Atheism For Dummies®

Published by
John Wiley & Sons Canada, Ltd.
6045 Freemont Blvd.
Mississauga, ON L5R 4J3
www.wiley.com
Copyright © 2013 by John Wiley & Sons Canada,
Ltd.
No part of this publication may be reproduced,
stored in a
retrieval system or transmitted in any form or
by any means,
electronic, mechanical, photocopying,
recording, scanning or
otherwise, except as permitted under Sections
107 or 108 of the
1976 United States Copyright Act, without
either the prior
written permission of the Publisher. Requests
to the Publisher for
permission should be addressed to the
Permissions Department,
John Wiley & Sons Canada, Ltd., 6045 Freemont
Blvd.,
Mississauga, ON L5R 4J3, or online at
www.wiley.com/go/permissions. For
authorization to photocopy
items for corporate, personal, or educational
use, please contact
in writing The Canadian Copyright Licensing
Agency (Access
Copyright). For more information, visit
www.accesscopyright.ca
or call toll free, 1-800-893-5777.
Trademarks: Wiley, the Wiley logo, For
Dummies, the Dummies
Man logo, A Reference for the Rest of Us!, The
Dummies Way,
Dummies Daily, The Fun and Easy Way,
Dummies.com, Making
Everything Easier, and related trade dress are
trademarks or
registered trademarks of John Wiley & Sons,
Inc. and/or its
affiliates in the United States and other
countries, and may not
be used without written permission. All other
trademarks are the
property of their respective owners. John
Wiley & Sons, Inc. is
not associated with any product or vendor
mentioned in this
book.
Limit of Liability/Disclaimer of Warranty: The
publisher
and the author make no representations or
warranties
with respect to the accuracy or completeness of
the
contents of this work and specifically disclaim all
warranties, including without limitation
warranties of
fitness for a particular purpose. No warranty may
be
created or extended by sales or promotional
materials.
The advice and strategies contained herein may
not be
suitable for every situation. This work is sold
with the
understanding that the publisher is not engaged
in
rendering legal, accounting, or other
professional
services. If professional assistance is required,
the
services of a competent professional person
should be
sought. Neither the publisher nor the author
shall be
liable for damages arising herefrom. The fact that
an
organization or Website is referred to in this
work as a
citation and/or a potential source of further
information
does not mean that the author or the publisher
endorses
the information the organization or Website may
provide
or recommendations it may make. Further,
readers
should be aware that Internet Websites listed in
this work
may have changed or disappeared between
when this
work was written and when it is read.
For general information on John Wiley & Sons
Canada, Ltd.,
including all books published by John Wiley &
Sons, Inc., please
call our distribution centre at 1-800-567-
4797. For reseller
information, including discounts and premium
sales, please call
our sales department at 416-646-7992. For
press review copies,
author interviews, or other publicity
information, please contact
our publicity department, Tel. 416-646-4582,
Fax 416-236-4448.
Wiley also publishes its books in a variety of
electronic formats.
Some content that appears in print may not be
available in
electronic books.
Library and Archives Canada Cataloguing in
Publication Data
McGowan, Dale Atheism for dummies / Dale
McGowan.
Includes index.
1. Atheism. I. Title.
 ‫درﺑﺎره ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫دﻳﻞ ﻣﻚﮔﺎون )‪ ،(Dale McGowan‬رﻫﺒﺮ ارﻛﺴﺘﺮ‪ ،‬داراي درﺟﻪ دﻛﺘﺮي آﻫﻨﮕﺴﺎزي‬
‫و ﭘﻴﺶ از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺷﺪن ‪ 15‬ﺳﺎل را ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﺳﭙﺮي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻳﺮاﺳﺘﺎر‬
‫و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻫﻤﻜﺎر ﻛﺘﺎب ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن دور از اﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدي )»ﻛﺘﺎﺑﻲ اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن« ‪ -‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻧﻴﻮزوﻳﻚ( و ﭘﺮورش آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن دو ﻛﺘﺎب ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮوش را‬
‫ﺑﻪ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺪون دﻳﻦ دارد‪ ،‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﻞ ﻛﺎرﮔﺎه آﻣﻮزﺷﻲ واﻟﺪﻳﻦ ﺳﻜﻮﻻر را در ﺷﻬﺮﻫﺎي‬
‫ﺷﻤﺎل اﻣﺮﻳﻜﺎ اداره ﻛﺮده و داراي ﻳﻚ ﺑﻼگ ﭘﺮﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم »د ﻣﻴﻦاﻳﻨﮓ آو ﻻﻳﻒ‪«١‬‬
‫ﺑﺮاي واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺪون ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ )‪.(www.parentingbeyondbelief.com\\blog‬‬
‫دﻳﻞ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻠﭽﻴﻨﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ از ﻧﺪاي ﻧﺎ ﺑﺎور‪ (Voices of Unbelief) ٢‬را‬
‫وﻳﺮاﺳﺘﺎري ﻛﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﺳﻨﺪﻫﺎي اراﺋﻪﺷﺪه از ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻘﺪان‬
‫داﺳﺘﺎن ﻃﻨﺰ دﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎﻟﻴﻨﮓ ﺑﺮﻧﺎدﺗﺰ ﺑﻠﻮف )‪ (Calling Bernadette’s Bluff‬را‬
‫ﺑﺪون ﺷﻚ »ﭘﻴﺮوزي ﻃﻨﺰ« و »ﻳﻚ ﺷﻮرش« ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 2008) 1387‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي ﻛﺎر وي ﺑﺮاي ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﺎل ﻫﺎروارد ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬دﻳﻞ اﻓﺰون ﺑﺮ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ و ﻧﻮﺷﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار‬
‫ﻫﻴﺌﺖرﺋﻴﺴﻪ ﻧﻬﺎد ﻓﺮاﺗﺮ از اﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدات اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري ﻏﻴﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از دﻫﺶ و ﺳﺨﺎوت اﻧﺴﺎنﮔﺮا اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻳﻞ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ و ﺳﻪ ﻓﺮزﻧﺪش در ﻧﺰدﻳﻜﻲ آﺗﻼﻧﺘﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ وي ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ‪.DaleMcGowan.com‬‬

‫‪1. The Meming of Life‬‬

‫‪2. Voices of Unbelief‬‬
 ‫ﺗﻘﺪﻳﻢ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺑﻪ واﻟﺪﻳﻨﻢ ‪ Dave‬و ‪ Carol McGowan‬ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا‬
‫ﻛﻨﺠﻜﺎو ﺑﻪ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﺎر آورده و ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻢ ‪ Erin ،Connor‬و ‪ Delaney‬ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺒﺮان زﺣﻤﺎت آنﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﺑﻪ ‪ Becca‬ﻛﻪ ﻳﺎوري ﻫﻤﻪ ﭼﻲ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺨﺎﻃﺮهاي ﺑﺰرگ‪.‬‬
 ‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاريﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ از دوﺳﺖ ﺑﻴﺨﺪا و ﺑﺰرگ ‪ Hemant Mehta‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارم ﻛﻪ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻣﻦ ﻓﺮد درﺳﺖ و ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺪﻳﻮن دو ﻏﻮل ﺟﻬﺎن آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ‪ Ed Buckner‬و ‪Amanda‬‬
‫‪ Metskas‬ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ زﻣﺎن و وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺻﺮف ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﺮدﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻮﺷﺘﻦ آن ﺑﻮدم و ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺮﮔﺮداﻧﻲ و ﺑﻴﺮاﻫﻪ رﻓﺘﻦ راﻫﻨﻤﺎي ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ Greta Christina‬و ‪ Jennifer Michael‬دو ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي در اﻳﻦ ﭘﺮوژه‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪام‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎس ﺑﻲﺷﻤﺎر ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان و ﻛﺎرآﻣﻮزان ﺑﻨﻴﺎد ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺎور ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻓﻀﺎ را ﭘﺮ ﺟﻨﺐوﺟﻮش ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪Airan Wright, Brittany Shoots- :‬‬
‫‪Reinhard, Claire Vinyard, Kelly Wright, Walker Bristol, Joshua‬‬
‫‪Brose, Cathleen O’Grady, Andrew Geary, Sam Shore, Sarah‬‬
‫‪Hamilton, Kate Donovan, Chana Messinger, Corey Glasscock,‬‬
‫‪ ...Lauren Lane‬و ﺳﭙﺎس وﻳﮋه ﺑﺮاي دوﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ‪ Noelle George‬و ‪AJ‬‬
‫‪.Chalom‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮارزﺷﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﻼگ ﻣﻦ در ﻣﻴﻢاﻳﻨﮓ آو ﻻﻳﻒ‬
‫)‪ (The Meming of Life‬اراﺋﻪﺷﺪه ﻛﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺮد ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺰرگ‬
‫ﭘﻲ ﺑﺮم‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎس ﻓﺮاوان ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻢ ﺑﻪ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و ﺣﺮﻓﻪاي در ‪John Wiley‬‬
‫‪ ،& Sons, Inc‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ‪ Anam Ahmed‬و ‪ Chad Sievers‬و ﻛﺎرﮔﺰار ﻋﺎﻟﻲ‬
‫ﺧﻮدم ‪.Dr. Uwe Stender‬‬
‫دﺳﺖ آﺧﺮ ﻫﻤﻪي ﻋﺸﻖ و ﺳﭙﺎس ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻫﻤﺴﺮم ‪ Becca‬ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﺑﺮگ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺧﻮاﻧﺪه و آن را وﻳﺮاﺳﺘﻪ و ﺳﻪ ﻛﻮدك ﻋﺎﻟﻲ ﺧﻮدم ‪ Erin ،Connor‬و‬
‫‪ .Delaney‬ارزش اﻳﻦ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دارد‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاريﻫﺎي ﻧﺎﺷﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﺎﻳﻪ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﺎﺳﺖ؛ ﻟﻄﻒ ﻛﺮده ﻧﻈﺮات ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺛﺒﺖﻧﺎم ﺑﺮ‬
‫ﺧﻂ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ ‪ http://dummies.custhelp.com‬ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮات دﻳﮕﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪-726-2974‬‬
‫‪ 877‬و در ﺧﺎرج اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 317-572-3993‬ﻳﺎ ﻧﻤﺎﺑﺮ ‪ 317-572-4002‬ارﺳﺎل‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻳﺎري رﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﻓﺮاد زﻳﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪Acquisitions and Editorial‬‬

‫‪Associate Acquisitions Editor: Anam Ahmed‬‬
‫‪Production Editor: Lindsay Humphreys‬‬
‫‪Project Editor: Chad R. Sievers‬‬
‫‪Copy Editor: Chad R. Sievers‬‬
‫‪Editorial Assistant: Kathy Deady‬‬
‫)‪Cartoons: Rich Tennant (www.the5thwave.com‬‬
‫‪Cover photo: © Kasiam / iStock‬‬
‫‪Composition Services‬‬
Senior Project Coordinator: Kristie Rees
Layout and Graphics: Jennifer Creasey, Joyce
Haughey
Proofreaders: Susan Moritz, Wordsmith Editorial
Indexer: Ty Koontz
John Wiley & Sons Canada, Ltd.
Deborah Barton, Vice President and Director of
Operations
Jennifer Smith, Vice-President and Publisher,
Professional Development
Alison Maclean, Managing Editor
Publishing and Editorial for Consumer Dummies
Kathleen Nebenhaus, Vice President and
Executive Publisher
David Palmer, Associate Publisher
Kristin Ferguson-Wagstaffe, Product Development
Director
Publishing for Technology Dummies
Andy Cummings, Vice President and Publisher
Composition Services
Debbie Stailey, Director of Composition
Service
‫ﺑﺮﮔﺮدان اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺸﻜﺶ اﻳﺮاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﮔﺎه ﺷﺪن‬

‫ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ را ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬

‫اﻫﺪاف ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ‪.‬‬

 ‫دﻳﺒﺎﭼﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﻛﺸﻮري ﻟﻴﺒﺮال و ﺑﺮاي ﻛﺸﻮري ﻟﻴﺒﺮال ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه و ﻛﺎرﺑﺮد آن‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻫﻤﺎن ﻛﺸﻮرﻫﺎﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺮاﺳﺮ آن ﺣﺘﺎ در ﻫﻨﮕﺎم دادن آﻣﺎر ﻧﺎﻣﻲ از اﻳﺮان ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺑﺎز ﻫﻢ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در اﻳﻨﺠﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه و ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ﺿﺮورت ﺑﺮﮔﺮدان اﻳﻦ ﻛﺘﺎب روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ و‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي ﺗﻌﺎرﻳﻒ دادهﺷﺪه ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎﺷﻢ وﻟﻲ ﻧﺒﻮد‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻳﻪي ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮ و ﻧﻮﺟﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻳﻚ ﻧﻮع دﻳﺪ ﺑﻠﻪ ﺗﺎ‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ را در زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮدي و ﺑﺪون ﻣﺰاﺣﻤﺖ در زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻨﺶ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﻈﺮ ﺳﻮدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم دارد دﻳﻦﻫﺎ را ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻧﻘﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻳﻦ ﺳﺨﻦ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻦ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻓﻘﺮ و ﻓﻼﻛﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺎر آورده و‪ ...‬آﻧﮕﺎه دﻳﮕﺮ ﮔﻤﺎن ﻧﻜﻨﻢ ﺑﻮداﻳﻲ ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ اﺳﻼم ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﻤﻪي اﻳﻦ‬
‫دﻳﻦﻫﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ داﺷﺘﻪ و اﺑﺰار ﺳﻮدﻣﻨﺪي در‬
‫دﺳﺖ ﻫﻴﺌﺖ ﺣﺎﻛﻤﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺧﺎﺧﺎم ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺎﻳﻪ ﺗﻌﺠﺐ ﺷﻮد‬
‫زﻳﺮا از ﻧﮕﺮ ﻣﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺒﻌﻴﺾ دﻳﻨﻲ ﻳﻚ ﭘﻠﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ‬
‫ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ دارد‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪوارم روزي ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻳﮕﺎه و وﻇﺎﻳﻒ دﻳﻦ و‬
‫دوﻟﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻬﻤﻨﻴﺎر‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ‪93‬‬
‫اﻳﺮان‬
 ‫®‪Atheism For Dummies‬‬
‫ﺑﺮاي دﻳﺪن ﭼﻴﺖ ﺷﻴﺖ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫‪/www.dummies.com/cheatsheet‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫‪1‬‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬
‫‪3‬‬ ‫درﺑﺎره اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫‪5‬‬ ‫آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫‪7‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ‬
‫‪8‬‬ ‫ﭘﻨﺪارﻫﺎ و ﻓﺮضﻫﺎي درﺑﺎره ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ‬
‫‪8‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‬
‫‪9‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ‬
‫‪9‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن‬
‫‪9‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪9‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫‪10‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬
‫‪10‬‬ ‫ﻧﻤﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪ii‬‬

‫‪11‬‬ ‫ﭘﺲ از ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﻪ ﻛﻨﻴﻢ‬

‫‪12‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ﻳﻚ ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ‬

‫‪14‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪15‬‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن درﻛﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪16‬‬ ‫درك ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدي‬
‫‪17‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎورﻫﺎ و ﻧﺎﺑﺎوري ﻧﺎﺑﺎوران و ﭼﺮا‬
‫‪19‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪19‬‬ ‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ دور و در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن‬
‫‪20‬‬ ‫دوره ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻗﺮونوﺳﻄﻲ‬
‫‪21‬‬ ‫دوره روﺷﻨﮕﺮي‬
‫‪22‬‬ ‫ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‬
‫‪23‬‬ ‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي‬
‫‪23‬‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬
‫‪24‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‬
‫‪26‬‬ ‫درك ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه‬
 ‫‪iii‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪31‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫‪32‬‬ ‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﻲ‪ ،‬ﮔﺎﺟﻪﻓﺮﻧﮕﻲ؟ ﺟﻬﺎن ﺳﺮدرﮔﻢ ﻛﻨﻨﺪه و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪33‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ :‬ﻧﺎ آﺷﻜﺎر در ﺑﺮاﺑﺮ آﺷﻜﺎر‬
‫‪34‬‬ ‫ﺟﻮش ﺧﻮردن ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ‪ :‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‬
‫‪35‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻛﻠﻲﺗﺮ‬
‫‪36‬‬ ‫ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ دوم ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪38‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﻲ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ ﺑﻲﺧﺪا ؟‬
‫‪39‬‬ ‫درﺟﻪﻫﺎي اﻳﻤﺎن و ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫‪40‬‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن راﺑﺮﺗﺲ‪» :‬ﻣﺎ ﻫﺮ دو ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻴﻢ«‬
‫‪41‬‬ ‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي راﺳﻞ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫‪44‬‬ ‫درﺟﻪﻫﺎي داوﻛﻴﻨﺰ‪ :‬ﻣﻌﻴﺎر ﻫﻔﺖدرﺟﻪاي ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد‬
‫‪46‬‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ دودﻟﻲ‪ :‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦﻧﺒﻮده )و ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر(‬
‫‪48‬‬ ‫ﻛﺸﻒ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ :‬ﻫﺰار ﮔﺎم ﻧﺮﻓﺘﻪ‬
‫‪49‬‬ ‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ روﺷﻲ ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫‪49‬‬ ‫ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺮ ﺳﺮ اﺻﻄﻼﺣﺎت‪ :‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر‬
‫‪52‬‬ ‫ﻛﺸﻒ ﻛﺎﻧﻮن اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪iv‬‬

‫‪53‬‬ ‫زوري ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آوردن ﻳﻚ آدم ﻧﺎوارد‪ :‬ﻧﻪ روﻣﻲ روم و ﻧﻪ زﻧﮕﻲ زﻧﮓ‬
‫‪53‬‬ ‫ﺑﺎور ﺑﻪ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎرﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ :‬ﺧﺪااﻧﮕﺎرﻫﺎ‬
‫‪55‬‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﭼﻮن ﺧﺪا دﻳﺪن‪ :‬ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫‪56‬‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮدن ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﺧﺪا‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫‪59‬‬ ‫ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪن و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ اﺧﻼق‪ :‬ﺟﻨﺒﺶ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫‪59‬‬ ‫ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪن ﺑﺮ ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ :‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‬
‫‪60‬‬ ‫ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﻬﻮد‪ :‬ﻳﻬﻮدي اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬
‫‪61‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‪ :‬ﺧﻴﺰش ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎ‬

‫‪62‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪: 3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫‪63‬‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ و ﻓﻬﻢ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫‪64‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻦ از ﻗﺼﺪ ﺑﺎور ﻛﺮدن ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ »ﻗﺼﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪن«‬
‫‪69‬‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن دﺳﺘﮕﻴﺮهاي ﺑﺮاي اﺗﻜﺎ‬
‫‪71‬‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻧﻮ‬
‫‪72‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ادﻳﺎن‬
‫‪73‬‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪76‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﺿﻌﻒ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ و ﻣﺪارك‬
‫‪79‬‬ ‫راﻫﻜﺎر ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ‬
‫‪81‬‬ ‫ﻓﻬﻢ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
 ‫‪v‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪82‬‬ ‫ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪا در اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ؟‬

‫‪83‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش راﻫﻜﺎري ﺑﻬﺘﺮ‬
‫‪84‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻔﺮه رﻓﺘﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن دﻳﻨﻲ‬
‫‪85‬‬ ‫ﻓﺮوﺗﻦ ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫‪86‬‬ ‫)راﺳﺘﻲ‪ ،‬راﺳﺘﻲ( دﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ رﺳﻴﺪن‬
‫‪87‬‬ ‫درك اﻧﺪازهي ﮔﻴﺘﻲ‬
‫‪88‬‬ ‫درك ﺟﻬﺎن درﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺪون ﺧﺪا آن را ﺗﺼﻮر ﻛﺮد‬

‫‪90‬‬ ‫داﻧﺴﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫‪90‬‬ ‫ﮔﻴﺘﻲ را ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ‪ -‬و ﺑﺴﻨﺪه ‪ -‬دﻳﺪن‬
‫‪91‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻨﻬﺎ و ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﺣﻴﺎت و زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ دﻧﻴﻮي‬
‫‪93‬‬ ‫ارزشﮔﺬاري رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ‬
‫‪94‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ‬
‫‪95‬‬ ‫ادﻋﺎي وﺟﻮد ﺧﺪا »اﻳﻦ دﻳﮕﻪ از آن ﺣﺮفﻫﺎﺳﺖ«‬
‫‪96‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ‬
‫‪97‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‬
‫درك اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺣﺘﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶﺗﺮ و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪99‬‬
‫ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺼﻮرﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ‪100‬‬
‫ﺑﺎور دارﻧﺪ)ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ(‬
‫‪101‬‬ ‫درك ﻧﺎدرﺳﺖ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪vi‬‬

‫‪103‬‬ ‫ﺣﻴﺎت ﺑﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫‪104‬‬ ‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻧﺎدرﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻳﻜﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪105‬‬ ‫ﺗﺼﻮر اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺎر ﻣﺜﺒﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادهاﻧﺪ‬
‫‪106‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ‪ :‬آﻳﺎ داﻧﺶ ﺑﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ؟‬

‫‪109‬‬ ‫دﻓﺘﺮ دو‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن‬

‫‪111‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 4‬ردﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫‪112‬‬ ‫درك ﺑﺎورﻫﺎ )ﻳﺎ ﻧﺎﺑﺎوريﻫﺎي( ﻣﺮدم ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫‪114‬‬ ‫ﭘﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‪ :‬دوره ﻣﺤﻮري‬
‫‪116‬‬ ‫ردﻳﺎﺑﻲ ﻧﺎﺑﺎوري در ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫‪118‬‬ ‫ردﭘﺎي ﻧﺎﺑﺎوري در ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫‪119‬‬ ‫درك ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻲاﻳﻦ )ﺑﻬﺸﺖ‪ . . .‬وﻟﻲ ﻧﻪ ﺑﻲ دردﺳﺮ(‬
‫‪120‬‬ ‫درك رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬
‫‪122‬‬ ‫دﻳﺪاري از ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ 320 :‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺧﺪا و ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا‬
‫‪122‬‬ ‫دودﻟﻲ ﻫﻨﺪو وار‬
‫‪125‬‬ ‫ﻣﺴﺨﺮه ﻛﺮدن ﺧﺪا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﻮدا‬
‫‪125‬‬ ‫دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻫﻴﭻ آزاري ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‬
 ‫‪vii‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪127‬‬ ‫زﻣﺰﻣﻪﻫﺎي دودﻟﻲ در ﻳﻮﻧﺎن و روم ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫‪128‬‬ ‫دﻳﺪار ﺑﺎ »ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن« ‪ -‬دﻳﺎﮔﻮراس و ﺗﺌﻮدوروس‬
‫‪131‬‬ ‫دﻳﺪار ﺑﺎ »ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا« ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس از آﺑﺪراي‬
‫‪132‬‬ ‫ﮔﻤﺎﻧﻪزﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﺮدم ﺧﺪا ﻣﻲﺗﺮاﺷﻨﺪ ‪ -‬اوﻫﻤﺮس‬
‫‪134‬‬ ‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺟﻬﺎن‪ :‬ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس و درﺑﺎره ﺳﺮﺷﺖ ﭼﻴﺰﻫﺎ‬
‫‪135‬‬ ‫ﻧﺎمﻫﺎ ﺑﺰرگ‪ :‬ﺳﻜﺴﺘﻮس اﻣﭙﺮﻳﻜﻮس و ﺳﻴﺴﺮون‬

‫‪137‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪﺳﻮي ﻗﺮونوﺳﻄﻲ‬

‫‪138‬‬ ‫اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫‪139‬‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻨﺪوي ﺑﻴﺨﺪا در ﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺧﻂ ﻣﻘﺪم‬
‫‪141‬‬ ‫اي »اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻧﺎدان« ‪-‬ﺟﻴﻦﺳﻨﺎ‬
‫‪142‬‬ ‫ﺑﻴﺮون رﻳﺨﺘﻦ ﺧﺮاﻓﺎت از ﭼﻴﻦ‬
‫‪144‬‬ ‫ﻳﺎوهﺳﺮاﻳﻲ اﺳﻼم در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ‬
‫‪145‬‬ ‫آﻏﺎز دوره زرﻳﻦ ﻳﺎ ﻃﻼﻳﻲ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫‪146‬‬ ‫ﺗﺎر رﻳﺸﺘﻦ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن‪» :‬ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺎﻓﺮان«‬
‫‪148‬‬ ‫ﭘﻮد ﻛﺮدن رﺷﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺎﺑﺎوراﻧﻪ »ﻣﺤﻤﺪ دروغﮔﻮ ﺑﻮده«‬
‫‪149‬‬ ‫ﻳﺦ زدن ﺧﺪاﻳﺎن در اﻳﺴﻠﻨﺪ‬
‫‪151‬‬ ‫رﺗﺒﻪ ﺳﻪ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﻣﻲرﺳﺪ‪ :‬ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‬
‫‪152‬‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻠﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪viii‬‬

‫‪152‬‬ ‫دﻳﺪاري ﺑﺎ ﺑﺎزﭘﺮس ژاك ﻓﻮرﻧﻴﻪ‬

‫‪154‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻧﺎﺑﺎوران در ﻣﻴﺎن ﻣﺮﺗﺪﻫﺎ‬
‫‪154‬‬ ‫آده از ﻣﻴﺮوﻳﻼ‬
‫‪155‬‬ ‫ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ از اورﻧﺎﻟﻚ‬
‫‪156‬‬ ‫رﻳﻤﻮﻧﺪ دﻻﻳﺮه‬

‫‪157‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت روﺷﻨﮕﺮي‬

‫‪158‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل آﺛﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ روزﮔﺎر ﻛﻨﻮﻧﻲ‬
‫‪159‬‬ ‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﻪ اروﭘﺎ‪ :‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫‪160‬‬ ‫ﻧﺠﺎت ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ :‬ﻧﻘﺶ دوﭘﻬﻠﻮي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫‪161‬‬ ‫)ﺑﺪ( ﻧﺎم ﺷﺪن‪ :‬اتﻳﻪ‬
‫‪162‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻦ راﻫﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻮ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‪ :‬اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ‬
‫‪163‬‬ ‫ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ زﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﭘﺲﮔﺮدﻧﻲ از ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺖ؛ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ او ﺷﺪ‪ :‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري اﻧﺴﺎن‬
‫‪165‬‬ ‫آﺷﺘﻲ دادن دﻳﻦ و داﻧﺶ )ﻳﺎ ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ(‪ -‬ﻧﮕﺮه و ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻧﻮﻳﻦ وﻳﺴﺘﻮن‬
‫درﺑﺎره زﻣﻴﻦ‬
‫‪167‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻢ زدن آش‪ :‬دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬
‫‪168‬‬ ‫رﺟﺰ ﺧﻮاﻧﺪن ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪169‬‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك‪ :‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻋﺼﺮ روﺷﻨﮕﺮي‬
‫‪170‬‬ ‫ﺳﻘﻮط ﺑﺪﻧﺎمﻫﺎ ﺑﺎ وﻟﺘﺮ‬
 ‫‪ix‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪171‬‬ ‫دلِ داﻧﺴﺘﻦ‪ :‬ﺷﻌﺎر ﻛﺎﻧﺖ »ﺟﺮﺋﺖ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن داﺷﺘﻪ ﺑﺎش!«‬

‫‪172‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻮرد اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ در ﺳﺎﻟﻦﻫﺎ و ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪174‬‬ ‫آﮔﺎه ﺷﺪن در ﭘﺎرﻳﺲ‪ :‬داﻧﺸﻨﺎﻣﻪي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬
‫‪176‬‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻗﺪرتﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ :‬اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬
‫‪177‬‬ ‫ﺑﻲدﻳﻦ ﺷﺪن ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬
‫‪177‬‬ ‫ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﺧﺮدﮔﺮا‬
‫‪178‬‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺟﺎي ﻧﺨﺴﺖ‪ :‬ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺘﻌﺎل‬
‫‪179‬‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﺪران ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬

‫‪183‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫‪184‬‬ ‫ﺧﺪاﻛﺸﻲ‪ :‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﺧﺪا را ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ وﺣﺪت وﺟﻮدي‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫‪186‬‬ ‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻫﻤﺮاه ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖﻫﺎ‬
‫‪189‬‬ ‫آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد دﻳﻦ و داﻧﺶ‬
‫‪190‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻣﻴﻦ‪ :‬ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري دوم اﻧﺴﺎن‬
‫‪191‬‬ ‫ﺑﻲ ﺗﺨﺖ و ﺗﺎج ﺷﺪن ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن‪ :‬ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري ﺳﻮم‬
‫‪193‬‬ ‫ﺷﻚ ﻛﺮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي دوره وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ‪ :‬ﺑﺤﺮان اﻳﻤﺎن‬
‫‪195‬‬ ‫ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ و ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﮕﺮه و ﻓﺮﺿﻴﻪ داروﻳﻦ‪ :‬ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ وﻳﻠﺒﺮﻓﻮرس‬

‫‪198‬‬ ‫ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن اﺻﻄﻼح ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‬

 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪x‬‬

‫‪199‬‬ ‫در ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎ‪ :‬واﺗﻴﻜﺎن ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ »آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺪون ﻟﮕﺎم« ﻫﺸﺪار‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫‪202‬‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن اﻧﺤﺼﺎر ﻣﺬﻫﺐ در ﺟﻬﺎن ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫‪203‬‬ ‫اﻧﻜﺎر ﻧﺎﺑﺎوري ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ در ﻛﻨﺎر ﻣﻴﺰ‪ :‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮدﻟﻮ‬
‫‪204‬‬ ‫ﺟﻼ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻲاﻳﻤﺎﻧﻲ‪ :‬راﺑﺮت ﮔﺮﻳﻦ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‬
‫‪205‬‬ ‫ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن دﻳﻨﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ آدﻟﺮ‬

‫‪208‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 8‬ﺑﻠﻮغ در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪209‬‬ ‫ﺗﻀﺎد در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و دﻳﻦ‬
‫‪210‬‬ ‫ﺷﺮح ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻋﺪم ﺑﺮدﺑﺎري در اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي‬
‫‪212‬‬ ‫ﺧﻴﺰش اﻧﻘﻼب ﻛﺮﻳﺴﺘﺮو در ﻣﻜﺰﻳﻚ‬
‫‪215‬‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮاﻧﺎن اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭼﻴﻦ‬
‫‪217‬‬ ‫زاده ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‬
‫‪218‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ دوﺑﺎره از ﺧﺪا‪ :‬ﺟﺎن دﻳﻮﻳﻲ‬
‫‪220‬‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎ و اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎ‬
‫‪220‬‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫‪222‬‬ ‫اﻋﻼم وﺟﻮد ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫‪225‬‬ ‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ :‬ﻛﻮرﻟﻴﺲ ﻻﻣﻨﺖ‬
‫‪226‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﮔﺎﻧﺪي‬
 ‫‪xi‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪227‬‬ ‫رﻫﺒﺮ ﻣﻠﺘﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ :‬ﺟﻮاﻫﺮ ﻟﻌﻞ ﻧﻬﺮو‬

‫‪229‬‬ ‫ﺗﺤﺖﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮔﺎﻧﺪي در ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪:‬ﮔﻮرا‬
‫‪232‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ«‬
‫‪232‬‬ ‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮد ﻛﻨﺘﺎﻛﻲ«‪ :‬ﭼﺎرﻟﺰ ﭼﻴﻠﺘﻮن ﻣﻮر‬
‫‪233‬‬ ‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن اﻣﺮﻳﻜﺎ« ﺑﺨﺶ ‪ : 1‬اﻣﺎ ﮔﻠﺪﻣﻦ‬
‫‪234‬‬ ‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن اﻧﮕﻠﻴﺲ«‪ :‬ﻣﺎرﮔﺎرت ﻧﺎﻳﺖ‬
‫‪237‬‬ ‫دادﮔﺎﻫﻲ ﺷﺪن ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫‪242‬‬ ‫دﻳﻦداري ﺑﺎ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا‪ :‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا‬
‫‪244‬‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺧﺪا‪ ،‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻋﻴﺴﺎ‪ :‬ﻣﺮگ اﻟﻬﻴﺎتدانﻫﺎي اﻟﻬﻲ‬
‫‪245‬‬ ‫ﭘﺮﻳﺪن از روي يﻫﻮه‪ :‬ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬
‫‪247‬‬ ‫آﺷﺘﻲ دوﺑﺎره داﻧﺶ و دﻳﻦ )ﻳﺎ ﻧﻪ(‪ :‬ﺣﻮزهﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﭙﻮﺷﺎن ﮔﻮﻟﺪ‬

‫‪250‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫‪251‬‬ ‫ردﭘﺎي ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬
‫‪252‬‬ ‫اﺣﺴﺎس »ژرف اﻧﺪوه و ﺧﺸﻤﻲ ﻟﮕﺎمﮔﺴﻴﺨﺘﻪ«‪ :‬ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺴﻮار‬
‫‪254‬‬ ‫اﻋﻼمﺧﻄﺮ‪ :‬رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺎ »ﻓﻴﻠﻲ در اﺗﺎق«‬
‫‪256‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ )ﻳﺎ دوﺑﺎره ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ( ﺑﻪ ﻛﺎرزار‪ :‬ﻫﺮﻳﺲ‪ ،‬دﻧﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭽﻨﺰ‪ ...‬و ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫‪256‬‬ ‫ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xii‬‬

‫‪257‬‬ ‫رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬

‫‪258‬‬ ‫داﻧﻴﺎل دﻧﺖ‬
‫‪259‬‬ ‫ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‬
‫‪260‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آواي ﮔﺮوه ﻛﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ :‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎﻳﻴﻢ!‬

‫‪261‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺶ در ﺑﻴﻠﺒﻮردﻫﺎ و اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎ‬

‫‪264‬‬ ‫آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻛﻤﭙﻴﻦ اوت‬
‫‪266‬‬ ‫ﺟﺎن دوﺑﺎره ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎ ﺧﺮد و ﻣﻨﻄﻖ‬
‫‪267‬‬ ‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺧﺮد ﺑﺎ راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺧﺮد‬
‫‪268‬‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻓﺘﺎدن ﺑﺎ راك ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺎور‬
‫‪270‬‬ ‫ﺧﻮﺷﺎﻣﺪﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺪون ﺧﺪا‬
‫‪270‬‬ ‫ﺟﻴﺴﻴﻜﺎ اﻟﻜﻮﻳﺴﺖ‬
‫‪272‬‬ ‫دوﻧﻜﻦ ﻫﻨﺪرﺳﻮن‬
‫‪274‬‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺳﻜﻮﻻر داﻧﺶآﻣﻮزي‬
‫‪275‬‬ ‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ‬
‫‪275‬‬ ‫ﺗﺮوﻳﺞ ﺟﻬﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﻢ ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫‪276‬‬ ‫ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺘﻦ روﺣﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ در ﻫﺎوارد و ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬
‫‪278‬‬ ‫آراﺳﺘﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ در ﺻﺤﻨﻪ ‪ -‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻠﻲ‬

‫‪281‬‬ ‫ﺗﺮوﻳﺞ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در اﻓﺮﻳﻘﺎ‬

‫‪283‬‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﭘﺮﺷﺘﺎب ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮ ﺧﻂ ﭘﻮﻳﺎ و ﺷﻜﻮﻓﺎ‬
 ‫‪xiii‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪283‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻳﺎريرﺳﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫‪284‬‬ ‫ﮔﺸﺖوﮔﺬار در ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺎرﻧﻤﺎﻫﺎي ﭘﺮﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪286‬‬ ‫ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫‪287‬‬ ‫ﺳﺎزﮔﺎر ﮔﺸﺘﻦ ‪ -‬آﻳﺎ »ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ« ﻋﺒﺎرت ﺑﺪي اﺳﺖ؟‬
‫‪288‬‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮ از واژهﻫﺎ‬
‫‪289‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮔﻮﻧﻪي ﻧﻮﻳﻨﻲ از اﺟﺘﻤﺎع‬
‫‪290‬‬ ‫ﺗﻤﺎﺷﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﻋﻤﻞ‬

‫‪292‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ﺳﻪ ‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪294‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه‪ ،‬ﭘﻨﻬﺎن‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫‪296‬‬ ‫دو ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎب‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﻮرﺗﺎﮔﻮراس ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺪا‬

‫‪297‬‬ ‫ﺷﻨﻴﺪن ﭘﮋواكﻫﺎي ﭘﻨﺪﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه ﻛﺎرواﻛﺎ‬

‫‪299‬‬ ‫ﺷﻨﻴﺪن درﺑﺎره »ﺷﻴﺎدي« ﻣﺤﻤﺪ از زﺑﺎن رازي‬
‫‪301‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ‪ -‬ﺗﺌﻮﻓﺮاﺳﺘﻮس ردﻳﻮﻳﻮس‬
‫‪303‬‬ ‫واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﺎﻳﻌﻪاي اﻓﺴﺎﻧﻪاي ‪ :‬رﺳﺎﻟﻪ درﺑﺎره ﺳﻪ ﺷﻴﺎد‬
‫‪304‬‬ ‫ﺑﺮﻛﻨﺎري و اﺧﺮاج ﺑﻴﺨﺪا‪ :‬ﺿﺮورت ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺷﻠﻲ‬
‫‪306‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن و ﻣﺨﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ داروﻳﻦ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xiv‬‬

‫‪312‬‬ ‫ﺧﻮدﺳﺎﻧﺴﻮري‪...‬ﭼﻨﺪ ﺻﺒﺎﺣﻲ‪ :‬ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‬

‫‪314‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫‪315‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن‬
‫‪315‬‬ ‫ژرفاﻧﺪﻳﺸﻲ درﺑﺎره ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس‬
‫‪320‬‬ ‫درﻣﺎن ﻧﺎروﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺎ زاﻧﮓ‬
‫‪323‬‬ ‫ارج ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺪان ﻗﺮاﺋﺖ ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ‬
‫‪326‬‬ ‫ﺳﺘﺎﻳﺶ اﺑﻠﻬﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اراﺳﻤﻮس‬
‫‪328‬‬ ‫ﺧﺮدورزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻴﻦ‬
‫‪333‬‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي راه و ﻣﺴﻴﺮ‬
‫‪334‬‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎزي ﻧﺎﺑﺎوري از ﺳﻮي ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪336‬‬ ‫ﺗﺮوﻳﺞ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دوﻟﺒﺎخ‬
‫‪340‬‬ ‫رد و ﻃﺮد ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ راﺳﻞ‬
‫‪342‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻴﻨﺸﻲ ﻧﻮ‬
‫‪342‬‬ ‫ﻛﺸﻴﺪن اﻧﺒﻮه ﻣﺮدم ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ راﺑﺮت اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‬
‫‪345‬‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻳﻚ ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻻﻣﻮﻧﺖ‬
‫‪347‬‬ ‫ﻛﺎﺳﺘﻦ ﻣﻌﺠﺰات ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ داوﻛﻴﻨﺰ‬

‫‪350‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

 ‫‪xv‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪352‬‬ ‫درك ﻃﻨﺰ و ﻛﻨﺎﻳﻪ‬

‫‪353‬‬ ‫ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‬
‫‪354‬‬ ‫»اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﺪا«‬
‫‪355‬‬ ‫»ﺑﻴﺴﻲ ﻛﻮﭼﻮﻟﻮ ﻳﺎور ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﻲ«‬
‫‪356‬‬ ‫ﺟﻮرج ﻛﺎرﻟﻴﻦ‬
‫‪357‬‬ ‫ﭘﻴﺎز‬
‫‪360‬‬ ‫ﻗﺪرت ادا درآوردن‪ :‬ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه‬
‫‪364‬‬ ‫ﺳﻴﺨﻮﻧﻚ ﺑﻪ ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ :‬ﺗﻴﻢ ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ‬
‫‪365‬‬ ‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت در ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺎن‬
‫‪368‬‬ ‫ﺑﺮدن ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‬
‫‪368‬‬ ‫ﺳﻤﭙﺴﻮنﻫﺎ‬
‫‪369‬‬ ‫ﭘﺎرك ﺟﻨﻮﺑﻲ‬
‫‪371‬‬ ‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا در ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫‪371‬‬ ‫ﻧﺎﺑﺎوري داﻧﻠﻮد‬
‫‪372‬‬ ‫آﻗﺎي دﻳﺘﻲ‬
‫‪373‬‬ ‫ﻋﻴﺴﺎ و ﻣﻮ‬
‫‪375‬‬ ‫ﺟﺎﻧﻮران دﺳﺖآﻣﻮز ﺟﺎوﻳﺪان دﻧﻴﻮي‬

‫‪376‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ‪21‬‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xvi‬‬

‫‪377‬‬ ‫ﺟﺮﻗﻪاي ﺑﺮاي رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪377‬‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزي زﻣﻴﻨﻪ‪ :‬ﻫﻜﺖ و ﺟﺎﻛﻮﺑﻲ‬
‫‪378‬‬ ‫ﺷﻚ‪ :‬ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‬
‫‪378‬‬ ‫آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‬
‫‪379‬‬ ‫ادﻋﺎي ﺑﻪ آﺧﺮ رﺳﻴﺪن دوران اﻳﻤﺎن ‪ -‬ﺳﺎم ﻫﺮﻳﺲ‬
‫‪382‬‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺗﻮﻫﻤﻲ از ﺧﺪا ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫‪385‬‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻃﻠﺴﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﻧﺖ‬
‫‪387‬‬ ‫ادﻋﺎي ﺑﺰرگ ﻧﺒﻮدن ﺧﺪا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‬
‫‪389‬‬ ‫اداﻣﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ‪ :‬ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫‪389‬‬ ‫ﺑﺎزﺗﺎت ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ‪ :‬ﺑﻼگ ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻨﺎ‬
‫‪390‬‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮ روزاﻧﻪ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دوﺳﺘﺎﻧﻪ‬
‫‪392‬‬ ‫ﻫﺪاﻳﺖ ﺗﻔﻨﮓداران‪ :‬ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ‬
‫‪394‬‬ ‫ﭘﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ :‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي‬
‫‪396‬‬ ‫اراﺋﻪي دﻳﺪﮔﺎه‪ :‬اﺳﻜﻴﭗﭼﻴﻚ‬
‫‪397‬‬ ‫ﻋﺒﻮر از روﺷﻦﻓﻜﺮي‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺧﺪا‬
‫‪399‬‬ ‫ﭘﻴﭻوﺗﺎب دادن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻘﺪس‬
‫‪400‬‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫‪401‬‬ ‫در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‬
‫‪401‬‬ ‫ﭘﻞ ﺳﺎزي ﺑﺮاي ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن‬
 ‫‪xvii‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪405‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ﭼﻬﺎر ‪ :‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬

‫‪407‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫‪408‬‬ ‫ﺳﺮﺷﻤﺎري‪ :‬ﺣﻀﻮر رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬
‫‪410‬‬ ‫ﺑﺮآورد ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‪ ،‬ﭼﻘﺪر و ﻛﺠﺎﻳﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪410‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻪي دﻳﻦ و ﺷﻚ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻨﻬﺎن در ﺟﻠﻮ ﭼﺸﻤﺎن‬
‫‪412‬‬ ‫ﻧﺎ ﺑﺎروﻫﺎي ﺟﻮرواﺟﻮر در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬
‫‪412‬‬ ‫اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي‬
‫‪412‬‬ ‫ﻛﺒﻚ‬
‫‪415‬‬ ‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ :‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﻲدﻳﻨﻲ‬
‫‪416‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ‬
‫‪417‬‬ ‫ﺳﺨﻦ از )ﻛﻮدﻛﺎن( ﻫﻢﻧﺴﻼن ﻣﻦ‬
‫‪422‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ‪» :‬ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟«‬
‫‪427‬‬ ‫ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬
‫‪428‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ از ﺟﻨﺴﻴﺖ‬
‫‪429‬‬ ‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻫﺎري – ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻼﺳﻴﻚ و آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‬
‫‪430‬‬ ‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن ﺳﺎﻟﻲ ‪»-‬اﺟﺘﻤﺎع« ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻲﻫﺎي آﻧﺎن‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xviii‬‬

‫‪432‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت زﻧﺪﮔﻲ و ﻧﮋاد‬

‫‪433‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪاي ارﺿﺎﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﺎ ﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬
‫‪436‬‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﻗﻀﺎﻳﺎي رﺧﺪاده در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬

‫‪438‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫‪439‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺧﻼق‬
‫‪442‬‬ ‫ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫‪442‬‬ ‫ﭼﺮا اﺻﻼً ﺑﺮاي ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ رﻧﺞ و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ؟‬

‫‪445‬‬ ‫ﺑﻲ ﺧﻴﺎل اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ و ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ‪ -‬و ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺧﻼق‬
‫‪447‬‬ ‫ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺪون ﺧﺪا ‪ -‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي ﮔﺬرا‬
‫‪448‬‬ ‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬
‫‪448‬‬ ‫اﭘﻴﻜﻮر‬
‫‪448‬‬ ‫دﻳﻦ ﺟﻴﻦ‬
‫‪448‬‬ ‫اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن‬
‫‪449‬‬ ‫ﺟﻮاﻣﻊ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‪ -‬اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي‬
‫‪450‬‬ ‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎن‬
‫‪451‬‬ ‫رﺧﻨﻤﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺧﻼق‬
‫‪453‬‬ ‫روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎي »ﺑﻘﺎي ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ«‬
‫‪454‬‬ ‫ﺗﺮﺳﻴﺪن ‪ -‬و ﭼﻴﺮه ﺷﺪن ﺑﺮ آن‬
 ‫‪xix‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪458‬‬ ‫ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي درﺳﺖ ﭘﺮﺳﺶ ‪ -‬ﭼﺮا )ﺑﻴﺸﺘﺮ( ﻣﺮدم رﻓﺘﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ؟‬

‫‪459‬‬ ‫وارﺳﻲ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ و ﺑﺪ‬

‫‪460‬‬ ‫ﺧﻮب ﺗﺎ ﻛﺮدن‬
‫‪462‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻦ »ﻣﻠﻜﻮلﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ« و آﻳﻨﻪﻫﺎ در ذﻫﻦ‬
‫‪465‬‬ ‫درك ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و ذاﺗﻲ ﺑﻮدن ﺗﻐﻴﻴﺮات در اﺧﻼق‬
‫‪467‬‬ ‫ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻗﻮاي اﺧﻼﻗﻲ‬
‫‪470‬‬ ‫درك ﻣﺸﻮقﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ‪ -‬ﭼﻤﺎق و ﻫﻮﻳﺞ‬
‫‪472‬‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺗﺮازﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺧﻼق‬
‫‪476‬‬ ‫در ﻧﮕﺮ داﺷﺘﻦ دو اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺧﻼﻗﻲ‬

‫‪478‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫‪479‬‬ ‫اﺣﺴﺎس آزادي و آراﻣﺶ‬
‫‪481‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬
‫‪483‬‬ ‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و اﻓﻜﺎر دوره ﺑﺮﻧﺰ‬
‫‪484‬‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺛﻮاب و ﮔﻨﺎه‬
‫‪484‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺷﻚ ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز‬
‫‪489‬‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن دوﺑﺎره درﺑﺎره راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﻨﺴﻴﺖ‬
‫‪491‬‬ ‫ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ‬
‫‪491‬‬ ‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xx‬‬

‫‪492‬‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺟﻨﺴﻴﺖ‬

‫‪493‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮگ‬
‫‪494‬‬ ‫ﺑﺪرود ﮔﻔﺘﻦ‪ ...‬ﺑﺪون ﺷﻮﺧﻲ‬
‫‪495‬‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫‪496‬‬ ‫ﺷﮕﻔﺖزدﮔﻲ از ﻋﺠﺎﻳﺐ ﻧﻮ در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻴﺖ‬
‫‪497‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎرﺳﺎﻳﻲ و ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪499‬‬ ‫رﻓﺘﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫‪501‬‬ ‫درك ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﻌﻨﺎي ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫‪502‬‬ ‫ﻛﺸﻒ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫‪504‬‬ ‫ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ ﺧﺮدورزي ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫‪507‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﻣﻴﺎن ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن‬

‫‪508‬‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ در ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫‪508‬‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب راه ﻣﺒﺎرزه‪ ،‬داﻧﺴﺘﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫‪511‬‬ ‫ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي دﻳﻦ و ﺳﻴﺎﺳﺖ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ و در ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪516‬‬ ‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪن از ﭘﺴﺘﻮ‬
‫‪525‬‬ ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ درﺑﺎره دﻳﻦ‬
‫‪527‬‬ ‫درك ﭼﺮاﻳﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ )ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ(‬
 ‫‪xxi‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪528‬‬ ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ درﺑﺎره دﻳﻦ‬

‫‪529‬‬ ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ درﺳﺖ درﺑﺎره دﻳﻦ‬
‫‪531‬‬ ‫زﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫‪533‬‬ ‫ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺗﻨﻮع ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫‪535‬‬ ‫ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﻀﺎﻳﻲ اﻣﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮوز ﺷﻚ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎ‬
‫‪538‬‬ ‫ﺧﻨﺜﻲ ﻛﺮدن ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫‪540‬‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫‪541‬‬ ‫ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ راﻧﺪه ﻧﺸﺪن‬

‫‪543‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‪...‬دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻘﻴﻪ‬

‫‪545‬‬ ‫درك دﻟﻴﻞ )راﺳﺘﻴﻦ( رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪547‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﺑﺪون ﻣﺬﻫﺐ )‪ ...‬ﻳﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺪون ﺧﺪا(‬
‫‪547‬‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬
‫‪548‬‬ ‫اﻧﺠﻤﻦ ﭘﺮورشدﻫﻨﺪه‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ و ﭘﻴﺮوان ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‬

‫‪549‬‬ ‫درك واﻗﻌﻲ آﻧﭽﻪ دﻳﻦداران ﭘﻴﺸﻴﻦ در دﻳﻦ ازدﺳﺖداده‬

‫‪551‬‬ ‫ﻛﺸﻒ ﻗﺒﻴﻠﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬
‫‪553‬‬ ‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ روزﻫﺎي وﻳﮋه‬
‫‪553‬‬ ‫ﻟﺬت ﺑﺮدن از ﺗﻌﻄﻴﻼت‬
‫‪556‬‬ ‫ﺟﺸﻦ ﺗﻮﻟﺪ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xxii‬‬

‫‪557‬‬ ‫ﺑﻠﻮغ‬
‫‪559‬‬ ‫زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‬
‫‪561‬‬ ‫ﻳﺎد ﻣﺮگ‬
‫‪564‬‬ ‫ﻣﺸﻮرت و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺪون دﻳﻦ‬
‫‪564‬‬ ‫دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻛﺮدارﻫﺎي ﻧﺎروا ﺑﺪون ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ »ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺗﺮ«‬
‫‪566‬‬ ‫دﻟﺪاري ﺳﻮﮔﻮاران‬
‫‪568‬‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ‬
‫‪569‬‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻛﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻘﺪﺳﻲ وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‬

‫‪570‬‬ ‫دﻓﺘﺮ ﭘﻨﺞ ‪ :‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬

‫‪572‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 19‬ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران‬

‫‪572‬‬ ‫آنﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪573‬‬ ‫ﺷﻤﺎر آنﻫﺎ ﻫﺮ روز اﻓﺰونﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪574‬‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن داﻧﺴﺘﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ از دﻳﻦ دارﻧﺪ‬
‫‪575‬‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮاﻗﺐ ﻛﺮدار ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪576‬‬ ‫آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪577‬‬ ‫آنﻫﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻋﺎدي‪ ،‬ﺧﻮب و ﺷﻮخﻃﺒﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪xxiii‬‬ ‫—————————————————— ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪578‬‬ ‫آنﻫﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫‪579‬‬ ‫آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻛﻮدك ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺨﺪا ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫‪580‬‬ ‫آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻳﻦداران از ﻣﺮگ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻨﺪ‬
‫‪581‬‬ ‫آنﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﭘﻲ ﻫﻢزﻳﺴﺘﻲ و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫‪583‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 20‬ده )ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺪاﻧﻴﺪ ﻧﺎ ﺑﺎور ﺑﻮدهاﻧﺪ‬

‫‪584‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺳﻼخ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎره ﭘﻨﺞ را ﻧﻮﺷﺖ‬

‫‪586‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎﻧﻮ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ‬
‫‪586‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاي روي رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن‬
‫‪587‬‬ ‫ﻧﮕﺎره ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ زن ﺑﺮ ﭘﻮلﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫‪589‬‬ ‫ﻛﺎر درﺟﻪ ﻳﻚ!‬
‫‪590‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺎزﻳﮕﺮان و اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎن درﺟﻪ ﻳﻚ‬
‫‪591‬‬ ‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺲ‬
‫‪592‬‬ ‫ﻳﻚ اﺳﻘﻒ واﻗﻌﻲ و ﺟﺪي‬
‫‪594‬‬ ‫ﺗﻮدلﺑﺮوﺗﺮﻳﻦ ﺳﺘﺎره ﺷﻨﺎس ﺟﻬﺎن‬
‫‪595‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ )و ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ( اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫‪596‬‬ ‫ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﺧﺎﻧﻢ‪ ،‬ﻓﻌﺎل درﺟﻪ ﻳﻚ و ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺑﺎزﻳﮕﺮان ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ‬

‫‪597‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ‪ : 21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﻨﻜﺎش درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
 ‫———————————————‬ ‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‬ ‫‪xxiv‬‬

‫‪597‬‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب‬

‫‪599‬‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎدﻛﺴﺖﻫﺎ و وﻳﺪﺋﻮﺑﻼگﻫﺎ‬
‫‪600‬‬ ‫ﮔﻮش ﺳﭙﺮدن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬
‫‪601‬‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫‪602‬‬ ‫ﻟﻤﺲ ﺷﺪن ﺑﺎ آوﻳﺰهﻫﺎي ﺳﻮزن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه‬
‫‪603‬‬ ‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‬
‫‪603‬‬ ‫ول ﻛﻦ ﺧﺪا ﺑﺮود‪ ،‬را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪605‬‬ ‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎدات را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻳﺎ ﻳﻚ‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫‪606‬‬ ‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪607‬‬ ‫ﻋﻀﻮ ﻛﻠﻮپ ﺷﻮﻳﺪ‬
 ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬
‫ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد در ﺣﺎل ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺎزهﻛﺎران‬
‫ﻫﺴﺘﻢ ﮔﻔﺖ ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﺎزكﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻗﻔﺴﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ »ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺟﻤﻠﻪ« دارد و اداﻣﻪ داد »ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﻣﻦ ﻓﻜﺮي ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﭘﺎﺳﺦ دادم ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﺮاﻧﺪﻛﺎﻧﻴﻮن‪ ١‬ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪» :‬ﮔﺮاﻧﺪﻛﺎﻧﻴﻮن ﻳﻚ ﺷﻜﺎف ﺑﺰرگ در آرﻳﺰوﻧﺎ اﺳﺖ‪ «.‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻫﺮآﻳﻨﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻪواﻗﻊ ارزﺷﻤﻨﺪ درﺑﺎره ﮔﺮاﻧﺪﻛﺎﻧﻴﻮن ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ ‪ -‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﺳﺨﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ رﻳﺨﺖ اﻣﺮوزي‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺟﺎﻧﻮري و ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي و ارزﺷﻤﻨﺪي و اﻫﻤﻴﺖ آن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﺮه‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﻛﺘﺎﺑﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ واژه ﺑﺴﻨﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد )ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ آن ﭼﻪ ﻣﺎﻣﺎن و ﺑﺎﺑﺎي ﭘﻴﺮ و ﺗﺎﺷﺪهي ﺷﻤﺎ‬

‫‪1. Grand Canyon‬‬

 ‫دﻳﺒﺎﭼﻪاي ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ————————————————‬ ‫‪٢‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ(‪ ،‬ﺑﻲﮔﻤﺎن از ﺑﺴﻴﺎري از ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﮔﻴﺮا و ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻤﺒﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‪» ،‬ﻣﺮدم دﻳﻦدار ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺑﺎور دارﻧﺪ‪ «،‬و دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﻼﻣﻲ ﻧﻴﻔﺰاﻳﻴﻢ‪ .‬ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا را در ﺳﺮ ﻣﻲﭘﺮوراﻧﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺘﺎ‬
‫ﺑﺎ آواي ﺑﻠﻨﺪ درﺑﺎره آن ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ ،‬رﺷﺘﻪاي در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ رخ ﻣﻲ ﻛﺸﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮرد داﺷﺘﻪ و ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬

‫‪ ‬ﻣﻌﻨﺎي و ﻫﺪف زﻧﺪﮔﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ آﻳﺎ آدم ﺧﻮب و اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ )و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢﺗﺮ‪،‬‬
‫آن ﻳﺎرو‪ ،‬ﻛﻪ آن ﮔﻮﺷﻪ اﻳﺴﺘﺎده‪ ،‬ﻓﺮد ﺧﻮب و اﺧﻼق اﺳﺖ(؟‬
‫‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻣﺮدﻳﻢ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫‪ ‬ﺑﻲﺷﻮﺧﻲ‪ ،‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﻣﻲﭘﺎﻳﺪ؟‬

‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي ﻧﺎدﻳﺪﻧﻲ ﮔﻴﺘﻲ را آﻓﺮﻳﺪه و آن را ﻣﻲﭼﺮﺧﺎﻧﺪ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺑﻪ‬

‫ﻫﺎﺑﻴﻠﻴﺲﻫﺎ‪١‬‬ ‫اﻧﺪازه ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﺳﻦ و ﺳﺎل دارد‪ .‬از ﻫﻤﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎري ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻫﻮﻣﻮ‬
‫ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺎﻫﺮ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ اﻓﺘﺎد و دﻳﮕﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺸﺪ اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻛﻮرﺗﻜﺲ ﻧﻮ‪ ٢‬و ﻛﻨﺠﻜﺎو‬
‫آدمﻫﺎ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﺒﻮد ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﭼﻪ‬
‫رخ داده‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻻﻳﻪ ﻛﻮرﺗﻜﺲ ﻧﻮ ﺧﻮدش ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮاي آن ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ در آن زﻣﺎﻧﻪ ﮔﻮﻳﺎ‬
‫درﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻲﮔﻤﺎن در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻓﺮادي در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺪﺳﻲ »ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ« ﺷﻚ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺪس »ﺧﺪا«‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻚ ﺑﻪ ﺑﺎوري ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺷﻚ ﮔﺮا ﺧﻮدش ﺑﻚ ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Homo habilis‬‬

‫‪2. Neo-cortex‬‬
 ‫‪٣‬‬ ‫—————————————————— ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫ﺑﻴﺨﺪا‪ .١‬اﮔﺮ اﻳﻦ واژه ﻣﺎﻳﻪ ﺗﺮس و ﻟﺮزﻳﺪن ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺮﻃﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻲ از واژهﻫﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ و ﻣﻲﻟﺮزﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ روزي‪ ،‬ﻛﻪ ﭘﺴﺮم در‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ﻫﻔﺘﻢ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻣﻲداﻧﻲ ﭼﻪ ﺷﺪه؟ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻣﻦ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﻫﺴﺘﻢ‪«،‬‬
‫از ﺗﺮس ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد از ﭘﻠﻪﻫﺎ ﭘﺮت ﺷﻮم‪ .‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﺗﺎزه درﺑﺎره ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻳﺎد‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻛﻪ اﺷﺘﺮاك در ﻫﺮ ﭼﻴﺰي‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ ﺧﻮش‬
‫ﺻﺪا آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻦ در دﻫﻪي ‪ 1970‬ﻣﻴﻼدي ﺑﺰرگ ﺷﺪه و ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫درﺑﺎره ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮم ﻫﺰاران ﺑﺎر ﺷﻨﻴﺪم ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺟﻴﺰه و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻜﻨﻢ ﺗﺮﺳﻴﺪن و ﻟﺮزﻳﺪن‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ درﺳﺖ اﺳﺖ؛ ﺑﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢﺗﺮ از آن ﭼﻪ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ اه اه ﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﻪ ﺑﻮده و ﻳﻜﻲ از آﻣﺎجﻫﺎي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب رﺳﺎﻧﺪن ﺗﺮس و ﻟﺮز ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻴﻚ ﻣﻼﻳﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺑﺎره اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬

‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آن ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻦ‬
‫ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮا و اﻧﺴﺎندوﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻢ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ دوم را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮدﻳﺪ درك‬
‫ﺑﻬﺘﺮي از اﻳﻦ واژهﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻴﺪ آورﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﮔﺮ ﺑﺨﺶ دوم را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫رﺳﺎﻧﺪﻳﺪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﻏﻮﻃﻪ ﺧﻮردن و ﺷﻴﺮﺟﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﻢ دوﺳﺖ داﺷﺘﻴﺪ ﺣﺘﺎ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ از ﺑﺨﺶ ‪ 2‬را ﻧﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﻨﺶ ﺳﺮاﺳﺮي و دﻳﺒﺎﭼﻪاي ﺑﺮاي ﻣﺮدﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺷﻤﺎري از دﻻﻳﻠﻲ را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ‬

‫‪1. Atheist‬‬
 ‫دﻳﺒﺎﭼﻪاي ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ————————————————‬ ‫‪٤‬‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪن ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﭘﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻴﺪ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه دادﺧﻮاﻫﻲﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن از دﻳﻦ اﺳﺖ ‪-‬زﻳﺮا ﺧﻮب ﺑﺎﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﻠﻲ اﺳﺖ‪ -‬وﻟﻲ ﻳﻮرش ﺷﺪﻳﺪي ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻛﻠﻲ ﺟﻮﻫﺮ و ﻛﺎﻏﺬ ﻣﺼﺮف ﻛﺮده و درﺑﺎره ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ دﻳﻨﻲ و ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺸﺘﺮك‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﺎورﻣﻨﺪان و ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺳﺨﻦﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪام‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎي ‪ 17‬و ‪ 18‬ﭘﺮ از اﻳﻦ ﺟﻮر ﭼﻴﺰﻫﺎ‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎواردان را‬
‫ﺷﮕﻔﺖزده ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن زﻣﺎن درازي را ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺪ دﻳﻦ‬
‫ﺻﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )و ﺣﻖ ﻫﻢ دارﻧﺪ( درﺳﺖ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دﻟﺒﺴﺘﻪي ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﺑﺎ دﻳﻦ و اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ ﺑﻮده و ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ و ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺷﻤﺎ را ﻛﻤﻲ ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﺪ اﻣﻴﺪوارم‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﺳﻮدﮔﻲ و آراﻣﺶ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻋﺎﻟﻲ ﻧﺮﻣﺎل و ﺑﻬﻨﺠﺎر ﺑﻮده و اﮔﺮ از ﻫﻢ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫درﺑﺎره ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺷﻤﺎري ﺑﺴﻴﺎري از ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي‬
‫ﺷﺨﺼﻲ را ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻔﺎوت ﺑﺰرگ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎواردان و ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺮاي ﻧﺎواردان اﺳﺖ‪ .‬واﺗﻴﻜﺎن و ﻧﺠﻒ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻧﺪارﻳﻢ و ﻫﻴﭻ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻣﺪاﻓﻊ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي و ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ اﺷﺎره ﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﻛﻴﺴﺖ و ﭼﻪ ﺑﺎورﻫﺎﻳﻲ دارد‪ .‬در‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻮاﻫﺪ رواﻳﺘﻲ از ﻫﺰاران ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲﻫﺎ در‬
‫ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ دﻳﺪه‪ ،‬ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻮده و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺧﻮدم ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺎﺷﻢ‪) .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺮاﻫﻪ ﻧﺮوم‪ ،‬دﻛﺘﺮ اد ﺑﻜﻨﺮ‪ ،١‬ﻳﻜﻲ از ﻏﻮلﻫﺎي ﺟﻨﺒﺶ‬

‫‪1. Dr. Ed Buckner‬‬

 ‫‪٥‬‬ ‫—————————————————— ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از وﻳﺮاﻳﺶ ﮔﺮان ﻓﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﻲﻫﺎ و‬

‫اﺷﺘﺒﺎهﻫﺎي ﻣﺮا ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ در ﻛﺘﺎب دﻳﺪي‪ ،‬ﺑﻪ اد ﮔﻴﺮ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪(.‬‬
‫ﻧﺒﻮد ﻳﻚ ﻛﻌﺒﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ آن ﭼﻴﺰي ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ واﺗﻴﻜﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﺑﺎور ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ« ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻳﻚ ﻛﺎﻧﻮن ﻣﺮﺟﻊ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺗﻨﻮع واﻗﻌﻲ ﺑﺎور در ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﺑﻲ ﺑﺮو و‬
‫ﺑﺮﮔﺮدد ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲﺧﻮرد زﻳﺮا در زﻳﺮ ﮔﺴﺘﺮه ﭘﻬﻨﺎور ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ادﻋﺎي ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ‬
‫در ﻣﻴﺎن ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻓﺮاوان را دارد‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﻲروﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﻚ دﺳﺘﻪي ﺑﺰرگ ﻳﻜﺘﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ دﻳﻦﻫﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻃﻮر واﻗﻌﻲ ﭼﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دﻳﺪه ‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از آواي ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﺗﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ‬
‫داﺳﺘﺎن ﺟﺪا‪ ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ اﻧﺴﺎن ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻪ ﺧﺪا‪ ،‬ﺧﻮب و ﺑﺪش ﻫﻤﻪ در ﻛﻠﻪ و ﻣﻐﺰ ﻣﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻣﻤﻜﻦ و ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻨﻲ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﺪف اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﭙﺮدازم ﻛﻪ ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و آﺷﻜﺎرﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ در‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ ﺳﭙﺲ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن درك‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺮﻧﺦﻫﺎﻳﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻢ‪.‬‬

‫آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬

‫ﻣﻦ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪه و درك آنﻫﺎ آﺳﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﻫﻤﻪي ﻧﺸﺎﻧﻲﻫﺎي ﺗﺎرﻧﻤﺎ ﺑﺎ ﺧﻂ ‪ monofont‬ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل در‬

‫ﻛﺘﺎب ﻧﺸﺎﻧﻲﻫﺎي وﺑﮕﺎه ﻓﺮاواﻧﻲ ﻫﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻﭼﻴﺰي ﺧﺴﺘﻪﻛﻨﻨﺪهﺗﺮ از ﻛﭙﻲ‬
 ‫دﻳﺒﺎﭼﻪاي ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ————————————————‬ ‫‪٦‬‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ از ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﻦ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺎم ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ را آورده و ﮔﺸﺘﻦ آﻧﻼﻳﻦ آن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ واﮔﺬار ﻛﺮدهام‪.‬‬
‫‪ ‬اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻧﻮ ﺑﻪ رﻳﺨﺖ ﺧﻂ ﻛﺞ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪي ﻧﺰدﻳﻜﻲ از آن ﻳﻚ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ آﺳﺎن ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ و درك آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان از داراﻳﻲﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻫﻢ ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪2‬‬
‫ﺷﺮح ﺧﻮاﻫﻢ داد ﻣﻦ ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻮﺷﺘﻪام‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺣﺮف ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺎمﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ را ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺑﺰرگ ﻧﻮﺷﺘﻪام و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻧﺎﻣﻲ در آﻳﻴﻨﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺑﺮده‪ ،‬ﺣﺮف ﻧﺨﺴﺖ آن را ﺑﺎ ﺑﺰرگ ﻧﻮﺷﺘﻪام )ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور دارد«(‬
‫درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺣﺮف ﻧﺨﺴﺖ اﺳﺘﻴﻮ‪ ١‬را ﺑﺰرگ ﻧﻮﺷﺘﻪام )ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻴﻮ ﺑﺎور دارد« وﻟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﮕﺮ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻮده )»آنﻫﺎ ﻳﻚ‬
‫ﺧﺪاي آﺑﻲ ﺑﻴﻜﺮان را ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ«( ﺣﺮف ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺑﺰرگ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪٢.‬‬ ‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﺪه‬
‫‪ ‬درﺷﺖﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺑﺨﺶﻫﺎ ﻛﻨﺶ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻪ داراي ﮔﺎمﻫﺎي‬
‫ﺷﻤﺎرهدار ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻛﻠﻴﺪواژهﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻫﺸﺪار ﺑﺪﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎي رودهدرازي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ دارﻳﻢ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ را‬
‫ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺖ دارﻳﻢ‪ ،‬آخ ﺟﺎن ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‪ .‬ﭘﺲ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن واژهﻫﺎ و‬
‫اﺻﻄﻼحﻫﺎ و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎري دارﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻔﺎوت و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ وﺟﻮد دارد )ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ(‪ .‬اﮔﺮ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺷﻤﺎ را از‬
‫ﺷﻨﻴﺪن واژهاي در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺎف ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻲﮔﻤﺎن اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮدهام‪ .‬اﮔﺮ واژهاي داراي‬
‫دو ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ دادهام‪ .‬اﮔﺮ واژهﻫﺎﻳﻲ در اﺻﻞ داراي ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺘﺮداف و ﻫﻢ ﭼﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن را ﻣﻲداﻧﻨﺪ و اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺑﺴﻴﺎر‬

‫‪1. Steve‬‬
‫در ﭘﺎرﺳﯽ راھﯽ ﻋﻣوﻣﯽ ﺑرای ﻧﺷﺎن دادن آن ﻧﯾﺳت ﻣﮕر درﺷت ﮐردن واژه ‪2.‬‬
 ‫‪٧‬‬ ‫—————————————————— ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ را آﺗﺸﻲ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدهام‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺧﻮدم ﻫﻢ‬
‫ﺟﻮش ﻣﻲآورم‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻫﺮﮔﺰ ادﻋﺎ ﻣﻄﻠﻘﻲ درﺑﺎره‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ‪ -‬ﻳﺎ ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن ﻧﻜﺮدهام‪) .‬دﻳﺪﻳﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ »ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﺮﮔﺰ« ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻋﺎدت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ (.‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﻼت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪» ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ‪ ...‬دارﻧﺪ«‬
‫‪» ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ‪«...‬‬
‫‪» ‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪«...‬‬

‫ﺟﺪا از ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺒﺘﻲ ﭼﻴﺰ ﻓﺮاواﻧﻲ درﺑﺎره ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻧﻤﻲﺷﻮد ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ‬

‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺒﻮرﻳﺪ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﭼﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮﺗﺎن‬
‫ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻛﺘﺎب را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﻪﻗﻄﻌﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪام ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻛﺘﺎب‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ رﻓﺘﻪ و ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺨﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن را از ﻫﺮ ﻋﻨﻮاﻧﻲ دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد آﻏﺎز ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ ﺳﺘﻮنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪي ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ ﺑﺮﭼﺴﺐ‬
‫ﺧﻮرده ﮔﻴﺮا و ﻣﻬﻢ ﺑﻮده وﻟﻲ اﺳﺎﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ از آنﻫﺎ ﻫﻢ رد ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﭼﻴﺰي ﺣﺎل ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺘﺄﺳﻔﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ آن را ﻧﻴﺰ ﻧﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻳﺒﺎﭼﻪاي ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ————————————————‬ ‫‪٨‬‬

‫ﭘﻨﺪارﻫﺎ و ﻓﺮضﻫﺎي درﺑﺎره ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ‬

‫از آﻏﺎز ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﻨﺎ دارم ﻳﻚ ﺧﻮاﻧﻨﺪه آرﻣﺎﻧﻲ و اﻳﺪﺋﺎل را در ﻧﮕﺮ ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬در زﻳﺮ ﭘﻨﺪارﻫﺎ و‬
‫ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺷﻤﺎ دارم‪:‬‬
‫‪ ‬ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺧﻮدﺗﺎن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ و داﻧﺴﺘﻪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﺪارﻳﺪ وﻟﻲ ﻛﻨﺠﻜﺎو ﺑﻮده و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﻮد را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر ﻣﻲداﻧﻴﺪ‪،‬‬
‫ﺷﺮط ﻣﻲﺑﻨﺪم ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮدن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ و ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ داﻧﺴﺘﻪ و ارزش ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ آن ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﺑﻴﺮون از ﮔﻮد ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ ﻗﻮل ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﭘﺎي آن ﺷﺨﺺ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه ﻳﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﭘﺎداش و ﺟﺎﻳﺰه اي ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻳﻚ ﻧﺎوارد ﺗﺎزهﻛﺎر ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫دوﻣﻴﺰ‪٣‬‬ ‫ﭘﻨﺪارﻫﺎ و ﻓﺮضﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﺮان دارﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺳﺮي ﻓﻮر‬
‫در ﻛﻞ ﻧﺎواردان ﺗﺎزهﻛﺎر ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ اﻓﺮاد ﺑﻲﺧﺒﺮ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع وﻳﮋهاي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻛﻮﺷﻴﺪهام ﺗﺎ آﺳﺎن ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ و ﺟﺰﻳﻴﺎت را ﻛﻮﺗﺎه ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﻓﺮض‬
‫ﻛﺮده ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﻨﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﺪي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه و از ﭘﺲ ﭼﻨﺪ‬
‫اﺻﻄﻼح ﻧﺎآﺷﻨﺎ ﺑﺮآﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‬

‫‪3. For Dummies‬‬

 ‫‪٩‬‬ ‫—————————————————— ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﭘﻨﺞ دﻓﺘﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪ‬
‫و ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ‬

‫دﻓﺘﺮ ﻧﺨﺴﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺻﻮل آﻏﺎزﻳﻦ و اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ )اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ‬
‫ﻫﻢ ﻣﺎ را ﻛﺸﺖ( ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آن اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪك و اﻧﮕﺸﺖﺷﻤﺎري از اﺻﻄﻼﺣﺎت‪،‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﺑﻴﺨﺪا و ﻫﻢ ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮا ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺎور داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﭼﻪ ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ و ﭼﺮا‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ 2‬ﮔﺸﺘﻲ ﺑﻲﭘﺮوا از ﻣﻴﺎن ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻴﺮا و دراز اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪا ﻳﺎ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮده )ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻮچ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ آن(‪ ،‬از ﭼﻴﻦ و ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻧﮕﻠﻴﺲ و اﻣﺮﻳﻜﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫در دﻓﺘﺮ ﺳﻮم ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و دوﺑﺎره ﮔﺎمﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را در ﻣﻴﺎن زﻣﺎن‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎ ارزش در ﻫﺮ‬
‫دوره ﻫﻢ ﭼﻮن ﺷﺎﻟﻮدهاي اﺳﺘﻮار اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ .‬اﮔﺮ در ﭘﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬

‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ راﻫﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد ﻛﻪ در واﻗﻊ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ و‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬اﺧﻼق و ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻦ‬
 ‫دﻳﺒﺎﭼﻪاي ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ————————————————‬ ‫‪١٠‬‬

‫درﺑﺎره ﺷﻤﺎر و ﺗﻌﺪاد ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ ﻛﻪ‬
‫ﭼﺮا ﻧﻔﻮذ آﻧﺎن رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ از‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺪون دﻳﺪن ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰﻧﺪي ‪ -‬و در واﻗﻊ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻣﺬﻫﺐ‪ -‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬

‫ﻫﺮ ﻛﺘﺎب ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ از ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺎ )ﻧﺰدﻳﻚ( ده ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ‬
‫و ﮔﻴﺮا داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎر اﺻﻠﻲ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﻮﻧﺪ دارد‪ .‬ﻣﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺮده ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻠﻨﺪآوازه و‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﺑﺎره ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه‬

‫ﺷﻤﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻤﻲ را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﻧﻤﺎدﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﻣﺸﺨﺺﻛﻨﻨﺪهي ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﺎ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺮﻳﻦ و ارﺟﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮا و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن در ﺗﺎرﻳﺦ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﭘﺎرهاي از اﻃﻼﻋﺎت را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬

‫ﻛﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ﻳﺎدﺳﭙﺎري آن ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪١١‬‬ ‫—————————————————— ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﭘﻨﺪي ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬

‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻳﻚ ﻣﻮرد دﺷﻮار ﺗﺎزه ﮔﻔﺘﻪﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﻳﺎري ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ درﺑﺎره درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺪ و درك‬

‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ از‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮيﻫﺎي ﺷﺘﺎبزده ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﺎد ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﻛﻨﺎر اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ آن‬
‫را ﻧﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻛﺴﻲ را ﺑﻜﺸﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ از ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭼﻪ ﻛﻨﻴﻢ‬

‫اﻳﻨﻚ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر آﺷﻨﺎﻳﻲ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻳﻚ راﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻳﻚ آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻮﺗﺎه از ﻛﻞ ﻛﺘﺎب ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ اﮔﺮ‬
‫ﻫﻢ ﺑﻴﻞزن ﻫﺴﺘﻴﺪ ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺪف ﺑﻌﺪي ﺧﻮد را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ‪ .‬اﻓﺰون‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺟﺪول ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻪ را ﮔﺸﺘﻪ و ﻋﻨﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ را‬
‫ﺑﺮاي آﻏﺎز ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از آﻏﺎز ﺗﺎ آﺧﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﺗﺎ روش ﺗﺎ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ را ﻧﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺷﻤﺎ را ﻛﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺷﻤﺎ آن را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ در ﭘﺎﻳﺎن درﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻳﻨﺪه ﻧﻘﺸﻪي ﭼﻪ‬
‫اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ را ﺑﺮﻳﺰﻳﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ‬
‫ﻃﺮاح رﻳﭻ ﺗﻦﻧﺎت‬ ‫ﻣﻮج ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﻳﻚ ﺧﻮراك ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬

 ‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪. . .‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺻﻮل ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آن‪،‬‬
‫ﻛﻠﻴﺪواژهﻫﺎ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺨﺪا و ﻫﻢ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎور دارد و ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎور ﻧﺪارد و‬
‫ﭼﺮا‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪1‬‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﻳﺎﻓﺘﻦ روﺷﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاي ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﮔﻴﺘﻲ‬
‫‪ ‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ در ﻛﻮران دوران‬
‫‪ ‬دﻳﺪن ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﻣﺘﻌﺎرف‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﺒﻮد ﺧﺪا ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم در زﻣﺎن ﻛﻮدﻛﻲ و در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم رﺷﺪ ﺷﻨﻴﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا دﻳﮕﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻴﺎﻣﺪه و ﻫﻴﭻﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ وﺟﻮد اﻳﻦ ﮔﻴﺘﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ‪.‬‬
 ‫‪١٥‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫وﻟﻲ در ﮔﺬر ﺳﺪهﻫﺎ ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ ﺷﻚ داﺷﺘﻪ ‪ -‬و ﺑﺮﺧﻲ ﺣﺘﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪهي اﺳﺘﻮار رﺳﻴﺪه ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﺧﺪا را آﻓﺮﻳﺪه و واروﻧﻪ آن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺧﻮب ﺑﺎ آواي و ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺘﻦ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻫﻴﺠﺎن و‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺒﺐ ﻏﺶ ﻛﺮدن ﻣﺮدﻣﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ را ﺑﺮﻧﻤﻲﺗﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﻫﻢ‬
‫ﻛﻪ از ﺑﻮي ﮔﻮﺷﺖﻫﺎي ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﮔﻬﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﻣﻲ رﺳﺪ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﺮاﻧﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل آﺳﻮده ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ و ﺧﺪاﻳﺎن زﻣﺎن‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻴﭻ اﻋﺘﻘﺎد و ﺑﺎوري ﻧﺪارﻧﺪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﺧﻤﻮﺷﻲ ﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﺎب ﻧﻴﺎورده و ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ و‬
‫ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر اداﻣﻪ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ؛ اﮔﺮ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ و‬
‫ﻫﻤﮕﻲ در ﺣﺎل ﺧﻮاﻧﺪن رﺑﻨﺎ آﺗﻨﺎ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ زﺑﺎن ﺧﻮد را ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه و اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮگ ﻣﻲزﻧﻴﺪ از آن ﭼﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه آن‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ دﻳﺪ ﻛﻠﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن درﻛﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻳﻚ ﭼﺘﺮ ﺑﺰرگ ﺑﻮده و داراي داﻣﻨﻪي ﮔﺴﺘﺮدهاي اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﺘﺮ ﺳﺎﻳﺒﺎن ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎن ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ١‬ﺑﺎور ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﻲ زﻳﺮ اﻳﻦ ﭼﺘﺮ درﺟﻪﻫﺎ‬
‫و ﺳﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻮده و ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم روﻳﻜﺮدﻫﺎ و ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺑﻴﺎﻧﻲ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ‬
‫از آن دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪه و دﻻﻳﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﻧﺪرت‬
‫ﺑﻪ دﻋﺎي ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻧﺸﺪه ﻳﺎ ﺑﻼﻳﺎي ﺑﺰرگ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ دارد‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر‬

‫‪1. supernatural‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪١٦‬‬

‫ﺑﺰرگ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﻣﺮدم را از دﻳﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﺑﺮد ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻫﻢ آنﻫﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻣﻦ در ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻓﺘﺮ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ و ﺗﻮﺻﻴﻒﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي را اراﺋﻪ‬
‫ﻛﺮده ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻘﻴﻪ ﻛﺘﺎب آﺳﺎن ﮔﺮدد‪.‬‬

‫درك ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدي‬

‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﻌﺪاد ﻧﺎﺑﺎوري ‪-‬درﺟﻪﻫﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﭘﺎﻓﺸﺎريﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﻧﻤﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت‪ -‬راهﻫﺎي ﺑﺎورﻣﻨﺪي وﺟﻮد دارد‪ .‬در زﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺿﺪ ﺧﺪا‪) ٢‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻌﺎل و ﻛﻨﺸﮕﺮ ﺑﺎ دﻳﻦ روﻳﺎروﻳﻲ ﻛﺮده و ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي آن ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ(‬
‫‪ ‬ﺳﺎزﺷﮕﺮ‪) ٣‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺑﺮ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻴﺎن دﻳﻦ و ﺑﻲدﻳﻨﻲ‬
‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‬
‫‪ ‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ‪) ۴‬اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن درﺑﺎره وﺟﻮد ﺧﺪا ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺎﺑﻞ داﻧﺴﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ(‬
‫‪ ‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن‪) ۵‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ زﻳﺴﺘﻦ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮب در ﻳﻚ ﮔﻴﺘﻲ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ(‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دﻳﻨﻲ )ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻮداﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻨﺪوﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ و ﺟﻴﻦﻫﺎ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ دﻳﻨﻲ ﺧﻮد را ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪاﻧﺪ(‬
‫‪ ‬آزاداﻧﺪﻳﺶ )ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ از ﻛﺎﺋﻨﺎت را ﺑﺪون ﻧﻔﻮذ ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ دﻳﻨﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ(‬
‫‪ ‬ﻧﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ »ﻫﻴﭻ« )اﻳﻦ اﻓﺮاد دﻳﻨﻲ ﻧﺒﻮده وﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ دﻟﺒﺴﺘﻪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﻬﻢ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻛﺮدم(‬

‫‪2. Antitheists‬‬
‫‪3. Agnostics‬‬
‫‪4. Agnostics‬‬
‫‪5. Humanists‬‬
 ‫‪١٧‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﺣﺘﺎ ﺑﺮﺧﻲ از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪاﺑﺎوري‪ ۶‬و ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ‪ (٧‬وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫دورﺗﺮ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻨﺘﻲ از ﺧﺪا ﺑﻮده و ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮدم آنﻫﺎ را در زﻳﺮ ﭼﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺟﺎ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ‬
‫ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ادﻋﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﺑﺮ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ دو ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮد درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن را ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎورﻫﺎ و ﻧﺎﺑﺎوري ﻧﺎﺑﺎوران و ﭼﺮا‬

‫ﻣﻦ درﺑﺎره ﺗﺎرﻳﺦ از ﺗﺎرﻳﺨﺪانﻫﺎ و آﻣﻮزﮔﺎران ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬ﺑﺎ ﮔﻮش دادن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان و ﻳﻚ راﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ آنﻫﺎ درﺑﺎره دﻳﻦ ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ آن ﭼﻪ ﻣﺮدم درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده و‬
‫ﻧﻪ آنﻫﺎ را درك ﻛﺮده و ﻧﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺧﻮﺷﺸﺎن ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﻮه راﻫﻜﺎري ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺻﻼ‬
‫در ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺗﺎ ‪ 25‬ﺳﺎﻟﮕﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده و ﭘﻴﺸﻪ‬
‫ﻳﺎ ﺷﻐﻞ و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ در آن ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺰ ذرهذرهي وﺟﻮدم‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آﻣﻮزشﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﺪه ﺑﻮدم‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻤﻮاره‬
‫ﺧﻮدم را در ﺣﺎل ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن روﺿﻪﻫﺎي ﻣﻲدﻳﺪم ﻛﻪ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪه و ﻫﻤﻪ ﺟﻮر ﻣﻦ‬
‫را ﻋﺼﺒﻲ و ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن‪ ،‬آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻮﻳﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻋﺠﺐ آدم‬
‫ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺧﻮدﺧﻮاه ﻫﺴﺘﻢ ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﺪون ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد و از ﺑﻴﺦ ﺑﺪذات‪ .‬ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬راﺳﺖﮔﻮ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﺪاﻳﺎن دروﻏﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ از اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻗﺪرت ﺧﺪا‪ ،‬ﻗﻠﺒﻢ ﺳﻴﺎه ﺷﺪه و ﺑﻪ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎدات‬
‫ﻛﻨﻮﻧﻲ رﺳﻴﺪهام‪.‬‬

‫‪6. Deism‬‬
‫‪7. Pantheism‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪١٨‬‬

‫ﻳﻚ روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﻣﻦ در ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻧﻲ در آن ﺟﺎ‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ازدواجﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﻛﻪ در ﺿﻤﻦ ﺷﺎﻣﻞ زن ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻮد‪ -‬و‬
‫ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪٨‬‬ ‫از آنﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮد را رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪ )رﺳﺎﻟﻪ دوم ﭘﻮﻟﺲ ﺑﻪ‬
‫‪ (6:14‬اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻦ اﻳﺴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ درﺑﺎره دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﭘﻲ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻓﺮوﺗﻨﺎﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي واﻗﻌﻲ‬
‫ﺑﺮاي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن اداﻣﻪ‬
‫ﺑﺪﻫﻴﺪ!‬
‫در ﺑﺨﺶ ‪ 3‬ﻣﻦ ﭼﻨﺪ ﺑﺮگ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺻﺮف ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﺮده‬
‫و ﭼﻨﺪ ﺗﺎ دروغ ﺷﺎﻳﻊ درﺑﺎره آنﻫﺎ را آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪام‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺧﻼق‬
‫را ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻪ و زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻣﻌﻨﺎ و اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ دﻳﻮاﻧﻪ ﺧﺪا‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ -‬دﺳﺖ ﻛﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎپ‪ ٩‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺎك‪ ،١٠‬ﺧﺪاي ﺑﺎران ﻣﺎﻳﺎﻫﺎ‪ -١١‬و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎي ﺑﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎوري رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ راﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ آن‬
‫را ﻃﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺲ از ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ رﺳﻴﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ درﻳﺎﻓﺖ و درك ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ ﻣﻲدﻫﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻛﻤﻲ آﺳﻮده ﺑﺨﺶﺗﺮ اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دﻳﻦ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ دﻳﻨﻲ‬

‫زﯾر ﯾوغ ﻧﺎﻣواﻓﻖ ﺑﺎ ﺑﯽاﯾﻣﺎﻧﺎن ﻣﺷوﯾد‪ ،‬زﯾرا ﻋداﻟت ﭼﮫ رﻓﺎﻗت و ﻧور را ﺑﺎ ظﻠﻣت ﭼﮫ ‪8. 2 Corinthians 6:14‬‬
‫ﺷراﮐت اﺳت؟‬
‫‪9. Pope‬‬
‫‪10. Chaac‬‬
‫‪11. Mayan‬‬
 ‫‪١٩‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪ ‬ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻛﻬﻦ و ﻗﺪﻳﻤﻲ درﺑﺎره اﻳﻤﺎن‬

‫‪ ‬ﺣﻞ ﺷﺪن دﺷﻮاري ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ )اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﺎﺋﻨﺎت‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻃﺮاح و ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ( و‬
‫)ﺑﻪ راﺳﺘﻲ( درك و درﻳﺎﻓﺖ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫‪ ‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي دﻳﻨﻲ‬
‫‪ ‬ﻓﺮاﭼﻨﮓ آوردن و درك اﻧﺪازه و ﻃﻮل زﻧﺪﮔﻲ ﮔﻴﺘﻲ و ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻃﻮر درك ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي آن‬
‫‪ ‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ درﺳﺖ رﻓﺘﺎري دارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ آﻳﻨﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ و ﺑﺨﺶ ‪ 3‬ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ‬
‫راﻫﻜﺎرﻫﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ اي ﻣﻌﺎﺻﺮ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ‬
‫در واﻗﻊ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻠﻨﺪ و دلﭼﺴﺒﻲ داﺷﺘﻪ و ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻓﺘﺮ دوم ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺳﻔﺮي ﭘﺮﺷﺘﺎب‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻃﻠﺒﻪي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ درﺑﺎره ﺷﻤﺎر‬
‫اﻧﺪﻛﻲ از روﻳﺪادﻫﺎي وﻟﻲ روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻬﻢ رخ داده در در ‪ 2000‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﺪاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ درك ﺑﻬﺘﺮي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ دﺳﺖ ﻛﻢ ‪ 30‬ﺳﺪه ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﻳﻚ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻛﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ دور و در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪٢٠‬‬

‫ﻣﺮدم در ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮد ﮔﺮاﻳﺶ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن و ﺟﺎ و ﻣﻜﺎﻧﻲ وﻳﮋهاي ﺑﻪ ﻃﻮر‬

‫ﻛﺎﻣﻞ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﻟﺒﻪاش ﭘﺮ از ﻫﻨﺪو اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻮﻧﺎﻧﻲﻫﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫اﻟﻤﭙﻴﻮس را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در اروﭘﺎ در ﺳﺪهﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮده ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ؟‬
‫ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ »اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي ﺳﺮخ« )ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاهﻫﺎ( و »اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي آﺑﻲ« )دﻣﻮﻛﺮاتﻫﺎ( در‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻫﻤﮕﻲ داراي ﺳﺎﻳﻪ و روﺷﻦﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻨﻔﺶ اﺳﺖ در ﻫﺮ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ و در ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ در ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻨﻴﻢ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎورﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي دﻳﺪﮔﺎه ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺗﺎ‬

‫از ﭘﺸﺖ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﻴﺶ از ﺳﺎلﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي دﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ و دﻳﻦ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫وﻳﮋه ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل اوﺿﺎع و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﺎرﻳﺦ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ اوﺿﺎع‬
‫اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ را ﺑﻴﻔﺰاﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ )ﻳﺎ ﻛﻔﺮﮔﻮﻳﻲ( ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ‬
‫زﻧﺪان ﻳﺎ ﻣﺮگ ﻛﻴﻔﺮ ﻣﻲﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ و ﺟﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺎﻧﺪن داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫دوره ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻗﺮونوﺳﻄﻲ‬

‫وﻟﻲ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ و ﺳﻜﻮت ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺰ ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ آواﻫﺎﻳﻲ از ﮔﺬﺷﺘﻪاي دور‬
‫و در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎﻳﻲ درون و ﺑﻴﺮون از اروﭘﺎ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻓﺘﺮ دوم در‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه در زﻳﺮ را ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻣﻴﺎن‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
 ‫‪٢١‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ و ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه دﻳﻦﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬

‫ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﺧﺪا‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻛﻪ در آن ﺟﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫‪ ‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن دﻳﻨﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ اﺳﻼم ﻣﺤﻤﺪ را دروغﮔﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫‪ ‬دﻻوري در ﺳﺪه ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي در اﺳﻄﻮرهﻫﺎي اﻳﺴﻠﻨﺪي ﻣﻲﮔﻔﺖ »اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ« ‪ -‬ﭘﺲ از آن ﻫﺮ رﻧﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد ﺑﺎ ﺷﺎدي زﻳﺴﺖ‬
‫‪ ‬ﺳﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺳﺪه ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻛﻪ در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻳﻚ اﺳﻘﻒ‬
‫آدمﻓﺮوش و ﺷﻮكزده ﻧﺎﺑﺎوري آنﻫﺎ را درﻳﺎﻓﺖ‬

‫رﺷﺘﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻳﺎ در ﺳﺪهﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎ آن آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ آﮔﺎﻫﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ از ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ‬
‫‪ 4‬و ﺑﺨﺶ ‪ 5‬را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪.‬‬

‫دوره روﺷﻨﮕﺮي‬
‫در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻧﺎﺑﺎوري در اروﭘﺎ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺟﺪي را ﮔﺮد‬
‫ﻫﻢ آورد‪ .‬اﺳﻨﺎد ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﺑﺮاي ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل دﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺸﺘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﺎم ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﺳﺎﻧﺴﻮرﭼﻲﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬در ‪ 1108‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1729‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( اﻫﺎﻟﻲ ﻣﺤﻠﻲ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ در ﻣﻴﺎن ﻛﺎﻏﺬﻫﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺮده ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫ﻣﺤﻠﻲ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮد ﭼﻪ اﻧﺪازه از دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ‪ 40‬ﺳﺎل‬
‫ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻳﺎد داده ﻣﺘﻨﻔﺮ اﺳﺖ و اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ آن ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬آﻟﻤﺎن و اﻧﮕﻠﻴﺲ آﺷﻜﺎرا‬
‫اﻗﺘﺪار دﻳﻦ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي آن را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه و درك ﻧﻮﻳﻨﻲ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادي‬
‫ﻓﺮدي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎ ﻫﻤﮕﻲ در اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺑﺪ و ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻪ اوج رﺳﻴﺪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ دوره ﻛﻮﺗﺎه ﻻس زدن ﺑﺎ ﻳﻚ دوﻟﺖ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎ ﻓﺮﻗﻪ اي ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪٢٢‬‬

‫ﻣﺘﻌﺎل ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﺸﺘﻪ و دوران ﺗﺮور و وﺣﺸﺖ‪ ١٢‬ﺑﺮاه اﻓﺘﺎد‪ -‬و در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﮔﺸﺖ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 6‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬

‫ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﺒﻮد ﺧﺪا ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﺪه ﺣﺘﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي آن را ﺑﺮاي زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻛﻢ ﻧﻮر ﺳﺎﺧﺖ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺷﻮر‬
‫و ﻫﻴﺠﺎن داﺷﺘﻪ و ﮔﻪ ﮔﺎه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ آن را در ﺧﻮد ﺧﻔﻪ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫از ﺳﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون زﺑﺎﻧﻪ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻲ ﺷﻠﻲ‪ ١٣‬ﺷﺎﻋﺮ اﺛﺒﺎت ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﻳﻚ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ‪ 1190‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1811‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺮاج ﺧﻮدش از آﻛﺴﻔﻮرد ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢﻫﺎي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻧﻲ‬
‫و اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎرﻫﺎ آﺷﻜﺎرا اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﺳﺪ و راهﺑﻨﺪي در راه‬
‫ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫داﻧﺶ در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺗﻨﻮر ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را داغ ﻛﺮد‪ .‬داروﻳﻦ ﺑﺎ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺗﻮﺟﻪاي دﻗﻴﻖ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﺧﻮﻳﺶ را از روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ‬
‫رﺳﺎﻧﺪ و دﺷﻮاري و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪهاي را ﺣﻞ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ و ﺳﺪي ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺮاي دور ﺷﺪن از ﺧﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎس ﻳﻚﺑﺎر‬
‫ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از داروﻳﻦ ﻳﻚ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ داروﻳﻦ »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ واﻗﻌﻴﺖﻳﺎﻓﺘﻪ« را ﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮگ داروﻳﻦ رﮔﺒﺎري‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ از ﻛﻨﺶﻫﺎ ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻲ اﻳﻤﺎن وي را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻛﻨﺶﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﻳﺪن و ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ ﻛﺮدن اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ داروﻳﻦ و داﺳﺘﺎن ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ دروﻏﻴﻦ در ﺑﺴﺘﺮ‬
‫ﻣﺮگ ﻧﺎم ﺑﺮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺪاح اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ آن را ﺗﺨﻴﻞ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ اﺣﺘﺮام ﭼﻨﺪاﻧﻲ‬
‫ﺑﺮاي دﺳﺘﻮر ﻧﻬﻢ ﻣﻮﺳﺎ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺪاري داروﻳﻦ ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺸﺎﻳﺶ دوران آزاداﻧﺪﻳﺶ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و اﻧﮕﻠﻴﺲ‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا در ﺑﺨﺶ ‪ 7‬ﮔﻔﺘﻪﺷﺪه ﺗﺎ از آن ﻟﺬت ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪12. Reign of Terror‬‬ ‫دروان ﭘس از اﻧﻘﻼب ﺑزرگ ﻓراﻧﺳﮫ‬

‫‪13. Percy Shelley‬‬ ‫ﺷﺎﻋر اﻧﮕﻠﯾﺳﯽ )زاده ‪ -١٧٩٢‬درﮔﺷﺗﮫ ‪(١٨٢٢‬‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺶ از دﻳﻦﻫﺎ رﻓﺘﺎر ﺧﻮب را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و »ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻣﻄﻠﻖ ﻓﺴﺎد ﻣﻲﺷﻮد« ﻳﻜﻲ از ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮازﻧﺪهي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ از ﻓﺴﺎد و ﺑﻲاﺧﻼﻗﻲ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزرﺳﻲ ﻗﺪرت و‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺋﻮ ﺗﺴﻪ ﺗﻮﻧﮓ‪ ١‬در ﭼﻴﻦ‪ ،‬ژوزف اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‪ ٢‬در‬
‫اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي و ﭘﻞ ﭘﻮت‪ ٣‬در ﻛﺎﻣﺒﻮج( و ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ آدﻟﻒ‬
‫ﻫﻴﺘﻠﺮ‪ ۴‬در آﻟﻤﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻴﺴﻜﻮ ﻓﺮاﻧﻜﻮ‪ ۵‬در اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﻋﻴﺪي اﻣﻴﻦ‪ ۶‬در اوﮔﺎﻧﺪا( آورد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺧﺒﺮﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ رﺷﺪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ و رأيﻫﺎي ﭘﻴﺮوزﻣﻨﺪاﻧﻪ دادﮔﺎﻫﻲ و ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺷﺎره‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﺟﺎﻟﺐﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ دﻳﻦ ﺑﻮده زﻳﺮا دو‬
‫دﻳﻦ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺘﻪ و ﺷﻜﻮﻓﺎ ﺷﺪه ﻛﻪ در آن اﻣﻜﺎن ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺧﺪا وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا‪ ٧‬و ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ .٨‬ﺑﺨﺶ ‪ 8‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫در ﻳﺎزدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪاي ﺷﺪ ﺗﺎ اﻓﺮادي ﭼﻨﺪ‬
‫ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻜﻮﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ ٩‬زاده ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺟﻬﺎن در ﮔﺬر ﺳﺪه ﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺧﺎﻟﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺒﻮده وﺣﺸﺖ و آﺷﻜﺎري اﻳﻦ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ و روﺷﻨﻲ ﻧﻘﺶ دﻳﻦ در اﻳﻦ رخ داد ﭼﺎﻗﻮ را ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان رﺳﺎﻧﺪه و ﺑﺮاي ﻣﺮدﻣﺎن‬

‫‪1. Mao Zedong‬‬

‫‪2. Joseph Stalin‬‬
‫‪3. Pol Pot‬‬
‫‪4. Adolf Hitler‬‬
‫‪5. Francisco Franco‬‬
‫‪6. Idi Amin‬‬
‫‪7. Unitarian Universalism‬‬
‫‪8. Humanistic Judaism‬‬
‫‪9. New Atheism‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪٢٤‬‬

‫ﺑﻲﺷﻤﺎر ﺑﻲدﻳﻦ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ ﺑﺮاي واﻛﻨﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ رﻳﺨﺖ ﻧﻮ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ رﺷﺪ ﻛﺮد و درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻛﺘﺎبﻫﺎ و وﺑﻼگﻫﺎ ﺑﻲﺷﻤﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎد ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ از‬
‫ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺧﻴﺰش ﺑﺰرگ در اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻮج ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﺳﺎﻧﻪي ﻧﻮﭘﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ راﻧﺪه‬
‫ﺷﺪه در ﮔﺬر ده ﺳﺎل ﺑﻪ ﭼﻨﺎن ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻃﻮل‬
‫ﻧﺴﻞﻫﺎ ﺑﻪ آن ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ رﻳﺨﺖ ﺧﻤﻮشﺗﺮ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﺗﺮ از ﻧﺎﺑﺎوري وﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه آﺗﺸﻲ ﻧﻴﺰ در‬
‫ﺧﻴﺰش ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺖ ‪ -‬ﮔﻮﻧﻪاي از ﻧﺎﺑﺎوري ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ ﻣﺮز ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺶﻫﺎ و ﺗﺠﻠﻲﻫﺎي ﺑﻲزﻳﺎن و ﭘﺮزﻳﺎن دﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺪ و در ﺟﺴﺘﺠﻮي‬
‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺑﻲدﻳﻨﻲ ﺑﻮده و ﺑﺮ روي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪاي‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮا و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي آﻳﻨﺪه ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ دو روي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮ زﻣﺎن ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راﻫﻲ در ﭘﻴﺶ رو ﺑﺎ ﻫﻢ ﻛﺸﻤﻜﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻜﺎﻓﻲ ﻣﻴﺎن ﻫﻢاﻧﺪﻳﺸﺎن اﻧﺪاﺧﺖ وﻟﻲ ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ راه ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮب از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 9‬ﺗﺼﻮﻳﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﺎس آوري ﻧﺎﻛﺎﻣﻞ از ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﺑﺰرگ درﻫﻢ و آﺷﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻣﺮوزي ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻣﻴﺪوارم وﺳﻮﺳﻪاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺖ ﺑﺮاي درك اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺎﭼﺎرﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‪ -‬ﻛﺘﺎبﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي روزاﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎ و اﮔﺮ اﻣﺮوزيﺗﺮي ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‬
 ‫‪٢٥‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫وﺑﻼگﻫﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻓﺘﺮ ﺳﻮم ﻳﻚ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ و آﻣﺎرﮔﻴﺮي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا را آﺷﻜﺎر و ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ دو ﺟﻤﻠﻪاي دﻧﺪان ﺷﻜﻦ از ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﺣﻜﺎﻳﺖ دﻳﻨﻲ‪ ١‬ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دﻳﻦ اﺧﺘﺮاع اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮده و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‬
‫وداﻫﺎي ﻣﻘﺪس »دﻟﻘﻚ« و »ﻓﺮوﻣﺎﻳﻪ« ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﭼﻴﻦ ﻛﻪ ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﺪ ﭼﺮا »ﺧﺪاوﻧﺪ« ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺮد و ﻋﻘﻞ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﺷﻜﺎك اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ را »دﻏﻞﻛﺎر« ﺧﻮاﻧﺪه و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﺒﻮت را ﺑﻲ ﺳﻮد و‬
‫ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﺳﺎزد‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺷﻨﺎس ﺳﺪه ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺷﻚ ﮔﺮا از ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺰرگ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ ﭘﺮ از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ از ﺧﻮاﺳﺘﻨﻲﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن در ﺗﺎرﻳﺦ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را »ﺑﺪ‪ ،‬ﺧﻮنﺧﻮار‪،‬‬
‫ﺑﺪون رﺣﻢ‪ ،‬ﭘﻮلدوﺳﺖ و درﻧﺪه« ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‬
‫‪ ‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي از »ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺰرگ«‬
‫‪ ‬ﻫﺰﻟﻴﺎت ﺧﻨﺪهدار و دﻳﮕﺮ ﺷﻮﺧﻲﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺳﻴﺨﻮﻧﻚ ﻣﻲزد‬
‫‪ ‬ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺟﻌﻠﻲ از دﻳﻨﻲ ﺧﻨﺪهدار و دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬
‫‪ ‬ﻧﻜﻮﻫﺶﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ از ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻴﻼدي‬
‫‪ ‬ﺗﻮﺻﻴﻔﺎت ﻳﻚ ﭘﻴﺶﻧﻤﺎز اﻧﺴﺎنﮔﺮا از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺧﻮب ﺑﻮدن ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎرد اﻧﺴﺎن ﺑﺪون‬
‫ﺧﺪا‬
‫‪ ‬ﻳﻚ »ﻣﺬﻫﺒﻲ« ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارد وﻟﻲ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ دﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ‬

‫‪1.‬‬ ‫‪sutra‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪٢٦‬‬

‫ﺑﺎ ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦ آواﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﺎﺑﺎوري ﺷﻤﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺗﺎن داراي ارزش‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬

‫درك ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶ آﻳﺎ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ در ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ او ﭼﺴﺒﻴﺪه‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﺣﻼل دﺷﻮاريﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼﺗﺶ اﺳﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ او را ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻫﺮ ﺟﺎ و در ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در دﻓﺘﺮ ﭼﻬﺎرم ﺳﺮاﺳﺮ درﺑﺎره اﻓﺮادي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ‬
‫داراي زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻋﺎدي ﺑﻮده و ﺧﺪاﻳﻲ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺷﻤﺎر اﻳﻦ اﻓﺮاد ﭼﻨﺪ ﺗﻦ اﺳﺖ و در ﻛﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﭼﺮا ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺳﺎدهاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎر ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد و ﻣﻜﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪراﺳﺘﻲ‬
‫ﺑﺮاي ردﻳﺎﺑﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﺟﺎﻟﺐﺗﻮﺟﻪﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎي دﻧﺞ ﻧﺎﺑﺎوري اﻳﻦ ﺟﻬﺎن )*اﻫﻪ ﺑﻠﻪ ﻣﺎﻳﻴﻢ* ﻛﺒﻚ‬
‫ﻛﺎﻧﺎدا(‬
‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫‪ ‬ﭼﺮا ﺟﻮاﻧﺎن اﻣﺮوزي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ دﻳﻦﺗﺮ از ﻫﺮ ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮي در زﻣﺎن ﺟﻮاﻧﻲ‬
‫ﺧﻮد اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﭼﺮا )ﺑﺮﺧﻲ( از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن )ﮔﺎﻫﻲ( ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪ 11 ‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻣﺮوزي ﭼﻪ ﻛﺮد‬
‫‪ ‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫‪ ‬ﻧﮋاد و ﺟﻨﺴﻴﺖ در ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪ ‬ﻣﻮارد ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬
 ‫‪٢٧‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪي ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺳﭙﺲ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻴﺨﻮد و در واﻗﻊ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻲ ﻣﻮرد دﻳﮕﺮي ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻃﻮر اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺴﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ -‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻛﺎﻧﻮن و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺨﺶ ‪ 15‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ آري اﺳﺖ و اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ي ﻣﺮدم‬
‫آراﻣﺶ ﺑﺪﻫﺪ زﻳﺮا ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎر در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺑﻮده و ﺣﺘﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺨﺶ ‪ 15‬اﺧﻼق را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده و ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫در واﻗﻊ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ دراﻳﻦ ﺑﺎره ﺧﻴﺎل آﺳﻮده اي ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 16‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪن ﺟﻬﺎن در ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﺟﻠﻮي ﺑﻴﻨﺶ را ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺮد و ﻋﻘﻞ ﻣﺘﻌﺎرف ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ از دﺳﺖ دادن اﻳﻤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺷﻴﺮﺟﻪاي ﺑﻪ ژرﻓﻨﺎي ﻧﻮﻣﻴﺪي ﺑﻮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻴﺨﺪاي ﺗﺎزه ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه از ﻫﻴﭻ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ آزاري ﺑﻪ ﺑﻲ دﻓﺎعﻫﺎ و ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن ﻓﺮوﮔﺬاري ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ »ﻧﻮﻣﻴﺪي و‬
‫آزار ﺑﻲآزارﻫﺎ« ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻠﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺲ از دﻳﻦ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ »آزادي و‬
‫آراﻣﺶ« ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮ ﺑﺮاي آن اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻳﻚ اﺣﺴﺎس ﻛﻠﻲ‬
‫و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺮ دوش اﻧﺴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫واﻗﻌﻲ ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎي اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ در ﻣﻴﺎن ﺑﻮده و ﻣﺮدم‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را در آﻏﻮش ﻓﺸﺮده و ﺑﻪ ﻫﻢ آراﻣﺶ دﻫﻨﺪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺗﻚ اﺳﻜﺎچ‬
‫ﻣﺎﻟﺖ دودي ﺧﻮب ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫‪ ‬ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دورهي ﺑﺮﻧﺰ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺛﻮاب‪ ،‬ﮔﻨﺎه و ﺷﻚ درﺳﺖ و ﺑﺠﺎ‬
‫‪ ‬ﺑﻪروزرﺳﺎﻧﻲ دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ درﺑﺎره ﺟﻨﺴﻴﺖ و راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ‬
‫‪ ‬ﭼﺎﻟﺶ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻣﺮگ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖ ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ وﻟﻲ‬
‫ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ارزش ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪٢٨‬‬

‫‪ ‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه )ﻛﻪ ﻫﺮ آﻳﻨﻪ اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺎﻧﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ( ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﮔﻴﺮاﺗﺮ و ﺟﺬابﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻳﺰد ﻣﺘﻌﺎل آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ ‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻤﺎ‬
‫از ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي راﺳﺘﻴﻦ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫‪ ‬آزادي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي دﻟﺨﻮاه ﭘﻴﺮاﻣﻮن زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﻤﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك وﻟﻲ در‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺣﺴﺎﺳﺘﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن دﻳﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺧﻮد ﻛﻨﺶ ﻛﺮده و ﺑﻪ آن ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶ ‪ 17‬درﺑﺎره ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎري ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ‬
‫ﺟﺴﺘﺎر ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺑﺮﮔﺰﻳﺪن راه ﺟﻨﮓ و داﻧﺴﺘﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ آن‬

‫‪ ‬ﮔﻼوﻳﺰ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع دﻳﻦ و دوﻟﺖ‬
‫‪ ‬زﻧﺪﮔﻲ در ﺑﺮج ﻋﺎج و ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از آن‬
‫‪ ‬ﮔﺰﻳﻨﺶ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﻨﺶ و واﻛﻨﺶ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن دﻳﻨﻲ و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫دﻳﻨﻲ‬
‫‪ ‬ﮔﺰﻳﻨﺶ ادﺑﻴﺎت دﻳﻨﻲ‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻜﺎري ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬

‫ﺑﺨﺶ ‪ 18‬ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﻧﮕﺮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﻲدﻳﻦ در ﺣﺎل ﻳﺎﻓﺘﻦ راهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي‬
‫دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮدﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاﻣﻊ دﻳﻨﻲ از آن ﺑﻬﺮه داﺷﺘﻪ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎ درك دﻻﻳﻞ واﻗﻌﻲ ﻣﺮدم ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﺮاي‬
 ‫‪٢٩‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :1‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﻧﻴﺎﻳﺶ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬اﻳﻦ ﻧﮕﺮ و ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ وﻟﻲ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي واﻗﻌﻲ‬
‫دراﻳﻦﺑﺎره اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ -‬ﻛﻪ ﺳﭙﺲ دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎ‬
‫‪ ‬ﺑﺮ ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫‪ ‬ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫‪ ‬ﻣﺸﻮرت و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺪون دﻳﻦ‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺧﻮب ﺑﻮدن‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫راه ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﻮارﺗﺮ از ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺟﺪاﻳﻲ دردﻧﺎك‬
‫از دﻳﻦﻫﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺪون ﺷﻚ ﻫﻴﭻﮔﺎه »ﻛﺸﺘﻪ و ﻣﺮده ﺧﺪاوﻧﺪ« ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ از ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﻦﻫﺎ از او ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ -‬دﻳﻦﻫﺎ او را ﭘﺴﺖ و ﺧﻮدﺧﻮاه و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﮔﺮ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ وﺟﻮد دارد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺟﻮاﻧﻤﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺣﺘﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮدم ﺳﺮدرﮔﻢ ﺑﻮدم ﻛﻪ آﻳﺎ ﻫﺴﺖ‪ ،‬آﻳﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ او را ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻦ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺮا ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺴﺎﺧﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎوري وﻳﮋه‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﺳﻴﺮيﻧﺎﭘﺬﻳﺮي درﺑﺎره ﺟﻬﺎن داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي‬
‫درﺑﺎره ﺟﻬﺎن ﮔﻴﺮا ﺑﻮد و ﻣﺮا ﺷﮕﻔﺖزده ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﺮا ﺑﺮاي ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮده و ﺑﺮاي ﻛﺸﻒ و اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﻛﺎوش ﻣﻲﻛﺮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫آﻳﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻄﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ اﻓﺘﺎدم؟ اﻳﻦ ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و‬
‫ﺟﺬابﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ! اﮔﺮ وﺟﻮدي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را‬
‫آﻓﺮﻳﺪه و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺎﺋﻨﺎت ﺑﺪون ﭼﻨﻴﻦ وﺟﻮد ﺑﻪ ﭘﺎ‬
‫ﺷﺪه و در ﺣﺎل ﻛﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﻛﺪامﻳﻚ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ ————————————‬ ‫‪٣٠‬‬

‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد‪ .‬ﻛﻮﺗﺎهﺳﺨﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﺧﺪا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫واﻗﻌﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻪ ﻫﺮ روﺷﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮاي ‪25‬‬
‫ﺳﺎل ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲرﻓﺘﻢ‪ ،‬از ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪم ﭼﺮا اﻳﻦ ﺧﺪا را ﺑﺎور دارﻧﺪ و آن ﻳﻜﻲ‬
‫را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ و ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورم‬
‫را ﺧﻮاﻧﺪه و درﺑﺎره آنﻫﺎ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻢ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي داﻧﺶ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﻫﺮ دو را‬
‫ﭼﻮن ﻧﻴﺎز اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ دﻳﺪم‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻮدن ﺟﺎي ﺧﺎﻟﻲﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر در آﮔﺎﻫﻲ‬
‫اﻧﺴﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻴﻮه ﻛﺎر ﻛﺮدن ﺟﻬﺎن اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫اﻧﺴﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺟﺎﻫﺎي ﺧﺎﻟﻲ را ﺑﺎ ﭼﻴﺰي ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﺗﻮﻫﻢ را در ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮورش دﻫﻨﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎ را ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ -‬ﻳﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻨﺘﺮل آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ دارد‪ .‬داﻧﺶ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ را درﺑﺎره ﺟﻬﺎن ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ وﻟﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي درﺳﺖ را دارد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺰﻳﻴﺎت را ﺑﺮاي ﺑﺨﺶ ﺳﻮم ﻣﻲﮔﺬارم‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن اﺻﻠﻲ ﻣﻦ ﺑﻮد‬
‫ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ زﻳﺮا ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﺧﺪا اﻳﻦ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮاﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪي ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪2‬‬
‫رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن‬
‫ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬درك اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﻨﻴﺎدي و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪ ‬اﻫﻤﺎل و ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ در ﻣﻘﻴﺎس ﺑﺎور و ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫‪ ‬آراﻣﺶ ﻳﺎﻓﺘﻦ در ﻛﻨﺎر ﺷﻚ‬
‫‪ ‬ﺣﺲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اﻓﺰون ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫از ﻫﻤﺎن روزﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﻲ ﻛﻪ ادﻋﺎﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻲﺧﻴﺎل‪ ،‬دﺳﺖ‬
‫در ﺟﻴﺐ ﮔﺮداﮔﺮد ﮔﻮد اﻳﺴﺘﺎده و ﺧﺮﻳﺪار اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ راهﻫﺎ و‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٣٢‬‬

‫درﺟﻪ و دﻟﻴﻞﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎوري آنﻫﺎ در واﻗﻊ ﻫﻴﭻ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي آﻧﺎن‪ ،‬ﮔﻴﺮاﻳﻲ و‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن‬
‫آﻧﺎن ‪-‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ‪ ،‬آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن‪ ،‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫‪ -‬را ﭘﺮ ﻛﺮده و ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ را ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻮن ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ روﺷﻦ‪-‬ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻃﻴﻔﻲ ﺑﻪ آن ﻧﮕﺎه ﻛﺮده و ﺗﻔﺎوﺗﻲ‬
‫ﻛﻪ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﺎزد را دﻳﺪه ﺳﭙﺲ آﻏﺎز ﺑﻪ ﻛﺸﻒ ﭼﺸﻢاﻧﺪازﻫﺎي ﭘﺮﺑﺎر‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻛﺮده‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪاي از ﻓﻠﺴﻔﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﻲ‪ ،‬ﮔﺎﺟﻪﻓﺮﻧﮕﻲ؟ ﺟﻬﺎن ﺳﺮدرﮔﻢ ﻛﻨﻨﺪه و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬

‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺧﻮب و داراي ﻣﻌﻨﺎي آﺷﻜﺎر‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ و ﺳﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﻤﺮاﻫﻲ و ﻛﺞﻓﻬﻤﻲ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮد ﺳﻮراخ دﻋﺎ را ﮔﻢ‬
‫ﻧﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ راه ﻣﻴﺎﻧﺒﺮ ﺑﺮاي درك ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻳﻚ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﻳﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ او ﻛﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ آنﻫﺎ را درﺑﺎره ﺟﻬﺎن درﺳﺖ ﻣﻲﭘﻨﺪارد‪.‬‬

‫ﺑﺎري ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻜﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه اﮔﺮ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺳﺒﺐ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻤﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﺷﺨﺼﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﺻﻄﻼح ﺑﻴﺨﺪا را ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﺗﻬﺎم‬
 ‫‪٣٣‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود )اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻔﺲﮔﻴﺮ(‪ .‬ﻣﻦ‬

‫اﻃﻤﻴﻨﺎن دارم ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﻛﻤﻜﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ دﻳﺪن اﺻﻄﻼح ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺑﻲﻃﺮﻓﺎﻧﻪﺗﺮ ﺳﺨﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ آﻣﺎده ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺸﻲ زﻳﺮﻳﻦ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدن از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ درﺑﺎره ﭼﻴﺴﺘﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده‪ ،‬درﺑﺎره‬
‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺿﻴﺢ داده و ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي را ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ :‬ﻧﺎ آﺷﻜﺎر در ﺑﺮاﺑﺮ آﺷﻜﺎر‬

‫در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ ﭘﻴﺸﮕﺎم و ﺑﻴﺨﺪا ارﻧﺴﺘﻴﻦ رز‪ ١‬ﺳﺎل ‪ 1240‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1861‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬رز‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »اﻳﻦ ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖ ﮔﻴﺮا و اﺛﺒﺎتﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده و اﮔﺮ‬
‫دﻳﻦ ﺑﻪ زور در ﻣﻐﺰ آنﻫﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺑﻴﺨﺪا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ «.‬ﺑﻪ ﺳﺨﻦ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ را ﻛﻨﺎر ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ از ﺳﻴﻤﺎي اﻧﮕﺎري و ﻧﻈﺮي درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را‬
‫درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻤﻲ ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺎده »ﻧﺒﻮد ﺑﺎور‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا« ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ ﻳﻚ ﻧﻮزاد ﻛﻮﭼﻚ )و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ رﺷﺪ ﻓﻜﺮي ﻧﺮﺳﻴﺪه( ﻛﻪ در‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺑﻴﺨﺪا ﺟﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﻲ دوﺳﺖ دارم ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت و‬
‫ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻦ در ﻫﻨﮕﺎم زاده ﺷﺪه و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﻦ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ‬
‫ﭼﻴﺰ ﻣﻬﻢ دﻳﺪه ﺷﻮد‪ .‬دو اﺻﻄﻼح زﻳﺮ اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ و ﺗﻔﺎوت را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪1. Ernestine Rose‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٣٤‬‬

‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺎ آﺷﻜﺎر‪ :‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫وﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا را رد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﺷﻜﺎر‪ :‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي آﺷﻜﺎر ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻧﺎﺑﺎوري را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪ -‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺳﺎده ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ داراي دﻳﺪي واﻗﻌﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﮔﺎه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﺨﻦ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲآﻳﺪ ﻧﮕﺮم ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﺷﻜﺎر‬
‫اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻧﻮزادﻫﺎ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻓﻜﺮي‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ‪ -‬ﻣﻨﻔﻲ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻔﻲ آﺷﻜﺎر‪ ،‬ﺿﻌﻴﻒ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺮم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺨﺖ و ﻏﻴﺮه ‪ -‬ﻛﻪ ﮔﺴﺘﺮهاي از دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺎ اﻓﺮاﻃﻲ ﺗﺎ‬
‫ﻋﻼﻗﻪﻫﺎي ﺳﺮﺳﺮي را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي آﺷﻨﺎ ﺷﺪن ﺑﺎ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎي آنﻫﺎ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻤﺎ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدم‪ ،‬از‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت آنﻫﺎ رد ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ دوﺑﺎره‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻮش ﺧﻮردن ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ‪ :‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‬

‫از ﻳﻚ آدم دﻳﻦدار ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور ﺧﻮدش را روﺷﻦ ﺳﺎزد و ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺸﻨﻮﻳﺪ‪» ،‬ﻛﻲ ﻣﻦ؟ ﻣﻦ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻢ!« اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ دﻗﻴﻖ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﭼﻨﺪاﻧﻲ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪» ،‬ﻣﺴﻴﺤﻲام«‪» ،‬ﻣﻦ ﻟﻮﺗﺮي ﻫﺴﺘﻢ« ﻳﺎ ﺣﺘﺎ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪» ،‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺳﻴﻨﻮد ﻣﻴﺰوي ﻟﻮﺗﺮي‪ ٢‬ﻫﺴﺘﻢ« و ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮاي ﻳﻬﻮدﻳﺖ ﻧﻴﺰ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻬﻮد ارﺗﺪﻛﺲ و‬
‫ﺧﺒﺪ‪ .٣‬ﺑﺪون ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺑﺎره ﻳﻚ ﺗﻦ ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ‬

‫‪2. Missouri Synod Lutheran‬‬

‫‪3. Lubavitcher Hasidim‬‬
 ‫‪٣٥‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮ ﺳﻴﻤﺎي وﻳﮋهاي از ﺷﺨﺺ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده و داراي درﺟﻪﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن‬

‫و ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﺟﺰﻳﻴﺎت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻛﻠﻲﺗﺮ‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻲﺗﻮان درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دﻳﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮ و ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪا‪ :‬ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎن ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻧﺪارد ﻛﻪ آﻳﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﺎن ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ و‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻣﻲﭘﻨﺪارد ﻫﻴﭻ ﮔﺎه اﻳﻦ دﺷﻮاري و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬آزاداﻧﺪﻳﺶ‪ :‬ﻛﺴﻲ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺧﺮدﮔﺮاﻳﻲ دارد ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ زﻳﺮ‬
‫ﻧﻔﻮذ ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬اﻧﮕﺎره ﻳﺎ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﻚﮔﺮا‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪن ﻣﺪارك ﻛﺎﻓﻲ و ﺑﺴﻨﺪه از داوري و ﻗﻀﺎوت‬
‫ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ :‬ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻛﻪ ﺑﺎور دارد ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﺟﻬﺎن و اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫داراي ارزش و اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺨﺴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ وﻟﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﭼﻢ و ﻣﺘﺮداف‬
‫ﺑﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا و ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺑﺎور داﺷﺘﻪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ دﻧﻴﻮي ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر‪ :‬ﺷﺨﺺ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫ﺧﺪاﻳﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎور ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ داراي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﺎﺷﻢ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺧﻴﺎﻟﻲ زﻳﺮ آن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ‪ :‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ؟‬
‫ﻣﻦ‪ :‬ﻧﻪ ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫ﻣﻦ‪ :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٣٦‬‬

‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور دارﻳﺪ ﭼﻮن ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ؟‬
‫ﻣﻦ‪ :‬ﻧﻪ ﻣﻦ آزاداﻧﺪﻳﺶ ﻫﺴﺘﻢ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ‪ :‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ارزش دارد ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻮاي ﻫﻢ‬
‫دﻳﮕﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ؟‬
‫ﻣﻦ‪ :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺑﺎ ارزشﺗﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﺟﺎ‪ ،‬اﻧﺤﺼﺎري ﻧﺒﻮدن‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫و ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺑﺮﭼﺴﺐ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ دوم ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي دوم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدي ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻮه ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه آﻧﺎن در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ دﻳﻦ‪ .‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ‬
‫از آن دﺳﺘﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور دارد دﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را زﻫﺮآﮔﻴﻦ ﻛﺮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ آن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻌﺎل ﺑﺎ آن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد؟ در اﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺿﺪدﻳﻦ‪ ۴‬ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻔﺎوتﻫﺎ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ اﺷﺨﺎص ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﺎزش ﮔﺮا ﻫﺴﺘﻴﺪ ‪ -‬ﻳﺎ اﮔﺮ ﻟﺤﻦ‬
‫ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ آن را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﻴﺎﺗﻴﺴﺖ‪.۵‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﮔﺴﺘﺮده و ﻛﻠﻲ وﺟﻮد دارد‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻫﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ را ﺑﺎ ﻳﻚ اﺻﻄﻼح ﻓﺮاﮔﻴﺮ‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮدهي و ﻣﻨﻔﺮد ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد‬

‫‪4. Antitheist‬‬
‫‪5. Faitheist‬‬
 ‫‪٣٧‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫اﺻﻄﻼح ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‪ ۶‬را دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﮔﻴﺮا و ﺟﺬاب اﺳﺖ وﻟﻲ اﺻﻄﻼح ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬
‫ﺑﻲ درﻧﮓ دﻳﻮﻳﺪ اﺗﻨﺒﺮو‪ ٧‬ﺑﺎ ﻛﻼه ﺳﻔﺮي ﺑﺮ ﺳﺮ‪ ،‬زﻣﺰﻣﻪﻛﻨﺎن و اﺷﺎرهﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻏﺎز ﭘﺎ‬
‫آﺑﻲ ﻛﻤﻴﺎب را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﻣﻲآورد‪ .‬اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﺖ‪ ٨‬را ﺗﺮﺟﻴﺢ داده اﮔﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺻﻄﻼح از ﻧﮕﺮ ﻓﻨﻲ داﻣﻨﻪ ﮔﺴﺘﺮده ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻮاداري ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫و زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬واژه ﺳﺮزﻧﺪه‪ ٩‬در ﺳﺎل ‪ 2003) 1382‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪه و اﺻﻄﻼح ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد داراي ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ »ﮔﻲ‪ «١٠‬ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي »ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا‪ «١١‬اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻧﻴﺰ‬
‫»ﺳﺮزﻧﺪه« ﻳﻚ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﭘﻴﺶداوري ﻛﻬﻨﻪ ﺑﺮاي »ﺑﻴﺨﺪا« اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ‬
‫اﺻﻄﻼح ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي از ﺳﻮي ﻣﻔﺴﺮان ﻫﻤﻨﻮاي ﺧﻮدش ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﺎن ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﭘﺲ اﮔﺮ ﻧﺎﺑﺎوران »ﺳﺮزﻧﺪه« ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎورﻣﻨﺪان در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ »ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺳﺮزﻧﺪه« ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺳﺎزشﻧﺎﭘﺬﻳﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ واژه ﻣﺎﻳﻪ ﻳﻜﻪ ﺧﻮردن وي ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺘﺎ ﻳﻚ دم ﻧﻴﺰ ﮔﻤﺎن ﻧﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ ‪ . . .‬و ﺧﻮب‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ آن را ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻛﻢ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ را‬
‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺗﺎ آﺷﻜﺎرا ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ از ﻧﮕﺮ آنﻫﺎ درﺳﺖ و‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎزي ﻧﺎمﻫﺎ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺳﺘﺎﻳﺶاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺑﺮﭼﺴﺐ دﻳﮕﺮي ﺑﺎارزشﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮاي‬

‫‪6. Naturalist‬‬
‫‪7. David Attenborough‬‬ ‫ﻣﺳﺗﻧدﺳﺎز اﻧﮑﻠﯾﺳﯽ‬
‫‪8. Secularist‬‬
‫‪9. Bright‬‬
‫‪10. Gay‬‬
‫‪11. Homosexual‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٣٨‬‬

‫ﻳﺎدآوري اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺣﻖ دارد ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺮﭼﺴﺐ‬

‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪ -‬ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﻲ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ ﺑﻲﺧﺪا‪١٢‬؟‬

‫درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺳﺮ ﻫﻢ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن‬
‫ﺧﺪا و ﺧﺪا دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ آﺧﺮ ﭼﺮا ﻣﻦ‪ ١٣‬را ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺑﺰرگ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ و‬
‫ﺷﻤﺎ‪ ١۴‬را ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻛﻮﭼﻚ؟‬

‫راﻫﻨﻤﺎ ﺷﻴﻮهي ﻧﮕﺎرش ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﮔﻮﺷﺰد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ واژه »ﺑﻲﺧﺪا«‬

‫و »ﺑﻲﺧﺪاﻳﻲ« ﺳﺮ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ )ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا( در واﻗﻊ ﮔﺮاﻣﻴﺪاﺷﺖ آنﻫﺎﺳﺖ و اﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ را در ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ دﻳﻦ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ اﺻﻄﻼحﻫﺎ را درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ دﻟﺴﺮدﻛﻨﻨﺪه داﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﻧﮕﺎر ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻮﺷﺘﻦ واژه ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺗﻌﺼﺒﺎت و‬
‫آﻣﻮزهﻫﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎورﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﭼﺴﺒﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ از دﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬آﻣﻮزهﻫﺎ و ﺗﻌﺼﺒﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﮔﺮوﻳﺪهاﻧﺪ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﻧﺪارد‪.‬‬

‫اﺻﻄﻼح »آزاداﻧﺪﻳﺶ« از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻪ وﻳﮋه ﺟﺎﻟﺐ و ﮔﻴﺮاﺳﺖ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ واژهاي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ درﺷﺖ ﻳﺎ ﺳﺮﻫﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻒ ﻣﺘﻌﺼﺐ‬
‫و ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺧﻮدش ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺷﻨﻴﺪهاﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻫﻢﻗﻄﺎر ﺑﻴﺨﺪا از ﻛﻮره در رﻓﺘﻪ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر واﻗﻌﻲ آزاداﻧﺪﻳﺶ‬

‫‪12. Is it Atheist or atheist‬‬ ‫در اﻧﮕﻠﯾﺳﯽ ﺑﺎ ﺣروف ﻧﺧﺳت ﺑزرگ در ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﯽﺗوان درﺷتﻧوﯾﺳﯽ را ﺑراﺑر‬
‫ﮔرﻓت و در اﯾن ﺟﺎ ﺳر ھم ﻧوﺷﺗن را‪ .‬ﭼون ﭘﯾشﺗر اﯾن ﺷﯾوه ﻧوﺷﺗن ﺟﺎ اﻓﺗﺎده ﺳر ھم ﻧوﺷﺗن ﮔزﯾده ﺷد‬
‫‪13. I‬‬
‫‪14. you‬‬
 ‫‪٣٩‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ دردﺳﺮﻫﺎي ﺳﺮﻫﻢ ﻳﺎ درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫ﻛﻠﻤﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺧﻮب آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ )ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ( ﭘﺎك و اﺻﻴﻞ‬

‫اﻳﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﭼﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﮕﺮﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻮ ﺑﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻣﻦ ﻣﻮاﻓﻖ ﺣﺮوف ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﺰﺧﺮف و ﺑﻴﻬﻮده در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺴﺎن در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺰرگﻧﻮﻳﺴﻲ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻫﻤﺮاه آن رخداده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮ درﺷﺖﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻓﺮوﺗﻨﺎﻧﻪ ﺧﻮدﻣﺎن و‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ در آراﻳﺶ و ﻧﻈﺎم ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫آزادﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬار ﺧﻮب در دﺳﺖ ﻛﺘﺎب را ﺧﻮاﻧﺪه و‬
‫ﻫﺮ ﺗﻜﻪي آن‪ ،‬ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻫﺮ ﺗﻜﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴﺪ )ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻛﺘﺎب از ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬

‫درﺟﻪﻫﺎي اﻳﻤﺎن و ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ دو وﺿﻌﻴﺘﻲ روﺷﻦ و ﺧﺎﻣﻮش ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ دارد‪.‬‬
‫ﺧﻮاه ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ دﻳﻦ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮاه دﻳﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﻴﺮا و‬
‫ﺟﺬابﺗﺮ اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ دﻳﻤﺮ‪ ،١‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ‪) .‬ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻳﻚ‬
‫ﻳﻚ ﻃﻴﻒ ﺑﺎور ﺗﺎر و ﻣﺒﻬﻢ ﺑﻮده و ﺑﺨﺶ روﺷﻦ و ﻧﺎﻣﺒﻬﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻮﺿﻮع دودﻟﻲ اﺳﺖ‪(.‬‬

‫‪1. Dimmer switch‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٤٠‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﻧﺸﺎن دادن درﺟﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر و ﺳﺎﻳﻪ روﺷﻦﻫﺎي رﻧﮕﻲ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن‬
‫ﻧﺎﺑﺎوري ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن راﺑﺮﺗﺲ‪» :‬ﻣﺎ ﻫﺮ دو ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻴﻢ«‬

‫اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻲدﻗﺘﻲ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ را ﺑﺮ ﺧﻼف ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻧﭽﺴﺒﺎﻧﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا را ﺑﻪ راﺳﺘﻲ دﻟﺨﻮر ﻛﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ آن ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺨﺪا در ژرﻓﺎي وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور دارد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﻦ ﺑﺨﺶ دﻻﻟﺖ دارد‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ در واﻗﻊ در ژرﻓﺎي وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬ﺧﻮب ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‬
‫آﺳﻮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ دﻟﺨﻮر ﻛﻨﻨﺪه و ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ داﻧﺴﺘﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ دﮔﺮﮔﻮنﻛﻨﻨﺪه ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدﻣﺎﻧﺪﻧﻲ و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺪه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﻠﻮرﺷﻨﺎس ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻠﻨﺪآوازه ﻳﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﭘﺮﻓﺮوش ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ آدم‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﻚ ﻃﺮاح ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در وﻳﺮﺟﻴﻨﻴﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﺘﻔﺎن راﺑﺮﺗﺲ‪ ١‬ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎن از‬
‫ﺳﺎل ‪ 1374‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1995‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﭘﺴﺖﻫﺎي آﻧﻼﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ زﻳﺮ اﻣﻀﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻢ ﺧﻮدم و ﻫﻢ ﺷﻤﺎ را ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورم‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪا‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ﺷﻤﺎ ﺑﺎور دارم‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻪي ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ دﻳﮕﺮ را ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﭘﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺮد ﭼﺮا ﻣﻦ ﺧﺪاي‬
‫ﺷﻤﺎ را ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮم‪.‬‬

‫ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻤﺎنﻫﺎي آﻧﻼﻳﻦ در ﻫﻤﺎن روزﻫﺎ از ﺳﻮي او ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﭼﺮا اﺳﺘﻔﺎن ﮔﻮاه و ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺮاي ﺧﺪاي ﻣﺴﻴﺢ را در‬

‫‪1. Stephen F. Roberts‬‬

 ‫‪٤١‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻧﮕﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬وي ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﭼﺮا ﻣﺴﻴﺤﺎن ﮔﻮاهﻫﺎ وﺟﻮد ﺑﺮاي ﺷﻴﻮا‪ ،‬زﺋﻮس‬
‫ﻳﺎ ﻫﺮ ﺧﺪاي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ دﻳﮕﺮ را در ﻧﮕﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬او اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﺷﺎره‬
‫ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻪ ﻫﺮ ﺧﺪاﻳﻲ در واﻗﻊ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ‬
‫‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ آنﻫﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ را رد ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻮهاي رد ﺧﺪا از‬
‫ﺳﻮي اﺳﺘﻔﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺧﺪاي ﺑﻴﺸﺘﺮ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮده ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي راﺳﻞ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ‬

‫ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ )‪ (1872-1970‬ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪاي را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻫﻢ ﺳﺎده‬
‫اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻛﺎري‪ :‬راﺳﻞ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺗﻌﺼﺐ )ﻛﻨﺪه ﺷﺪه ﺑﺮ ﺳﻨﮓ( ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ )ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ( ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻮاﻫﺪ و ﮔﻮاه ﺑﺮاي ﻳﻚ ادﻋﺎ اﺳﺘﻮار و ﻣﺤﻜﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬آنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه‪ ،‬آن را درﺳﺖ در ﻧﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ و ﻃﺒﻖ آن‬
‫ﻛﻨﺶ ﻛﺮده وﻟﻲ ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻐﺰ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ روي ﮔﻮاه و ﻣﺪارك ﻧﻮ ﺑﺎز ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه آﻧﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده و آﺳﺎﻧﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫راﺳﻞ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻫﺮ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ واژهﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪» ،‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﻨﻢ‪ «.‬ﮔﻔﺘﻤﺎن ﺣﺘﺎ درﺑﺎره ﻇﺮﻳﻒﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺑﺪون ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ اﺣﺴﺎس ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي دارم ﻛﻪ ﺧﺪا وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪا‪ » :‬ﻣﻦ ﻫﻢ اﺣﺴﺎس ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي دارم ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦ‬
‫ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﻨﻢ‪«.‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٤٢‬‬

‫ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﻳﻚ ﮔﻔﺘﮕﻮي واﻗﻌﻲ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ دو ﺳﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬

‫اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ آﺗﺸﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ درﺟﻪﻫﺎﻳﻲ از دودﻟﻲ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺬارد ﻫﺮ ﻳﻚ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮي را ﺑﺸﻨﻮد‪.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ راﺳﻞ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ آرزوي ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻳﻦ راﻫﻜﺎر را در‬
‫ﺟﻬﺎن داﺷﺘﻪ و ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻣﻴﺎن درك او از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ و روﺷﻲ ﻣﺮدﻣﺎن دﻳﮕﺮ در ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه دﺷﻮاري واﻗﻌﻲ را ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ راﺳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮي ﻣﻲرﻓﺖ ﻣﺄﻣﻮران اداري ﻫﻤﻴﺸﻪ از وي‬
‫درﺑﺎره دﻳﻦ وي )ﭼﻮن ﻋﺮف آن زﻣﺎن ﺑﻮد( ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬راﺳﻞ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺑﻪ درﺳﺘﻲ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬وي داراي دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺪا ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎره )ﻫﻢ ﭼﻮن دﻳﮕﺮ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﺶ( اﺷﺘﺒﺎه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺳﺨﻦ او ﺑﺎ آﺳﻮدﮔﻲ در دو دﺳﺘﻪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ‬
‫اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‪.‬‬
‫راﺳﻞ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺪ ﻣﺮدم آﮔﺎه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ از ﻧﺒﻮد و ﺑﻮد ﺧﺪا ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮده و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫دﻗﻴﻖ در ﻣﻴﺎﻧﻪ اﻳﻦ دو ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ وي ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن در درك‬
‫او ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﮔﻔﺘﻪ »ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﻗﻄﻌﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﺑﺘﻮان اﺛﺒﺎت ﻛﺮد ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ« و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن درﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﺨﻦ وي ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺼﻮﻳﺮي دﻗﻴﻖ از ﺧﻮدش ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﻏﻴﺮﺣﺮﻓﻪاي ﺧﻮدش را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪ وي را ﻳﻚ راﺳﺖ در ﻣﻴﺎن ﺑﺎورﻣﻨﺪي و ﻧﺎﺑﺎوري ﺧﻮاﻫﻨﺪ دﻳﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮدي ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮد و ﻧﺒﻮد ﺧﺪا ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﺑﻮده و ﺷﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎﻻ ﻣﻲاﻧﺪازد‬
‫و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ژرﻓﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪي داﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ وي ﺧﻮدش را‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻳﻚﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻛﺮده ﺑﺎﻳﺪ‬
 ‫‪٤٣‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﺧﻮدش را ﺑﺮاي زﺋﻮس‪ ،‬آﭘﻮﻟﻮ و ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬راﺳﻞ‬
‫ﻧﻤﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻳﻦ را ﺑﺪون ﭼﻮنوﭼﺮا‬
‫اﺛﺒﺎت ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻓﺮدا ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﻣﺪارﻛﻲ ﺑﺮاي وﺟﻮد زﺋﻮس ﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻃﺮز ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﻳﻲ ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮاﻳﻲ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ زﺋﻮس را ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﺪﮔﺎه راﺳﻞ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺪاي ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫زﺋﻮس اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي زﺋﻮس و ﻫﻢﻗﻄﺎراﻧﺶ ﺧﻮدﺷﺎن را‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ راﺳﻞ ﻧﻴﺰ ﺧﻮدش را در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺑﻴﺨﺪا ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1337‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1958‬ﻣﻴﻼدي( راﺳﻞ ﻣﺜﺎﻟﻲ زد ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه وي را‬
‫ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦﺗﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬او از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدش ﺧﻮاﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﻚ ﻗﻮري ﻛﻮﭼﻚ‬
‫ﭼﻴﻨﻲ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ -‬اﻳﻦ ﻗﺪر ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺗﻠﺴﻜﻮپﻫﺎ ﻫﻢ دﻳﺪه ﻧﺸﻮد‪ -‬در‬
‫ﻣﺪاري ﮔﺮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻴﺎن زﻣﻴﻦ و ﺑﻬﺮام )ﻣﺮﻳﺦ( در ﮔﺮدش اﺳﺖ واﻛﻨﺶ ﺧﻮدﺷﺎن را‬
‫ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ آورﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺎﭼﺎرﻳﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻗﻮري ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﭼﻮن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‬
‫اﺛﺒﺎت ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ؟ اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬راﺳﻞ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي وﺟﻮد دارد ﺗﺎ آن را در ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﮔﻴﺮد و او اﻣﻜﺎن وﺟﻮد ﺧﺪاي ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن را درﺳﺖ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻗﻮري ﻣﻴﺎن ﻣﺮﻳﺦ و زﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺘﻤﻞ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي درك ﻧﮕﺮش و ﻣﻨﻈﻮر راﺳﻞ‪ ،‬ﭼﻨﺪ دﻣﻲ را ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ﻗﻄﻌﻲ‬
‫ﻧﺒﻮد و ﻋﺪم وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻮري ﻳﺎ زﺋﻮس ﻳﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺻﺮف‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪) .‬و ﺻﺪدرﺻﺪ آن را ﺑﺎ دﻳﮕﺮان در ﻣﻴﺎن ﮔﺬارﻳﺪ‪ (.‬راﺳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﺪﻧﻲ و ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ آن را‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﭼﻮن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺪرك ﻣﻄﻤﺌﻨﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮدن و ﻛﻨﺶ ﻛﺮدن ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﻋﺪم وﺟﻮد آنﻫﺎ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ‪ .‬راﺳﻞ اﺣﺴﺎس ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي درﺑﺎره ﺧﺪاي ادﻳﺎن‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٤٤‬‬

‫اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز در اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ‬
‫و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻜﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﭼﻴﻨﻲ ﮔﺮﻳﺰان‪ ،‬ﺧﻮﻳﺶ را »ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎي ﻗﻮري‪ «١‬ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﺮ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺮ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه‬

‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬راﺳﻞ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲداد ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا را ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺑﺰرگ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬

‫درﺟﻪﻫﺎي داوﻛﻴﻨﺰ‪ :‬ﻣﻌﻴﺎر ﻫﻔﺖدرﺟﻪاي ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد‬

‫رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس )زاده ‪ 1320‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1941 -‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﻴﺶ از‬
‫ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﻮاداري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺘﻘﺎد از دﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮده‬
‫ﻛﺮدن داﻧﺶ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ از ‪ 25‬ﺳﺎل داراي ﻧﺎم ﻧﻴﻜﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺶ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ و روﻳﻜﺮد روﺷﻦ داوﻛﻴﻨﺰ‪ ،‬وي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺰد ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻧﺒﻮد و ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا‬
‫را ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺮ زﺑﺎن راﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﮕﺮش داوﻛﻴﻨﺰ آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ او ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ادﻋﺎ دارد ﻛﻪ ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در واﻗﻊ داوﻛﻴﻨﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻔﺘﻪ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻲ ﮔﻤﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬داﻧﺶ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ‪-‬و ﺑﺎ وﺟﻮد ادﻋﺎﻫﺎي ﺟﺪي‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ »ﺑﻮدن و وﺟﻮد ﺧﺪا اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻓﺮﺿﻴﻪاي دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ «.‬داﻧﺶ‬
‫ﻧﻮﺳﺎن ﻣﻴﺎن ﺷﻚ ﻛﺎﻣﻞ و ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻳﺎ ﻛﺎﺳﺘﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻳﻚ‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Teapot agnostics‬‬

 ‫‪٤٥‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫داوﻛﻴﻨﺰ در ﻛﺘﺎب ﺧﻮدش ﭘﻨﺪار ﺧﺪا‪ ٢‬ﻳﻚ ﻣﻘﻴﺎس از ﺑﺎور ﺑﺎ ﻫﻔﺖ درﺟﻪ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪي ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺎﺑﺎوري در ﺑﺮاﺑﺮ آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻳﻚ در اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪه اﻃﻤﻴﻨﺎن درﺑﺎره وﺟﻮد ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻣﺘﻴﺎز »‪ «1‬ﻣﻲآورد ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻴﭻ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎزهاي ﻧﮕﺮش او را دﮔﺮﮔﻮن ﻧﻤﻲﺳﺎزد‪ .‬در ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻘﻴﺎس ﺷﺨﺼﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎزهاي ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻧﮕﺮش وي در دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺨﺺ داراي اﻣﺘﻴﺎز »‪ «7‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﻣﺘﻌﺼﺒﻲ ﺑﻮده و در ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ درﺑﺎره آنﻫﺎ ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻣﺘﻴﺎزش »‪ «2‬اﺳﺖ ﺑﺎور دارد ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و‬
‫ﺟﻮري زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر او وﺟﻮد دارد وﻟﻲ ادﻋﺎي ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺷﺨﺺ‬
‫ﺑﺎ اﻣﺘﻴﺎز »‪ «6‬اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﻲ او ﻫﻢ ادﻋﺎي ﻣﻄﻠﻘﻲ در اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎره ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﻲ ﮔﻤﺎن راﺳﻞ ﺧﻮدش را داراي اﻣﺘﻴﺎز »‪ «6‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ ‪ -‬وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ دارﻧﺪهي اﻳﻦ‬
‫اﻣﺘﻴﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﻴﺰ ﺧﻮدش را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس داراي اﻣﺘﻴﺎز »‪ «6‬ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬در ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ‬
‫در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي(ﺑﺎ اﺳﻘﻒ اﻋﻈﻢ ﻛﺎﻧﺘﺮﺑﻮري‪ ٣‬و آﻧﺘﻮﻧﻲ ﻛﻨﻲ‪ ۴‬ﻓﻴﻠﺴﻮف‪ ،‬از‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﺪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮا ﺧﻮدش را ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ وي ﺧﻮد را در واﻗﻊ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻣﻲﺷﻤﺎرد ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن‬
‫را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ اﻟﺒﺘﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ در روز ﺑﻌﺪ ﺳﺨﻨﻲ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻠﻨﺪآوازهﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاي ﺟﻬﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا اﺳﺖ!‬
‫ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻋﺒﺎرت »ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ« ﻛﻪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ »ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ« ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻟﻮﺗﺮي اﺳﺖ‪ .‬ادﻋﺎي داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫دو ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮﺧﻼف راﺳﻞ اﻳﻦ ادﻋﺎ در ﭘﻴﺸﮕﺎه‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ درﺑﺎره ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2. The God Delusion‬‬

‫‪3. Archbishop of Canterbury‬‬
‫‪4. Anthony Kenny‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٤٦‬‬

‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ دودﻟﻲ‪ :‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﺒﻮده )و ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ‬

‫ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر(‬

‫در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮدﻧﻤﺎ و ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻄﻤﺌﻦ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ از اﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫ﻓﺮوﺗﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ۵‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﺑﺪون ﺑﺎور‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا« اﺳﺖ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎن »‪ «a‬را ﺑﻪ واژه داﻧﺴﺘﻦ )‪ (gnosis‬در زﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‬
‫اﻓﺰوده ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﺑﺪون داﻧﺴﺘﻦ« ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي را‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻳﺎ )ﺑﻬﺘﺮ ﺑﮕﻮﻳﻢ( ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﻛﻤﺒﻮد داﻧﺶ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎي ﺧﻮد ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ اﺷﺎره دارد ﻛﻪ داراي ﻛﻤﺒﻮد داﻧﺶ درﺑﺎره ﺑﻮدن ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ﮔﻮﺷﺰد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ در ﻛﻨﺎري‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﻨﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ )ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره راﺳﻞ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺶ » ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي راﺳﻞ‪:‬‬
‫ﭼﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﺑﻴﺨﺪا؟« ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ‪(.‬‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻘﻴﺎس ﻫﻔﺖدرﺟﻪاي اﻋﺘﻘﺎدي داوﻛﻴﻨﺰ )ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ »درﺟﻪﻫﺎي داوﻛﻴﻨﺰ‪ :‬ﻣﻌﻴﺎر ﻫﻔﺖدرﺟﻪاي ﺑﺎور«( ﻣﺮدم دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮد داوﻛﻴﻨﺰ در ﻣﻴﺎن دو ﺳﺮ اﻓﺮاﻃﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫وﺟﻮد ﺧﺪا و اﻃﻤﻴﻨﺎن درﺑﺎره ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا ﺟﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ درﺟﻪي دودﻟﻲ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎورﻣﻨﺪان و ﻧﺎﺑﺎوران از ﻧﮕﺮ ﻓﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد داراي دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﻮده وﻟﻲ آنﻫﺎ ادﻋﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫درﺑﺎره آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻣﻠﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺰ درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ واژه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬داراي ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ دو ﺗﺎ از ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺎﻟﺐﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﺿﻌﻴﻒ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﯾﺧداﯾﯽ و ﺑﺎﺧداﯾﯽ ‪5. Atheism & Theism‬‬

 ‫‪٤٧‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫‪ ‬دﻳﺪﮔﺎه ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﺧﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ وﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺪارك ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺳﻮد ﺑﻮدن ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﻪ زﻳﺎن آن در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا ﻫﻢ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺧﻮدروي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪ :‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي‬
‫ﺟﻨﮕﻨﺪه ‪ -‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ زﻳﺮ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه واژه ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ را ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده و ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ از‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪاي دور وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﻛﻠﻤﻪاي از آن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ دودﻟﻲ درﺑﺎره آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﺰاران ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬واژهي‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1248‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1869‬ﻣﻴﻼدي( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد در آن ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﻳﻚ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻮﻣﺎس ﻫﻨﺮي ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‪ ١‬آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدش ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮ ﻗﻄﻌﻴﺖ دﻻﻟﺖ داﺷﺘﻪ‬
‫و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارد وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ‪ 100‬درﺻﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ اﻳﻤﺎن آوردن‬
‫ﺑﻪ دﻳﻦ ﻫﻢ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ دﺷﻮاري ﻛﻠﻨﺠﺎر رﻓﺖ ﺑﺮاي ﺗﺸﺮﻳﺢ‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدش‪ ،‬ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﺑﻪ واژه ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ‪ -‬واژه »ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ« در زﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ‪ -‬رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﻲﺷﻤﺎري در‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺲ و ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب اﻳﻦ واژه را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﺎن ﭘﻴﺶ از ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ‬

‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺶ از ﺑﻮدن واژهاي ﺑﺮاي آن وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس از‬
‫آﺑﺪراي‪ ٢‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻳﻮﻧﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪» ،‬ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺧﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻣﻦ‬
‫ﻫﻴﭻ اﺑﺰاري ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ وﺟﻮد ﻳﺎ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻳﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آنﻫﺎ ﻧﺪارم« ‪ -‬ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺧﻮد ﺗﻮﻣﺎس ﻫﻨﺮي ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻳﻚ ﻧﺴﻞ‬

‫‪1. Thomas Henry Huxley‬‬

‫‪2. Protagoras of Abdera‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٤٨‬‬

‫ﭘﻴﺶ از زاده ﺷﺪن ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ راﻳﺖ‪ ١‬از ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آزاردادن ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ داﻧﺴﺘﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻳﺎ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪» ،‬در‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدم‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﺳﻮي اﺛﺒﺎت آن ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺑﺮدن‪ ،‬ﺑﺮاي آن ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد داﻧﺴﺖ و ﺑﺮاي‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ داﻧﺶ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دارد‪«.‬‬
‫در ﻫﺮ ﻧﺴﻠﻲ از ﺻﺪﻫﺎ ﻧﺴﻞ ﻣﻴﺎن ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس و راﻳﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ واژهاي وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺗﺎ آن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺑﻲﺷﻤﺎري از ﻣﺮدم‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ در‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﺳﻬﻴﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺸﻒ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ :‬ﻫﺰار ﮔﺎم ﻧﺮﻓﺘﻪ‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ادﻋﺎﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺟﻬﺎن ‪ -‬آﻳﺎ ﺧﺪاﻳﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ وﺟﻮد دارد‪-‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮدش ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎ را داده و ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻧﻤﻲرود‪،‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺪ اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪا ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻮده و‬
‫دﺷﻮاريﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺮاي ﭘﺮ ﻛﺮدن‬
‫ﺷﻜﺎفﻫﺎ در اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن آراﻣﺶ ﻫﻨﮕﺎم روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ دﺷﻮارﻫﺎي‬
‫ﺟﺪي و ﺣﻘﻴﻘﻲ وﺟﻮد اﻧﺴﺎن‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ راﻫﻜﺎر ﺧﺪا را ﻛﻨﺎر ﻣﻲﮔﺬارد‪ ،‬اﻳﻦ دﺷﻮاريﻫﺎ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺧﻮب‬
‫ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه واﻛﻨﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺰار ﮔﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻧﺒﻮدن ﺧﺪاﻳﻲ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻛﺎﻧﻮن ﺷﺪن ﺑﺮ ﺧﺪا و ﺗﺼﻮر ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬رﻳﺸﻪ در ﻣﻼﺣﻈﻪ‪ ،‬دﻟﺴﻮزي و داﺷﺘﻦ اﺣﺴﺎس ﺷﮕﻔﺘﻲ درﺑﺎره اﻳﻦ ﺟﻬﺎن و‬
‫اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ دارد‪.‬‬

‫‪1. Frances Wright‬‬

 ‫‪٤٩‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ روﺷﻲ ﻣﺘﻔﺎوت‬

‫ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت از ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎ‪ ،‬اﻣﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮسﻫﺎ‬
‫و آرﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي اﻧﺴﺎن در ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﭼﻪ ﺑﺎﺧﺪا و‬
‫ﭼﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎز ﻫﻢ در ﭘﻲ ﺧﻮﺷﻲ و ﭘﺮﻫﻴﺰ از درد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺧﻮب‬
‫ﺑﻮدن ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ و ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ اﻧﮕﻴﺰه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ از ﻣﺮگ‬
‫ﺗﺮﺳﻴﺪه و در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺧﺪا ﻧﺎدﻳﺪﻧﻲ وﻟﻲ ﺧﻮش ﺑﺮﺧﻮرد و ﻗﺎدرﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ و ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ ﺣﻞﻛﻨﻨﺪهي‬
‫ﻫﻤﻪي اﻳﻦ دﺷﻮارﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﺮدن را ﺑﺪاﻧﻴﺪ؟ ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻧﺪارد‪-‬‬
‫ﺧﺪا ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در واﻗﻊ اﮔﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻴﺪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﻨﺪ ﺻﺪﺑﺮگ ﻧﺨﺴﺖ آن رد ﺷﻮﻳﺪ(‪ .‬از ﻣﺮگ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ؟ ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ ‪-‬‬
‫ﺧﺪا ﺑﺮ ﻣﺮگ ﺧﻂ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﺪف دارﻳﺪ؟ ﺑﻨﺪه ﺧﺪا ﺑﺎﺷﻴﺪ و دﺳﺘﻮرات وي‬
‫را اﺟﺮا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﭘﻴﺶروﻧﺪه ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻨﻄﻖ و‬
‫ﻫﻤﺪردي اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ دﻳﺪن ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﺎﻟﺶ و ﻫﻢ‬
‫ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورد‪.‬‬

‫ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺮ ﺳﺮ اﺻﻄﻼﺣﺎت‪ :‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر‬

‫ﻫﻮﻟﻲاوك‪١‬‬ ‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻮرج‬
‫اﺻﻄﻼح اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر را ﻧﻮآوري ﻛﺮد ﺗﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻲ ﺑﺎورﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎ ﻣﺮزﻫﺎي دﻗﻴﻖﺗﺮي از ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‬

‫‪1. George Holyoake‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٥٠‬‬

‫ﻛﻪ ﻫﻮﻟﻲاوك در ﺳﺎل ‪ 1221‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1842‬ﻣﻴﻼدي( آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻲ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻮد‬

‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻔﺮﮔﻮﻳﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‪(.‬‬
‫ﺧﻮب ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ارﺟﺎع ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺪام اﺻﻄﻼح‬
‫را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮوﻳﻢ؟ از روزﮔﺎر ﭘﺲ از ﻫﻮﻟﻲاوك ﺗﺎ ﻛﻨﻮن اﻧﮕﺎرهﻫﺎ و ﻓﺮضﻫﺎي دﻳﻨﻲ واروﻧﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻛﻨﻮن واژه اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺑﺪون ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻪاي ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر اﺷﺎره‬
‫داﺷﺘﻪ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاي دﻳﻨﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺷﻨﺎﺳﻪ )ﻣﺬﻫﺒﻲ( را ﺑﻴﻔﺰاﻳﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ واژه »ﺑﻴﺨﺪا« ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺮوف ﻧﺨﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﮔﺎه ﻧﻪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن رﻧﺴﺎﻧﺲ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن دوران رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺳﻜﻮﻻر ﻛﻨﻮﻧﻲ‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﺟﻬﺎن و اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫ﺷﺪه و ﺧﺮد اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ و ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي و اﺧﻼق راﻫﻨﻤﺎ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺰﺋﻲ از ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ روﻣﻲ از اﻳﻦ‬
‫ﺷﻴﻮه ﻛﻪ روﻳﻜﺮدي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي را ﻣﻲﺳﺘﻮده آﮔﺎه ﺷﺪه و اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺑﻬﺴﺎزي و اﺻﻼﺣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫اﺻﻼﺣﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻫﻤﻴﺖ دادن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ادﺑﻴﺎت‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺘﻘﺎدي‪ ،‬ﻣﺪارا و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ در زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺎﻣﻲ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻧﻘﻼب داﻧﺶ و روﺷﻨﮕﺮي‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻏﺮب ﻳﺎري رﺳﺎﻧﺪ ﺗﺎ راﻫﻲ ﻏﻴﺮ از اﺗﻜﺎ ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ دﻳﻨﻲ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺗﻨﻬﺎ راه ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن رﻧﺴﺎﻧﺲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﺘﺮارك‪ ١‬ﺷﺎﻋﺮ )‪ (1304-1374‬و روﺣﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻜﻮﻻر و دزيدرﻳﻮس اراﺳﻤﻮس روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻜﻮﻻر و ﻃﻨﺰﻧﻮﻳﺲ )‪ (1466-1536‬اﺷﺎره‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪1. Petrarch‬‬
 ‫‪٥١‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﺪا‪ :‬اﺛﺮات آن‬

‫ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﻛﻤﺪي ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻮﻟﻴﺎ ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ‪ ١‬در ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﻳﻚ ﺗﻨﻪ ﺧﻮدش ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺧﺪا ﺑﺮود ﭘﻲ‬
‫ﻛﺎرش روﻧﺪ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ و ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي ﺧﻨﺪهدار و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻠﻤﻮس‪ ،‬ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا را‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮده و در ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪاي ﺑﻪ آن ﺑﺎ ﺟﻮﻫﺮ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ ‪ -‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ‬
‫ﺿﺮوري ﺑﺮاي درك ﺟﻬﺎن ﺑﺮاي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و ﺣﻤﺎﻳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ و ﺑﺮاي ﻗﺮار‬
‫دادن ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و ﻋﺪاﻟﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻮﻫﻢ اﻟﻬﻲ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺗﻜﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ در ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردش ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺷﺮﻣﻨﺪهام ﭼﻮن‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎر ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻦ ﮔﻴﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪم‪ «.‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داد‪» ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪم‪ ،‬ﺧﻮب ﭼﻄﻮري زﻣﻴﻦ در ﻓﻀﺎ اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ؟ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﺎ ﺑﻴﻬﻮده در ﻓﻀﺎ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲروﻳﻢ؟ اﻳﻦ ﻃﻮري ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻲ ﭘﻨﺎه ﻫﺴﺘﻴﻢ!‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻴﺮون دوﻳﺪه و ﺟﻬﺎن را ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ از آﺳﻤﺎنﻫﺎ در آﻏﻮش ﻣﻦ‬
‫ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪ «.‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﮔﺮاﻧﺶ و ﺗﻜﺎﻧﻪي زاوﻳﻪاي ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ اﻟﻬﻲ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﮔﺮدان ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﭼﺮا ﻣﺎ رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ دارﻳﻢ دﺳﺖ آﺧﺮ ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺣﺲ اﺧﻼﻗﻲ را ﻓﺮﮔﺸﺖ و ﺗﻜﺎﻣﻞ دادهاﻳﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ در اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﺳﻨﻮي اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﻲ ﮔﻨﺎه زﻧﺪاﻧﻲ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت از‬
‫زﻧﺪان ﺑﻪ درﮔﺎه ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ دﻋﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺸﺪ‪» ،‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎري ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻣﺮدم را از زﻧﺪان ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎورﻳﻢ!«‬
‫ﺳﭙﺲ وي ﺑﺎ دﺷﻮارﺗﺮﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﻲﻣﻴﺮﻳﻢ و ﻫﺮ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ و ﻣﺮده ﺑﻪ راﺳﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ وي را آزار‬

‫‪1. Julia Sweeney‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٥٢‬‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﺘﻠﺮ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻋﺪاﻟﺖ و ﻛﻴﻔﺮي روﺑﺮو ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻛﻨﺶ اﺳﻨﻮي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪» :‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﺎري ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي دوﺑﺎره‬
‫رخ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪«.‬‬
‫وي ﺑﻪ آراﻣﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ دﻳﺪن ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﻨﻮي‬
‫ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدم درﺑﺎره ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه دوﺑﺎره ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﻢ‪» «.‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎرم زﻣﻴﻨﻪ رواﻧﻢ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزم‪«.‬‬

‫ﻛﺸﻒ ﻛﺎﻧﻮن اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ )ﺣﺘﺎ از ﺳﻮي ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن( ﺷﻴﻮهاي ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ‬
‫و ﻛﻤﺘﺮ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺣﻖ دارﻧﺪ دﻟﻴﻞ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﺷﻤﺎرﻧﺪ‪ -‬ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺣﺴﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺎم ﻣﺮدم را ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي دﻳﻦ راﻧﺪه و ﻫﻮش و ﺧﺮد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ از آن ﺑﻴﺮون آﻣﺪه و دور از‬
‫آن ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺮدم ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي‬

‫اﻧﺴﺎﻧﻲ رو در رو دﻳﺪه ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ ﺑﺎ واژهﻫﺎي اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ »ﻛﺎﻧﻮن و ﻗﻠﺐ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« ﮔﺎم ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻛﺎري ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻓﻘﺮ و ﻧﺪاري ﻛﺮده ﻳﺎ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ دﻓﺎع ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﻪ دوﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ ﻣﺮدم در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎي ﺑﻴﺨﺪا‬
‫را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﻨﺶﻫﺎي دﻟﺴﻮزاﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮدش ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺷﺨﺺ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٥٣‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫زوري ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آوردن ﻳﻚ آدم ﻧﺎوارد‪ :‬ﻧﻪ روﻣﻲ روم و ﻧﻪ‬

‫زﻧﮕﻲ زﻧﮓ‬

‫ﻫﻴﭻ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ درﺑﺎره ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده و ﻧﺎﺑﺎوران ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮدﻣﻲ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻳﺸﻪ و زﻳﺮ ﺑﺎر‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻨﻲ ﻧﻤﻲروﻧﺪ را در ﻧﮕﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻪ روﻣﻲ روم و ﻧﻪ زﻧﮕﻲ زﻧﮓ‪.‬‬
‫درﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺻﻮرت اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻓﺮاد‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮدي ﺑﻮده و ﺗﻨﺪي ﺧﻂ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد را ﺟﺪا ﻛﺮده و ﺑﻪ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻣﻲﭼﺴﺒﺎﻧﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﻪ ﻫﻴﭻ آﻳﻴﻨﻲ اﻳﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻧﻪ روﻣﻲ روم ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻪ زﻧﮕﻲ زﻧﮓ‪.‬‬
‫ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﺪارد ﺑﺮﺧﻲ از ژرفﺗﺮﻳﻦ و ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان در ﻫﺮ ﻧﺴﻠﻲ‬
‫در اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﺑﻴﺮون از ﻫﺮ دﺳﺘﻪي دﻳﮕﺮي ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﻲآورد‪ .‬ﺣﺘﺎ در ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي آﻣﺪه در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻌﺪﻳﻞ‬
‫ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ‪ «. . . .‬و »ﺧﺪا اﻧﮕﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‬
‫‪ «. . .‬و »ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ‪ « . . .‬ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﺎ در ﺑﻴﺮون از دﺳﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي‬
‫ﮔﺴﺘﺮده‪ ،‬ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻮم ﭼﺴﺒﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎور ﺑﻪ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎرﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ :‬ﺧﺪااﻧﮕﺎرﻫﺎ‬

‫ﺧﺪااﻧﮕﺎري ﻳﺎ دادارﺑﺎوري‪ ١‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در دﻫﻪ ي ﻧﺨﺴﺖ ‪ 1000‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )دﻫﻪي‬
‫‪1620‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺮاي دو ﺳﺪه ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺪااﻧﮕﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻓﺮﻳﺪﮔﺎري ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ وﻟﻲ در راﺳﺘﺎي‬
‫دﻳﻦﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آنﻫﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاي آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﮔﻴﺘﻲ را ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ وﻟﻲ از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ در ﻛﺎر آن دﺧﺎﻟﺘﻲ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا ﻧﻴﺎﻳﺶ و دﻋﺎ را‬

‫‪1. Deism‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٥٤‬‬

‫اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ ﻧﻜﺮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ او ﻣﺮدم را ﺑﺮاي رﻓﺘﺎرﺷﺎن ﭘﺎداش ﻳﺎ‬
‫ﻛﻴﻔﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻧﺞ‪ ،‬ﻛﺮدارﻫﺎي ﺑﺪ و ﺑﺨﺖ و اﻗﺒﺎلﻫﺎي دروﻏﻴﻦ‬
‫روزاﻓﺰون در ﺟﻬﺎن ﺑﺴﻴﺎري از ﺧﺪااﻧﮕﺎرﻫﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰ‪/‬ﺧﺎﻧﻢ‪/‬آﻗﺎي‬
‫آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺣﺘﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ در اﻳﻦ ﺟﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪااﻧﮕﺎران داراي ﻫﻴﭻ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﺮﻛﺰي ﻳﺎ ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻧﺒﻮده و ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش‬
‫اﻳﻦ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺮد اﻧﺴﺎن و ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي درك ﺟﻬﺎن‪،‬‬
‫دﻳﺪن ﻣﺪارﻛﻲ از وﺟﻮد آﻓﺮﻳﺪﮔﺎري داﻧﺎ ﺑﻮده و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻤﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ ﺷﻴﻮه‬
‫رﻓﺘﺎر ﻛﺮدن را درﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻴﺞﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در واﻗﻊ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫از ﻓﻴﻠﻢ ﺟﻨﮓﻫﺎي ﺳﺘﺎرهاي‪ ٢‬ﺧﻮﺷﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺷﻴﻔﺘﻪي ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﺳﺮﻛﻮﻓﺖ زده و ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﻲ آﻓﺮﻳﻨﻨﺪه ‪-‬درﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪاﻳﻲ از ﮔﻮﻧﻪاي ﻣﺘﻔﺎوت‪ -‬ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﺪااﻧﮕﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﺮﭼﺴﺐ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪهي ﻧﻮزدﻫﻢ‬
‫رو ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ و اﻓﻮل ﮔﺬاﺷﺖ وﻟﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻟﻴﺒﺮال ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎ ﺧﻴﺰﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎرﻳﻚ ﺷﺪه ﺑﺎ دﻗﺖ آن را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ‪1384‬‬
‫)‪ 2005‬ﻣﻴﻼدي( داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎيﻟﺮ‪ ٣‬ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻳﻚﺳﻮم اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ در‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎورﻫﺎﻳﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺧﺪااﻧﮕﺎري اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺷﺘﺮاك ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺳﻨﺘﻲ ﻳﻌﻨﻲ اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ‬
‫دﻋﺎ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﻛﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪان دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺪران ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ادﻋﺎ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ‬
‫در واﻗﻊ ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﻣﺎس ﺟﻔﺮﺳﻮن در‬
‫ﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎريﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮ »ﭘﺎﻳﻪ ﻧﺎآﮔﺎﻫﻲ ﻋﻮاﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬از ﭼﻴﺰﻫﺎي‬

‫‪2. Star Wars‬‬

‫‪3. Baylor University‬‬
 ‫‪٥٥‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ‪ ،‬ﺧﺮاﻓﺎت‪ ،‬ﺧﻴﺎﻻت ﭘﻮچ« ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه و ﻛﺘﺎب وﺣﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ »ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﭼﺮﻧﺪﻳﺎت روانﺷﻴﺪاﻳﻲ« اﺳﺖ و ﻫﻢ ﺟﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ »روزي ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ زاده ﺷﺪن‬
‫رازآﻣﻴﺰ ﻋﻴﺴﺎ و ﻳﻚ وﺟﻮد واﻻ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺪرش در زﻫﺪان ﻳﻚ ﺑﺎﻛﺮه ﻫﻤﺮاه زاده‬
‫ﺷﺪن ﻣﻴﻨﺮو در اﻧﺪﻳﺸﻪ ژوﭘﻴﺘﺮ در ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ﺟﺎ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ«‪ ،‬و وي ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬وﻟﻲ ﻧﻪ ‪ -‬ﺟﻔﺮﺳﻮن ﻳﻚ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﻣﺎس ﭘﻴﻦ اﻧﺠﻴﻞ را »ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت« و »]ﻳﻚ[ ﻣﺠﻤﻮع از دروغﻫﺎ و ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت« ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ او ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮد؛ ﭘﻴﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﻨﻴﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻓﺮاﻧﻜﻠﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪» ،‬ﻓﺎﻧﻮس درﻳﺎﻳﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮ از ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎ اﺳﺖ« و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن را‬
‫ﻣﺘﻌﺼﺒﺎن »ﺑﻲﺧﺮد« ﻧﺎﻣﻴﺪه و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪» ،‬ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺷﻜﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ‪ . . .‬ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ‪«.‬‬

‫ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﭼﻮن ﺧﺪا دﻳﺪن‪ :‬ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ‬

‫ﭘﻨﺘﺎﻧﻴﺴﻢ‪ ۴‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﻫﻤﻪ‪-‬ﺧﺪا« اﺳﺖ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻲ و ﺧﺪا‬
‫ﻳﻜﻲ و ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا ﺑﺎ رﻳﺨﺖ و ﺷﻜﻞ‬
‫اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ درﮔﺎه ﻛﻴﻬﺎن اﺳﺖ و ﻛﺎﻧﻮن ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻧﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺧﺪاي ﺳﻨﺘﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﻧﺎم داﻧﻴﺎل ﻛﻠﻤﻨﺖ دﻧﺖ‪ ۵‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬آﻳﺎ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻣﻘﺪس اﺳﺖ؟ ﻫﻢ ﻧﻮا ﺑﺎ ﻧﻴﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ درﮔﺎه آن ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻛﻨﻢ وﻟﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺮ ﺷﻜﻮه و ﺑﺰرﮔﻲ آن ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺟﻬﺎن ﻣﻘﺪس اﺳﺖ‪ «.‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﻚ دارم ﻛﻪ‬
‫دﻧﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﻳﻚ ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﻨﺎﻣﺪ وﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪي وي ﺑﺎ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻏﻴﺮ ﺳﻨﺘﻲ ﻫﻢﻣﺮز‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎه ﻏﻴﺮ ﺳﻨﺘﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ‪ 17‬ﻣﻴﻼدي ﻧﺎم ﺧﻮدش را ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪4. Pantheism‬‬
‫‪5. Daniel C. Dennett‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٥٦‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ و دﻳﮕﺮ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﺰاران ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن اﺻﻄﻼح ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان در ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬ﭼﻴﻦ و ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻲ از ﺧﺪا را ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺐ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ در ﺳﺪهﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ را ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﭙﺲ اﻳﻦ ﺑﺎور دوﺑﺎره‬
‫ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ و در دورﺧﻴﺰ دوران روﺷﻨﮕﺮي ﻧﺎم ﺧﻮدش را ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮدن ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﺧﺪا‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﺎﻧﻢ اورﺳﻼ ﮔﻮداﻳﻨﺎف‪ ۶‬ﺑﻪ وﺟﻮد ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎور ﻧﺪارد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪،‬‬
‫»ﻣﻦ ﺑﺮ اﻳﻤﺎن ﺧﻮد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻗﺼﺪ و زﻳﺒﺎﻳﻲ‬
‫و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﻦ ﺑﺮاي درك آن ﻫﻢ ﭼﻮن ﻣﻌﻨﺎي و ارزش ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻤﺮار زﻧﺪﮔﻲ و‬
‫ﺣﻴﺎت ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺎ را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻴﭻ وﻗﻔﻪاي در آن ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻤﻲآﻳﺪ و ﺣﻠﻘﻪاي ﻣﻘﺪس‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داوري ﺑﻴﺸﺘﺮ و آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﻧﺪارد« ﺑﺴﻴﺎر دﻳﻦدار ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ‪٧‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻮداﻳﻨﺎف ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد ‪ -‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ او ﺧﻮدش را ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاي‬
‫ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺳﺖ در دﻳﺪﮔﺎه وي ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎم ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺠﻨﻮن ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ آن را راﻫﻜﺎري اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﺑﺮاي ﻳﻚ دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻞ واﻗﻌﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺑﺴﻴﺎر در ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺳﺮ در ﮔﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ »دﻳﻦ«‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ »ﺧﺪا« ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ واژه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬دﻳﻦ و ﺧﺪا از آﻏﺎز از ﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﺮط ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﺑﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن ﻳﺎ دﻳﺪن ﻋﻨﻮان »ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ «،‬ﭘﻮزﺧﻨﺪي ﺧﻮاﻫﺪ زد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎزي »ﻫﺴﺖ و ﻧﻴﺴﺖ« آﻟﺒﺮت اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ در ﺣﺎﺷﻴﻪ زﻳﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫را ﺑﺮاي ﭼﻴﺰي آﻣﺎده ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪6. Ursula Goodenough‬‬

‫‪7. religious naturalist‬‬
 ‫‪٥٧‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﺧﻮدش را دﻳﻦدار ﻧﻴﺰ ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺧﺪا را ﺑﻴﺮون از اﻋﺘﻘﺎدات ﻧﮕﻪدارﻳﺪ و آﻣﺎده ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻦ ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي‬
‫ﻏﻴﺮ ﻳﺰدانﭘﺮﺳﺖ ﻫﻨﺪو و ﺑﻮداﻳﻲ ﺑﺮاي ﻫﺰاران ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و دﻳﻦ ﺟﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺧﺪا ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺎروخ اﺳﭙﻴﻨﻮزاي ﻓﻴﻠﺴﻮف دﻳﺪﮔﺎه اﺳﺘﻮار ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ داﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺮدمﭘﺴﻨﺪ ﺑﺮاي ﺷﺎﻋﺮان و دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻲ ﺳﺪه ‪ 18‬و ﺳﺪه‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ واﻟﺘﺮ وﻳﺘﻤﻦ‪ ،‬راﻟﻒ واﻟﺪو اﻣﺮﺳﻮن‪ ،‬ﻫﻨﺮي دﻳﻮﻳﺪ ﺛﻮرو‪،‬‬
‫و وﻳﻠﻴﺎم وردزورث‪ ١‬ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﻏﻴﺮ ﺧﺸﻜﻪ ﻣﻘﺪﺳﻲﻫﺎي ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻦ ﭘﺎپ ﺷﺪه و اﻳﻦ ﺑﺎر از ﭘﻴﻮس ﻧﻬﻢ‪ ٢‬در ‪ 1243‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1864‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫در ﺳﻨﺪ ﺳﻴﻼﺑﻮﻳﺲ آو ارور‪ ٣‬دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در واﻗﻊ »ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﻲ« اﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﺰ را دارد ﻛﻪ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪ در ﺳﻨﺪ اﺳﺖ‪ -‬ﻳﻚ رزوﻣﻪ ‪-‬درﺧﺸﺎن ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ از دﻳﻦ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ‬
‫اي‪.‬‬
‫در زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ آﻟﺒﺮت اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ ﻋﺒﺎرﺗﻲ را ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﺒﺮ از ﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎور‬
‫ﻫﻤﻪﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻲداد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاي اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﺑﺎور دارم ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدش را ﺳﺮﮔﺮم ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ و اﻣﻮرات ﻣﺮدم ﻛﺮده ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدش‬
‫را در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻫﻤﻪي وﺟﻮدﻫﺎ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد« و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪاي دﻳﮕﺮ از او »ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪاي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎور ﻧﺪارم‪ . . .‬اﮔﺮ ﭼﻴﺰي در ﻣﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان آن را دﻳﻦداري‬
‫ﻧﺎم ﻧﻬﺎد ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﻴﻜﺮان ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ داﻧﺶ ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را آﺷﻜﺎر‬
‫ﺳﺎزد‪ «.‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻫﻤﻪﺧﺪاﻳﻲ را در ﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮ رد ﻛﺮده‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪،‬‬
‫»ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺧﻮدم را ﻳﻚ ﻫﻤﻪﺧﺪاﻳﻲ ﺑﻨﺎﻣﻢ‪ «.‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﻪ ﻛﺎر‬

‫‪1. Walt Whitman, Ralph Waldo Emerson, Henry David Thoreau, and William Wordsworth‬‬
‫‪2. Pius IX‬‬
‫‪3. Syllabus of Errors‬‬ ‫ﺳﻧدی ﮐﮫ ازﻧوﺷﺗﮫ ھﺎ و ﺗﻔﺎﺳﯾر ﭘﺎپ ھﺎی ﭘﯾﺷﯾن ﺑرﮔرﻓﺗﮫ ﺷده اﺳت‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٥٨‬‬

‫ﺑﺮدن واژه »ﺧﺪا« )ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪» ،‬ﺧﺪا ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻗﻤﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ«( روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ‬
‫او ﺑﻪ وﺟﻮد ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺪاي ﺳﻨﺘﻲ و ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎور ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ ،‬اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ در رد آن ﭼﻪ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻌﺼﺐ ﻣﻲدﻳﺪه اﺳﺘﻮار ﺑﻮده ﻫﻤﺎن در راﺑﻄﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه رد »ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺘﻌﺼﺐ«‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن اﮔﺮ ﭼﻪ از ﺳﻮي ﻫﻤﻪي ﮔﺮوهﻫﺎي )ﺑﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي روﺷﻦ( ادﻋﺎي ﻫﻢ ﻗﻄﺎر ﺑﻮدن‬
‫اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ ﺑﺎ ﺧﻮد را دارﻧﺪ و ﺑﺎ وﺟﻮد ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻄﺤﻲ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻪﺧﺪاﻳﻲ‪ ،‬وي ﺑﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ »ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺮا ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻨﺎﻣﻴﺪ« ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲداده وي را »دﻟﺒﺴﺘﻪ ﻓﺮوﺗﻨﻲ«‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﻫﺮ ﺟﻮر ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻳﻚ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬وﺣﺪت‪ ،‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺟﺴﺘﺠﻮ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬داﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن‬
‫ﻳﺎ ازدواج‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دوﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺴﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺶﻫﺎي دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﺷﮕﻔﺘﻲ‪ -‬ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﺑﺨﺶ ﻳﺎ ﭘﺎرهﻫﺎﻳﻲ از ﻧﻬﺎد دﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ در اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‬
‫وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪا ﻧﺪارد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا راهﺑﻨﺪي در ﺳﺮ راه ﺑﻴﺎن واﻗﻌﻲ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻛﺘﺎب ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫رﻳﻤﻮ‪٢‬‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺪا ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻘﺪس اﺳﺖ‪ ،١‬از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﺘﺎبﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﭼﺖ‬
‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. When God is Gone, Everything is Holy‬‬

‫‪2. Chet Raymo‬‬
 ‫‪٥٩‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﭘﺲ ﺣﺘﺎ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻦ از اﻳﻦ ﺳﻮدﻣﻨﺪيﻫﺎي واﻗﻌﻲ از اﺟﺘﻤﺎع دﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﺣﻖ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﺧﺪا اﺑﺮاز ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻧﺎﻣﻲ را ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن‬
‫اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﺳﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ‬
‫و ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪن و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ اﺧﻼق‪ :‬ﺟﻨﺒﺶ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ‬

‫ﺟﻨﺒﺶ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ‪ ١‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻛﻨﺶﻫﺎ ﺑﺎ اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻳﺎ رد ﺧﺪا اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻧﻴﻮﻳﻮرك و ﺑﻪ دﺳﺖ ﭘﺮﻓﺴﻮر و اﺻﻼحﮔﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ آدﻟﺮ‪ ٢‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫آدﻟﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺧﺎﺧﺎم آﻣﻮزش دﻳﺪ و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺧﻮد در ﺳﺎل ‪1252‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1873‬ﻣﻴﻼدي( در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ دﻳﻨﻲ ﭘﺪرش اﻧﺠﺎم داده و اﻳﻦ ﺑﻪﺗﻨﺪي آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ وي ﮔﺸﺖ زﻳﺮا ﺑﺪون ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﺷﺎره اي ﺑﻪ ﺧﺪا آﻳﻨﺪهاي ﺑﺮاي ﻳﻬﻮدﻳﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻌﺪ آدﻟﺮ اﻧﺠﻤﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ را ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻪ و رﺷﺘﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‬
‫روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﻧﺠﺎم داده و اﻧﺠﻤﻨﻲ ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دوﻃﺮﻓﻪ‬
‫دﻳﻨﻲ )ﺑﺎ اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺰﻳﻨﺶ و ﻋﺪم ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺧﺪا( از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺮ ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ و ﺷﻤﺎر آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 25‬اﻧﺠﻤﻦ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ »ﻛﻨﺶ ﭘﻴﺶ از ﻧﻴﺖ« ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ آن ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﺴﻲ‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮ از ﺑﺎورﻫﺎﺳﺖ‪ -‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻋﻀﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻢ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪن ﺑﺮ ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ :‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‬

‫‪1. The Ethical Culture movement‬‬

‫‪2. Felix Adler‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٦٠‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1340‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1961‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﻳﻮﻧﻴﺘﺎري و ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮﻟﻲ‬

‫دو ﺗﺎ از ﻟﻴﺒﺮالﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ آن زﻣﺎن ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﺪون ﺗﻌﺼﺐ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺎم‬
‫ﻳﺎزده ﻫﺠﺎﻳﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻳﻮﻧﻴﺘﺎري ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﺎﻟﻴﺴﻢ ]ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا[‪ ١‬ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪ‪ .‬ﻳﻮ ﻳﻮ اس )رﺣﻢ ﻛﺮده ﻧﺎم ﻓﺮﻗﻪ را ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮدﻧﺪ( ﻧﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﻚ ﺑﺎور ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺧﺪا و ﻧﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻳﻚ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻘﺪس ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻔﺖ‬
‫اﺻﻠﻲ از ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺪاﻟﺖ‪ ،‬ﻛﺮاﻣﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮي و ﻣﻬﺮورزي ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا داراي ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻪ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻮده درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺶ را اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻳﺎ ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا داﻧﺴﺘﻪ ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن ﺑﺪون ﺧﺪا‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 8‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﻬﻮد‪ :‬ﻳﻬﻮدي اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1342‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1963‬ﻣﻴﻼدي( درﺳﺖ دو ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪن ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‪ ،‬روﺣﺎﻧﻲ ﻳﻬﻮدي ﺷﺮوﻳﻦ واﻳﻦ‪ ٢‬در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ دﻳﻨﻲ ﺧﻮدش‬
‫در وﻳﻨﺪﺳﻮر در اﻧﺘﺎرﻳﻮ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارد‪.‬‬
‫واﻳﻦ ﮔﻔﺖ‪» ،‬در ﺷﺄن ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺑﺎور ﻧﺪارم« ﺳﭙﺲ‬
‫از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي دارﻧﺪ دﻋﻮت ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻫﻢ ﻳﻚ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻳﻬﻮدي‬
‫ﻏﻴﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻪ را ﺑﺮﭘﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺸﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺪا ﻟﺒﻴﻚ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫واﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺮاﺳﻢ ﻧﻴﺎﻳﺶ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﻧﻮ را ﮔﺴﺘﺮش داد ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫آﻣﻮزهﻫﺎي اﺧﻼق اﻧﺴﺎنﮔﺮا را آﻣﻮزش ﻣﻲداد ﺑﺎزﺗﺎب ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻬﻮد ﺑﻮده‬
‫ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺧﺪا داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻏﺎز ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻳﻚ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ دﻳﻨﻲ ﻏﻴﺮﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺶ از ‪ 40،000‬ﻋﻀﻮ داﺷﺘﻪ و ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺞ‬
‫ﺷﺎﺧﻪ اﺻﻠﻲ ﻳﻬﻮد ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺨﺶ ‪ 8‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻳﻬﻮدﻳﺖ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮا دارد‪.‬‬

‫‪1. Unitarian Universalism‬‬

‫‪2. Rabbi Sherwin Wine‬‬
 ‫‪٦١‬‬ ‫———————————— ﺑﺨﺶ ‪ :2‬رﺧﻨﻪ در رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري‬

‫ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‪ :‬ﺧﻴﺰش ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ و ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﻲ ﺗﻌﻠﻖ دارد ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از دﻳﻦ‬
‫آنﻫﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» ،‬ﻫﻴﭻ‪ «.‬ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎ‪ ١‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺮﭼﺴﺐ‬
‫ﺟﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدم ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮنﺗﺮ‬
‫ﺑﻮده و ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب در ﺣﺎل رﺷﺪ دارد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﻫﻴﭻﻫﺎ ادﻋﺎي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺑﺮﭼﺴﺐ وﻳﮋه ﺑﺪون ﺑﺎور را دارﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎر از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻛﺎري ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‬
‫از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫رﺷﺪي از ‪ 8‬ﺗﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ را در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1369‬ﺗﺎ ‪ 1391‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1990‬‬
‫ﺗﺎ ‪ 2012‬ﻣﻴﻼدي( رﻗﻢ زده ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺠﻤﻮع از ﻛﻞ دﻳﻦﻫﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﻲ در‬
‫ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ درﺻﺪ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪن ﺳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ از ﻫﺮ ﺳﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ در ﺳﻦ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 22‬ﺳﺎل ‪ -‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫ﻧﺴﻞﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ در ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻦ ‪ -‬ادﻋﺎي ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺸﻮر‬
‫اروﭘﺎﻳﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺷﻤﺎر ﻫﻴﭻﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد از ﻣﻴﺎن‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 50‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺑﻴﺶ از ‪70‬‬
‫درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺸﻮر اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪) .‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﻤﺎر ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﻴﭻﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻤﺎر ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ روﻳﺪادي ﻫﺮاساﻧﮕﻴﺰ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻲ ﺑﺮﭘﺎﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ در ﺣﺎل رخ دادن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Nones‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪3‬‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺟﺪاﺳﺎزي دﻟﻴﻞﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن از دركﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎره‬
‫‪ ‬ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺎور دارﻧﺪ‬
‫‪ ‬آﺷﺘﻲ داﻧﺶ و دﻳﻦ ‪ -‬ﻳﺎ ﺟﺪاﻳﻲ آنﻫﺎ‬

‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎي ﻳﻚ دﻳﻦ وﻳﮋه ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺪاﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس‬
‫آن دﻳﻦ آﻏﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه در ﻳﻚ زﻣﺎن دور در ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎي اﻣﺮوزي ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ‬
‫از ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ زنﻫﺎ اﻣﻮال ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻮده‬
 ‫‪٦٣‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﻳﺎ ﺑﺮدهداري اﻣﺮي ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ آنﻫﺎ ﻫﻨﻮز اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫دوره ﺑﺮﻧﺰ را ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﺻﻠﻲ ﭼﻨﻴﻦ دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎورﻫﺎ و ارزشﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ آورده ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎور ﻳﺎ ارزﺷﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ واﺗﻴﻜﺎﻧﻲ ﻧﻪ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺳﺎﺧﺘﻦ و ﺗﺮوﻳﺞ آن ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺮدم ﺧﻮاه دﻳﻦدار ﺧﻮاه ﺑﻲدﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪن‬
‫از ﺧﻮد آنﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ از ﺷﻤﺎر اﻓﺮاد ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد درك ﺑﻬﺘﺮي از ﺑﺎورﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫آﻣﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﺎور آن داﺷﺘﻪ‬
‫و درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ آن ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ‪ -‬اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ و‬
‫درك ﻧﺎدرﺳﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ راه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ارﺳﺎل دوﺑﺎره و‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﮔﺎه ﺑﻪ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻐﺰ ﻣﺮدم ﺑﺎز ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻦ ﻛﻤﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ‪ -‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ آنﻫﺎ از ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي دﻳﻨﻲ دور ﺷﻮﻧﺪ‪-‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ‪.‬‬
‫در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدم را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻈﺮات ﻛﻠﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن را ﺑﺎزﮔﻮ ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬

‫درﻳﺎﻓﺖ و ﻓﻬﻢ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٦٤‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻤﮕﻲ در رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﺴﻴﺮ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي را ﻃﻲ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﻧﺎن از ﺟﺎي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي آﻏﺎز ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼف‬
‫ﻣﺴﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺎﻟﻴﺪه ﺷﺪن و ﺑﺎر آﻣﺪن ﺷﺨﺺ دارد‬
‫‪ ‬در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪن آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻛﻴﻔﺮ ﺷﺪه و ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫‪ ‬در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﺣﺘﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ ‬در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻜﻮﻻر ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﻦ ﻣﺪارا داﺷﺘﻪ و ﺧﻮاﻧﺪن ادﺑﻴﺎت دﻳﻨﻲ ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ ‬در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ دﻳﻨﻲ دﺷﻤﻦ ﺷﻤﺮده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ ‬در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦﻫﺎ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي ﺧﺎﻧﻮاده و ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي اﺣﺴﺎﺳﻲ و اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬

‫ﺧﻮد ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮي ژرف ﺑﺮ ﺷﻴﻮهاي دارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻦ‬
‫ﺑﺎ ﭘﻨﺪارﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از‬
‫دﻟﻴﻞﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺒﻮدن و ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا را ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻦ از ﻗﺼﺪ ﺑﺎور ﻛﺮدن ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ »ﻗﺼﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪن«‬

‫از ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎ ﭼﺮا ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ‬
‫ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺪارك ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺪا را اﺛﺒﺎت ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﻤﺪاﺳﺘﺎن و ﻣﻮاﻓﻘﻢ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻗﻄﻌﻪي دﻳﮕﺮي در اﻳﻦ ﭼﻴﺴﺘﺎن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ درﺑﺎره آن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ‪ -‬در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺎم ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺷﺨﺺ را وادار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﺑﭙﺮﺳﺪ؟‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺮﺳﺪ‬
‫ﻛﻪ آﻳﺎ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﭽﮕﻲ ﺣﻀﻮر ﺧﺪا ﭼﻮن ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺧﻮرد ﻣﺮدم دادهﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﮔﻔﺘﻪ‬
 ‫‪٦٥‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻫﺪﻳﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺳﻮي ﺧﺪاﺳﺖ و اﻧﺴﺎنﻫﺎي‬

‫ﺧﻮب اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﭘﺲ ﭼﻪ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﻧﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺎك از ﺳﻮي ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ دارد؟‬

‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪه ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫ﭼﻨﺪ دﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲآورﻧﺪ‪:‬‬
‫‪» ‬ﺷﻤﺎ دﻳﻮاﻧﻪ و ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺧﺪا ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ «.‬ﻫﺮ ﭼﻪ زور ﺑﺰﻧﻴﺪ ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬درﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺑﺸﺪ وﻟﻲ در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ آن ﭼﻴﺰ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺧﺪا ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻴﻔﺘﻪ ﮔﺎو‬
‫ﻧﺮ آﺑﻲرﻧﮓ‪ ١‬ﭘﺎول ﺑﻮﻧﻴﺎن‪ ٢‬ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪» ‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪا ﻣﺴﺌﻮل ﻛﺮدار ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬دوﺳﺖ دارﻳﺪ آزاد‬
‫ﺑﻮده و ﮔﻨﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ «.‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي اﻣﻜﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ‬
‫اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﻨﺪار ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬ﻛﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺮدن‬
‫ﮔﺎز ﺧﻮدرو ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﻠﻴﺲ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺟﺎ ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺪا واﻗﻌﻲ‬
‫اﺳﺖ و ﻓﺮﻣﺎنﻫﺎي او آﺷﻜﺎر و ﮔﻮﻳﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا ﺑﺮﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﮔﺸﺖ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪون ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺳﭙﺮيﺷﺪه و ﺑﺎ ﻳﻚ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺑﺪي در راﻫﻲ ﺳﺨﺖ و آﺗﺸﻴﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ او ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﺪم ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﻴﻞ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﺎور ﺑﻪ وﺟﻮد او‪ ،‬ﻳﻚ ذره ﻫﻢ ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫‪» ‬ﺷﻤﺎ در واﻗﻊ ﻫﻨﻮز دﻳﻦ درﺳﺖ را ﭘﻴﺪا ﻧﻜﺮدﻳﺪ‪ «.‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دورهاي ﭘﺮ‬
‫از ﻛﺎوش را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﭼﻴﺰي را ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﭼﻮن‬
‫ﮔﻮﻳﺎ ﻫﻤﻪ ي آﺷﻨﺎﻳﺎن ﮔﺮداﮔﺮد ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور دارد ﺷﺨﺺ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫رﺳﻴﺪه ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي را ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ‬

‫‪1. blue ox‬‬ ‫ﯾﮑﯽ از داﺳﺗﺎنھﺎی ھﯾزمﺷﮑن اﻓﺳﺎﻧﮫای‬

‫‪2. Paul Bunyan‬‬ ‫ﯾﮏ ھﯾزمﺷﮑن اﻓﺳﺎﻧﮫای در اﻣرﯾﮑﺎی ﺷﻣﺎﻟﯽ‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٦٦‬‬

‫درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮده ‪ -‬وﻟﻲ ﺷﺨﺺ ﺗﺎزه وارد ﻫﻨﻮز‬
‫آن را ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ (.‬ﭘﺲ اﮔﺮ درﺑﺎره ﺧﻮدم ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ در ﻣﺴﻴﺮ ‪ 25‬ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻪ‬
‫)‪ (9‬ﻣﺬﻫﺐ در ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‪ ٣‬را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ دﻗﺖ ﮔﻮش ﻛﺮده و ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ‬
‫رﻓﺘﻢ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ اﻳﻦ روﻧﺪي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ ‪-‬‬
‫و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮدم ﻧﺘﻴﺠﻪﻫﺎ ﺑﺮاﻳﻢ روﺷﻦﺗﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬واﻧﮕﻬﻲ اﮔﺮ ﺧﺪا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ ﻛﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي وﺟﻮدي ﺑﺮاي او ﭼﻨﺎن ﻧﺎﺑﺴﻨﺪه و ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي درك وﺟﻮد او ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺖ آﻣﻮزهﻫﺎي‬
‫وﻳﮋهاي ﻣﺘﻮﺳﻞ و ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪» ‬ﺷﻤﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادهاﻳﺪ‪ «.‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺖ دارم ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮگ زﻧﺪﮔﺎﻧﻴﻢ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻨﺒﻊ‬
‫ﺑﻲﭘﺎﻳﺎﻧﻲ از ﺧﻮﺑﻲ و ﻋﺪاﻟﺖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺗﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﺑﻪ آن ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮم‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺷﻜﻞ رد اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ آﺷﻜﺎر و دﻧﺪانﺷﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺳﺨﺖ ﻧﻜﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ ‪ -‬ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﺳﺨﺖ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ آن را ﮔﻔﺘﻪ و ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ از ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎور ﻛﺮدن ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺦ وﻳﮋه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﺪاﻧﻢ و ﺑﻜﻮﺷﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺦ وﻳﮋه ﺑﮕﻴﺮم آﻧﮕﺎه در ﻣﻄﻤﺌﻦﺗﺮﻳﻦ راه ﮔﻤﺮاﻫﻲ ﮔﺎم ﮔﺬاﺷﺘﻪام‪.‬‬
‫‪» ‬ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ رخداده و ﺧﺪا را ﻣﺴﺌﻮل داﻧﺴﺘﻪاﻳﺪ‪ «.‬ﺑﺪون ﺷﻚ ﻣﻲداﻧﻢ‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي دردﻧﺎﻛﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن‬
‫روﻳﺪاده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در دوره‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﭘﺮﺳﺶ دارد‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ و ﺑﺮ ﺧﻼف اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺮار ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻦ‬
‫ﺑﺮ اﺛﺮ ﺑﻼﻳﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ از ﻓﺮار از دﻳﻦ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪3. Nine denominations‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺗﺎری ﻗﺎﺑل ﺗﺷﺧﯾص ﺑﺎ ﻧﺎم‪ ،‬ﺳﺎﺧﺗﺎر و آﻣوزه ھﺎی ﻗﺎﺑل ﺗﺷﺧﯾص در ﻣﺳﯾﺣﯾت‬
 ‫‪٦٧‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫درﺑﺎره ﺧﻮدم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻣﻦ درﺑﺎره ﺧﺪا ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪم ﭼﻮن ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدم ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪-‬ﻳﻌﻨﻲ ﻳﺎ اﷲ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺖ!‬
‫ﻳﻚ ﻗﺎدر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را آﻓﺮﻳﺪه و ﺣﻮاﺳﺶ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ! اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ اي داد ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ! ﻫﻴﭻ وﺟﻮد‬
‫واﻻﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را دارﻳﻢ! ﺑﺎز ﻫﻢ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﻫﺮ دوي اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﮔﻴﺮا و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ ﻧﻴﺰ ﺑﺎورﻛﺮدﻧﻲ و ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﺬﻳﺮش اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﺪام ﻳﻚ درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﻦ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻫﻤﻪي ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻢ را ﺑﭙﺮﺳﻢ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺟﻮان ﺑﻮدم ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎدي‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ دﻳﻦ داﺷﺘﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﻋﻴﺐ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ واروﻧﻪ ﻛﻨﺠﻜﺎوي و ﺳﻮاد ﻫﺮ دو در ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎ ارزش داﺷﺖ و ﻣﻦ اﺟﺎزه داﺷﺘﻢ‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎ را ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﺎر آنﻫﺎ ﺑﺮوم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺨﺼﻲ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ و ﭘﺸﺖﮔﺮﻣﻲ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬دﻳﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺳﺎده ﺑﺮاي اﺷﺨﺎﺻﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺎاﻣﻨﻲ و ﺗﺮس دارد‪ .‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﺷﺨﺺ زﻧﺪه و آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺎ اﻣﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺗﺮس و ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺮورش و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬دﺳﺘﻤﺎن ﺑﻪ دﻫﺎﻧﻤﺎن ﻣﻲرﺳﻴﺪ‬
‫و ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ آرام و دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻦ اﺟﺎزه داد ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدم‬
‫را در دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارم ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺮا از دوزخ ﺗﺮﺳﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﻮش اﻗﺒﺎﻟﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد وﻟﻲ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫آراﻣﺶ و آﺳﻮدهﺧﺎﻃﺮ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪاي روﺷﻦ و ﺑﻲ ﺗﺮس ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺧﻮدش را ﺑﭙﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻮﺗﺎهﺳﺨﻦ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه داد ﺗﺎ ﺷﻚ ﻛﻨﻢ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎز ﻫﻢ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫اﺟﺎزه داد ﺗﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮم‪.‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از دﻳﻦﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن دودﻟﻲ و ﺷﻚ ﻫﺸﺪار‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ ‪ -‬و اﻳﻦ ﻫﺸﺪار آنﻫﺎ داراي دﻟﻴﻞ ﺧﻮﺑﻲ دارد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٦٨‬‬

‫ﭘﺮﺳﻴﺪن ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺪﻣﻪﭼﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻮن ﭘﺮﺳﺸﻲ واﻗﻌﻲ ﻧﻤﻮد ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻛﻬﻦ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺮاﻫﻪ رﻓﺘﻪ در ﭘﺮﺗﻮي داﻧﺶ ﻧﻮﻳﻦ راه ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻳﻦ را‬
‫ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ و اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎن ﻋﺰم ﺑﺎورداﺷﺘﻦ و ﻗﺼﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪن ﻧﺎﻣﻴﺪه و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ درﺳﺖ‬
‫روﺑﺮوي ﻫﻢ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻮدﻛﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎره ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ را ﻃﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ آنﻫﺎ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ را ﺑﺎور دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎن‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرﻳﺰد‪ :‬ﮔﻮزنﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺮواز ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﭼﻄﻮري ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ ﻳﻚ ﺷﺒﻪ‬
‫ﻫﻤﻪي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ اﮔﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ دودﻛﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و زﻧﮓ ﺧﻄﺮ روﺷﻦ ﺑﺎﺷﻪ ﭼﻄﻮري‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺎ؟ ﺑﺮاي ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺑﻪ اداﻣﻪي ﺑﺎوري ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا را ﻣﻲ دﻫﺪ و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺑﺪون ﺷﻚ‬
‫ﺧﻨﺪهدار ﭘﺪران و ﻣﺎدران )»ﮔﻮزنﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ذرتﻫﺎي ﺟﺎدوﺋﻲ ﻣﻲﺧﻮرد!«( ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر‬
‫ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ از ﺳﻮي ﻛﻮدﻛﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ و‬
‫ﺑﻨﺪرت ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﻪ زﻳﺮا در واﻗﻊ‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻨﻮز در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺰم وي ﺑﺮاي ﺑﺎور ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ از ﻗﺼﺪ وي‬
‫ﺑﺮاي ﻓﻬﻤﻴﺪن درﺳﺘﻲ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻛﻮدك ﺑﺰرگ و ﺑﺎﻟﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﺟﻬﺎن ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮد اﻳﻦ‬
‫ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ او را ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺿﺮورت و ﺑﺎﻳﺴﺘﮕﻲ داﻧﺴﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ و راﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﻋﺰم‬
‫ﺑﺎور داﺷﺘﻦ ﭼﻴﺮه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺮ راﺳﺖ و روﺷﻦ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬آﻳﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ وﺟﻮد دارد؟‬

‫ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪن ﻃﺮح ﻛﺎﺋﻨﺎﺗﻲ ﻛﻪ دﺳﺖآﺧﺮ ﻣﺮاﻗﺐ اﻧﺴﺎنﻫﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ‬

‫وﺟﻮد روﺣﻲ ﺟﺎوﻳﺪان و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺴﻴﺎري از ژرفﺗﺮﻳﻦ‬
‫دﺷﻮاريﻫﺎي اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻲرﺳﺪ‬
‫ﻋﺰم ﺑﺎور داﺷﺘﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻨﺎن ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﺮﮔﺰ‬
 ‫‪٦٩‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺑﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪي ﻗﺼﺪ واﻗﻌﻲ ﺑﺮاي ﻓﻬﻤﻴﺪن وارد ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻜﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎ اﺻﻄﻼح ﺑﺮاﺑﺮ ذرتﻫﺎي‬
‫ﺳﺤﺮآﻣﻴﺰ در دﻳﻦ ﺗﺎراﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮان ﮔﺬﺷﺘﻦ از اﻳﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ را دارﻧﺪ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻗﻠﻤﺮوي ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ‪ -‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﺧﻮﺑﻲ و ﺷﺮ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‪ ،‬ﻣﺮگ و زﻧﺪﮔﻲ‪ -‬ﭘﺎ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ ﺑﻮدن ﻋﺰم ﺑﺎور داﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ آنﻫﺎ ﺗﺎراﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺧﺪا در واﻗﻊ ﺳﺎﺧﺘﻪي ﺑﻲ ﻧﻘﺼﻲ‬
‫ﻧﺒﻮده و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻣﻲرﺳﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺪون‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺪاﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن دﺳﺘﮕﻴﺮهاي ﺑﺮاي اﺗﻜﺎ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻴﺨﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ در آﻏﺎز ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ‬
‫ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﻋﺎﻟﻲ و ﺑﺮازﻧﺪه ﺑﺮاي ژرفﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮسﻫﺎ و آرزوﻫﺎي اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﺷﻚﺑﺮاﻧﮕﻴﺰي ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺮاﻳﺶ ﺗﺎﻳﻴﺪي‪ ١‬ﮔﺮاﻳﺶ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻔﺴﻴﺮ و ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻪ‬

‫ﺻﻮرت ﻣﻮرد ﺗﺮﺟﻴﺢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺳﺪ و راهﺑﻨﺪ ﺑﺮاي‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪاي از زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮاﻳﺶ ﺗﺄﻳﻴﺪي‬
‫ﻣﺮدم را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ و ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺪارك و ﺷﻮاﻫﺪي ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪي ﺑﺎورﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ آنﻫﺎ ﺑﻮده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﻧﺎدﻳﺪه‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﻮاه و ﻣﺪارك ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎورﻫﺎي آﻧﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Confirmation bias‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٧٠‬‬

‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﺑﻲ اﻧﺪازه ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻦ در ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ اﺳﺘﻌﺪادﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎﻣﺰه و ﺟﺬاب‬

‫اﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪادﺗﺮﻳﻦ ورزﺷﻜﺎران در ﻣﻴﺪان‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ دﻳﺪﮔﺎهﺷﺎن ﺑﺎﺷﺪ)در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺷﻮت ﭘﺮﺷﻲ ﻳﺎ ﺷﻮت ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻪ ﮔﻞ ﻣﻲﺷﻮد( و ﮔﻮاهﻫﺎ و ﻣﺪارك ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻮت ﭘﺮﺷﻲ ﻳﺎ ﺷﻮت ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻪ ﮔﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد(‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻴﻮه ﻧﺎدرﺳﺘﻲ را ﺑﺮاي داوري درﺑﺎره ﻛﻮدﻛﺎن در ﻧﻤﺎﻳﺶ اﺳﺘﻌﺪادﻳﺎﺑﻲ ﻳﺎ داوري‬
‫ﻣﺴﺎﺑﻘﺎت‪ ،‬ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻨﺪ ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﺗﺄﻳﻴﺪي ﺑﻪ ﻗﻮهي داوري ﻣﻦ آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪه و ﻣﺮا‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪ -‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﮔﺮاﻳﺶ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ آﺧﺮوي ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﺮض‬
‫درﺳﺖ ﺑﻮدن اﻧﺪﻳﺸﻪ وﻳﮋه دﻳﻨﻲ داوري ﻧﺎدرﺳﺘﻲ درﺑﺎره ﺣﻘﻴﻘﺖ داﺷﺘﻦ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﻨﺰﻧﻮﻳﺲ ﻫﻨﺮي ﻟﻮﺋﻴﺲ ﻣﻨﻜﻦ‪ ٢‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻨﺶ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺪﮔﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ زﻧﺶ و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪي ﻛﻮدﻛﺎﻧﺶ اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ وﻳﮋهاي ﺷﺨﺼﻲ را ﻏﺮق در ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي و اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻋﺘﻤﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ داور و ﻗﺎﺿﻲ ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از دﺷﻮاريﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت ﺑﻨﻴﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﮔﺎم ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺰدﻳﻚ از دﻳﻦ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ ادﻋﺎﻫﺎ و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي آﻣﻮزﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺗﺮﺟﻴﺤﺎت ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﺑﺰرﮔﻲ دارد‪.‬‬
‫در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺳﻮزان ﺑﺮاﻧﻮﻳﻞ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﭼﻴﺴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﺪارد ﭼﻮن ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ در واﻗﻊ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﺑﺎ آرزوﻫﺎي ﻣﺪﻋﻴﺎن در ﻳﻚ راﺳﺘﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ در ﻋﻮض ﺗﻌﻬﺪ ﻳﺎ اﻣﻀﺎي ﻣﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﺑﺮ ﻣﺮگ ﻣﻦ ﺑﻜﺸﺪ )ﻛﻪ در ﺿﻤﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺣﺪاﻗﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪي ﻣﻦ‬

‫‪2. H. L. Mencken‬‬
 ‫‪٧١‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫اﺳﺖ‪ (،‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻗﻠﻢ ﺑﺎ ﺳﺮ ﺷﻴﺮﺟﻪ ﻣﻲروم‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺶ ﺑﺰرگ ﻣﻦ دﻳﺪن‬
‫ﺟﻬﺎن آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺗﺎ آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارم‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ آن ﮔﺎه ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫درﺑﺎره ادﻋﺎﻫﺎي ﻛﻪ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ در و ﺗﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺟﻔﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻜﺎك ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي رد ﻛﺮدن ادﻋﺎﻫﺎ ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ و ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻛﺎوﺷﮕﺮاﻧﻪ ﺑﻮده و ﭘﻴﮕﻴﺮي ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻧﻮ‬

‫ﭘﺲ از ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و ﭘﺎﺳﺦ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻛﻬﻦ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻮﻳﻲ ﭘﺪﻳﺪار‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺷﺎﻳﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮاي ﻓﺮدي ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎي اﺳﺘﻮار ﭘﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ارزشﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت آنﻫﺎ‬
‫را ﺑﺮآورده ﺳﺎزم؟‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﮔﻴﺘﻲ را ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪه‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬
‫‪ ‬ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺎدرﺳﺘﻲ آن ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورم ؟‬
‫‪ ‬ﭼﻮن ﺧﺪاﻳﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺟﻬﺎن دادﮔﺮاﻧﻪ و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺮﭘﺎ ﻛﻨﺪ؟‬
‫‪ ‬ﻣﺮدن و ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ؟‬
‫‪ ‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه درك آﻧﭽﻪ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻧﮕﺮم ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ‬
‫درازا ﺑﻜﺸﺪ؟‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺗﺎزه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ روﻧﺪ راﺣﺖ ﺷﺪن از اﻧﮕﺎرهﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﺷﺘﺎب‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺨﺼﻲ را ﻛﻤﻲ ﺳﺮدرﮔﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻓﺮاد ﺗﺎزه‬
‫ﮔﺮوﻳﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻣﺮﻛﺐ ﺳﺮﻣﺴﺖ ﻛﻨﻨﺪه اي از آزادي‪ ،‬ﺑﻠﻮغ و‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٧٢‬‬

‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ژرف را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪي از اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺪون‬

‫داﺷﺘﻦ ﺗﺮس از ﮔﻤﺎن ﻫﺎ و اﻓﻜﺎر ﺧﺪا ﻳﺎ دﻳﮕﺮ روﺣﺎﻧﻴﻮن اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫از ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻛﻠﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺣﺴﺎس آزادي‪ ،‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.16‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ادﻳﺎن‬
‫ﻳﻜﻲ از راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ دم و ﻟﺤﻈﻪﻫﺎ ﮔﻔﺘﻦ »ﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر!« ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد آنﻫﺎ ﺑﺎ دﻳﻨﻲ ﻏﻴﺮ از دﻳﻦ آﺑﺎ و اﺟﺪادي ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻪ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭘﺎﻛﻴﺰه‬
‫از دﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮرد واﻗﻌﻲ‪ .‬ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺴﺘﺮده‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎ ﺧﺪاﻳﺎن ﺧﻮدش‪ ،‬داﺳﺘﺎنﻫﺎي و ادﻋﺎﻫﺎي ﺧﻮدش ‪ -‬دﻳﻦ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺎ‬
‫دﻳﻦ ﺧﻮدش ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﻮده و از ﺳﻮي ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ اﻧﺴﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ درﺳﺖ داﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ از ﺳﻮي ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮي ﻧﺎدرﺳﺖ داﻧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ -‬اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬دم و‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎز ﺷﺪن ﭼﺸﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﻣﻲرﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻌﻨﻲ دﻳﻦ ﺧﻮدش و دﻳﻦ ﻣﺘﻀﺎد ﺑﺎ آن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺟﻬﺎن و آرام ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺮس ﺑﻮده ﭘﻴﺶ از‬
‫آن ﻛﻪ راﻫﻲ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در ﻛﻮدﻛﻲ ﻋﺎﺷﻖ اﺳﻄﻮرهﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ و روﻣﻲ ﺑﻮدم؛ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪاﻳﺎن و‬
‫اﺳﻄﻮرهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در ﺧﺎﻃﺮ دارم‪ .‬در ﭘﺎﻳﻪ دوم در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ ﭼﺸﻢ ﺧﻮدش را ﭼﻮن ﻧﻘﻄﻪ اي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ و آن ﺳﻮ ﻣﻲ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﻚ‬
‫آﭘﻮﻟﻮ ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻧﻤﻮدار ﺳﻮدﻣﻨﺪ ‪ 12‬ﺧﺪاي اﻟﻤﭙﻴﻮس و ﺣﻮزهﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﺎري آنﻫﺎ‬
‫را ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ درﺳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ﮔﺮﻓﺘﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ از ﺳﻮي اﻓﺮادي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دروﻏﻲ ﺑﺪﻳﻬﻲ و آﺷﻜﺎر دور اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ »آﻫﺎن!« ﮔﻔﺘﻦ رﺳﻴﺪم‪ :‬داﻧﺴﺘﻢ اﮔﺮ ﻣﻦ در ﻣﻜﺎن‪،‬‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﺎ زﻣﺎن دﻳﮕﺮي زاده ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ ،‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ دودﻟﻲ و ﺷﻜﻲ ﺑﺎورﻣﻨﺪي‬
 ‫‪٧٣‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫راﺳﺘﻴﻦ دﻳﻦ آن ﺟﺎ‪ ،‬آن ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﺎ آن زﻣﺎن ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن درك اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را ﻫﻨﻮز ﭼﻮن ﻳﻚ ﮔﺎم ﺑﺰرگ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻧﺎﺑﺎوري ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺨﻴﻠﻲ اﻳﺰاك آﺳﻴﻤﻮف‪ ٣‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را »ﺑﺎﻟﻘﻮهﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« داﻧﺴﺘﻪ ‪ -‬و ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ را‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ را در ﺳﻦ ‪ 14‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺧﻮدم ﺧﻮاﻧﺪه و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻘﺶ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ و داﻧﺴﺘﻪ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮم ﻛﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ داراي ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫ﺧﻮب و ارﺟﻤﻨﺪي ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي ﺳﺘﺎﻳﺸﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻴﻮا ﺑﺮاي دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از آﻳﻪﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻮﻟﺲ‪ ۴‬ﺑﻪ ﻗﺮﻧﺘﻴﺎن‪ ۵‬ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺎﻓﺘﻪام‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫دﻟﻴﻞ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ازدواﺟﻢ آن را ﺧﻮاﻧﺪم و اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ازدواج ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫در ﻣﺮاﺳﻢ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻳﻪ ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﻣﺰاﻣﻴﺮ ﻳﺎ زﺑﻮر ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ آراﻣﺶ ﻫﻨﮕﺎم روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺑﻬﺘﺮ از آﻳﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﺧﻮدش ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺻﺨﺮه‪ ۶‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺻﻮل‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﻜﻴﺪه آﻣﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان آن را ﮔﻮﻫﺮ و ذات اﺧﻼﻗﻲ‬
‫اﻳﻤﺎن آورﻧﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖﭼﻴﻦ ﺷﺪه از ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي اﻣﻴﺪﺑﺨﺶ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ آﻳﻪ اﻣﻴﺪﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ راه ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻣﻨﺒﺮﻫﺎ و‬
‫ﺑﺎﻟﺶﻫﺎي ﮔﻠﺪوزي ﺷﺪه ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭘﻨﺞ ﻳﺎ ﺷﺶ آﻳﻪي وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ در واﻗﻊ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺧﻮدش اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﺑﺪون ﻫﻴﭻ‬
‫ﺻﺎﻓﻲ و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﭘﺪﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3. Isaac Asimov‬‬

‫‪4. Paul‬‬
‫‪5. Corinthians‬‬
‫‪6. Mount distills‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٧٤‬‬

‫ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﺑﻠﻨﺪﺑﺎﻻ از اﻳﻦ آﻳﻪﻫﺎي زﻧﻨﺪه و ﭘﺮﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺻﺎﻓﻲ و ﮔﺰﻳﻨﺶ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ را اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺳﭙﺲ در روي دﻳﮕﺮ‬
‫ﺳﻜﻪ دوﺑﺎره در ﭘﻲ ﮔﺰﻳﻨﺶ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻣﺪارك ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮا درﺑﺎره‬
‫ﻣﻴﻮهﻫﺎي ﺗﻠﺦ روي دﻳﮕﺮ ﺳﻜﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﺪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از آنﻫﺎ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ادﻋﺎ ﻣﺮا درﺑﺎره وﺟﻮد ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ در ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﻫﻴﭻ راﻫﻲ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ راﻫﻲ ﻏﻴﺮ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ اﻳﻨﺠﺎ! ﻣﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬

‫ﺑﺮوﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را از آﻏﺎز ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ دوﺳﺖ دارﻳﺪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ وﻟﻲ در اﺑﺘﺪا ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ دو ﻛﺘﺎب آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ‪ :‬ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ١‬و‬
‫ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺎ‪ .٢‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ دﻳﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎن ﭘﺮﺗﻮرو‪ ٣‬ﺑﺮآورد ﻛﺮده ﻛﻪ ‪80‬‬
‫درﺻﺪ ارﺟﺎﻋﺎت دﻳﻨﻲ ﻛﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬از‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﺎ ﺻﻨﺎﻳﻊ ادﺑﻲ و ﺳﺮودﻫﺎي ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ‪ -‬در اﻳﻦ‬
‫دو ﻛﺘﺎب ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ دارد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ زﻣﺎن ﺷﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺎ ﺣﺘﺎ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﻧﻴﺰ زﻣﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ )در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي را ﻣﻲآورم ﻛﻪ وﻋﺪه دادم(‬
‫ﭘﻴﺶ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن‬
‫دو ﭘﺪر و ﻛﻮدﻛﺎن آنﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺮ دو اﻳﻦ ﭘﺪران ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺪﻟﻲ و ﻗﺴﺎوت‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﺮده و ‪ -‬اﻳﻦ ﺟﺎ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ -‬و ﺧﺪا ﻫﺮ دو را ﺑﻲدرﻧﮓ‬

‫‪1. Genesis‬‬ ‫از ﮐﺗﺎبھﺎی ﺗورات‬

‫‪2. Matthew‬‬ ‫از ﮐﺗﺎبھﺎی اﻧﺟﯾل‬
‫‪3. Stephen Prothero‬‬
 ‫‪٧٥‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺳﺘﻮده و ﭘﺎداش ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪﺗﺮ از اﻳﻦ ﺧﺪا ﺣﺘﺎ ﺧﻮدش ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻛﺮدارﻫﺎي‬
‫وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﺿﻤﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺪا ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ او را ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﺪون اﺧﻤﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ آن ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻦ در ژرﻓﺎي ﺗﻮرات‬
‫راه ﺧﻮﻳﺶ را اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﺎري اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮده اﻳﻦ ﺧﺪاي ﺑﻴﭽﺎره را وادار ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻧﺨﺴﺖ دﺳﺘﻮر دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ دهﻫﺎ ﻫﺰار‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻛﻮدك و ﻧﻮزاد را از ﻧﺎﺣﻴﻪ او ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪون ﺷﻚ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﮔﺮد ﺷﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫»آﻧﺠﺎ ﭼﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ؟!« )ﺧﻨﺪهدار اﺳﺖ ﺣﺘﺎ ﺧﺪا ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت‬
‫ﭘﺎرﭼﻪﻫﺎي ﮔﻠﺪوزي ﺷﺪه ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪(.‬‬
‫در ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺎ داﺳﺘﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﺧﺎﻧﻤﻲ ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر دﻳﺪم ﻛﻪ از ﺧﺪا ﺑﺎردار ﺷﺪه و‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه اﻓﺴﺎﻧﻪي ﻳﻮﻧﺎن داﻧﺎآ و ﭘﺮﺳﻴﻮس‪ ١‬ﺟﺬاب و ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻤﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ در ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬در ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺎ‪،‬‬
‫ﻋﻴﺴﺎ ﺟﻬﻨﻢ را ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن رو ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ درﺑﺎره »ﮔﺮﻳﻪ و ﻓﺸﺎر‬
‫دﻧﺪان‪ «٢‬ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ از دﺳﺘﻮرات ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در آﻣﻮزش روزﻫﺎي ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﻮرات را ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺧﻮدﺗﺎن آن را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﺎ در ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺎ ‪ 5: 17-18‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺤﻜﻢ رد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﺪهام ﺗﺎ ﺗﻮرات ﻳﺎ ﻣﺼﺤﻒ اﻧﺒﻴﺎ را ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﺳﺎزم‪ ،‬ﻧﻴﺎﻣﺪهام ﺗﺎ ﺑﺎﻃﻞﻧﻤﺎﻳﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻢ‪ .‬زﻳﺮا ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺎ آﺳﻤﺎن‬
‫و زﻣﻴﻦ زاﻳﻞ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺣﻤﺰه ﻳﺎ ﻧﻘﻄﻪاي از ﺗﻮرات ﻫﺮﮔﺰ زاﻳﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ واﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد‪«٣.‬‬

‫‪1. Danaë and Perseus‬‬

‫و اﯾﺷﺎن را ﺑﮫ ﺗﻧور آﺗش ﺧواھﻧد اﻧداﺧت‪ ،‬ﺟﺎﯾﯽ ﮐﮫ ﮔرﯾﮫ و ﻓﺷﺎر دﻧدان ﺑود ‪2. Matthew 13:43‬‬
‫( ﺑدون ﺗﻐﯾﯾری ﺑرداﺷتﺷده اﺳت‪www.txt.ir‬ﻧوﺷﺗﮫ از روی ﮐﺗﺎب ﻣﻘدس ﺑﮫ ﻧﺷﺎﻧﯽ ) ‪3. Matthew 5:17–18‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٧٦‬‬

‫ﭘﺲ ﻫﻤﻪي ﻓﺮﻣﺎنﻫﺎي ﻛﺸﺘﺎر ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺎن ﺳﺮﻛﺶ و ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪان‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺸﺘﺎر و ﺑﺮده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮدم ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ‪ -‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﺳﻤﺎنﻫﺎ و‬
‫زﻣﻴﻦ زاﻳﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎنﻫﺎ ﻫﻨﻮز ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮب‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎن دادن ﭼﻬﺮهي ﺗﺮﺷﺮوي ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺷﻤﺎ اﻛﻨﻮن ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن و ﻳﻬﻮدﻳﺎن )ﻳﺎ ﻗﺮآن‬
‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﻢ ﻫﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ از ﮔﺮوه ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ در‬
‫دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺖ( ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻳﻚ ﮔﺎم ﺑﺰرگ در روﻧﺪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﻚ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫رد ﻛﺮدن ادﻋﺎﻫﺎي اﻟﻬﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻦ ﻧﺸﺪ وﻟﻲ ﺧﻮاﻧﺪن آنﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ‬
‫را از ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ دﻟﻴﻞﻫﺎي اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻲواﺳﻄﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﮔﺎم ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ رو ﮔﺎم ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﺿﻌﻒ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ و ﻣﺪارك‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ دودﻟﻲ و ﺷﻚ ﺧﻮدش را آﺷﻜﺎر ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي‬
‫وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه از ﺳﻮي ﻫﻢﺑﺎزي در زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي‪ ،‬ﺑﺎﺑﺎ ﻳﺎ ﻧﻨﻪ ﻳﺎ آﻣﻮزﮔﺎر‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺼﺪ ﺑﺎور ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ از ﻗﺼﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻓﻬﻤﻲ وي ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﻛﺎر ﺧﻮدش را ﻛﺮده ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ را ﺑﻪ ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي آﺳﻮده‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻗﺼﺪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ از ﺿﻌﻒ ﺷﮕﺮف اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﺷﮕﻔﺖزده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺷﮕﻔﺖزده ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺑﺎور داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻚ ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺪﻧﻲ و ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ اﻧﺴﺎن در اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ! ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰ ﺑﺰرﮔﻲ را ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﺑﺎزﻳﻜﻨﺎن در زﻣﻴﻦﺑﺎزي ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد ‪ -‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ راﺳﺖ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد ﭼﻮن در ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎور ﻛﻨﻲ وﮔﺮﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻲاﻓﺘﻲ و‬
 ‫‪٧٧‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ‪ -‬ﺷﮕﻔﺖزده ﻧﻤﻲﺷﺪم‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻛﺮده و ﭘﺮس و ﺟﻮ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﭘﺮ ﭼﺎﻟﺶﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻛﻪ ﮔﻴﺮم آﻣﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﺑﻴﺮون از زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي از اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي‬
‫ﭼﻨﺪان ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬در وﺟﻮد ﺧﻮد ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن »ﻣﻦ ﺑﺎ وﺟﻮدم ﺧﺪا را ﺣﺲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ« ‪ -‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻲ واﺳﻄﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا ‪ -‬ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺧﺪا را اﺛﺒﺎت ﺷﺪه‬
‫در ﻧﮕﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ روﻳﻜﺮد در واﻗﻊ روﻳﻜﺮدي ﺗﺎزهاي در ﮔﻔﺘﻤﺎن دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻲ واﺳﻄﻪ ﺧﺪا ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي رﺳﻤﻲ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻨﺎري راﻧﺪه ﺷﺪ‪) .‬در اﻳﻦ ﺑﺎره ﭼﻨﺪ ﺑﻨﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪(.‬‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان از اﺣﺴﺎس ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﺮگ‪ ،‬رﺣﻤﺖﻫﺎي اﺗﻔﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻳﺎ اﺣﺴﺎس‬
‫ﺣﻀﻮر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺧﺪا ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ و از آنﻫﺎ ﭼﻮن دﻟﻴﻞﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎور ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت زﻳﺒﺎ و ﭘﺎك ﺑﻮده و ﺧﻮد ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر از اﻳﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت ‪ -‬اﺣﺴﺎس‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎ ﺧﺪا‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺗﻌﺎﻟﻲ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ از ﻋﺸﻖ و آراﻣﺶ‪ -‬داﺷﺘﻪام‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن داراي اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﻮده و درﺑﺎره ﭼﻴﺰ‬
‫ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪي اﻳﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﺪا ﻳﺎ‬
‫روان و دل آدﻣﻲ و در ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻦ ﻫﻢ از ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻫﺮ اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ دارم‬

‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ وﺟﻮد ﺧﺪاﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﻫﺮ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲداد ﭼﻮن دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي وﺟﻮد ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫اﮔﺮ از ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﭘﺮيﻫﺎي ﺳﺒﺐ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ رﮔﺒﺎري ﺑﻬﺎري ﺑﺮاﻳﻢ اﺛﺒﺎت وﺟﻮد ﭘﺮﻳﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﭘﺎي‬
‫ﺳﻮﮔﻴﺮي ﺗﺄﻳﻴﺪي در ﻛﺎر اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻫﻢ ﻣﺪارك ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﺑﻲ واﺳﻄﻪ ﻣﺮا ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٧٨‬‬

‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﺎﻧﺪم‪ -‬روﺣﺎﻧﻴﻮن و اﻟﻬﻴﺎتداﻧﺎن‪ -‬و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﺗﺮ ﺑﻮدم‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﭘﺎﺳﺨﻲ ﭼﺎﻟﺶاﻧﮕﻴﺰ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫روﺣﺎﻧﻲ ﺳﺴﺖﺗﺮﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ ‪ -‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻚ را دور ﺑﺮﻳﺰي و »ﺑﺎ اﺷﺘﻴﺎق‬
‫اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎوري‪ «.‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻋﻠﻤﺎي دﻳﻨﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺴﺮدي‬
‫وﺟﻮد ﺧﺪا را آﺷﻜﺎرا ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ »ﺧﺪا« ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ »ﺑﻚ ﭘﺎﺳﺦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎي رازآﻣﻴﺰ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ «،‬ﻧﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم آن را ﺧﻮاﻧﺪه و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ‬
‫دوﺳﺖ و ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت دﻳﮕﺮ ‪ -‬ﺧﻮب ﺑﻠﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت دوﺳﺖ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ -‬در‬
‫ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻘﺎ روح اﻓﺮاد »ﺑﺎوري در ﺳﻄﺢ ﻣﺪرﺳﻪ اﺑﺘﺪاﻳﻲ اﺳﺖ و‬
‫دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ آن اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ اﻟﻬﻴﺎت ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺻﺪا »ﺧﺪا« را اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ اﻟﻬﻴﺎت ﻛﻬﻦ‬
‫روي آوردم ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ در آﻧﺠﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻮﺗﺎه و ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬

‫‪ ‬ﺑﺮﻫﺎن وﺟﻮدي‪ :‬ﺧﺪا ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻮﺟﻮد ﻗﺎﺑﻞﺗﺼﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻮدن‬
‫آن ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻧﺒﻮدن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺧﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻨﺪهدار ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن را ﻣﻴﺨﻜﻮب ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن از ﺧﺪا ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ ﺧﺪا ﺑﺎﻳﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم در دام ﻗﺼﺪ ﺑﺎور اﻓﺘﺎده ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺪهﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﻫﺎن ﻋﻠﻴﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي وﺟﻮد داﺷﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻠﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در آﻏﺎز‬
‫»زﻧﺠﻴﺮهي ﻋﻠﻴﺖ« ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻋﻠﺖ ﻧﺪارد؛ اﻳﻦ ﻋﻠﺖاﻟﻌﻠﻞ‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﮔﻴﺮاﻳﻲ و ﺟﺬاﺑﻴﺖﻫﺎﻳﻲ دارد‪ ،‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻔﻬﻤﻴﺪ ﺧﻮدش‬
‫را ﺑﺎﻃﻞ و ﭘﻮچ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻋﻠﺘﻲ دارد و ﺧﺪا اﻳﻦ ﻋﻠﺖ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﻋﻠﺖ ﺧﺪا ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪي آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺷﺪه ﭼﻮن‬
 ‫‪٧٩‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺪارد و ﺳﭙﺲ واﻧﻤﻮد ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ دﺷﻮاري و ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫ﺣﻞﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﺑﺮاي ﺳﺪهﻫﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﭘﺎي ﺧﻮدش‬
‫ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﻫﺎن ﻧﻈﻢ‪ :‬ﮔﻴﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮده و داراي ﻫﺪف اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﺷﻤﻨﺪي آن را ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮاح ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬از ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻳﻚ دﺷﻮاري ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ارزش اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن را دارد‪ ،‬ﭼﺎﻟﺸﻲ راﺳﺘﻴﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان آن را ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎﺷﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺧﺪا ﻧﻤﻮدم اﻣﻴﺪوار ﺑﻮدم اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻳﻚﺟﻮري ﻣﻐﺰم را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺷﮕﻔﺖزده ﻧﺒﻮدم ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ »ﻫﺪف« ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪهاي در‬
‫ﮔﻴﺘﻲ دﻳﺪه ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﻮﻳﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ )اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ‬
‫( ﺳﺮﻫﻢﺑﻨﺪي ﻛﻮرﻛﻮراﻧﻪ و ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ دو ﺳﺪه ﭘﻴﺶ زاده ﺷﺪه ﺑﻮدم ﻣﺴﻴﺨﻲ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﭼﻴﺰي ﺑﻮدم‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺧﺪااﻧﮕﺎر‪ .‬دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﺮاﺣﻲ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻇﺎﻫﺮي‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﺻﻄﻼح »ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا« داراي دﺷﻮاريﻫﺎي وﻳﮋه ﺧﻮدش اﺳﺖ‬
‫)ﻧﻜﺘﻪ دوم »ﺑﺮﻫﺎن ﻋﻠﻴﺖ« را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻬﺘﺮي در آن زﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﭘﻴﺪا‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻃﻊ در ﺳﺎل ‪ 1238‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1859‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻜﺎر ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ‬

‫آﻳﺎ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺷﮕﻔﺖزده ﻧﺸﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا در ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫داغ و ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻓﺮﮔﺸﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ و در ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ داﺳﺘﺎن آﻓﺮﻳﻨﺶ در‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺗﻨﺎﻗﺾ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه داغﺗﺮ از ﻫﻤﻪ اﺳﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ در ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٨٠‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﺣﻴﺎت روي زﻣﻴﻦ ‪ -‬دﺷﻮاري ﻛﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻮب آن را ﺣﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﺎﺧﻪ از ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ را از ﺟﺎ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ درﺧﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ وﻳﮋه ﺑﻮدن اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺟﺪا ﺑﻮدن اﻧﺴﺎنﻫﺎ از ﺟﺎﻧﻮران دﻳﮕﺮ را‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ از رﻳﺸﻪ ﻛﻨﺪه و آن را ﺗﺒﺪﺑﻞ ﺑﻪ اﻟﻮار ﻛﺮده و ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪردﺧﻮر از آن‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪي ﺧﺪا ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎ دﻳﺪن ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ‬
‫از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺪام ﻳﻚ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬داروﻳﻦ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ داروﻳﻦ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺟﻬﺎن‬
‫و ﺑﻪ وﻳﮋه زﻧﺪﮔﻲ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺣﻴﺎت روي زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ وﺟﻮد ﻃﺮاح را ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم‬
‫ﺿﺮوري ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﺪا ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و ﭼﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ ،‬وﻟﻲ دﻣﺖ ﮔﺮم! ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ درﺧﺖ ﻳﺎ ﻣﻮش‬
‫ﻳﺎ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ‪ . . .‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺷﺎﻧﺴﻲ و ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫دﻳﮕﺮ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ!«‬
‫ﻣﻲداﻧﻲ ﭼﻴﻪ؟ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺧﺪاي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭼﺴﺒﻴﺪن اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺴﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﮔﺮدﺑﺎد از ﻣﻴﺎن اﻧﺒﺎر اﺳﻘﺎط‬
‫و ﻗﺮاﺿﻪ و ﺳﺮ ﻫﻢ ﺷﺪن ﻳﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ‪ 747‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ و ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ دو ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺨﺖ‬
‫و ﺷﺎﻧﺴﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖزده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫ﻳﻚ ﻃﺮاح اﻋﺘﻘﺎد ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ‪ 1238‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1859‬ﻣﻴﻼدي( ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺗﺌﻮري ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن‬
‫ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ داراي ﺳﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ -‬و ﺗﺌﻮري داروﻳﻦ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ درك ﺷﻮد‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪارك و ﺷﻮاﻫﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
 ‫‪٨١‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﻓﻬﻢ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻫﻮﺷﻲ ﻓﺮﮔﺸﺖ را راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ؛ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﻚ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﮔﺰﻳﻨﺶ‬
‫ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﺎر آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻮﺗﺎه در اﻳﻦ ﺟﺎ آﻣﺪه‪:‬‬

‫‪ ‬در ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﻫﺮ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻤﻲ ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ‪ -‬دﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﭘﺎﻫﺎ ﻳﺎ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﻳﺎ ﺑﺰرگﺗﺮ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ واﻛﻨﺶ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي ﻣﺸﺨﺺ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ‪،‬‬
‫رﻧﮓﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ داراي ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ‬
‫زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ را ﺳﺨﺖﺗﺮ ﻛﺮده ﻳﺎ زادﮔﺎن ﺑﺴﻴﺎري از آن ﮔﻮﻧﻪ را از ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ در واﻗﻊ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫اﻓﺮاد ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ و ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮي ﻳﺎ زادﮔﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲﻫﺎ ‪-‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻮﻛﻲ ﻛﻤﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ ﭘﺮﻧﺪهاي‪ -‬ﺣﺘﺎ ﻣﺎﻳﻪي ﻳﻚ‬
‫ﺑﺮﺗﺮي ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺸﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ اﻧﺪﻛﻲ زادﮔﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ و اﻳﻦ‬
‫وﻳﮋﮔﻲ را ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺟﺎدوﮔﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺴﺎبوﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬زادﮔﺎن اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺑﺎ ﻓﺮض داﺷﺘﻦ ﻧﻮك ﻛﻤﻲ درازﺗﺮ را ﺑﻪ زادﮔﺎن ﺧﻮد ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮده‬
‫ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺗﺎ آﺧﺮ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﮔﺮ ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻳﻦ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن داراي ﻧﻮك درازﺗﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ روﻧﺪ ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﮔﺮ ﻧﻮك درازﺗﺮ ﺑﺮﺗﺮي ﺧﻮدش را ﻧﮕﻪ دارد ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن داراي‬
‫آن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺲ از ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﺳﺎل و ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪه ﺗﻨﻮع و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ زﻧﺪﮔﻲ و‬
‫ﺣﻴﺎت ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي را ﭘﺪﻳﺪ آورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ و اﺧﺘﻼف ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٨٢‬‬

‫ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪا در اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ؟‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻓﺮﮔﺸﺖ را ﺑﺮاي آﻓﺮﻳﺪن ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ دﻳﻦ و ﻓﺮﮔﺸﺖ را آﺷﺘﻲ دﻫﻨﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺎري ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺪون راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻮب‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺗﺌﻮري ﻓﺮﮔﺸﺖ را ﻓﻬﻤﻴﺪ ﺑﺮاﻳﺶ روﺷﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﻣﺎس ﻫﻨﺮي ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﭘﺲ از‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﭘﺲ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب داروﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﻛﻮﺑﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ »ﭼﻘﺪر اﺣﻤﻖ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﻧﻴﻔﺘﺎده!« اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺟﺬب ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ »ﺗﺌﻮري«‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ اﻛﻨﻮن دﻳﮕﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﻓﺮﮔﺸﺖ را ﭼﻮﻧﺎن واﻗﻌﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﮕﺎره ﻫﻨﻮز ﺗﺌﻮري ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪ ﮔﺮاﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﺗﺌﻮري‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ از ﻟﺒﻪ ﭘﺸﺖﺑﺎم ﺟﻠﻮﺗﺮ رﻓﺘﻴﺪ درﺑﺎره‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي ﻛﻪ رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﻮزه داﻧﺶ ﺗﺌﻮري ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻳﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺌﻮريﻫﺎ‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﺷﻜﺴﺖ آنﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻮدن‬
‫زﻣﻴﻦ )اﻳﻦ اﻧﮕﺎره ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ در ﻛﺎﻧﻮن ﮔﻴﺘﻲ اﺳﺖ( و ﻛﺎﺳﻪ ﺳﺮﺧﻮاﻧﻲ‪) ١‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن در ﺷﻜﻞ ﺳﺮ وي ﺑﺎزﺗﺎب دارد(‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺌﻮريﻫﺎي از‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﭘﻴﺮوز ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪-‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮدن ﺧﻮرﺷﻴﺪ )ﺧﻮرﺷﻴﺪ در‬
‫ﻛﺎﻧﻮن و ﻣﺮﻛﺰ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﺧﻮرﺷﻴﺪ( و ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﺎ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ .‬وﻟﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ ﺗﺌﻮري ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Phrenology‬‬
 ‫‪٨٣‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫در دﻫﻪ ‪ 1240‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1860‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻤﻪي داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺣﺴﺎس ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ‬

‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ آنﻫﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮاي ‪ 70‬ﺳﺎل ﭘﺲ‬
‫از اﻧﺘﺸﺎر ﺗﺌﻮري داروﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان آن زﻣﺎن ﻫﻤﺎن ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ -‬ﺑﺎ آن ﻛﻠﻨﺠﺎر رﻓﺘﻪ و ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺟﺰﻳﻴﺎت را زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ دﻫﻪ ‪ 1310‬و‪ 1320‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1930‬و ‪ 1940‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﻪ »درﻫﻢ‬
‫آﻣﻴﺨﺘﻦ« ژﻧﺘﻴﻚ و زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ دﺷﻮاري و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻨﻄﻘﻲ را ﺣﻞ ﻛﺮد دﺷﻮاريﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎري از داﻧﺸﻤﻨﺪان را از ﭘﺬﻳﺮش ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﭘﺲ از‬
‫اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﺰرگ اﻧﺠﻤﻦ داﻧﺶ اﻳﻦ ﺗﺌﻮري را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ادﻋﺎﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ از ﺳﻮي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﮕﻴﺰه ﺧﻮﻳﺶ را از ﺳﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪي ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﺳﺘﻮاري ﻣﺪار زﻣﻴﻦ‬
‫ﮔﺮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش راﻫﻜﺎري ﺑﻬﺘﺮ‬

‫ﻓﺮﮔﺸﺖ درﺧﺖ ادﻳﺎن ﺳﻨﺘﻲ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ روش از ﺟﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮو را‬
‫ﺑﺮﻫﺎن ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﺑﺮﻫﺎن ﻧﻈﻢ ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺰاران ﺳﺎل‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از ﻋﻠﻤﺎي اﻟﻬﻴﺎت‬
‫دان ﺗﺎ وﻟﮕﺮدان ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻴﺎت را ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﺮاي ﺑﻮدن و وﺟﻮد‬
‫ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﻳﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﺳﺎده در دﺳﺘﺮس ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ‬
‫ﻛﻪ دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻼت ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺧﻮد آﻓﺮﻳﺪه داﺷﺖ‪.‬‬
‫رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‪ ٢‬در ﻛﺘﺎب ﺳﺎﻋﺖﺳﺎز ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ‪ ٣‬اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮﮔﺸﺖ را ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﭘﻴﺶ از داروﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪» ،‬ﺧﺪا روﺷﻨﮕﺮي‬
‫ﺿﻌﻴﻔﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻫﻢ روﺷﻨﮕﺮي ﺑﻬﺘﺮي در اﻳﻦ ﺑﺎره‬
‫ﻧﺪارم‪ «.‬اﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪهاي ﺑﺮاي دﻓﺎع ﻧﺒﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺗﺌﻮري داروﻳﻦ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ‬

‫‪2. Richard Dawkins‬‬

‫‪3. The Blind Watchmaker‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٨٤‬‬

‫داوﻛﻴﻨﺰ »ﺑﻴﺨﺪاي واﻗﻌﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪي« ﻧﺎﻣﻴﺪه‪ ،‬اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬

‫ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﺮزورﺗﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺮاي ﺑﺎور ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا را ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻔﺮه رﻓﺘﻦ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن دﻳﻨﻲ‬

‫دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺧﺠﺎﻟﺘﻲ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت درﺑﺎره ﻛﺎﺋﻨﺎت ‪-‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺪن‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺳﻦ آن‪ ،‬ﻋﻠﺖﻫﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن آب و ﻫﻮا‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ واﺑﺴﺘﮕﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و‬
‫ﺟﺎﻧﻮران‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺎن ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲ ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﮔﻮار روي ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي آوردن ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ -‬ﻧﻜﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ وﺟﻮدي ادﻳﺎن ﭘﻴﺶ از در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫داﻧﺶ ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﭘﺎﺳﺦ داده اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻪ ﻫﻤﻪ را‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ را داده اﺳﺖ و در ﻫﺮ ﻣﻮرد روﺷﻨﮕﺮي ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ادﻋﺎﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﭘﺮس و ﺟﻮﻫﺎي‬
‫داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ آنﻫﺎ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺎوشﻫﺎي‬
‫داﻧﺸﻴﻚ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ را ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﭘﺴﺮوي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاي ﺑﻪ درون ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهي ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﻧﺒﻮد آﮔﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ دارد ‪ -‬ﺷﻴﻮه‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ »ﺧﺪاي ﺷﻜﺎفﻫﺎ« ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺮوﺗﻦ ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬

‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ آن زاده ﺷﺪهام ﭘﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻣﻮزهﻫﺎي اﻳﻦ‬
‫دﻳﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ آﻣﻮزهﻫﺎي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻌﻘﻮبوار‪ ۴‬ﺑﺎ آن ﻛﺸﺘﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﻓﺰون‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از آﻣﻮزهﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎﻧﻲ وﻳﮋه ﺑﻮده‬

‫‪4. Jacob-like‬‬ ‫ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﯾﮑﯽ از ﮐﺗﺎبھﺎی آﺳﻣﺎﻧﯽ ﯾﻌﻘوب ﺑﺎ ﺧدا ﮐﺷﺗﯽ ﮔرﻓﺗﮫ‬
 ‫‪٨٥‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﻛﻪ ﺟﺪا از ﺑﻘﻴﻪ ﺟﺎﻧﻮران آﻓﺮﻳﺪهﺷﺪه و از روح ﻓﻨﺎﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه‬
‫داﻧﺶ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن در واﻗﻊ ﺟﺎﻧﻮر‬
‫اﺳﺖ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺟﺎﻧﻮران ﻣﻨﻘﺮض ﻧﺸﺪهي اﻣﺮوزي داراي ﻧﻴﺎي ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ اﺳﺖ‪-‬‬
‫روﺷﻦ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ روح و وﻳﮋه ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ دوﺑﺎرهاي‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم آن را وارﺳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮن‬
‫رواﻳﺘﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﺗﻮان ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ‪ 600‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺑﻨﻴﺎدي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ‪-‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺒﻮدن زﻣﻴﻦ در ﻛﺎﻧﻮن ﻛﺎﺋﻨﺎت‪ -‬را از دﺳﺖ داد‪ ،‬ﺗﻮﻓﺎن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي را ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد دﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﻓﺎن ﺑﻪ ﻓﺮوش ﻃﺎﻟﻊ ﺑﻴﻨﻲ آﺳﻴﺐ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺰد‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ از روز ﻧﺨﺴﺖ روي زﻣﻴﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ‪ -‬در واﻗﻊ ﻫﻮﻣﻮ ﺳﺎﭘﻴﻨﺲ‪ ۵‬در ﻛﻤﺘﺮ از‬
‫ﻳﻚدﻫﻢ ﻳﻚ درﺻﺪ )‪ 0/1‬درﺻﺪ( از ﺗﺎرﻳﺦ زﻣﻴﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎر‬
‫در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪ (.‬اﮔﺮ ﺟﺎﻧﻮران دﻳﮕﺮ روح ﻧﺪارﻧﺪ ﺧﺪا ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻳﻚ‬
‫دم و ﻟﺤﻈﻪ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﺮﮔﺸﺘﻲ را دﻣﻴﺪن روح ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫»ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ و ﺑﺴﻨﺪه آدم ﺷﺪه« و ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ روح را داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫ﺑﺎ ﮔﺎمﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻪ و ﻫﻴﭻ دﻣﻲ ﻧﺒﻮده ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ از ﺧﻂ »ﭘﻴﺶ اﻧﺴﺎن«‬
‫ﺑﻪ »اﻧﺴﺎن« ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺬر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ازﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸﻜﻼت و دﺷﻮاريﻫﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫ﮔﺬر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺴﻠﻲ را ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎن داراي روح ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﭘﺪر و‬
‫ﻣﺎدر آنﻫﺎ ﺑﺪون روح ‪ -‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪازي ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ راﻫﻜﺎر دﻳﮕﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ اﻋﻼم ﻛﻪ ﺑﻠﻪ ﺟﺎﻧﻮران ﻧﻴﺰ روح دارﻧﺪ و ﻧﺎﭼﺎر‬
‫ﻣﻲﺷﻮم درﺧﺖ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻛﺮده روح دﻣﻴﺪن در ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ و‬
‫ﭼﻤﻦﻫﺎي ﺟﻠﻮي ﺧﺎﻧﻪام را ﻫﻢزﻣﺎن ﻓﺮض ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي‬
‫ﺧﻮدش وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬

‫‪5. Homo sapiens‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٨٦‬‬

‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ آن ﻛﻨﺎر ﻣﻲآﻳﺪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ روح دارم‬

‫وﻟﻲ ﺳﮓ ﻣﻦ روح ﻧﺪارد دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ﺟﺴﺘﺎري ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫آن را ﺑﺮاي روح و رﺳﺘﮕﺎري ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﻓﺮﮔﺸﺖ و ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ‪-‬‬
‫ﻳﻬﻮدي را ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ اﻓﺮادي ﺳﺎزﮔﺎري اﻳﻦ دو را ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ )و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن( درﺳﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ درﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد اﻳﻦ راه آﺷﺘﻲ‬
‫را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ وﻟﻲ ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ آنﻫﺎ را ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﻓﺮﮔﺸﺖ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬

‫)راﺳﺘﻲ‪ ،‬راﺳﺘﻲ( دﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ رﺳﻴﺪن‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪن ﺗﻮﻓﺎن ﺳﻬﻤﮕﻴﻨﻲ ﺑﻪوﻳﮋه ﺑﺮ ﺳﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﻛﺎﻧﻮن آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن ﺷﺪ زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ روي ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ زﻳﺮ ﺟﺎﻧﻮران اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮوﺗﻨﺎﻧﻪاي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎلﻫﺎي ﻳﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ دﺳﺘﺎن ﺧﻮد را در دو ﺳﻮي ﭘﻴﻜﺮ ﺧﻮد دراز‬

‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬درازاي دو دﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﺎل ﺷﻤﺎ ﺧﻂ زﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺘﺎن‬
‫دﺳﺖ ﭼﭗ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ زﻣﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻚﻳﺎﺧﺘﻪ زﻧﺪه ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻮده و ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺖ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺷﻤﺎ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ دم و ﻟﺤﻈﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ‪ 3/7‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫و ﺣﻴﺎت ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ در ﭼﻪ ﻧﻘﻄﻪاي در اﻳﻦ‬
‫ﺧﻂ زﻣﺎﻧﻲ داﻳﻨﺎﺳﻮرﻫﺎ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ؟ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪي‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ؟‬
 ‫‪٨٧‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫در زﻣﺎن ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﻦ داﻳﻨﺎﺳﻮرﻫﺎ را ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎي ﭼﭙﻢ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻢ و اﻧﺴﺎن را ﺟﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻴﺎن ﺳﻴﻨﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدادم‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺎ ﻛﺎرل ﺳﺎﮔﺎن ﻳﻜﻲ از ﭘﺮ ﺷﻨﻮﻧﺪهﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺮدان داﻧﺶ ﺳﭙﺮي ﻛﺮده و درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﻳﻦ ﺳﻮﺗﺮ ﻗﺮار دﻫﻢ ‪ . . .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫اﻳﻦﻃﺮفﺗﺮ‪.‬‬
‫از ﺳﺮﭘﻨﺠﻪي دﺳﺖ ﭼﭗ ﺗﺎ ﻫﻤﻪي ﺑﺎزوي ﺗﺎ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﭼﭗ از روي ﺳﻴﻨﻪ رد‬
‫ﺷﺪه ﺗﺎ ﺷﺎﻧﻪ راﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﭻ دﺳﺖ راﺳﺖ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ رﻳﺨﺖ زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻴﺎت ﺑﺮ روي‬
‫زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎه ﻫﻴﻮﻻﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺮم ﺑﻮده اﺳﺖ در ﻣﻴﺎن ﻛﻒ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم داﻳﻨﺎﺳﻮرﻫﺎ‬
‫را ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ﻛﻪ در آﺧﺮﻳﻦ ﺑﻨﺪ اﻧﮕﺸﺖ ﻣﻨﻘﺮض ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫دوﺑﺎره ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ از آﻏﺎز ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ زﻣﺎن اﻧﻘﺮاض داﻳﻨﺎﺳﻮر ﻧﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ دوران‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ رﻳﺨﺖﻫﺎي ﺣﻴﺎت و ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ ﻧﺸﺎﻧﻲ از اﺷﺮف ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‬
‫دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺮاي آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ -‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮ روي ﺳﻜﻮي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪﻧﺪ؟ ﺧﻮب زﻣﺎن‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻳﺮ ﻛﺮدنﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻮﻣﻮﺳﺎﭘﻴﻨﺲ روي ﻟﺒﻪ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﻧﺎﺧﻦ اﻧﮕﺸﺖ ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ درك ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪي اﻧﺴﺎن ﺗﻨﻬﺎ در آﺧﺮﻳﻦ ﻳﻚدﻫﻢ ﻳﻚ درﺻﺪ از‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﻴﺎت و زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﺑﺮ روي ﺳﻜﻮي ﻧﻤﺎﻳﺶ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ . . .‬ﺧﻮب ﻳﻚ‬
‫زﻣﻴﻦﻟﺮزهي ﺑﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﺮك ﺟﺪي در ﺑﻨﻴﺎد ﺳﻨﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درك اﻧﺪازهي ﮔﻴﺘﻲ‬

‫در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﺰاره ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد )‪ 1000‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺗﺎ ﺳﺎل ﻳﻜﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﻦﻫﺎ درﺳﺖ ﺷﺪه و ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ زﻣﻴﻦ ﻛﺎﻧﻮن و ﻣﺮﻛﺰ ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻣﺪار ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺎه ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺪون ﻣﺸﻜﻞ‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٨٨‬‬

‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ درﻳﺎﺑﻴﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺪوده اﻳﻦ اﻧﺪازه ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ‬
‫در ﻛﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮب آن روزﮔﺎر را رﻫﺎ ﻛﺮده‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 2500‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ‬

‫ﻛﻪ اﻛﻨﻮن داﻧﺶ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﻜﻲ از ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد‬
‫ﺳﺘﺎره در ﻛﻬﻜﺸﺎن راه ﺷﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه ﺧﻮد ﻛﻬﻜﺸﺎن راه ﺷﻴﺮي‬
‫ﻳﻜﻲ از ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻛﻬﻜﺸﺎن در ﻛﺎﺋﻨﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ درﻛﻲ‬
‫از ﻣﻘﻴﺎس ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ آن ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ ﻳﻚ ﺳﻜﻪ ﻛﻮﭼﻚ را روي‬
‫زﻣﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و آن را ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻨﺎﻣﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس ﺳﺘﺎره ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ‪ -‬ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﺳﺘﺎره ‪ -‬ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻜﻪ ﻛﻮﭼﻚ‬
‫دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 563‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ )‪ 350‬ﻣﺎﻳﻞ( دورﺗﺮ اﺳﺖ و‬
‫ﺳﺘﺎره ﺑﻌﺪي ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﺑﺎر دورﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ در ﻓﻀﺎ و‬
‫ﻋﻤﺮ آن ﺑﻪ درازي ﻳﻚ ﭼﺸﻤﻚ زدن در زﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ روﺷﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺎﻧﻮن ﻧﮕﺮاﻧﻲ‬
‫آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﭘﻬﻨﻪ اي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻨﻮز ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ روي ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺎﻳﻖ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ در ﻓﻀﺎ ﺷﻨﺎورﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎي ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب داﻧﺶ اﻧﺴﺎن را در ﻣﺮﻛﺰ‬

‫آﻓﺮﻳﻨﺶ و در ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﮔﻴﺘﻲ آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن اﻧﺴﺎن‬
‫آن را درك ﻣﻲﻛﺮده اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ را ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوزه‬
‫ادﻋﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺑﻮده و ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم آن را ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫درك ﺟﻬﺎن‪ ،‬درﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺪون ﺧﺪا آن را ﺗﺼﻮر ﻛﺮد‬
 ‫‪٨٩‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺑﺮﺧﻲ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺪا ارزش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫دﻗﻴﻖ را دارد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ در ﺣﺪ ﺗﻴﻢ ﻣﻠﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﮔﺮ داور و ﻗﺎﺿﻲ ﻫﻴﭻ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺧﻢ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ وﺟﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻳﻜﺴﺎن از آب در آﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﻣﻦ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدم را ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﻳﻜﺴﺎن ﺳﺎزم‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي ﻫﻤﻨﻮا ﺷﺪن ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺻﻠﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻴﻎ اوﻛﺎم‪ ١‬اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﻣﻴﺎن دو اﺣﺘﻤﺎل‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺶﻓﺮضﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮي دارد ‪ -‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫درﺳﺖ ﺑﻮدن دارد‪ .‬ﻳﻚ ﺧﺪاي ﻗﺎدر ﻣﻄﻠﻖ و رﺣﻤﺎن را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﮔﻴﺘﻲ ﺧﻮراﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎزيﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺗﻮﻳﺴﺘﺮ‪ - ٢‬دﺳﺖ ﭼﭗ آﺑﻲ! ﭘﺎي‬
‫راﺳﺖ ﺳﺮخ‪ -٣‬ﺑﺘﻮان ﺷﻴﻄﺎن و ﺑﻼﻫﺎ و ﻣﺮگ و ﻫﺮ ﺗﺮﺳﻲ را دور ﻛﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺘﻦ زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ درﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻫﻴﭻ ﺧﺪاي‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﭼﺮخﻫﺎي آن را ﻧﭽﺮﺧﺎﻧﺪه و در اﻣﻮر آن دﺧﺎﻟﺘﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﻳﺎ از آنﻫﺎ ﺑﺪم ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻳﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪاي از ﻫﺮ دو‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ از ﻫﻤﺎن دﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎي ﺧﻮد را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آن ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ واﻗﻌﻴﺖ را ﻛﺸﻒ ﻛﻨﻢ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ در دﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﮔﺎم ﺑﻌﺪي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﺎي و ﺷﻴﻮهي ﺑﺮﺧﻮردم ﺑﺎ آن ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. Occam’s Razor‬‬

‫‪2. Twister‬‬
‫اﯾن ﺑﺎزی ﺑر روی ﯾﮏ ﺳطﺢ ﮔﺳﺗرده و داﯾرهھﺎی رﻧﮕﯽ ﺑﺎزی ﻣﯽﺷود و ﺑﺎزﯾﮑنھﺎ ﺑﺎﯾد دﺳت و ﭘﺎی ﺧود را روی ‪3.‬‬
‫داﯾرهھﺎی رﻧﮕﯽ و ﻧﺎ ھﻣرﻧﮓ ﻗرار دھﻧد‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٩٠‬‬

‫داﻧﺴﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮي‬
‫درﺑﺎره دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ارزش داﻧﺴﺘﻦ دارد‪ .‬ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺎورﻫﺎ‬
‫و ارزشﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در راﺳﺘﺎي ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ارزشﺗﺮ اﺳﺖ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬

‫ﮔﻴﺘﻲ را ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ‪ -‬و ﺑﺴﻨﺪه ‪ -‬دﻳﺪن‬

‫ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در اﻳﺮﻟﻨﺪ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﺗﻴﻦ ﻛﺮﻳﭙﺲ‪ ۴‬ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺎﻣﻴﺪ زﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪» ،‬درﺳﺖ وﻟﻲ آﻳﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺧﺪاي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ آن ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ؟«‬
‫روﻳﺪاد ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ در واﻗﻊ اﺣﺴﺎس ﻛﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر از ﺑﺎورﻣﻨﺪان را ﺑﺎزﺗﺎب‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﻔﻬﻮم وﻳﮋه از ﺧﺪا را رد ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﻣﺮدم ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ »ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮدي ﺑﺎ رﻳﺶﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‪ «۵‬ﺑﺎور ﻧﺪارم‪،‬‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ دوﺳﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻦ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺮا ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺳﺎزد ﻛﻪ او ﻫﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺎور ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺖ ﺧﻮب ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ راه را ﮔﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ ﻫﻤﺮاه دوﺳﺘﺎن ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻮﺷﺶ ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺠﺎم دادم‪ -‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺷﺎﻧﺰده‪ -‬وﻟﻲ ﻣﻦ‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺪا زﻳﺮ ﭘﺎ )ﻳﺎ زﻳﺮ ﺳﻢ ﻳﺎ زﻳﺮ ﭼﺮخ‬
‫ﻳﺎ ﺷﻌﺒﺪهﺑﺎزي ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺤﺴﻮس ﻳﺎ روﺣﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ درك( ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎﺋﻨﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻣﺎدي و ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎ دﻳﺪه ﺷﺪه‪ ،‬درك‬

‫‪4. Quentin Crisp‬‬

‫ﺗوﺻﯾف ﯾﮑﯽ از ﮐﺗﺎبھﺎی آﺳﻣﺎﻧﯽ از ﺧدا ‪5. old man with the white beard‬‬
 ‫‪٩١‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺷﺪه‪ ،‬ﻳﺎ ﺣﺘﺎ از آنﻫﺎ آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺮانﻫﺎي‬
‫دور ﮔﻴﺘﻲ و ﻫﺮ ﺳﻴﺎرهاي ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺑﺮﺳﻴﻢ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺎدي‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻞ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎور ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻗﻠﻤﺮوﻳﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪاي ‪ -‬ﻧﻪ ﺧﺪا‪،‬‬
‫ﻧﻪ روح ﻳﺎ ﺷﺒﺢ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪاي‪ -‬وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺑﺎره اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ و اﻳﻦ‬
‫ﻣﺮا ﭼﻨﺪان ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮاي ﺣﻮزه ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد داراي‬
‫ﻳﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻬﺘﺮ و ﺑﺎورﻛﺮدﻧﻲﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺪارﻫﺎي وﻳﮋه ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻛﻞ ﭘﻨﺪار ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ذاتﻫﺎي و‬
‫ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ ذاتﻫﺎ و ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ در ﻛﻞ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪا‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آرزو دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎش ﺧﺪا ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ‬
‫آرزو را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺪون ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﺧﺪاي ﻗﺎدر ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ارﺣﻢ اﻟﺮﺣﻤﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎري از دﺷﻮاريﻫﺎي واﻗﻌﻲ را ﺣﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫از اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺧﺸﻨﻮد ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون وﺟﻮد او ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺖ و ﻣﻦ‬
‫از ﻫﻮﺷﻴﺎري ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻢ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺮاي ﻳﻚدم ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺗﻌﺠﺐ‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺰرگﺗﺮي‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ و روﺷﻨﻲ ﻧﺎبﺗﺮي در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻢ‬
‫دﺳﺖ و اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﮔﺮد ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﭙﻴﭽﻢ‪ .‬ﺧﻮب وﻟﻲ ﻧﻘﺸﻪي ﻣﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﺧﺮد و‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪي ﺧﻮدم اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوﺑﺎره در ﺑﺨﺶ ‪ 16‬ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﺸﺖ وﻟﻲ اﻛﻨﻮن‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ داﺷﺘﻪ‪ ،‬آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ وﻟﻲ ﭼﻴﺰ اﻧﺪﻛﻲ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻨﻬﺎ و ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﺣﻴﺎت و زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ دﻧﻴﻮي‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٩٢‬‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺦ‪ ۶‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻴﻦ‪ ٧‬و ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺑﻮداﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ و ﻳﮕﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ از آن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ در وﺣﺸﺖ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﺤﻤﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ را از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه آن را درك ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﺮا اﻓﺰوده ﺷﺪن زﻣﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ اﻳﻦ زﻣﺎن اﻓﺰودهﺷﺪه ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن و ﺟﺎوﻳﺪان ﺑﺎﺷﺪ؟ اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﺎي ‪40‬‬
‫ﺳﺎل ‪ 80‬ﺳﺎل زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻢ آﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر داراي ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮد؟ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻢرأي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪200 .‬‬
‫ﺳﺎل ﻳﺎ ‪ 500‬ﺳﺎل ﭼﻄﻮر؟ ده ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲدﻫﺪ؟ اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ‬
‫در ﻛﻤﻴﺖ ﮔﻮﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ را در ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻋﻤﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ درازا ﺑﻜﺸﺪ‪ ،‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺟﺎوداﻧﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻨﻴﺎدي و‬
‫اﺻﻠﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﺎﻳﺶ ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ‪) .‬در واﻗﻊ داﺳﺘﺎن و ﻓﻴﻠﻢ ﺗﺎك اورﻟﺴﺘﻴﻨﮓ‪ ٨‬ﻛﺎر ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫ﻛﺮده و ادﻋﺎي ﻣﺨﺎﻟﻔﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ -‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﺎوداﻧﮕﻲ در واﻗﻊ ﻣﻌﻨﺎ را از زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻲزادﻳﺪ‪(.‬‬
‫ﭼﻮن زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺪ و اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺣﺘﻤﻲ و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دارﻳﻢ داراي ارزش ﺑﻲﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ دم‪ ،‬ﺟﻮﻻﻧﻲ ﺑﻲﭘﺎﻳﺎﻧﻲ از ﻟﺤﻈﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻴﺰ ﻫﻴﭻ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫از ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻤﺎمﺷﺪﻧﻲ ﺑﺪون ﺗﻜﺮار اﺳﺖ آﻧﮕﺎه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﺪﺗﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﻧﻮ و ژرف داد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺮانﺑﻬﺎ را در ﺣﺎل ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ ﺟﺪي؟ ول ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮوﻳﺪ‬
‫ﺑﻴﺮون‪ ،‬درﺧﺖ ﺑﻜﺎرﻳﺪ‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮد را در ﺑﻐﻞ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻟﺨﺖ زﻳﺮ ﺑﺎران ﺑﺮﻗﺼﻴﺪ! )ﺷﻮﺧﻲ‬
‫ﻛﺮدم‪ ،‬ﻛﺘﺎب را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪(.‬‬

‫‪6. Reincarnation‬‬
‫‪7. Jainism‬‬
‫‪8. Tuck Everlasting‬‬
 ‫‪٩٣‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ارزشﮔﺬاري رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﺟﻬﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم رﻓﺘﺎري اﺧﻼﻗﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻨﺪهدار اﺳﺖ ‪ . . .‬ﺧﻮب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺑﻪﺳﺎدﮔﻲ اﻣﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬آﺳﺎنﺗﺮ و ﺑﺎ ﺧﺸﻨﻮدي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﺗﻮان در آن‬
‫زﻳﺴﺖ و ﻛﻮﺗﺎهﺳﺨﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺧﻮاه ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﻮاه ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارم ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻦ در‬
‫آن ﺟﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‪ ،‬در ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ ‪ -‬ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدم ﻫﻢ‬
‫دوﺳﺖ دارم زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﺎ ﻧﻬﻴﻠﻴﺴﻢ اﺧﻼﻗﻲ‪ ١‬اﺷﺘﺒﺎه ﻧﮕﻴﺮﻳﺪ‪-‬‬

‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و ذاﺗﻲ ﺑﺪ‬
‫ﻳﺎ ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدار ﺧﻮب و‬
‫ﺑﺪ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ ﻧﻮاﻳﻲ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ اﺧﻼﻗﻲ وﺟﻮد دارد ﺣﺘﺎ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ از ﻧﮕﺮ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن دﻳﻨﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮ ﻳﻚ‬
‫ﺣﻮزه ﻳﺎ ﺣﻮزه دﻳﮕﺮ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻲﮔﻤﺎن در ﺑﺮﺧﻲ ﺣﻮزهﻫﺎ ﻫﻢ‬
‫رأي ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﻲﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺳﺮﺷﺎﺧﻪﻫﺎ دﻳﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻮي رﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن در درك اﺧﻼق ﻫﻢرأي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﮕﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫در ﺟﻬﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﺮده‬
‫و ﺑﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ آﺳﻴﺐ ﻧﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Moral nihilism‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٩٤‬‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺸﺘﺮك ﭘﻲ ﺑﺮدﻧﺪ آﻧﮕﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ و ﭘﻴﺮاﻣﻮن واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ‬

‫ﮔﺬر از ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻚ ﻣﺸﺖ دوﮔﺎﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﻜﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﺬر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ آن را ﭼﻮن ﺣﺎﻟﺖ‬
‫از آﻏﺎز آراﻣﺶ و آزادي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺑﺨﺶ ‪ 16‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎره دادهام‪ .‬وﻟﻲ ﺳﭙﺲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺣﺴﺎس ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺧﻮد و در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﮕﺮان ﻓﺮاوان ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺸﻜﻼت را ﺣﻞ ﻛﺮده ‪ -‬ﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت و دﺷﻮاريﻫﺎ را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ دﺷﻮاريﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺪا ﺳﭙﺮده و دﻳﮕﺮان را ﻧﻴﺰ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﻲ دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺎري ﭘﺮﺑﺎري اﻧﺠﺎم داده و راهﻛﺎري ﺑﺮاي ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺸﺎن داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ »ﺳﭙﺮدن ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺪا« ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻓﺮد را از اﻧﺠﺎم ﻛﺎري واﻗﻌﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺮدن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎزﻣﻲدارد‪.‬‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻦ را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ ﻳﻚ ﺣﺲ‬

‫ﺑﺰرگ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ آﻏﺎز ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺟﻬﺎن ﻫﻴﭻ ﺷﺒﻜﻪ اﻳﻤﻨﻲ اﻟﻬﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻣﺼﻮﺑﻪي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي راﺣﺖ ﺷﺪن در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻌﺪي‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺟﻬﺎن ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ از ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ آن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻛﻤﺮﺷﻜﻦ ﺑﺮاي درﺳﺖ اﻧﺠﺎم دادن ﺑﻪ ﻣﻦ و ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻲزﻧﺪ‪ -‬ﺑﺮاي ﻛﻮﺷﻴﺪن در راه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪،‬‬
‫دادﮔﺮ و ﻋﺪاﻟﺖ‪ ،‬ﺻﻠﺢ و ﺑﺮاﺑﺮ در اﻳﻦ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻓﺮﺻﺖ زﻧﺪﮔﻲ‪.‬‬
 ‫‪٩٥‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ادﻋﺎي وﺟﻮد ﺧﺪا »اﻳﻦ دﻳﮕﻪ از آن ﺣﺮفﻫﺎﺳﺖ«‬

‫ﺳﺨﻨﻲ را از دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم‪ ،‬در ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻳﻜﺸﻨﺒﻪﻫﺎ آﻣﻮزﮔﺎران‬
‫ﻳﻜﺸﻨﺒﻪاي و ﻫﻤﺒﺎزيﻫﺎي ورزﺷﻲ ﻫﻤﮕﻲ ﻳﻚ ﺟﻮر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ‪» :‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﺷﺪ ﭘﺮﺳﺶ‪«.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻴﭻﮔﺎه درﻧﻴﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر آنﻫﺎ ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻨﻈﻮر و ﻧﮕﺮ آنﻫﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺎﻟﺐﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪» -‬آﻳﺎ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ؟«‪ -‬ﻫﺮﮔﺰ ﺣﺘﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪه‬
‫ﺷﻮد؟ﭼﺮا ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد؟ ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺪﺗﻲ‬
‫ﮔﺬﺷﺖ و ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻴﺎﺑﻢ‪.‬‬
‫ﺑﭙﻨﺪارﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ادﻋﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪» ،‬ﻳﻚ ﺻﺪ‬
‫ﭘﻮﻧﻲ‪ ١‬ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻨﻔﺶ در ﺳﻮي ﺗﺎرﻳﻚ ﻣﺎه ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﭼﻬﺎرﻧﻌﻞ رﻓﺘﻪ و‬
‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ «.‬ﻣﻦ ﺗﻨﺪي ﻧﻤﻲروم ﺗﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﺷﻜﻲ را آﻏﺎز ﻛﺮده و‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎه رﻓﺘﻪ ﺗﺎ درﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را درﻳﺎﺑﻢ‪ .‬ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﭼﻄﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺰرگ‬
‫رﺳﻴﺪي؟« اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ را در ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻳﺎ ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫آن را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده‪ . . . .‬وﻟﺶ ﻛﻦ ﻣﻦ ﺣﺘﺎ از روي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧﻮدم ﻫﻢ ﺑﺮﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ رﻓﺘﻪ و ﺧﺪا را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻢ؛‬
‫ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻢ ﭼﺮا ﻣﺮدم ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ ﻧﮕﺮﻫﺎي‬
‫آﻧﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮم ﻛﻪ آﻳﺎ دﻻﻳﻞ آنﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻳﻚ‬
‫ﺧﺪاي ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه »از آن ﺣﺮفﻫﺎﺳﺖ‪«.‬‬
‫ادﻋﺎﻫﺎي دﻳﻨﻲ‪ ،‬ادﻋﺎ درﺑﺎره واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ادﻋﺎﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاي رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ و ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ اﺳﻜﺎت ﻫﺎن‪ ٢‬ﻫﻢرأي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت از ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺧﺪا‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻧﺒﻮدن ﺧﺪا ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺶ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﺘﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﺪه ﻫﻢرأي ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻮﺷﺰد ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻧﻪ ﻫﻤﻪ‬

‫‪1. Ponies‬‬
‫‪2. Scott Hahn‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٩٦‬‬

‫ﻋﻠﻤﺎي اﻟﻬﻴﺎت درﺑﺎره اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻫﻢرأي ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ »ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ‪ :‬آﻳﺎ داﻧﺶ ﺑﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ؟«(‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ‬

‫ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﻫﺎي ﻫﻨﺮي و ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺶﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگ دﻫﺶ و ﺑﺨﺸﺶ و ازﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﮕﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ »آﻣﻴﻦ« ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ؟ ﺧﻮدم‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ اﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﺗﻌﺼﺐ و ﻧﻔﺮت و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﻳﻨﻲ ﺑﻮدن اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎدات ﺑﺮاي‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻦ راه دﻳﮕﺮي ﻛﻮﺷﺶ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻴﺪ آﻣﻴﻦ؟‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺧﻮب ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻦ و ﻣﺮدم اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ زدهاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻳﻪﻫﺎي ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش ﺑﺮدهداري در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ و‬
‫ﺑﺮاي زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪ ‬ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از آن ﺑﺮ ﺳﺮ ادﻋﺎﻫﺎي دﻳﻦﻫﺎي‬
‫ﻳﻬﻮدي و اﺳﻼﻣﻲ درﺑﺎره ﺑﺎ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫زن‪٣‬‬ ‫‪ ‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢﺟﻨﺲ ﺧﻮاﻫﺎن ﻣﺮد و ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن‬
‫‪ -‬ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺗﻨﻬﺎ در ﺣﻮزهي دﻳﻦ ﭼﻬﺎرﭼﻮب آن ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﺠﺎ ﺑﻮده ﻛﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺑﻼي وﻳﺮوس اچ‬
‫آي وي ﻳﺎ اﻳﺪز را در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺪﺗﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻳﻮرش ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬رﻳﺸﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه اﺳﻼﻣﻲ درﺑﺎره‬
‫ازﺟﺎنﮔﺬﺷﺘﮕﻲ و ﻧﻔﺮت از »ﻛﺎﻓﺮان« داﺷﺖ‬

‫‪3. Gays and Lesbians‬‬

 ‫‪٩٧‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﻳﻦﻫﺎ را ﻣﻲداﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﻪ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮ و آﺳﻴﺐﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آﻣﻮزهي دﻳﻨﻲ ﺑﻮدن آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮي ﻧﻘﺪ‬
‫و اﻧﺘﻘﺎد از آنﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺷﻨﻮد ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻴﭻﮔﺎه ﭼﻨﺪان ﻃﻮل ﻧﻤﻲﻛﺸﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد ‪ -‬ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪» ،‬وﻟﻲ ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎ‬
‫ﭼﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪاي از رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻴﺪ؟« ﻳﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف دارد‪» ،‬ﭘﺲ ﺷﻤﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟«‬
‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ آدام ﻟﻲ‪ ۴‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻼﮔﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از‬
‫اﻳﻦﻫﺎ »ﺗﻨﻬﺎ« ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ »ﺗﻨﻬﺎ آﺟﺮ« ﻧﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب »ﺗﻨﻬﺎ از‬
‫واژهﻫﺎ« درﺳﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﺮ دو آراﻳﺶ وﻳﮋهاي و اﻟﻘﺎي ﻫﺪف ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ را‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ و ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺴﺘﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺳﺎزم ﻛﻪ »ﺗﻨﻬﺎ« ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎ ﻧﺒﻮده و ﺣﺘﺎ »ﺗﻨﻬﺎ« ﻳﻚ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻛﻮﺗﺎه او در روي زﻣﻴﻦ ﭘﺮ از ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪي از رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﻴﺮون آﻣﺪه‪،‬‬

‫ﺧﻨﺪان و ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ از ﺑﺨﺖ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﻮدن‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻮدن در‬
‫درون اﻳﻦ روزﻧﻪي ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻴﺎن دو ﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﻲﻛﺮان‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫روزﻫﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺪار ﻧﺸﺪه و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺮا ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫روزي ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷﻮم ﻣﻦ زﻧﺪﮔﻲام را ﭘﺮ از ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪﻓﻢ‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪4. Adam Lee‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪٩٨‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف داده و آﻣﺎج‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻫﺪف اﻟﻬﻲ و ﺣﺮﻛﺖ در راﺳﺘﺎي آن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﺑﺪي ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺧﻮد ﺑﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎز اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﻧﻜﺮاس‬
‫ﻳﺎ ﻟﻮزاﻟﻤﻌﺪه اﺳﺖ آدﻣﻲ ﺣﺘﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف ﻧﻴﺎز دارد ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫اﺧﺘﻼﻟﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ ‪ -‬ﻛﻪ اﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﺑﺮاي ﻣﻦ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺪارم زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ آﻣﺪ ﻛﻪ درس ﺧﻮاﻧﺪﻧﻢ در داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻦ ﻫﻴﭻ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮي در ﺳﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎري‬
‫ﺑﭙﺮدازم‪ .‬ﻫﻤﻪي ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻣﻦ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺷﺪه و ﻛﺴﻲ ﻫﻢ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﻣﻦ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ روﻧﻮﺷﺖ دوﻣﻲ از ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻧﻜﺘﻪ ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺤﺮان ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ آن دﭼﺎر ﺷﺪه و ﺳﺎلﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دراز ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺑﺤﺮان ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﺮا آﺷﻔﺘﻪ و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم اﻳﻦ ﺑﺤﺮان ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم و ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن داﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺎن ﻣﻌﻨﺎ را در ﭘﻴﺸﻪ و ﺷﻐﻞ وﻳﮋهاي ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﭙﺎه ﺻﻠﺢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و‬
‫ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان در ﭘﻲ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻣﻌﻨﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﺑﺮاي ﻫﻴﭻﻛﺪام از آنﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم درﻳﺎﻓﺘﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﺧﻮدش ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ آن ﻓﻴﺘﻠﻪي ﻣﻌﻨﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮا ﭼﻨﺎن‬
‫ﺑﺎﻻ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد‬
‫ﻋﻼﻗﻪام ازدواج ﻛﺮده و ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻪ ﻛﻮدك ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﭘﺮورش دادﻳﻢ‪ .‬ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ درﺑﺎره‬
‫ﺑﻴﺪار ﺷﺪن ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد! ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺤﺮان ﺑﻮد‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﻧﻜﺮاس اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺸﻜﻞ و دﺷﻮاري ﻫﻤﻪ را ﺣﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻢ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻧﻮاده ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ و ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﮔﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬
 ‫‪٩٩‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﻧﺒﻮده ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﻨﻮي ﺧﻮﻳﺶ را در ﻳﻜﺠﺎ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪ .‬ﺷﻐﻞ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪي ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺮاي ﻫﺪفدار ﺷﺪن ﻣﻦ ﺑﻮد ﺑﺮاي ﺳﺎلﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد‬
‫دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻦ راه ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻢ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮوﻛﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و دوﺑﺎره ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﮔﺎﻫﻲ اوج ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺳﻘﻮط ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ و آن ﺳﻮ ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮدش را ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎور‬
‫ﻧﺪارم ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺟﺴﺘﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﻣﻌﻨﺎي« ﻣﻄﻠﻖ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬اﻟﻬﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻲ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫و اﻳﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎور ﻫﻢ ﻧﺪارم ﻛﻪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺎﻳﻪ ﺧﺸﻨﻮدي ﺧﻮﻳﺶ را ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻣﻦ در ﭘﻮﭼﻲ ﮔﺎم‬
‫ﻣﻲزدم دﻟﺸﻮره داﺷﺘﻢ ﺳﭙﺲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ راه دادم و ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻲ رﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻟﺒﺮﻳﺰ‬
‫ﻣﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﻟﺮزهاي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ داد‪.‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف در زﻧﺪﮔﻲ را ﺧﻮد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﭼﻴﺰي ﻛﻪ از ﺑﻴﺮون رﺳﻴﺪه آن ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻫﻤﻨﻮا ﻫﺴﺘﻢ؛ ﺧﻮدم ﻣﻦ ﻫﻢ ﺗﻨﻬﺎ از ﻫﻤﻴﻦ راه ﺑﻪ ﻫﺪف و ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ رﺳﻴﺪم‪.‬‬

‫درك اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺣﺘﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶﺗﺮ و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺷﺎدي و آراﻣﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﻪ داﻧﺶ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ در ﺣﺎل‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ آن اﺳﺖ ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺖﻫﺎ و اﻟﻬﺎمﺑﺨﺸﻲﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ‬
‫ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ آن ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ آنﻫﺎ دﻟﺒﺴﺘﻪام ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬ﻫﺮ اﺗﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺪن ﻣﺎ را ﺳﺎﺧﺘﻪ از آﻏﺎز زﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﮔﻴﺘﻲ وﺟﻮد‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻛﺎﺋﻨﺎت ﺑﺮاي آﮔﺎه ﺷﺪن در ﺑﺎره ﺧﻮدش اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪١٠٠‬‬

‫‪ ‬آﻫﻨﻲ ﻛﻪ در ﺧﻮن ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ در آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ از ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ ﻳﻚ ﺳﺘﺎره در‬

‫ﺣﺎل ﻣﺮگ ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬روي ﺗﻮپ ﭼﺮﺧﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 1448‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ )‪900‬‬
‫ﻣﺎﻳﻞ در ﺳﺎﻋﺖ( در ﺣﺎل ﮔﺮدش اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﻃﺮح ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻳﺎﺧﺘﻪﻫﺎي ﺑﺪن او وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻳﺎ ﺧﺎﻃﺮه ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در ﻣﻐﺰ ﺷﻤﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎدي اﺳﺖ ﻳﺎ درد ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻫﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮ در‬
‫ﻣﻐﺰ ﺷﻤﺎ »روﺷﻦ ﺷﺪه« و ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ اﺣﺴﺎس آن ﺷﺨﺺ را درك ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺘﺎب ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ زﻣﺎن آﻫﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﻤﺎ از ﺑﺪن ﻳﻚ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن وارد ﺷﺪهاﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي ﺷﻜﻞﻫﺎي دﻳﮕﺮ زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻴﺎت از ﻣﻴﻤﻮن ﺗﺎ آﻣﻴﺐ و درﺧﺖ‬
‫و ﻧﻬﻨﮓ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ داﺷﺘﻪ و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﮔﻤﺎن ﻧﻜﻨﻢ ﻛﺴﻲ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﻲ و ﺳﺮﮔﺸﺘﮕﻲ ﻫﻤﻮاره ﻣﻴﺨﻜﻮب ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻳﻚ ﻃﺮاح روﻳﺪاده و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‬
‫اﻣﻜﺎن ﺗﺼﻮر ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رخدادن آنﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺼﻮرﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎور دارﻧﺪ)ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ(‬

‫در ﻣﻴﺎن ﻋﺎﻣﻪ ﺗﺼﻮرﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎري ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن وﺟﻮد دارد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢﻫﺎ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده ﺗﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺷﻔﺎفﺗﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
 ‫‪١٠١‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫درك ﻧﺎدرﺳﺖ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮﻳﻦ ﺗﺼﻮرﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺘﻲ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫)ﻳﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ( ﺗﺎ ﻣﻴﺎن ﻛﺮدارﻫﺎي درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاي ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻮاز و ﭘﺮواﻧﻪ آدمﻛﺸﻲ داﺷﺘﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻫﺎج و واج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺧﻼق ﺑﺎ ﻧﺸﺎن دادن اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎورﻣﻨﺪان و ﻧﺎﺑﺎوران ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ داﺷﺘﻦ دركﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ دارﻧﺪ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪﻳﺎن ﺣﻖ دارﻧﺪ ﺷﮕﻔﺖ زده ﺷﻮﻧﺪ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده‪» ،‬ﺧﻮاه آنﻫﺎ اﻳﻦ دﻳﻦ ﻳﺎ آن دﻳﻦ را داﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ« درك ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻴﺰي ﺑﺰرگﺗﺮ از ﺧﻮدم ﻫﺴﺖ‬

‫ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از داﺷﺘﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻣﻌﻨﺎ ﺑﻮده و ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻮﺟﻮد ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮﺧﻲ را ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻛﻪ ﻫﻴﭻﭼﻴﺰي ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫ﺧﻮدش ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺑﺮﺗﺮ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگﺗﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺨﻮرد‪،‬‬
‫آزار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﻮدك ﺑﻮدم ﮔﺎﻫﻲ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺧﺪا از اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫اﻓﺴﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺳﺨﺖ ﻧﺒﻮده ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺎﻧﻊ ﻧﺸﺪم‬
‫ﻛﻪ ﺧﺪا ﻣﻮﺟﻮدي ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ازدواج ﻛﺮدم ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﺨﺸﻲ از ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگﺗﺮ از ﺧﻮدم ﺷﺪم‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ‬
‫ﺑﭽﻪدار ﺷﺪم ﻛﻪ اﻳﻦ »ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگﺗﺮ از ﺧﻮدم« ﺑﺰرگﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﮔﺮوه ﻛﺮ آواز ﺧﻮاﻧﺪه ﻳﺎ در اﺳﺘﺎدﻳﻮم در ﻳﻚ ﻛﻨﺴﺮت‬
‫ﺑﻮده ﻳﺎ در ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺎزي ﻛﺮده )ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ از اﻳﻦ ﺑﺎزيﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ( ﻳﺎ در ﻳﻚ ﺗﻴﻢ ورزﺷﻲ ﺑﻮده ) ﻛﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻋﻀﻮ ﺗﻴﻤﻲ ﻧﺒﻮدم( ‪-‬‬
‫ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﭼﻴﺰي ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ و ﺑﺰرگﺗﺮ از‬
‫ﺧﻮدش ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺨﺸﻲ از ﻳﻚ ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪١٠٢‬‬

‫از اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮرده و ﭼﻴﺰي ﺑﺰرگﺗﺮ از ﻣﺠﻤﻮع اﺟﺰاي آن‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺧﻼق ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﻓﺘﺎر ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ در ﻫﺮ دﻳﻦ و ﻫﺮ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﻠﺴﻔﻲ در ﺟﻬﺎن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ »ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻫﻤﺎن‬
‫رﻓﺘﺎر را ﺑﻜﻦ ﻛﻪ دوﺳﺖ داري ﺑﺎ ﺗﻮ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ «.‬اﮔﺮ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر را‬
‫ﻧﻜﻨﻢ ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﮔﺮ ﺣﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻣﻦ درﺳﺖ ﻛﺎر ﻧﻜﻨﺪ و ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮدم ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮدم ﻧﺎﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﺮده و ﺑﻪ دﻳﮕﺮان آﺳﻴﺐ ﺑﺰﻧﻢ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ از ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮاﺳﺖ؟ ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﺮدم ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫از ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻛﻪ در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ زﻧﺪﮔﻲ را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺣﻖ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم را از‬

‫اﻧﺠﺎم ﻛﺮدارﻫﺎي ﻧﺎروا و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎزﻣﻲدارد ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ درﻣﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮم ‪ -‬آﻳﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور او ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ او را از زدن ﻣﻦ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﺑﺎزﻣﻲدارد؟ وﻟﻲ اﮔﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﻮدن و وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﻮد اﻳﻦ درﺳﺖ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﻛﻮﺷﻴﺪم ﺗﺎ او را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﺮده و آرام دور ﻣﻲﺷﺪم‪.‬‬
‫در واﻗﻊ ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﺑﻬﺘﺮي درﺑﺎره او دارم ﺑﻬﺘﺮ از ﮔﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ او از ﺧﻮدش دارد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﻢ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ از ﺑﺎورﻣﻨﺪان در راه‬
‫درﺳﺘﻲ ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻲدارﻧﺪ زﻳﺮا ﭼﻮن ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺳﺮﮔﺮم ﺗﻤﺎﺷﺎي‬
‫آﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ آﻗﺎ‬
‫ﺑﺎﻻ ﺳﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ داﺷﺘﻦ رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﻧﻴﺰ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ‪ 15‬را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در آن ﺟﺎ ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪام‪.‬‬
 ‫‪١٠٣‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰ از درد و رﻧﺞ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ از دﻻﻳﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را ﻧﺎﭼﺎر‬
‫ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ -‬و ﻳﻜﻲ از ﻛﻢ ارزشﺗﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞﻫﺎ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ رﻓﺘﺎر ﺧﻮب و‬
‫ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ در راﺳﺘﺎي ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺸﻨﻮدي و رﺿﺎي ﺧﺪا و ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﺧﺸﻢ او رﻓﺘﺎر ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﺮدم ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺸﻨﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ و ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﺧﺸﻢ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ ﻣﺆدﺑﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻃﺮفﻫﺎ در اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﺼﻮر و ﺳﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ دارﻧﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ واﻛﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮب و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ روزاﻧﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ روزاﻧﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺣﺲ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﺸﺘﺮك اﺧﻼﻗﻲ را ﻣﻲﺗﻮان دﻳﺪ‪ .‬آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ درﺑﺎره درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻢرأي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻴﺎت ﺑﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫اﮔﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎور داﺷﺘﻦ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ از اﺣﺘﻤﺎلﻫﺎي ﺗﺼﺎدﻓﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ آنﻫﺎ ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دﻳﺪن ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎري اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭼﻨﺪان ﺳﺨﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﺎوري داﺷﺘﻪ ‪ -‬ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎور دارد ﻳﻚ‬
‫ﻃﺮاح آﮔﺎه در ﭘﺸﺖ ﺻﺤﻨﻪ اﺳﺖ ‪ -‬ﻫﻨﻮز از ﺑﺮداﺷﺖ درﺳﺘﻲ از واﻻﺗﺮﻳﻦ داﻧﺶ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫در ﺑﺮگﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﻮاه و ﻣﺪارﻛﻲ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪي ﺳﻮﻣﻲ اﺷﺎره داﺷﺖ ‪ -‬ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ .‬واژه »ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻳﺎ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب« در اﺻﻞ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻏﻴﺮﺗﺼﺎدﻓﻲ دﺧﻴﻞ و در ﺣﺎل ﻛﺎر را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲ‬
‫ﺳﺎزد ﻛﻪ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي وﻳﮋهاي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻴﺶ از دﻳﮕﺮ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار‬
‫ﺣﻴﺎتزاﻳﻲ‪۵‬‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﺑﻪ ﻧﺎم‬

‫‪5. Abiogenesis‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪١٠٤‬‬

‫از ﻣﻮاد ﻏﻴﺮآﻟﻲ ﺳﺎده‪ ،‬در واﻛﻨﺶ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﭼﻨﺪ اﺻﻞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﺗﻚﻳﺎﺧﺘﻪاي ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺑﻪ آن ﺑﻴﻔﺰاﻳﻴﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آن را ﺑﻪ ﻫﻢ زده‪ ،‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻛﻤﻲ‬
‫ﺟﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﺷﻤﺎ ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ »ﺣﻞ دﺷﻮاري ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ«‪(.‬‬
‫ﺧﻮب ارزش ﺗﻜﺮار دارد ‪-‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺬاب و ﭘﻴﭽﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ و ﻳﺎ دﺳﺖ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﭘﺸﺖ آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻧﺎدرﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻳﻜﺴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ در ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺷﻤﺎر‬
‫اﻧﺪﻛﻲ از اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﮔﺮوه را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﻳﻚ دﻟﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد اﻳﻦ اﺳﺖ ‪ . . .‬ﺧﻮب ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ را ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﻲ‬
‫ﻣﺎرﮔﺮداﻧﻲ‪۶‬‬ ‫ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن ﺳﭙﺮي ﻛﺮده ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﭘﻨﺘﺎﻛﻮﺳﺘﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ٧‬و ﻳﻚ ﻟﻴﺒﺮال ﻛﻮاﻛﺮ‪ ٨‬ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ و ﺗﻔﺎوت ﻫﺴﺖ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ‬
‫از ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻣﻴﺎن روﺣﺎﻧﻲ ﻓﺮد ﻓﻴﻠﻴﭙﺲ‪) ٩‬ﻛﻪ در ﻣﺮاﺳﻢ ﻓﺎﺗﺤﻪ در ﻛﻠﻴﺴﺎي او دﻋﺎي‬
‫ﺧﺪاي از ﻫﻢﺟﻨﺲﺑﺎزﻫﺎ ﺑﺪش ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد( و داﻻﻟﻲ ﻻﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ در ﻳﻚ ﻣﻴﺎن ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫ﭘﻴﺸﺮو در ﺗﻤﺎم ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﻣﻬﻢ ﺑﻮده و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن – دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ‪ -‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﻜﺴﺎن دﻳﺪن ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬آنﻫﺎ را از ﻫﻢ‬
‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎروﻣﻨﺪان دﻳﻨﻲ ﭘﻴﺸﺮو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻫﺎ ﻧﻘﻄﻪ اﺷﺘﺮاكﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ‬

‫‪6. Snake-handling‬‬
‫‪7. Pentecostal‬‬
‫‪8. Liberal Quaker‬‬
‫‪9. Fred Phelps‬‬
 ‫‪١٠٥‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫ﺑﻲدﻳﻨﺎن داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎي ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺎورﻣﻨﺪان دﻳﻨﻲ ﭘﻴﺸﺮو ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺧﺘﻼف ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺎورﻫﺎي زﻫﺮآﮔﻴﻦ دﻳﻦ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮر اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺎر ﻣﺜﺒﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادهاﻧﺪ‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﻛﺎر ﻣﺜﺒﺘﻲ در ﺟﻬﺎن اﻧﺠﺎم ﻧﺪاده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ﻛﻪ ﻓﺮدي داراي ﻗﻀﺎوت ﺻﺤﻴﺤﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺖ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫دﻳﻦﻫﺎ را ﺗﻨﻬﺎ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ داﻧﺴﺘﻪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪاش‬
‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﻠﻲ ﺑﺪي داﺷﺘﻪاﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان و ﻣﻮﺳﻴﻘﻲدانﻫﺎي از ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳﻮﻫﺎن ﺳﺒﺎﺳﺘﻴﻦ ﺑﺎخ‪ ١٠‬ﻗﻄﻌﻪ اسديﺟﻲ )‪) (SDG‬ﺳﻮﻟﻲ دو ﮔﻠﺮﻳﺎ‪» ١١،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺧﺪا«( را ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺎن ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻛﻨﺶ دﻳﻨﻲ از ﻋﺘﻴﻘﻪﻫﺎي‬
‫دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻧﮕﻪداري ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﻌﺎﻻن ﻛﻮاﻛﺮ در ﮔﺬر ‪ 200‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﺧﻂ ﺟﻠﻮي ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﺻﻠﺢ و ﺣﻘﻮق‬
‫ﺑﺸﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬دﻳﻦﻫﺎي ﻫﻨﺪو و ﺟﻴﻦ اﺻﻮل ﻏﻴﺮﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﻴﺰ را ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ درﮔﻴﺮﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎري ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﺑﺰرگ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﻤﻚ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ را ﮔﺴﺘﺮش داده‬
‫ﻛﻪ ﻛﻤﻚ و ﺧﺪﻣﺎت را ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﻬﻴﺪﺳﺖ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻠﻨﺪي ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﭼﺸﻢاﻧﺪازي ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪10. Johann Sebastian Bach‬‬

‫‪11. Soli Deo Gloria‬‬
‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪١٠٦‬‬

‫در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺘﻪ و اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ را رد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻋﺘﺒﺎري ﺑﺮاي دﻳﻦ در ﻧﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه ﺑﻠﻜﻪ اﻋﺘﺒﺎر و آﺑﺮوﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻓﺮادي از اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﺮ ﻗﻀﺎ دﻳﻦدار ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ ﻧﻴﺮوي ﺧﻼق و ارزشﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را در ﭼﻬﺎرﭼﻮب دﻳﻦﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻣﺤﺮك و‬
‫اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺤﺮك و اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ‪ :‬آﻳﺎ داﻧﺶ ﺑﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر‬

‫اﺳﺖ؟‬

‫اﮔﺮ ﺑﭙﺮﺳﻢ آﻳﺎ داﻧﺶ و دﻳﻦ ﺳﺎزﮔﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻦ دﭼﺎر ﻳﻚ اﺷﺘﺒﺎه دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪهام‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺣﺘﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻴﺐ و ﭘﺮﺗﻘﺎل ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻴﺐ و‬
‫رﻳﺎﺿﻴﺎت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺮ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﺿﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ادﻋﺎﻫﺎ‪ ،‬ارزشﻫﺎ و رﺳﻮم‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻢ ﭼﻮن ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت و‬
‫دﺷﻮاريﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ‪ .‬داﻧﺶ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎدهﺗﺮ‪ ،‬دﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ و داﻧﺶ ﺷﻴﻮه‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺪ روش داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﮔﺴﺘﺮهاي از‬
‫داﻧﺴﺘﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﻮد‬
‫داﻧﺴﺘﻦ‪ ،‬داﻧﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
 ‫‪١٠٧‬‬ ‫———— ﺑﺨﺶ ‪ :3‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎورﻫﺎ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎديﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻟﻴﻞ آن‬

‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺮاي ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬آﻳﺎ روش داﻧﺶ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه‬
‫دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎدﮔﺮﻓﺘﻦ درﺑﺎره ﺟﻬﺎن ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ؟ اﻛﻨﻮن ﭘﺮﺳﺶ آﻏﺎزﻳﻦ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻴﺐ ﺑﺎ ﺳﻴﺐ درﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺨﻦ درﺑﺎره دﻳﻦﻫﺎي وﺣﻲ ﺷﺪهي‬
‫ﺳﻨﺘﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان و ﺗﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر آﺷﻜﺎر ﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ وﺣﻲ را ﻣﻌﺼﻮم و ﺑﺪون ﺧﻄﺎ داﻧﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﭘﻲ‬
‫ﮔﻴﺮي داﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ دو را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬در ﻛﺎﻧﻮن داﻧﺶ اﻣﺘﻨﺎع از ﭘﺬﻳﺮش‬
‫ﻫﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻟﻐﺰشﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ در ﻗﻄﺐ ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم دﻳﻨﻲ وﺣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻘﺪس ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ دو روش ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ژرﻓﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1376‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1997‬ﻣﻴﻼدي( اﺳﺘﭙﺎن ﺟﻲ ﮔﻮﻟﺪ‪ ١٢‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ داﻧﺶ‬
‫و دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﭼﻮن دو »ﻗﻠﻤﺮو ﺑﺪون ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ« دﻳﺪه ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎ‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﺧﻮدش را دارد‪ .‬وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ داﻧﺶ درﺑﺎره ﭼﺮا و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺟﻬﺎن ﺑﻮده در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ دﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎه ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎ و اﺧﻼﻗﻴﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻟﺪ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﺮود ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ در راه دﻳﮕﺮي ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و ﺳﺮش ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺧﻮدش ﮔﺮم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﮔﻮﻟﺪ ﻫﻢرأي‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺟﺪاﻳﻲ داﻧﺶ و دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داراي‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ دﺷﻮاري ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ادﻋﺎﻫﺎي ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ واﻗﻌﻲ درﺑﺎره‬
‫»ﭼﻴﺴﺘﻲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ« داﺷﺘﻪ و داﻧﺶ اﻛﻨﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ درﺑﺎره اﺧﻼق دارد‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﻛﻮﺗﺎهﺳﺨﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن )و ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ ﻧﻴﺰ( اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ آرﻣﺎﻧﻲ ﮔﻮﻟﺪ ﻫﻴﭻ دردي را درﻣﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪) .‬در ﺑﺨﺶ ‪ 8‬ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺳﺨﻦ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ‪(.‬‬
‫آﻳﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ داﻧﺸﻤﻨﺪ و ﻫﻢ زﻣﺎن‬
‫ﺷﺨﺺ دﻳﻦداري ﺑﺎﺷﺪ؟ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻧﻪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻣﺮوزه داﻧﺸﻤﻨﺪان زﻧﺪه ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫‪12. Stephen Jay Gould‬‬

‫دﻓﺘﺮ ‪ :1‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻲ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻻ —————————————‬ ‫‪١٠٨‬‬

‫و دﻳﻦداران زﻧﺪه ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ داﻧﺸﻴﻚ ﻛﻢ ﻧﺪارﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫زﻳﺮا ﺑﺴﻴﺎري از آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ در دو ﺳﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ از وﺣﻲ اﻟﻬﻲ ﺑﺴﻴﺎر دور ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪان دﻳﻦدار و دﻳﻦداران ﺑﺎ روش داﻧﺸﻴﻚ ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﭼﻮن اﻟﻬﺎمﻫﺎي‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺧﻄﺎﭘﺬﻳﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ رﺳﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي اﻟﻬﻲ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه و ﺣﺘﺎ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮدهداري؟ ﺧﻴﺮ ﺳﺮ ﺧﻮدﺗﺎن‪ .‬دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻣﺮدم؟ ﻋﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ را ﺑﺮﻣﻲدارﻳﻢ‪.‬‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶ در ﺷﺶ روز؟ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ آن را ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‬
‫و ﻫﻤﻴﻦﻃﻮر ﺗﺎ آﺧﺮ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻠﻪ‪ ،‬داﻧﺶ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ و ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ در ﻳﻚ‬
‫ﻣﻐﺰ ﺟﺎ ﺑﮕﻴﺮد وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ روشﻫﺎي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ داﻧﺶ و آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﺗﺤﺎدي‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ و ﺑﺮﺧﻲ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ دو‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن‬
‫ﻃﺮاح رﻳﭻ ﺗﻦﻧﺎت‬ ‫ﻣﻮج ﭘﻨﺠﻢ‬

‫»ﻣﻦ ﺑﻪ رﻗﺼﻴﺪن اﻋﺘﻘﺎد دارم‪«.‬‬

 ‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪. . .‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻴﺮا و ﺑﻠﻨﺪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ )ﺑﺎ وﺟﻮد ﺷﺎﻳﻊﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﺪار ﻣﺨﺎﻟﻒ( ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ از ﭼﻴﻦ و ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺗﺎ اﻧﮕﻠﻴﺲ و اﻣﺮﻳﻜﺎي‬
‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲاﻧﺪازد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ را در ﺟﺎﻫﺎ و‬
‫زﻣﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر دور از اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻴﺎن ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن‬
‫ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﺳﻜﻮﻻرﻫﺎي دوره رﻧﺴﺎﻧﺲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ در روﺳﺘﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ‬
‫در ﻓﺮاﻧﺴﻪ در زﻣﺎن ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ،‬در ﺳﺪهﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ اﺳﻼم و در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﻣﺮﻳﻜﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪4‬‬
‫ردﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬رازﮔﺸﺎﻳﻲ از ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫‪ ‬ﺷﻨﻴﺪن آواي ﻧﺎﺑﺎوري در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲرﺳﺪ‬
‫‪ ‬ﻛﺸﻒ روﻧﻖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﭼﻴﻦ و ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫‪ ‬ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﺻﺪاي دودﻟﻲ در ﻳﻮﻧﺎن و روم ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﮔﺮﭼﻪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺷﻚ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻢ ﺳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻦ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺷﻚ‬
‫ردﭘﺎي ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﻮاه و ﻣﺪرك از ﺑﺎور ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ‬
‫‪ 130،000‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎلﻫﺎ‪ ١‬ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ‬

‫‪1. Neanderthals‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١١٢‬‬

‫ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻫﺮ ﺑﺎﺑﺎﻳﻲ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺪاﺧﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺪارﻛﻲ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﺑﺎوري ﺧﻮﻳﺶ را آﺷﻜﺎرﺗﺮ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﺪم ﺛﺒﺖ وﻗﺎﻳﻊ در‬
‫ﭘﻴﺶ از ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎ ﺛﺒﺖ روﻳﺪادﻫﺎ داد و ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﺮ ﻧﻮع‬
‫ﺑﺎور ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎر آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺗﺼﻮرات ﻣﺮدم اﻳﻦ دوره درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎ و‬
‫ﻧﺎﺑﺎوريﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺎﺳﺘﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ‪ -‬ﻗﻀﻴﻪ اي ﺑﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن ﭼﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه‬
‫ﻣﻲﭘﻨﺪارد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻓﺮاد ﺷﻜﺎك از ﻳﻮﻧﺎن ﺗﺎ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن و ﭼﻴﻦ و ﺣﺘﺎ در ﺳﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺧﻮاﻫﻢ داﺷﺖ‪.‬‬

‫درك ﺑﺎورﻫﺎ )ﻳﺎ ﻧﺎﺑﺎوريﻫﺎي( ﻣﺮدم ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺪارﻛﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻦ در ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺪان‬
‫ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺪرﻛﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﺎﻟﺶ ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ درﻳﺎﺑﻴﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻫﺰاران ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﭼﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻣﻄﺮح‬
‫ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن از ﺗﺎرﻳﺦ دارد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ آن ﭼﻪ اﻣﺮوزه‬
‫ﻣﺮدم از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ روﻳﺪادﻫﺎي دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺸﺘﻪ در ﮔﺬر‬
‫ﻫﺰاران ﺳﺎل و ﺻﺪﻫﺎ ﻧﺴﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪ آرﻣﺎﻧﻲ و ﺑﺪن ﻧﻘﺺ ﻧﺒﻮده وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ راه در‬
‫دﺳﺘﺮس اﺳﺖ ‪ -‬و ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ در ﻣﻴﺎن آﺧﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ راه را ﻃﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﺎﺑﺎوري در ﻫﺰاران ﺳﺎل ﭘﻴﺶ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن از ﻳﻚ ﻣﻐﺰ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن اﻣﺮوزي ﻧﻴﺎز‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪١١٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫‪ -1‬ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮﺷﺘﻪ درآورد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ در ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ از‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﻲرﻓﺘﻪ زﻳﺮا ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ آن را اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه از آن ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬
‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ارزﺷﻤﻨﺪ و ﺑﺎﺷﻜﻮه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﻮد‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺪرك ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرﺗﻲ از ﻣﻴﺎن ﻣﻲرﻓﺘﻪ و ‪ 2000‬ﺳﺎل ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻘﺎ ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺪرك ﺑﻪ زﻣﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺮﺳﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰي ﻳﺎ ﻛﺴﻲ‬
‫آن را از ﻣﻴﺎن ﺑﺒﺮد‪ -‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در زﻣﺎن ﺧﻮدش ﺑﻠﻜﻪ در روزﻫﺎ و ﺳﺎلﻫﺎ و ﺳﺪهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﭘﻴﺶ دارد‪ .‬ﺟﺎن ﺑﺪر ﺑﺮدن در ﻃﻮل زﻣﺎن‪ ،‬ﭼﺎﻟﺸﻲ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ زﻳﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺮ روي ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﭘﻴﺮوس‪ ،‬ﻛﺎﻏﺬ ﻳﺎ ﭘﺎرﭼﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ از اﻳﻦ ﻣﺪارك آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ و اﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ دﻳﮕﺮ‬
‫اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﻮ ﭘﺮ اﻛﺴﻴﮋن زﻣﻴﻦ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺗﺶ ﺑﺮ روي‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎ اﺛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪) .‬ﺣﺘﺎ ﻧﺴﺨﻪ اﺻﻠﻲ اﻋﻼﻣﻴﻪ اﺳﺘﻘﻼل اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ از دوﻳﺴﺖ‬
‫ﺳﺎل و اﻛﻨﻮن ﻛﻪ در ﺟﻌﺒﻪاي ﺗﻴﺘﺎﻧﻴﻮم ﭘﺮ از ﮔﺎز آرﮔﻮن ﻧﮕﻪداري ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺎﻟﻢ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪(.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﺘﺎ ﻣﺪارﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺲ ﺑﻮده ﻛﻪ در ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ اﻛﻨﻮن ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﻜﻮﻻرﻫﺎي دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن دﻳﺪﻳﻤﻮس از اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ‪ ١‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ و‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻴﺶ از ‪ 3000‬ﻛﺘﺎب‪ -‬ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪه – ﺑﻪ او ﺑﻪ‬
‫ﺣﻖ ﻟﻘﺐ ﮔﺮان »ﻣﺎﺗﺤﺖ ﺑﺮﻧﺰي« داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت در‬
‫ﺳﺪه ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻴﻼدي ‪ 1430‬ﻧﻘﻞﻗﻮل از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺎزﮔﻮ‬
‫ﻛﺮده – ‪ 1115‬ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آنﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻫﻤﻪ دورهﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﻘﻞ‬
‫ﻗﻮل ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Didymus of Alexandria‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١١٤‬‬

‫‪ -3‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﻫﺮ دوره ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺪاري و ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎزﮔﺎري را ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫دارد‪ .‬ﭼﻮن ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪاي اﻗﻠﻴﺖ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﺷﺪﻳﺪي ﻃﺮد ﻣﻲﺷﺪه اﮔﺮ اﺷﺎرهاي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺑﺎﺳﺘﺎن راه ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي اﻣﺮوزي ﺑﺎز ﻛﺮده‪ ،‬ﺷﮕﻔﺖآور اﺳﺖ‪.‬‬

‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﮔﺎﻫﻲ وﺿﻌﻴﺖ آﺷﻜﺎر و ﻧﺎﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در واﻗﻊ‬

‫ﻛﻤﻚ ﻛﺮده ﺗﺎ ﻣﺎ از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﮔﺎه ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬
‫ﻣﺎﻳﻪي آﺷﻮب ﺑﺰرﮔﻲ در ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف در‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﺮوارﻫﺎ ﻛﺎﻏﺬ و ﺟﻮﻫﺮ ﺻﺮف ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﺛﺒﺖ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روﻧﺪ‬
‫ﻣﺮدم آن روزﮔﺎر ﻣﺪارك اﺳﺘﻮار ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﻛﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ از ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ آﻏﺎز ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي‬
‫دﻳﮕﺮ ﭼﻮن اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ دﻳﺪﮔﺎه اﺻﻠﻲ و ﻣﺘﻌﺎرف آن زﻣﺎن را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲداده ﺑﻪ دﻗﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﭘﺎﺳﺪاري ﺷﺪه و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ دم ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎدي آن روزﮔﺎر ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺪارك در دﺳﺘﺮس ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﻏﻴﺮ‬

‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‪ :‬دوره ﻣﺤﻮري‬

 ‫‪١١٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻣﺮدم روزﮔﺎر ‪ 800‬ﺗﺎ ‪ 200‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﭼﻴﺰﺧﻮر ﺷﺪه ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ در آب آنﻫﺎ‬
‫ﭼﻴﺰي رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت ﺟﻬﺎن در آن روزﮔﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﻦ‪،‬‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ ،‬اﻳﺮان و ﻳﻮﻧﺎن ﺷﻴﻮهاي ﻧﻮﻳﻦ از اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺟﻬﺎن را ﮔﺴﺘﺮش دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﺎ در آن زﻣﺎن ﻧﺎﮔﻬﺎن اﻧﺴﺎن ﮔﺎم ﺑﻠﻨﺪي از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻘﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي روﻳﻜﺮدي آﮔﺎﻫﺎﻧﻪﺗﺮ‪،‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮﺗﺮ‪ ،‬ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪﺗﺮ و ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮﺗﺮ در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﻧﺎم دره ﻣﺤﻮري‪ ٢‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد زﻳﺮا ﮔﻮﻳﺎ در ﻇﺎﻫﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺮ روي‬
‫ﻣﺤﻮر اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭼﺮﺧﻴﺪه و آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﻤﻮدن ﻣﺴﻴﺮي ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎزهاي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﮔﺬر اﻳﻦ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺪه ﻓﻠﺴﻔﻪ و دﻳﻦﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠﻒ ﻣﻲروﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس و ﺗﺎﺋﻮﻳﺴﻢ در ﭼﻴﻦ‬
‫‪ ‬دﻳﻦ ﻳﻬﻮد در ﻳﻬﻮدﻳﻪ‬
‫‪ ‬ﺑﻮدا و ﭼﻴﻦ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫‪ ‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ اﺻﻠﻲ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﻳﻮﻧﺎن‬

‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ داد و ﻓﻐﺎن ﻫﻤﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ زاﻳﻨﺪه و درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه و در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ‬
‫دﻳﻦﻫﺎ و ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺗﺎزهرس‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮرﺳﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﻮر ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در دوره ﻣﺤﻮري ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ‬

‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﭘﻴﺶ از آن ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن ﺷﻚ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ از آﻏﺎز‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ دوره زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮدش را ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛﺮده و در ﭼﺎرﭼﻮب‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ در دورهي ﻣﺤﻮري در ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﮔﺴﺘﺮده رخ‬

‫‪2. Axial Age‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١١٦‬‬

‫داده دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ دوره ﻣﺤﻮري ارزش ﺑﺮرﺳﻲ و اﻛﺘﺸﺎف‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ را دارد‪.‬‬

‫ﺧﻮب‪ ،‬ﭼﺮا ﻫﻤﻪي اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪنﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺸﮕﺮي و ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻢزﻣﺎن در‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺖ؟ ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ در آن زﻣﺎن دوره ﭘﺮ ﺗﻨﺶ و درﮔﻴﺮﻫﺎي ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﺸﻮري ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪﺗﺮ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از دوﻟﺖﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎ ﻣﻲﺧﻴﺰد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺛﺒﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﻴﺶ ﻣﻲرﻓﺖ ﺧﺎﻃﺮه‬
‫آﺷﻮبﻫﺎ و ﻧﺎ اﻣﻨﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺗﺎزه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬
‫روﻳﺪادن دوﺑﺎره اﻳﻦ دﻳﻮاﻧﮕﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮان ﺷﻴﻮه زﻧﺪﮔﻲ ﺟﻤﻌﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در‬
‫ﻛﻨﺎر ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺸﻮﻧﺘﻲ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ آنﻫﺎ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ در واﻗﻊ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ در دوره ﻣﺤﻮري ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻦ و ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺻﻠﺢ و ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻮدا و ﺟﻴﻦ(‬
‫ﻳﺎ اﺧﻼق و ﻧﻈﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس( ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ دﻳﻦﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻴﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺧﻮﻳﺶ را در دوره ﻣﺤﻮري داﺷﺘﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻈﺎمﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ ﻧﺎم ﺑﺮدم ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ردﻳﺎﺑﻲ ﻧﺎﺑﺎوري در ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫در ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻨﺎد اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎري ﺳﺎده و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ – ﻳﻬﻮدي وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺪا از ﺳﺘﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻧﻜﻮﻫﺶﻫﺎ در ﻛﺘﺎب زﺑﻮر‬
‫ﻣﺪارك اﺳﺘﻮاري ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در زﺑﻮر ‪ 14:1‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ »اﺣﻤﻖ در دل ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪«.‬‬
 ‫‪١١٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه زﺑﻮر دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ از ﻧﺎﺑﺎوران را ﻣﺎﺳﺖﻣﺎﻟﻲ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪» :‬ﻫﻤﻪ رو ﮔﺮداﻧﻴﺪه‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻜﻲ ﻫﻢ ﻧﻲ‪ . . .‬ﻛﻪ ﻗﻮم ﻣﺮا ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ‬
‫ﻧﺎن ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ‪ . . .‬ﻣﺸﻮرت ﻣﺴﻜﻴﻦ را ﺧﺠﻞ ﺳﺎزﻳﺪ‪ «.٣‬ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﮔﺬرا ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬
‫وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ آﻳﻪﻫﺎ در ﺳﻮره ‪ 53‬زﺑﻮر واژه ﺑﻪ واژه ﺗﻜﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪارك ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ در ﺳﺪهﻫﺎي ﭘﺲ از ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪن زﺑﻮر ﻧﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺎﺷﻴﻪاي ﺑﻠﻜﻪ ﺣﻀﻮري ﭘﺮرﻧﮓ داﺷﺘﻪ و در اوج روﻧﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻨﻴﻔﺮ‬
‫ﻣﺎﻳﻜﻞ ﻫﺎچ‪ ۴‬ﺗﺎرﻳﺦدان در ﻛﺘﺎب اﺻﻠﻲ ﺧﻮدش ﺷﻚ‪ :‬ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‪ ،۵‬اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﺳﺪه دوم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺷﻤﺎر ﺑﺰرﮔﻲ از ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ و ﺷﻜﻲ‬
‫زﺋﻮس‪٨‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺘﻮار ﭘﻴﺮاﻣﻮن وﺟﻮد يﻫﻮه‪ ۶‬داﺷﺘﻨﺪ از اﻫﺪاي دوﺑﺎره ﻣﻌﺒﺪ اورﺷﻠﻴﻢ‪ ٧‬ﺑﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ‬
‫اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن اﻟﻤﭗ‪ ٩‬ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ آنﻫﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫ﻧﻴﻮز‪١١‬‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺳﻠﻮﻛﻴﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‪ ١٠‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪) .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻪي ﻓﺎﻛﺲ‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻪ را اﺟﺎره داده ﺑﻮدﻧﺪ‪(.‬‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر ﻳﻬﻮدي در ﻛﻨﺎر ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ رﺳﻤﻲ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ رﺧﺪاد‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ از ﭘﻨﺞ ﺷﺎﺧﻪاﻳﻦ دﻳﻦ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪) .‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 8‬ﺗﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻛﺎﻣﻠﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪(.‬‬

‫زﺑور ﯾﺎ ﻣزاﻣﯾر آﯾﮫ ‪ ١‬ﺗﺎ ‪ ٦‬اﻟﺑﺗﮫ ﻣﯾﺎن ﻧﺳﺧﮫ ھﺎی ﮔوﻧﺎﮔون ﻧﺎھﻣﺳﺎﻧﯽ و ﺗﻔﺎوتھﺎی ھﺳت ﮐﮫ اﯾن ﺑرﮔردان ﺑﮫ ﮐﺗﺎب ‪3.‬‬
‫آﺳﻣﺎﻧﯽ ﻣوﺟود در ﺗﺎرﻧﻣﺎﯾﺗﯽ اﯾﮑﺳﺗﯽ دات آی آر وﻓﺎدار اﺳت‬
‫‪4. Jennifer Michael Hecht‬‬
‫‪5. Doubt: A History‬‬
‫‪6. Jehovah‬‬
‫‪7. Temple in Jerusalem‬‬
‫‪8. Zeus‬‬
‫‪9. Olympus‬‬
‫‪10. Greek Seleucid Empire‬‬
‫‪11. Fox News‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١١٨‬‬

‫ردﭘﺎي ﻧﺎﺑﺎوري در ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﭼﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻜﻲ از ﭘﺬﻳﺮﻧﺪهﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در روي زﻣﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫آﻳﻨﻪ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﺧﺪادﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ‬
‫در ﺟﻠﻮ و ﻛﺎﻧﻮن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭼﻴﻨﻲﻫﺎ و دوﻟﺖ ﻣﻠﻲ آنﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ دﻳﻦﻫﺎي ﭼﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺪون ﺧﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ درﺳﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ از رﻳﺨﺖ و‬
‫ﺷﻜﻞﻫﺎي ﺑﻮدا و ﺗﺎﺋﻮﻳﺴﻢ وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از ‪ 2500‬ﺳﺎل ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس – ﻓﻠﺴﻔﻪي ﺳﻜﻮﻻري‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺮ روي ﺧﺮد و اﺧﻼق ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه – ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻧﻔﻮذ را در اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﭼﻴﻨﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ ﻗﺪﻣﺖ در ﮔﻔﺘﻤﺎن‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭼﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮي روﺷﻦﺗﺮي از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻴﻦ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از ﻫﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي رﺳﻴﺪن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﻣﺮوزي ﺗﻨﻬﺎ از راه ﻧﻘﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭼﻴﻨﻲ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ را در رﻳﺨﺖ اﺻﻠﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ‬
‫از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪي ﺟﻬﺎن را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻴﻦ را ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻏﻨﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫درك ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻲاﻳﻦ )ﺑﻬﺸﺖ‪ . . .‬وﻟﻲ ﻧﻪ ﺑﻲ دردﺳﺮ(‬

‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﭼﻴﻨﻲ ﻧﻴﺮوي اﻧﺪﻳﺸﻪ و زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﺮاي ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻲاﻳﻦ‪ ١٢‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺮده ﻛﻪ‬
‫ﺳﺎدهاﻧﮕﺎراﻧﻪ ﺑﻪ »ﺑﻬﺸﺖ« ﺑﺮﮔﺮدانﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺗﻲاﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﭘﻴﻮﻧﺪ و ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف ﻏﺮب از ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ روح اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺑﺎ ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﺤﺸﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﺗﻲاﻳﻦ »آن ﭼﻪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﺟﻬﺎن ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ« ﻣﻌﻨﺎ‬

‫‪12. t’ien‬‬
 ‫‪١١٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﭼﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲ ﻛﺮده ﺧﺪاﻳﻲ ﻋﻠﺖ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﺗﻲاﻳﻦ را ﺑﺮاي‬
‫اﺷﺎره ﺑﻪ آن ﺧﺪا ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻠﺖﻫﺎ ﻃﺒﻴﻌﻲ را‬
‫دﺳﺖ اﻧﺪر ﻛﺎر ﻣﻲدﻳﺪه‪ ،‬ﺧﻮاه اﻳﻦ ﻋﻠﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ درك ﻛﺮده ﺧﻮاه درك ﻛﺎﻣﻠﻲ‬
‫از آنﻫﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ واژه ﺗﻲاﻳﻦ را ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ درك از اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮده‪ ،‬آن ﭼﻪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن را اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﻣﻲﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻲاﻳﻦ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫زي‪١‬‬ ‫دو ﺗﻦ از ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻏﻴﺮاﻟﻬﻲ ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎن زون‬

‫)‪ 312-230‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد( و ﻣﻨﺴﻴﻮس‪ 372-289) ٢‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي آنﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﺮﺷﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫ﻧﺒﻮد‪:‬‬
‫‪ ‬زون زي ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ از رﻳﺸﻪ ﺑﺪ ﺑﻮده وﻟﻲ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫آنﻫﺎ را ﺑﺎ آﻣﻮزش و ﻧﻈﻢ ﺑﻪ راه راﺳﺖ آورد‬
‫‪ ‬ﻣﻨﺴﻴﻮس ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺳﺮﺷﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮب‬
‫ﺑﻮده وﻟﻲ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﻔﻮذ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﺮاﻫﻪ ﻣﻲروﻧﺪ‬

‫اﻳﻦ دو ﻓﻴﻠﺴﻮف در اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﻢرأي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻲاﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﺑﺎ ﻳﻚ ﺧﺪاي ﻫﻮﺷﻴﺎر‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﺒﻴﻨﻲ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫زون زي ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻲاﻳﻦ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد اﺷﺎره ﻛﺮده و اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ‬
‫ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺲ اﻣﺮوزه ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫ﻫﺮ ﻧﻴﺎﺷﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﻪ درﮔﺎه درﮔﺎه اﻟﻬﻲ ﺑﺨﻮان‪ -‬ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺷﻤﺎ را ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ ﭼﻮن ﺳﺮدﺗﺎن ﺷﺪه و زﻣﻴﻦ‬

‫‪1. Xun Zi‬‬

‫‪2. Mencius‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٢٠‬‬

‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﭼﻮن ﺷﻤﺎ ﺣﺎل راه رﻓﺘﻦ ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎز ﺑﺎران‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ و ﺑﺎران ﻣﻲﺑﺎرد وﻟﻲ ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﺪن ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﺎرﻳﺪن ﺑﺎران رﺑﻄﻲ‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎز ﺑﺎران ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ وﻟﻲ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎران ﻣﻲﺑﺎرد‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﺪ؟ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻛﻨﺶ ﻛﻨﻴﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﺑﻲ رخ دﻫﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﻮاﻧﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ و ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎي ﺑﺪي‬
‫رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﺷﻜﺮ و دﺷﻨﺎم ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺪﻫﻴﺪ – اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻛﺮدار ﺧﻮد ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻬﺘﺮي داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮﻳﺶ را آﻣﻮزش دﻫﻴﺪ و ﺑﻪ دﻗﺖ درﺑﺎره ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻛﺮدار ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ روﻳﻜﺮدي ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﻴﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫درك رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬

‫اﮔﺮ در اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻨﺴﻴﻮس و زون زي زﻣﺎﻧﻪي ﺧﻮب زﻣﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﺮ ﻫﺮج و ﻣﺮج‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﻮده‪ ،‬دوره ﺑﻪ وﻳﮋه ﺧﻮﺑﻲ را ﺑﺮاي ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ‪ ،‬درﺳﺖ در ﻣﻴﺎﻧﻪ‬
‫دورهاي ﻛﻪ دورهي ﺻﺪ ﻣﻜﺘﺐ اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ١‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ دوران زرﻳﻦ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭼﻴﻨﻲ ﺑﻮد و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ دل و ﭼﺸﻢ ﭼﻴﻨﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ دﻳﮕﺮ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺨﺶ »ﭘﺮﺷﻲ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‪ :‬دوره ﻣﺤﻮري«( اﻳﻦ آوردﮔﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻓﺮاوان واﻗﻌﻲ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻮده ‪ -‬و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﭼﻴﻦ را از ﺷﻤﺎر ﻓﺮاوان دوﻟﺖﻫﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ اﻳﺎﻟﺖ ﺑﺰرگ ﺟﻨﮕﺠﻮ و دﺳﺖ آﺧﺮ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ‬
‫درآورد‪.‬‬

‫‪1. Hundred Schools of Thought‬‬

 ‫‪١٢١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ دورهي آﺷﻮبﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺷﺪﻳﺪ را ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﺗﺸﻨﻪ ﻧﻈﻢ‪ ،‬دﻟﺴﻮزي و ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ راﻫﻲ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‬
‫را ﺑﺮاي ﺑﺮﮔﺸﺖ رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺘﻲ‬
‫ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫دﻗﻴﻖ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺮوزﻣﻨﺪ ﻛﺎرزار اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﻮده‬
‫و ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از دو ﻫﺰار ﺳﺎل ﭼﺎرﭼﻮب اﺻﻠﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﭼﻴﻨﻲﻫﺎ را ﺷﻜﻞ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻜﻮﻻر در ﻓﻠﺴﻔﻪ و اﺧﻼق اﺳﺖ‪ ،‬روﻳﻜﺮدي‬

‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدﺳﺎزي و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻤﺮدي را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮده و‬
‫رﻓﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮعدوﺳﺘﻲ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪو ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﺪون ﺗﻮﺳﻞ‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن ﺷﺪﻧﻲ و ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻋﺘﺒﺎر و ارزش ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﺮاي ﻧﻮآوري ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻗﺎﻧﻮن زرﻳﻦ اﺳﺖ‪» :‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻧﭙﺴﻨﺪ‪ «.‬ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن زرﻳﻦ‬
‫و ﻃﻼﻳﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ از ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﺑﻲ ﺷﻤﺎر اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ در‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺟﻬﺎن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﻛﻪ آﻳﺎ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﺎ دﻳﻦ اﺳﺖ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه‬

‫ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي ﺑﻴﻬﻮده و ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬
‫را دﻳﻦ ﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻨﺎﻣﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ آن را دﻳﻦ در ﻧﮕﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪،‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٢٢‬‬

‫اﻳﻦ دﻳﻦ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻴﻦ و ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮدا( ﻳﻚ دﻳﻦ ﺑﺪون ﺧﺪا‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﺪاري از ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ 320 :‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺧﺪا و ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا‬

‫ﺑﮕﻮ »دﻳﻦ« و ﺑﺎز ﺑﮕﻮ »ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن« ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻳﻦ ﻫﻨﺪو ﻓﻜﺮ ﻛﺮده و ﺣﺘﺎ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﮕﺎره و ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺷﻴﻮا‪ ١‬ﺟﻠﻮي ﭼﺸﻢ ﻣﺮدم ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺪه و ﻓﺎﺗﺢ ﺟﻨﮕﻲ ﺳﺨﺖ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ‪ 80‬درﺻﺪ ﻣﺮدم ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم ﻫﻨﺪو ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ و‬
‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن و ﻣﺘﻨﻮعﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻳﻨﻲ در اﻳﻦ اﺑﻌﺎد در‬
‫ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﻫﺰاران ﺳﺎل اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ در آﻧﺠﺎ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﺳﻨﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ روﻧﻖ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻛﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻦ و اﻓﺘﺨﺎر آواﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺟﺎﻳﮕﺎه زاﻳﺶ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﻨﺖﻫﺎي و ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻮدا‪ ،‬ﻫﻨﺪو‪ ،‬دﻳﻦ ﺳﻴﻚ و ﺟﻴﻦ ﻫﻤﮕﻲ از ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن آﻏﺎز ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﭘﺮرﻧﮓ ﺧﻮد‬
‫در آﻧﺠﺎ اداﻣﻪ داده وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﺮاي‪:‬‬

‫‪ 125 ‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫‪ 25 ‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺴﻴﺤﻲ‬
‫‪ 60 ‬ﻣﻴﻠﻴﻮن از ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه داراي ﻫﻮﻳﺖ ﺑﻲ دﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺮ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﻨﺪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪه و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﺗﺎ روﺷﻦ ﺷﻮد در ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ دﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎورﻫﺎي ﻏﻴﺮاﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺣﻀﻮري ﭘﻮﻳﺎ دارد‪.‬‬

‫دودﻟﻲ ﻫﻨﺪو وار‬

‫‪1. Shiva‬‬
 ‫‪١٢٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫دﻳﻦ ﻫﻨﺪو ﻛﻪ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ دﻳﻦﻫﺎي ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﭻﻳﻚ از دﻳﮕﺮ دﻳﻦﻫﺎي‬
‫روي زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﻦﻫﺎ داراي ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ آﻏﺎز‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار ﻛﻪ ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ را‬
‫ﺷﻨﻴﺪه ﻳﺎ ادﻋﺎ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻟﻮﺣﻪﻫﺎي زرﻳﻨﻲ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ اﻳﻦ دﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫از آن ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﻣﻮزهﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺒﺎدي ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺮﻳﺰﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﺑﻪ دو‬
‫ﻳﺎ ده ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﺨﺶ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ دﻳﻦ ﻫﻨﺪو از ﻣﺴﻴﺮ دﻳﮕﺮي رﻓﺘﻪ و‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده دﻳﻨﻲ ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن را ﮔﺮد ﻫﻢ آورده و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﺎم ﺑﻪ ﻫﻤﻪي‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺮوان ﻫﻨﺪو )ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﻣﺮدم ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن( واژه »ﻫﻨﺪو« را ﻧﺴﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﺮبﻫﺎ ﻏﺮب رودﺧﺎﻧﻪ ﺳﻨﺪﻫﻮ‪) ١‬ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﺳﻨﺪ‪ ٢‬ﻧﺎم دارد( اﻳﻦ واژه‬
‫را ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻴﺪن ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﻛﻪ در ﺷﺮق رودﺧﺎﻧﻪ ﺳﻨﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻏﺎز واژه »ﻫﻨﺪو« ﻣﺎﻧﻨﺪ واژهﻫﺎي »ﺑﺮﺑﺮ« ﻳﺎ »ﻛﺎﻓﺮ«‬
‫ﺑﺎ واژه »آدمﻫﺎي آن ﻣﺤﻠﻪ« ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ژﺳﺘﻲ ﻣﺒﻬﻢ و‬
‫ﺗﻜﺎن دادن دﺳﺖ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ واژه ﻫﻨﺪو در آﻏﺎز ﺣﺘﺎ ﻳﻚ‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻴﺎﻣﺪه ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻨﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻫﻨﺪو از اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﮔﻴﺮي درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎي اﺻﻠﻲ دﻳﻨﻲ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫ﻛﻪ زﻳﺮ ﭼﺘﺮ ﻫﻨﺪو ﮔﺮد آﻣﺪه ﺳﻨﺖﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ‬
‫ﻧﺪادهاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻓﺮد ﻫﻨﺪو در ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎداﺗﺶ آزاد ﺑﻮده و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﭼﻴﺰي از ﻟﻌﻨﺖ ﺷﺪن‬
‫ﻳﺎ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻨﻴﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﻓﺮد ﻫﻨﺪو ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻟﻬﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ‪ -‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ‪ 320‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺧﺪا‪ -‬ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ را ﻧﭙﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬

‫‪1. Sindhu‬‬
‫‪2. Indus‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٢٤‬‬

‫ﺧﻮب ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻳﮕﺮ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺪو‬
‫ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري وﻗﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ و دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺎﺧﻪﻫﺎ‪ ،‬و ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ‬
‫ﻓﺮاوان دﻳﻦ ﻫﻨﺪو ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻜﺎﺗﺐ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ‬
‫ﺳﻨﺪﻳﺖ و ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﻘﺪس وداي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ )ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي‬
‫اﺳﺘﻲﻛﺎ‪ ١‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه( و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻨﺪﻳﺖ و ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ودا را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ )ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي‬
‫ﻧﺴﺘﻲﻛﺎ‪ (٢‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع آن اﻧﺪازهﻫﺎ ﻫﻢ ﻋﺠﻴﺐوﻏﺮﻳﺐ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺣﺘﺎ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ در ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﻨﺪﻳﺖ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‬
‫ﺑﻮده وﻟﻲ در ﻛﻞ دﻳﻦ ﻫﻨﺪو ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ زﻳﺮا ﻫﺮ دو اﺳﺘﻲﻛﺎ و‬
‫ﻧﺴﺘﻲﻛﺎ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺷﺎﺧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﺧﺪا ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻧﻜﻬﻴﺎ‪ ،٣‬ﻛﻬﻦﺗﺮﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ در ﻣﻴﺎن ﺷﺶ ﻣﻜﺘﺐ اﺻﻠﻲ ﻫﻨﺪو‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا را رد ﻣﻲﻛﺮده و ﭘﻴﺮوان ﻣﻜﺘﺐ ﭼﺎرواك‪ ۴‬ﺑﻪ ﺷﺪت در ﺣﺎل ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﺑﺮ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮده اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ‪ 2500‬ﺳﺎل ﺗﺎزه‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻧﻴﻮﻳﻮركﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ۵‬رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪاي از ﺳﺪه ﺳﻮم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ را اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ «.‬ﺳﭙﺲ‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪» ،‬ﻫﻴﭻ ﺑﻬﺸﺘﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ آراﻣﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭻ روﺣﻲ در ﺟﻬﺎن‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪ . . .‬در ﺣﺎﻟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺟﺎﺳﺖ ﺑﮕﺬارﻳﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﺎد ﺑﺰﻳﻨﺪ؛ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪«.‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﻢ زﻣﺎن ﻣﻜﺘﺐ ﻣﻲﻣﺎمﺳﺎ‪ ۶‬ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﺗﺮ را ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲدﻫﺪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺪارك ﺑﺮاي وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮده و ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺧﺪا ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺪون ﻧﮕﺮاﻧﻲ و ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ راه ﺧﻮﻳﺶ اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪) .‬ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان در واﻗﻊ ﻣﻲﻣﺎمﺳﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺎﺧﻪاي از آﭘﺎﺗﺌﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﺧﺪاﻧﺎﻣﻬﻢداﻧﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوان اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻧﺒﻮدن ﺧﺪا ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﻴﺮو آﭘﺎﺗﺌﻴﺴﺖ‬

‫‪1. Āstika schools‬‬

‫‪2. Nāstika schools‬‬
‫‪3. Samkhya‬‬
‫‪4. Cārvāka‬‬
‫‪5. New York TimesBestseller list‬‬
‫‪6. Purva Mimamsa‬‬
 ‫‪١٢٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻣﻲﭘﻨﺪارد ﭼﻪ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮي ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن وﺟﻮد‬
‫دارد‪(.‬‬

‫ﻣﺴﺨﺮه ﻛﺮدن ﺧﺪا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﻮدا‬

‫دﻳﻦ ﺑﻮدا در آﻏﺎز ﺧﻮد ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻨﺪو ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ردﭘﺎي‬
‫ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را از ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻴﺮون آﻣﺪه از ﻛﺎم ﮔﻮﺗﺎﻣﺎ ﺑﻮدا‪ ١‬زدهاﻧﺪ ﻛﻪ آﺷﻜﺎرا اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﺑﻮدن آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر را رد ﻛﺮده و ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮدان وي ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ )ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﻴﺮوان ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ( ﺧﻮد او ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻨﺪﻳﺪه و ﻗﻬﻘﻬﻪ زده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺑﻮداﻳﻲ ارﺟﺎعﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮدﻫﺎي ﻓﺮااﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ٢‬ﻳﺎ دﻳﻮﻫﺎ‪ ٣‬دارﻧﺪ‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦﻫﺎ ﻧﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺧﺪا و ﻧﻪ دﻳﮕﺮ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﺪاﻳﺎن را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫آﻣﻮزهﻫﺎي ﺑﻮداﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﻳﻦ ﻫﺸﺪار وﻳﮋه اﺳﺖ‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﻫﻤﺮاه اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺪ راه‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﻴﺮواﻧﺎ‪ ۴‬ﺑﻮده ﻛﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آراﻣﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ‬
‫ﭘﻴﺮوان ﺑﻮدا اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭼﻴﻨﻲ و ﻫﻨﺪي‬
‫دﻳﮕﺮ دﻳﻦ ﺑﻮداﻳﻲ ﺑﺮ رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻛﻪ در ﺟﻬﺎن داﺷﺘﻪ‬
‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ -‬ﺳﺨﻦ را ﻛﻮﺗﺎه )و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده( ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪» ،‬از ﻫﺮ دﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﻫﻲ از ﻫﻤﺎن دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮي«‬

‫دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻫﻴﭻ آزاري ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‬

‫‪1. Gautama Buddha‬‬

‫‪2. superhuman‬‬
‫‪3. Devas‬‬
‫‪4. Nirvana‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٢٦‬‬

‫ﻣﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ را ﺑﺮاي دﻳﻦ دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ ﺧﻮدم ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪام‪ .‬دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻳﻚ دﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻫﻤﺎن ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎز ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهي ﻣﻦ‬
‫در اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ دﻳﻦ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺻﻠﺢ و ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮ‬
‫ﺿﺪ ﻫﺮ ﺟﺎﻧﺪاري‪ ،‬ﺳﺪهﻫﺎ ﭘﻴﺶ از ﺳﺎﻧﻜﻬﻴﺎ ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻴﻦ آﻣﻮزه وﺟﻮدي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر را رد ﻛﺮده و ﺷﻤﺎري از آﺷﻜﺎرﺗﺮﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎدات را ﺑﺮ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه دﻳﮕﺮي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دﻓﺎع و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮاي‬
‫ﮔﻔﺘﻪاي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.5‬‬

‫ﻧﻤﺎدي ﻛﻪ ﺷﻜﻮه و ﺑﺰرﮔﻲ را از دﺳﺖ داد‪:‬‬

‫ﺳﻮاﺳﺘﻴﻜﺎ ﻳﺎ ﺻﻠﻴﺐ ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ اﺻﻠﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻮﻳﺶ دارد‪ .‬ﻳﻚ رﻳﺨﺖ‬
‫ﻳﺎ ﺷﻜﻞ ﺳﻮراخ ﻛﻠﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺳﻪ ﻗﻠﻤﺮو ﻛﺎﺋﻨﺎت اﺳﺖ؛ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﺧﻂ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ »ﮔﻮﻫﺮﻫﺎي ﺳﻪﮔﺎﻧﻪي« دﻳﺪن درﺳﺖ‪ ،‬رﻓﺘﺎر درﺳﺖ و آﮔﺎﻫﻲ درﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ؛ و دﺳﺖ ﺑﺎز ﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﻤﺎدي ﺑﺮاي ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻫﻤﻪي ﺟﺎﻧﺪاران اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﺎد و ﺳﻤﺒﻞ ﭼﻬﺎرم ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎ آن آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻮاﺳﺘﻴﻜﺎ ﻳﺎ ﺻﻠﻴﺐ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻫﻢ ﭼﻮن ﻧﻤﺎدي از‬
‫ﻧﻔﺮت و ﻧﺎﺑﻜﺎري دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ در دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﺳﻮاﺳﺘﻴﻜﺎ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺘﻀﺎدي داﺷﺘﻪ‪،‬‬
‫ﺳﻮاﺳﺘﻴﻜﺎ‪١‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺻﻠﺢ و ﺟﺎوداﻧﮕﻲ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺳﺮﺷﺖ ﮔﺮدﺷﻲ ﮔﻴﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎم دﻗﻴﻖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﺧﻮب ﺑﻮدن« ﻳﺎ »ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ« اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1299‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1920‬ﻣﻴﻼدي( در ﻳﻜﻲ از ﺗﻠﺦﺗﺮﻳﻦ ﻛﻨﺎﻳﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻤﺎد‬
‫و ﺳﻤﺒﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺸﻦ ﺟﻨﮕﺠﻮي آﻟﻤﺎن ﻧﺎزي اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﺻﻠﺢ و ﺧﻮﺑﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ »آرﻳﺎﻳﻲﻫﺎي اﺻﻴﻞ« ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه اﺻﻠﻲ ﻣﺮدم اروﭘﺎ ﻛﻪ واﺑﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﺪﻳﺎن دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﮋاد ﺧﺎﻟﺺ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮد را‬

‫‪1. Swastika‬‬
 ‫‪١٢٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎد ﺳﻮاﺳﺘﻴﻜﺎ را از دﻳﻦ ﺟﻴﻦ وام‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻟﻲ ادﻋﺎي ﺷﮕﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺮوژيﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﻛﺴﺎن ﺑﻪ آرﻳﺎﻳﻲﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺰ ﺳﻮاﺳﺘﻴﻜﺎ را ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺟﻴﻦ زﻣﺎﻧﻲ دﻳﻦ اﺻﻠﻲ در ﺟﻨﻮب ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻮده وﻟﻲ اﻣﺮوزه اﻗﻠﻴﺖ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻛﻮﭼﻜﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﺳﺖ‪ -‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪1/2‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﻧﻴﻢ درﺻﺪ از ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺷﻤﺎر اﻧﺪك‬
‫ﭘﻴﺮوان‪ ،‬دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻧﻔﻮذ ﺑﺰرﮔﻲ در ﻫﻤﻪي ﺷﺌﻮن زﻧﺪﮔﻲ ﻫﻨﺪﻳﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﻼق‪ ،‬ادﺑﻴﺎت و‬
‫ﻛﺎرﻣﺎ‪٢‬‬ ‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ دارد‪ .‬آﻣﻮزهﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻫﻴﺴﻤﺎ‪) ١‬ﺑﻲآزاري ﻳﺎ ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ( و‬
‫)ﻛﺮداري ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺷﺨﺺ اﺳﺖ( ﺗﺎ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺟﻴﻦ ردﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪه و‬
‫ﻛﻬﻦﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ادﺑﻴﺎت ﺑﺎﻧﻔﻮذ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از دﻳﻦ ﺟﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫زﻣﺰﻣﻪﻫﺎي دودﻟﻲ در ﻳﻮﻧﺎن و روم ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻳﻮﻧﺎن و روم رﺳﺘﻨﮕﺎه ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﺧﻼق )ﻛﻪ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎن درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮﺑﻲ و ﺑﺪي ﺳﺮوﻛﺎر دارد( ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‪ ،‬ﺳﺮﺷﺖ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬زﻳﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ و آﻣﻮزهﻫﺎي ﻓﺮاوان دﻳﮕﺮ از ﺳﻮي اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان در ﻫﺮ دو ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺮورش‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ آواي ﻏﻴﺮﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎراﻧﻪي ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺪون ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬در روم و ﻳﻮﻧﺎن ﻫﻮاداري ﻧﻤﻲﺷﺪه و ﺣﺘﺎ در آﻧﺠﺎ ﻛﻴﻔﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ آﺗﻮس‪) ٣‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﺷﺨﺺ ﺑﺪون ﺧﺪا«( در واﻗﻊ درﺑﺎره ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻏﻴﺮﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎراﻧﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪-‬ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن‬
‫ﺑﺎور داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻘﺮاط‪ ۴‬ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮد وﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪ وي ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن آﺗﻦ ﺧﺪاﻳﺎن‬

‫‪1. Ahisma‬‬
‫‪2. Karma‬‬
‫‪3. Atheos‬‬
‫‪4. Socrates‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٢٨‬‬

‫اﺻﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺟﺎم زﻫﺮ ﺷﻮﻛﺮان را در ﻛﻒ وي ﻧﻬﺪ‪) .‬ﻗﺒﻮل‪ ،‬ﭘﺎﻓﺸﺎري‬
‫آﺷﻜﺎر وي از ﺧﺠﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪان ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻲﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪(.‬‬
‫ﺳﻘﺮاط ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﻜﺎك دﻳﻨﻲ در ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﭘﻴﺶ‬
‫از ﺳﻘﺮاط ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺎن را ﺑﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﺮح داده و در روﺷﻨﮕﺮي و‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت آنﻫﺎ ﭼﺮخ ﺟﻬﺎن ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ و ﭘﺎدرﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﺪا و اﻳﺰدان ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪ‪،‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﻪ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪان آن را ﺑﺴﻴﺎر وﻳﺮاﻧﮕﺮ ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ‪ - ١‬ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن ﺟﻬﺎن از اﺗﻢ‪ ،‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺪر داﻧﺶ ﻧﻮﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪-‬‬
‫ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن را ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻣﮕﺮ ﭘﺎﺳﺦ از ﺳﺮ ﺗﺮس ﺑﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻋﻠﺖﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺗﺮس‬
‫ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ رﻳﺨﺖ و دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪ .‬دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ ﭘﻴﺶﻛﺴﻮت ﺑﺮﺧﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺷﻜﺎك ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺌﻮدوروس‪ ٢‬و دﻳﺎﮔﻮراس‪ ٣‬ﺷﺪ ﻛﻪ از درﺑﺎره ﻫﺮ دو آنﻫﺎ‬
‫در زﻳﺮ در ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺧﻮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﺣﺘﻤﺎل و ﺑﺨﺖ ﻛﻤﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ از‬
‫روﻧﺪ ﻧﺎﺑﻮدﻛﻨﻨﺪه ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﺎن ﺑﺪر ﺑﺮد )ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره روﻧﺪﻫﺎي ﻧﺎﺑﻮدﺳﺎز‬
‫ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ »درك و درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎورﻫﺎ )و ﻧﺎﺑﺎوريﻫﺎي( ﻣﺮدم ﺑﺎﺳﺘﺎن« ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺨﺶ‪ (.‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ درﺟﻪ ﺧﺸﻜﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﺳﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ زﻣﺎن را از ﻳﻮﻧﺎن‪-‬روم ﺑﺎﺳﺘﺎن ﮔﺬر ﻛﺮده و ﺑﻪ روزﮔﺎر ﻛﻨﻮﻧﻲ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ زﻣﺰﻣﻪﻫﺎي ﺗﺄﻳﻴﺪﻛﻨﻨﺪهي ﻛﺎﻓﻲ و ﺑﺴﻨﺪهاي وﺟﻮد‬
‫دارد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪهي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﭘﻮﻳﻨﺪه از دودﻟﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت دﻳﻨﻲ ﺗﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮده و ﺗﻮﺟﻴﻪﻛﻨﻨﺪهي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺑﻨﻴﺎد ﺗﻤﺪن ﻏﺮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﺪار ﺑﺎ »ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن« ‪ -‬دﻳﺎﮔﻮراس و ﺗﺌﻮدوروس‬

‫‪1. Democritus‬‬
‫‪2. Theodorus‬‬
‫‪3. Diagoras‬‬
 ‫‪١٢٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫دﻳﺎﮔﻮراس از ﻣﻠﻮس‪ ١‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻲ ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﻧﺎﻣﺪارﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﻳﻮﻧﺎن‬

‫در ﺳﺪه ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬دﻳﺎﮔﻮراس ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﻟﻘﺐ »ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪا« را دارد ‪ -‬اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺮوان ﺑﻴﺨﺪاي ﺟﻴﻦ و ﺑﻮدا اﮔﺮ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از دﻳﺎﮔﻮراس ﻧﻤﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ را ﺷﮕﻔﺖزده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫دﻳﺎﮔﻮراس درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻧﺪارد وﻟﻲ اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎري در ﻫﻤﺎن‬
‫زﻣﺎن ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻧﻴﺶدار وي درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ را ﺛﺒﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻳﺎﮔﻮراس ﺳﻮار ﻛﺸﺘﻲ ﺑﻮده و ﺗﻮﻓﺎن ﺳﻬﻤﮕﻴﻦ درﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻠﻮانﻫﺎ ﺑﻪ آواي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻦ ﻣﺮدي ﺑﺪون ﺧﺪا از دﺳﺖ آﻧﺎن‬
‫ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه دﻳﺎﮔﻮراس ﺷﮕﻔﺖزده ﺑﺎ آواي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ‬
‫ﻛﺸﺘﻲﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﺗﻮﻓﺎن ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪه دﻳﺎﮔﻮراس دﻳﮕﺮي را ﺳﻮار ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ در ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﺗﻨﻲﻫﺎ ﻣﺮدم ﺟﺰﻳﺮه‪ ،‬ﻣﻠﻮس زادﮔﺎه دﻳﺎﮔﻮراس ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺑﻲدﻓﺎعﺗﺮﻳﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖﮔﺎه درﻳﺎي اژه را ﺳﻼﺧﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ‪-‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫اﺛﺒﺎت ﻧﻴﺮوي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ اﺳﭙﺎرت ‪ -‬آﺷﻜﺎرا اﻋﻼم ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻋﺪم ﻛﻴﻔﺮ ﻛﺮدار‬
‫ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ آﺗﻨﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﻴﻞ و ﺣﺠﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬رﻫﺒﺮ‬
‫آﺗﻨﻲﻫﺎ وي را ﺑﻪ زﻧﺪان اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﺳﺘﺎد وي و دوﺳﺖ ﻧﺎ ﺑﺎورش دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ‬
‫ﺧﻮنﺑﻬﺎﻳﻲ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ وي را از اﻋﺪام ﻧﺠﺎت داد‪ .‬وﻟﻲ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ از ﺑﻴﺦ ﮔﻮش‬
‫وي رد ﺷﺪ ﮔﻤﺎن ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪي از آزادي وي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻳﻚ ﺗﻨﺪﻳﺲ ﭼﻮﺑﻲ ﻫﺮﻛﻮل را ﺧﻮرد ﻛﺮده و آن را در اﺟﺎق ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ ﺧﻮد ﻣﻲرﻳﺰد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺮس ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﺶ وي ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﻨﺪه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﭘﺨﺘﻦ ﺷﻠﻐﻢﻫﺎي‬
‫ﻣﻦ وﻇﻴﻔﻪي ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻫﺮﻛﻮل اﺳﺖ!« ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ وي ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﻨﻬﺎن و ﺳﺮي‬
‫دﻳﻨﻲ راز اﻟﻮﺳﻴﺲ‪ ٢‬را آﺷﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ -‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮدن ﻛﻤﻲ از ﺑﺎد »رازآﻣﻴﺰ«‬

‫‪1. Diagoras of Melos‬‬

‫‪2. Greek Eleusinian mystery‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٣٠‬‬

‫آن‪ -‬زﻣﺎﻣﺪاران آﺗﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ از ﺷﺮ او راﺣﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫زﻧﺪه ﻳﺎ ﻣﺮده وي ﺟﺎﻳﺰه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪-‬ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻘﺮه ﺑﺮاي ﻣﺮگ و دو ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺮاي‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮي وي‪ .‬دﻳﺎﮔﻮراس ﺑﻪ ﻛﻮرﻧﺖ‪ ١‬ﻣﻲﮔﺮﻳﺰد در آﻧﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده و در رﺧﺘﺨﻮاب‬
‫ﻣﻲﻣﻴﺮد ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻓﻜﺮش را ﻧﻤﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دﻳﺎﮔﻮراس در ﻛﺘﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم درﺑﺎره ﺧﺪاﻳﺎن‪ ٢‬ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻜﺎر ﻣﻮﺿﻮع‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﺘﺎب دﻳﺎﮔﻮراس ﺗﺎ ‪ 500‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲرود ﺗﺎ دﻳﻮژن ﻟﻮﺗﻴﺰ‪ ،٣‬ﻳﻚ‬
‫ﺷﺮح ﺣﺎل ﻧﻮﻳﺲ ﻓﻼﺳﻔﻪ را ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﭼﺎﻟﺶ آور ﺗﺨﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده وﻟﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﻗﺮون وﺳﻄﻲ در ﻳﻚ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ زﻣﻴﻦ از ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﻲرود‪.‬‬

‫ﺗﺌﻮدوروس ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺑﻴﺨﺪاي« ﺳﻴﺮﻳﻦ ﻳﺎ اﻣﺮوزه ﺷﺤﺎت‪ ۴‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎم او ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﻫﺪﻳﻪ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن« اﺳﺖ‪ -‬وﻟﻲ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﭘﺎ را ﺣﺘﺎ‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺧﺪاﻳﺎن آن زﻣﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ وﺟﻮدي اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻨﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬وي ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻛﻪ اﻣﺘﻴﺎز زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺷﺎدي و ﭘﺮﻫﻴﺰ از اﻧﺪوه اﺳﺖ و‬
‫آﺳﺎنﺗﺮﻳﻦ راه ﺷﺎدي در آﮔﺎﻫﻲ و داﻧﺶ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺪوه ﻧﺨﺴﺖ رﻳﺸﻪ در ﻧﺎداﻧﻲ دارد ‪ -‬از ﺟﻤﻠﻪ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدن ﻋﻤﺮ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺮس درﺑﺎره ﻫﻮسﻫﺎي ﺧﺪاﻳﺎن ﻛﺞ ﺧﻮ و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﭘﺮ ﻧﻔﻮذﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮ ﺗﺌﻮدوروس‪ ،‬اﭘﻴﻜﻮر ﺑﻮده ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﻳﻜﻲ از ارﺟﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن در ﻫﻤﻪ دورهﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﭘﻴﻜﻮر ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮده وﻟﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي‬

‫‪1. Corinth‬‬
‫‪2. On the Gods‬‬
‫‪3. Diogenes Laertes‬‬
‫‪4. Cyrene‬‬
 ‫‪١٣١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫وي ﺑﺮاي ﺑﻴﺮون راﻧﺪن ﺧﺪاﻳﺎن از ﻣﺴﻴﺮ ﺷﺎدي اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎرم از او ﻳﺎدي ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬اﭘﻴﻜﻮر‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺎري ﺑﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺪارد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺮﺳﻲ از آنﻫﺎ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﺎد ﺑﻮدن ﺑﭙﺮدازﻳﻢ‪.‬‬

‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﭘﻴﻜﻮر ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار ﻳﻜﻲ از ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻣﺤﺮك‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن درﺑﺎره ﺧﺪا ﮔﻔﺘﻪﺷﺪه‪ :‬ﭘﺎرادوﻛﺲ اﭘﻴﻜﻮري‪.١‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺪا ﻗﺎدر ﻣﻄﻠﻖ و ﺧﻴﺮﺧﻮاه اﻋﻠﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ اﭘﻴﻜﻮر‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻫﺮ دو ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻟﻴﻞ او در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬آﻳﺎ ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻠﻮي ﺷﺮ را ﺑﮕﻴﺮد وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ؟ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻗﺎدر ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ و ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ؟ ﭘﺲ او ﺧﻴﺮﺧﻮاه ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬آﻳﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ؟ ﭘﺲ ﭼﺮا ﺷﺮ در ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬آﻳﺎ ﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و ﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ؟ ﭘﺲ اﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﺧﺪاﻳﻲ اﺳﺖ؟‬

‫ﺑﺮاي دم و ﻟﺤﻈﻪي ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺎلﻫﺎي ﺧﻮدش را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫دﻳﺪار ﺑﺎ »ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا« ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس از آﺑﺪراي‬

‫اﻳﻦ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺎﻟﻴﻮود را ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬

‫روزي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس‪ ٢‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﭼﻮب را از ﻣﻴﺎن ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي‬
‫آﺑﺪراي‪ ٣‬ﻣﻲﻛﺸﻴﺪه ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻪ دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ او ﻫﻢ آﻧﺠﺎ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻜﻪﻫﺎي ﭼﻮب‬

‫‪1. Epicurean Paradox‬‬

‫‪2. Protagoras‬‬
‫‪3. Abdera‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٣٢‬‬

‫ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس ﭼﻨﺎن ﺑﺎ دﻗﺖ و اﺳﺘﺎداﻧﻪ ﺑﺴﺘﻪﺷﺪه و ﻣﻲﭘﻨﺪارد‬

‫ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻳﻚ ﻧﺎﺑﻐﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ از او دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪي وي زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻢ دﻟﻲﻫﺎي ژرﻓﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﻦ ﺑﻴﻬﻮده و ﭼﺮﻧﺪي ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ داﺳﺘﺎن‬
‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎن ‪ -‬و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ »اﻧﺴﺎن ﻣﻼك و ﻣﻌﻴﺎر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻫﺮ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ«‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ ﻓﺮاواﻧﻲ در ﻧﺴﻞ ﺧﻮدش‬
‫و ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﮔﺸﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻳﺪ از دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮآورد ﺷﻮد ﺧﻮب ﺑﺎ‬
‫ﻛﻤﺎل اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺧﺪا در ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺟﺎ ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻪ‬
‫درﺳﺘﻲ ‪ -‬و ﺑﺎز ﻫﻢ دوﺑﺎره اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺎلﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻲﮔﺴﺘﺮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦﻧﮕﺎران ﺑﻌﺪي ﺳﺨﻨﺎن آﺷﻜﺎر ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي وي ﺳﺮاﻧﺠﺎم رﻫﺒﺮان آﺗﻦ را واداﺷﺖ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ زور ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ ‪ -‬ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدن دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺮگ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻜﻤﻲ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس ﻓﺮار ﻛﺮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺗﻮﻓﺎﻧﻲ درﻳﺎﻳﻲ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪه و ﺟﺎﻧﺶ را از دﺳﺖ داد‪ .‬در ﺷﺮحﺣﺎل دﻳﮕﺮ آﻣﺪه ﻛﻪ آﺗﻨﻲﻫﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس را ﮔﺮدآوري ﻛﺮده و در ﻣﻴﺪان اﺻﻠﻲ ﺷﻬﺮ آنﻫﺎ را ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻫﻢ درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادهاﻧﺪ‪ :‬ﻳﻚ ﺳﺪه ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه و ﭘﻴﺮاﻣﻮن آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﺷﺪ‪) .‬ﻣﻦ ﻳﻚ‬
‫ﺑﻨﺪ از ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ را در ﺑﺨﺶ ‪ 10‬آوردهام‪(.‬‬

‫ﮔﻤﺎﻧﻪزﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﺮدم ﺧﺪا ﻣﻲﺗﺮاﺷﻨﺪ ‪ -‬اوﻫﻤﺮس‬

 ‫‪١٣٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺟﺬابﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﻪﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒﺷﺪه در ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن از آن‬

‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎر‪ ١‬درﺑﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻛﺎر اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﮔﺮدآوري داﺳﺘﺎن‬
‫درﺑﺎره ﺧﺪاﻳﺎن و ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺪاﻳﺎن و زﻧﺪه ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ آن ﺑﺎ ﻧﻘﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺷﻌﺮ‪،‬‬
‫ﭘﻴﻜﺮﺗﺮاﺷﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺎﺷﻲ و دﻳﮕﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻤﻲ‬
‫ﻫﻢ اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ٢‬ﺑﺎ آن آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪه زﻳﺮا اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎران‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي دوراﻓﺘﺎده ﺳﻔﺮﻛﺮده و‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ را ﮔﺮد آورده و ﺑﻪ درﺑﺎر ﺑﺎزﻣﻲﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اوﻫﻤﺮس ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺻﺪﺳﺎل ﭘﺲ از ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس‪ ،‬اﻓﺴﺎﻧﻪﻧﮕﺎري در درﺑﺎر‬

‫ﻛﺎﺳﺎﻧﺪر‪ ٣‬ﺷﺎه ﻣﻘﺪوﻧﻴﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﭘﻴﺸﻪاش وي را‬
‫وادار ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎري را درﺑﺎره ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آﻏﺎز ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن را ﮔﺴﺘﺮش دﻫﺪ‪ .‬وي اﻋﻼم ﻛﺮد‪ ،‬زﺋﻮس‪ ،‬آﭘﻮﻟﻮ‪،‬‬
‫آﺗﻨﺎ‪ ،‬ﭘﺰﺋﻴﺪون‪ ،‬ﻫﺮﻣﺲ‪ ۴‬و ﻫﻤﻪ ﺧﺪاﻳﺎﻧﻲ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﺧﺪاﻳﺎن ﻳﻮﻧﺎن ﻫﻤﮕﻲ در اﺻﻞ ﺷﺎﻫﺎن‬
‫و دﻻوران ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺎن و دﻻران دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬در زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺮگ آنﻫﺎ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﺰرﮔﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﻚ ﺑﻌﺪ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﺑﻮﻣﺐ! ‪ -‬ﺧﺪاﻳﺎن اﻟﻤﭗ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪﻧﺪ‪» .‬اوﻫﻤﺮس‬
‫اﻳﺴﻢ« ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎ‬
‫اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻃﺒﻴﻌﻲ روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻛﺎري ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻠﻤﻨﺖ از اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ‪ ۵‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﺒﺮ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻓﺮاوان ﺑﺮاي ﻛﺎﻓﺮان‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲداده ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن اﻧﺴﺎن ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮر ﺳﺨﻦ ﺑﻌﺪي ﺑﻴﺮون آﻣﺪه از دﻫﺎن ﻛﺎﻓﺮان ﭼﻨﺪان ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Mythographers‬‬
‫‪2. Cultural anthropology‬‬
‫‪3. Cassander‬‬
‫‪4. Zeus, Apollo, Athena, Poseidon, Hermes‬‬
‫‪5. Clement of Alexandria‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٣٤‬‬

‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺟﻬﺎن‪ :‬ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس و درﺑﺎره ﺳﺮﺷﺖ ﭼﻴﺰﻫﺎ‬

‫اﮔﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﻮد ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺸﻜﺶ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﺎﺗﻮرا‪۶‬‬ ‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬دي رروم‬
‫)ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﺮﺷﺖ ﭼﻴﺰﻫﺎ(‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﺷﺎﻋﺮ و ﻓﻴﻠﺴﻮف‬
‫روﻣﻲ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس‪ ٧‬ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺪه ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﭼﺎﻣﻪاي ﺣﻤﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﭘﻴﻜﻮر‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ارﺟﻤﻨﺪي و اﻫﻤﻴﺖ آزادي‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎن از ﺗﺮس ﺧﺪاﻳﺎن و ﻣﺮگ را ﺟﺎن ﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ و ﺑﻲدرﻧﮓ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪،‬‬
‫»ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ ﺧﺪاﻳﺎن‪ «.‬ﮔﻴﺘﻲ از اﺗﻢﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻓﻀﺎ‬
‫ﺟﻨﺒﻴﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده‪ ،‬ﺟﻮشﺧﻮرده و دوﺑﺎره ﺟﺪا ﺷﺪه و ﻫﻤﻪ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ راﻫﻨﻤﺎي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺗﺮس از ﺧﺪاﻳﺎن ﻣﺎﻳﻪي ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺪوهﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮگ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻮده و آراﻣﺶ ﻛﺎﻣﻞ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد و ﻫﻴﭻ‬
‫»ﻣﻮﻛﻞ ﺑﺪرﻳﺨﺖ و اﺧﻤﻮي ﻋﺬاب ﺟﻬﻨﻢ« ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﻋﺬاب دادن روح‬
‫ﻣﺮدﻣﺎن رد ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻲﻛﺮد؛ او ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺎدﺗﺮ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫آﻓﺮﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ ﻳﺎ ﭘﺎداش و ﻛﻴﻔﺮ رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ آزار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ وﺳﻮاس ﺧﻮب‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ ‪ -‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ -6‬دي رروم ﻧﺎﺗﻮرا ﺗﺎ ﺳﺎل ‪796‬‬

‫)‪6. De rerum natura (On the Nature of Things‬‬

‫‪7. Lucretius‬‬
 ‫‪١٣٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :4‬رد ﭘﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1417‬ﻣﻴﻼدي( ﺟﺎن ﺑﺪر ﺑﺮد و در آن ﻫﻨﮕﺎم ﻳﻚ دوﺳﺘﺪار ﻛﺘﺎب در‬

‫ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻲ در اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ در ﺣﺎل ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ آن را ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬روﻧﻮﺷﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫ﺗﻬﻴﻪ و در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻣﺘﺤﻮل ﺷﺪن ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﺑﺰرگ ﺳﺪه ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﻛﺘﺎب اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺎرﻳﺦداﻧﺎن اﻣﺮوزي ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﺄﺛﻴﺮ ژرﻓﻲ ﺑﺮاي آﻏﺎز ﭘﺮش ﺑﻪ ﺳﻮي اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬دورهي‬
‫روﺷﻨﮕﺮي و ﺣﺘﺎ ﻛﻞ ﺟﻬﺎن ﻧﻮﻳﻦ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺛﻤﺮهي ﻳﻚ ﻋﻤﺮ ﺑﺪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺎمﻫﺎ ﺑﺰرگ‪ :‬ﺳﻜﺴﺘﻮس اﻣﭙﺮﻳﻜﻮس و ﺳﻴﺴﺮون‬

‫ﻧﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ‪ -‬روﻣﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب‬
‫ﻧﻤﻲﻧﻮﺷﺘﻪ )ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را از ﻣﻴﺎن ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ( ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺷﺎره ﺧﻮب‬
‫ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه دﻳﮕﺮ ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﮔﺮدد‪ .‬در ﻧﻮﺷﺘﺎري ﺑﻪ ﻧﺎم »درﺑﺎره ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن‪ «٨‬ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﺳﺨﻨﺮان روﻣﻲ ﺳﻴﺴﺮون‪ 106-43) ٩‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد( از ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس‪ ،‬دﻳﺎﮔﻮراس و ﺗﺌﻮدوروس ﻛﻪ‬
‫ﻫﻨﻮز در زﻣﺎن وي ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ 200‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‪-‬روﻣﻲ ﺳﻜﺴﺘﻮس اﻣﭙﺮﻳﻜﻮس در ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺧﻮدش »درﺑﺎره ﺧﺪاﻳﺎن‪- «١٠‬در ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻛﻮﺷﺸﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ﺧﻼﻗﻴﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻻت ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ -‬ﻧﺎم ﭘﻨﺞ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس‪ ،‬دﻳﺎﮔﻮراس‪،‬‬
‫ﺗﺌﻮدوروس‪ ،‬و اوﻫﻤﺮس را آورده و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در زﻣﺎن ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ دو ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻧﺒﻮد ﻣﺮدﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﺳﺪه ‪ 21‬ﺷﺎﻳﺪ از اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﺎﻫﻮش و ﭘﺮاﻧﮕﻴﺰه ﻫﺮﮔﺰ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ .‬در‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ اﻧﺴﺎن دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ دوره ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮ زاده ﺷﺪه‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬ﺷﻚ ﻛﺮده و ﻣﺮده وﻟﻲ ﺳﻴﺴﺮون ﻳﺎ ﺳﻜﺴﺘﻮﺳﻲ ﻧﺒﻮده ﺗﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و ﻧﺎم آﻧﺎن را‬
‫ﺛﺒﺖ و ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪8. On the Nature of the Gods‬‬

‫‪9. Cicero‬‬
‫‪10. On the Gods‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن ————————————‬ ‫‪١٣٦‬‬

‫ﺧﻮب ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺣﻀﻮر و ﻏﻴﺎب آنﻫﺎ ﺑﺲ اﺳﺖ ‪ -‬ﺳﻴﺴﺮون ﻳﺎ‬
‫ﺳﻜﺴﺘﻮس ﺧﻮدﺷﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺪا ﭼﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪهاﻧﺪ؟‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺷﻚﮔﺮا در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺳﻜﺴﺘﻮس داوري و ﻗﻀﺎوت را‬
‫ﭘﺎدرﻫﻮا ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ و ﺑﺎور داﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻳﻤﻦﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮاي آراﻣﺶ روان اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫آﻣﺎج و ﻫﺪف ﻧﻬﺎﻳﻲ وي ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺳﻴﺴﺮون در ﻫﻤﺎن ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﺧﻮﻳﺶ را آﺷﻜﺎر ﻛﺮده‪ :‬ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ »آﻳﺎ ﺧﺪا وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﺪارد؟« »ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ دﺷﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد آنﻫﺎ را اﻧﻜﺎر ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ در ﻳﻚ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺎره‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع و ﺟﺴﺘﺎر ﮔﻔﺘﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻨﻮا ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ در‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮد‪ . . .‬ﻣﻦ اﻋﺘﺮاف ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻚﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺮا درﺑﺎره اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﮔﻴﺞ و ﭘﺮﻳﺸﺎن‬
‫ﻧﻤﻮده ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻦ ﺳﺮدرﮔﻢ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ آنﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪«.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪5‬‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻪﺳﻮي‬
‫ﻗﺮونوﺳﻄﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺑﻠﻮغ و ﺑﺎﻟﻴﺪه ﺷﺪن ﺷﻚ در ﻫﻨﺪ و ﭼﻴﻦ‬
‫‪ ‬ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه دﻳﻨﻲ در ﻗﺮون ﻣﻴﺎﻧﻪي اﺳﻼﻣﻲ‬
‫‪ ‬ﻳﺦ زدن ﺧﺪاﻳﺎن در اﻳﺴﻠﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﻛﺎوش ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‬

‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ در ﻫﺮ دوراﻧﻲ‬

‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داد ﻛﻪ ﺷﻚ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﻳﻚ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻫﺰارﺳﺎﻟﻪ از زﻣﺎن ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ روم )در ﺳﺪه ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻴﻼدي( ﺗﺎ رﻧﺴﺎﻧﺲ‬
‫)ﺳﺪه ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﺳﺎده‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه در اروﭘﺎ ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي دﻳﻨﻲ ﺑﻮد‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٣٨‬‬

‫ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﭼﺎﻟﺸﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﻦداري در آن‬
‫زﻣﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻔﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲآﻣﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﺗﻨﺸﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻧﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ و‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺳﺮ را از ﺑﺪن ﺟﺪا ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ زﻣﺎن و ﻫﺮ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ روي‬
‫ﻛﺮه زﻣﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻲﮔﻤﺎن در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻧﻴﺰ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﺠﺎ را ﻛﺎوش ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮب ﺑﺮاي آﻏﺎز ﺑﻴﺮون از اروﭘﺎ اﺳﺖ )ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺑﺨﺶ ‪4‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ دادم( ﺗﺎ آن ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺗﻤﺪن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺳﻨﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﮔﺴﺘﺮش داده و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اروﭘﺎﻳﻲ ﺧﻤﻮش ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ و روﻧﻖ ﺧﻮﻳﺶ اداﻣﻪ ﻣﻲداد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن و ﭼﻴﻦ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ در آﻧﺠﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ دوره‬
‫زرﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻃﻲ آن ﺟﻬﺎن ﻋﺮب در داﻧﺶ‪ ،‬ادﺑﻴﺎت‪ ،‬ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎ و ﻓﻠﺴﻔﻪ از اروﭘﺎي ﺧﻔﺘﻪ ﭘﻴﺸﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ دوره ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﺮبﻫﺎ‬
‫اﻧﻔﺠﺎر اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر را ﻧﻴﺰ درﺑﺮدارد ﻛﻪ ﺑﺎ رد ﺑﺎور ﺑﻪ اﷲ و اﻧﺘﻘﺎد از ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻤﺮاه‬
‫اﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ آﻳﺖاﷲاي را ﺑﻲﻫﻮش ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺴﻠﻨﺪ‪ ١‬ﻧﻴﺰ ﺳﺮي در اﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﻚ دﻻور ﺳﺪه ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‬
‫ﺣﻤﺎﺳﻪ اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي آﻳﻪ ‪ 14‬ﻣﺰاﻣﻴﺮ ﻳﺎ زﺑﻮر را واروﻧﻪ ﻛﺮده و اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻧﺎﺑﺎور‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن اﻧﺴﺎن را ﺧﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻛﻮﺷﺸﻲ ‪ 600‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮاي ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻛﻔﺮ ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ واﻗﻌﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬

‫‪1. Iceland‬‬
 ‫‪١٣٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﻛﺸﻮر دﻳﻨﻲ ﭘﺮ ﺗﻨﺶ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل‬

‫ﺳﻴﺲﺗﻴﻦ‪٢‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻨﺪﺧﺪاﻳﻲ )ﭘﺮﺳﺘﺶ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺧﺪا( اﺳﺖ‪ .‬در ﻏﺮب‪ ،‬از ﻛﻠﻴﺴﺎي‬
‫ﺗﺎ ﺗﻨﺪﻳﺲ ﻋﻴﺴﺎ در اوزارك‪ ٣‬ﻳﻌﻨﻲ از اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﺗﺎ ﻣﻴﺎﻧﻪي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻳﻚ‬
‫ﺧﺪا‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ و ﻛﻤﻚﻛﻨﻨﺪه او را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮوان ﭼﻨﺪﺧﺪاﻳﻲ ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎري را‬
‫ﭘﺮﺳﺘﻴﺪه‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دﻳﺪن ﺗﻨﺪﻳﺲﻫﺎي رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﺗﺮاﺷﻴﺪه ﺷﺪه از ﺻﺪﻫﺎ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﻫﺰاران ﺧﺪا‬
‫و ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺪا و ﻧﻤﺎﻳﺶ آنﻫﺎ در ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺷﺒﻪ ﻗﺎره ﻫﻨﺪ اﻣﺮي ﻋﺎدي اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻫﺮ ﻛﺴﻲ و ﻫﺮ‬
‫ﭼﻴﺰي ﭘﻴﻮﻧﺪي اﺳﺘﻮار ﺑﺎ ﺧﺪا دارد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 4‬ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬در ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻫﻢ ﮔﺎم ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺑﻮده‬
‫ﻧﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﺣﺎﺷﻴﻪ و در ﻛﻨﺎر ﺑﻠﻜﻪ درﺳﺖ در ﻛﺎﻧﻮن ‪ -‬و ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﺑﺮ ﺗﺎرك‪-‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از دﻳﻦﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺟﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﻲﮔﻤﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻗﺮونوﺳﻄﻲ دوران ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫در ﮔﻔﺘﻤﺎنﻫﺎي اﻳﻦ دوره ﻳﻜﻲ از ﻃﺮفﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﻮده و ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ در‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ دوران در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺮﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ زﺑﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻜﺮﻳﺖ‪- ۴‬زﺑﺎن اﺻﻠﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﻨﺪ‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺰرﮔﻲ از ادﺑﻴﺎت‬
‫ﺑﻴﺨﺪا را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ زﺑﺎن ﭼﻴﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ زﻳﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﻘﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻛﺎوش و‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻨﺪوي ﺑﻴﺨﺪا در ﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺧﻂ ﻣﻘﺪم‬

‫ﺣﺘﺎ ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮش اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﻨﺪوي ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻫﻨﻮز از آنﻫﺎ ﺗﺼﻮري از‬
‫ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻮرد ﺗﺮﺣﻢ در ﺣﺎﺷﻴﻪﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده ﻳﻚ دﻳﻦ ﺑﺰرگ را دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬

‫‪2. Sistine Chapel‬‬

‫‪3. Christ of the Ozarks‬‬
‫‪4. Sanskrit‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٤٠‬‬

‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﮔﺬر ﺳﺪهﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎري ﺷﺎﺧﻪﻫﺎﻳﻲ از دﻳﻦ ﻫﻨﺪو ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن را رد ﻛﺮده‬
‫ﻳﺎ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺧﺎرج از ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻣﻴﺎن ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻫﻨﺪو اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺘﺐ ﻏﻴﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ ﺳﺎﻧﻜﻬﻴﺎ‪ ،‬ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 4‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازهاي رﺷﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺗﺠﻠﻲﻫﺎي اﺻﻠﻲ دﻳﻦ ﻫﻨﺪو در اواﻳﻞ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ راﻫﻨﻤﺎي ﺟﻬﺎن ﻫﻨﺪو ﺑﻮد‬

‫ﻣﺮﺷﺪ و ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻫﻨﺪو ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎدﻫﻮاﺷﺎرﻳﺎ‪١‬‬ ‫در ﺳﺪه ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‬
‫ﺳﺮودارﺷﻨﺴﺎﻣﮕﺎره‪ ٢‬را ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ در آن ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﻧﺎم و ﺷﺮﺣﻲ از‬
‫ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪ در زﻳﺮ ﻧﺎم ﻫﻨﺪو را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ اﺷﺎره ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن در آن زﻣﺎن در ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﺠﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫»ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« دارد‪ -‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﺜﺒﺘﻲ از اﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ دارد ﺑﻠﻜﻪ داراي‬
‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ درﺑﺎره ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺮوان ﺳﺎﻧﻜﻬﻴﺎ ﻫﻨﺪو در اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫آنﻫﺎ ﮔﻴﺘﻲ را داراي دو ﺑﺨﺶ ‪-‬ﻣﺎده و روح‪ -‬داﻧﺴﺘﻪ وﻟﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻫﻴﭻ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮاي اﻳﺸﻮارا )ﺧﺪا( در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ آن را ﻛﻨﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻧﻜﻬﻴﺎ درﺳﺖ ﺑﺮاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 600‬ﺳﺎل ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻫﻨﺪو را در ﺗﺼﺮف ﺧﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺳﭙﺲ در ﺳﺪه دﻫﻢ ﻣﻴﻼدي رو ﺑﻪ اﻓﻮل و ﻛﺎﺳﺘﻲ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻜﺘﺐ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي‬
‫ﻣﻴﻤﺎﻣﺴﺎ آﻏﺎز ﺷﺪه در دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺮوي ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻧﻜﻬﻴﺎ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻧﺎدﻳﺪﻧﻲ روﺣﻲ ﺑﺎور داﺷﺖ وﻟﻲ ﻫﻴﭻ‬

‫‪1. Madhvacharya‬‬
‫‪2. Sarvadarshansamgraha‬‬
 ‫‪١٤١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ واﻗﻌﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪا در ﻧﮕﺮ ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺒﺢ ﻛﺎﺋﻨﺎت ﺑﺎ ﻛﺎرﻣﺎ‪ ،١‬ﻛﺮدار اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫اي »اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻧﺎدان« ‪-‬ﺟﻴﻦﺳﻨﺎ‬

‫ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪهي ﻧﻬﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬دﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺟﻴﻦ ﺑﺮاي ‪ 1500‬ﺳﺎل ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪاﻧﻪ‬
‫ﺗﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻳﻚ آﻣﻮزﮔﺎر ﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻴﻦﺳﻨﺎ‪ ٢‬ﻛﺘﺎب ﻣﺎﻫﺎﭘﻮراﻧﺎ‪ ٣‬را ﻧﻮﺷﺖ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ارزﺷﻤﻨﺪ در دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻳﻜﻲ از ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮحﻫﺎ درﺑﺎره ﺳﻨﺖﻫﺎ‬
‫و ﺑﺎورﻫﺎ دﻳﻦ ﺟﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﺳﺖ در ﻣﻴﺎﻧﻪي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻳﻜﻲ از دﻻوراﻧﻪﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﭘﺪاﻓﻨﺪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻦﺳﻨﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدﻣﺎن ﻧﺎدان اﻋﻼم ﻛﺮده ﻛﻪ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎري ﺟﻬﺎن را‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ «.‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪» ،‬اﻳﻦ آﻣﻮزه ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ آﻓﺮﻳﺪهﺷﺪه ﻳﻚ ﮔﻔﺘﻪي‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮده و ﺑﺎﻳﺪ دور اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺟﻬﺎن را آﻓﺮﻳﺪه ﭘﻴﺶ از آﻓﺮﻳﺪن ﻛﺠﺎ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ‪ . . .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﺪﻧﻲ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺎده ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﺰ را ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎده اﺳﺖ؟‪ . . .‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺟﻬﺎن را ﺑﺎ اراده ﺧﻮدش آﻓﺮﻳﺪه‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻣﺎدهي ﺧﺎﻣﻲ‬
‫ﭘﺲ اﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﺗﻨﻬﺎ اراده اﺳﺖ و ﺑﺲ و ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺳﺴﺖ ﺑﻨﻴﺎد‬
‫را ﺑﺎور ﻣﻲﻛﻨﺪ؟«‬
‫ﺟﻴﻦﺳﻨﺎ ﺳﺨﻨﺎن دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻴﺶ از ‪ 900‬ﺳﺎل ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﺑﻪ ﺻﺪا در آﻣﺪن زﻧﮓ ﮔﺸﺎﻳﺶ‬
‫دوره روﺷﻨﮕﺮي اﺳﺖ‪» :‬اﮔﺮ ﺧﺪا از ﻋﺸﻖ ﺟﺎﻧﺪاران را آﻓﺮﻳﺪه‪ . . . .‬ﭼﺮا آﻓﺮﻳﻨﺶ را ﭘﺮ از‬
‫ﺷﺎدي‪ ،‬ﺧﺎﻟﻲ از درد ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ؟ ﭘﺲ اﻳﻦ آﻣﻮزه ﻛﻪ ﺟﻬﺎن را ﺧﺪا آﻓﺮﻳﺪه و ﺧﻠﻖ‬
‫ﻛﺮده ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪«.‬‬

‫‪1. Karma‬‬
‫‪2. Jinasena‬‬
‫‪3. Mahapurana‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٤٢‬‬

‫ﺑﻴﺮون رﻳﺨﺘﻦ ﺧﺮاﻓﺎت از ﭼﻴﻦ‬

‫ﻋﺎدت و رﺳﻢ ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﭼﻴﻦ دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﭼﻴﻦ در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن دوﺑﺎره ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ آﻣﻮزﮔﺎران وﻟﻲ‬
‫ﻣﻬﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ ‬ﮔﻮﺗﺎﻣﺎ ﺑﻮدا‪ :١‬ﻫﺸﺪار داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ‪-‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫وﺟﻮد ﺧﺪا‪ -‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺪي اﺳﺘﻮار ﺑﺮاي دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﻴﺮواﻧﺎ‪ ،‬آراﻣﺶ ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮوان وي ﺑﺎ ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﻲ از اﻳﻦ ﻫﺸﺪار‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﺑﺎ آﻣﻮزهي ﺧﺪا ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ وي را ﭼﻮن ﺧﺪا ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﺮدﻧﺪ‪) .‬اوﻫﻮ‪(.‬‬
‫‪ ‬ﻻﺋﻮﺗﺴﻪ‪ :‬ﻻﺋﻮﺗﺴﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ آﻏﺎز ﺑﻮدا و ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس آﻳﻴﻦ ﺗﺎﺋﻮ‬
‫را ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻛﺮده‪ -‬ﺳﺪه ﺷﺸﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد‪ ،‬دورهي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﻛﻪ در‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 4‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻻﺋﻮﺗﺴﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ از ﺧﺪا را رد ﻛﺮده‬
‫و آن را ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺮاﻓﺎت ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﺪ‪ -‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ‪ ،‬ﭘﻴﺮواﻧﺶ وي را ﻫﻢ ﭼﻮن ﺗﺠﺴﻢ ﺧﺪا داﺋﻮد ﺗﻴﺎﻧﺰون‪ ٢‬ﻓﺮد ﻧﺎب ﺑﺰرگ‬
‫ﺗﻜﺮﻳﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‪) .‬دو ﺗﺎ اوﻫﻮ‪(.‬‬
‫‪ ‬ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺮد ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻮري اﻣﻮر ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﺷﺪه ﺗﺎ ﺧﺪا ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻧﺸﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲروﻳﻢ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺟﻠﻮ آﻟﻮده ﺷﺪن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻜﻮﻻر و ﻋﻤﻠﻲ وي را ﺑﻪ ﺗﻮدهي ﺑﺰرﮔﻲ از‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﮕﻴﺮد ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻨﺪال‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻳﺎ اﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدات ﺑﺮاي ﺑﻘﺎ و رﺳﻴﺪن از ﻧﺴﻠﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن دروﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﻮ و‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﻌﺎﻟﻲ را در ﺳﺎلﻫﺎي‬

‫‪1. Gautama Buddha‬‬

‫‪2. Daode Tianzun‬‬
 ‫‪١٤٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫آﻏﺎزﻳﻦ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺘﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﺎ ﺑﻲ‬

‫ﺗﻮﺟﻪاي ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺳﺘﺎره ﺧﻮش اﻗﺒﺎﻟﻲ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس رو ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي ﻛﻪ ﻣﺪتﻫﺎ ﭘﻴﺶ آﻳﻴﻦ ﺑﻮدا و ﺗﺎﺋﻮ را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﺮاﻓﺎت از دﻳﻦﻫﺎي ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﭼﻴﻨﻲ ﺑﺮ روح ﺳﻜﻮﻻر و ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‬
‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﭼﻴﺮه ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻧﻮﻳﻦ‪١‬‬

‫زاده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻳﻴﻦ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس را ﺑﻪ ﺳﻮي‬

‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻜﻮﻻر و ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﭼﺮﺧﺎﻧﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺎر‬
‫آن ﭘﺎكﺳﺎزي اﻳﻦ آﻳﻴﻦ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ و ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻮد‪.‬‬

‫)‪ 1020-1077‬ﻣﻴﻼدي( ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺗﺴﺎي‪٢‬‬ ‫ﭼﺎﻧﮓ‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻧﺌﻮ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن‬
‫ﻛﻮﺗﻪ اﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ٣‬را ﻧﻮﺷﺘﻪ وي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن رواج دوﺑﺎره ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺧﻼق‬
‫و ﺗﺰﻛﻴﻪ ﻧﻔﺲ را روﺷﻦ ﺳﺎزد‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ وي از ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺧﺸﻨﻮد و راﺿﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬از آن زﻣﺎن ﺗﺎ ﻛﻨﻮن آﻳﻴﻦ‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪﺗﺮ و ﺳﻜﻮﻻرﺗﺮ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻛﺎﻧﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و اﺧﻼق ﭼﻴﻨﻲ‬
‫را ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي آﻳﻴﻦ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬

‫‪1. Neo-Confucianism‬‬
‫‪2. Chang Tsai‬‬
‫‪3. Challenging the Unenlightened‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٤٤‬‬

‫آﻳﻴﻦ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﺮ ﺧﺮد و درﺳﺘﻜﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻﻮل راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪه در زﻧﺪﮔﻲ‬

‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻬﻢ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﭘﻨﺞ اﺻﻞ ﺛﺎﺑﺖ‪-‬‬
‫ﺧﻮﺑﻲﻫﺎي ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ اﺧﻼق اﻫﻤﻴﺖ دارد ‪ -‬ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‬
‫‪ ‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و ﺷﻔﻘﺖ‪ :‬ﺧﻮدﺧﻮاه ﻧﺒﻮدن در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫‪ ‬دادﮔﺮي و ﻋﺪاﻟﺖ‪ :‬ﻧﺸﺎن دادن ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻒ ﺑﻮدن‬
‫‪ ‬آﻳﻴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت‪ :‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻣﺮاﺳﻢ و ﻣﻨﺎﺳﻚ زﻧﺪﮔﻲ روزاﻧﻪ‬
‫‪ ‬آﮔﺎﻫﻲ‪ :‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن درك درﺳﺘﻲ از ﺟﻬﺎن‬
‫‪ ‬ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ‪ :‬رﻓﺘﺎري ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ارزشﻫﺎي ﺧﻮد ﺷﺨﺺ‬

‫ﻳﺎوهﺳﺮاﻳﻲ اﺳﻼم در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ‬

‫ﺧﻮب اﻛﻨﻮن ﭼﻬﺎر ﺳﺪه ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ‪ 622‬ﻣﻴﻼدي و ﺳﻪ ﺗﺎ ﺑﻠﻮك ﺑﻪ ﺳﻮي‬

‫ﻏﺮب رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي ﻣﻲرﺳﻴﻢ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري اﺳﻼم ﺑﻮد‪ ،‬دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﻣﻼﺗﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺗﺎزه ﮔﺸﺖ‪ .‬درﺳﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﻦ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از دوﻟﺖﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶﺗﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻼم را ﺑﺮاي ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻓﺮاوان ﺷﺒﻪﺟﺰﻳﺮه ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ واﺣﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻲدرﻧﮓ راه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻏﺮب و‬
‫ﺷﺮق ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 130‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 750‬ﻣﻴﻼدي(‪ ،‬ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺳﺪه‬
‫وﺣﺸﻲﮔﺮي و ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﻚ از ﭘﻬﻨﺎورﺗﺮﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮريﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬در ﺑﻴﺶ از ‪13‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ )ﺑﻴﺶ از ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻊ( از اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﺷﻤﺎل اﻓﺮﻳﻘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ‬
‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و درﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺸﺖ دروازهﻫﺎي ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ‪ -‬در زﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ اﺳﻼم‪ -‬ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﺑﻲروﻳﻪاي ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮ ﺑﻪ اﺳﻼم و ﻳﻜﻲ از ﭘﺮ ارج و ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬
 ‫‪١٤٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫»دورهﻫﺎي زرﻳﻦ« در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ‪ -‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ دورهﻫﺎي زرﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺣﻀﻮر ﻏﻴﺮ ﮔﺴﺘﺮده وﻟﻲ ﺧﺮوﺷﺎن ﺷﻚ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻏﺎز دوره زرﻳﻦ ﻳﺎ ﻃﻼﻳﻲ اﺳﻼﻣﻲ‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﺳﻼﻣﻲ رﺷﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺼﺮ و‬
‫ﺳﻮرﻳﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده و آنﻫﺎ را در ﺧﻮد ﺟﺬب ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ دو ﻓﺮﻫﻨﮓ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺨﺸﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ از اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻳﻮﻧﺎن ﺑﻮده و ﻫﺮ دو ﻣﻴﺮاث اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن را زﻧﺪه‬
‫ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ و ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﺴﻴﺎر در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﮔﺮدآورده و در ﮔﺬر ﺳﺪهﻫﺎ آنﻫﺎ را‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺰاري از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ »ﻛﻔﺎر‪ «،‬اروﭘﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ را از ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن دور ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد وﻟﻲ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻋﺮب ﺑﺮﮔﺮدان آنﻫﺎ را‬
‫ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻜﺎن داﻧﺶ از ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻮﻧﺎن آن را رﻫﺎ‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﭘﺮ ﺷﺘﺎﺑﻲ در ﻧﻮرﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻫﻨﺮﻫﺎ داﺷﺘﻪ و آﻏﺎزﮔﺮ دورهاي ﺑﻪ ﻧﺎم دوره زرﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ‪ ١‬ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮد اﺳﻼم ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ و ﻟﻴﺎﻗﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ اﻳﻦ دوره در‬
‫ﻳﺎدﮔﻴﺮي داﻧﺶ ﻧﺪارد وﻟﻲ ﭼﻮن اﻳﻦ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ داراي دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﻮده‬
‫دوره زرﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﻠﻴﻔﻪﻫﺎي اﻣﻮي )روﺣﺎﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ( در ﺣﺲ ﺑﻴﺰاري‬
‫اروﭘﺎ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺳﻬﻴﻢ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺴﻴﺎر در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﮔﺮدان و ﺗﺮﺟﻤﻪ‬
‫اﻳﺴﺘﺎده و ﻣﻮﺿﻊ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺒﺎدا اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎ دﻳﻦ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺑﺠﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﭘﮋوﻫﺶ ﮔﺮان و ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن ﻣﺸﺘﺎق ﺷﻴﺮﺟﻪ در داﻧﺶ ژرف ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻠﻴﻔﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎزي ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻧﻌﻞ ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺦ را آﻏﺎز ﻛﺮده‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺎزرﮔﺎنﻫﺎي دارا و ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻨﺨﻮاه ﺑﺮﮔﺮدان و ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده و ﺳﺮاﻧﺠﺎم دوره زرﻳﻦ‬
‫آﻏﺎز ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺎوش ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪي ﺳﺮزﻧﺪهاي زاده ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫و ﻧﺎﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﺳﻼم‪ ،‬ﮔﺮوه ﻫﻢ آواﻳﻲ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ آواﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮد‬

‫‪1. Islamic Golden Age‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٤٦‬‬

‫ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻂ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺣﺰب ﺣﺎﻛﻢ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺻﺪاﻗﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﺣﺘﺎ وﺟﻮد ﺧﻮد اﷲ را ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻲ ﮔﻤﺎن ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻧﮕﺮشﻫﺎ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻟﺤﻨﻲ را ﻧﺪاﺷﺖ وﻟﻲ آن اﻧﺪازه ﺑﻮده ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻣﺮوزي ‪ -‬و‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن دوآﺗﺸﻪ آن روزﮔﺎر‪ -‬را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﺑﻜﺸﺪ‪.‬‬
‫در واﻗﻊ اﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎ در ﺳﺎلﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 130‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 750‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺗﺎزه ﻣﻬﺎر اﻣﭙﺮاﺗﻮري را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ -‬ﻋﺒﺎﺳﻴﺎن از اﻳﺮان‪ -‬رخ‬
‫داد‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ آنﻫﺎ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ آزادﺗﺮ و روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶﺗﺮ از ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻣﻮي ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻠﻔﺎي‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺨﻨﺎن ﻛﻠﻴﺸﻪاي ﻧﺎﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪ و دﺷﻤﻨﺎﻧﻪي دوﺳﺘﺪاران ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫ﻣﻲداده ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺟﻮﻫﺮ ﻗﻠﻢ ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ از ﺧﻮن ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻘﺪسﺗﺮ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫از ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ آﺷﻨﺎ ﺑﻮده ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﻋﺒﺎﺳﻴﺎن ﺑﻲدرﻧﮓ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻛﺎرﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ‬
‫ﺑﺮﮔﺮدان ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ را از ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪر آورده و ﺳﺮاﻧﺠﺎم دوره زرﻳﻦ ﻳﺎ ﻋﺼﺮ‬
‫ﻃﻼﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آﻏﺎز ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺎر رﻳﺸﺘﻦ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن‪» :‬ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺎﻓﺮان«‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﺗﺎزه اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺜﻠﺚ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺳﺘﺎرﮔﺎن و‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ آزاد ﮔﺬاﺷﺖ وﻟﻲ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺎن آواﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و رﺳﺎ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫اﺳﻼم ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻮﺷﺘﻪاي از ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آن زﻣﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻬﻮدﻳﻪ و ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻘﺎدان ﺑﻴﺨﺪا و‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ وﺟﻮد آنﻫﺎ را در اﻳﻦ دوره ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ‪ ،‬از اﻳﻦ دوره ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي اﻋﺘﺮاﺿﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﺮ اﻟﻬﻴﺎتدان ﺑﺰرگ اﺳﻼﻣﻲ در اﻳﻦ دوره ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ دادن ﻓﺘﻮاﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ »ﻓﺘﻮا ﻋﻠﻴﻪ‬
 ‫‪١٤٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫ﻛﺎﻓﺮان« ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺷﺎﻫﺪ و ﻣﺪرك درﺳﺖ و ﻣﻌﺘﺒﺮي از وﺟﻮد زﻧﺪﻳﻖ‪ ٢‬ﻳﺎ ﻧﺎﺑﺎوران‬
‫ﺑﻬﺘﺮ از رﺳﺎﻟﻪﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آنﻫﺎ را ﻧﺸﺎﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﮔﺮدﺷﻲ در اﺻﻄﻼحﺷﻨﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ‬

‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪي زﻧﺪﻳﻖﻫﺎ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن‪ ،‬در‬
‫ﺳﺪهﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ اﺳﻼم اﻣﺮي ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺴﻲ را ﻛﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﺪارد‪» ،‬ﻛﺎﻓﺮ« ﺑﻨﺎﻣﻨﺪ و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻣﺮوزي ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ -‬ﻣﺮدم ﻣﺮﺗﺪ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ -‬در‬
‫ﻣﻴﺎن آﻣﺎج و ادﻫﺪاف داﻧﺴﺘﻪ و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪي اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻢﻧﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻔﺎر ﺗﻨﻬﺎ آﻣﺎج اﻳﻦ ﻓﺘﻮا و‬
‫رﺳﺎﻟﻪﻫﺎ ﻧﺒﻮده زﻳﺮا اﻳﻦ ﺣﻜﻤﺎي اﻟﻬﻲ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ دو‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺠﺰا و ﺷﺨﺺ ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﻛﻔﺮ دﻳﮕﺮي‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮاي ﻧﺎﺑﺎور ﻳﺎ ﻣﺮﺗﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل آﻏﺎز ﺷﺪه ﻛﻪ ﺟﻬﺎن در واﻗﻊ ﻳﻚ‬
‫آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر دارد‪ -‬اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻴﺶ از ﻛﻔﺎر‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را‬
‫در ﻧﮕﺮ دارد‪.‬‬

‫ﭘﻮد ﻛﺮدن رﺷﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺎﺑﺎوراﻧﻪ »ﻣﺤﻤﺪ دروغﮔﻮ ﺑﻮده«‬

‫در ﺳﺪه ﺳﻮم ﻫﺠﺮي )ﻧﻬﻢ ﻣﻴﻼدي( ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن و ﻣﺤﻤﺪ را دروغﮔﻮ ﺧﻮاﻧﺪن دل ﺷﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ اﺣﻤﺪ اﺑﻦ ﻳﺤﻴﻲ اﺑﻦ اﺳﺤﺎق راوﻧﺪي‪ - ٣‬درﺳﺖ اﺳﺖ او ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎم دراز‪ -‬درﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪2. Zendiqs‬‬
‫‪3. Abu al-Hasan Ahmad ibn Yahya ibn Ishaq al-Rawāndī‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٤٨‬‬

‫راوﻧﺪي ﻛﻪ ﺧﻮدش ﭘﻴﺶﺗﺮ ﻳﻚ ﺣﻜﻴﻢ اﻟﻬﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره‬

‫ﭼﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﻫﺮ اﺳﺘﺪﻻل اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ را از ﭘﻴﺶ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺿﺪ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻲ اﺛﺮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﻮدش را ﺧﺮاب ﻧﻜﺮد‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﻤﺪ را دروغﮔﻮ ﺧﻮاﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻌﺠﺰهﻫﺎي‬
‫ﻣﻮﺳﺎ و ﻋﻴﺴﺎ )ﻫﺮ دو در اﺳﻼم ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام ﻫﺴﺘﻨﺪ( را ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺶ از »دﻏﻞ ﺑﺎزيﻫﺎي‬
‫ﺷﻴﺎداﻧﻪ« ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬رواﻧﺪي ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﺮدار اﷲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »دﺷﻤﻦ ﺑﻲرﺣﻢ ﻗﺎﺗﻠﻲ« اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻲاﻓﺰود ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ دو را ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺟﻤﻊ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ﺧﻮدش »ﺳﺨﻨﺎن ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻧﺎﺑﺨﺮد« ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه ﻛﻪ ﭘﺮ از »ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت و ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻴﻬﻮده« اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮕﻔﺖآور ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي راوﻧﺪي ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻛﺘﺎب اﻟﺰﻣﺮد‪ -۴‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﺎزﮔﻮ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﻨﺘﻘﺪان آﺗﺸﻲ از ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ او ﺗﺄﺛﻴﺮات دﻳﺮﭘﺎﻳﻲ و ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺖ؛ ‪ 200‬ﺳﺎل ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ راوﻧﺪي ﺣﻜﻴﻢ اﻟﻬﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻴﺮازي‪ ۵‬ﻫﻨﻮز ﺧﺮوارﻫﺎ ﻛﺎﻏﺬ ﺑﺮاي رد ﻛﺮدن ﺳﺨﻨﺎن‬
‫راوﻧﺪي ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﺮد ﭼﻮن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﺮد اﻧﺴﺎن و ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و وﺣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ اﺳﻼﻣﻲ زﻧﺪﻳﻖ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﺮگ ﺷﺨﺺ ﺑﻮد‬
‫وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ از آدمﻫﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن اﺳﺒﺎب ﺧﻨﺪه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ آن ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺑﻬﺘﺮ از اﺑﻮﻧﻮاس‪ ،۶‬ﺷﺎﻋﺮي اﻳﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﻪ ﻟﺮزه درآوردن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﺑﻪ‬
‫زﻳﺮ ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻬﻲ ﺷﺪه در اﺳﻼم از اﺳﺘﻤﻨﺎ ﺗﺎ ﻣﻲﺧﻮاري و ﻫﻢﺟﻨﺲﺑﺎزي‪ ،‬ﺷﺎدي را‬
‫ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻲ از اﻣﺎﻣﻲ )رﻫﺒﺮ ﻣﻌﻨﻮي اﺳﻼﻣﻲ( ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آﻏﺎز ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫ﻗﺮآن در ﻣﺴﺠﺪي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻣﺎم ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﻂ ﻣﻲرﺳﺪ‪» ،‬اي ﻛﺎﻓﺮان!« اﺑﻮﻧﻮاس‬
‫ﻧﺪا ﻣﻲزﻧﺪ »ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻢ!«‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﺛﺮ ﺧﻮدش را ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻳﻚ آدم ﺑﻲﺳﺮوﭘﺎي ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ او را ﻛﺸﺎن‬
‫ﻛﺸﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﻜﻤﻪ ﺑﺮد‪ .‬آنﻫﺎ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻦ ﻛﻪ اﺑﻮﻧﻮاس ﻣﺮﺗﺪ ﺑﻮده و ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﺮوان آﻳﻴﻦ‬
‫ﻣﺎﻧﻲ‪ ،٧‬دﻳﻦ رﻗﻴﺐ اﺳﻼم در آن زﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮاﺟﻊ آن زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺘﻌﺎرﻓﻲ اﻧﺠﺎم‬

‫‪4. The Book of the Emerald‬‬

‫‪5. Al-Shirazi‬‬
‫‪6. Abu Nuwas‬‬
‫‪7. Manichaeism‬‬
 ‫‪١٤٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫داده و ﺑﻪ او دﺳﺘﻮر دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺎﻧﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار آﻳﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ آب دﻫﺎن‬
‫ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬آنﻫﺎ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﻴﺮو ﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬او اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺪﺗﺮي ﻧﺜﺎر آن ﻛﻨﺪ ﺳﭙﺲ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮﻳﺶ را در دﻫﺎن ﻓﺮو ﻛﺮده و ﺑﺮروي ﻧﮕﺎره و‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺮاغ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺷﺤﻨﻪ ﮔﻴﺞ ﺷﺪه وي را آزاد ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻦ ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫اﺑﻮﻧﻮاس‪ ،‬ﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺤﻤﺪ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻮر ﻧﺎﺑﺨﺮد ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺮﺗﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮي ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ‪) .‬ﻣﻦ دوﺑﺎره اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺑﻌﺪي در ﺑﺨﺶ »اﻫﺪاي درﺟﻪ ﺳﻮم ﺑﻪ‬
‫اروﭘﺎ« ﺑﺎزﮔﻮ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪(.‬‬

‫ﻳﺦ زدن ﺧﺪاﻳﺎن در اﻳﺴﻠﻨﺪ‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻧﮕﺎﻫﻲ دزداﻧﻪ ﺑﻪ روح ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺎﻃﻴﺮ ‪-‬داﺳﺘﺎنﻫﺎي‬
‫ﻛﻪ درﺑﺎره ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ -‬آن ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در اﻳﺴﻠﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﺳﺎﮔﺎﻫﺎي‪ ٨‬ﻣﺮدم اﻳﺴﻠﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﮔﺎ در ﺳﺪه ﻫﻔﺘﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪي )ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( در ﭘﺎﻳﺎن ﻳﻚ دورهي‬
‫ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ‪ -‬ﻣﻲﺷﻮد روﻧﺪي را در اﻳﻨﺠﺎ دﻳﺪ‪ -‬و ﺷﺮﺣﻲ از‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم درﺳﺖ ﭘﺲ ﺳﺎﻛﻦ ﺷﺪن اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎويﻫﺎي ﺟﻮﻳﺎ و ﻛﺎﺷﻒ در آﻧﺠﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫را‬ ‫ﻓﺮﻳﺮ‪١٠‬‬ ‫ﺣﻤﺎﺳﻪي ﻫﺎرﻓﺸﻜﻮل‪ ٩‬درﺑﺎره ﺳﺮدار رزﻣﻨﺪه‪ ،‬ﻫﺎﻓﺮﺷﻜﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻲﻛﺮده ﻛﻪ ﺧﺪاي اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي ﺑﺮاي ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺧﻮب ﻣﺎﻧﻨﺪ داراﻳﻲ و ﺛﺮوت‪،‬‬
‫آﻓﺘﺎب و راﺑﻄﻪي ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺎﻓﺮﺷﻜﻮل ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ داﺷﺘﻪ ﻧﺬر ﻓﺮﻳﺮ ﻛﺮده‬
‫و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪه و ﺣﺘﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻌﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺧﺪا ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‬

‫‪8. Sagas‬‬
‫‪9. Hrafnkell’s Saga‬‬
‫‪10. Freyr‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٥٠‬‬

‫ﻧﺬر ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺧﺪا‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﻫﺎرﻓﺸﻜﻮل ﻳﻮرش ﺑﺮده‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه را ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪه و‬
‫ﻣﺮدم وي را ﺧﻮار و ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﻲ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﺎرﻓﺸﻜﻮل ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ »ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ« و ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻲﺑﻨﺪد ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﺎه دﻳﮕﺮ ﻧﺬر و ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ از دﺳﺖ دادن‬
‫اﻳﻤﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي‬
‫ﺑﺮاي ﻗﻬﺮﻣﺎن رخداده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺗﺠﻠﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺧﺪا و ﭘﻴﺶ از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺧﻂ اﻋﺘﺒﺎري‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎن دوﺑﺎره وي را ﺑﻪ ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬وﻟﻲ ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻫﺎرﻓﺸﻜﻮل ﻣﺴﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺘﻈﺮهاي را در ﭘﻴﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ :‬وي از ﺑﺮدﮔﻲ ﺟﺎن ﺑﺪر ﻣﻲﺑﺮد و زﻧﺪﮔﻲ اﺳﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را در ﺑﺮاﺑﺮ آزادي ﺑﺨﺸﻴﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺧﺸﻨﻮدي و آراﻣﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﻮﺛﺮ در ﺳﺎﮔﺎﻫﺎي اﻳﺴﻠﻨﺪي داراي ﻧﺎم ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﻨﻮري‬
‫اﺳﺘﻮرﻟﻮﺳﻮن‪ ١١‬اﺳﺖ‪ .‬آﻗﺎي اﺳﻨﻮري اﻓﺰون ﺑﺮ ﺳﺨﻨﮕﻮ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻣﻠﻲ و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ‪-‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اوﻫﻤﺮوس ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 4‬از او ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪ‪ -‬ﻳﻚ اﺳﻄﻮره ﻧﮕﺎر‪ ،‬ﮔﺮدآورﻧﺪهي‬
‫اﺳﻄﻮره و ﺑﺎورﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻨﻮري ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﻫﻤﺮوس ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺘﻴﺠﻪ درﺑﺎره ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا رﺳﻴﺪ‪ :‬در ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺎن‬
‫رزﻣﻨﺪه و ﺷﺎﻫﺎن اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺳﭙﺲ از ﻣﺮگ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻮن ﺧﺪا ﺗﻜﺮﻳﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ اﺳﻄﻮره ﺳﺎزان ﺑﺮﺧﻮرد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮔﻮﻳﺎ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﭘﺮده را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺒﺢ ﻫﺎرﻓﺸﻜﻮل در اﻳﺴﻠﻨﺪ ﻛﻨﻮﻧﻲ‬

‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺎرﻓﺸﻜﻮل ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲﺗﺮﻳﻦ و ﭘﺮ‬
‫ﻫﻮادارﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎﮔﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﻳﺴﻠﻨﺪ اﻣﺮوزي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻇﺎﻫﺮي ﺧﻮد را ﭘﻴﺮوي آﻳﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮي ﻣﻲداﻧﻨﺪ وﻟﻲ ‪ 60‬درﺻﺪ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن اﻳﺴﻠﻨﺪي‬
‫در ﻧﮕﺮﺳﻨﺠﻲ ‪ 2011) 1390‬ﻣﻴﻼدي( ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﻦ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻧﺪارد‬
‫و اﻳﺴﻠﻨﺪ را ﻳﻜﻲ از ﺑﻲدﻳﻦﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪11. Snorri Sturleson‬‬

 ‫‪١٥١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫رﺗﺒﻪ ﺳﻪ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﻣﻲرﺳﺪ‪ :‬ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‬

‫اﮔﺮ در ﻳﻮﻧﺎن و روم ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻛﻤﻲ ﻓﻀﺎ ﺑﺮاي دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎز ﺑﻮد‪ ،‬در ﺳﺎل ‪381‬‬
‫ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﺎل اﻣﭙﺮاﺗﻮر روم ﺗﺌﻮدﺋﻮس‪ ١٢‬از ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ‬
‫واﭘﺎﺷﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮري دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪه و ﻫﻤﻪ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ را ﻏﻴﺮ از دﻳﻦ ﺧﻮدش ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﻘﻴﻪ‪ ١٣‬ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻋﻼم ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺰرگ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دوره ﻧﺨﺴﺖ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ را ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ‬
‫آﻣﻮزهﻫﺎي رﺳﻤﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﭙﺮي ﻛﺮده و راه ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺤﺮاﻓﺎت و ﻛﮋروي از ﺧﻂ اﺻﻠﻲ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺮاي ﻫﻔﺘﺼﺪ ﺳﺎل اﻳﻦ ﻛﻨﺶ اﺛﺮ ﺧﻮدش را داﺷﺖ زﻳﺮا ﺑﺪﻋﺖ‬
‫)ﺑﺎورﻫﺎ ﻳﺎ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻣﻮزهﻫﺎي ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ( در اﻳﻦ دوران‬
‫ﺑﺴﻴﺎر آرام و ﺑﻲﺻﺪا اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ در ﻣﻴﺎﻧﻪي ﺳﺪه ﻫﻔﺘﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪي )دوازدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ در ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﭘﻴﺮواﻧﻲ ﻳﺎﻓﺖ ‪ -‬و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ١۴‬ﭘﻴﻜﺎري ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ روﻣﻲ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي‬
‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺣﺘﺎ اﻋﺪام در اروﭘﺎ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدن ﺷﻴﻮه و ﺑﺎورﻫﺎي ﻏﻴﺮ دﻳﻨﻲ ﺑﺮاه‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮاي ‪ 600‬ﺳﺎل اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﺪف‬
‫ﻛﻪ دﻳﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ را ﭘﺎﺳﺪاري و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺮده و ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮ ﻗﺎره را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ‬
‫در ﺳﺪه ﻧﻬﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ )ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( در ﺟﻨﻮب ﻓﺮاﻧﺴﻪ آورده ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫درﺑﺎره ﻣﺮدي ﺳﺨﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ از آنﻫﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪12. Theodosius‬‬
‫‪13. Nicene Christianity‬‬
‫‪14. Inquisition‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٥٢‬‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻠﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ‬

‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻋﻤﺪهي ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻﻛﺴﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻧﺠﻮاﻫﺎي‬
‫زﻳﺮﻟﺐ ﮔﺎه ﺑﻪ ﮔﺎه رﻋﻴﺖﻫﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻮي درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺧﺪا ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺻﻠﻲ‬
‫رﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺳﺎزﻧﻨﺪه ﻓﺮﻗﻪاي ﻣﺘﻔﺎوت از ﻫﻨﺠﺎر ﻣﺘﻌﺎرف دﻳﻨﻲ‬
‫ﺑﻮد ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﮔﺎﻫﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي اﻣﺮوزي( ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ در آن زﻣﺎن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻲ ﺷﺪهاي را‬
‫ﭼﻮن ﺗﻬﺪﻳﺪي دﻳﺪه ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ از ﻧﺴﻞ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺗﻮر ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺮاي ﺑﻪ دام اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﺮﺗﺪ و ﮔﺬاﺷﺘﻦ او ﺑﺮ ﺳﺮ دوراﻫﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻮد‪ :‬ﻳﺎ ﻫﻤﺮﻧﮓ‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻳﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪاي ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺰاف‪.‬‬
‫دﺳﺘﻮرﻛﺎر روﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ در آﻳﻪ ‪ 17‬ﻛﺘﺎب ﺗﺜﻨﻴﻪ داده ﺷﺪه‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺮدي ﻳﺎ زﻧﻲ در ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪ . . .‬ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮي را ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻛﻨﺪ ‪. .‬‬
‫‪ .‬و از آن اﻃﻼع ﻳﺎﻓﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻴﻜﻮ ﺗﻔﺤﺺ ﻛﻦ‪ .‬و اﻳﻨﻚ اﮔﺮ راﺳﺖ و ﻳﻘﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ . . .‬ﺑﺎﮔﻮاﻫﻲ‬
‫دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬آن ﺷﺨﺺ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﻣﺮگ اﺳﺖ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﺘﻬﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻦ‬
‫دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ارﺗﺪاد آﻏﺎز ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫دﻳﺪاري ﺑﺎ ﺑﺎزﭘﺮس ژاك ﻓﻮرﻧﻴﻪ‬

‫ﭘﺲ از دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﺸﺘﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ )ﺳﻴﺰدﻫﻢ‬
‫ﻣﻴﻼدي( در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ژاك ﻓﻮرﻧﻴﻪ‪ ١۵‬روﺣﺎﻧﻲ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﻳﻚ اﺳﻘﻒ ﻣﺤﻠﻲ در‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﻘﻔﻲ‪ ١۶‬ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﮔﺸﺖ‪ .‬در ‪ 696‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1317‬ﻣﻴﻼدي( ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﺎزﭘﺮس ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻣﺬﻫﺐ رﻫﺴﭙﺎر ﺑﻴﮓ داﻧﺲ‪ ١٧‬ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪15. Jacques Fournier‬‬

‫‪16. Catholic diocese‬‬
‫‪17. Big Dance‬‬
 ‫‪١٥٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻓﻮرﻧﻴﻪ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﻴﺮوان آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﺎر‪ ١٨‬ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ‬
‫ﻣﺤﻠﻲ را آﻏﺎز ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻗﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﺧﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺧﺪا ﻣﻌﻨﻮي ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم رﻛﺲ ﻣﻮﻧﺪي‪ ١٩‬داﺷﺘﻪ و ﺧﺪا ﻧﻪ ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ رﻛﺲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن‬
‫را آﻓﺮﻳﺪه‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎور ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺷﻴﻄﺎن وﺟﻮد دارد ‪-‬‬
‫و در ﺳﺪه ﻫﺸﺘﻢ )ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﺷﻴﻄﺎن وﺟﻮد داﺷﺖ‪ -‬وﻟﻲ اﻳﻦ آﻣﻮزه‬
‫ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي اﻟﻬﻴﺎت ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺴﺨﺘﻲ و ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻲ در اﻟﻬﻴﺎت‬
‫اﺳﺖ آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﺎر ﻋﺎدت داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﺎﻫﻮ ﺑﻪ ﻛﺮدار ﻧﺎدرﺳﺖ آﺧﻮﻧﺪﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ اﺷﺎره‬
‫ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮي در ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ آﻳﻴﻦ داﺷﺖ‪ .‬آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﺨﺶ از ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺮوان آﻳﻴﻦ ﻛﺎرﺗﺎر در ﺟﻬﺎدي ‪ 45‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫در ﺳﺪه ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻳﻦ ﺟﻬﺎد ﮔﻮﻳﺎ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻧﺴﻞ ﻧﻴﺰ اﺛﺮ داﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ در‬
‫‪ 696‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1317‬ﻣﻴﻼدي( از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي دوﺑﺎره ﻛﺎﺗﺎر ﮔﺰارشﻫﺎﻳﻲ در ﺟﻨﻮب‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ رﺳﻴﺪه و وﻇﻴﻔﻪ ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﺳﭙﺮدن ﻣﺮﺗﺪان ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻮدش ﺑﻪ دﺳﺖ ﻋﺪاﻟﺖ ﭘﺎپ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎزﭘﺮس آن زﻣﺎن ﻧﺒﻮده وﻟﻲ ﻳﻚ ﮔﺎم ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﺑﺮاي ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲﻫﺎي‬
‫ﺧﻮدش ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖ آنﻫﺎ را ﺛﺒﺖ و ﺿﺒﻂ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺛﺒﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻫﺪف ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ زﻳﺮا در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﺗﻮر ﺧﻮد را‬
‫ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺑﺮاي ﻣﺮﺗﺪان ﻛﺎﺗﺎر ﭘﻬﻦ ﻣﻲﻛﺮد‪ . . . .‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي واﻗﻌﻲ را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺞ ﺗﻦ از ﻣﻴﺎن ‪ 578‬ﺗﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﻓﻮرﻧﻴﻪ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ اﻓﺮاد‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﻳﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم زﻧﺪهﺑﻮدن ﻳﻚ ﺻﻠﻴﺐ زردرﻧﮓ دوﺗﺎﻳﻲ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﺷﺮﻣﺴﺎري ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﭘﺎداش ﻣﺠﺎﻫﺪت ﺧﻮﻳﺶ را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻛﺎردﻳﻨﺎﻟﻲ‬
‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﭘﺎپ ﺑﻨﺪﻳﻜﺖ ﻫﻔﺘﻢ‪ ٢٠‬ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪18. Catharism‬‬
‫‪19. Rex Mundi‬‬
‫‪20. Pope Benedict XII‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٥٤‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻧﺎﺑﺎوران در ﻣﻴﺎن ﻣﺮﺗﺪﻫﺎ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺮﺗﺪ راز ﻳﻚ ﻧﺎﺑﺎور واﻗﻌﻲ را آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ژاك ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖزده ﺷﺪه وﻟﻲ ﭼﻨﻴﻦ روﻳﺪادي رخداده و ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺶ‬
‫از ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ رخ داده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎﻧﻲ از ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن در ﺑﺎزار داغ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ داﺳﺘﺎن اﻓﺮاد ﻋﺎدي اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺑﺮاز ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺷﻚ و دودﻟﻲ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ دوﺳﺘﺎن ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮرد آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﮔﺰارش دادهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺳﻪ‬
‫ﺗﻦ از اﻳﻦ ﺷﻜﺎﻛﺎن ﺟﻨﻮب ﻓﺮاﻧﺴﻪ را در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﻧﻬﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪ )ﭼﻬﺎردﻫﻢ‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﺗﻮر ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫آده از ﻣﻴﺮوﻳﻼ‬
‫در ‪ 697‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1318‬ﻣﻴﻼدي( ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﭘﺲ از دو ﺳﺎل اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ در‬
‫ﭘﺴﺖ ﺟﺪﻳﺪ زﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم آده‪ ٢١‬از روﺳﺘﺎي ﻣﺮوﻳﻼ‪ ٢٢‬را ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﻛﺮد‪ .‬آده ﺑﻪ ﻧﺎن و ﺷﺮاب‬
‫ﻣﻘﺪس ﻋﺸﺎي رﺑﺎﻧﻲ ﺷﻚ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻳﻜﻲ از آﻣﻮزهﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎن و ﺷﺮاب‬
‫ﻋﺸﺎي رﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ و ﺧﻮن ﻋﻴﺴﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﺷﻮد )اﮔﺮ ﭼﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ را اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ(‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﺷﻚ ﺧﺎﻧﻢ آده را ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫ﺑﺮده ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﻣﺮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ و ارﺑﺎب ﺧﻮدﻣﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ!« ﺷﻮﻫﺮ او را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده و از او‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺳﭙﺲ دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻳﻚ آﺧﻮﻧﺪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﺮود‪.‬‬
‫در ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪي ﻧﻴﺰ آده ﻫﻤﻴﻦﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻟﻪ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ و درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺧﺎﻟﻪ ﭼﻜﺎر ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا اﻋﺘﻘﺎد و ﺑﺎور ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﺑﺎور ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﻜﺮ ﻋﻴﺴﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫در روي ﻣﺤﺮاب اﺳﺖ؟« ﺧﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ آده ﺷﺎﻫﺪي ﺑﺮ ﺿﺪ وي‬
‫ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺑﻜﻮش ﺗﺎ ﺗﺰﻛﻴﻪ ﺷﻮي ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﺑﺒﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮان را ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬

‫‪21. Aude‬‬
‫‪22. Merviel‬‬
 ‫‪١٥٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :5‬ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‬

‫اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ﺧﻮدت ﮔﻤﺮاه ﻧﻜﻦ! ﺣﺘﺎ ﺗﺼﻮر رﻧﺞ آده ﻧﻴﺰ دردآور اﺳﺖ ﭼﻮن آده ﺷﻚ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺧﻮشدﻻﻧﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎزﭘﺮس آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در‬
‫ﻫﺮ ﺑﺎر ﻧﺼﻴﺐ وي ﺷﺪ ﺗﺮس و ﺧﺸﻢ ﺑﻮد‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن وي ﺑﺮاي ﺑﺎﻗﻲ ﻋﻤﺮ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ آوﻳﺨﺘﻦ‬
‫ﻳﻚ ﺻﻠﻴﺐ دوﺗﺎﻳﻲ زردرﻧﮓ ﺑﺮ ﮔﺮدن ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ از اورﻧﺎﻟﻚ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﮔﺬر ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ‪ ٢٣‬از روﺳﺘﺎي اروﻧﺎﻟﻚ‪ ٢۴‬ﺑﻪ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ اﻓﺘﺎد‬
‫ﭼﻮن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ‪-‬ﮔﻮﻳﺎ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ‪ -‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد روح ﺷﻚ دارد‪.‬‬
‫دوﺳﺖ ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ اﺳﻘﻒ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺧﻮدﺷﺎن در ﺳﺎل ﭘﻴﺶ را‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ از روح ﺧﻮدش ﻣﻲﺗﺮﺳﺪ زﻳﺮ ﮔﻨﺎﻫﺎن‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از او ﺳﺮ زده‪ ،‬ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »روح؟ دﻳﻮاﻧﻪ! روح ﻫﻤﺎن ﺧﻮن اﺳﺖ‪ «.‬دوﺳﺖ‬
‫ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را ﻧﺰﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﮔﻮﻳﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ در‬
‫ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ داﺷﺖ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ و ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪» ،‬ﭼﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي رخ ﻣﻲدﻫﺪ اﮔﺮ اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﮕﻮﻳﻢ؟«‬
‫اﺳﻘﻒ ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ دﻳﮕﺮي را ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺗﺎ درﺑﺎره ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻏﺎزي را ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮن ﺟﺎري‬
‫ﺑﻮد ﻏﺎز زﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ اﺳﺘﺪﻻل ﻛﺮده ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫»روح« ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ -‬ﺟﻮﻫﺮ و ﻣﺎﻫﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‪ -‬ﻫﻤﺎن ﺧﻮن اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ‬
‫را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﻓﻮرﻧﻴﻪ‪ ،‬ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺎﻓﺸﺎري‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ روح ﻫﻤﺎن ﺧﻮن اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه را ﺑﻴﺎن داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﭘﺎﻳﺎن ﻫﺮ ﭼﻴﺰي‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» ،‬آﻳﺎ اﻳﻦﻫﺎ را ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻳﺎد داده اﺳﺖ؟« ‪ -‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ‬
‫ﮔﺴﺘﺮش اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻲ آﻧﺎن ﺑﻮده‪ -‬ﮔﻴﻠﻮﻣﻴﺖ ﭼﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر‬

‫‪23. Guillemette‬‬
‫‪24. Ornolac‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٥٦‬‬

‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻧﻪ ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺑﻪ آنﻫﺎ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه و ﺧﻮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آنﻫﺎ اﻋﺘﻘﺎد‬
‫دارم‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻓﻮرﻧﻴﻪ را ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﻚﺳﺮي وي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻮده و او ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻮرﻧﻴﻪ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻳﻪ اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﮔﺸﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ راﺳﺖﮔﻮﻳﻲ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬
‫»ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ارﺑﺎﺑﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن اﺳﻘﻒ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ از ﺗﻮ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫از ارﺑﺎﺑﻢ اﺳﻘﻒ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻦ دﻳﺪﮔﺎﻫﻢ را از آن زﻣﺎن دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻢ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ آده ﺑﺮاي ﺑﻘﻴﻪ ﻋﻤﺮش ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﭼﻠﻴﭙﺎ دوﺗﺎﻳﻲ‬
‫زردرﻧﮓ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺑﻴﺎوﻳﺰد‪.‬‬

‫رﻳﻤﻮﻧﺪ دﻻﻳﺮه‬
‫ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺬابﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻬﻢ ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﻳﻚ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم رﻳﻤﻮﻧﺪ دﻻﻳﺮه‪ ١‬ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﮕﺎر‬
‫دﻳﺎﮔﻮراس )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (4‬دوﺑﺎره ﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮاﻫﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ رﻳﻤﻮﻧﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻫﺮﮔﺰ ﺟﻬﺎن را ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪه‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻮده‪ ،‬رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﮔﻮﺷﺖ و ﺧﻮن ﻋﻴﺴﺎ در ﻋﺸﺎي رﺑﺎﻧﻲ ﭼﻴﺰي ﻣﮕﺮ ﻧﺎن و ﺷﺮاب ﻧﺒﻮده ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺮاﺳﻢ روﺣﺎﻧﻲﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻧﺪارد و ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﺎن ﻧﻪ ﺑﺮاي روح ﺧﻮدش‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻪ دوﺳﺘﻲ ﮔﻔﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ زاده ﺷﺪن ﻋﻴﺴﺎ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫»ﺗﻨﻬﺎ از ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺮد و زﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮي درﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ« ‪ -‬ﺳﭙﺲ ﻛﻒ‬
‫دﺳﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻛﻮﺑﻴﺪه و ﭼﻨﺪﺑﺎر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻮرﻧﻴﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﮔﻮاه ﺑﻪ رﻳﻤﻮﻧﺪ ﻫﺸﺪار داده ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮده و ﮔﻮﻳﻨﺪه ﺳﺰاوار ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺛﺒﺖ ﻧﺸﺪه ﻛﻪ رﻳﻤﻮﻧﺪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻛﺸﺘﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Raimond de l’Aire‬‬

 ‫ﺑﺨﺶ ‪6‬‬
‫ﺿﺮﺑﺎت روﺷﻨﮕﺮي‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﻛﺸﻒ دوﺑﺎره ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﻧﺎن‬
‫‪ ‬ﺑﻨﻴﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ داﻧﺶ‬
‫‪ ‬اﻧﮕﻴﺰهي آﻣﻮﺧﺘﻦ‬
‫‪ ‬اﻧﻘﻼب )در ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺷﻴﻮه( در ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬
‫‪ ‬ﻧﮕﺎﻫﻲ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬

‫ﺳﺪه دوازدﻫﻢ ﺧﻮرﺷﻴﺪي )ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ دورهﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ روﺷﻨﮕﺮي‬
‫را ﺑﺨﻮد دﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دوره ﻛﻪ دوره روﺷﻨﮕﺮي ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﭼﺎﻟﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي دﻳﻦ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دوره ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺘﻪ و ﺧﻮد را ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ روﺷﻨﮕﺮي ﭼﻮن دﺳﺘﮕﺎه و ﺳﺴﻴﺘﻤﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺪﻳﺪار ﻧﺸﺪ‪ .‬در آﻏﺎز اروﭘﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻴﺪار ﺷﺪن از ﺧﻮاﺑﻲ ﻫﺰارﺳﺎﻟﻪ راﻫﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﮔﺎﻫﻲ دردآوري را ﭘﻴﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٥٨‬‬

‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﻒ دوﺑﺎره ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن در ﻳﻮﻧﺎن و روم ﺑﺎﺳﺘﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ داﻧﺶ‬
‫را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﭘﻴﺶ از ﭘﺮﻳﺪن در ﻣﻴﺪان رزم ﺟﻬﺎن ﺧﻮدﺳﺮ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻮزادي ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮد ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭼﻴﺰي و ﺣﺘﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺧﺪا آﻣﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺘﻘﺎل آﺛﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ روزﮔﺎر ﻛﻨﻮﻧﻲ‬

‫ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن در ﺗﻤﺪن ﻏﺮب دﺧﻴﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺳﻬﻢ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ‪ -‬ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬دوﻟﺖ‪ ،‬ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺎت‪ ،‬ﻫﻨﺮ‪،‬‬
‫رﻗﺺ‪ ،‬داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ‪ -‬ﻛﻪ زﺣﻤﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺮدن آنﻫﺎ را‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺸﻢ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﺳﻬﻢ آﺷﻜﺎر ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از ﻛﻮﭼﻪ و ﭘﺲ‬
‫ﻛﻮﭼﻪﻫﺎي آﺗﻦ ﺑﻪ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮري روم‬
‫در ﺳﺪه ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻴﻼدي از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪه و ﺳﻘﻮط ﻛﺮد داﻧﺶ ﻓﻬﻢ زﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮد‪ .‬ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻣﻮزشوﭘﺮورش روم ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮده ﺷﺪه و دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ زﺑﺎنﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آن ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ از ﻣﻴﺎن رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ارزشﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺳﺪهﻫﺎ ﺑﺮﮔﺮدان ﻧﺸﺪه و ﻧﺨﻮاﻧﺪه رﻫﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﺪﺗﺮ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻗﺮونوﺳﻄﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻬﻨﻪ ﻛﺮده و ادﻋﻴﻪ و‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺮﻳﺪ روزاﻧﻪ را روي آنﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺟﻔﺖ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن ‪ -‬ﺟﻬﺎن اﺳﻼم و ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‪ -‬ﻣﻴﺎندار ﻧﺒﻮد‪،‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اروﭘﺎ اﻳﻦ ﻣﻴﺮاث ﺑﺎﺷﻜﻮه را از دﺳﺖ داده و ﺑﻨﻴﺎد ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺑﺎد ﻓﻨﺎ رﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬در واﻗﻊ اﮔﺮ آنﻫﺎ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن در زﻣﺎن ﺧﻮاب ﻃﻮﻻﻧﻲ اروﭘﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻜﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ اﻧﻘﻼب داﻧﺶ و روﺷﻨﮕﺮي ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻌﺪي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﻮده‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو رخ ﻧﻤﻲداد‪.‬‬
 ‫‪١٥٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﻪ اروﭘﺎ‪ :‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫راه ﭘﺮ ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ ﺑﺮﮔﺸﺖ داﻧﺶ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﻪ اروﭘﺎ از ﺳﺪهي دوم ﺧﻮرﺷﻴﺪي )ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻴﻼدي(‬
‫درﺳﺖ از ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ دوره زرﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ از ﺑﻐﺪاد آﻏﺎز ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ دﻗﻴﻖﺗﺮ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﺸﻒ دوﺑﺎره ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ آﻏﺎز دوره زرﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 5‬ﻳﺎدآوري ﻧﻤﻮدم اﺳﻼم ﺑﻪ واﻗﻊ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺮاي اﻳﻦ‬
‫دوره زرﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ارزش اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‬
‫را درﻳﺎﻓﺘﻪ و آن را ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺧﻠﻴﻔﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﻲ ﺑﺮﮔﺮدان ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﻮآوراﻧﻪ و ﮔﻮﻫﺮﺑﺎر ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن را ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ از زﺑﺎﻧﻲ ﻣﺮده ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن زﻧﺪه ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ زﺑﺎﻧﻲ ﺑﺮﮔﺮدان ﺷﺪ ‪ -‬ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺧﻮن در رگﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﻧﺎن و داﻧﺶ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬
‫ﺗﺸﻨﻪي در ﺑﻐﺪاد‪ ١‬آنﻫﺎ را ﺟﺬب ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺘﻪ و ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ آن ﭘﻴﺶﺗﺮ رﻓﺘﻪ و ﺳﻮﺧﺖ‬
‫دورهي زرﻳﻨﻲ از ﻓﻠﺴﻔﻪ و درﻳﺎﻓﺖ را ﺑﺮاي ﺳﻪ ﺳﺪه ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن اﻣﭙﺮاﺗﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﻴﻞ‪ ٢‬و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ‪ ٣‬رﺧﻨﻪ ﻛﺮده و ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺮﮔﺮدانﺷﺪه را آورد‪ .‬اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﻧﻮن ﺷﻜﻮﻓﺎ داﻧﺶ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪه و آﻣﻮزهﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن درﺳﺖ در دل اﻳﻦ داﻧﺶ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 600‬ﺳﺎل اروﭘﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن داﻧﺴﻲ‪ ۴‬ﻧﮕﻔﺘﻨﻲ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم رﻛﻮﻧﻜﻴﺴﺘﺎ‪ ۵‬ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را ﻛﺸﺘﻨﺪ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ و ﺑﺎ ﺳﻮادان از اﻳﻦ ﺳﻮ‬
‫ﺑﻪ آن ﺳﻮ رﻓﺘﻪ و آن ﺳﻮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ آﻣﺪه و ﺳﭙﺲ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در زﻣﺎن دادوﺳﺘﺪ داﻧﺶ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ راه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اروﭘﺎ‬

‫‪1. Baghdad‬‬
‫‪2. Sicily‬‬
‫‪3. Spain‬‬
‫‪4. Dance‬‬ ‫ﺟﻧﮓ‬
‫‪5. Reconquista‬‬ ‫ﺳﻘوط آﻧدﻟس‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٦٠‬‬

‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم رﻛﻮﻧﻜﻴﺴﺘﺎ ﻋﺮبﻫﺎ از ﺷﺒﻪﺟﺰﻳﺮه اﻳﺒﺮي ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ راﻧﺪه ﺷﺪه وﻟﻲ‬
‫ﺑﺬرﻫﺎي رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻗﺎره ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺠﺎت ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ :‬ﻧﻘﺶ دوﭘﻬﻠﻮي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬

‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اروﭘﺎ ﭘﺲ از ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ اﻣﭙﺮاﺗﻮري روم در ﺳﺮاﺷﻴﺒﻲ ﻧﺎﻓﺮﻫﻴﺨﺘﮕﻲ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻪ راه دﻳﮕﺮي رﻓﺘﻪ و ﺳﻮادآﻣﻮزي را ﭘﻴﺶﻧﻴﺎز اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻳﻜﻲ از ﻓﺮﻗﻪ رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ‪ ۶‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ‪ 20‬آﻳﻪ از ﻣﺰاﻣﻴﺮ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺳﻪ ﺑﺎر در روز آﻣﻮزش ﻣﻲدﻳﺪ ﺗﺎ روزي ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫راﻫﺒﺎن ﺑﻨﺪﻳﻜﺖ ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺘﺎب ﺧﻮاﻧﻲ روزاﻧﻪ اﺟﺒﺎري داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ راﻫﺒﻲ در اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ آﺷﻜﺎرا ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﺷﺪ و اﮔﺮ ﻻزم دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻴﻔﺮ ﺷﺪه و‬
‫ﻛﺘﻚ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ارﺷﺪﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ آواي ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺘﺎب ﺧﻮاﻧﺪه ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻲاﻓﺰودﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ راﻫﺒﻲ درﺑﺎره آﻳﻪاي دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻛﺘﻚ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻲ درﺑﺎره ﺗﻔﺴﻴﺮ ارﺷﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﺘﻚ ﻣﻲﺧﻮرد! ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺮاي روان ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻮد ﻧﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪون ﺷﻚ ﺑﺮاي ﺷﻚ ﻛﺮدن ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ در ﺗﻀﺎد ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻜﺎري ﺑﺎ ﺟﻮ آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻛﻨﺠﻜﺎوي و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ اﺻﻠﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺪون اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﺨﻮاﻧﺪن ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﭘﻴﺎﻣﺪ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن در ﺻﻮﻣﻌﻪﻫﺎ ﻓﺮﺳﻮده ﺷﺪن زودﺗﺮ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻗﻔﺴﻪﻫﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب داﺷﺖ روﻧﻮﺷﺖ ﮔﻴﺮي از ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﻧﻴﺰ آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺻﻮﻣﻌﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫اﺗﺎقﻫﺎي ﭘﺮﻧﻮر ﺑﻪ ﻧﺎم اﺗﺎق ﻧﻮﺷﺘﻦ‪ ٧‬ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ‪ 20‬ﺗﻦ ﻣﻴﺮزاﺑﻨﻮﻳﺲ در ﺳﻜﻮت‪ ،‬در‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺎﻋﺎت روﺷﻦ روز روﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺎن و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن را‬
‫زﻧﺪه ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ روﻧﻮﻳﺴﻲ از روي ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﻠﻲ اوراق ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻞ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬

‫‪6. Monastic order‬‬

‫‪7. Scriptoria‬‬
 ‫‪١٦١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﺻﻮﻣﻌﻪﻫﺎ روﻧﻮﺷﺖ ﺷﺪه و در ﺳﺮاﺳﺮ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ روﻧﻮﺷﺖ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ راز ﺑﺮﺟﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﺪن ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ روم در اروﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه و‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ارﺳﻄﻮ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي در ﺣﺎل ﻧﺎﺑﻮدي دي روم ﻧﺎﺗﻮرا‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﺼﻮر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﻮد‬
‫‪ -‬ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺘﺪار آن ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺟﻠﺪ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﻧﺪه ارادهي ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪن و ﺷﻚ ﻛﺮدن در وﺟﻮد ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﻪ رﻧﺴﺎﻧﺲ رﺳﻴﺪه و ﻣﺤﺮﻛﻲ ﺑﺮاي رﻧﺴﺎﻧﺲ و‬
‫روﺷﻨﮕﺮي ﮔﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻤﻲ از ﺳﭙﺎس و ﻗﺪرداﻧﻲ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺑﻪ ﻗﻠﻢﻫﺎي اﺳﺘﻮار و‬
‫ارزش ﺑﺎﺳﻮادي روﺣﺎﻧﻴﻮن وﻇﻴﻔﻪ ﺷﻨﺎس ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻣﻲرﺳﺪ‪) .‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﺑﺨﺶ‬
‫‪ 11‬ﺳﺨﻨﺎن ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪاي ﻧﻮﺷﺘﻪام‪(.‬‬

‫‪٨‬‬ ‫)ﺑﺪ( ﻧﺎم ﺷﺪن‪ :‬اتﻳﻪ‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ واژهي »ﺑﻴﺨﺪا‪ «٩‬در ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن آﺗﻮاوس‪ ١٠‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه اﻳﻦ واژه ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارد وﻟﻲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲﻫﺎ آن را ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻣﻲدادﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﻳﻚ زﻣﺎن و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﺸﺨﺼﻲ را رد ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻏﻴﺮ از اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎي‬
‫ﻛﻤﻴﺎﺑﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺎﮔﻮراس‪ ،‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (4‬ﻛﺴﺎﻧﻲ آﺗﻮاوس ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪاﻳﺎﻧﻲ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن رﻳﺸﻪ در ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ واژه دوﺑﺎره در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺳﺪه دﻫﻢ ﻫﺠﺮي )ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت اتﻳﻪ )‪ (Athée‬دوﺑﺎره ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه وﻟﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻣﺮوزي‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﻤﻲرﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ واژه ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻳﻚ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﻮد‪ -‬ﭼﻴﺰي ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮدش را ﺑﺎ آن ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ اﻋﻼم ﺟﺮم ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﺘﻬﻢ ﺧﺪاي اﻧﺠﻴﻞ و ﺗﻮرات را اﻧﻜﺎر ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد اﺗﻬﺎم ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ وﻳﻨﺸﻮ‪،‬‬

‫‪8. Athée‬‬
‫‪9. Atheist‬‬
‫‪10. Atheos‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٦٢‬‬

‫ﺑﻮدا ﻳﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﺧﺪاﻳﺎن را اﻧﻜﺎر ﻛﺮده ارزش و اﻫﻤﻴﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻲ در آن زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻧﻜﺎر ﺧﺪاي اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻜﺎن دﻫﻨﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه‬
‫دوازدﻫﻢ ﻫﺠﺮي )ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي( دوره روﺷﻨﮕﺮي ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اروﭘﺎﻳﻴﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﻧﻨﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ در آن ﻫﻨﮕﺎم واژه ﻫﻨﻮز ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي رد ﻛﺮدن ﺧﺪاي ﺗﻮرات و اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﻣﻴﺎﻧﻪ ي ﺳﺪهي ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻫﺠﺮي )ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي( ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﺷﻜﺎرا ﻫﻴﭻ وﻳﮋﮔﻲ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﺸﻤﻮل را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎوردﻧﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ »ﻣﻦ ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد دارم ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ از‬
‫ﻫﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺪاي ﺷﻤﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﺧﺪاي ﺑﺎ ﻧﺎم و ﺑﻲ ﻧﺎم ﺑﺎور ﻧﺪارم‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﻮاﻫﺪ و ﻣﺪارك ﻧﻮ و اﻟﺰامآوري ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا را رد ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬روز ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪«.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ راﻫﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻮ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‪ :‬اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ‬

‫اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪي در ﺳﺎل‬
‫‪ 922‬ﻫﺠﺮي )‪ 1543‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻔﺴﻪ ﻛﺘﺎﺑﻔﺮوﺷﻲ‬
‫رﺳﻴﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه از اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه و ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻣﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻣﺮدم آن را ﺧﻮاﻧﺪه و ﺣﺘﺎ ﺷﻤﺎر ﻛﻤﺘﺮي آن را ﺑﺎور ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫روﻳﺪاد ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫﺮ اﻣﺮ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪن آﻏﺎز اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎرﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ ﺑﻪ واﻗﻊ درﺑﺎره ﺗﺌﻮري‬

‫وﻳﮋهاي ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﮔﻴﺘﻲ و ﻛﺎﺋﻨﺎت ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮهي ﻧﻮﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪن و ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎ و ﺑﺮ ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
 ‫‪١٦٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﭼﻬﺎرﭼﻮبﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ارﺟﺎﻋﺎت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در داﻧﺶ اﻧﻘﻼب ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺖ‬

‫ﺑﻠﻜﻪ دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺴﺎن از ﺧﻮدش و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮدش در ﻧﻈﺎم ﻫﺴﺘﻲ را ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر اﻧﻘﻼﺑﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺧﺪا ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻴﻨﻲ ﺑﻮدن ﺷﻮاﻫﺪ ﻳﻚ ﮔﺎم ﺑﺰرگ ﺑﺮاي ﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ درون ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻳﻨﻲ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﭘﻴﺶﻓﺮضﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻔﺮض ﻛﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ درﺳﺖ اﺳﺖ ﭼﻮن‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ -‬ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﺑﺮون رﻓﺖ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮاراﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻗﺮاردادن ﻋﻴﻨﻴﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪﻓﻲ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺮاي ﻛﻮﺷﻴﺪن و ﻧﺸﺎن دادن اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪ آن ﭼﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﺎﻣﻲ در اﻳﻦ راه ﺑﺮﻣﻲدارﻳﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ زﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﭼﺎﻟﺶ روﺷﻨﮕﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﭘﺲ از ﺑﻪ ﺛﻤﺮ‬
‫رﺳﻴﺪن ﺧﻮدش را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫رﻧﺴﺎﻧﺲ و روﺷﻨﮕﺮي از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي در ﺗﺎرﻳﺦ ﻏﺮب اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ در‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﻫﺎﻳﻲ در اﺳﺘﺨﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و‬
‫اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ ﭘﺮﺗﺎب ﻳﻚ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺗﻮپ ﺟﻚ ﺑﻠﻚ‪ ١١‬در اﻳﻦ اﺳﺘﺨﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﭘﺎرهاي از رﺧﺪادﻫﺎ در اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲاﻧﺪازد ﻛﻪ اﺛﺒﺎت‬
‫ﺷﺪه در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻬﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻫﻤﺎن آﻏﺎز راه در ﺟﺎ زده و ﻫﻨﻮز در ﺣﺎل ﺗﺎﺗﻲ ﻛﺮدن ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻧﮕﺮشﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ از ﮔﻬﻮاره ﺑﻴﺮون آﻣﺪه و ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﮔﺎم ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺪان ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ زﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﭘﺲﮔﺮدﻧﻲ از ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺖ؛ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ‬

‫او ﺷﺪ‪ :‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري اﻧﺴﺎن‬

‫‪11. Jack Black cannonball‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٦٤‬‬

‫اﻣﺮوزه ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدن زﻣﻴﻦﻟﺮزهي اﺣﺴﺎﺳﻲ و رواﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ ﺳﺨﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﻟﺮزهاي ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي وي ﺳﺮاﻧﺠﺎم وي را ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ در‬
‫ﻣﻴﺎن ﻛﺎﺋﻨﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﻛﺎﻧﻮن و زﻣﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺎره ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ دﺷﻮاريﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ و روﺷﻨﮕﺮي ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻴﺎرات ﺑﺮ ﺟﺎ ﻧﻤﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻲ درﻧﮓ دﺷﻮاريﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺰرگﺗﺮي از راه رﺳﻴﺪه و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آنﻫﺎ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎز ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﻮردن ﺗﻜﻪ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻓﺮوﺗﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎ درك اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﻫﺴﺘﻲ آن اﻧﺪازهﻫﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪن ﺗﺌﻮري‬
‫ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ در آن زﻣﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻳﺸﺎنﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ زﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺨﺖ ﺧﺪاﺳﺖ ‪ -‬اﮔﺮ دراﻳﻦ ﺑﺎره ﺷﻚ دارﻳﺪ ﻣﺰاﻣﻴﺮ ﺳﻮره‬
‫‪ 93‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﺟﻬﺎن در ﺣﺎل ﮔﺮدش ﮔﺮد زﻣﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺷﺒﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﭼﺮﺧﻨﺪه ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺧﺎن در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻣﺠﺴﻢ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ آن ﺷﺐ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن‬
‫زل زده ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺗﻌﺎدل ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ داده و ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺎم آن ﺷﺐ‬
‫ﺑﻪ دﻫﺎﻧﺸﺎن زﻫﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﺎدداﺷﺘﻲ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﭘﺲ از اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ زﻣﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﻛﺎﻧﻮن ﮔﻴﺘﻲ ﻧﺒﻮد ﻫﻤﻪي دﺳﺘﺎوﻳﺰ ﺑﺮاي ﻃﺎﻟﻊ ﺑﻴﻨﻲ از روي ﺳﺘﺎرهﻫﺎ ﻳﻚ‬
‫ﺷﺒﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪ ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﺒﺮ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﻮن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪(.‬‬
‫ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﺮﻛﺖ ﺳﻴﺎرات ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﻛﻬﻦ ﺑﻄﻠﻤﻴﻮس ﺑﺎ‬
‫ﭘﻴﭻوﺧﻢﻫﺎي ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ و ﭼﺮﺧﺶﻫﺎي ﺳﻴﺎرهاي روﺷﻨﮕﺮي ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ‪ 95‬درﺻﺪ از‬
‫ﻛﺘﺎب او رﻳﺎﺿﻴﺎت و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﮔﻮاه و ﻣﺪرك ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان از آن‬
‫ﺳﺨﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ را آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ‬
‫زﻣﻴﻦ را از ﺗﺨﺖ ﺑﺎﺷﻜﻮه ﻧﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦدانﻫﺎ ﺑﺮآورد ﻛﺮده ﻛﻪ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﭘﻨﺠﺎه‬
‫ﺳﺎل از ﭼﺎپ ﻛﺘﺎب در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 15‬ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎس ﺑﻪ واﻗﻊ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮان ‪ -‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‪ -‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺑﻲدرﻧﮓ رد ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن اﺷﺮف ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮق ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﻪ اﺷﺮف‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﭼﻪ ﺣﺴﻲ ﻣﻲداد؟‬
 ‫‪١٦٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ‪ 900‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ‪ 1600‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﻫﻨﮕﺎم رﺻﺪ ﻓﺎزﻫﺎي ﭼﺮﺧﺶ ﻧﺎﻫﻴﺪ و ﻣﺎهﻫﺎي ﻫﺮﻣﺰ )ﻣﺸﺘﺮي( ﺑﺎ ﺗﻠﺴﻜﻮپ ﺑﻬﺴﺎزي‬
‫ﺷﺪه ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻣﺪرك و ﺷﻮاﻫﺪ دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺧﻮدش از‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ اﻋﻼم داﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي وي‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا اﻋﻼم ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻮدن آن ﻣﺎﻧﻨﺪ رد ﺷﺪن آن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه و ﺑﻪ ارﺗﺪاد ﻣﺤﻜﻮم ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻌﺎﻣﻠﻪاي ﺑﺮ ﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ او ﻫﻤﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺖ‪) .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ او دوﺑﺎره ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را زﻳﺮ‬
‫ﻟﺐ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد‪ -‬وﻟﻲ ﻣﻦ اﻳﻦ را ﺑﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪﺳﺎزان واﮔﺬار ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ (.‬ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﺑﻘﻴﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻪ‬
‫ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮﻳﺶ را در ﺣﺼﺮ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﮔﺬارﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻠﻲ در ﻛﺎر ﭼﺮﺧﺶ ﮔﻴﺘﻲ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﺗﺎ‬
‫ﺳﺎل ‪ 1200‬ﻫﺠﺮي )‪ 1820‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ آﻣﻮزه ﮔﺮدش زﻣﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﮔﺮد ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻓﺮﺿﻴﻪ« اﺷﺎره ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ در ﺳﺎل ‪ 1214‬ﻫﺠﺮي‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1835‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ از ﺳﻴﺎﻫﻪي ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺑﻴﺮون‬
‫آورده ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﭘﺎپ ﺟﺎن ﭘﻞ دوم ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ را ﺑﻲﮔﻨﺎه داﻧﺴﺖ‪ ...‬در ﺳﺎل ‪1992) 1371‬‬
‫ﻣﻴﻼدي(‪.‬‬
‫ﻧﻪ ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ و ﻧﻪ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪن ﻛﺮه زﻣﻴﻦ از ﻛﺎﻧﻮن و‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﮔﻴﺘﻲ ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﺑﻪ رد ﻛﺮدن ﺧﺪا ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻔﺖ ﺟﺪي اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﻮد اﮔﺮ ﭼﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻔﺖ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ از ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺎﺋﻨﺎت‬
‫ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺮدم درك آن آﺳﺎنﺗﺮ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎدرﺳﺘﻲﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در دﻳﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫آﺷﺘﻲ دادن دﻳﻦ و داﻧﺶ )ﻳﺎ ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ(‪ -‬ﻧﮕﺮه و ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻧﻮﻳﻦ وﻳﺴﺘﻮن‬
‫درﺑﺎره زﻣﻴﻦ‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٦٦‬‬

‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪١٢‬‬ ‫در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي آﺷﺘﻲ دادن ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻲ ﻛﻢ و ﻛﺎﺳﺖ ﻛﺘﺎب‬
‫ﺑﺎ داﻧﺶ اﻣﺮوزي ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درﻛﻲ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺟﺪي از ﺷﻴﻮهي داﻧﺴﺘﻦ اﻧﺴﺎﻧﻲ دارد‪ .‬ﻛﻤﻲ‬
‫ﻧﺎﺑﻜﺎري ﻧﻴﺰ آﺳﻴﺐ ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در ‪ 1075‬ﻫﺠﺮي )‪ 1696‬ﻣﻴﻼدي( داﻧﺶ ﺗﺎزه‬
‫داﺷﺖ ﺗﺎﺗﻲ ﺗﺎﺗﻲ ﻣﻲﻛﺮد و زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮزادي ﺷﻴﺮﺧﻮار ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم وﻳﻠﻴﺎم وﻳﺴﺘﻦ‪ ١٣‬در ﻫﻤﺎن ﺳﺎل‬
‫ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ را ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ اﻧﺪك داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن زﻣﻴﻦ ﻫﻤﻨﻮا ﺳﺎزد‬
‫اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻢ اﻧﺪازه ﺑﭽﻪﺑﺎزيﻫﺎي »ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‪ «١۴‬در ﺳﺪهﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﺌﻮري ﻧﻮﻳﻦ وﻳﺴﺘﻦ درﺑﺎره زﻣﻴﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدن ﺑﺎ دو دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮد‪ .‬وﻳﺴﺘﻦ درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و زﻣﺎن آﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺗﻮﻓﺎن ﺑﺰرگ و ﺣﺘﺎ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻫﻮاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن زﻣﻴﻦ )ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮد از ﺷﻬﺎﺑﻲ در‬
‫ﺣﺎل ﮔﺬر آﻣﺪه ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻳﻚ اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪاي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮد( ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫وﻳﺴﺘﻦ ﻫﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﻤﻴﺰ آﺷﺮ‪ ١۵‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ ﭘﻴﺶﺗﺮ دودﻣﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺘﺎب‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ دﻗﻴﻖ آﻏﺎز آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﺮﺳﺪ‪ 23 :‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ 4004‬ﭘﻴﺶ‬
‫از ﻣﻴﻼد‪ .‬اﻣﺮوزه آﺷﺮ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻮرد ﺗﻤﺴﺨﺮ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻣﺴﺨﺮه ﻛﺮدن وي در واﻗﻊ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وي ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﻴﺮي دادهﻫﺎي ﻣﺤﺪود در دﺳﺘﺮس در آن زﻣﺎن ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﺳﺨﺖﮔﻴﺮاﻧﻪ داﻧﺸﻴﻚ را‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪ .‬آﺷﺮ و وﻳﺴﻦ ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻲ در ﺳﺪه ﻳﺎزده ﻫﺠﺮي‬
‫)‪ 17‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﺮ دو ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﺣﻜﻤﺎي‬
‫اﻟﻬﻲ اﻳﻦ روزﮔﺎر‪ ،‬آنﻫﺎ ﺧﻮﻳﺶ را در ﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺶ داﻧﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﻋﻤﺪ ﺑﻪ ﻛﻮري ﻧﺰدﻧﺪ‪ .‬در‬
‫زﻣﺎن آنﻫﺎ داﻧﺶ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه رﺷﺪ ﻧﻜﺮده ﺗﺎ دورﺗﺮ دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪12. Book of Genesis‬‬ ‫ﯾﮑﯽ از ﮐﺗﺎبھﺎی ﺗورات‬

‫‪13. William Whiston‬‬
‫‪14. Intelligent design‬‬
‫‪15. James Ussher‬‬
 ‫‪١٦٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﺑﻪ ﻫﻢ زدن آش‪ :‬دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ آﻣﻮزهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺪهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و‬
‫ﺳﺮﭘﺎ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اروﭘﺎﻳﻲ )ﺑﻪ ﺟﺰ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ در ﻳﻮﻧﺎن‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎن( ﺗﺎ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ‪ 900‬ﻫﺠﺮي )ﻣﻴﺎﻧﻪي ‪ 1600‬ﻣﻴﻼدي( دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫زﻣﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻲ ﻧﺎﻣﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه ﻛﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﺑﺰرگ و اﻓﺮاد ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺧﻮﺷﻨﺎم آن زﻣﺎن ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﺑﻪ ﺷﺪت ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮد و اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارد آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﺣﺪ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻳﺎ دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ و ﺳﺮي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه از اﻳﻦ دﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺰﻳﺪهاي ﮔﺮدآوريﺷﺪه از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻳﻮﻧﺎن‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي‬
‫اﺻﻠﻲ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ ﺗﺎزه روﻳﺪاده ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﻓﺰوده ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺟﺰوهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي اﻓﺮاد ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﺪم ﺑﺎور‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا را درﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ‪ -‬در ﻛﻞ ﺑﻴﺶ از ‪ 200‬ﺟﺰوه ‪ -‬و آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن در ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﻗﺎره اروﭘﺎ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪارﺷﺪن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ )ﻧﺎ آﺷﻜﺎرا( ﺑﺎ‬
‫ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ ﭘﻴﺶﺗﺮ ﺣﺘﺎ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺴﻲ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﻲ ﻛﺮد آﻏﺎز ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺑﻮدن و وﺟﻮد ﺧﺪا ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻲﮔﻤﺎن اﻳﻦ ﻣﺘﻮن ﺧﺪا را از زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫روﺷﻨﻔﻜﺮي اروﭘﺎﻳﻴﺎن ﺑﻴﺮون ﻧﺮاﻧﺪه ‪-‬ﺣﺘﺎ روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻫﺸﺪار ﻧﺨﺴﺖ را داد‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎر‬
‫اﻧﺪﻛﻲ از ﻛﺎراﻳﻲﻫﺎ را از دﺳﺖ داد‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪي ﺑﻲﻧﺎم‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎري‬
‫را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم اوﻟﻴﻪ اروﭘﺎي ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي ﺑﻪ اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه دم و دﺳﺘﮕﺎه اﻟﻬﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻛﻪ آﻏﺎزﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ و ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪10‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٦٨‬‬

‫رﺟﺰ ﺧﻮاﻧﺪن ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪا‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ اروﭘﺎ از آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻳﻚ ﺟﻬﺎد ‪140‬‬
‫ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺮد ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ژان ﻣﻴﻠﻪ‪ - ١۶‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺖ‪-‬‬
‫ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ ﺷﺪ‪ .‬وي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ رﻓﺖ ﭼﻮن ﭘﺪر و ﻣﺎدرش دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ او‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎره ﺷﻮد و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از درون ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻴﺮون‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻛﻤﻚ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﮔﺬر ﻣﺴﻴﺮي ‪ 40‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻴﻠﻪ و ﺗﺤﻘﻴﺮ او ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ ژرفﺗﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬در ﺣﻮزه ﻛﻠﻴﺴﺎﻳﻲ ﺧﻮدش ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻣﺮدم را ﻧﻮﻛﺮ ﺻﻔﺖ ﺑﺎر آورده‪ ،‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻲ ارزش اﺳﺖ و ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد و ﻧﻪ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ و ﺗﺮس ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻪ ﮔﻴﺮ اﻓﺘﺎده‬
‫و از ﺗﺮس دﺳﺘﮕﻴﺮي و اﻋﺪام ﺗﻮان آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮدش را ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻴﻠﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﻫﺮ روزهي آﺧﻮﻧﺪي ﺧﻮدش را ‪-‬ﺧﺪﻣﺖرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﺎن‬
‫و ﻓﻘﺮا و ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎكﺳﭙﺎري ﻣﻴﺖ و ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز‬
‫ﻣﻴﺖ ‪ -‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﺮه ﺧﻮدش ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺖ ﺑﺮ روي ﺷﺎﻫﻜﺎر‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ :‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪي در ﺣﺪ ﻛﺘﺎب در اروﭘﺎ ﻛﻪ آﺷﻜﺎرا از دﻳﺪﮔﺎه ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺧﻮد داﺷﺖ و ﭼﻪ ﻧﺎﻣﻲ ﻫﻢ روي آن ﺑﻮد ‪ -‬ﻳﻚ‬
‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺬﻫﺐ اﻟﻬﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺨﺶ ﺧﻮدش ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ ﺳﭙﺲ ﻛﺘﺎب را ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﭘﺲ‬
‫از ﻣﺮﮔﺶ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻣﻴﻠﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﻚآﻣﻴﺰﺗﺮﻳﻦ و‬

‫‪16. Jean Meslier‬‬

 ‫‪١٦٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﭘﻴﺸﺮوﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺑﺎره ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 11‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك‪ :‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻋﺼﺮ روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ،‬دوره و ﻋﺼﺮ روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ‬
‫از آن ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﻛﺴﻲ درﺑﺎره ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻮدن آن ﮔﻤﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻲ از راه ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﻞ‪١٨‬‬ ‫ﻃﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ارزﺷﻤﻨﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﭙﻴﻨﻮزا‪) ١٧‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(11‬‬
‫)ﺑﺨﺶ ‪ (15‬و وﻟﺘﺮ‪) ١٩‬ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي( ﺑﺮاي اﻧﻔﺠﺎر و ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﭼﺎﻟﺶﮔﺮ ﻧﻮﻳﻦ ﺷﺎﻟﻮدهاي را ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ذرهﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺪه‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﺮاي ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭼﺮﺧﺶ ﻣﻲﻛﺮد در ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ‬
‫ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﭼﺮﺧﻴﺪه ‪ -‬وﻟﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آن ﭼﻨﺪان دﻟﭙﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬داراﻳﻲ‬
‫و ﺛﺮوت و ﻗﺪرت ﺑﺎدآورده در دﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﮔﺸﺘﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺮدم در ﻓﻘﺮ و ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﻲ و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻗﺪرﺗﻲ ﻣﻲﺳﻮﺧﺘﻨﺪ ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﻫﻴﭻ دﺧﺎﻟﺘﻲ در‬
‫ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﺎه دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪه و‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺰرﮔﻲ از زﻣﻴﻦﻫﺎ و ﺛﺮوتﻫﺎ را در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ و ﻧﻔﻮذ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪي را ﺑﺮاي‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻨﺪار و رﻓﺘﺎر و ﺣﺘﺎ آرزوﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ و در ﻛﻠﻨﻲﻫﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﺗﻨﺪرو ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻘﻮق اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺸﺮ‪ ،‬آزادي ﻓﺮدي‪ ،‬ﻣﺪارا و ﺑﺮاﺑﺮي ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫ﺷﺎﻫﺎن و اﺷﺮاف ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺳﺪي ﻛﻪ ﺟﻠﻮي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در اﻳﻦ ﺣﻮزهﻫﺎ را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻧﻔﻮذ‬
‫ﻛﻤﺮﺷﻜﻦ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪17. Spinoza‬‬
‫‪18. Bayle‬‬
‫‪19. Voltaire‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٧٠‬‬

‫اﻓﺮاد ﺑﻲﺷﻤﺎري در اﻳﻦ دوره ﻧﻮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي »ﺧﻄﺮﻧﺎك« ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺘﻪ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺟﺎ اﻓﺘﺎده ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎ را ﺑﺎ راﻳﺤﻪ آن زﻣﺎن آﺷﻨﺎ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ زﻳﺮﻳﻦ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان و ﭘﻨﺪار آﻧﺎن را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻘﻮط ﺑﺪﻧﺎمﻫﺎ ﺑﺎ وﻟﺘﺮ‬

‫وﻟﺘﺮ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ )‪ (1694-1778‬ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺪااﻧﮕﺎر‪ ٢٠‬ﺑﻮد‪ ،‬دﺋﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺎور داﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﺧﻮب وﻟﻲ ﺑﺪون ﻣﺪاﺧﻠﻪ در اﻣﻮر اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺑﺪون ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﮕﺮش دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ و ﻫﻴﭻ ﻛﻴﻔﺮ و ﻋﺬاﺑﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫)ﺑﺎ ﻣﻴﺰان داﻧﺶ و آﮔﺎﻫﻲ آن زﻣﺎن اﮔﺮ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ آﻧﺠﺎ ﺑﻮدم ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺪااﻧﮕﺎر‬
‫ﺑﻮدم‪ (.‬دﺋﻴﺴﺖﻫﺎ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺮاﻓﺎت و ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﺳﺎزﻣﺎن دار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻮن ﺳﺪي در ﺳﺮ راه درك اﻧﺴﺎن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻨﺖﻫﺎ ﻳﺎ وﺣﻲ‬
‫راه ﻣﻌﺘﺒﺮي ﺑﺮاي درك ﺧﺪا و آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ راه ﻣﻌﺘﺒﺮ و‬
‫درﺳﺖ ﺑﺮاي درك آن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻨﺖ و وﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه و ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺸﻮد ﺑﺎﻳﺪ از ﮔﺮدوﻧﻪ ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻟﺘﺮ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ را ﺻﺮف ﻧﻘﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن زﻣﺎﻧﺶ ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﻜﻮﻫﺶ‬
‫ﻓﺮاوان از آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬او ﻣﻲﮔﻔﺖ آﻣﻮزه ﺧﺪا ﭼﻨﺎن ﭘﺮارزش و ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ »اﮔﺮ ﺧﺪا‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺎﭼﺎرﻳﻢ او را اﺧﺘﺮاع ﻛﻨﻴﻢ‪ «.‬وﻟﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ او دﻳﻦ زﻣﺎن و‬
‫ﻛﺸﻮر ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺷﺪه ﭼﻴﺰي ﻛﻪ او‬
‫را ﺑﺴﻴﺎر آﺗﺸﻲ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎري ﺧﻮاه دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮاه دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ و ﮔﻮﻳﺎي وي‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در دوره‬
‫روﺷﻨﮕﺮي و ﭘﺲ از آن را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻋﺼﺮان ﺧﻮﻳﺶ وﻟﺘﺮ ﻣﺬﻫﺐ را ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺳﺪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮوي و‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪» .‬اﻛﺎزﻳﻪ اﻓﺎم‪ «!٢١‬ﻳﻜﻲ از ﺟﻤﻠﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وي از آن ﺧﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ و ﻣﻌﻨﺎي آن اﻳﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺸﻜﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻧﻨﮕﻴﻦ را! ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﺬﻫﺐ و آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ را‪.‬‬

‫‪20. Deist‬‬
‫‪21. Écrasez l’infâme‬‬
 ‫‪١٧١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﺧﺮاﻓﺎت را دﺷﻤﻦ و ﺧﺮد را ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻫﺪف ﻣﻲﺷﻤﺮد‪ :‬وﻟﺘﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ »ﺧﺮاﻓﺎت ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﻓﻠﺴﻔﻪ آنﻫﺎ را ﻣﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ «.‬ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﻋﺼﺮ و دوره‬
‫روﺷﻨﮕﺮي ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﻧﺪه آﺗﺶ اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﭘﺎﻳﺎن دوره روﺷﻨﮕﺮي‪ -‬ﺑﺮ دوش‬
‫ﻫﻴﭻ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه وﻟﺘﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫دلِ داﻧﺴﺘﻦ‪ :‬ﺷﻌﺎر ﻛﺎﻧﺖ »ﺟﺮﺋﺖ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن داﺷﺘﻪ ﺑﺎش!«‬

‫اﻣﺎﻧﻮﺋﻞ ﻛﺎﻧﺖ‪ ١‬ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻫﻞ ﭘﺮوس‪ (1724-1804) ٢‬ﻳﻚ دﺋﻴﺴﺖ و ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮد و‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد وﺟﻮد ﺧﺪا »از ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﻋﻤﻞﮔﺮا ﻻزم اﺳﺖ‪ «.‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺎﻧﺖ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﻟﺘﺮ دﻟﻴﻞﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺟﻬﺎن داﻧﺴﺘﻪ و دﻳﻦﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫دار‪ ،‬ﻋﺒﺎدات و ﺧﺮاﻓﺎت را ﺳﺪ راه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و داﻧﺶ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻧﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه دﺷﻤﻦ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ »رﺿﺎي ﺧﺪا« راه درﺳﺖ اﻣﻮر اﺧﻼﻗﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ در ﭘﻲ رﺿﺎي ﺧﺪا ﺑﻮدن در واﻗﻊ ﮔﻢﮔﺸﺘﮕﻲ ﺑﺰرﮔﻲ از‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮ روي اﺻﻮل ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻮدﻣﻨﺪ و واﻗﻌﻲ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪) .‬ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺎ او ﻫﻤﻨﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.15‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺖﻫﺎي ﻛﺎﻧﺖ در ﻋﺼﺮ روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻮﺷﺘﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﻧﺎم »روﺷﻨﮕﺮي ﭼﻴﺴﺖ؟‪ «٣‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻛﻤﺒﻮد روﺷﻨﮕﺮي ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن اﺳﺖ‪ -‬ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻛﻢﻫﻮﺷﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻧﮕﻴﺰه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ ﻏﻴﺮ ﺧﻮد ﺑﻪوﻳﮋه ﻣﺬﻫﺐ ﮔﺴﺘﺮش داده ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ در ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻲواﺳﻄﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »روﺷﻨﮕﺮي آزادي اﻧﺴﺎن از ﺑﻨﺪ اﻳﻦ ﺧﺎﻣﻲ ﺑﺪﻳﻬﻲ‬
‫و ﺧﻮد آﺷﻜﺎر اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪1. Immanuel Kant‬‬

‫‪2. Prussian philosopher‬‬
‫?‪3. What is Enlightenment‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٧٢‬‬

‫ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺳﭙﺮا اود‪) !١‬دل داﻧﺴﺘﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش!( ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻌﺎر دوره‬
‫روﺷﻨﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺎم در ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻧﺘﺮﺳﻲ‬
‫رد اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺸﻚﻣﻐﺰان و اﻓﺮاد دﮔﻢ ﺑﺪون‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻧﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻮاري ﺑﺎور داﺷﺖ ﻛﻪ رﺳﺎﻧﺪن آﻣﻮزهﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎ از ﻳﻚ ﻧﺴﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎ ﭼﻬﺎرﭼﻮبﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺑﺪون دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻳﺎ ﭘﺮﺳﺶ »ﻫﻤﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روﺷﻨﮕﺮي را ﺑﺮاي‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ از اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ «.‬اﮔﺮ اﻳﻦ آﻣﻮزهﻫﺎ ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺑﺎ ارزش اﺳﺖ دوﺑﺎره در ﻫﺮ‬
‫ﻧﺴﻞ اﺛﺒﺎت ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺎدرﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻲ ارزش اﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آن را ﻛﻨﺎر‬
‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﺎ در ﻃﻮل ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫آزاداﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺮده و ﻫﻤﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ را ﻧﻘﺪ ﻛﺮده ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﺷﻨﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﮔﺮ ﻋﺪم ﺑﻠﻮغ‬
‫ﻓﻜﺮي ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را از ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ ﺑﺎزدارد‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫دﻳﻦ »زﻳﺎنﺑﺎرﺗﺮﻳﻦ و ﻧﺎﺑﻜﺎرﺗﺮﻳﻦ در ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫در ﺿﻤﻦ ﻫﻤﻪي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻛﺎﻧﺖ آﺷﻜﺎرا اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وي ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺨﺖ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﺸﻬﻮر و ﻧﺎﻣﺪار ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺲ ﺑﻮده ‪ 35‬ﻛﻠﻤﻪ ‪ -‬و‬
‫واژهﻫﺎي آﻟﻤﺎﻧﻲ ‪ -‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ »روﺷﻨﮕﺮي ﭼﻴﺴﺖ؟« ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﭘﺮ زور و‬
‫ﻋﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺻﺎف ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺻﺪاي زﻧﮓ و ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ ﻧﻔﻮذ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻮرد اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ در ﺳﺎﻟﻦﻫﺎ و ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‬

‫زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮدن در ﻋﺼﺮ روﺷﻨﮕﺮي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻣﺠﻮز ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺮ ﺳﺨﻦ ﻧﺴﻨﺠﻴﺪه‬
‫در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻣﺮدم دادهﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺮاي ﻣﻴﺎﻧﻪي ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﺑﺎز‬

‫‪1. Sapere aude‬‬

 ‫‪١٧٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﻫﻢ آن اﻧﺪازه اﻓﺮاﻃﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺨﺺ را در ﺑﺎﺳﺘﻴﻞ‪ ١‬ﻳﺎ ﺑﺮج ﻟﻨﺪن‪ ٢‬زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻫﻨﻮز ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﻫﻨﻮز ﭼﻨﺎن ﻣﺒﻬﻢ و ﻧﺎروﺷﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ را ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ ﻧﮕﺮي ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ دو ﺑﺎر اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن وادار ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎل‬
‫‪ 1170‬ﻫﺠﺮي )‪ 1791‬ﻣﻴﻼدي( درﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮد و ﺗﺎ دﻫﻪ‬
‫‪ 1220‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1840‬ﻣﻴﻼدي( اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﺎ دﻟﮕﺮﻣﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻳﻦ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ ﺷﺎﻫﺎن ﻫﻨﻮز‬
‫ﻫﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﺳﺪه دﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﭘﺲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي رادﻳﻜﺎل و ﮔﺎﻫﻲ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﺠﺎ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ؟‬
‫در ﻟﻨﺪن و آﻛﺴﻔﻮرد ﺑﻪ ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪ؛ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻻرﻫﺎ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪاي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻓﻀﺎي اﻣﻨﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﻫﺮ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺎﻳﻪﻫﺎ اﺳﺎﺳﻲ روﺷﻨﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ آزادي‪،‬‬
‫ﺣﻘﻮق ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺷﻚﻫﺎي درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت دﻳﻨﻲ ‪ -‬ﺗﺎ‬
‫و ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪.‬‬
‫‪ ‬در ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداران روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ و ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ ﺗﺎﻻرﻫﺎﻳﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎ داﺷﺘﻪ و ﮔﻔﺘﻤﺎنﻫﺎي ﭘﺮ ﺷﻮري در آن را ﺑﻪ راه ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰﺑﺎنﻫﺎ از‬
‫ﭘﺮاﻧﮕﻴﺰهﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺎﻟﺐﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي آﻣﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺎﻻرﻫﺎ دﻋﻮت‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎي از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺎﻳﺶ دو ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎرون‬
‫دوﻟﺒﺎخ‪ ٣‬ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان را ﮔﺮدآورده ﺗﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ را ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آورده و ﮔﺴﺘﺮش دﻫﻨﺪ‪) .‬دوﻟﺒﺎخ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﻔﺮهﻫﺎي اﻓﺴﺎﻧﻪاي ﺧﻮراك و‬
‫ﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻠﻨﺪآوازه و ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ در آﻧﺠﺎ ﮔﺮد ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪ (.‬ﻛﻞ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺳﺎﻟﻦﻫﺎي ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻪ ﺗﻜﺎﭘﻮ و ﺣﺮﻛﺖ اﻓﺘﺎده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦدانﻫﺎ ﺑﺎور‬

‫‪1. Bastille‬‬
‫‪2. Tower of London‬‬
‫‪3. Baron d’Holbach‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٧٤‬‬

‫دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﻻر دوﻟﺒﺎخ ﺑﺎ ﺧﻮان ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻮد ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ را ﺑﺮ ﭘﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن روزﻣﺮه ﺗﺎﻻر دوﻟﺒﺎخ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫دﻧﻲ دﻳﺪرو )ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي( ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دوﻟﺒﺎخ ﺧﻮدش ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﻮﺑﻨﺪه‬
‫ﺿﺪ دﻳﻦ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﻛﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻧﻔﻮذ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ )ﺑﺨﺶ‬
‫‪ (11‬ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ وي اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﺑﺎ ﻧﺎم ﻗﻼﺑﻲ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﺪه وﮔﺮﻧﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﺮدن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮﮔﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫آﮔﺎه ﺷﺪن در ﭘﺎرﻳﺲ‪ :‬داﻧﺸﻨﺎﻣﻪي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬

‫دم و ﻟﺤﻈﻪاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن وﻇﻴﻔﻪاي ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان دوره روﺷﻨﮕﺮي ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺮاﻓﺎت را از زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن زدوده و‬
‫ﺟﺎي آن را ﺑﺎ ﺧﺮد ﭘﺮ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻜﻮﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻚ را از ﺗﻜﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ‬
‫ﺑﺰداﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي ‪ 5000‬ﺳﺎل در ﻧﻤﻚ ﺧﻮاﺑﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ و ﺧﺮاﻓﺎت در داﻧﺶ‪ ،‬ﺷﻴﻮه‬
‫دﻳﺪرو‪١‬‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﺘﺎ درك اﻧﺴﺎن از ﺧﻮدش درآﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻴﺨﺪا دﻧﻲ‬
‫)‪ (1713-1784‬ﺳﻤﺎﺟﺖ دﻳﻦ و ﺧﺮاﻓﺎت را دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺰرﮔﻲ در درﻳﺎﻓﺖ‬
‫آرﻣﺎنﻫﺎي دوره روﺷﻨﮕﺮي ﻣﻲدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي »دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﺮدم« او‬
‫وﻇﻴﻔﻪي ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ و آﺳﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آورد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﻤﻪ داﻧﺶ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ اﺻﻄﻼحﻫﺎي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﭼﻬﺎرﭼﻮب‬
‫ﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮده و دﻳﻦ و ﺧﺮاﻓﺎت را ﺑﻴﺮون از اﻳﻦ ﻣﺮزﻫﺎ ﻧﮕﻪ دارد‪ .‬دﻳﺪرو اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﻳﺎ آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي‪ ٢‬ﻧﺎﻣﻴﺪ‪ -‬ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ‪ 35‬ﺟﻠﺪي ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 75،000‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺻﺪ ﺗﻦ از ﻣﺸﺎرﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮد‪) .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﻟﻮﻳﻲ دوﺟﺎﻛﻮر‪ ٣‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 17000‬ﻣﻘﺎﻟﻪ را در ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻛﻠﻤﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪(.‬‬

‫‪1. Denis Diderot‬‬

‫‪2. Encyclopédie‬‬
‫‪3. Louis de Jaucourt‬‬
 ‫‪١٧٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻤﺎ ﻫﻢ آن را‬

‫ﻧﺪﻳﺪهاﻳﺪ وﻟﻲ آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي ﻧﻔﻮذ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺘﺎبﻫﺎي زﻣﺎن ﺧﻮدش‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺮدهداري و در ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪي ﺣﻘﻮق اﺑﺘﺪاﻳﻲ‬
‫اﻧﺴﺎن و آزاديﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي ﺑﻴﺶ از ‪ 25000‬ﻧﺴﺨﻪ ﻓﺮوش ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ و اﻣﺮﻳﻜﺎ را ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎر اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن درك ﻛﺮدن ﺑﻮد ‪ -‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﺷﮕﻔﺖآور دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻋﻴﻨﻜﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي دﻳﺪن ﺧﻮد و ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬
‫زده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻗﺪرتﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ :‬اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻫﺮ ﺳﺨﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺳﻨﺖ و‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮي در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻛﻤﺮﺷﻜﻦ ﻓﻘﻴﺮ‬
‫ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻟﻮﻳﻲ ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ١‬و درﺑﺎرش ‪ -‬ﻛﻪ ﻛﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎتﻫﺎ ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ‪ -‬ﺑﺎ اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎ و داراﻳﻲ و ﺛﺮوت ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻨﺪهداري ﺟﻮﻻن‬
‫ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در رأس اﻳﻦ ﻫﺮم ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻃﺒﻘﻪاي از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪-‬‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺎ ﺣﻖ اﻟﻬﻲ ﺷﺎﻫﺎن‪ ،‬دﻳﻦ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﻟﻚ‬
‫زﻣﻴﻦ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺎﻟﻴﺎت ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه ﻣﺴﺘﺄﺟﺮان اﻳﻦ‬
‫زﻣﻴﻦﻫﺎ ﻳﻚ راﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﺸﺮﻳﻪ‪ ٢‬ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ دﻳﻦ ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻣﻐﺰ ﻣﺮدم ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره‬
‫ﺣﻘﻮق ﻃﺒﻴﻌﻲ آنﻫﺎ از آزادي و ﺑﺮاﺑﺮي ﻧﻤﻮدن ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻮد ﺗﺎ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1. Louis XVI‬‬

‫‪2. Tithes‬‬ ‫ﻣﺎﻟﯾﺎﺗﯽ ﻣذھﺑﯽ ﺗو ﻣﺎﯾﮫھﺎی ﺧﻣس )ﯾﮏ دھم(‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٧٦‬‬

‫اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻮرﺷﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﺒﻮد ‪ -‬اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻮرﺷﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻗﺪرت و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ‬
‫روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ در اﻧﻘﻼب ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﻳﻚ راﺳﺖ ﻣﺬﻫﺐ و ﺧﻮد دﻳﻦ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻲدﻳﻦ ﺷﺪن ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬

‫روﻧﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻲدﻳﻦ ﺷﺪن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد در زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از ﺧﻮد‬
‫اﻧﻘﻼب آﻏﺎز ﮔﺸﺖ‪ .‬آﻣﺎج و ﻫﺪف آن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﺑﻮدي ﻗﺪرت ﺑﻴﺨﻮد ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ دﻳﻦ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻪ ﺧﺮد اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪ .‬در ﮔﺬر‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل‪:‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻪي زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺼﺎدر ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻪي ﻣﺎﻟﻴﺎتﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻟﻐﻮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻫﻤﻪي اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي وﻳﮋه ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ داده و آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺪون وﻓﺎداري ﺑﻪ ﭘﺎپ و ﺣﻘﻮقﺑﮕﻴﺮ دوﻟﺘﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎ رﺿﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲدادﻧﺪ اﺧﺮاج ﻳﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮدم ﻋﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﺻﺪﻫﺎ آﺧﻮﻧﺪ‬
‫و راﻫﺒﻪ را ﻛﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺰاران روﺣﺎﻧﻲ و راﻫﺒﻪ دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ازدواج ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺻﻠﻴﺐﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺠﺴﻤﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺸﺎنﻫﺎي ﻳﺎدﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻤﺎﻳﻞ و دﻳﮕﺮ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ از‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻳﺎدﺑﻮد در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ ﻳﺎ وﻳﺮان ﮔﺸﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪي ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﺎمﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫داراي ﻧﺎمﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎهﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي روزﻫﺎي ﺟﺸﻦ ﺑﺎ ﻧﺎم اﻣﺎمﻫﺎ ﻫﺮ روز‬
‫ﺑﺎ ﻧﺎم ﻳﻚ ﺟﺎﻧﻮر‪ ،‬ﮔﻴﺎه‪ ،‬ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ و اﺑﺰار ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ ﺧﺮدﮔﺮا ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ )ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﺮوﻳﺪ(‪.‬‬
 ‫‪١٧٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫‪ ‬ﻃﻼق ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪ و ﻫﻤﻪي آﻣﺎرﻫﺎي زاﻳﺶ و ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ دوﻟﺖ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺎم ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ و ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﺎم دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻣﺎم دﻧﻲ‪ ،١‬ﻓﺮاﻧﺴﻴﺪ‪ ٢‬ﺷﺪ و اﻣﺎم آﻣﻦ ﻣﻮﻧﺘﺮوﻧﺪ‪ ٣‬ﺑﻪ ﻟﻴﺒﺮوال‪ ۴‬دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در ﻣﻜﺰﻳﻚ در دﻫﻪ ﻧﺨﺴﺖ ‪1300‬‬

‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )دﻫﻪ ‪ 1920‬ﻣﻴﻼدي( )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (8‬ﻏﻴﺮﻣﺴﻴﺤﻲ‬
‫ﺷﺪن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎ ﺳﺮو ﻛﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎ و ﻗﺪرت را زدود‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮي از‬
‫ﺷﻮرش و اﻧﻘﻼبﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻫﻢ اﻧﻘﻼب ﻣﻜﺰﻳﻚ و ﻫﻢ اﻧﻘﻼب‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻛﻨﺶﻫﺎﻳﻲ را داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦدانﻫﺎ ﻫﻤﻨﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻓﺮاﻃﻲ و ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﺧﺮدﮔﺮا‬

‫ﻓﺮﻗﻪ ﺧﺮدﮔﺮا‪ ۵‬ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻲ دﻳﻦ ﻣﺘﻤﺪن ﺑﺪون وﺟﻮد ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮد‪ .‬آﻣﺎج اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺟﺎي اﻟﻬﻴﺎت و ﺗﺰﻛﻴﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﮕﻴﺮي و ﻃﻠﺐ راﺳﺘﻲ و آزادي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻓﺮاﻃﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮده و ﻫﻢ ﻛﻤﻲ‬
‫ﻋﺠﻴﺐوﻏﺮﻳﺐ اﺳﺖ‪ .‬آداب ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺎ آداب ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮده و ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﺧﻮب‪ ...‬درﺳﺖ ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬

‫‪1. Saint-Denis‬‬
‫‪2. Franciade‬‬
‫‪3. Saint-Amand-Montrond‬‬
‫‪4. Libreval‬‬
‫‪5. Cult of Reason‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٧٨‬‬

‫وﺟﻮدي ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺷﺒﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ داده ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎي ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻟﻬﻲ‬
‫وﻗﻒ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و ﺧﺮدورزي ﺷﺪه و ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪهاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻪ و ﺣﻮاس‬
‫را از اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﻨﻲ دور ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﻛﻤﺎل ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از رﻫﺒﺮان اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ژوزف ﻓﻮرﺷﻪ‪ ،۶‬ﻳﻜﻲ اﻓﺴﺮ ارﺗﺶ ﺑﻮد ﻛﻪ )ﻏﻴﺮ از ﭼﻴﺰﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ( دﺳﺘﻮر داد ﺑﺮ ﺳﺮ در ﻫﻤﻪي آراﻣﮕﺎهﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﻌﺎر ﻛﻨﺪه ﺷﻮد‪» :‬ﻣﺮگ ﺧﻮاﺑﻲ‬
‫ﺟﺎوﻳﺪان اﺳﺖ‪ «.‬ﻳﻚ ﺟﺸﻦ و ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﻠﻲ ﻧﻮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺸﻨﻮاره ﺧﺮد‪ ٧‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻗﺖ و‬
‫ﮔﺬرا ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻣﺮوزي ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺮﮔﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ‬

‫ﺻﻮرت روﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﻦ ﺑﻮﻟﺪوزر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ‪-‬‬
‫زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق و آزادي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﮔﺮاﻣﻲﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ دﻳﻦ را ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ راه ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫وﺟﻮد دارد ﺳﺮزﻧﺶ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ راه ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻫﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ارزشﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آزادي و ﻣﺪارا راه ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ‬
‫ارزشﻫﺎ را ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺟﺎي ﻧﺨﺴﺖ‪ :‬ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺘﻌﺎل‬

‫ﻓﺮﻗﻪي ﺧﺮدﮔﺮا ﺗﻨﻬﺎ ‪ 18‬ﻣﺎه ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻮد ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دﺳﺖ روﺑﺴﭙﻴﺮ‪ ٨‬ﻳﻚ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﻧﻮ‬
‫اﻋﻼم وﺟﻮد ﻧﻤﻮده و رﻫﺒﺮان ﻓﺮﻗﻪي ﺧﺮدﮔﺮا را ﺑﻪ زﻳﺮ ﮔﻴﻮﺗﻴﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎد و آن را ﺑﺎ ﻳﻚ‬
‫دﻳﻦ ﻧﻮﻳﻦ رﺳﻤﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪ :‬ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺘﻌﺎل‪ .٩‬در ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬

‫‪6. Joseph Fouché‬‬

‫‪7. Festival of Reason‬‬
‫‪8. Robespierre‬‬
‫‪9. Cult of the Supreme Being‬‬
 ‫‪١٧٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﺟﺸﻨﻮاره ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺘﻌﺎل ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺟﺸﻨﻮاره ﺧﺮد ﮔﺸﺖ‪ .‬روﺑﺴﭙﻴﺮ در روﻳﺪادﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﻘﺶ اﺻﻠﻲ را داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﻮه ﺑﺰرگ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ روﻳﺪاد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪون ﺷﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮﻗﻪ ﺧﺮد‪ ،‬ﻓﺮﻗﻪ ﺗﺎزه ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ را‬
‫ﺑﺮ ﻣﻨﻄﻖ و ﺧﺮدورزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر و ﻧﺎﻣﻴﺮا ﺑﻮدن روح اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﻤﻮد‪ .‬در زﻣﺎن روﺑﺴﭙﻴﺮ ﺧﺮد ﺗﻨﻬﺎ اﺑﺰاري ﺑﺮاي ﻫﺪف ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪-‬ﺧﻮﺑﻲ و ﭘﺎﻛﻲ ﻋﻤﻮم‬
‫ﻣﺮدم‪ -‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬روﺑﺴﭙﻴﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺮاد ﭘﻴﺶ از ﺧﻮد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﻧﺖ و وﻟﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ و ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ‪ -‬ﻳﻚ »ﻳﺎدآوري‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از ﻋﺪاﻟﺖ و دادﮔﺮي« ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺮاي اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺘﻤﺪن اﺳﺖ‪.‬‬
‫روﺑﺴﭙﻴﺮ ﭘﺲ از ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ دﻳﻦ ﻧﻮﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺮوﻳﺞ و ﭘﺎﺳﺪاري از ﭘﺎﻛﻲ و‬
‫ﺧﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮﻳﺶ را دوﺑﺎره ﺑﻪ دوره وﺣﺸﺖ‪ ١٠‬ﭼﺮﺧﺎﻧﺪه ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 40،000‬ﺗﻦ‬
‫اﻋﺪام ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﺪران ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﻳﺴﺎن ﻣﺴﻴﺤﻲ اﻣﺮوزي ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻳﻚ اﻣﺖ‬

‫ﻣﺴﻴﺤﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺪران ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻜﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﺧﻮرد زﻳﺮا ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻜﺎر ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺎل ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﺸﻮري دﻳﻨﻲ را ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ‬
‫دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺑﺮ ﺷﻴﻮهي ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻧﻤﻮد در اروﭘﺎ ﭼﻪ رﺧﺪاد ‪150 -‬‬
‫ﺳﺎل ﺟﻨﮓ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ .‬ﺧﻮد ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺎدر در ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﻛﺸﻮر ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ‬
‫ﺗﺎج ﺷﺎﻫﻲ از ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن دوﺑﺎره ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎ رﺳﻴﺪ روﻳﺪادي ﻳﻚ ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ از ﺟﻨﮓﻫﺎ و ﻛﺸﺘﺎرﻫﺎ و‬

‫‪10. Reign of Terror‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٨٠‬‬

‫ﺳﺮﻫﺎي ﺑﺮﻳﺪهﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﻮد دﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ درﻳﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻳﻚذره ﻫﻢ اﺷﺘﻴﺎق ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ دوﻟﺘﻲ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﻴﻮه‪ ،‬ﺷﻜﻞ و رﻳﺨﺘﻲ در اﻧﺪﻳﺸﻪ آنﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران ﻣﻲرﺳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران‬
‫ﻫﻤﻪ ﻓﺮﻗﻪ آدﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻣﻴﺎن اﻣﻀﺎﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻓﺮادي‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ 28 ‬ﺗﺎ ﻣﺬﻫﺐ اﻧﮕﻠﻴﻜﺎن‬
‫ﭘﺮﺳﺒﻴﺘﺮي‪١١‬‬ ‫‪ 8 ‬ﺗﻦ ﻣﺬﻫﺐ‬
‫ﻛﺎﻧﮕﺮﮔﻴﺸﻨﺎل‪١٢‬‬ ‫‪ 7 ‬ﺗﻦ ﻣﺬﻫﺐ‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶﮔﺮا‪١٣‬‬ ‫‪ 6 ‬ﺗﻦ‬
‫ﻫﻠﻨﺪي‪١٤‬‬ ‫‪ 2 ‬ﺗﻦ ﻣﺬﻫﺐ اﺻﻼﺣﻲ‬
‫‪ 2 ‬ﺗﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫ﻣﺘﺪﻳﺴﺖ‪١۵‬‬ ‫‪ 2 ‬ﺗﻦ‬
‫‪ 2 ‬ﺗﻦ ﺑﺎ ﻣﺬﻫﺐ ﻟﻮﺗﺮي‬

‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺣﺘﺎ آﻣﻴﺨﺘﮕﻲ آنﻫﺎ از اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﻣﺎس ﭘﻴﻦ‪ ١۶‬ﻳﻚ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﻲ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﺮاﻧﻜﻠﻴﻦ‪ ١٧‬ﻳﻚ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﻣﺴﻴﺤﻲ و ﮔﺮگ ﻓﺮﻳﺰر‪ ١٨‬ﺗﺎرﻳﺦدان واﺷﻨﮕﺘﻦ‪ ،‬ﺟﻔﺮﺳﻮن و‬
‫ﻣﺪﻳﺴﻦ‪ ١٩‬را در دﺳﺘﻪ »ﺧﺮدورزان ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‪ «٢٠‬ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺘﻮان آن را اﻧﺠﻤﻨﻲ ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ در ﻧﮕﺮ ﮔﺮﻓﺖ وﻟﻲ دﺳﺘﻪي ﺟﻮرواﺟﻮر و‬
‫ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از دﻳﻦﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻛﺸﻮري را ﭘﺎﻳﻪ‬

‫‪11. Presbyterians‬‬
‫‪12. Congregationalists‬‬
‫‪13. Geese a-laying‬‬
‫‪14. Dutch Reformed‬‬
‫‪15. Methodists‬‬
‫‪16. Thomas Paine‬‬
‫‪17. Franklin‬‬
‫‪18. Gregg Frazer‬‬
‫‪19. Washington, Jefferson, and Madison‬‬
‫‪20. Theistic rationalists‬‬
 ‫‪١٨١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :6‬ﺿﺮﺑﺎت دورهي روﺷﻨﮕﺮي‬

‫ﮔﺬاري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺣﻘﻮق اﺳﺎﺳﻲ و ﻣﺪﻧﻲ‪ ١‬آزادي دﻳﻨﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻳﻚ اﻣﺖ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻠﺘﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪ آن آزادي ﻛﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎور ﺑﻪ آرﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ را دارد‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ارﺟﺎع ﺑﻪ دﻳﻦ دارد ‪ -‬و آن ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ وﻳﮋه‬

‫ﺑﺮاي ﻫﺮ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻳﻦ رﺳﻤﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺮاﺳﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺣﺘﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺪا اﺷﺎره ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺎر ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺸﻮري ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻗﺮارداد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪا زﻳﺮ آن را اﻣﻀﺎ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻮد ﻳﺎ ﻧﺒﻮد ﻧﺎﻣﻲ از ﺧﺪا ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺎ را ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻤﻲﺳﺎزد ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ دوﻟﺖ ﺳﻜﻮﻻر را ﺑﺮ ﭘﺎ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ دﻳﻦ را زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻜﺸﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻚ و ﻣﺮاﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺪر ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران را‬

‫ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم اﻣﺮوزي‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮدﺷﺎن را ﭘﻴﺮوز ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺎ ﻓﺮض‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻨﻮع ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻴﺴﻪ‬
‫ﺷﺎﻧﺴﻲ‪ ٢‬اﺳﺖ‪ -‬ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻓﻬﻤﻴﺪ ﭼﻲ ﮔﻴﺮ آدم ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﺴﻲ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي در اﻳﻦ ﺑﺎره را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮ دوش‬
‫ﻫﺮ ﻓﺮد ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Bill of Rights‬‬

‫‪2. Box of chocolates‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٨٢‬‬

‫ﺳﺨﻦ را ﺑﮕﻴﺮ‪ :‬ﭘﻴﻤﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺮﻳﭙﻮﻟﻲ )‪(1791‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺮﻳﭙﻮﻟﻲ‪ ١‬ﻣﻴﺎن اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ‬
‫ﻳﻮرش دزدان درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮﺑﺮ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻲﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ اﻣﻀﺎ رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻴﻤﺎنﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﻣﺮوزه ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﺑﻨﺪي زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ »دوﻟﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ «.‬ﻫﺪف اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي دﻳﻨﻲ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﻨﺪﻫﺎي آن را ﺑﺎﻃﻞ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫آﻳﺎ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻤﻜﻲ ﻛﺮده ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﭘﻴﻤﺎنﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻛﻨﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺘﻦ آن اﻣﺮوزه ﻳﻜﻲ از آﺷﻜﺎرﺗﺮﻳﻦ اﺷﺎرات آﻏﺎزﻳﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﻧﮕﺎه ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ دﻳﻦ و دوﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه ﻣﺮدم اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن روزﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار دوﻟﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ »ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫رﻧﮓ و ﺻﻮرﺗﻲ« ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ ﭘﺎﻳﻪﮔﺬار ﻧﺸﺪه و آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎورﻫﺎي )ﻳﺎ‬
‫ﻧﺎﺑﺎوريﻫﺎي( ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دوﻟﺖ ﻳﻜﻲ از ردﭘﺎﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪهﻫﺎ دوره روﺷﻨﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو زدودﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪1. The Treaty of Tripoli‬‬

 ‫ﺑﺨﺶ ‪7‬‬
‫آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ‬
‫در آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﭘﻴﻮﻧﺪ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ و ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ‬
‫‪ ‬ﺧﺎﻛﺴﺎر ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻳﻚ دوز داﻧﺶ‬
‫‪ ‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن اﻧﺤﺼﺎر دﻳﻦ در ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ‬
‫‪ ‬ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن دﻳﻨﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﻛﺸﺘﻲ ﻣﻴﺎن دل و ﺳﺮ‪ ،‬اﺣﺴﺎس و اﻧﺪﻳﺸﻪ‪،‬‬
‫ﺧﺮد و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻮج ﺧﺸﻜﻪﻣﻘﺪﺳﻲ از ﭘﻲ دورهي ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﺧﺮد در ﻳﻮﻧﺎن و روم‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﭘﺲ از ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ روم و آﻏﺎز ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد‪ .‬رﻧﺴﺎﻧﺲ اﺧﮕﺮي ﺑﻮد‪...‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٨٤‬‬

‫ﺧﻮب ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺎﻧﻲ دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺧﺮد ﻛﻪ ﻳﻚ راﺳﺖ ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪي اﻧﻘﻼبﻫﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ و‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﻛﻔﻪ ﺗﺮازو ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﭼﻨﺎن ﻛﻪ‬
‫ﻫﻨﺮ‪ ،‬ادﺑﻴﺎت و ﺣﺘﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﺑﺮ اﺣﺴﺎس ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰي ﺑﺮاي ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ دوره زرﻳﻨﻲ از آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در اﻣﺮﻳﻜﺎ و‬
‫اروﭘﺎ آﻏﺎز ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از آن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﻧﮕﺮه و ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ داروﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﺳﺪه ﻓﺮدرﻳﺶ ﻧﻴﭽﻪ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺧﺪا ﻣﺮده اﺳﺖ« ‪ -‬ﺳﭙﺲ در ﺷﮕﻔﺖ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ »ﺳﺎﻳﻪ« ﺧﺪا ‪ -‬ﺑﺎوري ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻪ ﺑﻘﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ آن ﺣﺘﺎ ﭘﺲ از ﺑﻪ‬
‫اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪن ﺑﻴﻬﻮده ﺑﻮدﻧﺶ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ -‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻧﻴﭽﻪ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ ﺑﻌﺪ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻳﻚ »ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﺑﺰرگ« ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻣﺮﻳﻜﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺑﺪون ﻫﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮده و ﻳﻚ اﺻﻼحﻃﻠﺐ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در‬
‫ﻧﻴﻮﻳﻮرك دﻳﻨﻲ را ﺑﻨﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬارد ﻛﻪ درﺑﺎره ﺧﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ روﻧﺪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را در ﺳﺎزﻧﺪهﺗﺮﻳﻦ ﺳﺪه زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺪاﻛﺸﻲ‪ :‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﺧﺪا را ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ وﺣﺪت‬

‫وﺟﻮدي ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﻧﺎم اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﺪا را ﻧﻜﺸﺘﻨﺪ‪) .‬ﺧﺪا درﺳﺖ ﻫﻤﺎن‬
‫ﺟﻮر ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ‪ (.‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺮﭼﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل درﺑﺎره ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﺳﺨﺖ ﻛﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ داﻧﺶ آنﻫﺎ را از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ و ﺣﻴﺎت ﺑﻮدن‬
‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
 ‫‪١٨٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﻧﺎم ﻓﺮدرﻳﺶ ﻧﻴﭽﻪ )‪ (1844-1900‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬

‫ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﺧﺪا را ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﭘﺎﻳﺎن ﻛﻞ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را اﻋﻼم ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻴﭽﻪ ﮔﻔﺖ ﺧﺪا ﻣﺮد‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎدي از ﺷﺎدي ﻧﺒﻮد! ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﺳﺮ ﺷﺎدي ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ واروﻧﻪ او‬
‫ﻧﻮﻣﻴﺪي آﺷﻜﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﺎﻋﺮان و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن را در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ رو‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎﺳﺘﻲ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ درﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺧﺪا ﻣﺮد‪ .‬زﻧﺪه ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻣﺎ او را ﻛﺸﺘﻴﻢ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ آراﻣﺶ ﺧﻮاﻫﻴﻢ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﻗﺎﺗﻞ ﻫﻤﻪي ﻗﺎﺗﻼن؟ آن ﺑﺎرﻳﺘﻌﺎﻟﻲ و ﻗﺎدرﻣﻄﻠﻖ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻬﺎن‬
‫ﭼﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻮﻫﺎي ﻣﺎ ﺧﻮﻧﺶ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﺧﻮن را از‬
‫دﺳﺘﺎن ﻣﺎ ﭘﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد؟‪ ...‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﺮدار ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﺰرگ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ؟ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﻣﺎ ﺧﺪا ﺑﺸﻮﻳﻢ ﺗﺎ ارزﺷﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر آﺷﻜﺎر ﺷﻮد؟‬

‫اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺧﻂ آﺧﺮي درﺑﺎره ﺧﺪا ﺷﺪن ﺧﻮدﻣﺎن را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ -‬اﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﭽﻪ را ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻧﻴﭽﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻨﺎن را در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻧﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬

‫در ﭼﺎﻣﻪ و ﺷﻌﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ١‬ﺑﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ يﻫﻮه‪ ٢‬در ﻗﺒﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﮔﻮﻳﺎ اﺳﺖ ﺗﻮﻣﺎس ﻫﺎردي‪ ٣‬آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻧﻴﭽﻪ آﻏﺎز ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﺎردي ﻛﻪ‬
‫در ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺆﻣﻨﻲ اﺳﺘﻮار در دﻳﻦ اﻧﮕﻠﻴﻜﺎن ﺑﻮده ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ را رﻫﺎ‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﭘﻴﺮوي ﻧﻮﻋﻲ از وﺣﺪتﮔﺮاﻳﻲ ﮔﻴﺘﻲ ﮔﺸﺖ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(2‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺎردي ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﭽﻪ ﺳﺨﻨﻲ از اﺣﺴﺎس آزادي و ﺷﺎدي ﻧﮕﻔﺘﻪ آن ﮔﻮﻧﻪ‬

‫‪1. God’s Funeral‬‬

‫‪2. Jehovah‬‬
‫‪3. Thomas Hardy‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٨٦‬‬

‫ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﻌﺪ از آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻲ اﻳﻤﺎﻧﻲ ﭼﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻮﻳﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺎردي ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻲ اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻫﺎردي ﻳﻚﺟﻮر ﻋﺰا و ﺳﻮﮔﻮاري ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻌﺮ دﺳﺘﻪاي از ﻋﺰاداران ﻣﻮﻗﺮ را در دﺷﺘﻲ ﻧﻴﻢ ﺗﺎرﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮدهاي را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬در ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﻣﺮده داراي »رﻳﺨﺘﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ« اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه‬
‫دﮔﺮﮔﻮن و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﺮ ﺷﺪه ﺳﭙﺲ ﮔﻮﻳﺎ دو ﺑﺎل ﺑﺰرگ از آن ﺑﻴﺮون زده و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آن‬
‫ﻫﺎ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻨﺪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﺮات را ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺪا ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻧﺴﺎن ﻫﺎ را ﭘﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﮔﺮوه ﺳﻮﮔﻮاران ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻲدارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺎردي ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ‬
‫»ﻃﺮﺣﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳﺎﺧﺖ« را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد ‪ -‬ﻧﺨﺴﺖ درﻧﺪهﺧﻮﻳﻲ و ﺣﺴﺎدت‬
‫)ﺗﻮﺻﻴﻒﻫﺎي ﺗﻮرات از ﺧﺪا( و ﺳﭙﺲ دادﮔﺮي و ﻓﻴﺾ رﺳﺎن )ﺗﻮﺻﻴﻒﻫﺎي اﻧﺠﻴﻞ از‬
‫ﺧﺪا(‪ .‬ﻫﺎردي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ آراﻣﺶ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻲﻓﺮﻳﺒﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﭼﻨﺎن ﺳﺨﺖ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ آن ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺷﻌﺮ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ از دﻟﺴﻮزي درﺑﺎره ﻛﺴﺎﻧﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻤﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺆﻣﻨﺎن ﺷﻜﺎك ﭘﺲ از ﺧﺎكﺳﭙﺎري ﺑﺎ ﺧﺸﻤﻲ ﻧﺎﺑﺎوراﻧﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫در ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﻮده اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ را ﻣﺴﺨﺮه و دروغ ﺧﻮاﻧﺪه ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪» ،‬ﻣﺎ وﺟﻮد او را‬
‫ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ!« ﻫﺎدري آنﻫﺎ را اﺣﻤﻖ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ‪» :‬دﻟﻢ ﺳﻮﺧﺖ‪/‬و ﮔﺮﭼﻪ زﺑﺎﻧﻢ ﺑﻨﺪ آﻣﺪه‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﺮدم‪/‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺪتﻫﺎ ﺳﺘﺎﻳﺸﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﻮﮔﻮاري ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺑﺎوري ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ ﻫﻤﺪردي‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ آن را دوﺳﺖ دارم‪ .‬ﺑﺮ روي ﻧﺖ ﺷﻌﺮ ﻫﺎردي‪ ۴‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻨﺶ‬
‫ﭼﻨﺪان دﺷﻮار ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻫﻤﺮاه ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖﻫﺎ‬

‫‪4. Hardy’s poem‬‬

 ‫‪١٨٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ زنﻫﺎ را در ﺗﺮاز ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮدﻫﺎ داراي ﻧﻘﺶ ﻛﻤﺘﺮي ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﻤﻪي آنﻫﺎ ﺣﻀﻮر زن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫روﺣﺎﻧﻲ ﻏﺪﻏﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮرات زﻧﺎن را ﻣﺴﺌﻮل راﻧﺪه ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﻫﺎ از ﺑﻬﺸﺖ داﻧﺴﺘﻪ‬
‫)و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺰ( ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻨﺎه ﺑﺮ دوش آنﻫﺎ ﺑﻮده و در اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ در ﻧﻤﺎزﺧﺎﻧﻪ و ﻋﺒﺎدﺗﮕﺎه ﺧﻤﻮش و ﺳﺎﻛﺖ اﻳﺴﺘﺎده و ﻗﺮآن ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻳﻚ ﻛﻨﻴﺰ‬
‫را ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﻫﻨﺪو ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ زﻧﺎن ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﺧﺪا‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻛﺮده ﺣﺘﺎ اﮔﺮ روﺷﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻮﻫﺮ ﻫﻴﭻ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺨﻮاب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﻳﻜﻲ از دو ﻓﺮﻗﻪ دﻳﻦ ﺟﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﻮدم آن را دوﺳﺖ‬
‫دارم )ﺑﺨﺶ ‪ 4‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( زﻧﺎن را »ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و ذاﺗﻲ آﺳﻴﺐرﺳﺎن« داﻧﺴﺘﻪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ زنﻫﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮواﻧﺎ دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ دوﺑﺎره ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺮد زاده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻪ‪ ،‬دﻳﻦ ﺟﻴﻦ‪ ...‬ﺟﺪي ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ؟‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻦﻫﺎ ﭼﻮن ﺑﻴﺶ از ‪ 2000‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻨﻴﺎد‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و ارزشﻫﺎ آن زﻣﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ ادﻳﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﻮد را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﻮﺑﻲﻫﺎ در ﮔﺬر ﺳﺪهﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫آورده و ﻫﻤﻪي وﻳﺮاﻳﺶﻫﺎ و ﺑﻬﺴﺎزيﻫﺎ را در ﮔﺬر اﻳﻦ زﻣﺎن رد ﻛﺮده ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دوره روﺷﻨﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ -‬آﻧﮕﺎه ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮده و اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻮجﻫﺎي ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﻲ‪ ١‬در‬
‫ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آن ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻧﻘﺶ ﺧﺸﻨﻲ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ در ﭘﺴﺖ و ﻓﺮودﺳﺖ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ زﻧﺎن ﺑﺎزي‬

‫ﻛﺮدن ﻣﺎﻳﻪ آن ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از رﻫﺒﺮان ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ در روزﻫﺎي‬

‫‪1. Feminist‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٨٨‬‬

‫آﻏﺎزﻳﻦ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ‬

‫از رﻫﺒﺮان آﻏﺎزﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ در ﻓﻬﺮﺳﺖ زﻳﺮ آﻣﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫راﻳﺖ‪١‬‬ ‫‪ ‬ﻓﺮاﻧﺴﺲ راﻳﺖ‪ :‬ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺮاﻧﺴﺲ‬
‫)‪ (1795-1852‬ﺑﻪ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺳﻔﺮ ﻛﺮد ﺑﺪون دﻳﺪاري از ﺗﻮﻣﺎس‬
‫ﺟﻔﺮﺳﻮن و دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﭘﺮاﻧﮕﻴﺰه و ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه زﻣﺎن ﺧﻮدش‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﻘﻮق زﻧﺎن و ﻣﻨﺴﻮخ ﻛﺮدن‬
‫ﺑﺮدهداري ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ راﻳﺖ آﺷﻜﺎرا ‪ -‬ﺑﺴﻴﺎر‬
‫رك و آﺷﻜﺎر‪ -‬دﻳﻦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﺷﻮاري اﺻﻠﻲ در ﻫﺮ دو ﺟﺒﻬﻪ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﭘﺸﺘﮕﺮﻣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ زﻳﺮا وي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ زﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن زن و ﻣﺮد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﺮده‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در‬
‫ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ زن و ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮده و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ آﺷﻜﺎرا و در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻣﺮدم از دﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﭼﻴﺰ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺮدم )ﻣﻦ ﻧﻴﺰ( در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺣﺴﺎس ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺧﻮﺑﻲ اراﻧﻪ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد وﻟﻲ راﻳﺖ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭘﺎداش وي ﻳﻮرش و‬
‫ﺣﻤﻠﻪﻫﺎي آﺧﻮﻧﺪي و ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪن ﺑﺎ اﻟﻘﺎﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »روﺳﭙﻲ ﺳﺮخ‬
‫ﺑﺰرگ ﻛﺎﻓﺮ« و »ﺟﻨﺪه ﺑﺎﺑﻞ« ﺑﻮد‪ .‬راﻳﺖ در ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺎﭼﺎر از در ﭘﺸﺖ ﻓﺮار ﻛﺮده ﺗﺎ از دﺳﺖ ﻋﺎﻣﻴﺎن ﻛﺘﻚ‬
‫ﻧﺨﻮرد‪.‬‬
‫‪ ‬ارﻧﺴﺘﻴﻦ رز‪ :‬رز )‪ (1810-1892‬ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻫﻤﺎن رﺳﺎﻧﻪ‬
‫)ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ( و ﻫﻤﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت )ﺑﺮدهداري و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن(‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن آﻣﺎج و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ )اﻧﺘﻘﺎد از دﻳﻦ( راه راﻳﺖ را رﻓﺘﻪ و‬
‫ﻫﻤﺎن ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎ و ﻧﺘﻴﺠﻪ را دﻳﺪ )ﺗﻮﻫﻴﻦ و ﺧﻮار ﺷﺪن‪ ،‬اﻟﻘﺎب‬

‫‪1. Frances Wright‬‬

 ‫‪١٨٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﺗﻮﻫﻴﻦآﻣﻴﺰ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ(‪ .‬رز در ﺳﺎل ‪1233‬‬

‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1854‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻨﺪﺑﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد‬
‫از ﺳﻮي اﻋﻀﺎي ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﺘﻚ‬
‫ﺑﺨﻮرد‪ ،‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﻴﺲ ﻛﻨﮕﺮه ﺣﻘﻮق ﻣﻠﻲ زﻧﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮزان ﺑﺮوﻧﻞ آﻧﺘﻮﻧﻲ‪ ١‬ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎري‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ »ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ‪ -‬ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام‪ -‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮي در‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬در ﺳﺎل ﺑﻌﺪ روزﻧﺎﻣﻪاي درﺑﺎره‬
‫ﺧﺎﻧﻢ رز ﻧﻮﺷﺖ‪» ،‬ﻳﻚ ﻣﺆﻧﺚ ﺑﻴﺨﺪا« ﺑﻮدن »ﺻﺪﻫﺎ ﺑﺎر ﭘﺴﺖﺗﺮ‬
‫از ﻳﻚ روﺳﭙﻲ« ﺑﻮدن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﻛﺪي اﺳﺘﻨﺘﻮن‪ :٢‬اﺳﺘﻨﺘﻮن )‪ (1815-1902‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﺑﻮده و از اﻟﻘﺎي ﺑﺮدهداري و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫رز و راﻳﺖ ﺑﺎ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﺑﺴﻴﺎري از دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻟﺮزه‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﭼﻮن ﻫﻤﻴﺸﻪ و ﺑﺎ آواي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ »ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ و دﻳﻦ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺳﺪ در ﺳﺮ راه آزادي و اﻋﺘﻼي زﻧﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ «.‬اﺳﺘﻨﺘﻮن و ﺳﻮزان ﺑﺮوﻧﻞ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎه ﻫﻤﻜﺎر در‬
‫اﺻﻼﺣﻴﻪ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ‪»-‬ﺣﻖ رأي‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻳﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫اﻳﺎﻟﺖﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻨﺴﻴﺖ رد ﺷﺪه ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻪي ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﺷﻮد«‪-‬‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﻴﺠﺪه ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻣﺮگ اﺳﺘﻨﺘﻮن ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد دﻳﻦ و داﻧﺶ‬

‫‪1. Susan B. Anthony‬‬

‫‪2. Elizabeth Cady Stanton‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٩٠‬‬

‫ﻛﺸﻤﻜﺶ دﻳﺮﭘﺎ و ﻃﻮﻻﻧﻲ دﻳﻦ و داﻧﺶ ﻛﻪ از ﺳﺪه ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي آﻏﺎزﺷﺪه ﺑﻮد در‬
‫ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺷﺘﺎب ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺴﺎن در ﻫﻴﭻ ﺳﺪهاي ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ در دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدش دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روزﻫﺎي ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎل‪ 1180‬ﻫﺠﺮي )‪ 1801‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﻓﺮارﺳﻴﺪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ دﻟﻴﻞ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﺷﻚ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺟﻤﻴﺰ آﺷﺮ ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ‪200‬‬
‫ﺳﺎل ﭘﻴﺶ دودﻣﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻋﻼم ﻛﺮده ﻛﻪ آﻓﺮﻳﻨﺶ‬
‫ﺟﻬﺎن در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪ 4004‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد رخ داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻲﮔﻤﺎن در آن ﺳﺎلﻫﺎ در‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺮح ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ از آﻓﺮﻳﻨﺶ وﻳﮋه و ﺟﺪاي ﮔﻮﻧﻪي اﻧﺴﺎن ﻫﻴﭻ ﺗﺌﻮري و‬
‫ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺑﻬﺘﺮي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺪه دﻳﺮﺗﺮ ﭘﺲ از ﻛﺸﻔﻴﺎت ﺗﺎزه داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ و ﺑﺎ ﻓﺮوﺗﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺑﻪ ﻟﺮزه اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻧﮕﺎره اﻧﺴﺎن درﺑﺎره ﺧﺪا ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﺮﺗﺮ و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪﺗﺮ‬
‫ﺑﻮدن ﺟﻬﺎن روﺷﻦ ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻣﻴﻦ‪ :‬ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري دوم اﻧﺴﺎن‬

‫در ﺳﺪه ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ ﺑﺎ ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ زﻣﻴﻦ از ﻛﺎﻧﻮن‬
‫و ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺎﺋﻨﺎت ﻓﺮش زﻳﺮ ﭘﺎي ﻋﺰتﻧﻔﺲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮب زﻣﻴﻦ ﻧﺎف ﺟﻬﺎن‬
‫ﻫﺴﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ دﺳﺖﻛﻢ ﻫﻨﻮز اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ زﻣﺎن ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪ ،‬درﺳﺘﻪ؟‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ از آﻏﺎز آﻓﺮﻳﻨﺶ )ﺑﻠﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬روز ﺷﺸﻢ آﻓﺮﻳﻨﺶ( ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و ﭘﺲ‬
‫از ‪ 6،000‬ﺳﺎل در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻣﺪن دوﺑﺎره ﻣﻨﺠﻲ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﻤﺎري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻫﻨﻮز اﺳﺘﻮار‬
‫ﺟﺎي ﺧﻮدﺷﺎن اﻳﺴﺘﺎدهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﻦ ﺷﺪن زﻣﻴﻦ‪ ،‬آن ﻫﻢ ﺑﺎ ﺿﺮب در ﻫﺰار دوﺑﺎره ﻳﻚ‬
‫ﺧﻮاري و ﺧﻔﺖ دوم زودﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮ ﺳﺮ اﻧﺴﺎن ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﭼﻨﺪاﻧﻲ از ﺳﺪه ﻧﻮ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻦ زﻣﻴﻦ آﻏﺎز‬
‫ﺑﻪ ﻟﻐﺰﻳﺪن ﺑﻪ ﺳﻮي ﻋﻘﺐ ﻧﻤﻮده و داﻧﺶﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ و دﻳﺮﻳﻨﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬
‫آن را ﻫﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬در دﻫﻪ ‪ 1830‬ﻣﻴﻼدي ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﭼﺎرﻟﺰ ﻻﻳﻞ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎس ﺗﻮﻓﺎن‬
‫ﻧﻮح را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﺪرﻛﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻮد ﻧﻪ‬
 ‫‪١٩١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻳﻚ ﺗﻮﻓﺎن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺸﺎن از دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي آﻫﺴﺘﻪاي در ﺑﺎزهي ﮔﺴﺘﺮدهاي از زﻣﺎن‬
‫را ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﭘﻨﺠﺮه ﺗﺎرﻳﺦ از ‪ 6،000‬ﺳﺎل ﺑﻪ ‪ 96‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻧﻮﻳﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻦ ﮔﻮﻧﻪي اﻧﺴﺎن ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﺳﺎل از‬
‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪ -‬ﻳﺎ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن اﻧﺴﺎن در زﻣﺎﻧﻲ در ﻣﻴﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ؟‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﻮﻓﺎن ﻧﻮح اﺧﺘﻼل ﺑﺰرﮔﻲ در ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﺗﻮﻓﺎن ﻧﻮح ﺗﻨﻬﺎ داﺳﺘﺎﻧﻲ در ﻣﻴﺎن داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻓﺮاوان دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﻚ اﺳﺘﻌﺎره و ﺗﻤﺜﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﻣﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ داﻧﺶ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﺪﻋﻲ ﭘﻬﻨﻪي ﻛﻨﺶ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮي ﺑﺮاي ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﺷﺪه ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﻛﻞ‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﻜﻮه آن را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﮔﺴﺘﺮه آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧﺪا دو‬
‫ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﺑﺮآورد ﺷﺪ ‪ -‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺑﺮآورد ﻛﻨﻮﻧﻲ ‪ 4/54‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺎر ﻻﻳﻞ و دﻳﮕﺮ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﺎن ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد‬

‫ارزش و اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻧﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﺣﻴﺎﺗﻲ ‪ -‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز‬
‫ﮔﺴﺘﺮدهاي از زﻣﺎن‪ -‬را ﺑﺮاي ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري ﺑﻌﺪي ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻲ ﺗﺨﺖ و ﺗﺎج ﺷﺪن ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن‪ :‬ﺧﻔﺖ و ﺧﻮاري ﺳﻮم‬

‫در روﻧﺪ دردﻧﺎك ﭘﺴﺖ ﺷﺪن ﺗﺼﻮﻳﺮ اﻧﺴﺎن از ﺧﻮدش ﻫﻴﭻ ﺷﻮﻛﻲ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪهﺗﺮ از ﻛﺎر‬
‫ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ‪ ١‬در ‪ 1238‬ﻫﺠﺮي )‪ 1859‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﺒﻮد وي اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫داد ﻛﻪ ﻛﻞ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ و ﺣﻴﺎت زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎ وراﺛﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Charles Darwin‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٩٢‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ وراﺛﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﭼﻴﺰ ﺗﺎزهاي ﻧﺒﻮده ﻛﻪ داروﻳﻦ آﻏﺎزﮔﺮ آن ﺑﻮده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎر دوري در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺘﺎ ﭘﻴﺶ از ﺳﻘﺮاط در ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻣﺮدم ﻣﻲ‬
‫ﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪي ﺟﺎﻧﺪاران ﺑﺎ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ دارﻧﺪ ‪ -‬از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن از روﺑﺮو‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺑﺎﺑﻮن‪ ٢‬ﻧﮕﺎه ﻧﻜﺮده ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﭘﺪرﺑﺰرگ ﺧﻮد ﭼﺎرﻟﺰ ﻳﻌﻨﻲ اراسﻣﺲ‬
‫داروﻳﻦ‪ ٣‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﻮران ﺧﻮن ﮔﺮم ﺷﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ارث ﺑﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ‪ 15‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺎﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‬
‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ‪) ۴‬ﻣﻨﺸﺎء اﻧﻮاع( ﭼﺎپ ﺷﻮد ﻛﺘﺎﺑﻲ از ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﺎﺷﻨﺎس ﺑﺎ ﻧﺎم ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻓﺮﻳﻨﺶ‪ ۵‬ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮﭼﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ در ‪ 1238‬ﻫﺠﺮي )‪ 1859‬ﻣﻴﻼدي( ﻳﻚ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﻮﻳﻦ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ ،‬روﺷﻨﮕﺮي داروﻳﻦ درﺑﺎره ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ ‪ -‬ﺷﻴﻮهي ﺑﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪن ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫‪ -‬ﻧﻮ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت دﻗﻴﻖ و ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه ﻛﺘﺎب ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه داروﻳﻦ ﻓﺮﮔﺸﺖ را از ﻳﻚ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﮔﻴﺮا و ﺟﺬاب ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﺌﻮري داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﻨﺪه دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ‪ -‬و‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن ﺗﺼﻮر اﻧﺴﺎن از ﺧﻮدش در ﺣﺎل ﺗﺮك ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺎ و ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ﺷﻜﻞ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﮔﻴﺘﻲ‬
‫آﻓﺮﻳﺪهﺷﺪه و ﺳﺮور ﺟﻬﺎن و ﺑﺮﺗﺮ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰي در آن ﻫﺴﺘﻴﻢ ‪ -‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﺮده‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از داروﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﻤﻮنﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻠﻮار ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻮﻧﻪاي‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ وﻟﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ در ﺗﻪ ﻳﻚ ﺻﻒ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﻛﻮﺷﻴﺪن ﺗﺎ دﻳﻦ ﺳﻨﺘﻲ را ﺑﺎ ﺑﺴﻂ دادن ﺑﺎ ﺗﺌﻮري ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا آﻏﺎزﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮده و ﺳﭙﺲ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺟﻮرواﺟﻮري و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ را‬
‫رﻗﻢزده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درك ﺑﻪ ﺷﺪت‬
‫ﻧﺎدرﺳﺘﻲ از ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺖ‪) .‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ و روﺷﻨﮕﺮي ﻛﺎﻣﻠﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﺰﻳﻨﺶ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (.3‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ راه ﺳﺎدهﺗﺮي را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه‪ ،‬از آﻏﺎز‬

‫‪2. Baboon‬‬
‫‪3. Erasmus Darwin‬‬
‫‪4. On the Origin of Species‬‬ ‫ﻣﻧﺷﺄ اﻧواع‬
‫‪5. Vestiges of the Natural History of Creation‬‬
 ‫‪١٩٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻛﺎر اﻋﻼم داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ زﻳﺮا ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ اﺳﺖ‪.‬‬
‫واﻟﺴﻼم‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ داﻧﺸﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﺑﻲدرﻧﮓ ﻫﻴﭻ ﺟﻮر اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻪي‬
‫ﻧﮕﺮهﻫﺎ و ﺗﺌﻮريﻫﺎي درﺳﺖ و ﺧﻮب ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﻴﺰ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺸﺒﺎري ﭼﻨﺪ ﺳﻮﻳﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫در ﻃﻮل ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﺎب و دوام آورد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ اﻳﻦ ﺗﺌﻮري ﻧﻴﺰ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻧﮕﺮهﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از آن در ﺣﺎل از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ در دﻫﻪي ‪ 1930‬ﻣﻴﻼدي )‪ 1309‬ﻫﺠﺮي( ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﺣﻮزه ژﻧﺘﻴﻚ ﻓﺮﮔﺸﺖ را از‬
‫ﭘﺸﺖ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎ را آزاد ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬دﺷﻮاريﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﺳﺮ راه آن را ﺣﻞ ﻛﺮده و ﻫﻤﻨﻮاﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ و اﻛﺜﺮﻳﺖ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎن را ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺪار ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪهي ﮔﺮدش زﻣﻴﻦ ﺑﻪ دور ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﮔﺸﺖ‪-‬‬
‫واﻗﻌﻴﺖ داﻧﺸﻴﻚ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎورش ﺳﺨﺖ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ درﺳﺖ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از آﻏﺎز ﺗﺌﻮري داروﻳﻦ در ﻫﻴﭻ زﻣﺎن و در ﻫﻴﭻ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﮕﺮ در زﻣﺎن و‬
‫ﻣﻜﺎن ﺧﻮد ﺷﺨﺺ داروﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﺤﺮان ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﺗﺮي دﭼﺎر ﻧﺸﺪ ‪ -‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺳﺎلﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي دوره وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ‪.‬‬

‫ﺷﻚ ﻛﺮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي دوره وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ‪ :‬ﺑﺤﺮان اﻳﻤﺎن‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ دوره وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ ﺑﻪ دﻳﺪهي ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺨﺘﮕﻴﺮ و ﻛﻬﻨﻪﭘﺮﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻛﻮب ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪن ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺷﻠﻮار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺰداري ﮔﺮد ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﭘﻴﺎﻧﻮ )ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ﮔﺮد ﭘﺎﻫﺎي ﭘﻴﺎﻧﻮ( درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫آنﻫﺎ ﺗﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﺰرﮔﻲ ﻫﻢ ﺑﺮاي رﻳﺎﻛﺎري و ﻫﻢ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﺑﻮدﻧﺸﺪﻧﻲ آن ﻗﺮار‬
‫دادﻧﺪ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ راﺑﻄﻪﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ دوره وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ و ﮔﻴﺮاﺗﺮ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻘﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎراﻧﻪ و ﺣﺘﺎ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻃﻠﺴﻢﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ دارد‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻮج ﺑﻠﻨﺪ و‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ از ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي و ﺟﺮوﺑﺤﺚﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ ‪-‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻧﮕﺮه و ﺗﺌﻮري ﻓﺮﮔﺸﺖ ‪-‬‬
‫زﻣﻴﻦ و اﻧﮕﺎرهي اﻧﺴﺎنﻫﺎ از ﺧﻮد را ﺳﺮوﺗﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٩٤‬‬

‫»ﺑﺤﺮان اﻳﻤﺎن« ﭘﻴﺎﻣﺪ آن ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻨﺪ ﺷﻚ و دودﻟﻲ در‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫درﺑﺎره ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ آﻣﻮزهﻫﺎي‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺟﺪي ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﺴﻞ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻫﻢ راﺳﺖ و ﻫﻢ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻮد ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻓﺮود آﻣﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮان‪،‬‬
‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان و داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺑﺪون ﺧﺪا و ﻃﺒﻴﻌﺘﻲ ﺑﺪون ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ‬
‫و ذاﺗﻲ اﺧﻼق را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﻣﺎس ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‪ ۶‬و ﺷﺎﻋﺮ‬
‫اﻟﮕﺮﻧﻮن ﺳﻮﻳﻨﺒﺮن‪ ٧‬ﺑﺎ ﺷﻮرﻳﺪﮔﻲ ﺳﺮﮔﻴﺠﻪآوري در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻮ ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮان دﻳﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﻣﺎس ﻫﺎردي‪ ٨‬و ﻣﺘﺎ آرﻧﻮﻟﺪ‪ ٩‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ اﻳﻤﺎن‬
‫ﻧﻮﺣﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ »ﺧﺪاﻛﺸﻲ‪ :‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﻴﺨﺪا ﺟﻨﺎﻳﺖ‬
‫ﻧﺎﺑﻮدي ﺧﺪا را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ وﺣﺪت وﺟﻮدي ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻛﻨﺪ‪(«.‬‬
‫دﻳﻦ و داﻧﺶ ﻛﻪ ﺑﺎ دارا ﺑﻮدن ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺷﻜﻨﻨﺪه و ﺑﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻋﻤﺪه دارا ﺑﻮدن ﺗﻔﺎوتﻫﺎي آﺷﺘﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮ در ﻫﺪف و ﺷﻴﻮهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ دورهي وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ‬
‫رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﻪ ﺟﻴﻎ و داد و ﺧﻮدزﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺮ دو‪ ،‬ﻫﻢ دﻳﻦ و ﻫﻢ داﻧﺶ‬
‫ﺑﺪون واﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﺳﺨﺘﻲ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد‪ -‬داﻧﺶ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻧﻮﻳﻦ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﺗﺎزهي و ﺑﺰرﮔﻲ از‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺮده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ )دﺳﺖ ﻛﻢ در اروﭘﺎ( ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻪ ادﻋﺎﻳﻲ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲزد ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ و ﺗﺤﺖ اﻟﻔﻈﻲ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و‬
‫ﺗﺴﻜﻴﻦ و ﻛﺎﻫﺶ رﻧﺞ ﺑﺮدن در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‬

‫‪6. Thomas Huxley‬‬

‫‪7. Algernon Swinburne‬‬
‫‪8. Thomas Hardy‬‬
‫‪9. Matthew Arnold‬‬
 ‫‪١٩٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫اﻧﮕﻠﻴﺲ اﻳﻦ دوره را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺨﺘﮕﻴﺮي ﻛﻤﺘﺮ و ﺷﻜﻞ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮي از‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫در واﻗﻊ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﻬﺎدت و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﭘﻴﺎﻣﺪ ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪﺗﺮ دوره ﭘﺮﻫﻴﺎﻫﻮ ﻫﻤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﮕﻮﻣﮕﻮﻫﺎي در ﺧﺎﻧﻘﺎه وﺳﺖﻣﻴﻨﺴﺘﺮ در‬
‫ﻋﻀﻮ ﮔﺮوه‬ ‫ﻓﺎرار‪١٠‬‬ ‫‪ 1261‬ﻫﺠﺮي )‪ 1882‬ﻣﻴﻼدي( اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻓﺮدرﻳﻚ‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن وﺳﺖﻣﻴﻨﺴﺘﺮ را ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺗﺌﻮري داروﻳﻦ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ‪) .‬وﻟﻲ آﺧﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺷﻚ ﻣﻦ آن را رد ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺨﺶ ‪ 3‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪(.‬‬

‫ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ و ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﮕﺮه و ﻓﺮﺿﻴﻪ داروﻳﻦ‪ :‬ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ وﻳﻠﺒﺮﻓﻮرس‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم آﺷﻨﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎﺟﺮات ﻛﻨﻮﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻓﺮﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫داروﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﭼﺎﺷﻨﻲ ﺑﺮاي ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﺎ از ﺧﺸﻢ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ آنﻫﺎ داروﻳﻦ را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻧﮕﺮه وي ﭘﺮ ارزشﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮض درﺑﺎره‬
‫ﻧﮋاد اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺳﺮوﺗﻪ ﻛﺮد در واﻗﻊ ﺧﻮدش ﻳﻚ آراﻣﺶﻃﻠﺐ درﺟﻪ ﻳﻚ‪ ،‬ﻓﺮاري از‬
‫ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ ﺑﻮد‪ .‬داروﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﺮز دردآوري ﺧﺠﺎﻟﺘﻲ ﺑﻮده ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ درﮔﻴﺮي دﺷﻤﻦ‬
‫اﺻﻠﻲ و ﻣﺎﻳﻪي ﺧﺮاﺑﻲ ﺣﺎل وي ﻣﻲﺷﺪ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در ﻫﻤﻪي ﻋﻤﺮ ﻣﺎﻳﻪ دردﺳﺮ وي ﺑﻮد‪.‬‬
‫داروﻳﻦ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﻴﭻ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬او ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻮاﻧﻲاش‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎره ﺑﻮد و ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﭘﺮﺗﻮي درﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ‬
‫و ﻋﻠﻤﻲ ﻧﻤﻲاﻧﺪازد‪ ،‬ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺮاي او ﮔﻴﺮا ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺴﻴﺤﻲ زﻧﺶ اﻣﺎ‪ ١١‬را ﻧﻴﺰ در ﻧﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮات ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺷﻮﻫﺮش‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻣﺎ را دﭼﺎر ﻋﺬاب ﻛﺮده و داروﻳﻦ ﻧﻴﺰ از ﻧﺎراﺣﺘﻲ زﻧﺶ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻴﺶ از ﺗﻮان ﺑﺮدﺑﺎري داروﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺲ از ﭼﺎپ و ﭘﺨﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ )ﻣﻨﺸﺎء اﻧﻮاع( داروﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﮔﻞﻫﺎي ارﻛﻴﺪه ﺑﭙﺮدازد‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺟﺮ و ﺑﺤﺚﻫﺎ ﺑﻪ دوﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﻣﺎس ﻫﻨﺮي‬

‫‪10. Frederick Farrar‬‬

‫‪11. Emma‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٩٦‬‬

‫ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس واﮔﺬار ﺷﺪه ﻛﻪ ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎل را ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازهاي دوﺳﺖ داﺷﺖ‬
‫ﻛﻪ داروﻳﻦ از آن ﺑﻴﺰار و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﻓﺎع و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ از ﺗﺌﻮري‬
‫داروﻳﻦ )و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آروارهﻫﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﻃﻮر ﺑﻮده وﻟﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ در ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ( »ﺑﻮلداگ‪ ١٢‬داروﻳﻦ«‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺣﺮﻓﻪاي ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﺗﺮوﻳﺞ و روﺷﻨﮕﺮي‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻓﺮﮔﺸﺖ ﮔﺬارﻧﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﺮه ﻳﻚ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺪن ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ رﺧﺪاد دﻳﮕﺮي‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ ﻫﻔﺖ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﭼﺎپ و ﭘﺨﺶ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ )ﻣﻨﺸﺎ اﻧﻮاع(‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺟﻬﺎن زﻳﺮ و رو ﺷﺪ‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن از ﺳﺮاﺳﺮ اﻧﮕﻠﻴﺲ در داﻧﺸﮕﺎه‬
‫آﻛﺴﻔﻮرد ﮔﺮد ﻫﻢ آورده ﺗﺎ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺌﻮري ﻓﺮﮔﺸﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ را ﺑﺮاي ﺷﻚ‬
‫و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻫﻢ ﻫﻮاداران ﮔﺮد آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺗﻮﻣﺎس ﻫﻨﺮي ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‪ :‬او در ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻓﺮﮔﺸﺖ ﭘﺲ از ﭼﺎپ ﻛﺘﺎب داروﻳﻦ از‬
‫ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﻫﻤﺎﻳﺶ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬اﺳﻘﻒ ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ »ﺳﻮاﭘﻲ ﺳﺎم« وﻳﻠﺒﺮﻓﻮرس‪ :١٣‬ﺑﺮاي ﻟﻐﺰﻧﺪﮔﻲﻫﺎي دوﭘﻬﻠﻮي‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻪ او اﻳﻦ ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪه وي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ و در زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ‬
‫ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 17،000‬ﻛﻠﻤﻪ در رد ﺗﺌﻮري داروﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬رﻳﭽﺎرد اوون‪ :١۴‬داﻧﺸﻤﻨﺪي ﻛﻪ در ﺟﺎﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎ اﻟﻘﺎب »ﻣﺘﺸﺨﺺ«‬
‫»ﻧﻔﺮتاﻧﮕﻴﺰ‪» «،‬درﺧﺸﺎن‪» «،‬ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ« و »ﺳﺎدﻳﺴﺘﻲ« ﺗﻮﺻﻴﻒﺷﺪه ﻣﻘﺎﻻت‬
‫ﺑﻲﺷﻤﺎري ﺑﺮ ﺿﺪ داروﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ و وﻳﻠﺒﺮﻓﻮرس را ﭘﻴﺶ از روﻳﺪاد ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ‬

‫‪12. Bulldog‬‬ ‫ﻧوﻋﯽ ﺳﮓ‬

‫‪13. Bishop Samuel “Soapy Sam” Wilberforce‬‬
‫‪14. Richard Owen‬‬
 ‫‪١٩٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫آﻣﻮزش ﻣﻲداد‪) .‬اوون را در ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮده و ﺑﻲ ﺑﺮو و ﺑﺮﮔﺮد ﺷﺐ‬
‫ﻛﺎﺑﻮس ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ‪(.‬‬
‫‪ ‬ﺟﻮزف داﻟﺘﻮن ﻫﻮﻛﺮ‪ :١۵‬ﻫﻮﻛﺮ ﮔﻴﺎهﺷﻨﺎس‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و دوﺳﺖ ﻧﺰدﻳﻚ و ﺻﻤﻴﻤﻲ‬
‫داروﻳﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬راﺑﺮت ﻓﻴﺘﺰروي‪ :‬ﻓﻴﺘﺰروي ﻧﺎﺧﺪاي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﺸﺘﻲ اچ ام اس ﺑﻴﮕﻞ‪ ١۶‬در ﺳﻔﺮ‬
‫ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ داروﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در روي اﻳﻦ ﻛﺸﺘﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي‬
‫ﻧﮕﺮه و ﺗﺌﻮري ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺎﺧﺪا ﺗﺼﺎدﻓﻲ در اﻳﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺣﻀﻮر ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻮي اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﺪه وﻟﻲ )ﺑﺎ ﺳﭙﺎس از آﺷﻮﺑﻲ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﺑﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪ( ﻫﺮﮔﺰ اراﺋﻪ ﻧﮕﺸﺖ‪.‬‬

‫داروﻳﻦ اﻟﺒﺘﻪ ﺧﻮدش در اﻳﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺖ درﺳﺖ اﺳﺖ ﮔﻞﻫﺎي‬
‫ارﻛﻴﺪه ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ در اﻳﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒﻫﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد از آن‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪهي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ‬
‫آرام و ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ ﺧﻮب در ﺳﺮاﺳﺮ آن ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻓﺮﺿﻴﻪ‬
‫داروﻳﻦ درﺑﺎره ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ داروﻳﻨﻴﺴﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ١٧‬ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﻧﮕﺮان ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫آﻳﻨﻪ درك ﺑﺪي از ﺗﺌﻮري ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺑﻲ رﺣﻢ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ روﻳﺪادﻫﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻦ دارد ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ‬
‫ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﺳﻘﻒ وﻳﻠﺒﺮﻓﻮرس ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و از ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ او ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺎﻛﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ دارﻧﺪ از ﺳﻮي ﻣﺎدرﺑﺰرگ ﻳﺎ‬
‫ﭘﺪرﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻣﻴﻤﻮنﻫﺎ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺎن ﻳﻚ ﻣﻴﻤﻮن ﭘﺴﺖ ﻳﺎ‬
‫آدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪاد ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺧﻨﺪهدار‬

‫‪15. Joseph Dalton Hooker‬‬

‫‪16. HMS Beagle‬‬
‫‪17. Social Darwinism‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪١٩٨‬‬

‫در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ارزﺷﻤﻨﺪ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ‬
‫ﮔﺰﻳﻨﺶ و اﻧﺘﺨﺎب ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺮاي ﻧﻴﺎﻛﺎن »ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻃﻊ ﻣﻴﻤﻮن را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ!«‬
‫آﺧﺮش اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻛﺎر ﺧﻮدش را ﻛﺮد‪ .‬دﻋﻮا اﻳﻦ ﺳﺮ و آن ﺳﺮ ﺟﻠﺴﻪ درﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ رواﻳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﺧﺪا ﻓﺮﻳﺘﺰروي ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎ ﻏﺮش ﻳﻚ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻫﻮا‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻪ اﻓﺮاد در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ! ﺳﺨﻦ ﺧﺪا را ﺑﺎور‬
‫ﻛﻨﻴﺪ ﻧﻪ ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻦ ﻣﺮد را!« ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻪ او ﻫﺸﺪار داده و ﺑﻪ ﺗﻨﺪي از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﻠﺴﻪ‬
‫اﺧﺮاج ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺗﺎق ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﻲ دﻳﻮاﻧﻪوار از ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎ و ﻛﺸﻴﺪن ﺻﻨﺪﻟﻲﻫﺎ‬
‫روي زﻣﻴﻦ ﺷﺪ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ در ﺟﻬﻨﻢ را ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ رواﻳﺘﻲ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ ﺑﻪ راه ﻧﻴﻔﺘﺎد و ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎدي ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه و ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺷﺎم ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ آﻳﺎ در اﻳﻦ رواﻳﺘﻲ‬
‫ﭼﻴﺰ ﻫﻴﺠﺎن اﻧﮕﻴﺰي ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﺪ؟‬

‫ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن اﺻﻄﻼح ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻤﺮ ﺷﻚ درﺑﺎره آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ﻫﺰارﻫﺎ ﺳﺎل ﻣﻲرﺳﺪ واژه‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﺧﻮدش ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1248‬ﻫﺠﺮي )‪ 1869‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﻣﺎس ﻫﻨﺮي‬
‫ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح را ﭼﻮن ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدش ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ واژه ﺑﻴﺨﺪا دﻻﻟﺖ ﺑﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن و ﻗﻄﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ او ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺟﻮري ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ ‪ 100‬درﺻﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫دارد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺣﺘﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ وي ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره اﺻﻄﻼح ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ درﺳﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎورﻫﺎي او اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺪﺗﻲ ﺳﺮدرﮔﻤﻲ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ دﺷﻮاري ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ وﻳﮋﮔﻲ اﺻﻠﻲ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي او را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و واژه ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ‪ -‬واژه ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﺮاي »ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ«‪ -‬را ﻣﻲﺳﺎزد‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮدش را روﺷﻦ ﺳﺎزد‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ 2‬ﺑﺮوﻳﺪ‪(.‬‬
 ‫‪١٩٩‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﻛﻪ روﺷﻦ ﺷﺪ ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬وي ﮔﻔﺘﻪ‪» ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺧﻮﺷﻮﻗﺘﻲ اﻳﻦ‬
‫اﺻﻄﻼح ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ «.‬ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ آن را ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﻲﺷﻤﺎري در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي اﻳﻦ ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ واژه ﺳﺎزﮔﺎر ﺷﺪه و اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻒ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮدم اﻣﺮوز‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎ‪ :‬واﺗﻴﻜﺎن ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ »آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺪون ﻟﮕﺎم« ﻫﺸﺪار‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮش ﺧﻮدش از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ داﻧﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎد از‬
‫آن ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪه و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻗﺪر‬
‫داﻧﺴﺘﻦ از آن در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺰاوار اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ واﺗﻴﻜﺎن در دﻳﺪن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﺑﺎورﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻛﻞ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺟﺎزه دادن ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوي از ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮاﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﺑﻬﺮﺣﺎل‬
‫ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي ﺷﻮراي ﻧﺨﺴﺖ واﺗﻴﻜﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ده ﺳﺎل ﭘﺲ از ﭼﺎپ‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه‪» ،‬ﻫﻤﻪي ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮيﻫﺎي‬
‫ﺑﺎورﻛﺮدﻧﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش داﻧﺶ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻼف آﻣﻮزهﻫﺎ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدي اﺳﺖ«‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﻮﺷﺘﻪ »واﻧﮕﻬﻲ داﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻘﺎﻳﺪي ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو روا ﻧﺒﻮده ﭼﻮن‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺐ ﺟﺎﻣﻪ راﺳﺘﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ‪ «.‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫درﺳﺖ ﺑﻮد اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﻴﺸﺘﺮي رد ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮب ﻧﮕﺮش رﺳﻤﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ درﺑﺎره ﻓﺮﮔﺸﺖ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ‬

‫از ﻳﻚ ﺳﺪه دﻳﺪﮔﺎه رﺳﻤﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ روﺷﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬در ‪ 1239‬ﻫﺠﺮي‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1860‬ﻣﻴﻼدي( ﺷﻮراﻳﻲ از اﺳﻘﻒﻫﺎي آﻟﻤﺎﻧﻲ اﻋﻼم ﻛﺮد‪،‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٠٠‬‬

‫»ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻲ واﺳﻄﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ واﻟﺪﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را آﻓﺮﻳﺪه‪ ...‬اﻳﻦ اﻋﻼم‬

‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎن‪ ...‬ﺑﺎ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻦ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮآﻣﺪه از دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬
‫ﺧﻮدﺑﺨﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻘﺪس آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮده و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ «.‬ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪ ﻳﺴﻮﻋﻮي‪ ١‬ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﮕﻮي‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي واﺗﻴﻜﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﻳﻦ ده ﺳﺎل دﻳﺪﮔﺎه‬
‫اﻫﺎﻧﺖآﻣﻴﺰي ﺿﺪ ﻓﺮﮔﺸﺘﻲ داﺷﺖ‪.‬‬

‫وﻟﻲ روﺷﻦ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ دوره ﺧﻮﻳﺶ را ﺳﺮﮔﺮم‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ و آﻓﺮﻳﻨﺶ وﻳﮋه ﻫﻤﺮاه ﻫﻢ ﻛﺎر ﻛﺮده ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ در ﭼﻪ ﻧﻘﻄﻪاي از ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺧﺪا ﺷﺎﻳﺪ روح را ﻗﺮار داده ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬ﺷﻮراي‬
‫واﺗﻴﻜﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ »ﺧﺪا‪ ،‬آﻏﺎزﻛﻨﻨﺪه و ﭘﺎﻳﺎن دﻫﻨﺪهي ﻫﻤﻪي ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺧﺮد ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺴﺎن و از ﺑﺮرﺳﻲ آﻓﺮﻳﻨﺶ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ «.‬واﻧﮕﻬﻲ‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ )ﻣﻨﺸﺎ اﻧﻮاع( ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ اﻓﺰوده‬
‫ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺧﻮب‪ ...‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﻳﻚ ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ ﺑﻮد؟ زﻣﺎن‪ ،‬ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻲ را ﺳﺮدرﮔﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﺷﺶ داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺗﺼﻮري از اﻧﺪﻳﺸﻪ داروﻳﻦ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ رو در‬
‫ﺳﻴﺰدﻫﻢ‪٢‬‬ ‫روي ﭘﺎپ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ‪ 1272‬ﻫﺠﺮي )‪ 1893‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺎپ ﻟﺌﻮ‬
‫ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ در آن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬او ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻧﮕﺮهﻫﺎ و ﺗﺌﻮريﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ اﺳﺘﻮار ﻧﺒﻮده و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺣﺎل دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺘﺎبﻫﺎ آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻤﻮد‬
‫‪ ‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻧﺒﺎﻳﺪ »از اﺣﺴﺎس واﻗﻌﻲ و ﻣﻌﻨﺎي اﺻﻠﻲ« ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫»دور ﺷﺪه« ﻣﮕﺮ »ﻣﻨﻄﻖ ﻳﺎ ﻧﻴﺎزي ﺿﺮوري« ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺮاي »ﻋﻄﺶ ﺗﺠﺪد و آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺑﻲﺑﻨﺪ و ﺑﺎر« ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ در اﻳﻦ ﻋﺼﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Jesuit‬‬
‫‪2. Pope Leo XIII‬‬
 ‫‪٢٠١‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫‪ ‬ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺮون از ﺣﻮزهﻫﺎي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻫﻢ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ )اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬

‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺪه ﺑﻌﺪ از ﺳﻮي اﺳﺘﻔﺎن ﺟﻲ ﮔﻠﻮد‪ ٣‬زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس دوﺑﺎره ﺑﺎزﮔﻮ ﮔﺸﺖ ‪-‬‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 8‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪.‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1329‬ﻫﺠﺮي )‪ 1950‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺎپ ﭘﻴﻮس دوازدﻫﻢ‪ ۴‬ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ »ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع روا ﺑﺮاي ﻛﻨﻜﺎش« اﺳﺖ و اداﻣﻪ داده ﻛﻪ »ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫داﺷﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدﺷﺎن آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ «،‬ﻓﻀﺎ را ﻛﻤﻲ ﺑﺎزﺗﺮ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫»ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎ دﻳﺪه ﺑﺎز ﺑﺎﻳﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه« و »ﺣﻖ دﻳﻦ را ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﮔﺸﺖ در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ« را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺧﻮد روح را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ را آزادي اﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺪون ﺑﻲ ﺑﻨﺪوﺑﺎري ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺳﺪه دﻳﺮﺗﺮ ﭘﺎپ ﺟﺎن ﭘﻞ دوم‪ ۵‬ﻓﺮﮔﺸﺖ را »ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪ« ﺧﻮاﻧﺪ‬
‫و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي رﺳﻴﺪه ﻛﻪ »اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ارزﺷﻤﻨﺪ‬
‫در ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ« اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ دوﺑﺎره ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺎ اﺳﺘﻮاري ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد‬
‫روح ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﭘﺎپ ﻫﻤﻨﻮا و ﻫﻢرأي ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺧﻮب‬
‫ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺖ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻫﻢ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﺗﺎ اداي اﺣﺘﺮام ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ روﻧﺪ در‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ آﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﺮدار و ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻧﺎروﺷﻦ ﺑﻮده وﻟﻲ‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﻠﻮﺗﺮ از دﻳﻦﻫﺎ و ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﻣﺬاﻫﺐ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز درﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ دﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫و ﻓﻘﻂ ﮔﻮﻳﺪ »ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ دوﺳﺖ داري ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ دﻳﮕﺮي ﻧﺮﺳﻲ«‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﻦ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬

‫‪3. Stephen Jay Gould‬‬

‫‪4. Pope Pius XII‬‬
‫‪5. Pope John Paul II‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٠٢‬‬

‫ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن اﻧﺤﺼﺎر ﻣﺬﻫﺐ در ﺟﻬﺎن ﺳﻴﺎﺳﺖ‬

‫در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻦ ﻣﻘﺎﻣﻲ دوﻟﺘﻲ از ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮ و ﺣﺘﺎ از اﻳﺎﻟﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ اﻳﺎﻟﺖ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ‪ -‬داﺷﺘﻦ ﺳﻦ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ در ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ و‬
‫ﻏﻴﺮه‪ .‬اﻣﺮوزه ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي روﻧﺪي ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف و ﻧﺎﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫داﺷﺘﻦ ﭘﺴﺘﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻗﺮار ﻛﺮدن ﺑﻪ دﻳﻦ وﻳﮋهاي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎي‬
‫آﺧﻮﻧﺪﺳﺎﻻري ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﺮان و اﻳﺎﻟﺖ ﻳﻮﺗﺎ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﻋﻀﺎي اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ را در‬
‫ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ دارﻧﺪ‪) .‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻮﺧﻲ از ﻳﻮﺗﺎ ﻧﺎم ﺑﺮدم وﻟﻲ ﭘﺎرﻟﻤﺎن‬
‫اﻳﺎﻟﺘﻲ ﻳﻮﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن درﺻﺪي ﻏﻴﺮ‪-‬ﻣﻮرﻣﻮنﻫﺎ در ﺧﻮد ﺟﺎ داده ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي‬
‫اﻳﺮان ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻤﺎن را در ﺧﻮد ﺟﺎ داده اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪(.‬‬
‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از دوره روﺷﻨﮕﺮي ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺸﺘﻪ‬
‫ﺿﺮورت ﺣﻔﺎﻇﺖ از دﻳﻦ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در زﻳﺮ ﻳﻚ ﺗﺒﺼﺮه از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫]ﻫﻤﻪي ﻣﺴﺘﺨﺪﻣﺎن دوﻟﺖ[ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﻛﺮده ﻳﺎ اﻋﻼم ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ وﻓﺎدار ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ وﻟﻲ ﻫﻴﭻ آزﻣﺎﻳﺶ دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﺴﺘﺨﺪم ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺿﺮورت ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺣﺘﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺪون ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫ارزش داده اﺳﺖ ‪ -‬ﻛﻪ اﺷﺎره ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي روﺷﻦ ﮔﺸﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در اﻳﻦ ﻣﻮرد درﺳﺖ ﻳﻚ ﺳﺪه ﺟﻠﻮﺗﺮ از اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻔﺖ اﻳﺎﻟﺖ‬
‫از اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﺎﺳﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را از اﺳﺘﺨﺪام دوﻟﺖ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ -‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻠﻜﻪ در ﺳﺎل ‪ 1391‬ﻫﺠﺮي )‪ (2012‬ﻣﻴﻼدي‪.‬‬
‫)ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬
 ‫‪٢٠٣‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺧﻮاه آزﻣﺎﻳﺶ دﻳﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺧﻮاه اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدي ﺑﻪ‬
‫ادﻳﺎن در ﻋﻤﻞ ﻳﻚ ﺳﺪ ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﺪام دوﻟﺘﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺳﺪ دﻳﮕﺮي ﺗﺎ‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ در راه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ‪ -‬ﺿﺮورت ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردن ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫و رﺳﺘﮕﺎرﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﭘﺎرﻟﻤﺎن‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭼﺎرﻟﺰ ﺑﺮدﻟﻮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﻋﻀﻮ ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺿﺮورت را ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪه و راﺑﺮت اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﭘﻴﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ آﻳﻨﺪه داري را در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ ‪-‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﭘﻴﺸﻪي آﻳﻨﺪه دار و ﺑﻬﺘﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻣﺮدم‪.‬‬

‫اﻧﻜﺎر ﻧﺎﺑﺎوري ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ در ﻛﻨﺎر ﻣﻴﺰ‪ :‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮدﻟﻮ‬

‫ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﻳﺪ و ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﺮدﻟﻮ‪۶‬‬ ‫ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮد ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎرﻟﻤﺎن راه ﻳﺎﺑﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭼﺎرﻟﺰ‬
‫)‪ (1833-1891‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‪ ،‬ﻓﻌﺎل ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ رخ داد‪.‬‬
‫در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روز ﻛﺎري ﺑﺮدﻟﻮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻧﻮرثﻫﻤﭙﺘﻮن‪ ٧‬ﺑﺮاي ﭘﺎرﻟﻤﺎن‬
‫از وي ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪي ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاي وﻓﺎداري ﺑﻪ ﻣﻠﻜﻪ ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﺑﺮدﻟﻮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ وﺟﺪان راﺣﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻮﮔﻨﺪي ﺑﺨﻮرد زﻳﺮا ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻠﻜﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮدﻟﻮ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﻖ دارد وﻓﺎداري ﺧﻮدش را ﺑﺪون‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬاران ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳﺖ رد‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮدﻟﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺧﻮب ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎرف ﺳﻮﮔﻨﺪي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲﺧﻮرم‬
‫ﺑﺎزﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬاران ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻴﺰ رد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪي ﺑﺪون ﺷﻚ داراي اﺧﻼص ﺑﺴﻨﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮدﻟﻮ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ‬
‫ﺑﻨﮓ‪٨‬‬ ‫ﺷﺪه ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧﻮدش را ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ درﮔﻴﺮي ﭘﻴﺶآﻣﺪه و ﺑﺮاي ﻛﻮﺗﺎه زﻣﺎﻧﻲ در ﺑﻴﮓ‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ آزاد و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲرود‪.‬‬

‫‪6. Charles Bradlaugh‬‬

‫‪7. Northampton‬‬
‫‪8. Big Ben‬‬ ‫ﺑرج ﺳﺎﻋت ﻟﻧدن‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٠٤‬‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻲدرﻧﮓ ﻓﺮﻳﺎد اﻋﺘﺮاض ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮدم ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻧﻮرثﻫﻤﭙﺘﻮن‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ وي رأي داده ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪) .‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻌﺘﺮﺿﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮدﻟﻮ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ زﻳﺮا او ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺷﻐﻞ ﺑﻮده و دﻟﺸﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺎرﻟﻤﺎن رأيﻫﺎي آﻧﺎن را ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ (.‬وﻟﻲ ﻛﺮﺳﻲ وي ﺧﺎﻟﻲ اﻋﻼم ﺷﺪه و‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ دوﺑﺎره ﺑﺮدﻟﻮ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﭘﻴﺮوز ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻧﺎﻣﺰدي وي ﻧﺎﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫اﻋﻼم ﮔﺸﺖ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دﻳﮕﺮي ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺸﺖ ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺮدﻟﻮ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺑﺮﻧﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﺑﺎر در ﻃﻮل ﺷﺶ ﺳﺎل ﺑﺮدﻟﻮ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﺪد ﺑﺮﻧﺪه ﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﭘﺎرﻟﻤﺎن راه‬
‫ﮔﻠﺪاﺳﺘﻮن‪٩‬‬ ‫ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﭘﻴﺸﻴﻦ وﻳﻠﻴﺎم‬
‫و ﺟﺮوج ﺑﺮﻧﺎرد ﺷﺎو‪ ١٠‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ او ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ‪ .‬در ‪ 1265‬ﻫﺠﺮي )‪1886‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( از ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎران ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺑﺮدﻟﻮ اﺟﺎزه داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻋﻬﺪ ﺧﻮد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻨﻲ آن را ﻏﺪﻏﻦ ﻛﺮده‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1267‬ﻫﺠﺮي )‪ 1888‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮدﻟﻮ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ ﭘﻴﺮوزﻣﻨﺪي ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﭘﻴﻤﺎن و ﻋﻬﺪ‪ ١١‬را از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راه ﺣﻞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ را ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ دﻳﻨﻲ روا و ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺷﻤﺮد ‪ -‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻧﻴﺰ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ در ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺎﺳﻲ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ از ‪ 1168‬ﻫﺠﺮي )‪ 1789‬ﻣﻴﻼدي( از آن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪) .‬ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺑﻪ ﻧﺪرت ﻣﺮدم از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺒﺮ دارﻧﺪ وﻟﻲ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺟﻠﻮي ﺧﻮدم ﺑﮕﻴﺮم‪(.‬‬
‫ﺑﺮدﻟﻮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر ﺧﻮﻳﺶ را در ﻃﻮل ‪ 11‬ﺳﺎل در ﭘﺎرﻟﻤﺎن اداﻣﻪ داد‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﻜﺎر ﺿﺪ دﻳﻨﻲ او در ‪ 1259‬ﻫﺠﺮي )‪ 1880‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻲﻫﻤﺘﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻴﺶ از ‪ 100‬ﻋﻀﻮ ﻏﻴﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻳﻚ‬
‫ﮔﺮوه اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﻲ از اﻋﻀﺎي اﺣﺰاب ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻼ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻲاﻳﻤﺎﻧﻲ‪ :‬راﺑﺮت ﮔﺮﻳﻦ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‬

‫‪9. William Gladstone‬‬

‫‪10. George Bernard Shaw‬‬
‫‪11. Oaths Act‬‬
 ‫‪٢٠٥‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻏﻴﺮ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻛﺎرﮔﺮداﻧﻲﺷﺪه رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‬

‫ﻛﻪ اﻓﺮادي دﻳﮕﺮي آن را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﺗﻮﻛﻴﻮ‪ ١٢‬آن را ﺑﻪ ﺧﻮرد‬
‫ﻣﻠﺖ دﻫﻨﺪ ﻛﻞ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻣﺮوزه ﻧﺎ آﺷﻨﺎ و ﻏﺮﻳﺐ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ در ﺳﺪه‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﭘﻴﺶ آن ﻛﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و آﻏﺎز ﺑﻪ اﻧﺒﺎﺷﺘﻦ‬
‫ﻧﮕﺮشﻫﺎي ﭘﺎﻻﻳﺶ ﻧﺸﺪه و ﺑﺰرگ در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﺪ اﻓﺮاد ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺗﻔﺴﻴﺮ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت روزﻣﺮه و ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎي ﻓﻜﺮي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﻮر و ﺳﺨﻨﺮان ﻣﺴﺎﻓﺮ ﮔﻮش ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دوره ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‪ ،‬ﭼﺎرﻟﺰ‬
‫دﻳﻜﻨﺰ و ﺳﻮﺟﻮرﻧﺮ ﺗﺮوث‪ ١٣‬در ﻣﻴﺎن ﺳﺨﻨﻮران ﺳﻴﺎر در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺳﺨﻨﻮري ﻛﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻳﻚ ﺗﺎﻻر ﭘﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺴﺘﺎده را ﺑﺮاي دو ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮد ‪ -‬ﻛﻠﻨﻞ روﺑﺮت ﮔﺮﻳﻦ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‪» ،١۴‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﺑﺰرگ« ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل دادﺳﺘﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ اﻳﺎﻟﺖ اﻳﻠﻴﻨﻮي ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺧﻮ و ﺳﺮﺷﺖ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎﺗﺶ‬
‫‪-‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪاي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻜﺴﭙﻴﺮ را ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻤﻪ از ﺑﺮ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪-‬‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻧﺠﺎﺑﺖ و ﺳﺨﺎوﺗﺶ ﺑﻠﻨﺪآوازه و ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻧﮕﺮشﻫﺎي دﻳﻨﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫وي را ﺑﺮاي ﭘﺴﺖﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎري اﮔﺮ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي‬
‫وي آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﺪ در ﻣﻨﺎﺻﺐ دوﻟﺘﻲ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي او ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺧﺪﻣﺖ در‬
‫ﺳﻤﺖ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ‪ ١۵‬ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه اﻳﻠﻴﻨﻮي‪ ،١۶‬ﺑﺮاي ﺳﻤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار اﻳﺎﻟﺘﻲ ﺑﻪ وي‬
‫ﻓﺸﺎر آورده وﻟﻲ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﻪ دارد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮدن اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت از ﻣﺮدم ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺳﻤﺖ‬
‫را رد ﻛﺮد‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺷﺮﻳﻔﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ رﻫﺎ ﻛﺮدن ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺷﻨﻮﻧﺪه در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻧﺒﻮد ‪ -‬و در‬
‫واﻗﻊ ﻣﺮدم در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ وي ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻫﺰاران ﺗﻦ ﺑﻪ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل ﮔﻮش‬
‫ﻣﻲﺳﭙﺮدﻧﺪ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ از آﻣﻮزش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن و دﻳﻦ‬

‫‪12. TelePrompTer‬‬ ‫دﺳﺗﮕﺎه ﻣﺗن ﻧﻣﺎ ﮐﮫ ﻣﺗن ﺳﺧﻧراﻧﯽ را ﺑﮫ ﺳﺧﻧران ﻧﺷﺎن ﻣﯽدھد‬
‫‪13. Mark Twain, Charles Dickens, and Sojourner Truth‬‬
‫‪14. Colonel Robert Green Ingersoll‬‬
‫‪15. Attorney general‬‬
‫‪16. Illinois Republican Party‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٠٦‬‬

‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي رﺳﺎ و ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل از دﻳﻦ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ‬
‫ﺳﺪ و ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﺮدﻣﻲ ﺑﻮدن ﺑﻲاﻧﺪازهي وي ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن دﻳﻨﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ آدﻟﺮ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﺧﺎم ﺳﻤﻮﺋﻴﻞ آدﻟﺮ ﭘﺴﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ را در ﺳﺎل‬

‫‪ 1249‬ﻫﺠﺮي )‪ 1870‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺣﻮزوي ﺑﻪ‬
‫آﻟﻤﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎد ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮد ﺳﻔﺎرش ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﺌﻮﻛﺎﻧﺘﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻧﺸﻮ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ ﻫﻢ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮده و دو‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪاي را ﺟﺬب ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺮ آﻳﻨﺪه زﻧﺪﮔﻲاش را ﺷﻜﻞ داد‪:‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺒﺎت ﻳﺎ رد ﺷﻮد‬
‫‪ ‬رﻓﺘﺎر اﺧﻼق رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﺪارد‬

‫ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ در ﺳﻦ ‪ 23‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺧﺎﺧﺎم ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬

‫ﺷﺪ وﻟﻲ ﻫﻨﻮز ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻤﻪي اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر او را وادار ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره‬
‫اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻪ ﻧﻤﻮده ‪ -‬ﻋﺸﻖ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ژرف ﺑﻪ اﺧﻼق و ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺮﻧﻞ‪١‬‬ ‫دﻳﮕﺮان در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‪ -‬ﺑﺎ او ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺮﺳﻲ ﺗﺪرﻳﺲ در داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻛﺮﻧﻞ‪ ١‬ﺑﻪ وي آزادي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن داده و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻨﺶ ﻛﺮد‬
‫‪ -‬دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻤﺎن اﺳﺘﻮار ﻧﺒﻮده وﻟﻲ ﺑﺮ ارزشﻫﺎ و اﺧﻼقﻫﺎ اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ را در ﻛﺮدار اﺧﻼق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺳﺎزد‪ .‬ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ ﻳﻚ ﺳﺮي از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي‬
‫ﻫﻔﺘﮕﻲ در روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ را آﻏﺎز ﻛﺮده و در ‪ 1256‬ﻫﺠﺮي )‪ 1877‬ﻣﻴﻼدي( ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫‪1. Cornell‬‬
 ‫‪٢٠٧‬‬ ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :7‬آﻏﺎز دورهاي زرﻳﻦ در روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ‪ ١‬را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ »ﻛﺮدار‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻤﺎن« ‪ -‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي اﻳﻤﺎن ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ رﻓﺘﺎر‬
‫‪ -‬ﺑﻨﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﻴﺎر از ﺣﺪود ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻫﻤﺪردي و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ آدﻟﺮ را در اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﭘﺮﺳﺘﺎري در ﻣﺤﻞ‪ ٢‬ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﺪﺳﺘﺎن ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده و ﺗﻬﻤﻴﺪاﺗﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ را در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن راﻳﮕﺎن را در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﻓﻴﻠﺪاﺳﺘﻮن‪ ٣‬را ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي آﻣﻮزﺷﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﻮزهﻫﺎي رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫اﺧﻼق و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﺧﺪﻣﺖرﺳﺎﻧﻲ ﻓﻌﺎل را ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در آن ﺟﺎ اﺳﺖ ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ‬
‫ﺷﻜﻮﻓﺎ و ﭘﺮ روﻧﻖ در ﺳﺎﻧﺘﺮال ﭘﺎرك ﻏﺮﺑﻲ در ﻣﺎﻧﻬﺎﺗﺎن و ﻫﻨﻮز ﻣﺸﺎرﻛﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ‬
‫در ﻧﻴﻮﻳﻮرك و ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ دارد‪ .‬واﻧﮕﻬﻲ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه و ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي را ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫اﻳﻦ دوﺳﺖ ﻧﻤﻲدارم ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺷﻬﺮي ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻮﻣﺎس ﺟﻔﺮﺳﻮن ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﻮب اﻧﺠﻴﻞ را ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺖ )ﺑﺨﺶ ‪ 11‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺧﻮب اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي دﻳﻦ را ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ و ﺑﺨﺶﻫﺎي ﭘﻮﺳﻴﺪه‪،‬‬
‫ﻛﻬﻨﻪ و ﺑﺪردﻧﺨﻮر را دور اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬

‫‪1. Society of Ethical Culture‬‬

‫‪2. Visiting nurse service‬‬
‫‪3. Fieldston School‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪8‬‬
‫ﺑﻠﻮغ در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي‬
‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺮاﻫﻪ رﻓﺘﻦ ﭘﺲ از ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻗﺪرت ﻛﺎﻣﻞ‬
‫‪ ‬ﻗﺎﺑﻠﻪي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‬
‫‪ ‬ﺗﺠﺮﺑﻪاﻧﺪوزي ﺑﺎ دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎد‬
‫‪ ‬آﺷﺘﻲ دادن دوﺑﺎره دﻳﻦ و داﻧﺶ ‪ . . .‬ﻳﺎ ﻧﻪ‬

‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي دورهاي ﺑﺮﺧﻮرد »اﻳﺴﻢﻫﺎ« ﺑﻮد از ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي ﻫﻨﺮي )ﺳﻮرﺋﺎﻟﻴﺴﻢ‪،‬‬
‫اﻛﺴﭙﺮﺳﻴﻮﻧﻴﺴﻢ و ﻣﻴﻨﻴﻤﺎﻟﻴﺴﻢ‪ (١‬و ﺳﻴﺎﺳﺖ )ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ‪ ،‬ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﻢ و ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ‪ (٢‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ )اﮔﺰﻳﺴﺘﺎﻧﺴﻴﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬ﻧﺴﺒﻴﺖﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬و ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﻴﺴﻢ‪.(٣‬‬

‫‪1. surrealism, expressionism, and minimalism‬‬

‫‪2. Fascism, Communism, and Zionism‬‬
‫‪3. existentialism, relativism, and post-modernism‬‬
 ‫‪٢٠٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﻢ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻧﺒﻮده و ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگﺗﺮي در ﺳﻴﺎﺳﺖ و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎزي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ »اﻳﺴﻢ« دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻓﻀﺎي‬
‫ﺑﺎز رﻫﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺪش آﻣﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺸﺎن داده‬
‫)ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 7‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ( ﭼﻨﺪان ﻫﻢ دﺷﻮار ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﺮداري اﺧﻼﻗﻲ‬
‫داﺷﺖ وﻟﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﻦﻫﺎ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﻧﺪارد‪ .‬ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻓﺮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺻﻞ »ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻖ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﻤﺮاﻫﻲ و‬
‫ﻓﺴﺎد ﺷﺪن اﺳﺖ« ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ و ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ داراي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺎنﮔﺪازي از ﻓﺴﺎد و‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ در ﺟﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺪون ﭼﺎﻟﺶ ﻫﻢ از ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﺎﺋﻮ ﺗﺴﻪ ﺗﻮﻧﮓ در ﭼﻴﻦ‪ ،‬ژوزف اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ در اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي و ﭘﻞ ﭘﻮت در ﻛﺎﻣﺒﻮج(‬
‫و ﻫﻢ از ﺳﻮي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ آدﻟﻒ ﻫﻴﺘﻠﺮ در آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻴﺴﻜﻮ ﻓﺮاﻧﻜﻮ در اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و‬
‫ﻋﻴﺪي اﻣﻴﻦ دادا در اوﮔﺎﻧﺪا( ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻫﻢ ﺧﺒﺮﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻛﻪ ﻛﺮدار ﺧﺸﻨﻲ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻧﻤﻲداد ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺗﺎزه ﻣﺴﺘﻘﻞ را رﻫﺒﺮي ﻛﺮده و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن دوﺷﺎدوش ﻫﻢ‬
‫ﻛﺎر ﻛﺮده ﺗﺎ زﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺻﻠﺢ و ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ اﻛﺘﺸﺎف ﻓﺮازﻫﺎ و ﻓﺮودﻫﺎ )و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎي( ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در‬
‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﻣﻲﭘﺮدازد از ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺳﺮﻛﻮبﻫﺎي ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ دﻳﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ ﺗﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دﻻوراﻧﻪ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ و آزادي دﻳﻦ از ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﮔﺮانﺳﻨﮕﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮرﻟﻴﺲ ﻻﻣﻮﻧﺖ‪ ١‬و ﮔﻮﭘﺎرﺟﺎ رام ﭼﺎﻧﺪار راﺋﻮ‪) ٢‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺗﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺎم ﮔﻮرا‪.(٣‬‬

‫ﺗﻀﺎد در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و دﻳﻦ‬

‫‪1. Corliss Lamont‬‬

‫‪2. Goparaju Ramachandra Rao‬‬
‫‪3. Gora‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢١٠‬‬

‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖﻫﺎ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ و ﭼﻪ‬
‫ﺑﺎوري ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺠﺎوز و زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺣﻖ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻮده و‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ »آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬وﺟﺪان و دﻳﻦ« را در ﺳﺎل ‪ 1327‬ﻫﺠﺮي )‪ 1948‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫در اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪) ١‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻓﺮﻋﻲ زﻳﺮ ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ(‬
‫آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ دوﻟﺖ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺪهﻫﺎ ﭼﻴﺮﮔﻲ دﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﺎ زور ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮده و ﺳﺮاﺳﺮ درسﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ را ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲاﻧﺪازد ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر از ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻗﺪرت‬
‫ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺮح ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻋﺪم ﺑﺮدﺑﺎري در اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﻘﻼبﻫﺎ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﻛﺘﺒﺮ اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮري‪ ٢‬در ﺳﺎل ‪ 1296‬ﻫﺠﺮي‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1917‬ﻣﻴﻼدي( ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻮﻳﻨﻲ را ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻗﺪرت رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫دل ﻣﺸﻐﻮﻟﻲ آنﻫﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪان ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ‬
‫رﺑﻄﻲ ﺑﻪ روﺳﻴﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ داﺷﺖ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪ و ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬دﻳﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫در ﺑﺎﻻي ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻠﺸﻮﻳﻚﻫﺎ‪ ٣‬از ﮔﺬﺷﺘﻪ آن را داراي ﻧﻔﻮذي ﺑﺪ‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده و در آﻧﺠﺎ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﻫﺪﻓﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮدي ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪروي ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﻻدﻳﻤﻴﺮ ﻟﻨﻴﻦ‪ ۴‬ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ »دﻳﻦ اﻓﻴﻮن‬
‫ﺗﻮدهﻫﺎﺳﺖ« و از ﺳﻮي ﻧﺨﺒﮕﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ و ﻓﺮﻳﺐ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪» .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎرﻛﺲ ﻳﻜﻲ از ﺳﻨﮓﻫﺎي زﻳﺮﺑﻨﺎي اﺻﻠﻲ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ اﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪1. Universal Declaration of Human Rights‬‬

‫‪2. Soviet Union‬‬
‫‪3. Bolsheviks‬‬
‫‪4. Vladimir Lenin‬‬
 ‫‪٢١١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺣﻖ آزادي آﻳﻴﻦ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1327‬ﻫﺠﺮي )‪ 1948‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻫﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﺟﻮر از ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻨﺪ ‪18‬‬
‫اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ درﺑﺎره ﺣﻖ داﺷﺘﻦ آزاداﻧﻪ ﺑﺎور ﻳﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺣﻖ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬وﺟﺪان و دﻳﻦ اﺳﺖ؛ اﻳﻦ ﺣﻖ‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي آزادي ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻳﻦ ﻳﺎ ﺑﺎورﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آزادي آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﻦ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺎور ﺑﻪ ﺷﻜﻞ آﻣﻮزش‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﻌﺎﻳﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺎﻳﺶ و ﺑﺠﺎي آوردن آﻳﻴﻦﻫﺎ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬
‫و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮدن ﻋﺒﺎرت »دﻳﻦ ﻳﺎ ﺑﺎور« ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﻠﻞ روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ اﻳﻦ آزادي درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي ﻫﻤﻪي ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ ﺑﻮده و ﺗﻨﻬﺎ‬
‫آزادي ﻣﺬﻫﺒﻲ را درﺑﺮﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫درك ﻧﺎدرﺳﺖ از ﺳﺨﻦ ﻣﺎرﻛﺲ‪» :‬اﻓﻴﻮن ﺗﻮدهﻫﺎ«‬

‫ﺳﺨﻦ ﻣﺎرﻛﺲ ﻛﻪ »دﻳﻦ اﻓﻴﻮن ﺗﻮدهﻫﺎ« اﺳﺖ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻧﻜﻮﻫﺸﻲ‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦﻫﺎ درك ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﺎرﻛﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐﺗﺮ و‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ از ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎرﻛﺲ ﻧﻮﺷﺘﻪ »دﻳﻦ آﻫﻲ از دل ﻣﻮﺟﻮدي ﺗﺤﺖﻓﺸﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﻠﺒﻲ در ﺟﻬﺎن ﺑﻲرﺣﻢ و‬
‫روﺣﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻲروح«‪ .‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داده »دﻳﻦ اﻓﻴﻮن ﺗﻮدهﻫﺎﺳﺖ‪ «.‬ﺗﺮﻳﺎك داروﻳﻲ‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف و ﭘﺮﻣﺼﺮف ﺑﺮاي ﻛﺎﺳﺘﻦ درد در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﻋﺚ رﻧﺞ ﻓﺮاوان ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺗﺴﻜﻴﻦ دردﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻳﺨﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻮرد ﻧﮕﺮ ﻣﺎرﻛﺲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬او ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﻛﻪ‬
‫ﮔﺮﻳﺨﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﺮﺧﺘﻲ و ﺑﻲﺣﺎل ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺳﺨﻦ او ﻣﺤﺮوم ﻛﺮدن ﻣﺮدم‬
‫از داوري ﻧﺒﻮده؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ رﻧﺞ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮد ﺗﺎ از ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫دارو ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢١٢‬‬

‫ﺷﻮرﺑﺨﺘﺎﻧﻪ ﻣﺎرﻛﺲ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺮده ﺑﻮد – در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻟﻨﻴﻦ ﮔﻴﺞ را ﻛﺘﻚ ﻣﻲزد زﻳﺮا ﻟﻨﻴﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺎرﻛﺲ را درﺑﺎره‬
‫»اﻓﻴﻮن ﺗﻮدهﻫﺎ« درﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪) .‬ﺑﻪ ﺳﺘﻮن ﻓﺮﻋﻲ ﺑﺎﻻ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ(‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺿﺪ دﻳﻦ را ﺑﻪ ﻃﻮر وﺣﺸﻴﺎﻧﻪاي ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻣﻮال دﻳﻨﻲ را ﺑﻪ زور ﮔﺮﻓﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺮدم دﻳﻦدار را آزار داده و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ رﺳﻤﻲ را در ﺳﻄﺢ آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫در ﻳﻚ دوره ﭼﻬﺎرﺳﺎﻟﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 1200‬اﺳﻘﻒ و روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺬﻫﺐ ارﺗﺪوﻛﺲ روﺳﻴﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان دﺷﻤﻦ دوﻟﺖ ﮔﺮدآورده ﺷﺪه و اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻴﺰش اﻧﻘﻼب ﻛﺮﻳﺴﺘﺮو در ﻣﻜﺰﻳﻚ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم در ﺷﻤﺎل ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ‪ 100‬درﺻﺪ ﻣﺮدم ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي در ﺟﻨﻮب دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در ﻛﻠﻨﻲﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ‬
‫اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﭘﺮﺗﻐﺎل وﻟﻲ در واﻗﻊ دودﻟﻲ و ﺷﻚ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ در آﻧﺠﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﮔﺎﻫﻲ ‪-‬‬
‫ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ در ﺳﺎﺧﺖ اﺻﻠﻲ ﻗﺪرت‪ -‬ﺣﻀﻮري آﺷﻜﺎر ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻜﺎنﻫﺎ و زﻣﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﻀﻮر ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در ﻣﻜﺰﻳﻚ‪ ١‬ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه دﻳﻨﻲ ﺑﻮدن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻮد و رﻧﺠﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻧﻔﻮذ آن ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺮوش آﻣﺪن ﻣﺮدم در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﮔﺸﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫در ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزاديﻫﺎي ﻓﺮدي در ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ .‬در ‪ 1296‬ﻫﺠﺮي )‪ 1917‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺲ‬
‫از ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻳﻚ دﻫﻪ ﺟﻨﮓ داﺧﻠﻲ در ﻣﻜﺰﻳﻚ ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻧﻮ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺎزه ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ داﺷﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫آﻣﻮزش اﺟﺒﺎري و راﻳﮕﺎن‪ ،‬آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬آزادي ﻓﺮدي دﻳﻦ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي روﺷﻦ ﺑﺮاي ﻣﺘﻬﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در رأس ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻗﺪرت ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻦ ﻛﻪ از ﻧﻔﻮذ ﺷﺪﻳﺪ‬
‫آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻜﺎﻫﻨﺪ ﭼﻮن ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﻤﻪ ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻜﺰﻳﻚ‬
‫رﺧﻨﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺎزه داراي واﭘﺲ راﻧﻲ ﺷﺪﻳﺪي ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. Mexico‬‬
 ‫‪٢١٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫آﻣﻮزش ﭼﻪ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﭼﻪ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ اﻛﻨﻮن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ‬

‫ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬دﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ رﺳﻤﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در ﻛﺸﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ و دوﻟﺖ ﻫﻤﻪي‬
‫اﻣﻮال دﻳﻨﻲ را ﻣﺼﺎدره ﻧﻤﻮد‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ داراي اﻣﻮاﻟﻲ ﺑﻮده ﻳﺎ ﻳﻚ دﻓﺘﺮ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه و دوﻟﺖ‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻤﺎر و ﻣﻜﺎن روﺣﺎﻧﻴﻮن را در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1303‬ﻫﺠﺮي )‪ 1924‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ‬
‫ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﻠﻮﺗﺎرﻛﻮ ﻛﺎﻟﻴﺲ‪ ١‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻜﺰﻳﻚ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ رﻫﺒﺮي وي دوﻟﺖ ﺑﺎ زور ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ را اﺟﺮا ﻛﺮده و‬
‫ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪﻳﺪي ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻮد‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎﺳﻲ روﺣﺎﻧﻴﺖ در ﻣﻜﺎنﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪ 500‬ﭘﺰو‪ ٢‬ﺟﺮﻳﻤﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ )ﺑﻴﺶ از ‪ 4000‬ﻫﺰار دﻻر اﻣﺮوز(‪ .‬اﻧﺘﻘﺎد از ﺳﻮي‬
‫ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ وي را ﺑﺮاي ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﭘﺸﺖ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي زﻧﺪان ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﻫﻤﻪي اﻣﻮال دﻳﻨﻲ‬
‫ﻣﺼﺎدره ﺷﺪ ﻫﻤﻪي ﺣﻮزهﻫﺎي ﻋﻠﻤﻴﻪ زﻧﺎﻧﻪ و ﻣﺮداﻧﻪ و ﻫﻤﻪي آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه و ﻫﻤﻪ آﺧﻮﻧﺪﻫﺎي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ از ﻛﺸﻮر اﺧﺮاج ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎن ﭼﻴﻮاوا‪ ٣‬ﻛﻪ ﻛﻤﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ‬
‫ﺟﺰﻳﺮه اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ۴‬اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮاﺳﺮ اﺳﺘﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ آﺧﻮﻧﺪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1313‬ﻫﺠﺮي )‪ 1934‬ﻣﻴﻼدي( ﺷﻤﺎر آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ از‬
‫‪ 4500‬ﺑﻪ ‪ 344‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و در ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﻜﺰﻳﻚ ﻫﻴﭻ آﺧﻮﻧﺪي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻫﻴﺘﻠﺮ‬

‫ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ دوﺳﺖ ﻧﺪارد ﻫﻴﺘﻠﺮ در ﮔﺮوهاش ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه اﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﻨﻮا ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آدﻟﻒ ﻫﻴﺘﻠﺮ‬
‫ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻛﺮدار اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻔﺲ‬
‫ﻣﺘﻌﻔﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﺸﻴﺪ ﻧﺒﺮدي آﻏﺎز ﮔﺸﺘﻪ ﺗﺎ »اﺛﺒﺎت« ﻛﻨﺪ آنﻫﺎ در ﺧﻂ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎ‬
‫و اﻋﺘﻘﺎدات ﻫﻴﺘﻠﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻫﻴﺘﻠﺮ را ﺑﻴﺨﺪا و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن او را ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Plutarco Calles‬‬

‫‪2. Pesos‬‬
‫‪3. Chihuahua‬‬
‫‪4. Great Britain‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢١٤‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ روﺣﻲ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل وي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬

‫روزﻫﺎي ﭘﻴﺸﻪ وي او ﻣﺴﻴﺤﻲ را در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﺮده و ﺧﻮﻳﺶ را در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺮﻳﺪ آن ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد‪ .‬وي در ﻛﺘﺎب ﻧﺒﺮد ﻣﻦ‪ ١‬ﻧﻮﺷﺘﻪ »ﻣﻦ ﺑﺎور دارم‬
‫ﻛﻪ ﻛﺮدار ﻣﻦ درﺳﺖ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺧﻮاﺳﺖ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺑﺎرﻳﺘﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺎ دﻓﺎع ﺧﻮدم ﺑﺮ‬
‫ﺿﺪ ﻳﻬﻮد ﻣﻦ ﺑﺮاي اﻣﺮي ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻲﺟﻨﮕﻢ‪ .‬او در ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ در ﻣﻮﻧﻴﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫»اﺣﺴﺎس ﻣﻦ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ و رﺳﺘﮕﺎر ﻛﻨﻨﺪه ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﺟﻨﮕﻨﺪه‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ «.‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺎرﻳﺨﺪانﻫﺎي ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﺘﻠﺮ ﺗﻨﻬﺎ دﻳﻨﻲ ﻣﺠﺎزي و‬
‫ﻫﻮﻳﺘﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﺬاب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻳﻚ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺎراﺣﺖﻛﻨﻨﺪه و ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻳﻬﻮدﺳﺘﻴﺰي ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺗﺎ ﺑﻴﺰاري ﭘﻨﻬﺎن را ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫اﻧﺪازد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎورﻛﺮدﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﺧﺸﻢ ﺷﺪﻳﺪ وي ﺑﺮ ﺿﺪ آﻳﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺬﻫﺐ »ﺳﺴﺖ« در آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺎهﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ وي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻧﺘﻘﺎد از ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻴﭻ ﮔﻔﺘﻪاي درﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ‬
‫از ﺳﻮي ﻫﻴﺘﻠﺮ ﺷﻨﻴﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ واروﻧﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﺎ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎي دﺷﻤﻦ آﻟﻤﺎن‬
‫ﻫﻢارز داﻧﺴﺘﻪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻧﺎﺑﻮدي آن از روي زﻣﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﺘﻠﺮ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در‬
‫ﺳﺎل ‪1933) 1312‬ﻣﻴﻼدي( ﮔﻔﺘﻪ »ﻣﺎ ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﺟﻨﮕﻲ را ﺑﺮ ﺿﺪ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ ]و[ آنﻫﺎ را زﻳﺮ ﭘﺎ ﻟﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻃﺮز ﺟﺎﻟﺒﻲ اﻳﻦ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﺘﻠﺮ ﺧﻮدش ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ دل ﺧﻮدش را ﺧﻮش ﻛﻨﺪ ‪ -‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﻴﺘﻠﺮ ﻫﻴﭻ‬
‫ﮔﺎه ﺑﻮدن ﺧﺪا را رد ﻧﻜﺮده وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﻮاهﻫﺎ و اﺳﺘﺎد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ او در ﺳﺎل‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ‬
‫ﻫﻴﺘﻠﺮ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺧﻮدش »ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬار« ﻳﺎ »ﭘﺮوردﮔﺎر« ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﺪه‪ ،‬ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻮده و وي ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪه او را در ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻣﻴﺎن ﻧﮋادﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮده و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﭘﺎﻳﺎن ﭘﻴﺮوزي ﻧﮋاد آرﻳﺎﻳﻲ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬درﺳﺖ‬

‫‪1. Mein Kampf‬‬

 ‫‪٢١٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﻛﺎري ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 3‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻛﺮدم‪ ،‬ﻣﻦ در ﻛﻔﺮ ﻣﻄﻠﻖ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺑﺨﺸﻲ‬
‫ﻧﺎﺟﻮري از ﭼﻬﺮهي »ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬار« ﺳﺮزﻧﺪه در ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪم‪.‬‬

‫اﻣﺮوزه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦﻧﮕﺎران ﻫﻤﻨﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻛﺎﻟﻴﺲ ﭘﺎ را از ﮔﻠﻴﻢ ﺧﻮد ﺑﺴﻴﺎر‬
‫درازﺗﺮ ﻛﺮده و ﭘﺎﺳﺦ آن ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺷﻮرش و اﻧﻘﻼب رﻋﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﺷﻮرش ﻛﺮﻳﺴﺘﺮو‪ ١‬ﺑﺮ ﺿﺪ دوﻟﺖ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از دو ﺳﺎل ﺑﻪ درازا ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬در‬
‫‪ 1934) 1313‬ﻣﻴﻼدي( ﻳﻚ رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺎزه ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﻣﺼﻮب دوﻟﺖ ﻛﺎﻟﻴﺲ را ﻣﻠﻐﻲ‬
‫ﻛﺮده و ﺧﺪا ﺑﺎ ﻛﺸﻮر ﻣﻜﺰﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ آﺷﺘﻲ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮاﻧﺎن اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭼﻴﻦ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻴﻦ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺮا ﻏﺮق در ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻐﺰ‬
‫ﻏﺮﺑﻲ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻜﻲ ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﭼﻴﻦ ﮔﻮﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﻴﭽﻴﺪه از‬
‫ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي و ﺧﺎﻧﺪانﻫﺎي ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ اوج ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﻘﻮط ﻛﺮده و‬
‫در ﮔﺬر ﺑﻴﺶ از ‪ 4،000‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪ و از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻴﻦ ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﮔﻴﺮا و ﺟﺬاب اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻧﺪﻳﺸﻪام را ﺑﻪ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ آن ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺎزم‪ .‬ﺣﺘﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻳﻚ دوره ﺗﻚ ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‪،‬‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ آن ﻣﺮا درﺟﺎ ﺧﺸﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ دوره ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ارزﺷﻤﻨﺪ‬
‫و ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دودﻣﺎن ﭼﻴﻨﮓ‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ دودﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ در ﭼﻴﻦ در ﺳﺎل ‪1290‬‬

‫ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1911‬ﻣﻴﻼدي( ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪه و ﺟﻤﻬﻮري ﭼﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي آن ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻪ دورهاي ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺮداران‬
‫ﻛﻴﻨﻪﺗﻮز ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ‬

‫‪1. Cristero Rebellion‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢١٦‬‬

‫ﺟﻨﮓ داﺧﻠﻲ ‪ 23‬ﺳﺎﻟﻪاي ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺰب ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﻦ در‬

‫‪ 1328‬ﻫﺠﺮي )‪ 1949‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﻴﺮوز ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺰب ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ‬
‫در اﺗﺤﺎد ﺷﻮروي اﻳﻦ دوﻟﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد‪.‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1966) 1345‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﺎﺋﻮ زدوﻧﮓ‪) ١‬ﻛﻪ ﻣﺎﺋﻮ ﺗﺴﻪ ﺗﻮﻧﮓ‪ ٢‬ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد( آﻏﺎز ﻳﻚ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را اﻋﻼم داﺷﺘﻪ ﺗﺎ اﻧﻘﻼب ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه‬
‫و ﭼﻴﻦ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﻠﻮ ﺑﺮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻮي آﻳﻨﺪهاي ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﻘﻼب‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺮﺳﻴﺪ زﻳﺮا ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﭘﺮ از ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت‬
‫ﺑﻮد‪» .‬ﭼﻬﺎر ﺣﻖ ﺑﺰرگ« ﺑﻪ ﻣﺮدم داده ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ آزادي ﺑﻴﺎن و ﻋﻀﻮﻳﺖ در‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ در اﻳﻦ آزاديﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﻂ و ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﺎدﮔﺎرﻫﺎ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روزﻫﺎي ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب را زﻧﺪه ﻧﮕﻪ دارد ﻳﻌﻨﻲ »ﭼﻬﺎر‬
‫ﭼﻴﺰ ﻛﻬﻨﻪ«‪ -‬آداب ﻛﻬﻨﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﻬﻨﻪ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻛﻬﻨﻪ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻛﻬﻨﻪ‪ -‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ »ﻛﻬﻨﻪﻫﺎ« درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﺪ و ﻣﻮاﻧﻊ واﻗﻌﻲ در راه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮده و ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻬﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﭼﻴﻨﻲ ﺑﺮد ارزش‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎك اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺰب ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ دﻳﻦ را راه و ﺷﻴﻮهاي ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورد ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲداد »ﭼﻬﺎر‬
‫ﻛﻬﻨﻪ« ‪-‬دﺷﻤﻦ اﺻﻠﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‪ -‬ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮود‪ .‬ﻣﺎﺋﻮ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺷﺐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺎﺳﺪاران ﺳﺮخ‪ - ٣‬ﺟﻮاﻧﺎﻧﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻫﺎ و ﮔﻮشﻫﺎي ﻣﺎﺋﻮ‬
‫در ﻫﺮ آﻣﻮزﺷﮕﺎه‪ ،‬در ﻫﺮ آﺑﺎدي ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه و از واﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬آﻣﻮزﮔﺎران و دوﺳﺘﺎن‬
‫ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻳﺎ ﻛﺮدار ﻛﻬﻨﻪ )ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻲ( را درﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫و ﮔﺰارش ﺑﺪﻫﻨﺪ و اﻟﺒﺘﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﻧﻴﺰ درﺑﺮﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎﺋﻮ ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺻﺎدر ﻛﺮده‬
‫ﻛﻪ ﭘﻠﻴﺲ را از دﺧﺎﻟﺖ در ﻛﺎرﻫﺎي ﭘﺎﺳﺪاران ﺳﺮخ ﺑﺮﺣﺬر ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎ و‬
‫ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ وﻳﺮان ﮔﺸﺖ و دﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻮن اﺑﺰار »ﺳﻮداﮔﺮي« ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‬

‫‪1. Mao Zedong‬‬

‫‪2. Mao Tse-tung‬‬
‫‪3. Red Guards‬‬
 ‫‪٢١٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻣﻠﺖ ﭼﻴﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎزداﺷﺖ‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ »اردوﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺎزﭘﺮوري و ﺑﺎزآﻣﻮزي« ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺰاران اﻧﺴﺎن ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻳﺎ‬
‫ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺎﺋﻮ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺤﺎد ﺷﻮروي اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ داراي ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ﻛﺮد و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ زوري و اﺟﺒﺎري ﻫﻢ در اﺻﻮل و ﻫﻢ در ﻋﻤﻞ درﺳﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﻦ زوري‪ ،‬ﺑﺪ اﺳﺖ‬

‫زاده ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ روﺷﻲ ﺑﺮاي درك زاده ﺷﺪن ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ‬
‫از اﺑﺰارﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﻦ راه ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﺮماﻓﺰار ﻧﻤﺎﻳﺶدﻫﻨﺪهي انﮔﺮام ﮔﻮﮔﻞ‪ ١‬ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ واژه ﻳﺎ ﻋﺒﺎرت در انﮔﺮام ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬انﮔﺮام ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻛﺘﺎب را‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﻧﻤﻮداري در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي واژه ﻳﺎ ﻋﺒﺎرت ﺗﺎﻳﭗ ﺷﺪه در‬
‫ﮔﺬر زﻣﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ آﻣﺎر زاﻳﺶ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮده و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ آﻣﺎر دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺻﻄﻼح اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺪه ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫آن ﻫﻨﮕﺎم اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺳﻜﻮﻻر را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻲﻛﺮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬انﮔﺮام ﺑﺮاي اﺻﻄﻼح اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﺪه را ﺑﺎ‬
‫ﺧﻄﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﺮاه ﻧﺸﺎن داده ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎي ﻛﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در ﻛﺘﺎبﻫﺎي اﻧﺪﻛﻲ‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻟﺮزﺷﻲ ﺧﻮدش را در دﻫﻪ ‪ 1850) 1230‬ﻣﻴﻼدي(‬

‫‪1. Google’s Ngram Viewer‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢١٨‬‬

‫ﻧﺸﺎن داده و ﺳﭙﺲ اﻧﻔﺠﺎري رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻳﻚ آﺑﺴﺘﻨﻲ ‪ 400‬ﺳﺎﻟﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎي ﺳﺎل ‪ 1232‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1853‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫آن را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﺠﻤﻦ دﻳﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ١‬ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ داﻧﺶ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫و ﻫﻨﺮ را ﺗﺮوﻳﺞ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪن اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﻳﻚ ﮔﺎم ﺑﻪ ﺳﻮي اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻳﻚ ﺧﻂ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪي ﺻﻌﻮدي را در ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ درﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﺪهﻫﺎ ﭘﻴﺶ »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ در روزﻫﺎي‬
‫ﻧﺨﺴﺖ اﺻﻄﻼح اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺧﻮرد ﻛﺮدن ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬اﺗﻬﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ آدﻟﺮ ﺑﺮاي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري دﻳﻨﻲ ﻫﻢ‬
‫اﺧﻼق و ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮان اﻧﺘﺨﺎب داﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا را ﺑﻪ ﺳﺨﺮه ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدار انﮔﺮام‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ اوج ﮔﺮﻓﺘﻪ زﻳﺮا اﻓﺮاد‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﺑﺮاي ﻓﻠﺴﻔﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺪون ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ زﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي اﺻﻠﻲ آن ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ دوﺑﺎره از ﺧﺪا‪ :‬ﺟﺎن دﻳﻮﻳﻲ‬

‫درﺑﺎره ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﻓﺮاد ﻣﻲﺗﻮان ادﻋﺎ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﻔﻮذ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺟﺎن دﻳﻮﻳﻲ‪ ٢‬ﻓﻴﻠﺴﻮف‬
‫)‪ (1859-1952‬در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻣﺮﻳﻜﺎ دارﻧﺪ‪ .‬در ﻳﻚ دوره ﺑﻠﻨﺪ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬دﻳﻮﻳﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﻲ اﻣﺮﻳﻜﺎ را از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺎ ﺑﺎﻻ از ﻧﻮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ وي ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻛﻠﻴﺪي‬
‫در زاﻳﺶ دوﺑﺎره اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ روﻳﻜﺮد دﻳﻮﻳﻲ ‪ -‬ﺣﺘﺎ در ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن‪-‬‬
‫ﺑﺤﺚاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮده ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ واژه ﺧﺪا را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺧﻮدش ﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻮدن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ادا ﺷﺪه ﺑﻪ زﺑﺎن دﻳﻨﻲ و‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ داﺷﺘﻪ و از آن ﺑﻴﺰار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ اﻳﻦ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهي ﻣﺮاﺳﻢ‬

‫‪1. British Humanistic Religious Association‬‬

‫‪2. John Dewey‬‬
 ‫‪٢١٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫دﻳﻨﻲ ﻳﺎدآور ﺧﺎﻃﺮات ﺗﻠﺦ و دﻟﺨﻮرﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در‬
‫ﺟﺮﮔﻪ دﻳﻦدارﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻣﺪه ﻓﺮﺿﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ را در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻌﺎرف ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺎﭘﻴﺪا‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺷﻤﺎر ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﻮﻳﻲ در دﻫﻪ ‪ 1310‬ﻫﺠﺮي )‪ 1930‬ﻣﻴﻼدي( دﻳﺪﮔﺎه دﻳﮕﺮي‬
‫را ﭘﻴﺶ ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺖ وﻟﻲ ﻫﺮ آﻳﻨﻪ‬
‫آﺷﻜﺎرا ﻧﮕﺮان ﺑﻮد ﻛﻪ »ﺑﺤﺮاﻧﻲ در دﻳﻦ« در ﺣﺎل رﺷﺪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا آﮔﺎﻫﻲ روزاﻓﺰون‪،‬‬
‫دﻳﻦدار ﺑﻮدن را ﺑﺮاي ﻣﺮدم دﺷﻮارﺗﺮ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺷﮕﻔﺖزده ﻧﺸﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮدم ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا را‬
‫ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ؟ ﺑﺎري ﻣﻨﻈﻮر دﻳﻮﻳﻲ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻴﻠﻴﻜﺲ آدﻟﺮ در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (7‬او ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪن ﮔﻔﺘﺎر و ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ در‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‪١‬‬ ‫ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ وﻟﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺎ ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫اﻣﺮوزي داﺷﺘﻪ و ﻣﻦ در ﺑﻨﺪﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ ﻧﺎم دﻳﻦداري ﺑﺎ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﻳﺎ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ دادهام‪.‬‬
‫دﻳﻮﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬دﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي ﮔﺮدآﻣﺪن در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪن‬
‫ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺮدار ﻣﺜﺒﺖ ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻮﻳﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺮف ﺧﺪا‪ ،‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ دﻳﻮﻳﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ واژه ﺧﺪا را ﻧﮕﻪ دارﻳﻢ وﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎي دﻳﮕﺮ ‪-‬‬
‫ﻧﻪ ﻳﻚ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻮﺟﻮد ﻓﺮاﺗﺮ از ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬آرﻣﺎنﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﻜﺎﭘﻮي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ -‬ﺣﺘﺎ ﻓﺮاﺗﺮ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻋﻀﺎي ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا )‪ (UUs‬ﻧﻴﺰ رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ »ﺧﺪا« اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻫﻢ دﻳﻦدار و ﻫﻢ ﺳﻜﻮﻻر اﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﺶ و اﻧﺘﺨﺎب ﺣﺘﻲ‬
‫اﻣﺮوزه دﺷﻮاري ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﭙﻨﺪارد ﻛﻪ آﻣﻮزهي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﺪا ارزش‬
‫ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ دارد ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻫﻨﮕﺎم آوردن ﻧﺎم »ﺧﺪا« ﻫﻤﺎن ﻧﮕﺮش و‬

‫‪1. Unitarian Universalism‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٢٠‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر وي را درﺑﺎره ﺧﺪا دارﻧﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪاي‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪاي آﺳﻴﺐرﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺗﻌﺮﻳﻒ واژه ﺑﺮاي اﺷﺎره ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫دﻳﮕﺮي ﭼﻨﺪان ﻛﻤﻜﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﭙﻨﺪارﻳﺪ ﻣﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮي ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻮدم را وﻗﻒ‬
‫ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺳﺮﻃﺎن ﻛﺮدهام اﻛﻨﻮن واژه »ﺳﺮﻃﺎن« ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﺎﻏﭽﻪي ﺣﻴﺎط‬
‫ﭘﺸﺖ ﺧﺎﻧﻪ را ﻧﻴﺰ در ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺒﺎرزهي ﻣﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ دﻳﮕﺮ ﻛﻤﻲ ﻋﺠﻴﺐ‬
‫ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺧﻮاﻫﻴﺪ رﺳﻴﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺳﺮﻃﺎن ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ‬
‫اﺳﺖ!‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺗﻌﺮﻳﻒ از ﺳﻮي دﻳﻮﻳﻲ‪ ،‬اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه وارد ﺟﻨﮓ‬
‫ﺳﺮد ﮔﺸﺘﻪ و دﻳﻦ ﺑﺎ ﻣﻴﻬﻦﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺎم ﺧﺪا روي ﭘﻮلﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ و‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ ﮔﺸﺖ‪ .‬اﮔﺮ »ﺧﺪا« ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﻳﻚ ﺗﻦ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ دوﺑﺎره ﺷﻮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻣﺮزﺑﻨﺪي‬
‫دﻳﻦ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون زﺑﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻮﻳﻲ ﺑﺮ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ و ادﻳﺎن ﻟﻴﺒﺮال‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ و ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا )‪ (UUs‬ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺑﺰرﮔﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎ و اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎ‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻤﺮ دودﻟﻲ و ﺷﻚ درﺑﺎره ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﺰاران ﺳﺎل ﻣﻲرﺳﺪ وي ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ اﻳﻦ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﭘﺮاﻛﻨﺪه‬
‫ﺑﻮدن در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﺗﺎزه ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﻳﻦ دوره اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ زﻣﺎن آن رﺳﻴﺪه ﺗﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ روﺷﻦﺗﺮي از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ و ﺟﻨﺒﺶ اﻧﺴﺎنﮔﺮا اراﺋﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

 ‫‪٢٢١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫اﮔﺮ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻳﺎ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻧﻮﭘﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ -‬ﺳﻨﺪي ﻛﻪ ﻣﺮزﻫﺎي ﺟﻨﺒﺶ را روﺷﻦ ﻛﺮده و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﭼﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ آن ﻫﺴﺖ‬
‫و ﻫﻮاداران آن ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎ را درﺳﺖ و ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1312‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1933‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ داراي ﻳﻚ ﺳﻨﺪ‬
‫از اﻳﻦ دﺳﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫واژهي »ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ« ﺑﺮاي ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻤﻲ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫دﻋﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه‪ ،‬ﭼﺎﻟﺸﻲ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺮزﻫﺎي ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي راه ﺑﺮدن ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻏﻴﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﻲ اﺳﺘﻮار و روﺷﻦ ﺑﺮاي آن اﻧﺪﻳﺸﻪ ‪-‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ آن ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ ﺟﺎي ﭘﺎي ﺧﻮدش را در آن‬
‫زﻣﺎن در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺑﻴﺎﺑﺪ دﻳﻦ ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن ﺑﺤﺮان ﻫﻮﻳﺘﻲ ﺧﻮدش ﻏﻮﻃﻪ ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ داﻧﺶ ﮔﺎم ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻠﻤﺮو دﻳﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﻛﻠﻴﺴﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺬاﻫﺐ را از ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي اﻧﺘﺰاﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺳﺘﮕﺎري و‬
‫آﻣﺮزش و ﺑﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﺎﺳﺘﻦ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲﻫﺎ ‪ -‬اﻃﻌﺎم ﮔﺮﺳﻨﮕﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪدار ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﻴﻤﺎران‪ -‬ﭼﺮﺧﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺧﻮب‪ .‬وﻟﻲ آﺷﻮب ﺟﻨﮓ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ دوﺑﺎره ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﻲ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺟﻨﺒﺶ ﻛﻠﻴﺴﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫را در ﺧﻴﺰاب ﻧﻮﻳﻲ از ﺧﺮاﻓﺎت ﻏﺮق ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ و ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاي در‬
‫ﻣﻴﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﺗﻮﻓﺎن وﻳﺮاﻧﮕﺮ ﺑﻮده و داراي ‪ 15‬ﺑﻨﺪ از ﺑﺎورﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاﻳﺎن زﻣﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﺎور و‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ وﺣﻲ اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ رﻳﺸﻪ در ﺧﺮد و داﻧﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ‪ 34‬ﺗﻦ اﻣﻀﺎﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﺳﺎل ‪1312‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1933‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻤﮕﻲ از ردﻛﻨﻨﺪﮔﺎن دوآﺗﺸﻪ دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎن‬
‫دﻳﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ از اﻣﻀﺎﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮد در ﭘﻲ رﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٢٢‬‬

‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻴﻤﻲ از آنﻫﺎ آﺧﻮﻧﺪ و ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺧﻮاﻫﺎن ﮔﻮﻧﻪي ﻧﻮﻳﻨﻲ از‬
‫دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ‪-‬دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ آن ﺗﺮاﺷﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن را »دﻳﻦ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ «١‬ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬در آن زﻣﺎن ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻋﺎدي ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮانﻫﺎي‬
‫ﭘﻨﻬﺎن و ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻨﻮا ﺑﺎ اوﭘﺘﻴﻤﻴﺴﻢ‪ ٢‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاﻳﺎن در ﺣﺎل ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﮔﺮدوﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬داﻧﺶ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮد ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲآورد‪ .‬دﻳﻦ ﻧﻮ )ﻧﺎﻣﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ آن داده(‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎ داﻧﺶ و ﺑﻪ ﭘﻴﺶ راﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﺎ ﺧﺮد و دﻟﺴﻮزي‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻨﺎر راﻧﺪن اﻋﺘﻘﺎدات ارﺗﺠﺎﻋﻲ و زﻳﺎنﺑﺨﺶ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﺳﻮي آﻳﻨﺪهاي‬
‫روﺷﻦ ﺑﺮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻣﻀﺎﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﻋﻼم وﺟﻮد ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬

‫ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ رخ‬
‫داد ‪ -‬ﻳﻚ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮه در اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺳﻜﻮﻻر‬
‫ﺷﺪن‪ .‬ﺧﻮدم ده ﺑﻴﺴﺖ ﺗﺎ از دﻟﻴﻞﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ از ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺑﻴﺰارﻛﻨﻨﺪه‬
‫دﻳﻦ از ﺳﻮي راﻳﺶ ﺳﻮم‪ ٣‬ﺗﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ۴‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﭼﺮﺧﺶ را‬
‫ﺷﻨﻴﺪهام‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﺪي روﺷﻦ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺘﺮي ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن در‬
‫ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﺑﺮآورده را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ زده و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه آﻧﺎن ﺑﺸﻮد‪ .‬در ﺳﺎل‬
‫‪ 1331‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ )‪ 1952‬ﻣﻴﻼدي( اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و اﺧﻼق‪ (IHEU) ۵‬در‬
‫ﻛﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ ۶‬در آﻣﺴﺘﺮدام‪ ٧‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫‪1. Religious humanism‬‬

‫‪2. Optimism‬‬
‫‪3. Third Reich‬‬
‫‪4. Universal health care‬‬
‫)‪5. International Humanist and Ethical Union (IHEU‬‬
‫‪6. World Humanist Congress‬‬
‫‪7. Amsterdam‬‬
 ‫‪٢٢٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫اﻳﻨﻚ دﻣﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ‪ :‬ﻳﻚ ﻛﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﺮاي اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس‪) ١‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ ،(4‬راوﻧﺪي‪) ٢‬ﺑﺨﺶ ‪ ،(5‬ژان ﻣﻴﻠﻪ‪) ٣‬ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 6‬ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﻨﻴﺪ( و ﭘﺮﺳﻲ ﺷﻠﻲ‪) ۴‬ﺑﺨﺶ ده( ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ دارد ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﺎ آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﺎﺑﺎوري ﺧﻮﻳﺶ رﻧﺞ ﻓﺮاوان ﺑﺮدﻧﺪ؟ ﺷﻚ ﻧﺪارم ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺗﻤﺎم ﺑﻪ آﻣﺴﺘﺮدام ﭘﺮواز ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر و ﺛﻤﺮهي ﻛﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ آﻣﺴﺘﺮدام‪ ۵‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺮﺣﻲ‬
‫آﺳﺎن و ﻫﻤﻪي ﻓﻬﻢ‪ ،‬ﻣﻴﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ از اﺻﻮل ﺑﻮد ﺗﺎ ﺟﻨﺒﺶ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ‬
‫ﺳﺎزد‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز‪ :‬ﭘﺎول ﻛﻮرﺗﺰ و ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ دوم اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

‫در آﻏﺎز دﻫﻪ ‪) 1350‬دﻫﻪي ‪ 1970‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن‬

‫اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ زﻣﺎن آن رﺳﻴﺪه ﺗﺎ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ و ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ را‬
‫‪ -‬و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﺷﻜﺎر ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ از دﻳﻦ‪ -‬دوﺑﺎره اراﺋﻪ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺪ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ دوم اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ ۶‬ﺑﻮده و رﻫﺒﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻮﺷﺶﻫﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮف آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﭘﺎول ﻛﻮرﺗﺰ‪ (1925-2012) ٧‬ﺑﻮد‪.‬‬

‫از ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر رخداده و از ﺷﺪت و ﺗﻨﺪي ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ‪ ،‬ﻫﻮﻟﻮﻛﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻨﮓ ﺳﺮد و اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪن زﻧﺪﮔﻲ در ﻳﻚ‬
‫ﮔﻮي آﺗﺸﻴﻦ ﻫﺴﺘﻪاي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ‪ .‬ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﺑﺪ و ﺳﺨﺘﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. Protagoras‬‬
‫‪2. Al-Rawāndī‬‬
‫‪3. Jean Meslier‬‬
‫‪4. Percy Shelley‬‬
‫‪5. Amsterdam Declaration‬‬
‫‪6. Humanist Manifesto II‬‬
‫‪7. Paul Kurtz‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٢٤‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﻮرﺗﺰ ﺑﺎ ادوﻳﻦ وﻳﻠﺴﻮن‪ ١‬ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﻧﻮﻳﻨﻲ ﻛﻤﺮ‬
‫ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ واﻗﻊﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺮ‬
‫ﺿﺪ ﺟﻨﮓاﻓﺰارﻫﺎي ﻛﺸﺘﺎرﺟﻤﻌﻲ و ﻧﮋاد ﭘﺮﺳﻲ و در ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺣﻘﻮق ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ دوم اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻃﻼق‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل‬
‫زاﻳﺶ و ﺳﻘﻂﺟﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎنﻫﺎ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮده‪ ،‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دادﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺘﻬﻤﺎن ﺑﻪ ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎي ﺟﻨﮕﻲ و ﺟﻨﺎﻳﺖ ﺑﺮ ﺿﺪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺗﻔﺎوت اﺻﻠﻲ در ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ دوم ﮔﺮاﻳﺶ ﺳﻜﻮﻻري ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ »ﻃﺮاﺣﻲﺷﺪه ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﺳﻜﻮﻻر در ﺗﺮاز و ﺳﻄﺢ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ( ﺑﻮده و‬
‫اﻣﻀﺎﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﻏﻴﺮﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ »ﻣﺪرك و اﺳﺘﺎد ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺎور ﺑﻪ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﺪﻳﺪهاﻧﺪ‪ «.‬ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ ﺑﺘﻮان روﺷﻦﺗﺮ از اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ دوم ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﻟﻐﺰش ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺑﺰرگ در ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫اﺻﻼح و ﺑﻬﺴﺎزي زﺑﺎن دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﺳﻢ و آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ داﺷﺖ‪» :‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن‬
‫ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ را ﺗﻔﺴﻴﺮي دوﺑﺎره ﻛﺮده و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻮﻳﻦ‬
‫ﺑﺪﻫﻴﻢ ﻛﻪ درﺧﻮر و ﻣﻨﺎﺳﺐ زﻣﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪) «.‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ زﻳﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ دﻳﻮﻳﻲ!( »ﺑﺎري‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮيﻫﺎ در ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻘﺎي واﺑﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻛﻬﻦ و ﻓﺮار از واﻗﻌﻴﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﺑﺎﺷﺪ؛ اﻳﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﭘﺮ از اﺑﻬﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﺪ راه ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي‬
‫آزاداﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻨﻴﺎدي ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻫﺪاف و آﻣﺎجﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ‪ . . .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﺴﺌﻮل و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ و آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ ﻣﺎ را ﻧﺠﺎت دﻫﺪ؛ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را دارﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﻛﻮرﺗﺰ در ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺣﺮﻓﻪاش اﺻﻄﻼح »اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر« را ﺗﺮوﻳﺞ داده‬
‫و ﺑﻪ آن ﺟﺎن ﺑﺨﺸﻴﺪ و آن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ و روﺷﻦ از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﺪا و ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در دﻫﻪ ‪ 1360‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1980‬ﻣﻴﻼدي( ﺟﺮي ﻓﺎلول‪ ٢‬رﻫﺒﺮ ﺗﺸﻜﻴﻼت‬

‫‪1. Edwin Wilson‬‬

‫‪2. Jerry Falwell‬‬
 ‫‪٢٢٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﻲ اﺣﻴﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﺧﻼﻗﻲ‪ ١‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ اﺻﻄﻼح‬

‫»اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر« دﺳﺖدرازي ﻛﺮده‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ آن را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻧﻴﺮوي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭘﺮ زور‬
‫و ﺳﻴﺎﻫﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪهي اﺧﻼق و اﻋﺘﻘﺎدات در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺟﺮي ﻓﺎلول‬
‫ﺑﺮاي در واﻗﻊ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﻨﺒﺶ ﻛﻮﭼﻚ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻛﻪ در آن‬
‫زﻣﺎن ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺰافﮔﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وي ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ »آﻳﺎ دوﺳﺖ دارﻳﻢ ﺗﺎ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر دل‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬و روان ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮادﮔﺎن ﻣﺎ را ﭘﺮ ﻛﻨﺪ؟« »ﻳﺎ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ در ﺟﺒﻬﻪاي ﺧﻮب ﺑﺮاي دﻓﺎع از دل‪ ،‬روان و اﻧﺪﻳﺸﻪ آنﻫﺎ ﺑﺠﻨﮕﻴﻢ؟«‬
‫اﻧﺠﻤﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ آن زﻣﺎن ‪-‬ﺳﺎزﻣﺎن اﺻﻠﻲ ﻣﻠﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر‬
‫اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه در آن زﻣﺎن‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 4،000‬ﺗﻦ ﻋﻀﻮ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻛﻮرﺗﺰ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﻧﻮن ﻛﺎوش‪ ،٢‬ﮔﺮوه‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر‪ ،٣‬ﭘﺮوﻣﺘﺌﻮس ﺑﻮك‪ ۴‬و ﻧﻬﺎد داﻧﺶ و ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ۵‬را ﺑﻨﻴﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ :‬ﻛﻮرﻟﻴﺲ ﻻﻣﻨﺖ‬

‫وﺣﺸﺖ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﻛﻠﻪي ﭘﺮ ﺑﺎد اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ آﻳﻨﺪهي اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ‬

‫را در اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﻳﻜﻲ از‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎي آﺷﻜﺎرا ﻓﻴﻠﺴﻮف آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻛﻮرﻟﻴﺲ ﻻﻣﻨﺖ‪ ۶‬ﺑﻮد‪،‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪي ﻛﻪ ﺳﻜﺎن ﻛﺸﺘﻲ در ﺗﻼﻃﻢ ﻳﻚ ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﻠﻨﺪ و ﭘﺮﺑﺎر زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ آن ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. Moral Majority‬‬

‫‪2. Center for Inquiry‬‬
‫‪3. Council for Secular Humanism‬‬
‫‪4. Prometheus Books‬‬
‫‪5. Institute for Science and Human Values‬‬
‫‪6. Corliss Lamont‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٢٦‬‬

‫ﭘﻴﺸﻪي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪي ﻻﻣﻨﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮﻓﺴﻮر داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎوراد‪ ،‬ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ و ﻛﺮﻧﻞ‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ وي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪاﻓﻊ ﺣﻘﻮق اﻓﺮاد ﺑﻮده ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ دوﻟﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را‬
‫در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺒﺮد ﻗﻀﺎﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آزاديﻫﺎي ﻓﺮدي و ﺣﻘﻮق ﺣﺮﻳﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‪) .‬ﻛﺎرﻫﺎي ﻻﻣﻨﺖ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در ﺻﻮرت ﺷﻬﺮوﻧﺪ‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻮدن ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﺷﺎﻣﻞ »ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻲ« اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺟﻠﻮي ﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﺷﻤﺎ را ﺑﮕﻴﺮد‪ (.‬وﻟﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ زﻣﺎن داﺷﺖ ﺗﺎ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ و ﺧﻮش ﮔﻔﺘﺎرﺗﺮﻳﻦ ﻫﻮادار اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻔﻮذ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻻﻣﻨﺖ در اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ‪ -‬ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪-١‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي آﻣﻮزﺷﻲ او در ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﺷﻴﻮهاي از ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﻳﻦ ﻳﺎ ﻣﺮگ ﻳﺎ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﭘﺮدازد ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪي ﻛﺎﻣﻠﻲ از زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪون ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(11‬‬

‫ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﮔﺎﻧﺪي‬

‫ﮔﺎﻧﺪي‪ ٢‬ﻳﻜﻲ از اﻧﮕﺸﺖﺷﻤﺎر ﻣﻘﺪﺳﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ و داوري وي ﻣﺎﻳﻪي ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺮدي ﻫﻢﻋﻘﻴﺪه و ﻫﻢرأي ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪاي را ﺑﻪ ﻣﺮدم آﻣﻮﺧﺖ ﺗﺎ ﺑﺪون ﺣﺘﺎ ﺷﻠﻴﻚ ﻳﻚ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ‪ 300‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎري را دور ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ؟‬

‫‪1. The Philosophy of Humanism‬‬

‫‪2. Gandhi‬‬
 ‫‪٢٢٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ دو ﺗﻦ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﮔﺎﻧﺪي را ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ و ﻗﺎﺑﻞ‬

‫اﺣﺘﺮام ﻣﻲداﻧﺴﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻮاري ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎﻳﮕﺎه دﻳﻦ در زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺮدم ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺎ وي ﻫﻢرأي و ﻫﻤﻨﻮا ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﮔﺎﻧﺪي را‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻫﺮ دو ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮاﺑﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﭘﻴﻜﺎر ﻛﺮده‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮي اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻧﻮﭘﺎ را رﻫﺒﺮ ﻛﺮده و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي و ﻗﺪرت ﻣﻠﻲ را ﺑﺎ‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪي و ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﻼﻗﻲ رﻫﺒﺮي ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫رﻫﺒﺮ ﻣﻠﺘﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ :‬ﺟﻮاﻫﺮ ﻟﻌﻞ ﻧﻬﺮو‬

‫ﺟﻮاﻫﺮ ﻟﻌﻞ ﻧﻬﺮو‪ (1889-1964) ١‬ﻣﺪتﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ را در زﻧﺪان‬

‫ﺳﭙﺮي ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺮاي آزادي ﻣﺮدم ﻛﺸﻮرش ﻣﺒﺎرزه‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬وي ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدﻣﺶ رﺳﻴﺪه و ﻧﻈﺎم ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﺘﻌﻤﺎري اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻬﺮو ﺳﺘﺎﻳﺸﮕﺮ ﺑﺰرگ ﮔﺎﻧﺪي ﺑﻪ وﻳﮋه ﺗﻤﺮﻛﺰ وي ﺑﺮ ﻛﺮدار ﺑﺪون ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻧﻬﺮو ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي دﻳﻦ ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﺘﻘﻼل ﭘﻴﺶ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘﺪ ﮔﺎﻧﺪي ﻧﻴﺰ ﺑﻮد و‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﺮدم ﺑﻲ ﺣﺎل و ﻣﻨﻔﻌﻞ ﺷﺪه و ﺑﺪﺗﺮ از ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﻦ آنﻫﺎ را از اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫ﺑﺎزدارد‪ .‬ﻧﻬﺮو در زﻧﺪﮔﻲﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﻮدش ﻧﻮﺷﺘﻪ دﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻨﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻫﺮ دﻳﻦ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻣﺮا ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﺪ و ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ آن را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮده و آرزو دارم ﺗﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آن را‬
‫ﺑﺰداﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﻧﻬﺮو زﻧﺪﮔﻲﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﻳﺶ را در ﺳﺎل ‪ 1315‬ﻫﺠﺮي )‪ 1936‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ آﺷﻜﺎرا در آن رد دﻳﻦ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد در ﺳﺎل ‪ 1947) 1326‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﮔﺸﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎ داﺷﺘﻦ‬

‫‪1. Jawaharlal Nehru‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٢٨‬‬

‫ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺑﻴﺨﺪا ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫روﻧﺪﻫﺎ ﻛﺸﻮر ﻳﻜﺘﺎ ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺷﺪﻧﻲ و اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ‬
‫دراز ﺑﺎ دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﻳﻴﻦ ﺟﻴﻦ ﻛﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﺶ‬
‫آﻣﺪه‪ ،‬ﻣﺪارا را در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاوان ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻬﺮو‬
‫ﻳﻚ ﻣﻨﺘﻘﺪ ﺑﻲﮔﺬﺷﺖ و ﺑﻲرﺣﻢ دﻳﻦ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ آراﻣﺶ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ دﻳﮕﺮ‬
‫را ﻧﻴﺰ درك ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬وي ﮔﻔﺘﻪ »ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻫﻢزﻳﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺑﻮدي ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ‪ ١‬اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻧﻬﺮو در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺘﻘﻼل ﻫﻤﻜﺎري ﻛﺮده و ﺗﺄﺛﻴﺮ او ﺑﻪ‬
‫روﺷﻨﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ارزشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ او در ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﺘﻘﻼل روﺷﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻀﻤﻴﻦ آزادي ادﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺟﺪا از رﻧﮓ ﭘﻮﺳﺖ و ﻛﺎﺳﺖ و‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ »ﺟﻤﻬﻮري دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺳﻜﻮﻻر« در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ درﺳﺖ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻋﺒﺎرت ﻣﻘﺪﻣﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن را ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﺑﺴﻴﺎر دﻳﻨﻲ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‬
‫ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ ﺑﻮدن رﺳﻤﻲ آن ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ رﺳﻤﻴﺖ ﺳﻜﻮﻻري‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﻛﺸﻮر را ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ راه ﺗﻀﻤﻴﻦ آزادي دﻳﻦ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻴﺮون ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ از ﺑﺎزي‬
‫دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻬﺮو ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ‬
‫ﻛﺸﻮري ﺑﺎ ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ژرف و رﻧﮕﺎرﻧﮓ دﻳﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺑﺎ ﻳﻚ رﻫﺒﺮ ﻫﻨﺪو‬
‫آﻏﺎز ﻣﻲﮔﺸﺖ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي در آﺗﺸﻲ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و دﻳﮕﺮ‬
‫اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ داﺷﺘﻪ و رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮاي آﻳﻴﻦﻫﺎي ﻫﻨﺪو آﻳﻨﺪه روﺷﻨﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪي اﺳﺘﻮار ﺑﻪ آزادي ادﻳﺎن اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻛﻤﺘﺮي داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻬﺮو ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ در ﺳﺎل ‪ 1964) 1343‬ﻣﻴﻼدي( در دﻓﺘﺮﻛﺎر زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺪرود‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﺸﻮر ﺗﺎزه ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه را از ﻣﻴﺎن ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺳﺎلﻫﺎي ﻧﺨﺴﺖ اﺳﺘﻘﻼل رﻫﺒﺮي ﻛﺮده‬

‫‪1. Codestruction‬‬
 ‫‪٢٢٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ درﺧﻮاﺳﺖ روﺷﻦ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻧﻬﺎد‪» :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ از ﺗﻪ دل ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﻫﻤﻪي وﺟﻮدم‬

‫ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮﮔﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﮔﺮدن ﻧﻬﺎدن ﺑﺮاي اﺟﺮاي آنﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان رﺳﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫رﻳﺎﻛﺎراﻧﻪ ﺑﻮده و ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮﻳﺐ دادن ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫ﺟﻤﻨﺎ‪١‬‬ ‫وﻟﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻧﻬﺮو ﺑﺮ ﻃﺒﻖ رﺳﻢ آﻳﻴﻦ ﻫﻨﺪو در ﻛﺮاﻧﻪ رودﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺤﺖﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮔﺎﻧﺪي در ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪:‬ﮔﻮرا‬

‫ﮔﻮﭘﺎراﺟﻮ راﻣﺎﭼﺎﻧﺪرا راﺋﻮ‪ ٢‬ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﻮرا‪ ٣‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻚ ﻓﻌﺎل ﺑﻴﺨﺪا و‬
‫اﺻﻼح ﻃﻠﺐ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن در ﻧﻴﻤﻪي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ و درﺳﺖ در ﻫﻤﺎن‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﮔﺎﻧﺪي ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺖ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﺑﺎ ﻛﻤﭙﻴﻦ ﺑﺪون ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﭘﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻮرا ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﮔﺎﻧﺪي ‪-‬درﺑﺎره دﻳﻦ‪ ،‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻧﻮﻣﻴﺪاﻧﻪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻧﻔﻮذ در ﺣﻠﻘﻪ داﺧﻠﻲ ﮔﺎﻧﺪي ﭼﻨﺪان ﻛﺎر ﺳﺎدهاي ﻧﺒﻮد‪ .‬ﮔﻮرا ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻓﻦ و‬
‫ﺗﻜﻨﻴﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد ‪ -‬ﻳﻚ ﻣﺰاﺣﻢ ﻛﺎﻣﻞ از ﺧﻮدش ﺑﺴﺎزد‪.‬‬
‫ﮔﻮرا ﮔﺎﻧﺪي را ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻼﻓﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫از اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ آﺷﺮام‪) ۴‬ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﻣﻌﻨﻮي( ﮔﺎﻧﺪي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻛﺎر و‬
‫ﻣﺪﻳﺘﻴﺸﻦ اﻧﺠﺎم داده و درﺳﺖ ﺟﻠﻮي ﭼﺸﻤﺎن ﮔﺎﻧﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ آدم ﮔﺴﺘﺎخ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮ‬
‫و آن ﺳﻮ ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﮔﺎﻧﺪي ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪه و ﺑﻪ ﮔﻮرا اﺟﺎزه ﭼﻨﺪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ را داد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻧﺪي ﺑﻪ ﮔﻮرا ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻛﺎرﻫﺎي وي در روﺳﺘﺎﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪه و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮرا ﺷﺮﺣﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪي‬

‫‪1. Yamuna‬‬
‫‪2. Goparaju Ramachandra Rao‬‬
‫‪3. Gora‬‬
‫‪4. Ashram‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٣٠‬‬

‫ﻧﻮآوراﻧﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺷﺎم ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻛﺎﺋﻨﺎت‪ «١‬ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم از ﻫﻤﻪي ﻛﺎﺳﺖﻫﺎ ﮔﺮد‬
‫آﻣﺪه ﺗﺎ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺤﺪودﻛﻨﻨﺪه در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ازدواج ﺧﻮدداري ﻛﺮده ﻣﮕﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ در ﺷﺎم ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻛﺎﺋﻨﺎت ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮرا ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻼسﻫﺎي ﺳﻮاد ﺑﺰرگﺳﺎﻻن را‬
‫ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﺎرﻳﺠﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﺷﺪ‪) .‬ﮔﻮرا ﻛﺎر ﺧﻮدش را‬
‫اﻧﺠﺎم داده ﺑﻮد و ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﮔﺎﻧﺪي »ﻫﺎرﻳﺠﺎن« ﻳﺎ »ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﺪا« را ﺑﻪ اﺻﻄﻼح‬
‫»ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ« ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪(.‬‬
‫ﮔﺎﻧﺪي ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﮔﻮرا ﺑﺪون ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺎدﮔﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﮔﻮرا ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ »درﺳﺖ اﺳﺖ« و روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﮔﺎﻧﺪي ﭘﻴﺮوي آﻳﻴﻦ ﻫﻨﺪو ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻮن اﺑﺰاري ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ‪-‬ﺑﻬﺒﻮدي ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي اﻓﺮاد رﻧﺞ‬
‫دﻳﺪه و ﭘﺎﻳﻤﺎلﺷﺪه ‪ -‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻮرا درﺑﺎره ﺑﺮﺗﺮيﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻮن اﺑﺰاري‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﻣﺮدم روﺷﻨﮕﺮي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ زﻳﺮا ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﻣﺮزﻫﺎي ﻛﺎﺳﺖ و دﻳﻦ ﻫﻴﭻ ارزش و اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻧﺪارد‪ .‬وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻴﻢ‬
‫و ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻧﺴﺎن را ﻧﺎﭼﺎر ﻣﻲﺳﺎزد روي ﭘﺎي ﺧﻮدش ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ زﻳﺮا ﺳﺮ‬
‫رﺷﺘﻪي ﻛﺮدارﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ اراده ﺧﺪا و ﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﺴﺘﻦ‬
‫و از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدن اﻳﻦ ﺳﺪﻫﺎ ارادهي آزاد ﻫﺎرﻳﺠﺎن را رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺎ رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻧﺎن از‬
‫زﻳﺮ ﺑﺎر ذﻟﺖ و ﭘﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺪهﻫﺎ آﻧﺎن را درﺑﻨﺪ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ‪ ،‬آﻧﺎن ﺑﺎور ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫»ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ« آﻧﺎن ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮرا ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دﻳﻦدار ﻫﻴﭽﮕﺎه ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﺮا و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﺷﺨﺺ را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺮاي ﮔﺎﻧﺪي ﮔﻮشﻧﻮاز ﻧﺒﻮد‪ ،‬وي ﮔﻔﺖ ﭼﻮن دلﻧﮕﺮان ﭘﺨﺶ ﺷﺪن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬روزه ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮرا ﺑﻲدرﻧﮓ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ روزه ﮔﺎﻧﺪي‬
‫روزه ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪1. Cosmopolitan dinners‬‬

 ‫‪٢٣١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﮔﺎﻧﺪي ﺑﺎ دودﻟﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ »روزه ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ؟« ﮔﻮرا ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻠﻪ ﺳﭙﺲ‬
‫ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﭼﺮا روزه ﺑﺮاي ﭘﺨﺶ ﺷﺪن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ روزه ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮرا ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻦ دﻳﻦدار ﺷﻮم‪.‬‬
‫ﮔﺎﻧﺪي ﺑﺮاي دﻣﻲ درﻧﮓ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﮔﻮرا ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ رﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫ژرف ﺑﺎور ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را در وي ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺗﺮﺷﺮو ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎر ﻣﺮدم اﻣﺮوزي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﻴﺮو ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﺪﻳﺪ ﭼﻪ ﺷﺪ؟ اﻳﻦ درﺳﺖ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻲ ﭘﺮوا ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲام را وﻗﻒ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻓﻘﺮا و ﻣﺒﺎرزه‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻛﺮده‪ ،‬در اﻳﻦ راه ﺷﺎﻳﺪ ﺟﺎﻳﺰه ﺻﻠﺢ ﻧﻮﺑﻞ را ﻧﻴﺰ ﺑﺒﺮم وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ‬
‫اﻧﮕﻴﺰه ﻣﻦ در اﻳﻦ راه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﻫﻤﻪي ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻲ ارزش ﺷﺪه و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﮔﻮرا در زﻧﺠﻴﺮهاي از ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺎﻧﺪي را از ﻣﻴﺎن ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﮔﺎﻧﺪي ﻣﻐﺰ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ روي اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺎزﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ‬
‫دو ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺎ آﻏﺎزي ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻲ ﻳﻜﺴﺎن‬
‫دوﺷﺎدوش ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻧﺪي آﺧﺮﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ را ﺑﺎ ﻧﺸﺎن دادن ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻟﮕﺮمﻛﻨﻨﺪه از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬وي ﮔﻔﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﺧﺪاﻳﻲ در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آرﻣﺎنﻫﺎي واﻻﻳﻲ دﻳﺪه و‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮان ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﺳﺨﺖﻛﻮش و اﮔﺮ ﻛﮋروي در ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺧﻮد را اﺻﻼحﻛﺮده و دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﺎﻧﺪي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﮔﻮرا ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ وﻟﻲ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﻫﺎرﻳﺠﺎن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن وي ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻣﺪه و در واﻗﻊ ﻫﻤﻪ آن ﭼﻴﺰي ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻮرا‬
‫در ﭘﻲ آن ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻮرا ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻫﺎرﻳﺠﺎن و ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺳﭙﺮي ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺮﺑﺎر و ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٣٢‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ«‬

‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و ﻣﻔﺴﺮان ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺑﺤﺚ آﻓﺮﻳﻦ ﻟﻘﺐ‬

‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ )ﻳﺎ آﻗﺎ( در اﻣﺮﻳﻜﺎ« را ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻟﻘﺐ ﺗﺒﻪﻛﺎران‬
‫ﺑﻮده وﻟﻲ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﻟﻘﺐ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺧﺎرج از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺘﻌﺎرف ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه را دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ زﻳﺮ ﭼﻬﺎر ﺷﺨﺺ را‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ« را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ داﺷﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮد ﻛﻨﺘﺎﻛﻲ«‪ :‬ﭼﺎرﻟﺰ ﭼﻴﻠﺘﻮن ﻣﻮر‬

‫ﭼﺎرﻟﺰ ﭼﻴﻠﺘﻮن ﻣﻮر‪ (1837-1906) ١‬ﭘﺲ از ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ در ﻛﺴﻮت روﺣﺎﻧﻲ آﻫﺴﺘﻪ و‬
‫ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ از ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺑﺮدهداري ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن در ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﻣﻨﺒﺮﻫﺎي ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ در‬
‫ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻨﻮب اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻴﺰار ﮔﺸﺖ‪ .‬وي ﺳﺮاﻧﺠﺎم از ﻟﺒﺎس روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺧﺎرج‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺷﻚ ﻛﺮده و ﺷﻚ و دودﻟﻲ او ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬در‬
‫آﻏﺎز ﻣﻮر ﺧﻮدش را ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﻧﺎﻣﻴﺪ )ﺑﺨﺶ دو را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( ﺳﭙﺲ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1263‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1884‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻮر آﻏﺎز ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر‬
‫روزﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻠﻮ ﮔﺮاس ﺑﻠﻴﺪ‪ ٢‬ﺑﺎ آﻣﺎج آﺷﻜﺎر ﺗﺮوﻳﺞ آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻤﻮد‬
‫‪-‬ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ دورهاي در ﻧﻮع ﺧﻮدش ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي وي ﺑﺮ ﺿﺪ دﻳﻦ ﺳﺒﺐ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﺷﻮك ﮔﺮدﻳﺪ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي ﻣﺮگ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1273‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1894‬ﻣﻴﻼدي( وي ﮔﻔﺖ ﻛﻪ »اﮔﺮ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬

‫‪1. Charles Chilton Moore‬‬

‫‪2. Blue Grass Blade‬‬
 ‫‪٢٣٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻮرﺑﻮنﻫﺎ ]اﻳﺎﻟﺖ ﻛﻨﺘﺎﻛﻲ[ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺪازه و ﺑﺰرﮔﻲ در‬
‫روي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ و ﻋﺰﻳﺰ دل ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ« ‪ -‬و زﻧﺪان را ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮدش ﺧﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1282‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1903‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻮر از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ درﺑﺎره‬
‫ﻣﻮﺿﻮع »ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ« درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮدم از ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﻴﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ‪ -‬زن و ﻣﺮد‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮ و ﻏﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺳﻮاد و ﺑﻲﺳﻮاد‪ ،‬ﻛﺸﺎورز‪ ،‬آﻣﻮزﮔﺎر‪ ،‬زﻧﺎن‬
‫ﺧﺎﻧﻪدار‪ ،‬دﻛﺘﺮﻫﺎ و ﻛﺎرﮔﺮان‪ .‬ﺧﻮاﻧﺪن داﺳﺘﺎن ﻧﻪ از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻠﻨﺪآوازه‬
‫ﺑﻠﻜﻪ از ﻣﺮدم ﻋﺎدي دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺰرگ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺷﮕﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬دادﮔﺎه ﺑﺮاي ﻣﻮر و روزﻧﺎﻣﻪاش اﻧﮓ »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮد ﻛﻨﺘﺎﻛﻲ« را ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻪ‬
‫ارﻣﻐﺎن آورد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﻮر در ﺳﺎل ‪ 1285‬ﻫﺠﺮي )‪ 1906‬ﻣﻴﻼدي( ﺷﺎﻳﻌﻪ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ و ﺑﺎزﮔﺸﺘﻲ دوﺑﺎره ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﮔﻮشﺧﺮاﺷﻲ ﺷﻨﻴﺪه‬
‫ﺷﺪ و ﻫﻤﺴﺮ و ﻧﺎﺷﺮ وي ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻮﺑﻪ را رد ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن اﻣﺮﻳﻜﺎ« ﺑﺨﺶ ‪ : 1‬اﻣﺎ ﮔﻠﺪﻣﻦ‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي »رد اﻣﺎ« ﮔﻠﺪﻣﻦ‪ (1869-1940) ٣‬ﻧﻤﺎدي در‬
‫دﺳﺘﺮس ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺑﺪ و ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺣﺴﺎس زﻣﺎن ﺧﻮدش ﺑﻮد‪:‬‬
‫آﻧﺎرﺷﻲ‪ ،‬ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﻢ‪ ،‬آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬آزادي ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاﻫﺎن‪ ،‬ﺻﻠﺢ ﺟﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺎروري‪،‬‬
‫ﺑﻬﺴﺎزي ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان‪ ،‬آزادي ﻋﺸﻖ ‪ -‬و ﺧﻮب ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﺎﻟﺶﮔﺮي ﻛﻪ در آن ﺳﺎلﻫﺎ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻗﺪرت‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻳﺎ ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻗﺪرت در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬ﮔﻠﺪﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر را در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﻧﺨﺴﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم داده و ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺣﺪس ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺑﺮاي ﻧﻘﺪ دوﻟﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬ﺟﻨﮓ و ﺧﺪﻣﺖ اﺟﺒﺎري‬
‫ﺳﺮﺑﺎزي ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﻣﺘﻬﻢ ﮔﺸﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﺗﻬﺎم ﺟﻠﻮ ﭼﺎپ و ﭘﺨﺶ ﻣﻘﺎﻟﻪاي‬

‫‪3. “Red Emma” Goldman‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٣٤‬‬

‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« ‪ -‬ﻳﻜﻲ از ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ و ﺷﻴﻮاﺗﺮﻳﻦ دﻓﺎعﻫﺎي ﻛﻪ از‬

‫اﻳﻦ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺗﺎ آن ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ‪ -‬در ﺳﺎل ‪ 1295‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1916‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﻧﮕﺸﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻠﺪﻣﻦ ﺟﻮري ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺮده ﺗﺎ در زﻣﺎن زﻧﺪﮔﻲاش در ﻫﺮ ﻛﺎر دﻻوراﻧﻪي‬
‫آﺷﻜﺎر در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻳﻚ آﻧﺎرﺷﻴﺴﺖ رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫وﻳﻠﻴﺎم ﻣﻜﻨﻠﻲ‪ ۴‬را ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶﺗﺮ ‪-‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﭘﺲ از ﺑﺮﮔﺰاري ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﮔﻠﺪﻣﻦ ‪-‬‬
‫ﻛﺸﺘﻪ ﺑﻮد ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ وﻳﮋه از آﻧﺎرﺷﻴﺴﻢ‪) ۵‬ﺧﻮاﺳﺘﺎر زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪون دوﻟﺖ(‬
‫ﻫﻢ ﺗﺮس داﺷﺘﻪ و ﻫﻢ از آن ﺑﻴﺰار ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم از ﺻﻠﺢﺟﻮﻳﻲ ﺑﻴﺰار ﺑﻮده و از آن ﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ زﻳﺮا ﻛﺸﻮرﺷﺎن در ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدم از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﻢ ﺗﺮﺳﺎن و ﺑﻴﺰار‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ زﻳﺮا ﺗﺮس داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﺑﻠﺸﻮﻳﻚﻫﺎ‪ ۶‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮان اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه رﺳﻴﺪه ﻧﺎﮔﻬﺎن‬
‫ﻣﺎﻳﻪ ﭘﺨﺶ ﭘﺮﺷﺘﺎب ﻫﺮاس ﺳﺮخ‪ 1298 ٧‬ﻫﺠﺮي )‪ 1919‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺸﻮد‪ .‬ﭘﺲ در ﻛﻞ‬
‫ﺑﺮاي اﻣﺎ ﮔﻠﺪﻣﻦ ﺑﻮدن زﻣﺎن ﺑﺪي ﺑﻮد ‪ -‬ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﮕﺮ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1296‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1917‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ آﻣﺎده ﺷﺪن اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ ﺑﻠﺸﻮﻳﻚﻫﺎ ﻗﺪرت را در روﺳﻴﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮس آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن آن زﻣﺎن‬
‫ﻣﺎﻳﻪي ﻫﻤﮕﺮا ﺷﺪن ﻧﮕﺮﻫﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﻠﺪﻣﻦ ﻟﻘﺐ ﺑﻲﭼﻮن و ﭼﺮاي »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ« داده ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺎن ادﮔﺎر ﻫﻮر‪ ٨‬رﻳﻴﺲ افﺑﻲآي )‪ (FBI‬ﺳﻮار ﺑﺮ ﻣﻮج اﻳﻦ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ در ‪ 1298‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1919‬ﻣﻴﻼدي( ﮔﻠﺪﻣﻦ را ﺑﺮاي ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺪﻣﺖ اﺟﺒﺎري دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده و وي را ﺑﻪ زادﮔﺎﻫﺶ در روﺳﻴﻪ ﭘﺲ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪.‬‬

‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن اﻧﮕﻠﻴﺲ«‪ :‬ﻣﺎرﮔﺎرت ﻧﺎﻳﺖ‬

‫‪4. William McKinley‬‬

‫‪5. Anarchism‬‬
‫‪6. Bolshevik‬‬
‫‪7. Red Scare‬‬
‫‪8. J. Edgar Hoover‬‬
 ‫‪٢٣٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﺧﺎﻧﻢ آرام ﻣﺎرﮔﺎرت ﻧﺎﻳﺖ‪ (1983-1903) ٩‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ« ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ و دﺧﺘﺮ ﺳﺎدهاي ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ دهدﻗﻴﻘﻪاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﻣﻮزش اﺧﻼق در رادﻳﻮ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺳﻲ )‪ (BBC‬در ﺳﺎل‬
‫‪ 1334‬ﻫﺠﺮي )‪ 1955‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻧﺎمﻫﺎي ﻣﺴﺘﻌﺎر زﻧﻨﺪه و ﻧﺎﺟﻮر‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ »دوﺷﻴﺰه ﻧﺎﻳﺖ اﻫﺮﻳﻤﻨﻲ« و »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن در اﻧﮕﻠﻴﺲ« ﺑﻪ وي داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﻳﺖ در زﻣﺎن ﺧﻮاﻧﺪن ﭼﻨﺪ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﻛﻮﺗﺎه از ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ در ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ‬
‫ﺑﻮد و در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﭼﻴﺰي را ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ »دﻻوري اﺧﻼﻗﻲ‪ «١٠‬ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﺪ و ﻛﻤﻚ ﻛﺮد ﺗﺎ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﺲ از آن ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻧﺴﻴﻤﻲ ﭘﺎﻛﻴﺰه و ﺗﺎزه ﺑﻮد ﻛﻪ وزﻳﺪ و آﻟﻮدﮔﻲ را از ﻣﻴﺎن اﺗﺎق ﺧﻔﻪ و ﮔﺮﻓﺘﻪاي‪ ،‬ﭘﺮ از ﭘﺲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻦ ﭘﺎك ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ژرﻓﻲ از آراﻣﺶ دور رﻳﺨﺘﻪ‬
‫ﺷﺪن آنﻫﺎ را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﺪون آنﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﺎدي را داﺷﺘﻢ‪«.‬‬
‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻮچ و ﻣﻬﺎﺟﺮت از اروﭘﺎي ﺷﺮﻗﻲ و‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺳﻴﻤﺎي دﻳﻨﻲ و ﻧﮋادي اﻧﮕﻠﻴﺲ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﻲﺑﻲﺳﻲ )‪(BBC‬‬
‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي رادﻳﻮﻳﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮآوري و ﺳﺮﭘﺎ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﮔﺴﺘﺮه ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ‬
‫از ﺑﺎورﻫﺎ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬در ‪ 1955) 1334‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﺎﻳﺖ و ﺳﭙﺲ ﻳﻚ ﭘﺮوﻓﺴﻮر روانﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫دو ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻮﺗﺎه رادﻳﻮﻳﻲ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي داﺧﻞ ﻛﺸﻮري ﺑﻲﺑﻲﺳﻲ )‪ (BBC‬ﺑﺎ ﻧﺎم »اﺧﻼق‬
‫ﺳﻮا و ﺑﺪون دﻳﻦ‪ «١١‬اﺟﺮا ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺤﻦ ﻧﺎﻳﺖ ﻣﺆدﺑﺎﻧﻪ و آﻣﻮزه و ﺗﺰ وي ﺳﺎده ﺑﻮد‪ :‬آﻣﻮزش اﺧﻼق ﺑﺎﻳﺪ از آﻣﻮزش‬
‫دﻳﻦ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫درك ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ از اﺧﻼق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻳﺖ در اﻳﻨﺠﺎ ﭘﺎ را از ﮔﻠﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ درازﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﺟﻮرواﺟﻮري و ﺗﻨﻮع‬
‫ﻧﮋادي‪ ،‬اﻧﮕﻠﻴﺲ ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺑﻪ ﺳﻮي ﺳﻜﻮﻻر ﺷﺪن ﻣﻲرﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻀﻮر ﻣﺬﻫﺐ و ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف رو ﺑﻪ ﺳﻘﻮط ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬

‫‪9. Margaret Knight‬‬

‫‪10. Moral courage‬‬
‫‪11. Morals without Religion‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٣٦‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎر از ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ رادﻳﻮﻳﻲ ﻧﺎﻳﺖ ﮔﻮﻳﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﺳﻮﻇﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﻦ در‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺲ »زﻳﺮ ﻳﻮرش و ﺣﻤﻠﻪ« ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺎﻳﺖ ﺷﻤﺎر ﺑﺰرﮔﻲ از واﻛﻨﺶﻫﺎ را ﻣﺜﺒﺖ ﮔﺰارش ﻛﺮده وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﺸﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮدﺑﻴﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﻧﮕﺬارﻳﺪ اﻳﻦ زن ﺷﻤﺎ را ﻓﺮﻳﺐ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬او درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻜﻲ از زﻧﺎن ﺧﺎﻧﻪدار ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ‪ -‬ﻣﮕﺮ ﻧﻪ‪ -‬ﺧﻮﻧﺴﺮد‪،‬‬
‫آرام و ﺑﻲﺧﻄﺮ‪ .‬وﻟﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺎرﮔﺎرت ﻧﺎﻳﺖ ﻳﻚ ﺗﻬﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ زن ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻜﻨﻴﺪ‪«.‬‬
‫وﻟﻲ در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﻼق ﻛﻪ ﭘﺲ از آن ﭼﺎپ ﻛﺮد ﻧﺎﻳﺖ ﻧﺎﻣﻪاي را از‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪهاي در آﻟﻤﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺧﻮدش آن را ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﻴﺸﺮو ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪:‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري را از ﻣﺮدي ﻧﺎﺷﻨﺎس ﭘﺬﻳﺮا ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ در ﺳﺨﻨﺎن‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي دوراﻧﻲ ﻧﻮﻳﻦ را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﻔﺘﻪاي ﺳﺎده دﻳﺪه اﺳﺖ؛ اﻧﺠﺎم ﻛﺮدار‬
‫ﻧﻴﻚ ﺧﻮدﺑﺨﻮد ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﭘﺎداﺷﻲ ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺧﻮد ﻣﻦ ﻳﻚ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺳﺘﻢﻫﺎي ﻧﺎزي ﻫﺴﺘﻢ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ژرفﺗﺮﻳﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻤﺎن در ﻧﺴﻞﻫﺎي آﻳﻨﺪه اﺧﻼق‬
‫واﻻﻳﻲ را آﻣﻮزش دﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪي واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫»ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن اﻣﺮﻳﻜﺎ« ﺑﺨﺶ دو‪ :‬ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮ‬

‫در دﻫﻪ ‪ 1340‬ﻫﺠﺮي )‪ 1960‬ﻣﻴﻼدي( و ‪ 1970) 1350‬ﻣﻴﻼدي(‬

‫ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮ‪ ١‬ﺳﻴﻤﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻮد‪ .‬اوﻫﻴﺮ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار و رﻳﻴﺲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ،٢‬ﺧﻮاﻫﺎﻧﻲ و ﺷﺎﻛﻲ در رأي‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻳﻦ رأي ﺗﻼوت‬

‫‪1. Madalyn Murray O’Hair‬‬

‫‪2. American Atheists‬‬
 ‫‪٢٣٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫اﺟﺒﺎري ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ را در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﻏﺪﻏﻦ ﮔﺸﺖ‬

‫)ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي را ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪.‬‬

‫اﻣﺮﻳﻜﺎ‪١‬‬ ‫اوﻫﻴﺮ ﺗﺠﺴﻢ ﻛﺎﺑﻮﺳﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﺮاي ﻓﺮدي ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮاﺣﻲ روﺳﺘﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻨﻮز در ﺗﺮس رواﻧﻲ ﺟﻨﮓ ﺳﺮد ﻏﻮﻃﻪور ﺑﻮده و دﻳﻦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻴﺎن اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و اﺗﺤﺎد ﺷﻮروي ﻣﻲدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺗﻔﺎوت ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي اوﻫﻴﺮ‬
‫ﺑﻲ ﭘﺮوا و ﺷﺠﺎع ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻼﺗﻲ ﭘﺮﺷﻮر ﺑﺮ ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻛﺮده‬
‫و ﺑﺮ ﻋﻴﻠﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي از »ﺑﻪ ﻳﺎري ﺧﺪا‪ «٢‬در ﺗﻌﻬﺪ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ ﺗﺎ ﻋﺒﺎرت »ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ ﺧﺪا‪«٣‬‬
‫اﺳﻜﻨﺎسﻫﺎ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻟﻘﺐ »ﻣﻨﻔﻮرﺗﺮﻳﻦ زن در اﻣﺮﻳﻜﺎ«‬
‫را ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اوﻫﻴﺮ در دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻧﺒﻮد در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻴﺰﮔﺮدي ﺑﻮد‬
‫و ﺑﺎ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ رﻗﻴﺒﺎن دﻳﻨﻲ را ﺑﺮﻣﻲاﻧﮕﻴﺨﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻲ ﻛﻒ ﻛﺮده دﭼﺎر ﺧﺸﻤﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ درﺑﺎره روﻳﻜﺮد ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻫﻤﻨﻮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات‬
‫او ﻧﻴﺰ اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﺣﻜﺎم ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪي او رأي آورده ﮔﺎم ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﻴﻦ آزادي دﻳﻨﻲ ﻫﻤﻪي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﻮد‪.‬‬

‫دادﮔﺎﻫﻲ ﺷﺪن ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ‬

‫ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ‪ -‬اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دوﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ از دﻳﻦﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﺟﺪا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ دﻳﻦ وﻳﮋهاي را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده و ﻧﺒﺎﻳﺪ آزادي دﻳﻨﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﻣﺤﺪود ﻧﻤﺎﻳﺪ‪-‬‬
‫در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﻬﺶ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ داﺷﺖ‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻪي ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﺎﺳﻲ‬
‫ﻧﻮﻳﻦ ﻣﻠﻲ در اﻳﻦ ﺳﺪه آزادي دﻳﻨﻲ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﺮده و ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺷﻴﻮهاي ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ آزادي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه ﺑﺮ ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ‬

‫‪1. Middle America‬‬

‫‪2. Under God‬‬
‫‪3. In God We Trust‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٣٨‬‬

‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ رأي اﺳﺎﺳﻲ ﺻﺎدر ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎزﺳﺎزي دﻳﻮار ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده دﻳﻮاري ﻛﻪ در ﻃﻮل زﻣﺎن در‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي وﻳﺮان ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ داﻧﺶآﻣﻮزي از‬
‫ﭘﻨﺴﻴﻠﻮاﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻟﻮري ﺷﺎﻣﭗ‪ ١‬ﺑﺎ آوردن ﻗﺮآن ﺑﻪ ﺟﺎي اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ روزاﻧﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ در دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺧﻮد اﻋﺘﺮاض ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اداره اﻧﻀﺒﺎﻃﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺪر اﻟﻮري ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮده و اﻳﻦ ﭘﺮوﻧﺪه آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﻤﻮدن روﻧﺪ ﺧﻮﻳﺶ در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1960) 1339‬ﻣﻴﻼدي( ﻓﻌﺎل ﺑﻴﺨﺪا ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮو )ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي درﺑﺎره وي ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ( ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺟﺒﺎري ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي در‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﭘﺴﺮش در ﺑﺎﻟﺘﻴﻤﻮر ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ دو ﭘﺮوﻧﺪه در ﺳﺎل ‪1963) 1342‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺷﺪه و دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺎ ‪ 8‬رأي ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻳﻚ رأي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺗﺼﻮﻳﺐ‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪن اﺟﺒﺎري ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﺳﺎل ‪ 1962‬دادﮔﺎه رأي داد ﻛﻪ ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﺪن‬
‫اﺟﺒﺎري ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ در ﻣﺪارس و آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ واژه »اﺟﺒﺎري« ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﺪن اﻧﻔﺮادي اﻓﺮاد ﻏﺪﻏﻦ‬
‫ﻧﺸﺪه و ﺣﺘﺎ ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻨﻮز ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ روﺳﺎي‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه آن را ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻜﺮده و ﺑﻪ ﺷﺮط اﺟﺒﺎري ﻧﺒﻮدن ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي‬
‫داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﺠﺎز ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺟﺎﻧﺐ اﻋﺘﺪال را ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ -‬وﻟﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺟﺎﻧﺐ اﻋﺘﺪال ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﻪ ﻃﻮر درﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺸﻮر ﻛﺎﻧﺎدا ﻛﻪ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮدش در آﻏﺎز ﻫﺮ روز ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺟﺎزه‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﻣﻲداد ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮاﻧﺪن آنﻫﺎ و ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺟﺒﺎري ﺑﻮد‪،‬‬

‫‪1. Ellory Schempp‬‬

 ‫‪٢٣٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1996) 1375‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻴﻮهي ﻣﺤﺪودﻛﻨﻨﺪهي آزادي دﻳﻨﻲ اﻳﻦ روﻧﺪ‬
‫را ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي اﻧﮕﺸﺖﺷﻤﺎري ﻧﻴﺰ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻧﺪهاي در ﺳﺎل ‪ 1970) 1349‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي زدودن »ﺗﻮﻛﻞ ﺑﺮ ﺧﺪا« از روي‬
‫اﺳﻜﻨﺎسﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ رد ﺷﺪ ﻛﻪ »ﺗﻮﻛﻞ ﺑﺮ ﺧﺪا«‬
‫ﻳﻚ ﮔﺰاره اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﺳﺎل ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي( دادﮔﺎه اﺳﺘﻴﻨﺎف‬
‫ﺣﻮزه ﻧﻬﻢ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﺣﻜﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺑﻪ ﻳﺎري ﺧﺪا« ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﺗﻌﻬﺪ ﺗﺒﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ را ﺑﺎ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻃﺮح ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﻴﻦ آزادي دﻳﻦ ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن‬

‫در زﻳﺮ ﻳﻚ ﺧﻂ زﻣﺎﻧﻲ از رأيﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺳﺎل ‪ 1326‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1947‬ﻣﻴﻼدي(‪ :‬ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺗﻀﻤﻴﻦ اﻳﺎﻟﺖﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي آزادي دﻳﻨﻲ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻓﺪرال ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 1948) 1327 ‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻏﺪﻏﻦ ﺑﻮدن آﻣﻮزشﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ در‬
‫ﻣﺪارس‪.‬‬
‫‪ 1331 ‬ﻫﺠﺮي )‪ 1952‬ﻣﻴﻼدي( آﻣﻮزشﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﺎرج از آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ‬
‫در ﺳﺎﻋﺖﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 1962) 1341 ‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﺪن ﻫﺪاﻳﺖﺷﺪه از ﺳﻮي‬
‫آﻣﻮزﮔﺎران در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ‬
‫‪ 1963) 1342 ‬ﻣﻴﻼدي( ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن در‬
‫ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪ‬
‫‪ 1973) 1352 ‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﺼﻮﻳﺐ ﭘﺮداﺧﺖ ﺗﻨﺨﻮاه ﺑﺮاي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎ و‬
‫ﺣﻘﻮق آﻣﻮزﮔﺎران در ﻣﺪارس ﻣﺬﻫﺒﻲ از ﺳﻮي اﻳﺎﻟﺖﻫﺎ‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٤٠‬‬

‫‪ 1987) 1366 ‬ﻣﻴﻼدي( دادﮔﺎه آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ آﻓﺮﻳﻨﺶﮔﺮاﻳﻲ را ﻣﺤﻜﻮم‬

‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ آﻣﻮزش آﻓﺮﻳﻨﺶ ﮔﺮاﻳﻲ را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮﮔﺸﺖ در ﻛﻼس درس ﻋﻠﻮم‬
‫در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ اﺟﺒﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫‪ ‬ﺳﺎل ‪ 1368‬ﻫﺠﺮي )‪ 1989‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﻚ دﻳﻦ‬
‫‪ 1992) 1371 ‬ﻣﻴﻼدي( ﻏﺪﻏﻦ ﺷﺪن ﻧﻴﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫آﻣﻮزش رﺳﻤﻲ در زﻣﺎن ﻓﺎرغ ﺷﺪن از ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ از ﺳﻮي‬
‫آﺧﻮﻧﺪي ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫زﻧﺪه ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺗﺮس ﺑﺎ ﺷﺎﻳﻌﺎت ﺧﺎﻟﻪزﻧﻜﻲ‬

‫ﺷﺎﻳﻌﺎت ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺧﺎﻟﻪ زﻧﻜﻲ ﺑﻲﺷﻤﺎري ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن وﺟﻮد دارد از ﺷﺮﻣﮕﻴﻦ‬
‫ﺷﺪن ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺧﻴﺮهﺳﺮ و ﻣﻐﺮور ﺑﻴﺨﺪا از ﻳﻚ داﻧﺶآﻣﻮز ﻓﺮوﺗﻦ ﻣﺴﻴﺤﻲ )ﻳﺎ از‬
‫آﻟﺒﺮت اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺗﻔﻨﮕﺪار درﻳﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻳﺎ از ﺧﺪا( ﺗﺎ ﭘﻮل ﺧﺮدهﻫﺎي ﺗﺎزه‬
‫ﺿﺮب ﺷﺪهي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺳﻜﻪﻫﺎ )ﺑﻪدروغ( ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻃﻮري ﻃﺮحﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺷﻌﺎر ﻣﻌﺮوف »ﺗﻮﻛﻞ‬
‫ﺑﺮ ﺧﺪا« را ﺑﺮ آن ﺣﻚ ﻛﺮد‪ .‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﺗﺮﺳﻲ ﻛﻪ ﺧﺸﻢ ﺗﻨﺪ اﻧﮕﻠﻴﺲ را ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫ﻣﺎرﮔﺎرت ﻧﺎﻳﺖ ﺑﻴﭽﺎره ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻤﻮد‪ -‬اﻳﻦ ﺗﺮس ﻛﻪ وﺟﻮد ﻧﺎﺑﺎوران در ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي زﻳﺮ آﺗﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﺑﺎﺑﺰرگ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻳﻌﺎت و اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺧﺎﻟﻪ زﻧﻜﻲ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن »دادﺧﻮاﺳﺖ ‪ «2493‬اﺳﺖ ‪ -‬ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻓﺪرال ‪ (FCC)١‬ﺑﺮاي‬
‫ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﻳﻨﻲ )ﻳﺎ در ﻧﺴﺨﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮدن واژه »ﺧﺪا« در ﻧﺴﺦ دﻳﮕﺮ(‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬ﺳﺎل اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ دﻫﺎن ﺑﻪ دﻫﺎن ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﺷﺪ و‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻤﻴﻞﻫﺎي ارﺳﺎل ﺷﺪه‪ ،‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﺎم اﻳﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات‬

‫‪1. US Federal Communications Commission‬‬

 ‫‪٢٤١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﺗﻬﺪﻳﺪﻛﻨﻨﺪه و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ دﮔﺮﮔﻮنﺷﺪه‪ ،‬وﻟﻲ اﺻﻞ داﺳﺘﺎن‬

‫ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻫﺮﮔﺰ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺪارد ‪ -‬ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎي ﺷﺎﻳﻌﻪ‬
‫ﻛﺎﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﻬﺮﺑﺎي ﺗﺮس ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻲﺧﻄﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻓﺰودن ﺑﻪ ﺗﺮس ﻋﻤﻮﻣﻲ و‬
‫ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ‪ -‬ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﭘﺎره ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫از ﭘﻮل ﻣﺎﻟﻴﺎتدﻫﻨﺪﮔﺎن را ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ دﻫﻪي ‪1360‬‬
‫)دﻫﻪ ي ‪ 1980‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻓﺪرال )‪ (FCC‬در ﻣﺎه ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ‪ 150،000‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ ﻧﺒﻮده‪ ،‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺳﺨﺖ ﻛﻮﺷﻴﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﻚ ﺑﺮﮔﻪ ﺗﺎرﻧﻤﺎ و ﭼﺎپ‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﻞ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آزادي ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺗﻚ ﺗﻚ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دوﻟﺖ‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺪون ﺷﻚ ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﻋﻘﺎﻳﺪ دﻳﻨﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ و آﻳﻴﻦ اﺻﻠﻲ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي‬
‫دﻳﻦﻫﺎي اﻗﻠﻴﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ داﺷﺘﻪ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪1999) 1378‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ در ﺗﮕﺰاس‪ ١‬ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻴﺎﻳﺶ و دﻋﺎ‬
‫در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺑﺎزي ﻓﻮﺗﺒﺎل ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻫﺪ‪ .‬ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮرﻣﻮن و ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮد‪ .‬زﻳﺮا اﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ از ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ آﻧﺎن ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫‪1. Texas‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٤٢‬‬

‫ﻣﺮدم داراي ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺑﻲ ﺷﻤﺎري ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن ﺑﺎورﻫﺎ و اﺻﻮل ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮد‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬داراي ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻓﺮادي ﺑﺎ اﺻﻮل ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮده‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه و ﺣﺘﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎ ﻳﺎ اﺻﻮل ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺷﻴﻔﺘﻪ و ﻣﺤﺼﻮر‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ آﻣﻮزه درﺳﺖ و دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻨﻲ اﺧﻼﻗﻲ در ﻫﺮ ﺳﻨﺘﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﻦ ﻛﻪ دوﺳﺖ‬
‫داري ﺑﺎ ﺗﻮ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺑﺎورﻫﺎ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ از اﺻﻮل ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﻦداري ﺑﺎ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا‪ :‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا‬

‫ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ در ﺳﺎل ‪ 1340‬ﻫﺠﺮي‬
‫)‪ 1961‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺷﺪن دو ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻬﻦﺗﺮ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺎور ﺑﻪ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﺧﺪا ﻧﻪ ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﺑﻮدن )ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻴﺴﺎ ﻳﻚ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ(‬
‫‪ ‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎور ﺑﻪ رﺳﺘﮕﺎري ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺮدار ﻳﺎ ﭘﻨﺪار )دور‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺟﻬﻨﻢ(‬

‫ﻫﺮ دو اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ‪-‬ﺳﺪه ﭼﻬﺎرم‪ -‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و‬

‫آﺧﻮﻧﺪﻫﺎي آن زﻣﺎن ﻫﺮ دو اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ را ﻧﻮﻋﻲ ﮔﻤﺮاﻫﻲ داﻧﺴﺘﻪ و ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﻴﺮوان اﻳﻦ‬
‫آﻳﻴﻦﻫﺎ را اﻋﺪام ﻳﺎ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻴﻚ را ﺳﺮﻛﻮب ﻛﺮده و ﻫﺮ دو اﻳﻦ آﻳﻴﻦﻫﺎ در ﺳﺎلﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ و ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﺧﻴﺰﺷﻲ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺳﺪه اﻳﻦ دو ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮازي ﺑﺮاي ﻟﻐﻮ ﺑﺮدهداري‬
 ‫‪٢٤٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﻛﻮﺷﻴﺪن‪ ،‬در ﭘﻴﻜﺎر دوﺷﺎدوش ﺑﺮاي ﺣﻖ رأي ﺑﺮاي زﻧﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮ ﺿﺪ ﺟﻨﮓ‬
‫اﻋﺘﺮاض ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻮاﻳﺎن ﻛﻤﻚرﺳﺎﻧﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ‪ -‬ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه از ﺳﻮي ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻌﺼﺐ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﻮب ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ دو ﻓﺮﻗﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﮔﻮاري از ﺳﻮي ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺳﺎل ‪ 1961) 1340‬ﻣﻴﻼدي( اﻳﻦ دو ﻓﺮﻗﻪ ﻳﻜﻲ و ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )ﻳﺎ ‪ (UUism‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم داد‪.‬‬
‫از آن زﻣﺎن ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )‪ (UU‬ﺗﺠﺮﺑﻪاي ﺟﺎﻟﺐ و دﻟﮕﺮمﻛﻨﻨﺪه داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ‪ -‬ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎدات ﻗﻠﺒﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،١‬ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )‪ (UU‬اﺻﻮل ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻧﺪارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮوان ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﻧﻴﻤﻜﺖﻫﺎي ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )‪(UU‬‬
‫داراي ﺑﺎور و ﻋﻘﻴﺪه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺠﻤﻦ آنﻫﺎ ﺑﺮ ﮔﺮداﮔﺮد‬
‫ﭼﻴﺰي دﻳﮕﺮي ‪ -‬ارزشﻫﺎ و اﺻﻮل ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎﻧﻨﺪ ارزش و ﻛﺮاﻣﺖ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن دادﮔﺮي و‬
‫ﻫﻤﺪﻟﻲ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و آزادي ﺑﺮاي ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﻣﻌﻨﺎ‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻮب ﭘﺲ ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )‪ (UUism‬ﭼﻪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫دارد؟ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎي ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا از اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن )ﻫﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫و ﻫﻢ ﺳﻜﻮﻻر(‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻳﺎ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬارده وﻟﻲ ﻫﻨﻮز ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي دﻳﻨﻲ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ‪-‬ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬
‫دوﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﮔﺮدآﻣﺪن ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮب‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ارزشﻫﺎ و اﺧﻼق‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ در زﻧﺪﮔﻲ و ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي از اﻳﻦ دﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Ethical Culture‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٤٤‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )‪ (UU‬اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ داﺷﺘﻪ و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦداران ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺲ درﺳﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻫﺮ دو اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮي دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺳﻮﮔﻴﺮي ﻣﺘﻌﺎدل‬
‫ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا )‪ (UU‬ارزش ﺑﺮرﺳﻲ دارد‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺧﺪا‪ ،‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻋﻴﺴﺎ‪ :‬ﻣﺮگ اﻟﻬﻴﺎتدانﻫﺎي‬

‫اﻟﻬﻲ‬

‫رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري در ﮔﺬر ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮدش رﻧﮓ ﺳﻴﺎه را ﺑﻪ درون‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺧﻮد راه ﻧﺪاده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻟﻬﻴﺎت »ﻣﺮگ ﺧﺪا« ﺧﻮﺷﺎﻣﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺸﻲ از‬
‫ﺗﻨﺪروﻫﺎي ﻋﺎﻟﻤﺎن اﻟﻬﻴﺎت در ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻪي دﻫﻪ ‪ 1960) 1340‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﺧﺪا ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ درﺧﻮر و ﻻﻳﻖ ﺟﻬﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره رﻧﮕﻴﻦ ﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (.2‬ﺣﺘﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﻛﻮﭼﻚ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﺗﺴﺨﻴﺮ روي ﺟﻠﺪ ﻣﺠﻠﻪ ﺗﺎﻳﻢ‪ ٢‬در ﻓﺮوردﻳﻦ ‪) 1345‬آورﻳﻞ‬
‫‪ 1966‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ‪ -‬ﺟﻠﺪ ﻣﺠﻠﻪ در آن ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻠﺪي ﺳﻴﺎه‬
‫ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺳﺮخرﻧﮓ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ »آﻳﺎ ﺧﺪا ﻣﺮده اﺳﺖ؟«‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﺑﺎره اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺷﻨﻴﺪم ﺑﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ در ﻣﻐﺰم‬
‫روﺑﺮو ﺷﺪم‪ :‬ﺧﻮب ﭘﺲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﺧﺪا زﻧﺪه ﺑﻮده وﻟﻲ اﻛﻨﻮن ﻣﺮده اﺳﺖ؟ ﻳﺎ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻛﻨﻮن ﺗﺎزه ﺑﻪ اﻳﻦ درك رﺳﻴﺪهاﻳﻢ؟ ﻳﺎ او ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬
‫ذﻫﻨﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺎرا ﻧﻴﺴﺖ؟ ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻳﻦﻫﺎ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از‬
‫ﻛﺪام ﺧﺪا‪-‬ﻣﺮدهﻫﺎ‪ ٣‬ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روﺷﻨﮕﺮي‬
‫و ﺗﻮﺿﻴﺢ درﺑﺎره ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده و ﺧﺪا ﻫﺮ ﭼﻨﺪ زﻣﺎﻧﻲ‬

‫‪2. TIME magazine‬‬

‫‪3. Death-of-Godder‬‬
 ‫‪٢٤٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ ﺑﻮده وﻟﻲ اﻛﻨﻮن دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺎ اﻳﻤﺎن‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻴﻨﻜﺮﺑﻞ‪ ۴‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ اﺣﺴﺎس ﺗﺎزهاي از ﺧﻮﺷﻲ و ﺗﺨﻴﻞ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ او را ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﻣﺎس ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﺟﻜﺴﻮن آﻟﺘﻴﺰر‪ ۵‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ‬
‫اﻓﺮاد اﻳﻦ ﮔﺮوه اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪهاي را ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا زﻧﺪه ﺑﻮد ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ در ﻋﻴﺴﺎ ﺳﺎﻛﻦ ﺷﺪه و ﭘﺲ از آن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﺮ روي ﺻﻠﻴﺐ ﻣﺮد ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم روح او از ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﭘﻲ ﻧﺒﺮدم ﻛﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪي ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻋﺎﻟﻤﺎن‬
‫اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﻣﺮگ ﺧﺪا ﺷﺪه ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻫﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺪ ﺧﻮاب ﻧﺸﺪم‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫در دﻳﺪﮔﺎه واﻗﻌﻲ ﻧﺒﻮدن ﺧﺪا ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻢ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺣﻼﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﻢ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ رو ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﮕﺮه و ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎي آنﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﻧﭽﻪ ﺧﺪا ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮش آﻣﺪه ﺳﺮاﺳﺮ آﺳﻤﺎن و رﻳﺴﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺘﻦ اﺳﺖ وﻟﻲ آنﻫﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻫﻢ رأي و ﻫﻤﻨﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬اﻳﻨﻚ دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي آﻧﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﻴﺴﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آنﻫﺎ دﻳﮕﺮ ﻋﻴﺴﺎ را اﻟﻬﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻴﺎورده ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ آﻣﻮزﮔﺎر ﺑﺰرگ داﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي اﺧﻼق ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻳﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﻳﺪن از روي يﻫﻮه‪ :‬ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬

‫آﺧﻮﻧﺪي را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور‬

‫و اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ اﻋﻼم ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﻫﻴﺠﺎنﺗﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲِ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﻪ ﺳﻮي اﻳﻤﺎن دﻋﻮت ﻛﺮده ﻳﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ دﻳﻦ‬

‫‪4. Tinkerbell‬‬
‫‪5. Thomas J.J. Altizer‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٤٦‬‬

‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن آن ﺑﻮده‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﻮرهﻫﺎ و آﻳﻪﻫﺎ را در زﻣﺎن ﻧﻴﺎز و ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪه‪ ،‬ﻛﺴﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻧﺎﺑﺎوري روﺿﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪه ‪ -‬اﻳﻦ ﺷﺨﺺ در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ آدم ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺣﺴﺎس ﺗﻜﺎن ﺧﻮردن‪،‬‬
‫ﺧﺸﻢ و ﺧﻴﺎﻧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﭼﺮا روﺣﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ژان‬
‫ﻣﻴﻠﻪ در زﻣﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻤﻮش ﺑﻮد )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (10‬و روﺣﺎﻧﻲ ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺘﻢ دن‬
‫واﻳﻦ‪٢‬‬ ‫ﺑﺎرﻛﺮ‪ ١‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﻣﻪاي ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬وﻟﻲ در ﺳﺎل ‪ 1963) 1342‬ﻣﻴﻼدي( روﺣﺎﻧﻲ ﺷﺮوﻳﻦ‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺮاب ﻛﻨﺸﺖ ﺧﻮد در وﻳﻨﺪﺳﻮر‪ ٣‬در اﻧﺘﺎرﻳﻮ‪ ۴‬رﻓﺘﻪ‪ ،‬رو ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﺮده‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﻳﻜﻲ از روﺿﻪﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارد‪ -‬وﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺧﻮدش را ﻫﻨﻮز ﻳﻚ ﻳﻬﻮدي ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻫﻤﮕﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺖﻫﺎي وﻳﮋه‪ ،‬ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﺷﻴﻮه زﻧﺪﮔﻲ درﺳﺖ ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﻳﻴﻦ ﻳﻬﻮدي ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺧﺪا ﺑﻮده و واﻳﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ آن را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﮕﻪ دارد‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ واﻳﻦ روﺑﺮوي ﻣﺮدم در ﺣﺎل زﻣﺰﻣﻪ اﻳﺴﺘﺎد آﺷﻜﺎرا ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﺷﻮﻛﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﺑﻲ اﻳﻤﺎﻧﻲ دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫اﻋﻼم ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﺧﻮد‪ ،‬از ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ دﻋﻮت ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ او ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺷﻮد ﺑﺮاي ﺑﺮ ﭘﺎ ﻛﺮدن ‪ . . . .‬ﺧﻮب ﻫﺮ ﭼﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺧﻮدش ﻫﻢ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﺟﻠﻮ آﻣﺪه ﺗﺎ ﺑﺮاي »ﮔﺎم ﺑﻌﺪي« ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﻧﻮﻳﻦ ﻳﻬﻮد‪ ،‬ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﻏﻴﺮاﻟﻬﻲ ‪-‬ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﺑﻴﺮﻣﻨﮕﺎم‪ -۵‬درﺳﺖ ﻛﻨﺎر رودﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪1. Dan Barker‬‬

‫‪2. Rabbi Sherwin Wine‬‬
‫‪3. Windsor‬‬
‫‪4. Ontario‬‬
‫‪5. Birmingham Temple‬‬
 ‫‪٢٤٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫رودﺧﺎﻧﻪ در دﻳﺘﺮوﻳﺖ‪ ١‬ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬واﻳﻦ آﻳﻴﻦﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﺎزﺗﺎب ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﻬﻮد ﺑﻮده و اﺧﻼق‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ را ﺑﺪون اﺷﺎرهاي ﺑﻪ ﺧﺪا آﻣﻮزش ﻣﻲداد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺗﺎون ﻣﻮزﻳﻚ‪ ٢‬و ﻓﻮرد ﻣﺪل ﺗﻲ‪ ٣‬زﻣﺎن درازي‬
‫در دﻳﺘﺮوﻳﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ در آﻏﺎز در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﭘﺨﺶ ﺷﺪه و‬
‫ﺳﭙﺲ در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﻧﺎم ﻳﻬﻮدﻳﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ ۴‬ﭘﺨﺶ ﺧﻮرد‪ .‬اﻣﺮوزه اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ 40،000‬ﻋﻀﻮ داﺷﺘﻪ و ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺞ ﺷﺎﺧﻪي آﻳﻴﻦ ﻳﻬﻮد ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮر ﻛﺮدن ﭼﻨﻴﻦ روﻳﺪادي در ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺷﺎﻳﺪ در ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ دﺷﻮار‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ -‬وﻟﻲ ﭼﺮا دﺷﻮار اﺳﺖ؟ در واﻗﻊ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﺮ ﻳﻚ‬
‫دﻻر ﺷﺮط ﻣﻲﺑﻨﺪم ﻛﻪ در ده ﺳﺎل آﻳﻨﺪه ﭼﻨﺪﻳﻦ روﺣﺎﻧﻲ از ﺟﺎﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻟﺒﺎس ﺧﻮد را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺧﺪا را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ از ﻫﻮﻳﺖ و ارزشﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ را ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮا را ﺑﺮﭘﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺧﻮب اﻳﻨﻚ ﻛﺘﺎب را ﺑﺎ دﺳﺘﺎن ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﻧﮕﻪ دارﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺖ دادن ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮده اﻳﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻪ دﺳﺖ‬
‫دادﻳﻢ‪ .‬ﺧﻮب ﭘﺲ دﻳﮕﺮ ﺷﺮط ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫آﺷﺘﻲ دوﺑﺎره داﻧﺶ و دﻳﻦ )ﻳﺎ ﻧﻪ(‪ :‬ﺣﻮزهﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﭙﻮﺷﺎن‬

‫ﮔﻮﻟﺪ‬

‫‪1. Detroit‬‬
‫‪2. Motown music‬‬
‫‪3. Model-T Ford‬‬
‫‪4. Humanistic Judaism‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :2‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر زﻣﺎن —————————————‬ ‫‪٢٤٨‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎن ﺟﻲ ﮔﻮﻟﺪ دﻳﺮﻳﻨﻪﺷﻨﺎس‪ ١‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ و ﺑﺎ دودﻟﻲ دوﺳﺘﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ داﻧﺶ ﮔﺴﺘﺮش داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1329‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1950‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺎپ ﭘﻴﻮس دوازدﻫﻢ ﻓﺮﮔﺸﺖ را‬
‫»ﻳﻚ ﺟﺴﺘﺎر ﺳﺰاوار ﻛﺎوش« ﺧﻮاﻧﺪه ﻛﻪ »ﭘﻴﺮوان آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه‬
‫ﺧﻮﻳﺶ آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ «.‬ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1375‬ﺟﺎن ﭘﻞ دوم ﺣﺘﺎ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ و ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫را »ﺑﻴﺶ ﻳﻚ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻧﺎآزﻣﻮده« ﻧﺎﻣﻴﺪ و ﺑﻪ »اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮد ﻓﺮﺿﻴﻪ«‬
‫اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﮔﻮﻟﺪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ در ﺳﺎل ‪ 1376‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1997‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫دﻳﺪن ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن داﻧﺶ و دﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ .‬وي اﻋﻼم داﺷﺖ ﻛﻪ داﻧﺶ و دﻳﻦ ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ را در ﻧﮕﺮ داﺷﺘﻪ و ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫وارد ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺑﺮﺧﻮردي ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺗﺎزه‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭘﺎپ ﻟﺌﻮ ﺳﻴﺰدﻫﻢ‪ ٢‬در ‪ 1272‬ﻫﺠﺮي )‪ 1893‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي داد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮔﻮﻟﺪ ﭼﻪ ﻧﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﻛﻬﻨﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﻬﻤﻲ را ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺻﻮل و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮان‬
‫ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ داﻧﺶ و دﻳﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻮﻟﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ دو داراي »ﻳﻚ ﺣﻮزه ﻳﺎ ﮔﺴﺘﺮه آﻣﻮزهﻫﺎ و اﺻﻮل‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ« ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬داﻧﺶ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺎدي و ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺲ ﺳﺮوﻛﺎر داﺷﺘﻪ و دﻳﻦ‬
‫ﺑﺎاﺧﻼق و ﻣﻌﻨﺎ ﺳﺮ و ﻛﺎر دارد‪ .‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﺣﻮزه ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن وي‬
‫ﻫﻢرأي ﺑﻮده از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻢﻗﻄﺎران ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻛﻪ ﺷﻮر و ﺷﻮق ﺑﺴﻴﺎري‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺬﺷﺘﻦ از ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﺷﻮاريﻫﺎي ﺟﺪي‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﻲ را ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ دﻳﻦ‬
‫ادﻋﺎﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﻣﻌﺠﺰه ﮔﺮﻓﺘﻪ و دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺗﺎ ﺗﻮﻓﺎن ﺑﺰرگ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ را در ﺧﻮد ﻏﺮق ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ از‬

‫‪1. Paleontologist‬‬
‫‪2. Pope Leo XII‬‬
 ‫‪٢٤٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :8‬ﺑﺎﻟﻴﺪن در ﺟﺎروﺟﻨﺠﺎلﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ‬

‫داﻧﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻧﺶ ﻋﺼﺐﺷﻨﺎﺳﻲ و رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ در درك ﭼﻴﺴﺘﻲ اﺧﻼق و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬

‫ﻛﺎرﻛﺮد آن ﮔﺎمﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪي ﺑﺮداﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ در ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺧﻼق ﺑﺎ ﺑﻬﺒﻮد درك اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫از ﻣﺎﻳﻪﻫﺎ و ﻣﺴﺒﺐﻫﺎي اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ رﻧﺞ و درد داﻧﺶ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﮔﺴﺘﺮه و ﺣﻮزه دﻳﻦ و داﻧﺶ ﺑﻪ ﺷﺪت و ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﮔﺰﻳﺮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي داراي ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﻮر ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻴﺎن داﻧﺶ و دﻳﻦ دارﻧﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺘﻲ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﻫﻴﭻ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪9‬‬
‫ﻧﺪاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ و‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‬
‫در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪2001‬‬
‫‪ ‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺴﻮار‬
‫‪ ‬آﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن از وﺟﻮد ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪ ‬ﮔﺴﺘﺮده ﺳﺎﺧﺘﻦ اوﻣﺎﻧﻴﺴﻢ‬
‫‪ ‬رﺷﺪ‪ :‬ﺑﺎﻟﻴﺪه و ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن ﺟﻨﺒﺶ‬

‫آﻏﺎز ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ زاده ﺷﺪن ﻳﻚ ﻧﻮع ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎ ﻧﺸﺎن وﻳﮋه اﻋﺘﺮاض را ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪاي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ اﺛﺮات ﺑﻴﻤﺎرﮔﻮﻧﻪ دﻳﻨﻲ را ﺑﺪون رودرواﺳﻲ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﺘﺎز اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ در درون ﺟﻨﺒﺶ اﺻﻠﻲ ﭼﻬﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ آوردﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٢٥١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺳﺪه ﻧﻮ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪن ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ‪ ،‬ﺳﺮﺑﻪراهﺗﺮ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﺗﺮ را ﺑﻪ ﺧﻮد دﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻣﺎﻳﺮز‪١‬‬ ‫ﻧﮕﺎه رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮي را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪ وﻟﻲ ﺣﺘﺎ ﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺲ ﭘﺎول زﻛﻮري‬
‫‪ -‬ﻛﻪ درﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﻣﻌﺘﺮض اﺳﺖ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ -‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮا را »ﻗﻠﺐ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺎب آورده و رﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد« ﻧﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬
‫اﻓﺰوده ﻛﻪ »آن را ﻧﺪﻳﺪه ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را در دوران ﻧﻮﻳﻦ رﺷﺪ ﭘﺮﺷﺘﺎب و روزاﻓﺰون آﮔﺎﻫﻲ ﻋﻤﻮم‬
‫ﻣﺮدم ﻛﺎوش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ردﭘﺎي ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪي ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ و ﻳﻜﺘﺎ از زﻣﺎن ﭘﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ زاده ﺷﺪن ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ و ﻳﻜﻢ را‬
‫ﺗﺎ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﻳﻜﺘﺎ ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ -‬ﻳﻮرش ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 20) 2001‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‬
‫‪ .(1380‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻳﺎ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖﻫﺎي ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺳﺪهﻫﺎ ﺣﻀﻮرداﺷﺘﻪ‪،‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﺮاي ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮﻳﺶ در ﮔﺴﺘﺮهي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ وﻟﻲ وﺣﺸﺖ آﺷﻜﺎر آن ﻟﺤﻈﻪ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻧﻘﺶ روﺷﻦ دﻳﻦ در آن ‪ -‬رﺳﻴﺪن‬
‫ﻛﺎرد ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر ﺑﻲدﻳﻨﻲ ﺑﻮد و ﺑﺮاي واﻛﻨﺶ ﻋﻠﻴﻪ آن ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻗﺘﺒﺎس از ﺳﺘﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﺮاوان رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻮش از ﻛﻨﺶﻫﺎي »ﻧﻮآوراﻧﻪ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ دﻳﻦ« در ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻮرش ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻳﻚ »ﻧﻮآوري ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي دﻳﻦ« ﺑﻮده ‪ -‬و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دﻳﮕﺮ دﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ روادﻳﺪي راﻳﮕﺎن‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﭼﻨﮓ اﻧﺘﻘﺎد و ﭼﺎﻟﺶ ﺑﮕﺮﻳﺰد‪ .‬ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﭘﺮش‬

‫‪1. PZ Myers‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٥٢‬‬

‫ﭘﺎرﻛﺲ‪٢‬‬ ‫آﻏﺎزﻳﻦ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ .‬آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﺳﻴﺎهﭘﻮﺳﺖ ﭘﺲ از ﺑﺎزداﺷﺖ رزا‬

‫ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺘﺎن ﻳﻚ اﺗﻮﺑﻮس ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻣﻮﻧﺘﮕﻤﺮي‪ ٣‬از ﺗﻮاﺑﻊ‬
‫آﻻﺑﺎﻣﺎ‪ ۴‬ﺑﺮاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺪه ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪ .‬آن روﻳﺪاد ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ زﻧﮓ‬
‫را ﺑﻪ ﺻﺪا درآورد‪ .‬ﻛﺎرد را ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان رﺳﺎﻧﺪه و ﺗﻨﺪﺑﺎد ﺟﻨﺒﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪي زاده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و ﻣﺮد ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺷﺪن در اﺟﺘﻤﺎع و ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ از زﻣﺎن‬
‫ﮔﺮﻳﻨﻮﻳﭻ‪۶‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر دوري ﭘﻴﺶ از روﻳﺪاد ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮي ﭘﻠﻴﺲ در اﺳﺘﻮنوال ﺑﺎر‪ ۵‬در روﺳﺘﺎي‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻛﺎﺳﻪ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ آنﻫﺎ را ﻟﺒﺮﻳﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻧﻘﻄﻪ‬
‫اوﺟﻲ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬

‫اﺣﺴﺎس »ژرف اﻧﺪوه و ﺧﺸﻤﻲ ﻟﮕﺎمﮔﺴﻴﺨﺘﻪ«‪ :‬ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺴﻮار‬

‫از ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ درﺑﺎره ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ دارد و ﺷﻤﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻛﻠﻲ دو ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺣﺴﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ از ﺗﺮس‪ ،‬دﻟﻬﺮه‪ ،‬ﺷﻚ و ﺳﺮﮔﺸﺘﮕﻲ و اﻧﺪوه ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬

‫ﻫﻤﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﺣﺴﺎس را داﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﺧﺸﻢ و ﻛﻤﺮ ﺑﺴﺘﻦ ﺑﺮاي ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪن و ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن دﻳﻦ ﺑﻴﺶ‬ ‫‪‬‬

‫از ﻫﺮ زﻣﺎن دﻳﮕﺮ‬

‫از ﺧﺸﻢ دﻧﺪان ﻗﺮوﭼﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم از رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺗﺎ ﻋﻤﻪ‬
‫ﻣﻦ دﻳﺎﻧﺎ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ﻛﺮدار دﻳﻮاﻧﻪوار دﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺳﺠﺪه ﺷﻜﺮ ﺑﺠﺎ آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫‪2. Rosa Parks‬‬

‫‪3. Montgomery‬‬
‫‪4. Alabama‬‬
‫‪5. Stonewall Bar‬‬
‫‪6. Greenwich Village‬‬
 ‫‪٢٥٣‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﺑﻨﺪ دﻋﺎي ﭘﻨﺎه ﺑﺮ ﺧﺪا آﻏﺎز ﻛﺮده و ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺪاﺣﺎن‬
‫ﺑﺰرگ ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻳﻮرش ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﺮده و ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻦ دﺳﺖ اﻧﺘﻘﺎم اﻟﻬﻲ ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ »ﺳﻜﻮﻻر ﺷﺪن اﻣﺮﻳﻜﺎ« اﺳﺖ‪ .‬رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر از ﺑﺎﻳﺴﺘﮕﻲ و ﺿﺮورت »ﺟﻬﺎد ﺻﻠﻴﺒﻲ«‬
‫ﺑﺮ ﺿﺪ ﺗﺒﻬﻜﺎراﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺎﻳﺖ را اﻧﺠﺎم داده و ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ آﻳﻪ ‪ 12:30‬ﻣﺘﺎ )»ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻦ اﺳﺖ«(‪ ،‬در ﺣﺎل ﺳﺮ دادن ﻧﺪاي ﻫﻞ ﻣﻦ ﻧﺎﺻﺮ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺸﻮري‬
‫ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ﻫﻴﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ آن ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ‪ ،‬روﻳﺪادي ﺳﻮرﺋﺎل ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ در ﻣﻴﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻓﺮاوان اﻳﻦ رﺧﺪاد‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ دردﻧﺎك ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪ ﺧﻴﺰش ﺟﻨﺒﺶ ﻧﻮﻳﻦ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در زﻣﺎﻧﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ دﻳﻨﻲ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺳﺮﺳﺨﺖ و رك ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻛﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺘﻲ را ﺑﻌﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﻧﺪاي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ در ﻫﻨﮕﺎﻣﻪي اﻳﻦ ﻣﺒﺎرزهﻃﻠﺒﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻧﺪاﻫﺎ ﭼﻬﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻨﺘﻘﺪ دﻳﻦ آنﻫﺎ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﭼﺎپ و ﭘﺨﺶ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻳﻮرش ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ و در ﭘﻲ ﻫﻢ ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آنﻫﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﮔﺮدآﻣﺪن و ﺳﺎﻣﺎندﻫﻲ »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ «٧‬ﮔﺸﺘﻪ و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن آن‬
‫‪-‬رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‪ ٨‬زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس‪ ،‬داﻧﻴﺎل دﻧﺖ‪ ٩‬ﻓﻴﻠﺴﻮف‪ ،‬ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‪ ١٠‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‬
‫و ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ‪ ١١‬ﻋﺼﺐﺷﻨﺎس‪ -‬ﺑﻪ ﻛﻨﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺴﻮار ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ «١٢‬ﻧﺎﻣﻴﺪه‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب آنﻫﺎ از ﻫﺮﻳﺲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻤﺎن ﺑﻮده و ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﺳﻪ ﺳﺎل‬
‫از ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬ﭼﺎپ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻘﺎﻻت ﻓﺮاواﻧﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎري‬
‫در اﻳﻦ ﺳﻪ ﺳﺎل ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﻫﻮﺷﻴﺎراﻧﻪي داوﻛﻴﻨﺰ در ﻫﻤﺎن روزﻫﺎ‬
‫ﺳﺨﺖ و آﺷﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻲدرﻧﮓ ﭘﺲ از ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪7. The New Atheism‬‬

‫‪8. Richard Dawkins‬‬
‫‪9. Daniel Dennett‬‬
‫‪10. Christopher Hitchens‬‬
‫‪11. Sam Harris‬‬
‫‪12. The Four Horsemen of the New Atheism‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٥٤‬‬

‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ‬

‫دم و ﻟﺤﻈﺎت ﺗﺮﺳﻨﺎك ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫اﻋﻼمﺧﻄﺮ‪ :‬رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺎ »ﻓﻴﻠﻲ در اﺗﺎق«‬

‫در ‪ 15‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 96‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﻳﻮرش ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﮔﻴﺮا و ﺟﺎﻟﺐ از رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ در روزﻧﺎﻣﻪ ﮔﺎردﻳﻦ‪ ١٣‬در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﭼﺎپ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻔﺴﺮان و‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران آن زﻣﺎن در ﺣﺎل ﺗﻜﺮار ﻛﺎري ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺗﺮاژدي اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ از دﻳﻦ و در ﻣﻮرد ﻳﻮرش ‪ 9/11‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو‬
‫ﺧﻮد دﻳﻦ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي‬
‫ﺑﻮده‪ ...‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻣﮕﺮ دﻳﻦ‪ .‬رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﺑﻮش ﺑﺪون دلﻧﮕﺮاﻧﻲ از ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻮدن ﺳﺨﻨﺶ‬
‫ﮔﻔﺖ »آنﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آزادي از ﻣﺎ ﺑﻴﺰار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ «.‬ﺷﻤﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ از دﻳﻦدارﻫﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ادﻋﺎ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻮرش از ﺳﻮي ﺗﻨﺪروﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮده و ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﻛﻮﺷﺶ داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ در‬
‫ﻛﻞ دﻳﻮارهاي از آﺗﺶ ﻣﻴﺎن ﺗﻨﺪروﻫﺎ و دﻳﻦ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻣﺎج ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﺸﺎن دادن اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻮن »ﻓﻴﻠﻲ در‬
‫اﺗﺎق‪ «١۴‬ﺑﻮده و ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺆدب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ درﺑﺎره آن ﺳﺨﻨﻲ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ و از ﺳﻮي‬
‫دﻳﮕﺮ دﻳﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺗﻔﺎق درﮔﻴﺮ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ و ﺿﺮوري در اﻳﻦ‬
‫ﺗﺮاژدي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺗﺮاژدي ﺑﺪون دﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ رخ دﻫﺪ‪.‬‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ ﻣﻘﺎﻟﻪي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺷﺨﺼﻲ آﻏﺎز ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﻮج ﺗﺮس در دل ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﻣﻨﻔﻮر ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻜﻮﺑﺪ‪ .‬دﻟﻴﻞ‬
‫آن ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﺷﺎﻳﺪ دﻳﻨﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ -‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮب‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف رﺳﻴﺪ؟ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻧﺎوﺑﺮي اﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ را ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ در ﻣﺴﻴﺮ ﻧﮕﻪ دارد‪.‬‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ ﺷﻤﺎري از ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﻧﮕﺸﺖﺷﻤﺎر را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺒﻮﺗﺮ آﻣﻮزش‬
‫دﻳﺪهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ داﻧﻪاي ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﻧﻮك ﻣﻲزﻧﺪ‪ -‬اﻳﻦ در واﻗﻊ در ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬

‫‪13. Guardian newspaper‬‬

‫‪14. Elephant in the room‬‬
 ‫‪٢٥٥‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫دوم آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮدن ﻛﺒﻮﺗﺮ و ﻟﻮازم ﻧﺸﺎﻧﻪ در ﻳﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻮرش ﺑﺰرﮔﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻧﻴﺎز‪ ...‬ﺑﻪ وﺟﻮد ﻳﻚ اﻧﺴﺎن دارﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫دﺧﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن در اﻳﻦ ﻛﺎر ﻳﻚ دﺷﻮاري را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻋﺘﻤﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﺪف ﺑﺮود زﻳﺮا اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫ﻫﺪف ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮدن زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ داوﻛﻴﻨﺰ در اداﻣﻪ اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد اﮔﺮ ﻣﺮد ﺟﻮاﻧﻲ را ﺑﺘﻮان ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫و ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﮔﺮ ﺑﺸﻮد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺧﻮراﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺮگ دﻻوراﻧﻪ )ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺸﺘﺎر ﭼﻨﺪ ﻫﺰار ﻛﺎﻓﺮ(‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داراي ﭘﻴﺎﻣﺪ رﻓﺘﻦ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ‪ 72‬ﺣﻮري را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدﮔﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺎوﺑﺮي ﺧﻮد را ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﺪ‪ .‬اﻧﮕﻴﺰه اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫وﻳﺮاﻧﻲ و آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ دﻳﻦ اﺑﺰار ﺗﻤﺮﻛﺰ‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن‬
‫ﺑﻪ آن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ در آن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﺶ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﻤﺎي ﭘﻨﻬﺎن اﻳﻦ‬
‫ﺗﺮاژدي را روﺷﻦ ﻧﻤﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ واروﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ وي از »اﻧﺪوه ژرف و ﺧﺸﻤﻲ‬
‫ﺑﻲاﻣﺎن« اﻧﮕﻴﺰه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ -‬و اﻳﻦ اﻧﺪوه و ﺧﺸﻢ ﺳﺮآﻏﺎزي ﺑﺮاي روﻳﻜﺮدي ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﻧﻮﻳﻦ وي ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »در دود و ﮔﺮدوﺧﺎك ﺧﻔﻪﻛﻨﻨﺪه ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‬
‫‪ ،2001‬آﺧﺮﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي اﺣﺘﺮام ﻣﻦ ﺑﻪ اﺻﻞ »دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ روي دﻳﻦ ﻣﻮﻗﻮف« ﻛﻪ‬
‫از »روز ﻣﻠﻲ ﻧﻴﺎﻳﺶ« ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن و آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﻟﺮزان ﺧﻮﻳﺶ را در‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﻛﻴﻨﮓ ﺟﺎ زده و از ﭘﻴﺮوان دﻳﻦﻫﺎي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ دﺳﺘﺎن ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻛﻪ در آﻏﺎز ﺳﺒﺐ اﻳﻦ دﺷﻮاري‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ روي ﻛﻮل ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﻦ روز ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻛﺎرد را ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان‬
‫رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٥٦‬‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ )ﻳﺎ دوﺑﺎره ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ( ﺑﻪ ﻛﺎرزار‪ :‬ﻫﺮﻳﺲ‪ ،‬دﻧﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭽﻨﺰ‪ . ...‬و ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫ﻳﻚ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﻲﻫﻤﺘﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺪﺗﻲ زﻣﺎن‬
‫ﻣﻲﺑﺮد ﺗﺎ ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻔﺘﻪﻫﺎ و ﻣﺎهﻫﺎﻳﻲ ﭘﺲ از ﻳﺎزدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬ﭼﻬﺎر‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺠﺰا ﻛﺎر را ﺑﺮ روي ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺳﻴﻤﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را از ﻫﺮ زﻣﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﻧﺰدﻳﻚ اﻧﺘﺸﺎر ﻛﺘﺎبﻫﺎ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺳﺨﻨﺎن ‪ -‬ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎ‬
‫دﻳﻦ ﻣﺪارا ﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن اﺳﺘﺎﻧﺪارﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎدي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺳﻨﺠﻴﺪه ﺷﻮد‪ -‬ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪاي ﺑﺮاي ﮔﺮدآﻣﺪن آنﻫﺎ در‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ »ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺴﻮار« ﻧﺎﻣﻴﺪه‬
‫ﺷﺪه و روﻳﻜﺮد آنﻫﺎ »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ« ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎن ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 2004‬ﺗﺎ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 2006‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ از ﺧﺮﻣﮕﺴﻲ ﻣﺰاﺣﻢ در ﺣﺎﺷﻴﻪ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺎري داغ از ﺳﻴﻤﺎﻳﻲ واﻻ دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ داراي ﻳﻚ ﺳﻴﻤﺎ و‬
‫ﻳﻚ آوا ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﻋﺘﺮاض ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫آواي ﭘﻴﻜﺎرﺟﻮ و ﻣﻌﺘﺮضﺗﺮ ﺳﺨﻨﮕﻮي آﻧﺎن ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ آوا ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم داد ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑﻪ آن ﻧﻴﺎز دارد ‪-‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻳﻚ ﺧﻮاﺳﺘﻪ و اﺟﺎزه دادن ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺗﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را در اﻳﻦ ﻓﻀﺎي ﺑﺰرگ روﺷﻦ ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺳﻮار ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪود آن ﻛﻤﻚ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻮﺷﻜﺎفﺗﺮ ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه آﻧﺎن‪ ،‬ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻳﻚ راﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 13‬ﺑﺮوﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ‬
 ‫‪٢٥٧‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺳﺨﻨﮕﻮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ‬

‫اﺣﺘﻤﺎل ‪ -‬ﻳﻚ داﻧﺸﺠﻮي ﻧﺎﺷﻨﺎس و ﺑﺪون ﻛﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ او در ‪ 2003) 1382‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺎم ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻤﺎن‪ ١‬ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻧﺎﺷﺮان رﻓﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺮدم ﺗﺎزه وي را ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﺷﺮي ﻛﺘﺎب وي را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫رﺳﻤﻲ ﻳﻚ اﭘﺮاي ﭼﻬﺎر ﺻﺤﻨﻪاي از زﻳﺮﻛﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺎدﮔﻲ و ﺑﻲ‬
‫رودرواﺳﻲ در ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را آﻏﺎز ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺧﻮب ﭘﺲ ﺑﺪون رزوﻣﻪي ﭘﺮ آب و ﺗﺎب ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺎﺷﺮان‬

‫و دﺳﺖ آﺧﺮ ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﺪ؟ او اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻛﻬﻨﻪاي اﻧﺠﺎم داد ‪-‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ و اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪي و رك و روراﺳﺘﻲ ﻓﻮق‬
‫اﻟﻌﺎده‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ او درﺟﻪ دﻛﺘﺮاي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺧﻮدش را در داﻧﺶ ﻋﺼﺐﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﺮﻓﺮوش دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻣﻠﺘﻲ ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،٢‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز اﺧﻼق‪ ٣‬و ﻛﺘﺎب‬
‫دروغ‪ ۴‬را ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬

‫ﺷﻬﺴﻮار ﺑﻌﺪي رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺎ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا‪ ۵‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ‬

‫ﻓﺮاﮔﻴﺮﺗﺮ ﻛﻪ در اﻧﺘﻘﺎد از دﻳﻦ ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻴﺎﻣﺪه و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻤﺎن‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ داوﻛﻴﻨﺰ ﮔﺎم در ﺟﺮﮔﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﮔﺬارد ﺳﺎﺑﻘﻪ ‪ 30‬ﺳﺎﻟﻪ در ﻟﻴﮓ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬

‫‪1. The End of Faith‬‬

‫‪2. Letter to a Christian Nation‬‬
‫‪3. The Moral Landscape‬‬
‫‪4. Lying‬‬
‫‪5. The God Delusion‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٥٨‬‬

‫روﺷﻨﮕﺮ داﻧﺶ داﺷﺘﻪ و ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي ﻋﺎﻟﻲ و ﺑﺎر ﺗﻌﻬﺪ روﻳﺪاد ‪ 9/11‬ﺑﺮ دوش وي ﺑﺎ ﺟﺪﻳﺖ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي آﻧﭽﻪ را ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎﻣﻞ و آﻳﻨﻪ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﮔﺸﺖ‪) .‬ﻫﺮﻳﺲ ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺧﻠﻮﺗﮕﺎه آرام‬
‫را ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻴﻬﻮده و ﺗﻜﺮاري ﻣﺮدم ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪(.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ‪ -‬و واﻗﻌﺎً ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ آن را‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ -‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر از ﻟﺤﻦ آن ﺷﮕﻔﺖزده ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻘﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ از ﻫﻴﭻ‬
‫ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن داوﻛﻴﻨﺰ ﭼﻮن ﺳﺨﻨﮕﻮﻳﻲ ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ و دﻳﻮاﻧﻪ ﻓﺮوﮔﺬاري ﻧﻜﺮدﻧﺪ‬
‫و اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ دﻳﻮاﻧﻪ وار و ﺑﺎ ﺻﺪاﻳﻲ ﮔﻮﺷﺨﺮاش اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ دﻳﻮاﻧﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن وي ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎدهﺗﺮ از ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي وي اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ داوﻛﻴﻨﺰ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎر رك اﺳﺖ وﻟﻲ در روﻳﻜﺮد وي روان ﺷﻴﺪاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮي‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب درﺳﺖ ﭼﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﺻﻮﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد داوﻛﻴﻨﺰ ﺧﻮاﻧﺪه ﮔﻮش‬

‫دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻟﺤﻦ داوﻛﻴﻨﺰ ‪ -‬ﻳﻚ ﺗﻼﻗﻲ ﻣﻴﺎن اﺧﺒﺎرﮔﻮﻳﺎن ﺑﻲﺑﻲﺳﻲ و‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻣﻚﮔﻮﻧﺎﮔﻞ‪ -١‬آن اﻧﺪازه ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و دور از روان ﺷﻴﺪاﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آن ﭘﻲ ﺑﺮد‪.‬‬

‫داﻧﻴﺎل دﻧﺖ‬

‫‪1. Professor McGonagall‬‬ ‫ﯾﮑﯽ از ﺷﺧﺻﯾتھﺎی ﮐﺗﺎبھﺎی ھری ﭘﺎﺗر‬

 ‫‪٢٥٩‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺻﺤﻨﻪي ﺳﻮم در ﭼﻬﺎر ﺳﻮار داﻧﻴﺎل دﻧﺖ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ از داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﺗﻮﻓﺘﻮس‪ ١‬ﻛﻪ ﻗﻴﺎﻓﻪاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻘﺮاط‬
‫ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ‪ .‬او ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻳﻲﺟﺎن‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده و در ﺣﺎل ﺗﻮر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺷﺴﺘﻪورﻓﺘﻪ ﭘﺪﻳﺪار‬
‫ﺷﺪه و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﺪ ‪ -‬و ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ دﮔﺮﮔﻮن‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب وي ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻃﻠﺴﻢ‪ ٢‬ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻦ را ﺟﺎﻟﺐﺗﻮﺟﻪ وﻟﻲ‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ دﻳﻦ را اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ!‬

‫دﻧﺖ آواﻳﻲ آرام و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻓﺰود‪ .‬او دﻳﻦ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﭘﻴﺎﻣﺪ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ از آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ و آﻧﭽﻪ ﺑﻮدهاﻳﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎﻧﻮري‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن‬
‫اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺳﻮار‪ ،‬دﻧﺖ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺳﻨﺠﻴﺪن دﻳﻦ و ﻳﺎﻓﺘﻦ راه‬
‫ﻛﺎر ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻃﻠﺴﻢ آن ﺑﺮاي آزادي ﻣﺮدم دارد‪.‬‬

‫ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‬

‫آﺧﺮﻳﻦ ﺳﻮار ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﻲ زﻣﺨﺖ اﺳﺖ ‪ -‬و اﮔﺮ‬
‫ﻧﺒﻮد ﭼﻪ ﺳﻮدي از اﻳﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن دردﺳﺮﺳﺎز ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‪ .‬ﻫﻴﭽﻨﺰ ﻳﻚ‬
‫ﺷﺨﺺ اﻫﻞ ﺑﺤﺚ و ﺟﺪل ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺻﺎﺣﺐ اﻧﺪﻳﺸﻪ واژهﻫﺎ‬
‫را ﺑﺮاي ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺬري ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬او از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﻠﻨﺪ ﻳﻘﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻃﻨﺰ ﺗﻠﺨﻲ داﺷﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ واژهﻫﺎ ﺑﺎزي ﻧﻤﻲﻛﺮد‬
‫ﻳﺎ ﭘﺮدهﭘﻮﺷﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻮر ﺟﺪﻟﻲ وي ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬

‫‪1. Tufts University‬‬

‫‪2. Breaking the Spell‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٦٠‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آﻣﻴﺨﺘﻪﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻧﺜﺮ ﻋﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺷﻮخ ﻃﺒﻊ‬

‫و وﻳﺮاﻧﮕﺮ در ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫آﻣﺎج و دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻫﻴﭽﻨﺰ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻴﭽﻨﺰ ﭘﻴﺶ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ دﻳﻦ‬
‫ﺧﻮاب ﺑﻴﻞ ﻛﻠﻴﺘﻮن‪ ،١‬ﻫﻨﺮي ﻛﺴﻴﻨﺠﺮ‪ ،٢‬ﻛﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬ﭼﭙﻲﻫﺎ‪ ،‬راﺳﺘﻲﻫﺎ و ﺣﺘﺎ ﻣﺎدر ﺗﺮزا‪ ٣‬را‬
‫آﺷﻔﺘﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﭼﺎپﺷﺪهي ﺳﺎل ‪ 1386‬ﻫﺠﺮي )‪ 2007‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ ارﻣﻐﺎن آوردن‬
‫ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﭼﻬﺎرﺳﻮار ﺑﺮاي وي‪ ،‬داراي ﻧﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ آﺷﺘﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﺪا ﺑﺰرگ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را زﻫﺮآﮔﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪) .۴‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره آن در ﺑﺨﺶ ‪(13‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آواي ﮔﺮوه ﻛﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ :‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ‬

‫ﺟﺎﻳﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎﻳﻴﻢ!‬

‫ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﻴﺨﺪا ﺳﺎﺧﺖ ﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺮو ﺑﺨﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺳﺮاﻓﺮازﺗﺮ ﺑﻮده ﻳﺎ ﺑﺎ آواي ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻫﺮ دو ﺳﻮد را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎري ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻫﻢﻧﻮاﻳﻲ ﺑﺰرﮔﻲ از آواي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ و ﻛﻤﭙﻴﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﻮار در دﻫﻪ ﭘﺲ ‪ 9/11‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ »ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻤﺎن« رﺳﻴﺪه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮدن ﺗﻤﺎس ﺑﺎ‬
‫ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎي ﻣﺨﻔﻲ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬ﺑﺮآورد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﻮن از اﻳﻦ اﻓﺮاد وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1. Bill Clinton‬‬

‫‪2. Henry Kissinger‬‬
‫‪3. Mother Teresa‬‬
‫‪4. God Is Not Great: How Religion Poisons Everything.‬‬
 ‫‪٢٦١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﭼﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ آن‪ ،‬ﻛﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻮﻫﺎ‪ ١‬در ﻛﺘﺎب ﻫﻮرﺗﻮن ﺻﺪاي ﻳﻚ ﻫﻮ را ﻣﻲﺷﻨﻮد‪!٢‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ذرهي ﻏﺒﺎري زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺮون و ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان آنﻫﺎ را دﻳﺪه و ﺳﺨﻨﺎن آنﻫﺎ را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪» ،‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ!«‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ و وﻳﮋﮔﻲ واﻻﺗﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺮو و ﻗﻮت ﻗﻠﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪ و آﻣﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ رﺷﺪ و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ دﻻﻟﺖ‬
‫دارد ﻛﻪ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن از ﻫﻢ اﻛﻨﻮن آﻏﺎز ﺑﻪ رﻳﺸﻪ دواﻧﺪن ﻧﻤﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪن دوﺑﺎره ﺑﺎراك اوﺑﺎﻣﺎ‪ ٣‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در ﻣﻴﺎن ﺣﻴﺎﺗﻲﺗﺮﻳﻦ ﺑﻠﻮكﻫﺎي رأيﮔﻴﺮي اوﺑﺎﻣﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮ دﻳﻦ‬
‫و ﺳﻴﺎﺳﺖ در ﻛﺎﻧﻮن ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﻴﻮ‪ ۴‬آن را »ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ ﺟﻬﺸﻲ در ﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ« ﺧﻮاﻧﺪه‬
‫و اﻓﺰود ﻛﻪ »ﻧﺎ واﺑﺴﺘﮕﻲ دﻳﻨﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ از ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪ «.‬ﺑﺨﺶ‬
‫در ﭘﻴﺶ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﺣﻀﻮر ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ در ﺑﻴﻠﺒﻮردﻫﺎ و اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎ‬

‫ﻛﻤﭙﻴﻦﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺗﻮﺑﻮﺳﻲ و ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ در دي ﻣﺎه‬
‫‪ 1386‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ 2008‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ ﭘﻴﺎم ﺳﺎدهاي آﻏﺎز ﮔﺸﺖ ‪» -‬ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ؟ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻲ« ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺎﺑﻠﻮي ﺑﺰرﮔﻲ در زﻣﻴﻨﻪ آﺑﻲ آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ در‬
‫آﻣﺪ‪ .‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﻳﻦ را ﻫﺪف ﻗﺮار داد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آن در زﻳﺮ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪1. Whos‬‬
‫‪2. Horton Hears a Who‬‬
‫‪3. Barack Obama‬‬
‫‪4. Pew Forum‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٦٢‬‬

‫‪ ‬آﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر ﺑﺪون ﺧﺪا ﻫﺴﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ در‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪٢‬‬ ‫زﻣﻴﻨﻪي آﺑﻲ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻓﺮيﺛﺎتاﻛﺸﻦ‪ ،١‬ﻧﻬﺎد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن‬
‫و ﭘﻴﻤﺎن ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪي و ﻣﻨﻄﻖ‪ ٣‬ﺑﺮﭘﺎﻛﻨﻨﺪهي اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ‪ /‬درﺑﺎره ﺗﻌﺼﺐ ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ :‬ﺣﺮوف اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت‬
‫ﺑﺎ ﺷﻴﺸﻪﻫﺎي رﻧﮕﻲ در روي ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺖ و ﺑﺎﻧﻲ آن ﺑﻨﻴﺎد آزادي از ﺑﻨﺪ‬
‫دﻳﻦ ﺑﻮد‪.۴‬‬
‫‪ ‬ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻤﮕﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺧﺪاي‬
‫دﻳﮕﺮ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﻳﻢ‪ :‬ﺑﻴﻠﺒﻮردي ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺠﻤﻦ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ۵‬ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﺮده‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ دﻳﮕﺮ ﻧﺘﺮس و ﺧﻮش ﺑﺎش‪ :‬اﻳﻦ را ﻧﻴﺰ‬
‫اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺗﺒﻠﻴﻎ زده ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪاش داﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺧﺮد را ﺑﺰرگ دار! اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد در‬
‫ﭘﺲ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻪ ﻣﺮد ﺧﺮدﻣﻨﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد ﻛﻪ ﺳﺘﺎره ﺑﻴﺖ ﻟﺤﻢ‪ ۶‬را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ٧‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪاش داﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ ...‬و ﻳﻚ ﮔﺰﻳﻨﻪ دارﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﺑﻪ دو زﺑﺎن‬
‫ﻋﺒﺮي و ﺗﺎزي ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ در آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺎﻧﻲ آنﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪» ‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬اﻳﻨﻚ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﻫﺴﺘﻢ‪ «.‬ﺟﻮﻟﻴﺎ ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺲ و ﻛﻤﺪﻳﻦ‪ ...‬ﺑﻴﺨﺪا‪ :‬اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﻳﻜﻲ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﻣﻮرد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دادن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺸﻬﻮر و ﺑﻠﻨﺪآوازه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻧﻲ آن ﺑﻨﻴﺎد آزادي از ﺑﻨﺪ‬
‫دﻳﻦ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. FreeThoughtAction‬‬
‫‪2. American Humanist Association‬‬
‫‪3. United Coalition of Reason‬‬
‫‪4. Freedom From Religion Foundation‬‬
‫‪5. The British Humanist Association‬‬
‫ﺳﺗﺎره ﺑﯾت ﻟﺣم ﮐﮫ ﺳﮫ ﻣﺟوس را ﺑﮫ ﻣﺣل ﺗوﻟد ﻣﺳﯾﺢ راھﻧﻣﺎﯾﯽ ﮐرد ﯾﮑﯽ از ﻧﻣﺎدھﺎی ‪6. Star of Bethlehem‬‬
‫‪.‬ﻣﺷﺧص ﻋﯾد ﻣﯾﻼد ﻣﺳﯾﺢ اﺳت‬
‫‪7. American Atheists‬‬
 ‫‪٢٦٣‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫‪ ‬ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﺰرگ ﺷﻮم ﺧﻮدم ﻳﻜﻲ‬

‫ﺑﺮﻣﻲدارم‪ :‬ﻳﻚ ﻛﻮدك ﺷﺎد در ﺣﺎل ﺑﺎزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻋﺒﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻛﻮدك‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ‪» «،‬ﻛﻮدك ﺑﻴﺨﺪا« و »ﻛﻮدك ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ« در زﻣﻴﻨﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﭘﻴﺪا‬
‫اﺳﺖ اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ آن را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﻤﺎ ‪ -‬ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ اﻣﻴﺪ‪ ،‬ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه‪ ،‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺪارﻳﺪ‪ :‬ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﻛﺎوش‪ ١‬اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد را ﺳﻔﺎرش داده ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ ﻛﻼهﺑﺮدار و ﻧﺎﺑﻜﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻎ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻘﺪس ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻳﻦ را ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد ‪ -‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻴﻠﺒﻮرد دﻳﮕﺮي‬
‫از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬آﻳﻴﻦ ﻣﻮرﻣﻮن‪ :‬ﺧﺪا ﻳﻚ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪي ﻓﻀﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮدﮔﺎن را ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﭘﻮل ﻓﺮاوان‪ ،‬ﺗﻌﺼﺐ ﻓﺮاوان ‪ -‬ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻳﺪ!‪ :‬زﻳﺮ ﻋﻨﻮان ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ :‬ﺧﺮدﻣﻨﺪي آن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪ «.‬ﭘﺲ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺮدي در‬
‫رداي ﻣﻘﺪس ﻣﻮرﻣﻮن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »زﻳﺮﭘﻮش ﺟﺎدوﻳﻲ«‬
‫ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪس زدﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد ﻛﺎر ﭼﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻪ دﻳﻦ ﺷﻚ دارﻳﺪ؟ ﺧﻴﻠﻲ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻧﮕﺎره ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺑﻨﺎم و ﻣﺸﻬﻮر آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻻﻧﮕﺴﺘﻮن ﻫﻴﻮز‪ (٢‬و ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي اﻣﺮوزي‬
‫آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻧﻲ آن اﻧﺠﻤﻦ اﻓﺮﻳﻘﺎ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاي‪ ٣‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ‪ :‬ﻋﺒﺎرت اﺻﻠﻲ از ﺗﻌﻬﺪ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه )ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1324‬ﻫﺠﺮي )‪ 1945‬ﻣﻴﻼدي( »ﺑﻪ ﻳﺎري ﺧﺪا« ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮد( در ﭘﺲ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ ﻳﻚ ﭘﺮﭼﻢ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘﺪﻳﺪار ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﻜﻮﻻر ﻛﺎروﻟﻴﻨﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﻴﻠﺒﻮرد‬
‫را ﺑﺮاي ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺳﻔﺎرش داده ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. The Center for Inquiry‬‬

‫‪2. Langston Hughes‬‬
‫‪3. African Americans for Humanism‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٦٤‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻪ آن دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ و ﻋﻼﻗﻪ دارم ﻛﻤﭙﻴﻦ ﻓﻴﺲﺑﻮك‪ ١‬اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫از ﺳﻮي اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ٢‬ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ آﮔﻬﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ از روﻳﻜﺮد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻮده ﺳﭙﺲ ﮔﻮﺷﺰد ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ »اﻳﻦ‬
‫ﺳﺨﻨﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اﺳﺖ‪ «.‬در ﻳﻜﻲ از ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻳﻚ ﻧﮕﺎره و ﺗﺼﻮﻳﺮ از داﻻﻳﻲ ﻻﻣﺎ‪ ٣‬ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» ،‬زﻣﺎن آن رﺳﻴﺪه ﻛﻪ راﻫﻲ ﭘﻴﺸﺮوﺗﺮ از دﻳﻦ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‬
‫و اﺧﻼق ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ« و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ »ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻣﻮزهﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪ «.‬ﻛﻤﭙﻴﻦ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي از آﻟﺒﺮت اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻴﻼري ﻛﻠﻴﻨﺘﻮن‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ‬
‫راﺳﻞ‪ ،‬روﻧﺎﻟﺪ رﻳﮕﺎن و ﺧﻂﺷﻜﻦ ﻟﻴﮓ ﻣﻠﻲ ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺑﺮﻧﺪون آﻳﺎﻧﺒﺪﺟﻴﻮ‪ ۴‬را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫درآورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪي ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺖ ‪-‬ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ زﻳﺮا آنﻫﺎ ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺤﻦ اﻳﻦ ﭘﻴﻜﺎرﻫﺎ داﻣﻨﻪاي از روﻳﺎروﻳﻲ‬
‫و ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ ﻣﻼﻳﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺷﻮخ و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ دارد‪ .‬ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪن ﻫﺮ ﻟﺤﻨﻲ رﺑﻂ و‬
‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﮔﺰارﻛﻨﻨﺪه و آﻣﺎج آن ﺳﺎزﻣﺎن دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺠﻤﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﻢ ﭼﻮن »ﺗﻔﻨﮕﺪاران ﺟﻨﺒﺶ« دﻳﺪه ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﻴﺎمﻫﺎي آﻧﺎن‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﻜﺎرﺟﻮﻳﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻬﺎد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر دارﻳﺪ ﻟﺤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎنﺗﺮ دارد‪ .‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮدم را‬
‫دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﭘﻴﺎمﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮرد و ﻣﺆدﺑﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﺎمﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺎﺑﺎور ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﺳﻮي ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﭽﻲﻫﺎ‬
‫و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي اﺗﻮﺑﻮسراﻧﻲ رد ﻣﻲﮔﺸﺖ و ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻴﺰ وﻳﺮان و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖزده ﻧﺸﻮﻳﺪ ﻛﻪ درﻳﺎﺑﻴﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن درﺑﺎره اﻳﻦ ﻛﻤﭙﻴﻦﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎن‬
‫و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻴﺎمﻫﺎي ﻳﻮرﺷﮕﺮ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬

‫‪1. Facebook‬‬
‫‪2. American Humanist Association‬‬
‫‪3. Dalai Lama‬‬
‫‪4. Albert Einstein, Hillary Clinton, Bertrand Russell, Ronald Reagan, and NFL linebacker‬‬
‫‪Brendon Ayanbadejo‬‬
 ‫‪٢٦٥‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻛﻪ ﭘﻴﺎمﻫﺎي ﺳﺎده ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ي آﺳﻤﺎن آﺑﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﭽﻪ ﻧﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ دوﺳﺘﺪار ﭘﻴﺎمﻫﺎي ﺳﺎده ﺑﻮده ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﻮده و ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎمﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻳﻮرش ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻨﻮع و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ و‬
‫ﻋﻘﻴﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻛﻤﭙﻴﻦ اوت‬

‫ﻛﻤﭙﻴﻦ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن‪) ١‬اوت(‪ ،‬ﭘﺮوژهاي از ﺑﻨﻴﺎد رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺮاي داﻧﺶ و ﺧﺮد‪ ٢‬ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬دوﺳﺘﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺷﻦ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮوژه از ﺟﻨﺒﺶ دﮔﺮﺑﺎﺷﻲ ﺟﻨﺴﻲ‪ ٣‬اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و ﻣﺮد ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﭘﻲ ﺑﺮدن ﻛﻪ ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و‬
‫ﻣﺮد ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي اﻓﺴﺎﻧﻪاي ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ »در دوردﺳﺖﻫﺎ« ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ از اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫دوﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﮕﺮش آنﻫﺎ آﻏﺎز ﺑﻪ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪن ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻄﻖ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪ :‬از ﻫﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ دوﺳﺘﺎن‬
‫و ﺧﺎﻧﻮاده درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺧﻮب ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺧﺘﺮﺧﺎﻟﻪ ﺳﻮ‪ ۴‬ﻳﺎ‬
‫آدم ﺷﺮﻳﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻗﺎي وﻳﻠﻴﺎﻣﺰ‪ ۵‬ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﺎﻧﻪي آﺧﺮ ﻛﻮﭼﻪ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺦ ﮔﻨﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻳﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﺑﻴﺨﺪا آب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﻤﭙﻴﻦ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن )اوت( ﺣﺮف )‪ (A‬ﺳﺮخ رﻧﮓ ﺑﺰرگ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎد‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد ‪ -‬ﻳﻚ ارﺟﺎع ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﺳﺮخرﻧﮓ ﺑﺎ ﻧﺸﺎن »‪ «A‬ﺑﺮ روي‬

‫‪1. The Out Campaign‬‬

‫‪2. Richard Dawkins Foundation for Reason and Science‬‬
‫‪3. LGBT movement‬‬
‫‪4. Cousin Sue‬‬
‫‪5. Mr. Williams‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٦٦‬‬

‫آن ﻛﻪ ﻫﺴﺘﺮ ﭘﺮﻳﻦ‪ ١‬در ﻛﺘﺎب داغ ﻧﻨﮓ‪ ٢‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ دﻳﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫)درﺑﺎره اﻳﻦ ﻧﻤﺎد و ﻧﻤﺎدﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬
‫ﻛﻤﭙﻴﻦ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن )اوت( ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺮون آﻣﺪن از ﭘﺴﺘﻮﻫﺎ و ﺗﺸﻮﻳﻖ دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر‬
‫‪ ‬اﻋﻼم وﺟﻮد ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺗﺮوﻳﺞ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺜﺒﺖ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪ ‬ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ از ﺑﺎورﻫﺎ و ارزشﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﺎ درﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﻠﻴﺸﻪاي ﻧﺒﻮده و داراي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻨﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﺑﺮاي راه ﻧﺪادن دﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﻼسﻫﺎي درس و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻟﻮده ﺷﺪن دوﻟﺖ ﺑﻪ‬
‫آن‬
‫‪ ‬اﻳﺴﺘﺎدن و ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن در ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺎ درﮔﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻮد در ﻛﺎرﻫﺎي روزﻣﺮه و‬
‫ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫ﺟﺎن دوﺑﺎره ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎ ﺧﺮد و ﻣﻨﻄﻖ‬

‫راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻴﻮه دﻟﺨﻮاه دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ و‬
‫ﮔﻮش ﻣﺮدم ﺑﻜﺸﺎﻧﻨﺪ‪ .‬راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه وﻳﮋهي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دﻳﺪه ﺷﺪن در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺎر ﺑﺰرگ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ رژه آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﺑﺪون ﺧﺪا در آﺑﺎن ‪1381‬‬
‫)ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ (2002‬در واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 2،000‬ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮﮔﺰاري رژه و راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ و ﻧﻴﻢ )‪ 1‬ﻣﺎﻳﻞ( در ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ‪ ٣‬ﮔﺮد‬
‫ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬رﻫﺒﺮان اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻫﻤﻴﺖ ﺟﺪا ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫اﻋﻼم ﺣﻀﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1. Hester Prynne‬‬

‫‪2. The Scarlet Letter‬‬
‫‪3. National Mall‬‬
 ‫‪٢٦٧‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲدانﻫﺎ اﺟﺮاﻫﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ و ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻣﺨﺎﻟﻒ راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ از اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ‬

‫ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻣﺴﻴﺮ رژه را ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮد ‪ -‬اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻳﻚ ﺷﺎﻫﻜﺎر‪ ،‬روﻳﺪادي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻪي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ در اﺑﻌﺎد ﻣﻠﻲ وﻟﻲ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺸﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺳﻔﻨﺪ ‪) 1390‬ﻣﺎرس ‪ (2012‬دو راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺑﺰرگ دﻳﮕﺮ از ﺑﺪون دﻳﻦﻫﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد دﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺧﺮد ﺑﺎ راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺧﺮد‬

‫راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺧﺮد ‪»-‬وداﺳﺘﻮك‪ ١‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن«‪ -‬ﺑﻴﺶ از ‪ 20،000‬ﻧﺎﺑﺎور را ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎرك ﻣﻠﻲ در واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ ﻛﺸﺎﻧﺪ و رﺷﺪ ﺟﻨﺒﺶ از زﻣﺎن رژه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ده ﺳﺎل ﭘﻴﺶ را ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺠﺮﻳﺎن ﺑﻠﻨﺪآوازه ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‪ ،‬آدام ﺳﺎوﻳﺞ‪) ٢‬ﻫﻤﻜﺎر ﻣﺠﺮي‬
‫ﻣﺎﻳﺮز‪۴‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﻣﻴﺚﺑﻮﺳﺘﺮز‪ ،٣‬ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن(‪ ،‬ﭘﺎول زﻛﻮري‬
‫ﺑﻼﮔﺮ و ﺗﻴﻢ ﻣﺎﭼﻴﻦ‪ ۵‬ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﻛﻤﺪي اﻳﻦ روﻳﺪاد را ﮔﺰارش ﻛﺮده و دو ﻣﺮد ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ در‬
‫اﻳﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ ‪ -‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﻨﮕﺮه ﭘﺖ اﺳﺘﺮاك‪ ۶‬ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده و ﺳﻨﺎﺗﻮر‬
‫ﺗﺎم ﻫﺎرﻛﻴﻦ‪ ٧‬ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬اﻳﻦ راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮ روي وﻳﺪﺋﻮ ﺿﺒﻂ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺳﺎلﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎل‬
‫رﺷﺪ ﺑﻮده و در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻴﺪان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در رژه ﺑﺪون ﺧﺪاﻳﻲ ده ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در روﻳﺪاد ‪ 2002) 1381‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺮدان ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ ﺑﺎﻻي ‪ 40‬ﺳﺎل ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در روﻳﺪاد راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺧﺮد در‬
‫ﺳﺎل ‪ 2012) 1390‬ﻣﻴﻼدي( زﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﮔﺎم ﻣﺮدان ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﻧﮋادﻫﺎي‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮده و ﻛﻔﻪ ﺗﺮازو ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﻮاﻧﺎن ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻮاﻧﺎن زﻳﺮ ‪ 30‬ﺳﺎل‪ -‬ﭼﺮﺧﻴﺪه‬

‫در اﺻل ﯾﮏ ﻓﺳﯾﺗوال ﻣوﺳﯾﻘﯽ اﺳت ‪1. Woodstock‬‬

‫‪2. Adam Savage‬‬
‫‪3. Mythbusters‬‬
‫‪4. PZ Myers‬‬
‫‪5. Tim Minchin‬‬
‫‪6. Pete Stark‬‬
‫‪7. Tom Harkin‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٦٨‬‬

‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﮔﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺑﻮده‬
‫و ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﺑﺴﻴﺎري ﺧﻮﺑﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻓﺘﺎدن ﺑﺎ راك ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺎور‬

‫دوﻣﻴﻦ رخ داد ﺑﺰرگ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺳﺎل ﻛﻨﺴﺮت راك ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺎور‪ ١‬ﺑﻮد ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺸﻨﻮاره ﺑﺸﺎرت دﻳﻨﻲ‪ ٢‬در ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي( در ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاگ‪ ٣‬در ﻛﺎروﻟﻴﻨﺎي‬
‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روﻳﺪاد ‪ 1389‬ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه در ﭘﺎﻳﮕﺎه‪ ،‬راك ﭘﺎدﮔﺎن‪ ۴‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻨﺴﺮت‬
‫را ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻠﻲ ﮔﺮاﻫﺎم‪ ۵‬ﻣﺪاح ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﺗﻨﺪي روﺷﻦ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ روﻳﺪاد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻣﻨﺘﺒﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﺮاي اﻳﻤﺎن ﻋﻴﺴﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎرﻧﻤﺎي آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪» ،‬دوﺳﺘﺎن و‬
‫واﺑﺴﺘﮕﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺢ دارﻧﺪ ﺑﻴﺎب‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﺎن دﻋﺎ ﺑﺨﻮان و آنﻫﺎ را ﺑﻪ راك‬
‫ﭘﺎدﮔﺎن ﻓﺮاﺧﻮان‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎم رﺳﺘﮕﺎري را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‪ «.‬اﻳﻦ ﺟﺸﻨﻮاره ﭘﻴﺶ ﺗﺮ در ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﭘﺎدﮔﺎن ﺑﺎ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ اداره ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دﻳﻨﻲ ارﺗﺶ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺮﺑﺎزان ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاگ ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﺧﻮﻳﺶ را از ﻳﻚ روﻳﺪاد ﻣﺪاﺣﻲ وﻳﮋهي‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه ارﺗﺶ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه اﺑﺮاز داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﭘﺎدﮔﺎن از‬
‫اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﺷﺎﻛﻲ در واﻗﻊ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻧﻲ ﺑﻮده‬
‫ارﺗﺶ‪۶‬‬ ‫ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎد آزادي دﻳﻨﻲ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻟﻐﻮ اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺸﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﭘﺎدﮔﺎن ﭘﺎﺳﺦ داد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه‬
‫و ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاگ »ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺎن ﺗﺮاز و ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪«.‬‬

‫‪1. Rock Beyond Belief‬‬

‫‪2. Evangelical festival‬‬
‫‪3. Fort Bragg‬‬
‫‪4. Rock the Fort‬‬
‫‪5. Billy Graham’s organization‬‬
‫‪6. Military Religious Freedom Foundation‬‬
 ‫‪٢٦٩‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺧﻮب اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﺮوﻫﺒﺎن ژوﺳﺘﻴﻦ ﮔﺮﻳﻔﻴﺚ‪ ١‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻛﻪ در‬
‫ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاگ ﻣﺸﻐﻮل اﻧﺠﺎموﻇﻴﻔﻪ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﭘﺎﻳﮕﺎه را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﻮل ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫و درﺧﻮاﺳﺖ اﺟﺎزه ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم راك ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺎور‪ ٢‬را داد‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼف راك‬
‫ﭘﺎدﮔﺎن اﻳﻦ ﻛﻨﺴﺮت ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ آﻳﻴﻦ اﻓﺮاد آﻧﺠﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻨﺴﺮت ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ در‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ارزشﻫﺎ ﺳﻜﻮﻻر و درود ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در ارﺗﺶ ﺑﻮد‪ -‬ﺣﻀﻮري‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ زور ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ )ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 19‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ(‪ .‬ﮔﺮﻳﻔﻴﻦ ﺣﺘﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ داﻧﺸﻤﻨﺪ و ﺑﻴﺨﺪاي‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و وي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫‪ 50،000‬دﻻر از ﺑﻨﻴﺎد آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ اﺳﺘﻴﻔﻞ‪ ٣‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ اﻫﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از ﺛﺒﺖ درﺧﻮاﺳﺖ ﮔﺮﻳﻔﻴﺚ ﻛﺎرﺷﻜﻨﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻘﺎم ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاگ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻓﺮﻣﺎن داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ راك ﭘﺎدﮔﺎن ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺴﺮت راك ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫از ﺑﺎور ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ درون اﺗﺎﻗﻚ ﻣﺤﻞ اﺟﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺪود ﺑﻮده و از دادن ‪ 40،000‬دﻻر ﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻨﺴﺮت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻨﺴﺮت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ از ﺳﺮﺑﺎزان‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎ ﭼﺘﺮ ﻧﺠﺎت داﺷﺖ و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﮔﺮﻳﻔﻴﺚ ﻃﺮﺣﻲ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﭼﺘﺮﺑﺎزي‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﻴﺨﺪا ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد‪) .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻣﻜﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﺟﺮا‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﮔﺮﻳﻔﻴﺚ ﺑﺎ دﻳﺪن اﻳﻦ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻨﺴﺮت را ﻟﻐﻮ ﻛﺮده و درﺧﻮاﺳﺖ ﻓﺮﺟﺎم ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﺲ از ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ ﻓﺮﻳﺎد اﻋﺘﺮاﺿﻲ ﺑﻠﻨﺪ وﻟﻲ ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪ از ﺳﻮي اﻧﺠﻤﻦ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‪،‬‬
‫ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺮاگ روﻧﺪ ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﺟﺎزه داد ﻛﻪ ﻛﻨﺴﺮت در‬
‫ﻣﻴﺪان اﺻﻠﻲ رژه‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﺑﺮﮔﺰاري راك ﭘﺎدﮔﺎن و ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮﮔﺰار‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻨﺴﺮت در دوازدﻫﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ )‪ 31‬ﻣﺎرس( ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮان و‬
‫اﺟﺮاي زﻧﺪه ﺑﺎﻧﺪﻫﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ را در ﺑﺮداﺷﺖ ‪ -‬و ﺑﻠﻪ ﭼﺘﺮﺑﺎزي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ در آن ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻲ ﺑﺰرگ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. Sgt. Justin Griffith‬‬

‫‪2. Rock Beyond Belief‬‬
‫‪3. Stiefel Freethought Foundation‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٧٠‬‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎ ﮔﺮﻳﻘﻴﺚ ﮔﻔﺘﻪ اﻣﻴﺪي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﻛﻨﺴﺮت‬

‫ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺴﺮﺗﻲ ﺑﻴﺨﺪا اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬در ﻋﻮض اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻛﻨﺴﺮت و ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﺮﻗﻪاي از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ روﻳﺪادي ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ اﺟﺮا ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺧﻮﺷﺎﻣﺪﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﺟﻮانﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ‪ -‬ﺟﻮانﻫﺎي ﻫﺰاره‪ ،‬اﻓﺮاد ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 29‬ﺳﺎﻟﻪ ‪ -‬ﭘﺮﺷﺘﺎبﺗﺮ از ﻫﺮ‬
‫ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن روي ﭘﺎي ﺧﻮد اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻣﻴﺰان ﻫﻮﻳﺖ و‬
‫ﺑﺎور دﻳﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮي دارﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﻞﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ در‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 54‬درﺻﺪ از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺧﺪاي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎور دارﻧﺪ ‪ -‬ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫دﻋﺎ را اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در اﻣﻮر اﻧﺴﺎنﻫﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﺮده و ﻣﺮاﻗﺐ ﻛﺮدارﻫﺎي ﺑﺪ و ﺧﻮب‬
‫ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺮاي آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر راﺣﺖﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ -‬ﺗﺎ‬
‫اﻧﺪازهاي ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از دوﺳﺘﺎن آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺪون دﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ -‬و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻴﺮﺗﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ را‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﻄﻴﻊ و زودﺑﺎور ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻮانﻫﺎي‬
‫ﻫﺰاره در ﻣﻴﺎن ﻓﻌﺎﻻن ﺳﻜﻮﻻر ﺑﻪ وﻳﮋه ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﺮي در‬
‫ﻣﻴﺎن ﺳﺮﻫﺎ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺟﻮان ﭘﺮدل را ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫‪١‬‬ ‫ﺟﻴﺴﻴﻜﺎ اﻟﻜﻮﻳﺴﺖ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ از دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن رودآﻳﻠﻨﺪ ﺑﺎ اﺗﺤﺎدﻳﻪ‬
‫آزاديﻫﺎي ﺷﻬﺮوﻧﺪي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ (ACLU) ٢‬درﺑﺎره ﺗﺎﺑﻠﻮي دﻋﺎﻳﻲ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر داﺋﻢ در ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻠﺴﺎت دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻣﺤﻠﻲ از ﺳﺎل ‪ 1963) 1342‬ﻣﻴﻼدي( ‪ -‬ﻳﻚ ﺳﺎل‬

‫‪1. Jessica Ahlquist‬‬

‫‪2. American Civil Liberties Union‬‬
 ‫‪٢٧١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﭘﺲ از ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻣﺎﻣﺖ آﻣﻮزﮔﺎران ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻧﻴﺎﻳﺶﻫﺎ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ‬
‫از ﺳﻮي دادﮔﺎه دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ‪-‬ﺑﻪ دﻳﻮار ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ دﻋﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت آﻏﺎز ﻣﻲﺷﺪ‪» ،‬ﭘﺪر آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺎ‪ ،‬ﻫﺮ روز را ﺑﻪ ﻣﺎ ارزاﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم داده‪ ،‬رﺷﺪ روﺣﻲ‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ و‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺟﺴﻤﻲ ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺧﻮب ﺑﻮده و ﻳﺎور دﻳﮕﺮان ﺑﺎﺷﻴﻢ« و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اداﻣﻪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﻋﺎي ﺑﺪي ﻧﺒﻮد ‪-‬وﻟﻲ »ﭘﺪر آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺎ« اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺑﻪ وﻳﮋه ﻳﻚ دﻋﺎي‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ و دﻳﮕﺮ دﻳﻦﻫﺎ را ﻣﺴﺘﺜﻨﺎ ﻛﺮده و اﺷﺎرهاي ﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻫﻤﺨﻮان ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻧﺒﻮد؛ دوﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮﺿﻮع دﻳﻦ ﺑﻲﻃﺮف ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮ داﻧﺶآﻣﻮزي در اﻳﻦ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺴﻴﻜﺎ اﻟﻜﻮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻳﻴﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫ﺑﺰرگ ﺷﺪه وﻟﻲ اﻛﻨﻮن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاﺳﺖ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﭘﺮﺟﻨﺠﺎل اﻧﺠﺎم داده و ﻫﻴﺌﺖ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ آﻣﻮزﺷﮕﺎه را ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺴﻴﻜﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ »ﻫﺮ ﺑﺎري ﻛﻪ ]اﻳﻦ دﻋﺎ[ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ اﻧﮕﺎر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪«.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﺴﻴﻜﺎ درﺑﺎره روﮔﺮ وﻳﻠﻴﺎﻣﺰ‪ ١‬ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﺒﻌﻴﺪ از ﻛﻠﻨﻲ ﺧﻠﻴﺞ‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ‪ ٢‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ در اﻗﻠﻴﺖ ﺑﻮدن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲاش ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار ﻛﻠﻨﻲ رودآﻳﻠﻨﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﻧﺠﺎم داد و ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت را ﺑﺎ ﻫﻴﺌﺖﻣﺪﻳﺮه در ﻣﻴﺎن‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻧﻴﻮاﻳﮕﻠﻨﺪ‪ ٣‬ﻳﻜﻲ از ﺳﻜﻮﻻرﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ در ﻣﻴﺎن دو ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻜﻮﻻر ﻛﺸﻮر ﺑﻮده‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ رودآﻳﻠﻨﺪ‬
‫ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎ ‪ -‬دﻳﻨﻲﺗﺮﻳﻦ اﻳﺎﻟﺖ در ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻜﻮﻻر‪ -‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﺌﺖﻣﺪﻳﺮه ‪ 4‬ﺑﻪ ‪ 3‬رأي ﺑﻪ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮ دﻋﺎ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ‬
‫آزاديﻫﺎي ﺷﻬﺮوﻧﺪي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ )‪ (ACLU‬ﭘﺮوﻧﺪه آن را ﺗﺸﻜﻴﻞ داده و از ﺟﺴﻴﻜﺎ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺷﺎﻛﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺴﻴﻜﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ -‬ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ آﻏﺎز ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ از ﺳﻮي ﻫﻢﻛﻼﺳﻲﻫﺎ و ﻣﺮدم را در ﭘﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﻳﺎﻟﺖ در رادﻳﻮ‬

‫‪1. Roger Williams‬‬

‫‪2. Massachusetts Bay Colony‬‬
‫‪3. New England‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٧٢‬‬

‫ﻣﺤﻠﻲ ﺟﺴﻴﻜﺎ را »ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﻛﻮﭼﻚ« ﻧﺎﻣﻴﺪ‪ .‬دو ﮔﻞﻓﺮوش از ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﻞ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎنﻫﺎ وي در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم دادرﺳﻲ ﺧﻮدداري ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ‪ 62،000‬دﻻر ﺑﺮاي آﻣﻮزش داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ وي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺟﺴﻴﻜﺎ درﺑﺎره واﻛﻨﺶ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﺤﻠﻲ ﭘﺮﺳﺶ ﺷﺪ وي ﮔﻔﺖ‪» ،‬آنﻫﺎ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ در ﺣﺎل دﻓﺎع از ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﻲ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻢ‪ «.‬از ﻣﻦ ﻫﻢ اﮔﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫در ﺑﻬﻤﻦ ‪) 1390‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ 2012‬ﻣﻴﻼدي( دادﮔﺎه ﻧﺎﺣﻴﻪ رودآﻳﻠﻨﺪ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮي دﻋﺎ رأي داده و در اﺳﻔﻨﺪ ﻫﻤﺎن ﺳﺎل )ﻣﺎرس( ﺗﺎﺑﻠﻮ دﻋﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ اﻋﺘﺮاضﻫﺎﻳﻲ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ دﻳﻦ ﻳﺎ ﻳﻮرش ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﻛﻪ در آن اﻓﺮاد و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎد ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ‬
‫اﺟﺎزه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻀﺎي ﻣﺸﺘﺮك را در ﭼﻨﮓ ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫)ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ارزش و اﻫﻤﻴﺖ آن ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﻦدارﻫﺎ ﺑﺨﺶ ‪ 8‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪(.‬‬

‫‪١‬‬ ‫دوﻧﻜﻦ ﻫﻨﺪرﺳﻮن‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1984) 1363‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﻨﮕﺮه اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻗﺎﻧﻮن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ‬
‫رﺳﺎﻧﺪه ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﺮ ﺑﺎﺷﮕﺎﻫﻲ در ﻣﺮاﻛﺰ آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺎ ﺗﻨﺨﻮاهﮔﺮداﻧﻲ ﻓﺪرال ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫ﻫﻤﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﺷﮕﺎهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎي دﻳﻨﻲ و اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎﺷﮕﺎه ﻧﻤﺎزﺧﻮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦﻫﺎ‬
‫در اﺻﻞ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﺼﻮﻳﺐ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن در ﻛﻨﮕﺮه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﻀﻮر داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‬

‫‪1. Duncan Henderson‬‬

 ‫‪٢٧٣‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮوه آﻏﺎز ﺷﺪه داﻧﺶآﻣﻮزي و ﻣﺨﻞ اﻣﻮر ﻧﺒﺎﺷﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ آن ﻣﺸﻜﻞ و دﺷﻮاري‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺟﺎزه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎﺷﮕﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲ در دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺻﺎدر‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺣﻖ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺮﭘﺎﻛﻨﻨﺪهي اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﺟﺎزه ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﺼﻮﺑﻪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ از ﺑﺎﺷﮕﺎهﻫﺎي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و ﻣﺮد و ﺑﺎﺷﮕﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ‬
‫و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﺮده و ﻣﺠﻮز داده اﺳﺖ ‪ -‬ﻫﻤﻪ ﺟﻮر‪ .‬ﺑﺎري زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دوﻧﻜﻦ ﻫﻨﺪرﺳﻮن‪،‬‬
‫داﻧﺶآﻣﻮزي در آوﺑﺮن آﻻﺑﺎﻣﺎ‪ ١‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ در ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺑﺎﺷﮕﺎه آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻪ راه اﻧﺪازد او و ﻳﻚ داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﻴﺨﺪاي دﻳﮕﺮ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻮ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ آنﻫﺎ را اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ دﻳﺪن آن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫دوﻧﻜﻦ ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﮕﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻣﻦ ﺗﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﻫﻔﺘﻢ را ﺑﻪ ﭘﺎس ﻛﺮده ﺑﻮدم‪ .‬از‬
‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ دوﺳﺘﺎن اﻧﺪﻛﻲ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ دﻳﻦ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﺑﻴﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛﺮدم و ﻣﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ؟ ﻣﻦ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺑﺮاي ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺗﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از ﺳﻮي‬
‫اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﺸﻮم‪«.‬‬
‫وﻟﻲ دوﻧﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺳﺨﺖ اوﻟﻴﺎي ﻣﺪرﺳﻪ و زورﮔﻮﻳﻲ و ﺣﺘﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮگ‬
‫از ﺳﻮي ﻫﻢ ﺷﺎﮔﺮديﻫﺎ روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﺑﻪ دوﻧﻜﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ او »و ﻫﺮ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاي دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﺗﻔﻨﮓ ﺷﻜﺎري« ﺷﻠﻴﻚ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دوﻧﻜﻦ ﺑﻪ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن‬
‫اوﺑﺮن رﻓﺖ دوﺑﺎره ﻛﻮﺷﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر او ﻳﻚ ﻫﻢ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم دﻛﺘﺮ ﺗﺪ ﻓﺮﻳﻤﻦ‪ ٢‬رﻳﻴﺲ‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدش ‪ -‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻮد‪ -‬ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﺮاي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﮕﺎه آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﭘﻴﺸﮕﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻳﻤﻦ ﺑﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ »ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﺎ ﺣﻖ دﻳﺪار داﺷﺘﻪ و‬
‫آنﻫﺎ ﺣﻖ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﮕﺎه ﺑﺮاه اﻧﺪازﻧﺪ و اﻳﻦ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺿﺮوري‬

‫‪1. Auburn, Alabama‬‬

‫‪2. Dr.Todd Freeman‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٧٤‬‬

‫ﻣﻮاﻓﻖ ﻳﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﮕﺎه ﺑﺎﺷﻢ وﻟﻲ اﺧﺘﻴﺎر دارم و ﻣﺴﺌﻮل اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻮدﻛﺎن ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﺑﺎﺷﮕﺎه را دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ دﻟﻴﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ را ﺑﺒﻴﻨﻢ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ ﻳﻚ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻤﻜﺎري ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺮدم آﮔﺎه ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت در‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﭼﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺳﻜﻮﻻر داﻧﺶآﻣﻮزي‬

‫آﻳﺎ از رﺷﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ ﺷﺘﺎب ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺪون دﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ رﺷﺪ ﻛﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﻨﺪي‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ؟ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﮔﺸﺘﻦ و ﻛﺎوش ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪاي از‬
‫داﻧﺶآﻣﻮزي‪١‬‬ ‫ﻣﺜﺒﺖﺗﺮﻳﻦ و ﭘﻮﻳﺎﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ اﻣﺮوزي از ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺳﻜﻮﻻر‬
‫)‪ (SSA‬ﻧﺎم ﺑﺮد‪ .‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺳﻜﻮﻻر داﻧﺶآﻣﻮزي )‪ (SSA‬در آﺑﺎن ﻣﺎه ‪) 1380‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ‬
‫‪ 2001‬ﻣﻴﻼدي( در ﻛﻠﻤﺒﻮس‪ ،‬اوﻫﺎﻳﻮ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه و ﺑﺎ آﻣﻮزش رﻫﺒﺮي‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮانﻫﺎي ﻣﻬﻤﺎن‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺪون دﻳﻦ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن در ﺳﺎل ‪ 2003) 1382‬ﻣﻴﻼدي( ‪ 42‬ﮔﺮوه داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ را زﻳﺮ ﭼﺘﺮ‬
‫ﺧﻮد داﺷﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 2009) 1388‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ‪ 143‬ﮔﺮوه و در زﻣﺎن ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫)‪ (1391‬ﮔﺮوهﻫﺎي آن ﺑﻪ ‪ 413‬ﮔﺮوه اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻫﻤﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي دﻻﻟﺖ ﺑﺮ اداﻣﻪ‬
‫رﺷﺪ آن دارد‪.‬‬

‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ‬

‫در آﻏﺎز اﻳﻦ ﺳﺪه ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻬﺮﺳﺖ زﻳﺮ ﺑﻮده‬
‫وﻟﻲ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺑﻨﻴﺎد داﻧﺶ و ﺧﺮد رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ )‪ :(www.richarddawkins.net‬اﻳﻦ ﺑﻨﻴﺎد‬

‫ﻏﻴﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﻲ ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ »ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪي آﻣﻮزش داﻧﺸﻴﻚ‪ ،‬درك از ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺮ‬

‫‪1. Secular Student Alliance‬‬

 ‫‪٢٧٥‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺪارك و اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪ ...‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺎر زدن ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻫﺎي‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﭼﻴﺮه ﺷﺪن ﺑﺮ ﻧﺎﺑﺮدﺑﺎري و رﻧﺞ ﻛﺸﻴﺪن‪«.‬‬
‫‪ ‬اﺗﺤﺎد ﺳﻜﻮﻻر اﻣﺮﻳﻜﺎ )‪ :(www.secular.org‬اﻳﻦ ﮔﺮوه ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺣﻀﻮر‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ دي ﺳﻲ اﺳﺖ و آﻣﺎج آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻇﻬﻮر‪ ،‬ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺗﻨﻮع و‬
‫اﺣﺘﺮام ﺑﺮاي اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻮده و ﭘﺎﺳﺪاري و ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﺳﻜﻮﻻر دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺑﺮاي آزادي ﻫﻤﮕﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫‪‬ﭘﺮوژه ﺧﺮد )‪ :(www.project-reason.org‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫‪) 501‬ﺳﻲ( )‪ ١(3‬را ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎ »آﮔﺎﻫﻲ داﻧﺸﻴﻚ ارزشﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر را در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺗﺮوﻳﺞ دﻫﺪ‪«.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺠﺎت از دﻳﻦ )‪ :(www.recoveringfromreligion.org‬ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﻴﺮ‬
‫اﻧﺘﻔﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺗﺮكﻛﻨﻨﺪهي واﺑﺴﺘﮕﻲﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺷﺪﮔﺎن‬
‫ﻳﺎ ﻛﻴﻔﺮدﻳﺪﮔﺎن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﺣﺎﻣﻲ ﭘﺮوژهي‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮان ﺳﻜﻮﻻر )‪ (SecularTherapy.org‬اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬
‫در ﻳﺎﻓﺘﻦ درﻣﺎﻧﮕﺮان ﻧﺎ ﺑﺎور ﻳﺎري ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺮوﻳﺞ ﺟﻬﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﻢ ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮاﺳﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫دﻳﻦ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻨﻮب و ﻛﻤﺘﺮ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺷﻤﺎل‪ - ٢‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻮن رﻗﻴﺒﻲ ﺑﺮاي دﻳﻦ ﮔﺎم ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﻲ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا رﻓﺘﻪ و‬
‫ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎع و ﻛﺮدارﻫﺎي اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﺎﻓﯾتھﺎی ﻗﺎﻧوﻧﯽ در اﻣرﯾﮑﺎ ﺑرای ﺳﺎزﻣﺎنھﺎی ﻏﯾراﻧﺗﻔﺎﻋﯽ ‪1. 501(c)(3) organization‬‬
‫ﮐﺷورھﺎی ﺑﺎ ﺗوﺳﻌﮫ اﻧﺳﺎﻧﯽ ﮐﻣﺗر ﺑﮫ ﮐﺷورھﺎی ﺟﻧوب و ﮐﺷورھﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗوﺳﻌﮫ ‪2. Global South , global North‬‬
‫اﻧﺳﺎﻧﯽ و ﺛروت ﺑﯾﺷﺗر ﮐﺷورھﺎی ﺷﻣﺎل‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٧٦‬‬

‫ﻣﺴﻴﺮ ﺟﻨﺒﺸﻲ در درون ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم اوﻣﺎﻧﻴﺴﻢ ﻧﻮﻳﻦ راﻫﻜﺎري ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ روﻳﻜﺮد‬
‫ﺧﺼﻤﺎﻧﻪﺗﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد داد‪.‬‬

‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﺪ‬

‫دﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻋﺪم ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﺧﺘﻼفﻫﺎ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه‬
‫و زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﺻﺮف ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﻞ و ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك‬
‫ﻣﻴﺎن دﻳﻦ و ﻏﻴﺮ دﻳﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮﻳﺶ را از دﻳﻦ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﻛﺎرا و‬
‫ﭘﺮ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻛﺎوش ﺳﻴﻤﺎي ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪﺗﺮ ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ در‬

‫ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﮔﺸﻮدن راه ﺧﻮد در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺘﻦ روﺣﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ در ﻫﺎوارد و ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬

‫اﮔﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »روﺣﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا« ﻣﺎﻳﻪ ﮔﻴﺞ رﻓﺘﻦ ﺳﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ اﺗﻔﺎق ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ روي ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ دﻳﮕﺮ‬
‫‪-‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ »ﺟﻨﺎب ﺧﺎﻧﻢ ﻋﻀﻮ ﻛﻨﮕﺮه‪ «١‬ﻳﺎ »ﻣﻴﻜﺮوﺳﺎﻓﺖ ورﻛﺲ‪ -«٢‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ زﺑﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Female congressman‬‬

‫‪2. Microsoft Works‬‬
 ‫‪٢٧٧‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ وﻳﮋه‪ ١‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺮﻓﻲ ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻣﺸﺎور‬
‫ﻳﺎ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ اﻋﻀﺎي ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻳﮕﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪون دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎز ﻛﻤﺘﺮي ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره ﺷﺨﺼﻲ ﻳﺎ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﻲ دارﻧﺪ و ﭼﻮن ﺑﺴﻴﺎري ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﻣﻨﺎﺳﻚ ﺑﻠﻮغ‬
‫ﻳﺎ دﻳﮕﺮ آﻳﻴﻦﻫﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ روﺣﺎﻧﻲ وﻳﮋه اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮﻳﺶ را ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ آﺧﻮﻧﺪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻣﺮوزه روﺣﺎﻧﻴﻮن وﻳﮋه اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ در ﺟﺎﻫﺎي زﻳﺮ ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬

‫‪ ‬داﻧﺸﮕﺎه آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ )واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ دي ﺳﻲ(‬
‫‪ ‬داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ )ﻧﻴﻮﻳﻮرك(‬
‫‪ ‬داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻠﺪوﻧﻴﻦ ﮔﻼﺳﻜﻮ )اﻧﮕﻠﻴﺲ(‬
‫‪ ‬داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎروارد )ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ(‬
‫‪ ‬داﻧﺸﮕﺎه راﺗﮕﺮز )ﻧﻴﻮﺟﺮﺳﻲ(‬
‫‪ ‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﻟﺴﺘﺮ )اﻧﮕﻠﻴﺲ(‬
‫‪ ‬داﻧﺸﮕﺎه ﻟﻴﺪز )اﻧﮕﻠﻴﺲ(‬
‫‪ ‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬آﻟﻤﺎن و ﺑﻠﮋﻳﻚ‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﻴﺨﺪاي و آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ارﺗﺶ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺳﺨﺖ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ در‬

‫اﻳﻦ ﺳﻮي آب ﻧﻴﺰ ﭘﺴﺖ روﺣﺎﻧﻲ وﻳﮋه اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي در‬
‫اروﭘﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ روﺣﺎﻧﻲ وﻳﮋه اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺳﺘﻮنﻫﺎ اﺻﻠﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ روﺣﺎﻧﻴﺖ وﻳﮋه اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ‬
‫در داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎروارد ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ در ﺳﺎل ‪ 1977) 1356‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه‬
‫وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﺧﺎم اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﺮگ اﭘﺴﺘﺎﻳﻦ‪ ٢‬در ﭘﺎﻳﻴﺰ‬

‫‪1. Chaplain‬‬
‫‪2. Greg Epstein‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٧٨‬‬

‫ﺳﺎل ‪ 2005) 1384‬ﻣﻴﻼدي( روﺣﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ ﻫﺎروارد ﮔﺸﺖ‪ ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻫﺎوارد‬

‫ﭘﻴﺸﮕﺎم اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ روﻳﺪادﻫﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬دادن ﭘﺎداش‬
‫ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‪ ،‬راه اﻧﺪازي ﭘﺮوژهي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮا )ﺑﻪ ﺑﺨﺶ »ﻓﺮاﺗﺮ از ﺳﺨﻦ«‬
‫در ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ( و اﺛﺒﺎت وﺟﻮد ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن در ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫و اﻣﻮر ﻣﻴﺎن دﻳﻦﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﻛﺎرﻫﺎي روﺣﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ ﻫﺎروارد ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل‬
‫‪ 2007) 1386‬ﻣﻴﻼدي( روﺣﺎﻧﻴﺖ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ ﻫﺎروارد ﺳﻲاﻣﻴﻦ ﺳﺎﻟﺮوز ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري‬
‫ﺧﻮدش را ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻴﺰﺑﺎن روﻳﺪادي ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﺸﻨﻮاره در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ درك رو ﺑﻪ رﺷﺪ اﻓﺮادي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ راﻫﻜﺎر ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮاﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻧﺎم ﺧﻮدش را ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﻧﻮ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﻳﻚ ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺮ ﺧﻂ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‬
‫)‪ (www.thenewhumanism.org‬را راه اﻧﺪازي ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺳﺨﻨﮕﻮي اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﭘﺴﺘﺎﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻴﻚ ﺑﻮدن ﺑﺪون ﺧﺪا‪ ١‬ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻛﻮﭼﻚ‬
‫ﻛﻢ ﻗﻄﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻮي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻣﻴﺪ ﺑﻪ درك ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ دﻳﺪﮔﺎه و واﻛﻨﺶﻫﺎي‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﺪون دﻳﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻬﺎن و درك ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﭼﻬﺎرﭼﻮبﻫﺎي دﻳﻨﻲ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﭘﺴﺘﺎﻳﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ از ﺷﻴﻮهﻫﺎ و ﻟﺤﻦ ﺗﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ داوﻛﻴﻨﺰ‪،‬‬
‫ﻫﻴﭽﻨﺰ و ﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺲ ﭘﺎول زﻛﻮري ﻣﺎﻳﺮز ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺟﺬاب اﺳﺖ‪.‬‬

‫آراﺳﺘﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ در ﺻﺤﻨﻪ ‪ -‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻠﻲ‬

‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺰرﮔﻲ در ﺗﺮوﻳﺞ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﮔﻮﻧﻪاي از زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﺎدار و ﭘﺮارزش داﺷﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻧﺎداﻳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ و اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ ﻛﻤﻲ از آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫ﻛﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺳﻮي ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ رﻓﺘﻪ‬

‫‪1. Good Without God‬‬

 ‫‪٢٧٩‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻧﺘﻘﺎدي داد ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺣﻀﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگﺗﺮ در‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻨﻚ در ﻛﻨﮕﺮه اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ‬
‫دﻳﻦ اﺳﺖ وﻟﻲ در ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻪ ﻃﻮر آﺷﻜﺎر ﺑﻴﺶ از ‪ 100‬ﻋﻀﻮ ﺑﻲ دﻳﻦ در ﺣﺰب‬
‫ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﻲ ﮔﺮوه اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن دارد‪ .‬ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ داده‪ ،‬ﺳﺮﺷﻤﺎري اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون دﻳﻦﻫﺎ ‪ 76‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدي ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ را ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﺳﺎده و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ زﺣﻤﺘﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮاﺑﺮ واﻗﻌﻲ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎ در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﻣﺜﺎل ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ‬
‫و ﻳﻜﻤﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺑﺮاي روز‪ ،١‬ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻮﺗﺎه روزاﻧﻪ در ﺷﺒﻜﻪ ‪ 4‬رادﻳﻮ ﺑﻲﺑﻲﺳﻲ‬
‫ﻛﻪ »ﺑﺎزﺗﺎبﻫﺎﻳﻲ از دﻳﺪﮔﺎه اﻋﺘﻘﺎدي درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت روزﻣﺮه و ﻣﺮدم در ﺧﺒﺮﻫﺎ« را‬
‫اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 2002) 1381‬ﻣﻴﻼدي( اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻣﻠﻲ ﺳﻜﻮﻻر درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﺮوﻳﺲ ﺧﺒﺮي دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺴﺎنﮔﺮا را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳﺖ رد ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺑﺮاي‬
‫ﺟﻬﺎن‪ ٢‬را ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رادﻳﻮﻳﻲ روزاﻧﻪ ﺑﻮد و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‬
‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎزﺗﺎبﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ و روﻳﺪادﻫﺎ روزاﻧﻪ را از دﻳﺪﮔﺎه ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﺎزﮔﻮ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ‪-‬و )ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ( ﺑﺴﻴﺎر ﮔﻴﺮاﺗﺮ و ﺟﺬابﺗﺮ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﺎده و ﺑﻲﻣﺰهي‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺑﺮاي روز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻧﻈﺮﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ ‪ -‬ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺑﺮ ﺧﻂ و‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آن را ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺘﻲ اﻧﺠﺎم داده ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﻧﺪاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ را در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺮدم ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري ﺷﻌﺒﻪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮاي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1. Thought for the Day‬‬

‫‪2. Thought for the World‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٨٠‬‬

‫ﭘﺲ از اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻟﺒﺘﻪ اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﺧﻼﻗﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارد‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺑﺨﺶ ‪ 8‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﺧﻼﻗﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫)‪ (IHEU‬ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﺘﺮي اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻢﻗﻄﺎران اﻧﮕﺸﺖﺷﻤﺎر ﺑﻲدﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻬﺎ آن را در ﺧﻮاب ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ ‪ -‬ﻳﻚ ﺟﻮر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪه ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ‪.‬‬

‫ﺗﺮوﻳﺞ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در اﻓﺮﻳﻘﺎ‬

‫اﻓﺮﻳﻘﺎ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪاي ﭘﺮ ﻣﺸﻜﻞ در دوران ﻧﻮﻳﻦ دارد ‪ -‬ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل اﺳﺘﻌﻤﺎر و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﺑﺮده‬
‫ﺳﭙﺲ ﻳﻚ ﺳﺪه ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻧﺴﻞﻛﺸﻲ‪ ،‬اﭘﻴﺪﻣﻲ ﻣﺎﻻرﻳﺎ و اﻳﺪز و ﻓﻘﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻳﻦ ﻗﺎره ﻧﻴﺰ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﺑﻲﻫﻤﺘﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺪه ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ درﺻﺪ‬
‫از ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺟﻬﺎن در اﻓﺮﻳﻘﺎي ﺳﻴﺎه )ﺟﻨﻮب ﺻﺤﺮاي اﻓﺮﻳﻘﺎ( زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻧﺠﻴﻠﻲ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺑﻴﺶ از ‪ 25‬درﺻﺪ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺟﻬﺎن در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮﻳﻘﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺘﺎب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎي ﺗﺎزه ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎ اﻳﻦ روﻧﺪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﺧﻮب ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺑﺮدﺑﺎري‬
‫اوﮔﺎﻧﺪا‪١‬‬ ‫و ﻋﺪم ﻣﺪارا ﺑﺮ ﺿﺪ ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻠﻲ در‬
‫ﻛﻪ ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ را ﺟﺮﻣﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﺮ ﻣﺮگ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورد‪ .‬اوﮔﺎﻧﺪا ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دﭼﺎر‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﮓ داﺧﻠﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ ارﺗﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ٢‬ﺳﻪ‬
‫دﻫﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺟﻨﮕﺪ ﺗﺎ دوﻟﺘﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ده ﻓﺮﻣﺎن در اوﮔﺎﻧﺪا ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر آورد‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ‪٣‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻛﻮﭼﻚ وﻟﻲ اﺳﺘﻮار اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ اوﮔﺎﻧﺪا و‬
‫ﺑﺮاه اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮدن ﻛﺎري ﺑﺲ دﺷﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺌﻮ اﻳﮕﻮي‪ ۴‬ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﭘﻴﺸﻴﻦ اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﺧﻼﻗﻲ و‬

‫‪1. Uganda‬‬
‫‪2. The Lord’s Resistance Army‬‬
‫‪3. Nigeria‬‬
‫‪4. Leo Igwe‬‬
 ‫‪٢٨١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ )‪ (IHEU‬در ﺣﺎل رﻫﺒﺮي ﻛﺮدن ﻛﺸﻤﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ اﺗﻬﺎم‬

‫ﺟﺎدوﮔﺮي در ﻏﺮب اﻓﺮﻳﻘﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻧﺎﻧﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺟﺎدوﮔﺮي از روﺳﺘﺎﻫﺎ ﮔﺮدآوري و در‬
‫اردوﮔﺎهﻫﺎي ﺟﺎدوﮔﺮي در ﺷﻤﺎل ﻏﻨﺎ‪ ١‬ﺟﺎ داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺌﻮ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﺳﻮي اﻳﻦ روﻧﺪ و دزدﻳﺪن ﺑﭽﻪﻫﺎي زﻧﺎن ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺟﺎدوﮔﺮي ﺑﻜﺸﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﺎر ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪه و ﺑﻴﺶ از ﻳﻜﺒﺎر ﻛﺘﻚﺧﻮرده و ﺧﺎﻧﻮاده وي ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ در‬
‫ﺟﻨﮓ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ -‬ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ارزشﻫﺎي‬
‫اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻼت واﻗﻌﻲ ﺟﻬﺎن‪ -‬وي ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اوﮔﺎﻧﺪا ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻮﭼﻚ وﻟﻲ ﻣﻮﻓﻘﻲ از ﻣﺪارس اﻧﺴﺎنﮔﺮا را در ﻛﺸﻮر‬
‫راه اﻧﺪازي ﻛﺮده ﻛﻪ ﭼﻮن ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺪارس ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬داﻧﺶ و اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻮه اﻧﺘﻘﺎدي را آﻣﻮزش ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر ﺳﻴﺎﺳﻲ در‬
‫اوﮔﺎﻧﺪا دﻳﻠﻲ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر‪ ٢‬ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮا و ﺑﻴﺨﺪاي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﺎم آﻟﻦ ﺗﻚﻛﺎ‪ ٣‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از ﻣﻘﺎﻻت ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪» ،‬ﻳﻜﻲ از دﻟﻴﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﺮا آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ژرﻓﻲ دﻳﻦدار‪ ،‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺖﮔﺮا و ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻛﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫اﻳﻨﺠﺎ اﻣﻴﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ و ﺷﺎدي در اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ و اﻳﻦ ﺟﻬﺎن از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داده‪» ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶﻛﺸﻴﺪن ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي‪،‬‬
‫رﺳﻢﻫﺎ و آﻳﻴﻦﻫﺎي ﻧﺎروا درﮔﻴﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ...‬ﺑﺮاي ﺷﻜﻮﻓﺎ و ﭘﻮﻳﺎ ﺷﺪن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در اﻓﺮﻳﻘﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي در ﻃﻠﺐ و ﺟﺴﺘﺠﻮي دادﮔﺮي و رﺳﺘﮕﺎري اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺗﻚﻛﺎ ﺑﺮاي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻪ وراي ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻨﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻓﺮاﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن‬
‫آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ در ﻣﻴﺎن ﻓﻌﺎلﺗﺮﻳﻦ و ﭘﺮﺷﻮرﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﻮده ﺑﺎ ﻻﺑﻲﮔﺮي ﻳﺎ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ دوﻟﺖﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﻧﺎﭼﺎر وادار ﺑﻪ ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﻲ ﻋﺪاﻟﺘﻲ‪-‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻠﻜﻪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻨﺶﻫﺎي اﻳﮕﻮي در اردوﮔﺎهﻫﺎي ﺟﺎدوﮔﺮي و ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ‬
‫ﺗﻚﻛﺎ ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺸﺮ( ﺑﻪ ﺳﻮد ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎن ‪ -‬ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Ghana‬‬
‫‪2. Uganda Daily Monitor‬‬
‫‪3. Alan Tacca‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٨٢‬‬

‫اوﺑﻮﻧﺘﻮ‪١‬‬ ‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎن درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ‬

‫اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺟﻨﻮب‬
‫اﻓﺮﻳﻘﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫اوﺑﻮﻧﺘﻮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻫﻢ و رﻓﺘﺎر ﺑﺎ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و اﺣﺴﺎس ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي اﺷﺨﺎص اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ درﺑﺎره اوﺑﻮﻧﺘﻮ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﺳﻘﻒ اﻋﻈﻢ دژﻣﻮﻧﺪ ﺗﻮﺗﻮ‪ (٢‬و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺳﻜﻮﻻر ﻫﻤﮕﻲ آن را‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اوﺑﻮﻧﺘﻮ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮاي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻴﺎن‬
‫ﺧﺪا ﻧﭙﺮﺳﺖ ﺷﺪه ﺗﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را در ﻳﻚ ﺷﻴﻮهي ﻣﻨﺎﺳﺐ و‬
‫درﺧﻮر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﻨﺪي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮش ﭘﺮﺷﺘﺎب ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮ ﺧﻂ ﭘﻮﻳﺎ و ﺷﻜﻮﻓﺎ‬

‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺗﺎزه اﻳﻤﺎن آورده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬دﺷﻮاري ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﻧﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ آﻏﺎز ﺑﻪ ﻛﺎوﻳﺪن ﺷﻚﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻛﺮده ﻳﺎ زﻣﺎﻧﻪ ﭼﻨﺎن ﭘﻴﺶ رود ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ دﻟﻮاﭘﺴﻲﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ درﺑﺎره واﻛﻨﺶ‬
‫ﻣﺮدم در ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺮون دارد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻜﺎنﻫﺎي ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻧﺪارﻧﺪ‪-‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻳﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ‬
‫را ﺑﻪ آن ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﭙﻴﺪهدم دوره دﻳﺠﻴﺘﺎل رﺷﺪي در ﺑﻴﺨﺪاي رخداده و ﻣﻨﻄﻘﻲ‬

‫‪1. Ubuntu‬‬
‫‪2. Desmond Tutu‬‬
 ‫‪٢٨٣‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺧﻂ »ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه« و ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﮕﺎﻫﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻲاﻧﺪازد ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ وﻳﮋﮔﻲ و اﻣﻜﺎﻧﺎت‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎ را ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ و از ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺳﺎﻳﺖ ﺟﻮرواﺟﻮر دارد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﻲدﻳﻦ را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻳﺎريرﺳﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺮرﺳﻲ درﺳﺖ و ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاي از دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮارﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬
‫ﻛﺎﻏﺬي ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺎرﻧﻤﺎﻫﺎ را »ﻛﺘﺎب« ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ در ﺳﺮورﻫﺎي ﺑﺰرگ آﺟﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫»ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ« ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮي ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ را ﺑﺎ ﻫﻢﻗﻄﺎران ﻫﻢﻓﻜﺮ آﺳﺎنﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﺗﺎرﻧﻤﺎي‬

‫ﮔﺴﺘﺮده ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻧﻴﻤﻲ از ﻃﻮل ﻋﻤﺮم ﺑﻪ دراز‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﺟﻨﺒﺶ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺷﻮم ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻫﻮﻳﺖ‬
‫ﻣﺮا ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﻢ ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ در ﻃﻮل ‪ 25‬ﺳﺎل در اﻧﺠﺎم آن ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪ ‬ﮔﻤﻨﺎﻣﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻳﺎريرﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﭘﻴﺶ از آﺷﻜﺎر‬
‫ﻧﻤﻮدن ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﻧﻴﺎز دارد ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﺲ ﻛﻨﺪ آن زﻣﺎن رﺳﻴﺪه‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﻧﺎمﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »‪ «SaganFan514‬ﺑﺎ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﻧﺎم‬
‫»‪ «OneLessGod‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﻼق ﺳﻜﻮﻻر در ﺗﺎﻻر ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ١‬ﺑﺮ ﺧﻂ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Forum‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٨٤‬‬

‫‪ ‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﻲ ﻓﻀﺎي اﻣﻨﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﺒﺎدلﻧﻈﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻔﺴﺮان درﺑﺎره اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ در ﺗﺎﻻرﻫﺎي ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ؛ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آﻧﺠﺎ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪوﻳﮋه در راﺑﻄﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ در ﻫﻤﻪ اﻣﻮر روزﻣﺮه رﺧﻨﻪ ﻛﺮده‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺗﺎﻻرﻫﺎي ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺮ ﺧﻂ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ‪» ،‬ﺣﺎل ﻣﻲآﻳﻢ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻳﻚ‬
‫روز ﺑﻠﻨﺪ در ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲرﺳﻴﺪ و آدمﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪ و ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺷﻮﺧﻲ و ﺟﻮكﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ در‬
‫ﻃﻮل روز ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ وﻟﻲ از ﺗﺮس از دﺳﺖ دادن دوﺳﺘﺎن و ﻧﻔﻮذم در ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫ﺟﻠﻮي زﺑﺎن ﺧﻮدم را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺎﻧﺪم‪ «.‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داده »ﺑﺪون اﻳﻦ ﺟﻮكﻫﺎ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﻘﺎﻻت ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺳﺮوﺳﺎﻣﺎن دادن ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻤﻲ دﺷﻮارﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬

‫ﮔﺸﺖوﮔﺬار در ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺎرﻧﻤﺎﻫﺎي ﭘﺮﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﺑﻼگﻫﺎ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (13‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎ و وبﺳﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه ﺑﺮاي‬
‫دﻳﺪار‪ ،‬ﮔﭗ زدن‪ ،‬ﻋﻘﺪهﮔﺸﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺧﻨﺪه و ﺷﺎﻳﺪ در ﻛﻞ ﺑﺮاي ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻴﺪن ﺑﺮاي ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎرﻧﻤﺎي )‪ (www.infidels.org‬ﻳﻚ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺳﻜﻮﻻر و ﻳﻜﻲ‬
‫از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان در اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﺟﺎ داد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎ در ﺳﺎل ‪1374‬‬
‫)‪ 1995‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺖ داراي ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي ﺑﺰرگ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪،‬‬
‫اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﺘﺎبﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﻻر ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ دﻳﮕﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دﻫﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺖ ﺗﻨﻬﺎ وبﺳﺎﻳﺖ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﻮده و ﻫﻢ ﭼﻨﺎن‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﮔﺎمﻫﺎي ﻧﺨﺴﺖ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﺑﺮﻣﻲداﺷﺖ ﻧﻘﺶ ﺑﺎ‬
‫ارزﺷﻲ و ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺎزي ﻛﺮد‪.‬‬
 ‫‪٢٨٥‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫در اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ 1387‬ﻫﺠﺮي )‪ 2008‬ﻣﻴﻼدي( ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ١‬ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻧﺎم‬

‫آﺗﻪﺋﻴﺴﺖﻧﻜﺴﻮس‪ -(www.atheistnexus.org) ٢‬در واﻗﻊ ﻳﻚ ﺟﻮر ﻓﻴﺲﺑﻮك ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ -‬راهاﻧﺪازي ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن دو ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺗﺎزه ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪه اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺖ را‬
‫راهاﻧﺪازي ﻛﺮدﻧﺪ – ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ در واﻗﻊ آﺧﻮﻧﺪي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮا ﺑﻮد‪ -‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ ﺷﻚ و دودﻟﻲ از آن اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ آﻳﺎ ﻳﻚ‬
‫ﻓﺮﻳﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻠﻪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺟﻮر ﻛﻼﻫﺒﺮداري اﺳﺖ؟‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺎرﻧﻤﺎ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮﻳﺶ را اﺛﺒﺎت ﻛﺮد ﺟﻮاﻣﻊ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎري آﻣﺪه و آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻼگ‪،‬‬
‫ﭘﺴﺖ ﻛﺮدن وﻳﺪﺋﻮ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻳﻬﻮد‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاي ﻣﺮد‬
‫‪ ‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻛﺎﻓﺮان ﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫‪ ‬ﺑﺎزﺗﺎب ‪-‬ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ )زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻂﮔﺮاﻳﻲ(‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاي اﻧﺴﺎﻧﻲ )دوﺳﺘﺪاران ﺣﻴﺎتوﺣﺶ(‬
‫‪ ‬دوﺳﺘﺪار رادﻳﻮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫‪ ‬ﺑﻮﻟﻴﻨﮓ ﺑﺎزان ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪ ‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن آﻣﻴﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪ ‬ﺳﻴﺎهﭘﻮﺳﺘﺎن ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻨﻬﺎن )ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز در ﭘﺴﺘﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪(.‬‬

‫آﺗﻪﺋﻴﺴﺖ ﻧﻜﺴﻮس اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 28،000‬ﻋﻀﻮ دارد‪.‬‬

‫‪1. Social networking site‬‬

‫‪2. Atheist Nexus‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٨٦‬‬

‫وﻟﻲ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﻛﻠﻪﮔﻨﺪه ﺑﺮﺧﻂ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ رددﻳﺖ‪ ٣‬اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ رددﻳﺖ‪ .‬رددﻳﺖ ﻳﻚ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺧﺒﺮﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدش‬
‫را »ﺑﺮگ ﺟﻠﻮي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ« ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮان ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻳﻲ را ﭘﺴﺖ ﻛﺮده‬
‫ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮان دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻳﺎ ﺑﺪي آن رأي ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭘﺴﺘﻲ ﻛﻪ داراي رأي ﺧﻮب‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮي آن را ﺧﻮاﻫﻨﺪ دﻳﺪ زﻳﺮا آن ﭘﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي ﺧﻮراك ﺧﻮان‬
‫ﺧﺒﺮﻫﺎ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رددﻳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎﻳﻲ )»ﺳﺎبرددﻳﺖ‪(«۴‬‬
‫ﺑﺨﺶ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﻜﻲ از ﺳﺎبرددﻳﺖ )‪(reddit.com/r/atheism‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻧﻴﻤﻪ دوم ‪) 1391‬ﻣﺎه ﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ‪ 2012‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻴﺶ از ‪1/3‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در رددﻳﺖ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﺸﺘﺮك ﺷﺪه و اﻳﻦ زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ﻳﻜﻲ از‬
‫‪ 20‬زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺰرگ ﺗﺎرﻧﻤﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺣﺘﺎ ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎبرددﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ‪ 50‬ﺗﺎ ﺳﺎبرددﻳﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ‬

‫در ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزي رﺳﻴﺪه‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻮدﻛﻲ ﻧﻮﭘﺎ‬
‫ﮔﺬر ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ...‬ﻣﻲﺷﻮد ﮔﻔﺖ از آب و ﮔﻞ در آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺳﭙﺎس ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ واﻻ و‬
‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺮﺧﻂ روﻧﺪ رﻓﺘﻦ از ﺷﻚ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﭘﻴﻮﻧﺪ‬
‫ﺧﻮردن ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﺷﺘﺎب ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﻴﺎﻣﺪ آن‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫در زﻣﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎنﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﺑﺎ اﺧﻼق ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ؟‬

‫‪3. Reddit‬‬
‫‪4. Subreddits‬‬
 ‫‪٢٨٧‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫‪ ‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮدم و دﻳﮕﺮان ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺮدم دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮﺧﻮرد؟‬
‫‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺣﺲ ﺑﻮدن در اﺟﺘﻤﺎع را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و ﺑﺮ اﺳﺎس ارزشﻫﺎي ﺧﻮدم‬
‫رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻢ؟‬

‫اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻤﻲ ﺑﺮاي اﺗﻔﺎقﻧﻈﺮ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ وﺟﻮد دارد وﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻋﻀﻮ ﺟﻨﺒﺶ ﺣﺘﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‬
‫ﻳﺎ در ﻫﻤﺎن آﻏﺎز ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﺑﻠﻮغ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ زﻳﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫ﺳﺎزﮔﺎر ﮔﺸﺘﻦ ‪ -‬آﻳﺎ »ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ« ﻋﺒﺎرت ﺑﺪي اﺳﺖ؟‬

‫اﻣﺮوزه در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي »ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ‪«۵‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻛﺎر ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دﻳﻨﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ آﻳﺎ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ارزشﻫﺎ و آﻣﺎج ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ دارد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻜﺎري‬
‫و ﻛﺎرﻫﺎي اﺷﺘﺮاﻛﻲ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ ﻳﺎ ﻳﺎﻓﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ »ﺗﺮوﻳﺞ دﻳﻦ« ﺑﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺪ اﺳﺖ؟‬
‫در ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪاي ﻛﺎر ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﻟﻐﻮي اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﮔﺮوﻫﺎﻳﻲ از دو دﻳﻦ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﻛﺎر »ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ« ﻧﺎﻣﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎ دﻳﻨﺪار ﻛﺎر ﻛﻨﺪ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪ ﺷﻮد؟ آﻳﺎ ﻫﻨﻮز »ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ«‬
‫اﺳﺖ؟‬

‫در واﻗﻊ ﻋﺒﺎرت »ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ« ﺳﺒﺐ اﺣﺴﺎس ﺧﻄﺮ در ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻲﺷﻚ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺘﻌﺎرﻓﻲ دﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪5. Interfaith‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٨٨‬‬

‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺮاﻳﺸﺎن‬

‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬آنﻫﺎ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻤﻜﺎر ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دﻳﻨﻲ را »ﺳﺎزﺷﮕﺮ« ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺗﺴﻜﻴﻦدﻫﻨﺪﮔﺎن« ﭘﻴﺶ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻲوﻓﺎﻳﻲ‪ ،‬آدم ﺗﻌﺎرﻓﻲ و ﺧﻴﺎﻧﺖﻛﺎر ﺑﻪ‬
‫اﻧﻘﻼب ﻧﮕﺎه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫وﻟﻲ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ دﻳﮕﺮان را‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪي ﭼﻨﺪان ﺑﺪي ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ و ﺷﻤﺎر اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﻧﻴﺰ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد‬
‫و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ ﻛﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎور و ﻳﺎﻓﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و ﺧﻼقﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫)اﻓﺸﺎﮔﺮي ﺑﺰرگ‪ :‬ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ (.‬اﻳﻦ اﻓﺮاد و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ دوﺳﺖ دارﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫»ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ« ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ زﺑﺎن ﻫﻨﻮز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎي واﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﺮود و ﻛﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ و ﻣﻬﻢ ﻫﻤﻜﺎري اﺳﺖ ﻧﻪ داﺷﺘﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﮔﺮوهﻫﺎي آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺟﻮاﻣﻊ آﻏﺎز ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻦ ﭘﻴﻤﺎن و ﻫﻤﻜﺎريﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ داﻧﺶآﻣﻮزي ﺳﻜﻮﻻر ﻓﺮاواﻧﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮده‬
‫و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ زﻳﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺟﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻫﻢ‬
‫ﺳﻦ واﻟﺪﻳﻦ و ﭘﺪرﺑﺰرگﻫﺎ و ﻣﺎدرﺑﺰرگﻫﺎﻳﺸﺎن ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﺑﺮاي‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﺬرﮔﺎه ﺑﺎرﻳﻚ را دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮاﺗﺮ از واژهﻫﺎ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎنﻫﺎ ‪ -‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﺣﺎل ﺑﺪه و ﺑﺴﺘﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬واژهﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻐﺖ و ﻛﻠﻤﺎت‪ .‬اﻳﻦ ردا ﺑﻪ‬
‫ﺗﻦ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺧﻮرد )ﺑﺨﺶ ‪ 14‬را ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪(.‬‬
 ‫‪٢٨٩‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫وﻟﻲ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر و در ﺣﺎل رﺷﺪي در ﺣﺎل ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺣﺲ ﺑﺰرگﺗﺮي از ﺗﻌﻠﻖ‪ ،‬رﻓﺎﻗﺖ و اﻫﺪاف ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺳﺎلﻫﺎ در‬
‫ﮔﺮوه ﺑﻮدهاﻧﺪ وﻟﻲ آﻧﭽﻪ اﻳﻨﻚ در ﺟﺴﺘﺠﻮي آن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ ﮔﺮوه‪.‬‬
‫در ﺳﺎلﻫﺎ آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖوﻳﻜﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﺮﺷﺘﺎﺑﻲ از اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺟﻮرواﺟﻮر‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻄﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﻢ ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ در‬
‫اﻣﻮر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪاﻧﺪوزيﻫﺎي در ﺣﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاي و ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮔﻮﻧﻪي ﻧﻮﻳﻨﻲ از اﺟﺘﻤﺎع‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن را‬
‫ﺑﺮآورده ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫‪ ‬ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف‬
‫‪ ‬ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ‬
‫‪ ‬ﮔﺮدآﻣﺪن ﺑﺮاي اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺸﻲ و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري‬

‫در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﻤﺎر روزاﻓﺰوﻧﻲ از اﻧﺠﻤﻦﻫﺎﻳﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه ﻛﻪ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ‬
‫ﺑﺪون ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ را ﺑﺮآورده ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺟﻬﺎن ﮔﺮاي‬
‫ﻳﻜﺘﺎﮔﺮا ﻓﺮﻗﻪ ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﻮده و ﭘﻴﺮاﻣﻮن ارزش و اﺻﻮﻟﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺳﻬﻤﻲ از ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ را در ﺧﻮد ﻗﺮار ﻧﺪاده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮي از اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ داراي ﻣﺮاﺳﻢ و ﻧﻤﺎدﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮده و در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﮔﺮدآﻣﺪه ﺗﺎ ﺟﻬﺎن را‬
‫ﺟﺎي ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪي ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺧﻮب ﺑﻮده و ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮي ﺑﺎ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ آﻣﺎج ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﻌﻨﺎدار ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎري از اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ در‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 18‬اﺷﺎره ﻛﺮدهام‪ .‬وﻟﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪي ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺮﮔﺮم ﻛﺎرﻫﺎي‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :1‬درﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ ————————————‬ ‫‪٢٩٠‬‬

‫ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮده و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺸﻐﻮﻟﻲ آنﻫﺎ را از ﻳﺎدﮔﻴﺮي از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ و ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻨﺶﻫﺎي ﻛﺎرا‬
‫و ﻣﺆﺛﺮ از ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺑﻴﻬﻮده و ﻏﻴﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻫﺎروارد ﺑﺎ ﻫﺪف‬
‫ﻛﻤﻚ ﺑﻪ وادار ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ و ﺑﻪ اﺷﺘﺮاك‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﮔﺮانﺑﻬﺎ ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي راهاﻧﺪازي ﻧﻤﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻫﻮاداري از دﻳﻦ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ در ﺳﺎل‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻢﻗﻄﺎران ﺑﺮاي ﺗﺼﻮر ﮔﺎم ﺑﻌﺪي ﺳﺨﺖ در ﺗﻜﺎﭘﻮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از دروازه ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻴﺮون ﻣﻲروﻧﺪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺎﺷﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در ﻋﻤﻞ‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺗﺎزه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬درﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ‪ -‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﺮدارﻫﺎي ﻧﻴﻚ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان‪ -‬ﺷﻴﻮهي ﮔﻴﺮا‪ ،‬ﻛﺎرا و ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ و ﺟﺬب اﻋﻀﺎ ﻛﺸﻤﻜﺶ دارﻧﺪ زﻳﺮا ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آنﻫﺎ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ دﻳﺪارﻫﺎي ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺷﻨﻴﺪن ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮان اﺳﺖ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ اﻋﻀﺎ ﺧﻮد ﺑﭙﺮدازﻧﺪ رﺷﺪ ﭘﺮﺷﺘﺎب‬
‫و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻛﺒﺎﺑﻲ ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺟﺎي ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻋﻀﺎي دﭼﺎر ﺑﻴﻤﺎري ﺷﺪه ﻳﺎ در زﻣﺎن ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﮔﺮوه ﻳﻚ اﺟﺘﻤﺎع ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫داوﻃﻠﺒﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﻌﺎرفﺗﺮ از ﻛﺮدار ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕﻬﺪاري از ﻛﻮدﻛﺎن در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻳﺎ‬
‫»ﻛﻼسﻫﺎي ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ« اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﻼق ﻛﻤﻚ ﻛﺮده ﺗﺎ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ‪ -‬دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻠﻲ ﺑﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ زﺑﺎن دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻚ ﻣﻴﻼدي ﭘﻲ ﺑﺮده‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎر‬
 ‫‪٢٩١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :9‬ﻧﺪاي اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬

‫ﻛﺮدن ﻧﺎﭼﺎر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺎر ﻣﺸﺘﺮك را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﻮدن در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ دﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ﺳﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻃﺮاح رﻳﭻ ﺗﻦﻧﺎت‬ ‫ﻣﻮج ﭘﻨﺠﻢ‬

‫»ﭼﻲ؟! ﻛﺘﺎب آﺷﭙﺰي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻪ ﺑﺪون دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪن و ﻓﻮت ﻛﺮدن‬

‫آﺷﭙﺰي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟«‬
 ‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪. . .‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ و دوﺑﺎره ﮔﺎمﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﺬر‬
‫دوران را ردﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺪه در ﻫﺮ دوره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ ردﻳﺎﺑﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻏﺪﻏﻦ ﻳﺎ ﮔﻢﺷﺪهاي را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫را ﺑﺮﭘﺎداﺷﺘﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺪاﺑﺎوري ﻛﻪ در‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دور ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲ ﺧﻮد ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪10‬‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫ﮔﻢﺷﺪه‪ ،‬ﭘﻨﻬﺎن‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و‬
‫ﻏﺪﻏﻦ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﻳﺎﻓﺘﻦ رد ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫‪ ‬ردﻳﺎﺑﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ اروﭘﺎي ﻧﻮﻳﻦ‬
‫‪ ‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ‬
‫‪ ‬ﺧﻮدﺳﺎﻧﺴﻮري ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‬

‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬

‫آﻧﺎن در ﺑﺎﻻي ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺟﺎ ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻮاداران اﻟﻐﺎي ﺑﺮدﮔﻲ‬
‫و ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻨﻔﻲ دﻳﻦ را در ﭘﻴﻜﺎر و ﻣﺒﺎرزه ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﺎد ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺣﺘﺎ‬
‫ﭘﻴﺶ آﻏﺎز ﻳﻮرش روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ،‬ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﺣﺠﺮهي ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎ ﭘﺎرهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و‬
‫وﺳﻮﺳﻪاﻧﮕﻴﺰي از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫‪٢٩٥‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫ﺷﻚ دﻳﻨﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮاي ﻣﻄﺮح ﺷﺪن داراي ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ ﺗﺮس ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻜﺎﻛﺎن را ﺧﻤﻮش ﻧﮕﻪ ﻣﻲداﺷﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ دوره ﺑﻌﺪ را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻚ ﻛﺘﺎب‬
‫را دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮي ﻫﺴﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﺮاي ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﮕﻪ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدﮔﻲ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﮔﻔﺘﺎري و در ﺳﺨﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪي‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬

‫روﻧﺪي ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻧﺎدﻗﻴﻖ و ﺑﻲﭘﺮده‬

‫ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪي از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ زﻧﺪﮔﻲ در زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﻓﺮﺿﻲ ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﭘﺮﺑﻴﻨﻨﺪهﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ در ﻳﻚ دﻫﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ و دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺗﺤﺮﻳﻒ ﺷﺪه از آن زﻣﺎن دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﺧﻮاﻫﻴﻢ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ ﺑﺎزﮔﻮ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﮔﺴﺘﺮه و ژرﻓﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻴﻠﻢ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دﻫﻪ ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺖ و‬
‫ﻳﻜﻢ اﺳﺖ؟ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺗﻨﻬﺎ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻳﺎ آﻳﻨﺪﮔﺎن ﮔﻤﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺎ داراي‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺑﻮدهاﻳﻢ‪.‬‬

‫اﻳﻦ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن روﻳﺪادي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم اوج ﻳﻚ دوران ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻮرد‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه و ﺑﻪ آﻳﻨﺪﮔﺎن رد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم در آن زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎور داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه و ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٢٩٦‬‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﻨﺪﮔﺎن رﺳﻴﺪهاﻧﺪ‬

‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ‪ -‬ﺑﻪ دﺳﺖ وﻳﺮاﻳﺸﮕﺮان‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺘﺎ از ﺳﻮي‬
‫ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪ -‬از دﻳﺪﮔﺎه ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف دﻳﻨﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﻴﭻ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﻧﻤﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ از ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻛﻪ در اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪه دﺳﺖﻛﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻢ‪ -‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه‪،‬‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه ﺳﺎﻧﺴﻮر ﮔﺸﺘﻪ ﻳﺎ ﻏﺪﻏﻦ ﮔﺸﺖ‬

‫دو ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎب‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﻮرﺗﺎﮔﻮراس‬

‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺪا‬

‫ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس از آﺑﺪاري ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎ دﻳﻦ‪ ،‬ﻓﺮاري از آﺗﻦ ﺑﺎ ﺣﻜﻢ ﻣﺮگ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم در اﺛﺮ ﻏﺮق ﺷﺪن ﻳﻚ ﻛﺸﺘﻲ ﺟﻬﺎن را ﺑﺪرود ﮔﻔﺖ‪) .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره زﻧﺪﮔﻲ وي ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 4‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬
‫ﭘﻮرﺗﺎﮔﻮراس ﭘﻴﺶ از دﭼﺎر ﺷﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ رﻧﺞﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺑﺨﻮاﻧﻢ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ‪ -‬ﭼﺮخ ﭼﺮﺧﻨﺪهي ﻫﻮسﺑﺎز ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻔﺴﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس را ﺑﺮاي ﻣﺎ آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻨﻮان اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﮔﻢﺷﺪه ﭘﻴﺮاﻣﻮن ارزش و اﻫﻤﻴﺖ آن ﺳﺨﻦ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن‪١‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻲﺷﻤﺎر در آن زﻣﺎن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺎده ﮔﻔﺘﺎري ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﻧﺎم داﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ دو ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﺘﺎب ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎي ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ‪ -‬ﻫﺮ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻣﺘﻌﺎرف ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪1. On the Gods‬‬

 ‫‪٢٩٧‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻴﭻ اﺑﺰاري ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ آﻳﺎ آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻧﻤﻲداﻧﻢ آنﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺰﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﺑﻬﺎم ﻣﻮﺿﻮع و‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻣﺎ را از ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎزﻣﻲدارد‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﭼﻨﺪان ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن‬
‫در روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن آن ﭼﻨﺎن ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن دوران ﻛﻼﺳﻴﻚ و ﺳﺪهﻫﺎي‬
‫ﺑﻌﺪ وادار ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﺮﺧﺎش و ﺑﺎ ﻫﻴﺠﺎن درﺑﺎره ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫آﺗﻨﻲﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻛﺘﺎب ﭘﺮوﺗﺎﮔﻮراس را از ﺻﺤﻨﻪي ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺑﺰداﻳﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ او در ﺷﻬﺪ اﻳﻦ دو ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺮﺑﺎر در ﺧﺎﻃﺮﻫﺎ ﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎده‪،‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه و در ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﻨﻴﺪن ﭘﮋواكﻫﺎي ﭘﻨﺪﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه ﻛﺎرواﻛﺎ‬

‫ﻛﺎرواﻛﺎ ﻧﺎم ﻳﻜﻲ از ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺎديﮔﺮا در ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ در ﺳﺪه ﺷﺸﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد در ﺷﻴﻮهي زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﺠﻠﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻛﺎرواﻛﺎ ﻳﻜﻲ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ را در راه‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎراﻳﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺳﺎده وﻟﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﻣﺎديﮔﺮاﻳﻲ ﺻﺮف ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎديﮔﺮاﻳﻲ‪ ٢‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي در ﮔﻴﺘﻲ از ﻣﺎده ﻳﺎ اﻧﺮژي ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه ﻳﺎ از آنﻫﺎ‬
‫ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎدهﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ روح‪ ،‬ﺷﺒﺢ‪ ،‬ﺟﺎن‪ ،‬ﺧﺪا ﻳﺎ ﻫﺮ ﻫﻮﻳﺖ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﺎدي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان درﺑﺎرهي آن اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ روح و ﺷﺒﺢ و ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺟﺪان واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ وﺟﺪان واﻗﻌﻴﺖ دارد‪ .‬ﻣﺎديﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ وﺟﺪان ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﺎدهاي ﺳﺎزﻧﺪه آن ‪ -‬ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ‪ -‬وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬وﺟﺪان ﻣﻦ ‪» -‬ﺧﻮد« ﻣﻦ‪ -‬ﭘﻴﺎﻣﺪ روح ﻧﺎﻣﻴﺮا ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺮون از ﺑﺪن ﻣﺎ ﭘﺎﻳﺪار‬

‫‪2. Materialism‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٢٩٨‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ از ﻛﻨﺶﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻐﺰ ﻣﺎدي ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎديﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ درﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪن ﮔﺮوه ﻧﻮازﻧﺪه‪ ،‬آواي ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺎ دﺳﺖ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻣﻐﺰ ﻣﻦ از »ﻧﻮاﺧﺘﻦ« ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﻢ‪ .‬ﻣﻦ از اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻢ‬
‫و ﺷﻜﻲ ﻧﺪارم ﻛﻪ ﭘﻴﺮوان ﻛﺎرواﻛﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ‬
‫ﻫﻴﭻﻛﺪام ﻳﻚ رأي ﻫﻢ ﻧﻤﻲآورﻳﻢ وﻟﻲ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪهام ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻜﺘﺐﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﻨﺪي‪ ،‬ﻛﺎرواﻛﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﺎﺗﺮا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد را ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺎﺗﺮا ﻧﻮﺷﺘﻪي از ﺳﺨﻨﺎن‬
‫ﻛﻮﭼﻚ و ﭘﺮﻣﻐﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪي ﭘﻴﭽﻴﺪهاي را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺗﺮا‬
‫در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﻏﻴﺮ از ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ رﻳﭽﺎرد ﺑﻴﭽﺎره‪ ٣‬از ﺑﻨﻴﺎﻣﻴﻦ ﻓﺮاﻧﻜﻠﻴﻦ‬

‫‪ ‬ﻛﺘﺎب ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺮخ‪ ۴‬از ﻣﺎﺋﻮ‬
‫‪ ‬ﮔﺰﻳﺪهﻫﺎي ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬
‫ﻫﺎﻧﺴﻦ‪٧‬‬ ‫‪ ‬ﻣﻌﺎدل ﺳﻮپ ﺟﻮﺟﻪ ﺑﺮاي روح‪ ۵‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺟﻚ ﻛﻦﻓﻴﻠﺪ‪ ۶‬و ﻣﺎرك وﻳﻜﺘﻮر‬

‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻛﺎرواﻛﺎ در ﺑﺎرﺳﭙﺘﻴﺎ‪ -‬ﺳﺎﺗﺮا‪ ٨‬ﮔﺮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺗﺮا در‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﺪه ﺳﻮم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه وﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﺰ ﭼﻨﺪ ﺑﻨﺪ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﻪ‬
‫در ﻣﻨﺎﺑﻊ )ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻏﻴﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻪ( ﻛﻪ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮان ﺑﺎزﮔﻮ ﺷﺪه ﻣﺎﺑﻘﻲ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﺳﺎﺗﺮاﻫﺎي ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬از آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ اﻧﺘﻘﺎد ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬

‫‪3. Poor Richard’s Almanac‬‬

‫‪4. Little Red Book‬‬
‫‪5. Even Chicken Soup for the Soul‬‬
‫‪6. Jack Canfield‬‬
‫‪7. Mark Victor Hansen‬‬
‫‪8. Bārhaspatya-sūtras‬‬
 ‫‪٢٩٩‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫‪ ‬دﻳﻦ اﺧﺘﺮاع اﻧﺴﺎنﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ در ﻟﺬت ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮگ ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺪرك اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﻨﺪوﻫﺎ ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ و از روي ﻧﺎداﻧﻲ اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ودا‪ ،‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻫﻨﺪو‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ »دﻟﻘﻚ‪ ،‬ﻧﺎﺑﻜﺎر و اﻫﺮﻳﻤﻦﺻﻔﺖ«‬
‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﻗﻮي و ﭘﺮ زور ﻣﻜﺘﺐ ﻛﺎرواﻛﺎ ﭼﻨﺪان ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪان‪ ،‬ﭘﻴﺮوان ﻛﺎرواﻛﺎ را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺎورﻫﺎ و ﻋﻘﺎﻳﺪ آزار داده ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي آﻧﺎن‬
‫‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎرﺳﭙﺘﻴﺎ‪ -‬ﺳﺎﺗﺮا‪ -‬ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻨﻴﺪن درﺑﺎره »ﺷﻴﺎدي« ﻣﺤﻤﺪ از زﺑﺎن رازي‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﺧﻂ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺳﺘﺎﻳﺶاﻧﮕﻴﺰ و ﻣﻮرد ﺑﻴﺰاري ﻳﻚ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮓ درﺳﺖ از ﻣﻴﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﮔﺬر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﭘﺰﺷﻚ اﻳﺮاﻧﻲ ﺳﺪه دﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬زﻛﺮﻳﺎ رازي درﺳﺖ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ و ﻧﻘﺾ اﻻدﻳﺎن‪ ١‬ﻛﺘﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻮي‬
‫ﺑﺪ اﻳﻦ ﺧﻂ ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺳﺮدرﮔﻤﻲ در ﻣﻴﺎن ﻫﻮاداران و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﮔﺮان رازي را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻫﺎ ‪ -‬ﻛﺎﺳﺘﻦ رﻧﺞ‪ ،‬ﺷﺮح درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻧﻮ‪ ،‬ﻣﺠﺰا ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺟﺰاي ﻧﻮ‪ ،‬ﻧﺸﺎن دادن‬

‫‪1. On the Refutation of Revealed Religions‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣٠٠‬‬

‫ﻫﻤﺪردي ﺑﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﻨﮓدﺳﺖ و ﻧﺠﺎت ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻲ ﺷﻤﺎر‪ -‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻜﻲ در‬
‫ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪن ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ او در داﻧﺶ و ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫را دروغﮔﻮ و ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ را ﻳﻚ ﻓﺮﻳﺐ و ﺷﻴﺎدي ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻲدرﻧﮓ ﺧﻤﻮﺷﻲ اﺟﺒﺎري را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﺑﺮ ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﺳﺘﺎﻳﺸﮕﺮان دﻳﮕﺮ ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻠﻨﺪآوازه دﻳﻨﻲ را از ﺗﻮﻣﺎس‬
‫ﺟﻔﺮﺳﻮن و ﺗﻮﻣﺎس ادﻳﺴﻮن و ﺳﻮزان ﺑﺮونول آﻧﺘﻮﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ آﻟﺒﺮت اﻳﻨﺸﺘﻴﻦ ﮔﻴﺞ‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻫﻨﮓ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﻬﻘﺮا ﭘﻴﭻ ﺧﻮرده ﺗﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آﻧﺎن را ﺑﺪون ﻛﺸﻴﺪن‬
‫ﻫﻴﭻ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﺷﻚ و دودﻟﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻠﻨﺪآوازه ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬رازي ﻧﻴﺰ درﺳﺖ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺳﺪه دﻫﻢ ﻣﻴﻼدي را ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﺎﻟﺸﻲ روﺑﺮو ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺾ اﻻدﻳﺎن ذره ﺑﻪ ذره ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ رﻳﺸﻪ آﻣﻮزهي ﻧﺒﻮت را از ﺟﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ﺟﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﺧﺮدي ﺟﻮر ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﷲ ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪن ﻳﻜﺒﺎره آﮔﺎﻫﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﻪ ﻫﻤﮕﺎن آن را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﺪهي اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي رازي ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺟﺒﻬﻪاي ﭘﺮﺑﺎر از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﻮد‪ :‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ اﷲ ﺑﻮدﻳﺪ‬
‫آﻳﺎ اﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎ ﺣﺘﺎ ذرهاي ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ؟ ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻬﺎ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﺎ وﺣﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺳﺎ ﺑﺎ ﺑﻮﺗﻪ ﺳﺨﺖ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺟﻮزف اﺳﻤﻴﺖ ﻟﻮﺣﻪﻫﺎي زرﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎ ﺟﺒﺮﻳﻴﻞ ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ و ﻋﻴﺴﺎ ﺑﺎ‪ ...‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ‪ ...‬ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻟﺤﻈﻪاي ﺷﻤﺎ ﺧﻮدﺗﺎن را در ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻳﻦ ﺑﻴﻜﺎره و ﻋﻼف آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻴﻮه اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﻫﻤﺸﻬﺮيﻫﺎي ﻣﺸﺘﺎق‬
‫ﺑﺮاي آﻏﺎز ﺷﺪن ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻲ در ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻮهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺲ ﺧﺮدورزي و ﺧﻮاﻧﺪن اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي رازي را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺶ از ‪ 200‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺗﺎ در ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﺑﻪ او ارج ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﮔﺰﻧﺪه از دﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻻﻳﻞ در ﮔﺬر زﻣﺎن‬
‫از ﮔﺮدوﻧﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٣٠١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ‪ -‬ﺗﺌﻮﻓﺮاﺳﺘﻮس‬

‫ردﻳﻮﻳﻮس‬

‫روزي در ﺳﺎل ‪ 1029‬ﻫﺠﺮي )‪ 1650‬ﻣﻴﻼدي( درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﻘﻼب‬

‫داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ روﻧﻮﺷﺖ از ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاي ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺸﺘﻦ در اروﭘﺎ ﻧﻤﻮد ‪ -‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻟﺒﺮﻳﺰ از اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﭘﺮ زور ﺑﺮ ﺿﺪ اﻋﺘﻘﺎد‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺌﻮﻓﺮاﺳﺘﻮس ردﻳﻮﻳﻮس‪ ١‬ﺑﺎ اﻋﻼن اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺰرﮔﻲ در ﻫﺮ دورهاي ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﺑﻮده )ﺧﻮاه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻲ ﭘﺮده ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺧﻮاه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ( آﻏﺎز ﺷﺪه و ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ و ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺑﻮده ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲداد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ادﻋﺎ‬
‫ﻛﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﻮدن ﺧﺪا ﻣﺪرك دارد دروغﮔﻮ ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎر رواﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎزه ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮگ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻛﺘﺎب ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان در ﮔﺬر دوران‬
‫‪ -‬ﻳﻚ ﮔﺰﻳﺪه از آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‪ -‬ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺎور ﻗﻠﺒﻲ ﺑﻮده و ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﺣﺪ ﻛﺘﺎب‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در اروﭘﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﺗﺌﻮﻓﺮاﺳﺘﻮس ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻴﺪن ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ و ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺪه زﻣﺰﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي درﮔﻮﺷﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن وﺟﻮد ﺧﺪا را ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺷﺮح‬
‫داده و ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﻴﺶ از ‪ 200‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ و ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﺳﺖﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺮ‬
‫ﺿﺪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺎﻟﻦدسﺗﻨﻴﺎ‪ ٢‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ ﺗﺎ درﻳﺎﺑﻴﻢ در ﻣﻐﺰ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺳﺪه ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻔﺎوت ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺪهﻫﺎي‬
‫ﺑﻌﺪي را درك ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه اﻗﻠﻴﺖ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف در آن زﻣﺎن ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ﺑﻮد‪ .‬درﻛﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ‬

‫‪1. Theophrastus redivivus‬‬

‫‪2. Clandestine‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣٠٢‬‬

‫ﺳﺪهي ﻫﻔﺪﻫﻤﻲ از داﻧﺶ دارد‪ -‬در واﻗﻊ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ در ﭼﻪ ﺳﺪهاي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ دﻳﺪﮔﺎه ﺳﺪه ﻫﻔﺪﻫﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -‬ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻃﺮاح ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﮔﻴﺘﻲ را آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺿﻤﻴﺮ و روان ﺳﺪه ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ و ﻓﺮاري ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم در آن زﻣﺎن ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺪي رواﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﻼم‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﻫﻢ در‬
‫ﺳﺪه ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ داﻧﺶ آﻏﺎز ﺑﻪ ﭘﺮ ﻛﺮدن‬
‫ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﻧﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻲ ﮔﻤﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 1080‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1700‬ﻣﻴﻼدي( رﺳﺎﻟﻪي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﺎري ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﺮدآوري‬
‫ﻧﻜﺮده ﺑﻠﻜﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﭘﺮ زور ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ داﺷﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﻘﻼب ﺗﺎزه داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﭘﺮﻣﻐﺰ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺮﺧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻛﺘﺎب ﺗﺌﻮﻓﺮاﺳﺘﻮس آﻏﺎز ﺑﻪ ﭼﺮﺧﻴﺪن ﻛﺮده ﺑﻮد ﻳﻚ راﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻋﺼﺮ ﺧﺮد رﻓﺘﻪ و‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺬر ﺑﺮ ﺑﻮق ﺑﻲ ارزﺷﻲ ﺧﺮاﻓﺎت ﻣﻲدﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎراﻳﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﺎﻟﻦدسﺗﻨﻴﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي اﺻﻠﻲ و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ روﺷﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ رﻳﺸﻪ در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎس داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﺪهﻫﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ درون دﻳﻦ زﻳﺮ ﻋﻨﻮان اﺻﻼﺣﺎت و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﻨﮓ دﻳﻨﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﮔﺮﻳﺒﺎن‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﭼﺎﻟﺸﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻼف ﺟﻨﮓﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﻨﮓاﻓﺰار واﻗﻌﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺮوزه‬
‫واژهﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﺪﻻل و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬

‫واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﺎﻳﻌﻪاي اﻓﺴﺎﻧﻪاي ‪ :‬رﺳﺎﻟﻪ درﺑﺎره ﺳﻪ‬

‫ﺷﻴﺎد‬
 ‫‪٣٠٣‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫ﺷﺎﻳﻌﻪ وﺟﻮد ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺢ را دروغﮔﻮ و دروﻏﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪه‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ و ﺑﺎ ﺻﺪاﻳﻲ‬
‫ﺧﻔﻪ از آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺷﺪه رﻳﺸﻪ در ﺳﺪه ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي دارد‪ .‬ﺑﻠﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭘﻴﺶ ﺗﺮ درﺑﺎره ﻣﻮﺳﺎ و ﻣﺤﻤﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ -‬وﻟﻲ رد ﻛﺮدن ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺴﻴﺢ‬
‫در اروﭘﺎي ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻳﻌﻪﻫﺎي زﻣﺰﻣﻪ ﺷﺪه درﺑﺎره ﻋﻨﻮان اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﻢرأي و ﻫﻢ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻮده ‪-‬رﺳﺎﻟﻪاي درﺑﺎره ﺳﻪ ﺷﻴﺎد‪ -٣‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺎﺳﻲ اﺻﻠﻲ آن اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻪ ﺗﺎ از‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان در ﻃﻮل دوران دروغﮔﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻫﻢ ﻧﻈﺮي درﺑﺎره ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ اﺑﻦ رﺷﺪ‪ ،۴‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺳﺪه دوازدﻫﻤﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺷﺎره‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺷﻴﻮه رازي ﺑﻬﺘﺮ از اﻧﺘﻈﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮ ﺣﺘﺎ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﻣﻘﺪس روﻣﻲ ﻓﺮدرﻳﻚ دوم ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎ دو ﭘﺎپ ﺟﻨﮕﻴﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫اﺳﺖ از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺧﺮد و ﻣﻨﻄﻖ ﺑﺮاي آن ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎز ﻣﻲزد‪.‬‬
‫)ﻳﻚ ﻛﺎرت ﻗﺮﻣﺰ ﻣﺎل او!( ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺳﺪهﻫﺎ درﻫﻢﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ‬
‫دﺳﺘﻲ در ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ دﻳﻨﻲ داﺷﺖ در ﺟﺒﻬﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ‪ -‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ‬
‫ﺳﺪهﻫﺎ ﭘﺲ از ﺷﺎﻳﻌﻪ زاده ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺧﻨﺪهدار اﺳﺖ‪ :‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺷﺎﻳﻌﻪ از ﻳﻚ ﻧﺴﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻﻛﺴﻲ اﺻﻞ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره‪ ،‬در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي روﻧﻮﺷﺖﻫﺎي رﺳﺎﻟﻪاي درﺑﺎره ﺳﻪ ﺷﻴﺎد در ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اروﭘﺎ‪،‬‬
‫در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن از ﻓﺮاواﻧﻲ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي ﻧﺎﺷﻨﺎس ﭼﺎﻟﺶاﻧﮕﻴﺰ و ﻣﺴﺨﺮه ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﺷﻮﻛﻪ ﺑﻮد ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻟﺮزش دﻳﮕﺮي در وﺟﻮدش اﻓﺘﺎد‪.‬‬
‫و ﻋﺠﺐ ﻟﺮزه ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮد اﻳﻦ! ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎس ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎداﻧﻲ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه‬
‫دﻳﻦ ﺑﻮده و ﭘﺮ از »دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﭘﻮچ و ﻣﺴﺨﺮه« اﺳﺖ‪ .‬اﻋﺘﻘﺎدات درﺑﺎره ﺧﺪا »ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ«‬
‫و روﺣﺎﻧﻴﻮن اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻋﺎﻣﻪ در »ﻧﺎداﻧﻲ اﺳﻒﺑﺎري« ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻴﺢ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺎ و ﻣﺤﻤﺪ »ﺷﻴﺎد« ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻋﻤﺪ ﭘﻴﺮوان ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﺣﻘﻪﻫﺎﻳﻲ‬

‫‪3. The Treatise of the Three Impostors‬‬

‫‪4. Averroes‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣٠٤‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺒﺪهﺑﺎزي ﻓﺮﻳﺐ دادهاﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي ﺟﺎي ﺷﻚ و‬
‫دودﻟﻲ دارد‪.‬‬
‫آﺗﺶ در ﺣﺎل ﺧﻔﮕﻲ اﻳﻦ ﻫﻴﺰم ﻧﻴﻢﺳﻮز ﺷﻚ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻟﻦدسﺗﻨﻴﺎ آﻏﺎز ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﻓﺴﺎﻧﻪاي ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه ﺑﻪ آﺗﺸﻲ ﻓﺮوزان دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻲ آن را ﻧﻮﺷﺖ؟‬
‫ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ )و از دﻳﺪﮔﺎه ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺎرﻳﺦﻧﮕﺎرﻫﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎ را ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﻛﺮده( ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﺎن ﺗﻮﻟﻨﺪ‪ ،۵‬ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﻃﻨﺰﻧﻮﻳﺲ اﻳﺮﻟﻨﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﻟﻨﺪ دﻫﻪ‬
‫دوم زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش ﺑﻮد و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺷﻚﮔﺮاي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ در‬
‫ﻫﻤﺎن زﻣﺎن اﻳﻦ »دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ« ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺖ‪ .‬او از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از آنﻫﺎ را ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ -‬ﺷﺮط ﻣﻲﺑﻨﺪم ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫روﻧﻮﺷﺖ ﺑﻮده ‪ -‬و ﺑﻪ ﺗﻨﺪي در ﻣﻴﺎن دوﺳﺘﺎن ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺨﺶ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ در ﻳﻚ دﻫﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻨﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﭘﺲ از رﺳﺎﻟﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻲﺗﺎﺧﺖ و ﻫﺮ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻓﺮض دﻳﻨﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮﻟﻨﺪ ﻛﺘﺎب ﺳﻪ ﺷﻴﺎد را ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﭘﺎپ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﭘﺪﻳﺪاري ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ رﺳﺎﻟﻪ درﺑﺎره ﺳﻪ ﺷﻴﺎد‪ ،‬ﭘﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪهﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در اروﭘﺎ ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه و ﺻﺤﻨﻪ را ﺑﺮاي روﺷﻨﮕﺮي و اﻧﻘﻼب‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮﻛﻨﺎري و اﺧﺮاج ﺑﻴﺨﺪا‪ :‬ﺿﺮورت ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺷﻠﻲ‬

‫ﺣﺘﺎ ﺗﺎ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﻫﻨﻮز در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﺮﺗﺪ‬

‫ﺷﺪن و ﻛﻔﺮ ﮔﻮﻳﻲ ﻳﻚ ﺑﺰه واﻗﻌﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ رﻓﺘﻦ‬

‫‪5. John Toland‬‬

 ‫‪٣٠٥‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺑﻴﺎن اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺷﺨﺺ‬

‫را رواﻧﻪ زﻧﺪان ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﻲ ﺑﻴﺶ ﺷﻠﻲ‪ ۶‬ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬آدﻣﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺳﺨﻦ را در دﻟﺶ ﻧﮕﻪ دارد ‪ -‬و ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدش ﻛﻪ ﺧﺪا ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﺳﺖ را داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﻠﻲ در ﺳﺎل ‪ 1190‬ﻫﺠﺮي )‪ 1811‬ﻣﻴﻼدي( در آﻛﺴﻔﻮرد داﻧﺸﺠﻮ ﺑﻮد‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻧﺜﺮ اﺳﺘﻮار و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺿﺮورت ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« ﻧﻮﺷﺖ و ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﺎﻳﻲ‬
‫روﻧﻮﺷﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر آﻛﺴﻔﻮرد ﭘﺨﺶ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن ﭘﺮ ﺳﺮوﺻﺪا و ﺑﻲﭘﺮده دﻳﺪﮔﺎه ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﭼﺮخ‬
‫ﻗﻀﺎوت و داوري اﻧﮕﻠﻴﺲ را در آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر اﻧﺪازد‪ .‬وﻟﻲ ﺷﻠﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن‬
‫رﻓﺘﻪ و ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ )و اﮔﺮ از ﻣﻦ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺳﺨﻨﺶ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮد(‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﮕﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﮕﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻠﻲ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪرك ‪-‬ﺣﻮاس اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺧﺮد اﻧﺴﺎن و ﮔﻮاﻫﻲ و ﺷﻬﺎدت دﻳﮕﺮان ‪-‬‬
‫را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﭘﺎﻳﻪاي اﺳﺘﻮار و ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎور و اﻋﺘﻘﺎدات ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ را در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮل ﻫﺰار واژه اﻧﺠﺎم داده و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ درﺳﺖ و ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻠﻲ در ﻛﻨﺸﻲ از روي دوراﻧﺪﻳﺸﻲ و اﺣﺘﻴﺎط )ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر( ﺑﺎ‬
‫ﻧﺎم ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻘﺎﻟﻪ را اﻣﻀﺎ ﻧﻜﺮده و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ »ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‪ «.‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺷﻠﻲ را‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر اوﺳﺖ؛ ﻣﻴﺎن ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ زﺑﺎن و ﮔﺴﺘﺎﺧﻲ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫آن ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺎﻳﻪ آن ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﻠﻲ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻮزدهﺳﺎﻟﻪ اﺷﺎره ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﻠﻲ‬
‫آﻛﺴﻔﻮرد‪٧‬‬ ‫ﭘﺲ از ﭘﺨﺶ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﻔﺖ روز ﻫﻔﺘﻪ ﺷﻠﻲ را ﺑﺎ زور ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺌﺖ ﻣﺪﻳﺮان‬
‫ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ داراي ﭼﻬﺮه اي اﺧﻤﻮ و ﻋﺒﻮس ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻋر اﻧﮕﻠﯾﺳﯽ )‪6. Percy Bysshe Shelley (١٧٩٢-١٨٢٢‬‬

‫‪7. the Oxford Council of Deans‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣٠٦‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از روﺳﺎي آﻛﺴﻔﻮرد از ﻧﺰدﻳﻚ از او ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ را او‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻠﻲ ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮد وﻟﻲ اﻧﻜﺎر ﻫﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ از آﻛﺴﻔﻮرد اﺧﺮاج ﺷﺪه و ﺑﺎ‬
‫ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ و ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻲ و ﭘﺪرش )ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي ﭘﺎرﻟﻤﺎن‬
‫ﺑﺪون ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺣﺲ ﺷﻮخ ﻃﺒﻌﻲ( ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮده و اﻳﻦ اﺧﺮاج‬
‫ﭘﺮﺳﻲ از آﻛﺴﻔﻮرد ﻧﻴﺰ اوﺿﺎع را ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪﺗﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺪون ﺧﺒﺮ ﻛﺮدن ﭘﺮﺳﻲ‪ ،‬ﺷﻠﻲ ﺑﺰرگ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ را ﺟﻮري ﺑﺎ آﻛﺴﻔﻮرد ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن داد ﻛﻪ ﭘﺴﺮش ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﺮط‬
‫ﭘﺮﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻚ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را رد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻠﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬اوه ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺳﺨﻦ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪﺗﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ‪ -‬و در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ از‬
‫آﻛﺴﻔﻮرد اﺧﺮاج ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺧﺮاج ﭼﻨﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ وﻳﺮاﻧﮕﺮي ﺑﺮ آﻳﻨﺪه ﺷﻐﻠﻲ ﭘﺮﺳﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ او ﻧﺎﭼﺎر ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻋﺰم ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺗﺎرﻳﺦ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺟﺰم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن و ﻣﺨﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ داروﻳﻦ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1255‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1876‬ﻣﻴﻼدي( درﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ ﭘﻴﺶ‬

‫از ﻣﺮگ‪ ،‬ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ‪ ١‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺧﺎﻃﺮات زﻧﺪﮔﻲاش را‬
‫ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﺮد‪ .‬داروﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺧﻮدش‬
‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آن ﺑﺮ روي ﮔﺴﺘﺮش دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮدش ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ٢‬را ﺑﺴﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬داروﻳﻦ‬
‫اﺷﺎرهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻛﺮده وﻟﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ دو ﺑﺮگ را‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن روش ﻧﻮآوراﻧﻪاي ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﺮاي دزدﻳﺪن ﻣﻴﻮه از‬

‫‪1. Charles Darwin‬‬

‫‪2. Autobiography‬‬
 ‫‪٣٠٧‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫درﺧﺘﺎن داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺻﺮف ﻣﻲﻛﻨﺪ‪) .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ روش دزدﻳﺪن ﻣﻴﻮهﻫﺎ‬

‫ﺗﺎ ﺣﺪي زﻳﺮﻛﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ (.‬ﺧﻮب در اﻳﻦ ﺧﺮده ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ داروﻳﻦ ﮔﺸﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ﻣﺮدي آﮔﺎه ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي آﺷﻜﺎرش ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﻌﻨﺎي‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫داروﻳﻦ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه‪ ،‬در ﻛﺸﻮ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎزي ﻧﻮادﮔﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﺷﺶ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﻣﺮد ‪ -‬ﺳﭙﺲ در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺴﺮش‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن در اﻳﻦ ﺑﺎره را آﻏﺎز ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب در ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ روﺷﻦ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ :‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل او داروﻳﻦ ﺑﻮده و اﻳﻦ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ او اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد‪ ،‬درﺳﺘﻪ؟ وﻟﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ‪ ١‬ﻧﺎﭼﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دو ﭘﺮﺳﺶ دﺷﻮار دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻣﻲﻛﺮده و ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ آﺷﻜﺎر و‬
‫روﺷﻦ ﻧﺒﻮد‪:‬‬

‫‪ ‬آﻳﺎ ﺑﺎﺑﺎم دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﭼﺎپ و ﭘﺨﺶ ﺷﻮد؟ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮگﻫﺎي دﺳﺖ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭼﻮن ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮده ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮات ﺑﺮاي ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮادﮔﺎﻧﺶ ﺟﺎﻟﺐ و ﮔﻴﺮا اﺳﺖ‪ .‬داروﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪي ﺧﺎﻃﺮاﺗﻲ از ﭘﺪرﺑﺰرﮔﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺘﺎ‬
‫اﮔﺮ »ﻛﻮﺗﺎه و ﺑﻲﻣﺰه« ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪان و ﻧﻮادﮔﺎن‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﺑﮕﺬارد‪ .‬وﻟﻲ آﻳﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ آن را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ؟‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﺑﺎﺑﺎم ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ آﻳﺎ دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ آن ﭼﺎپ ﺷﻮد؟ داروﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ درﺑﺎره دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ‬
‫ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ‪-‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪1. Francis‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣٠٨‬‬

‫ﺑﮕﻮﻳﻢ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ‪ -‬ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺷﺪه و اﻃﻼﻋﺎت‬
‫آن آﻏﺎز ﺑﻪ ﭼﺮﺧﺶ در ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺲ دوران وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺧﺸﻤﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺮ ﺿﺪ داروﻳﻦ داﻣﻦ ﻣﻲزد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻣﺮوزي درﺑﺎره ﻓﺮﮔﺸﺖ آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﭙﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ داروﻳﻦ اﻋﺘﺮاض ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﻣﺘﻮﺳﻄﻲ را راه اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد داروﻳﻦ‬
‫را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ و اﻧﮕﺎرهي وي ﻣﺤﺘﺮمﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮض درﺑﺎره ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن را‬
‫واژﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ در واﻗﻊ در ﻣﻴﺎن دﺳﺘﻪي درﺟﻪ ﻳﻚ ﻓﺮاريﻫﺎ از ﺟﺮو ﺑﺤﺚ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫ﭼﺎپ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬او ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻴﺎه ارﻛﻴﺪه ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدش ﭘﻨﺎه ﺑﺮده و‬
‫ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﻲ را ﺑﻪ دوﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﻣﺎس ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‪ ١‬واﮔﺬار ﻧﻤﻮد‪ .‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺮدي‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲاش را ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺑﻲدرﻧﮓ در اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻤﻮم‬
‫ﺑﮕﺬارد؟‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﺟﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﺑﻮد ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﺒﻮد ﭼﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﻲرﺳﺪ راﻫﻲ را ﻛﻪ داروﻳﻦ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺑﻪ راﺳﺘﻲ راﻫﻲ‬
‫ﮔﻴﺮا و ﺟﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬داروﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻮاﻧﻲ ﻣﺮدي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮده و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ‬
‫روﺣﺎﻧﻲ ﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻳﻚ ﺳﻔﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬
‫ﺑﺎ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﻴﮕﻞ‪ ،٢‬داروﻳﻦ دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬او ﻧﻘﺸﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﺷﺪن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﺎروﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮدش را ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺎر ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮﺣﻲ ﻛﺎﻣﻞ و ﺷﺨﺼﻲ از دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ داروﻳﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬وي ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮرات »ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺪﻳﻬﻲ ﻧﺎدرﺳﺖ« اﺳﺖ‬
‫و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺑﻴﺶ از »ﺑﺎروﻫﺎي اﻓﺮاد ﺑﻲﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺸﻦ و ﺳﻨﮕﺪل« اﻋﺘﻤﺎد ﻛﺮد‪ .‬داروﻳﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻧﻪ اراده اﻟﻬﻲ ﺑﻠﻜﻪ »ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ« ﺑﺮ ﺟﻬﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ ﻛﺮده و ﻫﻤﻪي اﺧﻼﻗﻴﺎت‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ارﺟﺎع ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺷﻮد‪ .‬داروﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ در اﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫‪1. Thomas Huxley‬‬

‫‪2. Beagle‬‬
 ‫‪٣٠٩‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫وي ﺧﺰﻳﺪه و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺸﺖ و »ﻫﺮﮔﺰ از آن زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻳﻚدم ﻧﻴﺰ ﺷﻚ ﻧﻜﺮده‬
‫ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮياش ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﻣﺎ‪ ١‬ﻫﻤﺴﺮ ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ‪ -‬ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ -‬ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن دﺳﺖ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﺲ از ﻣﺮگ او ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪه ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدم از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺎم و آوازه ﺷﻮﻫﺮ ﻣﺮﺣﻮﻣﺶ ﭼﻪ رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ وي از اﻳﻦ دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ وﻟﻲ ﻳﻚ ﺑﻨﺪ از اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه وي را ﻣﻲﺗﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﭼﺎرﻟﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫»ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ درك ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ آرزو داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺜﺮ ﺳﺎده و رك ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدان ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺪرم‪ ،‬ﺑﺮادرم و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻪ دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎوﻳﺪان ﻛﻴﻔﺮ‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ و اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ را در ﭘﺮاﻧﺘﺰ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪» ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﺎپ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ در‬
‫ﭘﺮاﻧﺘﺰ ﺑﻴﺰار ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﻣﻮزه ﻋﺬاب ﺳﺨﺖﮔﻴﺮاﻧﻪ و اﺑﺪي‬
‫ﻧﺎﺑﺎوران ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭼﻴﺰي ﮔﻔﺖ ‪ -‬وﻟﻲ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ اﻳﻨﻚ آن را »ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ« ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫داﻧﺴﺖ‪) ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت را در آن ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ(‪.‬‬
‫در ﻛﻞ ﻫﻤﺴﺮ داروﻳﻦ اﻣﺎ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 20‬ﺑﺮگ از دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي داروﻳﻦ را‬
‫ﺑﺮاي ﺣﺬف ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﻳﺪ از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭘﺪرش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد وﻳﺮاﻳﺶﻫﺎي اﻣﺎ ﻣﺎﻳﻪ واروﻧﻪ‬
‫ﺷﺪن آﻧﭽﻪ ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ‪:‬‬
‫»ﻣﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺪن را دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ‪ ...‬ﭘﺲ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ و دﻗﻴﻖ واژهﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪم ﻛﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪«.‬‬
‫‪ ...‬اﮔﺮ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﭙﻨﺪارﻳﺪ داروﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻨﺪ اﺻﻠﻲ ﺳﺨﻨﻲ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪1. Emma‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣١٠‬‬

‫»ﻣﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺪن را دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ‪ ...‬ﭘﺲ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ و دﻗﻴﻖ واژهﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪم ﻛﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﻪ ذﻫﻨﻢ ﺧﻄﻮر ﻧﻜﺮد ﻛﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ‬
‫و ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ اﺳﺖ ﺑﺎور ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻔﻬﻤﻢ و ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎدرش ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮده و ﺑﺮاي ﭘﻨﺞ‬
‫ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﭼﺎرﻟﺰ ﺧﺎﻧﻮادهي داروﻳﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ آن دﭼﺎر اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﺪﻳﺪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻣﺮزﻫﺎي دﻋﻮاي واﻗﻌﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ رﺳﻴﺪه ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪ‪ .‬ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﭘﺪر را ﺑﺎ وﻳﺮاﻳﺶﻫﺎي ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺎدر ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و اﺷﺎرهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ از ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ﺑﺮ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮب اﮔﺮ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي واﻗﻌﻲ داروﻳﻦ در ﭼﺎپ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﻴﺎﻣﺪه ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‬
‫اﻣﺮوزي از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ واﻗﻌﻲ وي آﮔﺎه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ واﻗﻌﻲ ﻋﻀﻮ دﻳﮕﺮ ﺧﻮاﻧﺪه‬
‫ﺳﺰاوار ﺳﭙﺎس اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻮرا ﺑﺎرﻟﻮ‪ ١‬ﺑﺮادرزاده ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ و ﻧﻮهي دﺧﺘﺮي ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ‬
‫ﺑﻮده ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺻﻠﻲ را در ﺳﺎل ‪ 1337‬ﻫﺠﺮي )‪ 1958‬ﻣﻴﻼدي( دﻳﺪ و ﻫﻤﻪي ﺑﻨﺪﻫﺎي‬
‫ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه را ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده و اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﭼﺎرﻟﺰ را ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻘﺪ‬
‫دﻳﻦ و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫دروغﻫﺎي دم ﻣﺮگ‪ :‬اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﺑﻪ در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ‬

‫ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪه ﻛﻪ اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا در‬
‫آﺧﺮﻳﻦ دم ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫دور از اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﻣﻨﻈﻮرم داﺳﺘﺎن اﺳﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﻲﻣﻴﺮد ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﻓﺮ ﻳﺎ ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﺮوان‬
‫دﻳﻦ اﻗﻠﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺸﻤﺎر ﺳﻪ ﺷﺨﺼﻲ از ﮔﻮﺷﻪاي ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻮم در آﺧﺮﻳﻦ دم و‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﺑﻪ ﻓﺮﺿﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ‬

‫‪1. Nora Barlow‬‬

 ‫‪٣١١‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫آﺳﺎﻧﻲ و ﺑﺪون ﺣﻀﻮر اﺷﺨﺎص دﻳﮕﺮي ﻣﮕﺮ رواي داﺳﺘﺎن و ﺷﺨﺺ در ﺣﺎل ﻣﺮگ‬
‫در ﺣﻀﻮر آن ﺷﺨﺺ ﺗﻮﺑﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ اﻳﻤﺎن ﺑﺎورﻣﻨﺪان را اﺳﺘﻮار‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪارك دﻳﮕﺮ ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﻤﻲرود ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﺪﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﺑﻲ درﻧﮓ آن را ﺑﺎور ﻛﺮده و اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﻣﺎس ﭘﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ‪،‬‬
‫وﻟﺘﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎس ادﻳﺴﻮن‪ ،‬ژان ﭘﻞ ﺳﺎرﺗﺮ‪ ،‬ﺟﺎن ﻟﻮﻧﺎن و درﺑﺎره ﻋﺪهي ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮ اﻳﻦ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﺑﻪ در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ رﻓﺘﺎري ﺑﻲ ﺷﺮﻣﺎﻧﻪاي اﻧﺠﺎم داده وﻟﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب ﻛﺮدن اﻓﺴﺎﻧﻪي اﺧﺘﺮاﻋﻲ‬
‫ﻟﻴﺪي اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﻫﻮپ‪ ١‬آﺳﺎن ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪاح اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ در ﺳﺎل ‪ 1294‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬
‫)‪ 1915‬ﻣﻴﻼدي( ادﻋﺎ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﺎرﻟﺰ داروﻳﻦ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ و در ﺑﺴﺘﺮ‬
‫ﻣﺮگ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﺎ اﻳﻤﺎن آورده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﻦ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در روزﻫﺎي‬
‫آﺧﺮ زﻧﺪﮔﻲ در ﻛﻨﺎر داروﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺧﺘﺮش ﻫﻨﺮﻳﺘﺎ و ﭘﺴﺮش ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﻫﻨﻮز‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1294‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي زﻧﺪه ﺑﻮده و اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺑﻴﺨﻮد را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ »رواﻳﺖ ﻟﻴﺪي ﻫﻮپ از دﻳﺪﮔﺎه دﻳﻨﻲ ﭘﺪرم ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ «.‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ »ﻣﻦ در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻣﺮدم وي را دروغﮔﻮ ﺧﻮاﻧﺪم وﻟﻲ ﻫﻴﭻ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻜﺮدم‪«.‬‬
‫ﻫﻨﺮﻳﺘﺎ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪» ،‬ﻣﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮگ ﺑﺎﻻي ﺳﺮ ﭘﺪرم ﺑﻮدم‪ ،‬ﻟﻴﺪي ﻫﻮپ در آﺧﺮﻳﻦ‬
‫روزﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎري ﭘﺪرم ﻳﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺮﮔﺰ او را دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻳﺸﺎن در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﺑﻌﺎد‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮ ﭘﺪرم ﻧﻔﻮذي ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺪرم ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻﻳﻚ از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﺲ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﻧﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮد در آﻏﺎز ﻛﺎر و ﻧﻪ آﺧﺮﻳﻦ آنﻫﺎ را‪«.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ وﺳﻮﺳﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ دﻳﺪﮔﺎه دﻳﻨﻲ ﺷﺨﺼﻲ را در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ ﭼﻴﺰي‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن ﻧﻬﻢ ﺧﺪا ‪ -‬ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻬﺎدت دروغ را ﻏﺪﻏﻦ ﻛﺮده‪-‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Lady Elizabeth Hope‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ —————————‬ ‫‪٣١٢‬‬

‫ﺧﻮدﺳﺎﻧﺴﻮري‪...‬ﭼﻨﺪ ﺻﺒﺎﺣﻲ‪ :‬ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‬

‫ﻛﻤﻲ ﻏﻴﺮﻋﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪن ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آن را ﺑﺮاي زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﺴﺎزد‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮدن ﻋﻤﺮي در زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻬﺮ اﻧﺘﺸﺎرات و زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﺎن‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺸﺘﺎق داﺷﺘﻦ ﺑﺨﺘﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ‬
‫ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ از زﺑﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﻲ‬
‫درﺑﺎره واﻛﻨﺶ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎه آنﻫﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺷﺘﻴﺎق ﻣﻲﭼﺮﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﻣﻮرد ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺗﻮاﻳﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﺷﻜﺎر ﺷﺪن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺿﺪدﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎ‬
‫ﮔﺰﻧﺪهي ﺿﺪدﻳﻨﻲ او را از ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي واﭘﺴﻴﻦ ﺧﻮدش ﺑﺮاي‬
‫ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺑﺎز داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ »ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﺗﻨﻬﺎ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮ و ﺧﻮش و ﺑﻪ دﻗﺖ ﺷﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻪ را آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎ دﻗﺖ و ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﭘﻨﻬﺎن داﺷﺘﻢ‪ «.‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﺎرك‬
‫ﺗﻮاﻳﻦ در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ از ﻳﻚ ﭘﻴﺮو ﻛﻨﺶﮔﺮ و ﻓﻌﺎل ﭘﺮﺳﺒﻴﺘﺮي ﺑﻪ ﺧﺪااﻧﮕﺎري ﻣﻼﻳﻢ و‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﺎدي ﺳﺮﺳﺨﺖ و روزاﻓﺰون دﻳﻨﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﺷﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي وي آﻏﺎز ﺑﻪ ﻧﺸﺎن‬
‫دادن ﺑﻴﺰاري ژرف از دﻳﻦ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ وي ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر رك‬
‫ﺿﺪدﻳﻨﻲ وي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ »ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ« زﻳﺮا ﻫﻨﻮز اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺎﻣﻞ وي را ﻧﺨﻮاﻧﺪهام‪.‬‬
‫ﻧﺨﻮاﻧﺪن ﻣﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻛﺎرت ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ‬
 ‫‪٣١٣‬‬ ‫——— ﺑﺨﺶ ‪ :10‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﮔﻢﺷﺪه و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪه و ﻏﺪﻏﻦ‬

‫ﻛﻪ ﺧﻮد ﺗﻮاﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه اﺳﺖ ‪» -‬ﻛﻮﺗﺎه و‬
‫ﺧﻮش و ﺷﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻪ« ﺑﻪ ﻳﺎد دارﻳﺪ ﻛﻪ‪ -‬و ﺑﺎ ﻣﺮگ وي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ دﺳﺘﻮر‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ )در ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﻛﻪ ﻋﻨﻮان آن »از زﻳﺮ ﺳﻨﮓ آراﻣﮕﺎه« اﺳﺖ( ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﻮ ﻫﺮ‬
‫‪ 25‬ﺳﺎل ﭼﺎپ ﺷﻮد و ﻫﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﻮ داراي ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫از ﭼﺎپ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم ﻫﻤﻪي ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و ﺧﻮب درﺑﺎره دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ آورده ﺷﻮد‪ .‬از اﻛﻨﻮن ﺗﺎ ﺻﺪﺳﺎل دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎزاري ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺎﻻ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺘﺎب و ﻋﺠﻠﻪاي در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه ﻣﻲﻣﺎﻧﻴﻢ و ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ ...‬ﻣﻴﺎن ﻫﺮ ﭼﺎپ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺴﺖوﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎپ آورده‬
‫ﺷﻮد ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﺎپ دوم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﭼﺎپ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫و دوم ﻧﻴﺎﻣﺪه‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﺎپ ﺳﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ در ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم ﻳﺎ دﺳﺖ ﺑﺎﻻ در ﭼﺎپ‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ﻛﻞ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﺣﺬف ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺻﺪﺳﺎل ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ از ﺳﻪ ﺟﻠﺪ اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﺗﺎ ﻛﻨﻮن از زﻳﺮ ﭼﺎپ درآﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺣﺘﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪاي‬
‫از ﺗﻮاﻳﻦ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻧﺸﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ داده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﻨﺪ از اﺗﻮﺑﻴﻮﮔﺮاﻓﻲ وي‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺎرهاي ﻛﻪ درﺑﺎره ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﺎ وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺑﺪ‪ ،‬ﺧﻮﻧﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻲرﺣﻢ‪،‬‬
‫ﭘﻮلﭘﺮﺳﺖ و ﭼﭙﺎول ﮔﺮ ﺑﻮدن آن اﺳﺖ ‪ -‬در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه و در ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪه ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺻﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺘﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس آﻣﺪه ﺑﺎ ﺑﺰه و ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‪ -‬اﺧﺘﺮاع ﺟﻬﻨﻢ‪ .‬ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻣﺮوزي ﻣﺎ‪ ،‬آن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﺑﺪ اﺳﺖ‪ ،‬آن اﻧﺪازه ﻛﻪ رﻳﺎﻛﺎر و ﺳﺎﻟﻮس اﺳﺖ‪،‬‬
‫آن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﭘﻮچ و ﺑﻴﻬﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪا و ﭘﺴﺮش ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺑﺎ ارﻓﺎق ﻫﻢ درﺧﻮر و ﺳﺰاوار اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دﻳﻦ ﻣﺎ دﻳﻨﻲ‬
‫ﺗﺮﺳﻨﺎك اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪي ﻛﺸﺘﻲﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ در ﭘﻬﻨﻪي درﻳﺎي ﺧﻮن‬
‫ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﺪر داده ﺷﻨﺎور ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪرﻛﻲ از اﻳﻦ روﺷﻦﺗﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪11‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪:‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺳﺨﺖﻛﻮش در ﻫﺮ دوره‬
‫‪ ‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري از ﻳﺎري ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫‪ ‬زدودن ﺗﺎرﻫﺎي ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫‪ ‬ﺳﺎﺧﺘﻦ راﻫﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي دﻳﺪن ﮔﺴﺘﺮش اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ درﮔﺬر ﺳﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻨﺪارﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺗﺼﻮﻳﺮي از ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺪون ﺧﺪاﻳﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎ اﻧﻀﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ درﻣﻲآورد‪ .‬در ﮔﺎمﻫﺎي ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻦ‬
‫ﺟﺴﺘﺎر ﮔﺮه ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎز ﻛﺮدن اﺳﺖ زﻳﺮا )ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 10‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮدم(‬
 ‫‪٣١٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﭘﻴﺶ از رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ در زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از ﻧﻮﺷﺘﻦ‬

‫آن ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺷﻮاري و‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺘﻀﺎدي دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﮔﺮدد‪ :‬ﺟﻮ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در اروﭘﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﭘﻴﺎﻣﺪ آن ﻣﻮﺟﻲ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺰرﮔﻲ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻧﻮ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻨﺮ و ﻣﻬﺎرت‪ ،‬درك آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﻛﺎر ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮاري را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫از دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت ﺣﺘﺎ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮده و ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮدم را ﻧﻴﺰ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻜﺮدهام‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻛﻮﺷﺸﻲ دوﺑﺎره ﺑﺮاي آوردن ﺷﻤﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻛﺘﺎبﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻮرد‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮﻳﺶ در ﺣﺎﺷﻴﻪﻫﺎ ﻛﺮده و ﺑﺨﺶ ‪ 12‬را ﺑﻪ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اﺧﺘﺼﺎص دادهام‪.‬‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي از ﻣﻴﺎن ﻧﺮﻓﺘﻪ روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﻳﺎ داراي‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻛﺘﺎبﻫﺎي از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻳﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ دو ﻛﺘﺎب ‪ -‬ﻳﻜﻲ از روم ﺑﺎﺳﺘﺎن و دﻳﮕﺮي‬
‫در ﺳﺪه ﻳﺎزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي در ﭼﻴﻦ‪ -‬آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺲ و ﻣﻬﻢ ﺑﻮده و‬
‫در ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ در زﻣﺎن ﺧﻮد و در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺸﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺟﺎ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ژرفاﻧﺪﻳﺸﻲ درﺑﺎره ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣١٦‬‬

‫ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺰرگﺗﺮي ﻏﻴﺮ از دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا‪) ١‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ( اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب دي رﻳﺮوم ﻛﻪ در ﺳﺪه ﻧﺨﺴﺖ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫و ﻓﻴﻠﺴﻮف روﻣﻲ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﻞ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪ اﭘﻴﻜﻮر‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪهي ﺷﺎدي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﺮس ﺑﻮده و ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻨﺒﻊ و ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺗﺮس ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺎديﮔﺮاﻳﻲ را در ﺑﺨﺶ ‪ 10‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮده و ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻴﺰي در ﺟﻬﺎن از ﻣﺎده ﻳﺎ اﻧﺮژي )ﻣﺸﺘﻖ ﻳﺎ( ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺎديﮔﺮاﻳﻲ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻮرواﺟﻮر و ﻣﺘﻔﺎوت ﭘﺪﻳﺪار‬
‫ﮔﺸﺘﻪ و اﭘﻴﻜﻮر ﻳﻜﻲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ درﺳﺖ ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫‪ -‬در ﺳﺪه ﺳﻮم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد‪ -‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫دو ﺳﺪه ﺑﻌﺪ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا را ﺑﺮاي ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎﺧﺘﻦ دوﺳﺘﻲ از درﺳﺖ‬
‫ﺑﻮدن ﻧﮕﺮش اﭘﻴﻜﻮر درﺑﺎره ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎن اﮔﺮ در اﺻﻞ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ ﺷﺎدﻛﺎم و آرام در اوج ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﮕﺮان ﻛﺮدار‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﮔﻴﺘﻲ را ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻴﺘﻲ ﻓﺮآورده ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻚ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ از ذرات اﺻﻠﻲ ﻛﻨﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط و ﺗﺮﻛﻴﺐ‬
‫ﻛﺮدن آنﻫﺎ ﺑﺮاي ﺧﻠﻖ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫آﻣﺎج دي رﻳﺮوم ﺗﻮﺻﻴﻒ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻣﻜﺎن داﺷﺘﻦ اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻛﺎر را ‪ -‬در‬
‫‪ 7،400‬ﺑﻴﺖ ﺷﻌﺮ و ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ -‬ﺑﺎ وﻗﺎر و ﻣﺠﺎب ﺳﺎزي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﻧﺒﻮد و ﻛﻤﺒﻮد ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻫﻤﻪ‬
‫ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﻛﺎري اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس از ﭘﺲ آن ﺑﺮآﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻛﺘﺎب را ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ روي ﺑﻪ ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻮان آﺗﺶ ﺟﻨﮓاﻓﺰاﻫﺎي‬
‫ﺑﻼﻏﺘﻲ ﻛﻪ داﺷﺘﻪ‪ ،‬آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن زﻳﺮﭘﺎي دﻳﻦ ﻟﻪ ﺷﺪه ﭼﺮا ﻛﻪ‬
‫دﻳﻦ اﻧﺴﺎن را ﭼﻴﺰي زﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺮﺷﺮو و ﺣﻴﻮانﺻﻔﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬اﭘﻴﻜﻮر‪،‬‬

‫‪1. De rerum natura‬‬

 ‫‪٣١٧‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫»ﭼﺸﻤﺎن ﻓﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﮔﺮد ﻛﺮده« ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﺮس روﺑﺮو ﺷﺪه و آن را رام ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﺗﺮس زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻫﻤﺪردي ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻋﺘﺮاف‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﺑﺎ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻘﺪﺳﻲ ﺑﺎ ﭼﻜﺸﻲ در دﺳﺖ ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ دﭼﺎر ﻟﺮزﺷﻲ و‬
‫ﺗﺮس ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ آﻳﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻘﺪﺳﻲ اﺳﺖ؟ ﺳﭙﺲ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‬
‫آﻳﺎ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﭘﺎﻳﻪﮔﺬار ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪار ﺗﺮسﻫﺎي ﻧﺎﻣﻘﺪس ﻧﺒﻮده‬
‫ﻛﻪ ﻣﺘﺎعﻫﺎي ﻣﻘﺪس داﺷﺘﻪاﻧﺪ؟ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﺑﻪ وﻳﮋه از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري از دﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﺑﻴﺰار ﺑﻮده ﻛﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﺧﺸﻨﻮدي ﺧﺪا ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬او‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ را از اﺳﻄﻮرهﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده‪ -‬ﻛﺸﺘﻦ اﻳﻔﻴﮕﻨﻴﺎ‪ ٢‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺮوآ‪۴‬‬ ‫ﺧﺪاﻳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﭘﺪرش آﮔﺎﻣﻤﻨﻮن‪ ٣‬ﺗﺎ ﺑﺎد ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﻛﺸﺘﻲﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻮرزد‪ -‬وﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ داﺳﺘﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ و اﺳﺤﺎق ﻧﻴﺰ آﺷﻨﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﭼﺎﻗﻮي اﺑﺮاﻫﻴﻢ )ﺑﺮ ﺧﻼف آﮔﺎﻣﻤﻨﻮن( ﮔﻠﻮي ﻓﺮزﻧﺪش را ﻧﻤﻲﺑﺮد‪ ،۵‬وﻟﻲ ﻗﺼﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻲﮔﻨﺎه در واﻗﻊ ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا از ﺳﻮي ﻣﻨﺘﻘﺪان دﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﻛﺮداري ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ دﻳﻮاﻧﻪوار ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺮداري ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آن را‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪) .‬اﮔﺮ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻳﻚ ﺳﺪه دﻳﺮﺗﺮ ﭘﺲ از ﻣﻴﻼدي ﻣﺴﻴﺢ زاده ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎزه آن زﻣﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ داﺳﺘﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﭘﺪري ﭘﺴﺮش‬
‫را ﺑﺎ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪(.‬‬
‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدارﻫﺎﻳﻲ را ﻧﻤﺎﻳﺶ روﺷﻦ و ﻋﺎﻟﻲ از ﺷﻴﻄﺎنﺻﻔﺘﻲ دﻳﻦﻫﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ دﻳﻦ را در ﻛﺎﻧﻮن و ﺧﻂ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﺘﺎب دي رﻳﺮوم ﺟﺎ داده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﺪ‪» ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮداري ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي آن‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪«.‬‬

‫‪2. Iphigenia‬‬
‫‪3. Agamemnon‬‬
‫‪4. Troy‬‬
‫ﺗﻔﺎوتھﺎی اﻧدﮐﯽ در داﺳﺗﺎن ﺳر ﺑرﯾدن اﺑراھﯾم در اﺳﻼم و ﻣﺳﯾﺣﯾت ‪ -‬ﯾﮭود ھﺳت ‪5.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣١٨‬‬

‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﺑﻪ ﻳﻮرش ﺑﻪ دﻳﻦ و ﺧﺮاﻓﺎت در ﻫﺮ ﺑﻨﺪ ﻛﺘﺎب ﺧﻮد اداﻣﻪ داده و‬

‫ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ از اﭘﻴﻜﻮر در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﭙﺎس از‬
‫ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي اﭘﻴﻜﻮر و دﻳﮕﺮان »دﻳﻦ ﻟﮕﺪﻣﺎل ﮔﺸﺖ‪ «.‬اﻛﻨﻮن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫از زﻳﺮ ﺑﺎر دﻳﻦ آزاد ﻛﺮده و ﻧﻮﺑﺖ درك ﺟﻬﺎن ﺑﻪﻃﻮر واﻗﻌﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﺎ اﻣﺮوزه از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪه‬

‫ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا آنﻫﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻧﻘﺪ دﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ -‬ﭼﺮا آنﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺧﻮد ﺑﺎور داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭼﺴﺒﻴﺪه و دﻳﻦ را رﻫﺎ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﺪ‪ .‬در ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﺑﺪون ﻧﺸﺎن دادن و زدودن ﭘﻴﺶﻓﺮضﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﺶ ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬دﻳﺪن و ﻛﺎوش ﮔﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻣﺎدي ﻧﺎﺷﺪﻧﻲ و ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎي‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ آﺧﺮ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ و ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي در اﻳﻦ‬
‫ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺨﺶ »ﭘﺎﻛﺴﺎزي راه« و ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﺨﺶ »ﺳﺎﺧﺖ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻧﻮ« را آوردهام‪(.‬‬

‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﭘﺲ از ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻣﺴﻴﺮ از دﻳﻦ‪ ،‬ﺟﻬﺎن را از دﻳﺪﮔﺎه دﻣﻮﻛﺮﻳﺖ و اﭘﻴﻜﻮر‬

‫ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺧﺪا ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺎده ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻧﺎﺑﻮد ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ‪ 2،000‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻧﺴﺨﻪاي از ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻣﺎده‬
‫را ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ‪ .‬ﺟﻬﺎن ﭘﺮ از اﺗﻢﻫﺎﺳﺖ ‪-‬ﻛﻪ »ﺑﺬر ﻫﻤﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎ« ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ ‪ -‬ﻛﻪ در روﻧﺪ ﺑﻲ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن از آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ و ﺟﺪا ﺷﺪه ﺗﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪.‬‬
‫ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻳﻮرش ﺑﺮده و ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻣﺎﺗﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ روح‬
‫)ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ( ﻓﺮآورده ﭘﻴﻜﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﺎن از ﭘﻴﻜﺮ ﺑﺪر ﺷﺪ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آن‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺴﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ را ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﭘﺎﻳﺪار ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ‬
 ‫‪٣١٩‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﻋﺬاب و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪن ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺪا وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ ﺑﺮگ ﭘﺲ از ﺑﺮﮔﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﮕﺎره و ﻓﺮﺿﻴﻪ اﺣﺴﺎس‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺧﻮاب‪ ،‬رؤﻳﺎ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺼﻮل ﺳﺎل‪ ،‬ﻧﻈﻢ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺳﻴﺎرات‪ ،‬آبوﻫﻮا‪ ،‬زﻣﻴﻦﻟﺮزه‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ و ﺣﺮﻛﺖ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ‪ -‬ﻳﻚ ﺳﻴﺎﻫﻪي ﻗﺎﺑﻞ درك و ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ از ﻫﺮ ﭘﺪﻳﺪهاي ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﻛﻨﺠﻜﺎو‬
‫را ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﻴﺘﻲ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس در اﻳﻦﺟﺎ درﺑﺎره ﺷﻤﺎر‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ از ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي درﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺧﻴﺮهﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري رﺧﺪاده ﻛﻪ در ﻣﻐﺰ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ و ﻛﻨﺠﻜﺎو‬
‫ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‪-‬روﻣﻲ ﺑﻪ ﺟﻮﻻن در آﻣﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺷﺎﻫﻜﺎري ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد از ﭼﻨﮓ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺑﻪ در رود‬

‫ﭼﻨﺪان دﺷﻮار ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ درﻳﺎﺑﻴﻢ دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا ﻳﻜﻲ از ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ در ﻃﻮل‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻴﻮه اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺟﻬﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻴﺮوزي ﺗﻌﺼﺐ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﮔﻢ ﺷﺪ وﻟﻲ در ﺳﺎل ‪ 796‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1417‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫دﺳﺖﻧﻮﻳﺲﻫﺎي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺎز دوﺑﺎره ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه و ﺗﺄﺛﻴﺮي ژرف‪ ،‬ﺑﻲواﺳﻄﻪ و ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﺑﺮ ﻣﺴﻴﺮ روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺟﻬﺎن ﻏﺮب ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﻫﺮﮔﺰ رخ ﻧﺪاده و دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺷﺪن دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎن و روم ﺑﺎﺳﺘﺎن در ﺳﺪه ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ در ﺟﻬﺎن ﻋﺮب و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ در ﺻﻮﻣﻌﻪﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪ ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﻪ و‬
‫ﻛﻨﺎر ﻗﺎره اروﭘﺎ ﺑﻮده و ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺗﺎركدﻧﻴﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫را ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ و روﻧﻮﺷﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ )ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 6‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ(‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن رﻧﺴﺎﻧﺲ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ در ﺟﺴﺘﺠﻮ اﻳﻦ ﮔﻨﺞ ﮔﻢﺷﺪه در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ ﭘﺨﺶ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٢٠‬‬

‫ﭘﻮﮔﻴﻮ ﺑﺎرﭼﻮﻟﻮﻧﻲ‪ ١‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺷﻜﺎرﭼﻴﺎن ﻛﺘﺎب ﺑﻮد‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم ﻓﺎرغ ﺑﻮدن از وﻇﺎﻳﻒ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺸﻲ ﭘﺎپ‪ ،‬در ﺳﻔﺮﻫﺎي ﺑﻪ ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺻﻠﻲ دوران ﻛﻬﻦ‬
‫را ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا را از ﻗﻔﺴﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻓﻮﻟﺪا‪ ٢‬واﻗﻊ در‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﻣﻴﺎن ﻛﺸﻮر آﻟﻤﺎن اﺳﺖ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه را ﺑﻲدرﻧﮓ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺎم ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﺑﺎ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻓﺮاوان در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺳﻴﺴﺮو و ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﮕﺎران‬
‫آﻏﺎزﻳﻦ آﻣﺪه وﻟﻲ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪ ﻫﻤﻪي ﻛﺘﺎبﻫﺎي او از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻧﻴﺰ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪-‬وﻟﻲ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ‪ 15‬ﺳﺪه ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﭘﻮﮔﻴﻮ ﺑﺎرﭼﻮﻟﻮﻧﻲ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ در ﺣﺎل ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ از ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺘﺎب‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪهي اﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮف را در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻮﮔﻴﻮ ﭼﻨﺪﻳﻦ روﻧﻮﺷﺖ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده و ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﭘﺮﻧﻔﻮذ‬
‫رﺳﺎﻧﺪ و ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﺶ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب‬
‫دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا ﭼﻨﺎن ﺗﻜﺎن ﭘﺮ زوري ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺗﺼﻮر اروﭘﺎﻳﻴﺎن داد ﻛﻪ آﻏﺎز زﻧﮓ‬
‫رﻧﺴﺎﻧﺲ‪ ،‬اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ و روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ و ﺣﺘﺎ ﺟﻬﺎن ﻧﻮﻳﻦ اﻣﺮوزي ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻫﻜﺎر ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﻮده ﻓﺮاﺗﺮ از ﺗﻮان ﺗﺤﻤﻞ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﻣﺎن ﻧﺎروﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺎ زاﻧﮓ‬

‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻜﻮﻻر و ﻋﻤﻞﮔﺮاي ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس زﻳﺮ ﺑﺎر ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫اﻧﺒﺎﺷﺘﻪﺷﺪه ﭘﺲ از دوران ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻣﻲﺧﺮوﺷﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮرد ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه‬
‫و ﺑﻴﺨﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺧﺰﻧﺪه ﺑﺮ روي دﻳﻮار ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ روي آن را ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪه ﺑﻪ ﻃﻮري‬
‫ﻛﻪ دﻳﮕﺮ آﺟﺮﻫﺎي زﻳﺮ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪ .‬ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﻧﻬﻢ ﻣﻴﻼدي اﻧﺪﻳﺸﻪي و‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ رﺳﻮم ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﭼﻴﻨﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺳﻜﻮﻻر ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس را ﺳﺮﻛﻮب‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫‪1. Poggio Bracciolini‬‬

‫‪2. Fulda monastery‬‬
 ‫‪٣٢١‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن دﻗﻴﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن اﻣﺮوزي‬

‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ دﻳﺪﮔﺎه روﺷﻦ ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ از ﺳﺮﭼﺸﻤﻪي اﺻﻠﻲ ﺑﺪﺳﺖ آورده و درﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ارزش از ﻧﻮ ﺑﺎب ﺷﺪن را داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﺌﻮ‪-‬ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‪ ٣‬زاده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف ﻧﺌﻮ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﺎ ﭘﺎﻛﺴﺎزي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ و اﺳﻄﻮرهاي‬
‫ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺳﺖ و اﺧﻼق ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد و اﺻﻼح ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﭼﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖﺗﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻧﺌﻮ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس زاﻧﮓ زي‪1020-1077) ۴‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﻮده و ﭘﺮ ﻧﻔﻮذﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب وي درﻣﺎن ﻧﺎروﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ۵‬ﻧﺎم داﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ‬
‫دﻳﺪﮔﺎه وي ﺑﺮاي درﻣﺎن ﻛﺮدن ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (4‬ﺗﻲﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻤﺮﻛﺰ‬

‫ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﻧﺴﻞ ﭼﺎﻧﮓ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ واژه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮﺳﺮي ﺑﻪ »اﻟﻬﻲ« ﺗﺮﺟﻤﻪ‬
‫ﺷﺪه وﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺟﻬﺎن ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‪ «.‬اﮔﺮ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﺎور‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻲﻳﻦ ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺳﻜﻮﻻر ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﭼﺎﻧﮓ و زوﻧﮓ زي اﻳﻦ واژه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﺻﻮل ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪان ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻛﺘﺎب زاﻧﮓ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎب دي رﻳﺮوم ﻧﺎﺗﻮرا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫آﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ دوي اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ و در ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﺧﺪا‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺴﻴﺎر‬
‫روﺷﻦﺗﺮ و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﻄﻘﻲﺗﺮ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪3. Neo-Confucianism‬‬
‫‪4. Chang Tsai‬‬
‫‪5. Correcting the Unenlightened‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٢٢‬‬

‫اﻳﻦ دو ﻛﺘﺎب ﻳﻚ وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮك دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ دارد‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻛﻮب دﻳﻮ »زﺷﺖ و ﺗﺮﺷﺮوي« دﻳﻦ آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬زاﻧﮓ ﻧﻴﺰ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺑﺮو‬
‫و ﺑﺮﮔﺮدد ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻛﻨﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﺪا از ﻣﻐﺰ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺧﻮدش اﺳﺖ‪ .‬او ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ »ﺗﻲﻳﻦ« ﺑﻪ‬
‫ﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺗﻲﻳﻦ ﺳﺒﺐ رخ دادن ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎ در روي زﻣﻴﻦ ﺑﺪون ﺳﻬﻴﻢ ﺑﻮدن در ﻧﮕﺮاﻧﻲ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻲﻳﻦ وﺟﺪان ﻧﺪاﺷﺘﻪ و دﻟﺴﻮزي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻲﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﻫﺪﻓﻲ را ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻧﻜﺮده و ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ ﻫﺪﻓﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﮔﺎم ﺑﻠﻨﺪي ﺑﻪ ﺳﻮي درك ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ زاﻧﮓ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲداده‬
‫ﺗﺎ در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺰﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺮاﻗﺐ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮده و دﻋﺎﻫﺎي آﻧﺎن را اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎي رﻓﺘﻦ در ﭘﻲ آرزو ﺧﻮد و ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮدن ﻛﻪ ﭼﺮا ﺗﻲﻳﻦ درﻫﺎي آﺳﻤﺎن را ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻨﻴﺪن دﻋﺎ ﻧﻤﻲﮔﺸﺎﻳﺪ‪ ،‬درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه دﻳﺪن ﺟﻬﺎن دﻳﺪن واﻗﻌﻲ آن ﺑﻮده و ﺑﺮ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺎﻳﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه و ﺑﻪ ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زاﻧﮓ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮده ﻛﻪ ﺳﺮﺷﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻨﻴﺎدي و در اﺻﻞ ﻧﻴﻚ اﺳﺖ‬
‫و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺗﻲﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ -‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ‪.‬‬
‫زاﻧﮓ ﺑﺮ ﺟﺴﺘﺎري ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺳﻜﻮﻻر ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫دﻳﮕﺮي اﺳﺖ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ روﺷﻨﮕﺮي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺣﺘﺎ در ﻛﺎﻧﻮن اﺳﺮارآﻣﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﻳﺎ‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻴﺰ رازآﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ‬
‫رﺳﻴﺪ از ﭘﺮﺳﻴﺪن دﺳﺖ ﻧﻜﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮﺳﻴﺪ ‪ -‬و در آﻧﺠﺎ ﻳﻚ روﺷﻨﮕﺮي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
 ‫‪٣٢٣‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫زاﻧﮓ زي و دﻳﮕﺮ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻧﺌﻮﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاي در ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺟﺎن‬

‫ﺗﺎزهاي ﺑﻪ ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺳﻜﻮﻻر ﻣﻮﻓﻖ و ﭘﻴﺮوز ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‬
‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس در ﺑﺎﻻي ﮔﺴﺘﺮه اﺧﻼﻗﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭼﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ارج ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺪان ﻗﺮاﺋﺖ ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎﻟﺸﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﮕﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد از ﺳﻮي ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻴﺮوﻧﻲ‬

‫ﺑﺮﻧﺨﺎﺳﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ از ﻣﻌﺘﻘﺪان ﻣﺮﺗﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺒﻮدﻫﺎ و ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ اﻋﺘﻘﺎدات و رﺳﻮم ﺳﻨﺘﻲ‬
‫را دﻳﺪه و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻮار ﻛﺸﻴﺪه و ﭼﻴﺰﻫﺎ را درﺳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫دﻻوري و ﺷﺠﺎﻋﺖ وﻳﮋهاي ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ از درون ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻘﺪس دﻳﻨﻲ‬

‫ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎل ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ و ﺑﺨﺶ ‪5‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻲ اﻳﻤﺎﻧﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻣﺪه زﻳﺮا ﺑﻪ دﻟﻴﻞ رﻗﺎﺑﺖ در‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻌﻨﻮي )و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ( ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﺟﻨﺒﺶ را ﺷﺎﺧﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫دوره زﻣﺎﻧﻲ از ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺗﺎ اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻟﺒﺮﻳﺰ از ﻣﺮﺗﺪان دﻻور‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٢٤‬‬

‫‪ ‬ﻣﻴﻜﺎﻳﻴﻞ ﺳﺮوﺗﻮس‪ ،۶‬ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 932‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1553‬‬

‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻏﺴﻞ ﻧﻮزادان و ﺑﺎور ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻳﻜﺘﺎﺳﺖ ﻧﻪ ﺳﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺳﻮزاﻧﺪه ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺟﻮرداﻧﻮ ﺑﺮﻧﻮ‪ ،٧‬ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﻓﺮﻗﻪ دوﻣﻴﻨﻴﻜﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 979‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬
‫)‪ 1600‬ﻣﻴﻼدي( ﺳﻮزاﻧﺪه ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ وي ﺑﺮاي ﺑﺎور )درﺳﺖ( ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺧﻮرﺷﻴﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﻮده ﻛﻪ ﮔﺮد آنﻫﺎ »ﺟﻬﺎنﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎري«‬
‫ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺎروخ اﺳﭙﻴﻨﻮزا‪ ،٨‬ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف آﻟﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ »ﻛﺮدارﻫﺎي زﺷﺖ« و‬
‫»ﺑﺪﻋﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ« از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﻬﻮد آﻣﺴﺘﺮدام‪ ٩‬در ﺳﺎل ‪ 1029‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1650‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻜﻢ اﺧﺮاج اﺳﭙﻴﻨﻮزا از ﺳﻮي ﻣﺮاﺟﻊ ﻳﻬﻮد ﺑﻪ وﻳﮋه ﺳﺨﺖ ﺑﻮده و ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻧﻔﺮﻳﻦﻫﺎ ﺑﺰرگ ﺑﻮد ﻛﻪ )ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ( ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻣﻮﺳﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﻋﻮن‬
‫در ده ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻮد‪ :‬در ﺣﻜﻢ اﺧﺮاج اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪» ،‬ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ او در روز و ﻟﻌﻨﺖ‬
‫ﺑﺮ او در ﺷﺐ؛ ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ او ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ و ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ او ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻣﻲﺧﻴﺰد؛‬
‫ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ او ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرود و ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ او ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ داﺧﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫او را ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺨﺸﻴﺪ؛ ﺧﺸﻢ و ﻗﻬﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺿﺪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺷﺪﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻫﻤﻪ‬
‫ﻟﻌﻨﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ آﻣﺪه را ﺑﺮ ﺳﺮ وي ﻧﺎزل ﻛﻨﺪ و ﻧﺎم او را از زﻳﺮ اﻳﻦ آﺳﻤﺎنﻫﺎ‬
‫ﭘﺎك ﻧﻤﺎﻳﺪ«‪ ...‬و ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﺎ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﺮ از ‪ 3‬ﻣﺘﺮ )‪ 10‬ﻓﻮت( ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ او ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎﻧﺪن داده ﻳﺎ )از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ(‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي او را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮب اﻛﻨﻮن ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ او ﭼﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺰاوار اﻳﻦ ﻟﻌﻨﺖ ﮔﺸﺖ؟ اﺳﭙﻴﻨﻮزا ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﻧﺒﻮد وﻟﻲ دﻳﺪﮔﺎه وي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ آﻳﻴﻦ ﻣﺘﻌﺎرف ﻳﻬﻮد ﺑﻮده آﻳﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ او‬

‫‪6. Michael Servetus‬‬

‫‪7. Giordano Bruno‬‬
‫‪8. Baruch Spinoza‬‬
‫‪9. Amsterdam‬‬
 ‫‪٣٢٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫در آن ﺧﻮب ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ وي ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ روح ﻧﺎﻣﻴﺮا اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪا در‬
‫ﻛﺎروﺑﺎر ﺟﻬﺎن ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮرات را ﺧﺪا ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﺪا‬
‫ﻫﻤﻪي ﺗﻮﺟﻪ و ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﻳﻬﻮد ﺻﺮف ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‬

‫اﻳﻨﺪﻛﺲ ﻟﻴﺒﺮﻳﻮم ﭘﺮوﻫﻴﺒﺘﺮوﻳﻮم‪ ،١‬ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺮاي اﺧﻼق ﻳﺎ اﻳﻤﺎن زﻳﺎنآور ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل ‪ 938‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1559‬ﻣﻴﻼدي( ﭼﺎپ ﺷﺪه و‬
‫ﻫﺮ ﺳﺎل ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮود اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺖ و از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻳﻮﻫﺎﻧﺲ ﻛﭙﻠﺮ‪،‬‬
‫ﻧﻴﻜﻮﻻس ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ و ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ‪ ٢‬و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﻴﺸﻞ دو ﻣﻮﻧﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎروخ اﺳﭙﻴﻨﻮزا‪،‬‬
‫دﻳﻮﻳﺪ ﻫﻴﻮم و ژان ﭘﻞ ﺳﺎرﺗﺮ‪ ٣‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻃﻨﺰﻫﺎي ﭼﺸﻢ ﺑﺎز ﻛﻦ ﺟﻮﻧﺎﺗﺎن ﺳﻮﻳﻔﺖ و‬
‫دزﻳﺪرﻳﻮس اراﺳﻤﻮس‪ ۴‬را در ﺑﺮﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1345‬ﻫﺠﺮي )‪ 1966‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﻞ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻏﻴﺮﻋﻤﻠﻲ‬
‫ﺷﺪه و اﻧﺤﺼﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻃﺮهاي ﺗﺎر و ﻛﻢرﻧﮓ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻛﻬﻦ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ رﺳﻴﺪه و ﻣﺬﻫﺐ آن را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻫﺮ ﺳﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﺮﺗﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺗﺪان ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮ در‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺟﺎ داﺷﺖ ‪ -‬ﺗﺎج اﻓﺘﺨﺎري ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﺮ ﻣﺮﺗﺪي ﻛﻪ ارزش‬
‫اﻳﻦ اﺻﻄﻼح را داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺘﺎﻳﺶ اﺑﻠﻬﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اراﺳﻤﻮس‬

‫‪1. The Index Librorum Prohibitorum‬‬

‫‪2. Johannes Kepler, Nicolaus Copernicus, and Galileo Galilei‬‬
‫‪3. Michel de Montaigne, Baruch Spinoza, David Hume, and Jean-Paul Sartre‬‬
‫‪4. Jonathan Swift and Desiderius Erasmus‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٢٦‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 888‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1509‬ﻣﻴﻼدي( در ﺣﺎل ﮔﺬراﻧﺪن ﻳﻚ روز ﺗﻌﻄﻴﻞ در‬

‫اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ آﻟﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم دزﻳﺪرﻳﻮس اراﺳﻤﻮس‪ ١‬ﻳﻚ ﻛﺘﺎب دﻻوراﻧﻪ ﺷﮕﻔﺖآور‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺧﺸﻦ ﺑﺎ ﻳﻮرش ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺿﺪ دﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ‪ 8‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻣﻌﺘﺮض و ﻣﺴﺨﺮه ﻛﻨﻨﺪه دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺳﺮاﺳﺮ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﻮد ‪ -‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻗﺎره اروﭘﺎ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﮔﻴﺮا و ﺟﺎﻟﺐ را ﺧﻮاﻧﺪم دو اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻲواﺳﻄﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﻼﻣﺖ ﺗﻌﺠﺐ در ذﻫﻨﻢ درﺧﺸﻴﺪ‪:‬‬
‫‪» ‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ!«‬
‫‪» ‬ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻜﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ!«‬

‫وﻟﻲ ﻧﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آن ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫اراﺳﻤﻮس اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ زﻣﺎن ﺧﻮدش ‪-‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺮ‬
‫ﺣﺎل ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﺑﺨﺸﻲ از آن ﺑﻮد‪ -‬وﻳﺮان‪ ،‬ﻏﻴﺮ اﺧﻼﻗﻲ و از ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﻤﺮاه ﺷﺪه‬
‫ﺧﺮﻳﺖ‪٢‬‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن را ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﻲدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ از اﻳﺰدﺑﺎﻧﻮ‬
‫ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ ﺗﺎ در ﺳﺘﺎﻳﺶ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪن‬
‫و ﮔﺴﺘﺮش ﺣﻤﺎﻗﺖ در ﺗﺮوﻳﺞ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ اﺑﻠﻬﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﺳﺘﺎﻳﺶﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺧﺮﻳﺖ‪ ٣‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮ وي اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺳﺨﻦ را از ﺑﻴﺮون ﺣﻮزه دﻳﻦ آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﺰدﺑﺎﻧﻮ ﺧﺮﻳﺖ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺣﻤﺎﻗﺖ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﺮده ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﺪاﻳﺎن ﻫﻢﺗﺮاز ﺧﻮدش‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ -‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺧﻮﺑﻲ دارد‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻳﺰدﺑﺎﻧﻮ ﻧﮕﺎه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ زﻧﺎن و ﻣﺮدان‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫رزﻣﻨﺪﮔﺎن و ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺎﻋﺮان و ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن و ﺷﺎﻫﺰادﮔﺎن و ﻋﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺮدم در زﻣﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻲﭼﺮﺧﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺑﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻠﺖ از آﻟﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ‬

‫‪1. Desiderius Erasmus‬‬

‫‪2. Goddess Folly‬‬
‫‪3. The Praise of Folly‬‬
 ‫‪٣٢٧‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﺗﺮكﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم داده ﺑﺮاي وي درود ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺣﺘﺎ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻤﺴﺨﺮ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه داﻧﺶ وﻗﺖ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آراﻣﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﻧﻮك ﺳﺘﺎﻳﺶ اﻳﺰدﺑﺎﻧﻮي ﺧﺮﻳﺖ را‬
‫ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻘﺪس ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ و ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻟﻬﻴﺎت ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫آنﻫﺎ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪه )ﻛﻪ اراﺳﻤﻮس ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺟﻮري ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ اﻧﮕﺎر روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﺧﺪاي ﻣﺎدر را از ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و آﺧﺮ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ از ﺟﻬﻨﻢ دﻳﺪار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ( ﺳﭙﺲ از ﺗﻦﭘﺮوري و ﺗﻨﺒﻠﻲ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده ‪ -‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي و‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات آﻧﺎن‪ ،‬ﻧﺎداﻧﻲ و ﻛﺮدارﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ و رﻳﺎﻛﺎري زﻧﻨﺪه آﻧﺎن اﺷﺎره‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ اﻳﻦﻃﻮر اﻫﻪ‪ ،‬ﻫﻪﻫﻪ ﻫﻪ!‬
‫ﺷﻴﻮه اراﺳﻤﻮس در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎﺷﻜﻮه و زﻳﺮﻛﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ‪ 80‬ﺑﺮگ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﻼﻳﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﻨﺪه را وادار ﺑﻪ‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ﺣﺘﺎ ﺧﻮدش ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدان دﻳﻦ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﭘﺎ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ اﻧﮕﺎر ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺼﺎف را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮده ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ اراﺳﻤﻮس ﺧﻮدش‬
‫ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ اﺳﺖ! وﻟﻲ ﻧﻜﺘﻪ آﻣﺪه در آن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد ﺗﺎ زﺑﺎنﻫﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻣﻐﺰﻫﺎ را در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ ﻛﺎر اﻧﺪازد‪ .‬آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﻐﺰ و زﺑﺎن ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اراﺳﻤﻮس دوﺳﺖ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﺑﻮده و ﻫﺮ دو ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را‬
‫ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺎرﻳﺦﻧﮕﺎران ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﺘﺎب ﺳﺘﺎﻳﺶ اﻳﺰدﺑﺎﻧﻮي‬
‫ﺧﺮﻳﺖ زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل دﻳﺮﺗﺮ آﻏﺎز‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اراﺳﻤﻮس ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﺎپ ژوﻟﻴﻮس دوم ﺑﻮده و‬
‫از ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﺘﺎب اراﺳﻤﻮس ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻴﻚﺟﻴﻚ ﮔﻨﺠﺸﻜﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬آه ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺎ!‬
‫اﮔﺮ اراﺳﻤﻮس ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ آن زﺑﺎن ﻃﻨﺰ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬در آن ﻛﺮدار‬
‫ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮي را ﻣﺴﺨﺮه ﻧﻜﺮده و دوﺳﺘﺎﻧﻲ در ردهﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻧﺪاﺷﺖ ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﭼﻮﺑﻪ ﻣﺮگ‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ آﻣﺎده ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮﺗﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻛﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮي ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺪي ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٢٨‬‬

‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﭘﺎپ ﭘﻞ ﭼﻬﺎرم‪ ١‬در ﺳﺎل ‪ 938‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1559‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﻫﻤﻪي ﻛﺘﺎبﻫﺎي اراﺳﻤﻮس ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺘﺎﻳﺶ اﻳﺰدﺑﺎﻧﻮي ﺧﺮﻳﺖ را در ﻧﻤﺎﻳﻪ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ در آن زﻣﺎن اراﺳﻤﻮس ﺑﻪ آراﻣﻲ درﮔﺬﺷﺖ و ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺴﻴﺎر دﻳﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﻦ را ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﺻﻼحﻃﻠﺒﻲ‪ ،‬روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ و ﻣﺴﻴﺮ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ‪ -‬ﺗﺎ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ -‬از اﻳﻦ‬
‫ﺑﻄﺮي ﺧﻨﺪهدار ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺗﺮاﺷﻴﺪهﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﭘﺮواز ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺧﺮدورزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻴﻦ‬

‫ﺗﻮﻣﺎس ﭘﻴﻦ )‪ (1737-1809‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﻣﺜﺎل ﻋﺎﻟﻲ از اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺘﺪﻳﻦ‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻴﺮون از ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﺴﺘﻪ درﺑﺎره دﻳﻦ او را ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﺪون ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﺴﺘﻪي ﻓﻜﺮي اﻟﮕﻮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﻞ ﭼﻬﺎرﭼﻮب دﻳﻦ را‬
‫دور اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻮﻣﺎس ﭘﻴﻦ‪ ٢‬در اﻧﮕﻠﻴﺲ زاده ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﻳﻚ دوزﻧﺪه ﺳﻴﻨﻪﺑﻨﺪ زﻧﺎﻧﻪ ﺷﺪه و‬
‫ﺳﭙﺲ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﺟﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎري را در اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮدﻫﻨﺪﮔﺎن دوﺳﺖ دارﻧﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬او ﺑﺎ ﺑﻨﺠﺎﻣﻴﻦ ﻓﺮاﻧﻜﻠﻴﻦ‬
‫دﻳﺪار ﻛﺮده ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﻠﻨﻲﻫﺎ رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺸﺖ و ﺑﻪ ﺗﻨﺪي در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ درﮔﻴﺮ‬
‫ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1155‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1776‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ‪ ٣‬را ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫رﺳﺎﻟﻪاي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪاي اﺳﺘﻮار ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺘﻘﻼل در ﻣﻴﺎن ﻛﻠﻨﻲﻧﺸﻴﻦﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1. Pope Paul IV‬‬

‫‪2. Thomas Paine‬‬
‫‪3. Common Sense‬‬
 ‫‪٣٢٩‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫)ﻳﻜﻲ از وﻓﺎداران اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ وي ﻫﺸﺪار داد ﻛﻪ ﺑﺪون وﺟﻮد ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻲ ﻛﻠﻨﻲﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﺪي »رو ﺑﻪ ﺗﺒﺎﻫﻲ و ﺑﻪ ﺳﻮي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ رود‪ «.‬اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﻳﻚ ﻋﺒﺎرت ﻣﺼﻄﻠﺢ‬
‫اﺳﺖ‪ (.‬ﭘﻴﻦ ﺷﻐﻠﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﮕﺮه را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ ،‬اﺧﺮاج ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ رﻓﺖ و‬
‫در آﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي در ﻛﻨﺶﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ درﮔﻴﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬در ﻓﺮاﻧﺴﻪ در ‪ 1172‬ﻫﺠﺮي‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1793‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﺪ وي دﺳﺘﮕﻴﺮ و‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻦ ﻫﻨﮕﺎم زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب دوره ﺧﺮدورزي‪ ۴‬ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺶ ﺗﺎرﻳﺦ را ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺧﺮدورز‪ ،‬رك و‬
‫اﻟﺰامآور ﺑﺮاي ﻳﻮرش ﺑﺮ ﺿﺪ دﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ دﻟﻮاﭘﺴﻲ او اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺮاي از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدن ﺷﺮ ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﻲﻫﺎ ﻧﺎﺑﻮد‬
‫ﺳﺎزد ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻧﮕﻴﺰه وي ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ دوره ﺧﺮدورزي ﮔﺸﺖ‪» ،‬ﻣﺒﺎدا در اﻳﻦ ﻛﺸﺘﻲ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺧﺮاﻓﺎت‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻗﻼﺑﻲ دوﻟﺘﻲ و اﻟﻬﻴﺎت ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﮕﺮش اﺧﻼﻗﻲ را از‬
‫دﺳﺖ داده ﻧﮕﺮش اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ را از دﺳﺖ داده و اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ را از دﺳﺖ‬
‫دادهاﻳﻢ‪«.‬‬
‫ﭘﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﺪااﻧﮕﺎر‪ ۵‬ﻳﺎ دﺋﻴﺴﺖ ﺑﻮده و ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ »ﺧﺪااﻧﮕﺎر راﺳﺘﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺧﺪا‬
‫دارد‪ «.‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داده »دﻳﻦ ﺧﺪااﻧﮕﺎر درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ژرفاﻧﺪﻳﺸﻲ درﺑﺎره ﻗﺪرت‪ ،‬ﻓﺮزاﻧﮕﻲ‬
‫و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺧﺪا در ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ اﺳﺖ و در ﻛﻮﺷﺶﻫﺎ او را در ﻫﺮ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ‪ ،‬داﻧﺸﻴﻚ و‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ اﻟﮕﻮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪) «.‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره دﺋﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ‪ 2‬را ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬
‫ﭘﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اراﺳﻤﻮس ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﭘﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن را ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺿﺮوري ﺧﻮدش آﻣﺎده ﺳﺎزد‪ .‬او ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﺰاره روﺷﻦ از‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮدش آﻏﺎز ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﻮﻣﺎس ﭘﻴﻦ ﺑﺎور داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪4. The Age of Reason‬‬

‫‪5. Deist‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٣٠‬‬

‫‪ ‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪا ﺑﺎور داﺷﺖ و اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ ‬ﺑﻪ ﺑﺮاﺑﺮي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎور داﺷﺖ‬
‫‪ ‬ﺑﺎور داﺷﺖ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ وﻇﺎﻳﻔﻲ دارﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دادﮔﺮي‪ ،‬ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و ﺷﺎد ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫دﻳﮕﺮان‬
‫‪ ‬ﺑﺎور داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه اﺧﺘﺮاع اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺎ‬
‫ﻣﺮدم را ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﺪ و آنﻫﺎ را وادار ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﺮده و درآﻣﺪزا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ ‬ﺑﺎور داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺣﻖ دارﻧﺪ ﺑﻪ آﻣﻮزهﻫﺎي اﻳﻦ دﻳﻦﻫﺎ ﻳﺎ ﻫﺮ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺧﺮد و ﺷﻌﻮر ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺲ ﭘﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺎري ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮﺗﺪان اﺳﻼم آﺷﻨﺎﺗﺮ ﺑﻮده و در‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 5‬و ‪ 10‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن آنﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ -‬ﻛﻪ اﻋﻼم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺧﻮدﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮده و ﺑﺎور ﺑﻪ آن ﺑﺮاي ﺧﺮد ﺷﻚﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﺪﮔﺎه ﭘﻴﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﺒﻮت‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﺷﻮد‪ :‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺧﻮب وﻟﻲ ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﺮاه ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﻬﺎدت آن ﺷﺨﺺ را ﺑﺎور ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازم ﻛﻪ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﺧﺪااﻧﮕﺎر اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻤﻚﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ از دوﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي دﻳﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪي ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻏﻴﺮ ﺳﻨﺘﻲ ﻛﻪ ﺻﺪاي ﺗﻠﻖ وﺗﻠﻮق‬
‫ﻗﻔﺲ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺐ رﺳﻤﻲ را در آورده ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺟﻔﺮﺳﻮن‪ :‬ﺗﻮﻣﺎس ﺟﻔﺮﺳﻮن در ﺳﺎل ‪ 1182‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1803‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( در اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﻳﻚ ﻗﻴﭽﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻫﻤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻣﻌﺠﺰات را از اﻧﺠﻴﻞ‬
‫ﺑﺮﻳﺪه و ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻪي اﺧﻼق و داﺳﺘﺎن اﺻﻠﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻋﻴﺴﺎ را ﻧﮕﻪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي آن ﺑﺎ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﭘﻴﺮوان ﻧﺌﻮﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬
 ‫‪٣٣١‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﺑﺮاي زدودن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ از آﻣﻮزشﻫﺎي ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻣﻲاﻧﺪازد )ﺑﺮاي‬

‫آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 5‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ(‪.‬‬
‫‪ ‬ﮔﻔﺘﻤﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ :‬دﻳﻮﻳﺪ ﻫﻴﻮم اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ را در ﻣﻴﺎن ﺳﻪ دوﺳﺖ‬
‫ﺧﻴﺎﻟﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﺪا ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫)ﻳﺎ ﭼﻪ ﻛﻢ( اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺑﺎره ﺧﺪا ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻫﻢرأي ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻓﻴﻠﻮ‪ ،‬ﺷﻜﺎكﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻧﺎ آﺷﻜﺎر دﺋﻴﺴﺘﻲ ﺧﻮد ﻫﻴﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺠﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ :‬ﺗﻮﻣﺎس ﺟﻮﻧﺎﺗﺎن ﺟﻜﺴﻮن آﻟﺘﻴﺰر ﻳﻜﻲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ دﻫﻪ ‪ 1340‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1960‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫اﻟﻬﻴﺎت »ﺧﺪاي ﻣﺮده« را ﺑﺮﭘﺎ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﺑﺎور داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﺪاي ﻫﺮﮔﺰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ وﻟﻲ آﻟﺘﻴﺰر ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺑﻮده وﻟﻲ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺮ روي ﺻﻠﻴﺐ ﻣﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺑﻮده ﻛﻪ راه‬
‫دﻳﮕﺮي را ﺑﺮاي درك ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﺧﺪا‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮ روي ﭘﻴﺎمﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪ ‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎن ﻧﻮﻳﻦ‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ اﺳﻘﻒ ﺟﺎن ﺷﻠﻲ‬
‫اﺳﭙﺎﻧﮓ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺗﻨﺪرو در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﭙﺎﻧﮓ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ »دﮔﺮﮔﻮن ﺷﻮد ﻳﺎ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود«‬
‫و ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪن آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﻫﻴﭻ ﺧﺪاي‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﻪي داﺳﺘﺎنﻫﺎي درﺑﺎره رخ دادن ﻣﻌﺠﺰه ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫ﺑﻮده و رواﻳﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺷﺪن ﻣﺴﻴﺢ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﮔﻤﺮاه و وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﺑﻮده و ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ داراي اﺧﻼﻗﻲ درﺧﻮر و ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺪرن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪا‪ ،‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻘﺪس‪ ،‬ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه را ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ آﻧﮕﺎه ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دﻳﻦ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٣٢‬‬

‫ﭘﻴﻦ در ﺑﺨﺶ دوم ﻛﺘﺎب دوره ﺧﺮدورزي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ‪-‬‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻳﻬﻮدي ﻣﺴﻴﺤﻲ ‪ -‬ﺑﻪ روﺷﻨﮕﺮي ﭘﺮداﺧﺘﻪ و آنﻫﺎ را اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﺎب ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻘﺪس را ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﺑﺰرگ و ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎ دروﻧﻲ آنﻫﺎ‬
‫در ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﻣﺮوزه ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎي )ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده( اﺷﺎره ﺷﺪه‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﻴﻦ در ﻣﻴﺎن ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻓﺮادي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻦ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮي را درﺑﺎره ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ ‪ -‬و روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ‬
‫ﺑﻮي ﮔﻞ ﺳﺮخ ﻧﺪاده ﺑﻠﻜﻪ درﺳﺖ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺴﺘﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢﺗﺮي ﺑﺮاي ﭘﻴﻦ ﺑﺪﻛﺮداري ﭘﻮچ و ﻣﺴﺨﺮهاي ﺑﻮد ﻛﻪ او در ﻫﻤﻪي‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲدﻳﺪ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺳﺮاﺳﺮ آن ﻧﻴﺴﺖ( در‬
‫ﺗﻮرات‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن دوران زﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﻦ دﻳﺪن ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﺗﺠﺎوز‪ ،‬ﻗﺘﻞ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺪﮔﻲ و ﻧﺴﻞﻛﺸﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﺧﺪا در ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﻟﺮزه ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر‬
‫ﺑﻮده زﻳﺮا ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎري ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﺷﻨﻴﺪﻧﺪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎك در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫ﺧﻮب‪ ۶‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬آن روزﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﮔﻮش اﻣﺖ ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮﻫﺎ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﺬاب ﺟﻬﻨﻢ راه ﺧﻮد را در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺪي ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺟﺰﻳﻴﺎت آن ﻧﻬﻔﺘﻪ و اﻳﻦ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻪ راﺳﺘﻲ زﻧﻨﺪه‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻦ اﻣﺮ ﻧﻮﻳﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب دوره ﺧﺮدورزي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﺗﺎزهاي ﺑﻪ ﺧﺪااﻧﮕﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺑﺮاي‬
‫دﻳﻦداري را زﻧﺪه ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﻦ ﺧﻮدش ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮد اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي‬
‫ﭘﺮزور وي ﺑﺮ ﺿﺪ دﮔﻢ و ﺧﺮاﻓﺎت ﻛﺘﺎب دوره ﺧﺮدورزي را ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ارزﺷﻤﻨﺪ و ﻃﺒﻴﻌﻲ از‬
‫ﻣﻴﺮاث ﻧﻮﺷﺘﺎري آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺷﻴﻮاي ﭘﻴﻦ درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎداﺗﺶ ﻣﺼﺎدره ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻲ‬
‫رﺣﻢ دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻪ وي ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻴﺨﻮد و ﺑﻲاﺳﺎس ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن را زدﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ را در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺳﭙﺮي ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺮدم از وي‬

‫‪6. Good Book‬‬

 ‫‪٣٣٣‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫دوري ﻛﺮده و ﻣﻨﺰوي ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺶ ﺗﻦ در ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻳﻦ ﻛﺸﻮر‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از آﮔﻬﻲﻫﺎي ﺗﺮﺣﻴﻢ وي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪» ،‬او زﻧﺪﮔﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ داﺷﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺪ‬
‫ﻛﺎر ﺧﻮب ﻛﺮد و زﻳﺎن و آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ رﺳﺎﻧﺪ‪«.‬‬

‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي راه و ﻣﺴﻴﺮ‬

‫اروﭘﺎ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻲ را ﭘﺲ از ﺧﻮاب ﻧﻴﻤﺮوزي ﻗﺮونوﺳﻄﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺪاري ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻛﺘﺸﺎف دوﺑﺎره دوران ﻛﻬﻦ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب داﻧﺸﻴﻚ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﮕﻴﺰهي ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﻦ و ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ دﻳﺪن ﺟﻬﺎن و زﻧﺪﮔﻲ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ‬
‫ﻣﻴﻼدي ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺧﺮدورزي ﺑﻪ ﻧﺎم دوره روﺷﻨﮕﺮي ﺑﺮ ﭘﺎ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻦ و اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺑﻬﺒﻮد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻮد‪ .‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن دورهﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ‬
‫ﻛﺮدم ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ وﻇﻴﻔﻪ‪ ،‬دوراﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪ و دﺳﺖ و ﭘﺎﮔﻴﺮ در راه اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان دورهﻫﺎ ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻋﺼﺮ ﺧﺮد‬
‫ﺧﺮاﻓﺎت و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ را ﻫﻢ ﭼﻮن دﺳﺖ و ﭘﺎﮔﻴﺮﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ دﻳﺪه و‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺿﺮورت داﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﻲدرﻧﮓ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ و آﻣﻮزهﻫﺎﻳﻲ از ﻣﺴﻴﺮ ﻛﻨﺎر زده ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺮﭘﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺎﻳﺪ »ﺑﺸﻜﻨﻴﻢ ﻃﻠﺴﻢ« ﺷﻴﻮهي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻛﻬﻨﻪ را‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫از ﻋﺼﺮ روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ و ﺑﻴﺴﺘﻢ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و‬
‫ﻳﻜﻢ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ زﻳﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﻨﺪهي ﺳﻪ ﻛﺘﺎب ارزﺷﻤﻨﺪ از اﻳﻦ دﺳﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ زدودن ﺗﻴﺮﮔﻲ و ﻧﺎﭘﺎﻛﻲ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ از ذﻫﻦ و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮدم داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٣٤‬‬

‫ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎزي ﻧﺎﺑﺎوري از ﺳﻮي ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪا‬

‫زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻣﺮدم ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ دوﮔﺎﻧﻪ ﺑﻴﺶ از ﺗﺼﻮر زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻳﻚ‬
‫روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ درﺑﺎره ژان ﻣﻴﻠﻪ درﺳﺖ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎل ‪ 1026‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1689‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻮد و ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺪه ﺟﻨﮓ دﻳﻨﻲ ﺗﻠﺨﻲ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ژان ﻣﻴﻠﻪ ‪-‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﺧﻮدش‬
‫ﮔﻔﺘﻪ »ﺑﺮاي ﺧﺸﻨﻮدي ﭘﺪر و ﻣﺎدر«‪ -‬روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺨﺶ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ‪ 40‬ﺳﺎل او در ﺷﻐﻞ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻛﺮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ درﮔﺬﺷﺖ وي در ﺳﺎل ‪ 1108‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1729‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﻣﺮدم ﻫﻤﺎن ﺑﺨﺶ ﭼﻴﺰ ﺷﮕﻔﺖآور ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ‪ -‬ﭼﻬﺎر روﻧﻮﺷﺖ از ﺧﺎﻃﺮات دﺳﺖﻧﻮﻳﺲ ﻛﻪ‬
‫در آن ﻣﻴﻠﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻨﻮان‬
‫ﺧﺎﻃﺮات ‪-‬ﺑﺮﻫﺎنﻫﺎي روﺷﻦ و ﺑﺪﻳﻬﻲ از ﺑﻴﻬﻮدﮔﻲ و دروﻏﻴﻦ ﺑﻮدن دﻳﻦﻫﺎي ﺟﻬﺎن‪-«٧‬‬
‫ﺑﻪ روﺷﻨﻲ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي وي را روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺎﻣﻞ آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫روﻳﺪادي ﺷﮕﺮف و ﭘﺮﻣﺎﺟﺮا اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ روز در ده ﺳﺎل ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﻠﻪ وﻇﺎﻳﻒ روﺣﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را اﻧﺠﺎم داده ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﻣﻲﮔﺸﺘﻪ ﻗﻠﻢ و دوات را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و دﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻳﻮرش ﺑﻪ ﻫﻤﺎن دﻳﻨﻲ و ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻲزد ﻛﻪ روز را در ﺧﺪﻣﺖ آن ﺳﭙﺮي ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﻛﺎر او ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﺣﺪ ﻛﺘﺎب از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺒﻮد‪ -‬ﺑﻠﻜﻪ در واﻗﻊ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮ روي آن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻴﺨﺪاي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن ﻧﻴﺰ ﻳﻚ‬
‫روﺣﺎﻧﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺎري وي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﺎورﻫﺎﻳﺶ را ﻧﻜﻮﻫﺶ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺮﺗﺪﺷﺪن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ آن زﻣﺎن ﻫﻨﻮز ﻳﻚ ﺑﺰه و ﺟﺮم ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﻠﻪ ﻛﺘﺎب را‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺨﺶ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﻛﺮده و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﺮﻳﺐ دادن آنﻫﺎ از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﭘﻮزش‬
‫ﻃﻠﺒﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﻠﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺨﺶ در زﻣﺎن زﻧﺪه ﺑﻮدن ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﭘﺲ از ﻣﺮگ آﺷﻜﺎر ﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪7. Clear and Evident Demonstrations of the Vanity and Falsity of All the Religions of the‬‬
‫‪World‬‬
 ‫‪٣٣٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﻣﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﺑﻮد و ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺨﺶ او‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاش را ﺧﻮاﻫﻨﺪ دﻳﺪ در دﻓﺘﺮ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﺛﺒﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﺑﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ ﭼﻬﺎر روﻧﻮﺷﺖ را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺣﻮزه ﺧﻮدش ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫در ‪ 93‬ﺑﺨﺶ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻴﻠﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ‪:‬‬
‫‪ ‬روﺣﺎﻧﻴﻮن »ﻛﻮدنﻫﺎي زﻫﺪﻓﺮوﺷﻲ« ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎ »ﺗﻮﻫﻢ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‪ ،‬دروغ و اﻓﺴﺎﻧﻪ«‬
‫ﻣﺸﺘﺎق ﻓﺮﻳﺐ دﻳﮕﺮان ﺑﻮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آنﻫﺎ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻴﻠﻪ »رﻧﺞ و ﺑﻴﺰاري ﺷﺪﻳﺪي« ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮده ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي راﺳﺘﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ و ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻣﺮدم در »اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﻴﻬﻮده‬
‫و ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ ﻛﻪ از آن ﻧﻔﺮت داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮده و از ﺑﻨﻴﺎد از آن ﺑﻴﺰار« ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ در ﻧﺎدرﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻬﻮدﮔﻲ ﻳﺎ ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ دﺳﺖﻛﻤﻲ از دﻳﮕﺮ دﻳﻦﻫﺎ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪي اﻧﺴﺎن ﺑﻮده و ﺧﺪاﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻴﻠﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﺑﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮده »از ﺧﺸﻢ ﺑﺘﺮﻛﺪ« وﻟﻲ از ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺠﻴﻞ ﭘﺮ از ﺗﻨﺎﻗﻀﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ او ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬دﻳﻦ ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪ ﺟﻨﮓﻫﺎ و ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت در ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﭘﺮ از آﻣﻮزهﻫﺎي ژرف ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮدم ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﺪارﻧﺪ ‪ -‬راهﻫﺎي دﻳﮕﺮي در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦﻧﮕﺎران ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺧﺎﻃﺮات ﻣﻴﻠﻪ را ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻲدرﻧﮓ آن‬

‫را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده زﻳﺮا ﻣﻴﻠﻪ در ﻣﻜﺎن ﻧﺎﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك ﺳﭙﺮدهﺷﺪه ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻧﺸﺎﻧﻲ و‬
‫در دﻓﺘﺮ ﺛﺒﺖ ﺑﺨﺶ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻫﻴﭻ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ آن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﻠﻪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ردي ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﮔﺸﺖ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻛﺘﺎب وي ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺪﺗﺮ از رﻓﺘﺎري ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺴﺪ ﻣﻴﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ رﻓﺘﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ درﺑﺎره ﻛﺘﺎب‬
‫وي در دﺳﺘﺎن وﻟﺘﺮ ‪ 30‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭼﻮن وﻟﺘﺮ ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﺧﺪااﻧﮕﺎري ﺧﻮدش را آﺷﻜﺎر ﺳﺎزد )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (2‬ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه از‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٣٦‬‬

‫ﺧﺎﻃﺮات ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ارﺟﺎﻋﺎت ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻣﻴﻠﻪ ﻗﻠﻢ زده ﺷﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ دﺋﻴﺴﺖ و ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ اﻧﻘﻼب ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﺘﺮ ﺣﺘﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻋﺒﺎرت ﺳﺮاﺳﺮ دروﻏﻴﻦ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻴﻠﻪ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﺧﺪاﻳﺎ از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ«‬
‫ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻧﺨﺴﺖ ﺧﻮد »دﻳﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ « درآوري ﻛﻪ از آن دور ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫) ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ دروغ اﺳﺖ زﻳﺮا در دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ‪-‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ درﻫﻢ و ﺑﺮ ﻫﻢ وﻟﺘﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ در اﻣﺎﻧﺖ ﺑﺎﻳﺪ از وﻟﺘﺮ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﺑﺎﺷﻴﻢ ﭼﻮن ﺧﺎﻃﺮات ﻣﻴﻠﻪ‬
‫را ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ و آﻏﺎزﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻋﺼﺮ ﺧﺮدورزي آورده اﺳﺖ ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺧﻮدش را ﺑﺎر ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ آن آراﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺮوﻳﺞ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دوﻟﺒﺎخ‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ‪ 1700‬ﻣﻴﻼدي ﭘﺎرﻳﺲ ﻛﻌﺒﻪي ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻮد ‪ -‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‬
‫ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﺷﺨﺼﻲ از ﻛﻮره در ﺑﺮود‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪي‪ ،‬ﭘﻴﮕﻴﺮ‬
‫دﮔﺮﮔﻮن ﻓﺮﻫﻨﮓ اروﭘﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻳﺪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺷﻤﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺛﺮوت ﺑﻮده و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﻫﻮا اﺣﺴﺎس ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻴﭻ اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬
‫ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﻧﻮﻳﻦ ﭘﺎول ﻫﻨﺮﻳﺶ‪ ،٨‬ﻳﺎ ﺑﺎرون دوﻟﺒﺎخ )‪(1723-1789‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم ﻧﺒﻮد‪ .‬وي ﺗﺎﻻري در ﭘﺎرﻳﺲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﺑﺰرگ ﺑﻮد ﺗﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫دوﻟﺒﺎخ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد در ﺣﻠﻘﻪي ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻳﻦ را دروﻏﻴﻦ ﻣﻲدﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫آن را ﭼﻮن ﺳﺪي در ﺑﺮاﺑﺮ اﺧﻼق ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1140‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1761‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( دوﻟﺒﺎخ ﻛﺘﺎب ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻋﺮﻳﺎن‪ ٩‬را ﻧﻮﺷﺖ اﻳﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﮔﻪ ﺑﺰرگ اﻋﻼﻣﻴﻪ وي‬
‫ﺑﺮ ﺿﺪ دﻳﻦ ﺑﻮد ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﺑﺮﮔﻪﻫﺎ را ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫‪8. Paul-Henri Thiry‬‬

‫‪9. Christianity Unveiled‬‬
 ‫‪٣٣٧‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﻳﺎري رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻴﺨﺪاي ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﻠﻪ‪ :‬ﭘﺮوژه روﺣﺎﻧﻲ‬

‫ﻫﻴﭻ راه ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ ﺷﻤﺎر روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ژان ﻣﻴﻠﻪ در‬
‫ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﻲ در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﻳﻦ ﺳﻨﺎرﻳﻮ ﭼﻨﺎن ﻓﺮوان‬
‫ﺷﺪه ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮ ﺧﻂ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺮوژهي روﺣﺎﻧﻲ )‪(www.clergyproject.org‬‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻛﺸﻴﺸﺎن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻲﻫﺎ و دﻳﮕﺮ اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪي روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ دﺷﻮار ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪان ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻀﻮي از ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺳﺮاﺳﺮ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺑﺎورﻫﺎي ﭘﻴﺶﻓﺮض اﺳﺘﻮار‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ اﻣﺮوزه ﻧﻴﺰ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاﻳﺶ‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ درآﻣﺪ و ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ رواﺑﻂ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﻧﻴﺰ اﺷﺎرهﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺑﺪون ﺷﻚ در از دﺳﺖ دادن ﺳﺮاﺳﺮي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻄﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از روﺣﺎﻧﻴﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺰ اﻋﻼم ﺑﻲ اﻳﻤﺎﻧﻲ ﻛﺮده آﻣﺎج اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺧﺸﻢ‬
‫ﺷﺪه و ﻫﻤﻜﺎران ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ آن را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد‪ .‬ﭘﺮوژه روﺣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﺑﻴﺶ از ‪400‬‬
‫ﻋﻀﻮ دارد اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ روﺣﺎﻧﻲ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺑﺮاي ﻫﻢ دﻳﮕﺮي‬
‫ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده و ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ راﻳﺰﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ دوﻟﺒﺎخ ﺗﺎزه آﻏﺎز ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻔﺖ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ وي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ١٠‬را ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ از ﺟﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 2000‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶﺗﺮ رﻫﺎ ﻛﺮده‬
‫و ﺑﻪ روﺷﻨﮕﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﺮﺷﺖ ﭼﻴﺰﻫﺎ در ﮔﻴﺘﻲ ﻣﺎﺗﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺘﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻛﺮﺗﻴﻮس و دﻳﮕﺮان ﻛﻪ ﭘﻴﺶ دوﻟﺒﺎخ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ وﺟﻮد ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ از ﺳﺮ‬
‫راه ﻛﻨﺎر زده ﺷﻮد ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺘﺎب داراي اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﭘﺮ زور و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮ ﺿﺪ‬

‫‪10. The System of Nature‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٣٨‬‬

‫ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ را دوﻟﺒﺎخ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪي اﺻﻠﻲ ﻧﺎداﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻨﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻧﻔﺮت و‬
‫ﺑﻴﺰاري ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪن اﻳﻦ ﻣﻮرد دوﻟﺒﺎخ ﻳﻚ ﻣﻮرد ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺑﺮاي اﺧﻼق ﺑﺪون ﺧﺪا اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬او ﻣﻲﮔﻔﺖ دﻟﻴﻞﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻛﺮداري اﺧﻼﻗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﺷﺘﻦ اﺣﺴﺎس ﺧﻮب و ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ‬
‫از ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد و ﻛﺴﺎﻧﻲ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺮﺗﺮي ﻣﻦ و‬
‫ﺑﺪ ﺑﻮدن ﻧﻘﻄﻪﺿﻌﻒ و ﻛﺎﺳﺘﻲ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺮدار ﻧﻴﻜﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ راه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ‬
‫ﻫﻤﻮارﺗﺮ ﺷﺪه و اﮔﺮ ﻛﺮدار ﻧﺎدرﺳﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﺟﻬﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮا ﭘﺮ از رﻧﺞ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺑﺎزﺗﺎب‪ ،‬اﻧﺒﺎﺷﺘﻪﺷﺪه ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺮاي اﺧﻼق واﻗﻌﻲ ﻣﻲﺳﺎزد ‪-‬‬
‫ﺑﻨﻴﺎدي ﻛﻪ ﺗﺮس از ﺧﺪا ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را ﺑﺴﺎزد‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﻫﻴﺠﺎن ﺑﺮﺧﻲ و اﻧﻔﺠﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮي را در ﭘﻲ داﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ دو‬ ‫ﻛﺎﻟﻮﻳﻨﺖ‪١١‬‬ ‫اﻓﺮاد ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ وﻟﺘﺮ ﺧﺪااﻧﮕﺎر و ﻓﺮدرﻳﻚ ﻛﺒﻴﺮ ﭘﻴﺮوي‬
‫ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﭘﺮ از ﻧﻜﻮﻫﺶ و اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﻛﻨﺶ دوﻟﺒﺎخ را ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺘﺮﺳﺎﻧﺪ زﻳﺮا او ﺑﺎ‬
‫اﻗﺪام اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪاي ﻫﺮ دو ﻛﺘﺎب را ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﺎم ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ و ﻗﻼﺑﻲ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﮔﺮه ﻃﻨﺎب دار را ﺑﻪ ﮔﺮدن دوﻟﺒﺎخ ﺑﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎري دﻟﺒﺴﺘﻪ ﺑﺎﻻ دار ﻛﺸﻴﺪن دوﻟﺒﺎخ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬او ﺑﺮاي ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫و دﺳﺖ و دل ﺑﺎزي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺧﻮﻳﺶ اﻋﺘﺒﺎر داﺷﺘﻪ و در ﭘﺎرﻳﺲ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻗﺪرﺗﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ او را ﻳﻚ ﺑﺎر ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﻓﻴﻠﺴﻮف‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﺠﺎزي‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﺳﺮاﺳﺮ اﺧﻼﻗﻲ را ﺑﺮ اﺳﺎس‬ ‫روﺳﻮ‪١٢‬‬ ‫ﭘﻴﺮو ﻛﺎﻟﻮﻳﻨﺖ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ دوﻟﺒﺎخ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي دوﻟﺒﺎخ ﺑﻮده و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻳﻮرش‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و آداب ﻣﻘﺪس در ﭘﻲ درآﻣﺪزاﻳﻲ ﺑﻮد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﺘﺎب ﻗﻄﻮر و ﺗﺎ ﺣﺪي ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي را ﻓﺸﺮده ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ در ﻣﻴﺎن ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮدم ﻧﻔﻮذ ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ در واﻗﻊ دوﻟﺒﺎخ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ در‬
‫آنﻫﺎ ﻧﻔﻮذ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ او ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻛﻮﺗﺎه و آﺳﺎنﺗﺮ ‪ -‬ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ‬

‫‪11. Calvinist Frederick the Great‬‬

‫‪12. Rousseau‬‬
 ‫‪٣٣٩‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ‪ - ١‬را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ و آن را ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ ﻳﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ٢‬ﻧﺎمﮔﺬاري ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻲدرﻧﮓ در ﻣﻴﺎن ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺟﺎ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻟﻲ ﺣﺘﺎ ﻳﻚ درﺟﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳﻪ ﻛﻤﻚ ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺣﺘﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﻳﺪن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺎﻟﻲ از ﭘﺎدﺷﺎه ﻓﺮاﻧﺴﻪ در ﺻﻮرت ﻏﺪﻏﻦ‬
‫ﻧﺸﺪن اﻳﻦ دو ﻛﺘﺎب ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺧﻴﻠﻲ دﻳﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد! دوﺑﺎره ﻧﻴﺰ دﻳﻮي از ﺷﻴﺸﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫ﺑﺎرون دوﻟﺒﺎخ در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ در دوره روﺷﻨﮕﺮي داﺷﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ در ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬
‫ﺳﻨﺘﻲ ﻗﺪرتﻫﺎ را ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺳﻨﺪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻨﺸﻮر ﺣﻘﻮق اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ رﻳﺸﻪ در اﺻﻮل روﺷﻨﮕﺮي دارد‬
‫‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد از ﻣﻴﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ دوﻟﺒﺎخ ﺳﺮ ﺑﺮآورده اﺳﺖ‪.‬‬

‫»دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﺮدم« ‪ -‬آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻫﻨﮕﺎﻣﻪي روﺷﻨﮕﺮي ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬
‫آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي ﺑﻮد ‪ -‬ﻳﻚ ﺷﺎﻫﻜﺎر ‪ 35‬ﺟﻠﺪي ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 75،000‬ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﺳﻮي ﭼﻨﺪ‬
‫ده ﺗﻦ از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻫﻤﻜﺎر و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻴﺨﺪا دﻧﻲ دﻳﺪرو‪ ٣‬ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫»ﺑﺮاي دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﺮدم« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎپ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دوﻟﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻪ داﺷﺖ وﻟﻲ ﺳﺮﺷﺖ ﺗﻨﺪرو و‬
‫ﺿﺪ دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻘﺎﻻت آن ﻟﻌﻨﺖ و ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫آورد‪ .‬دوﻟﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺮاي ﻧﺮم ﻛﺮدن دل دﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ آن را ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫وﻟﻲ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ اﺟﺎزه اداﻣﻪ ﻛﺎر را ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد ‪ -‬ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي‬

‫‪1. System of Nature For Dummies‬‬

‫‪2. Good Sense, or Natural Ideas Opposed to Supernatural‬‬
‫‪3. Denis Diderot‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٤٠‬‬

‫ﺑﻴﺶ از ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﻦ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ .‬درﻧﺘﻴﺠﻪ آﻧﺴﻴﻜﻠﻮﭘﺪي‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ داراي‬
‫ﺟﻮﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي روﺷﻨﮕﺮي ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت و ژرﻓﺎي ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫رد و ﻃﺮد ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ راﺳﻞ‬

‫ﻓﻴﻠﺴﻮف اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ‪ (1872-1970) ١‬ﭼﻨﺪﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺳﺎده و ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬رﺳﺎﻟﻪي وي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﭼﺮا ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ «٢‬ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻛﺎرا و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه و در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه‬
‫و ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺟﺎ دارد‪.‬‬
‫در ﻇﺎﻫﺮ راﺳﻞ ﻧﺮمﺧﻮ ﮔﻮﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ دردﺳﺮ ﺑﻴﻨﺪازد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل او ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻮﻳﺶ را در دردﺳﺮﻫﺎﻳﻲ ﺳﭙﺮي ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺮدﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو درﺑﺎره‬
‫آن ﻫﺎ ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻤﻲآﻣﺪ‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﭘﺮ ﺳﺮ و ﺻﺪاي ﺑﺮاي ﻋﺪم درﮔﻴﺮي اﻧﮕﻠﻴﺲ در‬
‫ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺨﺴﺖ وي را رواﻧﻪ زﻧﺪان ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻫﻴﭻ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﺮاي رﻧﺞﻫﺎ او ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺿﺪ دﻳﻨﻲ وي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫دﻳﺪﮔﺎه وي ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر آﺷﻜﺎر ﺑﻮد‪ :‬او در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺘﻪ دﻳﻦ‬
‫»ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺗﺮس و ﻫﻢ ﭼﻮن ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮاي ﮔﻮﻧﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ «.‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ‪ -‬دﻳﻦ دﺳﺘﻲ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ داﺷﺘﻪ‪،‬‬
‫دﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺼﺮي ﻣﺎهﮔﺮﻓﺘﮕﻲ و ﺧﻮرﺷﻴﺪﮔﺮﻓﺘﮕﻲﻫﺎ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﺛﺒﺖ‬
‫ﻛﺮده ﺗﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ آنﻫﺎ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬راﺳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »اﻳﻦ دو ﺧﺪﻣﺘﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ آﻣﺎده ﻗﺪرداﻧﻲ از آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻢ و از ﺧﺪﻣﺎت دﻳﮕﺮ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪارم‪«.‬‬
‫راﺳﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ »ﭼﺮا ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ« را ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و اﺑﺪي ﺑﻮدن روح ﺑﺎور داﺷﺘﻪ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و‬
‫داﻧﺎﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Bertrand Russell‬‬

‫‪2. Why I Am Not a Christian‬‬
 ‫‪٣٤١‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﮔﻔﺘﺎر روﺷﻦ ﻛﻪ وﻳﮋه راﺳﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﺮا اﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﺑﺎور ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ وﺟﻮد ﺧﺪا را رد‬
‫ﻛﺮده ﺳﭙﺲ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻧﺎﻣﻴﺮاﻳﻲ و ﺟﺎوداﻧﮕﻲ را ﻧﻴﺰ رد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺖ آﺧﺮ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﻋﻴﺴﺎﻣﺴﻴﺢ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮش ﺷﻤﺎر‬
‫اﻧﺪﻛﻲ از آﻣﻮزهﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ »ﻛﺎﺳﺘﻲ و ﻧﻘﺺ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺟﺪي« در ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ‪-‬اﻋﺘﻘﺎد ﻋﻴﺴﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد و ﺧﺸﻨﻮدي ﻋﺬاب اﺑﺪي‬
‫ﺟﻬﻨﻢ‪.‬‬
‫راﺳﻞ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲدﻳﺪ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي او ﻛﺎرد را ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان رﺳﺎﻧﺪه ﻛﻤﻲ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪» ،‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ در اﻧﺠﻴﻞ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﮔﻔﺘﻪ‪) ،‬اي‬
‫ﻣﺎران و اﻓﻌﻲ زادﮔﺎن! ﭼﮕﻮﻧﻪ از ﻋﺬاب ﺟﻬﻨﻢ ﻓﺮار ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد؟( ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ او را دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ واﻗﻊ در ذﻫﻦ ﻣﻦ ﻟﺤﻦ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪«.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻟﻌﻨﺖ ﺷﺪن را ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻧﺠﻴﻞ ﺗﻜﺮار ﻛﺮده‬
‫و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻛﻪ ﻧﺎﺑﺎور ﻳﺎ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﺮام ﻛﺎﻓﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي دﻳﮕﺮ ‪ -‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻔﺮﻳﻦ‬
‫ﻋﺠﻴﺐ ﻋﻴﺴﺎ ﺑﻪ اﻧﺠﻴﺮ و ﺧﻮك ‪-‬راﺳﻞ ﺧﻮدش را در ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫»ﻣﺴﻴﺢ را ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و ﺧﺮدﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎن« ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن راﺳﻞ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮد دﻳﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ در درﺟﻪ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺮس از ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪﻫﺎ و ﻣﻴﻞ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ در زﻣﺎن ﺑﺤﺮان و ﺳﺨﺘﻲ اﺳﺖ‬
‫ﺳﭙﺲ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ ﻛﻪ داﻧﺶ ﻛﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﺳﺘﻦ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪﻫﺎ و ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺑﻼﻳﺎي ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫راﺳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﺟﻬﺎن ﻧﻴﻚ و ﺧﻮب ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎن و دﻻوري دارد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻧﺪوه ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺧﻮردن ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻦ دﺳﺖ و ﭘﺎي ﺧﺮد آزاد ﺑﺎ واژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫در زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎر دور اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻧﺎدان ﺑﺮ زﺑﺎن راﻧﺪه را ﻧﺪارد‪ .‬ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭼﺸﻢاﻧﺪازي‬
‫ﺑﺪون ﺗﺮس و ﺧﺮدي آزاد دارد‪«.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٤٢‬‬

‫ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻴﻨﺸﻲ ﻧﻮ‬

‫ﻧﻘﺪ دﻳﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺧﻮب و ﻧﻴﻚ اﺳﺖ ‪ -‬وﻟﻲ ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﻧﻘﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن ﻳﻚ ﺑﻴﻨﺶ‬
‫ﻧﻮﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒﻛﻨﻨﺪه ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺟﻬﺎن ﭘﺲ از ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﺪاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ آﻏﺎز ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻲاﻧﺪازد ﻛﻪ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺸﻴﺪن اﻧﺒﻮه ﻣﺮدم ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ راﺑﺮت اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‬

‫ﻧﻴﻤﻪي دوم ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ دوران زرﻳﻦ ﺑﺮاي‬

‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در اﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻮده و ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از اﻳﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ راﺑﺮت ﮔﺮﻳﻦ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‪(1833-1899) ١‬‬
‫ﺗﻌﻠﻖ دارد‪.‬‬

‫ﺳﺨﻨﺮان ﺳﻔﺮي ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺮدمﭘﺴﻨﺪ در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬راﺑﺮت اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﭘﻴﺸﻴﻦ اﻳﺎﻟﺖ اﻳﻠﻴﻨﻮي ‪ ٢‬ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻨﺪرو ﺳﺮاﻧﺠﺎم او را ﺧﻠﻊ ﻛﺮد ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺰب ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه اﻳﻠﻴﻨﻮي او را ﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاري اﻳﺎﻟﺖ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه وﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ او ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ‬
‫ﺧﺒﺮ از ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺒﻮده و اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ را رد ﻧﻤﻮد‪ .‬وﻟﻲ رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺎي ﺳﺨﻨﺎن او ﻧﻤﻲآﻣﺪﻧﺪ ‪ -‬و درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم‬
‫داده‪ ،‬ﻫﺰاران ﺗﻦ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل درﺑﺎره ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ از آﻣﻮزش ﭘﺮورش‪،‬‬

‫‪1. Robert Green Ingersoll‬‬

‫‪2. Illinois‬‬
 ‫‪٣٤٣‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ دﻳﻦ ﮔﻮش ﻓﺮا ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬رهآورد ﺳﺨﻨﺎن ﻋﺎﻟﻲ و‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺷﻴﻮاي وي درﺑﺎره دﻳﻦ ﺑﺮاي وي ﺷﻬﺮت و ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر ‪» -‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي‬
‫ﺑﺰرگ‪ - «٣‬را ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد‪.‬‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﺮاوان ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ...‬ﺧﻮب‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاوان ﻫﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل را ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮرﻧﮓ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي‬
‫وي ﺷﻴﻮا ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻮﻳﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﺑﻮد‪ .‬او ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﻳﺎدداﺷﺖ ﺑﺮاي‬
‫دو ﺳﺎﻋﺖ در ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﻤﻠﻪ آن داراي ﻳﻚ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮوارﻳﺪي ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﻜﺮار اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ وي ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺳﺘﺪﻻل از ﻧﻘﻄﻪ آﻏﺎز‬
‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن را ﮔﺎمﺑﻪﮔﺎم ﺑﺎ او ﻫﻤﺮاه ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻮن ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ رﺷﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻫﺮﮔﺰ ﮔﻤﺎن ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺨﻨﺎن وي داراي ﻧﻘﺪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ از دﻳﻦ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ‬
‫از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﺮاي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺪون ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ را اراﺋﻪ ﻣﻲداد‪ .‬در ﻳﻚ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﭼﺮا ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻫﺴﺖ« ﺗﻮﺻﻴﻒ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ او دﺳﺖ داده ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم از ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻣﺘﻌﺎرف دﻳﻨﻲ‬
‫ﻣﻲرود وﻟﻲ ﺑﺎزﺗﺎب ﺗﺠﺮﺑﻪ واﻗﻌﻲ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ از ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﮔﺸﺘﻢ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي روحﻫﺎ و ﺧﺪا اﻓﺴﺎﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺲ و اﺣﺴﺎس‪ ،‬ﺧﻮﺷﻲ آزادي وارد ﻣﻐﺰ ﻣﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ درون رواﻧﻢ راه‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﻄﺮه ﺧﻮن ﻣﻦ وارد ﺷﺪ‪ .‬دﻳﻮارﻫﺎي زﻧﺪان ﻓﺮوﭘﺎﺷﻴﺪه و ﺳﺮﻧﮕﻮن‬
‫ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺳﻴﺎهﭼﺎل ﻏﺮق در ﻧﻮر ﺷﺪ و ﻫﻤﻪ ﭘﻴﭻﻫﺎ و ﻣﻴﻠﻪﻫﺎ و ﻏﻞ و زﻧﺠﻴﺮﻫﺎ‬
‫دود ﺷﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺪه ﻧﺒﻮدم ﻳﻚ رﻋﻴﺖ ﻳﺎ ﺑﺮده ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﻫﻴﭻ ارﺑﺎﺑﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫اﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮهي زرﻳﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ‪-‬ﺣﺘﺎ در آﺳﻤﺎن ﺑﻴﻜﺮان ﻧﻴﺰ ارﺑﺎﺑﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻦ‬
‫آزاد ﺑﻮدم‪ -‬آزاد ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻢ‪ -‬آزاد‬

‫‪3. The Great Agnostic‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٤٤‬‬

‫ﺑﺮاي زﻳﺴﺘﻦ ﺑﺎ آرﻣﺎنﻫﺎي ﺧﻮدم ‪ -‬آزاد ﺑﺮاي زﻳﺴﺘﻦ ﺑﺮاي ﺧﻮدم و ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ دوﺳﺘﺸﺎن دارم‪ -‬آزاد ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻤﻪ ﺗﻮانﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺣﺲﻫﺎ‪-‬‬
‫آزاد ﺑﺮاي ﮔﺸﻮدن ﺑﺎلﻫﺎي ﺧﻴﺎﻻت‪ -‬آزاد ﺑﺮاي ﻛﺎوش‪ ،‬ﺣﺪس زدن و ﺧﻮاب‬
‫دﻳﺪن و اﻣﻴﺪ‪ ...‬ﻣﻦ ﺳﺮزﻧﺪه اﻳﺴﺘﺎده و ﺑﺪون واﻫﻤﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎل روﺑﺮوي ﻫﻤﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن‪ ...‬ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﺎ ﻛﺮدارﻫﺎي ﻧﻴﻚ ﭘﺮﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎ واژهﻫﺎي‬
‫ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﺑﺎ ﺗﺮاﻧﻪ و ﺑﺎ ﺷﻮرﻳﺪﮔﻲ ﻋﺸﻖ زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن را ﭘﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺎ آﻓﺘﺎب آﺑﻴﺎري ﻛﻨﻴﻢ ‪ -‬ﺑﺎ آب و ﻫﻮاي ﻣﻠﻜﻮﺗﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‬
‫و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﻗﻄﺮه آﺧﺮ ﺟﺎم زرﻳﻦ ﺧﻮﺷﻲ را ﺳﺮﻛﺸﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﺪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي وي ﻧﻮﻋﻲ ﺣﻤﺎﺳﻪﺳﺮاﻳﻲ ﺑﻮده و ﻫﻴﭻ‬

‫ﭼﻴﺰي دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺟﺰ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﺑﺰرگ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻌﻠﻪﻫﺎي اﻳﻦ »دوره ﻃﻼﻳﻲ«‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ را ﻓﺮوزان ﺳﺎﺧﺘﻪ و آﺗﺶ آن را ﺗﻴﺰﺗﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻔﻮذ او ﭘﺲ از ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻲ‬
‫واﺳﻄﻪ او ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ او در ﺳﺎل ‪1278‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1899‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮادر زﻧﺶ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه وي را ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدن ﮔﺮدآوري ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻧﺎم آﺛﺎر راﺑﺮت ﮔﺮﻳﻦ اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل‪ ١‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮر ﻳﻚ ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻻﻣﻮﻧﺖ‬

‫ﻛﻮرﻳﺲ ﻻﻣﻨﺖ‪ ٢‬ﻓﻴﻠﺴﻮف آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ )‪ (1902-1995‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬

‫ﺷﻜﺎﻳﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آزاديﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ دوﻟﺖ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ -‬و اﻳﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖﻫﺎ ﺳﺒﺐ آﻣﺎده ﺷﺪن ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آوردن آزاديﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻓﺮدي و آزادي ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻻﻣﻮﻧﺖ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺎﻧﻔﻮذ و آﻣﻮزﮔﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ‬

‫‪1. The Works of Robert G. Ingersoll‬‬

‫‪2. Corliss Lamont‬‬
 ‫‪٣٤٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﻛﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ ١‬را ﻧﻮﺷﺖ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ »ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز‬

‫و ﻣﺘﻤﺎﻳﺰﻛﻨﻨﺪهي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ« ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻖ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﺎوش ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻛﻪ‬
‫ﻛﺘﺎب ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻮﺷﺎﻣﺪﮔﻮﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺎ آن‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻧﮕﺮش ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮي‬
‫ﺑﺮاي رد اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي رد ﺷﺪه ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭼﻴﺰي داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻛﺎراﻳﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺸﻲ اﺻﻠﻲ در ﺳﺮ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪» :‬اوﻛﻲ‪ ،‬ﺧﻮب ﻣﻦ ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻳﺎ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺧﻮب ﺣﺎﻻ ﭼﻲ؟«‬
‫ﺑﺎري اﻳﻦ ﻛﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺑﺮاﻳﻢ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ و‬
‫ﺗﺸﺮﻳﺢ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ آﻏﺎز ﻛﺮده ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻢ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﻨﺖ دﻳﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺨﺶ دوم و ﺳﻮم اﻳﻦ ﻛﺘﺎب( ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ روﺷﻨﮕﺮي درﺑﺎره ارزش و‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻳﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاي در ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ و ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻃﺮح ﻛﻠﻲ را از ﻛﺎرﻟﻴﺲ ﺑﻪ وام ﮔﺮﻓﺘﻪام اﻣﻴﺪوارم ﺟﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮده‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ وي را ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻬﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ ‪ -‬ﺣﺴﻲ از ﻃﻨﺰ و ﺷﮕﻔﺘﻲ و ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ‪-‬‬
‫ﻧﻴﺰ وام ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻂ »‪ «Corliss Lamont‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﮕﺎرهي ﻛﺎرﻟﻴﺲ را ﻟﺒﺨﻨﺪزﻧﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺎﻧﻮسﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻛﺪو ﺣﻠﻮاﻳﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻛﺘﺎب ﻛﺎرﻟﻴﺲ را ﺑﺮداﺷﺘﻢ ﻫﻨﻮز ﺗﺼﻮري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭼﻮن‬
‫دﺳﺘﻪاي از آدمﻫﺎي ﺗﺮﺷﺮو و رﻧﺠﻴﺪه داﺷﺘﻢ و ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ رﺳﻤﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﻫﻨﻮز ﺷﻚ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻧﺎ ﺑﺎوري ﺑﺎﺷﻢ ﭘﺮ از ﺷﺎدي‪ ،‬ﻧﻪ‬

‫‪1. The Philosophy of Humanism‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٤٦‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺿﺮورت دﻟﺒﺴﺘﻪ ﭼﻴﺮه ﺷﺪن ﺑﺮ اﻣﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮد ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫در ﺳﺎﺧﺘﻦ و آﺑﺎد ﻛﺮدن آنﻫﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻛﺘﺎب ﻻﻣﻮﻧﺖ »اﻣﻮرات زﻧﺪﮔﻲ« ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ‬
‫اﻳﻨﮕﺮﺳﻮل ﺑﻮد‪ -‬ﺳﺘﺎﻳﺸﻲ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي وﻇﻴﻔﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن رو ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮم ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﺘﺎب ﻻﻣﻨﺖ‪» ،‬ﺗﻤﺪﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا« ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫ﭘﻮﻟﻲﻳﺎﻧﺎ‪) ١‬ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ زﻳﺎد از ﺣﺪ( ﻛﺞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺗﺼﻮﻳﺮي از ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺑﻲ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫درﺧﺸﺎن رﺳﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از دﻳﻦ رﻓﺘﻪ‪ ،‬زﺧﻢﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را درﻣﺎن ﻛﺮده‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﻛﻪ در آن آﻣﻮزش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻮلﺳﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﻨﮓاﻓﺮوز‪ ،‬آزادي ﺑﻴﺎن ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮده و ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ و ﺟﻤﻌﻲ ﭼﻴﺮه ﺑﺮ آزﻣﻨﺪي اﻓﺮاد اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا اﻧﺴﺎن در ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﻨﻮز در‬
‫ﺧﻄﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ اﻧﺪازه ﺧﻮشﺑﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ را ﺑﺮاي ﺗﺼﻮر ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺪون ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ ﺳﭙﺮي ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬در ﭘﻨﺪار ﻣﻼﻳﻢ ﻣﻦ ﻧﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲﻫﺎ و ﻧﻪ ﺳﻜﻮﻻرﻫﺎ از ﻣﻴﺎن‬
‫رﻓﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮاي زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻠﻨﺪو ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 2‬ﮔﻔﺘﻪام‪ ،‬آرﻣﺎنﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﺎﭼﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ آرﻣﺎنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ درﺑﺎره ﻗﺮار دادن اﻳﻦ ﺟﻬﺎن و اﻳﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻮده و ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي روﺷﻨﮕﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻤﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آرﻣﺎنﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﺪم و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻣﻦ و ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﺘﺎب ﻫﻢرأي و ﻫﻢ ﻋﻘﻴﺪه ﻧﺒﻮد‪:‬‬
‫»اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ وﻇﻴﻔﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺠﺎتدﻫﻨﺪهي و رﻫﺎﻧﻴﺪن ﺧﻮد را ﺑﺮ دوش ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ دارد‪.‬‬

‫ﻛﺎﺳﺘﻦ ﻣﻌﺠﺰات ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ داوﻛﻴﻨﺰ‬

‫‪1. Pollyanna‬‬
 ‫‪٣٤٧‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎي وي در ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن دﻳﻦ آﺷﻨﺎﻳﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﺰﻳﻨﺶ‬
‫رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ )زاده ‪ 1320‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1941 -‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي‬
‫ﻳﻚ ﺑﺨﺶ درﺑﺎره ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ او در ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻣﺴﻴﺮ از ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ‬
‫و ﻋﻠﻤﻲ وي داراي ﻣﻴﺰان ﺑﺮاﺑﺮي از ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ درك و ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺣﺴﻲ از ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺑﻮده و ﻳﻜﻲ‬
‫از ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي وي ﺑﻪ وﻳﮋه ﻳﻜﻲ از ﻏﻨﻲﺗﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ از دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا اﺳﺖ‪.‬‬
‫»زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺣﻴﺎت ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻣﻌﺠﺰه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ« ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﮔﻼوﻳﺰ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎ آن دارﻧﺪ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺪون ﺧﺪا و ﻋﺬاب اﺧﺮوي‬
‫ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪﻓﻲ در زﻧﺪﮔﻲ داﺷﺖ؟ ﻳﺎ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺪون ﺧﺪا ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﺎﻣﺪاد ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ از ﺗﺨﺖ ﺧﻮاب ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﻲ؟‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺎ دورﻧﻤﺎي وﺟﻮد اﻧﺴﺎنﻫﺎ آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن ﻛﻪ زاده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻳﻚ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﺑﺎ ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﭼﻴﺰ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ دﻳﮕﺮ رخ ﻣﻲداد ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﻓﺮد دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﭘﺪر ﻳﺎ ﻣﺎدر ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻲ دﻳﮕﺮ ازدواج ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ازدواج ﻛﺮده و ﻟﻘﺎح‬
‫در ﻣﺎه دﻳﮕﺮي رخداده ﻳﺎ ﻳﻚ اﺳﭙﺮم ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﺨﻢ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ ...‬و‬
‫ﻧﺎﭼﺎرﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ اﺣﺘﻤﺎلﻫﺎ را در ﺑﺎره ﭘﺪرﺑﺰرگﻫﺎ و ﻣﺎدرﺑﺰرگﻫﺎي ﺧﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ و ﺻﺪ‬
‫ﻫﺰار ﻧﺴﻞ ﭘﻴﺶ از آنﻫﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ وﻟﻲ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎ درﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫رخداده ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﮕﻲﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮ دياناي )‪ (DNA‬ﻫﺮﮔﺰ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎي آن »در ﻣﺴﻴﺮ ﭘﺮ دﺳﺖاﻧﺪاز اﻳﻦ ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﺳﺮﮔﺮدان ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺧﻮدﻣﺎن وﺟﻮد دارﻳﻢ‪«.‬‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ اﻳﻦ ﺳﺮرﺷﺘﻪ ﻏﻴﺮﻣﺘﺤﻤﻞ را ﺑﺎ ﻛﺎرﻛﺸﺘﮕﻲ و ﻣﻬﺎرت آبوﺗﺎب داده و‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪ را وادار ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ ﺑﺮاي زﻧﺪه ﺑﻮدن ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن و ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ در ﮔﺬر ﺳﺎلﻫﺎ اداﻣﻪ داده‬
‫اﺣﺴﺎس ﺿﻌﻴﻒ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﺧﻮكﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ ﻣﻲ داد ﻛﻪ ﭼﺮا زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺟﺎوﻳﺪان‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻢ داﺷﺖ و ﺳﭙﺎس ﻓﺮاوان ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ رخ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٤٨‬‬

‫داوﻛﻴﻨﺰ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦ در ﻳﻚ ﺑﻨﺪ ﻓﺮاﻣﻮشﻧﺸﺪﻧﻲ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ »ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻧﺒﻮدن« ﻳﻜﻲ از ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲﻫﺎي ﺟﺬاب در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﺰاﻣﻴﺮ ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪان اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﭘﺲ از ﭼﺮﺗﻲ ﺻﺪﻫﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎﻟﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ را در روي ﺳﻴﺎرهاي‬
‫ﺑﺎﺷﻜﻮه و ﮔﺮانﺑﻬﺎ‪ ،‬درﺧﺸﺎن از ﺟﻠﻮهﮔﺮي رﻧﮓﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺖ و دل ﺑﺎز ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ و‬
‫ﺣﻴﺎت ﺑﺎز ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬در ﮔﺬر دﻫﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎز ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮد را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬آﻳﺎ ﺳﭙﺮي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻮﺗﺎه در زﻳﺮ آﻓﺘﺎب ﺑﺮاي ﻛﺎوﻳﺪن ﺑﺎ روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺮاي درك ﺑﻪ‬
‫ژرﻓﺎي ﮔﻴﺘﻲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﻣﺎ روي اﻳﻦ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﻜﻮه ﻧﻴﺴﺖ؟ اﻳﻦ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ‪-‬و ﺷﮕﻔﺘﺎ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ -‬ﭼﺮا ﺧﻮدم را ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ از ﺧﻮاب ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﻣﻲاﻧﺪازم‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي دﻳﮕﺮ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺮدن ﻫﻤﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪ‪ ،‬واﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺎم ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮ را در ﺑﺨﺶ ‪ 12‬و ‪ 13‬آورده ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﭘﺮﻫﻴﺎﻫﻮ ﻛﻨﻮﻧﻲ و ﭘﺮﻓﺮوش اﺳﺖ‪ .‬در زﻳﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را آورده ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﺸﻮد‪:‬‬
‫‪» ‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ«‪ :‬ﻛﻪ اﻣﺎ ﮔﻠﺪﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪1295‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1916‬ﻣﻴﻼدي( در ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺎدر ارت‪ ١‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻛﺎري‬
‫را ﻛﻪ ﻛﺎرﻟﻴﺲ ﻻﻣﻮﻧﺖ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻛﺮده اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﭘﺮاﻧﮕﻴﺰه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪» ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ«‪ :‬ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺪا )ﻧﺸﺮ ﭘﺮﻣﻮ‪-‬ﺗﺎوس(‪ :‬ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻧﺴﻞ‬
‫ﭘﻴﺶ از »ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮﻳﻦ« ﺟﻮرج اﺳﻤﻴﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي رد ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا را ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫‪1. Mother Earth magazine‬‬

 ‫‪٣٤٩‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :11‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎ‪ :‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ژرف‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ‬

‫‪ ‬ﺳﺎﻋﺖﺳﺎز ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ )ﻧﻮرﺗﻦ(‪ :‬در ﺳﺎل ‪ 1181‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1802‬ﻣﻴﻼدي( ﻳﻚ‬

‫ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻬﻴﺎت ﺑﻪ ﻧﺎم وﻳﻠﻴﺎم ﭘﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫را ﻫﻨﮕﺎم راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ در ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻤﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻲدرﻧﮓ ﻣﺎﻳﻪ ﺣﺪس ﺑﻮدن ﺳﺎﻋﺖﺳﺎزي ﺷﻮد‪.‬‬
‫او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ رخ داد ﻫﻨﮕﺎم دﻳﺪن ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﮔﻴﺘﻲ روي ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ وﺟﻮد ﻳﻚ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﺳﺎﻋﺖﺳﺎز ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﻮﻫﻢ اﻟﺰامآور‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ در واﻗﻊ ﺑﺪﺳﺖ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺟﻬﺎن ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻫﺮﻳﻤﻦ )ﺑﺎﻻﻧﺘﻴﻦ(‪ :‬ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه ﻛﺘﺎﺑﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻳﻮرﺷﻲ ﮔﺴﺘﺮده و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ از ﺳﻮي ﻛﺎرل ﺳﺎﮔﺎن ﺑﻪ ﺑﺪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﺷﻴﻮهاي ﺑﻮده و دﻟﻴﻞ و ﺑﺮﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ داﻧﺶ ﭼﻮن »ﻓﺎﻧﻮﺳﻲ در دل ﺗﺎرﻳﻜﻲ«‬
‫ﻧﺎداﻧﻲ و ﺧﺮاﻓﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪12‬‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺷﻮﺧﻲ ﺑﺎ ﮔﺎو ﻣﻘﺪس‬
‫‪ ‬ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﺪا ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ‪ ...‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮدم‬
‫‪ ‬ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ‬

‫اﺧﺘﺼﺎص ﻳﻚ ﺑﺨﺶ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻃﻨﺰ و ﺷﻮﺧﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ وﻟﻲ ﺷﻮﺧﻲ‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﻳﻚ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺰرﮔﻲ در ﻣﻼﻳﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺟﺪي‬
‫و ﺳﺨﺖ دﻳﻦ دارد‪ .‬ﺷﻮﺧﻲ دﻳﻦ را ﺗﺎ اﻧﺪازه اﻧﺴﺎن ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ‪ ،‬آن را ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺮده ‪ -‬و ﺧﻮب ﺑﻠﻪ ﺑﻪ آن ﺑﺨﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره دﻳﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬داﺷﺘﻦ ﺷﻮخ‬
‫ﻃﺒﻌﻲ ﻛﻤﻚ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدم ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﺧﻨﺪهدار‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺎي ﺷﻴﺮدﻫﻲ ﮔﺎو ﻣﻘﺪس ﺧﻮدﺷﺎن در ﻣﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ -‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ وردﺳﺖ ﺷﻌﺒﺪهﺑﺎز ﻛﻪ ﭼﺎدر را ﻛﻨﺎر ﻣﻲزﻧﺪ و ﻣﺮد‬
 ‫‪٣٥١‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫ﻛﻮﭼﻚ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﭘﺸﺖ ﺷﻌﺒﺪهﺑﺎز ﭘﺪﻳﺪار ﺷﻮد‪ ،‬ﺻﺪاي ﺧﻨﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ روﻛﺶ ﻣﻘﺪس‬
‫ﮔﺮداﮔﺮد دﻳﻦ را ﻛﻨﺎر زده ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﭘﺴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ آن را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺖﻛﻢ ﻣﻲ ﺗﻮان دو ﺗﻌﺮﻳﻒ از ﻣﻘﺪس اراﺋﻪ داد‪:‬‬
‫‪ ‬ﻣﻘﺪس ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﺑﺮاي ﭼﻴﺰي وﻳﮋه‪ ،‬ﻫﻴﺒﺖ دار ‪ -‬اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ و ﺳﺰاوار اﺣﺘﺮام‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻲآورد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﻧﺎﺑﺎوران ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎي داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻘﺪس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻘﺪس ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي دﺳﺖ ﻧﺰدن ﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻳﻚ دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮب ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻴﺰي‬
‫ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺳﺶ را ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪ؟ ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﺑﺎ رد اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺳﺶ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﻣﻘﺪس آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ‪»-‬ﻣﻘﺪس« ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺨﺴﺖ‬

‫‪ -‬اﻳﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﭙﺮﺳﻴﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي وﻳﺮان ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﻮار‬
‫ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ را اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده ﺻﺪاي ﺧﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه در‬
‫ﮔﺬر زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮد را ﭘﺲ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‪ ١‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺷﻴﻄﺎن ﻛﻮﭼﻚ در ﻛﺘﺎب ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي در دﻫﻜﺪه‪ ٢‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﭘﻮل‪ ،‬ﻗﺪرت‪ ،‬ﺗﻮان ﻗﺎﻧﻊ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺶ‪ ،‬آزار ‪ -‬اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﺣﺮف ﻣﻔﺖ و ﺑﻴﺨﻮد را ﺑﻪ ﻋﺮش ﺑﺮد‪ ،‬ﻛﻤﻲ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺳﺎلﻫﺎي ﺳﺎل‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﻢ آن را ﺳﺴﺖ و ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺻﺪاي‬
‫ﺧﻨﺪه آن را از ﻋﺮش ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺸﻴﺪه و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻔﺠﺎري‪ ،‬ﭘﻮدر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪«.‬‬

‫‪1. Mark Twain‬‬

‫‪2. The Mysterious Stranger‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٥٢‬‬

‫درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺟﺎودان و اﺑﺪي ﻣﻴﺎن ﻃﻨﺰ و ﺣﻘﻴﻘﺖ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻧﻈﺮﻳﻪ‬
‫ﭘﺮدازان ﻃﻨﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻮك ﻳﺎ ﻟﻄﻴﻔﻪ در ﻫﻨﮕﺎم آﺷﻜﺎر ﻛﺮدن ﺟﺴﺘﺎري ﻛﻪ‬
‫در واﻗﻊ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺎدي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﻨﺪه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻃﻨﻴﻦاﻧﺪاز‬
‫ﺑﺮوس‪٣‬‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ آﺷﻜﺎر ﮔﺮدد و ﻧﻴﺮو و ﻗﻮت ﺧﻨﺪه ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻟﻨﻲ‬
‫ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﻃﻨﺰ آن را ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ ﮔﺎﻳﮕﺮ‪ ۴‬ﺑﺮاي ﺻﺪاﻗﺖ و راﺳﺘﮕﻮﻳﻲ ﺟﻮك ﻧﺎﻣﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻟﻄﻴﻔﻪ و ﺟﻮك آﺷﻜﺎر ﻧﺸﻮد آﻧﮕﺎه ﺧﻨﺪهي ﻓﺮاواﻧﻲ در ﭘﻲ آن ﺟﻮك‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮو و ﻗﺪرت ﺧﻨﺪه ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ آﺷﻜﺎر‬
‫ﺷﺪه ﭘﺲ از ﺑﺮاﻓﺘﺎدن ﭘﺮده ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺑﺪﻳﻬﻲ و آﺷﻜﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻨﺪارﻫﺎ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي اﺳﺘﻮار ﺗﻜﻴﻪ داده ﺗﺎب ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻟﻄﻴﻔﻪ ﻳﺎ ﺟﻮك را دارد‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﻨﻴﺎد آن ﺑﺮ آب ﺑﺎﺷﺪ‪ -‬ﺧﻮب ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫دوﺑﺎره از زﺑﺎن ﺗﻮاﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪» ،‬ﻫﻴﭻ ﺧﺪا و ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﺴﺨﺮه ﻛﺮدن‬
‫ﺟﺎن ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺪر ﺑﺮد‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاي را ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺮﺑﺎر و دراز ﻃﻨﺰ و ﺷﻮﺧﻲ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫درك ﻃﻨﺰ و ﻛﻨﺎﻳﻪ‬

‫دﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﻫﺪفﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ اﻓﺮاد ﺷﻮخﻃﺒﻊ و ﺑﺬﻟﻪﮔﻮ ﺑﻮده و ﺷﻮﺧﻲ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺗﻴﺰﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎي آﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪاي در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ در دﺳﺘﻪ ﺷﻮﺧﻲ و‬
‫ﻃﻨﺰ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻪ ﻟﻄﻴﻔﻪﻫﺎي آﻧﺎن در زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺎد و ﻓﻐﺎن‬
‫در واﻗﻊ ﻧﻮﻋﻲ ﺟﻨﮓ ﻧﺎروا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻣﺪه ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ »ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺨﺮه« ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3. Lenny Bruce‬‬

‫ﯾﮏ ﻧوع ﺷﻣﺎرﺷﮕر ذرات ﺑﻧﯾﺎدی ﻣﯽﺑﺎﺷد ﮐﮫ ﺗواﻧﺎﯾﯽ ﺷﻧﺎﺳﺎﯾﯽ ذرات ﺑﺎردار را دارد ‪4. Geiger counter‬‬
 ‫‪٣٥٣‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫ﺧﻮب ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺧﻨﺪهدار ﺑﻮدن ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ دارد؟ ﻣﺴﺨﺮه ﻛﺮدن ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ارزش ﺧﻮار ﻛﺮدن و ﺗﺤﻘﻴﺮ را دارد ‪-‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ »ﻣﺴﺨﺮه و‬
‫ﭼﺮﻧﺪ« اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﺴﺨﺮه ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﺟﻨﮓاﻓﺰار‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮ ﺿﺪ دوﻟﺖﻫﺎي ﻣﺴﺘﺒﺪ و ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻼﻫﺒﺮداري و ﺷﻴﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻜﺘﺎﺗﻮر ﺧﻮﻧﺨﻮار اﺳﻠﻮﺑﻮدان ﻣﻴﻠﻮﺷﻮﻳﭻ‪ ۵‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﻨﺪه ﺷﺪه و دﻳﮕﺮ ﺟﺪي‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪ آﻏﺎز ﺑﻪ دﺳﺖ دادن ﻗﺪرت در ﭼﻨﮕﺎل ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻮﺧﻲ و دﺳﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬
‫اﺑﺰاري ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺖ دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻟﻲ ﻃﻨﺰ ﺟﺎﻧﻮري ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻨﺰ ﺧﺮد را ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺴﺎد‬
‫و ﺣﻤﺎﻗﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻮرﺷﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﻣﺴﺨﺮهﺑﺎزي ﺑﻮده وﻟﻲ ﻫﺠﻮ و ﻃﻨﺰ داراي ﻫﺪﻓﻲ اﺳﺖ‪ ،‬آﻣﺎج آن ﺟﻠﻮي‬
‫ﭼﺸﻢ ﻗﺮار دادن ﻳﻚ اﻧﺘﻘﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺸﻦ و ﺣﺘﺎ ﻧﺎﺷﻴﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﻨﺰ ﻧﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮي دارد‪ .‬ﺗﻤﺴﺨﺮ ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﺑﺮﻫﻨﻪ اﺷﺎره‬
‫ﻛﺮده و ﻣﻲﺧﻨﺪد‪ .‬ﻃﻨﺰ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻬﺎن را دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزد‪.‬‬

‫در زﻳﺮ ﺳﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ از ﻃﻨﺰﭘﺮدازان آﻣﺪه ﻛﻪ دﻳﻦ را ﻫﺠﻮ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻪﻫﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎي آن ﺑﻜﺸﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ‬
‫ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ )‪ (1835-1910‬ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدش را دور از اﻫﺪاف دﻳﻨﻲ ﻧﮕﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ او ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ در ﭘﺎﻳﺎنﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲاش‪ ،‬ﺑﺎﻃﻦ اﻣﺮ را ﭘﺪﻳﺪار ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم ﭼﺮﺧﺶ ﮔﺮد اﺳﺘﻮا‪ ۶‬ﻧﻮﺷﺘﻪ‪» ،‬در ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‪ ...‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ﺑﺎﺷﻜﻮه‬

‫‪5. Slobodan Milošević‬‬

‫‪6. Following the Equator‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٥٤‬‬

‫ﻫﺴﺖ؛ و ﭼﻨﺪ اﻓﺴﺎﻧﻪي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ؛ و ﻛﻤﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮﻧﻴﻦ؛ و ﻛﻤﻲ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ اﺧﻼﻗﻲ؛ و‬
‫ﭘﺮ از ﻫﺮزﮔﻲ و ﻓﺴﺎد؛ و ﺑﻴﺶ از ﻫﺰاران دروغ‪ «.‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داده‪» ،‬اﻳﻤﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎور ﺑﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺪارد‪ ...‬اﮔﺮ ﻣﺴﻴﺢ اﻳﻨﻚ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻲﮔﻤﺎن او ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻧﺒﻮد‬
‫‪ -‬ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﺒﻮد‪ ...‬اﮔﺮ ﺧﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻗﺎﺗﻞ اﻫﺮﻳﻤﻨﻲ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻫﺎﻛﻠﺒﺮي ﻓﻴﻦ‪ ٧‬ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻠﺨﻲﻫﺎﻳﻲ‬
‫در آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﻃﻨﺰ ﭼﻨﺪاﻧﻲ در آن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮاﻳﻦ در زﻣﺎن ﻧﻮﺷﺘﻦ آن ﺑﺎ‬
‫رﻧﺞ و دردﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻫﻤﻜﺎريﻫﺎي آﺧﺮ‬
‫ﺧﻮدش ﺟﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد ﺗﺎ از ﺗﻪ دل ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﻫﻢ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ و ﻫﻢ‬
‫ﺧﻨﺪهدار و او اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺟﻨﮓاﻓﺰار وﻳﺮاﻧﮕﺮ و زﻳﺒﺎي ﻃﻨﺰ اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻮﺧﻲﻫﺎي ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﻣﺎرك ﺗﻮاﻳﻦ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺗﺎ ﭘﺲ از ﻣﺮگ وي‬
‫ﭼﺎپ ﻧﺸﺪ ‪ -‬در واﻗﻊ در ﺳﺎل ‪ 1351‬ﻫﺠﺮي )‪ 1972‬ﻣﻴﻼدي( ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺎري ﻛﻪ اﻧﺴﺎن در ﻣﺎه ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ درﻧﮓ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﻮد‪» .‬ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﺗﻨﻬﺎ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه و ﺧﻮش و ﺑﻪ دﻗﺖ ﺷﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻪ را آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ« ﺗﻮاﻳﻦ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﻲ اﻳﻦ را ﻧﻮﺷﺘﻪ و اداﻣﻪ داده ﺑﻮد ﻛﻪ »و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫را ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎ دﻗﺖ و ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﭘﻨﻬﺎن داﺷﺘﻢ« ‪ -‬ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ‬
‫ﺧﻮدش ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻮاﻳﻦ ﺑﻪ وﻳﺮاﻳﺸﮕﺮان دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻤﺘﺮ »ﺧﻮش ﺑﻮ« را در ﻃﻮل ﻳﻚ ﺳﺪه ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن دو ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫»اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﺪا«‬
‫در ﻣﻘﺎﻟﻪ »اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﺪا« ﺗﻮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻫﺪﻓﻲ از آﻓﺮﻳﻨﺶ ﭘﺸﻪ و ﻣﮕﺲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺳﻴﺨﻮﻧﻚ ﻣﻲزﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوزه‬
‫»اﻧﮕﺎره ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ« ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪7. Huckleberry Finn‬‬

 ‫‪٣٥٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫ﺗﻮاﻳﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﮕﺴﻲ را ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از‬

‫ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را ﺑﺴﺎزد« ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داده »و ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻫﻢ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ ﻣﮕﺲ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻲ‬
‫دروﻏﻴﻦ و ﺟﻌﻠﻲ‪ «.‬او ﻟﺤﻈﻪاي را ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﮕﺲ آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه و ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲﺷﻮد ‪-‬ﺗﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻴﻤﺎر را آزار داده‪ ،‬ﺑﺮ روي زﺧﻢﻫﺎي ﺑﺎز‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان ﻻﻧﻪ ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري و ﻣﺮگ را ﭘﺨﺶ ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻓﺮﻳﻨﻨﺪهي ﻣﮕﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪،‬‬
‫»ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺮو‪ ،‬ﺑﺮاي ﺧﺸﻨﻮدي و ﺳﺮاﻓﺮازي ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﮕﺲ را ﺳﺎﺧﺘﻢ‪«.‬‬

‫ﻃﻨﺰ ﺳﻴﺎه و ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪاي اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻫﻨﻮز ﺷﻮﺧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺧﻂ‬
‫ﺣﻔﺎظ ﻣﻘﺪس را دور ﻛﺮده و ﺑﻲ ﻧﻘﺺ ﺑﻮدن ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن‬
‫ﻣﻦ ﻧﻮﻋﻲ را ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮاﻳﻦ ﻛﺎﻣﻴﺎب و ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺮﻳﺢ‬
‫ﻧﻜﺮدم ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه ﻛﻪ او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ را ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻃﻨﺰ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫»ﺑﻴﺴﻲ ﻛﻮﭼﻮﻟﻮ ﻳﺎور ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﻲ«‬

‫در ﻧﻮﺷﺘﻪ »ﺑﻴﺴﻲ ﻛﻮﭼﻮﻟﻮ ﻳﺎور ﻣﺸﻴﺖ اﻟﻬﻲ‪ «٨‬ﺗﻮاﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﺎﺳﺦ و‬
‫ﺳﺎدهاي را در دﻫﺎن ﻳﻚ دﺧﺘﺮ ﭼﻬﺎرﺳﺎﻟﻪ ﻣﻲﮔﺬارد‪:‬‬
‫ﺑﻴﺴﻲ‪ :‬ﻣﺎﻣﺎ‪ ،‬ﭼﺮا ﭘﺴﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﻔﻮس ﻣﺮد؟‬
‫ﻣﺎﻣﺎ‪ :‬ﻣﺸﻴﺖ ﺧﺪا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﭘﺴﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﻲ‪ :‬ﭼﺮا ﺳﻘﻒ روي اﻳﻦ ﻣﺮدﻫﺎ اﻓﺘﺎد ﻛﻪ داﺷﺘﻦ زن ﭘﻴﺮ را از آﺗﺶ ﺑﻴﺮون‬
‫ﻣﻲآوردﻧﺪ؟‬
‫ﻣﺎﻣﺎ‪ :‬دﻳﮕﻪ از ﻣﻦ ﻧﭙﺮس ﭼﺮا‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ و ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻳﻚ ﺗﻦ ﻳﺎ ﺣﻜﻤﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﺸﻴﺖ ﺧﺪا ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن‬
‫ﻗﺪرت ﺧﻮدش‪.‬‬

‫‪8. Little Bessie Would Assist Providence‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٥٦‬‬

‫ﺑﻴﺴﻲ‪ :‬ﻳﺎدت ﻫﺴﺖ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ رﻋﺪ و ﺑﺮق ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻣﺎ و ﺑﺮق زد ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺗﺎزه ﺳﺎز‬
‫و ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺑﻮد؟‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﻲ ﻫﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎدر ﻫﺮ ﭼﻪ در ﺗﻮان دارد‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ اﺻﻮل را ﻧﺸﺎن داده و ﺑﻴﺴﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺗﻮان آن را دارد‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪا ﻫﻤﻪي اﻳﻦ دﺷﻮاريﻫﺎ و دردﻫﺎ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ و ﺗﺮسﻫﺎ را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و‬
‫ﻟﻄﻒ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺗﺎ ﻣﺎ را ﻣﻨﻈﻢ ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﺘﻦ‬
‫و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ دادن ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﻴﻤﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺴﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ‪»-‬ﺑﺮادر ادي ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻻ! ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ادي را‬
‫دﭼﺎر آﺑﻠﻪ و ﺧﺎرش و دﻳﻔﺘﺮي و ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ اﺳﺘﺨﻮان و ﺑﻴﻤﺎري ﻗﻠﺒﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻓﺘﻦ ﺑﺪن‬
‫و‪«...‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻣﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻴﺴﻲ ﻣﺜﻞ ﻣﺮده ﻏﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻴﺴﻲ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫در اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻮرج ﻛﺎرﻟﻴﻦ‬

‫ﺷﻐﻞ و ﭘﻴﺸﻪي ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪ ﻛﻤﺪي ﺟﻮرج ﻛﺎرﻟﻴﻦ‪(1973-2008) ١‬‬

‫ﺗﺮﻛﺎﻧﺪن ﺑﺎدﻛﻨﻚﻫﺎي ﻣﻘﺪس اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﺮد ﭼﻴﺰي ﻣﺴﺨﺮهآﻣﻴﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﺧﻨﺪهدارﺗﺮ از او ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ روزاﻧﻪ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ دهﺗﺎﻳﻲ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ دارد‬
‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ آن را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ آواي ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا‬

‫‪1. George Carlin‬‬

 ‫‪٣٥٧‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫آﻓﺮﻳﺪه اوج ﻣﻲﮔﻴﺮد »ﭘﺮ از آﺗﺶ و دود و ﺳﻮﺧﺘﻦ و ﻋﺬاب و درد« ﺗﺎ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﺣﻜﺎم‬
‫را زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺖ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ در آﻧﺠﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬
‫ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪» ،‬وﻟﻲ ﺧﺪا اﻧﺴﺎنﻫﺎ را دوﺳﺖ دارد‪«.‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ‪ ،‬درﺳﺖ ﺳﺮ ﺟﺎي ﺧﻮدش؟ درﺳﺖ ﺳﺮ ﺑﺰﻧﮕﺎه اﺳﺖ‪ .‬در ﭘﺸﺖ آن ﺗﻨﺎﻗﻀﻲ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻋﺬاب ﺟﺎوﻳﺪان و اﺑﺪي و ﺧﺪاي ﺑﺨﺸﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭼﻬﺎر ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫رﻓﺘﻪ و ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﺑﺎ ﻧﺮم ﻛﺮدن آواي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ -‬وﻟﻲ ﺧﺪا اﻧﺴﺎنﻫﺎ را دوﺳﺖ دارد‪.‬‬
‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد و ﺧﻨﺪهدار اﺳﺖ ‪ -‬و ﭼﻮن ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد ﺧﻨﺪهدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ دﻳﻦ را ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﻨﺪي دوﺑﺎره‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﻴﺎش ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ و‬
‫ﺳﺘﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺳﺮﺳﺨﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻮ ﭘﺸﻲ‪ ١‬ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﺑﭙﺮدازد زﻳﺮا »ﮔﻮﻳﺎ ﻣﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻋﻬﺪه ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮآﻳﺪ‪ «.‬او اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﻫﻤﻪ دﻋﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺟﻮ ﭘﺸﻲ‬
‫ﻛﺮده ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺮخ ‪ 50‬درﺻﺪ ﻣﺴﺘﺠﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﻤﻲ از دﻋﺎﻫﺎ ﻣﺴﺘﺠﺎب‬
‫ﺷﺪه ﻧﻴﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻛﻪ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا دﻋﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ ‪-50‬‬
‫‪ «.50‬در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻮﺗﺎه دﻳﮕﺮي ده ﻓﺮﻣﺎن را ﺑﻪ دو ﺗﺎ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ »ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﺖ‬
‫ﺑﻜﻮﺷﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ را ﻧﻜﺸﻲ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ درﮔﺎه ﻣﺮد ﻧﺎﻣﺮﻳﻲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﻲ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻤﺪﻳﻦﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي او ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻮرج ﻛﺎرﻟﻴﻦ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﻛﻤﺪﻳﻦ اﺳﺖ – و ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﺳﺨﻦدان‪ -‬اﮔﺮ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺎز‬

‫‪1. Joe Pesci‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٥٨‬‬

‫ﭘﻴﺎز )‪ (www.theonion.com‬ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﺒﺮي ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻃﻨﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﺮ ﺧﻂ و‬

‫ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﭼﺎﭘﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﺒﺮﻫﺎي داﺳﺘﺎﻧﻲ و ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﺒﺮي‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪﺗﺮﻳﻦ ﻃﻨﺰﻫﺎي را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻳﻜﻲ از آﻣﺎجﻫﺎي دﻟﺨﻮاه آن دﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ ﭘﺎپ ﺑﺮاي ﺗﻔﺎﻫﻢ‬
‫آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﻣﻴﺎن ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ و ﺟﻬﻨﻤﻴﺎن« ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﭘﺎپ ﺟﺎن ﭘﻞ دوم ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﭘﻴﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﭘﻞ دوﺳﺘﻲ ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺷﺎن و »ﺟﻬﻨﻤﻴﺎن اﺑﺪي« ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﻨﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﻧﺪﻳﺸﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺎ دوﺳﺘﻲ و‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﻳﻲ ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﻮﺿﻮع ﺟﻬﻨﻢ رﻓﺘﻦ آﻧﺎن را ﺑﻪ رخ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬
‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﻳﻮرش ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎزار ﻛﻤﺪي ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪه ﺑﻮد ﭘﻴﺎز ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺧﺪا ﺑﺎ ﺧﺸﻢ ﻗﺎﻧﻮن )ﻏﺪﻏﻦ ﺑﻮدن ﻗﺘﻞ( را ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪ« ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي ﺧﻮﺷﻤﺰه ﭘﻴﺎز در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺑﻬﺖ و ﮔﻴﺤﻲ ﺳﻮﻣﺮيﻫﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻤﺎﺷﺎي آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺪا‬

‫‪ ‬ﻣﺪاح داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺎذﺑﻪ را ﺑﺎ ﺗﺌﻮري ﻧﻮﻳﻦ »اﻓﺘﺎدن ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ« رد ﻧﻤﻮد‬
‫‪ ‬ﺗﺮس ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاي ﻧﻮﺟﻮان از اﺣﺘﻤﺎل ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻮدن‬
‫‪ ‬ﺧﺪا دﻋﺎي ﺑﭽﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻓﻠﺞ را اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ ﻛﺮد‪ :‬ﺧﺪا ﮔﻔﺖ »ﻧﻪ«‬
‫‪ ‬ﻻﺑﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ دﺳﺖ راﺳﺘﻲ ﺑﺮاي واروﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬
‫‪ ‬ﭘﺎپ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮرد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﭽﻪﺑﺎزي دﻳﻨﻲ را ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎورد‬
‫‪ ‬ﺧﺪا »ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي اﺳﺮارآﻣﻴﺰ« را اﻧﮕﻴﺰه ﻗﺘﻞ ‪ 3،000‬ﺗﻦ از ﻣﺮدم ﭘﺎﭘﻮا در‬
‫ﮔﻴﻨﻪ ﻧﻮ ﻋﻨﻮان ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺳﻴﺨﻮﻧﻚ زدن ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ رﺳﻤﻲ‪ :‬وﻟﺘﺮ‬

‫در ﺳﺪه ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬وﻟﺘﺮ )اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺪااﻧﮕﺎر ﺑﻮد ﻧﻪ ﺑﻴﺨﺪا( ﻃﻨﺰ را ﺑﺮاي ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻧﺎ‬
‫ﻣﺪاراﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺘﻢ و ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﺗﻨﺪﻳﺲ ﻧﻴﻤﻪﺗﻨﻪي وي ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ وي را ﺑﺎ ﭘﻮزﺧﻨﺪي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٥٩‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫وﻟﺘﺮ در داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﻴﻜﺮوﻣﮕﺎس‪ «١‬ﺑﻪ اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ -‬ﺑﺮﺗﺮي اﻧﺴﺎن‪ .‬ﻣﺴﺎﻓﺮي از ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﻗﺪي‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 6،000‬ﻣﺘﺮ )‪ 20،000‬ﻓﻮت( داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﺳﺎل زﻣﻴﻨﻲ ﻋﻤﺮ‬
‫داﺷﺘﻪ و از ﺳﻴﺎرهاي آﻣﺪه ﻛﻪ ‪ 21‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﺎر ﺑﺰرگﺗﺮ از زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﻔﺮآﻣﻴﺰي در ﺑﺎره ﺣﺸﺮات ﺑﺮاي ‪ 800‬ﺳﺎل از ﺳﻴﺎره ﺧﻮدش ﺗﺒﻌﻴﺪ‬
‫ﺷﺪه وﻟﻲ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻳﻚ دوﺳﺖ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﻗﺪ در ﺳﻴﺎره ﻛﻴﻮان )زﺣﻞ( ﭘﻴﺪا ﻛﺮه )ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 1800‬ﻣﺘﺮ )‪ 6،000‬ﻓﻮت(‬
‫اﺳﺖ( و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻮي زﻣﻴﻦ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻦ دو دوﺳﺖ ﻗﺎﻧﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ ﺳﺎﻛﻨﻲ ﻧﺪارد ﺳﭙﺲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺤﻨﻪ‬
‫ﻫﻮرﺗﻦ ﺻﺪاي ﻳﻚ ﻫﻮ را ﻣﻲﺷﻨﻮد!( درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ در زﻳﺮ‬
‫ﭘﺎﻫﺎي آنﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از‬
‫آن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻮﺷﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ -‬وﻟﻲ در ﻛﻤﺎل ﺗﻌﺠﺐ درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎري داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه را ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻦ دو ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺳﺮاﻧﺠﺎم درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻞ ﮔﻴﺘﻲ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و اﻳﻦ دو ﻏﻮل ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮده ﻛﻪ‬
‫ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﻟﺮزش ﺧﻨﺪهﻫﺎي ﺧﻮد ﭼﻨﺪ ﭘﺎره ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺗﻔﺴﻴﺮي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫از ﻳﻜﻲ از ﺳﺘﻮنﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻣﺴﻴﺤﻲ اﺳﺖ ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻧﻪي اﻧﺴﺎن ﻛﺎﻧﻮن‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺪاﺳﺖ )ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺑﺨﺶ ‪ 3‬آﻣﺪه(‪.‬‬
‫ﻣﻦ در اﻳﻨﺠﺎ آن را ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺎره ﻣﻲﮔﺬارم‪ .‬ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺑﺮﺧﻄﻲ از آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﻟﺬت‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﻮﺧﻲ ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮاي ﺧﻨﺪهدار ﺑﻮدن ﻧﻴﺴﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ اﻧﺘﻘﺎدي از‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻴﻤﺎ ﺑﺎورﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻓﺮﻳﻨﺶ زﻣﻴﻦ ﺟﻮان‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا ﻫﺮاﺳﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺎﻳﺶ‪ ،‬رﺳﻮاﻳﻲ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺟﻨﺴﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ و ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺷﺮ‪.‬‬

‫‪1. Micromégas‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٦٠‬‬

‫ﭼﻮن اراﺳﻤﻮس و وﻟﺘﺮ ﻫﺮ دو )ﭼﻨﺪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﭘﻴﺶ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( ﻧﺸﺎن داده ﺗﻮان‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪن ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ زﻳﺎنآور ﺷﻴﻮهي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮاي آﻏﺎز ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺟﺪي‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻗﺪرت ادا درآوردن‪ :‬ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻛﺎراﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻧﻜﺘﻪﮔﻮﻳﻲ ﻃﻨﺰآﻣﻴﺰ واﻧﻤﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ در ﻫﺪف اﺳﺖ‪ -‬و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﻨﮓاﻓﺰاري ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﺳﺴﺖ ﻧﻤﻮدن ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي آن‪ .‬از ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﺰرگ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎن ﻛﻠﺒﺮت‪ ١‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﺪﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫واﻧﻤﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﻚ ﮔﻔﺘﮕﻮﮔﺮ ﭘﺮﺷﻮر ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎري را ﺑﺎ‬
‫زﺑﺎن ﺧﻮدش ﻣﺴﺨﺮه ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎري ﻛﻪ ﻛﻠﺒﺮت در ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ‬
‫ﭘﺮﻧﺪه‪ (FSM) ٢‬در دﻳﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه )‪ (FSM‬در ﺳﺎل ‪ 1384‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪2005‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ ﺣﻜﻢ ﻫﻴﺌﺖاﻣﻨﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺎﻧﺰاس‪ ٣‬ﺑﺮاي ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪن‬
‫»ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‪ (ID) «۴‬در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﻋﻠﻮم ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻛﺘﻲ ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ۵‬از اﻋﻀﺎي‬
‫ﻫﻴﺌﺖ در آن زﻣﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﺛﺒﺎتﺷﺪه ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ »ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ داﻧﺶ ﺑﻮده و ﻣﺪارك ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي« ﺑﺮاي آن وﺟﻮد دارد ﭘﺲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺎ ﻓﺮﮔﺸﺖ در ﺳﺎﻋﺎت ﻛﻼﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻮاداران ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ زﺑﺎن ﺑﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ و آن را ﭘﻴﺮوزي ﺧﻮﺑﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﺌﺖ اﻣﻨﺎ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ از داﻧﺸﻤﻨﺪان‪ ،‬آﻣﻮزﮔﺎران‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدران و اﻋﻀﺎي ادارات دوﻟﺘﻲ‬

‫‪1. Stephen Colbert‬‬

‫‪2. Flying Spaghetti Monster‬‬
‫‪3. Kansas State Board of Education‬‬
‫‪4. Intelligent design‬‬
‫‪5. Kathy Martin‬‬
 ‫‪٣٦١‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫درﺑﺎره ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻫﻴﺌﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺎ اﻣﻀﺎي ‪38‬‬
‫ﺗﻦ از ﺷﺎﻋﺮان ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺼﻤﻴﻢ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪهﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻫﻴﺌﺖ ﻧﺎﻣﻪي ﺳﺮﮔﺸﺎده ﺑﺎﺑﻲ‬

‫ﻫﻨﺪرﺳﻮن‪ ١‬ﻳﻚ ﻓﺎرغ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺗﺎزه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻓﻴﺰﻳﻚ داﻧﺸﮕﺎه اﻳﺎﻟﺘﻲ‬
‫ارﮔﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﺪرﺳﻮن در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ واﻧﻤﻮد ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻫﻴﺌﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن ﭼﻨﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﻢرأي اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ ادﻋﺎي ﻧﻤﻮده ﻛﻪ‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺬﻫﺒﻲ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه ﻧﻴﺰ‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﻚ ﻃﻨﺰ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻲﭘﺮده و رك ﺑﺎ اﻟﮕﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ از اﺳﺘﻔﺎن ﻛﻠﺒﺮت و ﺑﺴﻴﺎر‬
‫درﺧﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﺪرﺳﻮن در ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد »ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻫﻢرأي‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺗﺎ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه را ﺷﻨﻴﺪه و ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻧﮕﺎره و‬
‫ﻓﺮﺿﻴﻪاي را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻛﻪ در ﻧﮕﺮ آنﻫﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﺳﭙﺲ اﻓﺰوده ﺑﻮد ﻛﻪ او‬
‫ﻧﮕﺮان داﻧﺶ آﻣﻮزان اﺳﺖ ﭼﻮن ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺌﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ را ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﺪرﺳﻮن‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ او و ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن را‬
‫ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﺪرﺳﻮن درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ‬
‫ﻋﻠﻮم ﻧﻪ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه و ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺮوي از ﻫﻴﻮﻻي‬
‫اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه و درﺳﻲ ﻛﻪ وي آن را »ﺣﺪﺳﻴﺎت ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺪارك ﻛﻤﺮﺷﻜﻦ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ‪ ،‬آﻣﻮزش داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﻃﻨﺰ ﻫﻨﺪرﺳﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺗﺸﻲ ﻟﮕﺎمﮔﺴﻴﺨﺘﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺨﺶ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬آﺳﻮﺷﻴﺘﺪﭘﺮس‪ ٢‬آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻛﺎرا و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ« ﺳﺘﻮده و دﻳﻠﻲ‬

‫‪1. Bobby Henderson‬‬

‫‪2. Associated Press‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٦٢‬‬

‫ﺗﻠﮕﺮاف‪ ١‬ﻧﻮﺷﺖ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ »ﺷﺎﻫﻜﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻮﭼﻲ و ﺑﻴﻬﻮدﮔﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻣﻬﺮ‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﻮﺑﻴﺪ‪ «.‬در ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از ﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﻴﺌﺖاﻣﻨﺎي آﻣﻮزﺷﻲ‬
‫ﻛﺎﻧﺰاس ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﭼﺮﻧﺪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رأي ﻧﻴﺎورده و ﻫﻴﺌﺖاﻣﻨﺎي ﺗﺎزه‬
‫ﺳﺮﻛﺎر آﻣﺪه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ را ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮدم ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻨﺪرﺳﻮن را ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع ﺑﻮدن دﻳﺪﮔﺎه ﻫﻴﺌﺖ‬
‫اﻣﻨﺎ ارزﺷﻤﻨﺪ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دﺳﺖ آﺧﺮ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻲ آﺑﺮو ﻧﻤﻮدن ﻫﻴﺌﺖ اﻣﻨﺎ ﻃﻨﺰ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺴﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ از رد ‪ 38‬ﺗﻦ از ادﻳﺒﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻔﻬﻤﻴﺪن ﻣﻌﻨﺎي ﺟﻮك‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﭘﻮ‬

‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪ -‬در ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي روﺷﻨﮕﺮي ﻳﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺳﻴﻤﺎي ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻛﺎر ﺑﺮ ﺧﻂ‪-‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﻣﺜﺎل و ﺣﻜﻢ ﺧﻮدش را ﮔﺴﺘﺮش داده اﺳﺖ‪» .‬ﻗﺎﻧﻮن ﭘﻮ«‬
‫ﻛﻪ ﻧﺎم واﺿﻊ آن ﻧﺎﺗﺎن ﭘﻮ‪ ٢‬را ﺑﺮ ﺧﻮد دارد اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺧﻨﺪهداري و ﻃﻨﺰي از ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻪاي واﻗﻌﻲ‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻻﻧﺪاور ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ‪ (www.landoverbaptist.org) ٣‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻋﺎﻟﻲ از ﻗﺎﻧﻮن ﭘﻮ در ﻋﻤﻞ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﭘﺮ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﺳﺘﻮر‬
‫دﻳﻜﻦ ﻓﺮد‪ ۴‬و ﺑﺘﻲ ﺑﺮوزر‪) ۵‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ( ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮ از ﺣﻜﻢﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ ﺳﺮﻛﻮب ﺷﺪه و ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﻲ دﻳﻨﻲ در‬
‫ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺷﻮﺧﻲ ﻛﺮدن ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﻮد ﺗﺎرﻧﻤﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻋﻴﻨﻲ‪ :‬روﺣﺎﻧﻴﻮن‬
‫)‪ (www.objectiveministries.org‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺮوژهاي در ﺣﺎل ﻛﺎر ﺑﺮاي‬

‫‪1. Daily Telegraph‬‬

‫‪2. Nathan Poe‬‬
‫‪3. Landover Baptist Church‬‬
‫‪4. Pastor Deacon Fred‬‬
‫‪5. Betty Bowers‬‬
 ‫‪٣٦٣‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫ﺑﺴﺘﻦ ﻻﻧﺪاور ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ دارد ﻛﻪ »ﺿﺪ ﮔﻤﺮاﻫﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ« ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ روﺷﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻋﻴﻨﻲ‪ :‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﻴﺰ ﺧﻮدش ﺗﺎرﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﻘﻠﻴﺪي و ﺧﻨﺪهدار اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺖ ﺟﺪي ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺧﻮب‪ ...‬ﮔﻤﺎن ﻧﻜﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ‪.‬‬

‫وﻟﻲ ﻫﻨﻮز اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺎﺟﺮا ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه از آن زﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭘﺪﻳﺪهاي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪ .‬در ﻃﻮل اﻳﻦ زﻣﺎن‬
‫اﻳﻦ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﻘﺪس واژهﻫﺎ و ﻋﺒﺎرت وﻳﮋهي ﺧﻮدش را ﮔﺴﺘﺮش‬
‫داده ﻛﻪ در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻦ‪ :١‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﺪ‬

‫‪» ‬ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﻴﺮون آﻣﺪه اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﻟﻤﺲ ﺷﺪم«‪ :‬ﻧﻈﺮﻛﺮده ﺷﺪم ﺑﻪ ﻓﻴﺾ رﺳﻴﺪم‬
‫‪ ‬ﺑﺎغ زﻳﺘﻮن ﺑﻬﺸﺖ‪ :‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎ از آﻧﺠﺎ آﻏﺎز ﮔﺸﺖ‬
‫‪ ‬آﻧﺘﻲ ﭘﺴﺘﺎ‪ :‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﭘﻴﺮوان ﭘﺴﺘﺎﻓﺮﻳﻦ‬
‫‪ ‬ﻫﺸﺖ دﺳﺘﻮر‪» ٢‬ﻣﻦ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﻧﻜﻨﻲ«‪ :‬رﻫﻨﻤﻮد ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﻳﻚ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫‪ ‬راﻣﻦ‪ :٣‬ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻦ در ﭘﺎﻳﺎن دﻋﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬

‫اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﻢ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه )‪ (FSMism‬ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻮﻛﻲ‬
‫ﺑﺰرگ اﺳﺖ ‪ -‬ﮔﻴﺮا و ﺟﺎﻟﺐ وﻟﻲ ﺑﻴﻬﻮده‪ -‬و ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ آن را ﺑﺮاي ﻳﻚ‬
‫ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻦ و درﺳﺘﻲ دﻳﻦ دﻳﮕﺮي )ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﻦ ﺧﻮدﺗﺎن( را ﺑﺮاي وي ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ادﻋﺎي ﺻﺤﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮاﺗﺮ و وﺣﻲ ﻳﻚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و‬
‫ذاﺗﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Pastafarian‬‬
‫‪2. The Eight‬‬
‫‪3. Ramen‬‬ ‫ﺑﮫ ﺟﺎی آﻣﯾن‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٦٤‬‬

‫ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ از ﻧﻴﻜﻮ اﻟﻢ‪ ،١‬ﻳﻚ ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻦ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﻳﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻲ ﺑﺮده‬
‫دوﻟﺘﺶ داﺷﺘﻦ ﻛﻼه و ﺳﺮﺑﻨﺪ در ﻧﮕﺎره و ﻋﻜﺲ ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ را ﻏﺪﻏﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﮕﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻼه داراي ﻳﻚ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬ﺳﭙﺲ وي ﻋﻜﺲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ آﺑﻜﺸﻲ‬
‫ﭘﺮ از رﺷﺘﻪﻓﺮﻧﮕﻲ ﺑﺮ روي ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ داﻳﺮه راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻧﺸﺎن داده و ادﻋﺎ ﻧﻤﻮده ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوان دﻳﻦ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه )‪ (FSM‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭼﻮن دوﻟﺖ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهاي درﺧﻮر و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻦ از ﭘﻴﺮوان دﻳﮕﺮ ادﻳﺎن‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺪ ﺑﺎ درﺧﻮاﺳﺖ اﻟﻢ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮده و اﻟﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺨﻮﻧﻚ ﺑﻪ ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ :‬ﺗﻴﻢ ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ‬

‫ﺗﻴﻢ ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ‪ ٢‬ﻛﻤﺪﻳﻦ و ﻣﻮﺳﻴﻘﻲدان اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ -‬اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﻳﻲ )زاده ‪1354‬‬

‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي‪ 1975 -‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻣﻮﺳﻴﻘﺎﻳﻲ ﺑﻴﺨﺪا و‬
‫ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﻨﺰ دﻳﻮاﻧﻪوار ‪ -‬ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهي‬
‫ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻤﺪﻳﻦ ﻫﺎي ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ و ﭘﺮ اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻋﺎﻟﻲ‬
‫از ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻛﻤﺪي ﺑﺮاي آﺷﻜﺎر ﻛﺮدن ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺣﺴﺎس‪.‬‬

‫از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان اﺷﺎره ﻛﺮد ﺑﻪ‪:‬‬

‫‪» ‬ﺗﻮﻓﺎن« ﻳﻚ ﺷﻌﺮ ﺗﭙﻨﺪه ﻧﻪ دﻗﻴﻘﻪاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﺮﺧﻮرد و ﺗﻀﺎد ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ وي ﺑﺎ‬
‫زودﺑﺎوري رؤﻳﺎﻳﻲ ﻣﻴﻬﻤﺎن دﻳﮕﺮ در ﻳﻚ ﺷﺐﻧﺸﻴﻨﻲ‬

‫‪1. Nico Alm‬‬

‫‪2. Tim Minchin‬‬
 ‫‪٣٦٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫‪» ‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارم‪ ،‬ﺧﺪا« ﻧﻴﺎﻳﺸﻲ ﺷﻮخ و ﺷﺎدﻣﺎن در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﻄﻌﻪ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﺑﺮاي ﺷﻔﺎ‬
‫دادن آبﻣﺮوارﻳﺪي ﺧﺎﻧﻤﻲ ﺷﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﻲ ﺷﻤﺎر از‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن را ﺑﻪ ﻣﺎﻻرﻳﺎ دﭼﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪» ‬ﺗﺮاﻧﻪ ﭘﺎپ‪ «١‬ﻛﻪ ‪ 84‬زﺷﺘﻲ را در دو دﻗﻴﻘﻪ ﭼﭙﺎﻧﺪه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ‬
‫رﺳﻮاﻳﻲ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺟﻨﺴﻲ از ﻛﻮدﻛﺎن در ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ و واﺗﻴﻜﺎن ﭘﺎﺳﺨﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و درﺧﻮر ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻠﻴﺪي و زﺷﺘﻲ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮده و ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ‬
‫در ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ آﺧﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﻟﺤﻦ اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ‬
‫ﭘﺎپ از روﺣﺎﻧﻴﻮﻧﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻛﻮدﻛﺎن ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺟﻨﺴﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ارزشﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫را دوﺑﺎره ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪) .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻤﻲ آن را ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻢ‪(.‬‬
‫‪» ‬ﻛﺘﺎب ﺧﻮب« ﻳﻚ رﻗﺺ ﭘﺎي‪ ،‬ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي‬
‫زﻧﻨﺪه ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ داﺳﺘﺎن ﻗﺼﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ اﺳﺤﺎق( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫راﻫﻨﻤﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪» ‬ﻣﻲ ﺳﭙﻴﺪ در آﻓﺘﺎب‪ «٢‬ﻛﻪ ﻛﻤﺪي ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻟﻨﺸﻴﻦ و ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﻚ ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ را در ﺗﻌﻄﻴﻠﻲﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺳﺮود از ﺗﻪ‬
‫دل اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮاي ﺧﻮﺷﻲ دﻳﮕﺮان را ﻧﻤﻲرﻧﺠﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺎر زدن ﭘﺮدهﻫﺎ و آﺷﻜﺎر ﺷﺪن ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﻛﻤﺪي و ﻃﻨﺰ ﺗﻴﺰ و زﻧﻨﺪه را ﺑﺮاي درﻫﻢ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه را ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت در ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺎن‬

‫‪1. Pope Song‬‬

‫‪2. White Wine in the Sun‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٦٦‬‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ دﻫﻪ ‪ 1350‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1970‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ داﺷﺘﻦ روﺣﻴﻪ از‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﻮﻧﺘﻲ ﭘﺎﻳﺘﻮن‪ ١‬و ﻫﻮﻟﻲ ﮔﺮﻳﻞ‪ ،٢‬اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻛﻤﺪي ﻣﻮﻧﺘﻲ ﭘﺎﻳﺘﻮن ﭘﺮﺳﻴﺪه‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺎم ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻌﺪي آنﻫﺎ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ارﻳﻚ ادل‪ ٣‬ﺑﺪون درﻧﮓ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫»ﻋﻴﺴﺎ ﻣﺴﻴﺢ‪ :‬ﺷﻬﻮت اﻓﺘﺨﺎر‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﻚ ﺟﻮك و ﺷﻮﺧﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﺮوه ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره آن‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﮔﻮﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭼﻴﺰي در آن ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻛﺴﻲ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻛﻤﺪي رخ داده‬
‫در زﻣﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻘﺪس ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻧﻨﻮﻳﺴﻴﻢ؟‬
‫ﭼﻮن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آن ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ و ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رداي‬
‫ﻣﻘﺪس ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﺷﺎره ﻛﺮده ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻲ دارد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﺮوه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻃﻨﺰ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺴﻴﺢ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ از اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﺳﺖ ﻧﻜﺸﻴﺪه و ﭘﺲ از ﻣﺎهﻫﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺸﻜﻞ را‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻪ ‪ -‬و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ راه ﻛﺎر آن را ﻧﻴﺰ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎن ﻛﻠﻴﺰ‪ ۴‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎ ﮔﻔﺖ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران ادﻳﺎن ﺑﺰرگ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻫﻮﺷﻲ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﺧﻮب ﺑﻮده ﻛﻪ ﭘﻴﺮوان آنﻫﺎ را ﺑﺪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮده و ﺧﺮاب ﻛﺮدهاﻧﺪ ‪ -‬اﻳﻦ ﭘﻴﺮوان ﺣﺘﺎ دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺗﺎ آنﻫﺎ را ﺧﺪا )ﻳﺎ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﺪا( ﺑﻨﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺨﺶ ﻃﻨﺰ و ﻛﻤﺪي روﻳﺪادﻫﺎ ﭘﻴﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد ‪ -‬ﻧﻪ در ﺳﺨﻨﺎن ﻋﻴﺴﻲ در ﺳﺮ‬
‫ﻛﻮه ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻮﺧﻲ در ﻧﺎدرﺳﺖ ﺷﻨﻴﺪن ﺑﺎب و ﻣﺎرﺗﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﺴﺘﺎدن در ﺗﻪ ﺻﻒ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫ﮔﺮد آﻣﺪه ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﻴﺪن ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻮد )»ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﺎﺳﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ۵‬رﺳﺘﮕﺎراﻧﻨﺪ؟!«(‬
‫ﺗﺐ ﻣﺴﻴﺤﺎ در ﻫﻮاي ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﺳﺪه ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ ﺑﻮده‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎري اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻨﺠﻲ ﺑﻮدن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﻤﺒﻮدي از ﺟﻨﺒﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ اﻓﺮاد ﺑﺎ ادﻋﺎ ﻣﻨﺠﻲ ﺑﻮدن ‪ -‬ﻳﺎ ادﻋﺎي‬
‫ﻣﻨﺠﻲ ﺑﻮدن ﺷﺨﺼﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮان‪ -‬وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺎن ‪ 1358‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬
‫)‪ 1979‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮ اﺳﺎس زﻧﺪﮔﻲ ﻋﻴﺴﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺎن ﻳﻚ‬

‫‪1. Monty Python‬‬

‫‪2. Holy Grail‬‬
‫‪3. Eric Idle‬‬
‫‪4. John Cleese‬‬
‫‪5. Cheesemakers‬‬
 ‫‪٣٦٧‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫آدم ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭘﺨﻤﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻤﺎن ﺷﺐ در آﺧﻮر ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻐﻠﻲ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﻳﺎن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﺎﻧﻮن ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻃﻨﺰﻫﺎي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه دﻳﻨﻲ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن درﺳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺻﺤﻨﻪ ‪ 60‬ﺛﺎﻧﻴﻪاي ﺗﺎرﻳﺦ دﻳﻦ ﻏﺮب را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاﻳﺎن از ﺳﻮي اﻧﺒﻮﻫﻲ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﺘﺎﻳﺸﮕﺮ دﻧﺒﺎل ﺷﺪه‪ ،‬ﻛﻔﺶ ﺧﻮد را ﮔﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﭘﻴﺮوان ﻛﻨﺎر ﻛﻔﺶ اﻳﺴﺘﺎده آن را ﺑﺮﻣﻲدارد و ﻧﻌﺮه ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﺳﺖ‬
‫‪ -‬ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻛﻔﺶ را از ﭘﺎ در آورﻳﺪ! ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﭘﻴﺮوان ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻳﻚ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻔﺶﻫﺎ را ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﮔﺮدآوري‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻔﺶ ﻧﻴﺴﺖ ﺳﻨﺪل اﺳﺖ‪ ،‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ اﻣﺖ را ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدن ﻛﻔﺶ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﮔﺮد ﻛﺪوﻳﻲ‬
‫ﮔﺮد آﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺎن آن را ﻟﻤﺲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺘﺨﺎﺻﻤﻲ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻣﺪاد روز ﺑﻌﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺎ ﺑﺮاﻳﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وي آﻧﺎن را‬
‫ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» ،‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ ﺷﻤﺎ راه را اﺷﺘﺒﺎه رﻓﺘﻴﺪ! ﻧﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﭘﻲ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ! ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ! ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮدﺗﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻨﻴﺪ! ﻫﺮ‬
‫ﻳﻚ از ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﻓﺮد اﺳﺖ!«‬
‫ﻫﻤﻪي ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻳﻚ ﺻﺪا ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ »ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ!« »ﻣﺎ ﻫﺮ ﻛﺪام ﻳﻚ ﻓﺮد ﻫﺴﺘﻴﻢ!«‬
‫ﻋﻴﺴﺎ ﻓﻘﻂ در زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ در ﻓﻴﻠﻢ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه و ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﺑﺎ او ﺷﻮﺧﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻳﻚ ﺑﻮاﻟﻬﻮﺳﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺎﻳﺘﻮن ﻫﺎ ﻧﺒﻮده ‪ -‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫ارﺑﺎﺑﺎن ﺑﺰرگ ﺑﻲﺑﻲﺳﻲ )‪ (BBC‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪ آنﻫﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺷﻜﻲ ﺑﺮاي آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻤﺪي و ﻃﻨﺰ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد راه ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﺗﺼﻮر ﻣﻮارد ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ ﺿﻤﺎﻧﺖ ﺷﺪه ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﻴﺴﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ رﻳﺰهﻛﺎري ﻛﺎراﻳﻲ و اﺛﺮ ﻛﻤﻲ ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻌﺪي داﺷﺖ – ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻧﻘﺎب ﺗﻘﺪس‪ ،‬ﺑﺤﺚ درﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻏﺪﻏﻦ ﺷﺪ‪ ،‬در ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫اﻣﺮﻳﻜﺎ اﻋﺘﺮاضﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي آن ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪ و ﻣﻔﺴﺮان اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ را ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﻳﻮرش ﺑﻪ‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٦٨‬‬

‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﺮده و ﺑﺪ ﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ را ﻧﺪﻳﺪه و ﻣﻌﺘﺮﺿﺎن‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﺗﻨﻬﺎ درﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﺰرگ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻋﻀﺎي ﭘﺎﻳﺘﻮن ﺑﻴﺨﺪا و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﻮده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻤﮕﻲ ارزش واﻻي ﻃﻨﺰي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﺮاي ﻋﺮﻳﺎن‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻳﻦ اﻧﺴﺎن دﻳﺪﻧﺪ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻮرد ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮدن ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‬

‫ﺳﻪ ﺗﺎ از ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻧﻴﻤﻴﺸﻦﻫﺎي اﻣﺮوزي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﻘﺪار ﺑﺰرگ‬

‫از ﺷﻮﺧﻲ و ﻃﻨﺰ ﺑﺎ ﻫﺪف دﻳﻨﻲ ﺑﻮده و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻫﺮ ﺳﻪ را ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ آﻣﺪه ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻲ اﺣﺘﺮاﻣﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﺸﻢ ﻗﺎﺑﻞ‬

‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫داﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻲاﺣﺘﺮاﻣﻲ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ آﻣﺎج ﻃﻨﺰ دارد ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻴﻮه رﺧﻨﻪ در ﻧﻘﺎب ﺗﻘﺪس و ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻃﺮح ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﺟﻮك ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺗﻔﺴﻴﺮ آن ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎه اﻓﺮاد ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺎورﻣﻨﺪ و ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫زﻳﺮ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ارزﺷﻲ را در ﺷﻜﺴﺘﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ دارد‪.‬‬

‫ﺳﻤﭙﺴﻮنﻫﺎ‬
 ‫‪٣٦٩‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫در ﺳﻤﭙﺴﻮنﻫﺎ‪ ١‬ﺑﺎورﻫﺎ و ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن‬
‫ﭘﺨﺶ را دارد‪ .‬ﺳﻤﭙﺴﻮنﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از ﺧﻮردن ﺷﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﺷﻜﺮﮔﺰاري را‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎ آورده‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر داﺷﺘﻪ و از ﺧﻮاروﺑﺎرﻓﺮوﺷﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﻚ‬
‫ﻫﻨﺪو ﺧﺮﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎزﻳﮕﺮ دﻟﺨﻮاه و ﻣﺤﺒﻮب ﺑﺎرت ﺳﻤﭙﺴﻮن‪ ٢‬ﻳﻚ دﻟﻘﻚ ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ‬
‫و ﻟﻴﺰا‪ ٣‬دﺧﺘﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮداﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻮﻣﺮ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎرت روح‬
‫ﻣﻮﻣﻨﺖﺗﺎرﻳﻨﺰ‪۴‬‬ ‫ﺧﻮدش را ﻣﻲﻓﺮوﺷﺪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮاي زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻣﻲﭘﻴﻮﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﺳﭙﺮﻳﻨﮓﻓﻴﻠﺪ‪ ۵‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﻧﻤﺎد ﻣﺎﻫﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﺳﻪ ﭼﺸﻢ را ﺑﺪون‬
‫زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻳﻚ آﻣﻮزهي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻜﺎن دﻫﺪ و ﭘﻴﺎﻣﺪ آن ﺷﻤﺎري از ﻧﮕﺮشﻫﺎي‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ دﻳﻦ در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻣﺮوزي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺖ ﮔﺮوﻧﻴﮓ‪ ۶‬ﺳﺎزﻧﺪه اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ -‬ﻳﻚ ﺟﺎﻳﮕﺎه آرﻣﺎﻧﻲ ﻃﻨﺰﻧﻮﻳﺴﻲ دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺑﺮاﺑﺮ‪.‬‬

‫ﭘﺎرك ﺟﻨﻮﺑﻲ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻧﻴﻤﻴﺸﻦ ﺧﻄﺮي و ﺗﻨﺪو ﺗﻴﺰ ﭘﺎرك ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ٧‬از ﻣﻐﺰ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﺗﺮاوش ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‬
‫‪ -‬ﺳﺎزﻧﺪه اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺗﺮي ﭘﺎرﻛﺮ‪ ٨‬و ﻣﺖ اﺳﺘﻮن‪ ٩‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎرك ﺟﻨﻮﺑﻲ‬
‫ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ ﻫﺪف ﺧﻮﻳﺶ را دﻧﺒﺎل ﻛﺮده‪ ،‬ﻫﻴﭻ اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮﻧﻤﻲﺗﺎﺑﺪ ﺣﺘﺎ ﻫﻤﻜﺎران ﭘﺎرﻛﺮ و‬
‫اﺳﺘﻮن را آﻣﺎج ﻳﻮرشﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪1. Simpson‬‬
‫‪2. Bart Simpson‬‬
‫‪3. Lisa‬‬
‫‪4. Movementarians‬‬
‫‪5. Springfield‬‬
‫‪6. Matt Groening‬‬
‫‪7. South Park‬‬
‫‪8. Trey Parker‬‬
‫‪9. Matt Stone‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٧٠‬‬

‫‪ ‬در ﻳﻜﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎ ﭘﺴﺮي ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺘﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﻳﻚ »ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاي ﺳﺨﺘﮕﻴﺮ« ﺑﺎ‬
‫ﭘﺪري ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭘﺮﺳﺸﻲ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ درﺳﺖ را ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‬ ‫ﭘﻴﭙﺮ‪١٠‬‬ ‫»ﻧﻤﻲداﻧﻢ« اﺳﺖ و دﻛﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد زﻳﺮا »ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ از ﻣﺰه آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﺪارد‪«.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺴﺮﻫﺎ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺳﻨﺖ ﻋﻴﺪ ﭘﺎك‪ ١١‬ﻫﺴﺘﻨﺪ دﺳﺖ آﺧﺮ درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ )ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻮهي اﺳﺮارآﻣﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎب ﻛﺪ داوﻳﻨﭽﻲ‪ (١٢‬ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﭘﻴﺘﺮ‪ ١٣‬در واﻗﻊ ﻳﻚ‬
‫ﺧﺮﮔﻮش ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬در ﻣﻴﺎﻧﻪ رﺳﻮاﻳﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺟﻨﺴﻲ ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ‬
‫ﺑﻪ واﺗﻴﻜﺎن رﻓﺘﻪ و درﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻬﺘﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ‬
‫ﺗﺠﺮد روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﻮد زﻳﺮا ﺳﻨﺪي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﮔﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮرﻣﻮن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﻬﺮ رﻓﺘﻪ و ﻳﻜﻲ از ﭘﺴﺮﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺳﭙﺲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻣﻮرﻣﻮن‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺳﺮﺧﻮرده ﺷﺪه ﺳﭙﺲ ﻗﺎﻧﻊ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮ از ﺑﺎورﻫﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻣﺬﻫﺒﻲ آﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ‬ ‫ﺳﺎﻳﻨﺘﻮﻟﻮژي‪١۴‬‬ ‫‪ ‬ﭘﺲ از ﺑﺨﺸﻲ از اﻧﻴﻤﻴﺸﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎورﻫﺎي آن اﺳﺖ ‪ -‬اﻳﺰاك ﻫﺎﻳﺲ‪ ١۵‬ﻳﻜﻲ از ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‬
‫ﺻﺪاﮔﺬار ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻳﻚ ﺳﺎﻳﻨﺘﻮﻟﻮژي اﺳﺖ از ﺑﺎزي ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ آﻳﻨﺪه ﺳﻔﺮ ﻛﺮده و درﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎدي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ -‬ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺘﺤﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﻪ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺟﻨﮕﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻣﺮدن ﺑﻪ ﺟﺎي اي ﺧﺪا ﺟﻮن ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ »اي‬
‫داﻧﺶ ﺟﻮن!«‬

‫‪10. Dr.Pepper‬‬
‫‪11. Easter‬‬
‫‪12. Da Vinci Code‬‬
‫‪13. St. Peter‬‬
‫‪14. Scientology‬‬
‫‪15. Isaac Hayes‬‬
 ‫‪٣٧١‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫‪ ‬در ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻪ ﺧﺮس ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ از ﻳﻚ ﮔﺮوه اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮگ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻤﺪي‪ ١۶‬آن را ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻛﺮد‪ -‬ﺣﺘﺎ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎ‬
‫ﮔﺸﻮده ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻪ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ در ﺟﺎﻣﻪ ﺧﺮس‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا در ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻓﻜﺮي از ﺳﺚ ﻣﻚﻓﺎرﻟﻨﺪ‪ ١٧‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺑﻴﺨﺪا ﮔﺮوه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺳﺮﺷﺎر از دﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻣﻲرود‪ .‬در ﺧﻂ ﺳﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي اﻧﻴﻤﻴﺸﻨﻲ و ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﻣﻚﻓﺎرﻟﻨﺪ دﻳﻨﻲ را ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در آن‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻓﻮﻧﺰي‪ ١٨‬ﭘﺮﺳﺘﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺑﻪ ﻫﻨﺪو ﺗﻐﻴﻴﺮ آﻳﻴﻦ داده‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻣﻮرﻣﻮن ﺷﺪه و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ آﻳﻴﻦ ﺷﺎﻫﺪان يﻫﻮه درﻣﻲآﻳﺪ؛ ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي دﻳﺪار ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻋﻴﺴﺎ در زﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﺧﺪا ﺑﺎرﻫﺎ ﻣﻲﻓﺮوﺷﻲ ﻣﺤﻞ را ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪه در‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ دل زﻧﻲ را ﺑﺎ روﺷﻦ ﻛﺮدن ﺳﻴﮕﺎر وي ﺑﺎ آذرﺧﺸﻲ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورد و ﺑﺮاﻳﺎن )ﺳﮓ ﺧﺎﻧﻮاده( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻳﻚ اﭘﻴﺰود‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮل ﺟﺪي داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻣﺴﻴﺤﻲ واﻟﺪ ﭘﺴﺮﻛﻲ دﭼﺎر ﺳﺮﻃﺎن ﺧﻮن ﺑﻪ ﺟﺎي درﻣﺎنﻫﺎي‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻪ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻣﻲﺷﻮد و دو ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن را ﻧﺎﭼﺎر ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ‬
‫ﭘﺴﺮﺑﭽﻪ دﭼﺎر ﺳﺮﻃﺎن ﺧﻮن را دزدﻳﺪه ﺗﺎ ﺑﺘﻮان او را درﻣﺎن ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺎﺑﺎوري داﻧﻠﻮد‬

‫‪16. Comedy Central network‬‬

‫‪17. Seth MacFarland‬‬
‫‪18. Fonzi‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٧٢‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺷﻮخ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن( ﺑﺮ ﺧﻂ وﺟﻮد‬

‫دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﻮرد ﻧﮕﺎه ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮي ﻣﻲاﻧﺪازد‪.‬‬

‫آﻗﺎي دﻳﺘﻲ‬
‫ﻛﺎرﮔﺮدان ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺮاﻳﺎن ﻛﻴﺚ داﻟﺘﻮن‪ ١٩‬ﭘﺲ از ﺷﻨﻴﺪن ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي رﻫﺒﺮان دﻳﻨﻲ در‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺪاي ارﺣﻢ اﻟﺮﺣﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺮگ ‪ 230،000‬اﻧﺴﺎن در ﺳﻮﻧﺎﻣﻲ‬
‫اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ در ﺳﺎل ‪ 1383‬ﻫﺠﺮي )‪ 2004‬ﻣﻴﻼدي( ﻃﺮح ﻧﺨﺴﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﻃﻨﺰي‬
‫را ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا ‪ -‬ﺑﺎ ﺑﺎزي داﻟﺘﻮن ﻫﻢ ﭼﻮن ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﺧﻮد ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي‬
‫ﻫﺎﻟﻴﻮودي‪ -‬ﺑﺎ ﻣﻌﺎون ﺧﻮﻳﺶ ﻻري ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﺮ و ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺟﺎزه ﺑﻮدن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫داﻟﺘﻮن ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﺮ ﻳﻜﻲ از ﻛﻬﻦﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ در اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫دﻳﻨﻲ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر اﭘﻴﻜﻮر ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺧﺪا‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻴﻜﻲ و ﻗﺎدرﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺮ و ﺑﺪي وﺟﻮد دارد‪ .‬ﭘﺲ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺮ و ﺑﺪي را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ ﻗﺎدرﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻳﺎ‬
‫‪ ‬ﺧﺪا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺮ و ﺑﺪي را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﭘﺲ ارﺣﻢاﻟﺮاﺣﻤﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻳﺎ‬
‫‪ ‬ﺧﺪا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺮ و ﺑﺪي را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮده و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ آن را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﻨﺪ ‪ -‬وﻟﻲ ﭘﺲ ﭼﺮا‬
‫ﻫﻨﻮز ﺷﺮ و ﺑﺪي وﺟﻮد دارد؟‬

‫ﻃﺮح اوﻟﻴﻪ داﻟﺘﻮن ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﻳﻚ وﻳﺪﺋﻮ ﻛﻮﺗﺎه در ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ‬

‫دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﺨﺶ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﻚ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﻛﺎوش )و ﻧﻜﻮﻫﺶ(‬
‫دﻳﻦ »آﻗﺎي دﻳﺘﻲ« دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺴﺘﺎر و ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي دﻳﮕﺮ از ﭘﻨﺞ ﻓﺼﻞ ﻧﺨﺴﺖ ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬

‫‪19. Brian Keith Dalton‬‬

 ‫‪٣٧٣‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫‪ ‬آﻗﺎي دﻳﺘﻲ از ﻋﻴﺴﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ »ﻟﻄﻒ در واﻗﻊ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ« در ﺣﻘﺶ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬
‫‪ -‬ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﻲ ﮔﻨﺎه ﺑﺰﻳﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ دردي ﺟﺎﻧﻜﺎه ﺑﻤﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬آﻗﺎي دﻳﺘﻲ درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ دﻋﺎ و ﻧﻤﺎزﻫﺎ روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻤﻮد )ﺑﺎ اﻳﻤﻴﻞ‬
‫ﺻﻮﺗﻲ(‪.‬‬
‫‪ ‬آﻗﺎي دﻳﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﻪ وي ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا در واﻗﻊ اﻧﺴﺎنﻫﺎ او را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از روﻧﺪ‬
‫وﻳﺮاﺳﺘﺎري ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎري ﺑﺎ او ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺮاد دﭼﺎر ﺑﻪ‬
‫»اﺳﻜﻴﺰوﻳﻴﺪ‪ «٢٠‬ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻟﻮﺳﻴﻔﺮ‪) ٢١‬ﻳﺎ ﻟﻮﺳﻲ( ﻫﻤﺴﺮ دﻳﺘﻲ ﻧﻴﭽﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮف را اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺮد ﺗﺎ آﻗﺎي دﻳﺘﻲ را‬
‫ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ )ﺑﺨﺶ ‪ 7‬را ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ(‪.‬‬

‫داﻟﺘﻮن ﺗﺎ ﺳﺎلﻫﺎي آﺧﺮ دﻫﻪي ﺳﻮم زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮرﻣﻮن ﺑﻮد و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫اﻟﻬﻴﺎت ﻣﻮرﻣﻮن را ﻫﺪف ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﻴﺎه ﻧﻔﺮﻳﻨﻲ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬داﻟﺘﻮن اﻣﺮوزه ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﻴﺨﺪا دارد‪.‬‬

‫‪٢٢‬‬ ‫ﻋﻴﺴﺎ و ﻣﻮ‬

‫اﻳﻦ ﻧﺎم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺪﻣﻪﭼﻴﻨﻲ ﺑﺪي ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ‪ -‬ﻳﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﺪﻣﻪﭼﻴﻨﻲ ﺧﻮب‬
‫ﺑﺮاي داﺳﺘﺎن ﻣﺼﻮر‪ -‬ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﻋﻴﺴﺎ و ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ در ﻳﻚ آﭘﺎرﺗﻤﺎن زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﺒﺎر در ﻓﺮﺻﺘﻲ آنﻫﺎ ﺑﻴﺮون آﻣﺪه ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪي ﻛﻮك و ﺑﻮل‪ ٢٣‬رﻓﺘﻪ و در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫درﺑﺎره دﻳﻦﻫﺎي ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ )و اﻧﺘﻘﺎد( ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺳﻔﺎرش ﭼﻨﺪي آﺑﺠﻮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫و ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ ﺑﺎر ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎهﮔﺪاري ﻣﻮﺳﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲﭘﻴﻮﻧﺪد‪.‬‬

‫اﺧﺗﻼل ﺷﺧﺻﯾﺗﯽ اﺳﮑﯾزوﯾﯾد ﻧوﻋﯽ اﺧﺗﻼل ﺷﺧﺻﯾت اﺳت ﮐﮫ ﻓرد ﻋﻼﻗﮫای ﺑﮫ داﺷﺗن رواﺑط اﺟﺗﻣﺎﻋﯽ ‪20. Schizoid‬‬
‫‪.‬ﻧدارد و ﻧﺳﺑت ﺑﮫ دﯾﮕران ﺑﯽﺗﻔﺎوت اﺳت‬
‫ﯾﺎ ﺷﯾطﺎن ‪21. Lucifer‬‬
‫‪22. Jesus and Mo‬‬
‫‪23. Cock and Bull Pub‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٧٤‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﭘﻴﺶ درآﻣﺪي از ﻋﻴﺴﺎ و ﻣﻮ )‪ (www.jesusandmo.net‬اﺳﺖ‪،‬‬

‫ﻳﻚ ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﻃﻨﺰ ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 2005) 1384‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ دو ﺑﺎر ﻃﻨﺰﻫﺎي دﻳﻨﻲ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ و درﺧﻮر اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ دو ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ را در دﻳﻦ‬
‫دﻳﮕﺮي دﻳﺪه ﻛﻪ در داﺳﺘﺎن ﻣﺼﻮر ﻓﺮﺿﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آواي ﺧﺮدي ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد دﻳﻦ ﻧﻘﺪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻴﺨﺪاي‬
‫ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ ﺑﺎر آواي ﺧﺮد و ﻳﻚ ﺟﻮر ﮔﺮوه ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ و ﻛﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﺎ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ دو دﻳﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺳﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﺮاي ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي‬
‫وﻳﮋه ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻘﺎش ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮر ﺑﺎ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﻛﻪ اﺳﻼم ﻏﺪﻏﻦ ﻛﺮده ﻛﻨﺎر آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ؟ ﻧﻘﺎش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﻜﺮ دوﺗﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻓﺰون ﻳﻚ‬
‫ﻻﻳﻪ ﺑﻪ ﺟﻮك‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻴﺨﺪا و ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ ﺑﺎر ﻫﺮﮔﺰ در ﺻﺤﻨﻪ ﭘﺪﻳﺪار ﻧﻤﻲﺷﻮد زﻳﺮا ﻫﻤﺎن‬
‫ﻃﻮر ﻛﻪ ﺗﺎرﻧﻤﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده‪» ،‬ﺣﺮام اﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﺟﺎﻧﻮران دﺳﺖآﻣﻮز ﺟﺎوﻳﺪان دﻧﻴﻮي‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺮوج ﻣﻲرﺳﺪ و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﻪ دﻳﺪار اﻟﻬﻲ ﻣﻲروﻧﺪ ﺑﺮاي دوﺳﺘﺎن اﻫﻠﻲ‬
‫و ﺟﺎﻧﻮران ﺧﺎﻧﮕﻲ زﻧﺪه آنﻫﺎ ﭼﻪ روي ﻣﻲدﻫﺪ؟ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻧﺎبﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎﻫﺎي ﻃﻨﺰ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن دﻳﺪهام ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺎﻧﻮران دﺳﺖآﻣﻮز ﺟﺎوﻳﺪان‬
‫دﻧﻴﻮي )‪ (www.eternal-earthbound-pets.com‬ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻧﻤﺎ ادﻋﺎ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه وﻳﮋه دوﺳﺘﺪار ﺟﺎﻧﻮران ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﺑﻮدن ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده و ﻣﻨﻈﻮر آنﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻮران دﺳﺖآﻣﻮز ﺧﺎﻧﮕﻲ ﭘﺲ‬
‫از ﻋﺮوج‪ ،‬ﺑﺪون ﺻﺎﺣﺐ روي زﻣﻴﻦ رﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺒﻠﻎ ﻧﺎﭼﻴﺰ ‪ 135‬دﻻر ﺟﺎﻧﻮران‬
‫دﺳﺖآﻣﻮز ﺟﺎوﻳﺪان دﻧﻴﻮي ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺮگ در زﻣﺎن ده ﺳﺎل ﭘﺲ از‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد از ﻳﻚ ﺟﺎﻧﻮر دﺳﺖآﻣﻮز ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻜﻮﻧﺖﮔﺎه ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺴﻴﺤﻲ آن ﻣﺮد‪.‬‬
 ‫‪٣٧٥‬‬ ‫— ﺑﺨﺶ ‪ :12‬ﺧﻨﺪﻳﺪن در ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎ ﻃﻨﺰ‬

‫»ﺷﺮﻛﺖ« ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده ﭼﻮن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺮﻗﺲ ‪ 3:29‬ﻛﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪ‬
‫ﺧﻮرده ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻲ اﺣﺘﺮاﻣﻲ ﺑﻪ روحاﻟﻘﺪس ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺨﺸﻴﺪه ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ آنﻫﺎ ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻋﻴﺴﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻋﺮوج ﻧﻜﺮده و ﺑﺮاي ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺟﺎﻧﻮر‬
‫ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ‪ ،‬آزاد ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﻛﻪ آﻳﺎ ﺟﺪي اﺳﺖ ﻳﺎ ﺷﻮﺧﻲ وبﺳﺎﻳﺖ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را ﭘﺎﺳﺦ داده اﺳﺖ‪ :‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﻳﻚ ﺟﻮك اﺳﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪» :‬ﺑﻠﻪ‪«.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪13‬‬
‫ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪:‬‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و‬
‫ﻳﻜﻢ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺟﺮﻗﻪاي ﺑﺮاي زاﻳﺶ دوﺑﺎره ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻴﺨﺪاي ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪ ‬ﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫‪ ‬زﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫در ﻃﻮل ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﭘﺲ از وﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺗﺮورﻳﺴﺖﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ‪،‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻴﺨﺪاي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ آﺷﺘﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ« ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اﻳﻦ ﭼﻬﺮه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ‪-‬ﺳﻴﻤﺎي ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ركﮔﻮ ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭼﻬﺮه دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﭼﻬﺮهي ﻛﻪ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٧٧‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮي ﺑﻪ روﻳﺎروﻳﻲ داﺷﺘﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﺑﻮده و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر ﻛﺎﻧﻮﻧﻲﺷﺪه ﺗﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮرده‬
‫ﺑﺎ دﻳﻦ را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻧﻮﻳﻦ داراي ﻛﺘﺎبﻫﺎ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاي ﻣﻲ ﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺟﺮﻗﻪاي ﺑﺮاي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ و اوﻣﺎﻧﻴﺴﻢ ﻧﻮﻳﻦ ﺷﺪه ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ دﻳﺪن واﻗﻌﻲ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺮﻗﻪاي ﺑﺮاي رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دورهﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻧﻴﺰ ﻛﺘﺎب واﺳﻄﻪ‬
‫و ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ درﮔﻴﺮ ﺷﺪن آن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﻴﺨﺪا اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫را در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي ﺟﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻧﻮﻳﻦ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫دﻫﻪ اﻳﻦ ﺳﺪه ﺷﺪه‪ ،‬ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و دﻳﻦ را ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﮔﻔﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﺑﺎزآورد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﺶ ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ -‬دو ﻛﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪ را آﻣﺎده‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭼﻬﺎر ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮاﻳﻲ ﻳﻚ رﻳﺨﺖ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ و آﺷﺘﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮ از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ در ﻏﺮب دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻣﺎدهﺳﺎزي زﻣﻴﻨﻪ‪ :‬ﻫﻜﺖ و ﺟﺎﻛﻮﺑﻲ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺳﺒﺐﺳﺎز رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻓﻜﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﺎد »ﭼﻬﺎر ﺳﻮار« ‪-‬رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‪ ،‬ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ‪ ،‬داﻧﻴﻞ دﻧﺖ و ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ‬
‫ﻫﻴﭽﻨﺰ ‪ -‬و ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﭘﺮﻓﺮوش و ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه آﻧﺎن ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در آﻏﺎز آنﻫﺎ »ﭼﻬﺎر ﺳﻮار«‬
‫)ﻳﻚ اﺻﻄﻼح ﺳﻬﻮي ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﻮار ﭘﻴﺶﮔﻮﻳﻲ ﺷﺪه در ﺟﻨﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮﺑﻲ و‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٧٨‬‬

‫ﺑﺪي( ﭘﺲ از ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن در ﻳﻚ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻓﻴﻠﻢ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎم‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﻧﺎﻣﻴﺪه‬
‫ﺷﺪه و ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﻧﺎن ﻗﺴﻤﺘﻲ را در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از آن ﺧﻮد ﻛﺮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﻮار ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﺴﺘﺎر ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ‬
‫و ﻳﻜﻢ ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬دو ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ زﻳﺮ ﻧﻘﺶ ﺑﺰرﮔﻲ را در ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻣﻴﺮاث ﺑﻠﻨﺪ و ﻣﺆﺛﺮ‬
‫ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن و آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺑﺎزي ﻛﺮد‪ .‬آنﻫﺎ ﻏﻮلﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ روي‬
‫ﺷﺎﻧﻪﻫﺎي آنﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻚ‪ :‬ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‬

‫ﺷﻚ‪ :‬ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‪) ١‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﺎﻳﭙﺮوان‪ (٢‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻴﻨﻔﺮ ﻣﻴﺸﻞ ﻫﺎﻛﺖ‪ ٣‬ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻋﺎﻟﻲ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮاﻧﺪن و ﮔﺸﺖ و ﮔﺬاري ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ در ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي دراز ﻣﺮدﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ادﻋﺎﻫﺎي و ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ زﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻚ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻜﺖ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ آن را ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي‬
‫از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ۴‬ﺑﻨﺎﻣﺪ وﻟﻲ اﻧﺘﺸﺎراﺗﻲ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﺳﺮﺑﺎز زد‪ .‬اﻧﺘﺸﺎر ﻛﺘﺎب ﻫﻜﺖ ﭘﻴﺶ از داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫و دﻳﮕﺮان ﻳﻌﻨﻲ در ﺳﺎل ‪ 1382‬ﻫﺠﺮي )‪ 2003‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻧﺴﺨﻪ از‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺑﺎز ﻛﺮدن ﭘﻨﺠﺮهاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﮔﺴﺘﺎخ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻔﺮوش ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﺷﺮ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻜﺖ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﻛﺘﺎب ﻫﻨﻮز ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﺎن‬
‫ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﺎ آن ﻧﺎم را ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب از زﻣﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﺎرواﻛﺎ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن آﻏﺎز ﻛﺮده و ﺑﻪ‬
‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ و ﻳﻜﻢ رﺳﻴﺪه و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺷﻚ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ را در رﻳﺸﻪ و‬
‫ﺷﺎﺧﻪﻫﺎ ﭘﻲ ﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﺮد‬

‫آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‬

‫‪1. Doubt: A History‬‬

‫‪2. HarperOne‬‬
‫‪3. Jennifer Michael Hecht‬‬
‫‪4. A History of Atheism‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٧٩‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1383‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2004‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﺘﺎب ﺑﺰرگ دﻳﮕﺮي در ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش‬

‫درآﻣﺪ‪ .‬آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن‪ :‬ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ از ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪) ۵‬ﻧﺸﺮ ﻫﺎﻟﺖ‪ (۶‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻮزان‬
‫ﺟﺎﻛﻮﺑﻲ‪ ٧‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻧﺸﺎن دادن ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﻚ ﺟﻮر وﻗﺎر ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و دﻳﮕﺮ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻣﺬﻫﺐ ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ در ﻫﺮ دوره و در ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﭘﻴﺸﺮوﻳﻲ از ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ ﺗﺎ‬
‫ﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ و ﺣﻖ رأي زﻧﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪي در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و ﻓﻌﺎل‬
‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻛﻮﺑﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺣﻀﻮر ﭘﺮرﻧﮓ آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻋﻤﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫از ﺗﺎرﻳﺦ زدوده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رواﻳﺘﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ از داﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻳﻜﻲ از ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ درﺑﺎره ﻛﺘﺎب اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ اﺳﺖ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه ﻳﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آنﻫﺎ ﻛﻢ ارزش ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه و‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي )ﻏﻴﺮ( ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻮرد ﺑﻲ ﻣﻬﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻢ ﺟﺎﻛﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻧﺜﺮي روﺷﻦ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺨﺪانﻫﺎي اﻣﺮوزي ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬
‫وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻠﻲ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻧﻘﺶ آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاﺗﺮ از ﻳﻚ ﻧﻘﺶ ﻓﺮﻋﻲ ﺑﻮده ارزشﻫﺎي آزاداﻧﺪﻳﺸﺎﻧﻪ آنﻫﺎ ﻧﻘﺶ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ در ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎ و ﻟﺤﻈﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ادﻋﺎي ﺑﻪ آﺧﺮ رﺳﻴﺪن دوران اﻳﻤﺎن ‪ -‬ﺳﺎم ﻫﺮﻳﺲ‬

‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ در ﻫﺮ زﻣﺎن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﻧﻤﺎدﻳﻦ در ﺟﻬﺎن وﺟﻮد دارد ‪ -‬ﻳﻚ ﻧﺎم‬
‫ﻛﻪ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ واژه »ﺑﻴﺨﺪا« را ﻣﻲآورد ﺑﻪ ﻣﻐﺰ ﺧﻄﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در دﻫﻪ ‪1340‬‬
‫و ‪ 1960) 1350‬و ‪ 1970‬ﻣﻴﻼدي( اﻳﻦ ﻧﺎم ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮراي اوﻫﻴﺮ ﺑﻮد‪) ٨‬ﺑﺨﺶ ‪ 8‬را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪ .‬در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ اﻳﻦ ﺗﺎج را ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫‪5. Freethinkers: A History of American Secularism‬‬

‫‪6. Holt‬‬
‫‪7. Susan Jacoby‬‬
‫‪8. Madalyn Murray O’Hair‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٨٠‬‬

‫ﻧﻮﻳﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻛﺘﺎب ﭘﺎﻳﺎن دوران اﻳﻤﺎن )اﻧﺘﺸﺎرات دﺑﻠﻴﻮ دﺑﻠﻴﻮ ﻧﻮرﺗﻦ‪ (٩‬ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ را ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺧﻂ ﺷﻜﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮﻳﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ را دوﺳﺖ ﻧﺪارد زﻳﺮا اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ او را ﺑﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎت‬
‫دﻳﻨﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وي ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻫﻮادار ﻛﺎرورز ذن ﻣﺪﻳﺘﻴﺸﻦ ﺑﻮده و از ارزش‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻫﺎي ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را ﮔﺮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻫﻢ او آﺷﻜﺎر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎروﺑﺎرﻫﺎ ﻫﻴﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻳﺎ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻴﺰ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﺪارد‪ .‬در واﻗﻊ او ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ ﻛﻪ زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي رﻫﺎ ﺷﺪن ﻛﺎﻣﻞ از‬
‫دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺎن دوران اﻳﻤﺎن درﺑﺎره آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ رك و ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ درﺑﺎره ﻛﺘﺎﺑﺶ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻲدرﻧﮓ ﻓﺮوش‬
‫ﺑﺎﻻﻳﻲ داﺷﺖ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻧﺎﺑﺮدﺑﺎر و ﻣﺘﻌﺼﺒﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮدﺑﺎري و ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﻳﻜﻲ‬
‫از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ارزﺷﻲ ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا‬
‫ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﺮﻳﺲ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي )و ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ( ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﺮدﺑﺎر ﻧﺒﻮده و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﺎن ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ آن را ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻛﺸﻴﺪن ﻳﻚ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و راﺳﺖ ﻣﻴﺎن ﻳﻮرشﻫﺎي ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ )ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ دﻳﮕﺮ( ﻫﺮﻳﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ آن ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺑﺮدﺑﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬او‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ آﻏﺎز اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ و ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ رﺳﺎﻧﺪن آﺳﻴﺐ و زﻳﺎن‬
‫ﺟﺒﺮانﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﺑﻪ ﺳﻴﺎره و زﻧﺪﮔﺎن ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻗﺎي ﻫﺮﻳﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب را در دوره ﺳﺨﺘﻲ ﭘﺲ از ﻳﻮرشﻫﺎي ‪11‬‬
‫ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ آﻏﺎز ﻛﺮده و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻨﺪروﻫﺎ و اﻓﺮاﻃﻴﻮن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﺪف آن ﺑﻮده‬

‫‪9. WW Norton‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٨١‬‬

‫‪ -‬وﻟﻲ آﺧﺮﻳﻦ آن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬او ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ از ﻣﻴﺎﻧﻪروﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫وي ﺑﺎور دارد ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻘﺪي از دﻳﻦ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺗﻨﺪروﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﺎﻳﺎن دوران اﻳﻤﺎن ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ از ﺟﺴﺘﺎر اﻋﺘﻘﺎد و ﺑﺎور‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎ ﺧﻮد داراي ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﮔﺮﻳﺰﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮده و‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎورﻫﺎ ﻳﺎ اﺻﻮل ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺤﺼﺎري ﺑﻪ درﮔﻴﺮﻫﺎي ﮔﺮﻳﺰﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و ﺣﺘﺎ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ راﻫﻜﺎر ﺧﻮب ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ‬
‫را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده و ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﻔﺘﻤﺎن ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﻢ ﻫﺮﻳﺲ ﺑﺎ اﺳﻼم آﻏﺎز ﺷﺪه ﻛﻪ او آن را »ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺮگ« ﻣﻲداﻧﺪ‬
‫وﻟﻲ ﺷﻚ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﺎزﻧﻤﻲاﻳﺴﺘﺪ‪ .‬ﻫﺮﻳﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﺳﻼم در اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﻫﻪ از زﻣﺎن ﺑﺪون رﻗﻴﺐ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮي ﻛﺮده ﺗﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آﺳﻴﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ وﻟﻲ‬
‫ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ دﻳﻦﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺮد ﮔﺮدن ﻧﻬﺎده و ﺑﻪ زﻳﺮ‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺬر ﻣﻬﻠﻚ را در ﺧﻮد ﻧﻬﻔﺘﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﮔﻴﺮا و ﺟﺬاب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﻳﺲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻧﺪارد )ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(16‬‬
‫ﻫﺮﻳﺲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ در واﻗﻊ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در ﻏﺮب ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺟﺎ زده ﺷﺪه ﻳﻚ ﺳﺎﻳﻪ‬
‫ﺗﻴﺮه و اﻧﺪوﻫﺒﺎر از ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﺎور دارد ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ واﻗﻌﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺪﻳﺘﻴﺸﻦ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد دﻳﺪﮔﺎه ﺷﺨﺺ »ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻨﻴﺎدي‬
‫دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺮدد« وﻟﻲ ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺑﺎ دﻳﺪي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻨﺤﺮف ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﺎﻳﺎن دوران اﻳﻤﺎن در ﻣﺮداد ‪) 1383‬آﮔﻮﺳﺖ ‪ 2004‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه‬
‫و ﺟﺎﻳﺰه ﭘﻦ‪/‬ﻣﺎرﺗﺎ آﻟﺒﺮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻏﻴﺮ داﺳﺘﺎﻧﻲ‪ ١٠‬را در ﺳﺎل ‪2005) 1384‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در آن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺘﺎب در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﭼﻬﺎرم ﻓﻬﺮﺳﺖ ﭘﺮﻓﺮوشﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻧﻴﻮﻳﻮركﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ١١‬ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪10. PEN/Martha Albrand Award‬‬

‫‪11. New York Times‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٨٢‬‬

‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه در ﻛﺘﺎب ﭘﺎﻳﺎن دوران اﻳﻤﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪ واﻗﻌﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻳﺎ ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬وﻟﻲ دﻳﺪﮔﺎه ﺷﺨﺺ ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻜﺎر ﺷﻮد اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻓﺮآورده ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬
‫و ﻧﻮآور ﺑﻮده و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ را ﺑﺴﻴﺎر ﻏﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺗﻮﻫﻤﻲ از ﺧﺪا ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬

‫ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا )ﻧﺸﺮ ﻫﺎﻓﺘﻦ ﻣﻴﻔﻴﻦ ﻫﺎﻛﻮرت‪ (١٢‬ﻧﻮﺷﺘﻪ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ‪ 2006) 1385‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﻫﻤﻪ وﺟﺎﻫﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه را‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده ﺑﺮاي ‪ 25‬ﺳﺎل‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وي ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ آوازه داﺷﺖ اﻟﺒﺘﻪ در‬
‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪان ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒﻮد‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎر ﭘﻨﺪار ﺧﺪا‬
‫ﻛﺘﺎب اﻧﺘﻘﺎدي ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﻦ ﻧﻮﺷﺖ وﻟﻲ ﻧﺎﺷﺮ آن را ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻧﻜﺮده زﻳﺮا ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ اﺣﺘﺮام ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي داﻧﺶ از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫از ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 20) 2001‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ (1380‬اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﮔﻔﺘﺎري و ﻧﻜﻮﻫﺶ وي ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ادﻳﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ او ﺑﺎ ﻫﻤﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻧﺎﺷﺮ ﺧﻮدش رﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺎﺷﺮ را ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﭘﺬﻳﺮا ﻳﺎﻓﺖ ‪ -‬اﻣﺮي ﻛﻪ داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﻗﺪرﺷﻨﺎس »ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ]رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري[‬
‫ﺑﻮش« اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺐ دﻳﮕﺮ را ﺷﻨﺎﺧﺖ ‪ -‬و ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه آن ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺴﺘﻲﻫﺎ و رذاﻟﺖﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺘﺮك ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮاز و ﺳﻄﺢ ﭘﺴﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن او ﻛﻤﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮد زﻳﺮا ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻟﺤﻦ ﻧﻜﻮﻫﺶ آﻣﻴﺰي ﻧﺪارد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آوازه ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺮﺧﺎﺷﻲ ﻳﺎوه و ﺑﻴﺨﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب را ﺧﻮاﻧﺪه در واﻗﻊ‬

‫‪12. Houghton Mifflin Harcourt‬‬

 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٨٣‬‬

‫ﻣﻮاﻓﻖ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ اﮔﺮ ﻣﻦ در ﺟﺎﻳﮕﺎه داوري ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﭼﻬﺎر ﺳﻮار را ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﭘﺮﺧﺎش ﮔﺮي ﺑﻮدم داوﻛﻴﻨﺰ را در رده ﺳﻮم ﭘﺲ از ﻫﻴﭽﻨﺰ و ﻫﺮﻳﺲ ﻗﺮار ﻣﻲدادم‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ در ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﻧﺴﺨﻪ ﺟﻠﺪ ﺷﻤﻴﺰي اﺷﺎره ﻛﺮده‬
‫زﺑﺎن و ﻟﺤﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﻛﺘﺎب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ اﻧﺘﻘﺎدي رﺳﺘﻮرانﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻜﻮﻫﺶ آﻣﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ از ﺑﻨﺪ‬
‫ﻧﻘﺪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آزاد اﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن دﻳﻦ ﺑﺎ ﻧﻘﺪي ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ از ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪن‬
‫دﺳﺘﻮر ﭘﺨﺖ ﻟﻮﺑﺴﺘﺮ ﺗﺮﻣﻴﺪور‪ ١٣‬ﻧﺎﻟﻪﻫﺎي اﻋﺘﺮاﺿﻲ و ﺷﻜﻮاﻳﻪﻫﺎ را در ﭘﻲ دارد‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ اﺳﺖ زﻳﺮا آﺷﭙﺰﻫﺎ در رﺳﺘﻮرانﻫﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت‬
‫واﻗﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﻔﺮ ﻳﻚ ﺑﺰه ﺑﺪون ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ داوﻛﻴﻨﺰ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ را در ﻣﻐﺰ ﺣﻼﺟﻲ ﻣﻲﻛﺮد اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺗﺤﺮﻳﻚ‬
‫ﺷﺪهاش ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن ﻛﻪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻋﺎدي ﺑﺎ اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪاﺣﺎن‬
‫و روﺿﻪﺧﻮانﻫﺎي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ و آﻳﺖاﷲ ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﺪون آﻣﺎدﮔﻲ و ﺑﺪون‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬داوﻛﻴﻨﺰ ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪ از ادﻋﺎﻫﺎي ﺧﻮدش را ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ و ﻣﺪارك‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻫﻤﻨﻮا و ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدن ﺑﺎ داوﻛﻴﻨﺰ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﺎ‬
‫وي ﻫﻤﻨﻮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭘﺲ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب وي‪ ،‬ﻛﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ آن ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪي ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‬
‫ﻧﺎﻣﺮﺑﻮط ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﻫﻮش و ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪ دﻳﻦدار ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺴﻨﺪه‬
‫و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺷﻨﻴﺪن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﻨﺪار‬
‫ﺧﺪا دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭘﻨﺪار و ﺗﻮﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎوري اﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺷﻮاﻫﺪ‬
‫و ﮔﻮاهﻫﺎي روﺷﻦ و ﮔﺮﻳﺰﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺮ ﺿﺪ آن ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪه و داوﻛﻴﻨﺰ ﺧﺪا را در اﻳﻦ‬
‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬وي دﻟﻴﻞﻫﺎي ارزش و اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن دﻳﻦ را ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫‪ ‬زﻳﺮا اﻓﺰون ﺑﺮ ﺧﻮﺑﻲﻫﺎي ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ آﺳﻴﺐﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺰ زده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪13. lobster thermidor‬‬ ‫ﺧوراﮐﯽ ﻓراﻧﺳوی‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٨٤‬‬

‫‪ ‬زﻳﺮا در ﻣﻴﺎن آﺳﻴﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زده ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﺳﺪ راه ﺧﻮﺑﻲ و ﺳﻮدﻣﻨﺪﻫﺎي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‪ ،‬ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‪ ،‬راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ درﺳﺖ و ﺻﺤﻴﺢ‪،‬‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و آﻣﻮزش داﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬زﻳﺮا دﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت اﺧﻼﻗﻲ را ﺑﻪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫ﺑﺮﻧﺰ‪١۴‬‬ ‫دﻳﻨﻲ و ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺛﺮ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دوره ﻳﺎ ﻋﺼﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬زﻳﺮا ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺪون ﺷﻨﺎﺧﺖ ﮔﻴﺘﻲ ﺧﺸﻨﻮد و راﺿﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬زﻳﺮا ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ اﺷﺨﺎص ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎ و ﭘﺎﻳﻪ ﮔﻮاه و ﺧﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺳﻮد ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﺮد‪.‬‬

‫داوﻛﻴﻨﺰ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺧﻮدش ﺑﺮاي ﻋﺪم ﺑﺎور ﺑﻪ ﺑﻮدن ﺧﺪا )ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﻻﻳﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺑﺨﺶ ‪ 3‬آوردهام( رﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻦ‪ ،‬ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫اﺧﻼق و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ﺣﺪس راهﻛﺎرﻫﺎي در ﭘﻴﺶ رو ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻣﻴﺪوار اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ روﺷﻨﮕﺮي درﺑﺎره ﭼﻬﺎر اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدي »ﻫﻮﺷﻴﺎري را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ«‪:‬‬

‫‪ ‬ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ »ﺧﻮﺷﺤﺎل‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎدل‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺧﺸﻨﻮد و‬

‫راﺿﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪«.‬‬
‫‪ ‬داﻧﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ روﺷﻨﮕﺮي ﺑﻬﺘﺮي از ﺟﻬﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫‪ ‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺑﺎورﻫﺎ ﭘﺪر و ﻣﺎدر آنﻫﺎ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻄﻼﺣﺎت‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺑﭽﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ« ﻳﺎ »ﺑﭽﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن« ﻳﺎ »ﺑﭽﻪ ﺑﻴﺨﺪا« ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﮔﻮشﻫﺎي ﻣﺎ‬
‫ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻏﺮﻳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ »ﺑﭽﻪ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ« ﻳﺎ »ﺑﭽﻪ ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه« ﻏﺮﻳﺐ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪14. Bronze Age‬‬

 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٨٥‬‬

‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﺮﻣﺴﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي آﻫﻨﮓ و ﻗﺼﺪ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ و ﻣﻔﺘﺨﺮ ﺑﻮده ﭼﻮن ﮔﻮاه و ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮاي روان‬
‫و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﺎﻟﻢ و ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﻟﺤﻦ آن ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و‬
‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺎ ﻫﺮ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫آن و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﺧﻮد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻃﻠﺴﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﻧﺖ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1385‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2006‬ﻣﻴﻼدي( ﻳﻚ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻓﻠﺴﻔﻪ در داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﺗﻮﻓﺘﺲ‪ ١۵‬ﺑﻪ ﻧﺎم داﻧﻴﻞ دﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲﺗﺮﻳﻦ و ﺳﻨﺠﻴﺪهﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب را در ﻣﻴﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫)ﻧﺸﺮ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ‪١۶‬‬ ‫»ﺳﻮاران« ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬در ﻛﺘﺎب ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻃﻠﺴﻢ‪ :‬دﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻮن ﭘﺪﻳﺪهاي‬
‫واﻳﻜﻴﻨﮓ‪ (١٧‬ادﻋﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دﻳﻦ ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن اﺳﺖ و ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫و ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻦ و ادﻋﺎﻫﺎي داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در آن را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻛﺘﺎب‪ ،‬زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ و داﻧﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫درﻳﺎﺑﻴﻢ دﻳﻦ از ﻛﺠﺎ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻓﺮﮔﺸﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﻛﻪ اﻣﺮوزه آن را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬دﻧﺖ درﺳﺖ زﻣﺎن ﺧﻮب و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻞ ﻣﻮﺿﻮع ‪-‬اﺛﺮات واﻗﻌﻲ دﻳﻦ در‬
‫ﺟﻬﺎن‪ -‬ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﺎر ﻋﺎﻟﻲ آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺮاي ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي را اﻧﺠﺎم داده ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮده و ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﺎدار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫وﻟﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﺑﻪ دﻳﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﺎدار و اﺧﻼﻗﻲ ﭘﻴﺮوان اﻋﺘﺒﺎر داده و‬
‫ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺷﻮد و در واﻗﻊ دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﺮ راه اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ ﺑﺸﻮد روﺷﻨﮕﺮيﻫﺎي دﻧﺖ از دﻳﻦ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻛﺮد ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬دﻳﻦ ﺷﻴﻮهاي ﺑﺮاي ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‬

‫‪15. Tufts University‬‬

‫‪16. Breaking the Spell: Religion as a Natural Phenomenon‬‬
‫‪17. Viking‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٨٦‬‬

‫ﻛﻪ ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻳﻚﺻﺪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻛﺎر ﻣﻲداده زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﻗﺒﻴﻠﻪﻫﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺠﺰا زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮده و ﻫﻴﭻ راه ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي درك ﺟﻬﺎن ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮدار‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻫﻤﻪي آن ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺑﺰرگ‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻴﻠﻴﺎرد اﻧﺴﺎن را ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ -‬ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺳﺒﺐ‬
‫ﻣﻨﻔﺠﺮﺷﺪن و ﻋﺼﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﮕﺎه دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ در ﭘﺎﻳﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ دﻧﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪ -‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ روشﻫﺎي‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن دور اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﺎده ﻫﻤﻨﻮا ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫اﻓﻜﺎر و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺑﺤﺚ آزاد ﺑﻮده و ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻛﺎر ﻛﺮده ﺗﺎ‬
‫درﻳﺎﺑﻨﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ درﺳﺖ و ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ‬

‫آﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎﺑﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﺎورﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد‬
‫ﻫﺮاﺳﺎن و دﭼﺎر ﺑﻴﺰاري ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب دﻧﺖ ﻳﻚ آﻏﺎز ﺧﻮب‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬دﻧﺖ ﺑﺎ روﻳﻜﺮدي ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻫﺮ‬
‫ادﻋﺎﻳﻲ را ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ« ﻳﺎ‬
‫»ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﻴﺎز اﺳﺖ« ﭘﻲ ﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻴﺰ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي وي ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي داوﻛﻴﻨﺰ و ﻫﺮﻳﺲ اﺳﺖ‬
‫و ﺷﺨﺺ دﻳﻦدار اﺣﺴﺎس ﺗﻨﺶ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮ روي ﮔﺮدن و ﺷﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ادﻋﺎي ﺑﺰرگ ﻧﺒﻮدن ﺧﺪا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‬

‫ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪2011) 1390‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( درﮔﺬﺷﺖ آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻫﺮ دم از زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺰرگ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٨٧‬‬

‫آوردن آﮔﺎﻫﻲ و داﻧﺶ و آﮔﺎه ﻧﻤﻮدن ﻣﺮدم ﺳﭙﺮي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را ﺧﻮاﻧﺪه‪،‬‬
‫ﻫﻤﻪ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮان اﻳﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫درﺑﺎره ﺟﻬﺎن را در ﺧﻮد اﻧﺪوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ در ﻫﻢ آﻣﻴﺰﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫آﺷﻜﺎر ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮان درﺑﺎره ﺧﻮدش اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲداد و ﻳﻜﻲ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ ﺳﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫اﺷﺎره اي ﺑﻪ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي ﻓﺮاوان ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﺸﺪ ‪ -‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ او ﺳﺮ ﮔﺎو ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺎ را‬
‫ﮔﻮش ﺗﺎ ﮔﻮشﺑﺮﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻳﻦداران ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻪي ﺧﻮاﻧﻨﺪهﻫﺎي ﻫﻴﭽﻨﺰ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﻜﻪ ﭘﺎره ﺷﺪن ﮔﺎو‬
‫ﻣﻘﺪس ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺟﻨﮓ ﻋﺮاق و ﻫﻴﭽﻨﺰ ﻳﻚ‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺟﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ او ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪ‪،‬‬
‫رﻫﺎﻳﻲ از ﭼﻨﮕﺎل ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﺪ و ﺗﻴﺰي ﻫﻴﭽﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ آﺛﺎرش اﺣﺴﺎس ﻫﻤﺪردي دارم ﺑﻪ وﻳﮋه وﻗﺘﻲ ﻛﻪ او ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي آﻧﺎن ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫او دﻻوري و ﺷﺠﺎﻋﺖ ﭘﻴﺮوي از آرﻣﺎنﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را داﺷﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ واﺗﺮﺑﻮردﻳﻨﮓ )ﻳﻚ »راﻫﻜﺎر ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ« ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫آﻫﺴﺘﮕﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻔﻪ ﺷﺪن را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ( ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ‬
‫واﺗﺮﺑﻮردﻳﻨﮓ در ﻣﻮردش اﺟﺮا ﺷﻮد و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ واﺗﺮﺑﻮردﻳﻨﮓ را ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬
‫ﺑﺎ وﺣﺸﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪ اﻋﻼم داﺷﺖ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﺮده و ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﭼﻮن واﺗﺮﺑﻮردﻳﻨﮓ‬
‫از ﻟﺤﺎظ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﻫﻴﭽﻨﺰ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي زﻣﺎن زﻧﺪﮔﻲاش وزﻧﻪاي ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ و ﻛﺘﺎب ﭼﺎپ ‪ 1386‬وي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا ﺑﺰرگ ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را زﻫﺮآﮔﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد )ﻧﺸﺮ ﺗﻮل ﺑﻮﻛﺲ( ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺖ وي در ﺟﺴﺘﺎر دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻨﻮان و زﻳﺮ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻨﻈﻮر وي را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪا آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻧﻜﻮﻫﺶ آﻣﻴﺰ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻘﻴﺮ ﺑﻮده و ﻫﺮ ﺟﺴﺘﺎري ﺑﻪ دﻳﻦ‬
‫ﺳﭙﺮده ﺷﺪه آن را زﻫﺮآﮔﻴﻦ و ﻧﺎﭘﺎك ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬ﺑﻲﺧﺮدي‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٨٨‬‬

‫و ﻧﺎﺑﺮدﺑﺎري‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و ﻣﺪاﻓﻊ ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ‪ ،‬ﻗﺒﻴﻠﻪ ﮔﺮاﻳﻲ و ﺧﻮﻧﺨﻮاري ﺑﻮده ﻧﺎداﻧﻲ را ﺗﺮوﻳﺞ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ و دﺷﻤﻦ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮان آزاد ﺑﻮده‪ ،‬از زﻧﺎن ﺑﻴﺰار ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻗﻠﺪراﻧﻪ و ﺑﺎ زور‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او ﺳﭙﺲ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ و ﻣﺜﺎلﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲزد ﻛﻪ از داﻧﺶ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ و ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﮔﺴﺘﺮده ﮔﺮدآوري ﺷﺪه ﺧﻮﻳﺶ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﻮدش را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎدﻳﻦ از ﺑﺨﺶﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر‬
‫رادﻳﻮ از او ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ اﮔﺮ ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم در ﺷﻬﺮ ﻧﺎآﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﺮوﻫﻲ ﻏﺮﻳﺒﻪ ﺑﻪ وي‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻧﺪ آﻳﺎ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﺪ ﻏﺮﻳﺒﻪﻫﺎ از ﻳﻚ‬
‫ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ؟ او ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ از ﺑﻠﻔﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺮوت‪،‬‬
‫ﺑﻤﺒﻲ‪ ،‬ﺑﻼﮔﺮاد‪ ،‬ﺑﻴﺖ ﻟﺤﻢ و ﺑﻐﺪاد – ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫ب ﺑﻴﺎورم«‪ -‬روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﭼﺮا در ﻫﺮ ﻣﻮرد اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺮوه ﻣﺮدان در ﺣﺎل‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ وي ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ از ﻣﺮاﺳﻢ و ﻣﻨﺎﺳﻚ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﺣﺴﺎس‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻴﺮ وي در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﺴﺘﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﺒﻮده ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﺑﻪ دﻟﻨﺸﻴﻨﻲ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻮﺷﺘﻪ او ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪ .‬او ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻓﺘﻮاي ﺳﻠﻤﺎن رﺷﺪي ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده‪ ،‬ﺗﺮس ﻋﺠﻴﺐ‬
‫و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ دﻳﻦ از ﺧﻮك‪ ،‬ﭼﺮا ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﻢ ﻛﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﺣﺘﺎ ﺑﺪﺗﺮ از ﺗﻮرات اﺳﺖ و آﻳﺎ‬
‫دﻳﻦﻫﺎ ﮔﺮاﻳﺶ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم را وادار ﺑﻪ ﻛﺮدار و رﻓﺘﺎر ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد در‬
‫ﭘﺎﻳﺎن و ﺣﺘﺎ در ﻃﻮل ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ اﺣﺴﺎس وﺟﻮد دارد ﻛﻪ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻧﻜﺘﻪ را ﻧﺎدﻳﺪه ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﭘﺎﻳﺎن او ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﻨﺘﻘﺪ دﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن‬

‫ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ‪ :‬ﺧﻮب ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ رﺑﻄﻲ دارد؟ ﭼﺮا ﻧﻤﻲﮔﺬارﻳﺪ ﻣﺮدم ﺑﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﺎور ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ؟ او ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ اﮔﺮ دﻳﻦ در‬
‫ﻫﻤﻪي ﺷﺌﻮن و ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺎ اﺧﻼق ﻓﺮدي‬
‫رﺧﻨﻪ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺎري ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٨٩‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭽﻨﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ آنﻫﺎ ﻣﺮا رﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ‬

‫اﻳﻦ ﻟﻄﻒ را ﺟﺒﺮان ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ زﻳﺮا آنﻫﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ درﮔﻴﺮي ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻲ‬

‫رﺣﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﺧﻮد از ﺳﻮي ﻳﻚ روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ رده ﻧﺨﺴﺖ و‬
‫ﺑﺪون آداب ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ دﻟﻨﺸﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ از‬
‫روي ﻛﺘﺎب وي دوري ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻣﺸﺘﺎق دﻳﺪن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ از ﻫﺮ دو ﺳﻮ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ از ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻴﺰ‬
‫آﮔﺎه ﺷﻮﻳﺪ ﭘﺲ ﻛﺘﺎب ﻫﻴﭽﻨﺰ را ﺑﺮدارﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ و ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺎز‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اداﻣﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ‪ :‬ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﺰرگ‬

‫ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﭼﻨﺪﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ ﻧﻮ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻂ ﺷﺪن روي آورده ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ از »ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگ« ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در اﻳﻦ ﺳﺪه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻣﺤﺪود ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﭘﺮﻧﻔﻮذي آﺷﻨﺎ ﺷﺪن اﻓﺮاد ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﻴﺰ ﺑﭙﺮدازد‪ :‬ﺑﻼگ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺻﺪﻫﺎ ﺑﻼگ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻛﺎوش و ﺗﺮوﻳﺞ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﻨﺞ ﺑﻼگ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ و ژرﻓﺎي اﻳﻦ‬
‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎزﺗﺎت ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ‪ :‬ﺑﻼگ ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻨﺎ‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٩٠‬‬

‫ﺧﺎﻧﻢ ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻨﺎ‪ ١٨‬ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺳﺎﻛﻦ ﺳﺎنﻓﺮاﻧﺴﻴﺴﻜﻮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻼگ ﺧﻮدش ‪ -‬را‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ »ﺑﻼگ ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻨﺎ« )‪(/http://freethoughtblogs.com/greta‬‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪه‪ -‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﻼگﻫﺎ ﺑﻮده و داراي ﭘﺮﻣﻐﺰﺗﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮﺗﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺧﺒﺮي روزﻣﺮه ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻦﻣﺎﻳﻪﻫﺎ و ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ دروﻧﻲ و ﺣﺎﺷﻴﻪاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺑﺪاﻧﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ و ﺑﺎﻫﻮش درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﻼگ ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻴﻨﺎ ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻼگ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﭘﺮ از اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻮدﻣﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ و ﺳﻴﺎق داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫و ﺑﻪ ﺟﺎي داﻧﺴﺘﻪﻫﺎ و ﺗﺠﺮﺑﻪ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻳﺸﻪ در ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ و ﺑﻴﻨﺶﻫﺎي‬
‫ﺧﻮدش دارد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻼگ او را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮدي ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪي واﻛﻨﺶ‬
‫ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﮔﺮﺗﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮددار و آرام اﺳﺖ‪ .‬او‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺎد‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﻮده و ﻛﻔﺮﮔﻮﻳﻲ ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺳﻮژهﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﺮﺗﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره روﻳﺪادﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮده و ﭼﺮا‬
‫اﻳﻦ ﺧﺸﻢ ﺗﻮﺟﻴﻪﭘﺬﻳﺮ و ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ )ﭼﺮا ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﻦ ﻗﺪر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ ﻧﺸﺮ ﭘﻴﭽﺴﺘﻮن‪ (١٩‬ﻛﻪ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻓﻜﺮ‬
‫اﻓﺘﺎن ﻣﻦ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﺨﺶ ‪ 14‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﺸﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺎﭼﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﻼگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﻢ ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺑﻼگ ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻴﻨﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮاي ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ از ﺻﻔﺤﻪي ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻼگ‬
‫او دﻳﺪار ﻛﺮده و در ﺳﺘﻮن ﻓﺮﻋﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻧﻮﺷﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ »ﭘﺴﺖﻫﺎي ﻣﺤﺒﻮب‪:‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« ﻫﻤﻪي ﭘﺴﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﻼگ ﻃﻼﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻔﺴﻴﺮ روزاﻧﻪ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دوﺳﺘﺎﻧﻪ‬

‫‪18. Greta Christina‬‬

‫‪19. Why Are You Atheists So Angry?,Pitchstone Publishing‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٩١‬‬

‫آﻗﺎي ﻫﻴﻤﻨﺖ ﻣﻬﺘﺎ‪ ٢٠‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻣﻮزﮔﺎر رﻳﺎﺿﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺳﻲ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ در ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ‪ ٢١‬اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 1384‬ﻫﺠﺮي )‪ 2006‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ او روح ﺧﻮدش را ﻓﺮوﺧﺖ‪ ،‬آﻏﺎز ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻼﮔﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫دوﺳﺘﺎﻧﻪ‪ (patheos.com/blogs/friendlyatheist) «٢٢‬ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در دي ﻣﺎه ‪) 1384‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ 2006‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻬﺘﺎ ﻛﻪ از ‪ 14‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد‪ ،‬در‬
‫ﺣﺮاج ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﻳﺖ ايﺑﺎي‪ ٢٣‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺎ ﻣﺒﻠﻎ ﭘﺎﻳﻪ ‪ 10‬دﻻر ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر در ﻛﻠﻴﺴﺎ در‬
‫ﻳﻚ روز ﺑﺮاي ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﻠﻎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ آن روز ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺧﺒﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ وﻳﺮاﺳﺘﺎر آن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻴﺎﺗﻞ‪٢۵‬‬ ‫‪ 504‬دﻻر ﺑﻮد ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ در‬ ‫ﻫﻨﺪرﺳﻮن‪٢۴‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺪه ﻣﺒﻠﻎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺟﻴﻢ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه و از ﻫﻴﻤﻨﺖ ﺧﻮاﺳﺖ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﻤﻨﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در رﺳﺎﻧﻪ ﻣﻠﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺒﺮي ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻛﺘﺎب ﻣﻦ روﺣﻢ را در‬
‫)ﻧﺸﺮ واﺗﺮﺑﻮرك( ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ و ﺑﻼگ »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دوﺳﺘﺎﻧﻪ« راهاﻧﺪازي‬ ‫ﻓﺮوﺧﺘﻢ‪٢۶‬‬ ‫ايﺑﺎي‬
‫ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﻌﻴﺎري ﻛﻪ ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﺑﺎزدﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﭙﺶ و ﺷﻮر و ﻫﻴﺠﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ آزاداﻧﺪﻳﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ روﻳﺪادي در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ از ﺟﻬﺎن رخ دﻫﺪ و ﭘﻴﻮﻧﺪي ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﺮط ﺑﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﻤﻨﺖ در ﻫﻤﺎن روز ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﭘﺴﺘﻲ دارد‪ -‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﺷﺶ ﻣﻘﺎﻟﻪ در روز ﭘﺴﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺴﺖﻫﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪي و روﺷﻨﻲ داﺷﺘﻪ و رﺷﺘﻪ ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ را ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻓﺮاﻫﻢ آورده‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه و درﺑﺎره ﺧﺒﺮﻫﺎي ﻛﺎرا و اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻼگ‬
‫ﻫﻴﻤﻨﺖ ﻣﻨﺒﻊ ﻋﺎﻟﻲ از ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪20. Hemant Mehta‬‬

‫‪21. Chicago‬‬
‫‪22. Friendly Atheist‬‬
‫‪23. eBay‬‬
‫‪24. Jim Henderson‬‬
‫‪25. Seattle‬‬
‫‪26. I Sold My Soul on eBay‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٩٢‬‬

‫ﻫﺪاﻳﺖ ﺗﻔﻨﮓداران‪ :‬ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ‬

‫ﭘﻞ زاﻛﺮي »ﭘﻲ زد« ﻣﺎﻳﺮز‪ ٢٧‬ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ در ﺟﻬﺎن ﺑﻼگﻫﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬او اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻤﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﺰد ﺷﺪن در اﻳﻦ ﺑﺎره را دارد ‪-‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﺧﻮدش‬
‫»روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ ﻟﻴﺒﺮال درﺟﻪ ﺳﻪ در ﻳﻚ داﻧﺸﮕﺎه درﺟﻪ ‪ 3‬اﺳﺖ«‪ -‬وﻟﻲ ﭼﻮن از ‪1384‬‬
‫)‪ 2005‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﺎﻳﺮز ﺧﻂ ﻣﻘﺪم در داﻧﺶ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﺎ ﺷﻮق ﻓﺮاواﻧﻲ زﻧﺪه ﻧﮕﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﻼگ ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ وي )‪(/http://freethoughtblogs.com/pharyngula‬‬
‫داراي ﮔﺮوه ﺑﺰرﮔﻲ از ﻫﻮاداران وﻳﮋه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ ﺳﻜﻮﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﺎﻟﻲ داﻧﺶ روﻳﺎن‪ ٢٨‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺎﻳﺎن‪ ،‬ﻫﺸﺖ ﭘﺎﻳﺎن‪ ،‬اﺳﻜﻮﻳﻴﺪﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‬
‫آﻏﺎز ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﺮز ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ درﺑﺎره آنﻫﺎ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ و ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺖ‪ -‬و ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪي در ﺳﺎل ‪ 2006) 1385‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﺑﻼگ رده ﺑﺎﻻ ﻣﺠﻠﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ دﮔﺮﮔﻮن‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﺮز ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد دﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه اﻧﮕﺎرهي‬
‫»ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ« و ﻫﻮاداري ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﺮداﺧﺖ و در ﮔﺬر‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻠﻲ ﺑﻼگ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ‪ ،‬وﺑﻼگ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ ﻛﻤﺘﺮ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻓﻴﻠﺘﺮ و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺮود ﻣﺎﻳﺮز اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﺑﻲرﺣﻤﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪن دل و روده ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺣﻤﻖ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬ﺧﻮرد ﻛﺮدن دﺳﺖ و ﭘﺎ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮ و ﻃﻌﻨﻪﻫﺎي ﮔﺰﻧﺪه ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺒﺎرز‬
‫زﻳﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ اﺳﻴﺮي ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد – ﺣﺘﺎ ﺑﻪ ﻫﻢﻗﻄﺎران ﺑﻴﺨﺪا ﺧﻮد ﻧﻴﺰ رﺣﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫وﻳﮋه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﺮز ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﻦدارﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردي ﻧﺮم دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﭘﺮده ﻣﺸﻬﻮر در ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻳﻦ ﺑﻼگ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮدﻣﺎﻧﻲ »ﻛﺮاﻛﺮﮔﻴﺖ‪«٢٩‬‬
‫ﻣﻌﺮف ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ رﺧﺪاد ﻛﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ از داﻧﺸﮕﺎه ﺳﺎﻧﺘﺮال ﻓﻠﻮراﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﺎن ﮔﺮد‬
‫ﻣﻘﺪس ﻣﺸﺘﺮك آﻳﻴﻦ ﻋﺸﺎي رﺑﺎﻧﻲ را ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﺮد‪ .‬اﻧﺠﻤﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺎ ﺧﺸﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫‪27. Paul Zachary “PZ” Myers‬‬

‫‪28. Embryonic development‬‬
‫‪29. Crackergate‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٩٣‬‬

‫آﺗﺸﻔﺸﺎن ﻓﻮران ﻛﺮد از ﺟﻤﻠﻪ )ﭼﻮن ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺎن ﻣﻘﺪس ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻘﺪﻳﺲ‬
‫ﺷﺪن درواﻗﻊ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺖ و ﭘﻴﻜﺮ ﻋﻴﺴﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﺷﻮد( ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ داﻧﺸﺠﻮ در‬
‫واﻗﻊ ﺧﺪا را دزدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ داﻧﺸﺠﻮ در ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﺮگ‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﮔﺸﺖ ﻣﺎﻳﺮز در ﺑﻼگ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﺎن ﻣﻘﺪﺳﻲ ﻛﻪ داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺮده »ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ‬
‫ﺗﻜﻪ ﻧﺎن ﺧﺸﻜﻴﺪه« ﺑﻮده و اﻳﻦ واﻛﻨﺶﻫﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪاي »از ﭘﺴﺘﻲ و ﺣﻤﺎﻗﺖ« اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﺮز از‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺎن ﻣﻘﺪس را ﺑﺮاي او ﻓﺮﺳﺘﺎده و ﻗﻮل داد ﻛﻪ رﻓﺘﺎري ﺑﺎ‬
‫»ﺑﻲاﺣﺘﺮاﻣﻲ ژرف و ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده زﺷﺖ از اﻳﻦ ﻧﺎن ﺧﺸﻜﻴﺪه« را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬارد ﻛﻪ‬
‫»ﻫﻤﮕﻲ ﻋﻜﺲﺑﺮداري ﺷﺪه و ﺣﺎﺿﺮ در اﻳﻦ در ﺗﺎرﻧﻤﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ« ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ و »ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت را ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد‪«.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﺧﺮاج وي را از داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺪ‪ .‬واﻛﻨﺶ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه داﻧﺶ ﺑﻮد و ﻛﺎري ﺻﻮرت ﻧﺪاد‪ .‬ﻣﺎﻳﺮز و ﺧﺎﻧﻮاده وي ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﺷﺪه‬
‫و اﻳﻤﻴﻞﻫﺎي زﺷﺖ و ﺑﻴﺰارﻛﻨﻨﺪه درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﺤﺚﻫﺎي‬
‫دروﻧﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﺎﻳﺮز زﻳﺎدهروي ﻛﺮده اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻣﺎه‪ ،‬ﻣﺎﻳﺮز ﻧﮕﺎره و ﺗﺼﻮﻳﺮي از ﺳﻄﻞ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ‬
‫آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺴﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺳﻄﻞ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻳﻚ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮز‪ ،‬ﺗﻪﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﻗﻬﻮه‪،‬‬
‫ﺑﺮگﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺮآن و ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا ‪ -‬و ﻳﻚ ﻧﺎن ﻣﻘﺪس ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺦ زﻧﮓزدهاي ﺳﻮراخ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪس ﺑﻤﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﻳﻚ اﺻﻞ ﺑﺮاي ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻛﺸﻴﺪن ﻫﺮ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ از ﺷﺪت ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻧﺸﺪ ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮدم‬
‫اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮگﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺪار ﺧﺪا در‬
‫ﺳﻄﻞ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ‪ -‬ﻛﻪ ﻣﺎﻳﺮز اﺷﺎره ﻛﺮده ﻛﻪ »ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎﻏﺬ« اﺳﺖ ‪ -‬ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در درون ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﺣﻘﻮق‬
‫زﻧﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ و از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ دﻓﺎع ﻧﻤﻮده ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫دﻳﺪﮔﺎﻫﺸﺎن در ‪ 2011) 1390-91‬و ‪ 2012‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﻮرد ﻳﻮرش ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٩٤‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻧﺸﺪه ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آن ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﭽﻪاي در ﺣﺎل ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺑﺎزي‬
‫ﺑﭽﻪﮔﺮﺑﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻓﺎرﻳﻨﮕﻮﻻ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ :‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي‬

‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻤﻪ ﭘﻴﺶ ﭘﻨﺪارﻫﺎ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮد ﻧﻴﺎز ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﺎي ﻏﻴﺮ از وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﺮود )‪ (nonprophetstatus.com‬ﺑﻼﮔﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮي‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺸﺘﻪ و در ﻣﻴﺎن ﻫﺸﺖ‬ ‫اﺳﺘﺪﻣﻦ‪٣٠‬‬ ‫ﻓﻌﺎل ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ و ﺑﻴﺨﺪا ﻛﺮﻳﺲ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻼگ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﺗﺎﻻري ﺑﺮاي داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻜﺎري‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ‪-‬ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ را ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﺎﺗﺎﻟﻴﺰوي ﺑﺮاي ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در‬
‫آن دﻳﻦدارﻫﺎ و ﻣﺮدم ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ و ﺻﻔﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ارزشﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻨﺪ« ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺪﻣﻦ‪ ،‬ﻳﻚ ﺧﻮشزﺑﺎن ﻧﺰدﻳﻚ دﻫﻪ دوم و ﺳﻮم زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻي‬
‫ﺷﻤﺎل ﻣﺮﻛﺰي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎرﻫﺎ ﺟﻬﺎن را ﺗﻜﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬او ﻳﻚ ﻓﻌﺎل ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ و‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﻫﻢ ﻧﻮﻋﺎن روﺣﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎروارد‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ اداره ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪﻫﺎ‬
‫اﻳﺎﻟﺖ ﺗﺸﻜﻴﻼت در ﻣﺠﻠﻪي دﻳﺎﻟﮕﻮ ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ‪ ٣١‬ﺑﻮده و درﺟﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ دﻳﻦ از‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ اﻟﻬﻴﺎت ﻣﻴﺪوﻳﻼ ﻻﻣﺒﺮد‪ ٣٢‬از داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ را دارد‪.‬‬
‫ﻛﺮﻳﺲ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﺎر آﻣﺪه و ﺑﺎ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا ﺑﻮدن و اﺣﺴﺎس داوري‬
‫ﺗﻠﺦ اﻃﺮاﻓﻴﺎن‪ ،‬دﻳﻦ را زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬او ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ وﻟﻲ از ﺑﻬﺮهﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم دﻳﻦدار در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﺪ‪ .‬آﻣﺎج و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ وي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻬﺮهﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﺎ ﺑﺎوران‬
‫و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﻠﻲ ﻣﻴﺎن دو ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪه و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪30. Chris Stedman‬‬

‫‪31. Emeritus Managing Director of State of Formation at the Journal of Inter-Religious‬‬
‫‪Dialogue‬‬
‫‪32. Meadville Lombard Theological School‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٩٥‬‬

‫ﻣﻴﺎﻧﻪي ﻣﻴﺪان ﺟﺎﻳﮕﺎه راﺣﺘﻲ ﺑﺮاي اﻳﺴﺘﺎدن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺳﺘﺪﻣﻦ از ﻫﺮ دو ﺳﻮ ﻣﻮرد‬

‫آزار ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻧﺪوه و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ -‬از ﺳﻮي دﻳﻦداران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﻴﺨﺪا و از ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺮاي ﺳﺎزش ﺑﺎ دﻳﻦدارﻫﺎ و ﻧﻘﺪ روﻳﻜﺮد ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻛﺮﻳﺲ از ﻫﺮ دو ﺳﻮ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎنﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻻوري و ﺷﺠﺎﻋﺘﻲ‬
‫ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن‪ ،‬ﺻﺎدﻗﺖ و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﭘﻞ را درك ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻼگﻫﺎي و ﭘﺎدﻛﺴﺖ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ارزش دﻳﺪن ﻛﺎﻣﻠﻲ را دارد‬

‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﺮ از ﺑﻼگﻫﺎي دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ دﻟﻨﺸﻴﻦ و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان را ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﺮاﻫﻢ آوردهاﻧﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ آﻣﺪه ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ از آنﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‬

‫ﻟﻲ‪٢‬‬ ‫‪ ‬ديﻻﻳﺖ آﺗﻪﺋﻴﺴﻢ‪ :١‬ﺑﻼگ زﻳﺮﻛﺎﻧﻪ و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ آدم‬

‫)‪ (bigthink.com/blogs/daylight-atheism‬ﺑﻴﺶ از آن ﻛﻪ واﻛﻨﺶ‬
‫ﺑﻪ روﻳﺪادﻫﺎي روزﻣﺮه ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻼگ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﻼگﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻠﻚﻓﻲﻣﻠﻨﺰ‪ :٣‬ﺳﻴﻜﻴﻮو ﻫﻮﭼﻴﺴﻮن‪ ۴‬اﻳﻦ ﺑﻼگ )‪(blackfemlens.org‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺤﺚاﻧﮕﻴﺰ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ آواي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪي ﭘﺮﺷﻮري ﻛﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬دﻳﻦ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﻴﺎﻫﭙﻮﺳﺘﺎن در اﻣﺮﻳﻜﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﮔﺰارش ﺟﻨﮓﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ :۵‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر اد ﺑﺮﻳﺘﻮن‪ ۶‬اﻳﻦ ﺑﻼگ را‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ )‪ .(freethoughtblogs.com/dispatches‬اﻳﻦ وﺑﻼگ‬
‫ﻛﻨﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﻴﺶدار ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ در ﻣﻴﺎن ﺳﻨﮕﺮﻫﺎ و ﺳﻪ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر ﺑﺎر در روز‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ در آن ﭘﺴﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Daylight Atheism‬‬

‫‪2. Adam Lee‬‬
‫‪3. Blackfemlens‬‬
‫‪4. Sikivu Hutchinson‬‬
‫‪5. Dispatches from the Culture Wars‬‬
‫‪6. Ed Brayton‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٩٦‬‬

‫‪ ‬اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻓﺮيﺛﺎت‪ :١‬اﻳﻦ ﭘﺎدﻛﺴﺖ )‪ (americanfreethought.com‬داراي‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ و ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﺮيﺛﺎت رادﻳﻮ و ﭘﺎدﻛﺴﺖ‪ :‬ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎنﻫﺎي آن روﺣﺎﻧﻲ ﭘﻴﺸﻴﻦ و ﺑﻴﺨﺪاي‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ دن ﺑﺎرﻛﺮ و آﻧﻲ ﻟﺮي ﮔﻴﻠﺮ از ﺑﻨﻴﺎد آزادي از دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ )‪ (ffrf.org/news/radio‬ﺧﺒﺮﻫﺎي ﺑﻪ روز و ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻲ‬ ‫رﻳﺰ‪٣‬‬ ‫‪ ‬اﭘﻴﻔﻨﻮم‪ :٢‬اﻳﻦ ﺑﻼگ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﺰﺷﻚ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺗﻮﻣﺎس‬
‫)‪ (/ephiphenom.fieldofscience.com‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ داﻧﺶ و دﻳﻦ و‬
‫ﻧﺎﺑﺎوري ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻳﻚ ﺳﻮﮔﻠﻲ ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎ و ﭼﺮخﻫﺎ‪ :‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻛﻪ از‬
‫اﺗﻔﺎق ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و دﻳﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ اوﻓﻠﻴﺎ ﺑﻨﺴﻮن‪ ۴‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و‬
‫اﺳﺖ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‬
‫)‪.(freethoughtblogs.com/butterfliesandwheels‬‬

‫ﺑﺮاي ﮔﺮدش در ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮﺧﻂ ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت ) ‪Atheist‬‬

‫‪ (Blogroll‬ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ دوﺳﺘﺪار دﻳﺪن اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ و ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ آن ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي دﻳﺪن‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﺳﺘﺪﻣﻦ ﺑﺨﺶ آﺧﺮ »ﭘﻞ زدن ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن« را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اراﺋﻪي دﻳﺪﮔﺎه‪ :‬اﺳﻜﻴﭗﭼﻴﻚ‬

‫‪1. American Freethought‬‬

‫‪2. Epiphenom‬‬
‫‪3. Tomas Rees‬‬
‫‪4. Ophelia Benson‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٩٧‬‬

‫اﺳﻜﻴﭗﭼﻴﻚ‪ ١‬ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2005) 1384‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺮدﻳﺪه ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﻲ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ و زﻧﺪه ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي زﻧﺎن ﺷﻚﮔﺮا و زﻧﺎن ﺑﻴﺨﺪاي‬
‫ﺷﻚﮔﺮا اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻼگ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ وﻳﮋهي ﺗﺮوﻳﺞ ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ و اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫اﻧﺘﻘﺎدي در ﻣﻴﺎن زﻧﺎن ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن« ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻜﻴﭗﭼﻴﻚ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻴﺎن‬
‫‪ 18‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺮدمﺷﻨﺎس‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻲدان ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ داﻧﺶ راﻳﺎﻧﻪاي‪ ،‬وﻛﻴﻞ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺮﺗﺪ‪ ،‬رﻳﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ‬
‫آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ زوج زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس‪ ،‬داروﺳﺎز و ﺣﺸﺮهﺷﻨﺎس‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي »اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻨﺠﻜﺎو و ﮔﺎهﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺎﻳﻪ و ﺗﻤﺴﺨﺮﻫﺎي ﻧﻴﺶدار«‬
‫ﻫﻤﻜﺎران اﻳﻦ ﺑﻼگ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻧﺶ‪ ،‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ و ﺷﺒﻪ داﻧﺶﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﭘﺮ ﺷﻮر و ﺟﺬاب اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻜﻴﭗﭼﻴﻚ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺧﻮاﺳﺘﻨﻲ در ﻓﺮﻳﺜﺎت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﺒﻮر از روﺷﻦﻓﻜﺮي‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺗﻨﻬﺎ آﻏﺎز ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻜﻮﻻر اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن‬
‫ﻛﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺮدم از اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ دور ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻳﻚ ﻧﻴﺎز رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻛﺸﻒ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺑﺮاي زﻳﺴﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺎ ﻛﺎﻣﺮواﻳﻲ ﺑﺪون وﺟﻮد دﻳﻦ ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺮ ﺷﻤﺎري از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي روﺷﻦﻓﻜﺮي رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‪ ،‬اﻟﻬﺎم و اﺧﻼق ﺑﺮاي ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ‬

‫‪1. Skepchick‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٣٩٨‬‬

‫ﻧﺎم ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪) ١‬ﻧﺸﺮ واﻳﻜﻴﻨﮓ( ﻧﻮﺷﺘﻪ آﻧﺪره ﻛﻤﺖ‬
‫اﺳﭙﻦوﻳﻼ‪ ٢‬ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﭘﻮزﺧﻨﺪ زدن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ در ﻋﺒﺎرت »ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« ﺗﻨﺎﻗﺾ دﻳﺪه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪاي ﻳﻚ‬
‫ﺳﺒﻚﺳﺮ اﺣﺴﺎﺳﻲ درﺑﺎره دﻳﻦﻫﺎي ﻋﻬﺪ ﺑﻮق اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ از‬
‫اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن اﺳﺖ ‪ -‬ﻛﺘﺎب ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺤﺮك اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺳﺎدهاي ﻛﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﻌﻨﻮي‬
‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﭘﺲ از ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﺪا ﺑﺎ آنﻫﺎ روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد را ﭘﻮﺷﺶ داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺖ اﺳﭙﻦوﻳﻼ ﺑﺎ آراﻣﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اروﭘﺎﻳﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ از اﺗﻔﺎق اروﭘﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﮔﻮﺷﺨﺮاش ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺮ ﺷﺪه اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺷﻨﻴﺪن ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻧﻮﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزﮔﻲ و ﺷﮕﻔﺘﻲ را ﺑﺎ ﺧﻮد دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫ﺑﺮﺗﺮيﻫﺎﻳﻲ دارد – در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آﻻﺑﺎﻣﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن زﻳﺎدي را در ﻓﺮاﻧﺴﻪ دﭼﺎر‬
‫ﻫﻴﺴﺘﺮي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﺟﺎي واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن و دﻓﺎع داﺋﻤﻲ ﺑﺮاي او‬
‫آزادي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻤﺖ اﺳﭙﻦوﻳﻼ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﭘﺸﺘﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﮔﻴﺞﻛﻨﻨﺪه ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ‬
‫زﻣﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وي ﭘﻴﺮاﻣﻮن وﻓﺎداري و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدم ﭘﺲ از ﻧﺎ ﺑﺎور ﺷﺪن در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آرﻣﺎنﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﻛﻨﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ واﻛﻨﺶ ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮگ دوﺳﺘﺎن و ﻧﺰدﻳﻜﺎن ﺑﺪون‬
‫ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺖ اﺳﭙﻦوﻳﻼ ﻫﻴﭻ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ و ﻋﻼﻗﻪاي ﺑﺮاي ﻳﻮرش ﺑﻪ دﻳﻦ و دﻳﻦداران ﻧﺪارد‪.‬‬
‫او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮده و زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮارﺗﺮ از آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺳﺮك ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﻪ ﺳﺮ و روي دﻳﻦﻫﺎي ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻜﻮﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪» ،‬ﻣﻦ از اﻓﺮاط‪ ،‬از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﺰارم از ﺟﻤﻠﻪ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫اﻓﺮاﻃﻲ‪ «.‬ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮان دﻳﺪ ﻛﻪ او در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪن ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫درك زﻧﺪﮔﻲ و زﻳﺴﺘﻦ ﺧﻮد ﻛﻮﺷﻴﺪه و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺮاي درك زﻧﺪﮔﻲ و زﻳﺴﺘﻦ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎب او ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﮔﻮﻧﻪاي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺎزﺷﮕﺮاﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ‬

‫‪1. The Little Book of Atheist Spirituality‬‬

‫‪2. André Comte-Sponville‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٣٩٩‬‬

‫ﻛﻢ از آن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه و ﺧﻮﺷﺎﻣﺪي اﻓﺰون ﺑﺮ ﮔﺮوه ﻛﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬او در ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺘﺎب ﻛﻮﭼﻚ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬اﻳﻦ دﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ را آزاد ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در ﺳﺮزﻣﻴﻦ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫دم و ﻟﺤﻈﻪ ﻫﻤﺎن آﺧﺮت و ﺟﺎوداﻧﮕﻲ اﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﭘﻴﭻوﺗﺎب دادن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻘﺪس‬

‫ﭼﺖ رﻳﻤﻮ‪ ١‬ﻓﻴﺰﻳﻜﺪاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻴﺪان ﻛﺎرزار ﻣﻴﺎن دﻳﻦ و ﺑﻲ دﻳﻨﻲ‬
‫اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬وي ﺧﻮدش را ﻳﻚ »ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاي ﻣﺬﻫﺒﻲ« ﺧﻮاﻧﺪه و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ »ﺑﺎ ﻓﺮوﺗﻨﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺮس‪ ،‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ و ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺟﻠﺐ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻜﺮان رازآﻣﻴﺰ ﻫﺴﺘﻢ‪ «،‬و اﺷﺎره‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﻫﻤﮕﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ« اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﻤﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻳﻤﻮ در ﻛﺘﺎب ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻠﻜﻮﺗﻲ اﺳﺖ‪) ٢‬ﻧﺸﺮ ﺳﻮرﻳﻦ‬
‫ﺑﻮﻛﺲ‪ (٣‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﺪوﺧﺘﻦ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ از ﭼﻴﺰي ﻛﻪ او »ﺗﻘﺪس« ‪ -‬ﺷﮕﻔﺘﻲ و راز ﺟﻬﺎن‪ -‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد و ﺑﺎز‬
‫ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ از ﮔﺮدن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ را در ﮔﺴﺘﺮه ﭘﻬﻨﻪي ﮔﻴﺘﻲ رﻫﺎ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﭘﻴﺶ ﭘﺎ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد اﻛﻨﻮن ﺑﺨﺸﻲ ﻛﺎﻣﻠﻲ از راز اﺳﺖ ‪ -‬و اﻳﻦ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮﻳﺲ اﺳﺘﺪﻣﻦ و دﻳﮕﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻲ ﺑﺮدهاﻧﺪ در ﻣﻴﺎﻧﻪي ﻣﻴﺪان ﺑﻮدن آﺗﺶ‬
‫ﻫﺮ دو ﺳﻮ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪن اﺳﺖ‪ .‬رﻳﻤﻮ واژهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻣﻘﺪس« و »راز و رﻣﺰ«‬
‫را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﮕﺮشﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ را از دوره ﺟﻮاﻧﻲ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ آن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻨﺎر ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﺴﺎﻧﻲ در‬
‫ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻴﺪان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ ﺟﻬﺎن ﮔﺮا ‪ -‬ارزشﻫﺎي و ﺧﺮدﻣﻨﺪي ﺑﺴﻴﺎري در روﻳﻜﺮد‬
‫رﻳﻤﻮ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1. Chet Raymo‬‬

‫‪2. When God is Gone, Everything is Holy‬‬
‫‪3. Sorin Books‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٤٠٠‬‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻴﺨﺪاي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﻛﻠﻴﻔﺮد ﮔﺮﻳﻠﻴﻨﮓ‪ ١‬ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﮔﻴﺮا و‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ را اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪ :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻣﻮزهﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻳﻮﻧﺎن و روم را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ؟ وﻟﻲ ﭼﻮن آنﻫﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫اوﻣﺎﻧﻴﺴﺖ‪٢‬‬ ‫ﮔﺮﻳﻠﻴﻨﮓ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎر او ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺘﺎب ﺧﻮب‪ :‬ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس‬
‫)ﻧﺸﺮ واﻟﻜﺮ اﻧﺪ ﻛﻮ‪.(٣‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﮔﺮﻳﻠﻴﻨﮓ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻧﺴﺎنﮔﺮاي وي ﻛﺘﺎب‬
‫ﻣﻘﺪس را ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي ﺑﺮاﻧﺪ‪ .‬او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ﺳﻜﻮﻻر در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻬﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن درﺑﺎره ﻧﻴﻚ و ﺧﻮب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ او ﻫﻤﺎن ﻛﺎري را ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻘﺪس اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ‪-‬ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻣﺘﻦﻫﺎﻳﻲ از ﺷﻤﺎري از ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺳﭙﺲ وﻳﺮاﻳﺶ آنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻢ و اﻓﺰودن ﻛﻤﻲ از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﺗﺎ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪاي روان ﮔﺮدد‪.‬‬
‫وﻟﻲ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن دﺳﺘﻜﺎري ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهﻫﺎ‬
‫ﻧﺒﻮد روﻳﻜﺮدي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﺰاران ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﮔﺮﻳﻠﻴﻨﮓ ﮔﺰﻳﺪهﻫﺎ‬
‫را درون ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﻮرهﻫﺎ و آﻳﻪﻫﺎ ﻗﺮار داده ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﺟﺎره ﺗﺼﻮري را دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﺷﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﻓﻼﻃﻮن و ارﺳﻄﻮ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻳﻦ دو ﺑﺪون ارﺟﺎع‪ ،‬ﮔﺎه ﮔﺎﻫﻲ در آﻳﻪاي ﭘﺪﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي دﻳﺪن ﻛﺎرﻫﺎي آﻧﺎن و ﻓﺮد درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ رواﻳﺘﻲ را‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻘﺪس ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮان را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ارزش ﺧﻮاﻧﺪن دارد‪.‬‬

‫‪1. A.C. Grayling‬‬

‫‪2. The Good Book: A Humanist Bible‬‬
‫‪3. Walker & Co.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٤٠١‬‬

‫در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫در ﺑﺨﺶ ‪ 9‬ﻣﻦ اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎروارد و ﮔﺮگ اﭘﺴﺘﻴﻦ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدم‬
‫روﺣﺎﻧﻲ وﻳﮋه اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ را ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه ﮔﺮگ و ﺳﺎزﻣﺎن وي ﻧﻘﺶ‬
‫ﺣﻴﺎﺗﻲ در اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺎن ﺑﺎزي ﻛﺮده و ﻛﺘﺎب ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪه ﮔﺮگ در ﺳﺎل ‪1388‬‬
‫)‪ 2009‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺑﻲدﻳﻦ ﺑﺎور دارﻧﺪ‪) ١‬ﻧﺸﺮ وﻳﻠﻴﺎم ﻣﺎرو‪ (٢‬ﻛﺎري‬
‫ﺑﺰرگ در ﮔﻔﺘﮕﻮي اﺧﻼق و زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﭙﺘﻴﻦ ﻳﻚ آدم ﻣﺜﺒﺖ و ﺑﻲﮔﺬﺷﺖ ﭘﺮاﻧﺮژي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﺧﻮﻳﺶ را وﻗﻒ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ و ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ آن ﻧﻤﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻓﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ را در زﻣﻴﻨﻪي ﺳﻜﻮﻻر از ﺗﺌﻮري ﺑﻪ ﻋﻤﻞ در آورده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﭙﺘﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺗﺌﻮرﻳﻚ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺮاي‬
‫داﺷﺘﻦ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﻣﻌﻨﺎ و ﺑﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ‪ -‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲزﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻛﺎر اﺳﭙﺘﻴﻦ و »اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ« از روﺣﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺗﺎ ﻫﻤﻜﺎري در‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎري وي در ﻧﻘﺪ راﻫﻜﺎر و ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﻫﻢ در‬
‫ﻋﻤﻞ و ﻫﻢ درﻛﺎرﺑﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﺗﻨﺪ و ﺗﻴﺰي را از ﺳﻮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي ﺧﻮد ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﭘﺲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﻳﻦ در ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﭘﺮﻓﺮوشﻫﺎي ﻧﻴﻮﻳﻮركﺗﺎﻳﻤﺰ آﻣﺪ و ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﺑﻴﻠﺒﻮردﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و‬
‫روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﻛﻪ اﻳﻦ رﻳﺨﺖ و ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺑﺎوري ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪﻛﻨﻨﺪه را ﺗﺮوﻳﺞ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻞ ﺳﺎزي ﺑﺮاي ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن‬

‫ﻛﺮﻳﺲ اﺳﺘﺪﻣﻦ در دوره ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ ﻳﻚ ﻣﺪاح ﻣﺴﻴﺤﻲ ﮔﺸﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ روﺷﻦ‬
‫ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا اﺳﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻳﮕﺮ روي ﺧﻮﺷﻲ ﺑﻪ او ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد‪ ،‬ﺗﺎزه آن‬

‫‪1. Good Without God: What A Billion Nonreligious People Do Believe‬‬

‫‪2. William Morrow‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٤٠٢‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎم آﻏﺎز ﺑﻪ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ او ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت زﻧﺪﮔﻲ و ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺨﺶﻫﺎي داﺳﺘﺎن او را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴﺪ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ داﺳﺘﺎن اﺳﺘﺪﻣﻦ ﭘﺲ از ﺗﺮك ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻫﻢ دﻳﻦ ﻛﻤﻲ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ در زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻮﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﺷﻴﺮﺟﻪ زﻧﺪ ﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻜﻮﻫﺶﻫﺎ و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲﻫﺎ ﺑﻨﮕﺮد‪ ،‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ از‬
‫دﺳﺖ داده ﺑﺪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ در ﻋﻮض ﻫﻤﻪي ﺗﻔﺎوتﻫﺎي آﺷﻜﺎر‬
‫دﻳﻦداران و ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﺑﻴﺶ از آن ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك‬
‫دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺪﻣﻦ »ﻓﻴﺘﺎﺳﺖ‪ «١‬ﺷﺪ‪ -‬ﻧﺎم ﺗﺤﻘﻴﺮآﻣﻴﺰ از ﺳﻮي ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎزشﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﺎﻃﺮه‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻮﺷﺘﻪ و اﻳﻦ واژه را ﻋﻨﻮان ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮدش ﮔﺬاﺷﺖ‪ :‬ﻓﻴﺘﺎﻳﺴﺖ‪:‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎ اﻓﺮاد دﻳﻦدار‪) ٢‬ﺑﻴﻜﻮن ﭘﺮس‪.(٣‬‬
‫ﺑﺮﺧﻼف ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻧﺎمﺑﺮده ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﻴﺘﺎﻳﺴﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي‬
‫از اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﻴﺘﺎﻳﺴﺖ داﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﺧﺎﻃﺮات‬
‫ﺧﻮد اﺳﺘﺪﻣﻦ از راه ﭘﺮ ﭘﻴﭻ و ﺧﻢ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺬر از دﻳﻦداري و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫او ﻧﻴﺰ ﻣﺮاﺣﻞ و ﮔﺎمﻫﺎي را از ﺳﺮ ﮔﺬارﻧﺪه ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﺮﺗﺪ ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ ‪ -‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را روﺑﺮاه ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ‬
‫دﻳﻦ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺷﺮق ﭼﺸﻢ دوﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ دﻳﻦﻫﺎ آﺷﻐﺎل اﺳﺖ وﻟﻲ‬
‫ﺧﺪا واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ از ﺧﺪا ﻧﻴﺰ دﺳﺖ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻢزﻣﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎز ﻫﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻛﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺳﻴﻤﺎي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و ﻋﻘﻼﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫اﺳﺘﺪﻣﻦ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﻴﻤﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﻦ ﭘﺮ ﻣﻲﺷﺪه‬

‫‪1. Faitheist‬‬
‫‪2. How an Atheist Found Common Ground with the Religious‬‬
‫‪3. Beacon Press‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪ :13‬ﺑﻴﺪاري دوﺑﺎره ﻧﺎﺑﺎوري آﺗﺸﻴﻦ‪ :‬ﻛﺎرﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ‪٤٠٣‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻛﺘﺎب ﺷﺮح ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪن دوﺑﺎره وي ﺑﺎ دﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎورﻫﺎ ﭼﻮن آن را ﻫﻨﻮز رد ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ دﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎر ﺧﻂ ﺷﻜﻨﺎﻧﻪي‬
‫وي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا در ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺗﺎزه دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ارزش ﺧﻮاﻧﺪن دارد‬

‫ﺣﺘﺎ ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎﻣﻞ و زﺟﺮآور از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي در ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ از‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻛﺘﺎبﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﺮﺗﺎﺑﻞ )ﻧﺸﺮ دﺑﻴﺖ ادﻳﺘﻮرﻳﺎ(‪ :١‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﺎﻟﻲ از ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲﻫﺎ ﻛﻮﺗﺎه از ﺷﻜﺎﻛﺎن دﻳﻨﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﺎﻓﺮ )ﻓﺮي ﭘﺮس(‪ :٢‬ﺧﺎﻧﻢ آﻳﺎن ﺣﺮﺻﻲ ﻋﻠﻲ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﮔﻴﺮا و ﺟﺬاب از‬
‫زن ﺟﻮاﻧﻲ را در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ از ﻳﻚ ازدواج ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﻓﺮار‬
‫ﻛﺮده و ﻳﻚ ﻫﻮادار ﺳﺨﻨﻮر ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن در ﻏﺮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻠﺖ ﻧﺎ ﺑﺎور‪ :‬ﺑﺮآﻣﺪن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﺳﻜﻮﻻر )ﭘﻠﮕﺮوي ﻣﻚﻣﻴﻼن(‪ :٣‬اﻧﻲ‬
‫ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ دﻳﻮدي ﻧﻴﻮز ﺑﻮده و ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮔﺬرا از ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان در‬
‫اﻣﺮﻳﻜﺎي اﻣﺮوزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻳﻚ واﻛﺎوي و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ از‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮات آن در ﻓﺮﻫﻨﮓ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ اﻣﺖ ﻣﺴﻴﺤﻲ )ﻧﻮﭘﻒ(‪ :۴‬اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻤﺎن‬
‫از ﺳﺎم ﻫﺮﻳﺲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻠﻨﺪ )ﻳﺎ ﻛﺘﺎب ﻛﻮﺗﺎه( ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫)‪1. The Portable Atheist (Debate Editorial‬‬

‫)‪2. Infidel (Free Press‬‬
‫)‪3. Nonbeliever Nation: The Rise of Secular Americans (Palgrave Macmillan‬‬
‫)‪4. Letter to a Christian Nation (Knopf‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :3‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ——————————‬ ‫‪٤٠٤‬‬

‫‪ ‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﻳﻚ ﺑﻮداﺋﻲ ﺑﻴﺨﺪا )اﺷﭙﻴﮕﻞ اﻧﺪ ﮔﺮاو(‪ :١‬ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻮداﻳﻲ ﺗﺒﺘﻲ‬
‫ﻣﺮﺗﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎن ﺑﭽﻠﺮ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﻮداﻳﻲ را ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن در ﺳﺪهﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاري ﺑﻮدا رﺷﺪ ﻛﺮده‬
‫را دور اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺪون ﺧﺪا‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻴﺎن ﮔﺸﺖ )اوﻟﻴﺲ(‪:٢‬‬
‫دن ﺑﺎرﻛﺮ وﻳﻮﻳﺪﻟﻲ ﻳﻚ ورژن ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ از ﺟﺎن ﻣﻴﻠﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫داﺳﺘﺎن درﮔﻴﺮي ﭘﺮداﻣﻨﻪي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده ﻛﻪ اﻳﻦ روﻳﺪاد ﺑﺎ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ اﻳﻤﺎن و ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﻌﺪي در ﺟﻨﮓ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻨﻔﻲ دﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬وﻳﺮوﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎ را آﻟﻮده ﻣﻲﺳﺎزد‬
‫)آي ﭘﻲ ﺳﻲ ﭘﺮس(‪ :‬درل ري ﻧﮕﺎﻫﻲ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و داﻧﺸﻴﻚ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬
‫ﻛﻨﺶﻫﺎي دﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ وﻳﺮوس ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ وﻳﺮوس ﺧﻮد‬
‫را از ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻧﺴﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﻳﺎ ﻓﺮد ﺑﻌﺪي ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫)‪1. Confessions of a Buddhist Atheist (Spiegel & Grau‬‬

‫‪2. Godless: How an Evangelical Preacher Became One of America’s Leading‬‬
‫)‪Atheists (Ulysses‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ﭼﻬﺎر‬
‫زﻳﺴﺘﻨﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬

‫ﻃﺮاح رﻳﭻ ﺗﻦﻧﺎت‬ ‫ﻣﻮج ﭘﻨﺠﻢ‬

‫از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺟﻦﮔﻴﺮي ﻛﺮدهاﻳﻢ ﺗﺎزه روﺷﻦﺷﺪه ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻗﻄﺮه اﺧﺘﻘﺎن ﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮب دارد‪.‬‬
 ‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪...‬‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ آنﻫﺎ درﺑﺎره ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬اﺧﻼق و ﻣﺮگ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ؟ ﺷﻤﺎر ﻧﺎﺑﺎوران در ﺟﻬﺎن‬
‫اﻣﺮوزي ﭼﻨﺪ اﺳﺖ و رﺷﺪ ﻧﻔﻮذ آﻧﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﻮدﻣﻨﺪيﻫﺎي دﻳﻦ را ﺑﺪون‬
‫زﻳﺎن‪ . ...‬و ﺑﺪون دﻳﻦ واﻗﻌﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦﻫﺎ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ دﻳﮕﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻳﻚ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻟﺤﻈﻪاي از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻣﺮوزي ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ‪-‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﺎ ﻧﺴﻞ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻧﮋاد و ﻣﻜﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﺑﻮده و ﭼﮕﻮﻧﻪ آنﻫﺎ ﻧﺎﺑﺎوري ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﺴﺖ و دﻳﺪاري از‬
‫ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر در ﭘﻴﺶ رو ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن ﺑﺪون ﺷﺒﻜﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪14‬‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﺟﻬﺎن‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﺠﺎ و ﻛﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪ ‬دﻟﻴﻞ ﺧﺸﻢ )ﮔﺎﻫﻲ( آنﻫﺎ‬
‫‪ ‬ﺑﺮرﺳﻲ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺟﻮرواﺟﻮري و ﺗﻨﻮع در ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﭘﻴﺸﻴﻨﻪاي ﮔﺴﺘﺮده ﺷﻤﺎري از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺎدهﺗﺮ‬

‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ وﺟﻮد دارد – ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺠﺎ و ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﻫﻤﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ از ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢﻫﺎي ﻛﻠﻲ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮي درﺳﺖ و ﺣﻘﻴﻘﻲ از آدمﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﺪاﻳﻲ در اﻳﻦ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ زﻳﺮا ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ‬
‫ﻣﺮا ﺷﮕﻔﺖزده ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٠٨‬‬

‫ﺳﺮﺷﻤﺎري‪ :‬ﺣﻀﻮر رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬

‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ آﻣﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎﻳﻲ از ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ دﻻﻳﻞ زﻳﺮ دﺷﻮار‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻟﻜﻪ ﻧﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺧﻮد دارد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺎ‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺮﺷﻤﺎري ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري ﺣﺘﺎ ادﻋﺎﻫﺎي‬
‫دروﻏﻴﻦ ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻛﻨﻴﺴﻪ و ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮﺷﻤﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎي اوﻫﺎﻳﻮ در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ دﻫﻪ ‪ 1370‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1990‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﻛﻪ در ﻛﻠﻴﺴﺎ و در روز ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺑﺎﻣﺪاد اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ‪ 20‬درﺻﺪ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ‬
‫ﺑﭙﺎ ﺷﺪ در ﻫﻤﺎن ﻫﻔﺘﻪ و از ﻣﺮدم ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﻫﻤﺎن ﻫﻔﺘﻪ در ﻛﻠﻴﺴﺎ‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ‪ 36‬درﺻﺪ ﭘﺎﺳﺦ آري دادﻧﺪ!‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻲ از ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن‪ :‬آﻳﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1384‬ﻫﺠﺮي )‪ 2005‬ﻣﻴﻼدي( و دوﺑﺎره در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫ﮔﺎﻟﻮپ از ‪ 50،000‬ﺗﻦ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﭘﺮﺳﺶ زﻳﺮ را ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺧﻮد را ﻳﻚ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺘﺪﻳﻦ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه ﻣﻲداﻧﻴﺪ؟‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﺧﻴﻠﻲ دﻗﻴﻖ ﻧﺒﻮد زﻳﺮ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﮔﺰﻳﻨﻪ دو ﻳﺎ ﺳﻪ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم »ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه« را »ﺻﺪ در ﺻﺪ« دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ‬
‫ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﺧﻮد را ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲداﻧﻨﺪ )ﺑﺨﺶ ‪ 2‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺎز ﻫﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد‪:‬‬
 ‫‪٤٠٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫‪ ‬در اﻳﺮﻟﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪ »ﻣﺬﻫﺒﻲ« را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ در ﻃﻮل ‪ 7‬ﺳﺎل از‬
‫‪ 69‬درﺻﺪ ﺑﻪ ‪ 47‬درﺻﺪ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ -‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن‪.‬‬
‫‪ ‬در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( ﭼﻴﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ »ﺑﻴﺨﺪاي ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه«‬
‫ﺑﺎ ‪ 47‬درﺻﺪ را داﺷﺖ‪ .‬ژاﭘﻦ ‪ 31‬درﺻﺪ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ ‪ 29‬درﺻﺪ ﺑﻴﺨﺪا داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬دﻳﻦدارﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ در اﻓﺮﻳﻘﺎ‪ ،‬اﻣﺮﻳﻜﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ و اروﭘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﺷﻤﺎريﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺷﻤﺎر »ﺑﻲدﻳﻦ« را ‪ 20‬درﺻﺪ ﺑﺮآورد ﻛﺮده‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ‪ 1‬درﺻﺪ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ در آﻣﺎرﮔﻴﺮي ‪2005) 1384‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﮔﺎﻟﻮپ ﮔﺰﻳﻨﻪ »ﺑﻴﺨﺪاي ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه« را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ؛ اﻳﻦ ﻋﺪد در‬
‫‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ‪ 5‬درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ ‪ ...‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي‪.‬‬

‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ دارد‪ .‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا« ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻣﺪه ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺮوان ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺨﻦ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﻧﻴﺰ درﺑﺎره‬
‫ﺑﻮداﻳﻴﺎن درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻔﺎوت ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﺮﺳﺶ از ﻛﺸﻮري ﺑﻪ ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮ از ﺳﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻲ دﻳﮕﺮ و از‬
‫آﻣﺎرﮔﻴﺮي ﺑﻪ آﻣﺎرﮔﻴﺮي دﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ را دﺷﻮار ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫در ﺑﺴﻴﺎري از آﻣﺎرﮔﻴﺮيﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺰﻳﻨﻪ »ﻫﻴﭻ« ﻧﻤﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﺷﻤﺎر ﻣﻮرﻣﻮن‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻣﺘﺪﻳﺴﺖ در ﺟﻬﺎن آﮔﺎه ﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ ﺷﻤﺎردن ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺮدن داﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻦ ﺑﻮده و ﻧﺘﻴﺠﻪي درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎري در ﺳﺎل ‪ 1391‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2012‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮآورد از اﻓﺮاد ﺑﺪون‬
‫ﺑﺎور ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪاي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 16‬درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن ﻳﺎ ‪ 1/1‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد‬
‫اﻋﻼم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤١٠‬‬

‫ﺑﺮآورد ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‪ ،‬ﭼﻘﺪر و ﻛﺠﺎﻳﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻓﺮاواﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﺷﻜﺎر ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻳﺪ در واﻗﻌﻲ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺮاي ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آوردن ﺗﺼﻮﻳﺮ روﺷﻦﺗﺮي از ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﮕﺮش دﻳﻨﻲ‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ،(ARIS) ١‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮﻫﺎي ﻛﺎﻧﻮن ﭘﻴﻮ‪ ،٢‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ارزشﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ‪ ٣‬و ﭼﻨﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن و ﺑﻨﻴﺎد دﻳﮕﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﮕﺮش دﻳﻨﻲ را ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻟﺤﻈﻪاي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻛﺎرﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺷﺪﻧﻲ و ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﮔﻔﺘﺎري ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﺨﺘﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و آﮔﺎه ﺷﺪن از ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺳﺖ – ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد ﺳﻤﺞ ﭘﺲ از ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻓﺮاوان ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪي دﻳﻦ و ﺷﻚ‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻨﻬﺎن در ﺟﻠﻮ ﭼﺸﻤﺎن‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ دﻳﻦﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺟﻬﺎن ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮده و ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻛﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد‬
‫دارد ﺣﺘﺎ دﻗﺘﻲ در ﻧﺸﺎن دادن ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻳﻚ دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺪارد‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻘﺸﻪ رﻧﮕﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫»دﻳﻦﻫﺎي ﺟﻬﺎن« ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﺑﺮاي ﻛﻼسﻫﺎي درس در دﺳﺘﺮس ﺑﻮده ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ در‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ در آورده ‪ -‬و در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮر ﻳﻚ رﻧﮓ اﺧﺘﺼﺎص‬
‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﺮوان دﻳﻦ ﻫﻨﺪو‬
‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻲﮔﻤﺎن ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻏﻴﺮ ﻫﻨﺪو اﻳﻦ ﻛﺸﻮر را ﺷﻮﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬رﻧﮓ‬

‫‪1. The American Religious Identification Survey‬‬

‫‪2. Pew Center‬‬
‫‪3. European Values Survey‬‬
 ‫‪٤١١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫آﺑﻲ روﺷﻦ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬درﺻﺪ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ‪ 33‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن در واﻗﻊ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻮده و ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫رﻧﮓ آﺑﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ دهﻫﺎ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼم ﺷﻤﺎل اﻓﺮﻳﻘﺎ و‬
‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ را ﺑﺎ رﻧﮓ ﺳﺒﺰ ﻳﻜﺪﺳﺖ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻴﻦ و ﺟﻨﻮب ﺷﺮق آﺳﻴﺎ ﻫﻤﮕﻲ‬
‫ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺻﻮرﺗﻲ و ﺑﻮداﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺮاﻳﻴﻞ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ رﻧﮓ ﺳﺮخ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫درآﻣﺪه ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪي از دﻳﻦ ﻳﻬﻮد در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ در اﺳﺮاﻳﻴﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﻬﻮدي ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دﻳﻦﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ اﻓﺮﻳﻘﺎ‪ ،‬آﺳﻴﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻴﭻ‬
‫ﻳﻚ روي ﻧﻘﺸﻪ ﻧﺸﺎن داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻬﺎن را ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻤﻴﺰ و ﺷﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫درك ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﺸﻜﻞﺳﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آن ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺟﻨﺴﻴﺖ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪ .‬رﻧﮓ ﺳﺒﺰ را ﺑﺮاي ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﺮدان ﺑﻴﺸﺘﺮ و رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ را ﺑﺮاي ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر زﻧﺎن‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ از رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدي‬
‫در روي زﻣﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺗﻌﻤﻴﻢ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﺖ دﺷﻮاري و ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎ ﺑﺎوران‬

‫در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ از ﻫﺮ ﺷﺶ اﻧﺴﺎن ﺑﺮ روي‬
‫زﻣﻴﻦ ﻳﻚ ﺗﻦ ﻧﺎ ﺑﺎور اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮاد ﺗﻨﻬﺎ آﻏﺎز ﻣﺎﺟﺮا‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺪن اﺧﺘﻼفﻫﺎي در درون ﻧﺎﺑﺎوري ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ از ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎي ﻧﺎﺑﺎوران اﺳﺖ در ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﻌﺪ ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎه رﻧﮓﻫﺎي ﻳﻚ دﺳﺖ ﻧﻘﺸﻪ دﻳﻦﻫﺎ در ﺟﻬﺎن را ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺟﺎﻟﺐ ﻣﻠﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻧﺎﺑﺎوري درﺳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤١٢‬‬

‫ﻧﺎ ﺑﺎروﻫﺎي ﺟﻮرواﺟﻮر در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬

‫از ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺑﻴﺨﺪاي ﻟﻮﺗﺮي ﺗﺎ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا در زﻳﺮ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ و ﺟﺬابﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ ﺑﺮ روي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي‬
‫ﻧﺮوژ‪ ،‬داﻧﻤﺎرك و ﺳﻮﺋﺪ ﺳﻪ ﺗﺎ از ﭼﻬﺎر ﻛﺸﻮر ﻛﻢ اﻳﻤﺎن در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ وﻟﻲ در ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﭼﻴﺰي ﭘﻴﺪا ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ‪ 80‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم ﻧﺮوژ ﭘﻴﺮو ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫ﻟﻮﺗﺮي ﻧﺮوژي ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ‪ 72‬درﺻﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 3‬درﺻﺪ از‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻣﺎه ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ رﻓﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم رﻏﺒﺘﻲ ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻧﺮوژيﻫﺎ در دﻳﻦ ﺑﻴﺶ از آن ﻛﻪ اﻳﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻚ ﻫﻮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﭘﺎﺗﻴﺴﻢ‪۴‬‬ ‫ﻣﺮدم اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي ﮔﺮاﻳﺶ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﺷﻜﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻲ اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻴﻞ ﺗﺴﻮﻛﺮﻣﺎن‪ ۵‬ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎس ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﺳﻮﺋﺪي ﻳﺎ ﻧﺮوژي ﻳﺎ داﻧﻤﺎرﻛﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ آنﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻮﻳﺎ ﺳﺮدرﮔﻢ ﺷﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ از او درﺑﺎره ﺷﺮح ﻛﺎرﻣﺎ‪ ۶‬از واﻻﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪي‬
‫ﭼﺎﻛﺮا‪ ٧‬ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬درﺻﺪ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﻦ در زﻧﺪﮔﻲ‬
‫روزﻣﺮه آﻧﺎن اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺪارد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺳﻨﺠﻪاي آنﻫﺎ ﻣﻨﻈﻢﺗﺮﻳﻦ‪،‬‬
‫آرامﺗﺮﻳﻦ و اﺧﻼﻗﻲﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﻼق‬
‫و ﻧﻈﻢ ﻣﺮدم اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.15‬‬

‫ﻛﺒﻚ‬

‫‪4. Apatheism‬‬
‫‪5. Phil Zuckerman‬‬
‫‪6. Karmic profile‬‬ ‫ﻣﻔﮭوم ﮐﺎرﻣﺎ ﯾﻌﻧﯽ ھرﭼﮫ ﺑﮑﺎری ھﻣﺎن درو ﻣﯽ ﮐﻧﯽ‬
‫‪7. Chakra‬‬ ‫ﮐﺎﻧون ھﺎی اﻧرژی در ﺑدن‬
 ‫‪٤١٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫ﻛﺒﻚ‪ ٨‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻛﺮﮔﺪن )ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻓﻴﻞ( ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﻧﻴﻮ ﻓﺮاﻧﺲ‪ ٩‬ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ اﺟﺎزه ﺳﻜﻮﻧﺖ‬
‫ﻣﻲداد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺗﺎ دﻫﻪ ‪ 1340‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ )‪ 1960‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻨﻮز‬
‫‪ 83‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﺠﺎ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻛﺒﻚ ﻫﻨﻮز ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 83‬درﺻﺪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫داﺷﺖ ‪ -‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻲدﻳﻦﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ اﻓﺮاد )‪ 10‬درﺻﺪ( ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻣﻨﻈﻢ در ﻛﻠﻴﺴﺎ را در ﻫﻤﻪ اﺳﺘﺎنﻫﺎ داﺷﺘﻪ‬
‫و ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ را داراﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺘﺪﻳﻦ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ )‪ 22‬درﺻﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫‪ 36‬درﺻﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد از ﻣﺬﻫﺒﻲﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﻢ دﻳﻦﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺎن رﺳﻴﺪ ﺑﺪون‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ از دﺳﺖ ﺑﺮود؟ ﺳﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮب ﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺎده ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ ‪-‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺳﺎده ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻮﻳﺎن ﻛﺎﻧﺎداﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲزﺑﺎن ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻫﻮﻳﺖ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮده و ﺑﻴﺶ از ﺑﺎب ﺑﻮدن »ﺳﻴﺐزﻣﻴﻨﻲ ﺳﺮخ‬
‫ﺷﺪه« در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬در ﻛﺎﻧﺎدا »ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮدن« ﺑﺎ »ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﻮدن« ﻫﻤﺮاه ﮔﺸﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي رﻫﺎ ﻛﺮدن ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ در ﻣﻴﺎن ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎي‬
‫ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬وﻟﻲ در ﻛﺒﻚ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻓﺮاﻧﺴﻮي‬
‫ﺑﻮدن از ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻴﺮون رود‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻛﺒﻚ ﺑﻲاﻳﻤﺎن و ﻧﺎﺑﺎور ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺒﻜﻲﻫﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ »ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ« ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﻲ ‪ 1381‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2002‬ﻣﻴﻼدي( ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ اﺳﺘﺎﻧﻲ را از ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻜﻮﻻر دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺳﺘﻴﺰ و ﻛﺸﻤﻜﺸﻲ اﻧﺠﺎم‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪8. Québec‬‬
‫‪9. New France‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤١٤‬‬

‫رﺷﺪ ﻧﺎﺑﺎوري‪ :‬ﺗﺼﻮﻳﺮي از اﻣﺮﻳﻜﺎ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﮕﺮش دﻳﻨﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ )‪ (ARIS‬و ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﻴﻮ درﺑﺎره ﻧﺎ‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان )»ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ«( در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ را اﻋﻼم ﻛﺮده‪:‬‬
‫‪ ‬در دﻫﻪ ‪ 1370‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1990‬ﻣﻴﻼدي( ﺷﻤﺎر ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﺑﺰرﮔﺴﺎل ‪1/3‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ در ﺳﺎل رﺷﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ اﻛﻨﻮن ﻳﻚ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ وﻟﻲ ﻳﻚ‬
‫ﺳﻮم از آنﻫﺎ از ‪ 18‬ﺳﺎل ﺗﺎ ‪ 29‬ﺳﺎﻟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮﭼﻪ از ﻫﺮ ﭘﻨﺞ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺗﻦ ﺑﺪون دﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ در‬
‫اﺻﻄﻼح واﻗﻌﻲ اﻳﻤﺎن ﺑﺎ ﻗﻠﺐ و ﻋﻤﻞ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در دﺳﺘﻪ‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﻳﺎ ﺧﺪااﻧﮕﺎرﻫﺎ )‪ 59‬درﺻﺪ( دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر درﺻﺪ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ و ‪ 35‬درﺻﺪ از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻓﺮاد‬
‫ﺑﻲدﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ از ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺎﺑﺎوري ﻳﻚ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﻣﺮزﺑﻨﺪي دﻗﻴﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد در آﻣﻮزش و درآﻣﺪ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻓﺮاد ﺑﻲدﻳﻦ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 32‬درﺻﺪ از‬
‫ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ ﮔﺰارش داده ﻛﻪ در ﺳﻦ ‪ 12‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻲدﻳﻦ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬از ﻧﮕﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ‪ 8‬درﺻﺪ ﺟﻤﻬﻮري ﺧﻮاﻫﺎن‪ 16 ،‬درﺻﺪ دﻣﻮﻛﺮاتﻫﺎ و ‪21‬‬
‫درﺻﺪ از ﻣﺴﺘﻘﻞﻫﺎ ﺑﻲدﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ :‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﻲدﻳﻨﻲ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﺎ اﺻﻄﻼح ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﻧﺠﻴﻞ‪ ١‬آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ را ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻫﻨﺮي‬
‫ﻟﻮﻳﻴﺲ ﻣﻨﻜﻦ‪ ٢‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر در ﺳﺎل ‪ 1303‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1924‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم‬

‫‪1. Bible Belt‬‬

‫‪2. H.L. Mencken‬‬
 ‫‪٤١٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫ﭼﻬﺎرم از اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪2/5‬‬

‫ﺗﻦ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺎﭘﻴﺴﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﺨﺺ داﺷﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ‪ -‬و ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢﺗﺮ ﺟﺬاب ‪ -‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﻲدﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪاي در راﺳﺘﺎي ﻛﺮاﻧﻪﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪1985) 1364‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎر ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎر اﻋﻼم‬
‫دﻳﻦداري در ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﺑﻲدﻳﻨﻲ در اﺻﻞ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪهي‬
‫واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ‪ ،‬ارﮔﺎن و ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺎ ‪ 22‬ﺗﺎ ‪ 25‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻲدﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ در‬
‫ﺳﺎل ‪ 2000) 1379‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲﺗﺮ ﺷﺪ )ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ( در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﻮاﻳﻨﮕﻠﻨﺪ ﺣﺘﺎ از ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﻲدﻳﻦﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ‬
‫اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﺑﻲدﻳﻦ در ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫‪ ‬ورﻣﻮﻧﺖ )‪ 34‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬ﻧﻴﻮ ﻫﻤﭙﺸﺎﻳﺮ )‪ 29‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬واﻳﻮﻣﻴﻨﮓ )‪ 28‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬آﻻﺳﻜﺎ )‪ 27‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬ﻣﺎﻳﻦ )‪ 25‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ )‪ 25‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬ﻧﻮادا )‪ 24‬درﺻﺪ(‬
‫‪ ‬ارﮔﺎن )‪ 24‬درﺻﺪ(‬

‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ »ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﻧﺠﻴﻞ« اﻣﺮوزه ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو دﻳﮕﺮ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬دو ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﭼﺴﺒﻴﺪه در دو ﺳﻮي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺎره ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫دو ﮔﻮﺷﻮاره ﺑﻲدﻳﻦ و ﮔﻮﺷﻲﻫﺎي ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه دﻫﻪ ‪ 1980) 1360‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤١٦‬‬

‫در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎرﺟﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ و اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ دﻳﻦداري ﻣﻲرﺳﺪ اﻳﻦ دو ﻫﻤﺸﻴﺮه ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه از ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬اﻣﺮﻳﻜﺎ دﻳﻦ رﺳﻤﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻤﺎز و ﻧﻴﺎﻳﺶ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ در‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪82‬‬
‫درﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﮕﻠﻴﺲ دﻳﻦ رﺳﻤﻲ دارد‪ ،‬آﻣﻮزش دﻳﻨﻲ و ﺧﺪﻣﺎت دﻋﺎﺧﻮاﻧﻲ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 37‬درﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ روي آﺳﺘﻴﻦﻫﺎي ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ »ﺧﺪا ﻋﺎﻗﺒﺖ اﻣﺮﻳﻜﺎ را ﺧﺘﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻴﺮ ﻛﻨﺪ« ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻣﻮﻛﺮاتﻫﺎ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﺰﺑﻲ ‪2008) 1387‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ »ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺧﺪاداد« اﺷﺎره ﻧﻜﺮدﻧﺪ در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫آﺗﺸﻔﺸﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران ﻓﻮران ﻛﺮد و دﻣﻮﻛﺮاتﻫﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫اﺻﻄﻼح را وارد ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻗﺪرت ارﺟﺎﻋﻲ ﺑﻪ‬
‫دﻳﻦ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻧﻲ ﺑﻠﺮ در زﻣﺎن ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮي ﺧﻮاﺳﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ را ﺑﺎ‬
‫»ﺧﺪا ﻋﺎﻗﺒﺖ اﻧﮕﻠﻴﺲ را ﺧﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﻛﻨﺪ« ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺸﺎوران وي‬
‫آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﻲ ﻓﻮران ﻛﺮده و او اﻳﻦ دﻋﺎ را از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ زدود‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻛﻨﮕﺮه اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه )ﭘﺖ اﺳﺘﺮاك‪ - ١‬دﻣﻮﻛﺮات‬
‫از ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ( ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻴﺶ از ‪ 100‬ﻋﻀﻮ ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا از ﻫﻤﻪي اﺣﺰاب در‬
‫ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Pete Stark‬‬

 ‫‪٤١٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫از ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ آن اﻧﺪازه ﺑﺰرگ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺖ اﺳﺘﺎرك ﻛﺮﺳﻲ ﻛﻨﮕﺮه ﺧﻮﻳﺶ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﺪد ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي از‬
‫دﺳﺖ داد وﻟﻲ ﻳﻚ آﻣﺎرﮔﻴﺮي ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺻﺪاي از ﺳﻮي اﺗﺤﺎد ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺮاي اﻣﺮﻳﻜﺎ در‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳﺎل آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ‪ 28‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه از ‪ 535‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻨﮕﺮه ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ اﻳﻤﺎن‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ از )ﻛﻮدﻛﺎن( ﻫﻢﻧﺴﻼن ﻣﻦ‬

‫ﺑﺮﺧﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﻦ ﺷﺪن ﻓﺮد ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ دارد ‪ -‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎري در‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺟﻮراب ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺻﻨﺪل‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﺳﻦ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا و‬
‫ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻛﻤﻲ اﻓﺰاﻳﺶ دارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫ﻧﮕﺮش دﻳﻨﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ )‪ (ARIS‬در ‪ 2008) 1387‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ درﺻﺪ‬
‫»ﺑﻲدﻳﻨﻲ« در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ ﭘﻴﺮﺗﺮ ﺷﺪن ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻚ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻧﻤﻲرﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن‪:‬‬

‫‪ 22 ‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 29‬ﺳﺎل ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‬

‫‪ 17 ‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 49‬ﺳﺎل ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫‪ 13 ‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 69‬ﺳﺎل ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫‪ 7 ‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ﺑﺎﻻي ‪ 70‬ﺳﺎل ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‬

‫ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ دﻟﻨﺸﻴﻦ‪ :‬ﺑﭽﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻫﺰاره ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﺎن ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 29‬ﺳﺎل‬
‫– ﺣﺘﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﻞﻫﺎي دﻳﮕﺮ در ﺳﻦ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 29‬ﺳﺎل‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ و اﻳﻤﺎن را‬
‫در اﻳﻦ ﺳﻦ دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﺣﺘﻤﺎل دارد اﻳﻦ درﺻﺪ ﻧﺎﺑﺎوري را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﭘﻴﺮﺗﺮ ﺷﺪن ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤١٨‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﭘﺮﺳﺶ را ﻣﺤﺪودﺗﺮ ﻛﻨﻴﺪ اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺟﻮان ﻛﻤﺘﺮ داراي دﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم‬
‫ﺳﻨﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( در ﺟﻮرجﺗﺎون روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 54‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ »ﺧﺪاي ﺷﺨﺼﻲ« ﺑﺎور دارﻧﺪ – ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﻣﻲدارد‪،‬‬
‫ﻋﺬاب ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬دﻋﺎ را اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ ﻛﺮده و ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ )ﻳﺎ ﺑﺨﺸﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ(‪.‬‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻜﻲ از ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎد ﭘﻴﻮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ واﺑﺴﺘﮕﻲ‬

‫دﻳﻨﻲ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻧﺴﻞﻫﺎ ﺟﻮانﺗﺮ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 7‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم ‪ 65‬ﺳﺎﻟﻪ و ﺑﺎﻻﺗﺮ از دﻳﻨﻲ‬
‫اﺟﺪادي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻪ و ﺑﻲدﻳﻦ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ‪ 13‬درﺻﺪ در دﻫﻪ‬
‫‪ 30‬و ‪ 40‬ﺳﺎل اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ‪ 18‬درﺻﺪ زﻳﺮ ‪ 30‬ﺳﺎل ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ‪ 18‬درﺻﺪ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ را رﻫﺎ ﻛﺮده در ﺳﻦ ﺟﻮاﻧﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر را ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻛﻢ ﺳﻦ و ﺳﺎل ﺑﻪ ﺟﺎي ﭼﺴﺒﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫آﻳﻴﻨﻲ ﻛﻪ در آن زاده ﺷﺪه‪ ،‬ﻗﺼﺪ و ﻧﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﮔﺰﻳﻨﺶ‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ وﻳﮋهاي ﺑﺮاي ﺧﻮﻳﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﻮﻫﻢ زداﻳﻲ ﻫﺰاره از دﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره روﻳﻜﺮدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ درﺑﺎره‬
‫اﻳﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﺎزﺗﺎبﻛﻨﻨﺪه اﻧﺪﻳﺸﻪ آنﻫﺎ درﺑﺎره‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﭘﻨﺠﺎه و ﻫﺸﺖ درﺻﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ »رﻳﺎﻛﺎر« اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺷﺼﺖ و دو درﺻﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ »ﺧﺮدهﮔﻴﺮ و اﻳﺮادﮔﻴﺮ« اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﺼﺖوﭼﻬﺎر درﺻﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ »ﺿﺪ ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ« اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٤١٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻫﺰاره اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﺣﺘﺎ درﺻﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮي از ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎي ﺟﻮان در زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﮔﺮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻫﺰاره ﺑﺎ ﺟﻮ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﺑﻪواﺳﻄﻪي ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪن ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ روﺷﻲ ﻣﺘﻌﺎرف ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺮ ﺳﺎلﺗﺮ ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﺶ ﻓﺮﻋﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺳﺎﻟﻤﻨﺪﺗﺮ را ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﻔﻌﻞﺑﻮدن از‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﻞ ﭘﻴﺸﻴﻦ در ﺑﻬﻨﺠﺎرﺳﺎزي‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ روزﻫﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻬﺘﺮ از ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﺴﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون‬
‫ﺑﺮ ﺷﻤﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﻬﺘﺮ اﻛﻨﻮن ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﭘﺮﻓﺮوش و ﺑﻼگﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺑﺎ زﺑﺎن ﺷﻴﻮا و روان ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮده و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﻠﻪ ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدان ﺑﻪ ﺧﺪا ﻫﻨﻮز‬
‫دﻟﻴﻞﻫﺎي رواﻧﻲ ﺑﺮاي ﻧﮕﺮاﻧﻲ دارﻧﺪ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪ( وﻟﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎدﺳﺎزي ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

‫داﺷﺘﻦ ﺑﻚ ﻧﻤﺎد و ﺳﻤﺒﻞ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺳﺘﺎره و ﻫﻼل‬
‫ﻣﺎه را داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺳﺘﺎره داودي و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺻﻠﻴﺐ دارﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﭼﻪ ﻧﻤﺎدي دارﻧﺪ؟‬
‫ﺑﺮاي زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﻤﻔﻜﺮي و‬
‫ﻫﻤﻨﻮاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎدي ﺑﻪ وﻳﮋه ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻤﺎد ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻬﻔﺘﻪ‬
‫در واژه ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ در ﻣﻴﺎن آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﻪ‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٢٠‬‬

‫ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدان ﺑﻪ ﺧﺪا ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﻃﺮحﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﮔﺮد آﻳﻨﺪ‪ ،‬در ﻛﻞ ﻳﻜﻲ‬
‫دو ﺳﺎﻟﻲ را ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻳﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪-‬و ﺧﻮد‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺮه ﺷﺪن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ‪ 1344‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1965‬ﻣﻴﻼدي( در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ از‬
‫زﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪه ﺷﺪه و ﺑﺮاه اﻓﺘﺎده اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﺴﺎﺑﻘﻪاي ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻤﺎدي ﮔﺸﺖ‪) .‬اﻋﻀﺎي اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اچ ﺑﺰرگ )‪ (H‬را دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ آن را اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲآورم‪ (.‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪهي ﺑﺮﻧﺪه )ﺷﻜﻞ زﻳﺮ را ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ(‬
‫ﻛﻪ از ﺳﻮي دﻧﻴﺲ ﺑﺎرﻳﻨﮕﺘﻮن‪ ١‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻟﻨﺪﻧﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻳﻚ ﺣﺮف اچ »‪ «H‬ﺑﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺰرگ ﻣﺸﻜﻲ روي ﺧﻂ وﺳﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﻮد ﻛﻪ دﺳﺖﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻮﺗﺎه و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﺎد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﺷﺪه و از آن زﻣﺎن ﻧﻤﺎد اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺎﺑﻘﻪاي در ﺳﺎل‬
‫‪ 2008) 1387‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺲ از ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎدي ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ؛ ﺳﭙﺲ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﻮك ﺧﻮب از ﭘﻲ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ آﻣﺪ )و ﺟﻮك دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ات ﺳﺎﻳﻦ‪ (@) ٢‬را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ داراي‬

‫‪1. Dennis Barrington‬‬

‫‪2. @ sign‬‬
 ‫‪٤٢١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫اﻳﻤﻴﻞ اﺳﺖ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ(؛ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﻨﺪ ﻧﻤﺎد ﺧﻮب‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻫﻢ از راه رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ داﻳﺎن رﻳﺪ‪ ٣‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻣﻴﺸﻴﮕﺎﻧﻲ و آﻣﻮزﮔﺎر ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ ﻧﻴﻢ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﺎر ﺗﺮاك‪ ۴‬داﺷﺘﻪ – ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﭼﻨﺪان ﺑﻲ رﺑﻂ ﻫﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﺮف روﺷﻦ و واﺿﺢ اي »‪ «A‬ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪه در داﻳﺮه ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬دﻟﻨﺸﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺜﺒﺖ و ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺘﺎﻧﻪ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎد دﻟﺨﻮاه ﻣﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪي ﻧﺎﺑﻲ ﻛﻪ در آن ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻧﻤﺎد »ﻛﻤﭙﻴﻦ آﻓﺘﺎﺑﻲ‬
‫ﺷﺪن‪ «۵‬ﻳﻚ ﻛﻮﺷﺶ از ﺳﻮي ﺑﻨﻴﺎد رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ ﺑﺮاي ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي ﺑﻴﺮون‬
‫آﻣﺪن از ﭘﺴﺘﻮﻫﺎ و در ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﻤﺎد ﺑﺮ روي ﺟﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﺟﻮاﻫﺮات ﻳﺎ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫آن ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮﺳﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﻳﻚ ﺷﻴﻮه آﻏﺎزﻳﻦ و اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎد ﻳﻚ ﺣﺮف اي »‪ «A‬ﺑﺰرگ ﻛﺞ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﺮخ روﺷﻦ )ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎ رﻧﮓ ﺳﻴﺎه‬

‫‪3. Diane Reed‬‬

‫‪4. Star Trek‬‬
‫‪5. Out Campaign‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٢٢‬‬

‫آﻣﺪه ﺗﺎ ﻛﻤﺘﺮ ژﻳﮕﻮﻟﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ –ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺪاﺷﺖ( ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻤﺎد ﻳﻚ‬
‫اﺷﺎره ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺮف اي »‪ «A‬ﻛﻪ ﻫﺴﺘﺮ ﭘﺮﻳﻦ در ﻛﺘﺎب داغ ﻧﻨﮓ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺎﺗﺎﻧﻴﻞ‬
‫ﻫﺎﺛﻮرن ﻣﻲﭘﻮﺷﺪ و ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه زﻧﺎﻛﺎري او اﺳﺖ وﻟﻲ اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﻦ ﻧﺸﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻤﺎد ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ زﻳﺎنﺑﺨﺶ داﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻬﺘﺮ راه‬
‫را ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺟﻮانﺗﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎدهﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﺷﻴﻮهي ﻛﺎر ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ‪ .‬از ﻳﻚ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي دﻫﻪ ‪ 1340‬و دﻫﻪ ‪1960-70) 1350‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن رﻓﺘﺎر و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ زﻧﺎن ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻮن دﺧﺘﺮ‬
‫ﺧﻮدش را ﺑﺴﻴﺎر دور از ﻛﺸﻤﻜﺶ ﺑﺰرگ ﻛﺮده و دﺧﺘﺮش اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ را ﺑﻲﺗﻔﺎوت‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و از ﻣﺎﻣﺎﻧﺶ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ »ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺟﻨﺴﻴﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟« درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﺷﺪن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﮋادي‪ ،‬ﺳﻮﮔﻴﺮي ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺮﺑﺎزان ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺸﻲ دﻳﻮاﻧﻪﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ در واﻗﻊ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ ﺑﻲ ﺣﻮﺻﻠﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ دوﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ‪» :‬ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟«‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ از ﭘﻴﺶ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﺮخ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭼﺮﺧﻴﺪه ﭘﺲ ﭼﺮا‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را ﺷﻨﻴﺪهام‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي دادﮔﺎهﻫﺎي ﻋﺎﻟﻲرﺗﺒﻪ و اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﻓﺮاوان ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ دﺧﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻜﻨﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺗﺒﻌﻴﺾ و ﻧﺎداﻧﻲ )ﺑﻪ ﺣﻖ( ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻴﻨﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﺎن ﺑﺰرگ ﺑﻴﺨﺪا و ﻣﻨﺒﻊ‬
 ‫‪٤٢٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﺎد ﺑﻮده و زﻧﺪﮔﻲ ﻟﺒﺮﻳﺰ از ﺷﺎدي و‬
‫ﺧﻮﺷﻲ اﺳﺖ و آﮔﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ و ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺮﺗﺎ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ در واﻗﻊ ارزش ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪن را داﺷﺘﻪ و‬
‫ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ و ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ و ﻛﺮدار ﻧﺎدرﺳﺖ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ درﺳﺖ‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ و‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪ و ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ و ﻣﻦ درﺑﺎره ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ ﻫﻤﻨﻮا‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻴﻢ وﻟﻲ ﻣﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺎدادﮔﺮي و ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ ارزش‬
‫ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪه را دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﺮﺣﻲ از ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﻳﻮرش ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬اراﺋﻪ ﻛﻨﻢ روزي ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﻓﺘﺎد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻮرشﻫﺎ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدم دﻳﻦدار ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻧﻮﻣﻴﺪي و ﺗﺮس ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ اﺿﺎﻓﻲ دﻳﮕﺮ ﺳﺨﺘﻲ درد و ﺧﺸﻢ ﺣﺲ‬
‫ﺷﺪه ﻧﺎﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا را ﺑﻲﻫﻤﺘﺎ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﻚ ﻧﺎﺑﺎور ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺧﻮﻳﺶ را‬

‫وﻗﻒ ﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬درﺳﺘﻜﺎري و ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎزد و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻘﻴﻪ در آن روز‬
‫وﺣﺸﺘﻨﺎك زﻣﻴﻦﺧﻮرده و از ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻫﻢ ﺑﺎور‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻳﺮ را در ﻧﮕﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺗﻨﺪروي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ در دادن اﻧﮕﻴﺰه و اﺟﺮاي‬
‫ﻳﻮرش داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﻧﻘﺶ ﻣﺬﻫﺐ را ﻛﻢ رﻧﮓ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻳﻮرش ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰهي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺶ و دﻋﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٢٤‬‬

‫‪ ‬رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻋﻼم داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ دو ﺟﻨﮓ ﺧﻮاﺳﺖ‬

‫ﺧﺪا را اﺟﺮا ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺟﻨﮕﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻛﺸﻮري‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﻤﻼت ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺪاح ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺟﺮي ﻓﺎﻟﻮل ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻳﻮرش‬
‫ﻋﺬاب اﻟﻬﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫»اﻣﺮﻳﻜﺎ را ﺳﻜﻮﻻر« ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و ﻣﺮد و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫از ﺣﻘﻮق اﺳﺎﺳﻲ ﻫﻤﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ اﻳﻦ ﺑﻼ ﺷﺎﻣﻞ روﺿﻪ و‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ‪-‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺷﺎره ﺑﻪ »ﺻﻠﻴﺐ« ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻴﺎن وﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه‪ -‬ﺑﻮد ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ‬
‫رﺳﺎﻧﺪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﺗﻦ از ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﮔﺎن ﻧﺎﺑﺎور ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺧﻲ از روﻳﺪادﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﻳﻦ ﺑﻼ و ﺗﺮاژدي را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻓﺰودن ﺑﻴﺰاري و ﻧﻔﺮت از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺤﺚﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﻛﺎﻧﻮن اﻧﺠﻤﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫ﺻﻠﺢﻃﻠﺐ و ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﻠﻮك آنﺳﻮﺗﺮ از ﻣﺤﻞ ﻳﻮرش‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﻣﻴﻬﻦﭘﺮﺳﺘﻲ ﭼﻨﺎن‬
‫در ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﺣﺘﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻴﺎن اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻢ‬

‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ درد و ﺧﺸﻮﻧﺘﻲ ﺷﺪﻳﺪ را‬
‫در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎ از آن ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺎ ﻛﻨﻮن در ﻗﻠﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﺎﺑﺎور رﻧﮓ و ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ داﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ دوﻣﻴﻦ اﺣﺴﺎس‬
‫اﺻﻠﻲ ﺣﺲ ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻴﺪن ﻳﻌﻨﻲ اﺟﺎزه ﻧﺪادن ﺑﻪ آﺷﻜﺎر ﺷﺪن ﺧﺸﻢ ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬
 ‫‪٤٢٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫ﻳﺎد ﻣﻲآورم ﻛﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪن در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن اﺳﺖ و ﺑﻲ‬
‫ﺗﻔﺎوﺗﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺎدادﮔﺮ و ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در زﻳﺮ ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه از ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﺧﻮد ﺧﺸﻢ و رﻧﺞ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آورده‪:‬‬

‫‪ ‬ﭼﻨﺪﻳﻦ آﻣﺎرﮔﻴﺮي ﻧﺸﺎن دادن ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻳﻚ اﺷﺎرهﮔﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ از ﺧﺸﻮﻧﺖ و‬

‫ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ زﻧﺪاﻧﻲ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪﻧﻮﻳﺴﻲ در ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻜﻲ( ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﻮرد ﺳﻮءﻇﻦ در اﻣﺮﻳﻜﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ دﺧﺘﺮﺷﺎن ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻏﻴﺮ از ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﻫﺮﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﻏﻴﺮ‬
‫از ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر رأي ﺑﻴﺎورد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر روزﻣﺮه و ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺑﻪ ﺑﻲاﺧﻼﻗﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه زﻳﺮا ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 15‬را ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﻼق و‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ(‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ارﺗﺶ و ﻛﻮدﻛﺎن در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺪارس ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ‬
‫در ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻫﻤﺮﻧﮓ ﻧﺒﻮدن ﺑﺎ دﻳﻦ اﻛﺜﺮﻳﺖ زﻳﺮ‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت و دادن اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي اﻳﻤﺎن آوردن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﻛﻴﻔﺮ و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ ﺷﺪه ﻳﺎ‬
‫ﻃﺮد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬در ﻫﻔﺖ ﺗﺎ از اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻨﻮز اﺳﺘﺨﺪام دوﻟﺘﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻏﺪﻏﻦ اﺳﺖ –‬
‫اﺳﺘﺨﺪام دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ ﺑﺪون ﻣﺸﻜﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ در ﻫﺮ اﻳﺎﻟﺘﻲ‬
‫اﺳﺘﺨﺪام ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻏﺪﻏﻦ ﺷﻮد ﺑﺎ ﻳﻚ ﺧﺸﻢ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﺪي ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ درﺑﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻛﻤﻴﺎب ﻓﺮاوان و دادﺧﻮاﻫﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶﮔﺮاﻫﺎ و دﻳﮕﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﻢ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻣﺬﻫﺒﻲ از ﻛﻼس درس ﻋﻠﻮم‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٢٦‬‬

‫‪ ‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ دﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »آﻏﺎز زﻧﺪﮔﻲ از ﻫﻨﮕﺎم دﻣﻴﺪه ﺷﺪن روح« ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﻬﻢ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي و ﺣﻘﻮق ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ را از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪي ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻳﻚ ﺑﻼي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻟﮕﺎم‬
‫ﮔﻴﺴﺨﺘﻪ را در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﺬاب اﺑﺪي ﺧﺪا ﺑﺮاي دودﻟﻲﻫﺎي ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻮرد ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﺰاران ﻛﻮدك ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﻮد و ﺧﺎﻧﻮاده از ﺳﻮي ﻧﺴﻞﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن روﺣﺎﻧﻲ‬
‫و آﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻣﻮرد ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺟﻨﺴﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻳﻦ ﻳﻜﻲ از زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ و ﻟﺬتﺑﺨﺶﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻳﻌﻨﻲ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺌﻠﻪاي ﺑﺮاي ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮآورد‬
‫زﻳﺎنﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ وارد ﺷﺪه ﺑﺮ ﻧﺴﻞﻫﺎ از ﺑﺎور ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﻲزﻳﺎن و ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺘﻤﻨﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ و دﺷﻮار‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮدم و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﻣﻮارد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﮔﺎم ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫و ﺳﺨﺖ ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ دﻳﻨﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺳﺪﻫﺎ را‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﺴﻮخ ﺷﺪن‬
‫ﺑﺮدهداري‪ ،‬ﺣﻖ رأيﮔﻴﺮي زﻧﺎن‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ‬
‫و ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن از ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮد رو ﮔﺮداﻧﺪه ﻳﺎ ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﻔﺎﻇﻲ وﻳﮋه در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ زﻳﺮا ﭼﻮن اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٤٢٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺨﻮد ﻳﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﮕﺮشﻫﺎي واﻫﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﺣﺲ ﻛﻪ »ﻣﻮرد ﻳﻮرش و ﻫﺠﻮم« واﻗﻊ ﺷﺪه ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻧﺎدادﮔﺮي و ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲﻫﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﻜﻞ و ﻧﺸﺎﻧﻲ‬
‫وﻳﮋه ﮔﺮاﻳﺶ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﮔﺮ ﭘﻠﻴﺲ ‪ 20‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﺮدآوري ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ در ﺟﺴﺘﺠﻮي‪:‬‬

‫‪ ‬ﻳﻚ ﻣﺮد ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 60‬ﻳﺎ ‪ 70‬زﻧﺪﮔﻲ‬

‫‪ ‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻴﭗ داﻧﺸﻴﻚ و ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬آﮔﺎه‪ ،‬ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪ‬
‫‪ ‬ﻣﻮﻫﺎي رﻳﺶ و ﺳﺮ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﺗﺎ ﺳﻔﻴﺪ‬
‫‪ ‬ﻳﻚ ﺧﻮدروي ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻓﺮاوان ﻓﺘﻨﻪ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ‬

‫اﻓﺴﺮان ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﻠﺤﺖاﻧﺪﻳﺸﻲ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاه اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺑﻮدﻧﺪ – ﻣﻈﻨﻮن‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﻗﻴﺎس ﺻﻮري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺧﻮدرو ﻛﻪ ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﭘﻠﻴﺲﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ در اﺻﻞ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺳﻘﺮاط ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻚ دارم ﻛﻪ ﺑﻮﻟﺘﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا اﻓﺮاد‬
‫ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺷﺪه ﻫﻢ ﺧﻴﺎل زدن ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦﻫﺎ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲدﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻓﺮادي ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ رد‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ درﺑﺎره ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪي ﭘﺎپ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده ﻳﺎ از‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٢٨‬‬

‫آﺧﺮﻳﻦ اﻛﺘﺸﺎﻓﺎت در ﻓﻴﺰﻳﻚ ذرات ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن از‬
‫اﻳﻦ دﺳﺖ ﻫﻢ از ﻣﻴﺎن ﻣﺮدان و ﻫﻢ از ﻣﻴﺎن زﻧﺎن ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﻫﻢﻗﻄﺎران ﻣﺮد‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﺎم اﻳﻦ ﻓﺮد ﻧﻮﻋﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاي ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑﺎ ذﻫﻦ و اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻃﺎﻟﺐ ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ‬
‫و ﻣﻨﺘﻘﺪ را ﻫﺎري‪ ۶‬ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲﻧﺎﻣﻢ‪.‬‬
‫ﻫﺎري را ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺖ دارم‪ .‬ﻫﺎري ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ در‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﮔﻮﻧﻪاي دﻳﮕﺮ از ﻧﺎﺑﺎور ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﺎﻫﻮش ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر اﻧﺤﺼﺎري ﺗﻨﻬﺎ دﻟﺒﺴﺘﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي داﻧﺶ و ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺑﺮاي ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮان و ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺻﻼح ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﻴﺨﺪا در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ وﻟﻲ در اﻳﻦ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ زﻧﺎن ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺳﺎﻟﻲ‪ ٧‬ﻣﻲﻧﺎﻣﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﻴﺖ در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﻮده‬
‫و ﻛﺎوش ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن ﻫﺎري و ﺳﺎﻟﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ از ﺟﻨﺴﻴﺖ‬

‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ در ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﮕﺮش دﻳﻨﻲ‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ،(ARIS) ٨‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ زﻧﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮده و ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﺎ ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﺎر آﻣﺪن زﻧﺎن ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﺑﻲدﻳﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻲدﻳﻦ ﺑﺎر آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻣﺮدان )ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻣﻬﻤﻲ( اﻛﺜﺮﻳﺖ را در ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪6. Harry‬‬
‫‪7. Sally‬‬
‫‪8. The American Religious Identification Survey‬‬
 ‫‪٤٢٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫اﻋﻼم ﻧﻈﺮي ﻛﻠﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻛﺎر ﭘﺮﺧﻄﺮي ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻲﮔﻤﺎن در ﻧﮕﺮ دارﻳﺪ ﻛﻪ زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻓﺮاواﻧﻲ در ﻫﺮ دو ﺳﻮي ﻗﻠﻤﺮو‬
‫ﺳﺎﻟﻲ‪/‬ﻫﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮو )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ (8‬ﻳﻚ ﻫﺎري ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑﻮد و ﭼﻨﺪﻳﻦ زن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ دﻳﮕﺮ در ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫رﻫﺒﺮي ﺑﻮده ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﻮده و ﺟﻮر در ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬در‬
‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﮔﺮگ اﭘﺴﺘﻴﻦ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (13‬و ﺷﺮوﻳﻦ واﻳﻦ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (8‬ﻫﺮ دو در دﺳﺘﻪ ﺳﺎﻟﻲ ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺧﻮدم ﻧﻴﺰ ﮔﺮاﻳﺶ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻲ دارم‪ .‬وﻟﻲ اﻣﺮوزه ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺳﺎﻟﻲ‪/‬‬
‫ﻫﺎري ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ ﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺨﺶ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻣﺮوزي اﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻗﺼﺪ اﺳﺘﻮاري‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﭘﺮداﺧﺘﻪام‪.‬‬

‫ﺗﻌﺎدل ﻣﻴﺎن ﺟﻨﺴﻴﺖ در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ رو ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن اﺳﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻨﺪ و آﻫﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮزان ﺟﺎﻛﻮﺑﻲ ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺦدان ﺑﺰرگ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺮآورد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن او از ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﺮد در ﻳﻚ دﻫﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ‪75‬‬
‫درﺻﺪ ﻣﺮد در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺎدل ﻣﻴﺎن ﺟﻨﺴﻴﺖﻫﺎ اﻛﻨﻮن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺷﻜﺎف ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن زﻳﺮ ‪ 30‬ﺳﺎل ﻛﻢ ژرﻓﺎﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻫﺎري – ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻼﺳﻴﻚ و آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‬

‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺎري ﺟﻮر اﺳﺖ – داراي اﻧﺪﻳﺸﻪ داﻧﺸﻴﻚ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ )ﻧﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ( ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ )ﻧﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ( ﻣﺮد – ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﻣﺮوزي را ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺗﻮان اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ زﻳﺮا ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ – ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﻪ دﻳﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮآورده ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٣٠‬‬

‫اﻳﻦ دﻟﻴﻞ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از دﻳﻦ دور ﺷﺪه و اﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻧﻮﻳﻦ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ و اﺣﺴﺎس ﭘﻴﺮاﻣﻮن داﻧﺶ‪ ،‬ﺧﺮد و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺎري ﻧﻮﻋﻲ ﺟﻨﺒﺸﻲ‬
‫را ﭘﺎﻳﻪ رﻳﺰي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﻨﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﭘﺸﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬دﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﺎن آﺳﻴﺐ و زﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آنﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ ﺣﺴﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن را اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺎريﻫﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻏﺮور ﮔﺮاﻳﺶ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻚ روي و ﻣﻨﻔﺮد ﺑﻮدن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬واژهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »اﺟﺘﻤﺎع« آنﻫﺎ را دﭼﺎر ﺑﻴﺰاري‬
‫ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ و ﮔﺮد آﻣﺪن در اﺗﺎﻗﻲ و ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﻋﺸﻖ و ﺑﺮادري در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎي‬
‫ﻫﺮاﺳﻨﺎك آﻧﺎن‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻤﻴﺰي ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ آنﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺷﺎن و ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻮي دﻳﻦ داد‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪن دﻳﻦ را از زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻴﺮون ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدادﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻣﺎرﮔﻴﺮي ﺳﺎل ‪ 1379‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2000‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫روﺷﻦ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺪون دﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻫﺎريﻫﺎ آﻏﺎز‬
‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاﺧﺘﻦ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺮده و ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ‪ 39/8‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ‬
‫ﻧﺎﺑﺎور دﻳﮕﺮ ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﺎ ﺑﻲاﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫»ﻧﺎﺑﺎوران ﻛﻪ ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ «.‬ﻫﺎريﻫﺎ ﻣﺘﺼﻞﻛﻨﻨﺪه ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻪي ﻧﺎﺑﺎوران ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺎريﻫﺎ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪن ﺳﺎﻟﻲ ‪»-‬اﺟﺘﻤﺎع« ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻲﻫﺎي آﻧﺎن‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎ اﺧﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺧﺪﻣﺖرﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در‬
‫ﻫﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺰ ﻋﻀﻮ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ آنﻫﺎ آﻏﺎز ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺷﻴﻮهاي ﺑﺮاي‬
‫ﮔﺸﻮدهﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ درﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ‪»-‬ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ« ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٤٣١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫ﺧﻮاه زن ﺧﻮاه ﻣﺮد ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺎريﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ﺣﺴﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي آﻧﺎن‬
‫ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻫﺎريﻫﺎ ﻛﺎرآﻣﺪ و ﺑﺎﻫﻮش ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ آﻧﺎن‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﺎريﻫﺎ را ﻛﺎرﺑﺮدي ﻧﻤﻲدﻳﺪﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در‬
‫اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ در ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮو ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ در آﻧﺠﺎ ﺑﺮاي اﻟﻬﻴﺎت ﮔﺮد ﻧﻤﻲآﻣﺪﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎﻧﺪن در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﮔﺮدآﻣﺪه ﻛﻪ آنﻫﺎ را درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﺪﻳﻦ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ روي‬
‫ﻧﻴﻤﻜﺖﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(18‬‬
‫ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ ﺑﻴﺶ از آﻧﻜﻪ دﻟﺒﺴﺘﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫دﻟﺒﺴﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺮاي ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ارزش ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ در داﺷﺘﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد و ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺮاي در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺎﻟﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ژرﻓﻲ دﭼﺎر درﮔﻴﺮي دروﻧﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺎﻧﺪن در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ وﻳﮋه اﮔﺮ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻣﻮزهﻫﺎي آن ﻣﺬﻫﺐ‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ارزش آزاد و ﻣﺪارا ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺮوﻳﺞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎن‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ و ﻫﻤﺪردي و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻋﻀﺎي ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ و دﺷﻮاري را دﻳﺪه و ﺣﺲ‬
‫ﻛﺮده ﻛﻪ زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي آﻏﺎز ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎوران ﻓﺮاﺗﺮ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ و ﺑﺤﺚﻫﺎي‬
‫ﺳﻨﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎري اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻓﻌﺎل ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻛﺮدار ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ درﮔﻴﺮ ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﺪارد‬
‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از رﻫﺒﺮان اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﻧﻮ ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﻛﺰ دوﺑﺎره ﺗﻮﺟﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ زﻧﺎن‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﺎزه آن »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ «٩+‬اﺳﺖ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﻫﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاﺑﺮي و دﻳﺪه ﺷﺪن ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ «.‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ درﺑﺎره ﻣﻮارد ﻫﻤﺪردي و ﻫﻢدﻟﻲ ﻧﮕﺮان ﺑﻮده وﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ ﺗﺎزه در ﺟﺴﺘﺠﻮي‬

‫‪9. Atheism+‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٣٢‬‬

‫ﺟﺎ دادن اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﻳﺎ در ﺟﻠﻮي ﺻﻒ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻪ و ﻛﻨﺶ ﺑﻮد‪) .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ +‬ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 2‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت زﻧﺪﮔﻲ و ﻧﮋاد‬

‫ﺗﺮاز ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ در ﭼﻨﺪ‬
‫ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻀﻮر ﺑﺲ ﺑﺰرگﺗﺮي از ﻧﺎﺑﺎوران رﻧﮕﻴﻦﭘﻮﺳﺖ را ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫دﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﻦ ﻫﻴﭻﮔﺎه ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻗﻠﺒﻲ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫اﺟﺘﻤﺎع و ﻫﻮﻳﺖ و ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺘﻔﺎوت دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ وﻳﮋه درﺑﺎره اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻧﮋادي اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺒﻜﻲﻫﺎ ﻓﺮاﻧﺴﻮيزﺑﺎن ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ در ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ‬
‫آنﻫﺎ اﺷﺎره ﮔﺸﺖ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻮده و ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮدن آنﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻮاري ﺑﺎ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﻮدن آنﻫﺎ درآﻣﻴﺨﺘﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ‬
‫داﺷﺘﻦ دﻳﻦ ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺎر و رﺑﻄﻲ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎدات ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﻣﺮدم ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﻛﺒﻚ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎوري ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺪارﻧﺪ ﻫﻨﻮز ﺧﻮﻳﺶ‬
‫را ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺮاي ﺗﺎ در ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﺲ زﺑﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺣﻞ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻮرد ﺟﻮاﻣﻊ رﻧﮕﻴﻦﭘﻮﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ ﻣﺤﺎﺻﺮه‬

‫ﺷﺪه ﺻﺪق ﻣﻲﻛﻨﺪ و درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ‪ -‬آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻜﻴﻮﻳﻮ‬
‫ﻫﻴﭽﻨﺴﻮن‪ ١‬و ﻧﺮم آﻟﻦ‪ ٢‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ و ﺧﺸﻢآﻟﻮدي ﻛﻪ دﻳﮕﺮان در ﺟﻮاﻣﻊ‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ ﺳﻴﺎهﭘﻮﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﻓﻬﻤﻴﺪن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺣﻖ آنﻫﺎ روا داﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻄﻠﺐ‬

‫‪1. Sikivu Hutchinson‬‬

‫‪2. Norm Allen‬‬
 ‫‪٤٣٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﭼﻨﺎن ﺑﻮده ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺧﺪا ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﮋاد و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ‬
‫ﭘﺸﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮدن‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ از ﻫﻮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز در‬
‫ﺣﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1369‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1990‬ﻣﻴﻼدي( ﺗﻨﻬﺎ ‪ 6‬درﺻﺪ از آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻲدﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 2008) 1387‬ﻣﻴﻼدي( اﻳﻦ‬
‫درﺻﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪه و ﺑﻪ ‪ 11‬درﺻﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﭼﺸﻢاﻧﺪاز را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﻣﻴﺎن ﻧﺎﺑﺎوران دﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬در ﺳﺎل ‪ 1369‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1990‬ﻣﻴﻼدي( در ﻣﻴﺎن ﻧﺎﺑﺎوران آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ‪ 80‬درﺻﺪ‬
‫ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ‪ 10 ،‬درﺻﺪ ﺳﻴﺎهﭘﻮﺳﺖ و ‪ 4‬درﺻﺪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬در ﺳﺎل ‪ 2008) 1387‬ﻣﻴﻼدي( در ﻣﻴﺎن ﻧﺎﺑﺎوران آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ‪ 72‬درﺻﺪ ﺳﻔﻴﺪ‪8 ،‬‬
‫درﺻﺪ ﺳﻴﺎه و ‪ 12‬درﺻﺪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﻛﻞ ﺑﻲدﻳﻦﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ و ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در ﻛﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻀﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺎن‪ ،‬ﺣﻀﻮر ﭘﺮ رﻧﮓﺗﺮ آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ‪،‬‬
‫اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان رﻧﮕﻴﻦﭘﻮﺳﺖ در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻴﺮوي دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن در ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪاي ارﺿﺎﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﺎ ﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬

‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز اﻧﺴﺎﻧﻲ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد‬

‫ﺗﻤﺮﻛﺰ آن ﻧﻴﺰ دﮔﺮﮔﻮنﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺣﻀﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺎن‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ و اﻓﺮاد رﻧﮕﻴﻦﭘﻮﺳﺖ‬
‫دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران را ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ و اﻳﻦ ﺗﺼﻮر و اﻧﮕﺎره ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭼﻪ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ را دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٣٤‬‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺳﻨﺘﻲ دﻳﺪارﻫﺎ و ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ‬

‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮ داوﻃﻠﺒﻲ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﻌﺎﻻن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕﻬﺪاري از ﻛﻮدﻛﺎن و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﻬﺪاري از ﻧﻮزادان( ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي دارد‪ .‬در ﺗﺮازﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺪﻋﻲ آواي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ در ﻣﻮارد ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺮاي اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﺪاي ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪاي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻻﺑﻲﻫﺎ و ﻛﻤﭙﻴﻦﻫﺎي‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻫﻤﻴﺖ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮوژهي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي در ﻫﺎروارد ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬رﺷﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده‬
‫و ﺑﻪ ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دوﻃﺮﻓﻪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻳﺎري ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻧﻴﺎزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺪهﻫﺎ از ﺳﻮي دﻳﻦ ﺑﺮآورده ﻣﻲﺷﺪ – و ﺑﺮآورده‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻮاﺋﺞ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ادﻋﺎي ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﺟﻨﺒﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪون ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي دروﻧﻲ ﺑﻪ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ژرﻓﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫رﺳﻴﺪ و در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺗﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺳﻨﺘﻲ ﺟﻨﺒﺶ در ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن دﻳﻦ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﻜﻮﻻر را ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫داده و ﻧﮕﺮان راﻧﺪه ﺷﺪن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ +‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ دﻟﻮاﭘﺴﻲﻫﺎ را ﭘﺪﻳﺪار ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ادﻋﺎ ﺷﺪه ﻛﻪ »ﻣﺎ رﻓﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن دارﻳﻢ« ﺑﺤﺚ‬
‫ﻛﺮده و ﺟﺪا ﺷﺪه و در واﻗﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ را ﺗﻜﻔﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪) .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﻟﻄﻴﻔﻪ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺗﻜﻔﻴﺮ‪(.‬‬

‫ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺣﻘﻮق‬

‫ﺷﻬﺮوﻧﺪي‪ ،‬ﺣﻘﻮق زﻧﺎن و ﺣﻘﻮق ﻫﻢﺟﻨﺲ ﺧﻮاﻫﺎن رخداده اﺳﺖ‪ .‬آن‬
‫را ﻣﺸﻜﻼت رﺷﺪي ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺞ ﻫﻤﮕﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻮرش ﺑﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺗﻤﺎم‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﭘﺲ از آﻏﺎز ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي و ﭘﻴﺮوزي‬
 ‫‪٤٣٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫آﻏﺎزﻳﻦ‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﺟﻨﺒﺶ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺟﻨﮓ داﺧﻠﻲ ﻳﻴﺮاﻣﻮن ﻛﻨﺶﻫﺎي ﭘﺲ‬

‫از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آدمﻫﺎي‬
‫ﭘﺮﺷﻮر ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﻢ ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﻛﻴﻨﮓ ﺟﻮﻧﻴﻮر و ﻣﺎﻟﻜﻮم اﻳﻜﺲ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ ‪ -‬دو ﻓﺮدي‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺶ را وﻗﻒ ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ‪-‬آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫وﻟﻲ داراي دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻧﺎ ﺑﺎوران در زﻣﺎن ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﻤﻜﺶ‬
‫آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ‪ -‬آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ در دﻫﻪ ‪ 1340‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ )‪ 1960‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﺒﻮده‬
‫وﻟﻲ ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﻤﻨﻲ ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺗﺎب آورد‪.‬‬

‫ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن زﻣﻴﻨﻪ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ راﺣﺖﺗﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺳﻬﻴﻢ ﺑﻮده وﻟﻲ ﻫﻮﻳﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را‬
‫ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮزﻧﺪهﻫﺎ‪ ١‬ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﻚ ﺑﺮﭼﺴﺐ‬
‫ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻋﻨﻮان »ﺳﺮزﻧﺪه« )ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻣﻦ‬
‫ﺳﺮزﻧﺪهام«( اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻤﭙﻴﻦﻫﺎي ﺑﻴﻠﺒﻮردي ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه و ﺳﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ؟ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ« و »ﻛﻤﭙﻴﻦ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن« ﺑﻨﻴﺎد رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را در ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ درك ﻋﺎﻣﻪ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻳﺎري رﺳﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ آﮔﺎه‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ دوﺳﺘﺸﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺟﻨﺒﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ از ﻣﻴﺎن اﻳﻦ روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﮔﺬر ﻣﻲﻛﺮد اﮔﺮ ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺳﻨﺘﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺑﺎ ﻫﺮ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪاي روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ رو ﺑﻪ آن ﺳﻮ دارد – ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ‬
‫در راﺳﺘﺎي ﻳﻚ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪1. Brights Network‬‬

 ‫ﻛﺘﺎب ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٣٦‬‬

‫ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﻗﻀﺎﻳﺎي رﺧﺪاده در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻧﮋاد‪ ،‬ﻣﺰﻳﺖ و ﺑﺮﺗﺮي‪،‬‬

‫ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺑﻮده و ﻧﻴﺮوي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺗﺮي را در ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ دﻟﻮاﭘﺴﻲﻫﺎي وﻳﮋه ﺧﻮﻳﺶ –ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت‪ -‬را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺘﺎب‪:‬‬

‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻣﺼﺮ و اﻧﺪوﻧﺰي ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻛﻔﺮﮔﻮﻳﻲ در زﻧﺪان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬ﭘﺲ از ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن و ﺗﺮور دو ﺳﻴﺎﺳﺖﻣﺪار ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻛﻔﺮ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و اﺧﻼق ﺑﺮاي ﻣﻨﺴﻮخ ﺳﺎزي ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﻫﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻓﺮاﺧﻮان ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻟﺌﻮ اﻳﮕﻮي‪ ٢‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺠﺮﻳﻪاي ﭘﺲ از ﻧﺠﺎت ﺳﻪ ﻛﻮدك دزدﻳﺪه ﺷﺪه ﺑﻪ اﺗﻬﺎم‬
‫ﺟﺎدوﮔﺮي در ﻏﻨﺎ و ﻛﺘﻚ ﺧﻮردن و ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪن در روﻧﺪ آن‪ ،‬اﻛﻨﻮن ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫و ﻛﺎوش ﻣﻴﺪاﻧﻲ از »اردوﮔﺎه ﺟﺎدوﮔﺮي« را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺰاران زن را ﺑﺮ‬
‫ﺧﻼف ﻣﻴﻞ ﺧﻮﻳﺶ در ﺷﻤﺎل ﻏﻨﺎ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﻳﺮﻟﻨﺪي ﺑﺎ ﭘﺴﺖ ﻧﻘﻞ ﻗﻮلﻫﺎي ﻣﻨﺘﻘﺪ دﻳﻦ ﺑﺮﺧﻂ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ آﻓﺮﻳﻨﺶ ﮔﺮاﻳﻲ را ﺑﻴﺮون از ﻛﻼسﻫﺎي درس‬
‫ﻋﻠﻮم ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ وﻳﮋه ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ دﻳﻦ در ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫روﻳﺎروﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2. Leo Igwe‬‬

 ‫‪٤٣٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :14‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬

‫‪ ‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا در ﻏﻨﺎ و اوﮔﺎﻧﺪا ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺼﻮﺑﻪي ﺿﺪ ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاﻫﻲ‬

‫ﻣﻲﺟﻨﮕﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﺑﺎ ﺧﻮد دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﭼﻨﺪﻳﻦ ده ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻛﺎﺳﺖ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن در اﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎ ﻳﺎ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺪاري‬

‫دﻳﻨﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺗﻨﻬﺎ و ﺑﻲ ﭘﻨﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ رﺷﺪ ﺷﻤﺎر ﻣﻮارد آنﻫﺎ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺑﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮوي دﻳﻨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﻣﻮارد اﺳﺎﺳﻲ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در آﻳﻨﺪه ﺷﺎﻳﺪ ﺣﺘﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺧﻴﺮﺧﻮاه ﺑﺎ دﻳﻦ و ﺑﻲدﻳﻦ‬
‫رخ دﻫﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آرﻣﺎنﻫﺎ و ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪15‬‬
‫ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون‬
‫ﺧﺪا‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن درك ﺑﻬﺘﺮي از ﭼﻴﺴﺘﻲ اﺧﻼق‬
‫‪ ‬ﻧﻴﻚ و ﺧﻮب ﺑﻮدن – ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫‪ ‬درك ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﺎرﻛﺮد اﺧﻼق‬
‫‪ ‬ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺧﻼﻗﻲ‬

‫ﻫﺮ ﺳﺎل ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺬرد ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ اﻧﺴﺎن از دﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶ ‪ 14‬روﺷﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﭘﺮﺷﺘﺎب از ﻫﻮاداران دﻳﻦ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه و اﻳﻤﺎن دﻳﻨﻲ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ده ﻛﺸﻮر‬
‫ﻛﺎﻫﺶﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ روزﻫﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎرد اﻧﺴﺎن روي زﻣﻴﻦ ﻣﻲزﻳﻨﺪ ﻛﻪ ذرهاي ﺑﺎور ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ در اﻳﻦ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﻧﻈﻢ دادن ﺑﻪ ﻛﺮدار ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﻜﻮﻻر ﺷﺪنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ اﺿﻄﺮار اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻧﺘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺧﺒﺮﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داد! دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه‬
‫اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﺿﺮورت دﻳﻦ داﺷﺘﻦ ﺑﻴﺶ ﺿﺮورت داﺷﺘﻦ‬
 ‫‪٤٣٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﻳﻚ رژﻳﻢ ﺧﻮراﻛﻲ ﭘﺮ ﻓﻴﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻻري ﻧﻮﻛﺴﻲ‪ ١‬ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫اﺧﻼق ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬درك ﻣﺮدم از اﺧﻼق در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺳﺖ ﺧﻮاه‬
‫»اﻳﻦ دﻳﻦ را داﺷﺘﻪ ﺧﻮاه دﻳﻦ دﻳﮕﺮي ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب – وﻟﻲ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﻛﺎر درك اﺧﻼق را ﻛﻤﻲ ﭼﺎﻟﺶ‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﺗﺮ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﭙﺮﺳﺪ و درﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺮدار ﻧﻴﻜﻲ دارد‪ .‬وﻟﻲ آﻧﭽﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ ﻫﻤﻴﺸﻪ راﺳﺘﻴﻦ و ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﻤﺎن ﻛﺮدن ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ را درك ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﺑﻴﺶ از آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ دﻻﻳﻠﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻦ اﻧﺴﺎن‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺴﺖ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎري ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از رﺷﺪ ﺣﻀﻮر ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪،‬‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻣﺮوزي ﺗﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ زﻣﺎن ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر ﺑﻮدن‬
‫و ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﻛﺮدن ﻣﻲرﺳﺪ‪ -‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻪ ﺑﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺧﻮب‪ -‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﮔﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫دوﺳﺘﺎن و ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن دﻳﻦدار دارﻧﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ‬
‫دادن ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺧﻮب ﺑﻮد ﻛﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم از ﻫﻢ دﻳﮕﺮ و‬
‫ﺣﺘﺎ از ﺧﻮدﺷﺎن ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دﻓﺎع و ﭘﺪاﻓﻨﺪي از اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ ﺑﻪ دﻓﺎﻋﻲ از ﺳﺮﺷﺖ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮد اﻧﺴﺎن ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ درﺑﺎره ﺳﺨﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ اﺧﻼق ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻠﻜﻪ اﺧﻼق ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﻬﻦ‬
‫و آﺷﻜﺎر اﻧﺴﺎن‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﻤﻲ ﺗﻨﮓﺗﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ آﻧﮕﺎه‬
‫راز آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﻲ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﭼﻨﺪان ﺑﺪ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺧﻼق‬

‫‪1. Larry Nucci‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٤٠‬‬

‫اﺧﻼق ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻳﻚ ﻓﺮد اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ دارد؟ آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﭼﻨﺪان ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬اﺧﻼق درﺑﺎره ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮب از ﺑﺪ‪ ،‬ﻳﺎ درﺳﺖ از ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﻲﮔﺮدد زﻳﺮا ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻣﺮدم‬
‫درﺑﺎره ﭼﻪ ﭼﻴﺰ درﺳﺖ و ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ ﻫﻢرأي و ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ درﺳﺘﻲ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ از ﺳﻮي ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن )و ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻧﻴﺰ( اﻳﻦ روﻳﻜﺮد را ﻣﺸﻜﻞدار ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﺟﻊ ﺳﺨﻨﺎن ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ را از آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ دﺷﻮارﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از‬
‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﻘﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوان ﺧﻮد ﻓﺮﻣﺎن آﺳﻴﺐرﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان را ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺮدم ﺑﻴﺮون از ﻧﻔﻮذ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺎزه داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ درﺳﺘﻲ ﺑﺮاي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫)اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ آﻗﺎ ﻻزم ﺑﻪ ﻳﺎدآوري ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﺟﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻣﻲﭘﺴﻨﺪد(‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺨﻦ درﺑﺎره ﻣﺮاﺟﻊ ﻧﻴﺰ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰي را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﮔﻔﺘﻪي ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮام ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ درﺑﺎره ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻮدن آن ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻢ‪ ،‬ﻧﻴﻚ و ﺧﻮب ﺑﺪاﻧﻢ‪) .‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﻌﺪي‬
‫ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ روانﺷﻨﺎﺳﻲ درﺑﺎره ﺷﻴﻮهي ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺧﻼق از ﺳﻮي اﻓﺮاد اﺳﺖ‪(.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺳﺨﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺳﺎم ﻫﺮﻳﺲ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻋﺼﺐﺷﻨﺎس ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﺧﻼق ﺑﻪ‬
‫»ﺳﻌﺎدت ﺟﺎﻧﺪاران ﻫﺸﻴﺎر و ﺑﺎ ﺷﻌﻮر« ﺗﻮﺟﻪ دارد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻤﻚﻛﻨﻨﺪه و ﻳﺎريرﺳﺎن‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻌﺎدت ﺑﺎﺷﺪ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ از آن ﺑﻜﺎﻫﺪ ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٤٤١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻫﻤﻨﻮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬وﻟﻲ ﺧﻮب اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﻨﻮاﻳﻲﻫﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻋﺎدي و روزﻣﺮه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﻫﺪف ﻣﻦ از اﺧﻼق در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ و ﺗﻜﺎﭘﻮﻳﻲ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺟﺎي ﻣﻤﻜﻦ در ﺳﻌﺎدت ﺟﺎﻧﺪار ﻫﺸﻴﺎر و ﺑﺎ ﺷﻌﻮر‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮري از ﺗﻌﺎرﻳﻒ اﻓﺮاد از اﺧﻼق‬

‫ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﻫﺎدﻳﺖ‪ ١‬روانﺷﻨﺎس ﭘﮋوﻫﺶ ﺟﺎﻟﺒﻲ درﺑﺎره ﺗﻌﺮﻳﻒ اﻓﺮاد از اﺧﻼق اﻧﺠﺎم داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬او ﭘﻨﺞ »ﺑﻨﻴﺎن« اﺧﻼﻗﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻨﺼﻒ‬
‫‪ ‬ﭘﺮﻫﻴﺰ از آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪن‬
‫‪ ‬وﻓﺎداري‬
‫‪ ‬اﺧﻼص‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ‬
‫ﺳﭙﺲ ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ اﻧﺠﺎم داده ﺗﺎ درﻳﺎﺑﺪ ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻫﻤﻴﺖ را ﺑﻪ ﻛﺪام ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﻨﺶ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎب و ﺧﺎﻟﺺ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺪم وﻓﺎداري اﻣﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت در ﺑﺮاﺑﺮ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻧﺼﺎف ﻳﺎ آﺳﻴﺐرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﻮده‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﻧﺎ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺮدم آﻣﻴﺨﺘﻪاي از اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ در ﻫﺮ رﺷﺘﻪ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺟﺎﻟﺐ‪ :‬ﻫﺎدﻳﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻟﻴﺒﺮالﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ و ﭘﺮﻫﻴﺰ از آﺳﻴﺐرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻮده و ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻮدن و وﻓﺎداري‬
‫ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ زﺑﺎن دﻳﮕﺮ ﻟﻴﺒﺮالﻫﺎ )و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن( ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ »ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ« ﺑﻮدن ﻧﺎﺑﻬﻨﺠﺎر اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫‪1.‬‬ ‫‪Jonathan Haidt‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٤٢‬‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮﺟﻊ ﻛﺎر ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﻳﺎ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪاي دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ اﻓﺮاد ﺧﻮد را ﺑﺴﻴﺎر‬
‫درﮔﻴﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻟﻴﺒﺮالﻫﺎ ﺑﻪ وﻓﺎداري‪ ،‬اﺧﻼص و ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ‬
‫دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ داﺷﺘﻪ و ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ اﻧﺼﺎف و ﭘﺮﻫﻴﺰ از آﺳﻴﺐرﺳﺎﻧﻲ ﻋﻼﻗﻪ دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ آن اﻧﺪازه‪.‬‬

‫ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬

‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ از ﻣﻨﺒﻌﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ رﺳﻴﺪه ﺳﻨﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﮔﻨﺎه دارد‪ .‬در داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬آدم و ﺣﻮا ﺑﺮاي ﺧﻮردن ﻣﻴﻮه ﻛﻪ ﺧﻮردﻧﺶ‬
‫ﺣﺮام ﺷﺪه از ﺑﻬﺸﺖ اﺧﺮاج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﻮه از درﺧﺖ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﻚ‬
‫و ﺑﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮد ﻣﻴﻮه ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ و ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ‬
‫از دﺳﺘﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻛﺎﻧﻮن اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﮔﻴﺮا اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪا ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ و درﺳﺖ را ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ اﺧﻼق ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﺳﺮاﺳﺮ راز ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎر در ﺗﻮان اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﭘﻴﺮوي از دﺳﺘﻮرات ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آدم‬
‫و ﺣﻮا در اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﺧﻼق را ﺑﺎ ﺧﻄﺮ روﺑﺮو ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺪون ﻛﻤﻚ ﺧﺪا ﺑﺪ را از‬
‫ﺧﻮب ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪي ﺑﻪ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ژرف وارد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬از اﻳﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺪون ﺧﺪا ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻣﻜﺎن دارد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن اداﻣﻪ دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﭼﺮا اﺻﻼً ﺑﺮاي ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ رﻧﺞ و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ؟‬
 ‫‪٤٤٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺷﻨﻮﻧﺪهاي ﺧﻮﻳﺶ را ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﺎ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬وي ﮔﻔﺖ ﺑﺪون راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺧﺪا و ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس‬
‫او ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻴﭻ روﺷﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺪ از ﺧﻮب داﺷﺘﻪ و دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮاي‬
‫ﺧﻮب و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر ﺑﻮدن دارد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﭙﺮﺳﻢ ﭼﺮا او ﻣﻮﻫﺎي ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫)ﻻوﻳﺎن ‪ (19:27‬ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎزي ﺑﻴﻬﻮدهاي ﺑﻮد و ﺑﻲ ﺑﺮو و ﺑﺮﮔﺮدد‬
‫ﺑﻪ او ﺑﺮﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪون ﺷﻚ او ﻣﺮدي ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺘﺎﻳﺸﻲ ﺑﻮد و اﮔﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا‬
‫ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي از او ﻛﻢ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎور دارم ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﭘﺲ از‬
‫درك ﻋﺪم وﺟﻮد ﺧﺪا ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﺰار ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن ﺑﺪ و ﺧﻮب ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻫﻨﻮز‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮاي ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري و ﺧﻮب ﺑﻮدن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻫﻤﺎن‬
‫دﻟﻴﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ دارم‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم وي را ﻧﺎﭼﺎر ﺳﺎزم ﺗﺎ دﻟﻴﻞﻫﺎي‬
‫ﺧﻮب ﺑﻮدن را از زﺑﺎن ﺧﻮدش ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎ ﺑﻲاﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪم »ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺘﺎ ﻧﮕﺮان ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎﺷﻢ؟« ﭼﺸﻢﻫﺎي او ﮔﺸﺎد ﺷﺪه و ﭘﺎﺳﺦ داد »ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﺻﻼً‬
‫ﻧﮕﺮان ﺑﺎﺷﻴﺪ« زﻳﺮا ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺪون اﺧﻼق از ﻫﻢ ﻣﻲﭘﺎﺷﺪ! ارﺗﺒﺎط ﺑﺪون اﻃﻤﻴﻨﺎن اﻣﻜﺎن ﻧﺪاد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻫﺮﻛﺎر دﻟﺨﻮاﻫﺶ آزاد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬روي زﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﺟﻬﻨﻢ ﺗﻔﺎوﺗﻲ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ! ﻧﺎﭼﺎر ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻮد ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و داﺋﻢ ﻣﺮاﻗﺐ ﻫﻤﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﺷﻴﺪ‪«.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻟﺒﺨﻨﺪ زد‪» .‬از اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺒﻬﻜﺎريﻫﺎ و ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ در زﻧﺪان ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﮔﺬراﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﻣﻦ ﺳﺮم را ﺗﻜﺎن داده و ﮔﻔﺘﻢ‪» ،‬ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻋﺎﻟﻲ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ درﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي ﺧﻮب ﺑﻮدن ﻣﺮا ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدﻳﺪ و اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺪا و ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم دادﻳﺪ‪«.‬‬
‫او ﺑﺮاي ﻟﺤﻈﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺳﺮدرﮔﻢ و ﮔﻴﺞ و ﺳﭙﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻮلﺧﻮرده ﺧﺠﻞ‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺎر ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻓﺮﻳﺐ ﻧﺒﻮد ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎزي ﺳﺎده ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٤٤‬‬

‫ﺣﺘﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﻣﻨﺒﻊ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﺮاي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ اﺧﻼق ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ دﻻﻳﻠﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮب ﺑﻮدن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﻣﻦ ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن اﮔﺮ آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻳﺎ ﻓﺮﻳﺐ ﺑﺨﻮرد ﻳﺎ دروغ ﺑﺸﻨﻮد ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ‬
‫دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻫﻤﺪل ﺑﻮدم و ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ دروغ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﻳﺎ آﺳﻴﺐ‬
‫ﻧﺰﻧﻢ ﻳﺎ ﻛﻼﻫﺒﺮداري ﻧﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ ﻳﺎ آز و ﺣﺮص ﺑﺮ ﺣﺲ ﻫﻤﺪﻟﻲ ﭼﻴﺮه ﺷﻮد اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﻣﺮا دﭼﺎر‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻛﻨﺶ ﺧﻮدم ﺧﻮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻲﺣﺮﻣﺖ ﺷﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎن دوﺳﺘﻢ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﻦ اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬دوﺳﺖ ﻧﺪارم ﻫﻤﻮاره ﻣﺮاﻗﺐ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻢ ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ آﺳﻴﺐ‬
‫زدهام ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎم ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻛﺮدار ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ آراﻣﺶ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻜﺎري و ﻧﻴﺖ ﺧﻮب ﺑﺎ اﻃﺮاﻓﻴﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮا آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻦ ﻋﺰتﻧﻔﺲ دارم ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از آن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ رﻓﺘﺎر ﻣﻦ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻦ دوﺳﺖ ﻧﺪارم ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻴﻔﺮ و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﺧﻮدم رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ از دﻳﮕﺮان درﺧﻮاﺳﺖ رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺳﻴﺎﻫﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي دهﻫﺎ ﺻﻔﺤﻪ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ دﻟﻴﻞﻫﺎ واﻻ و ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻮده و ﺑﺮﺧﻲﻫﺎ زﻣﻴﻨﻲ و ﻛﻢارزش ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ رﻳﺸﻪ درﺳﺘﻲ آنﻫﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ آنﻫﺎ آﻣﻮزهﻫﺎي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪاي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آنﻫﺎ را درﻳﺎﻓﺘﻪ و‬
‫اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن رﺷﺪ اﺧﻼق ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم اﺻﻮل ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ را ﻧﻪ از راه ﻛﺘﺎب و آﻣﻮزﮔﺎر ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺶ و واﻛﻨﺶ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ‪ -‬در زﻣﻴﻦﺑﺎزي‪،‬‬
 ‫‪٤٤٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫در ﺗﻴﻢﻫﺎي ورزﺷﻲ‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻮاده و دﻳﮕﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ -‬ﭘﻴﺶ از ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪن‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ اﺑﺘﺪاﻳﻲ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺻﻮل رﻓﺘﺎر ﺧﻮب را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﻧﺪارد‪ .‬در ﻫﺮ دو ﺻﻮرت ﻫﺮ ﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ ﺣﺲ ﺑﺎ اﺧﻼق ﺑﻮدن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺮدم و ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ وي ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺷﺨﺺ روزاﻧﻪ ﻫﺰار ﺗﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻫﻤﻪ ﺳﻮد ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻲ ﺧﻴﺎل اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ و ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﺎﻳﺪ ‪ -‬و ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺧﻼق‬

‫ﻧﻪ دﻳﻦ و ﻧﻪ ﺑﻲدﻳﻨﻲ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آز‪ ،‬ﻗﺪرت‪،‬‬
‫ﺧﺸﻢ‪ ،‬رﻧﺠﺶ‪ ،‬ﺗﺮس ﻳﺎ درﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ‬
‫ﭘﻴﺶ ﭼﻴﺮه ﺷﺪه و اﻳﻦ درﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﺑﺎﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﻴﺨﺪا را ﺑﻪ ﻛﺮدار‬
‫ﺑﺪ ﺑﺮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﮔﺮوه ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺮدم در ﻫﺮ دو اردوﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪا و ﺑﺎﺧﺪا‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺮف اﻧﺮژي‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻪ رخ ﻛﺸﻴﺪن ﻛﺮدارﻫﺎي ﺑﺪ ﻫﻴﻮﻻﻫﺎي ﻣﺸﻬﻮر ‪ -‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﺗﺒﻬﻜﺎران ﺳﺮﻣﺴﺖ از ﺑﺎده آز‪ ،‬ﻗﺪرت‪ ،‬ﺧﺸﻢ و دﻳﮕﺮ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪيﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‪ -‬ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ‬
‫را ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺑﺪﻣﻨﺸﻲ و اﻫﺮﻳﻤﻦﺻﻔﺘﻲ ﻛﺮده و آن ﻫﻴﻮﻻ را ﻫﻢ ﭼﻮن دادﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ‬
‫ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد زﻳﺮ آن ﺑﺮﭼﺴﺐ دﻳﻦ )ﻳﺎ ﺑﻲدﻳﻦ( ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ دﻟﻴﻞ آوردن از ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻣﻔﺘﺶ اﻋﻈﻢ ﺗﻮرﻛﻤﺎدا‪ ٢‬ﻳﺎ آدﻟﻒ ﻫﻴﺘﻠﺮ‪ ٣‬ﻳﺎ ﻓﺮد ﻓﻠﭙﺲ‪ ۴‬ﺑﺮاي ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫درﺑﺎره ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻣﻌﺘﺪﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺪ ﻓﻼﻧﺪرز‪ ۵‬اﻧﺤﺮاف و ﮔﻤﺮاﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻦ داراي ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻋﻴﺪي اﻣﻴﻦ‬
‫ﻳﺎ اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ ﻻدن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻮ و‬
‫ﻫﻴﻮﻻﻫﺎي ﻣﺸﻬﻮر را آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪2. Torquemada‬‬ ‫ﺑﻧﯾﺎدﮔذار ﺗﻔﺗﯾش ﻋﻘﺎﯾد اﺳﭘﺎﻧﯾﺎ‬

‫‪3. Adolf Hitler‬‬
‫‪4. Fred Phelps‬‬
‫‪5. Ned Flanders‬‬ ‫ﺷﺧﺻﯾت ﮐﺎرﺗوﻧﯽ ھﻣﺳﺎﯾﮫ در ﺳﻣﭘﺳونھﺎ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٤٦‬‬

‫ﻣﻮﺿﻊ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي در ﺑﺮاﺑﺮ ژوزف اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺎﺋﻮ ﺗﺴﻪ ﺗﻮﻧﮓ و دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ‬
‫ﻛﺮدارﻫﺎي ددﻣﻨﺸﺎﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﺑﻜﺎران دﻳﻨﻲ ﻛﺮدار اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي آﻧﺎن درﺑﺎره ﺧﺪا ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ داﺷﺘﻦ ﻗﺪرت ﻟﮕﺎم ﮔﻴﺴﺨﺘﻪ ﺑﺪون‬
‫ﻧﻈﺎرت اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ را ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﻋﺎدي ﻓﺮض ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه‬
‫ﺑﻲﺧﺮداﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻲاﺧﻼﻗﻲ ﺗﻮرﻛﻤﺎدا ﺑﻪ اﺧﻼق ﻳﻚ ﻛﻮاﻛﺮ‪ ١‬ﺑﻲدﻗﺖ ﺷﻚ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ ﻧﻜﺘﻪي اﺧﻼق دﻳﮕﺮي را در ﺟﻠﻮي ﭼﺸﻢ ﻣﻦ آورد ﻛﻪ‬

‫ارزش اﺷﺎره ﻛﺮدن دارد‪ .‬ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﺮ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎر‬
‫و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد و ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺳﻨﺠﻴﺪه‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن اﻣﺮوزه ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻮزاﻧﺪن آدمﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻪ ﺗﻴﺮك ﭼﻮﺑﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﻠﻴﺪي اﺳﺖ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﺧﻮﻧﺪ ﻓﺮد ﻓﻠﭙﺲ‬
‫و اﻋﻀﺎي دﻳﻦ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ وﺳﺘﺒﺮو‪ ٢‬ﺑﺎ اﻋﻼنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺘﻨﻔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻠﻮي ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺳﺮﺑﺎزان را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺧﻼق ﻋﻴﺪي اﻣﻴﻦ ﻳﺎ اﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ ﻻدن‬
‫را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‬
‫ﻳﻚ ﺗﺒﻬﻜﺎر ﺿﺪ اﺧﻼق اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺘﺮك اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎ و دﺷﻤﻨﻲﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻮﻫﺎ را اﻧﮕﺸﺖﻧﻤﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ‬

‫ﻛﻨﺪ – آن ﮔﺎه دﻳﮕﺮ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮدن اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ »ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي‬

‫‪1. Quaker‬‬ ‫ﯾﮏ ﻓرﻗﮫ ﻣذھﺑﯽ‬

‫‪2. Westboro‬‬
 ‫‪٤٤٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫درﺳﺖ ﭘﺮﺳﺶ« ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ در ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﮔﻔﺘﻪام ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﺮ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻧﺸﺎن دادن ﺑﺰرﮔﻮاريﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺪون ﺧﺪا ‪ -‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي ﮔﺬرا‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻲدرﻧﮓ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺎورﻣﻨﺪان دﻳﻨﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﻛﻴﻨﮓ ﺟﻮﻧﻴﻮر و داﻻﻳﻲ ﻻﻣﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ آﻗﺎي روﺟﺮز ﺗﺎ ﻣﺎدرزن‬
‫دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ و ﮔﺮاﻣﻲ ﻣﻦ و ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻫﻴﭻ دﺷﻮاري ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از اﻓﺮاد‬
‫ﺑﻲ ﺷﻤﺎري ﺑﻴﺎورم ﻛﻪ دﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم دﻳﻦدار ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ راه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از روﺿﻪﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎز ﻛﺮده ﻛﻪ در ﮔﺬر ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺷﻨﻮﻧﺪه ﻧﺎ ﺑﺎور ﺷﻨﻴﺪهام‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻲﺷﻚ ﻫﻤﻪ دﻳﻦدارﻫﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻤﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪاي‬
‫داﺷﺘﻪ و ﺑﺴﻴﺎري آن را ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺮده و اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻧﺎدرﺳﺖ ﺳﺒﺐ درد و رﻧﺞ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري در ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﺑﻴﻠﻲ‪ ١‬ﻓﻴﻠﺴﻮف در ‪ 1060‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1681‬ﻣﻴﻼدي( ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺧﻼﻗﻲ وﻳﮋه ﺧﻮد را رﻳﺨﺖ و ﺷﻜﻞ دﻫﻨﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﭼﺸﻤﺎن اروﭘﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ از ﻛﺎﺳﻪ در ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ‬
‫از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﻴﺸﻪي آﻣﻮزﮔﺎري ﺧﻮﻳﺶ را در ﻫﻠﻨﺪ از دﺳﺖ داد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺬاب‪ :‬ﺳﻪ ﺳﺪه ﺑﻌﺪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻫﻠﻨﺪيﻫﺎ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﺑﻴﻠﻲ‬
‫درﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ -‬ﻫﻠﻨﺪ ﻳﻜﻲ از آرامﺗﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻈﻢﺗﺮﻳﻦ و ﻛﻢ ﺧﺸﻮﻧﺖﺗﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ روي‬
‫زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪) .‬ﺑﻪ زودي در ﺑﺨﺶ »اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي« ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي آﻣﺪه اﺳﺖ‪(.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﺎرﻛﺮد اﺧﻼق ﺑﺪون دﻳﻦﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‬

‫‪1. Pierre Bayle‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٤٨‬‬

‫ﺑﭙﺮدازم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻨﺪ روﻳﺪاد ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ از ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪) .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ژرفﺗﺮ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻣﻮرد زﻳﺮ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.4‬‬

‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس‬
‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﺳﺮاﺳﺮ درﺑﺎره اﺧﻼق‪ ،‬ﺗﺮﻗﻲ ﺧﻮد‪ ،‬ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري‪ ،‬از ﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﮕﻲ و‬
‫ﻛﻨﺶﻫﺎي ﻫﻤﺪردي و دﻟﺴﻮزي اﺳﺖ ‪ -‬و ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﺶﻫﺎ ﺑﺪون دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﺎن ﺧﺪا‬
‫ﺷﺪن ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﻳﺎ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻗﺎﻧﻮن‬
‫زرﻳﻦ را ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي ﻛﺮده اﺳﺖ‪» :‬آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻧﭙﺴﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 4‬را ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﭘﻴﻜﻮر‬
‫اﭘﻴﻜﻮر ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﭘﻴﺮوان وي در ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آﻧﺎن ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻳﺎ ﺧﺪااﻧﮕﺎر‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ در ﺟﺮﮔﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن دادﮔﺮي و ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬
‫ﭘﻴﻤﺎن و ﻗﺮارداد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ‪ -‬ﻗﺮارداد آﺳﻴﺐ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ‪ -‬ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫دﻳﻦ ﺟﻴﻦ‬
‫ﺟﻴﻦ ﻳﻚ دﻳﻦ ﺑﺪون ﺧﺪاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺻﻠﺢ و ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺪهﻫﺎ ﺟﻴﻦ در ﺧﻂ ﻧﺨﺴﺖ ﺟﺒﻬﻪي ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺧﻼﻗﻲ در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫ﺑﻮده و ﻫﻤﻪ را ﺑﺪون ارﺟﺎع ﺑﻪ ﺧﺪا اﻧﺠﺎم ﻣﻲداده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ‬
‫دﻗﻴﻖﺗﺮ درﺑﺎره ﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 4‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ در ﺟﺴﺘﺎر و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺰرگ اﺧﻼﻗﻲ در زﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫دﻻوراﻧﻪاي اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
 ‫‪٤٤٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫‪ ‬ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮزان ﺑﺮاﻧﻞ آﻧﺘﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺗﺒﻠﺪا ﺟﻮزﻟﻦ ﮔﺎﮔﻪ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻴﻨﻢ‪١‬‬ ‫اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﻛﺪي اﺳﺘﺎﺗﻮن‪ ،‬ﺳﻴﻤﻮن دو ﺑﻮرا و ﮔﻠﻮرﻳﺎ‬
‫‪ ‬ﻫﻮاداران ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺮدهداري ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮاﻧﺴﺲ راﻳﺖ‪ ،‬ارﻧﺴﺘﻴﻦ رز‪ ،‬ﻓﺮدرﻳﻚ‬
‫ﭼﻴﻠﺪ‪٢‬‬ ‫دﮔﻼس و ﻻدﻳﺎ ﻣﺎرﻳﺎ‬
‫‪ ‬ﻫﻮاداران ﺑﺮاﺑﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﺻﻼﺣﺎت در زﻧﺪان و ﻛﺎر ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮﻣﻲ ﺑﺘﺎﻣﻦ‪ ،‬راﺑﺮت اون ﺟﺎن اﺳﺘﻮرات ﻣﻴﻞ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻜﺲ آدﻟﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻠﺪﻣﻦ‪ ،‬ﮔﻮرا‬
‫آداﻣﺰ‪٣‬‬ ‫و ﺟﻴﻦ‬
‫ﭘﻮﻟﻴﺖ‪۴‬‬ ‫‪ ‬ﻫﻮاداران ﺣﻘﻮق ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎرﮔﺎرت اﺳﻨﮕﺮ و ﻛﺎﺗﺎ‬
‫‪ ‬ﻣﻌﺘﺮض ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ‪ ،‬ﻛﻴﺖ ﻫﺪﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻦ‬
‫ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ‪۵‬‬ ‫آداﻣﺰ‪ ،‬ﻧﻮام ﭼﺎﻣﺴﻜﻲ و آﻟﺪوﻟﺲ‬

‫)ﺑﺨﺶ ‪ 7‬و ‪ 8‬را ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي از اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‬

‫ﺟﻮاﻣﻊ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا‪ -‬اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي‬

‫ﻳﻜﻲ از آﺷﻜﺎرﺗﺮﻳﻦ ﺳﻨﺪﻫﺎ درﺑﺎره ﺗﻮان ﺑﺎﻻي ﻣﺮدم ﺑﺮاي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا‬
‫درﺳﺖ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي ‪ -‬ﻧﺮوژ‪ ،‬ﺳﻮﺋﺪ و داﻧﻤﺎرك‪ -‬ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﻌﻴﺎري اﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ داراي ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان دﻳﺎﻧﺖ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸﺮﻳﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎن ‪ 65‬ﺗﺎ ‪ 78‬درﺻﺪ ﻣﺮدم اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﺮده و ﺗﻨﻬﺎ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪5‬‬
‫درﺻﺪ از ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻓﻴﻞ زوﻛﺮﻣﻦ‪ ۶‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻟﺒﺮﻳﺰ‬
‫ﺑﻮدن ﺑﺎ اﻧﺤﺮاف و ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ »ﺑﺎ اﺧﻼق‪ ،‬ﺑﺎﺛﺒﺎت‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب« اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻤﺪن در ﺑﺎﻻي ﺟﻬﺎن ﻗﺮار دارد‬

‫‪1. Susan B. Anthony, Matilda Joslyn Gage, Elizabeth Cady Stanton, Simone de Beauvoir, and‬‬
‫‪Gloria Steinem‬‬
‫‪2. Frances Wright, Ernestine Rose, Frederick Douglass, and Lydia Maria Childv‬‬
‫‪3. Jeremy Bentham, Robert Owen, J.S. Mill, Felix Adler, Emma Goldman, Gora, and Jane‬‬
‫‪Addams‬‬
‫‪4. Margaret Sanger and Katha Pollitt‬‬
‫‪5. Bertrand Russell, Kate Hudson, Jane Addams, Noam Chomsky, and Aldous Huxley‬‬
‫‪6. Phil Zuckerman‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٥٠‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺮخ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺒﻬﻜﺎري‪ ،‬ﻧﺮخ ﺑﺎﻻي ﺳﻮاد‪ ،‬ﺑﻴﻜﺎري ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ‬
‫داﺧﻠﻲ‪ ٧‬ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ را دارد‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم دﺳﺖودل ﺑﺎزي و ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪي ﻣﻲرﺳﺪ در ﺳﺮاﻧﻪ‬
‫ﻛﻤﻚرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻓﻘﻴﺮ در ﻣﻴﺎن ﭼﻬﺎر ﻛﺸﻮر ﻧﺨﺴﺖ اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎويﻫﺎ رده ﺳﻮم را‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﺸﻮر )ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ( اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻴﺰ ﻛﺎري ﻛﺮده‬
‫و در ﺳﺎل ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي ﺳﺮاﻧﻪ ‪ 97‬دﻻر ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﺳﻜﻮﻻر ﺳﻮﺋﺪ ‪ 483‬دﻻر ﺳﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﻛﺸﻮر ﺷﻚﮔﺮاي داﻧﻤﺎرك ‪517‬‬
‫دﻻر ﺳﺮاﻧﻪ و ﻛﺸﻮر ﺑﻲدﻳﻦ ﻧﺮوژ ﺳﺮاﻧﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻓﺮد ﺳﺎﻛﻦ در ﻛﺸﻮر از ﻛﻮدك‪،‬‬
‫زن و ﻣﺮد ﻣﺒﻠﻎ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ‪ 936‬دﻻر ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎ درﮔﻴﺮ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ .‬ﻳﻚ اﻟﺰام ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار و ﭘﻮﻳﺎ ﺑﺮاي ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‬
‫و ﻣﻦ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎ اﻧﺪك دﻳﻨﻲ‪.‬‬

‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎن‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدان ﺑﻪ ﺧﺪا ﻫﻤﻴﺸﻪ دﺳﺖ و دل ﺑﺎز و ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ دﻫﺶ و ﺑﺨﺸﺶ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ارزشﻫﺎي اﻳﻦ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺟﻬﺎن ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺎ درد و رﻧﺞ ﻛﻤﺘﺮ و ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ و ﻫﻴﭻ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد‪ -‬ﺧﻮب ﭘﺲ ﺧﻮد آدمﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺰرگ ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي اﻣﺪادي ﺑﺮاي ﺑﻼﻳﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﭘﺲ از ﺳﻮﻧﺎﻣﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ در ﺳﺎل ‪ 1383‬را ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻴﺮ‪) ٨‬از ﺳﻮي‬
‫ﺷﻮراي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺳﻜﻮﻻر‪ (،‬ﻛﻤﻚﻫﺎي اﻫﺪاﻳﻲ ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪان )از ﺳﻮي ﺑﻨﻴﺎد رﻳﭽﺎرد‬
‫داوﻛﻴﻨﺰ( و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎريﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا )از ﺳﻮي اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ(‪.‬‬

‫‪7. GDPs per capita‬‬

‫‪8. SHARE‬‬
 ‫‪٤٥١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1389‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2010‬ﻣﻴﻼدي( اﻋﻀﺎي ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮔﺸﺎده دﺳﺘﻲ و دﻫﺶ در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻤﺎن‪ ٩‬را ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪) .‬اﻋﺘﺮاف ﺑﺰرگ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺪﻳﺮ اﺟﺮاﻳﻲ آن ﻫﺴﺘﻢ‪ (.‬در ﻣﺎهﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ‪ 1391‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2012‬ﻣﻴﻼدي( اﻋﻀﺎي ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮاي اﻳﻦ ﺑﻨﻴﺎد ﺑﻴﺶ‬
‫از ‪ 750،000‬دﻻر از راه ﺑﺨﺸﺶ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﮔﺮدآوري ﻛﺮده و ﺷﺒﻜﻪاي از‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن داوﻃﻠﺐ در ‪ 23‬ﺷﻬﺮ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫رﺧﻨﻤﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺧﻼق‬

‫ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻔﺎوت ﺧﻮب و ﺑﺪ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ‪ ،‬دو اﻧﺪﻳﺸﻪ در ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ رﻗﺎﺑﺖ دارﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬درك اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﻜﻲ و درﺳﺘﻲ از ﺑﻴﺮون از اﻧﺴﺎن ﻣﻲآﻳﺪ ‪ -‬ﺣﺪس ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺧﺪا‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬درك اﻧﺴﺎن از ﻧﻴﻜﻲ و درﺳﺘﻲ در ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ از اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮاي زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺮ و ﺧﻂ ﺷﺪه ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﺪه و در‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺮﻧﺪه ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ زورش‪ ١٠‬ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﺳﺪه ﭘﻴﺶ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻋﻘﺐﺗﺮ‬
‫ﻳﺎ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري درﺑﺎره واﺑﺴﺘﮕﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ آﺷﻜﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻮزهﻫﺎي داﻧﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺼﺐﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ژﻧﺘﻴﻚ و ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﺎﺧﺖ اﻧﺴﺎن‬
‫از درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ روﺷﻨﮕﺮيﻫﺎي ﻓﺮاوان اﻧﺠﺎم داده ‪ -‬و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﺑﺎره اﻳﻦ دﻟﻴﻞ‬

‫‪9. Foundation Beyond Belief‬‬

‫‪10. Big Guy‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٥٢‬‬

‫ﻧﻴﺰ روﺷﻨﮕﺮي ﻛﺮده ﻛﻪ ﭼﺮا اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺖ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪن‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از اﻛﺘﺸﺎﻓﺎت ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﻴﺰ ﺟﺎي ﻛﺎر ﭼﻨﺪاﻧﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻧﻤﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻛﺮدار ﺧﻮب ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎزﮔﺎري را اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺮدار ﺧﻮب ﺑﻪ ﺑﻘﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺧﻮب ﺑﻮدن را ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻛﺮده ﻛﻪ درك اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ را در ژرﻓﺎي ﺗﺎروﭘﻮد ﭼﻴﺴﺘﻲ و‬
‫ﻫﻮﻳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺣﺘﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﮕﺎن ﻓﺮﮔﺸﺖ اﻳﻦ ﻳﻚ ادﻋﺎي ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﻨﺲ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﺗﺮس‬
‫روﺷﻨﮕﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ -‬وﻟﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﮕﺮ ﻓﺮﮔﺸﺖ درﺑﺎره »ﺑﻘﺎي ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ«‬
‫و »ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان ﺧﻮنآﻟﻮد« ﻧﻴﺴﺖ؟ ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ روﺷﻨﮕﺮي درﺑﺎره اﺧﻼق‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد؟‬
‫وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻼف اﻧﺘﻈﺎر ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي روﺷﻨﮕﺮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﻓﺘﺎر‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ در واﻗﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﺧﻼق ﺑﺪون‬
‫ﺧﻄﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫ﺑﻮده اﻣﺮوزه ﺣﺘﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﻳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ داده اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻮﻳﺪ‬
‫ﻟﺘﻲ‪ ١١‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪاي را ﮔﻮﺷﺰد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺷﻴﻮه رﻓﺘﺎر ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ در روي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ دهﻫﺎ ﻧﺮ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺪون‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ دهﻫﺎ ﻣﺎدﻳﻨﻪ آﻣﺎده ﺑﺎروري در دﺷﺘﻲ ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﺣﺒﺲ ﺷﺪه و‬
‫ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎي‬ ‫ﻛﻠﻴﻮﻟﻨﺪ‪١٢‬‬ ‫ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ و ﺑﺪون آﺳﻴﺒﻲ ﺑﻪ دروازه‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﻨﺶ ﺑﺮ ﺿﺪ اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺪ ﺧﻮب دارد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻳﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﻫﺮ روز دهﻫﺎ ﻫﺰار ﺑﺎر رخ ﻣﻲدﻫﺪ زﻳﺮا ﻣﺮدم اﺧﻼﻗﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺗﻮﺳﻌﻪ داده‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎز ﺑﺮ ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺴﺎن ﭼﻴﺮه ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪11. David Lehti‬‬

‫‪12. Cleveland‬‬ ‫ﺷﮭری در اوھﺎﯾو‬
 ‫‪٤٥٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻌﺼﻮم ﺑﻮدن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺣﺪﺳﻲ ﭘﺮ ﺧﻄﺮ و‬
‫ﻛﻢ ﺷﺎﻧﺴﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ )ﺣﺘﺎ اﻣﺎمﻫﺎ( ﻣﻌﺼﻮم ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮي‬
‫ﻧﻪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن دارﻳﻢ و داﻧﺶ ﭼﻨﺪ دﻟﻴﻞ ﺑﺮاي آن ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺧﻼق ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲاﻧﺪازد‬
‫ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاي ﺳﺮﺑﺮاه ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮدن ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺳﺮﺷﺖ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎي »ﺑﻘﺎي ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ«‬

‫ﻋﺒﺎرت »ﺑﻘﺎي ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ« ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻛﻪ در آن‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻘﺎ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻫﺮﻳﺲ از اﺧﻼق را داراﺳﺖ ‪ -‬و اﮔﺮ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺳﻬﻤﻲ در اﺧﻼق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ‬
‫ﺻﻮرت اﻳﻦ ﺳﻬﻢ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻴﺮﮔﻲ و ﭘﻴﺮوزي ﺑﺮ ﭼﻴﺰي‬
‫اﺳﺖ!‬

‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﺒﺎرت »ﺑﻘﺎي ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ« ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﺳﺎزﮔﺎري ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎزﮔﺎري را دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﻘﺎي ﺟﺎﻧﻮري‬
‫ﺷﺎﻳﺪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻻﻏﺮي آن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﺎرﭼﻲ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه زﻳﺮ ﺳﻨﮕﻲ ﭘﻨﻬﺎن ﮔﺸﺘﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﻗﻄﺎر ﭼﺎق و‬
‫ﻋﻀﻼﻧﻲ وي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه و ﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ »ﺳﺎزﮔﺎري«‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﻮرش ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٥٤‬‬

‫ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ »ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن« ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬

‫ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﺮا‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫دو ﮔﺮوه از اﻧﺴﺎنﻫﺎي دوره ﺳﻨﮕﻲ را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه داراي ﮔﺮاﻳﺸﻲ ژﻧﺘﻴﻜﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﻮده و ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻳﺎريرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﭘﺲ از ده ﻧﺴﻞ ﺑﻘﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﻳﻦ ژنﻫﺎ و ﮔﺮاﻳﺶ‬
‫را ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺳﺎزد؟ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ آن ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي وﻗﺖ ﮔﺬارﻧﻲ ﻛﺸﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدش« راﻫﻜﺎر و‬
‫اﺳﺘﺮاﺗﮋي وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ در ﺑﻘﺎي ﮔﺮوه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ در »ﮔﺮوه ﺧﻮدي« ﺷﺨﺺ ‪-‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ و‬
‫ﻳﻜﺴﺎنﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮاي آن ﺷﺨﺺ‪ -‬از ﻗﺮص و ﻣﺤﻜﻢﺗﺮﻳﻦ ﺳﺘﻮنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮدهام ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻨﺎر »ﮔﺮوهﻫﺎي ﻏﻴﺮﺧﻮدي«‬
‫‪ -‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺷﺨﺺ ﻓﺮﺿﻲ ﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و ﻛﻨﺶﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪-‬‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺻﻠﺢ و آراﻣﺶ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ آﻧﮕﺎه ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻣﺎﻳﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪن ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي‬
‫واﻗﻌﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮي و ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺗﺮس از ﻣﻬﺎﺟﺮان در ﻣﻴﺎن ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺳﻮد ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ‬
‫ارث ﺑﺮده و ﭼﻴﺮه ﺷﺪن ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺗﺮسﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎﻳﻲ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺎ آن روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺮﺳﻴﺪن ‪ -‬و ﭼﻴﺮه ﺷﺪن ﺑﺮ آن‬

‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻬﺎن ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺑﺪﺗﺮ از اﻣﺮوزه ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ را ﻣﻲداﻧﻢ ﭼﻮن اﻳﻤﻴﻞﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﻣﺘﺠﺎوزان ﺟﻨﺴﻲ ﺷﻴﻮهﻫﺎي اﻫﺮﻳﻤﻨﻲ ﻧﻮﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺨﺶ ﺻﺪاي ﮔﺮﻳﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ را ﺑﺮاي‬
‫ﻓﺮﻳﺐ و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺧﻮد ﺑﻜﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺮخ ﺑﭽﻪ دزدي از ﺳﺎل ‪ 1982) 1361‬ﻣﻴﻼدي( ‪ 444‬درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٤٥٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫‪ ‬ﺑﺰهﻛﺎرﻫﺎي ﺧﺸﻦ از ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻞ ﻛﻢ اﻫﻤﻴﺖ ‪ -‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﭘﻠﻴﺴﻲ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﮔﺰارﺷﻲ از ﺗﺠﺎوز ﻳﺎ ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي ﺗﺠﺎوز ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎ را ﻧﺪاده‬
‫اﺳﺖ‪ -‬ﻳﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از دهﻫﺎ ﺷﻴﻮه دﻳﮕﺮ ﻛﻪ دﻳﻮاﻧﻪوار اﻳﻦ اﻳﻤﻴﻞﻫﺎ درﺑﺎره آنﻫﺎ ﻫﺸﺪار‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻧﺮخ ﺑﭽﻪ دزدي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮده در ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮاز ﻣﺎﻧﺪه ﻳﺎ در ﭼﻨﺪ دﻫﻪ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻫﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻦ ﺗﺒﻪﻛﺎريﻫﺎي ﺧﺸﻦ در اﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ‬
‫در واﻗﻊ از ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ دﻫﻪ ‪ 1990) 1370‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻤﻮاره رو ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺮاي ﺳﺎل ‪ 1389‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2010‬ﻣﻴﻼدي( آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﺎل ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮاز ﺗﺒﻪﻛﺎريﻫﺎي ﺧﺸﻦ در ﺗﺎرﻳﺦ در ﻫﺮ‬
‫دﺳﺘﻪاي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮاس ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺧﻼﻗﻲ از اﻳﻦ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ »اﻳﻦ روزﻫﺎ و اﻳﻦ دوران«‬
‫اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺪارد ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻟﻘﺎ ﺷﻮد؟ ﺗﺮس ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ‪ -‬اﮔﺮ ﺟﻬﺎن دﻳﻮاﻧﻪوار ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺸﻮﻧﺖ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫دﺳﺖﻛﻢ در اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ آراﻣﺸﻲ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻗﺪرت و رﺣﻤﺖ ﺑﻴﻜﺮان‬
‫ﻣﻬﺎر و ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را در دﺳﺖ دارد‪ .‬وﻟﻲ دﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮل اﻳﻦ ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎﺋﻲ داﺋﻤﻲ ﻧﺒﻮده‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻬﻤﻲ در زﻧﺪه ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ آن دارد‪ .‬ﺑﺰهﻛﺎر اﺻﻠﻲ‪ ،‬واﻟﺪﻳﻦ ﺑﻴﻮﻟﮋﻳﻜﻲ ﺗﺮسﻫﺎي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻓﺮﮔﺸﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬دو ﺗﻦ از‬

‫ﻧﻴﺎﻛﺎن ﭘﻴﺶ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺣﺎل ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻦ در ﻋﻠﻒﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺳﺎوانﻫﺎي اﻓﺮﻳﻘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺣﺮﻛﺖ ﺧﻔﻴﻔﻲ در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺣﺲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ! ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺰ ﺟﺎﻟﺒﻲ دﻳﺪه و ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺑﻪ ﺳﻮي آن ﻣﻲرود‪ .‬دوﻣﻲ ‪ 5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻ ﭘﺮﻳﺪه و ﻳﻚ ﺷﺎﺧﻪ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٥٦‬‬

‫درﺧﺖ را ﻣﻲﭼﺴﺒﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ از ﻫﺮ ده دﻓﻌﻪ ﻧﻪ ﺑﺎر ﺣﺮﻛﺖ از ﻳﻚ‬

‫ﺑﭽﻪ ﺧﺮﮔﻮش ﭘﺸﻤﺎﻟﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺪاﻣﻴﻚ از اﻳﻦ ﭘﺪرﺑﺰرگﻫﺎ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ژنﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲدﻫﻨﺪ؟‬
‫)راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ درﺧﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬

‫ﺷﻤﺎرش زﻧﺪاﻧﻲﻫﺎ‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ زﻧﺪانﻫﺎي ﻓﺪرال اﻣﺮﻳﻜﺎ از ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن ﺗﺎزه ﭘﺮﺳﺶ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر اداري ﺑﺸﻮد ﺧﻮراﻛﻲ ﻳﺎ ﻧﻮع روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ )اﮔﺮ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در دﺳﺘﺮس‬
‫ﺑﺎﺷﺪ( و ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﻫﻴﺌﺖاﻣﻨﺎي ﻓﺪرال زﻧﺪانﻫﺎ‬
‫ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ درﺑﺎره ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﻦﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻞ را در زﻧﺪان داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را ﭘﻴﺮوان دﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﺑﺎ ‪ 31‬درﺻﺪ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ داده و ‪ 32‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻧﺪانﻫﺎي ﻓﺪرال ﻧﻴﺰ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از دﻳﻦﻫﺎ ﻛﻤﻲ زﻧﺪان ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺷﻤﺎر ﻛﻤﺘﺮي زﻧﺪاﻧﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﻳﻦﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎر ﻛﻤﺘﺮي زﻧﺪاﻧﻲ دارد‬
‫ﻣﻮرﻣﻮنﻫﺎ ‪ 1/3‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را ﺗﺸﻜﻴﻞ داده و ‪ 0/3‬درﺻﺪ از‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻧﺪانﻫﺎي ﻓﺪرال را ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ از اﻳﻦ دادهﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮيﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درآﻣﺪ ﻳﻚ دﻳﻦ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﻴﺮوان آن دﻳﻦ ﺑﺮاي دور ﻣﺎﻧﺪن از ﺑﺰهﻛﺎري وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺑﺰرگ در اﻳﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎ وﺟﻮد دارد ‪-‬ﻳﻜﻲ از ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ ﻛﻪ درآﻣﺪي‬
‫درﺳﺖ در ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درآﻣﺪ ﻣﻠﻲ داﺷﺘﻪ وﻟﻲ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ دارد‪ :‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪.‬‬
 ‫‪٤٥٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ درﺻﺪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 0/09‬درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن زﻧﺪانﻫﺎي ﻓﺪرال‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ‪ 50 -‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻤﺘﺮ از ﭼﻴﺰي ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دادهﻫﺎ در زﻣﺎن ورود ﺑﻪ زﻧﺪان ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و از اﻳﻦ رو‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ آﻳﻴﻦﻫﺎ در اﻳﻦ آﻣﺎر ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺸﺎن ﻧﺪاده ﻳﻌﻨﻲ درﺳﺖ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺰهﻛﺎري آﻧﺎن ﺣﻜﻢ اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ‬
‫ﭘﻴﺶﻓﺮضﻫﺎي ﻣﺮدم درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺗﻨﺎﻗﺾ دارد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﺑﻲاﺧﻼق ذاﺗﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﻣﻴﺎن ﻛﻢ ﺗﻌﺪادﺗﺮﻳﻦ‬
‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن زﻧﺪانﻫﺎي ﻓﺪرال اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﻟﺪادﮔﻲ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲاﻧﺪﻳﺸﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎرﺗﺮ ﺑﻮدن‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ دﺳﺖﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻳﻪاي ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻤﺘﺮ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎرﻧﺪ‪.‬‬

‫در زﻣﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدن اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫داﺷﺖ ﻫﻴﭻ رﻓﺘﺎري ﺑﺮاي ﺑﻘﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻴﺶ از ﭘﺎراﻧﻮﻳﺎ ﺳﺨﺖ و ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﺗﻬﺪﻳﺪ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻦ‬
‫ﻫﺮ ﺳﺎﻳﻪ و ﺻﺪاﻳﻲ را ﺑﻪ ارث ﺑﺮده ﻛﻪ در آن روزﮔﺎر ﻣﺎﻳﻪي اداﻣﻪي زﻧﺪﮔﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ‬
‫آنﻫﺎ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه از ﻳﻚ زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﺎﻻ ﻣﻲآﻳﻢ ﻳﻚ ﺣﺲ ﻣﻮرﻣﻮر ﺷﺪن را در‬
‫ﭘﺸﺖ ﮔﺮدن ﺧﻮﻳﺶ ﺣﺲ ﻛﺮده‪ ،‬ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻨﻢ ﺗﻨﺪﺗﺮ ﺷﺪه و ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺒﻢ ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﻲرود‪ -‬ﺣﺘﺎ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ در زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪي ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻼف زﻳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي ﺳﺎوانﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻳﻮزﭘﻠﻨﮓ‪ ١٣‬دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺣﺲ ﭼﻨﺪشآور درﺧﻮر و ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻣﺮوز ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‬
‫اﻳﻦ ﺣﺲ ﺑﺮاي ﺑﻪ زﺣﻤﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻧﻮاع ﺷﻜﺎرﭼﻴﺎن ‪-‬ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻏﺮﻳﺒﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ‬
‫آن ﺳﻮي ﺗﭙﻪﻫﺎ‪ -‬ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﺑﺎﻻ ﻳﻜﻲ از ﻧﻴﺎﻛﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬

‫‪13. Cheetah‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٥٨‬‬

‫ﻣﺮا در ﺳﻦ ‪ 22‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﻲﻛﺸﺖ وﻟﻲ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻫﻢ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻗﺪ و ﻧﻴﻢ ﻗﺪ ﭘﺎرﻧﻮاﻳﺎ‬
‫و ﺗﺮﺳﺎن داﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﻤﺎق ﻣﻲﻛﻴﺪه و ﺷﺐﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮﺳﻨﺎك را از ﻏﺎر ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮔﺮاﻳﺸﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ داده وﻟﻲ ﻫﻤﺎن‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﻴﺰ آنﻫﺎ را از ﻏﺮﻳﺒﻪﻫﺎ آﺷﻔﺘﻪ و ﺗﺮﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﻫﻔﺖ ﻣﻴﻠﻴﺎرد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ رﻧﮓﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎورﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﻲﺷﻤﺎر ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮس و ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺑﻘﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎر و ﻛﻨﺘﺮل را ﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ دارد وﻟﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎن ﺷﺎﻧﺲ ﺟﺒﺮان‬
‫ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ را ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﺮس از وﺟﻮد اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﻴﺮون ﻧﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎور در آنﻫﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﮔﺎه ﺑﺪﺗﺮ از اﻣﺮوز ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ‪ -‬و ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ آرامﺑﺨﺶ دﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﭼﺴﺒﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻛﻤﻚ ﻛﺮده ﺗﺎ اﺷﺘﺮاك اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ داده‪ ،‬ﺑﺮ ﺗﺮسﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻴﺮه ﺷﺪه و داﻳﺮهي اﻓﺮاد ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد و ﻋﺸﻖ ﺧﻮد‬
‫را ﺑﺰرگﺗﺮ ﺳﺎزﻧﺪ )ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ اﻓﺮاد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ( ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺨﺸﻲ از راﻫﻜﺎر اﺧﻼﻗﻲ در ﺟﻬﺎن ﻧﻮﻳﻦ ﺷﻤﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﺗﺮسﻫﺎ و ﺑﻴﺰاريﻫﺎي دوران ﺑﺎﺳﺘﺎن را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﺮده‪ ،‬ﺧﻄﻮط ﺑﺮاي ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫داﻳﺮه اﻓﺮاد ﻣﻮردﻋﻼﻗﻪ و اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻲﻛﺸﺪ )ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ( اﻳﻦ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﺨﺶ از دﺷﻮارﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي درﺳﺖ ﭘﺮﺳﺶ ‪ -‬ﭼﺮا )ﺑﻴﺸﺘﺮ( ﻣﺮدم رﻓﺘﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ؟‬
‫ﭼﺮا ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر اﺧﻼقﻣﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ روز ﺷﻨﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬زﺣﻤﺖ ﭘﺮﺳﻴﺪن اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎ ﺻﺪاي‬
‫ﺑﻠﻨﺪ را در ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﻌﺪي ﺑﺮ ﺧﻮد ﻫﻤﻮار ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻤﺎ ﺧﻨﺪهي‬
‫ﺑﻠﻨﺪي ﭘﺮ ﺷﻜﻲ را ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ »ﻣﻲداﻧﺪ« ﻣﺮدم ﭼﻘﺪر ﻫﺮزه و ﻓﺎﺳﺪ ﺑﻮده و‬
 ‫‪٤٥٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﭼﻘﺪر ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪي روزاﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﺷﺨﺺ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻞ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻳﻚ دم اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و ﭼﻨﺪ ﺗﺎ آﻣﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي را ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫وارﺳﻲ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ و ﺑﺪ‬

‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ رﻓﺘﺎر ﺑﺪي ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺮدار ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺘﺜﻨﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺑﻲرﺣﻤﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻛﻨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﺳﺮ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺧﻨﺜﻲ و ﺑﻲﺳﻮد و زﻳﺎن ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺳﻪ آدم ﻛﻮدﻧﻲ ﻛﻪ در آزادراه ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﺎر ﺟﻠﻮ او را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد آورد وﻟﻲ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آدمﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ ﻳﺎد آورد‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد؟‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺒﺮي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻫﺮ ﻗﺘﻞ‪ ،‬ﺗﺠﺎوز و دزدي را در ﻳﻚ‬
‫روز ﮔﺮدآوري ﻛﺮده و ﮔﺰارش ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﺛﺮ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬارد ﻛﻪ ﻗﺘﻞ‪ ،‬ﺗﺠﺎوز‬
‫و دزدي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺧﻼف آن درﺳﺖ اﺳﺖ ‪-‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺒﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ارزش ﺧﺒﺮي دارﻧﺪ زﻳﺮا ﻛﻢ رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﻨﺶﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم در ﻳﻚ روز ﻓﺮﺿﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺑﺪ رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺧﻮب ﺑﻴﺸﺘﺮي روي‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ دﻫﺶ‪ ١۴‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺳﺎﻻﻧﻪ زﻣﺎن داوﻃﻠﺐ‬
‫ﺑﻮدن و ﻧﻴﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﺎﺷﻨﺎس در ﺟﻬﺎن در ﺣﺎل دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪن ﺑﻪ ﺳﻮي ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺷﻜﺎف ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺰان‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدم و ﮔﻤﺎن ﻣﺮدم درﺑﺎره ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﻳﻚ‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﻮن رﻳﺎﺿﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﻘﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ ﻓﻴﻠﻢ‬
‫آزﻣﻮن را دﻳﺪه ﺳﭙﺲ از آنﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺧﻮدﺷﺎن در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬

‫‪14. The World Giving Index‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٦٠‬‬

‫ﺗﻘﻠﺐ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺗﻘﻠﺐ ﺑﺴﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ‬
‫دﻟﻴﻞ آن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم روﺑﺮ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻳﻚ ﭼﻴﺴﺘﺎن و ﻣﻌﻤﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺣﺴﺎﺳﺎت‬
‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ درﺑﺎره آن ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي‬
‫ﺑﻌﺪي ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت در واﻗﻊ ﺑﻪ آدمﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ درﺳﺖ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﮕﻴﺮد‪ -‬در ﻛﻞ درﺳﺖ ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺨﻴﺮ ﺟﻬﺎن ﺟﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺑﻮدن ﺟﻬﺎن و ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ از آﻧﭽﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮان‬
‫دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ در ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﺧﻮب ﺗﺎ ﻛﺮدن‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي رﻓﺘﺎري در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ روي آورده ﻛﻪ در آن ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در زﻳﺮ ﻛﻨﺘﺮل و ﻣﻬﺎر‬
‫ﺑﺰرگ و ﺳﺨﺖﺗﺮي اﺳﺖ ‪ -‬ﺟﻬﺎن ﺑﺎزي وﻳﺪﺋﻮﻳﻲ ﺑﺮﺧﻂ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻗﻴﺪوﺑﻨﺪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺧﻮﻳﺶ‬
‫را از دﺳﺖ داده اﻳﻦ ﺑﺎزيﻫﺎ ﻣﻘﺼﻮدي آﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺎزيﻫﺎي وﻳﺪﺋﻮﻳﻲ و‬
‫ﺑﺮﺧﻂ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺧﺸﻜﺎﻧﺪن ﻣﻐﺰ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ راﺣﺖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻟﻐﺰﻳﺪن در‬
‫ﮔﻮدال ﺑﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﭘﻲ ﺑﺮده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺗﻞ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ‬
‫ﺑﺎزي وﻳﺪﺋﻮﻳﻲ ﺧﺸﻦ دوم‪ ١۵‬را ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮده ﺑﺴﻴﺎري اﺣﺴﺎس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﺮ اﺻﻠﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺳﺒﺐ ﺧﺸﻮﻧﺖ در‬
‫ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺧﺒﺮه ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻴﻢﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﮔﺮاﻳﺶ ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورده ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﻳﻚ ﺗﺨﻠﻴﻪ رواﻧﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻧﻪ ﻋﻠﺖ‪.‬‬
‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎزيﻫﺎ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ذﻫﻦ ﻣﺮا درﺑﺎره ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن‬
‫آﺷﻔﺘﻪ ﻣﻲﺳﺎزد ﭘﮋوﻫﺶ در ﺣﻮزه ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺳﻨﺎرﻳﻮﻫﺎي ﺑﺎزي‬

‫‪15. Doom‬‬
 ‫‪٤٦١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﻣﺮدم در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ -‬ﺣﺘﺎ‬
‫در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺷﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ دﻳﮕﺮي و راه دﻳﮕﺮي‬
‫ﻃﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺑﺎزي ﺑﺮ ﺧﻂ ﻧﻘﺶآﻓﺮﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺎردوس‪ ١۶‬ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺷﺪ‪ -‬ﻳﻚ ﺑﺎزي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺠﺎزي ﻛﻪ در ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰار ﺗﻦ ﻫﻮﻳﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و در ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺮاﺳﺮ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻛﻨﺶ و واﻛﻨﺶ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﻛﺸﺘﻲﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ در ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﮔﺮدش ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺟﻨﮓ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎزﻳﻜﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺠﺎرت‬
‫ﻛﺮده‪ ،‬ﻣﻲﺟﻨﮕﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎزﻳﻜﻨﺎن دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫رﻓﺘﺎر ﺑﺎزﻳﻜﻨﺎن اﻳﻦ ﺑﺎزي را ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻋﺎﻟﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ درآﻣﺪن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻟﮕﺎم ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ -‬ﺑﻘﺎ ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺘﻌﺎرف و ﺑﺪ درك ﺷﺪه آن‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان رﻓﺘﺎر ‪ 400،000‬ﺑﺎزﻳﻜﻦ در اﻳﻦ ﺑﺎزي را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻛﻨﺶ اﻓﺮاد اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 2‬درﺻﺪ از ﻛﻞ‬
‫ﻛﻨﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮاﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎزﻳﮕﺮان )ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ زﻳﺮ ﻧﮕﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه( ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان آن را ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﻛﻨﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺑﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ‪ -‬ﺣﺘﺎ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﺷﺎره ﻛﺮده ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎزي ﺑﺮﺧﻼف وﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﻫﻢ ﭼﻮن ﮔﺮوهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮب‬ ‫آﻧﺎرﺷﻲ‪١٧‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ در ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزي ﺑﺪون ﭘﻴﺎﻣﺪي ﻳﺎ ﻣﻌﻴﺎري ﻛﻪ در آن اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﻧﺎﺷﻨﺎس‬
‫ﺳﻮار ﺑﺮ ﻛﺸﺘﻲﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ از ﮔﺮاﻳﺶ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺮدار ﺑﺪ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺧﻮب دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖزده‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ‪ -‬ﻛﻪ ﭘﺮ از ﺗﺄﻳﻴﺪﻫﺎي و ﻋﺪم ﻣﻮاﻓﻘﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎ و راه درازي ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺟﻨﮕﺠﻮي ﺳﺘﺎرهاي ﺷﺪن ﻫﻢ در ﭘﻴﺶ اﺳﺖ ‪ -‬ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ ﺣﺘﺎ‬

‫‪16. Pardus‬‬
‫‪17. Anarchy‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٦٢‬‬

‫ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‪ ،‬در ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻪ و در‬
‫ﺟﻮاﻣﻌﻲ ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺟﻮاﻣﻊ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ را ﻧﺸﺎن داده‬
‫اﺳﺖ‪ -‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺮدم دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎي ﺑﺪ اﺷﺎره ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ رﻓﺘﺎر ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻣﻮﺿﻮع اﺧﻼق ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺎﻳﻪ دﻟﻮاﭘﺴﻲ و ﺑﻲﺗﺎﺑﻲ ﻛﻤﺘﺮي‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺷﻴﻮهاي ﺑﺮاي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺟﺎﻟﺐﺗﺮ‬
‫وﻟﻲ ﺑﺎ ﺿﺮورت ﻛﻤﺘﺮي روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺪون دﻳﻦ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺎ دﻳﻦ ﻛﺮداري اﺧﻼﻗﻲ داﺷﺘﻪ ‪ -‬و ﺧﻮاﺳﺖ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺮاي آن ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ »ﻣﻠﻜﻮلﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ« و آﻳﻨﻪﻫﺎ در ذﻫﻦ‬

‫داﻧﺶ در اﺻﻞ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ درك ﻛﺎﻣﻞ و ژرف اﻳﻦ ﺗﻮدهي ژﻟﻪاي ‪1360‬‬
‫ﮔﺮﻣﻲ )ﺳﻪ ﭘﻮﻧﺪي( ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎن ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﺳﺎزوﻛﺎر و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪاي را آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪي آن ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻮﻟﻜﻮل اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ‪ ١٨‬در ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻦ و ﺟﺬاﺑﻴﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﺶ آن در اﺣﺴﺎس ﻣﺎدراﻧﻪ و ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﺎزه ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻬﻤﻲ را ﻣﻴﺎن اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ و ﻛﺮدار‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ آزاد ﻣﻲﺷﻮد اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ و ﺗﺮس‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﻓﺮاد ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻫﻤﺪردي ﺑﺎ دﻳﮕﺮان داﺷﺘﻪ‬
‫و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺮدار اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن‬
‫ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ ﻗﻄﺮه ﺑﻴﻨﻲ اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ‪ 80‬درﺻﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي‬
‫ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ در ﺳﻨﺎرﻳﻮ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزيﺷﺪه ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ روﺷﻦﺷﺪه ﻛﻪ اﻓﺮاد‬
‫دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺿﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ١٩‬در ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ ﻣﺸﻜﻞ دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻨﻄﻘﻲ‬

‫‪18. Oxytocin‬‬
‫‪19. Psychopath‬‬
 ‫‪٤٦٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎول زاك‪ ٢٠‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﻦ ﻣﻴﺪان اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ را »ﻣﻮﻟﻜﻮل‬
‫اﺧﻼق‪ «٢١‬ﺑﻨﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻲ ﺷﻚ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻮﻟﻜﻮل اﺧﻼق ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺎ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻃﺒﻴﻌﻲ دارد زﻳﺮا‬
‫ﺗﺮس و ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ را از ﺷﻜﻮﻓﺎ ﺷﺪن ﺑﺎز داﺷﺘﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺣﺲ‬
‫ﻫﻤﺪردي و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ روﻧﻖ و ﺑﻘﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﻮﮔﻠﻲ ﺧﻮدم را ﺑﺮاي آﺧﺮ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻢ‪ :‬ﻧﻮرونﻫﺎي‬
‫آﻳﻨﻪاي‪٢٢‬‬

‫ﺷﻤﺎ در ﺳﺮ ﺧﻮد ﻧﻮرنﻫﺎﻳﻲ دارﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم ﻛﺎري ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮي ﺑﺮدارﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻤﻴﺎزهاي ﺑﻜﺸﻴﺪ ﻳﺎ ﺳﺎق ﭘﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﮔﻴﺮه‬
‫ﺑﻜﺴﻞ ﭘﺸﺖ ﺧﻮدرو ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ ﻧﻮرونﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را از ﻣﺪتﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺶ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﻳﻚ دﻫﻪ ﻳﺎ ﻗﺒﻞﺗﺮ‪ ،‬ﻛﺸﻒ ﻛﺮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻮرونﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻓﻌﺎل ﺷﺪه ﻛﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮي ﺑﺮداﺷﺘﻪ‪،‬‬
‫ﺧﻤﻴﺎزه ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻳﺎ ﺳﺎق ﭘﺎﻳﺶ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﮔﻴﺮه ﺑﻜﺴﻞ ﭘﺸﺖ ﺧﻮدرو ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎر‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮرونﻫﺎ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﭼﻬﺮه در ﻫﻢ ﻛﺸﻴﺪن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪن درب ﺧﻮدرو ﺑﺎ‬
‫اﻧﮕﺸﺖﻫﺎي ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ و ﺧﻤﻴﺎزه ﻛﺸﻴﺪن ﺷﻤﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﺧﻤﻴﺎزه‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮرونﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮرون آﻳﻨﻪاي ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪه و اﻳﻦ ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﺑﺰرگ را دارد ﻛﻪ‬
‫ﺳﺒﺐ درك ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺷﻤﺎ از اﺣﺴﺎس ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺷﺎﻳﺪ درﻳﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻴﺮم‪.‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت و‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت اﻧﺴﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﺴﺎس ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮرونﻫﺎ ﺳﺒﺐ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از‬
‫ﻏﻢﺧﻮاري و ﻫﻤﺪردي )ﻧﮕﺮاﻧﻲ درﺑﺎره ﺳﻌﺎدت و ﺧﻮﺷﻲ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ( ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻟﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﺣﺴﺎس ﻛﺮدن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ‪ -‬ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬

‫‪20. Paul Zak‬‬

‫‪21. The moral molecule‬‬
‫‪22. Mirror neuron‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٦٤‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻴﻞ ﻛﻠﻴﻨﺘﻮن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ »درد ﺷﻤﺎ را ﺣﺲ ﻛﻨﺪ« ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺧﻮدش‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي در اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﭼﺮا ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ؟ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﻓﺮﮔﺸﺘﻲ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ »ﭼﺮا« آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﺒﻮد اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي ﻳﺎدﮔﻴﺮي و آﻣﻮزش را ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎر راﺣﺖﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻤﻪي ﻧﺨﺴﺘﻲﻫﺎ داراي اﻳﻦ ﻧﻮرونﻫﺎ ﺑﻮده و روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دﻳﺪن و اﻧﺠﺎم‬
‫ﻳﻚ ﻋﻤﻞ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ ﻧﺮماﻓﺰاري ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺨﺖاﻓﺰاري ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﭽﻪي ﻏﺎرﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ و ﻣﺎﻣﺎﻧﺶ را دﻳﺪ ﻛﻪ آﺗﺶ درﺳﺖ ﻛﺮده ﻳﺎ ﺗﻮتﻓﺮﻧﮕﻲ ﻛﻨﺪه ﻳﺎ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ زﻧﺪه ﺑﺮاي ﺷﺎم ﺷﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي ﺑﺎﻳﺪ روﻧﻮﺷﺖ ﺑﺮداري از اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ را آﺳﺎنﺗﺮ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﺪون اﻳﻦ اﻧﻄﺒﺎق درﺳﺖ و ﺑﺠﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري‬
‫داراي ﻳﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﺑﻘﺎي ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از آنﻫﺎ در ﮔﺬر‬
‫زﻣﺎن ﺷﺪه و ﺧﻼص! ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي ﻫﻨﺠﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮﺗﺮي ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮب‬
‫ﺑﻮدن وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺪون ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ ﺳﺨﺖاﻓﺰاري ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﺲ اﺣﺴﺎس دﻳﮕﺮان‪ ،‬اﻋﻀﺎي‬
‫ﻳﻚ ﺟﻤﻌﻴﺖ در واﻗﻊ ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﻨﻔﺮد و ﺑﻲﺗﻔﺎوت در ﺑﺮاﺑﺮ درد و رﻧﺞ اﻋﻀﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ذﻫﻦ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ را ﺑﺎ ﺑﻲﺗﻔﺎوت دوﺳﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮدات ﺧﻮدﺧﻮاه و ﺟﻤﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮي را ﺑﺎ‬
‫ﻫﻨﺠﺎر ﻫﻤﺪﻟﻲ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﻘﺎ و اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ژنﻫﺎﻳﺶ‬
‫را دارد؟‬

‫ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم اﺧﻼﻗﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺻﻞ ﺑﺪه و ﺑﺴﺘﺎن دوﺳﻮﻳﻪ ﻳﺎ‬

‫راﺑﻄﻪي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﻦ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ رﻓﺘﺎر‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﺷﺎﻳﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﻃﻼﻳﻲ ﺧﻮد را در اﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‬
‫وﻟﻲ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه آن ﺑﺴﻴﺎر زودﺗﺮ و وﺟﻮد آن ﺑﺴﻴﺎر ﺟﻬﺎنﺷﻤﻮلﺗﺮ از ﻳﻚ‬
‫دﻳﻦ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻓﻠﺴﻔﻪ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﻌﺪي(‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﺟﺎن و رﻳﺸﻪي‬
‫اﺧﻼق اﻧﺴﺎن ﺑﻮده و ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺳﻦ‬
 ‫‪٤٦٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﺷﺶ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻧﻮرونﻫﺎي آﻳﻨﻪاي در اﻳﻦ ﺑﺎره‬
‫ﻣﺸﻮﻗﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻛﻤﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در واﻗﻊ دﻳﺪن رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻫﻤﺪﻟﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺪردي‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬وﺟﺪان‪ ،‬ﻫﻤﻴﺎري‪ ،‬ﺑﺰه و‬
‫ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﻓﺮاوان دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﻲ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﭼﻨﺪان دﺷﻮار ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﺎل ﮔﻮﻧﻪ آﻧﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺑﻘﺎ اداﻣﻪ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫درك ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و ذاﺗﻲ ﺑﻮدن ﺗﻐﻴﻴﺮات در اﺧﻼق‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺷﻨﻮم ﻛﻪ دﻳﻦ و ﺧﺪا ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﭼﻮن اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮي‬
‫را اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬وﻟﻲ دﻣﻲ ژرفاﻧﺪﻳﺸﻲ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ آﺧﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و آﺧﺮﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﺟﻬﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﺠﺎر اﺧﻼﻗﻲ دوران ﺑﺮﻧﺰ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪاي ﺑﺮ آن ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮب اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 3500‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎورﻳﻢ‪ .‬زن اﻣﻮال ﺷﻮﻫﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮدهداري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺣﻖ ﭼﻴﺮﮔﻲ و ﺑﺮﺗﺮي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺑﺮ ﺿﻌﻴﻒ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻨﮕﺴﺎر‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاه‪ ،‬ﭘﻴﺶﮔﻮ و ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎن را وﻇﻴﻔﻪ اﻟﻬﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دوره ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫ﺷﺪن ﺗﻮرات و زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻛﻨﺶﻫﺎ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻛﻨﺸﻲ درﺳﺖ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ اﻣﺮوزه ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻳﺎ ﻳﻬﻮدي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را درﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬درك اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ دﮔﺮﮔﻮنﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻧﺠﻴﻞ ﮔﻮﻳﺎ‬
‫ﻓﺮﻳﺴﻴﺎن ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ اﺧﻼﻗﻴﺎت ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﻤﻲ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ وﻟﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﻋﻴﺴﺎ از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﺧﺸﻤﻨﺎك ﺷﺪه و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﺎﺳﺰا ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ اﻟﻬﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﮔﺮدن ﻧﻤﻲﻧﻬﻨﺪ )ﻣﺮﻗﺲ ‪ .(7:9-13‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن »از ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺒﻌﻴﺖ‬
‫از ﺧﺪا ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﻨﻴﺪ« زﻧﺎن ﻫﻨﻮز ﺑﺎﻳﺪ روزﮔﺎر ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮري را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن از اﺧﻼق دوره ﺑﺮﻧﺰ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٦٦‬‬

‫در ﻗﺮونوﺳﻄﻲ در اروﭘﺎ درﺑﺎره ﺟﺮم و ﺑﺰه ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺪارك ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ راه رﻓﺘﻦ ﺑﺮ آﺗﺶ ﻳﺎ ور‪ ،٢٣‬آب و ﺟﻨﮓ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ درﺳﺘﻲ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ از آن زﻣﺎن دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺘﻪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺳﻮزاﻧﺪن‬
‫ﺟﺎدوﮔﺮ ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪي ﻓﻮري اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه اﻳﻦ رﺳﻢ ﺷﺎﻳﻌﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ )ﻣﮕﺮ در ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از اﻓﺮﻳﻘﺎ ‪ -‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﻲ درﺑﺎره‬
‫ﻛﻨﺶ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ از زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻏﻨﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺟﺎدوﮔﺮي ﺷﺪهاﻧﺪ(‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ راه ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﻠﻮ را ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﻃﻮل زﻣﺎن را‬
‫دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮدهداري در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و اﻧﮕﻠﻴﺲ در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺮدل و ﺑﻲﺑﺎك ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﺪه‬
‫و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺧﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد دل و ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮد را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ دوران ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺧﻼق ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﺧﻮب ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻣﺪ‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم در آﻏﺎز ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ در‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺸﻮر داراي ﺣﻖ رأي و ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻨﻮز ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در ﭘﻴﺶ رو اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫اﺻﻼﺣﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1346‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬
‫)‪ 1967‬ﻣﻴﻼدي( در ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﺎﻟﺖﻫﺎ ازدواج ﻣﻴﺎن ﻧﮋادﻫﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮده و ﻫﻴﭻ‬
‫ﺧﺎﻧﻤﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺷﻮﻫﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ -‬دو دﻳﺪﮔﺎه اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ از آن زﻣﺎن‬
‫ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر دراز ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺷﻤﺎ ﺟﺎن ﻛﻼم را درﻳﺎﻓﺘﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﻪ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﮔﺬر زﻣﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬

‫ﻫﻨﺠﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻤﺮاه ﻧﺸﻮﻳﺪ‪ .‬ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ در ﻃﻮل زﻣﺎن دﮔﺮﮔﻮن‬
‫ﺷﺪه و ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﺸﺪارﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدن آﺷﻮبﻫﺎي‬

‫‪23. Trials of fire‬‬

 ‫‪٤٦٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﺮاﻣﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬

‫در درك اﺧﻼق ﻛﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖوار آوردم ﻣﺎﻳﻪ و ﺳﺒﺐ اﺻﻼﺣﺎت ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺣﺲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎ ﻧﻴﺖ ﺧﻮب‬
‫ﻧﺒﻮده زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي آﻏﺎز ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻫﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ آرزوي ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬
‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺑﺮاي ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺧﻮب‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻗﻮاي اﺧﻼﻗﻲ‬

‫ﺧﻮاه ﺷﺨﺼﻲ اﻣﺎم ﻳﺎ ﮔﻨﺎهﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﺦﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﭘﺮورش او ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﭘﺪر و ﻣﺎدر وي ﻛﺎري ﻛﺮده )ﻳﺎ ﻧﻜﺮده( ﺗﺎ ﺻﺤﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻛﻨﺶﻫﺎي‬
‫ﻓﺪاﻛﺎراﻧﻪي )ﻳﺎ ﺑﺰهﻛﺎريﻫﺎي ﺗﺮﺳﻨﺎك( آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران دﻳﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ ﭘﺲ از رﺧﺪاد ﻛﻨﺶﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺸﺘﺎرﻫﺎي دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورده‬
‫ﻛﻪ اﺧﻼق در ﺣﺎل از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻦ اﺳﺖ زﻳﺮا ﻛﻮدﻛﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﺎ درﺳﺘﻜﺎري و اﻃﺎﻋﺖ از ﭘﺪر‬
‫و ﻣﺎدر‪ ،‬ﻣﺮاﺟﻊ و ﺧﺪا ﺑﺎر ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ؛ ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوي از دﺳﺘﻮرات ﺑﺪون ﭼﻮنوﭼﺮا ﺗﺮﺑﻴﺖ‬
‫ﻧﺸﺪه؛ و ﻓﺮﻣﺎنﻫﺎي دهﮔﺎﻧﻪ را ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺰهﻛﺎريﻫﺎ در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﮔﻤﺮاﻫﻲ ﭘﺪر و ﻣﺎدر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﺲ از ﻛﺘﺎب از ﺳﻮي ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران ﻣﺬﻫﺒﻲ درﺑﺎره ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﭘﺮورش از‬
‫»ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺳﻬﻞاﻧﮕﺎراﻧﻪ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﻴﻠﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻘﻮط ﻓﺮﺿﻲ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻤﻮده و راه‬
‫ﺣﻞ را در اﻃﺎﻋﺖ و اﻧﻀﺒﺎط داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﺟﻚ ﻫﻴﻼس‪ ١‬ﮔﻔﺘﻪ »ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫و اﻃﺎﻋﺖ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﻤﻪ اﻋﻤﺎل اﺳﺖ« و در ﻛﺘﺎب ﺧﻮدش درﺑﺎره ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺴﻴﺤﻲ اﻃﺎﻋﺖ را‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﻫﻤﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ در ﺧﺎﻧﻪ و در ﺟﺎﻣﻌﻪ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪ 100‬ﺗﺎﻳﻲ از ﺗﻜﺮارﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻚآﺗﻮر‪٣‬‬ ‫واژهﻫﺎي در ﻛﺘﺎب آﻧﭽﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ٢‬از ﺟﺎن‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه وﻇﻴﻔﻪ‪ ،‬ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬اﻃﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗﺮس‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Jack Hyles‬‬

‫‪2. What the Bible Says About Parenting‬‬
‫‪3. John MacArthur‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٦٨‬‬

‫ﻫﻤﻪ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرزﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ‬
‫و ﻟﺒﺨﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺧﺪا در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ ،١‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦ ‪ 100‬وﺳﻮاس‬
‫ﭼﻨﺪشآور را درﺑﺮﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﻧﻴﻤﻲ از‬
‫‪ 50‬واژه ﭘﺮ ﺗﻜﺮار‪ -‬و ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از ارزشﻫﺎ‪ -‬ﺑﺎ ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﻣﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺟﺪاي از اﻳﻤﺎن‪ ٢‬ﺑﺮاي ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ اﻓﺮاد ﺑﺪون دﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻛﺘﺎب ﻫﺮ دو ﺑﺮ درﮔﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﻮدﻛﺎن در‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮيﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎ دﻟﻴﻞﻫﺎي‬
‫زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ‪ -‬و ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺑﺮ‬
‫ﮔﺰاره »ﭼﻮن ﻣﻦ اﻳﻦ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﻴﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد ﻣﺘﺪﻳﻦﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻪرو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻫﺎ اﺷﺘﺮاﻛﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﺑﺪون دﻳﻦﻫﺎ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻴﻮه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎرا و ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫آﻳﺎ اﻃﺎﻋﺖ ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا درﺳﺖ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮا درﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ؟‬
‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻮاري ﺑﺎ روﻳﻜﺮدي ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪﺟﻮﻳﻲ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﺟﻮآن ﮔﺮوﺳﻚ‪ ٣‬ﻳﻚ ﭘﻴﺸﺮو در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﭘﺪر و‬
‫ﻣﺎدراﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﻃﺎﻋﺖ ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ در واﻗﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﺄﻛﻴﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮ ﺧﺮدورزي و ﭘﺮس و ﺟﻮ اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮاي ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن اﺧﻼﻗﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ درﺳﺖ ﺑﺮ ﺧﻼف دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻋﺎﻣﻪﭘﺴﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺠﺎتدﻫﻨﺪﮔﺎن و ﻏﻴﺮ ﻧﺠﺎتدﻫﻨﺪﮔﺎن در اروﭘﺎي ﻧﺎزي‬

‫‪1. Parenting With Love and Laughter: Finding God in Family Life‬‬
‫‪2. Parenting Beyond Belief‬‬
‫‪3. Dr. Joan Grusec‬‬
 ‫‪٤٦٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫در ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋه ﺧﻮب ﺑﺎ ‪ 700‬ﺗﻦ از ﻧﺠﺎت ﻳﺎﻓﺘﮕﺎن از ﭼﻨﮓ ﻧﺎزي در اروﭘﺎ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻧﺠﺎتدﻫﻨﺪﮔﺎن )ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ در ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮدن ﻳﺎ‬
‫ﻓﺮار و اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﺮﻳﺪن ﺧﻄﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻛﻤﻚ‬
‫ﻛﺮده( و ﻏﻴﺮ ﻧﺎﺟﻲﻫﺎ )ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ اﺟﺮاي ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻲﺗﻔﺎوت و ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻓﻌﺎﻟﻲ درﮔﻴﺮ ﺷﺪه( ﺑﻮد‪ .‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان از ﻫﺮ دو ﮔﺮوه درﺑﺎره ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﭘﺮورش‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آﻣﻮزشﻫﺎي ﭘﺪر و ﻣﺎدر درﺑﺎره ارزشﻫﺎ و اﺧﻼق ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻪ اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﺰرگ ﺷﺪه ﻛﻪ اﺧﻼق ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آن ﭘﺮﺳﺶ ﺷﺪ‪ ،‬اﻟﮕﻮﻳﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻏﻴﺮ ﻧﺎﺟﻲﻫﺎ ‪ 21‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺧﺎﻧﻮادهاي ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻃﺎﻋﺖ از ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ ،‬ﻫﺪﻓﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوي ﺑﺪون ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻣﺪه ‪ -‬ﺑﻪ ﺳﺨﻦ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻠﻘﻴﻦ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻛﻮدك ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪه ﭼﺮا اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ »ﭼﻮن ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪«.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﻧﺠﺎت دﻫﻨﺪه و ﻣﻨﺠﻲﻫﺎ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺠﻲﻫﺎ ﺧﺮدورزي‬
‫را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﻮزﺷﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ دﻟﻴﻞآوري ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ واژهﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﻨﺠﻲﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ درﺑﺎره آﻣﻮزهﻫﺎ و‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدران آنﻫﺎ دﻟﻴﻞ ﻣﻲآورده ﻛﻪ ﭼﺮا ﭼﻴﺰي درﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن اﺟﺎزه داده ﻣﻲﺷﺪه ﺗﺎ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﻣﻄﺮح‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫اﺧﻼﻗﻲ را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻲداده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﻧﺎزي ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻃﺎﻋﺖ از ﻣﺮﺟﻊ ﭘﺮورش‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮه ﺑﻪ اﻃﺎﻋﺖ از ﻣﺮاﺟﻊ اداﻣﻪ داده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮه اداﻣﻪ دادﻧﺪ ‪ -‬و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻓﻬﻢ اﻳﻦ را‬
‫داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﺎﻳﺪاري و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٧٠‬‬

‫ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن )آﻣﻮزش ﻃﻮﻃﻲوار ﺑﺪون ﺗﺸﻮﻳﻖ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬

‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻳﺎ ﺑﺪون ﭼﺎﻟﺶ( ﻳﻜﻲ از ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺪر و‬
‫ﻣﺎدران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﭘﺮورش داوري اﺧﻼﻗﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻻري ﻧﻮﻛﺴﻲ‪ ١‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪﺗﺮ از‬
‫دﺳﺖ روي دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ و ﻧﺸﺴﺘﻦ اﺳﺖ زﻳﺮا ﭘﺮورش اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﻛﻮدك را ﻣﺨﺘﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﻔﺴﺮان ﻣﺘﺪﻳﻦ دﻳﻨﻲ ﭘﺪر و‬
‫ﻣﺎدران را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ زﻳﺮا اﺣﺴﺎس ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز ﺑﻮدن‬
‫را ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻌﺼﺐ از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ راﺣﺘﻲ از ﺷﻴﻮه روﻳﻜﺮد اﻃﺎﻋﺖ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ در‬
‫اﺧﻼق ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ زﻳﺮا روش ﭘﺮﺳﺸﮕﺮي‬
‫ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﺛﺒﺎتﺗﺮي ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداري‬
‫اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ از ﻣﺮﺟﻊ و ﻣﻔﺴﺮان ﻫﺮ دو را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪.‬‬

‫درك ﻣﺸﻮقﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ‪ -‬ﭼﻤﺎق و ﻫﻮﻳﺞ‬

‫ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺟﺬاب و ﮔﻴﺮا دﻳﺪهام ﻛﻪ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ رﻳﺸﻪ در‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮس اﻧﺴﺎﻧﻲ ‪ -‬ﻣﺮگ‪ -‬داﺷﺘﻪ و ﺳﭙﺲ در ﺻﻮرت ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﭘﺮ‬
‫اﺑﻬﺖ ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﻬﻨﻢ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﭼﻨﺪان ﻫﻢ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬در واﻗﻊ ﺳﺮاﺳﺮ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺳﺮﺷﺖ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺣﻜﺎم اﺧﻼق ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﻫﻮﻳﺞ و ﭼﻤﺎق ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻔﺲ ﻋﻤﻞ ﻳﺎ ﺑﺮاي آﺑﺮو و اﻋﺘﺒﺎر‬
‫داﺷﺘﻦ در ﻣﻴﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ آبﻧﺒﺎت داده ﺷﺪه ‪ -‬و اﮔﺮ ﺑﺎز ﻫﻢ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه دﻳﮕﺮ ﭘﺎي ﭼﻤﺎق ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1. Larry Nucci‬‬

 ‫‪٤٧١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻋﺎﻟﻲ از ﺷﻴﻮه ﭼﻤﺎق و ﻫﻮﻳﺞ را ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫دﻳﺪم ﻛﻪ در ﺻﻒ ﻳﻚ ﭘﺎرك زﻳﺒﺎ و ﺑﺎﺷﻜﻮه اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم‪ .‬ﭘﺴﺮ ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺮاﻫﻦ روز‬
‫اردوي ﻣﺴﻴﺤﻲ دوﻻ دوﻻ از زﻳﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺮده ﮔﺬﺷﺘﻪ و در ﺟﻠﻮ ﻣﺎ در ﺻﻒ زد‪.‬‬
‫دو دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻌﺪ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺻﻮرﺗﻲ روﺷﻦ او ﺑﺎ ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎرﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﻧﻤﺎد ﻣﺎﻫﻲ‬
‫در دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ از ﺳﻮي ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﺎورﻫﺎي اردو ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎور ﺟﻠﻮ آﻣﺪه و‬
‫اﺻﻮل رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮدن ﭘﺴﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫»ﻣﺎﻳﻜﻞ‪ ،‬ﭼﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ دوﺳﺖ داﺷﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ آدمﻫﺎي ﺧﻮب ﺗﻮ ﺻﻒ زده و‬
‫ﺑﺮوﻧﺪ ﺟﻠﻮي ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ؟«‬
‫)ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﭼﻲ ﺷﺪ‪(...‬‬
‫»اﮔﺮ ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر را دﻳﺪم از ﭘﺎرك اﺧﺮاج ﻣﻲﺷﻮي‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻫﻮﻳﺞ و ﭼﻤﺎق ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﺮاﻧﻴﺪ و ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ‪ .‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ؟ ﺧﻮب اﻳﻦ ﻳﻚ ﺟﺮﻳﻤﻪ ‪ 120‬دﻻري ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‪ .‬روز‬
‫ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺟﻮاز ﻛﺸﺘﺎر ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‪،‬‬
‫و اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎرﻫﺎ ﻫﻢ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺎت اﺷﺎره ﻛﻨﻢ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻦ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻣﺰﻳﺖ و ﺑﺮﺗﺮي اﻳﻦ ﺟﻮاز ﻓﺮﺿﻲ را‬
‫در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ و ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬دﻻﻳﻞ ﺑﻲ ﺷﻤﺎري ﺑﺮاي ﻋﺪم اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري دارم‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺒﻮد و ﻋﺪم اﻧﮕﻴﺰه‪،‬‬
‫ﻫﻤﺪردي ﻓﺮاوان‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي ﺳﻌﺎدت‪ ،‬ﻣﻐﺰي ﭘﺮ از اﻛﺴﻲﺗﺴﻴﻦ و دﻳﮕﺮ اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎي‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪.‬‬
‫‪ ‬و اﮔﺮ ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﺎﺷﺪ‪ ...‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻗﺘﻞ ﺑﺎز ﻫﻢ داراي‬
‫ﻛﻴﻔﺮﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٧٢‬‬

‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﺑﺮاي ﺑﺎزداري ﻣﻦ ﻫﻤﻪ ﺟﺬﺑﻪﻫﺎ و ارﺟﺎﻋﺎت اﺻﻮﻟﻲ ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺑﺨﻮرد ﻳﻚ ﭼﻤﺎق زﻣﻴﻨﻲ درﺳﺖ ﭘﺸﺖ ﻫﻮﻳﺞ آﻣﺎده و ﻣﻬﻴﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي اﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﺷﺎره ﻛﺮدم ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﺣﺴﺎس درد ﺗﺮﻛﻪ روي ﺑﺎﺳﻦﻫﺎي ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻦ‬
‫و ﺷﻤﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﮔﺎزﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺞ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺪرت و ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭼﻤﺎق ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺿﺮورت‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﺮﻫﺎ را ﻓﺮﮔﺸﺖ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺗﺮازﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺧﻼق‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره اﺧﻼق ﺑﺪون ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻳﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺧﺪا ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﻴﻢ ﺑﺮﺧﻲ از رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ از ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺣﺪ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻦ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻳﺪ‪ -‬ﺧﻮب ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﻛﻤﻲ ﻣﺮزﻫﺎي آن‬
‫را ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺒﺮم‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ در ﺳﺮ دﻳﮕﺮ ﻃﻴﻒ )ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﮔﺎﻧﺪي‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ و‬
‫ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﻛﻴﻨﮓ ﺟﻮﻧﻴﻮر ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ(‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻫﺪﻓﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ واﻻ را ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪاﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻻرﻧﺲ ﻛﻮﻟﺒﺮگ‪ ١‬روانﺷﻨﺎس ﺷﺶ ﮔﺎم و ﻣﺮﺣﻠﻪ را در ﻧﺮدﺑﺎن اﺧﻼق‬

‫ﺑﺮﺷﻤﺮده ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺎم ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ از ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺗﺮس از ﻛﻴﻔﺮ و ﻣﺠﺎزات‪ :‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺮدار‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺗﺮس از ﻣﺠﺎزات اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ در اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻬﻨﻢ ﻧﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﺑﻪ ذﻫﻨﻢ ﺧﻄﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﺧﻮب اﻳﻨﺠﺎ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ‬

‫‪1. Lawrence Kohlberg‬‬

 ‫‪٤٧٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﮔﺎم ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﻠﺒﺮگ دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪) «.‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‬

‫ﭼﻮن ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻠﺒﺮگ در ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﻧﺎﺳﺰا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪(.‬‬
‫‪ ‬اﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎداش‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﮔﺎم دو ﻳﺎ اﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎداش اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺮط آداﻣﺲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻳﻚ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻬﺸﺖ و آبﻧﺒﺎت ﭼﻮﺑﻲ در ﮔﺎم‬
‫دو ﺟﺎ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺬﻳﺮش و ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ :‬ﮔﺎم ﺳﻮم دﺳﺖ ﻛﻢ ﻣﻦ ﻛﺸﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﺑﻮد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام ﻣﻦ‬
‫ﻛﻨﺶﻫﺎﻳﻢ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ از ﻣﻦ ﺧﻮﺷﺸﺎن‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ ﻣﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺧﺪاي آذرﺧﺶ را داﺷﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ‬
‫رﻳﺨﺖ و ﺷﻜﻞ اﺧﻼق ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﺑﺪ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﻣﺮدم ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﻴﺮوي از اﺻﻮل و ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ :‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭼﻬﺎرم از اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدن ﭘﻴﺮوي‬
‫از ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﺻﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺒﺎﻧﻲ رﻓﺘﺎري ﺗﻤﺪن ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺎم‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻮده و اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ده ﻓﺮﻣﺎن را در‬
‫ﻫﺮ آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ اﺟﺮا درآورﻧﺪ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻃﻴﻒ اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻗﺮارداد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ :‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ درك ﮔﺎم ‪ 5‬ﺑﺮﺳﻴﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻪاﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺳﺎزﻧﺪه ﻗﻮاﻧﻴﻦ و آﻳﻴﻦﻫﺎ ﺑﻮده و ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪) .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻜﺘﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻬﺮوﻧﺪان دﻳﻦدار ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‬
‫»ﻧﺴﺒﻲﮔﺮاﻳﻲ اﺧﻼﻗﻲ!« و ﻟﺐ ﺧﻮد را ﮔﺎز ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ (.‬از ﺑﺨﺶﻫﺎي‬
‫ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺶ »درك ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و ذاﺗﻲ ﺑﻮدن ﺗﻐﻴﻴﺮات در اﺧﻼق«‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ درﺑﺎره ﮔﺎم ‪ 5‬اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٧٤‬‬

‫‪ ‬اﺻﻮل ﺳﺮاﺳﺮي و ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ اﺧﻼق‪ :‬ﻓﺮد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﮔﺎم ﺷﺸﻢ و‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺷﺪ اﺧﻼق ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺷﻜﺴﺘﻦ و‬
‫روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﺻﻮل ﺑﻮده ﺣﺘﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﻄﺮ ﻛﻴﻔﺮ‪ ،‬ﻋﺪم‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﭘﺬﻳﺮش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮگ‪.‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان از ﭼﻨﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن واﻗﻌﻲ اﺧﻼق از ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫)ﺗﻮﻣﺎس ﻣﻮر‪ ،‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﻛﻴﻨﮓ ﺟﻮﻧﻴﻮر‪ ،‬ﻋﻴﺴﺎﻣﺴﻴﺢ( ﻳﺎ ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ‬
‫)ﺗﻮﻣﺎ ﭘﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ارﻧﺴﺘﻴﻦ رز( ﻧﺎم ﺑﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺪﺗﻲ در ﻣﺮﺣﻠﻪي ﺷﺸﻢ ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺷﺘﺮاك در ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻃﻼﻳﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ‬

‫ﻛﺮدار اﺧﻼﻗﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ )ﻳﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﻃﻼﻳﻲ( ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮده ﺑﻪ ﻫﻴﭻ دﻳﻦ ﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت آن در ﮔﺬر ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬زرﺗﺸﺖ )ﺳﺪه ﻫﻔﺘﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‪» :‬ﺳﺮﺷﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﻧﻴﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫روادار ﻛﺮداري ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﺧﻮب ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪- «.‬دادﺳﺘﺎن دﻳﻨﻚ ‪-5‬‬
‫‪94‬‬
‫‪ ‬ﺟﻴﻦ )ﺳﺪهي ﭘﻨﺠﻢ ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‪» :‬ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺟﻬﺎن آن‬
‫ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارد ﺑﺎ ﺧﻮدش رﻓﺘﺎر ﺷﻮد‪ - «.‬ﺳﺎﻧﺘﺎﻛﺎرﻳﺘﻨﮕﺎ؛‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪي دﻳﻦﻫﺎي زﻧﺪه ‪I:II:33 ،#69‬‬
‫‪ ‬ﺑﻮدﺋﻴﺴﻢ )ﺳﺪهي ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‪» :‬رﻓﺘﺎر ﻧﻜﻦ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮدت آن را زﻳﺎن و آﺳﻴﺐ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ «.‬ﻳﻮدﻧﺎورﮔﺎ ‪5،18‬‬
‫‪ ‬ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن )ﺳﺪهي ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‪» :‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﻦ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ «.‬اﻓﻼﻃﻮن‬
‫‪ ‬ﻫﻨﺪوﺋﻴﺴﻢ )ﺳﺪه ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‪» :‬اﻳﻦ ﺧﻼﺻﻪ وﻇﻴﻔﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻧﻜﻦ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫ﻛﺎري ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮدت ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻣﺎﻳﻪ درد و رﻧﺠﺖ ﮔﺮدد‪ «.‬ﻣﻬﺎراﺑﺎﺗﺎ ‪5،1517‬‬
 ‫‪٤٧٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫‪ ‬ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس )ﺳﺪه ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد(‪» :‬ﺑﻲ ﮔﻤﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ از روي‬
‫ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻧﻜﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ - «.‬ﻣﻨﺘﺨﺒﺎت‬
‫ﻛﻨﻔﻮﺳﻴﻮس ‪15،23‬‬
‫‪ ‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ )ﺳﺪه ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻴﻼدي(‪» :‬ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﭼﻨﺎن ﻛﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ دﻳﮕﺮان ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮ ﭼﻨﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪ - «.‬ﻣﺘﺎ ‪7:12‬‬
‫‪ ‬ﻳﻬﻮد )ﺳﺪه ﺳﻮم ﻣﻴﻼدي(‪» :‬آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮ دردآور اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﻫﻤﻨﻮع روا ﻣﺪار‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ؛ ﺑﻘﻴﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﺗﻔﺴﻴﺮ اﺳﺖ‪ «.‬ﺗﻠﻤﻮد‪ ،‬ﺷﻨﺒﻪ ‪ ،3‬ﺷﻨﺒﻪ ‪id3‬‬
‫‪ ‬اﺳﻼم )ﺳﺪه ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻴﻼدي(‪» :‬ﻫﻴﭻ ﺷﺨﺼﻲ اﻳﻤﺎن ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻧﺪارد ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ آﻧﭽﻪ‬
‫را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ - «.‬ﻋﺰﻳﺰ اﷲ‪ ،‬ﺣﺪﻳﺚ ‪150‬‬
‫‪ ‬ﺗﺎﺋﻮﻳﺴﻢ )ﺳﺪه دوازدﻫﻢ ﻫﺠﺮي(‪» :‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ را ﭼﻮن دﺳﺘﺎوردﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻦ و زﻳﺎنﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ را ﻫﻢ ﭼﻮن زﻳﺎن ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻦ‪ - «.‬ﺗﺎﻳﻲ ﺷﺎﻧﮓ ﻛﺎن‬
‫ﻳﻨﻴﮓ ﭘﻴﻦ‬
‫‪ ‬ﺑﻬﺎﻳﻲ )ﺳﺪهي ﻧﻮزدﻫﻢ ﻫﺠﺮي(‪» :‬ﺑﺮ دوش ﻛﺴﻲ آن اﻧﺪازه ﺑﺎر ﻧﮕﺬار ﻛﻪ دوﺳﺖ‬
‫ﻧﺪاري ﺑﺮ دوش ﺗﻮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﭼﻴﺰي را ﻧﺨﻮاه ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ‪ «.‬ﺑﻬﺎﷲ‪ ،‬ﮔﺰﻳﺪهﻫﺎ‪66:8 ،‬‬
‫‪ ‬وﻳﻜﺎ )ﺳﺪه ﺑﻴﺴﺘﻢ(‪» :‬ﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﻳﺖ ﻫﻴﭻ آﺳﻴﺒﻲ ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻜﻦ‪ - «.‬ﭘﻨﺪﻫﺎي‬
‫وﻳﻜﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺟﻮري ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻴﺪ ﻧﻪ ﺟﻮري‬
‫ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ رﻓﺘﺎر ﺷﻮد‪ .‬از ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻣﺎزوﺧﻴﺴﺖ و آزاردوﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻃﻼ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻼﺗﻴﻦ وﺟﻮد دارد‪:‬‬
‫»ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﻦ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺧﻮب ﭘﺲ ﻗﺎﻧﻮن ﻃﻼﻳﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻛﺪاﻣﺴﺖ؟ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦﻫﺎﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺳﻮدﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ داراي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺼﺒﺎﻧﻪ در ﺧﻮد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻚ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٧٦‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻧﺴﺎن را ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آنﻫﺎ‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮده و ﺑﻘﻴﻪ را ﺑﻪ ﻛﻞ رﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻋﺒﺎرت »ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫﺎ« ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻨﻴﺎدي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﺶﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‬
‫در ﺗﺮازﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎري ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﻜﻮﻻر اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻫﺪف ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮاز و ﮔﺎم ﻛﺮدار اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ در آﻏﺎز ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﻛﺮدار ﻣﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺳﺮاﺳﺮي و ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺎري‬
‫را ﺧﻮف و رﺟﺎء ﺑﺮاي ﺗﺄﻳﻴﺪ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﭘﻴﺮوي از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻳﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي آﺳﻴﺐ ﻧﺪﻳﺪن‬
‫ﺻﺮف ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎري ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﻣﺴﻠﻜﻲ دارﻳﻢ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ اﻫﺪاف واﻻﻳﻲ را ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ‪.‬‬

‫در ﻧﮕﺮ داﺷﺘﻦ دو اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺧﻼﻗﻲ‬

‫داﺷﺘﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن اﺧﻼق اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ در‬
‫واﻗﻊ دو ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎده اﺧﻼق درﺳﺖ زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻪي اﺧﻼق اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫دو ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫راﺑﻄﻪي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‪ :‬راﺑﻄﻪي دو ﻃﺮﻓﻪ ﻳﺎ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻳﻌﻨﻲ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ دﻳﮕﺮان آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻛﺠﺎ و ﻛﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮده‬
‫ﻳﺎ دﻳﻦ آنﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ در ﺟﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﺧﻼق رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺶ و واﻛﻨﺶ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻳﺎد‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﺟﻮري رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن رﻓﺘﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻮدﻛﺎن آن را در ﺳﺎلﻫﺎ ﻧﺨﺴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﺎن ﺳﻦ ‪ 7‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﺳﺎل ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬روﺣﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي‬
‫ﻫﺎروارد ﮔﺮگ اﭘﺴﺘﺎﻳﻦ ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ دﻳﻦ ﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ‪ -‬و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺎﻳﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺪون اﺷﺎرهاي ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻲدﻫﺪ‪) .‬ﺑﺮاي روﻳﻜﺮدﻫﺎي‬
 ‫‪٤٧٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :15‬ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﻳﺎ ﺑﺪون ﺧﺪا‬

‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن دﻳﻦﻫﺎ ﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ ارزش اﺧﻼﻗﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻌﻤﻴﻢ‪ :‬ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي ‪ -‬ﻛﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ )ﺑﺪون ﺗﻠﻔﻆ ﻳﻚ ﻫﺠﺎ ﺗﻜﻲ در زﺑﺎن‬ ‫‪‬‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺮي ﻗﺎﻃﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ -‬آﻣﻮزه دﻳﮕﺮي ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺳﺎدﮔﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﻴﺰ آن را درك ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آن روزﻫﺎ در روزﮔﺎر ﻛﻮدﻛﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮب ﺑﺴﺘﻨﻲ را روي زﻣﻴﻦ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻢ و ﻣﺎدرم ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺑﺒﻴﻦ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻨﺪ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ ﻣﻲﺷﻮد؟« ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﻦ ﺑﺮاي دﻳﺪن ﻛﺎري ﻏﻴﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﺧﻮدم را ﺷﻨﺎور در درﻳﺎي ﻣﻮاﺟﻲ ﺑﻪ ﺑﻠﻨﺪي ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺮ از‬
‫ﭼﻮب ﺑﺴﺘﻨﻲ ﻣﻲدﻳﺪم‪ .‬ﺷﻮﺧﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ دﻟﭽﺴﺐ و ﺣﺘﺎ در ﺳﻦ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﮕﻲ درك‬
‫آن زﻳﺎد ﺳﺨﺖ ﻧﺒﻮد‪ .‬در ﻳﻚ دم و ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ده دﻟﻴﻞ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻢ ﻛﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﭼﻮب ﺑﺴﺘﻨﻲ روي زﻣﻴﻦ ﺑﺮاي ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺮدورزي ﻧﻪ آﻣﻮزه و ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ آوردن و ﻣﺜﺎل زدن از ﻳﻚ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻤﺴﺎن و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﺮوي از آن‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺰ درﺑﺎره آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوي از اﻳﻦ اﺻﻞ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﻳﻚ ﻓﺮد دﺷﻮارﺗﺮ از ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫ﺷﻴﻮه ﻏﺎﻟﺐ و ﻓﺮاﮔﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﺮدم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس رﺷﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺎروﻳﻦ ﺑﺮﻛﻮﻳﺘﺰ‪ ١‬اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎر را ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻴﺎن ﻛﺮده‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻛﻮدﻛﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر رﻳﺸﻪاي ﻛﻤﻚﻛﻨﻨﺪه و ﻳﺎور‪ ٢‬ﺑﺰرگ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮب دارد‪ .‬دﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي ﭼﻬﺎرﭼﻮب‬
‫ﺑﻨﺪي ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮده و ﺗﻌﺪاد ﺑﻲ ﺷﻤﺎر راهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاي‬
‫زﻳﺴﺘﻦ ﺑﺎ اﺧﻼق وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪1. Marvin Berkowitz‬‬

‫‪2. Pro-social‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪16‬‬
‫دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬اﺣﺴﺎس راﺣﺘﻲ ﭘﺲ از ﺑﻲاﻳﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪ ‬ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺎزهاي از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫‪ ‬دور رﻳﺨﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و ارزشﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫‪ ‬ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺤﺪودﻳﺖ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫‪ ‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺪون وﻫﻢ و ﭘﻨﺪار‬
‫‪ ‬ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺪون ﺑﺮﭼﺴﺐ‬

‫ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮش ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪا ﮔﻢ و ﮔﻮر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ اﻧﺴﺎنﻫﺎ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر را آﻓﺮﻳﺪه و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻘﻴﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺪا ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ‬
‫دﻧﺪان‪١‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋﻞ دورهاش ﺑﻪ ﺳﺮ رﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺧﺮﮔﻮش ﻋﻴﺪ ﭘﺎك‪ ،‬ﭘﺮي‬
‫و ﺑﺴﻴﺎري ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺑﺎ ﺧﻮدش ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﻣﻮزهي ﺧﺪا را‬

‫‪1. Tooth Fairy‬‬

 ‫‪٤٧٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﻛﻨﺎر ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﺑﻲ درﻧﮓ ﭘﺮي‪ ،‬ﺟﻦ‪ ،‬روح و ﺷﻴﻄﺎن و ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺟﺎدوﻳﻲ دﻳﮕﺮ را‬
‫ﻓﺮآوردهي ﻫﻤﺎن ﺗﻮﻫﻢﻫﺎي ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﭘﺲ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ روﺷﻨﮕﺮيﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاﺳﺖ ‪-‬‬
‫روﺷﻨﮕﺮيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻗﻠﻤﺮوي ﺧﺎرج از ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫ارزش دادن ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﮕﺮي ﺑﺮ آنﻫﺎ ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ اﻳﺮادي ﻧﺪارد ﻛﻪ‬
‫ﺑﭙﻨﺪارﻳﻢ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻼف آن اﺛﺒﺎت ﺷﻮد‪-‬‬
‫و اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ وﻇﻴﻔﻪ دلاﻧﮕﻴﺰ و ﺟﺎﻟﺐ درك اﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﺑﺪون‬
‫وﺟﻮد ﻓﻴﻠﺘﺮ دﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺒﻮد ﺟﺎدو و ﻣﻌﺠﺰه ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺒﻮد ﺷﮕﻔﺘﻲ و ﺷﻜﻮه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻫﻤﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺑﻬﺖ و ﺷﻜﻮه را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻫﺴﺘﻲ و ﺑﻮدن ﺗﻠﻘﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﺮده ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ – ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺗﻨﻬﺎ داراي ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﺲ‬
‫از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻣﻮر ﻃﺮاﺣﻲ اﻟﻬﻲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺑﺪون راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻮده‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺑﺴﻴﺎر ژرفﺗﺮي را‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ؟‬

‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و اﻛﺘﺸﺎف راﻫﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﺮاي ذﻫﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫اﺳﺘﻮار ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا در ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺣﺴﺎس آزادي و آراﻣﺶ‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٨٠‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﺮﮔﺰ دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬دﻳﺪﮔﺎه آنﻫﺎ از آﻏﺎز ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ داﺳﺘﺎن ﺑﻲاﻳﻤﺎن ﺷﺪن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ داﺳﺘﺎنﻫﺎي‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺟﺬاب و ﮔﻴﺮاﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻟﻐﺰﻳﺪن از اﻳﻤﺎن را ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ‬
‫و ﺑﺪون ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰي ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ آن را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ رﻧﺞﻫﺎي ﻓﺮدي‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮده ﺑﻪ وﻳﮋه اﮔﺮ ﺧﺎﻧﻮاده و دوﺳﺘﺎن واﻛﻨﺶ ﺑﺪي ﻧﺸﺎن داده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫ﭘﺲ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﻚ ﻫﻤﮕﻮﻧﻲ و ﺷﺒﺎﻫﺖ در اﺣﺴﺎسﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‬
‫آنﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ اﺣﺴﺎسﻫﺎ آراﻣﺶ و آزادي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖزدﮔﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺣﺴﺎس ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻤﻮﻣﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻔﺰاﻳﻢ‪ .‬در ﮔﺬر ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ اﻳﻤﺎن اﻣﻴﺪ و ﺷﺎدي ﻧﻴﺰ از‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﻲرود‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ روﺷﻦ ﺷﻮد از اﻳﻦ ﺧﺒﺮﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺟﻬﺎن در ﻫﻤﻪ ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺧﻮﺑﻲ و زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﭘﺮارزﺷﻲ و ﮔﺮانﺑﻬﺎﻳﻲ دﻳﺮوز اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫اﻓﺮاد ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ رﺳﻴﺪه ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد‪.‬‬
‫آزادي و آراﻣﺶ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ‪ -‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر‪ -‬ﺑﺎ ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺳﺎزﻧﺪهي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮده‪ ،‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ را در دﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫دﻳﺪه‪ ،‬ﻣﻬﺮه ﭘﻴﺎده ﺷﺘﺮﻧﮓ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺳﺨﺖﮔﻴﺮي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﺮورشﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪت داراي اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﺑﻮده ﺑﻠﻜﻪ دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ از دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ دﻳﺪﮔﺎه ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮ ﺧﻼف ﭘﻴﺶﻓﺮض ﻣﻌﻤﻮل دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﭘﺲ از‬

‫ﺑﻲاﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ و وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ اﻓﺮاد ﻧﻴﻚ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻧﻴﻚ ﺑﻲدﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮن‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺣﺴﺎس آزادي و آراﻣﺶ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪاي ﺑﺮاي آﺳﻴﺐ‬
‫و زﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﺣﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
 ‫‪٤٨١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻪ ﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي دﻳﻦ در اﻓﺮاد از ﻣﻴﺎن رﻓﺖ ﻣﺮدم ﺗﺎزه درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺣﻮاس ﻛﺴﻲ ﺟﻤﻊ ﺣﺠﺮه ﻧﻴﺴﺖ و ﭼﻮن ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪،‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري دادﮔﺮي و ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﻮﺷﻴﺪه‪ ،‬ﺑﺮاي آراﻣﺶ رﻧﺞ دﻳﺪﮔﺎن ﻳﺎ ﺳﻮﮔﻮاران ﻫﻢ‬
‫ﻳﺎري ﻛﺮده و ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻨﺪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن را ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎر ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮﺑﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﺮ دوش اﻧﺴﺎنﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا واﮔﺬار ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺮدم ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﭙﺮده ﻳﺎ‬
‫ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫آﺳﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪه ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮان‬
‫ﻳﻚ اﻧﺴﺎن‪) .‬ﻛﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن در واﻗﻊ اﻳﻦ روش ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎﺳﺖ‪(.‬‬
‫وﻟﻲ اﻓﺮاد ﺑﺪون ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺣﺘﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪي ﺑﻲ ﺧﻴﺎل ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺪن را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫راﺣﺘﻲ ﺗﻮﻫﻢ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎزي ﺑﻪ درﮔﺎه اﻟﻬﻲ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آن ﻧﺎﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻴﻞ را ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻳﺎ دﻫﺶ ﻛﺮده‪ ،‬ﺧﻮن‬
‫اﻫﺪا ﻛﺮده‪ ،‬ﻳﺎري رﺳﺎﻧﺪه و اﻓﺮاد ﮔﺮﺳﻨﻪ را ﺳﻴﺮ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺨﻦ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﺰرﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ زﻳﺮا ﻳﻜﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ دارد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ )ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻳﻦ دﻳﮕﺮ( ﻛﺎرت ﻓﺮار ﺑﺴﻴﺎري‬
‫ﺧﻮﺑﻲ از ﮔﻨﺎه دارد ‪ -‬ﻣﻐﻔﺮت اﻟﻬﻲ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻜﺎر ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪه‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ )ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻫﺴﺖ ‪ -‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﻗﺲ ‪ (3:29١‬ﻓﺮد ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮده و در ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ آن ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻟﯾﮑن ھر ﮐﮫ ﺑﮫ روحاﻟﻘدس ﮐﻔر ﮔوﯾد ﺗﺎ اﺑد آﻣرزﯾده ﻧﺷود ﺑﻠﮑﮫ ﻣﺳﺗﺣﻖ ﻋذاب ﺟﺎوداﻧﯽ ﺑود ‪1.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٨٢‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1367‬ﻫﺠﺮي ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1988‬ﻣﻴﻼدي( ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺪاح ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ‬

‫ﺟﻴﻤﻲ ﺳﺎوﮔﺎرت‪ ٢‬در ﻫﻨﮕﺎم زﻧﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ روﺳﭙﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺸﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دورﺑﻴﻦﻫﺎ‬
‫ﻓﻴﻠﻤﺒﺮداري ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ از درﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎﻧﻲ اﺷﻚﺑﺎر ﻃﻠﺐ ﺑﺨﺸﺎﻳﺶ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪،‬‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪا‪ ،‬ﻣﻦ در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺗﻮ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﮔﻨﺎه ﺷﺪم و ﻋﺎﺟﺰاﻧﻪ از درﮔﺎﻫﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ذره ﮔﻨﺎه را از وﺟﻮد ﭘﺎكﻛﻨﻲ ﺗﺎ ﻻﻳﻖ درﻳﺎي ﺑﺨﺸﺎﻳﺶ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ‪«.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﺰﻳﻨﻪ دﺳﺖ ﺑﺨﺸﻨﺪه آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﮕﺮ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﺨﺸﺶ ﻣﺴﺌﻮل و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را‬
‫ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ دﮔﻤﻪ ﺗﻮﺑﻪ و آﻏﺎز از ﺳﺮ ﻧﻮ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬در ﺿﻤﻦ ﺗﻮﺑﻪ ﺳﺎوﮔﺎرت ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﺎر داد‪ -‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره‬
‫در ﺣﺎل زﻧﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ وي ﺑﺨﺸﺶ ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺸﺎن‬
‫دادﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎوﮔﺎت ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪» ،‬ﻗﺎﺿﻲ ﺧﺪاﺳﺖ و ﻣﺮدم ﭼﻜﺎرهاﻧﺪ‪ «.‬ﺧﻮب‬
‫ﭘﺲ اﻧﺴﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻳﻦ ﺟﻮري ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ اﺳﺖ!‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﻧﺎﭼﺎرﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺮاﻗﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪن ﻧﻴﺎﻳﺶﻫﺎي‬

‫ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻤﺎز و ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ زﻧﺪﮔﻲ را ﺻﺮف‬
‫»ﻻﻳﻚ« ﻛﺮدن ﺑﺨﺸﺶﻫﺎ در ﻓﻴﺴﺒﻮك ﺑﻜﻨﻴﻢ ﺑﺪون ﺳﻴﺮ ﺷﺪن ﻳﻚ‬
‫ﻛﻮدك ﮔﺮﺳﻨﻪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻠﻜﻮت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﻨﺶ ﻳﺎ واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺨﺺ در زﻧﺪﮔﻲ دﻳﻨﺶ ﺑﺮ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪا ﭘﺎﻓﺸﺎري‬
‫داﺷﺘﻪ در زﻧﺪﮔﻲ روﺷﻦﺑﺨﺶ ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻮﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ دارد‪.‬‬

‫‪2. Jimmy Swaggart‬‬

 ‫‪٤٨٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺪا ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺪا‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ و ﻫﻤﻴﺎري ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﺳﻮي‬
‫ﻣﺮدم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻮ ﻧﺎ ﺑﺎور اﻳﻦ را ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر درﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و اﻓﻜﺎر دوره ﺑﺮﻧﺰ‬

‫ادﻳﺎن ﺳﻨﺘﻲ در ﺳﺮﺷﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫از ﻗﺼﺪ و آﻫﻨﮓ آﻧﺎن ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ‪ ،‬ارزشﻫﺎ و ﺳﻨﺖﻫﺎي‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و روﺣﺎﻧﻴﺖ و ﻛﺘﺎبﻫﺎي اﺻﻮل دﻳﻦ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻋﻬﺪ ﺑﻮق را روي ﺳﻨﮓ ﻛﻨﺪه‪ ،‬دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ آن را ﮔﺎﻫﻲ دﺷﻮار و ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن دﻳﻦﻫﺎ رﻳﺸﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻬﺪ ﺑﺮﻧﺰ ﻳﺎ آﻫﻦ داﺷﺘﻪ )‪ 3600‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺗﺎ‬
‫‪ 200‬ﻣﻴﻼدي( ﺧﻮاﺳﺘﺎر آوردن ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﺳﻢ‪ ،‬ارزشﻫﺎ و ﺳﻨﺖﻫﺎ آن دوران ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻪ روزﮔﺎر ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﻮده ﺣﺘﺎ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن آنﻫﺎ در ﮔﺬر زﻣﺎن‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده ﻳﺎ ﺳﺎزﮔﺎري ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻛﻪ اﻳﻦ ارزشﻫﺎ در ﺻﻤﻎ ﮔﻴﺮ ﻣﺪﻓﻮن‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ در ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻴﻼدي و ﺳﺪهﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﻫﻴﭻ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ارزشﻫﺎ ‪ -‬دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻮب ﺧﻴﻠﻲ‬
‫ﺧﻮب اﺳﺖ‪ -‬ارزش ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ دارد وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ دور اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و اﺻﻮل دﻳﻦ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻧﺸﺪه‪،‬‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎ ارزشﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﻮان ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي‬
‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺳﺎزﮔﺎر ﺷﺪن در ﮔﺬر زﻣﺎن دارد‪ .‬ﺑﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ارزشﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﺷﺪه ﺗﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و‬
‫ارزشﻫﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺑﺪ را ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ‪ ،‬ارزشﻫﺎ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮب ﺗﺎزه ﺷﺪه‬
‫را ﻧﮕﻪدارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٨٤‬‬

‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ راهﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬

‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ و ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺑﺎﻃﻞ و ﭘﻮچ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺛﻮاب و ﮔﻨﺎه‬

‫ﻧﻴﻜﻲ ﻛﻤﻴﺘﻲ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺷﺪه و داراي ﭘﺎداش در ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮﺿﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ وام‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﺳﺎم ﻫﺮﻳﺲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه )ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 9‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ( ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺳﻌﺎدت ﻣﻮﺟﻮدات ﺧﻮدآﮔﺎه را ارﺗﻘﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮب و ﻧﻴﻜﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﻛﺮده ﺗﺎ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻨﺎه در روﺑﺮوي ﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮﺿﻲ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ و ﺑﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآورد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﮔﻨﺎه را ﻛﺎر ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺎروا ﻳﺎ زﻳﺎنآور ﺑﺮاي‬
‫ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﻳﺎ ﺟﺎﻧﻮري و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﻨﺎه دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﻧﺎرواﻳﻲ و زﻳﺎنآور ﺑﻮدن‬
‫دارد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﺎروا ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺰ آﺳﻴﺐ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ آن را ﮔﻨﺎه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد‪ .‬دﻳﺪﮔﺎه اﺧﻼﻗﻲ دﻳﻦﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﭼﻴﺰﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﻼص‪ ،‬وﻓﺎداري و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ وﺟﻮد دارد‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫درﺑﺎره اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (.15‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ و ﻣﻴﻬﻦدوﺳﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﭽﻪ اﻓﺮاد ﺳﻜﻮﻻر اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در دوره ﺑﺮﻧﺰ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه وﻟﻲ اﻧﺠﺎم آنﻫﺎ‬
‫اﻣﺮوزه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻓﺮد ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎن اﻳﻤﺎن ﺑﺪون‬
‫اﺳﺤﺎق‪٣‬‬ ‫ﭼﻮن و ﭼﺮاي اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوي از دﺳﺘﻮر ﺧﺪا ﺑﺮاي ﻛﺸﺘﻦ ﭘﺴﺮ ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﺶ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻮن ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺎﻗﻮ در ﺣﺎل ﻓﺮود آﻣﺪن ﺑﻮده ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ دﺳﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪاي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ از آزﻣﻮن ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي‬

‫در اﺳﻼم اﺳﻣﺎﻋﯾل ﮔﻔﺗﮫﺷده ‪3. Isaac‬‬

 ‫‪٤٨٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﻣﺬﻫﺒﻲ دوره ﺑﺮﻧﺰ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻣﺮدي ﺑﺎ اﻳﻤﺎن ﺑﻮده زﻳﺮ ﻗﺼﺪ داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﻫﺮ دﺳﺘﻮري ﻛﻪ از ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ ‪ -‬در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺧﺪا‪ -‬اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد درﺑﺎره ﺧﻮﺑﻲ و ﻧﻴﻜﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬

‫ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري ﻫﻴﭻ ﮔﺎه آﺳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ‪ -‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري آﺳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري ﻛﺎﻣﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻴﻔﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ‬
‫آن ﺗﻜﺎﭘﻮ ﻛﺮد و ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢﻧﻮاﻳﻲ ﻣﺮدم در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬اﻧﺠﻤﻦ‪،‬‬
‫ﻣﻠﺖ ﻳﺎ ﺳﻴﺎره ﻓﺮﺿﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در زﻳﺮ ﺳﻴﺎﻫﻪاي از ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎري ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ‪-‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻬﺒﻮدي‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺎﺗﻤﺎم‪ -‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻓﺮوﺗﻨﻲ‪ :‬ﻏﺎﻓﻞﮔﻴﺮ ﺷﺪﻳﺪ؟ ﺧﻮب ﺑﻬﻮش ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬اﺟﺪاد ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﻤﻮنﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲرﺳﺪ ‪ 98‬درﺻﺪ دياناي )‪ (DNA‬ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎﻣﭙﺎﻧﺰه ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻮﭼﻚ در ﮔﻴﺘﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده‬
‫ﻛﻪ ﭼﻨﺎن ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺗﺼﻮري از آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و ﻛﻞ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻣﺎن ﻛﻴﻬﺎﻧﻲ ﻳﻚ دم زودﮔﺬر اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آن را اﺑﺮاز ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻓﺮوﺗﻨﻲ ژرف ﺳﺮﺷﺖ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﺪﻟﻲ‪ :‬ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (15‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫آﺳﺎن ﺑﻮدن ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ آن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﻧﺎﭼﺎرﻳﻢ ﺑﺮ ﺧﻮدﺧﻮاه ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭼﻴﺮه ﺷﺪه و ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮده ﺗﺎ اﺣﺴﺎس دﻳﮕﺮان را درك ﻛﺮده‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪردي ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬دﻻوري‪ :‬ﭘﺎول ﻛﻮرﺗﺰ )ﺑﺨﺶ ‪ 8‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( دﻻوري و ﺷﺠﺎﻋﺖ را »ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ« ﻣﻲﻧﺎﻣﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﺷﻜﺴﺘﻨﻲ در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ دﻻوري و ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﻲﻫﻤﺘﺎﻳﻲ ﺑﺮاي روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦ دﻻوري را از درون و از ﻣﺮدم ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورم ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻮﻣﻴﺪﻛﻨﻨﺪه زاده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٨٦‬‬

‫‪ ‬درﺳﺘﻜﺎري و ﺻﺪاﻗﺖ‪ :‬ﺻﺪاﻗﺖ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺎم ﻣﺮا‬

‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻴﻤﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫دﻫﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺬﻳﺮا ﺑﻮدن و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺎز‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﺳﺨﺘﻲ‬
‫ﭼﺴﺒﻴﺪن ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮدم ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎز ﺑﻮدن اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﭘﺬﻳﺮا ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﺑﺎز ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﻨﻢ‪ .‬در دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻦ ﭘﺬﻳﺮا ﺑﻮدن‬
‫واژهي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮي از »ﻣﺪارا« اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن روﺷﻦ‪ :‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮز روﺷﻨﻲ ﻣﻴﺎن اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و اﺧﻼق‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه وﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﺮز ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 15‬ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﻛﺮدم اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺎره ﻣﻨﻄﻖ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ داﺷﺘﻦ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن روﺷﻦ ‪ -‬درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻛﻨﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ از ﺳﺮ راه ‪ -‬داراي ﺳﻮدﻣﻨﺪيﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫در زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬دﻫﺶ و ﺳﺨﺎوت‪ :‬در ﻧﺒﻮد ﺧﺪا‪ ،‬ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را دارﻳﻢ‪ .‬دﻫﺶ‪-‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬زﻣﺎن ﻳﺎ روﺣﻴﻪ ‪ -‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري و ﺷﻜﺮ‪ :‬در دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‪ ،‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻧﻪ ﺑﺮاي ﺧﺪا ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻳﻚ راﺳﺖ درﺑﺎره ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺘﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺮاي ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﺑﻮده ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺑﺮﺗﺮي و‬
‫ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از آنﻫﺎ ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮم و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن اﻳﻦ‬
‫ﺑﺮﺗﺮيﻫﺎ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ درﺑﺎره اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ زاده ﺷﺪن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻢ و ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻔﺘﻨﻲ‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺧﻮشﺷﺎﻧﺲﻫﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬

‫ﺳﻪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻣﺪاﻓﻊ ﻧﺎزي در ﻧﻮرﻧﺒﺮگ )ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰي( ﻫﻤﺎن ﺳﺨﻦ‬
‫دﻓﺎﻋﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻮدﻳﻢ و ﻣﻌﺬور‪ .‬ﻣﺴﻨﺪ ﻗﻀﺎوت و داوري‬
 ‫‪٤٨٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻮرﻧﺒﺮگ در ﺣﺎل ﺑﺮرﺳﻲ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ راه درازي‬
‫را از دوران ﺑﺮﻧﺰ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﭘﻴﻤﻮده و اﻛﻨﻮن داراي اﺻﻄﻼﺣﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮاي ﭘﻴﺮوي از ﻗﺎﻧﻮن‬
‫در ﻛﺸﺘﻦ ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﺎن ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻴﻚ ﻧﺒﻮده ‪ -‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﮔﻨﺎه‪ ،‬ﻳﻚ‬
‫ﺟﻨﺎﻳﺖ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﺸﺮﻳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮ و ﺳﺮﻣﺸﻖ داﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮب اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ داﺳﺘﺎن ﻫﻨﻮز اﺑﺮاﻫﻴﻢ و اﺳﺤﺎق )در اﺳﻼم اﺑﺮاﻫﻴﻢ و اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ(‬
‫ﻫﻢ ﭼﻮن ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع اﻳﻤﺎن اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ‬
‫ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺧﻼﻗﻲﺗﺮ ﺷﺪه‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي دوره ﺑﺮﻧﺰ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آن را آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪاي را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده و ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪» ،‬اﻳﻦ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ و دﻟﻴﻞ آن اﻳﻦ اﺳﺖ‪ «.‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن درك ﻛﻨﻮﻧﻲ از درﺳﺖ‬
‫و ﻧﺎدرﺳﺖ و اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻓﺴﻴﻞ ﺷﺪه و ارث رﺳﻴﺪه از ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دﻋﻮا‪،‬‬
‫ﻛﺸﺘﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻛﺞ ﺷﺪن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻴﺰ ﻳﺎ ﻧﻜﺘﻪاي از ﻛﺘﺎب ﻳﺎ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪي ﭘﺮﻧﻔﻮذي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه در ﭘﺮﺗﻮ ﻣﺪارك ﻧﻮ ﻳﺎ ﻫﻢرأﻳﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻬﺘﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ دوﺑﺎره‬
‫ﺑﻮده و ﻣﺎ در دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻳﺎ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ آن ﻣﺨﺘﺎر ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﻧﺴﻲ ﺑﭙﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺼﻮر ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻫﻮﺷﻴﺎري و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻮدن از‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﻲﻣﻴﻠﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن‬
‫ﭘﺮارزشﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺶﻓﺮض ﻣﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮي ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻜﺸﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳﺮوﺗﻪ‬
‫ﻳﻚ ﻛﺮﺑﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در آﺧﺮ ﻣﺎ ﭼﻴﺰ ﻣﻘﺪﺳﻲ ﻧﺪارﻳﻢ ﺗﺎ ﭘﺸﺖ آن ﭘﻨﻬﺎن ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﻄﺢ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻛﻢﺗﺮ ﺟﻬﺖدار ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺟﻠﻮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ را ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ ﺑﺎ ﻧﺎ ﺑﺎوران روﺷﻦاﻧﺪﻳﺶ ﻫﻤﺮاه ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮدهداري را‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه‪ ،‬رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن ﻧﮋادﻫﺎ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪه‪ ،‬ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‪ ،‬ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن‬
‫و ﻣﺮد را ﺗﺮوﻳﺞ ﻛﺮده و ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ‪ -‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ‪ -‬ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﭼﻮن‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٨٨‬‬

‫ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺧﻮﻳﺶ را در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎز و ﺿﺮورت ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺒﻮدم ﺧﻮدم در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻛﻮﺷﺸﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺷﻚ ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز‬

‫ﻳﻘﻴﻦ راﺣﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﭘﺬﻳﺮش ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬
‫ﻋﺎدت ﻳﻘﻴﻦ ‪ -‬ﻳﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﭘﻨﺪار ﻳﻘﻴﻦ داﺷﺘﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﺒﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪» ،‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪» «،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬و »ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﺻﺪ در‬

‫ﺻﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﻴﺴﺖ« ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﺬﻳﺮاي ﺷﻚ و دودﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ »ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﭘﻴﺶ از ﻣﻬﺒﺎﻧﮓ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ - «.‬و ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎور داﺷﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺮﻫﻴﺰ از‬
‫وﺳﻮﺳﻪي اﻓﺰودن ﻋﺒﺎرت »‪ ...‬ﻓﻘﻂ ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ« اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ‬
‫راﺣﺖ ﻛﺮدن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي‬
‫ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ را ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ دﻳﻮﻳﺪ ﻫﻴﻮم ﻓﻴﻠﺴﻮف‬
‫ﻫﻢرأي ﺑﻮده ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﺪا‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﺳﺨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺸﻜﻞ و دﺷﻮاري ﺑﺎ »ﻳﻘﻴﻦ« اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ درﻫﺎي ﺑﺎز را ﻣﻲﺑﻨﺪد‪ .‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ‬

‫)ﺧﻮدداري از داوري و رأي ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﻣﺪارك ﺑﺴﻨﺪه( ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ درﺳﺖ‬
‫ﻳﻘﻴﻦ اﺳﺖ ‪ -‬و ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺑﺮﺧﻲ ادﻋﺎﻫﺎ ﭼﻴﺰ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺪﮔﻤﺎﻧﻲ‪.‬‬
‫ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ارزﺷﻲ ﻧﺎب ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻋﻼم‬
‫ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﻲ را ﺑﺎ ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲداﻧﻢ ﻳﻌﻨﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﭘﻴﺶ ﻓﺮضﻫﺎي ﻣﻦ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ وﻗﺖﻫﺎ دو دﺳﺘﻲ ﭼﺴﺒﻴﺪن‬
 ‫‪٤٨٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﺑﻪ آن روﺷﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ و اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ ﮔﺰﻳﻨﻪاي ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن راه را ﺑﺎز ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد‪ .‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ راﺿﻲ ﺑﻮدن از ﺷﻚ و دودﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن دوﺑﺎره درﺑﺎره راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﻨﺴﻴﺖ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ دوران ﺑﺮﻧﺰ‬
‫دورهي ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﺎﻧﻪاي ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در اﻳﻦ دوران داﺷﺘﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ آن زﻣﺎن را ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ اﻣﺮوز رﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ راﺑﻄﻪ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ در ﭘﻴﺎمﻫﺎي آﺷﻔﺘﻪ ﺳﺮدرﮔﻢ ﻛﻨﻨﺪهاي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪه ‪ -‬ﺑﻮچ ﻫﻨﻜﻮك‪ ۴‬آوازهﺧﻮان‬
‫ﻧﻮاﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﻨﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در دوره ﺑﺮﻧﺰ دارد راﺑﻄﻪ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ را ﭼﻴﺰ ﻛﺜﻴﻒ و ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﻣﻲداﻧﺪ‪ ...‬ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻢ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ دارم‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺘﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ رﻓﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫دﻳﮕﺮ ﻫﻨﻮز ﭘﻴﺮو اول ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ درﺑﺎره راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫‪ -‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺘﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ زﻣﺎن درازي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫آزاد ﺷﺪن از ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ رد و ﺑﺎﻟﻴﺪه ﺷﺪن ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﺧﻼق ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد را ﺳﺎزﮔﺎر ﻛﺮده و دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزﻧﺪ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي‬
‫اﺧﻼﻗﻲ و دﻟﻴﻞ ﺧﻮب ﺑﻮدن آن ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 15‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪ (.‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دوران ﺑﺮﻧﺰ از ﺷﻬﻮت و ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪4. Butch Hancock‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٩٠‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن رواﻳﺖﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از راﺑﻄﻪي ﺟﻨﺴﻲ‬

‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﭼﺎﻟﺶ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ و ﻣﻼﺣﻈﻪي ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫دﻳﮕﺮي در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﻳﻚ ﻋﺎدت وﻳﮋه ﺟﻨﺴﻲ آﺳﻴﺐ‬
‫و زﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﻫﻤﻪ ﻃﺮفﻫﺎي درﮔﻴﺮ در آن آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ رﺿﺎﻳﺖ‬
‫دادهاﻧﺪ؟ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮب ﺑﺘﺮﻛﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺳﻜﺲ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ از اﻧﺴﺎن و ﻓﺮﮔﺸﺖ اﺳﺖ و ﺷﻴﻄﺎن آن را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻮدن آن دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮدن ﻫﻤﻪ اﺟﺪاد ﻣﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮب وﮔﺮﻧﻪ دﺳﺖ ﻛﻢ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‬
‫ﻳﻚ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ زﻳﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺪون زﻳﺎن ﺟﻨﺴﻲ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎ آنﻫﺎ‬
‫را ﻏﺪﻏﻦ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ‬
‫رﻳﺸﻪﻫﺎي ﮔﺮاﻳﺶ ﻋﺠﻴﺐ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ رﻳﺸﻪ در اﻧﺪﻳﺸﻪ روزﮔﺎر ﻛﻬﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫داﻧﺴﺘﻦ ﻟﺬت ﺟﺴﻤﻲ دارد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺎدرﺳﺖ داﻧﺴﺘﻦ ﻟﺬت ﺟﺴﻤﻲ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻳﻦ در واﻗﻊ ﺻﻨﺪوﻗﭽﻪاي اﻣﻦ ﺑﺮاي ﮔﺬاﺷﺘﻦ دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ‪ -‬ﭼﻪ ﺧﻮب و ﭼﻪ ﺑﺪ‪ -‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻧﮕﺮش ﺟﺎوداﻧﻪ و‬
‫ﺗﻘﻮﻳﺖﺷﺪه ﺗﺮس از ﺑﻲﺧﻄﺮﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻜﺲ و راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﺷﺪ زﻳﺮ ﭘﺎﮔﺬاﺷﺘﻦ دﻳﻦﻫﺎي‬
‫داراي ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ در ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻳﻦ ﺳﻨﺘﻲ ‪ -‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي‪ -‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎب اﺻﻮل دﻳﻦ‬
‫ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ را »ﻳﻚ رﻓﺘﺎر اﺧﺘﻼﻟﻲ دروﻧﻲ و ﻧﺎﮔﻮار« ﺧﻮاﻧﺪه و ﻳﻚ اﻟﻬﻴﺎت دان‬
‫ﻳﻬﻮدي ﭘﺮ ﻫﻮادار در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻴﻼدي آن را »ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﻫﺮ ﮔﻨﺎه دﻳﮕﺮ در‬
‫ﺗﻮرات« داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺗﻮرات ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻛﻪ‬
 ‫‪٤٩١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻣﻤﻨﻮع دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺘﻞ در ده ﻓﺮﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻳﻦ ﻣﻮرﻣﻮن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ »ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ ﻛﻨﺸﻲ ﮔﻨﺎه آﻣﻴﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ روح ﺷﺨﺺ را‬
‫ﻣﻲدزد« و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﺳﻼم ﺷﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آن را ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲداﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪي‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ اﻣﺎم ﻋﻠﻲ را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ »ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﮔﻨﺎه اﺳﺘﻤﻨﺎء‬
‫ﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮا ﻫﺸﺘﺎد ﺑﺎر ﻛﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﺑﻴﺴﺖ ﺑﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ ...‬وﻟﻲ‬
‫ﻫﺸﺘﺎد؟‬

‫از دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺮﺳﺶ راﺿﻲ ﺑﻮدن‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻲ ﺑﺠﺎ و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﻛﻨﺸﻲ ﻳﻚ ﺗﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‬
‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺧﺎﻟﻪزﻧﻜﻲ ‪ -‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮر ﺷﺪن‪ ،‬ﻣﻮ درآوردن ﻛﻒ دﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻋﻘﻴﻢ ﺷﺪن ‪ -‬ﻫﻤﮕﻲ رﻳﺸﻪ در ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﻟﺬﺗﻲ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫دارد‪ .‬ﭼﻮن اﻓﺮاد داراي ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا از ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎ ﻣﺮوج اﻳﻦ ﺗﺮس آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ‬
‫ﺧﻮدارﺿﺎﻳﻲ ‪ -‬ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﺑﻲزﻳﺎن رﻫﺎﺳﺎزي و ﻧﻤﺎﻳﺶ از ﺷﻬﻮت ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ زﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻫﻲ در آن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬت‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﻣﺮد‪۵‬‬ ‫ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﻮن ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺘﻦ دﻳﻮار ﺣﻘﻮق ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮاي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن‬
‫و ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن‪ ۶‬دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا؟ زﻳﺮا ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺪون در ﻧﮕﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻧﮋاد ﻳﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻣﺎﺟﺮا دﺧﻴﻞ اﺳﺖ از راﺑﻄﻪي ﺟﻨﺴﻲ دو‬
‫ﻓﺮد ﺑﺰرﮔﺴﺎل ﺑﺎ رﺿﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ آﺳﻴﺒﻲ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ‬
‫رﺿﺎﻳﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺎري ﻧﺪارد ﺣﺘﺎ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ و ازدواج‪.‬‬

‫‪5. Gays‬‬
‫‪6. Lesbians‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٩٢‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺑﺮاﺑﺮي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ رﻳﺸﻪ در‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎري دﻳﻨﻲ دارد درﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ازدواج ﻣﻴﺎن ﻧﮋادي ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻨﺠﺎه‬
‫ﺳﺎل از آن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ وﻟﻲ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎنﻫﺎي ﺑﺮاﺑﺮي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﻫﻢ از ﻣﻴﺎن‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻣﻴﺎﻧﻪرو و ﻫﻢ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻢ دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﻣﺸﺘﺮﻛﺎت‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاوان ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن ﻣﻴﺎﻧﻪرو ﺑﺎ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﺎن دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﺟﻨﺴﻴﺖ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮي ﺟﻨﺴﻴﺖ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ درازي را از دوران ﺑﺮﻧﺰ ﭘﻴﻤﻮده‬
‫وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎ در ‪ 200‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ رﺧﺪاده اﺳﺖ‪ .‬در ﭼﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪه‬
‫زﻧﺎن ﻫﻢ ﭼﻮن داراﻳﻲ و اﻣﻮال ﺷﻮﻫﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻣﺪه و رﻓﺘﺎر و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪت در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ در ﻏﺮب رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ زﻧﺎن ﺣﻖ ﻫﻤﻜﺎري در رﻫﺒﺮي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫داده ﻧﻤﻲﺷﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺤﺪودﺷﺪه و داراي ﺣﻘﻮﻗﻲ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻮدن‬
‫ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺑﺪون ﭼﻮنوﭼﺮا و ﻣﺴﻠﻢ ﻓﺮض ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮدان از ﺣﻘﻮق ﻓﺮدي ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺑﻮده وﻟﻲ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻗﻮاﻧﻴﻦ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺧﻮد‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ و ﺑﻴﺴﺘﻢ ﭼﺮخ روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ ﭼﺮﺧﺶ ﺗﻨﺪي ﻧﻤﻮد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﻫﺮ ﮔﺎم ﻓﺮاﻳﻨﺪ آن ﺑﺎ روﻳﺎروﻳﻲ ﻣﺘﻌﺼﺒﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫روﺑﺮو ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮادي ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﻦدارﻫﺎي ﻟﻴﺒﺮال ﺗﻮان ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي ﺳﺎزﮔﺎري‬
‫ﺑﺎ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ داﺷﺘﻪ و در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ از آﻏﺎز ﺑﻴﺨﺪا‪،‬‬
‫ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ آزاد از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﺸﻚﻣﻐﺰ و ﻣﺘﻌﺼﺒﺎﻧﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫و ﺳﻨﺖﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺟﺎن ﺷﮕﻔﺘﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ ﻳﻜﺮاﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﺳﻨﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﺸﻪي دﺷﻮاري و ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﻛﺪي اﺳﺘﺎﺗﻮن ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ و دﻳﻦ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﻧﻊ در راه آزادي‬
 ‫‪٤٩٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫زﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻌﻨﺎي آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻦ درﺑﺎره زﻧﺎن ﺗﺤﻘﻴﺮ و اﻫﺎﻧﺖ اﺳﺖ‪ ،‬آن ﻫﻢ در‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درﺟﻪ‪) «.‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي درﺑﺎره ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ و آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ را در ﺑﺨﺶ ‪7‬‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪(.‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از دﺷﻮاري ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﺳﻔﺮي ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﻪ ﺳﻮي روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫روﺷﻦاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﻧﺎﭼﺎر ﻧﮕﺎه دﻗﻴﻖ و ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪاي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ زﻧﺎن‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺗﺎ از ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻴﺪان ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺮاي زﻧﺎن در ﺟﻨﺒﺶ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﺑﺪ‪) .‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ (.‬وﻟﻲ ﻫﺮآﻳﻨﻪ ﭼﻮن آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري را ﺑﺪون‬
‫ﻳﺎدﮔﺎرﻫﺎي ﺑﻲﺳﻮد و دﺳﺖ و ﭘﺎﮔﻴﺮ دوران ﺑﺮﻧﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ رهآورد آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه دﻳﮕﺮ داراي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮگ‬

‫ﻧﮕﺮش ﻣﻦ از ﻣﺮگ واﺿﺢ و روﺷﻦ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻦ از آن ﺑﺪم ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﺪون‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه اﻧﺪﻳﺸﻪ آﻧﺎن درﺑﺎره رﺧﺪادﻫﺎ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻜﻪ‬
‫روزي دﻳﮕﺮ زﻧﺪه ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ زﻧﺪه ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﭼﺎﻟﺸﻲ‬
‫ﺳﺨﺖﺗﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ درﻳﺎﺑﻢ اﻓﺮادي را ﻛﻪ دوﺳﺖ دارم ﻧﻴﺰ روزي ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮد‪ .‬دو‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺪﺗﺮ‪ ،‬اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ دو ﺗﺎ رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻚ راه ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﺳﺨﺖ ﻣﺮدن اﻳﻦ ﺗﺼﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻣﺎ‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻣﺮد‪ -‬ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﻓﺖ و ﺑﺎز دوﺑﺎره روزي ﺑﺎ اﻓﺮاد‬
‫دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ دﻳﺪار ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را دوﺳﺖ دارم‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ داراي‬
‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ آرزوﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮآورده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٩٤‬‬

‫اﭘﻴﻜﻮر ﻳﻜﻲ از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي ‪ 4‬و ‪(11‬‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم از ﻣﺮگ ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ زﻳﺮا ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻲ را ﺑﺎور ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ درﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﻧﻴﺴﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪» ،‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺮگ ﻧﻴﺴﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮگ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﻴﺰ ﺑﺘﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ‬
‫آن را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﻢ؟«‬

‫ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﭘﻴﻜﻮر ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺗﻘﺎرن‪ ٧‬را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد داده‪ :‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﻣﻴﺎن دو ﻛﺮان‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از زاده ﺷﺪن ﻧﺒﻮدﻳﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﭻ رو ﺷﻤﺎ را ﻧﮕﺮان و ﺗﺮﺳﺎن ﻧﻤﻲﺳﺎزد )اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ آزاد از ﺳﺨﻦ ﺗﻮاﻳﻦ(‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻴﺴﺘﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ از زاده ﺷﺪن ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺮسآوري ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ از ﻧﻴﺴﺘﻲ آﻳﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬از ﻟﺤﺎظ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻟﻐﻮي ﺳﺨﻦ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي اﺳﺖ ‪ -‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ‬
‫در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻌﺪي را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺷﻤﺎ در ﺧﺎﻃﺮات دوﺳﺘﺪاران ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺎﻧﺪ و دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺷﻤﺎ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن در ﻳﺎدﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن را ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﻚ ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دﻟﺪاري ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺪون ﺗﺴﻠﻲﻫﺎي دﻳﻦ ﻣﺮدن را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ‬
‫اﻣﻴﺘﺎز‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻬﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﻬﻨﻢ ﻫﻢ ﺑﺎ آن ﻣﻲرود‪ .‬ﻧﻪ دﻳﻮ و ﻧﻪ ﺷﻴﻄﺎن‬
‫و ﻧﻪ ﺷﺮاره آﺗﺶ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﺗﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻤﻪي ﺗﺮسﻫﺎ و رﻧﺞﻫﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ و ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮﻳﺪ واﻗﻌﻲ آراﻣﺶ ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺪرود ﮔﻔﺘﻦ‪ ...‬ﺑﺪون ﺷﻮﺧﻲ‬

‫‪7. Symmetry argument‬‬

 ‫‪٤٩٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه دﻳﻨﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮگ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﻋﺸﻘﻲ را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﺳﻮﮔﻮار اﻧﺪوﻫﻲ ﺟﺎوداﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ آن را ﻫﻢ ﭼﻮن »ﻋﺰاي دوم‪ «٨‬ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻮﻟﻴﺎ اﺳﻮﻳﻨﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﭘﺲ از ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﻳﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ درﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر‬
‫اﺳﺖ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﮕﺬارد ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و اﻛﻨﻮن دﻳﮕﺮ زﻧﺪه ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا‬
‫در زﻣﺎن ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﺮده ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﺮده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺳﻮﮔﻮاري ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ روﺑﺮو ﺷﺪن و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدن‬
‫اﻧﺪوه ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎﻟﻢﺗﺮ و درﺳﺖﺗﺮ از اﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﻗﻴﺎﻣﺖ و‬
‫ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ ﭘﻨﺠﻪ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ و دل ﻛﺴﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﭘﺮﻫﻴﺰ و‬
‫اﺟﺘﻨﺎب در ﻣﻴﺎن ﺑﻮده ﻳﻚ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ را از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ راﺳﺘﻴﻦ اﻓﺴﻮس و درﻳﻎ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲدارد‪ .‬ﻣﻦ داﺳﺘﺎن ﺧﻮدداري ﺟﻮﻟﻴﺎ را از ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻲدﻳﻦ ﺷﺪه ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ‬
‫ﺷﻨﻴﺪم ‪ -‬ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ و ﺑﺮاي از دﺳﺖ دادﮔﺎن ﮔﺮﻳﺴﺘﻪ زﻳﺮا‬
‫ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲﻛﺮده ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ دﻳﮕﺮ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آن ﻣﺮگ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎﻳﺎن ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﺪ‪ -‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻳﻚ ﺟﺎﻧﻮر دوﺳﺖداﺷﺘﻨﻲ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﺎ ﻣﺮگ‪ -‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از ﭘﺲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺳﺨﺖ ﺑﺮآﻳﻴﺪ وﻟﻲ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻬﻢ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺪرود واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮگ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ارزﺷﻤﻨﺪ و اﺿﻄﺮار‬
‫ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ روي ﺧﻮب ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺮگ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﺗﺮ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﺣﺘﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﺑﺎور ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب و ﻓﻴﻠﻢ ﻟﻮاﺷﻚ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ‪ ٩‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در آن داﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧﻮادهاي ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﭼﺸﻤﻪاي ﻧﻮﺷﻴﺪه و زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺎودان‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬در زﻣﺎن داﺳﺘﺎن آنﻫﺎ در ﺳﺎل ‪ 87‬زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺎوﻳﺪ ﺧﻮد ﺑﻮده ‪ -‬و از آن ﺑﻪ‬

‫‪8. Second grieving‬‬

‫‪9. Tuck Everlasting‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٩٦‬‬

‫ﺷﺪت ﺑﻴﺰار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از داﻳﺮه ﻣﺮگ و زﻧﺪﮔﻲ آنﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﺮده و ﺑﺰرگ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ از ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺮگ ﺑﻪ اﻧﺪازه زﻧﺪﮔﻲ آﻏﺎز ﻧﺸﺪه ﺗﺮﺳﻨﺎك‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪» .‬ﻧﺎﭼﺎر ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻲ« ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ‪.‬‬

‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﻧﺒﻮدن آن ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮارزشﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫درك اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻮشﺷﺎﻧﺴﻲ ﺑﺰرﮔﻲ در ﺧﻮدآﮔﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪاي ﺑﺮاي ﻧﻴﺮو ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﺮﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻨﺪان ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ از ﺧﻮاب ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﻢ ﭼﻮن در ﺣﺎل ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻧﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫ﭼﺮا ﺟﺎوداﻧﻪ و اﺑﺪي ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺷﮕﻔﺖزدﮔﻲ از ﻋﺠﺎﻳﺐ ﻧﻮ در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻴﺖ‬

‫ﺑﻴﺪار ﺷﺪم دﻳﺪم ﻛﻪ ذرهاي از ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﺮ اﺗﻢ از وﺟﻮدم از آﻏﺎز زﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﭼﻮن‬
‫ﻣﺎده ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود ﻫﺮ ذره از وﺟﻮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﻴﺘﻲ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﻘﻞﻗﻮﻟﻲ از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ )ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮا( ﺑﻴﻞ ﺑﺮﻳﺴﻮن‪ ١٠‬از ﻛﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ از ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي‪ ١١‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ اﺗﻢ از ﭘﻴﻜﺮ ﻣﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺪون ﺷﻚ ﭘﻴﺶ‬
‫از ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﻣﺎ ﺳﺘﺎره ﺑﻮده و ﻫﻤﻴﻦ اﺗﻢ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﭘﺪﻳﺪه دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺎ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪10. Bill Bryson‬‬

‫‪11. A Short History of Nearly Everything‬‬
 ‫‪٤٩٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺗﻢﻫﺎي ﻣﺎ ﺗﺎزه ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬

‫دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺸﺎنﻫﺎي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﻛﻪ در دﻳﺪﮔﺎه ادﻳﺎن ﺳﻨﺘﻲ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ‪ -‬دﺳﺖﻛﻢ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن‪ -‬دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎرل ﺳﺎﮔﺎن ﮔﻔﺘﻪ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲاش‬
‫ﻣﺘﻦﻫﺎي ﻛﻬﻨﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﮔﻴﺘﻲ آﺷﻜﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ داﻧﺶ ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮده ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اﺑﻬﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگﺗﺮ و ﻓﺮاوانﺗﺮي از ﻋﺠﺎﻳﺐ دﻳﻦﻫﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﺗﺎ‬
‫آن زﻣﺎن اﻓﺮاد ﺑﻲاﻳﻤﺎن ﺗﻨﻮر ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﮔﺮم ﻧﮕﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎرﺳﺎﻳﻲ و ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا‬

‫ﻓﻘﺮ ﻣﻌﻨﻮي‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﺶدار و ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﺗﺤﻘﻴﺮآﻣﻴﺰ ﺷﻨﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺨﺼﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪه را درﻳﺎﺑﻴﻢ‪ .‬در ﭘﺎﺳﺦ ﻳﻚ دوﺳﺖ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻛﻪ‬
‫درﺑﺎره دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ و ﺧﺎﻧﻮادهام ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻨﻈﻮرش‬
‫از ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺧﻮب‪ ...‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‪ ،‬ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻛﻪ ‪ -‬راﺑﻄﻪ روﺣﻲ داﺷﺘﻦ ﺑﺎ ﺧﺪا و‬
‫ﭘﺬﻳﺮش او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راه رﺳﺘﮕﺎري‪«.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﺑﺪون دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻘﻪاي زﻳﺮﻛﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫اﮔﺮ ﻧﮕﺮ از ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ارزشﻫﺎي واﻗﻌﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻣﻦ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ‪90‬‬
‫درﺻﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن زﻳﺴﺘﻪ را ﻣﺤﺮوم ﻧﺴﺎزد‪.‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ »ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ وﻟﻲ ﻧﻪ ﻧﻮع دﻳﻨﻲ« از ﻫﻤﻪ ﺳﻮ ﻣﻮرد ﻧﻜﻮﻫﺶ‬
‫ﻓﺮاوان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺘﻲ زﻣﺎﻧﻲ رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ در ﻣﻴﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ادﻋﺎﻳﻲ را ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻢ‬
‫‪ -‬دﻳﻦﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻌﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻲﮔﻤﺎن اﻧﺤﺼﺎر‬
‫آن را در دﺳﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺮاي درك ﻋﻠﺖ آن ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﺪون‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٤٩٨‬‬

‫ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺪاري و ﻫﺸﻴﺎر ﺑﻮدن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮاي واﻻ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺎدي‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ روﻳﺎﮔﻮﻧﻪ از زﻧﺪﮔﻲ‬
‫و ﺑﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮدن ﻣﻮﺟﻮدي آﮔﺎه و ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار در ﻣﻴﺪان‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺧﻴﺮهﻛﻨﻨﺪه ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫در زﻣﻴﻨﻪ دﻳﻨﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ اﻟﺰاﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻫﺸﻴﺎري و ﺑﻴﺪاري را ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎزد وﻟﻲ درﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ در‬
‫ﺳﺮ راه ﺑﻴﺪاري و ﻫﺸﻴﺎري واﻗﻌﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻴﭻ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﻧﺪارﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫آنﻫﺎ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ دارﻧﺪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاي زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺨﺺ را از ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي روزﻣﺮه رﻫﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﻴﺪه و ﻣﺎﻳﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻛﺮدن ﻣﻐﺰ در اﻣﻮر ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﮔﺮدد‪:‬‬

‫‪ ‬ﻣﺪﻳﺘﻴﺸﻦ‪ :١‬اﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺘﻴﺸﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ و در روﺑﺮو‬

‫ﻫﺸﻴﺎري اﺳﺖ ﻧﻜﺘﻪ را ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮاﻗﺒﻪ درﺑﺎره ﻫﺸﻴﺎر ﺑﻮدن از ﺑﻮدن ﺧﻮﻳﺶ‪،‬‬
‫ﺣﻀﻮر در ﻟﺤﻈﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻧﺸﺌﻪ ﺑﻮدن‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﺷﻴﻮهاي ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮدن ﺧﻮد در زﻣﺎن ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﭽﺎن‪ :٢‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در ﻟﺤﻈﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺮ‬
‫ﻛﺎر در ﺣﺎل اﻗﺪام ﻛﻪ ﮔﺬر زﻣﺎن را از ﻳﺎد ﺑﺒﺮﻳﺪ ﺳﭙﺲ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ اﺳﺖ ‪ -‬اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﭽﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي‬
‫ﭘﺮ ﻣﻌﻨﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ژرف ارﺿﺎﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آن وارد ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺳﻜﻮﻻر اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Meditation‬‬
‫‪2. Flow state‬‬
 ‫‪٤٩٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺮدم ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﭽﺎن ﻣﺠﺬوب ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎﻳﻲ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻳﺎ درودﮔﺮي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﻧﻮازﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫آﻫﻨﮓ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮان ﺧﻮد را در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ژرف ﻳﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫آﺗﺸﻴﻦ و ﭘﺮﺗﻨﺶ ﻏﺮق ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﭽﺎن در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ورزش ﻳﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻏﺮق ﺷﺪن در ﺑﺎزي وﻳﺪﺋﻮﻳﻲ رخ دﻫﺪ‪) .‬ﺑﻠﻪ ﻣﻦ ﺗﺎزه‬
‫ﺑﺎزيﻫﺎي وﻳﺪﺋﻮﻳﻲ را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ دادم و در اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺗﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻂ »ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﺎزيﻫﺎي وﻳﺪﺋﻮي‪ «٣‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ (.‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ درﻳﺎﻓﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫دﻳﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﻢ ﺷﺪه ﺷﻤﺎ ﺗﭽﺎن اﺳﺖ آﻧﮕﺎه ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺘﻲ‬
‫و ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ذﻫﻦ‪ ،‬ﻫﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪» ،‬ﻣﻦ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﭽﺎن ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ«‬
‫‪ -‬ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪» ،‬اﻳﻤﺎن ﻧﺪارم ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎرم‪«.‬‬

‫رﻓﺘﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺳﺮد و ﺧﺎﻟﻲ از‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﻳﻦ را رﻫﺎ ﻛﺮده ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ درﺳﺖ ﺿﺪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫را ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ دﻳﻦ ﻣﺮدم را از ﺳﺘﺎﻳﺶ و ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻃﻠﻮع ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻳﺎ زاده ﺷﺪن ﻧﻮزادي‬
‫ﻣﻨﻊ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺳﻠﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮاﻳﻲ درآﻣﺪه درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﻒ‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﻨﻬﺎن در ﭘﺸﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺠﺎﻳﺒﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ و ﺳﭙﺎﺳﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ژرف و ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻜﻮه ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﺷﻜﻮه ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰﺗﺮ از »ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا‪ «.‬ﺑﺮاي دﻳﺪن ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻛﻮﭼﻚ از ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﻫﻪ زﻳﺮ‪:‬‬

‫‪ ‬اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه از ﻣﻮاد ﺳﺘﺎرهاي ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪3. video games spirituality‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٠٠‬‬

‫‪ ‬ﻛﺮه زﻣﻴﻦ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎ ﺷﺘﺎﺑﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 110079‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ )‪ 68400‬ﻣﺎﻳﻞ( ﺑﺮ‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻗﺎرهﻫﺎ زﻳﺮ ﭘﺎي ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺷﺘﺎب رﺷﺪ ﻧﺎﺧﻦ اﻧﮕﺸﺖﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻴﻤﻲ از دياناي ﻫﺮ ﻓﺮدي از ﻣﺎدر و ﻧﻴﻤﻲ دﻳﮕﺮ از ﭘﺪر او اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺧﺎﻃﺮات‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و ﺣﺘﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﻓﺮدي ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺳﻤﻔﻮﻧﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻮاﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در ﻣﻐﺰ ﺷﻤﺎ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﺮ ﻓﺮد ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ زﻧﺪهاي در روي زﻣﻴﻦ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﺟﺪاد‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ‪ -‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻴﻤﻮنﻫﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻧﻬﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺎﻛﺘﺮي‪ ،‬درﺧﺘﺎن ﺳﺮخ ﭼﻮب و‬
‫ﭼﻤﻦﻫﺎي روﺑﺮو ﺧﺎﻧﻪ‪ ...‬ﺣﺘﺎ ﺑﺎ ﻣﻮز ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬آذرﺧﺶ ﮔﺮمﺗﺮ از ﺷﺮارهﻫﺎي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻫﻮا‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ﻓﻮق ﮔﺮم ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺷﻜﺎﻓﻲ‬
‫از ﺧﻸ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ و ﻧﻴﻢ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻏﺮش ﺗﻨﺪر ﺑﺰرﮔﻲ از‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺪن ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﺧﻸ را ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻴﻠﻴﺎرد‪ ۴‬از اﻳﻦ ﺳﺘﺎرﮔﺎن در ﻛﻴﻬﺎن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﻀﻮ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻛﻬﻜﺸﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻃﻮل ‪ 12‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﻧﻮري در ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ داراي ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﻓﻀﺎ و زﻣﺎن ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه و در‬
‫آن ﻫﻴﺪروژن ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﻳﻪي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﺷﺮاﻳﻂ درﺧﻮر و درﺳﺘﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺟﺎﺳﺘﻴﻦ ﺑﻴﺒﺮ‪ ۵‬ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ... ‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎن ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ‪.‬‬

‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﻮارد را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻨﻴﺎد‬

‫ﺷﻴﻮه ﻧﮕﺎه ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن را دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪﻫﺎ و ﻣﻮارد ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪه وﻟﻲ از آﻧﭽﻪ ﺑﺸﺮ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺣﺘﺎ ذرهاي‬
‫از ﺷﮕﻔﺘﻲ را ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪ .‬ﻓﻬﻢ و آﮔﺎﻫﻲ ﺷﮕﻔﺘﻲ را از ﻣﻴﺎن ﻧﺒﺮده ﺑﻠﻜﻪ آن را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪4. Trillion‬‬
‫‪5. Justin Bieber‬‬
 ‫‪٥٠١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﮕﻔﺖﻫﺎي ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮ ﺷﮕﻔﺘﻲﻫﺎي‬

‫ﺟﻬﺎن ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﺎ دﺳﺘﺎن ﻧﺎﭘﻴﺪا ﺑﺮﺗﺮي دارد‪.‬‬

‫درك ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﻌﻨﺎي ﻓﺮﮔﺸﺖ‬

‫آﻓﺮﻳﻨﺶﮔﺮاﻳﺎن ﮔﺎﻫﻲ درﺑﺎره ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻫﺸﺪارﻫﺎي ﺗﻜﺮاري آنﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ »اﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن آﻣﻮزش داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﺎي‬
‫آﻧﺎن ﺟﺎﻧﻮر ﺑﻮده‪ ،،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎﻧﻮران رﻓﺘﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد« ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ »ﺑﺎﻗﻲ و زﻧﺪه‬
‫ﻣﺎﻧﺪن ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻧﺪار ﻣﺎﻳﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻨﮕﺪﻟﻲ ﺑﻪ ﺣﺪ و ﻣﺮزي ﻣﻲﺷﻮد‪) «.‬ﻣﻦ ﻫﺮ‬
‫دو اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن را در ﺑﺨﺶ ‪ 15‬آوردهام‪ (.‬وﻟﻲ زﻣﺎن ﺑﺴﻨﺪه و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ اﺧﺘﺼﺎص دﻫﻴﺪ و درﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات واﻗﻌﻲ آن زﻳﺒﺎ‪ ،‬واﻻ و‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﻳﻦ ﻣﻲآﻣﻮزد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن راﻧﺪهﺷﺪه ﺑﻮده وﻟﻲ داﻧﺶ‬

‫ﻣﻲآﻣﻮزد ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در واﻗﻊ ﻣﻴﻤﻮنﻫﺎﻳﻲ ارﺗﻘﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻣﻮزه‬
‫دﻳﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻳﻪ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم و ﺑﻲارزﺷﻲ در اﻧﺴﺎن ﺷﻮد اﻧﮕﺎر ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن ﺳﺒﺐ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﺪهاﻳﻢ‪ .‬وﻟﻲ آﻣﻮزه دوم ﺳﺒﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪن اﺣﺴﺎس ﺷﮕﻔﺘﻲ و ﺳﭙﺎس ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻋﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ داﻧﺶ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﺪه و‬
‫ﻣﺮا ﺧﻮشﺑﻴﻦ و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻠﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻛﺮداري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﺑﻮن ﻳﺎ ﻣﻴﻤﻮن آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻓﻠﺞ اﻃﻔﺎل‬
‫را ﻧﻴﺰ درﻣﺎن ﻛﺮده‪ ،‬ﮔﻴﺘﻲ را اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ را ﺳﺎﺧﺘﻪ و‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎر ﺷﺎرﻟﻮت‪ ١‬را ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺸﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻛﺮداري ﺑﻬﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در ﻧﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎ و اﺟﺪاد‬

‫‪1. Charlotte’s Web‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٠٢‬‬

‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﻮده ﭘﺲ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ درﺳﺖ رﻓﺘﺎر‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﺣﻴﻮان ﺑﻮدن ﻣﺮا ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ »ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﻛﺮداري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎﻧﻮران« ﻧﻤﻲﺳﺎزد‬
‫‪ -‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺎﭼﺎرم ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ اﺣﺴﺎس ﻋﻤﻴﻖ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي ﺑﺎ ﺟﺎﻧﺪاران دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﭼﻢﻫﺎ و دﻻﻟﺖﻫﺎي ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭘﻴﺎدهروي در ﺟﻨﮕﻞ در واﻗﻊ دﻳﺪار دوﺑﺎرهاي از ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰون‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ درﻳﺎﺑﻢ آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮآورده ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺎﺧﻪاي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺮ روي‬
‫درﺧﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺑﺰرگ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﮕﺎه ﻏﺮوري را ﻛﻪ در ﭘﺎراﮔﺮف ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﺮدم‬
‫ﺑﺎ دوز درﺳﺘﻲ از ﻓﺮوﺗﻨﻲ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪه ‪ -‬و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺷﮕﻔﺘﻲ‪.‬‬

‫ﻛﺸﻒ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ‬

‫اﮔﺮ ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اﻟﻬﻲ او ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺎﭼﺎرﻳﺪ ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻪ آزادي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﻛﻪ ﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه در‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻛﺸﻮري ﺑﺎ وﺳﻮاس ﺟﺪي ﺑﺮاي آزادي ﻓﺮدي‪ .‬وﻟﻲ ﮔﻮﻳﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدن‬
‫ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﺗﺮﺳﻨﺎك اﺳﺖ‪ .‬آنﻫﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪون‬
‫ﺧﺪا زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪون ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از دﻳﮕﺮ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب دﻳﺪﻳﺪ ﺧﺪا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻌﻨﺎ و ﻫﺪف ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪم ﻫﺪف ﺧﺪا از آﻓﺮﻳﺪن ﻣﻦ ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺒﺎﻧﻪروز دﻋﺎ و ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻛﺮدم و ﭘﺲ از ﺳﺎلﻫﺎ‬
‫ﺑﺮآورده ﻧﺸﺪن ﺧﺪا دل ﻣﺮا ﺑﺎ ]ﻣﻌﻨﺎ را در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﮔﺬارد[ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻴﭻ زﻣﺎﻧﻲ اﻳﻦ اﻧﺪازه ﺷﺎد‬
‫و ﻛﺎﻣﺮوا ﻧﺒﻮدم‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮدم و از درون ﻫﺪف ﺧﻠﻘﺖ ﺧﻮد را در زﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهام‪.‬‬
 ‫‪٥٠٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﺪون اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪاي داﺷﺘﻪ و آن را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﮔﻮ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﺪف راﺳﺘﻴﻨﻲ در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدم ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺷﺒﺎﻧﻪروز اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه و ﭘﺲ از ﺳﺎلﻫﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺪون‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮات ﺟﺪي ﻣﺮا ﺑﻪ ]ﻣﻌﻨﺎ را در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﮔﺬارد[ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﮔﺎه اﻳﻦ اﻧﺪازه ﺷﺎد و‬
‫ﻛﺎﻣﺮوا ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮدم ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻫﺪف راﺳﺘﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﻳﺎﻓﺘﻪام‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ دﻳﻦدار و ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﻲدﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮي از آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود دارﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻧﻮك اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻣﻲرود؛ دﻳﮕﺮي‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺧﻮﻳﺶ را از ﻣﻐﺰ ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻫﺪاﻳﺘﺶ ﻛﺮده؛‬
‫دﻳﮕﺮي اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ ذﻫﻦ و اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮدش ﻫﺪاﻳﺖ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ دو ﻣﻲداﻧﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺷﺎدﻛﺎم ﺑﻮده و ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﺗﻮان اﻧﺘﺨﺎب داﺷﺘﻦ ﻣﻦ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪام را ﺧﻮدم ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻢ‬
‫و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎور ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺷﺨﺼﻲ را ﺑﺮ ازدواج ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻢ و ﺧﺎﻧﻪاي را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ آﻣﻮزﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺷﻮم‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺎه ﺧﻮدﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﻢ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﺗﺮ از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺮا دﻳﮕﺮي اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﺑﭽﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺧﺎﻧﻪ و ﺷﻐﻞ ﻣﺎ را‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺎ ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﺪﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ارﺿﺎﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺪف و ﻣﻌﻨﺎي در ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا در واﻗﻊ ﭼﻨﺪان ﻣﺘﻔﺎوت از‬

‫ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ دﻳﻦداران ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﻫﺪف ﻳﺎ اﺣﺴﺎس‬
‫اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﺎي دﻟﺨﻮاه را ﻧﺪارد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻳﻪ ﻧﻮﻣﻴﺪي و ﺧﺸﻢ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺪا ﻛﻤﻚرﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٠٤‬‬

‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ راه دلاﻧﮕﻴﺰ و ﺗﺮﺳﻨﺎك را‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﭙﺮي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ راه دﻳﮕﺮي را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬

‫ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ ﺧﺮدورزي ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻳﻜﻲ از ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ و دروﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ارزشﻫﺎ آزادي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺣﻘﻮق‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻣﺴﺘﻘﻞ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻣﻦ در وﺟﻮدم ﻳﻚ ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي درﺑﺎره ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد آورده و ﻣﻦ آزاد ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺧﻮدم درﺑﺎره آن ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻢ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارم‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺮا ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﺎور داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ آنﻫﺎ داﺷﺘﻪ و ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﭘﺮﺳﺶ وﻳﮋهاي را‬
‫ﺑﭙﺮﺳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎورﻫﺎﻳﻢ را ﺧﻮدم ﺳﺎﺧﺘﻢ و ﺑﻨﻴﺎد درﻛﻢ را ﺧﺸﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﺖ ﺑﺮ روي ﻫﻢ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ روﻧﺪ اﻋﺘﻤﺎد ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ داﻧﺴﺘﻦ درﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﺑﺎور داﺷﺘﻢ زﻳﺮا‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺑﻨﻴﺎد ﻫﻤﻪ آن را ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺰرگ را ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻧﻴﺎﻣﻮﺧﺖ و ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﭼﻮن ﻓﻼﻧﻲ و‬
‫ﻓﻼﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻄﻖ و ﺗﺠﺮﺑﻪاي را ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﻦ ﻧﻬﻔﺘﻪ را ﻣﻲداﻧﻢ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ارزﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ داﺷﺘﻪ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
 ‫‪٥٠٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :16‬دﻳﺪن ﮔﻴﺘﻲ از ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺪر ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻢ ﻓﺸﺎر آورده ﻛﻪ ﺧﻮد را از زﻳﺮ ﻧﻔﻮذ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎﺑﺎ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻦ درﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺰرگ اﺑﻄﺎلﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ‬
‫دﻳﺪﮔﺎﻫﻢ را ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﻢ وﻟﻲ ﻫﻤﻮاره ﻳﺎدآوري ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺮادي ﺑﺎ ﻧﻈﺮات ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت را ﻳﺎﻓﺘﻪ و از ﻧﻈﺮات‬
‫آﻧﺎن ﻧﻴﺰ آﮔﺎه ﺷﺪه – و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺧﺘﺮم ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﺸﺖ ﺳﺎل داﺷﺖ و ﭘﺮﺳﻴﺪ »آﻳﺎ ﻋﻴﺴﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» ،‬ﮔﻤﺎن ﻧﻜﻨﻢ‪ ،‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ داﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺎ اﺣﺴﺎس ﺑﻬﺘﺮي از ﻣﺮگ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺎدرﺑﺰرگ ﺑﺎرﺑﺎرا ﻫﻢ ﮔﭙﻲ ﺑﺰن‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﺎﻣﺎنﺑﺰرگ ﻓﻜﺮ دﻳﮕﺮي دارد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدت ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮي و‬
‫ﺣﺘﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺰار ﺑﺎر‪ ،‬اﮔﺮ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪«.‬‬
‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﺑﻴﺨﺪا ﻫﻤﻴﻦ روﻳﻜﺮد را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻳﺎ ﻧﻪ وﻟﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮﻳﻦ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﺎ ﻛﻨﻮن از آن آﮔﺎه ﺷﺪم‪ .‬ﻳﻚ‬
‫ﻧﮕﺮﺳﻨﺠﻲ در ﺳﺎل ‪ 2006) 1385‬ﻣﻴﻼدي( از ﭘﺪران و ﻣﺎدران در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه و ﻛﺎﻧﺎدا‬
‫روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 90‬درﺻﺪ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ »ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ« ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺮاي ﺑﺎور ﺑﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮده در ﺣﺎﻟﻲ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ 90‬درﺻﺪ ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺘﻲ ﺑﻴﺨﺪا اﻋﻼم داﺷﺘﻪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﺸﺎن‬
‫ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ را ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( از‬
‫ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ وﻧﺪي ﺗﻮﻣﺎس راﺳﻞ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي را ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬
‫ﺧﻮب ﭼﺮا؟ ﭼﺮا ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﻣﻬﻤﻲ را ﺑﻪ ﺑﺨﺖ و ﺷﺎﻧﺲ واﮔﺬار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟ اﻳﻦ دﻟﻴﻞﻫﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬آنﻫﺎ در واﻗﻊ آن را ﺑﻪ »ﺷﺎﻧﺲ و اﻗﺒﺎل« واﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ آن را ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮد‬

‫ﻣﻲﺳﭙﺎرﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٠٦‬‬

‫‪ ‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ از ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﻛﻮدﻛﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ ﺑﺎوري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺘﺎ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻬﻨﻢ ﻳﺎ ﻏﻀﺐ ﺧﺪا ﺗﺮﺳﺎﻧﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت‬
‫دوران ﻛﻮدﻛﻲ آنﻫﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﻮدﻛﻲ ﺣﺴﺎس ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺗﺎ آنﻫﺎ از‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﺮده و ﺑﻪ واروﻧﻪ آن ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻦ ﻛﻪ روﻧﺪي ﻣﺴﺘﻘﻞ داﺷﺘﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻮدﻛﺎن از ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮﺗﺮي ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎر‬
‫آورﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮاﻳﺶ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﻛﻮدﻛﺎن را از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ دور ﻧﮕﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮد راه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻦ ﻫﻮﻳﺘﻲ دﻳﻨﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ اﺑﺮاز ﺑﻮده راﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ارزشﻫﺎي ﺻﺪاﻗﺖ‪ ،‬ﻛﻨﺠﻜﺎوي‬
‫و ﻫﻤﺪردي ﻣﻨﻄﺒﻖ و ﺟﻮر ﺑﻮده ﻛﻪ ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ آنﻫﺎ ﭼﻴﺰ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﭼﻨﺪان ﻣﺜﺒﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺟﺴﺘﺎر و ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي‬
‫درﺑﺎره آن ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ از آنﻫﺎ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﺪه و ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻋﺸﻘﻢ ﺑﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد – اﻳﻦ ﻫﻢ روﻳﻜﺮدي دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﭘﺪر و ﻣﺎدران‬
‫ﺑﻴﺨﺪا و ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻟﻴﺒﺮال ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪17‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻓﺮﻫﻨﮓ دﻳﻨﻲ ﻣﺎ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ‬
‫‪ ‬آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي داﻧﺴﺘﻦ درﺑﺎره دﻳﻦ ﺣﺘﺎ در ﺻﻮرت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺒﻮدن‬
‫‪ ‬اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻨﮓ ﻳﺎ ﺻﻠﺢ‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫دﻳﻦ داراي ﻧﻔﻮذ و ﺣﻀﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬از ﻫﺮ ﺷﺶ ﺗﻦ ﭘﻨﺞ ﺗﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه و ﺗﺎرﻳﺦ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺄﺛﺮ از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ »دﻳﻦ را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ« اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻤﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺪازه ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ دوﭼﺮﺧﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﺎر ﻣﻲرود‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺮاﻓﻴﻚ را ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎرد ﺑﻴﺨﺪا ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﻳﻦ را ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎرد‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻳﺎ ﻧﺮوژ دﻳﻦ ﻫﻨﻮز در ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺣﺘﺎ در ﻣﻌﻤﺎري و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺧﻮد‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٠٨‬‬

‫را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬ﻛﻪ ﻛﺸﻮري ﺑﺎ ﺗﺮاز ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻋﺘﻘﺎد ﻫﺴﺖ‪ ،‬دﻳﻦ در‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰي از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺧﻂﻣﺸﻲﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬از ﺳﺮﺳﭙﺮدﮔﻲ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮﭼﻢ ﺗﺎ ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﺑﺮ روي اﺳﻜﻨﺎس و از ﻳﺎدﺑﻮدﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺳﻔﺮه ﺷﺎم ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬
‫ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫زﻧﺪﮔﻲ در ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫ﺑﺨﺸﻲ از ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ اﻗﻠﻴﺘﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ راﻫﻜﺎري ﺑﺮاي ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻳﺴﺘﻦ در‬
‫ﻣﻴﺎن اﻛﺜﺮﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺎﭼﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري را ﺣﻞ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدم رك ﺑﺎﺷﻢ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﺸﺴﺘﻪ و اﺟﺎزه دﻫﻢ‬
‫دﻳﮕﺮان ﻣﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮد ﻓﺮض ﻛﻨﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻲﺧﻴﺎل ﻣﺮاﺳﻢ و ﺳﻨﺖﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺷﺪه‬
‫ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ آنﻫﺎ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻢ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﻨﺪه از ﻛﻨﺎر آنﻫﺎ رد ﺷﻮم؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ از ﺣﻖ‬
‫آزادي ﺧﻮدم دﻓﺎع ﻛﻨﻢ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان را زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬارم – و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺣﻘﻮق ﻣﺮا زﻳﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ؟ آﻳﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻜﺸﻢ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻧﺎدرﺳﺖ ﻳﺎ زﻳﺎنآور اﺳﺖ؟ اﮔﺮ داراي‬
‫ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﻢ آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ آنﻫﺎ را ﺑﻴﺨﺪا ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻨﻢ ﻳﺎ اﺟﺎزه دﻫﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ؟ اﮔﺮ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﺗﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮم‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮدم را ﺑﻪ آﻧﺎن ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ؟‬
‫در ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ زﻳﺮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺑﺮﺧﻲ ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲاﻧﺪازم‪.‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب راه ﻣﺒﺎرزه‪ ،‬داﻧﺴﺘﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬

 ‫‪٥٠٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ داراي ﺗﺮازﻫﺎﻳﻲ از آزادي ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺮاي اﻓﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪاراي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫رﺳﻤﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ راﻫﻜﺎري ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮدن ﻣﺮدم از ﻛﺸﺘﺎر ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﻋﺘﻘﺎدي اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه ﭼﻨﻴﻦ آزاديﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ در‬
‫ﺗﺎروﭘﻮد ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺘﻤﺪن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫»آزادي ﻋﻘﻴﺪه« را درﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻫﻤﻪي درﮔﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮب اﻟﺒﺘﻪ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺟﻮرﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آزادي ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻪ دﻟﻴﻞﻫﺎي‬
‫زﻳﺮ ﻫﻨﻮز درﮔﻴﺮي ﻣﻴﺎن ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻋﻘﺎﻳﺪ دﻳﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮده و ﻣﺸﺎﻫﺪه آﻣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪﻛﻨﻨﺪه‬
‫دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎ داراي ﻳﻚ ﻧﻘﺸﻪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ دادن ﺟﻬﺎن ﺑﻮده )ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺑﺰرگ‪ «١‬ﻳﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻣﻠﻴﺖ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﺎ ﺣﻜﻢ اﻟﻬﻲ )ﻳﻬﻮدﻳﺎن‬
‫ارﺗﺪوﻛﺲ در اﺳﺮاﻳﻴﻞ ﻳﺎ اﻣﺖ واﺣﺪه ﻣﺴﻴﺤﻲ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه( رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﺎﺑﻮدي دﻳﻦ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻫﺪﻓﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ و »ﺳﺎزﺷﻜﺎري« دﻳﻦ را ﭼﻮن‬
‫ﺳﺪ و ﻣﺎﻧﻌﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺪف ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ ﻣﺮز ﻣﻴﺎن اﻧﺠﺎم اﻋﺘﻘﺎدات ﺷﺨﺼﻲ و زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان‬
‫ﻧﺎروﺷﻦ و ﻣﺒﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﻖ اﻧﺘﻘﺎد آﺷﻜﺎر از ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ دﻳﮕﺮ ﻳﺎ ﭼﻬﺎرﭼﻮب اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ‬
‫را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آزادي دﻳﻦ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺣﻖ ﻧﺎﺑﺎوري ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ – ﻳﻌﻨﻲ »آزادي دﻳﻦ ﺷﺎﻣﻞ آزادي از دﻳﻦ« ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ﻓﺮاوان دﻳﻨﻲ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻴﻢ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢﻫﺎ‪ ،‬دﻧﺪانﻗﺮوﭼﻪ و ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ از ﺳﻮي ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ‬
‫درﮔﻴﺮي ﻣﻴﺎن ادﻳﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺸﻤﻜﺶ »ﻣﺴﺠﺪ ﮔﺮاﻧﺪ زﻳﺮو‪ «٢‬در ﻣﺎﻧﻬﺎﺗﺎن( ﭘﺲ از ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ رﺳﻴﺪن ﺷﺎﻳﺪ از اﻋﺘﺮاض ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﺮض ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫آﺧرﯾن ﻓرﻣﺎن ﻋﯾﺳﺎ درﺑﺎره ﺟﮭﺎﻧﯽ ﺑودن ﻣﺳﯾﺣﯾت ‪1. The Great Commission‬‬
‫‪2. Ground Zero Mosque‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥١٠‬‬

‫ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاران ﺗﻮاﻓﻘﻨﺎﻣﻪاي ﺑﺎ ﺑﻮي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻳﺎﺧﺘﻪﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ده ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ ﻛﻨﺪه و ﺑﻴﺮون از‬
‫دادﮔﺎﻫﻲ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﺶ از ﻓﻮﺗﺒﺎل دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ از ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ آﻳﺘﻲ از ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﭘﺨﺶ‬
‫ﺷﻮد ﻳﺎ ﻧﺎم ﺧﺪا ﺑﺮ روي اﺳﻜﻨﺎس و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻳﺪ ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ دﻳﻦدار در ﺣﺎل ﺗﺤﻤﻴﻞ آﻣﻮزهﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻮده و در اﻳﻦ روﻧﺪ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪا را ﻟﮕﺪﻣﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ از اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﺴﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻧﮕﺎر آزادي اﺑﺮاز ﻋﻘﻴﺪه آﻧﺎن زﻳﺮ ﻳﻮرش ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻘﻮق ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن و ﺑﺎورﻣﻨﺪان‬
‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ادﻳﺎن ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺘﺶ و اﻋﺘﻘﺎدات آزاداﻧﻪ ﻗﻠﺒﻲ‪ ،‬داﺷﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺧﺎﻧﮕﻲ و‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎﻫﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ در ﻓﻀﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻫﻴﭻ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺳﺖ و ﭘﺎي ﭘﻴﺮوان ﻏﻴﺮ از ﻣﺮام ﺧﻮدش را ﺑﺒﻨﺪد‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻗﻪ دﻳﻨﻲ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ در ﺳﺎل ‪ 1224‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1845‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻋﻀﺎ آن درك درﺳﺘﻲ از اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ اﻗﻠﻴﺖ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻮده و راﺿﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺗﺎ دﻳﺪﮔﺎه اﻛﺜﺮﻳﺖ از ﺧﺪا ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻳﺎ ﻛﻮدﻛﺎﻧﺸﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ و در اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري آن ﺣﻤﺎﻳﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺟﺪي از ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬در ﺳﻨﺪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ »دوﻟﺖ ﻫﻴﭻ ﺣﻘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺠﺎزات و ﻛﻴﻔﺮ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﻧﺪارد«‪ .‬آنﻫﺎ‬
‫ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان ﺟﻨﮕﻴﺪه ﺗﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ادارات دوﻟﺘﻲ و آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺪارس‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ دوﻟﺘﻲ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه زﻳﺮ اﺧﺘﻴﺎر ﻫﻴﭻ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬آنﻫﺎ اﻋﻼم داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده و دﻳﻦ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﭘﺲ از دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮنﺷﻜﻦ درﺑﺎره ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﺎﻣﺰدﻫﺎ از ﻣﻨﺒﺮ‪،‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ ﻣﺴﻴﺤﻲ در ﻣﺪارس‪ ،‬ﻻﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ درﺑﺎره ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬاري‬
‫دوﻟﺘﻲ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ارزشﻫﺎي آﻧﺎن‪ ...‬ﺷﺪﻧﺪ و روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﭼﺮﻧﺪﻳﺎت اﻟﺒﺘﻪ از ﻧﻈﺮ‬
 ‫‪٥١١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫آﻧﺎن درﺑﺎره ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده – ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﻲ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن آﺷﻜﺎرا ﻣﻮاﻓﻖ اﻳﻦ ﺟﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺨﺖ ﻧﮕﻴﺮﻳﺪ – ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن‪ ،‬ﻫﻨﺪوﻫﺎ و ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ اﻗﻠﻴﺖ ﻛﻪ‬

‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﭼﻴﭗ ﺳﻴﺘﺰ‪ ١‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد آنﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آورد‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺣﻘﻮق اﻋﻀﺎي اﻗﻠﻴﺖ ﻧﺒﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫آزادي ﻋﻘﻴﺪه ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ارزش اﻧﺘﺨﺎب دارد‪.‬‬

‫ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي دﻳﻦ و ﺳﻴﺎﺳﺖ در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ و در ﻣﺴﺎﺋﻞ‬

‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﭘﻲ ﮔﻴﺮ ﺑﺎورﻫﺎ ﺧﻮد از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﻳﺎ در ﺧﺎﻧﻮاده آﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺎﻟﺶ زﻣﺎﻧﻲ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺗﻦ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮي ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﻛﻪ داراي ﺑﺎورﻫﺎ وﻳﮋه‬
‫ﺧﻮد ﺑﻮده و ﻛﺮدارﻫﺎي وﻳﮋه ﺧﻮد را دارﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺪارس‬
‫دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺎركﻫﺎ‪ ،‬راهﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ – ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر را دﺷﻮار ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﺪف ﺟﺎﻣﻌﻪ آزاد اﻳﻦ دﺷﻮار ارزش ﺧﻮدش را دارد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶ‪ ،‬درك درﺳﺘﻲ از ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻤﺎن اﺣﺴﺎﺳﻲ را دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ دارم – اﻟﺒﺘﻪ ﺿﺮورﺗﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﺎوري ﻳﻜﺴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻮاﻓﻖ ﺟﻬﺎﻧﻲ درﺑﺎره‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺮﮔﺰ رخ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﺿﺮورت ﻧﺪارد ﺗﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻮرش ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﺷﻮم ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آراﻣﺶ و راﺣﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬درﺧﻮاﺳﺖ از دﻳﮕﺮان ﺑﺮاي ﻋﺪم اﻧﺘﻘﺎد و‬
‫ﻳﻮرش ﺗﻮﻗﻊ ﺑﻴﺠﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ راﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ درﻳﺎﺑﻴﻢ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﺮﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺧﻮرد‪.‬‬

‫‪1. Cheap seats‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥١٢‬‬

‫ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و ﻣﻨﻄﻘﻲﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺪون ﻋﻀﻮﻳﺖ‬
‫در دﻳﻦ دﻳﮕﺮي زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ دوﻟﺖ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ را ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﻴﻨﻲﻫﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮود ﻛﻪ دﻳﻦ دﻳﮕﺮي را ﺗﺮوﻳﺞ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ‬
‫و ﻣﺪارس ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﺮون از روﻧﺪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ در ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺪر و ﻣﺎدري درﺑﺎره دﻳﻦ در ﻣﺪارس ﻧﮕﺮان‬

‫ﺷﺪه ‪ -‬ﮔﺎﻫﻲ ﭘﺪر و ﻣﺎدري ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ‪ -‬ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻲ در ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ درﺑﺎره »اﻧﺘﻘﺎد« اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ را ﺑﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﻳﺎ ﺗﺮوﻳﺞ‬
‫دﻫﺪ زﻳﺮا اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري دﺧﺎﻟﺖ در ﺣﻘﻮق و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺪر و ﻣﺎدر‬
‫در ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫راه ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﭙﻨﺪارﻳﺪ ﻣﻦ ﻧﺎﻇﻢ ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫ﻛﻮدك ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ اﻧﺠﻤﻦ اوﻟﻴﺎ و ﻣﺮﺑﻴﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن دﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺪارس ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬از اﻳﻦ دوﺷﻨﺒﻪ ﻣﺎ ﻫﺮ روز ﺑﺎ ﺗﻼوت آﻳﻪﻫﺎي‬
‫ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ روز را آﻏﺎز ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﺮﮔﺸﺖ آﻣﻮزهي ﺧﻠﻘﺖ ﺧﺪا را‬
‫آﻣﻮزش ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬ﺻﺪاي ﻫﻠﻬﻠﻪ و ﺷﺎدي ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺎ‬
‫ﻣﺴﺘﺠﺎب ﺷﺪ! ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺴﺘﻲ ﻣﺮا ﺑﺮ روي ﺷﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺣﻤﻞ ﻛﺮده‪،‬‬
‫اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪاي ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﻣﺎﻳﺎ ﭼﺎك‪-‬زﻳﺐ‪-‬ﭼﺎك‪ ٢‬دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪه و‬
‫ﻣﻲآﻣﻮزﻳﻢ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن آﻓﺮﻳﻨﺶﻫﺎ ﻣﺎﻳﺎﻫﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ راﺳﺘﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن از روي ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ‬

‫‪2. Chac-Xib-Chac‬‬
 ‫‪٥١٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲاﻓﺘﻢ ‪ -‬ﺣﻘﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ را ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺷﻤﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ‬
‫در ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ از دﻳﻦ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از درﮔﺎه ﻣﺮﻳﻢ ﻣﺴﺌﻠﺖ ﺑﻄﻠﺒﻴﻢ و ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎ ﻧﺎم ﭘﺪر‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ آﻏﺎز ﻛﻨﻴﻢ – ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖﻫﺎ و ﻣﺘﺪﻳﺴﺖﻫﺎ ﺑﺮاي اﻋﺘﺮاض ﺟﻠﻮي دﻓﺘﺮ ﻣﻦ ﺻﻒ‬
‫ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ و ﺣﻖ ﻫﻢ دارﻧﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺸﻨﻮم ﻛﻪ آﻣﻮزﮔﺎر‬
‫در ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻣﻦ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﻮاداري ﻛﺮده ‪ -‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺪا وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎور را ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪-‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺪري ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻠﻪاش را ﺑﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد »ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻣﻴﺎن آﻳﻴﻨﻲ‪ «٣‬در آﻣﻮزﺷﮕﺎهﻫﺎ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎﻳﺸﻲ ﻫﻤﻪي ﻣﻔﻬﻮمﻫﺎي ﺧﺪا را در ﺑﺮﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ داراي ﺧﺪا ﻧﺒﻮده ﺗﺎ ﺑﻪ درﮔﺎﻫﺶ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎ »ﺧﺪا«‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻧﺸﺪه و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ آوردن ﻧﺎم »ﺧﺪا« را ﻛﻔﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻨﻲ را ﻫﻢ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﻛﻪ دﺳﺘﻮرات وﻳﮋه ﺑﺮاي ﻋﺪم ﺑﺮﮔﺰاري ﻧﻤﺎز ﻋﻤﻮﻣﻲ داﺷﺘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻜﻲ در اﺗﺎق روا ﻣﻲﺷﻤﺎرد‪) .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ درﺑﺎره اﻳﻦ دﻳﻦ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‬
‫‪ -‬ﺑﻠﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و دﺳﺘﻮرات آن در ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺎ آﻳﻪﻫﺎي ‪ ۴6:6-5‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪(.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻦ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﻪ راﺳﺘﻲ درﺑﺎره ﻧﻤﺎزي ﻧﺸﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺟﻮر درآﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﭘﺲ ﻫﻴﭻ »ﻧﻤﺎز و ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻣﻴﺎن آﻳﻴﻨﻲ« ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه و ﻣﺪارس ﺳﻜﻮﻻر ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ و دﺷﻮاري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3. Interdenominational prayers‬‬

‫و ﭼون ﻋﺑﺎدت ﮐﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻧد رﯾﺎﮐﺎران ﻣﺑﺎش زﯾرا ﺧوش دارﻧد ﮐﮫ در ﮐﻧﺎﯾس و ﮔوﺷﮫھﺎی ﮐوﭼﮫ اﯾﺳﺗﺎده ﻧﻣﺎز ﮔذارﻧد ﺗﺎ ‪4.‬‬
‫ﻣردم اﯾﺷﺎن را ﺑﺑﯾﻧﻧد‪ .‬ھر آﯾﻧﮫ ﺑﮫ ﻣﺎ ﻣﯽﮔوﯾم اﺟر ﺧود را ﺗﺣﺻﯾل ﻧﻣودهاﻧد‪.‬‬
‫ﻟﯾﮑن ﭼون ﻋﺑﺎدت ﮐﻧﯽ‪ ،‬ﺑﮫ ﺣﺟره ﺧود داﺧل ﺷو و در را ﺑﺳﺗﮫ‪ ،‬ﭘدر ﺧود را ﮐﮫ ﻧﮭﺎن اﺳت ﻋﺑﺎدت ﻧﻣﺎ و ﭘدر ﻧﮭﺎن ﺑﯾن‬
‫ﺗو‪ ،‬ﺗو را آﺷﮑﺎر ﺟزا ﺧواھد داد‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥١٤‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ »ﺳﻜﻮﻻر« داراي ﻫﻤﺎن ﻣﻌﻨﺎي »ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ« ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه و ﻣﺪرﺳﻪ ﺳﻜﻮﻻر در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻲ ﻃﺮف ﺑﻮده‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه واﻗﻌﻲ ﺧﻮد ‪ -‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ -‬ﻣﻲﺳﭙﺎرد‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن در ﻫﻤﻪ ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ دوﻟﺖ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ‬
‫»اﻟﺤﻤﺪﷲ« ﻳﺎ »ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﭙﺮدم« ﻣﺰاﺣﻢ و ﻣﺪاﺧﻠﻪﮔﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ »ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ ﺧﺪا« ﻳﺎ ده ﻓﺮﻣﺎن‬
‫در دادﮔﺎه ﻓﺪرال ﻣﺰاﺣﻤﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺟﺎزه رﺳﻮخ و ﻧﻔﻮذ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﻳﺎ ﻧﻤﺎدﻫﺎﻳﻲ از دﻳﺪﮔﺎه ﻳﻚ دﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي‬
‫دوﻟﺘﻲ ﻫﻤﺎن و ﺳﭙﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺮ از روي اﺳﻜﻨﺎسﻫﺎ درﻣﻲآورد!‬
‫ﺧﻮب اﻛﻨﻮن دﻳﮕﺮ روي ﭘﻮلﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻴﺪن اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ‬
‫اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻢرأي ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻌﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ روي ﭘﻮلﻫﺎ ﭼﺎپ ﻣﻲﺷﺪ‪) .‬در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ از روي ﻧﺨﺴﺖ ﻫﻢ اﻳﻦ ﺷﻌﺎر وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﺷﻌﺎري ﺳﻜﻮﻻر ‪ -‬ﻳﮕﺎﻧﻪاي ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از اﺟﺰاي ﺑﺴﻴﺎر‪ -۵‬را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدادﻧﺪ وﻟﻲ »ﺗﻮﻛﻞ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا« در زﻣﺎن دوﻣﻴﻦ ﺗﺮس از ﺳﺮخﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻚﻛﺎرﺗﻴﺴﻢ‪ ۶‬در دﻫﻪي ‪ 1330‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‬
‫)‪ 1950‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﭘﻮل راﻳﺞ اﻓﺰوده ﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺑﺪون ﺧﺪاي‬
‫ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎزد‪(.‬‬
‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﻫﻤﻪي ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﻨﺪي و‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ از آزادي دﻳﻨﻲ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﭼﺎﻟﺶ واﻗﻌﻲ ﺑﻮده و ﻫﺮ ﻧﺴﻞ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻛﻨﺶ‬
‫دوﺑﺎره و ﮔﻼوﻳﺰ ﺷﺪن ﺑﺎ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار‬
‫اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي زﻧﺪه ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ارزشﻫﺎي ﻫﻤﻪي اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺑﻠﻮغ آﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎرهي ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ 6‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪(.‬‬

‫‪5. E pluribus unum‬‬

‫‪6. Second Red Scare‬‬
 ‫‪٥١٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫زﻧﺪﮔﻲ در ﭘﺴﺘﻮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﭘﺴﺮﻋﻤﻮﻫﺎي ﻫﻤﺴﺮم‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﻨﻮﺑﻲ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﻳﺶ و اﺣﺘﺮام ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬او ﺗﺎزه درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ و درﺑﺎره آن ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از دو ﺳﺎﻋﺖ ﮔﭗ زدﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻳﻚ ﮔﭗ دﻟﻨﺸﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن او ﮔﻔﺖ‪» ،‬اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺖ را‬
‫ﺧﻮردم‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻴﺨﺪاي دﻳﮕﺮي ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪» ،‬در واﻗﻊ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‪ «.‬ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺗﻦ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﻪ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮ »رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑﺎوري« ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و ﻣﻦ در ﺑﺨﺶ دو‬
‫از آنﻫﺎ ﻧﺎم ﺑﺮدم‪ .‬وﻟﻲ ﻧﻨﮓ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ او‪،‬‬
‫ﺟﻨﻮب اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ -‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا در ﭘﺴﺘﻮ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از اﻓﺮاد ﺑﻪ اﺷﺘﺮاك ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد ﻛﺮده و ﺣﺘﺎ ﭘﻴﺸﻪ و‬
‫ﺷﻐﻞ دﻳﻨﻲ ﺧﻮد را ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارﻧﺪ‪) .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﭘﺮوژه روﺣﺎﻧﻴﺖ در ﺑﺨﺶ ‪11‬‬
‫ﺷﺮح داده ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺣﺘﺎ روﺣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ (.‬ﻫﺮ ﺑﻴﺨﺪاي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﺻﻮرﺗﻲ از اﻳﻦ اﺳﺘﺘﺎر و ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﻪي‬
‫آنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﻨﺪار اداﻣﻪ داده ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺎورﻣﻨﺪان و‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎن اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﻨﻮز ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺟﺎﻳﻲ آن دورﻫﺎ در ﻫﺎﻟﻴﻮود‪ ،‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك‬
‫ﻳﺎ ﭼﻴﻦ و ﻣﺎﭼﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدري در ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ‪ ،‬ﻫﺮ‬

‫ﺷﺨﺼﻲ در ﺣﺎل ﺗﺸﻮﻳﻖ در ﺑﺎزي ﻓﻮﺗﺒﺎل ﻳﺎ در ﺣﺎل ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻦ در‬
‫راﻫﺮو ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﺎ اﻳﻤﺎن ﻣﺴﺠﺪي اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﭘﻨﺪار‬
‫ﻫﻴﭻ ﮔﺎه درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ در‬
‫ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس در ﺟﻨﻮب اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥١٦‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﺷﻤﺎريﻫﺎ ﻧﺎ‬

‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان را ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 20‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻳﺎ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﺑﺮآورده ﻛﺮده ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﺻﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮي در ﻛﺎﻧﺎدا‬
‫و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺨﺶ ‪ 14‬را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎر اﻓﺮاد در‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬

‫آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﺑﺴﻴﺎر راﺣﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻧﺎ‬
‫ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺧﻤﻮش و ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺣﺘﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي‬
‫اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪن از ﭘﺴﺘﻮ‬

‫ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺑﺴﻴﺎري ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎﻳﺸﺎن ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺗﺮس از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮﺧﻮرد اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺑﺎ اﻋﻼم ﺑﻲاﻳﻤﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻮﻟﻴﺎ اﺳﻨﻮي ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﻛﻤﺪي اﺳﺖ واﻛﻨﺶ ﻣﺎدر ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺧﻮد را ﻫﻨﮕﺎم‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ او ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎدرش ﮔﻔﺘﻪ‪» ،‬ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻳﻚ ﭼﻴﺰ‬
‫اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ؟!« ﻃﻨﺰ ﺑﻪ ﻛﻨﺎر‪ ،‬ﺟﻮﻟﻴﺎ دﺷﻮاري واﻗﻌﻲ ﭘﺬﻳﺮش ﭘﺪر و ﻣﺎدرش از‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺪر وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ او ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬آﻣﻮزش و ﺷﻬﺮ ﺧﻮد‬
‫–اﭘﻮﻛﺎن‪ ،‬در واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ ﺑﺎ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺣﻀﻮر دﻳﻨﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ – ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ‬
‫ﭘﺪر و ﻫﻢ ﻣﺎدرش ﺑﻪ وي ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ و ﭘﺪرش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎرﻳﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮﻟﻴﺎ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ ﻛﻪ زور ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺟﻠﻮﻳﻢ را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ آﺗﺶ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺳﺮد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺪرش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ او اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻫﻨﻮز ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﺮده ﻳﻚ ﺟﻮري اﻫﺮﻳﻤﻦ و ﺷﻴﻄﺎن در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٥١٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫اﻳﻦ ﻳﻚ ﺧﻼﺻﻪ ﭘﺮﺷﺘﺎب از داﺳﺘﺎن آﺷﻜﺎر ﺷﺪن راز اﺳﺖ – ﻳﻚ روﻧﺪ ﭘﻴﭽﻴﺪه‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﻪ در ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺰاران ﺷﻜﻞ از اﻳﻦ روﻳﺪاد وﺟﻮد دارد‬
‫ﺑﺮﺧﻲ آﺳﺎنﺗﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖﺗﺮ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺷﺮاﻳﻄﻲ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮده ﻛﻪ از‬
‫آنﻫﺎ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﻳﺎ آزاردﻳﺪه ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آنﻫﺎ را ﻃﺮد ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻮﺟﻮان ﻋﺎق ﺷﺪه ﻳﺎ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ‬
‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ راه واﻛﻨﺶ ﺑﺪي ﺑﻮده ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮهاي ﺧﻮب ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ ﺣﺘﺎ‬
‫ﻣﺎﻳﻪي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ‬
‫روﻳﺪاد واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ اﺳﺖ‪ :‬دﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﭼﻘﺪر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺠﺎ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺳﺘﻮار اﺳﺖ و ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻢ راﺳﺘﺎ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻗﻀﺎﻳﺎي‬

‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن‪ ،‬ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺮد‪ ،‬دوﺟﻨﺴﻪﻫﺎ و دﮔﺮﺑﺎﺷﺎن‬
‫ﺟﻨﺴﻲ ‪ (LGBT)١‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮔﺎم ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي‬
‫درﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺰﻳﺰان و دوﺳﺘﺪاران ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ را ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪي از دﺳﺖ دادن رواﺑﻂ ارزﺷﻤﻨﺪ ﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﺗﺮد ﺷﺪن ﻛﺎﻣﻞ از‬
‫ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻮاده و دوﺳﺘﺎن ﺑﺴﻴﺎر دردﻧﺎك و ﺗﺮﺳﻨﺎك اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫اﻓﺮاد ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﻳﺎ ﺑﻴﺮون آﻣﺪن ارزش اﻳﻦ ﺧﻄﺮات را‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ درﺑﺎره اﻟﮕﻮ ﻳﺎ ﻣﺪلﻫﺎ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد – اﻓﺮاد ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻛﻪ داراي ﻫﻮﻳﺖ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و ﻣﺮد‪ ،‬دوﺟﻨﺴﻪﻫﺎ و‬

‫)‪1. Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥١٨‬‬

‫دﮔﺮﺑﺎﺷﺎن ﺟﻨﺴﻲ )‪ (LGBT‬ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺳﺎلﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺣﻘﻮق ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاﻫﺎن‬

‫ﻫﺮﮔﺰ ﺧﻮد را آﻓﺘﺎﺑﻲ ﻧﺴﺎﺧﺘﻨﺪ زﻳﺮا ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ در‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻋﻤﻮم ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻲ‪ ٢‬وﺟﻮد دارد – ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺒﺘﺬﻟﻲ ﺟﻠﻒ و ﭘﺮ‬
‫زرق و ﺑﺮق ﺑﻮدن و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺮوﻧﮕﺮا ﺑﻮدن‪ .‬در ﮔﺬر زﻣﺎن ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﺮدم از‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن‪ ،‬ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺮد‪ ،‬دوﺟﻨﺴﻪﻫﺎ و دﮔﺮﺑﺎﺷﺎن‬
‫ﺟﻨﺴﻲ )‪ (LGBT‬ﺳﺮك ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺮون آﻣﺪن از ﭘﺴﺘﻮ را آﺳﺎنﺗﺮ دﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻚ دﻳﮕﺮ آنﻫﺎ داراي‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي )‪ (LGBT‬ﻛﻪ ﺑﺎ ارزشﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ و ﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺟﻮر ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎزوﻛﺎر و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺮﺧﻲ در‬
‫ﭘﺴﺘﻮﻫﺎ ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ را دﻳﺪه‪ ،‬ﺟﻨﮕﺎوران‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮﻫﺎي ﻛﺸﻴﺪه آﻣﺎدهي ﺟﻨﮓ ﺑﺮ ﺿﺪ ادﻳﺎن‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ اﻳﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫و در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ دو اﻧﺘﺨﺎب در ﭘﻴﺶ رو ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‬
‫– اداﻣﻪ داﺷﺘﻦ اﻳﻤﺎﻧﻲ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﺮاي ﻋﺪم واﻛﻨﺶ دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﺎ اﻋﻼم ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻲ‬
‫ﭘﺮوا ﺑﺮ ﺿﺪ آنﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎي اﺳﺘﻮار آنﻫﺎ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰهاي‬
‫ﺑﺮاي اﻋﻼم ﺟﻨﮓ و روﻳﺎروﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 14‬ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬روﻳﻜﺮد »ﺟﻨﮕﺎوران ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ« ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ راه در دﺳﺘﺮس اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻬﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻧﻮﺟﻮان ﺷﻜﺎك ﺑﻮدم ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ از او ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم‬
‫ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮ ﺑﻮد )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ .(8‬اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻛﺎر دﻻوراﻧﻪ و ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﺮد –‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺮا ﺗﺮﺳﺎﻧﺪ! او داراي اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺴﻲ ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺮوﺷﻨﺪه و در ﻳﻮرشﻫﺎ و‬
‫اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﺧﻮد از دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻲ اﻣﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺧﺸﻢ او ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮدم وﻟﻲ‬
‫در ‪ 15‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎ آن ﻛﻨﺎر ﺑﻴﺎﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺪون وﺟﻮد اﻟﮕﻮﻫﺎ و‬

‫‪2. Gay‬‬
 ‫‪٥١٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺳﺮﻣﺸﻖﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺳﺎلﻫﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮدم را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و در ﭘﺴﺘﻮ‬
‫ﻣﺎﻧﺪم‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺟﺬاب و دﻟﻜﺶ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻣﺮا از ﺑﻴﺨﻮد ﻛﺮده و از اﻧﺰوا‬
‫ﺧﺎرج ﺷﺪه و ﻫﻤﺮاه ﻏﻮلﻫﺎ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدم ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ آن را در دﻓﺘﺮ دوم و ﺳﻮم ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻛﺘﺎب آوردهام‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﻮدن ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﻨﺘﻲ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻫﺰاران ﺷﻴﻮه ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬
‫ﺑﺮاي اﺑﺮاز آن وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ آن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﮕﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﻲ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﺳﺮﻣﺸﻖﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﭼﻨﺪان‬
‫ﺟﺎي ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ درﺻﺪ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺶ از ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﻮن از ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎ ﺧﻮد رك ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻫﺮ دو وﺿﻌﻴﺖ دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﭼﺎپ ﺷﺪه در‬
‫دﻫﻪي ﮔﺬﺷﺘﻪ درﺑﺎره ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگﺗﺮي از ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪي ﺷﻚ دﻳﻨﻲ ﺑﻮده و درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه‬
‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪي ﺑﺰرگ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺟﻮد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻲ ﺷﻤﺎر ﺑﺮاي »ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮدن« ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاه ﻣﺮد ﻳﺎ ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاه زن ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮده‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ رو ﺑﻪ رﺷﺪي ﺑﺮاي ﺑﻲ دﻳﻨﻲ‪ ،‬از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن وﺟﻮد دارد‬
‫ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﻠﺐ ﻛﺮده‬

‫‪ ‬از آزادي دﻳﻦ ﺑﺮاي ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻛﺮده‬
‫‪ ‬ﺧﻮد را ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺣﺘﺎ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(8‬‬
‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﺳﻢ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آورده‬
‫‪ ‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﺤﺚﻫﺎي اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮ روي ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻴﺮﻳﻪ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده‬
‫‪ ‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدم ﻋﺎدي دﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫اﻳﻦ اﻓﺮاد ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻮﺟﻪ و ﻛﺎﻧﻮن رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﺒﻮده وﻟﻲ اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫دﻗﻴﻖ ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻲﮔﻤﺎن آنﻫﺎ را ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٢٠‬‬

‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﻳﺎ ﻧﺸﺪن ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻓﺮدي ﻛﻢ ﺳﺎل و واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﻟﻎ‪ .‬ﮔﻔﺘﺎر ﻛﺎﻣﻠﻲ در اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎره ﻓﺮاﺗﺮ از ﭼﻬﺎرﭼﻮب و ﻫﺪف اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪) .‬ﮔﺮﺗﺎ ﻛﺮﻳﺴﺘﻴﻨﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﻼﮔﺮﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا ﻛﺘﺎب ﻛﺎﻣﻠﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ درﺑﺎره او در ﺑﺨﺶ ‪ 13‬ﮔﻔﺘﮕﻮ‬
‫ﻧﻤﻮدم‪ (.‬ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل ﺣﺎﺷﻴﻪ زﻳﺮ در اﻳﻦ ﺑﺎره را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎري از ﻧﻜﺎت و ﻣﺸﺎﻫﺪات‬
‫در آن آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ :‬ﻣﺴﺎﺋﻞ و راﻫﻜﺎرﻫﺎ‬

‫ﺧﻮاه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎ ﺑﺎور ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮده ﻳﺎ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﻧﺎ ﺑﺎور اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ زور اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮاي اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ آﺷﻜﺎر ﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﻪ راه واﻛﻨﺶ ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮر ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ داراي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ – دوﺳﺘﺎن‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻨﺘﺨﺐ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻂ و ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻪ ﺧﺪا ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺷﻤﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﻮز اﺣﺴﺎس دارﻳﺪ‪ ،‬داراي‬
‫ارزش‪ ،‬اﻣﻴﺪ‪ ،‬آرزو‪ ،‬ﭘﺮوا‪ ،‬ﻛﻨﺶ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮده و ﻫﻢ ﭼﻮن ﮔﺬﺷﺘﻪ آنﻫﺎ را دوﺳﺖ‬
‫دارﻳﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻤﺎ ارج و اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻪ و‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب آنﻫﺎ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ‬
‫اﻳﻤﺎن اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬارﻳﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪٥٢١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫‪ ‬ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﭘﻴﺶ ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬دم و ﻟﺤﻈﻪاي ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻈﺮات ﺧﻮﺑﺶ را آﺷﻜﺎر‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻳﺪ زﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺑﮕﻮﻣﮕﻮ درﺑﺎره ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪ دﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در آﻏﺎز ﺑﺮ روي رواﺑﻂ ﻛﺎﻧﻮن ﺷﺪه و ﺗﻜﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ و روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻋﺰﻳﺰان ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪ ،‬آﮔﺎه‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ او ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮضﻫﺎ را ﭘﻴﺶ ﺧﻮد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻋﻼم ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ او‬
‫را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻓﺮد اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬارﻳﺪ و دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺎ او‬
‫ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺷﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖزده ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﺑﺎ او ﻫﻢرأي و ﻫﻢﻧﻮا ﻫﺴﺘﻴﺪ اﻋﻼم‬
‫ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺧﻮاﻫﺪ آﻓﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﮔﺎﻫﻲ آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻈﺮات ﻓﺎﺟﻌﻪ و ﺗﻜﺎن دﻫﻨﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺘﻦ رواﺑﻂ‬
‫ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ از ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺮدم ﭘﻴﺶ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﺎدي ﺷﺪن ﻧﺎﺑﺎوري ﺷﺮاﻳﻂ را ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﺑﺴﻴﺎر آﺳﺎنﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮس ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﺗﻔﺎوت و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ واﻛﻨﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﻦ و اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫ﭘﺲ از ﺗﺼﻤﻴﻢ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻛﻪ ﻣﻦ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده ﺑﺎﺷﻢ ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫دﻳﮕﺮي از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ روﺑﺮو ﺷﺪم‪:‬‬
‫‪ ‬ﻣﻦ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ را رد ﻛﺮدم وﻟﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ دﻳﻦ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻢ؟‬
‫‪ ‬آﻳﺎ ﻓﺮض اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻳﻦ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﺮده‪ ،‬آن را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه و ﺳﺮﻛﻮب‬
‫ﻛﻨﻢ – ﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮدن در ﻛﻨﺎر آن را ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮم – ﻳﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻢ ﻛﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد؟‬
‫‪ ‬ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢﺗﺮ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻲ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻢ؟‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٢٢‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﻫﻤﻴﺸﻪ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﺳﺖ‬
‫ﻛﻢ ﺑﺮﺧﻲ آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ و ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم زﻧﺪه در آن ﻓﺮﻫﻨﮓ زﻳﺎنآور اﺳﺖ‪ .‬اﻋﻄﺎي ﭘﻮﺷﺶ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي آﻣﻮزهﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﺎن ﻋﺸﻖ‬
‫ﻣﻲورزﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮده و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻳﻮرش ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﺳﺎزﺗﺮ دﻳﻦ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻳﻮرش ﺑﺮﻧﺪ‪ ...‬ﻳﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻓﺮﻗﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻧﺪارد؟ آﻳﺎ ﭘﻴﺮوان ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدي ﺧﻮد ﺑﺎ اداﻣﻪ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﺎ آﻣﻮزهﻫﺎي زﻫﺮآﮔﻴﻨﻲ ﺑﺨﺸﻲ‬
‫از ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻧﺠﺎم اﻣﻮر زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ اﻋﺘﻘﺎد در ﻳﻚ ﺳﻮ و ﻣﺮدم در ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺗﺎ ﺟﺎي ﻣﻤﻜﻦ‪.‬‬

‫ﺧﻮد ﻣﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ آﺷﻨﺎﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎري اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬارم در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي آنﻫﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮده و اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ را دوﺳﺖ ﻧﺪارم‪ .‬ﭘﺲ از ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ‬
‫دو ﻣﻼﺣﻈﻪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻴﻮه ﺑﺮﺧﻮرد آﺷﻜﺎرﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬درك ﻳﻜﺴﺎن ﻧﺒﻮدن اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﻲ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎرت »ﻣﻦ از ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎ ﻣﺘﻨﻔﺮم« ﻛﻤﻲ ﺳﺒﻚﺳﺮاﻧﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺣﻜﻢ دﻳﻦ از ﺣﺪود »ﻫﻤﺴﺎﻳﻪات را ﺑﻜﺶ« ﺑﻪ »ﻫﻤﺴﺎﻳﻪات را دوﺳﺖ ﺑﺪار« دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﺴﺎنﻫﺎي دﻳﻦدار دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ را دﺳﺖﭼﻴﻦ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن در‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻲ زﻳﺎن و ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮب و ﻧﻴﻚ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ آﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺷﻤﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺧﻮﻧﺪ ﻓﺮد‪ ٣‬ﺑﺎ ﺷﻌﺎر »ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻫﻢﺟﻨﺲ‬
‫ﺑﺎزي ﻧﻔﺮت دارد« ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﺑﻮس ﺑﺎﺷﺪ؛ وﻟﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮﻳﻜﺮﻫﺎي‬
‫ﻟﻴﺒﺮال ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﻲ ﺟﺎي ﺑﺪي ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺗﻔﺎوت ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻴﺎن اﻧﻮاع دﻳﻦﻫﺎ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ در ‪25‬‬
‫ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺑﻮدم وﻟﻲ اﻛﻨﻮن ﺗﻔﺎوت و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ‬

‫‪3. Rev. Fred‬‬

 ‫‪٥٢٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺗﻮان دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ و رﺷﺪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮﻳﺶ را دارﻧﺪ درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﻳﻤﺎن‪ .‬ﺑﺎ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﻣﺴﻴﺮ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ را ﻃﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻳﺎدآورﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﮔﺎمﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫داده و ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺗﻔﻜﺮات آﻧﺎن درﺑﺎره ادﻳﺎن و ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ‪...‬‬
‫ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻴﻮهي دﻟﺨﻮاه ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﻣﺪارا‪ ،‬ﺟﻬﻞ و ﺗﺮس ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه دﻳﻦ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﻣﺸﻮق و ﺳﺘﺎﻳﺶ ﮔﺮ دﻫﺶ‪ ،‬ﻣﺪارا‪ ،‬ﻫﻢ دردي‪ ،‬ﺻﺪاﻗﺖ و ﻫﻤﻪي ارزش‬
‫ﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻳﺎ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎري ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ‪ ۴‬ﻣﻲﻧﺎم‪ .‬ﺗﺎ آﻳﻨﺪهاي دور ﺑﺎورﻣﻨﺪان و ﻧﺎ ﺑﺎوران اﻳﻦ ﺳﻴﺎره ﻛﻮﭼﻚ را ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ ﺷﺮﻳﻚ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺖ‬
‫اﺟﺎرهﺑﻬﺎ زﻣﻴﻦ و ﻳﺎدآوري ﻋﺪم ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﻴﺎره اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻢزﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺧﻤﻮﺷﻲ و ﺳﺨﻦ ﻧﮕﻔﺘﻦ‬

‫درﺑﺎره ﺗﻔﺎوتﻫﺎ و ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻧﻜﺸﻴﺪن ﭘﻴﺶﻓﺮضﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑﻪ وﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮضﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻓﺮﺿﻴﺎت ﺣﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎداﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻐﺰ ﺟﺎ ﺧﻮش‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻛﺴﻲ آﺳﻴﺐ و زﻳﺎن ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻣﺎﻳﻪ دﺷﻮاري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﻦ در ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد ﻣﻦ ﺣﻘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ داﺷﺘﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ‬
‫ﻧﺪارم‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮد ﺧﺎﺻﻲ درﺑﺎره‬

‫‪4. Engaged coexistence‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٢٤‬‬

‫اﻓﺮاد دﻳﮕﺮي ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آن ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮان را ﻧﺎﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻣﻮرد‬

‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻗﺮار داده ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪه ﻳﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﺮوﻳﺞ و اﺷﺎﻋﻪ‬
‫ﻧﺎداﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﺣﻖ درﺳﺖ و ﺑﺠﺎﻳﻲ دارﻳﺪ ﺗﺎ ﺻﺎﺣﺐ آن اﻧﺪﻳﺸﻪ را‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده وي را ﻗﺎﻧﻊ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﺶ ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ -‬ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺮا دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬

‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭼﻮن ﻣﻦ ﻳﺎ ﻓﺮد ﺻﺎﺣﺐ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎن ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻃﻔﺮه روم‪ ،‬آﺳﻤﻮن و رﻳﺴﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺒﺎﻓﻢ‪ ،‬ﺳﺮ و ﺻﺪا راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﭼﺮﻧﺪ و ﻳﺎوه ﺳﺮ ﻫﻢ‬
‫ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﺳﺮوﺻﺪاﻫﺎ ﻣﻦ ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫ﭘﺎﻓﺸﺎري ﺷﻤﺎ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺳﭙﺎس اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ درك ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ راه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ راه دو ﻃﺮﻓﻪ اﺳﺖ –ﻳﺎ در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﻠﻮراﻳﺴﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺻﺪ ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ آزاد اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ دوﺳﺖ‬
‫دارد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه و ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ درﻳﺎﺑﻢ ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎدات ﺷﻤﺎ زﻳﺎنآور اﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ زﻣﺎن دﻳﺪاري دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻓﺮارﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﭘﺮس و ﺟﻮ از ﺷﺎﻫﺪان يﻫﻮه در ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ اﺳﺖ – ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﮔﺮ ﻳﻚ دﺷﻮاري ﺑﺰرگ‬
‫اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم آن را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺎل و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻛﻠﻨﺠﺎر رﻓﺘﻦ در ﻫﺮ‬
‫ﺗﺎﻻر ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺑﺮ ﺧﻂ را دارم – ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮﺗﺮ ﺷﺪم ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻧﻜﻨﻢ‪ .‬وﻟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه‬
‫وﻳﮋه دﻳﻨﻲ راه درﻣﺎﻧﻲ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﻮﻓﻘﻲ را ﺳﺪ ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﺟﺎﻣﻌﻪ را در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻗﺮار‬
‫داده ﻳﺎ ﺟﻨﮕﻲ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده‪ ،‬در ﭼﻨﻴﻦ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ ﺗﺎ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﻢ‪.‬‬
‫اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت داﺷﺘﻪ و ﻧﻴﺮوي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي آنﻫﺎ دارد‪ .‬رﻳﺸﻪي‬
‫ﻫﻤﺰﻳﺴﺖ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺘﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺣﺘﺮام ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫و آﻣﻮزه ﺑﺎﻳﺪ اﺣﺘﺮام را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
 ‫‪٥٢٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫آﻣﻮﺧﺘﻦ درﺑﺎره دﻳﻦ‬

‫در ﺳﺎل ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي( اﺗﺎق ﻓﻜﺮ ﭘﻴﻮ‪ ۵‬آزﻣﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻴﺰان ﺳﻮاد اﺻﻮل‬
‫دﻳﻦ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺎ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ و ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﻫﺮ دو ‪ 16‬ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ ‪ -‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻴﻤﻲ از‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ‪ -‬ﺑﻪ ‪ 32‬ﭘﺮﺳﺶ دادﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي درﺳﺖ ﻣﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 20/3‬و‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن ﻳﻬﻮدي ‪ 20/5‬ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺧﻮب ﺑﻮد وﻟﻲ ﻫﻨﻮز در ﺟﺎﻳﮕﺎه دوم ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬

‫آﻣﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي درﺑﺎره داﻧﺶ دﻳﻨﻲ‬

‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن در ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﺳﺎل ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي( اﺗﺎق ﻓﻜﺮ ﭘﻴﻮ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 55‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻃﻼﻳﻲ ﺟﺰ ده ﻓﺮﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ 54 ‬درﺻﺪ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻴﻤﻲ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن اﺳﺎﻣﻲ اﻧﺠﻴﻞﻫﺎ )ﻣﺘﺎ‪ ،‬ﻣﺮق‪ ،‬ﻟﻮﻗﺎ و ﻳﻮﺣﻨﺎ( را‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺪﻛﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم از اﻓﺮاد ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻣﻮزﮔﺎران ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ادﺑﻲ از اﻧﺠﻴﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ آورﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻨﻬﺎ ‪ 18‬درﺻﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ راه رﺳﺘﮕﺎري را اﻳﻤﺎن ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪5. Pew Forum‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٢٦‬‬

‫ﺧﻮب ﭼﻪ ﮔﺮوﻫﻲ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ اﻳﺴﺘﺎده‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮوه آﮔﺎه از ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي‬

‫دﻳﻨﻲ؟ ﺑﻠﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ‪ 20/9‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دوﺳﻮم‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ‪-‬درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﭼﻨﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎره اﻧﺠﻴﻞ‪-‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ از ﺳﻮي ﻣﻮرﻣﻮنﻫﺎ و ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن اﻧﺠﻴﻠﻲ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن ﺳﻔﻴﺪ )ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ( ‪7/9‬‬
‫و ‪ 7/3‬از ‪ 12‬ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ را‬
‫درﺑﺎره دﻳﮕﺮ دﻳﻦﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻮدا و ﻫﻨﺪو داﺷﺘﻨﺪ‪) .‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن از اﻳﻦ ﻧﮕﺮ ﺑﺪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ (.‬ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻴﻤﻲ از آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ داﻻﻳﻲ ﻻﻣﺎ ﺑﻮداﻳﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎز‬
‫ﻫﻢ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 40‬درﺻﺪ آﻧﺎن ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ وﻳﺸﻨﻮ و ﺷﻴﻮا ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺋﻴﺴﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻬﻞوﭘﻨﺞ درﺻﺪ از ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎي ﺳﺎﻛﻦ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ آنﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎن و ﺷﺮاب ﻣﻘﺪس در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺧﻮن و ﺟﺴﻢ ﻋﻴﺴﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه و ﺑﻴﺶ‬
‫از ﻧﻴﻤﻲ از ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار ﺷﺎﺧﻪي‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ آﻧﺎن در دﻳﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺘﮕﻮ از دﻳﻦ اروﭘﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻼف ﻫﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮدن ﺷﺪﻳﺪ داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ درﺑﺎره دﻳﻦ ﻣﻲداﻧﻨﺪ؛‬
‫اروﭘﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﺑﻮده وﻟﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﻴﺎري ﻓﺮاواﻧﻲ از دﻳﻦ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎري اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪:‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﺲ از آزﻣﺎﻳﺶ و ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن دﻳﻦ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺧﻮد‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﮔﺸﺘﻪ و ﺳﭙﺲ اﻳﻦ راه اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮاي ﭘﺪاﻓﻨﺪ از ﻣﻮاﺿﻊ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﮔﺰارهﻫﺎ و اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎي ﺑﺮ ﻟﻪ و ﻋﻠﻴﻪ دﻳﻦ را داﺷﺘﻪ و‬
‫در اﻳﻦ روﻧﺪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪) .‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(3‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ دﻳﻦ را ﺟﺴﺘﺎر ﺟﺎﻟﺒﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﺮاﻳﺶ ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ آن دارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٥٢٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﭼﺮاﻳﻲ آﮔﺎﻫﻲ ﻓﺮاوان ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن درﺑﺎره دﻳﻦ ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬

‫درك ﭼﺮاﻳﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ )ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ(‬

‫ﭼﺮا آﮔﺎﻫﻲ دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ دﻳﻦ در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﺘﺎ ﺑﺮاي ﺷﺨﺺ ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻬﻢ‬
‫اﺳﺖ؟ ﺳﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب وﺟﻮد دارد‪:‬‬

‫ﺑﺮاي آﺷﻨﺎ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺟﻬﺎن‪ :‬ﭼﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم روي زﻣﻴﻦ ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ داﺷﺘﻪ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﻬﺎن را از ﭘﺸﺖ ﻋﻴﻨﻜﻲ دﻳﻨﻲ دﻳﺪه و درﺑﺎره ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎ درﺟﺎﺗﻲ از اﺻﻄﻼﺣﺎت‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ روﺷﻨﮕﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ از ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺑﻨﻴﺎدي دﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﻣﺎن درازي را ﺑﻴﻬﻮده ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﺳﺮدرﮔﻢ ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺎره‬
‫دﻳﻦﻫﺎي ﺑﺰرگ داﻧﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ آﮔﺎﻫﻲ از دﻳﻦﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ داراي اﻫﻤﻴﺖ‬
‫اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ‪ :‬ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻓﺮد ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬درﺑﺎره رﻳﺸﻪﻫﺎي آن ﺑﺪاﻧﺪ و ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﺨﺺ را در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻴﺪان ﻛﺎرزار ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد‪ .‬ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﺷﺨﺺ ارﺟﺎﻋﻲ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﺟﺎده دﻣﺸﻖ‪ ۶‬ﻳﺎ ﭘﺴﺮ وﻟﺨﺮج‪ ٧‬داد ﺑﺎ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ آنﻫﺎ از اﻋﺘﺒﺎر ﺷﻤﺎ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ داراي آﮔﺎﻫﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ روﺷﻦ ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮ ﺗﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ اﺣﺘﻤﺎل اﺷﺘﺒﺎه و‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻛﻔﺶﻫﺎي ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻨﮕﺎم آراﺳﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ‬

‫‪6. Road to Damascus‬‬

‫‪7. Prodigal son‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٢٨‬‬

‫ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب دﻳﻦ و ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ‬

‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻣﺜﺒﺖ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮد را راﺣﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ زادﮔﺎه ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﭼﺴﺒﻨﺪ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ راه ﺧﻮد را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺳﻮاد ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ ﺧﻮب ﺑﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده و ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ درﺑﺎره دﻳﻦ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺪﻳﻬﻲﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎت درﺑﺎره دﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا – ﻳﺎ ﻫﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﺮاي ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺑﻬﺘﺮ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ‪-‬‬
‫درﺑﺎره دﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آورد؟‬
‫رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه و ﻛﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺳﻮدﻫﺎي دﻳﮕﺮ آن ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻦ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ ﭼﻨﺪان رﺑﻄﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﺸﺴﺘﻦ روي ﻧﻴﻤﻜﺖ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻳﺎ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻨﻬﺎ درﺑﺎره ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﭘﺮ زرق و ﺑﺮق و ﺷﻴﺮﻳﻦ آن ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮم – ﺗﺎزه اﮔﺮ‬
‫ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ در ﺑﺮﺧﻲ از آﻣﺎرﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﭘﻴﻮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺮدي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ‪ 52‬ﺑﺎر در ﺳﺎل ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ رﻓﺘﻪ و ﻫﻨﻮز ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ درﺑﺎره دﻳﻦ ﺧﻮدش‬
‫ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺪﺗﺮ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ )ﻳﺎ آﻣﻮزشﻫﺎي ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﻳﺎ‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ( ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﺎ دﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ آﻗﺎﻳﻲ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي از ادﻳﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﻤﻲآﻣﻮزد‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدن ﻳﻚ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺖ ﺷﻌﺮ‬
‫ﻛﻮﭼﻪ ﺑﺎزاري ﺧﻮاﻧﺪه و ﮔﻤﺎن ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻞ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺷﺎﻋﺮي ﺟﻬﺎن را از ﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻳﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ و آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺪارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺧﻮب ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺣﺘﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري‬
‫را ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﻮده و ﺳﺎدهﺗﺮ‪ ،‬ﺟﺎﻟﺐ‬
‫و ﺑﺴﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﺧﻮﺷﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٥٢٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫آﻣﻮﺧﺘﻦ درﺳﺖ درﺑﺎره دﻳﻦ‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ؟ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﻴﺎزﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻔﻮذ دﻳﻦ را در اﻣﻮر روزﻣﺮه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻫﺴﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺷﺒﺎع ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺎم ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬
‫داﻧﺶ درﺳﺖ از دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ در ﺧﺒﺮﻫﺎ ﻫﺴﺖ از ﺑﺤﺚ ﭘﮋوﻫﺶ ﻳﺎﺧﺘﻪﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‬
‫ﺗﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻳﺎ ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﺶﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺧﺸﻦ‪ .‬دﻳﻦ در ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ ﻧﻴﺰ دﻳﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد در ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‬
‫ﺳﺮوﺗﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ دﻳﻦ ﺑﺎﻻ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﻫﻤﻴﻦ‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ‪ -‬ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪» -‬ﺧﻮب ﺷﻤﺎ ﺑﺮ و ﺑﭻ ﭼﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫دارﻳﺪ؟« دوﻣﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﺎزهواردان ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬روزﻫﺎي ﻫﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎد‬
‫ﺧﺪاﻳﺎن اﺳﻜﺎﻧﺪﻳﻨﺎوي ﺑﻮده‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺎن روﻣﻲ را در ﻧﺎم ﻣﺎهﻫﺎ و ﺳﻴﺎرات ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ و ﻫﻔﺖ روز‬
‫ﺑﻮدن ﻫﻔﺘﻪ رﻳﺸﻪ در داﺳﺘﺎنﻫﺎي آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻳﻬﻮدي و ﺑﺎﺑﻠﻲ دارد‪ .‬ﺗﻌﻄﻴﻠﻲﻫﺎ در اﺻﻞ‬
‫روزﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺑﻲﺷﻤﺎري از رواﻳﺖﻫﺎ ‪ -‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻄﺮهاي در دﻟﻮ‪ ،٨‬ﻣﮕﺲ در‬
‫روﻏﻦ‪ ٩‬و ﮔﺮگ در ﺟﺎﻣﻪ ﻣﻴﺶ‪ - ١٠‬رﻳﺸﻪ در ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ دارد‪ .‬ﻛﻔﺶ ﻧﺎﻳﻚ‪ ،‬ﺷﺎل‬
‫ﮔﺮدنﻫﺎي ﻣﻴﺪاس‪ ،‬اﻃﻠﺲ راهﻫﺎ‪ ،‬اﻟﻤﭙﻴﻚ و ﻧﺎم ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻓﻀﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻫﻤﮕﻲ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از اﺳﻄﻮرهﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻠﻜﻪ زﻳﺮ ﻧﻔﻮذ دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﺧﻮﻳﺶ را درﺑﺎره دﻳﻦ ﭘﺮورش دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻦداري ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ آﺳﺎنﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ آن را ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻦدار ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ داﻧﺶ و‬
‫آﮔﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ درك ﻣﺎ از ﻫﻮﻳﺖ و ﭼﻴﺴﺘﻲ ﺧﻮدﻣﺎن ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺷﺎره ﺑﮫ ﺟﻣﻠﮫای در ﮐﺗﺎب اﺷﻌﯾﺎ )‪ (٤٠:١٥‬دارد‪ ،‬اﯾﻧﮏ اﻣتھﺎ ﻣﺛل ﻗطرهی دﻟو و ﻣﺎﻧﻧد ‪8. Drop in the bucket‬‬
‫ﻏﺑﺎر ﻣﯾزان ﺷﻣرده ﻣﯽﺷوﻧد‪.‬‬
‫اﺷﺎره ﺑﮫ ﺟﻣﻠﮫای در ﮐﺗﺎب ﺟﺎﻣﻌﮫ )‪ (١٠:١‬دارد‪ ،‬ﻣﮕسھﺎی ﻣرده روﻏن ﻋطﺎر را ﻣﺗﻌﻔن ‪9. A fly in the ointment‬‬
‫و ﻓﺎﺳد ﻣﯽﺳﺎزد و اﻧدک ﺣﻣﺎﻗﺗﯽ از ﺣﮑﻣت و ﻋزت ﺳﻧﮕﯾنﺗر اﺳت‪.‬‬
‫اﺷﺎره ﺑﮫ ﺟﻣﻠﮫای در ﮐﺗﺎب ﻣﺗﺎ )‪ (٧:١٥‬دارد‪ ،‬اﻣﺎ از اﻧﺑﯾﺎی ﮐذﺑﮫ اﺣﺗراز ﮐﻧﯾد ﮐﮫ ‪10. A wolf in sheep’s clothing‬‬
‫ﺑﮫ ﻟﺑﺎس ﻣﯾشھﺎ ﻧزد ﺷﻣﺎ ﻣﯽآﯾﻧد وﻟﯽ در ﺑﺎطن ﮔرﮔﺎن درﻧده ﻣﯽﺑﺎﺷﻧد‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٣٠‬‬

‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻞ ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﺎﻣﻞ در ذﻫﻦ دارﻳﺪ‪-‬‬

‫ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﺪ و زﺷﺖ‪ .‬ﻧﻤﻲﺗﻮان درﺑﺎره ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﻛﻴﻨﮓ ﺟﻮﻧﻴﻮر ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺸﻴﺶ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﺑﻮدن او ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮد و دﻳﻦ او ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ در اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫او ﺑﺎزي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪون درك ﺑﺎورﻫﺎي ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮان‬
‫درك درﺳﺘﻲ از ﻳﻮرشﻫﺎي ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬داﺷﺖ‪ .‬از ﺳﻮي‬
‫دﻳﮕﺮ ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ درك‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاران آن ﺷﻚﮔﺮاﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﭘﻲ ﮔﻴﺮي ﻛﻨﺠﻜﺎوي را ﺗﺎ رﺳﻴﺪن آﮔﺎﻫﻲ‪.‬‬

‫ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮان دارﻳﺪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬اﺳﻄﻮرهﻫﺎ و داﺳﺘﺎنﻫﺎي‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﺑﺎ درونﻣﺎﻳﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ داﺳﺘﺎن ﺣﻤﺎﺳﻲ درﻫﻢﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ از‬
‫ﻟﻴﺘﻞ ﺑﻮدا‪ ،‬ﻛﻴﺮﻳﻜﻮ و زﻧﺎن ﺟﺎدوﮔﺮ‪ ،‬ﻓﻴﺪﻟﺮ روي ﺳﻘﻔﻒ ﺟﻴﺴﻮن و ﭘﻮﺳﺖ زرﻳﻦ‪ ،‬ﮔﺎﻧﺪي‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﺳﺎل در ﺗﺒﺖ‪،‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻴﻨﺪﻟﺮ و ﻟﺒﻪ‪ ١‬ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺎﻫﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺷﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎور را‬
‫در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺧﻮب ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﻢ در آن ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ آﮔﺎﻫﻲ درﺑﺎره ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﺑﺎور ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫از اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻨﺸﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻤﺪيﻫﺎ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮوس ﻗﺎدرﻣﺘﻌﺎل‪،‬‬
‫دوﮔﻤﺎ و اﺧﺘﺮاع دروغ‪.٢‬‬

‫ﻗﺮآن ﻛﺎر آرﻣﺴﺘﺮاﻧﮓ‪ ،‬آﻟﻦ دوﻧﺪس و ﺟﻮزف ﻛﺎﻣﭗﺑﻞ‪ ٣‬را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﻫﻢ‬

‫‪1. Little Buddha, Kirikou and the Sorceress, Fiddler on the Roof, Jason and the Argonauts,‬‬
‫ﻓﯾﻠم ‪Gandhi, Seven Years in Tibet, Schindler’s List, and The Ledge‬‬
‫‪2. Bruce Almighty, Dogma, and the Invention of Lying‬‬
‫‪3. Karen Armstrong, Alan Dundes, and Joseph Campbell‬‬
 ‫‪٥٣١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ادﻳﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺎﺑﻊ دﺳﺖ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ آن را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ‪ -‬ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺳﺮﺗﺎن‬
‫ﺷﻠﻮغ اﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺎ ﻣﻨﺒﺮيﻫﺎ ﻫﻢ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻣﺪت‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﭙﺮدازﻳﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﮔﭗ و ﮔﻔﺘﮕﻮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫از ﺑﺎورﻣﻨﺪان درﺑﺎره ﺑﺎورﻫﺎي آنﻫﺎ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪه و ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﭼﺮا ﺑﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎور دارﻧﺪ‬
‫ﺳﭙﺲ آنﻫﺎ را در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪه ﺗﺎ درﻛﻲ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ذره ﺑﻪ ذره‪ ،‬ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﺎﻣﻞﺗﺮي از اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ دﻳﻦ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺸﻮد وﻟﻲ ﺧﻮب در آﻣﺎرﮔﻴﺮي و‬
‫ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻬﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺟﻬﺎن را‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ دﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻃﻮﻻﻧﻲ رخ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻮاد دﻳﻨﻲ درﺑﺎره ﻫﺰاران ﺑﺨﺶ ﻛﻮﭼﻚ و روزﻣﺮه و داﺷﺘﻦ دﻗﺖ‬
‫ﺑﺴﻨﺪه ﺑﺮاي رﻳﺸﺘﻦ آنﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫زﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٣٢‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ در ﻛﺎﻧﺎدا و اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه داراي ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده‪ ١‬ﺑﻮده‬

‫ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻞ و دﺷﻮاري‬
‫ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻲآورد وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﺗﻔﺎوت در ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺷﻜﺎفﻫﺎي‬
‫ﻋﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد‪ ،‬ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ و ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺴﺎن در ﺷﮕﻔﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع در ﻛﺠﺎﺳﺖ‪ :‬ﻣﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارﻳﻢ‪ ،‬ﺧﻮب ﻛﻪ ﭼﻲ؟ ﺷﻤﺎ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﭘﻴﺘﺰا ﺧﻮدت‬
‫را ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻲﻫﺎي آﻧﭽﻮ ﺗﺰﻳﻴﻦ ﻛﻨﻲ ﻣﻦ ﺣﺎل از ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﭘﺲ ﻧﻴﻤﻲ از ﭘﻴﺘﺰاﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻲ‬
‫آﻧﭽﻮي ﺳﻔﺎرش ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻛﻨﺎر ﻣﻲآﻳﻴﻢ! دﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺖ‪.‬‬

‫درﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي دﻳﻦ ﺑﺮاي ﻣﺮدم‬

‫دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم دﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬دﻳﻦ ﻫﻮﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒﻛﻨﻨﺪه اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﻳﻦ‬
‫دﺳﺘﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ دﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده را رد ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ اﺣﺴﺎس‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻴﺰ ﻃﺮد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺷﻴﻮه ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮردن دﻳﻦ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ درك ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺳﺎزوﻛﺎر و دﻳﻨﺎﻣﻴﻚﻫﺎي‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺧﺎﻧﻮاده در ﻫﻨﮕﺎم ارﺗﺪاد ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺧﺎﻧﻮاده داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﺨﺪا ﺷﺪن ﻳﻚ‬
‫ﻋﻀﻮ از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺬﻫﺒﻲ رخداده و ﺑﺮﺧﻲ روشﻫﺎي ﻛﺎﺳﺘﻦ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎريﻫﺎ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺎﻧواده ﮔﺳﺗرده‪ ،‬ﺧﺎﻧوادهای اﺳت ﮐﮫ ﺑر اﺳﺎس ﺑﺳﺗﮕﯽھﺎی ﻧﺳﺑﯽ و ﺳﺑﺑﯽ اﺳﺗوار ﺑوده و ‪1. Extended families‬‬
‫ﺷﺎﻣل ﭼﻧد ﮔروه ﺧوﻧﯽ و ﭼﻧد ﮔروه زﻧﺎﺷوﯾﯽ ﻣﯽﺷود‪ .‬اﯾن ﮔوﻧﮫ ﺧﺎﻧواده از ﭘدرﺑزرگ و ﻣﺎدرﺑزرگ ﺗﺎ ﻧوهھﺎ در ﯾﮏ‬
‫ﺧﺎﻧﮫ زﻧدﮔﯽ ﻣﯽﮐﻧﻧد‬
 ‫‪٥٣٣‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺗﻨﻮع ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده‬

‫»ﻣﻦ ﺟﺰﻳﺮهاي ﺳﻜﻮﻻر در درﻳﺎﻳﻲ دﻳﻨﻲ ﻫﺴﺘﻢ‪ «.‬اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻜﺮاريﺗﺮﻳﻦ ﺗﺸﺒﻴﻪ اي اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺷﻨﻴﺪهام‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ زﻳﺮا دﻳﮕﺮان ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ از دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮد ﺑﻴﺨﺪا ﻳﻜﺴﺎن‬
‫و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﻏﺮﻳﺒﺎﻧﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫واي ﺑﺪون ﺷﻚ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮدآﻣﺪن اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﺮاﺳﻢ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻳﺎ‬
‫ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ دارد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﮔﺮدآﻣﺪه و ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺮﻫﺎ را ﺧﻢ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺣﺘﺎ در ﻣﺬﻫﺒﻲﺗﺮﻳﻦ‬
‫و ﭘﺎرﺳﺎﺗﺮﻳﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ ﻛﺎﻣﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ دﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻮﻫﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﻇﺎﻫﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻃﻴﻔﻲ از ﺑﺎور و ﮔﺴﺘﺮهاي از ﺷﺪت‬
‫اﻳﻤﺎن در ﻫﺮ ﮔﺮوه و ﺧﺎﻧﻮادهاي وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﭙﻨﺪارﻳﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻦ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﻧﻤﺎدﻳﻦ و وﻳﮋه ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﮕﻲ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺣﻀﻮر ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻋﻴﺴﺎ ﺗﺠﻠﻴﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا ﻧﻤﺎز ﮔﺰارده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺎ ارﺟﺎﻋﺎﺗﻲ ﺑﻪ دﻳﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻫﺮ اﺗﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎدي‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﻠﻴﺐ ﺑﻪ دﻳﻮار آوﻳﺨﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮب ﭼﺮا دﻳﻮارﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫آراﺳﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪي ﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪي ﻋﻤﻮﻳﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻏﻴﺮ از‬
‫ﻣﻦ ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻜﺒﺎر ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻣﻦ »ﺟﺰﻳﺮهاي ﺳﻜﻮﻻر در‬
‫درﻳﺎﻳﻲ دﻳﻨﻲ ﻫﺴﺘﻢ‪«.‬‬
‫آﻳﺎ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اوﺿﺎع ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ؟ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺪرﺑﺰرگ و ﻣﺎدرﺑﺰرگ ﺳﻨﺘﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در‬
‫ﺣﺎل ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﺗﺮﺳﺎن از ﺧﺪا و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺷﻜﺮﮔﺰار از ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖﻫﺎي‬
‫ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﻮده ﺧﺎﻟﻪ ﮔﻠﻮرﻳﺎ ﻫﻲ ﻛﻒ دﺳﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده و ﻣﻲﻏﺮد‬
‫»ﺳﺒﺤﺎناﷲ!« ﺷﺎﻳﺪ روزي ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮ دﻳﻮ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﺳﺘﺎن‬
‫ﺳﺮﻳﺎل ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪهﻫﺎ‪ ٢‬ﺑﻠﻐﻮر ﻛﺮده و ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ ﺑﻴﺶ از دو ﺳﻮم اﻧﺴﺎنﻫﺎ در درﻳﺎي آﺗﺶ‬

‫‪2. Left Behind‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٣٤‬‬

‫و دوزخ ﻃﺎﻗﺖ ﺻﺒﺮ ﻛﺮدن ﻧﺪارد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آﻏﺎز ﺑﻪ ﻛﺎوش اﻳﻦ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﺷﺪت‬
‫دﻳﻨﻲ ﻧﻤﻮدم ﻃﻴﻔﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﺪﻳﺪار ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺷﻮﻫﺮ ﺧﺎﻟﻪ ﮔﻠﻮرﻳﺎ ﻳﻚ ﺧﺎدم ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺑﻮده وﻟﻲ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ازدواج ﭼﻨﺪان ﻣﺘﺪﻳﻦ ﻧﺒﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻤﻮﻫﺎﻳﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪه ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ رﻓﺘﻪ و‬
‫ﺳﺠﺪه ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺧﻮب در ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮان اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻋﻤﻮﻫﺎ‪ ،‬در داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ درﺑﺎره ﺑﻮداﺋﻴﺴﻢ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ دﻳﻦ ﺟﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ »ﻫﻴﭻ راﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻣﺮام ﺑﻮداﻳﻲ ﺑﮕﺮوﻧﺪ‪«.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ دوﺳﺘﺎن دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮ ﺣﻨﺎ ﻳﻬﻮدي و دﻳﮕﺮي ﻣﻮرﻣﻮن اﺳﺖ‪ .‬او ﺧﻮدش‬
‫را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﻣﻲداﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﻛﻪ ﺧﺪا ﻏﻴﺮ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖﻫﺎ را‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮرﻣﻮنﻫﺎ و ﻳﻬﻮدﻳﺎن را ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﻛﺘﺎب ﺳﺎم ﻫﺮﻳﺲ را ﺧﻮاﻧﺪه و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ دارد‪.‬‬
‫‪ ‬و ﻋﻤﻪي ﭘﻴﺮ و ﺧﻮﺑﻢ ﺳﻮزان ﻳﻚ ﺗﻲﺷﺮت ﻣﻲﭘﻮﺷﺪ ﻛﻪ روي آن ﭼﺎپ ﺷﺪه‪» ،‬ﺧﺪاﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪي ﺗﻮ را ﻣﻴﺎﻣﺮزد« ‪ -‬ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﭼﻨﺪان ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬

‫دﻳﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺷﻠﻪﻗﻠﻤﻜﺎر ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻨﺎ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ‬
‫رﻧﮓ و آب ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﮕﻲ ﻳﻚ ﺟﻮر ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎﻣﺪاد ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺻﻒ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﻠﻴﺴﺎ را ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ رﻧﮕﺎرﻧﮕﻲ و ﺟﻮر‬
‫واﺟﻮري ﺑﺎز ﻫﻢ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﭘﺲ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻳﻚ ﺟﺰﻳﺮه در ﻣﺤﺎﺻﺮه درﻳﺎي دﻳﻦداري‬
‫ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻃﻴﻒ ﺑﺎورﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻃﻴﻒ ﺑﺎورﻫﺎ ﻳﻜﻲ از‬
 ‫‪٥٣٥‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﭘﻮﻳﺎﺗﺮﻳﻦ و ﺳﺎﻟﻢﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ اﺣﺴﺎس راﺣﺘﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ ﺑﺎوري در درون ﺧﺎﻧﻮاده ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ درﺑﺎره دﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﺧﺎﻧﻮادهاي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻮ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻮﺿﻮع اﺧﺘﻼﻓﺎت دﻳﻨﻲ آرام ﺳﺎزد‪ ،‬ﺑﻜﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎورﻫﺎ را ﻫﻢ ﭼﻮن‬
‫ﺟﺴﺘﺎري ﻋﺎديﺗﺮ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻧﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﺳﺨﺖ ﺗﻦ ﺑﻪ ﺗﻦ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺳﺎده‪ .‬آﻏﺎزﮔﺮ ﺟﺴﺘﺎر و ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳﺎدآوري‬
‫ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻫﻨﺪو ﻣﺤﻠﻲ رﺷﺪ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ‬
‫در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ اﺧﺮوي ﻳﺎ دﻧﻴﻮي ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ و دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻦ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪) .‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ زﻳﺮ(‪.‬‬

‫ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﻀﺎﻳﻲ اﻣﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮوز ﺷﻚ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ درﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﻣﻴﺎن آﻧﺎن اﺳﺖ ﻫﻤﮕﻲ ﻏﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻳﺎ ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺒﺮ رﻓﺘﻪ و روﺿﻪاي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ از اﻳﻤﺎن ﺧﻮد ﺧﺎﻃﺮﺟﻤﻊ ﺑﻮده و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده و در ﻣﻴﺎن‬
‫دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﻮرواﺟﻮري و ﺗﻨﻮع ﺟﺎ ﺑﺎز ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ داﻧﺴﺘﻦ درﺳﺖ و ﻛﺎﻣﻞ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ روش آﺷﺘﻲ دادن و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎدت ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺑﺎورﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻋﻄﺴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ و دوﺳﺘﺎن دﻳﻨﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ »ﺧﺪا ﻋﻤﺮت ﺑﺪﻫﺪ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻴﺖ ﺧﻮب ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻟﻲ دﺳﺘﭙﺎﭼﻪ ﺷﺪه و ﭘﻮزش‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ اﮔﺮ ﻣﺎﻳﻪ دﻟﺨﻮري ﺷﺪهاﻧﺪ! ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻗﺪر ﻧﺎزك ﻧﺎرﻧﺠﻲ ﺑﺎﺷﻢ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺨﻮاﺑﻢ ﻛﻪ آب زﻳﺮم رد ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮم‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٣٦‬‬

‫ﻛﻪ ﺳﺒﺤﺎناﷲ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺮا در ﺳﻴﺎﻫﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ﻛﺎرت ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎزﮔﺎر ﻣﻦ ﺑﻮده و ﻣﻦ ﻗﺪردان آن ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ‬
‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫واﻛﻨﺶﻫﺎي ﻣﻦ اﻳﻦﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻨﻚ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺣﺪسﻫﺎﻳﻲ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 8‬ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺖ‬
‫ﻛﻢ ﻣﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻈﺎﻫﺮات دﻳﻨﻲ اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺑﻲ ﺗﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺟﺎي ﻛﺴﻲ ﺗﻨﮓ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﭘﺮ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ دردﻧﺎكﺗﺮ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺷﺘﺮاﻛﺎت‪ :‬ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ اﺧﺮوي ﻳﺎ دﻧﻴﻮي‬

‫ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺗﻀﻤﻴﻦﺷﺪهي اﺧﺮوي ﻳﺎ دﻧﻴﻮي را ﻣﻲﺗﻮان در ﺗﺎرﻧﻤﺎي‬

‫‪http://www.beliefnet.com/Entertainment/Quizzes/BeliefOMati‬‬
‫‪ .B_OLD.aspx‬ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﻮن ﺑﻴﺴﺖ ﭘﺮﺳﺶ ﭼﻨﺪﮔﺰﻳﻨﻪاي ﻣﻄﺮح ﻛﺮده ﺳﭙﺲ‬
‫ﺳﻴﺎﻫﻪاي از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﺎور را ﻧﺸﺎن داده و درﺻﺪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎور ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﺪام‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰاري ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ و ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ‬
‫از آﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺷﺪه اﻧﺪﻳﺸﻪ و اﻓﻜﺎر ﻣﺸﺘﺮك دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﺮ ﺳﺎل در اﻳﻦ آزﻣﻮن ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﻦ ‪ 100‬درﺻﺪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي‬
‫ﺳﻜﻮﻻر و ‪ 92‬درﺻﺪ ﺟﻬﺎنﮔﺮاي ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا ﺷﺪم‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﺑﻮداﻳﻲ ﺧﻮب‬
‫)‪ 73‬درﺻﺪ( و ‪ 60‬درﺻﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎ داﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﻓﺮاوان زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده وﺟﻮد دارد! ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻣﻦ ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ ﺳﺎل‬
‫ﭘﻴﺶ ﻳﻬﻮدي ﺑﻮدم وﻟﻲ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺷﺪه ﺑﻮدم )ﻣﻴﺎن ‪ 16‬ﺗﺎ ‪ 18‬درﺻﺪ(‪.‬‬
‫داراي ﻫﺮ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎﻻ را ﭘﻴﺶ از ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده و ﻓﺎﻣﻴﻞ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ آزﻣﻮن ﭘﻴﺶ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه ﺟﺎﻟﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده از ﻓﻬﻤﻴﺪن ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ادﻳﺎن ﻟﺬت‬
 ‫‪٥٣٧‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﭻ ﻣﺎدرﺑﺰرگ اﻧﺠﻴﻞ دوﺳﺖ آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 70‬درﺻﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪(.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺪون ﺗﺮﺷﺮوﻳﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪ .‬ﻧﻴﺎﻳﺶ در ﺳﺮ‬
‫ﺳﻔﺮه ﺷﺎم ﺑﺎ اﻟﺘﻤﺎﺳﻲ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي »ﮔﺸﻮدن آﻏﻮش ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ از اﻋﻀﺎي اﻳﻦ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده« ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪاي ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﺳﻮي‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را »ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺗﻮ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ« را ﭼﻮن ﻛﻨﺎﻳﻪاي ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫رخ ﻛﺸﻴﺪن اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﻫﺪفﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن و ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارد – ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺑﺮاز‬
‫داوري و ﻧﺎﺧﺸﻨﻮدي ﺗﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﻧﮕﺮاﻧﻲ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﺮ ﺳﻔﺮه ﺷﺎم ﻳﺎ ﻧﺎﻫﺎر ﺳﺎزﮔﺎر ﺷﺪه ﭼﻮن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻫﺪف اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪن‪ -‬آرام ﺷﺪن‪ ،‬ﺑﺎزﺗﺎب‪ ،‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﺑﻮدن‪ -‬ﺑﺪون‬
‫ﻟﺤﻦ و آواي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬دﻋﻮت از ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺳﻜﻮﻻر ﺧﺎﻧﻮار ﺑﺮاي اﺟﺮاي‬
‫ﻣﺪﻳﺘﻴﺸﻦ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﻚ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮب ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﭘﻴﺶ از آﻏﺎز ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎي ﺳﻜﻮﻻر ﻫﺸﺪاري ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮاﺳﻤﻲ از ﺳﻮي ﻃﻴﻒ ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺧﺎﻧﻮاده اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﭘﺮﺳﺶ ﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﻚ ﻓﻀﺎي اﻣﻦ ﺑﺮاي ﺗﻔﺎوت و دودﻟﻲﻫﺎ ﺷﺘﺮي ﺳﻮاري‬

‫دوﻻدوﻻ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ واروﻧﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ارادي ﺑﺮاي آزاد ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد اﺳﺖ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺳﺮﺟﺎي‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٣٨‬‬

‫ﺧﻮدش وﻟﻲ آﻣﻮزهﻫﺎ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﺣﺘﺮام را ﺑﻪ دﺳﺖ آورده و‬

‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﺨﺼﻲ ﺳﺨﻨﺎن ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫دﻳﮕﺮي را ﺳﺮﻛﻮب ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻣﺎن ﻣﻲﺑﺮد ﺑﻪ‬
‫وﻳﮋه اﮔﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎﻫﺶ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه‬
‫ﺷﺎديآور ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ آﮔﺎه ﺑﻮدن ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﻔﺎوتﻫﺎ و ارزش‬
‫دادن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻧﻴﻤﻪ از ﻛﺎرزار اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻨﺜﻲ ﻛﺮدن ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬

‫ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎي واﻗﻌﻲ در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻮد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮاده را از ﻫﻢ ﺑﭙﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺗﻨﺶ در ﺧﺎﻧﻮادهاي ﺷﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﻚ ﺿﺮورت ﺑﻮده و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از‬
‫ﻫﺮ ﺳﻮي ﺧﻂ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺬﻫﺐ آﻏﺎز ﺷﻮد‪ .‬اﺻﻞ ﺑﺮدن ﻳﺎ ﺑﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﺻﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮ‬
‫ﻛﺮدن ﺑﻮده وﻟﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺮاي آﺷﺘﻲ ﻛﺮدن و ﺗﻨﺶزداﻳﻲ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﺶزداﻳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ آﺗﺶﺑﺲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻨﺶزداﻳﻲ در واﻗﻊ اﺑﺰاري ﺑﺮاي ﻛﺎﺳﺘﻦ ﺗﻨﺶ و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ دو ﻃﺮف از‬
‫ﻫﻢ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﺎ ﻣﺎدرزن ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﺧﻮدم ﺑﻪ ﻗﺼﺪ »ﭼﻴﺮﮔﻲ«‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ دﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ ﺟﻮر درﻧﻤﻲآﻳﺪ و‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﻛﻪ اﺣﺘﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﺬارد و اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﭘﺬﻳﺮش اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺖ ﻧﻮادﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ‬
 ‫‪٥٣٩‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﺗﻨﺶزداﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮاه ﺑﺮﻧﺪه ﺧﻮاه ﺑﺎزﻧﺪه ﺗﻨﺶ ﺑﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ اﻧﻔﺠﺎر‬

‫ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻣﻦ روﻳﻜﺮدي ﺑﺎ ﻫﺪف ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ در ﺧﺎﻧﻮاده داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺎدرزﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ او ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫دﻟﻴﻞ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎ او ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ دﻟﻮاﭘﺴﻲﻫﺎي او ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻛﺮده‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻢ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس او را درك ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ او اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮدم ﭘﺸﺖ ﻛﺮدهام‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻢ در واﻗﻊ ﻫﻤﺎن ﻓﺮد‬
‫ﭘﻴﺶ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﺻﺎدﻗﻢ و اﺣﺴﺎس ﻣﺤﺒﺖ و ﻋﺸﻖ دارم و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهام ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪه‬
‫و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آرزوﻫﺎ را ﺑﺮاي آﻧﺎن دارم‪ .‬اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺘﺸﻨﺞ ﻛﺮدن ﻣﺎﻳﻪ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺷﺪه و ﺗﻨﺶ را ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن و ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺣﻜﻢ‬
‫ﻫﺸﺪار را دارد‪ .‬ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻛﻤﺘﺮ درﺑﺎره‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎ ﺑﻮده و ﺑﻴﺸﺘﺮ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺣﺘﺮام و ﻋﺰت‪ ،‬ﻫﻤﺪﻟﻲ و اﻃﻤﻴﻨﺎن دادن درﺳﺖ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻮده و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎري در روﻳﺎروﻳﻲ و ﻛﺎﺳﺘﻦ‬
‫ﺗﻨﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﻨﻴﻦ درﮔﻴﺮيﻫﺎﻳﻲ اﻳﻦ روﻳﻜﺮد را ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ و ﻛﺎرا‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬اﻳﻦ در واﻗﻊ ﻳﻚ آﻏﺎز ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻮب و ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫ﭘﻴﺶ از آﻏﺎز ﺳﺪهي ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن دﺷﻮاريﻫﺎي‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎﻳﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ و ﺟﺪا اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٤٠‬‬

‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬در ﮔﺬر دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺳﭙﺎس از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ اﻧﻘﻼﺑﻲ درآﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻣﻴﺖآپ‪۴‬‬ ‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ رﺷﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺗﻪﺋﻴﺴﺖ ﻧﻜﺴﻮس‪ ٣‬و‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻣﺤﻠﻲ و ﻧﺎﺣﻴﻪاي را ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺎ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك آﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ؛‬
‫وﺑﻼگﻫﺎ و ﺗﺎﻻرﻫﺎي ﮔﻔﺘﮕﻮ راه ﺗﺒﺎدل و داد و ﺳﺘﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺗﻲ را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻚ دﻫﻪ ﭘﻴﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ﻧﻴﺰ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺎوش ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي ‪ 13‬و ‪ 14‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻣﺪن ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر‬

‫ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در دي ‪ 1387‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )ژاﻧﻮﻳﻪ ‪2009‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻧﺎ ﺑﺎوران ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮﻫﻴﺠﺎن و درﺧﺸﺎن در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از‬
‫آن ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺸﺎﻧﻲ از آنﻫﺎ ﻧﺒﻮد ‪ -‬در ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﺰرگ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ‬
‫دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از آﻏﺎز ﺳﻮﮔﻨﺪ ﭼﻬﻞ و ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه در ﻳﻚ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺳﺮد و ﺗﻠﺦ ﺑﺎراك اوﺑﺎﻣﺎ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻨﻮع ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲﻫﺎ را در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺮاث ﻫﺰارﺗﻜﻪ ﻣﺎ ﻧﻪ ﻧﻘﻄﻪﺿﻌﻒ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻮت اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻠﺖ ﻣﺎ‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن و ﻫﻨﺪوﻫﺎ ‪ -‬و ﻧﺎ ﺑﺎوران اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﻣﺪت ﺟﻠﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺧﺸﻜﻢ زد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺧﺸﻜﻢ زد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻃﺮد ﻧﺸﺪه ﻧﺒﻮدهاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي درك اﺣﺴﺎس ﻣﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻣﺮد ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺘﻲ ﻧﺒﻮد رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را ﻳﻚ ﺑﺎﺷﮕﺎه ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﺷﺨﺎص دﻳﮕﺮي ﻣﻲدﻳﺪ‪ -‬و ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪاي از ﻧﻤﺎد ﺑﺰرگﺗﺮ‪ ،‬ژرفﺗﺮ از ﺗﺒﻌﻴﺾ‬
‫در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻲدﻳﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب اوﺑﺎﻣﺎ ﻳﻚ رﺧﻨﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﺑﺮاي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ -‬آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻴﺎن‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ آنﻫﺎ ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ زﻣﻴﻦﻟﺮزه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪3. Atheist Nexus‬‬

‫‪4. Meetup‬‬
 ‫‪٥٤١‬‬ ‫———————— ﺑﺨﺶ ‪ :17‬ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮدن در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﺮ از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ‬

‫ﮔﺮاﻳﺶ رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر ‪-‬در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻛﻢاﻫﻤﻴﺖﺗﺮ‪ -‬ﺑﺮاي‬

‫داﻧﺴﺘﻦ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻫﻢ ﭼﻮن ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻠﺖ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻢ اﻧﺪازه اﻧﺘﺨﺎب او اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ از اﻳﻦ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺷﻨﻴﺪن ﻧﺎم ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ‪-‬‬
‫ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﺑﻮد‪ .‬در دوﻟﺖ ﺧﻮدﻣﺎن دﻳﮕﺮ روي ﻣﺎ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ راﻧﺪه ﻧﺸﺪن‬

‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ در ﺑﺨﺶ »آﻓﺘﺎﺑﻲ ﺷﺪن« ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﻮدن‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاي اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎن اﻃﺮاﻓﻴﺎن آنﻫﺎ را ﻫﻢﻛﻴﺶ ﺧﻮد و ﻫﻢ دﻳﻦ اﻛﺜﺮﻳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آوردهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﻓﺮاد اﺣﺴﺎس ﻋﺪم ﺻﺪاﻗﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ آنﻫﺎ داراي اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﺧﻮدﺷﺎن زﻳﺎنآور اﺳﺖ اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﻳﺪه ﺷﺪن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪ درﺟﻪ دو اﺣﺴﺎس آزردﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﻧﺒﻮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻛﻤﻚ‬
‫ﻛﺮده ﺣﺘﺎ اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻨﻬﺎ در اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﺎ دوﺳﺘﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد آﺧﺮي ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﺎﻳﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﻮدن ﺑﻴﺮون آﻣﺪن را ﺑﺮاي‬
‫دﻳﮕﺮان آﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻛﻠﻴﺸﻪ ﺳﺎزي ﻧﺎ ﺑﺎوران را دﺷﻮارﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﻓﺮﮔﺸﺖ‬
‫ﻧﮕﺮشﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮاﻳﺎن زن و ﻣﺮد ﻛﺎر ﻛﺮده و داراي‬
‫ﻫﻤﺎن ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪن از ﺑﺎﻻي ﭘﺸﺖﺑﺎمﻫﺎ‬

‫واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن داده ﻫﺮ ﻧﻤﺎد ﻳﺎ ﭘﻴﺎﻣﻲ از اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﻗﺎب‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ راهﻫﺎي آرامﺗﺮ دﻳﮕﺮي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٤٢‬‬

‫‪ ‬ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺗﻲﺷﺮت ﻳﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺧﺪادﻫﺎ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻳﺎ‬

‫ﻧﺸﺎنﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬
‫‪ ‬ﭘﺴﺖ ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ ﻳﺎ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ و ﺑﻪ اﺷﺘﺮاكﮔﺬاري وﻳﺪﺋﻮ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ و‬
‫ﻧﮕﺮشﻫﺎي ﻧﺎ ﺑﺎوري را آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻳﻚ »ﻧﻴﺎﻳﺶ« ﻏﻴﺮ اﻟﻬﻲ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان‬
‫‪ ‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﻧﺎﺑﺎوري در ﮔﻔﺘﮕﻮ‬
‫‪ ‬ﺧﻮدداري ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ از اﻧﺠﺎم ﻛﻨﺶﻫﺎ ﻳﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺧﻮد‬

‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﺎده ﺑﻴﺮون آﻣﺪن و ﻃﺒﻴﻌﻲ رﻓﺘﺎر ﻛﺮدن‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻤﻪي اﻧﮓﻫﺎ و ﺗﺮسﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ روز ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻫﺮ ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺮاي دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮﻳﺶ آﺷﻜﺎر ﺳﺎزد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درك ﻣﺮدم را‬
‫ﻳﻚ ﺷﺒﻪ دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﺲ از آن دﻳﮕﺮ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر و ﺑﺎ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺎدرﺳﺖ »ﻏﺮﻳﺒﻪﻫﺎ« ﻳﻚ ﺟﺎي دوردﺳﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﻬﻨﺠﺎري از ﺗﻨﻮع و‬
‫ﺟﻮرواﺟﻮري ﺑﺎورﻫﺎ در ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﻮاﻣﻊ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪18‬‬
‫ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي‬
‫دﻳﻦ‪...‬دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻘﻴﻪ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬درك اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺮا )در واﻗﻊ( ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻣﻲروﻧﺪ‬
‫‪ ‬ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪاي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫‪ ‬ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫‪ ‬ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ‬

‫در ﺣﻀﻮر ده ﺑﻴﺨﺪا ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ »ﻛﻠﻴﺴﺎ« ﻳﺎ »ﻣﺴﺠﺪ« ده واﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ از ﺧﺸﻢ ﺳﺮخﺷﺪه اﻳﻨﺠﺎﻫﺎ را ﺟﺎﻳﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻘﻠﺐ‪ ،‬ﻧﺎداﻧﻲ و ﺗﺮس‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﺎز ﺷﺪه ﺑﻪ روان و‬
‫دل اﻧﺴﺎن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﻳﻦ ﻫﻴﺠﺎنزده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه اﺣﺴﺎس دﻟﺘﻨﮕﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﻤﻲ ﺣﺴﺮت ﻛﺮده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﭘﺸﺖ‬
‫ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻛﻨﻴﺴﻪ و ﻛﻠﻴﺴﺎ و دﻳﻦ ﻫﻴﭻ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻣﮕﺮ اﺣﺴﺎس رﻫﺎﻳﻲ ﻧﺎب ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ در ﻛﺮدار ﺑﺴﺘﮕﻲ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ و ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻓﺮد‬
‫دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در دوران ﻛﻮدﻛﻲ دروغ ﺷﻨﻴﺪه‪ ،‬ﻣﻮرد ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٤٤‬‬

‫و ﺗﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎد‪ ،‬رﻧﺠﺶ واﻛﻨﺸﻲ ﻗﺎﺑﻞ درك ﺑﻮده و اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻃﻮل دوران‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺟﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻫﺮﮔﺰ در ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ درﮔﺎه ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺴﺎ را ﻧﺪﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﺮدرﮔﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺷﻤﺎر ﺑﺰرﮔﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺷﻤﺎر روزاﻓﺰوﻧﻲ از آﻧﺎن ﺑﻬﺮهﻫﺎي را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ دﻳﻦ‬
‫وﻳﮋهاي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻬﺮهﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪون رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺎورﻫﺎ‬
‫و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮب اﻳﻦ ﺳﻮد و ﺑﻬﺮهﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ دﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬

‫ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﺟﻮاﻣﻊ و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫‪‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ارزشﻫﺎ و ﺑﺎورﻫﺎي از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه‬ ‫‪‬‬
‫زﺑﺎن و ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي اﻋﻼم اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﻛﻪ دورهﻫﺎي زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺳﺎزد‬ ‫‪‬‬
‫داﺷﺘﻦ ﮔﻮﻧﻪاي از ﺣﺲ ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺷﻴﻮهاي ﺑﺮاي ﺑﺮﺗﺮ ﻧﻤﻮدن ﺟﻬﺎن ﻣﺎدي‬ ‫‪‬‬
‫آﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺰرگ‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻣﺸﺎورهاي ﺑﺮاي آﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎ و ﺑﺎﺧﺘﻪاي زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﺷﻴﻮهاي ﺑﺮاي ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان در اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻫﺶﻫﺎي‬ ‫‪‬‬
‫ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ و داوﻃﻠﺒﻲ ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ دﻫﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺮاز ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﻓﺮدي‬

‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺑﻬﺮهﻫﺎ و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﺎدي ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻘﺪر در زﻣﺎن و اﻧﺮژي ﻣﻦ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ارزش و ﺑﺎورﻫﺎﻳﻢ ﻣﺮا ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده و ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ دادن‬
‫ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي راﺣﺖ و آﺳﻮده ﻧﺒﺎﺷﻢ زﻳﺮا ﻫﺰﻳﻨﻪ ارزشﻫﺎي واﻗﻌﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻬﺮهﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﻴﺎﻫﻪ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻧﻴﺎزﻫﺎي واﻗﻌﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻮده ﻛﻪ ﺣﺘﺎ ﺑﺎ ﻧﭙﺮﺳﺘﻴﺪن‬
 ‫‪٥٤٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﺧﺪا ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺎر ﻧﻤﻲرود‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺪدﻛﺎري ﺑﺎ‬
‫ﻛﻨﺎر رﻓﺘﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪي وﺟﻮد ﺧﺪاوﻧﺪي ﻣﺮاﻗﺐ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺘﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﻫﺎي دﻳﻦﻫﺎي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ راهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺑﺪون اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ آنﻫﺎ دﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫درك دﻟﻴﻞ )راﺳﺘﻴﻦ( رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎ‬

‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪﺗﺮ از اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ و‬

‫ﺑﺎورﻫﺎي ﺷﻤﺎ را ﺑﻬﺘﺮ از ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا را‬
‫ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎي ﺑﻴﺨﺪا در ژرﻓﺎي‬
‫وﺟﻮدش ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور دارد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ واروﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ‪ ،‬ﻛﻨﻴﺴﻪ ﻳﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻢ درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﻴﺨﺪا از دﻳﻦ ﺑﺪون رﻓﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻜﺎنﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻧﺎﭼﺎرم ﺑﺪاﻧﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ در واﻗﻊ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ‪-‬ﺣﺘﺎ‬
‫اﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﻈﺮات آﻧﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﺑﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ ﺑﺮاي ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي ﻏﻴﺮ‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ دارم‪.‬‬

‫ﺧﻮب ﺣﺪس ﺑﺰﻧﻴﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﭼﻴﺴﺖ‪ :‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ‬

‫اﻃﻤﻴﻨﺎن و ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﻴﺮاﻣﻮن رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬روﺷﻦ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﺑﺎ ﻫﺮ ﺟﻮر ﻧﻴﺎز اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫راﺑﻄﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ در ﻗﺎب ﺧﺪا و دﻳﻦ ﻗﺮار داده ﺷﺪه وﻟﻲ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٤٦‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ در ﻗﺎب‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي واﻗﻌﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﻬﻢ‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه از ﺳﻮي ﮔﺎﻟﻮپ‪ ١‬از ﻛﻠﻴﺴﺎروﻫﺎ دﻟﻴﻞ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر را ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ‪-‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ دﻟﻴﻞ‪ -‬ﭼﺮا آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻣﻲﭘﻨﺪارﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺧﺪا‪ «.‬وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 27‬درﺻﺪ از ﺣﺎﺿﺮان در روي ﻧﻴﻤﻜﺖﻫﺎي‬
‫ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﻴﻞ ﻧﺨﺴﺖ و اﺻﻠﻲ از ﺧﺪا و ﭘﺮﺳﺘﺶ او ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آوردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎ ﺑﺮاي اﻟﻬﺎم ﻳﺎ‬
‫رﺷﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻳﺎ واﻗﻊﮔﺮا ﺑﻮدن ‪ -‬ﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺎدت ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﻜﻮﻻر ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻪ و ﺷﻐﻞ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ارﺑﺎبرﺟﻮعﻫﺎي ﺗﺮﺷﺮوﻳﻲ داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺟﻤﻊ‬
‫ﭼﻬﺮهﻫﺎي دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻜﺒﺎر ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدﮔﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻮب اﺷﺘﺮاك‪ ،‬اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ‪ ،‬رﺷﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ‪ -‬ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در زﻣﻴﻨﻪ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ رخ دﻫﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﻧﻴﺰ رﻳﺸﻪاي در اﻧﺪﻳﺸﻪ و آﻣﻮزهي ﺧﺪا ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺶ از ﺳﻮي ﻫﺎروارد‪/‬وﻳﺴﻜﺎﻧﺴﻴﻦ در ﺳﺎل ‪ 1389‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪2010‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ از اﻓﺮاد ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫راﺑﻄﻪ و ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه و رﺿﺎﻳﺖ از زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮي ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻣﻲروﻧﺪ ﺧﻮﺷﺤﺎلﺗﺮ و از زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ راﺿﻲﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ ﭼﺮا‪ .‬آﻳﺎ از ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪاﺳﺖ ‪ -‬ﻳﺎ‬
‫ﭘﺎي ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي در ﻣﻴﺎن اﺳﺖ؟‬
‫اﻳﻦ ﮔﺮوه ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻣﻲروﻧﺪ ﺧﻮﺷﺤﺎلﺗﺮ از‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻧﻤﻲروﻧﺪ زﻳﺮا داراي دوﺳﺘﺎن ﺻﻤﻴﻤﻲ در اﻳﻦ‬
‫ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﺴﺎروﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﻀﺒﺎﻃﻲ ﺑﺪون دوﺳﺘﺎن ﺻﻤﻴﻤﻲ در اﻳﻦ ﺟﻤﻊﻫﺎ در‬
‫واﻗﻊ داراي اﻣﺘﻴﺎز ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮي از رﺿﺎﻳﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ‬

‫‪1. Gallup‬‬
 ‫‪٥٤٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﻧﻤﻲروﻧﺪ‪ .‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺮه ﺑﺎﻻي رﺿﺎﻳﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻳﻦ اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ اﻟﻬﻴﺎت دارد ﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا‪ .‬ﻣﺮدم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻣﻲروﻧﺪ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ زﻳﺮا در اﻳﻦ‬
‫ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲﻫﺎ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم را داراي ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ و ﭘﺬﻳﺮش‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را ﺗﺎ ﺣﺪودي دوﺳﺖ دارد‪ .‬ﭘﻴﻮﻧﺪ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫را ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻴﺪ و رﺿﺎﻳﺖ ﻧﻴﺰ از ﻣﻴﺎن ﻣﻲرود‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺒﻴﻨﺪ دﻳﮕﺮان ﺑﺎ ﻫﻢ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺧﻮدش ﻫﻴﭻ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺸﻒ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻬﺮهي ﺧﻨﺪان ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻣﻲروﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺮدم رﺑﻂ دارد ﺧﺒﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﻫﻤﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ را اﺣﺴﺎس ﻛﺮده وﻟﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﻳﻦ ﻧﻴﺎز را ﺑﻴﺮون از درﻫﺎي ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮآورده ﺳﺎزﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﺑﺪون ﻣﺬﻫﺐ )‪ ...‬ﻳﺎ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﺪون ﺧﺪا(‬

‫ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه و ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﺮوﻧﺪ‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺳﻮد رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺣﺲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﻛﺎرا و‬
‫ﺧﻼﻗﺎﻧﻪ در اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻲاﻧﺪازد ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭼﻴﺰﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺠﺮﺑﻪ در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا‬

‫ﺗﺠﺮﺑﻪاي در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن از دﻳﻦﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺤﻮري ﻏﻴﺮ از ﺧﺪا ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬دﻳﻦ ﺑﺪون ﺧﺪا ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺳﺘﻮران ﺑﺪون ﺧﻮراك اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٤٨‬‬

‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺧﺪا ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ؟ وﻟﻲ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ آﺧﺮ را ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺪون ﺷﻚ ﻧﺎم ﺧﺪا ﺳﺮﭘﻮﺷﻲ ﺑﻮده ﺟﺰ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮاي او ﻧﻤﺎز و ﺳﺮود ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺗﻤﺮﻛﺰ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﻤﻨﻲ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶ اﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺠﻤﻦ ﭘﺮورشدﻫﻨﺪه‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ و ﭘﻴﺮوان ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا‬

‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﻤﻨﻲ ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎزد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺶ و ﺧﻮاﺳﺖ آن ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮدن‬
‫ﻣﺮدم و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻮﺗﺎه و ﺧﻮﺑﻲ از ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ و دﻳﻨﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در آن وﺟﻮد ﺧﺪا اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻮده و در ﺑﺨﺶ ﻫﻔﺖ درﺑﺎره آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدم‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ روﺷﻨﮕﺮ ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا )‪ (UU‬ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻤﺎن ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل و ارزشﻫﺎ ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻮل و ارزشﻫﺎ‬
‫درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺑﺰرﮔﻲ و ارزش ﺳﺮﺷﺘﻴﻦ و ذاﺗﻲ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ‬ ‫‪‬‬

‫دادﮔﺮي‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ و ﻫﻤﺪﻟﻲ در رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﻳﻚ ﺟﺴﺘﺠﻮي آزاد و ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ درﺑﺎره ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﻣﻌﻨﺎ‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﻮد و ﻳﻚ درﺻﺪ از اﻋﻀﺎي ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا »اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ« را‬

‫ﻫﻢ ﭼﻮن ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از‬
‫آنﻫﺎ ﻧﺎ ﺑﺎور ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺻﻮل ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي راﻫﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻫﺪفداري ﻣﻲآﻳﻨﺪ ‪ -‬ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي اﺷﺘﺮاك در دﻳﻦ ﺑﺎ ﺑﻪ اﺷﺘﺮاك ﮔﺬاﺷﺘﻦ ارزشﻫﺎ و اﺻﻮل ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ‪.‬‬
 ‫‪٥٤٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫درك واﻗﻌﻲ آﻧﭽﻪ دﻳﻦداران ﭘﻴﺸﻴﻦ در دﻳﻦ ازدﺳﺖداده‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﻴﺎز اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (14‬ﻫﻴﭻ دﺷﻮاري‬
‫ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ راهﻛﺎر ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ‪ -‬ﻳﻜﺸﻨﺒﻪﻫﺎ راﺣﺖﺗﺮ اﺳﺖ! ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﭘﺲ از ﺑﻴﺮون‬
‫آﻣﺪن از درﻫﺎي ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﺑﺮاي آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر اﺣﺴﺎس ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ از آزادي و آراﻣﺶ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز را ﺗﺮك ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺎ ﺑﺎوران اﺣﺴﺎس ژرف و‬
‫ﻧﺎﺑﻲ از دﻟﺘﻨﮕﻲ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ )اﻟﺒﺘﻪ در ﺻﻮرت اﻧﺠﺎم آن(‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮاي ﺧﺪا دﻟﺘﻨﮓ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ ‪ -‬ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي‬
‫ﻫﺎروارد‪/‬وﻳﺴﻜﺎﻧﺴﻴﻦ و دﻳﮕﺮ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﻓﺮاد از روز ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻧﻤﻲرﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر اﻳﻦ اﻓﺮاد دلﺗﻨﮓ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ و‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺸﻴﺪن و در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ‬
‫ﻣﺮدم اﻣﺮوزه ﺑﻪ آن دﻻﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎ و زﻳﺎرﺗﮕﺎهﻫﺎ ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺑﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »دﻟﻢ ﺑﺮاي ﭼﻪ‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ ﺗﻨﮓﺷﺪه اﺳﺖ‪ «١‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﺷﻚ اﻟﮕﻮﻳﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫»ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﻦ از دﺳﺖ دادهام اﺣﺴﺎس در ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫‪‬‬
‫»ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﻦ از دﺳﺖ دادم ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻲدرﻧﮓ اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫‪‬‬
‫»دلﺗﻨﮓ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان را در اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮب ﻫﺴﺘﻢ‪«.‬‬ ‫‪‬‬
‫»دﻟﻢ ﺑﺮاي اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻘﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ داﺷﺘﻢ ﺗﻨﮓ ﺷﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫‪‬‬
‫»اﺣﺴﺎس ارﺗﺒﺎط و اﻫﺪاف ﻋﻤﻮﻣﻲ را از دﺳﺖ دادهام‪«.‬‬ ‫‪‬‬
‫»ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﺨﺸﻲ از ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگﺗﺮي از ﺧﻮدم ﺑﻮده و آن را از دﺳﺖ دادهام‪«.‬‬ ‫‪‬‬
‫»ﺣﺲ ﻋﻀﻮﻳﺖ و ﻫﻤﺪﻣﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ دﻳﻦ از دﺳﺖ دادهام‪«.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﻴﺮون از دﻳﻦ‬

‫ﮔﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ از‬
‫اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺮﺧﻲ از ﺳﻴﻤﺎﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮ دﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺬاﻫﺐ ﻧﻴﺰ‬

‫‪1. what I miss about church‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٥٠‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺟﺬابﺗﺮﻳﻦ و ﮔﻴﺮاﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫اﻧﺠﻤﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ در ﻣﻴﺸﻴﮕﺎن‪ ٢‬در اﺳﭙﺮﻳﻨﮓ ﻟﻴﻚ‪ ٣‬اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻦ ﻻﺗﻮن‪ ۴‬روﺣﺎﻧﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﺮدي ﺳﺮوزﺑﺎنداري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ از اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻻﺗﻮن‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ اﻣﺖ ﺗﺎزه وي ﺑﺮﺧﻼف ﻧﺎم ﻣﺬﻫﺐ و ﻧﻤﺎدﻫﺎي دﻳﻨﻲ داراي ﻫﻮﻳﺖ و‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﻮده و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻧﻤﺎدﻫﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﻠﻴﺐ در واﻗﻊ‬
‫ﻣﺮدم را دور ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻓﺮاوان ﺑﺎ اﻋﻀﺎ ﻻﺗﻮن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺻﻠﻴﺐ‬
‫را ﭘﺎﻳﻴﻦ آورده و ﻛﻠﻴﺴﺎ را ﺑﻪ ﻧﺎم اﻛﺴﭽﻨﺞ ﺳﻲﺗﺮي‪ ۵‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم دﻫﺪ‪ -‬ﺳﻲﺗﺮي )‪ (c3‬از‬
‫ﻧﺎم ﭘﻴﺸﻴﻦ و اﻛﺴﭽﻨﺞ از ﻧﺎم ﺧﻴﺎﺑﺎن اﻛﺴﭽﻨﺞ ﻣﻜﺎن ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﻛﻠﻴﺴﺎ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺒﺎدل‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ‪ -‬و آﻏﺎز ﺑﻪ ﺗﺮوﻳﺞ آن ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻌﻨﻮي ﻓﺮاﮔﻴﺮ‬
‫ﺑﺪون ﻳﻚ ﻣﺮاﻣﻨﺎﻣﻪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ و ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮدم »ﺑﺎ دﻳﻦ و ﺑﻲدﻳﻦ« ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد واﻣﺬﻫﺒﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻛﺮﻳﺲ اﺳﺘﺪﻣﻦ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (13‬و اﺷﺨﺎص دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ در زﻣﺎن ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻳﺴﺘﺎدن ﻣﻴﺎﻧﻪ آوردﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﻲدرﻳﻎ و ﺑﻲﻛﺮان ﻣﻦ ﻧﺜﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻟﻦ و ﻛﺮﻳﺲ ﺑﺎد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرﺗﻲ در ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫دوﺳﺘﻲ‪ ،‬ﮔﺮدآﻣﺪن‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ‪ ،‬ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻦ ‪ -‬درﺳﺖ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫دﻟﻴﻞﻫﺎي اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ زﻳﺎرﺗﮕﺎه و ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻣﻲروﻧﺪ!‬
‫ﻫﻴﭻ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي زﻳﺒﺎ و دلاﻧﮕﻴﺰ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ روز ﻧﻴﺰ اﻓﺰون ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﻪ ﻫﻤﺪﻣﺎن آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ۶‬ﺧﻮاﻧﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻴﺶ از ‪ 700‬اﻧﺴﺎنﮔﺮا و ﺑﻴﺨﺪا را در داﻻس و ﻧﻮاﺣﻲ ﺗﮕﺰاس ﮔﺮد ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﭘﺮ ﻣﺸﻐﻠﻪ داوﻃﻠﺒﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺴﺎزي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻳﺎدﮔﻴﺮي و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﮔﺮد آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﮕﺰاس ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه وﻳﮋه ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻳﻜﺘﺎ و ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد اﺳﺖ از‬

‫‪2. Michigan‬‬
‫‪3. Spring Lake‬‬
‫‪4. Ian Lawton‬‬
‫‪5. C3 Exchange‬‬
‫‪6. Fellowship of Freethought‬‬
 ‫‪٥٥١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﺷﻤﺎل ﺗﮕﺰاس‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻮن‪ ،‬ﻳﺎوران ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ در آﺳﺘﻴﻦ و داﻻس‪ ٧‬و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي‬
‫اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﺪون اﻳﻤﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه روﺷﻦ ﻛﻨﻨﺪهي‬
‫رﺿﺎﻳﺖ از اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ از اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻫﺎروارد در ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ‪،‬‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻤﺪﻣﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در اوﻛﻠﻨﺪ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ‪.‬‬

‫ﻛﺸﻒ ﻗﺒﻴﻠﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن درﺑﺎره »ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ «٨‬ﺑﻮدن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫راه ﻣﺜﺒﺖ و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﺮاي رد ﺷﺪن از ﺧﻮدي ‪-‬ﻏﻴﺮﺧﻮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎري ﺑﺮاي‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﻗﺒﻴﻠﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﻣﺮدم دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﻣﻌﻨﺎداري ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ وي‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي درﮔﻴﺮ و ﺟﺬوب ﺷﺪن اﻧﺪﻳﺸﻪاش ﻣﺠﺬوب و درﮔﻴﺮ ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﻧﻴﺎز‬
‫دارد ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻪ او ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ داﻧﺸﻜﺪه در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻔﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از ‪ 32000‬داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻮده و اﺣﺴﺎس ﺑﻲ ﻛﺴﻲ و ﺳﺮدرﮔﻤﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم‪) .‬ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﻛﺎرﺑﺮد واژه »ﺑﺤﺎل ﺧﻮد واﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﮔﻤﺮاه« در اﺻﻄﻼﺣﺎت دﻳﻨﻲ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﺗﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ژرف ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪(.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻀﻮ دﺳﺘﻪي رژه داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻮدم ﮔﺮوﻫﻲ از ‪ 160‬داﻧﺸﺠﻮ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺳﺪه‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﺪف ﻣﺸﺘﺮك و داراي اﺻﻮل و ارزشﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻳﻌﻨﻲ دﻳﺪارﻫﺎي ﻣﻨﻈﻢ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آﻣﺎﺟﻲ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ روزﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻮﻃﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻲداﺷﺘﻢ اﻳﻦ ﺣﺲ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲداد ﻛﻪ اﻧﮕﺎر در درﻳﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﮔﻢ ﻣﻲﺷﻮم‪ -‬ﺳﭙﺲ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از اﻋﻀﺎي دﺳﺘﻪ را‬
‫ﻣﻲدﻳﺪم و ﻣﻲﺗﺮﻛﺎﻧﺪم! ﻳﻚ ﻫﻮﻳﺖ داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﮔﺮوﻫﻲ‪.‬‬

‫‪7. North Texas Church of Freethought, the Houston Church of Freethought, Atheists Helping‬‬
‫‪the Homeless in Austin and Dallas‬‬
‫‪8. Citizens of the world‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٥٢‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺣﺲ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺟﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از‬
‫ﻛﺸﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮده‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮري ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫و ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪ وﻳﮋه و ﻗﺎﺑﻞ درك از ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻳﺎريرﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اﺣﺴﺎس ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻦ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ اﺣﺴﺎس اﻃﻤﻴﻨﺎن و ﭘﻴﺮوزي داﺷﺘﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﺗﻜﺎ ﺑﻪ ﺧﻮدم ﺑﺪون ﻫﻴﭻ دﺷﻮاري‬
‫و ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﻪ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ ﺟﻬﺎن روﺑﺮو ﺷﻮم‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ داراي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎري‬
‫ﻧﺒﻮدم‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﻮر ﺧﻮب ﭘﻴﺶ ﻧﺮﻓﺘﻪ و ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﻮن ﭼﻴﺰي ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻔﺸﺶ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﺮد اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﮔﻮﺷﻪاي از ﺟﻬﺎن ﺑﺮﻣﻲآﻣﺪم‬
‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺒﻢ ﺑﻮده و ﺑﺎ آنﻫﺎ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ وﻳﮋه را ﻣﻲﺳﺎزد‪،‬‬

‫ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮردهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻓﺮاد‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎﻧﻨﺪ راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﻳﺎ داوﻃﻠﺐ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻊ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﻳﺎ ورزش دوﺳﺘﺎن و ﻫﻮاداران ﺗﻴﻢ‬
‫ﻓﻮﺗﺒﺎل ﻣﺤﻠﻲ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ارزشﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺑﻮده ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺻﻮل ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا ﻛﻪ ﻣﻦ در‬
‫ﺑﺨﺶ »ﺗﺠﺮﺑﻪاﻧﺪوزي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا« ﺑﻪ آن اﺷﺎره‬
‫ﻧﻤﻮدم‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﺳﻮي ﻳﻚ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻤﺮاه و ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪﮔﺮاﻳﻲ ﻳﻚ روي ﺑﺪ ﻧﻴﺰ دارد‪ .‬ﻗﺒﻴﻠﻪ ﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ‪ -‬ﺑﻪ‬

‫وﺳﻴﻠﻪي ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻣﻠﻴﺖ ﻳﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي‪ -‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ را‬
 ‫‪٥٥٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻪ و آنﻫﺎ را رو در روي ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬

‫اﻳﺮادي ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻪ دﻳﻦ دارﻧﺪ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﺮاﻳﺶ‬
‫ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﻧﺴﺎنﻫﺎﺳﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ و ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎورﻣﻨﺪ و ﻧﺎ ﺑﺎور‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﺪﮔﺎن ﺑﻪ راه راﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎرتﻫﺎي‬
‫دﻳﻨﻲ و ﻏﻴﺮ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺴﺎن و ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ داﻳﺮه‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻪﮔﺮاﻳﻲ را ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را در ﺑﺮﮔﻴﺮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮﺷﺎن از ﮔﻮﺷﻪ دﻧﺞ ﻗﺒﻴﻠﻪ را ﻫﻨﻮز دﮔﺮﮔﻮن‬
‫ﻧﺴﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎدل ﺑﺎ دﻳﻦ ﻳﺎ ﺑﺪون دﻳﻦ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻮﻳﻦ و ﻣﺪرن اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ روزﻫﺎي وﻳﮋه‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﻧﻴﺰ از ﺟﺸﻦﻫﺎ و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖﻫﺎ ‪ -‬زادروزﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻄﻴﻼت‪،‬‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ‪ -‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻي ﺳﺎل را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﺮده‪ ،‬ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻟﺤﻈﺎت و دمﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ را ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﻛﺮده و اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻳﺎ ﺳﺎلﻫﺎي دﻳﮕﺮ و‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ دﻳﮕﺮ زﻧﺪﮔﻲ آنﻫﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ داده ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻛﺮاﻧﻪاي و ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ در ﺗﻨﻮع و‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻳﻦ روزﻫﺎي وﻳﮋه را ﺑﺪون اﺷﺎرهاي ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﺸﻦ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻟﺬت ﺑﺮدن از ﺗﻌﻄﻴﻼت‬

‫ﺗﻌﻄﻴﻼت ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ و دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬
‫ﺑﺨﺶ اﻟﻬﻴﺎت ﭘﺸﺖ آن اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٥٤‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﻌﻄﻴﻠﻲﻫﺎ در اﺻﻞ روزﻫﺎي ﻣﻘﺪس اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ روز ﻣﻘﺪﺳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ اﻧﺴﺎن رﺑﻂ داﺷﺘﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﺳﻜﻮﻻر ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ روزﻫﺎي ﺗﻨﻬﺎ اﻟﻬﻲ و ﻣﻘﺪس در ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺸﻦ اﻣﺎم ﭘﻠﻴﻜﺎرپ‪ ٩‬اﻣﺎم ﺣﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ‬
‫ﮔﻮشدرد و اﺳﻬﺎل ﺧﻮﻧﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ روز ﻣﻘﺪس اﺳﺖ وﻟﻲ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺟﺸﻦ اﻣﺎم واﻟﻨﺘﺎﻳﻦ اﻣﺎم ﺣﺎﻣﻲ ﻋﺸﻖ و ازدواج راه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﺸﻦﻫﺎي ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺎز ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮب ﭼﺮا ﻧﻪ؟ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺧﻮب ارزش وام ﮔﺮﻓﺘﻦ و اﻗﺘﺒﺎس را دارد‪) .‬واﻟﻨﺘﺎﻳﻦ ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺎم ﺣﺎﻣﻲ ﻃﺎﻋﻮن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ وﻟﻲ ﺷﻜﻼتﻫﺎي زﻳﺎدي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻌﺎرف‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪(.‬‬

‫‪ ‬روز ﺷﻜﺮﮔﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﻋﺸﻖﻫﺎي ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﻤﻚﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻛﺮده وﻟﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﭻ رو دﺷﻮار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮشﺷﺎﻧﺲ و ﻣﺮدي ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻤﻚﺷﻨﺎس ﻫﺴﺘﻢ‬
‫و ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺳﺨﺘﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻧﺴﺎنﻫﺎي زﻧﺪه و واﻗﻌﻲ ﺑﺮاي ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪام‪ .‬ﺣﺘﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﻮن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﺪارد ‪-‬‬
‫ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدن‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﻨﮕﻞ آرام‪ -‬ﻫﻴﭻ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ »واي‪،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ« ﺑﺪون ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﺑﻮدن از ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي‪ .‬ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﻳﻚ ﺗﻌﻄﻴﻼت درﺳﺖوﺣﺴﺎﺑﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﻛﻪ ﻧﺜﺎر اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﺣﻴﺮان ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ‪ :‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دﻳﮕﺮ از ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺷﻢ‬
‫ﺗﺎم ﻓﻠﻴﻦ ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ‪١٠‬‬ ‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻫﻤﺮأي ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬ﺑﺮ ﺧﻂ ﻋﺒﺎرت‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰارهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ اﻳﻦ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﻌﻄﻴﻼت ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻟﺬﺗﻲ ﺑﺪون اﺷﺎرهاي ﺑﻪ دﻳﻦ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪9. St. Polycarp‬‬

‫‪10. Tom Flynn Christmas‬‬
 ‫‪٥٥٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫راﺳﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺣﺪود ده ﺳﺎل داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﻲ ﺑﺮدم ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ دﻳﻨﻲ‬

‫ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ ﻫﻢ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﺟﺸﻨﻮارهاي در اﻧﻘﻼب زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ زﻣﺎن آن‬
‫دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﻪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه و در ﻣﻴﺎﻧﻪ زﻣﺴﺘﺎن ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﺨﺎوت و‬
‫دﻫﺶ و ﻫﻤﺪﻟﻲ ﺧﻮش ﺑﮕﺬارﻧﻴﺪ و ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ درﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺗﺎ روﺷﻦ ﺷﻮد ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﻤﺎري اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﻴﺪن ﺗﺒﺮﻳﻚ ﻛﺮﻳﺴﻤﺲ از ﺳﻮي آﻗﺎ ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻤﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻏﺮوﻟﻨﺪ ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺪت اﻋﺘﺮاض ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن دﺳﺖﻛﻢ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‬
‫ﻛﺮﻳﻨﮕﻞ‪١١‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﺗﺠﺴﻢ روح ﺑﺨﺸﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﺮﻳﺲ‬
‫را »ﻛﺎرﻳﺴﻤﺲ‪ «١٢‬ﺟﺸﻦ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫»ﻛﺎرﻳﺴﻤﺲ ﻣﺒﺎرك« آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﺳﻄﻮره ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ را ﺟﺸﻦ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ! )ﻣﻦ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ آن را ﺑﺴﻴﺎر دوﺳﺖ دارم‪ (.‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ »ﺗﻌﻄﻴﻼت ﺧﺠﺴﺘﻪ ﺑﺎد« ﻧﻴﺰ دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻨﻲ اﺳﺖ ‪ -‬ﻛﻨﺸﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎز ﻛﺮدن ﭘﺎي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺑﺎ‪ .‬اﻳﻦ »ﺟﻨﮓ ﻛﺮﻳﺴﻤﺴﻲ« ﻣﺎﻧﻨﺪ درﮔﻴﺮﻫﺎي‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﺳﺖ – ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺪرﺑﺨﻮر‪ ،‬ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان آزاردﻫﻨﺪه‪.‬‬

‫ﻏﻴﺮ از اﻳﻦﻫﺎ ﺗﻌﻄﻴﻼﺗﻲ ﺑﺎ رﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬زﻳﺮا ﻣﺤﻮر ﮔﺮدش‬
‫زﻣﻴﻦ ﻛﺞ ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﻧﻴﻤﻲ از ﺳﺎل روزﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه و ﺷﺐﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪه ﺳﭙﺲ در‬
‫ﻧﻴﻤﻪ دﻳﮕﺮ ﺳﺎل ﺑﺮﻋﻜﺲ روزﻫﺎ ﻛﻮﺗﺎه و ﺷﺐﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﺣﺴﺎس ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻ‬
‫رﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺳﻴﺎره آوﻳﺰان ﺣﺲ ﺷﺎﻋﺮي ﭘﺮ ژرﻓﺎ و ﺑﺎ ﺷﻜﻮﻫﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ در دو روز‬
‫از ﺳﺎل در ﻣﻴﺎﻧﻪي اﻳﻦ ﭼﺮﺧﺶﻫﺎ روز و ﺷﺐ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل رﺳﻴﺪه ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد ‪-‬‬
‫اﻋﺘﺪال ﺑﻬﺎري و اﻋﺘﺪال ﭘﺎﻳﻴﺰي‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻏﺎز ﺧﻮاب دراز زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ ﺧﺒﺮ داده؛ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ آﻣﺪن رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ در ﻫﺮ ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﮔﻮﻳﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ‬

‫‪11. Kris Kringle‬‬ ‫ﺑﺎﺑﺎﻧوﺋل‬

‫‪12. Krismas‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٥٦‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ دﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﺠﺎ‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ را ﻗﺮض ﻛﺮده و ﺑﺎ آن داﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺳﺮﻫﻢ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻧﻜﻨﺪ؟ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺧﻮب ارزش وام ﮔﺮﻓﺘﻦ را دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻪ ﻧﺪارد ‪-‬روز زﻣﻴﻦ‪ ،١٣‬ﻫﺎﻟﻮﻳﻦ‪ ،١۴‬روز ﻣﻜﺰﻳﻜﻲ ﻣﺮدﮔﺎن‪ ،١۵‬ﺣﻨﻮﻛﺎ‪،١۶‬‬
‫ﺳﺎل ﻧﻮي ﭼﻴﻨﻲ‪ ،١٧‬ﺣﺘﺎ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲﻫﺎ ﻃﻨﺰآﻣﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺴﺘﻲوﻳﻮس‪ .١٨‬ﺑﺎورﻣﻨﺪان و ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ اﻧﺪازه آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ دﻟﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻢ ﻛﺪام را‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺟﺸﻦ ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺸﻦ ﺗﻮﻟﺪ‬
‫از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ دﺳﺖ از ﻛﺎر ﻛﺸﻴﺪن ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﺎت ﻳﺎدآور‬
‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ﺑﺰرگ در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺨﺸﻲ از ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ -‬و ﻣﻦ ﺧﻮدم‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﭼﻴﺰ ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﺗﺮ و اﻟﻬﺎمﺑﺨﺶﺗﺮ از زاده ﺷﺪن ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻢ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺮ‬
‫ﺟﻨﺒﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﺪهام ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻛﻮدﻛﻲ در ﺧﺎﻧﻮادهاي‬
‫ﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺤﺘﺎط و دﻟﻮاﭘﺲ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻦ دﺳﺘﺎن‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده و دوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎد ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻮدك را ﻧﻴﺰ روي دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ آب ﻣﻲﭘﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺷﺎديآﻓﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‬
‫ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﻳﻚ ﮔﻞ رز ﻳﺎ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻳﺎ ﺷﻤﻊ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺑﻬﺎﻧﻪي ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻳﺎدي از دﻳﻦ و ﺧﺪا اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﻪ در ﻫﻤﻪ‬
‫آنﻫﺎ ‪ -‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮاي ﺑﺎﻣﻌﻨﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﻴﺰي‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ دﻳﻦ ﺿﺮوري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده‪،‬‬
‫اﺟﺘﻤﺎع و ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺮ ﺳﻴﻤﺎﻳﻲ از زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ را ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮد از ﺧﺪا ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮوان ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا و ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫‪13. Earth Day‬‬ ‫روز ‪ ٢٩‬اﺳﻔﻧد‪ ،‬ﺑرای اﻓزاﯾش آﮔﺎھﯽ ﻧﺳﺑت ﺑﮫ ﻣﺣﯾطزﯾﺳت ﮐره زﻣﯾن‬
‫‪14. Halloween‬‬ ‫ﯾﮑﯽ از ﺟﺷنھﺎی ﺳﻧﺗﯽ ﻏرب در روز ﻧﮭم آﺑﺎن ﺑرﮔزار ﻣﯽﺷود‬
‫‪15. the Mexican Day of the Dead‬‬ ‫ﺟﺷن ﻣﻠﯽ در ﻣﮑزﯾﮏ و ﭼﻧد ﮐﺷور دﯾﮕر از ‪ ٩‬آﺑﺎن ﺗﺎ ‪ ١١‬آﺑﺎن‬
‫‪16. Hanukkah‬‬ ‫ﺟﺷن ﯾﮭودﯾﺎن ﺑﮫ ﻣدت ھﺷت روز ﮐﻣﺎﺑﯾش ھمزﻣﺎن ﺑﺎ ﮐرﯾﺳﻣس‬
‫‪17. Chinese New Year‬‬ ‫ﻣﮭمﺗرﯾن ﺟﺷن ﺑر طﺑﻖ ﺳﺎﻟﻧﺎﻣﮫ ﭼﯾﻧﯽ در ﺑﮭﻣنﻣﺎه ﺑﮫ ﻣدت ﭘﺎﻧزده روز‬
‫‪18. Festivus‬‬ ‫ﺟﺷﻧﯽ ﺳﮑوﻻر ﮐﮫ در ‪ ٢‬دی ﺑرﮔزار ﻣﯽﺷود‬
 ‫‪٥٥٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ در واﻗﻊ درﺳﺖ دو ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺗﻲ ﺑﺎ آداب و ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺗﻲ اﻳﺜﺎرﮔﺮاﻧﻪ‬

‫ﻟﺒﺮﻳﺰ از ﻧﻤﺎد و اﻧﮕﻴﺰه ‪ -‬و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ و ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن آزاد از ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ‪ -‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪي از ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت و ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺎ ﺳﻨﺖ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت از ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺎ ﺳﻦ دو ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫اورﻟﻴﻮس‪١٩‬‬ ‫ﻣﺮاﺳﻢ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺘﺎبﺧﻮاﻧﻲ ‪ -‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي از ﻛﺘﺎب ﻣﺎرﻛﻮس‬
‫ﺗﺎ دﻛﺘﺮ ﺳﻮس‪ - ٢٠‬ﺗﺮاﻧﻪﺧﻮاﻧﻲ و ﺷﻨﻴﺪن داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ و اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﺎم ﻛﻮدك اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫ﻳﺎ ﻫﺮ دو واﻟﺪﻳﻦ آن را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﻣﻮردﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻜﻲ ﻳﺎ دو ﺑﺰرﮔﺴﺎل‬
‫وﻳﮋه ‪ -‬ﺑﻴﺸﺘﺮ »ﻣﻨﺘﻮر‪ «٢١‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻪ واﻟﺪﻳﻦ ﺗﻌﻤﻴﺪي – اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و راﻫﻨﻤﺎي ﻛﻮدك ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻳﺎ ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖﻫﺎ ﻳﻚ ﻫﻮﻳﺖ وﻳﮋه دﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﻛﻮدك ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﻧﺎمﮔﺬاري‪ ،‬ﻛﻮدك را ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ -‬دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت آزاداﻧﺪﻳﺶ‬
‫ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري اﻣﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ ﺑﻮده و آﻣﻮزه ﻧﺎﻣﻴﺪن ﻳﻚ ﻛﻮدك »ﻣﺴﻴﺤﻲ« ﻳﺎ »ﺑﻴﺨﺪا« ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ ارزش رو در رو ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ واﻟﺪﻳﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ اﺟﺎزه دادن ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺄﻛﻴﺪ‬
‫دارﻧﺪ‪) .‬ﺑﺨﺶ ‪ 19‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره روﻳﻜﺮد واﻟﺪﻳﻦ اﺳﺖ‪(.‬‬

‫ﺑﻠﻮغ‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ در ﺳﻴﺰدهﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﻦ در ﻛﺸﻤﻜﺸﻲ ﻏﺒﻄﻪ آﻣﻴﺰ و ﺟﺪي راﻫﻲ ﺟﺸﻦ‬
‫ﺗﻜﻠﻴﻒ ﭘﺴﺮان‪ ٢٢‬ﺷﺪم‪ .‬ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻳﻬﻮدي ﺑﻪ ﺳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ رﺳﻴﺪه و ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻗﻼب ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻛﺮدن ﻳﻚ ﺳﻮره از ﺗﻮرات ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﺎﭼﺎري ﭘﻴﺮوي از‬
‫‪ 613‬اﺣﻜﺎم از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺳﺎ‪) .‬ﻛﺸﻤﺶ ﻳﻜﻲ از ﺧﻮردﻧﻲﻫﺎ ﻏﺪﻏﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ‬

‫اﻣﭘراﺗور روﻣﯽ )‪ ١٨٠-١٢٠‬ﻣﯾﻼدی( ‪19. Marcus Aurelius‬‬

‫ﻧوﯾﺳﻧده آﻣرﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐودﮐﺎن )‪20. Dr. Seuss (١٩٠٤-١٩٩١‬‬
‫‪21. Mentors‬‬
‫‪22. Bar mitzvah‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٥٨‬‬

‫ﺷﻮﺧﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ (.‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺟﺬاب ﺑﻮد رﻓﺘﻦ از ﺑﭽﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ را در آن زﻣﺎن ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﻃﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدم وﻟﻲ داﺷﺘﻦ ﺣﺲ‬
‫دﮔﺮﮔﻮن ﭼﻴﺰي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ اﺳﺖ؛ اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﺧﻮب‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺰرگ ﺷﺪي‪ .‬اﺧﺘﻴﺎرات ﺑﻴﺸﺘﺮي داري وﻟﻲ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﺎ ﻫﻢ از ﺗﻮ اﻧﺘﻈﺎرات‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻳﻢ‪ .‬ﺧﻮب اﻳﻨﻚ ﻛﻤﻲ ﻛﻴﻚ ﺑﺪون ﻛﺸﻤﺶ ﺑﻔﺮﻣﺎ‪«.‬‬
‫ﻛﻮﻳﻴﻨﺴﺲ‪ ،٢٣‬ﺟﺸﻦ ﺗﻮﻟﺪ ﭘﺎﻧﺰدهﺳﺎﻟﮕﻲ در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎي ﻻﺗﻴﻦ از دﻳﮕﺮ‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎي ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺸﻨﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻳﻚ زادروز وﻳﮋه را در ﻧﮕﺮ ﺑﮕﻴﺮد ‪ -‬ﺷﺎﻳﺪ ‪ ،16‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ‪18‬‬
‫ﻳﺎ ‪ 21‬ﺳﺎﻟﮕﻲ را‪ -‬ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن اﻣﺮوزه ﺑﺪون ﺳﺮ و ﺻﺪا ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود‪ .‬اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺑﺰرگ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻴﻼ و ﭼﻴﺮﮔﻲ دﻳﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﺷﻜﺎرا دﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻛﻮدﻛﺎن در اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﺮوهﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﭘﺮﻣﻌﻨﺎي‬

‫ﺑﻪ ﺑﻠﻮغ رﺳﻴﺪن اﻓﺮاد را ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺷﮕﺮد اﻳﻦ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻛﺮدارﻫﺎي ﺧﻮب و درﺳﺖ دﻳﻦ ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎدات‪ -‬ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎ و‬
‫ﻏﺪﻏﻦﻫﺎي ﺑﻴﺨﻮد‪ -‬آن اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ آﻳﻴﻦﻫﺎي ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻠﻮغ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻧﺮوژ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﻬﺎر ﺑﻴﺶ از ده ﻫﺰار ﺗﻦ از‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎﻟﻪي ﻧﺮوژ دورهي آﻣﻮزﺷﻲ درﺑﺎره ﻓﻠﺴﻔﻪ زﻧﺪﮔﻲ و‬
‫دﻳﻦﻫﺎي ﺟﻬﺎن‪ ،‬اﺧﻼق و راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و وﻇﺎﻳﻒ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻣﺘﻤﺪن را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن در ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ و ﺷﻌﺮ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲﻫﺎي آﺗﺸﻴﻦ ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪ رﺳﻤﻲ‬

‫‪23. Quinceañera‬‬
 ‫‪٥٥٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫آﻣﻮزﺷﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺸﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ آنﻫﺎ ﺑﺮ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻣﺒﻨﺎي ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪي‬
‫ﻣﺘﻤﺪن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ داراي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﺮاي ﺑﻠﻮغ ﺑﻮده‬
‫و ﺑﺮ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي اﻳﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ‪ -‬اﺧﻼق‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪي‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‪ ،‬اﻣﻮر ﺟﻨﺴﻲ‪-‬‬
‫ﺑﺪون زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﺟﻮان درﺑﺎره ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ و ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ -‬اﻧﮕﺸﺖ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺎﺷﻜﻮﻫﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‬
‫در ﮔﺬر ﺳﺪهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻋﺮوﺳﻲ در ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در ﭼﻨﺪ ﻧﺴﻞ اﺧﻴﺮ رﺷﺪي در روشﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ دﻳﺪه ﺷﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ روش‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﻛﻪ در آن روﺣﺎﻧﻲ در ﺟﻠﻮ‪ ،‬ﻛﻨﻦ ﭘﺎﭼﻞﺑﻞ‪ ،٢۴‬ﭘﺲ آﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﺮوﺳﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ‪،‬‬ ‫اﺳﺖ‪٢۶‬‬ ‫را ﺧﺪا ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ ،٢۵‬ﻣﺤﺒﺖ ﺣﻠﻴﻢ و ﻣﻬﺮﺑﺎن‬
‫ﻋﺮوس ﻛﻠﻴﻨﮕﻮن‪ ،‬ﻋﺮوﺳﻲ ﻫﻮي ﻣﺘﺎل‪ ...٢٧‬ﺷﻨﻴﺪم ﻳﻚ ﺑﺎر ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮوف‬
‫دﻛﺘﺮ ﺳﻮس ﺑﻪ اﻫﺪاي ﺗﺨﻢ ﻣﺮغﻫﺎي ﺳﺒﺰ و ران ﺧﻮك اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )»و ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻘﺘﻢ‬
‫در ﺑﺎران‪ ،‬در ﻗﺎﻳﻖ‪ ،‬در راهآﻫﻦ«(‪ .‬ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﭼﻲ ﺷﺪ؟ دل ﻫﻤﻪ درد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد از ﺑﺲ‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻲ ﻋﺎﻟﻲ از ﻳﻚ زوج ﺧﻨﺪهدار و روﻳﻜﺮدي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎلﻫﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮد ﻣﻦ ﻫﻨﻮز در ﭘﻴﺸﮕﺎه آﺧﻮﻧﺪي‬
‫در ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎﻫﻲ ازدواج ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ دوﺑﺎره ﻣﺮاﺳﻢ را ﺑﺮﮔﺰار ﻛﻨﻢ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺮوﺳﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا از ﺳﻮي ﻳﻚ ﻣﺠﺮي اﻧﺴﺎنﮔﺮا ‪-‬ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﺮاي ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻫﻤﻪ ﺟﻮر ﻣﺮاﺳﻢ دﻧﻴﻮي ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎ و ﺧﺎﻃﺮهاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫رﺳﻤﻲ آﻣﻮزشدﻳﺪه – ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﻛﺮدم‪.‬‬

‫‪24. Pachelbel’s Canon‬‬ ‫ﯾﮏ ﺷﯾوه ﻣوﺳﯾﻘﺎﯾﯽ ﻣذھﺑﯽ از آھﻧﮕﺳﺎز آﻟﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎﺟلﺑل ﺳده ھﻔدھم‬
‫آﯾﮫای از اﻧﺟﯾل ﻣﺗﺎ ‪25. What-God-has-joined-together‬‬
‫‪26. Love-is-patient-love-is-kind‬‬ ‫آﯾﮫای از ﻧﺎﻣﮫ ﻧﺧﺳت ﭘوﻟس رﺳول ﺑﮫ ﻗرﻧﺗﯾﺎن‬
‫‪27. Beach weddings, Klingon weddings, heavy metal weddings‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٦٠‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮاﺳﻢ ﻧﺎمﮔﺬاري و ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ازدواج اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‬

‫دﺳﺖ ﻳﻚ زوج را در ﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﻌﻨﺎ دار و ﺑﺎﺷﻜﻮه ﺑﺪون آوﻳﺰان‬
‫ﺷﺪن ﺑﻪ ﺳﻨﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻳﺎ ﺧﺪا ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺬارد ﻛﻪ ﺑﻪ آن اﻳﻤﺎن ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ در اﻣﺮﻳﻜﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﭼﻨﺪان ﺑﺎب ﻧﻴﺴﺖ‬
‫وﻟﻲ ازدواج اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در اروﭘﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮدم ﭘﺴﻨﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ازدواجﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻮه ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‬
‫ﻃﺮﺣﻲ ﺑﺮاي ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﺮاﺳﻢ ازدواج ﻫﻢﺟﻨﺲﺧﻮاﻫﺎن در ﻛﻠﻴﺴﺎي‬
‫اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻛﺸﻮر ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 2015‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ ازدواج رﺳﻤﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﺠﺮﻳﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﻤﺮده ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﺎ زوجﻫﺎي ﻣﻘﻠﺪ اﻟﻮﻳﺲ‪ ٢٨‬در وﮔﺎس ﻧﺎﭼﺎر‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻘﻴﺪ ﺑﻪ ازدواﺟﻲ دﻳﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ درﺑﺎره اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ در‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ازدواج ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎ دﻳﻦ دارد ﻣﺘﻌﺠﺐ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪:‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺖ درﺻﺪ از ﺗﻮاﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻳﺎ زادﮔﺎن دوﺑﺎره ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻃﻼق ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫‪‬‬
‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر درﺻﺪ از اﻋﻀﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺬاﻫﺐ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻚ درﺻﺪ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ‬ ‫‪‬‬

‫‪28. Elvis‬‬ ‫طرﻓداران اﻟوﯾس ﭘرﯾﺳﻠﯽ ﺧواﻧﻧده و ھﻧرﭘﯾﺷﮫ آﻣرﯾﮑﺎﯾﯽ‬

 ‫‪٥٦١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻣﺠﺮﻳﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮا از ﺳﻮي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻪي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﺮاﺳﻢ ازدواج در ﻫﻤﻪي ‪ 50‬اﻳﺎﻟﺖ ﻛﺸﻮر اﻳﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﺘﺤﺪه ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ازدواج اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻔﺎوت ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎ ازدواج ﺑﻪ ﺳﺒﻚ دﻳﻨﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ازدواج‬
‫ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺷﻌﺮﺧﻮاﻧﻲ و اﺟﺮاي ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ و ﺑﺪه و ﺑﺴﺘﺎن ﺣﻠﻘﻪ‬
‫و ﮔﺮدآﻣﺪن ﻣﺪﻋﻮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺷﺎﻳﺪ ﻋﻤﻪ ﻣﻮﻟﻲ‪ ٢٩‬ﻫﻤﻪي راه را ﺗﺎ ﺗﺎﻻر‬
‫ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﻃﻲ ﻛﺮده و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺧﻮد زده و ﺑﮕﻮﻳﺪ »ﺻﺒﺮﻛﻨﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ «...‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﺑﺪوﻧﻬﻴﭻ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي و ﺷﺒﺎﻫﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ازدواج‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز دﺳﺘﺎوردي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﺎم دور ﺷﺪن از ﺳﻨﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ ‪ -‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭼﻴﺰ ﻧﻮﻳﻨﻲ را ﺗﺮاﺷﻴﺪه و رﻳﺨﺖ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺘﺮ از ﺳﻨﺖﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻬﺘﺮ از آﻏﺎز زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺎور دارﻳﺪ؟‬

‫ﻳﺎد ﻣﺮگ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ رﺧﺪادي ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ‬
‫اﻓﺮاد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ در ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري دﻳﻨﻲ ﺑﻮدهام و ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻮم‬
‫اﻳﻨﻚ ﻗﺮﻳﻦ اﻓﺘﺨﺎر و در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺮدم ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮده ‪ -‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮگ ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﮔﺮﻳﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪي ﺑﻲاﻫﻤﻴﺘﻲ آﻣﻮزه روﻳﺪادﻫﺎي ﭘﺲ از ﻣﺮگ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻨﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ ﻳﻚ ﻓﺮد دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﻲ دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪29. Mildred‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٦٢‬‬

‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري دﻳﻨﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪاي از ﻳﺎدآوري زﻧﺪﮔﻲ و اﻧﺘﻈﺎر‬

‫زﻳﺴﺘﻦ ﭘﺲ از ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺪون اﻳﻦ‬
‫ﭘﻨﺪار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﺗﻨﻬﺎ دروازهاي ﺑﻪ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ و ﺑﺎزﺗﺎب زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﺎزﺗﺎب زﻧﺪه ﺑﻮدن ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻣﺮﺣﻮم‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻜﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺗﻦ ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬارد ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ‬
‫ﻫﺸﺪار ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن درﺑﺎره ﻣﻬﻢ ﺑﻮدن زﻧﺪﮔﻲﺷﺎن ﺑﺮاي‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬

‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ‪»-‬ﺗﺼﻮر ﻛﻦ‪ «٣٠‬ﺟﺎن ﻟﻨﻮن‪ ٣١‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺮدمﭘﺴﻨﺪﺗﺮﻳﻦﻫﺎ ‪ -‬ﻛﺘﺎبﺧﻮاﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ رﺳﻤﻲ و ﻳﺎدﺑﻮد از ﺳﻮي دوﺳﺘﺎن و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺑﻪ ﺳﺒﻚ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از اﻟﻬﺎمﻫﺎ و اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬
‫ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎن و ﺟﻬﺎن ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ در واﻗﻊ ﻫﺮ اﺗﻢ از ﭘﻴﻜﺮ ﻓﺮد اﻧﺴﺎﻧﻲ از‬
‫روز ﻧﺨﺴﺖ آﻏﺎز ﺟﻬﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻛﻮره ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺑﻲﺷﻤﺎري ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ و‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ رﺳﻴﺪه‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﻴﺶ از ﮔﺮدآﻣﺪن ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫و رﻳﺨﺖ دادن ﺑﻪ ﭘﻴﻜﺮ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ وﻳﮋه و اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻜﺘﺎ در ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻨﮓﻫﺎ‪،‬‬
‫رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻴﺎﻫﺎن‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮران و اﻧﺴﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺟﺮﻳﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮد ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه‪ ،‬اﺗﻢﻫﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪهي ﭘﻴﻜﺮ او ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ ﺗﺎ ﮔﻴﺎﻫﺎن و‬
‫ﺟﺎﻧﻮران و اﻧﺴﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ زﻣﺎن ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﻴﺎرات و‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﺑﺴﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﻋﻲ از زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺎوﻳﺪ و ﻋﺪم ﻧﺎﺑﻮدي اﺳﺖ ‪ -‬ﺷﺎﻳﺪ‬

‫‪30. Imagine‬‬
‫ﺧواﻧﻧده‪ ،‬ﺗراﻧﮫﺳرا‪ ،‬ﻣوﺳﯾﻘﯾدان و از ﺑرﺟﺳﺗﮫﺗرﯾن ﭼﮭرهھﺎی دﻧﯾﺎی ﻣوﺳﯾﻘﯽ راک زاده اﻧﮕﻠﯾس ‪31. John Lennon‬‬
‫)‪(١٩٤٠-١٩٨٠‬‬
 ‫‪٥٦٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﻧﻪ آن ﮔﻮﻧﻪ از زﻧﺪﮔﻲ اﺑﺪي ﻛﻪ اذﻫﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ وﺟﻮد دارد وﻟﻲ از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﻳﺪ آرزوﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻴﺶ از ﻣﺮدن ﻓﺎش ﺳﺎزد ﺗﺎ ﻫﺮ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﻲ و ﺧﻄﺎي ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد را درﺑﺎره اﺟﺮاي ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﺳﻮﮔﻮاري و ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ وﻳﮋه از ﺳﻮي‬
‫اﻓﺮادي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ دوﺳﺘﺎن ﺑﻴﺨﺪا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ‪»-‬اي ﺑﺎﺑﺎ ﻧﮕﺮان‬
‫ﭼﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮد و ﺧﻼص!« ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻓﻜﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ آﻧﺎن‪ :‬ﻣﺮاﺳﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﻛﺎري ﺑﻪ او ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮد‪ .‬از ﺳﻮي‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﻮﮔﻮاري ﺑﺮاي ﻓﺮﺳﺘﺎدن »ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن« درﺑﺎره‬
‫ﻣﺮدن ﺑﺪون ﺗﻮﻫﻢ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺮده‬
‫و ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﻣﺘﻮﻓﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ دﻳﻨﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻣﻴﺮد ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﮕﻴﺮد وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻴﺎن ﺧﻄﻮط از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪ -‬ﻛﺪام ﻣﺮﺛﻴﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺪام آﻳﻪ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد در ﻛﺪام آراﻣﮕﺎه‬
‫دﻓﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﻨﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮگ آن ﺷﺨﺺ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫وي ﺧﻄﻮط ﺗﻌﺮﻳﻒﻧﺸﺪه و ﺣﺘﺎ در ﺧﻂﻣﺸﻲﻫﺎ ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﻣﺮﺣﻮم ﺣﺮﻣﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ و ﻣﺮﺣﻮم‬
‫آنﻫﺎ را درﺳﺖ ﺳﺮ ﺑﺰﻧﮕﺎه در ﻣﻴﺎﻧﻪي اﻧﺪوه ﺑﺰرگ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺰه و اﻋﺘﺮاف ﻫﻨﮕﺎم‬
‫اﻓﺰوده ﺷﺪن ﺑﻪ اﻧﺪوﻫﻲ ﺑﺰرگ ﻳﺎريرﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن را ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﺑﻪ آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ دﻗﻴﻖ اﻧﮕﻴﺰه و ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮد ﻣﻲﻛﻨﻢ ‪ -‬ﺣﺘﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٦٤‬‬

‫ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪» ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو‪ ،‬ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﻓﺮﻗﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻳﺪ‪،‬‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن درﺳﺖ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎ در اﻳﺎﻟﺖﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎ و در ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﻛﺸﻮر اروﭘﺎﻳﻲ ﻣﺠﺮﻳﺎن اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺣﻀﻮرداﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺳﻮﮔﻮاري و ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري را ﻛﺸﻴﺪه و اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻂ ﻋﺒﺎرت »ﻣﺠﺮي ﻳﺎ‬
‫ﺑﺮﮔﺰارﻛﻨﻨﺪه اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ «٣٢‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺸﻮرت و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺪون دﻳﻦ‬

‫زﻣﺎن درازي در ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺖ و ﻧﻮﻣﻴﺪاﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي دﻳﻨﻲ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺸﺎوره دادن ﺑﻪ ﻣﺮدم‬
‫را داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻧﺪرت اﺟﺎزه ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﺷﺮاﻳﻂ ﻳﺎ ﻋﺪم ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﺑﺮاي ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﻳﻲ را ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ دﺳﺘﺎوردﻫﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﮔﺎﻫﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫روﺣﺎﻧﻲﻫﺎ ﻣﺠﺮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺄﻣﻮران ازدواج( ﺑﺪون ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎوره در ﻣﻮرد درﻣﺎن‬
‫اﻋﺘﻴﺎد و اﻧﺪوه دو ﺣﻮزه ﻟﺒﺮﻳﺰ از روﻳﻜﺮدﻫﺎي دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ دو ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎورﻣﻨﺪان‬
‫ﻣﺆﺛﺮ و ﻛﺎرآﻣﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻴﻮهﻫﺎي درﻣﺎن اﻋﺘﻴﺎد و ﻣﺸﺎوره‬
‫ﺑﻼ و ﻣﺼﻴﺒﺖ ﺑﺪون ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎوراﻳﻲ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬

‫دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻛﺮدارﻫﺎي ﻧﺎروا ﺑﺪون ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ »ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺗﺮ«‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد ﻣﻮاد و اﻟﻜﻞ ﺑﺎ ﭘﻴﺶﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺜﻲ آﻏﺎز‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ‪ -‬ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻬﺒﻮدي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي واﻻﻳﻲ اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺶ ﺗﺎ از دوازده ﮔﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد ﻛﻪ از ﺳﻮي اﻟﻜﻠﻲﻫﺎي ﮔﻤﻨﺎم‪ (AA) ٣٣‬ﻣﻨﺘﺸﺮ‬

‫‪32. Humanist celebrant‬‬

‫)‪33. Alcoholics Anonymous (AA‬‬
 ‫‪٥٦٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫ﺷﺪه اﺷﺎرهﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا دارد‪» -‬ﭼﺮﺧﺶ اراده و زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا‪» «،‬ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻨﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﺪا‪» «،‬ﺑﺎ ﻓﺮوﺗﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺶ از ﺧﺪا‪» «،‬ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﻲ از ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا« و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦﻫﺎ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺪا )ﻳﺎ ﻳﻚ »ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺗﺮ«( ﺑﺮاي ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد واﺟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﭼﻪ ﻛﻨﺪ؟‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي اﻟﻜﻠﻲﻫﺎي ﮔﻤﻨﺎم )‪ (AA‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫ﺑﻮده وﻟﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ واﻛﻨﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺮ ﺿﺪ روش دوازده ﮔﺎم آنﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪه از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻟﻜﻠﻲ »ﻫﺮﮔﺰ درﻣﺎن ﻧﺸﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺣﻴﺎ ﻣﻲﺷﻮد« و‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻟﺤﻦ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ آن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻳﻚ اﻋﺘﻴﺎد ﺑﺎ اﻋﺘﻴﺎدي دﻳﮕﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد راﺷﻨﺎل‪ ،٣۴‬ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد اﺳﻤﺎرت‪ ٣۵‬و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي‬
‫ﺳﻜﻮﻻر ﻫﻮﺷﻴﺎري‪ ٣۶‬درﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎﻧﻪاي ﺑﺮاي اﻟﻜﻞ و ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد داﺷﺘﻪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ادﻋﺎي اﻳﻤﺎن داﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي واﻻ و ﺑﺮﺗﺮي در آنﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻧﺎم ﭘﺮوژه درﻣﺎﻧﮕﺮان‬
‫ﺳﻜﻮﻻر )‪ (www.seculartherapy.org‬ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه ﺗﺎ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻧﻮع‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮي ﺑﺎ اﺷﺘﺮاك در ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺳﻜﻮﻻر ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫دﻟﺪاري ﺳﻮﮔﻮاران‬
‫ﻫﻨﮕﺎم دﻟﺪاري ﺑﻪ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪاي‪ -‬ﺑﺎ آﻣﻮزهي زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ‬
‫‪ -‬دﻳﻦ ﺑﺪون ﺷﻚ دﺳﺖ ﺑﺎﻻ دارد‪ .‬ﻧﺎ ﺑﺎورﻣﻨﺪان اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ‪،‬‬
‫ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ و ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺮگ اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮگ‬
‫در واﻗﻊ ﭘﺎﻳﺎن زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﻓﺮاد ﺑﻮده ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ روش دﻳﮕﺮي را ﺗﺮﺟﻴﺢ داده‬
‫و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﻖ و ﻫﻤﺪﻟﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﻓﺮاد ﺳﻮﮔﻮار را دﻟﺪاري و ﺗﺴﻠﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪34. Rational Recovery‬‬

‫‪35. SMART Recovery‬‬
‫‪36. Secular Organizations for Sobriety‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٦٦‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ‬
‫آﺧﺮت اﻳﻤﺎن دارﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ و ﻧﺎرواﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ‬
‫ﻳﺎ آﻗﺎي ﺑﻴﺨﺪا را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺎر آﻣﺪن ﺑﺎ اﻧﺪوه ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻤﺎن آوردن ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﺑﺨﺸﻲ از ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫ﺣﺪس ﺑﺰﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻮم ﺑﻪ »ﺑﻬﺸﺖ« ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺖ ﺷﺨﺺ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪» ،‬ﺑﺎورﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻮﻣﻴﺪﻛﻨﻨﺪهاي ﺑﻲدﻟﻴﻞ و ﻧﺎروا‬
‫اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﻦ ﮔﻮش دﻫﻴﺪ‪ «.‬ﺷﻤﺎ ﺧﺸﻢ و دﻟﺨﻮري را‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪوه اﻓﺰوده ﻛﻪ ﻛﺎر درﺳﺖ و ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺷﺎره ﻛﺮده ﻛﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺳﻮﮔﻮاري‬
‫ﻳﻜﻲ از ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ و دردﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي از دﺳﺖ دادن‬
‫ﻋﺰﻳﺰان اﺳﺖ‪.‬‬

‫از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻛﻪ ﺑﺎور ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬
‫اﻧﺪوه ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬روﺷﻦ و آﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺨﺺ داغدﻳﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮ‬
‫ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻓﻨﻮن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬دﻟﺴﻮز و ﻫﻤﺪل ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬

‫‪ ‬اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﻲ اﻧﺪوه و ﻏﻢ ﺷﺨﺺ و ﻛﻮﺷﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﺮاي ﺷﺘﺎﺑﺎن و ﭘﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺮون‬
‫ﻛﺸﻴﺪن آنﻫﺎ از اﻧﺪوه‬
‫‪ ‬ﺣﻀﻮر و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﻣﺪاﺧﻠﻪ‬
‫‪ ‬ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﭼﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻧﺠﺎم داده ﻳﺎ ﺑﺪون درﺧﻮاﺳﺖ از ﺳﻮي ﻓﺮد داغدار اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﻴﺪ‬
‫‪ ‬ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﭙﺰﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺗﻲ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ ﻳﺎ در آﻏﻮش ﻓﺸﺮدن ﺷﺨﺺ‪.‬‬
 ‫‪٥٦٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫‪ ‬ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن ﺧﺎﻃﺮات ﻋﺰﻳﺰ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ و ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﺗﺄﺛﻴﺮاﺗﻲ ﺑﺮ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫از ﺳﻮي آن ﻣﺮﺣﻮم‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﻣﺮﺣﻮم دﭼﺎر ﺑﻴﻤﺎري و دردي ﺑﻮده اﺷﺎره ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ رﻧﺞ وي ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ‬

‫ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦﻫﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻮﺷﻚ ﻫﻮا ﻛﺮدن ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮهاي ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺗﺎب آوردن آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲرﺳﺪ ‪ -‬ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﻢ‬
‫دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﮔﺮوه ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ دو ﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﺪوه دور از اﻳﻤﺎن‪ ٣٧‬در ﺳﺎل ‪ 2011‬ﺑﺮاي‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و درددل ﻛﺮدن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ‪ -‬ﻳﻜﻲ از‬
‫راهﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺪك در ﻧﻮع ﺧﻮدش‪ .‬اﻳﻨﻚ ﮔﺮوه ﻓﻴﺲﺑﻮﻛﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ‪6000‬‬
‫ﻻﻳﻚ ﺧﻮرده و ﺟﻮي آزاد از ﻣﺸﺎورﻫﺎي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎﻻرﻫﺎي‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﭼﻴﺮه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎروارد‪/‬وﻳﺴﻜﺎﻧﺴﻴﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ در آﻏﺎز ﺑﺨﺶ درﺑﺎره آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدم )ﻫﻤﺎن‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎه ﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪا‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ( ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺰرگ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ‬
‫رﺳﻴﺪ‪ :‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎر ﻛﺮدن ﺑﺎ ﻫﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎري ﻓﺮاواﻧﻲ در ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ داﺷﺘﻪ و‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺟﺘﻤﺎع آﻧﺎن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪37. Grief Beyond Belief‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :4‬زﻳﺴﺘﻨﻲ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪون ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا ——————————‬ ‫‪٥٦٨‬‬

‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﺮدار ﻧﻴﻚ ﺑﺮاي ﺷﺨﺺ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺜﺎل ﺷﻤﺎ داوﻃﻠﺒﻲ در اﻧﺒﺎر آذوﻗﻪ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺧﻮردن ﺑﻪ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ روﺷﻦ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﻛﻪ ﻛﺎري ﺧﻮب‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻮد ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬دﻳﺪار ﮔﺮوﻫﻲ از‬
‫دوﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﭘﺮﻣﻌﻨﺎ در ﮔﺮوه‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺴﺐ ﺑﻮده و ﺳﻌﺎدت و ﺑﻬﺮوزي اﻋﻀﺎي را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫داوﻃﻠﺐ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻳﻦ و آﻳﻴﻦ ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ داوﻃﻠﺐ ﺷﺪن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻧﺠﻤﻦ‬
‫ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﻠﻮپ ﺧﺪﻣﺎت ﻳﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮوهﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ -‬ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻣﺘﻌﺎدلﻛﻨﻨﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺪون ﺷﻚ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﻛﺸﻮر‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﮔﺮوﻫﻲ و داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم داده ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻛﺎرﻫﺎي آﻧﺎن را درﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎري درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮب ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻫﻮﻳﺖ ﮔﺮوه‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل آﻣﺪن و ﻛﻨﺶ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪي دﻳﮕﺮي از ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت دﻳﻨﻲ و دور رﻳﺨﺘﻦ ﺑﻘﻴﻪ آن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻛﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻘﺪﺳﻲ وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‬

‫اﻧﺠﺎم رﺳﻮم ﻣﺬﻫﺒﻲ دﻳﻦﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺳﻜﻮﻻر ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫اﻓﺮاد ﻛﻪ دﻳﻦ و ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي درﺑﺎره ﺧﺪا و اوﻟﻮﻳﺖ آن ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫اﻧﺪازهاي ﺳﺮدرﮔﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻣﻘﺪﺳﻲ را درﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و داراي ارزﺷﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﻣﻦ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻛﻮﺷﻴﺪم ﺗﺎ از ﺧﺪا‬
‫ﻣﺠﺰا ﺳﺎزم ﻫﻨﻮز ﭼﻴﺰﻫﺎي »ﻣﻘﺪﺳﻲ« ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
 ‫‪٥٦٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :18‬ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﻦ‬

‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦ و اﺟﺘﻤﺎع‬
‫‪ ‬ﭘﻴﻮﻧﺪ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‬
‫‪ ‬ﻫﺪف و آﻣﺎج ﻣﺸﺘﺮك‬
‫‪ ‬ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫‪ ‬اﻟﻬﺎمﺑﺨﺸﻲ و اﻟﻬﺎمﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫‪ ‬ﮔﺮدآﻣﺪن ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺧﻮب‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺪس ﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ و ﺑﺪون ﭼﺎﻟﺶ و ﭘﺮﺳﺶ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻫﻤﻪ را زﻳﺮ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ -‬ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎي وﻳﮋه‪ ،‬اﻣﻴﺪﺑﺨﺸﻲ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ‬
‫اﺣﺘﺮام اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻮر اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﻤﻪي ﭼﻴﺰﻫﺎي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻓﺎرغ از ﺑﺎورﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻘﺪس ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪا و دﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﭼﻬﺎرﭼﻮب‪ ،‬ﺧﻮب ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻛﺎر را در ﺳﺪهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻘﺪس ﺑﻮدن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺎل‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬داراي ﻫﺪف‬
‫وﻳﮋه‪ ،‬آزادي وﺟﺪان و ﻏﻴﺮه و ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺮدن ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف و ﺳﺪﻛﻨﻨﺪهي‬
‫راه ﺧﺮدورزي و »ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ واژه‪ -‬ﺧﻮب روﺷﻦ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﺎب ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﺻﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻬﺎ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪﺳﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون آن ﻛﻨﺸﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺮاي ﺑﺤﺚ و ﺑﺮرﺳﻲ آزاد ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي در ﻛﻬﺮﺑﺎي‬
‫دوران ﻛﻬﻦ ﮔﻴﺮ ﻧﻜﺮده »ﺗﻘﺪس« ﺟﺴﺘﺎري از وﺟﻮد اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎورﻣﻨﺪان و‬
‫ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺘﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ راه ﺧﻮد ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎره ﺧﺪا را ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫دﻳﮕﺮ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻳﻨﺪه ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻧﮕﺮ روﺷﻦ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ﭘﻨﺞ‬
‫ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬

‫ﻃﺮاح رﻳﭻ ﺗﻦﻧﺎت‬ ‫ﻣﻮج ﭘﻨﺠﻢ‬

‫»ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ اﻳﻦ درﺳﺖ راه ﻣﻦ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻴﻬﻮده و‬
‫ﺑﺪون ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪«.‬‬
 ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪...‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺘﺎب از ﺳﺮي ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻓﻮر دوﻣﻴﺰ اﻳﻦ دﻓﺘﺮ را ﺑﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه و ﺳﺮﮔﺮمﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ‬
‫از ده ﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ده ﺗﺎ از اﻳﻦ ده ﺗﺎ از آن دارد‪ .‬در اﻳﻦ دﻓﺘﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ درﺑﺎره ده واﻗﻌﻴﺖ دلاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ‪ ،‬ده ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺸﻬﻮر ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ و درﺑﺎره ده راه آﺳﺎن و ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ژرفﺗﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪19‬‬
‫ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن زﻳﺮ ﺳﺒﻴﻞ ﺧﻮدﺗﺎن‪ ...‬ﻳﺎ در ﭘﻨﺎﻫﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪ ‬رﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ‬
‫‪ ‬ﺗﺮﺑﻴﺖ آزاداﻧﺪﻳﺶ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫‪ ‬ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ درﺑﺎره ده ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻧﺎ ﺑﺎوران‬
‫ﻧﺪاﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫آنﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬

 ‫‪٥٧٣‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :19‬ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫ﺣﺘﺎ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺳﺮﻧﺦ روﺷﻨﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ در اﻃﺮاف ﺷﻤﺎ‬
‫‪ -‬ﻫﻤﻪي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎ در ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در روي ﭘﻠﻪﻫﺎي ورزﺷﮕﺎه ﻓﻮﺗﺒﺎل ﻫﻮرا‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮدﺗﺎن‪ -‬ﭘﻴﺮوي دﻳﻦ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺟﺎﻳﻲ در »ﺧﺎرج‪ «،‬در ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﻳﺎ ﻫﺎﻟﻴﻮود ﮔﺮدآﻣﺪه در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻃﺮاﻓﻴﺎن آﻧﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ دﻳﻨﻲ ﻣﺘﻌﺎرف اﻳﻤﺎن دارﻧﺪ‪.‬‬
‫در واﻗﻊ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮري ﻫﺮ اﺳﺘﺎن و ﻫﺮ اﻳﺎﻟﺘﻲ و ﻫﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫در ﺟﻬﺎن داراي ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا‪ ،‬اﻓﺮاد داراي اﺧﺘﻼل دﻳﺴﻠﺴﻜﻲ ﻳﺎ ﭼﭗدﺳﺖ ﻫﺴﺖ داراي‬
‫ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﺧﻴﺮ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﻲدﻳﻦ در‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺗﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻧﺎﺑﺎوري را روي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﻳﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻴﺲﺑﻮك ﺧﻮد زده اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺎﻧﺪن را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺣﺘﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﻓﺮاد را ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ را در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻣﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﺧﻢ ﻛﺮده ﻳﺎ ﻫﺮ ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ در ﺻﻒ ﻧﻤﺎز ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﻢ ‪ -‬ﭼﻮن‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ از ‪ 20‬ﺳﺎل ﺑﺪون اﺟﺒﺎر ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻲرﻓﺘﻢ‪.‬‬

‫ﺷﻤﺎر آنﻫﺎ ﻫﺮ روز اﻓﺰونﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﭘﺮ رﺷﺪﺗﺮﻳﻦ »ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ« در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺮدم ﺑﻲدﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﻫﻴﭻﻛﺪام« اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮآﻳﻨﻪ در اروﭘﺎ‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺣﺎل از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ‪ 19‬ﻛﺸﻮر اروﭘﺎﻳﻲ‬
‫از دﻫﻪي ‪ 1330‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1950‬ﻣﻴﻼدي( اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮدم از ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﺑﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ‬
‫ﺑﺪون اﻳﻤﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 38‬درﺻﺪ ﻣﺮدم ﻫﻨﻮز ﺑﺎور ﺑﻪ ﺧﺪا دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻧﺴﻪ ‪ 34‬درﺻﺪ‪ ،‬ﺳﻮﺋﺪ ‪ 23‬درﺻﺪ و در اﺳﺘﻮﻧﻲ ﺗﻪ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ ﺳﻨﺘﻲ‬
‫درآﻣﺪه و ‪ 16‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور دارﻧﺪ‪ .‬در اﻣﺮﻳﻜﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﻲدﻳﻨﻲ رﺷﺪ آﻫﺴﺘﻪﺗﺮي‬
‫دارد وﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻫﻨﻮز ﭘﺮﺷﺘﺎبﺗﺮﻳﻦ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ رو ﺑﻪ رﺷﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮآورد ﺷﻤﺎر‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ——————————‬ ‫‪٥٧٤‬‬

‫ﺑﻲدﻳﻦﻫﺎ در ﻛﺎﻧﺎدا دﺷﻮارﺗﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا ‪ 33‬درﺻﺪ از ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎي ﻛﺎﻧﺎدا و ‪ 28‬درﺻﺪ‬

‫از ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎنﻫﺎ ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎزهﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻬﺎد ﭘﻴﻮ در‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ »ﺑﺪون دﻳﻦ« از ‪ 1‬ﺑﻪ ‪ 12‬در ‪ 1990) 1370‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ‬
‫‪ 1‬ﺑﻪ ‪ 5‬در ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ در اﻣﺮﻳﻜﺎي ﻻﺗﻴﻦ و اﻣﺮﻳﻜﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺷﻤﺎر ﻧﺎ ﺑﺎوران رﺷﺪ ﭘﺮﺷﺘﺎﺑﻲ دارد‪ .‬ﭘﻨﺞ‬
‫درﺻﺪ از ﻣﺮدم ﻣﻜﺰﻳﻚ‪ 8 ،‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم ﺑﺮزﻳﻞ و اﻛﻮادور‪ 11 ،‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم‬
‫آرژاﻧﺘﻴﻦ و ‪ 17‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم اروﮔﻮﺋﻪ را ﻧﺎ ﺑﺎوران ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن داﻧﺴﺘﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاواﻧﻲ از دﻳﻦ دارﻧﺪ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره دﻳﻦ ﺑﺪاﻧﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻤﺘﺮي دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از آنﻫﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم دﻳﻦ دارﻧﺪ وﻟﻲ در ﻣﻮرد دﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اروﭘﺎﻳﻴﺎن ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪-‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت آنﻫﺎ درﺑﺎره دﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ وﻟﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺑﻲاﻳﻤﺎﻧﻲ دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ﺟﺰﻳﻴﺎت دﻳﻦ ﺑﺪاﻧﺪ ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻤﺎن ﻛﻤﺘﺮي دارد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ اﻃﻼﻋﺎت دﻳﻨﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﺮاي ﺑﻪ درك اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن‬
‫‪ 32‬ﭘﺮﺳﺶ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ‪ 16‬ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ ﻛﻪ در واﻗﻊ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﺮه ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﻫﺎ ‪ 14,7‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ 20,9‬ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎي ﺗﻌﺠﺐ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﭘﺲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﻴﺮي درﺑﺎره دﻳﻦ ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻳﺎدﮔﻴﺮي درﺑﺎره دﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٥٧٥‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :19‬ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮاﻗﺐ ﻛﺮدار ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺧﻴﺎل ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آزاد از ﻳﻮغ ﺧﺪا ﺑﻮده‪ ،‬در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻴﻄﺎن ﻋﻀﻮي‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻴﺶﻓﺮض ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺮاي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻫﻴﻦآﻣﻴﺰ اﺳﺖ زﻳﺮا دﻻﻟﺖ‬
‫دارد ﻛﻪ اﮔﺮ ﺧﺪا اﻳﻦ اﻧﺪازه ﻣﺮاﻗﺐ و ﺑﻴﻨﺎ ﻧﺒﻮد آنﻫﺎ ﻫﻢ ﺗﺒﻬﻜﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن اﺛﺒﺎت ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن درﺳﺖ‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 15‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮدم ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺎ‬
‫ﻫﺮ ﻣﻌﻴﺎري ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺑﻪ آن ﻓﻜﺮ ﺷﻮد ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ وﻳﮋهي ﺑﻴﺨﺪا ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 5‬درﺻﺪ از‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه را ﺗﺸﻜﻴﻞ داده وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 0,09‬درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ در زﻧﺪانﻫﺎي ﻓﺪرال ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺮا اﺛﺒﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 15‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻢ دﻳﻦﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎي روي زﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ داراي ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻧﺮخ ﺗﺒﻪﻛﺎريﻫﺎي ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻧﺮخ‬
‫ﻛﻤﻚﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻓﻘﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﺟﺎ ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ ﺑﻔﻬﻤﺪ ﺑﺴﻴﺎري‬

‫از اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺧﻼق و درﺳﺘﻜﺎر در زﻧﺪﮔﻲ وي ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درﺳﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪن اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻳﺪ و ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪ‬
‫ﻫﻢﺟﻨﺲﮔﺮا اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺷﺨﺼﻲ از ﻫﺮ آﻣﺎري در ﺟﻬﺎن ﺟﻠﻮﺗﺮ‬
‫ﻣﻲرود‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ——————————‬ ‫‪٥٧٦‬‬

‫آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪن ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا از ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖﺗﺮ از آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ »ﻫﻴﭻﻛﺪام« ﺑﻪ رﺷﺪ و ﻣﺘﻨﻮع ﺷﺪن اداﻣﻪ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﻧﮋاد‪ ،‬آﻣﻮزش‪ ،‬درآﻣﺪ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪:‬‬

‫‪ ‬ﻫﻔﺘﺎدودو درﺻﺪ ﻧﺎ ﺑﺎوران آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻮده )‪ 69‬درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ‬

‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪ ‬ﻫﺸﺖ درﺻﺪ ﺳﻴﺎﻫﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺪون دﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎ ‪ 11‬درﺻﺪ‬
‫از ﻣﺠﻤﻮع ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﺠﺎ(‪.‬‬
‫‪ ‬دوازده درﺻﺪ از ﻧﺎ ﺑﺎوران اﻣﺮﻳﻜﺎي از ﻻﺗﻴﻦﺗﺒﺎران ﻫﺴﺘﻨﺪ )در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ‪13‬‬
‫درﺻﺪ از اﻳﻦ اﻓﺮاد در ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه(‪.‬‬
‫‪ ‬در ﺳﺎل ‪ 1990) 1369‬ﻣﻴﻼدي( اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه رﻓﺘﻦ اﻓﺮاد ﺑﺪون دﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﺗﺮ از ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﺑﻮد )‪ 51‬درﺻﺪ ﺑﻪ ‪ 41‬درﺻﺪ از ﻣﺮدم ﻋﺎدي(‪ .‬در ﺳﺎل‬
‫‪ 1387‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 2008‬ﻣﻴﻼدي( اﻳﻦ ﺷﻜﺎف ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪ )‪ 55‬درﺻﺪ‬
‫ﻧﺎ ﺑﺎور ﺑﻪ ‪ 52‬درﺻﺪ ﻣﺮدم ﻋﺎدي(‪.‬‬
‫‪ ‬درآﻣﺪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درآﻣﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ‪-‬درآﻣﺪ ﺧﺎﻧﻮار ‪ 52‬درﺻﺪ‬
‫از ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎ زﻳﺮ ‪ 50‬ﻫﺰار دﻻر اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ ‪ 53‬درﺻﺪ اﻓﺮاد داراي اﻳﻦ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درآﻣﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪٥٧٧‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :19‬ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫‪ ‬ﺳﻲ و ﭼﻬﺎر درﺻﺪ از ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ دﻣﻜﺮات ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﻫﻤﻴﻦ درﺻﺪ از‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﻧﻴﺰ دﻣﻜﺮات ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺑﻠﻮك‬
‫ﺣﺎﻣﻲ اﻧﺘﺨﺎب دوﺑﺎره ﺑﺎراك اوﺑﺎﻣﺎ در ﺳﺎل ‪ 2012) 1391‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ‪ 24‬درﺻﺪ از ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺗﻨﻬﺎ ‪ 13‬درﺻﺪ از‬
‫ﻫﻴﭻﻛﺪامﻫﺎ ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺰرگ از ‪ 1990) 1369‬ﻣﻴﻼدي(‬
‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ‪ 24‬درﺻﺪ از اﻓﺮاد ﺑﺪون دﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻓﺮاد ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﺣﺰاب ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞﻫﺎ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺪون دﻳﻦﻫﺎ را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ‪ 42‬درﺻﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 31‬درﺻﺪ از ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‪.‬‬

‫آنﻫﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻋﺎدي‪ ،‬ﺧﻮب و ﺷﻮخﻃﺒﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا را ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﺷﺮط ﻣﻲﺑﻨﺪم ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺗﺮﺷﺮو‪ ،‬ﺑﺪﺧﻠﻖ و ﺑﺪﺗﺮ‬
‫ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ را ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﮕﻔﺖزده ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ‪ 73,2‬درﺻﺪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در واﻗﻊ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺷﺮﻳﻔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬ﻫﺸﺖ درﺻﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﺸﻮر‪.‬‬
‫ﺧﻮب درﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ واﻗﻊ آﻣﺎر ﺳﺮاﻧﻪي ﺷﺮﻳﻒ ﺑﻮدن را ﻧﺪارم‪ .‬وﻟﻲ از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ اﮔﺮ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﻫﺰاران وﻟﻲ ﺑﺎ ﺻﺪﻫﺎ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا و اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﺮﺧﻮرد داﺷﺘﻪام‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺎن ﺗﺮﺷﺮو‪ ،‬ﺑﺪﺧﻠﻖ و ﻳﺎ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ‬
‫ﺑﻮده وﻟﻲ ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ در ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎﻧﻲ دﻳﺪهام ﻛﻪ ﻣﺆدب‪،‬‬
‫ﺑﺎﻣﻼﺣﻈﻪ‪ ،‬دﺳﺖ و دل ﺑﺎز و ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪ و اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮده اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ در ﻫﻤﺎن‬
‫ﺣﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻣﺎنﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﺧﺒﺮﻫﺎ و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﺷﻮد آنﻫﺎ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ آنﻫﺎ‬
‫را ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ و ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎ ﺳﻘﻮط ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻮدﻛﺎن ﮔﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ——————————‬ ‫‪٥٧٨‬‬

‫ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻧﺎ ﺑﺎوران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮب و ﺑﻪ ﻫﻨﺠﺎر‬

‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﻓﻬﻤﻴﺪن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از اﻓﺮاد ﺧﻮب و‬
‫ﺑﻬﻨﺠﺎري ﻛﻪ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪ ﻧﺎ ﺑﺎور ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺣﻠﻘﻪ‬
‫دوﺳﺘﺎن و واﺑﺴﺘﮕﺎن ﺷﻤﺎ در ﺣﺪود ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻠﻲ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﻤﺎر‬
‫اﻓﺮاد آﺷﻨﺎي ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ اﺳﺖ‪) .‬درﺑﺎره ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮدن ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.12‬‬

‫آنﻫﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫»ﻫﻴﭻ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﺰﻳﺪ« ﻋﺒﺎرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪان ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ زن ﻳﺎ ﻣﺮد ﻳﻘﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺳﺨﺖ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺗﻮﺳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺮگ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﻮده و زﻣﺎن درازي اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮگ داﺳﺘﺎنﺳﺮاﻳﻲ ﺷﺪه ﺗﺎ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و آﻣﻮزهﻫﺎي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ از ﺳﻮي ﺑﺮﺧﻲ‬
‫ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﻲﺷﺮف ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﺮاي ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫‪(.7‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺟﺎنﭘﻨﺎه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ‪ ،‬ﻧﻬﺎد ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن )اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه( ‪ -‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﮕﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ‪-‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ زﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح و ﺟﻤﻠﻪي ﻗﺼﺎر )اﺻﻄﻼح ﻳﺎ ﮔﻔﺘﻪي ﻛﻮﺗﺎه(‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺶ از ‪ 11000‬ﺗﻦ از ارﺗﺸﻴﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا‬
 ‫‪٥٧٩‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :19‬ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰاران ﺟﻨﮕﻨﺪه ﻛﺎرﻛﺸﺘﻪ و ﺑﻴﺶ از ‪ 300،000‬از اﻓﺮاد ارﺗﺸﻲ‬
‫اﻋﻼم ﻛﺮده ﻛﻪ »ﻫﻴﭻ دﻳﻨﻲ« را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﺮاز ﺑﺎﻻﻳﻲ از ﺗﺒﻌﻴﺾﻫﺎي ﺿﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ آزار و ﺣﺘﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮگ از ﻫﻤﺘﺎﻫﺎ و اﻓﺴﺮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه‪) .‬ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ از آزار ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻓﻬﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﺳﻨﮕﺮ ﺑﺮ ﺧﻂ ﻋﺒﺎرت »ﺟﺮﻣﻲ ﻫﺎل‬
‫ﺑﻴﺨﺪا‪ «١‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮده ﻳﺎ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ‪(.www.militaryatheists.org‬‬

‫آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻛﻮدك ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻴﺨﺪا ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎر ﻧﻤﻲآورﻧﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﺰرگ اﻳﻦ اﻓﺮاد‬
‫ﻓﻀﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻛﻮدك ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن آنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن درﺑﺎره‬
‫دﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﻛﻮدﻛﺎﻧﻢ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ارزشﻫﺎ را در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻳﺎد‬
‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ ‪ -‬ﻛﺮدارﻫﺎي ﺧﻮب ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺳﺘﻜﺎري‪ ،‬ﻣﺘﻌﺼﺐ ﻧﺒﻮدن‪ ،‬ﻣﺪارا‪ ،‬ﻛﻨﺠﻜﺎوي و‬
‫ﻫﻤﺪﻟﻲ‪ -‬وﻟﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻦ در درازﻣﺪت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي دﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮاي ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬

‫دورﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻛﻮدﻛﺎن در ﺣﺎل رﺷﺪ از ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪن ﺑﭽﻪاي »ﻛﻮدك ﺑﻴﺨﺪا« ﻳﺎ »ﻃﻔﻞ ﻣﺴﻴﺤﻲ« ﻫﻢ اﻧﺪازه ﺑﻴﻬﻮده و‬
‫ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪن اﻳﻦ دﺧﺘﺮ ﻳﺎ ﭘﺴﺮ »ﻛﻮﭼﻮﻟﻮي ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ«‬
‫ﻳﺎ »ﺑﭽﻪ ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاه«‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬

‫‪1. Jeremy Hall atheist‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ——————————‬ ‫‪٥٨٠‬‬

‫زﻳﺴﺖﺷﻨﺎس ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﺮأي و ﻣﻮاﻓﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ‬

‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و اﻧﺪوﺧﺘﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺮاوان ﺑﺮاي ﻣﻌﻨﺎ ﻛﺮدن‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻢ ﻓﻀﺎ و ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻲدﻫﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮدم درﺑﺎره آﻣﻮزهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮده‪ ،‬از ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎهﻫﺎ دﻳﺪن‬
‫ﻛﺮده و ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻨﺘﺮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻢرأي و ﻫﻤﻨﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ دو ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه از واﻟﺪﻳﻦ در آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺷﻤﺎﻟﻲ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 90‬درﺻﺪ‬
‫از واﻟﺪﻳﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎن را ﺑﺮاي ﺑﺎور ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮورش ﻣﻲدﻫﻨﺪ وﻟﻲ‬
‫ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 10‬درﺻﺪ ﭘﺪر و ﻣﺎدران ﺑﻴﺨﺪا ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻘﻴﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دﻳﻦداران از ﻣﺮگ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻨﺪ‬

‫ﺑﻲﮔﻤﺎن ﻣﺮگ ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﺟﻮري ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺗﺎ ﺣﺘﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد رﺧﺪادن آن را اﻧﻜﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﻮزه ﻣﺮدن را دوﺳﺖ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺶ از اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدن درﺑﺎره ﻣﺮگ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬از‬
‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ وﺟﻮد آﻣﻮزهﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻫﺮ ﺑﺎﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﺑﻪ ﺷﺪت‬
‫از ﻣﺮگ ﻧﺎﺧﺸﻨﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺎ ﺑﺎ آنﻫﺎ در ﻣﻴﺎﻧﻪ راه‪ ،‬در ﺟﺎﻳﮕﺎه درﺳﺘﻲ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﺧﻼق ﺑﺎ ﻓﻨﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫درك ﻧﺒﻮدن ﺑﺮاي ﻳﻚ اﻧﺴﺎن زﻧﺪه ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﭘﻴﺶ از اﻧﺠﺎم ﻟﻘﺎح‬
‫ﻧﺒﻮدهاﻳﻢ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺒﻮدن ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻣﺎ را ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﺪ؟ ﻫﺮ دو ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺒﻮدن ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺒﻮدن ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺒﻮدن ﺟﻬﻨﻢ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻏﺎﻳﺐ‬
‫ﺑﻮدن ﻛﺎﻣﻞ دردﺳﺮ ﺗﺮس و درد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﭘﻴﻜﻮر ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪» ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
 ‫‪٥٨١‬‬ ‫—————— ﺑﺨﺶ ‪ :19‬ده ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬

‫ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺮگ ﻧﻴﺴﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﻫﺴﺖ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﻴﺰي ﺑﺘﺮﺳﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻴﭽﮕﺎه آن را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ؟«‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره ﻣﺮگ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در واﻗﻊ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﺷﻲ ﺑﺎ آراﻣﺶ ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﻴﺶ از ﺑﺎورﻣﻨﺪان از‬
‫ﻣﺮگ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬

‫آنﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﭘﻲ ﻫﻢزﻳﺴﺘﻲ و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﺳﭙﺮ ﺧﻮدرو را دﻳﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎد ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺗﺎ واژه‬
‫ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ‪ ٢‬را ﺑﺴﺎزد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از راﻧﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﺧﻮدروﻫﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﻣﺘﻨﻮع و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎ دﻳﻦ و‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺿﺪ دﻳﻦ ﺑﻮده و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭘﺎﻳﺎن دﻳﻦ را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺒﺮﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن‬
‫و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﻬﻦﭘﺮﺳﺘﻲ و ﺣﺘﺎ‬
‫داﻧﺶ ﭘﻲ ﺑﺮده ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻫﻢ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ دﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﭘﻲ ﺑﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻪ‬
‫از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺗﺸﻮﻳﻖ آن ﺑﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي رﻳﺨﺖﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ و ﺧﻼقﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ در ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻮاري ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﻮارد ﻣﻨﻔﻲ اﻋﺘﺮاض ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﻛﻨﺶ ﮔﻴﺮي ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن در ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻣﻴﺎن دﻳﻨﻲ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ آنﻫﺎ‬
‫از ﺻﺪﻗﻪ و ﺧﻴﺮات ﺑﺪون ﺗﺒﻠﻴﻎ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا‬

‫‪2. COEXIST‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ——————————‬ ‫‪٥٨٢‬‬

‫ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا و ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﺎن و ﻧﺎﺑﺎوران ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺎ ارزشﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارزشﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﮔﺮد‬
‫ﻫﻢ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺑﺮ ﺿﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻳﺎ‬

‫ﻣﺮاﺳﻢ آن اﻋﺘﺮاض ﻛﺮده از ﺧﻮد ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ‬
‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎ آﻗﺎي ﺑﻴﺨﺪا ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺗﺎ دﻳﻦ را رﻳﺸﻪﻛﻦ ﻛﺮده ﻳﺎ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ دﻳﮕﺮان را از ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﺣﺬف ﻧﻜﻨﻨﺪ؟ اﮔﺮ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي ﺷﻮر و داﻧﺶ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﭙﺮدازﻳﺪ و ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺧﻮﺑﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﻪ در روﺑﺮوي ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﻢ‬
‫زﻳﺴﺘﻲ و ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ در دو ﺳﻮي ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ درﺑﺎره ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راﻫﻜﺎر آن ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪20‬‬
‫ده )ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن‬
‫ﻣﺸﻬﻮري ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺪاﻧﻴﺪ ﻧﺎ‬
‫ﺑﺎور ﺑﻮدهاﻧﺪ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن ﻧﺪارﻧﺪ‬
‫‪ ‬ﻛﺎوش ﻣﺪارك درﺑﺎره دﻳﺪﮔﺎه آﻧﺎن‬

‫ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﺸﻬﻮر آزاد ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ از دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﻪ وﻳﮋه اﮔﺮ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺬاق ﺑﺮﺧﻲ ﺧﻮش ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ‬
‫‪ 4‬اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺮون ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ آﺳﺎن اﺳﺖ وﻟﻲ‬
‫اﻋﺘﺮاف آﺷﻜﺎر ﺑﻪ ﺷﻚﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﮔﺎم ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي از ﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪي ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺎ ﺑﺎوري دﻳﻦ در ذﻫﻦ ﻋﻤﻮم‬
‫ﻣﺮدم آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﺎ ﺑﺎوري اﻓﺮادي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮدم ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻪ آن ﻋﺸﻖ‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٨٤‬‬

‫ﻣﻲورزﻧﺪ ‪-‬ﺧﻮاه ﻓﺮدي ﻣﺸﻬﻮر ﻳﺎ دوﺳﺖ ﻳﺎ ﻋﻀﻮي از ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ده ﺗﻦ‬
‫)ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ اﺿﺎﻓﻪ( از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪآوازه و ﻣﺸﻬﻮر ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آن ﻧﻴﺰ ﺑﺎزﮔﻮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ درﺑﺎره ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ اﻓﺮاد در ﺑﺨﺶﻫﺎي آﻏﺎزﻳﻦ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن و ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪآوازه را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ‪.www.celebatheists.com‬‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺳﻼخ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎره ﭘﻨﺞ را ﻧﻮﺷﺖ‬

‫داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺲ ﺑﺰرگ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻛﻮرت واﻧﮕﺎت ﺟﻮﻧﻴﻮر‪ (1922-2007) ١‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺳﻼخ‬

‫ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎره ﭘﻨﺞ و ‪ 13‬داﺳﺘﺎن دﻳﮕﺮ و ﺑﻴﺶ از ‪ 120‬داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ »دﺳﺖﻛﻢ ﺑﺮاي ﭼﻬﺎر ﻧﺴﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻦ ﻣﻐﺮوراﻧﻪ ﺑﻪ دﻳﻦﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﻚ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﺎﺑﺎوري ﺧﻮد را ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻄﺤﻲ روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد‪ -‬ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﺎر آﻣﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ -‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از ﻫﻮﻳﺖ‬
‫وي ﺑﻮد‪ .‬واﻧﮕﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﻴﺲ اﻓﺘﺨﺎري اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮده‬
‫و اﻧﺴﺎنﮔﺮاي ﺳﺎل ‪ 1371‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1992‬ﻣﻴﻼدي( ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫وي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ را در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ اﻋﻀﺎي اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‬
‫‪ (AHA)٢‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده‪» :‬ﻣﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻫﺴﺘﻢ و ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ‬
‫رﻓﺘﺎر ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺑﺪون ﭼﺸﻤﺪاﺷﺖ ﭘﺎداش ﻳﺎ ﻛﻴﻔﺮ و ﻋﺬاب ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺮگ‪«.‬‬

‫‪1. Kurt Vonnegut, Jr.‬‬

‫‪2. American Humanist Association‬‬
 ‫—————————— ﺑﺨﺶ ‪ :20‬ده )ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ‪٥٨٥‬‬

‫واﻧﮕﺎت ﻫﺮ ﺑﺎر دوﺳﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺎهﮔﺎﻫﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ دﻳﻦ ﺷﻮد ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﺎﻳﻪ‬
‫ﺧﻨﺪهي ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺴﭙﺎري اﻳﺰاك آﺳﻴﻤﻮف ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه داﺳﺘﺎنﻫﺎ‬
‫ﺗﺨﻴﻠﻲ و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻌﺮوف ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬واﻧﮕﺎت ﮔﻔﺖ »اﻳﺰاك اﻳﻨﻚ در ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ« ‪ -‬ﺧﻮدش‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﺧﺸﻜﺸﺎن زد ‪ -‬و ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺧﻮدش را ﻋﻴﺴﺎﭘﺮﺳﺖ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ وي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺤﺘﻮي ﻛﻪ »ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺪرﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي وﺟﻮد ﺧﺪا ﻧﻴﺎز دارم ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬
‫اﺳﺖ« در واﻗﻊ ﻧﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ درﺑﺎره اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺟﻮر ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ از‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ اﺳﺖ ‪ -‬وﻟﻲ ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ وي ﭼﻨﺪ ﻣﻔﺴﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﭼﺴﺒﻴﺪه و آن را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮاي اﻳﻤﺎن آوردن وي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫واﻧﮕﺎت ﻫﻴﭻ ﮔﺎه اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎورد و در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺧﻮد آن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺖ‪» ،‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ )ﻳﺎ دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﻳﻚ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮد دﻳﻦ‬
‫ﭼﺮخ ﻣﻲﺧﻮرم(‪ «.‬وي در ﺳﺎل ‪ 1991) 1370‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﺘﺎب ﻋﺎﻗﺒﺖﻫﺎي ﺑﺪﺗﺮ از ﻣﺮگ‪ ٣‬را‬
‫ﻧﻮﺷﺖ و در آن اﻋﻼم ﻛﺮد آﻣﻮزهﻫﺎي دﻳﻨﻲ »ﺑﺴﻴﺎري دﻟﺒﺨﻮاه و آﺷﻜﺎرا ﭼﺮﻧﺪﻳﺎت‬
‫ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ« اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از واﻧﮕﺎت ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ۴‬ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ او داﺷﺘﻪ‬
‫وي ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻬﺮﺣﺎل دﻳﻦ ﭘﺪران ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎﻧﻮ ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻮﻟﻴﺎ ﮔﻴﻼرد‪ ۵‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﺑﺎراك اوﺑﺎﻣﺎ دﻳﺪار ﻧﻤﻮد‬
‫ﻟﻄﻴﻔﻪاي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﮔﻔﺖ »ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ‪-‬‬

‫‪3. Fates Worse than Death‬‬

‫‪4. Anthropology‬‬
‫‪5. Julia Gillard‬‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٨٦‬‬

‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻮدن ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ؟ ﭘﺲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ زن‪ ،‬ﺑﺪون ﺑﭽﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاي ﻧﺨﺴﺖوزﻳﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪«.‬‬
‫ﮔﻴﻼرد در ‪ 2010) 1389‬ﻣﻴﻼدي( در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻔﺘﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد در ﻳﻚ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮد را آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬وي ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻔﻆ ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮاﻳﺸﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻴﻼرد ﮔﻔﺖ‪» ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺣﺮﻣﺖ اﺣﻜﺎم دﻳﻨﻲ را ﺑﺴﻴﺎر ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ اﺣﻜﺎم ﺑﺎورﻫﺎي او ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺗﻜﺮﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮم ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﻳﻤﺎن ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ آﻧﺎن ﺑﻮده و دوري از‬
‫ﺗﻈﺎﻫﺮ‪ «.‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺴﺎب ﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﭼﻘﺪر ﺧﻮاﺑﻤﺎن ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه ﻣﺬﻫﺐ اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻌﺪي از او‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬رﻫﺒﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻲ آﺑﻮت ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﮔﻔﺖ اﻋﺘﻘﺎدات راﺳﺦ دﻳﻨﻲ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﺼﻤﻴﻢ درﺑﺎره ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻳﻚ ﻧﺎﻣﺰد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﺎز ﻫﻢ ﭼﻘﺪر‬
‫ﺧﻮاب اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺨﺪاي روي رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن‬

‫ﻳﭗ ﻫﺎرﺑﻮرگ‪ ۶‬ﻛﻪ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪي ﺟﺎدوﮔﺮ ﺷﻬﺮ اوز‪ ٧‬را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺮاي ﻏﺰﻟﻴﺎت ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪي‪ ٨‬آن‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮ روي رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن« ﻳﻚ ﻧﺎ ﺑﺎور ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮد‪.‬‬
‫او ﮔﻔﺘﻪ‪» ،‬ﺧﺎﻧﻪي ﺧﺪا ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻛﺸﺶ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﻦ‬
‫ﻣﻌﺒﺪي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪام‪ -‬ﺻﺤﻨﻪي ﺗﺌﺎﺗﺮ‪«.‬‬
‫ﻫﺎرﺑﻮرگ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺷﻬﺮ اوز و ﺟﺎده ﺳﻨﮕﻔﺮش زرد اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ .‬او‬
‫ﺑﺮاي آواز ﺑﺮادوي »وﺟﺪان اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮادوي« ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﻲ درﺑﺎره ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي‬

‫‪6. Yip Harburg‬‬

‫‪7. The Wizard of Oz‬‬
‫‪8. Lyrics‬‬
 ‫—————————— ﺑﺨﺶ ‪ :20‬ده )ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ‪٥٨٧‬‬

‫و رﻧﺞ در زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ آواز داﺷﺖ‪» .‬دادش دو رﻳﺎل ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻲ؟‪ «٩‬ﺳﺮود دﺳﺘﻪ‬
‫ﺟﻤﻌﻲ رﻛﻮد ﺑﺰرگ‪ ١٠‬ﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻮرا ﺑﺮاي ﭼﻲ!‪ 1316) ١١‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪1937 -‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺗﺼﻨﻴﻔﻲ اﻋﺘﺮاﺿﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺟﻨﮓ ﺑﻮد و دﺧﺘﺮ ﺷﻠﻴﺘﻪ ﭘﻮش‪ 1323) ١٢‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي‪-‬‬
‫‪ 1944‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﻛﺎوش ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﺿﺪ ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ و ﭘﻴﺶ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺟﻠﻮﺗﺮ از زﻣﺎن ﺧﻮدش ﺑﻮد‪.‬‬
‫در دﻫﻪ ‪ 1330‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1950‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻏﻴﺮ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‬
‫ﻫﺎرﺑﻮرگ را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻟﻴﺴﺖ ﺳﻴﺎه ﻗﺮار داد ‪ -‬ﻧﺸﺎن آﺑﺮو اﮔﺮ‬
‫آﺑﺮوﻳﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺎرﺑﻮرگ و ﻛﺘﺎب ﺟﺎدوﮔﺮ اوز ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺷﻚﮔﺮاي دﻳﻨﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺲ‬
‫ﻓﺮاﻧﻚ ﺑﺎوم‪ ١٣‬ﻛﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻛﺘﺎب او ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ دﻳﺪﮔﺎﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ واﻧﮕﺎت داﺷﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ )ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 21‬ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ( ﺧﻮد اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان داﺳﺘﺎﻧﻲ از ﺑﺮﻳﺪن از ﺧﺪا )ﺟﺎدوﮔﺮ( دﻳﺪه ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد را از ﻣﻐﺰﻫﺎ‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰه‪ ،‬ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎره ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ زن ﺑﺮ ﭘﻮلﻫﺎي اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آزاداﻧﺪﻳﺸﺎن‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﻴﺸﻜﺴﻮت ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﺳﻮزان ﺑﺮواﻧﻮل‬
‫آﻧﺘﻮﻧﻲ )‪ 1199 -1285‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1820-1906 -‬ﻣﻴﻼدي( در ﮔﺬر زﻧﺪﮔﻲ دﮔﺮﮔﻮن‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ او در ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ دﻳﻦ ﻛﻮاﻛﺮ ارﺗﺪﻛﺲ زاده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ دﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا ﭘﻴﻮﺳﺖ‪.‬‬

‫?‪9. Brother,Can You Spare a Dime‬‬

‫‪10. The Great Depression‬‬
‫!‪11. Hooray for What‬‬
‫‪12. Bloomer Girl‬‬
‫‪13. Frank Baum‬‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٨٨‬‬

‫ﻫﻤﺎن ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺳﻮزان ﺑﻴﺸﺘﺮ درﮔﻴﺮ ﻣﻮارد ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﻣﻲﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪاي رﺳﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ را ﭼﻮن ﺳﺪي در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﻣﻲدﻳﺪ‪ .‬در دﻫﻪي‬
‫‪ 1260‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1880‬ﻣﻴﻼدي( او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫دوﺳﺖ و ﻳﺎور ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﻛﺎدي اﺳﺘﺎﺗﻮن‪ ١۴‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫»اﻣﺮوز‪ ،‬ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ را ﻫﻢ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ «،‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﻦ از رﻫﺒﺮان ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ در اﻃﺮاف وي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎزﺗﺮي درﺑﺎره‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ ﻳﺎ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ راز‬
‫ﺧﻮﻳﺶ دﻟﻴﻞ داﺷﺖ‪ .‬ارﻧﺴﺘﻴﻦ رز )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (7‬آﺷﻜﺎرا اﻋﻼم ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻛﺮده و ﺑﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮرد آزار و ﻳﻮرش ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ‬
‫رد درﺧﻮاﺳﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ وي از ﺳﻮي ﺗﺎﻻرﻫﺎ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﺪف ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ‬
‫اﻣﻨﻴﺖ آراي زﻧﺎن ﺑﻮده و ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ دودﻟﻲ و ﺗﺮدﻳﺪش درﺑﺎره دﻳﻦ او را از اﻳﻦ‬
‫ﻫﺪف دور ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﻘﺎب را از ﭼﻬﺮه ﺧﻮد‬
‫ﺑﺮﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺷﺪ در دﻓﺎع از آﻧﺎن ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮن را ﺑﻴﺨﺪا ﻧﺎﻣﻴﺪه و ادﻋﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ از رﻫﺒﺮي ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫وي ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ داﻧﺴﺘﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪا ﺑﺮاي ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺸﺎن‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪارم زﻳﺮا ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ «.‬ﻫﻤﻪ را ﺳﺮﺟﺎﻳﺸﺎن‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1358‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1979‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﺮدم ﻋﺎدي آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪت‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ از وﺟﻮد وي آﮔﺎه ﺷﺪﻧﺪ ﭼﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﺮ ﺳﻮزان ﺑﺮواﻧﻮل آﻧﺘﻮﻧﻲ ﺑﺮ روي ﺳﻜﻪ‬
‫ﻳﻚ دﻻري ﻛﻮﭼﻚ ﻋﺠﻴﺐ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ و ﭘﺲ از ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل از داﻳﺮه ﭘﻮل در ﮔﺮدش‬
‫ﺧﺎرج ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪14. Elizabeth Cady Stanton‬‬

 ‫—————————— ﺑﺨﺶ ‪ :20‬ده )ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ‪٥٨٩‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﻮ آﻧﺘﻮﻧﻲ ﺑﺪ ﻧﺸﺪ ‪-‬دﻳﺪن ﺳﻮزان ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ »ﺗﻮﻛﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا« زﻳﺮ دﻣﺎﻏﺶ ﻛﻤﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺎر درﺟﻪ ﻳﻚ!‬

‫ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﻧﻘﺶ ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ در ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎم ﭘﺪري ﻣﺴﻴﺤﻲ‬ ‫ردﮔﻠﻴﻒ‪١۵‬‬ ‫دﻧﻴﻞ‬
‫ﭘﺮوﺗﺴﺘﺎن و ﻣﺎدري ﻳﻬﻮدي دارد‪ .‬ردﮔﻠﻴﻒ ﺧﻮدش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎر ﻧﻴﺎﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ و در ﺳﻦ ‪ 12‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻛﻪ اﻳﻤﺎﻧﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮس ﺑﻮده ‪ -‬و‬
‫ﺗﺮس دﻟﻴﻞ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎور ﻧﻴﺖ‪ -‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻴﺨﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎورﻫﺎي‬ ‫اﺳﻜﻮﻳﺮ‪١۶‬‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 2009) 1388‬ﻣﻴﻼدي( در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪ‬
‫ﺧﻮدش را ﺑﻪ روﺷﻨﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﻮد‪ .‬وي ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ وﻟﻲ آراﻣﺶ ﻓﺮاواﻧﻲ دارم‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻴﻢ را ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ وﻟﻲ اﺣﺘﺮام ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻳﭽﺎرد داوﻛﻴﻨﺰ‬
‫دارم ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ را ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫ردﮔﻠﻴﻒ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﺑﺎﺑﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻤﺎن دارد‪ «.‬ﺳﭙﺲ‬
‫اداﻣﻪ داده‪» ،‬درﺳﺖ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﺎدرم ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻤﺎن دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻦ ﻧﺪارم‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫دﻳﻦ ﻳﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪» ،‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ را دارﻳﻢ« ﻣﺸﻜﻞ دارم زﻳﺮا ﭼﻴﺰي‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ« وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﮔﺬر زﻣﺎن‬
‫ذﻫﻨﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ را درﺑﺎره ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎ ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬دﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺬارد‪«.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي اﺗﻬﺎم ﺣﻘﻮق دﻳﻨﻲ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه داﺷﺘﻪ‬
‫و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ را زﻣﺎن درازي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﺿﺪ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬وﻟﻲ‬

‫‪15. Daniel Radcliffe‬‬

‫‪16. Esquire magazine‬‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٩٠‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﺑﺮﻋﻜﺲ و واروﻧﻪ داده و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮﺗﺮ در‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١٧‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺎزﻳﮕﺮان و اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎن درﺟﻪ ﻳﻚ‬

‫ﺑﺮاد ﭘﻴﺖ‪ ١٨‬ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ ﻣﺎﻳﻪ آن ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﻢ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺎزﻳﮕﺮان درﺟﻪ ﻳﻚ و ﻫﻢ‬
‫در ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎن آورده ﺷﻮد ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪاي ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪي آﻟﻤﺎﻧﻲ ﺑﻠﻴﺪ‪ ١٩‬ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا اﻳﻤﺎن‬
‫دارد‪ ،‬ﭘﻴﺖ ﻟﺒﺨﻨﺪ زده و ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺨﻴﺮ!«‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﮔﺮ ﺳﻤﺎﺟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‪» ،‬وﻟﻲ روح ﺷﻤﺎ ﻣﺎدي ﻧﻴﺴﺖ؟«‬
‫ﭘﻴﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺴﺖ درﺻﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا و ‪ 80‬درﺻﺪ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﮔﻤﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﺴﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﻤﻴﺮد درﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻳﺎ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره آن ﻫﻴﭻ ﺟﻨﺒﻪاي ﻧﺪارد‪«.‬‬
‫ﭘﻴﺖ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﻪي ﭘﺎراد‪ ٢٠‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن دﻳﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎرهﻫﺎي زﻳﺒﺎﻳﻲ در ﻫﻤﻪي دﻳﻦﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻣﻦ در‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهاي ﺑﺎﭘﺘﻴﺴﺖ ﺑﺎر آﻣﺪم و درﺳﺖ در ﺳﺎلﻫﺎي آﺧﺮ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﺸﺎرﺗﻲ ﮔﺸﺖ‪ .‬زﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻬﺎر ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫دوران ﺑﭽﮕﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ روﺷﻨﻲ درﻳﺎﻓﺘﻢ‬
‫ﻛﻪ دﻳﻦ ﺑﺪرد ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪ .‬ﻣﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ داﺷﺘﻢ ﻛﻪ از زﻣﺎن‬
‫ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن در ﺳﺮم ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻲ ﺑﺮدم ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲرﺳﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺶ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺶ دﻳﮕﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻻﻧﻪ ﻳﻚ ﺧﺮﮔﻮش ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪،‬‬

‫‪17. A-List‬‬
‫ﺑﺎزﯾﮕر آﻣرﯾﮑﺎﯾﯽ )زاده ‪ ١٨‬دﺳﺎﻣﺑر ‪18. Brad Pitt (١٩٦٣‬‬
‫‪19. Bild‬‬
‫‪20. Parade‬‬
 ‫—————————— ﺑﺨﺶ ‪ :20‬ده )ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ‪٥٩١‬‬

‫ﻫﺮ ﭘﺎﺳﺨﻲ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدم‪«.‬‬
‫ﭘﻴﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮ اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﻲ در ﺟﻬﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻨﻴﺎد درﺳﺖ‬
‫ﺑﺴﺎز‪ ٢١‬را در ‪ 2006) 1385‬ﻣﻴﻼدي( را ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺗﺪارﻛﺎت ﻣﺎﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ ‪150‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 9‬ﻧﻴﻮ اورﻟﺌﺎن ﭘﺲ از ﺗﻮﻓﺎن ﻛﺎﺗﺮﻳﻨﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد و ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر ﺑﺮاي‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از اﻳﻦ ﭘﺮوژه اﻫﺪا ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻤﺎن ﺳﺎل آﻧﺠﻠﻴﺎ ﺟﻮﻟﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﭘﻴﺖ‪-‬ﺟﻮﻟﻲ‪ ٢٢‬را ﺑﺮﭘﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺑﻮده و در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎل ﺑﻴﺶ از ‪ 8‬ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر ﺑﻪ‬
‫آن اﻫﺪا ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬار ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺲ‬

‫ﻓﻌﺎل ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ ﮔﻠﻮرﻳﺎ اﺳﺘﻴﻨﻢ‪) ٢٣‬زادهي ‪ 1313‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1934 -‬ﻣﻴﻼدي(‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ دﻫﻪي ‪ 1960) 1340‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭼﻬﺮه ﺑﺮﺟﺴﺘﻪي ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ‬
‫ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ و در دﻫﻪي ‪ 1370) 1350‬ﻣﻴﻼدي( ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺲ‪ ٢۴‬را ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻧﻤﻮده و‬
‫رﺳﺎﻧﺪن ﭘﻴﺎم ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي را ﺑﺮاي ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﻮاﻳﻲ آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﻴﺸﻜﺴﻮﺗﺎن دﻳﮕﺮ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﻢ ﭘﻴﺶ از ﺧﻮدش او ﻧﻴﺰ ﻏﻴﺮﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻴﻨﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮزان ﺑﺮواﻧﻮل آﻧﺘﻮﻧﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﻳﻦ وي را از ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺎن دور ﻧﺴﺎزد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ از وي ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد وي رك و روﺷﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪21. Make It Right Foundation‬‬

‫‪22. Jolie-Pitt Foundation‬‬
‫‪23. Gloria Steinem‬‬
‫‪24. Ms. magazine‬‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٩٢‬‬

‫در ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ وي ﮔﻔﺖ‪ ،‬اﻣﻴﺪوارم در ﺳﺎل ‪ 2000‬دﻳﮕﺮ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ‬

‫اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﭘﺮورش دﻫﻴﻢ ﻧﻪ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا‪ «.‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ اﻧﺴﺎن ﺑﻦﺑﺴﺖﻫﺎ‬
‫را ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻣﻴﺪ ﺑﺮاي آﻳﻨﺪه ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫وي ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﻞ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﺸﻨﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺪا را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺗﺤﻘﻴﺮ‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وي ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪» ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻮب ﺑﻪ آن ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺷﻴﺎدي ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي اﻳﻤﺎن اﻣﺮوز ﭘﺎداﺷﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺎداش ﺧﻮﻳﺶ ﺣﺘﺎ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺎداش ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲاﻓﺘﻨﺪ‪«.‬‬

‫ﻳﻚ اﺳﻘﻒ واﻗﻌﻲ و ﺟﺪي‬

‫ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي در رژه ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدان ﺑﻪ ﺧﺪا ﺟﺎن ﺷﻠﺒﺎي اﺳﭙﻮﻧﮓ‪) ١‬زاده‬
‫)زاده ‪ 1309‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1930 -‬ﻣﻴﻼدي( اﺳﺖ‪ .‬وي ﻳﻚ ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ ﻟﻴﺒﺮال و ﻳﻚ‬
‫اﺳﻘﻒ اﭘﻴﺴﻜﻮﭘﺎل‪ ٢‬ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ از ﻧﻴﻮارك در ﻧﻴﻮﺟﺮﺳﻲ‪ ٣‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮدي در‬
‫در ﺟﺎﻣﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﺪاي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎور ﻧﺪارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ او در واﻗﻊ‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﻮﻳﻦ از ژان ﻣﻴﻠﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 10‬درﺑﺎره او ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎري ﻳﻚ ﺗﻔﺎوت ﺑﺰرگ ﻣﻴﺎن ﻣﻴﻠﻪ و اﺳﭙﻮﻧﮓ ﻫﺴﺖ‪ :‬اﺳﻘﻒ اﺳﭙﻮﻧﮓ در زﻣﺎن‬
‫زﻧﺪه ﺑﻮدن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺣﺎﻧﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدش را آﺷﻜﺎر‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ و آﻣﻮزش اداﻣﻪ داده ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫از ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ را ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎور ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫اﺳﻘﻒ اﺳﭙﻮﻧﮓ ﺑﻪ ﻣﻌﺠﺰه ﺑﺎور ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪1. John Shelby Spong‬‬

‫‪2. Episcopal Bishop‬‬
‫‪3. Newark, New Jersey‬‬
 ‫—————————— ﺑﺨﺶ ‪ :20‬ده )ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ‪٥٩٣‬‬

‫او ﺑﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺎور ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺎور ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻋﻴﺴﺎ ﺧﺪا ﺑﻮده ﻳﺎ رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺟﻮدي و ﻛﻤﺎﻟﻲ ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎور ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺑﻨﺪ آﺧﺮ او ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺨﺪا ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻏﻴﺮاﻟﻬﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺣﺘﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي او ﻫﻨﻮز ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﺨﻨﺶ ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺪون ﺷﻚ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ او ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺘﻌﺎرف از ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ‬
‫ﺣﺪس ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺮاي او ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﭙﻮﻧﮓ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ آزادﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ از ﭼﻨﮓ‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﻲ‪ ١‬و ﭼﺮا ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه ﻳﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮد‪ .٢‬وي در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﻣﺘﻌﻬﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ وﻟﻲ آزاد ﺳﺎﺧﺘﻦ آن از ﺑﻨﺪ ﺧﺪاي ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﭙﻮﻧﮓ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻮزهي ﺧﺪا در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮدش ﻫﻢ ﭼﻮن ﺗﻜﺎﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻦ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﭙﻮﻧﮓ در آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» ،‬ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻴﻮهاي از‬
‫درك ﺧﺪا آﺷﻜﺎرا ﺑﻲ ﺳﻮد و ﻧﺎﻗﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺧﺪا در اﻟﻬﻴﺎت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮده ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ زﻧﺪه ﻛﺮدن ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ دﻳﻦ در آﻳﻨﺪه واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻧﺪه ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ اﻟﻬﻴﺎت‬
‫ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه ﭘﺪﻳﺪه اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ آن را دﻳﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن راه ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ از ﺧﺪا ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ روﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ در‬
‫ﺣﺎل ﺗﻤﺎﺷﺎي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻳﻨﻲ ﺷﺮﻳﻒ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ وارد ﺣﺎﻟﺖ ﺟﻤﻮد ﻧﻌﺸﻲ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮﻳﺲ اﺳﺘﺪﻣﻦ و ﮔﺮگ اﭘﺴﺘﺎﻳﻦ و ﺟﻬﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪﮔﺮا )ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺨﺶ ‪ 9‬و ‪ 13‬را ﭼﻚ ﻛﻨﻴﺪ( اﺳﭙﻮﻧﮓ ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻛﺎرزار اﻳﺴﺘﺎده ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎﻧﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ اﺣﺘﺮام ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ از ﻋﻬﺪه اﻳﻦ‬

‫‪1. Rescuing the Bible From Fundamentalism‬‬

‫‪2. Why Christianity Must Change or Die‬‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٩٤‬‬

‫ﻛﺎر ﺑﺮﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻫﻤﺮأي ﻧﺒﺎﺷﻢ و ﻳﺎ )در ﻣﻮرد اﺳﭙﻮﻧﮓ( ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ‬
‫درك ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮدلﺑﺮوﺗﺮﻳﻦ ﺳﺘﺎره ﺷﻨﺎس ﺟﻬﺎن‬

‫اﻳﻦ روزﻫﺎ ﻣﺮدمﭘﺴﻨﺪﺗﺮﻳﻦ و ﺑﺎﻧﻔﻮذﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮوج داﻧﺶ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮوﺟﺎن داﻧﺶ‬

‫اﺧﺘﺮﻓﻴﺰﻳﻜﺪان ﻧﻴﻞ دﮔﺮاس ﺗﺎﻳﺴﻮن‪) ١‬زاده ‪ 1337‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1958 -‬ﻣﻴﻼدي( اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري ﺗﺎﻳﺴﻮن را وارث ﻣﻌﻨﻮي ﻣﺮوج ﺑﺰرگ داﻧﺶ ﻛﺎرل ﺳﺎﮔﺎن ﺷﻤﺮده و او اﻳﻦ راه‬
‫دﺷﻮار ﻣﻴﺎن داﻧﺶ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ و داﻧﺶ ﻋﺎﻣﻪﻓﻬﻢ را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻳﺴﻮن ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮده ﺗﺎ ﻧﮕﺬارد ﻛﻪ ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ دﻳﻨﻲ ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدش‬
‫ﻧﺸﺪه ﻳﺎ ﺑﺮ ﭘﻴﺎم او درﺑﺎره ﺑﺰرﮔﻲ و اﻫﻤﻴﺖ داﻧﺶ ﻣﺴﻠﻂ ﻧﺸﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﭘﺎ ﺟﺎي ﮔﺎمﻫﺎي داﻧﺶ ﻣﻲﮔﺬارد‪ ،‬در ﭘﺎﺳﺦ دادن درﻧﮓ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫»ﺗﺌﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ«‪.‬‬
‫در ﻳﻜﻲ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از او درﺑﺎره ﺑﺎورش ﺑﻪ ﻗﺎدرﻣﺘﻌﺎل ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﭼﻬﺮه اﻧﺪﻳﺸﻨﺎك ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﭘﺎﺳﺦ داد‪» :‬ﻫﺮ دﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﻚ ﻗﺎدرﻣﺘﻌﺎل‬
‫ﺷﻨﻴﺪهام‪ ،‬از ﻫﻤﻪ دﻳﻦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺒﺎرتﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎن و‬
‫رﺣﻴﻢ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻗﺎدر اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻴﺘﻲ و ﺷﻴﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را‬
‫از ﻣﻴﺎن ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻢ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﻋﺒﺎرتﻫﺎي رﺣﻤﺎن و رﺣﻴﻢ ﺑﻮدن را دﺷﻮار‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﻢ‪«.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﺗﺎﻳﺴﻮن درﺑﺎره ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت آﻏﺎزﻳﻦ و اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪه‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ داد‪» ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﮔﻴﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ ﺧﺪا ﺷﺪه ﻛﻪ‬

‫‪1. Neil deGrasse Tyson‬‬

 ‫—————————— ﺑﺨﺶ ‪ :20‬ده )ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ( اﻧﺴﺎن ﻣﺸﻬﻮري ‪٥٩٥‬‬

‫ﭼﻴﺰي را ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻗﺎدرﻣﺘﻌﺎل را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻪ‬

‫اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻧﺎداﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻧﮕﺮﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻲ ﻛﺴﻲ و ﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲ ﻛﺮاﻧﻪﻫﺎي ﻋﺪم‬
‫درك ﺧﻮﻳﺶ ﺧﺪا را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ از ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺧﻮﻳﺶ اﺣﺴﺎس اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ از ﺧﺪا ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﺗﺎﻳﺴﻮن در ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ در ﭘﺎدﻛﺴﺖ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﺎوش‪ ١‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ )و ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ( اﻧﺴﺎنﻫﺎ‬

‫وارن ﺑﺎﻓﺖ‪ ٢‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬار ﻣﻴﻠﻴﺎرد و اﻧﺴﺎندوﺳﺖ )زاده ‪ 1309‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪1930 -‬‬

‫ﻣﻴﻼدي( ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روز‬
‫آﻣﺎرﮔﻴﺮي‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ دﺳﺖ ﻛﻢ ‪ 85‬درﺻﺪ ﺛﺮوﺗﺶ ﺑﺮاي اﻣﻮر‬
‫ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ ﻳﻚ از ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ و دﺳﺖ و دل ﺑﺎزﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎن روي زﻣﻴﻦ ﺑﻮده ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺛﺮوت از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻨﻴﺎد ﻣﻴﻠﻨﺪا‪ -‬ﮔﻴﺘﺲ‪ ٣‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ در ﺳﺎل ‪ 1995) 1374‬ﻣﻴﻼدي( در زﻧﺪﮔﻲﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻓﺖ‪:‬‬
‫راز ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻳﻚ ﻛﺎﭘﻴﺘﺎﻟﻴﺴﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ ،۴‬روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪» :‬او درﺑﻨﺪ دﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺣﺘﺎ در‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺳﻨﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻲﺗﺮ از آن ﺑﻮد ﺗﺎ ﻧﺴﻨﺠﻴﺪه‬
‫اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎورد‪ .‬وي ﺑﺎ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﭘﺪرش را اﻗﺘﺒﺎس ﻛﺮده وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﺎدﻳﺪﻧﻲ‬
‫اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎورد‪«.‬‬

‫‪1. Point of Inquiry‬‬

‫‪2. Warren Buffett‬‬
‫‪3. Melinda Gates‬‬
‫‪4. The Making of an American Capitalist‬‬
‫———————————————‬ ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‬ ‫‪٥٩٦‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻓﻌﺎل اﻧﺴﺎنﮔﺮا وارن آﻟﻦ اﺳﻤﻴﺖ‪ ١‬ﻃﻲ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺑﺎورﻫﺎﻳﺶ را ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎﻓﺖ ﻳﻚ ﻛﺎرتﭘﺴﺘﺎل ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ واژه ﺑﺮاي او‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد‪» :‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا«‬

‫ﺑﺎزﻳﮕﺮ ﺧﺎﻧﻢ‪ ،‬ﻓﻌﺎل درﺟﻪ ﻳﻚ و ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺑﺎزﻳﮕﺮان ﻫﺮي ﭘﺎﺗﺮ‬

‫اﻣﺎ ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن‪ ٢‬ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪ و ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺲ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﺑﺮﻧﺪه ﺟﺎﻳﺰه اﺳﻜﺎر‪) ٣‬زادهي ‪1338‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪي ‪ 1959 -‬ﻣﻴﻼدي( ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺎزﻳﮕﺮي و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﭘﺮارزﺷﻲ‬
‫ﭘﺎﺗﺮ‪۴‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻮارد‪ ،‬ﺣﺲ و اﺣﺴﺎس‪ ،‬ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﻧﺎﻧﺴﻲ ﻣﻚ ﻓﻲ و ﺳﺮي ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﻫﺮي‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ درﺑﺎره او ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ وي اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺧﺪﻣﺎت وي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و ﺣﺎﻣﻲ ﺷﻮراي ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن‬
‫و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻳﮋه اﻛﺸﻦ آﻳﺪ‪ ۵‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻓﻘﺮ ﻣﻴﺎن ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻧﻮ ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن ﻧﺎﺑﺎوري دﻳﻨﻲ ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬در ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫در ﺳﺎل ‪ 2008) 1387‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺎ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﻳﻲﻫﺎ اﻋﻼم ﻛﺮد‪» ،‬ﻣﻦ ﺑﻴﺨﺪا ﻫﺴﺘﻢ؛ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻛﻨﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺮا ﻳﻚﺟﻮر آﻧﺎرﺷﻴﺴﺖ ﻟﻴﺒﺮال ﺑﻨﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ دﻳﻦ را ﻟﺒﺮﻳﺰ از ﺗﺮس و ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪارم‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﻦ دﻳﻦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪاي از رﻧﺞ و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻣﻲداﻧﻢ‪ :‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ و ﻗﺮآن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻦ آنﻫﺎ را رد ﻣﻲﻛﻨﻢ‪«.‬‬

‫‪1. Warren Allen Smith‬‬

‫‪2. Emma Thompson‬‬
‫‪3. Academy Award-winning‬‬
‫‪4. Howard’s End, Sense and Sensibility, Love Actually, Nanny McPhee, and the Harry Potter‬‬
‫‪series‬‬
‫‪5. ActionAid‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ‪21‬‬
‫ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﻨﻜﺎش درﺑﺎره‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ‬ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬وﻳﺪﺋﻮ ﺑﻼگ و ﭘﺎدﻛﺴﺖ‬
‫‪ ‬ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب و ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬
‫‪ ‬اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫‪ ‬دﻳﺪار ﺑﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن و ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن واﻗﻌﻲ و زﻧﺪه‬

‫دوﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻬﺎن ﺷﻚﮔﺮاي دﻳﻨﻲ و ﻧﺎﺑﺎوري را ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﺎوش ﻧﻤﺎﻳﺪ؟ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺨﺶ ﻳﻚ راﻫﻨﻤﺎي ﻛﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ در ﻫﻤﻴﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٥٩٨‬‬

‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ‪ -‬و زﻣﺎن درازي‬
‫را در ﻣﻴﺎن ﺑﺮگﻫﺎي ﻛﺘﺎب ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از دو ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻌﺒﺪ و ﻛﻠﻴﺴﺎ و ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ‪(.‬‬
‫در دﻓﺘﺮ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻛﺘﺎب و ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﺑﺎوري‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدم ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﻂ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻲﺷﻤﺎر دﻳﮕﺮ ﺟﺴﺘﺠﻮ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺟﻬﺎن دﻳﻮزده‪ :‬داﻧﺶ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ )راﻧﺪم ﻫﺎوس‪/‬ﺑﺎﻻنﺗﻴﻦ(‪ :‬ﻛﺎرل‬
‫ﺳﺎﮔﺎن اﻳﻦ ﻓﺮﻳﺎد ﭘﺮﺷﻮر را ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺮاﻓﺎت و ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺧﺮدورزي ﺳﺮ داده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮ ﺿﺪ ﻫﺮ ﺧﺪاﻳﻲ‪ :‬ﺷﺶ ﺟﺪل ﺑﺮ ﺿﺪ دﻳﻦ و ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻟﻪ درﺑﺎره ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ‬
‫)اوﺑﺮون(‪ :‬آﻧﺘﻮﻧﻲ ﻛﻠﻴﻔﻮرد ﮔﺮﻳﻠﻴﻨﮓ اﻳﻦ ‪ 64‬ﺑﺮگ ﻃﻼي ﻧﺎب را ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻫﻤﺮاه‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﺎوران )دا ﻛﺎﭘﻮ(‪ :‬ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه و ﻋﺎﻟﻲ را از ﻧﺎﺑﺎوران ﮔﺮدآوري ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻻﻣﺬﻫﺐ )ﻓﺮي ﭘﺮس(‪ :‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ دوﺑﺎره و ﭘﺮﺷﻮر از ﻓﺮار اﻳﺎن ﻫﺮﺳﻲ ﻋﻠﻲ‬
‫از ازدواج از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺮك اﺳﻼم و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﺨﺪاي‬
‫ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﺸﺮﻳﺢ دﻳﻦ )ﺑﻴﺴﻴﻚ ﺑﻮك(‪ :‬ﭘﺎﺳﻜﺎل ﺑﻮﻳﺮ اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎس در واﻗﻊ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ دﻳﻦ ﭼﻴﺴﺖ و ﭼﺮا اﻧﺴﺎنﻫﺎ دﻳﻦ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي اﻟﻬﻲ ﻫﻢ ﭼﻮن ﭼﺮاﻏﻲ ﺷﻔﺎﻫﻲ‪ :‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﭼﻮن ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫اﻗﻮام )راوﻣﻦ و ﻟﻴﺘﻞ ﻓﻴﻠﺪ(‪ :‬آﻟﻦ دوﻧﺪس ﻛﻪ از ﺗﻮده ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻫﺴﺖ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ از ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎي ﺷﻔﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﮔﺴﻴﺨﺘﻦ رﻧﮕﻴﻦﻛﻤﺎن‪ :‬داﻧﺶ‪ ،‬ﺗﻮﻫﻢ و ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺘﻲ )اوﻧﮕﺘﻮن ﻣﻴﻔﻠﻴﻦ‬
‫ﻫﺎرﻛﻮرت(‪ :‬اﻳﻦ در ﻣﻴﺎن آن دﺳﺘﻪ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي داوﻛﻴﻨﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮاﻧﺪه‬
 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٥٩٩‬‬

‫ﺷﻮد وﻟﻲ ﻳﻜﻲ از ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻛﻪ درك ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻳﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﺷﮕﻔﺖزدﮔﻲ از آن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺟﺎدوي واﻗﻌﻴﺖ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﺪام ﻳﻚ درﺳﺖ اﺳﺖ )ﻓﺮي‬
‫ﭘﺮس(‪ :‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ داوﻛﻴﻨﺰ و ﺑﺮاي ﺑﺎﻟﻐﻴﻦ ﺟﻮان ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﺰرگﺳﺎﻻن ﻧﻴﺰ ارزﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎدﻛﺴﺖﻫﺎ و وﻳﺪﺋﻮﺑﻼگﻫﺎ‬

‫ﺑﻼگﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎدﻛﺴﺖﻫﺎ و وﻳﺪﺋﻮﺑﻼگﻫﺎ ﺑﺮﺧﻂ راهﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي‬

‫روزاﻧﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﮕﻨﺪه ﺑﻮده و از ﻳﻮرش و ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺧﻮﺷﺤﺎل‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﺷﺘﻲ و ﺻﻠﺢ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﺟﺒﻬﻪ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺳﺨﻨﮕﻮﻳﺎن اﻣﺮوزي‬
‫ﻧﺎﺑﺎوري ﻋﺒﺎرات زﻳﺮ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬ﻛﻨﻜﺎش ﻣﻮارد ﺑﺰرگ‪Daylight Atheism, Atheist Ethicist, Greta :‬‬

‫‪Christina’s Blog, New Humanism, Skepchick, Rationally‬‬
‫‪Speaking, Black Agenda Report, American Freethought‬‬
‫‪podcast‬‬
‫‪ ‬واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﺧﺒﺮﻫﺎي روزاﻧﻪ‪Friendly Atheist, Butterflies and :‬‬
‫‪?Wheels, Blag Hag, Pharyngula, What Would JT Do‬‬
‫‪ ‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ دورﺑﻴﻦ‪Cristina Rad, Pat Condell, the Atheist :‬‬
‫‪Experience‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺮون از دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي‪Epiphenom — the science of religion and :‬‬
‫‪nonbelief, Symphony of Science videos, Why Won’t God‬‬
‫‪Cure Amputees?, NonProphet Status‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٦٠٠‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺑﺎ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﻼگ‬
‫ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻃﻮﻣﺎري از ﺑﻼگﻫﺎ را در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي دﻳﮕﺮ را ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻮش ﺳﭙﺮدن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬

‫ﺗﻴﻢ ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲدان‪ ،‬ﻛﻤﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ -‬اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﻳﻲ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺑﺨﺶ دوازده‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ درﺑﺎره او ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﺪون اﺷﺎرهي دوﺑﺎرهاي ﺑﻪ او‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ درﺑﺎره‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ و ﻧﺎﺑﺎوري ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آورم‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻨﻴﺪن ﻳﻚ ﺳﺮود زﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﻛﺎم اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻮﺗﻴﻮب و آواز‬
‫»‪ «White Wine in the Sun‬ﻣﻴﻨﭽﻴﻦ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻘﻠﻴﺪﻫﺎي ﺧﻨﺪهدار و‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﻣﻀﺤﻚ از ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ آوازﻫﺎي »‪The Good » «،WoodyAllenJesus‬‬
‫‪ «Book‬و »‪ «Peace Anthem for Palestine‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ داغﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ؟ ﺑﻪ آﻫﻨﮓ »‪) «My Neighbor’s Ass‬ﺧﻮب‪ ،‬اﻳﻦ آﻫﻨﮓ درﺑﺎره ده ﻓﺮﻣﺎن‬
‫اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮشﮔﺬراﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ روي زﻣﻴﺮﻣﻦ‪ ١‬را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮده و ﻟﺬت ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪٢‬‬ ‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮاي آﻫﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻣﻴﺪ‪ ،‬ﺧﺸﻢ و ﻟﺬت از دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ آﻟﺒﻮم ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‬
‫ﺷﻠﻲ ﺳﻴﮕﻞ‪ ٣‬در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﺳﺖ آﺧﺮ ﻳﻚ آوازه ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﻛﺎرﻛﺮد ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﭼﻬﺎرﮔﻮﺷﻪي ﺟﻬﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آن را زﻣﺰﻣﻪ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﺪون‬
‫ﻟﻨﻮن‪۴‬‬ ‫دﻳﻦ رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ «Imagine» :‬ﺟﺎن‬

‫‪1. Roy Zimmerman‬‬

‫‪2. An Atheist Album‬‬
‫‪3. Shelley Segal‬‬
‫‪4. John Lennon‬‬
 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٦٠١‬‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن درﺑﺎره اﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ دورهي ﺧﻮب ﺧﻮدآﻣﻮزي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺗﻮان ﺑﺎﻟﻘﻮهاي‬
‫ﺑﺮاي دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻴﻮه ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﻮد و ﺟﻬﺎن در اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺪارد‪ .‬ﻛﺸﻒ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻓﺮﮔﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻟﺐ )و ﻛﻤﻲ ﺗﺮﺳﻨﺎك( اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺮس ﻫﺪاﻳﺖﮔﺮ رﻓﺘﺎر و ﺑﺎورﻫﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻴﺎن‬
‫ﺑﻮده و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﻴﻮهي ﻧﮕﺎه ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﻬﺎن را‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎ را دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﮔﺬر ﺳﺪهﻫﺎ ﺷﻤﺎري از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﺑﺰرگ اﺻﻮل و دﺳﺘﻤﺎﻳﻪﻫﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن اﻧﺘﻘﺎدي را ﮔﺴﺘﺮش داده ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻤﺎﻳﻞ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺳﺪﻫﺎ و راهﺑﻨﺪﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر روﺷﻦ‬
‫و ﺑﻲﭘﺮده ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﻬﻢ اﻳﻦ اﺻﻮل ﺳﺨﺘﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻓﺮاد را ‪ -‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪ‪ ،‬واﻟﺪﻳﻦ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻧﺴﺎن‪ -‬داراي‬
‫ﻧﻴﺮو و ﻗﺪرت ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ۵‬ﻧﻮﺷﺘﻪي ﺗﻮﻣﺎس ﮔﻴﻠﻮﻳﭻ )ﻓﺮي ﭘﺮس(‪ ۶‬و ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻲ ﻧﭙﺬﻳﺮ‪ :‬اﻧﺠﺎم ﺷﺶ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻨﻴﺎدي ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﻢ‪ ٧‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﻮﻣﺎس ﻛﻴﺪا‬
‫)ﭘﺮوﻣﺘﻮس ﺑﻮﻛﺲ(‪ ٨‬ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦ‬

‫‪5. How We Know What Isn’t So‬‬

‫)‪6. Thomas Gilovich (Free Press‬‬
‫‪7. Don’t Believe Everything You Think: The 6 Basic Mistakes We Make in Thinking‬‬
‫)‪8. Thomas Kida (Prometheus Books‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٦٠٢‬‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎ از دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪه وﻟﻲ اﺻﻮﻟﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮده اﺻﻮﻟﻲ ﺑﻮده‬
‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن راه ﺧﻮﻳﺶ را در ﺑﻪ دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ دﻳﻦ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺷﻴﻤﺮ‪ ٩‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮا ﻣﺮدم ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻋﺠﻴﺐوﻏﺮﻳﺐ را ﺑﺎور ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫)ﻫﻮﻟﺖ(‪ ١٠‬و ﻣﻐﺰ درﺳﺖ ﭘﻨﺪار )ﺗﺎﻳﻤﺰ ﺑﻮﻛﺲ(‪ ١١‬از ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ و ﻧﺎﺑﺎوري اﺳﺖ ‪ -‬و در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﻌﺪي ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫ﻟﻤﺲ ﺷﺪن ﺑﺎ آوﻳﺰهﻫﺎي ﺳﻮزن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه‬

‫ﻫﻴﭻ ﻧﮕﺎه دزداﻧﻪاي ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ درون ﻣﻐﺰ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻬﺘﺮ از دﻳﻦ ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ‬
‫ﭘﺮﻧﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ »ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎور« ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ و ﺷﺎديآﻓﺮﻳﻦ در ﺳﺎل ‪2005) 1384‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﺑﻪ دﺳﺖ ﻋﺎﻗﻞ دﻳﻮاﻧﻪﻧﻤﺎي ﺑﻴﺴﺖ و ﺧﻮردهاي ﺳﺎل ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﺎﺑﻲ ﻫﻨﺪرﺳﻮن در‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻫﻴﺌﺖاﻣﻨﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺎﻧﺰاس ﺑﺮاي اﺟﺎزه دادن ﺑﻪ آﻣﻮز آﻓﺮﻳﻨﺶﮔﺮاﻳﻲ‬
‫در ﻛﻨﺎر ﻓﺮﮔﺸﺖ در ﻛﻼس ﻋﻠﻮم ﻛﺎﻧﺰاس اﺧﺘﺮاع ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻫﻨﺪرﺳﻮن اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ آﻣﻴﺰ را آﻣﻮزش ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭼﺮا ﺟﻠﻮﺗﺮ‬
‫ﻧﻤﻲروﻳﺪ؟ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺎورﻫﺎي ﻣﻦ درﺑﺎره آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻴﻮﻻي‬
‫اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه را آﻣﻮزش دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫در اﺻﻞ ﻗﺼﺪ ﺗﻘﻠﻴﺪي ﻣﻀﺤﻚ از ﻳﻚ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻮده وﻟﻲ اﻳﻦ روزﻫﺎ‬
‫ﻫﻴﻮﻻي اﺳﭙﺎﮔﺘﻲ ﭘﺮﻧﺪه )ﻳﺎ ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻨﻴﺴﻢ( دﻳﻨﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﻚ‪ ،‬وﺳﻮﺳﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻋﺸﻖ و ﻧﻔﺮت و ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﺎبدار‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ از‬
‫دﻳﻦﻫﺎ دﻳﮕﺮ ﻋﺠﻴﺐوﻏﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ دﻳﻦ در ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره‬
‫ﭘﺴﺘﺎﻓﺎرﻳﻨﻴﺴﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(.12‬‬

‫‪9. Michael Shermer‬‬

‫)‪10. Why People Believe Weird Things (Holt‬‬
‫)‪11. The Believing Brain (Times Books‬‬
 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٦٠٣‬‬

‫ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‬

‫اﻳﺰاك آﺳﻴﻤﻮف ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺨﻴﻠﻲ و ﺑﻴﺨﺪا ﻳﻜﺒﺎر ﮔﻔﺘﻪ اﮔﺮ ﻛﺘﺎبﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫درﺳﺘﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوي ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ ﺑﺮاي ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﺳﺖ‪» .‬ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫درﺳﺖ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮدﺗﺎن آن را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ‪ -‬و ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮﺷﮕﻞﻫﺎش را‬
‫ﺟﻨﺎب روﺣﺎﻧﻲ ﺷﻨﮕﻮل ﻳﺎ آﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ ﻫﻴﭽﻨﺰ ﮔﻔﺘﻪ را ﺟﺪا ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﻄﻮري‬
‫آن ﺑﺎﻋﺚ دﻟﺴﺮد ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺪن را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﭘﻴﺪاﻳﺶ و ﻣﺘﺎ آﻏﺎز ﻛﺮده ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ دو ﺗﺎ از ﭘﺮﻧﻔﻮذﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺑﻮده ﺳﭙﺲ از آﻧﺠﺎ اداﻣﻪ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﺑﺎز آن‬
‫را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎر ﻧﺨﺴﺖ آن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ را ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﺎور‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬و ﺑﻴﻨﺸﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ درون اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آنﻫﺎ را رد‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ ﭘﻴﺪا ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﺮاز و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﻦ ﺑﺎ ﺗﻦ ﺑﺎ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﻴﻮ‬

‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺸﻨﺎل را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﺎﻧﻮﺷﺖﻫﺎي ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ از‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﺷﻚﮔﺮاي ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺑﺮ‬
‫ﺧﻂ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ داراي ﮔﺮاﻳﺸﻲ ﺳﺮاﺳﺮ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ول ﻛﻦ ﺧﺪا ﺑﺮود‪ ،‬را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﻨﻴﺪ‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٦٠٤‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻣﻦ درﺑﺎره ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﺑﻴﺨﺪا‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲدﻫﻢ‪ ،‬ﺗﻚﺧﻮاﻧﻲ‪ ١٢‬ﻋﺎﻟﻲ ﺷﺨﺼﻲ و ﻃﻨﺰ ﺟﻮﻟﻴﺎ‬
‫ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ول ﻛﻦ ﺧﺪا ﺑﺮود‪ ،١٣‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻢ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزﻳﮕﺮ‪ -‬ﻃﻨﺰﻛﺎر دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺧﻮدش را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮده و ﺑﺮ روي‬
‫ديويدي در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪ .‬ﻏﻴﺮ از ﺑﻴﺰاري از دﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ ﻋﺎﺷﻖ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﺎ دﻳﺪار ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ از دو ﭘﺴﺮ ﺧﻮب ﻣﻮرﻣﻮن ﺑﺎ اﻟﻬﻴﺎﺗﻲ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻋﺠﻴﺐ و واروﻧﻪ ﻣﺎﻳﻪ آن ﺷﺪ ﻛﻪ او ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ آﻳﺎ اﺻﻮل ﻋﻘﺎﻳﺪ وي ﭼﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮي‬
‫ﻫﻢ دارد ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬وي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ آﺷﻜﺎر ﺷﺪه و آﻏﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮدش ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺮﺗﻮﻳﻲ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ و روﺷﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ در ﻫﻤﻪي زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﺎ آن‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد را ﻫﻤﻮار ﻧﻤﻲﺳﺎﺧﺖ در ﻧﺘﻴﺠﻪ آﻏﺎز ﺑﻪ ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار در ادﻳﺎن دﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﻤﻮد ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﻈﻨﻮﻧﺎن ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ دﻳﻦﻫﺎي ﻛﻢﺗﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪهي ﺷﺮﻗﻲ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻗﻴﻖ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺪيﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺪﻳﺪار‬
‫ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ آﻏﺎز ﺑﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻛﻼﺳﻲﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ داﻧﺶ ‪ -‬زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﺳﺘﺎرهﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ و رﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ -‬ﻛﺮده و ﺗﻀﺎد اﻳﻦ دو ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﺑﺎورﻧﺎﻛﺮدﻧﻲ ﺑﻮد‪ .‬دﺳﺖآﺧﺮ ﺑﺎ ﻣﻼﻳﻤﺖ وﻟﻲ ﺑﺪون اﻓﺴﻮس و ﺗﺄﺳﻒ در‬
‫ﺧﺮوج را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺎﻫﻜﺎر دوﺳﺎﻋﺘﻪي ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻮﻳﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو اﻧﺪرزﮔﻮ و ﺗﺤﻤﻴﻞﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫روﻧﺪي در زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ‪ -‬رﻓﺘﻦ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﻧﺪﻳﺪن‪ ،‬ﺷﺎدي‪ -‬ﺑﺮاي رﻫﺎ ﻛﺮدن‬
‫ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻧﻜﻨﻢ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻣﻮرد ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ )ﻣﮕﺮ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺟﻠﻮي آن را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ(‪.‬‬

‫‪12. Monologue‬‬
‫‪13. Letting Go of God‬‬
 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٦٠٥‬‬

‫ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎدات را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه‬

‫ﻳﺎ ﻳﻚ ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮا را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﮕﻨﺠﺎﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻨﺠﺮهاي ﻣﺘﻔﺎوت و‬

‫ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰي را ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻦ ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر اﻧﺪﻛﻲ از ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﺑﺎ ارزش ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺟﺎدوﮔﺮ اُز‪ ١:‬ﺑﻠﻪ درﺳﺖ ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ‪ .‬ﻓﺮاﻧﻚ ﺑﺎوم‪) ٢‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﺘﺎب( ﻳﻚ ﺷﻚﮔﺮاي‬
‫دﻳﻨﻲ و اﺧﻼق ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﭗ ﻫﺎرﺑﻮرگ‪) ٣‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ و اﺷﻌﺎر( ﻳﻚ‬
‫ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان دﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻞ داﺳﺘﺎن ﻫﻢ ﭼﻮن رواﻳﺘﻲ از رﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﻮدن واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا )ﺟﺎدوﮔﺮ( اﺳﺖ و ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﻞ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮدﻟﻲﻫﺎ‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﺎت و آﻣﺎج اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ در ﺧﺪا ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﺮده ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫در دﺳﺖ ﺧﻮدش ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي‬
‫ﭘﺸﺖ ﭘﺮده اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺧﻂ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ :‬ﺟﺎدوﮔﺮ اُز ﺑﻴﺨﺪا‪(.۴‬‬
‫‪ ‬ﻣﻴﺮاث ﺧﻮر ﺑﺎد‪ ۵:‬ﺟﺮﻳﺎن دادﮔﺎﻫﻲ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ »دادﮔﺎه ﻣﻴﻤﻮن« ﺑﻪ ﺻﻮرت داﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1304‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1925‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از‬
‫دﺳﺖ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اردوﮔﺎه ﻋﻴﺴﺎ‪ ۶:‬ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪي در ﺳﺎل ‪ 2006) 1385‬ﻣﻴﻼدي( درﺑﺎره اردوي‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ارﺷﺎدي ﻧﺰدﻳﻚ درﻳﺎﭼﻪي دوﺋﻞ ﻟﻴﻚ‪ ٧،‬در ﺷﻤﺎل داﻛﻮﺗﺎ‪ ٨‬و در‬

‫‪1. The Wizard of Oz‬‬

‫‪2. Frank Baum‬‬
‫‪3. Yip Harburg‬‬
‫‪4. Wizard of Oz atheism‬‬
‫‪5. Inherit the Wind‬‬
‫‪6. Jesus Camp‬‬
‫‪7. Devil’s Lake‬‬
‫‪8. North Dakota‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٦٠٦‬‬

‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ »اﻣﺮﻳﻜﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻴﺴﺎ دوﺑﺎره ﺑﺎز ﭘﺲ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪«. ١‬‬
‫‪ ‬ﺗﻤﺎس‪ ٢:‬ﻛﻪ ﻛﺎرل ﺳﺎﮔﺎن داﻧﺸﻤﻨﺪ )ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮا( آن را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺟﻮدي ﻓﺎﺳﺘﺮ )ﺑﻴﺨﺪا(‬
‫ﻧﻘﺶ اﺻﻠﻲ را در آن دارد‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﺳﺎل ‪ 1376‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪1997‬‬
‫ﻣﻴﻼدي( ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ را ﻧﺸﺎن داده و ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻲ و دﻳﻨﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از اﻳﻦ روﻳﺪاد ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬
‫‪ ‬دﮔﻤﺎ‪ ٣:‬دو ﻓﺮﺷﺘﻪ از ﺑﻬﺸﺖ راﻧﺪهﺷﺪه ﺷﻜﺎﻓﻲ در دﻳﻮاره آن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺗﻮاﻧﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ رد ﺷﺪن از ﺷﻜﺎف ﻫﻤﺎن و ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪن‬
‫ﮔﻴﺘﻲ ﻫﻤﺎن‪ .‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﺣﺮﻓﻪاي )و درﺳﺖ درﺑﺎره ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮ(‪.‬‬
‫‪ ‬اﺧﺘﺮاع دروغ‪ :‬ﻓﻴﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮداﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪاي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ رﻳﻜﻲ ﮔﺮوﻳﺲ‪ ۴‬ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻛﻪ در آن ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه دروغ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ دروغ ﮔﻔﺘﻦ را ﻳﺎد ﻣﻲﮔﻴﺮد آن را ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﻜﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد اﻳﻦ دروغﻫﺎي ﺷﺎﻣﻞ دروغ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﺮگ ﭘﺎﻳﺎن راه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺎن‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻃﻨﺰﻫﺎي دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﺼﻮﻳﺮي از ﻋﻴﺴﺎ اراﺋﻪ ﻧﺪاده ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺗﺐ ﻣﻨﺠﻲ و اﻧﺴﺎن ﻟﻐﺰشﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﭘﻴﺎم ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ در‬
‫ﺳﺪه ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻴﻼدي در ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻴﺪ‬

‫‪1. Take back America for Christ‬‬

‫‪2. Contact‬‬
‫‪3. Dogma‬‬
‫‪4. Ricky Gervais‬‬
 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٦٠٧‬‬

‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي ﻳﺎدﮔﻴﺮي درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﺨﺪا اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮي رو در رو ﻣﺎﻳﻪ از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻦ ﺑﺪﻓﻬﻤﻲ و ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد دﻳﻦدار ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده آنﻫﺎ وﺟﻮد‬

‫دارد ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﻳﻚ دوﺳﺖ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﺎ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ درﺑﺎره ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮات ﻣﻦ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ - ،‬ﺑﺎور‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ -‬ﻣﻦ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﮔﺸﻮده ﺷﺪن ﺑﺎب‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰي و ﺟﺎﻟﺒﻲ از ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ آﻣﺎده دﻳﺪن ﺑﺎورﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ از ﻳﻚ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺳﺮاﺳﺮ ﻧﻮ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻮ ﻛﻠﻮپ ﺷﻮﻳﺪ‬

‫اﮔﺮ ﺑﻴﺨﺪا‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢ ﮔﺮا‪ ،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪ ،‬ﺷﻚﮔﺮا‪ ،‬آزاداﻧﺪﻳﺶ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ دﻳﮕﺮ ﭼﻪ دارﻳﻢ ‪ -‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﻛﻠﻮپ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ!‬
‫ﺷﻤﺎري از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲ و ﺗﺄﻛﻴﺪ وﻳﮋه وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ از در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﮔﻮﺷﻪ و ﻛﻨﺎر ﺟﻬﺎن ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪:‬‬

‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاي اﻧﮕﻠﻴﺲ‪» :(www.humanism.org.uk) ١‬از ﺳﻮي‬

‫اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﺑﺪون اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه ﻛﻪ در ﺟﺴﺘﺠﻮي زﻧﺪﮔﻲ اﺧﻼﻗﻲ و واﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺮدورزي و اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪«.‬‬

‫‪1. British Humanist Association‬‬

 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٦٠٨‬‬

‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻠﻲ ﺳﻜﻮﻻر‪ :(www.secularism.org.uk) ١‬ﭼﺎرﻟﺰ ﺑﺮدﻟﻮ‪) ٢‬ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬

‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﻔﺖ( در ﺳﺎل ‪ 1245‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1866‬ﻣﻴﻼدي( اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن را‬
‫ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮاي ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻛﻤﭙﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ و »ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ در‬
‫آن ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﺮ دﻳﻦ ﻳﺎ ﺑﺪون دﻳﻦ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ و ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ‪ :(www.atheists.org)٣‬ﻣﺎدﻟﻴﻦ ﻣﻮري اوﻫﻴﺮ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (8‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ را ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻛﺮده »ﻛﻪ ﻫﺪف آن دﻓﺎع از‬
‫آزادي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻴﺨﺪا ﺑﻮده ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻮادار ﺟﺪاﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪ :(www.americanhumanist.org) ۴‬اﻳﻦ‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﻧﺪاﻳﻲ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه؛ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ‬
‫و ﭘﺬﻳﺮش ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ؛ ﺑﺮاي ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺗﺮوﻳﺞ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ در‬
‫اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺎ؛ و ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻛﻨﺶ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪«.‬‬
‫‪ ‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ )‪» :(www.atheistalliance.org‬ﻓﺪراﺳﻴﻮﻧﻲ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ از ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﮔﺮوهﻫﺎي آزاداﻧﺪﻳﺶ و اﻓﺮاد ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ آﻣﻮزش اﻋﻀﺎي‬
‫ﺧﻮد و ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم درﺑﺎره ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺳﻜﻮﻻرﻳﺴﻢ و ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ «.‬ﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺮﺧﻮاﻧﺪهي اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ اﻣﺮﻳﻜﺎ‬
‫)‪.(www.atheistallianceamerica.org‬‬
‫‪ ‬ﻛﺎﻧﻮن ﭘﺮسوﺟﻮ )‪ :(www.centerforinquiry.net‬ﭘﺎول ﻛﻮرﺗﺰ ﻓﻴﻠﺴﻮف‬
‫)ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (8‬اﻳﻦ ﻛﺎﻧﻮن را ﺑﻨﻴﺎدﮔﺬاري ﻛﺮده »ﺑﺮاي ﭘﺮورش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫ﺳﻜﻮﻻر ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪي داﻧﺶ‪ ،‬ﺧﺮد‪ ،‬آزادي ﭘﺮﺳﺸﮕﺮي و ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮاﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪1. National Secular Society‬‬

‫‪2. Charles Bradlaugh‬‬
‫‪3. American Atheists‬‬
‫‪4. American Humanist Association‬‬
 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٦٠٩‬‬

‫‪ ‬ﺑﻨﻴﺎد ﻓﺮاﺗﺮ از ﺑﺎور )‪ :(www.foundationbeyondbelief.org‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‬

‫دوﺳﺘﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري و داوﻃﻠﺐ در‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ ﺧﻮﻳﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻛﺎﻧﺎدا‪ :(www.humanists.ca) ١‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ ﻛﺎﻧﺎداﻳﻲ در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1347‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1968‬ﻣﻴﻼدي( ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﮔﺸﺘﻪ و »ﻣﺮوج ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ‬
‫از ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻮده و ﺗﺮوﻳﺞدﻫﻨﺪهي ﮔﺴﺘﺮش ﺧﺮد‪ ،‬ﻫﻤﺪردي و اﻧﺪﻳﺸﻪي‬
‫اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻛﺎﻧﺎداﻳﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪي آﻣﻮزش ﺳﻜﻮﻻر و ﺣﻤﺎﻳﺖ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫‪ ‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ و اﺧﻼق‪ :(www.iheu.org) ٢‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﮔﺴﺘﺮده در ﺳﺎل ‪ 1331‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1952‬ﻣﻴﻼدي( در آﻣﺴﺘﺮدام ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺧﺮدﻣﻨﺪي‪ ،‬ﺳﻜﻮﻻر‪ ،‬ﺷﻚﮔﺮاﻳﻲ‪،‬‬
‫آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺧﻼﻗﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻮده و ﺗﺮوﻳﺞ دﻫﻨﺪه‬
‫ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺠﻤﻦ اﻧﺴﺎنﮔﺮاﻳﺎن ﻳﻬﻮدي‪ :(www.shj.org) ٣‬اﻳﻦ ﮔﺮوه را ﺧﺎﺧﺎم ﺷﺮوﻳﻦ‬
‫واﻳﻦ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (8‬ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻧﻤﻮده »ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ درآوردن ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻫﻮﻳﺖ ﻳﻬﻮدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎنﮔﺮا‪،‬‬
‫ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻗﺘﺪار ﻓﺮاﻃﺒﻴﻌﺖ‪«.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻨﻴﺎد رﻫﺎﻳﻲ از دﻳﻦ )‪ :(www.ffrf.org‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آﻧﻲ ﻻري ﮔﻴﻠﻮ‬
‫و آن ﮔﻴﻠﻮ ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺷﺪ »ﺑﺮاي ﺗﺮوﻳﺞ ﺟﺪاﻳﻲ دﻳﻦ از ﺳﻴﺎﺳﺖ و آﻣﻮزش ﻋﻤﻮم‬
‫ﻣﺮدم ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻴﺨﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺪاﻧﻢﮔﺮاﻳﻲ و ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﺧﺪا‪«.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزوي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي آزاداﻧﺪﻳﺶ ﻛﻤﻚرﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Humanist Canada‬‬

‫‪2. International Humanist and Ethical Union‬‬
‫‪3. Society for Humanistic Judaism‬‬
 ‫دﻓﺘﺮ ‪ :5‬ﺑﺨﺶ دهﺗﺎﻳﻲﻫﺎ ———————————————‬ ‫‪٦١٠‬‬

‫‪ ‬اﺋﺘﻼف ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺧﺮد‪ :(www.unitedcor.org) ١‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‬

‫ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﺮوﻳﺞ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﺑﻲاﻳﻤﺎن در ﻫﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ آﺳﺎن‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ارﺗﺒﺎط و ﻫﻤﻜﺎري در ﻣﻴﺎن ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﻲ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا را آﺷﻜﺎر ﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ ‬اﺗﺤﺎدﻳﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اﺧﻼق )‪ :(www.aeu.org‬ﻓﻴﻠﻜﺲ آدﻟﺮ اﺻﻼحﮔﺮ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ )ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ (7‬اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ اﺧﻼﻗﻲ دﻳﻨﻲ را ﺑﺪون اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺗﺮوﻳﺞ‬
‫اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﮔﺬاﺷﺖ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻛﺎﻧﻮن زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻌﻨﺎدار و راﺿﻲﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻛﺎﻧﻮن ﺑﻴﺨﺪا )‪ :(www.atheistcentre.in‬راﻣﭽﺎﻧﺪرا راﺋﻮ )ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﻮرا ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺶ ‪ 8‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ( و ﻫﻤﺴﺮش ﺳﺎراواﺗﻲ ﮔﻮرا اﻳﻦ ﻧﻬﺎد را در ﺳﺎل‬
‫‪ 1319‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي )‪ 1940‬ﻣﻴﻼدي( ﺑﺮاي ﺗﺮوﻳﺞ اﺻﻼﺣﺎت ﻣﺜﺒﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ و آﺷﻨﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮدم در ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻠﻲ ﻳﺎ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ در اﺑﻌﺎد ﻣﺤﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ اﺷﺨﺎﺻﻲ داراي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ آزاداﻧﺪﻳﺸﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮاي دﻳﺪار ﺑﺎ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻮده‪،‬‬
‫ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺗﺒﺎدل اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺷﺮت و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع‬
‫ﺑﺎ اﺑﺮاز ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺧﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻫﻴﭻ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي آﻧﺠﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آن را اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺧﻂ ﺷﻬﺮ ﺧﻮد و واژهﻫﺎي »ﺑﻴﺨﺪا‪» «،‬اﻧﺴﺎنﮔﺮا« ﻳﺎ‬
‫»آزاداﻧﺪﻳﺶ« را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪1. United Coalition of Reason‬‬

 ‫————————— ﺑﺨﺶ ‪ :21‬ده راه آﺳﺎن و ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ‪٦١١‬‬

‫اﮔﺮ در ﺷﻬﺮي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ )ﻳﺎ ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﻫﻢ در ﺷﻬﺮ زﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ(‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖ ‪ meetup.com‬ﺷﻴﻮهي ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻓﺮاد‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﺎ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ در ‪ meetup‬ﺑﻴﺨﺪا ﻳﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي اﻧﺴﺎنﮔﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬