11. α, δ 1.54. α 1.91. γ π/40s
1.12. β 1.55. δ 1.92. α 1.116. 3π/2, 0,2 m, 1
1.13. γ 1.56. γ 1.93. β kg, 25 N
1.14. γ 1.57. γ 1.94. γ 1.117. 0,4 m, 4 J, 16 J,
1.15. β 1.58. δ 1.95. α 2π/15 s
1.16. β, γ, δ 1.59. β 1.96. β 1.118. 0,2m, 50 N/m, 8
1.17. α, β, γ, ε 1.60. α, γ 1.97. α m, 1 kg·m/s, 5π/3,
1.18. α 1.61. γ 1.98. α 5√3J/s
1.19. α 1.62. γ 1.99. γ 1.119. (ln2)/10 s, 0,5
1.20. γ 1.63. γ 1.100.β Hz, 1,25 cm, 20 s, -
1.21. δ 1.64. α 1.101.γ 7,5 J
1.22. α 1.65. γ 1.102.α 1.120. 2π, x =
1.23. β, γ, δ, ε 1.66. με ΑΔΕ 1.103.β 2·ημ(2πt+π/2) (SI),
1.24. α 1.67. β 1.104.γ 12π kg·m/s, ΔU=0
1.25. δ 1.105.β 1.121.297Hz, 303 Hz,
1.26. γ 1.106.α 60 μηδενισμοί, 50
1.27. α 1.107.γ ταλαντώσεις, √3/2
1.28. α, ε 1.108.β cm
1.29. δ 1.68. 1.109.β 1.122. 2m/s (δίσκος), 3
από το εμβαδόν της
1.30. δ 1.110. 0,5J, x = m/s (σφαίρα), 0,2
γραφικής παράστασης…
1.31. δ 0,1·ημ(10πt+π/2) m, π/20 s, dp/dt=0
1.69. β
1.32. α (SI), 0,3 m, -√2/2 1.123. 1 m/s, 75%, π/5
1.70. γ
1.33. δ m/s s, 10,3 cm
1.71. γ
1.34. δ 1.111.3π/2, 2m/s, 3J, 1.124. 0,1 m, 1/72 m, -
1.72. γ
1.35. β 60N 3,5 J, 90 m/s2
1.73. α
1.36. γ 1.112. 200Ν/m, 1 kg, 1.125. 5 m/s, 3 m/s,
1.74. β
1.37. δ 10√2 rad/s, -1m/s 75%, βρίσκεται στη
1.75. α
1.38. γ 1.113. 3π/2, 0,2m, 40 θέση ισορροπίας
1.76. α
1.39. β N/m, του και
1.77. α
1.40. α κατευθύνεται προς
1.78. β
1.41. γ τα κάτω,
1.79. γ
1.42. α, γ, ε 1.80. β
1.43. β
[224]
1.127. 300 N/m, 2/15 1.130. 0,2 m, y = 0,2· 1.133. √1,5 m/s, √2
m, U = (1/6)συν210t ημ(10t + π/6) (SI), 9 m/s, x = 0,2·ημ(√50
(SI), -40/3 N J, -2√3 kg·m/s t+π/6) (SI), -3,75√14
1.128. 0,3 m, 2√3 m/s, 1.131. 5 J, υ = √3 m/s, J/s
0,2 m, υ = συν(5t + x = 0,4· ημ(5t + π/6) 1.134. 5 m/s, συνφ =
7π/6) (SI) (SI), π/6 s 0,375, 10 m/s, F =
1.129. 160 N, x = 1.132. ΣF = -32x (SI), A 200·ημ(10t) (SI)
, 150 J/s 0,4ημ(20t + 1,5π) = 0,5 m, x = 0,5·
1.126.D = k, a=- (SI), Fελ = -160- ημ(4t + 11π/6) (SI),
2,5ημ(5t + π/2) (SI), 160·ημ(20t + 1,5π) t= π/6 s, dU/dt =
5 kg·m/s2, 1,5 J (SI), 128 J 8√3 J/s
[225]
KYMATA ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
2.1. β 2.34. γ 2.77. α , 200π cm/s, x =

2.2. α 2.35. β 2.78. γ 0,5k
2.3. δ 2.36. α 2.79. α 2.111. 8m/s, 1m, ,
2.4. πηγής, μέσο, 2.37. γ 2.80. β
συμβολής, 2.38. δ 2.81. β
ταχύτητά, 2.39. β 2.82. α , τα σημεία Μ,
διαφορετική 2.40. α 2.83. γ Ν, απέχουν
2.5. β 2.41. β 2.84. γ μεταξύ τους
2.6. δ 2.42. β, γ, δ 2.85. β 1m= λ/4,
2.7. α 2.43. γ 2.86. γ παρουσιάζουν
2.8. α, γ 2.44. δ 2.87. γ διαφορά φάσης
2.9. β 2.45. β 2.88. γ π/2, με το
2.10. δ 2.46. β, δ 2.89. α σημείο Μ να
2.11. δ 2.47. δ 2.90. α προηγείται.
2.12. α 2.48. δ 2.91. β 2.112. 25 cm/s, 6
2.13. δ 2.49. β 2.92. α κοιλίες, -
2.14. ύλη, 2.50. γ 2.93. β 160π·συν10πt,
παράλληλα, 2.51. β 2.94. β 5/6 ψμ
συμβολή, 2.52. α 2.95. γ 2.113. 0,01s,
στάσιμο, 2.53. γ 2.96. γ
σύγχρονες 2.54. γ 2.97. α
2J, 2,25 cm
2.15. α, δ, ε 2.55. γ 2.98. γ
2.114. 0,25 s, 0,5
2.16. β, γ, δ, ε 2.56. α 2.99. β
m, 0,5k,
2.17. α 2.57. α 2.100. α
2.18. δ 2.58. δ 2.101. β
2.19. Αρμονικά, 2.59. β 2.102. α
περιόδου, 2.60. β 2.103. α
, 0,375m
επαλληλίας, 2.61. α, γ, δ 2.104. α
λ/2, κοιλίες 2.62. α2, β3 2.105. β
2.20. α δ, ε 2.63. 1 2.106. α
2.21. δ 2.64. 1 2.107. β
2.22. β 2.65. 2 2.108. β
2.23. δ 2.66. γ 2.109. γ
2.24. β 2.67. α 2.110. 5 cm/s, 2.115. 1,35s, y =
2.25. γ 2.68. Α, β 20συν2πx, 0,2ημ(t/0,6-
2.26. α, γ 2.69. Γ x/1,2) (S.I.),
2.27. α 2.70. β
2.28. β 2.71. β
2.29. β 2.72. β, β
2.30. δ 2.73. α
2.31. β 2.74. γ , 1,7s,
2.32. γ 2.75. β, γ
2.33. δ 2.76. α
[226]
2.121. 0,35s, 0, 1, 2, 3, οκτώ
0,4m, a=0, σημεία, 5/6 Hz
2.131. 0,25m, 0,65
m, 0,45 m,
, , 0,425s 0,75m, ¼, -8√2
2.122. 15π m/s, · 10-5 kg·m/s2,
9 σημεία 2.132. y=0,03συν
2.127. λ=2m, 4m, πx·ημπt (SI),
4,5π rad, τα x=0,25m,
, 1 N/m,
σημεία με θέση x=1,75m και
2.116. 2 cm/s, Δφ x=1m, x=2m, x=2,25m,
= 2π, 2,5s, Δt = και x=3m, x=0,75m,
2,5T, 160 cm/s2, x=1,25m,
2.123. A = 2 cm, x=2,75m και
50 cm, 30 cm, -√3/20 m x=3,25m.
a=0-υ=max, 2.128. λ=2m, T =
21/32 s, 4 cm 0,12 s, 50/3
2.124. 2m, 10π m/s,
2.117. 340 m/s,
Δχ = 5λ, rad, 0,5 s, υ=+ x=1/3 m, x=5/3
υmax, 5 ταλ, m και x=7/3 m.
yA=0,05ημ[200π
t-4π], t>0,02s, , - 0,02m
yA=0,05ημ[200π 2.129. 2·10-5s, 13/14Hz
t-14π], t>0,07s, , -2π m/s 2.133. T=1s,
200π rad, 2,2 2.125. 0,04συνπx· λ=2m,
cm ημ20t, λ=2,
2.118. Y=5ημπ(t- d=0,5m, d=1/3 , 0,02π m/s,
x), 4m, 5π cm/s, m,
4,5π rad , 2m/s2,
2.119. 2m, 4m,
ενισχυτική
συμβολή, x1=0,5 m, x2=1,5
m, x3=2,5 m,
x4=3,5 m και
x5=4,5 m είναι
2.126. 8συν0,2πx· ένα σημείο γιαΝ
= -3 δεσμοί, δεν
ημ8πt, 40 cm/s, ταλαντώνονται
5 κοιλίες, 2.130. 0,1m, 5
Hz, και η
, -0,5π m/s επιτάχυνσή
2.120. 5 m/s, τους είναι
0,75m, 1 m, μηδέν
0,1√7m, U/K=3
, Ν=-4, -3, -2, -1,
[227]
ΡΕΥΣΤΑ –
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
3.1. Β 3.42. Α 3.82. β 3.101. 1,036·105

3.2. Γ 3.43. Β 3.83. α N/m2, 6,6·103
3.3. Γ 3.44. Δ 3.84. β J/m3, 1,02·105
3.4. Β 3.45. Β 3.85. α N/m2, 86 cm
3.5. Δ 3.46. Α 3.86. α 3.102. 4m/s, Δp=-
3.6. Β 3.47. Α 3.87. γ 6·103 N/m2,
3.7. Α 3.48. Β 3.88. γ 0,75m, 50%
3.8. Α, ε 3.49. D 3.89. α 3.103. 4 m/s, Δp =
3.9. Γ 3.50. Β 3.90. γ -21 N/m2, 10m/s,
3.10. Α 3.51. Α, β, δ 3.91. β 20 cm2
3.11. Α ΘΕΜΑΤΑ Β’ ΘΕΜΑΤΑ Γ΄ 3.104. 2 m/s, 8W,
3.12. Β 3.52. α 3.92. 4500N/m2 0,2J, 8N
3.13. Γ 3.53. β ,1,045·105 Ν/m2, 3.105. 5 mm, 15N,
3.14. Β 3.54. β 90N, 0,95g/cm3 75W, 25%
3.15. Δ 3.55. γ 3.93. 1,01·105 ΘΕΜΑΤΑ Δ’
3.16. Α, β, δ, ε 3.56. γ N/m2, 0,01 m, 3.106. 100Ν/m,
3.17. Δ 3.57. α 1,0145·105 N/m2, 1m, 2 J, 10,5 J
3.18. Α 3.58. γ 10g 3.107. 5000 N/m2,
3.19. Δ 3.59. γ 3.94. 36kg, pυδρ= 5N, 0,5 g/cm3, υ=0
3.20. Γ 3.60. β 20·t, με 0<t<180s, 3.108. 0,1m,
3.21. Α 3.61. α 360s, 120s 1,01·105 N/m2, 15
3.95. 2·10-4 m3/s, cm, √3m/s
3.22. Α, β, δ 3.62. β
10 cm, 10-4 m3/s,
3.23. Γ, ε 3.63. β 3.109. √3s, 10m/s,
1000 N/m2
3.24. Α, β, γ, ε 3.64. γ 60o, 1cm
3.96. 1,125 m/s,
3.25. Γ 3.65. β 3.110. 1m/s, 0,5W,
16mm, 55,56%,
3.26. Δ 3.66. β -1N, √3/5
4,32π L
3.27. Β 3.67. α 3.111. 3m/s, 1,8m,
3.97. 5 m/s,
3.28. Α 3.68. β 1,18·105 N/m2,
1,625·105 N/m2,
3.29. Δ 3.69. β 40%
(4/3) cm2, 600 kg
3.30. Β 3.70. α 3.112. √10m/s,
3.98. 10m/s, 1
3.31. Β 3.71. β 2,5s, √35/7 cm2,
cm2, 105 N/m2,
3.32. Α, γ, δ 3.72. α 1,5s
34,5 J
3.33. Α 3.73. α 3.113. 4·10-4 m3/s,
3.99. 4m/s, 2
3.34. Α 3.74. γ 45o, 4·10-3 m3,
m/s, 1,06·105
3.35. Γ 3.75. β n/m2, 60cm 19,998cm
3.36. Α 3.76. β 3.114. 7m/s, 0,2s,
3.100. 2√10m/s,
3.37. Γ 3.77. β 10/7 cm2
√10m/s, 1,05·105
3.38. Α, β, ε 3.78. γ 3.115. √15m/s,
3.39. Γ 3.79. γ N/m2, 224√10·10-
0,2s, 11,4s, 44
3.40. Α 3.80. β
3
m3
3.41. Δ 3.81. γ
[228]
ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΤΕΡΕΩΝ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑΤΑ Α’ 4.42. γ 4.84. α 4.124. β

4.1. β 4.43. δ 4.85. δ 4.125. β
4.2. δ 4.44. γ 4.86. α 4.126. α
4.3. β 4.45. δ 4.87. α 4.127. α
4.4. β 4.46. β 4.88. α 4.128. β
4.5. γ 4.47. δ 4.89. γ,ε 4.129. γ
4.6. β 4.48. α 4.130. β
ΘΕΜΑΤΑ B’
4.7. δ 4.49. δ 4.131. γ
4.8. α, β, δ 4.50. β 4.90. γ 4.132. γ
4.9. α 4.51. δ 4.91. α 4.133. β
4.10. β 4.52. β 4.92. α 4.134. α
4.11. β 4.53. α 4.93. γ 4.135. γ
4.12. α 4.54. γ 4.94. γ 4.136. γ
4.13. γ 4.55. γ 4.95. β 4.137. α
4.14. δ 4.56. α 4.96. β 4.138. α
4.15. α 4.57. α, β, γ 4.97. γ 4.139. β
4.16. β, γ, ε 4.58. α 4.98. α 4.140. β
4.17. β 4.59. β 4.99. β 4.141. β
4.18. α 4.60. δ 4.100. α 4.142. γ
4.19. δ 4.61. δ 4.101. β 4.143. β
4.20. δ 4.62. α 4.102. β 4.144. α
4.21. γ 4.63. γ 4.103. α 4.145. α
4.22. δ 4.64. δ 4.104. γ 4.146. γ
4.23. α, β 4.65. β 4.105. α 4.147. β
4.24. β, γ 4.66. δ 4.106. α 4.148. γ
4.25. δ 4.67. γ 4.107. γ 4.149. γ
4.26. δ 4.68. β 4.108. β 4.150. α
4.27. β 4.69. β 4.109. α 4.151. α
4.28. γ 4.70. γ 4.110. α 4.152. β
4.29. γ 4.71. β 4.111. γ 4.153. γ
4.30. δ 4.72. β 4.112. α 4.154. α
4.31. γ 4.73. β 4.113. γ 4.155. β
4.32. β, γ, ε 4.74. α 4.114. γ 4.156. β
4.33. γ 4.75. α, γ, ε 4.115. γ 4.157. α
4.34. β 4.76. α, γ, ε 4.116. α 4.158. γ
4.35. δ 4.77. α, γ, δ 4.117. β ΘΕΜΑΤΑ Γ’
4.36. γ 4.78. α, γ 4.118. β 4.159. 20 rad/s,
4.37. β 4.79. α, β 4.119. α 2s, 40 rad/s, 6 J
4.38. δ 4.80. β, δ 4.120. α 4.160. 4 kg·m2, 4
4.39. α, β, ε 4.81. β, γ, δ 4.121. γ rad/s2, 2π m, 20π
4.40. δ, ε 4.82. γ 4.122. β rad
4.41. δ 4.83. γ 4.123. α
[229]
4.161. 0,03 kg·m2, , 162,5/π rad/s2, √2rad/s, 4.187. 4 m/s2, 1s,
5 rad/s, 0,5 J, περιστροφές,6 N 65√2/99 kg·m/s2 0,4√5 kg·m2/s,
2,25 kg·m2/s2 4.171. 84 kg·m2, 4.178. 0,32m, 2,2 m
4.162. 0, 10/π 1kg·m2/s2, -5 J/s, 4.188. 25 rad/s2,
στρ., -2,4W, 0,8 5W T = 50x + 15 με
kg·m2/s 4.179. 10N, 0≤x≤ 0,3m, 15
4.163. 40 rad/s, 50rad/s2, 0,1m, 5 rad/s, 3√3/2 m/s
0,02 kg·m2, 4 W, J/s 4.189. -4 m/s2,
10/π περιστροφές 4.180. 5 m/s2, ½, 0,25, 1,65 m,
4.164. 2N·m, 2 , 200/21 rad/s2, - 𝜐
2 m/s, 3 N 0,75s, 𝜐 𝑐𝑚 =
rad/s2, 8 rad/s, 240 J, 𝛾𝜌𝛼𝜇,𝛤
4.181. 20/3 m/s2,
1,6m και 3,2 m 1
√40/21rad/s 4 kg·m2/s2, 1,5 m, { } για
4.165. 0,18 kg·m2, 2 − 2𝑡
4.172. -2mRαγ/3, 20√21 N, εφθ = 0 ≤ 𝑡 ≤ 0,25𝑠
ω=20-(20/3)t, { }
-30 rad/s2, 4N. √3/5 0,25 ≤ 𝑡 ≤ 1𝑠
0≤t≤3s, L=3,6-
1s, 0,15 J 4.182. 2 m/s2, 2,5 4.190. 0,1 kg, 0,2
1,2t με 0 ≤t≤3s,
-1,2N·m 4.173. 20 m/s, 0,1 m/s2, 5 m, 4 m, m, √1,5 m/s, 2
4.166. 20/3 N, kg·m2/s2, 20 J/s, 15 J m/s, 12,5√2
(6/7) kg·m2, 10 20√3m/s 4.183. 10√2 m/s2, rad/s, 5√15 rad/s
rad/s2, √20rad/s 4.174. 12 m/s, 10√3 m/s, 10N, 4.191. 2,5·10-2
4.167. 4 rad/s, 0,096 kg·m/s2, 45ο (παράλληλη kg·m2, √30/2
2000W, 50 N·m, 5/18, 7,2m, στο έδαφος), μS = m/s, 2N, 0,5 J
200 W 24√2J/s 0,5 4.192. 25/32
4.168. 10/7 N, 4.175. 4 rad/s2 - - 4.184. 1,5·10-2 kg·m2, 8 rad/s2,
25/7 m/s2, 2 rad/s2, 75/π kg·m2, 5·10-3 25/8 kg·m2/s,
ημφ=0,5 στροφές, 3 J, -0,2 kg·m2, υΣ = 0, 10√2,4J/s
4.169. 2N, 0,5 J/s 20rad/s, 20 J/s 4.193. Tσ=macm,
kg·m/s2, 4 m/s, 4.185. 5/3 kg·m2, F-Tσ = 0,5mrαγ, 10
ΘΕΜΑΤΑ Δ’
0,375m 2√3rad/s, 20√3/3 Ν, 20/3 Ν, 0,9 s,
4.170. 4 rad/s2 – 4.176. √5Ν, m/s, 70/3 J, 9 J, 20 J/s
2 rad/s2, 0,2√10kg, 40√3/3 m/s
0,15m, 5N 4.186. 8 N, T=7N,
4.177. 5/3 kg, F=13N, t = 0,2 s,
65/99 kg·m2, 1 ωmax = √54 rad/s
[230]
ΚΡΟΥΣΕΙΣ Απαντήσεις
5.1. δ 5.38. β 5.80. β 5.103. -2 m/s, 4

5.2. γ 5.39. β 5.81. α m/s, 1m, 0,5 s,
5.3. γ 5.40. δ 5.82. α 6J
5.4. ελαστική, η 5.41. α 5.83. β 5.104. 8 m/s, 9
ορμή, η 5.42. β 5.84. β m/s, 11m/s,
ταχύτητά, 5.43. γ 5.85. γ 19%, 10s
μάζες, 5.44. β 5.86. β 5.105. 2m/s,
διατηρείται/πα 5.45. δ 5.87. α 4√3𝑚/𝑠,
ραμένει. 5.46. β 5.88. β 4kgm/s,
5.5. γ 5.47. γ 5.89. β √208m, 4J
5.6. β 5.48. β 5.90. γ 5.106. 7kg, 20
5.7. δ 5.49. γ 5.91. α m/s, -75%, 42,5
5.8. α 5.50. α 5.92. α 5.107. 6m/s, 30N,
5.9. β 5.51. α, δ 5.93. γ 0,6m,
5.10. γ 5.52. γ, ε 5.94. β 5.108.1J, 0,2m,
5.11. α 5.53. α 5.95. 30kg, -75%, √3/2 m/s, 0,1
5.12. δ 5.54. β -60J m, x=0,2·ημ(5t
5.13. δ 5.55. γ 5.96. ¼, 2 m/s, + π/6) SI
5.14. β 5.56. β 64%, 1,3 m 5.109. 1s, 3m/s, 2
5.15. β 5.57. γ 5.97. σύμφωνα m/s, 0,2m, 77J
5.16. β 5.58. γ με τον 3ο Νόμο 5.110.6m/s, 4 kg,
5.17. β 5.59. β του Νεύτωνα οι 1,5 m, 0,032J
5.18. γ 5.60. γ δυνάμεις που 5.111. 5s, 5/3 J,
5.19. α, γ, ε 5.61. α ασκούνται 4,1m, 7,9s, 3,4J
5.20. β 5.62. γ στους μαθητές 5.112. 2m/s, -
5.21. α 5.63. α από το σχοινί 2m/s, 1,5 kg, 0,5
5.22. δ 5.64. γ θα είναι kg, -2 m/s, 2
5.23. α 5.65. β αντίθετες., 3/2, m/s, 5s
5.24. β 5.66. γ 4/3 m/s, 0 5.113. 1/16 J, -
5.25. γ 5.67. γ 5.98. 2 m/s, 0,5
√3/10 m/s,
5.26. β 5.68. β m/s, 1,5 J, 0,1m 3
323/320J, U = 80
5.27. γ 5.69. α 5.99. 40 kg·m/s,
5.28. β 5.70. α 80 J, 1 m/s, 60 J ημ2(4√5t+π/6)
5.29. α 5.71. β 5.100. (SI), 1J
5.30. β 5.72. β 5.101.3 m/s, 4 5.114.-3m/s,
5.31. β 5.73. α m/s, 6,25 m/s, 6m/s, 2m/s,
5.32. γ 5.74. β 60 N 1600/27%,
5.33. γ 5.75. γ 5.102. 40 m/s, 2 240√3J/s
5.34. α 5.76. β m/s, 20 N, 60
5.35. β 5.77. α kg·m/s2
5.36. α 5.78. β
5.37. α 5.79. β
[231]
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ
DOPPLER –
Απαντήσεις
6.1. α 6.23. α 6.48. γ 6.63. 342Hz, 407Hz,

6.2. β 6.24. γ, δ, ε 6.49. β 1m, 3410 πυκν.
6.3. β 6.25. α, γ, δ 6.50. β 6.64. 0,5m, 34m/s,
6.4. β, γ, δ, ε 6.26. β, γ, δ 6.51. α 755,6Hz, 618,2 Hz,
6.5. α, β, γ, ε 6.27. γ, δ, ε 6.52. α 5s
6.6. γ 6.28. β 6.53. β 6.65. 8m/s. 0,2m,
6.7. γ 6.29. δ 6.54. γ 676Hz, 684Hz, 0
6.8. δ 6.30. γ 6.55. β 6.66. 4kg, A=0,2 m,
6.9. α, β, δ, ε 6.31. δ, ε 6.56. β 9, (340-2π) Hz,
6.10. α 6.32. α, ε 6.57. γ 341/340
6.11. α 6.33. γ, δ, ε 6.58. α 6.67. 10m/s, -1 m/s2,
6.12. γ 6.34. α, β, δ 6.59. β 20s, 720 Hz,
6.13. α, γ, δ 6.35. β 6.60. 680Hz, π/5 s,
6.14. α 6.36. δ 0,2m, υ=2συν10t
6.15. πλαστική, 6.37. α (SI), 342/338
έκκεντρη, ελαστική, 6.38. β 6.61. 960 Hz, 1080
σκέδαση, 6.39. γ Hz, 804 Hz,
μικρότερη. 6.40. γ 6.68. 3m/s, 1029Hz,
6.16. β, γ, δ, ε 6.41. α 1011 Hz,
6.17. δ 6.42. γ (340+√17) /(340-
6.18. α 6.43. α
√17), 2m/s, 20√13
6.19. γ 6.44. β
kg·m/s2
6.20. α 6.45. γ
6.21. γ 6.46. α 6.62. 360Hz, 20 m/s,
6.22. β 6.47. γ 71/65, 6,5s
[232]

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ PDF

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ PDF

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Επαναληπτικά Θέματα

4. Μηχανική Στερεού ............................................................ 116

5. Κρούσεις ........................................................................... 172

6. Φαινόμενο Doppler .......................................................... 202

7. Απαντήσεις ....................................................................... 223

1.2. Αν το πλάτος Α μιας φθίνουσας ταλάντωσης μεταβάλλεται με το χρόνο t σύμφωνα με

1.5. Ο δευτερολεπτοδείκτης ενός ρολογιού έχει περίοδο:

α. παραμένει σταθερή. β. μειώνεται με σταθερό ρυθμό.

1.8. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που αντιτίθεται στην

1.11. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.13. Το διάγραμμα του σχήματος παριστάνει την

1.16. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

δ. Η συχνότητα της ελεύθερης ταλάντωσης με μηδενική απόσβεση ορίζεται ως

1.17. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.23. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.28. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.29. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.30. Η επιτάχυνση α ενός σώματος το οποίο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση :

β. έχει την ίδια φάση με την απομάκρυνση x.

1.31. Η ταχύτητα υ ενός σώματος το οποίο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση:

α. Kmax/2. β. Kmax γ. 2·Kmax . δ. 4·Kmax.

1.39. Ένα σύστημα ελατηρίου – μάζας εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση με απόσβεση b ≠ 0

1.42. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.48. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.49. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.50. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

β. απομάκρυνσης είναι μέγιστος.

1.53. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.56. Ένα σύστημα με ιδιοσυχνότητα 10Hz εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση µε συχνότητα

δ. αρχικά θα αυξηθεί και στη συνέχεια θα ελαττωθεί.

1.60. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

1.61. Να επιλέξετε τη σωστή ή τις σωστές από τις παρακάτω προτάσεις.

α. Σε ένα σύστημα μάζας-ελατηρίου το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί για να μετατραπεί

1.64. Η φάση μιας απλής αρμονικής ταλάντωσης μεταβάλλεται

1.69. Το πλάτος Α μιας φθίνουσας ταλάντωσης μεταβάλλεται με το χρόνο t σύμφωνα με τη

1.72. Η σφαίρα Σ είναι αναρτημένη σε ιδανικό ελατήριο και εκτελεί

1.74. Το σώμα μάζας m του σχήματος εκτελεί εξαναγκασμένη

1.77. Το σώμα Σ του σχήματος εκτελεί ταυτόχρονα δύο

1.79. Το σχήμα παρουσιάζει τις απλές αρμονικές

Αν η συχνότητα f1 ισούται με 29 Hz, η συχνότητα της περιοδικής κίνησης ισούται με

1.82. Δύο απλοί αρμονικοί ταλαντωτές Α και Β με σταθερές επαναφοράς DA και DB

1.85. Τα δύο σώματα Σ1 και Σ2 έχουν μάζες m και 2m αντίστοιχα,

α. (Ι) β. (ΙΙ) γ. (ΙΙΙ)

1.93. Στο διπλανό σχήμα φαίνονται τα διαγράμματα

1.94. Η γραφική παράσταση της κινητικής ενέργειας ενός

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

1.99. Στο σχήμα το σώμα μάζας m1

1.100. Tο σώμα Β του σχήματος είναι ακίνητο πάνω σε

(θετική φορά προς τα αριστερά) φαίνονται στο

1.101. Τα σώματα (A) και (Β) του σχήματος

1.102. Tο σώμα Σ του σχήματος, μάζας m, είναι

α. (Ι). β. (ΙΙ). γ. (ΙΙΙ).

1.104. Στο διπλανό διάγραμμα

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

1.113. Ένα σώμα μάζας m εκτελεί απλή

1.116. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται το διάγραμμα

1.117. Ένα σώμα μάζας m = 2 kg ισορροπεί δεμένο στο πάνω άκρο

1.122. Στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k =

1.123. Στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k

α) το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος Σ1.

1.125. Στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k =

1.126. Ένα σώμα μάζας m = 4 kg ισορροπεί πάνω