Profesor Ricardo Colín Flores

NÚMEROS COMPLEJOS
Representación Polar de un número complejo
Representación Gráfica de Conjuntos

=
r z= x2 + y 2 r=
2
x 2 + y 2 <<<< circulo

r =z − 0 == ( x − z0 ) 2 + y 2

r =z − 0i == x 2 + ( y − z0 ) 2
r =z + z0 == ( x + z0 ) 2 + y 2

r =z + 0i == x 2 + ( y + z0 ) 2
 Encontrar parte real y parte imaginaria de

z ( ea [cos b+isenb ])
= e= ee cos=
ee
[cos(e a senb) + isen(e a senb)]
a a a
b
e eie senb ee cos b

cos b cos( ea senb ) + iea cos bsen ( ee senb )]

= e[ e
a

[cos(e a cos bsen(e a )) + isen(e a cos bsen(e a senb))]

a
cos b cos( ea senb )
ee
z

Re(e ) = e a cos b cos( e senb ) cos(e a cos bsen(e a senb))

ee a

Im(e ) = e a cos bsen ( e senb ) sen(e a cos bsen(e a senb))

ee a

2)
cos z= z → Hallar cos(2 z )
cos( z1 =
+ z2 ) cos z1 cos 2 − senz1senz2
z=
1 z=
2 z
cos(2 z ) cos 2 ( z ) − sen=
2
z cos 2 z − (1 − cos 2 z )
= cos 2 z − 1 + cos=
2
z 2 cos 2 z =
− 1 2(4) 2 − 1
= 2(4) −= 1 7
 • Separar cada una de las siguientes funciones en la parte real e
imaginaria, es decir u(x,y) v(x,y)

a)
1
f ( z )= z +
z
z= x + iy
w= f ( z )= u + iv
1
f ( z ) = x + iy +
( x + iy )
1 ( x − iy )
u + iv = w = x + iy +
( x + iy ) ( x − iy )
x + iy
= x + iy + 2
x − ixy + ixy + y 2
x − iy
= x + iy + 2
x + y2
x iy
= x + iy + 2 − 2
x +y 2
x + y2
x
u= x + 2
x + y2
y
v= y − 2
x + y2

b)
f (=
x) 2 z 2 − 3iz
= 2( x + iy ) 2 − 3i ( x + iy )
= 2( x 2 + 2ixy − y 2 ) − 3ix + 3 y
= 2 x 2 + 4ixy − 2 y 2 − 3ix + 3 y
u = 2 x2 − 2 y 2 + 3 y
=
v 4 xy − 3 x
 Limites
Definición:

Se dice que la función f(t) tiene limite L cuando “z” tiende hacia “a”

Limz->af(z)=L

Si para ε todo >0 existe un numero δ >0 talque

Siempre que f ( z) − L < ε

0< z−a <δ

• Propiedades:
Sea
lim z →a f ( z ) = A
y
lim z →a g ( z ) = B
1) lim z →a [ f ( z ) ± g ( z )] =
A± B
2) lim z →a [ f ( z )g ( z )] = AB
 f ( z)  A
3) lim z →a  =  iB ≠ 0
 g ( z)  B

lim z →a f ( z ) = A
y
lim z →a g ( z ) = B
1) lim z →a [ f ( z ) ± g ( z )] =
A± B
2) lim z →a [ f ( z )g ( z )] = AB
 f ( z)  A
3) lim z →a  =  B iB ≠ 0
 g ( z ) 
 • Ejemplos:

z −1 3 −1
1)lim z →3 = = 2
z ′2 3 − 2
2)lim z →2i ( z 2 − 3) =(−4 − 3) =−7
3)lim z →−1 ( z + i) =−
( i + i) =0
z 2 − 9 ( z + 3)( z − 3)
4)lim z →3 = = 3+3 = 6
z −3 ( z − 3)
z 2 + 1 ( z − i)( z + i)
5)lim z →i = = z + i = i + i = 2i
z −1 ( z − i)
z 3 − 1 ( z − 1)( z 2 + z + 1) 2
6)lim z →1 = = z + z +1 = 1+1+1 = 3
z −1 ( z − 1)
( z 3 + i) ( z − i)( z 2 + iz − 1) ( z 2 + iz − 1) −1 − 1 − 1 3 1
7)lim z →i =lim z →i = = =− =− =i
z 2 + zi + 2 ( z + 2i)( z − i) ( z + 2i) 3i 3i i

a) z= x + iy
z=
1 x1 + iy1
z=
2 x2 + iy2
1)e z1 e z2 = e z1 + z2
e x1 +iy1 e x2 +iy2 = e( x1 +iy1 )+ ( x2 +iy2 )
e( x1 +iy1 )+ ( x2 +iy2 ) = e( x1 +iy1 )+ ( x2 +iyx )
2) ê z = e x
e( x +iy ) = e x
ê x eiy = e x
e x eiy = e x
ex = ex
 3)1 − tanh 2 z =
sec h 2 z
2 2
 senhz   2 
1−   = z −z 
 cosh z   e + e 
 senh 2 z   4 
1−  = 2z −2 z 
 cosh z   e + 2 + e 
2

 −1 + cosh 2 z   4 
1−   = 2z −2 z 
 cosh z   e + 2 + e 
2

 −1   4 
1−  + 1 =  2z −2 z 
 cosh z   e + 2 + e 
2

 
 −1   4 
1−  + 1= 2z −2 z 
e +e
z −z 2
 e +2+e 
 
 2 
 
 −1   4 
1−  2z −2 z
+ 1 =  −2 z 
e +2+e  e +2+e 
2z

 4 
4 4
1+ −2 z
−1 =2z
2+e +e
2z
e + 2 + e −2 z
4 4
−2 z
= 2z
e +2+e
2z
e + 2 + e −2 z

4) sen(iz ) = isenh( z )
 eiz − e − iz 
sen( z ) =  
 2i 
 ei (iz ) − e − i (iz ) 
sen(iz ) =  
 2i 
e− z − e z  e z − e− z 
sen(iz ) = → sen(iz ) =
− 
2i  2i 
1  e z − e− z 
sen(iz ) =
−   → isenhz
i 2 
 5) cos(iz ) = i cosh( z )
 eiz + e − iz 
cos z =  
 2 
 ei (iz ) + e − i (iz )  e− z + e z
=
cos(iz )   → cos(
= iz )
 2  2
 e z + e− z

cos(iz ) =
−  → cos(iz ) = − cosh z
 2 
=
6) senz senx cosh y + i cos x sinh y
Por igualdad antes realizadas tenemos que:

=
cosh y cos(iy ) → cos(iy )
=
sen( z ) sen( x) cos(iy ) + i cos( x) senh( y )
=
sen( z ) sen( x) cos(iy ) + cos( x)(isenhy )
isenh( y ) = sen(iy )
=
sen( z ) sen( x) cos(iy ) + cos( x) sen(iy )
=
sen ( x + iy ) sen( x) cos(iy ) + cos( x) sen(iy )
=sen( z ) sen( z1 ) cos( z2 ) + cos( z1 ) sen( z2 )
ei ( z1 + z2 ) − e − i ( z1 + z2 )
sen( z1 + z2 ) =
2i
eiz1 eiz2 − e − iz1 e − iz2
=
2i
(cos z1 + isenz2 )(cos z2 + isenz2 ) − (cos z1 − isenz1 )(cos z2 − isenz2 )
=
2i
2i cos z1senz2 + 2i cos z2 senz1
= = cos z1senz2 + cos z2 senz1
2i
 −y
7) eiz = e
êi ( x +iy ) =
e − y → eix e − y =
e− y
eix e −=
y −y
e= e− y

8) si → cos z = 2
hallar → cos(2 z )
cos( z=
1 + z2 ) cos z1 cos z2 + cos z1 cos z2
=
cos(2 z ) cos z cos z + senzsenz
=
cos(2 z ) cos 2 z − sen 2 z
cos(2=
z ) cos 2 z − (1 − cos 2 z )
cos(2=
z ) cos 2 z − 1 + cos 2 z
cos(2 z=) (2) 2 − 1 + (2) 2
cos(2 z ) = 7
 Continuidad

Se dice que f(z) es continua en “a” si

1) f(a)---- definido

2) si lim z →a f ( z ) = f (a )

f ( z ) = {0,z z, =z ≠i i
2

a ) f (i ) = 0
b) lim z →i f ( z ) = lim z →i (i ) 2 = −1
lim z →i f ( z ) ≠ f (i )

La funcion NO es continua en z=i

2) Sea la funcion f(z)=z2 para todo z, determinar si f(z) es continua en z=i

a ) f (i ) = (i ) 2 = −1
b) lim z →i f ( z ) = lim z →i z 2 = (i ) 2 = −1
∴ lim z →i f ( z ) =
f (i )
 z 2 −1
; z ≠1
3) sea → f ( z ){ z −1
3; z =1

--Determine si f(z) es continua en 1

a) f (1) = 3
 z 2 − 1   ( z − 1)( z + 1) 
b) lim z →1 f ( z ) = lim z →1  =  = 1+1 = 2
 z − 1   ( z + 1) 
z 3 −1
; z ≠±1
z 2 −1
4) f ( z ){ 3
; z = ±1
2

z =1
3
a) f (1) =
2
 z 3 − 1  ( z − 1)( z 2 + z + 1) ( z 2 + z + 1) 1 + 1 + 1 3
b) lim z →=
1 f ( z) lim z →1  =  = = =
 z 2
− 1  ( z − 1)( z + 1) ( z + 1) 1+1 2
z = −1
3
a) f (−1) =
2
 z 3 − 1  ( z − 1)( z 2 + z + 1) ( z 2 + z + 1) 1 − 1 + 1 1
b) lim z →−=
1 f ( z) lim z →−1  =  = = =
 z 2
− 1  ( z − 1)( z + 1) ( z + 1) −1 + 1 0

Se indetermina
 • Ejemplos:

Exprese cada numero en la forma x+iy

1)eiπ =cos π + isenπ =−1 + i 0

−1+
πi πi
 π π  2 2
2)e 4
= e ⋅ e 4 = e −1 cos + isen  = e −1 
−1
+i 
 4 4  2 2 
2 2
= e −1 + e −1 i
2 2
1 π
 π π 2
1 1

 e [ 0 + i=
] e1/2i
i
(1+ iπ )/2
3)e = e e = e  cos + isen =
2 2 2

 2 2
( −1+ iπ )/4
−
1 iπ
− 
1
π π  − 14  2 2
4)e =e e =e cos + isen  =e 
4 4 4
+i 
 4 4   2 2 
1 1
− 2 − 2
= e 4
+e 4 i
2 2
5)e z1 + z2 → e( x1 +iy1 ) e( x2 +iy2 ) =
e x1 e y1 e x2 e y2
=e x1 e x2 ( cos x1 + iseny1 )( cos x2 + iseny2 ) 
= e x1 e x2 [ cos y1 cos y2 + iseny2 cos y1 + iseny1 cos y2 − iseny1seny2 ]
= e x1 e x2 [ cos( y1 + y2 ) + isen( y1 + y2 ) ]
x1 x2 i ( y1 + y2 ) x1 + iy1 ) + ( x2 + iy2 )
e= e e e(= e z1 + z2
 Función logaritmo complejo

x2 = i − i 2
e z2 = i + i 2
ln = (
e z2 ln i − i 2 )
 3π 
z2 =ln i − i 2 + i  + 2 kπ 
 2 
 3π 
z1 = ln 1 − 2 + i  + 2 kπ 
 2 

z = r eiθ
z = z ei (θ + 2 kπ )
i (θ + 2 kπ )
ln z =
ln 
z e 

=
ln z ln z + ln ei (θ + 2 kπ )
ln z = ln z + i (θ + 2kπ )

Ejemplos:

1) ln(−1) = ln1 + i (π + 2kπ ); k = 0, ±1, ±2....

= ln(−1) = 0 + i (π + 2kπ )
ln(−1) = i (π + 2kπ )
π
2) ln(i ) = ln i + i ( + 2kπ )
2
π
= ln1 + i ( + 2kπ )
2
π
i ) i ( + 2 kπ )
ln(=
2

• Encuentre todos los valores de las expresiones dadas:

 π  π 
i i  + 2 k π   −  + 2 kπ 
=i i e= = e
i
ln i 2  2 
1) e
i i ( 0 + 2 kπ ) 
= e[ =] i i 2 kπ
= e= e 
2)1 i ln1i
e −2 kπ
 Encuentre todos los números complejos z que cumplan las condiciones dadas
1) cos z = senz
eiz + e − iz eiz − e − iz
= 2) cos z = senz
2 2i
eiz + e − iz eiz − e − iz
e e + e =
iz iz − iz
−ieiz + ie − iz  =
2 2i
e 2iz + 1 =−ie 2iz + i e iz
e − iz
e iz
e − iz
+ = −
e 2iz (1 + i ) = (i − 1) 2 2 2 2
(i − 1) e − iz
e − iz
e 2iz = = −
(1 + i ) 2 2
− iz − iz
(i − 1) (1 − i ) (i + 1 − 1 + i ) 2i e +e = 0
e 2=
iz
= = = i
(1 + i ) (1 − i ) 2 2 2e − iz = 0
e 2iz = i e − iz = 0
ln e 2iz = ln i ∴ z =∞
π 
2iz i  + 2kπ 
=
2 
π 
z  + kπ 
=
4 

e z1= 2 + 3
3) cosh z = 2
e z + e− z
ln= (
e z1 ln 2 + 3 )
=2 z1 = ln 2 + 3 + i (0 + 2kπ )
2
e z + e− z =4 x2= 2 − 3
e e + e =
z z
4 
−z
e z2 = 2 − 3
e 2 z + 1 =4e z ln= (
e z2 ln 2 − 3 )
−4e + e + 1 =
z
0 2z

z2 = ln 2 − 3 + i (0 + 2kπ )
si → x =e2 z
−4 x + x 2 + 1 =0
+4 ± 16 − 4
x=
2
4 ± 12 4 ± 2 3
=x =
2 2
x1= 2 + 3
4) cosh z = i 2i ± −8
−z
x
e +e
z
2
=i
2 2i ± i 8
x=
e z + e− z =2i 2
e z e z + e − z =
2i  2i ± i 2 2
x=
2
e 2 z + 1 =2ie z
x1 = i + i 2
e 2 z − 2ie z + 1 =0
e z1 = i + i 2
si → x =e z

x − 2ix + 1 =
2
0
ln= (
e z1 ln i + i 2 )
π 
2i ± (−2i ) 2 − 4 z1 =ln i + i 2 + i  + 2kπ 
x= 2 
2
π 
2i ± −4 − 4 z1 = ln 1 + 2 + i  + 2kπ 
x= 2 
2

x2 = i − i 2
e z2 = i + i 2
ln = (
e z2 ln i − i 2 )
 3π 
z2 =ln i − i 2 + i  + 2 kπ 
 2 
 3π 
z1 = ln 1 − 2 + i  + 2 kπ 
 2 
 Diferenciación compleja

f ( z + h) − f ( z )
f ′( Z ) = lim h→0
h

Si el limite existe se dice f(z) es diferenciable

• Se dice que una función f(z) es diferenciable en un punto z=a si el limite

f ( a + h) + f ( a )
f ′(a ) = lim h→0
h

• Si f tiene una derivada en “a”, entonces “f” es continua en “a”

• Se dice que la función f es analítica (u homogénea) en una región G si
tiene derivada en cada punto de G, y se dice que f es entera si es
analítica en todo G(complejos)

ECUACIONES DE CAUCHY-REIMANN
Una condición necesaria para que w=f(z)=u(x,y)+iv(x,y) sea analítica en una
región R, u y v satisfagan las ecuaciones de Cauchy-Reimann

 ∂u ∂v 
=
 ∂x ∂y u ( x , y ) 
 
 
∂u ∂v
 = − v ( x, y ) 
 ∂y ∂x 
Funciones armónicas

∇ 2φ =0
∇(∇φ ) =0
∂φ  ∂φ  ∂φ 
∇φ= i+ j+ k
∂x ∂y ∂z
∂ 2ψ ∂ 2ψ ∂ 2ψ
∇ ψ =0 = 2 + 2 + 2
2

∂x ∂y ∂z
 ∂ 2u ∂ 2u
Para que u sea armónica { 2+ 2 = 0
∂x ∂y
∂ 2v ∂ 2v
{ 2+ 2 = 0
Para que v sea armónica
∂x ∂y

d ( senhz )
= cosh z
d (tan z ) dz
= sec 2 z
dz d (cosh z )
= − senhz
dz
d ( senz )
= cos z eiz − e − iz
dz senz =
2i
d (cos z ) eiz + e − iz
= − senz cos z =
dz 2
d (tanh z ) e z − e− z
= sec h 2 z senhz =
2
dz
e z + e− z
cosh z =
2
• Ejemplos:

Mediante la definición encontrar la derivada de:

1) f ( z ) = z 2
f ( z + h) 2 − f ( z ) 2
f ′( z ) = lim h→0
h
z 2 + 2 zh + h 2 − z 2
f ′( z ) = lim h→0
h
2 zh + h 2
f ′( z ) = lim h→0
h
f ′( z ) = 2 z
2) f ( z=) z3 − 2z
f ( z + h) − f ( z )
f ′( z ) = lim h→0
h
( z + h)3 − 2( z + h)  −  z 3 − 2 z 
f ′( z ) = lim h→0
h
( z 3 + 3 z 2 h + 3 zh 2 + h3 − 2 z − 2h  − z 3 + 2 z
f ′( z ) = lim h→0
h
3 z 2 h + 3 zh 2 + h3 − 2h
f ′( z ) = lim h→0
h
f ′( z ) lim h→0 3 z 2 + 3 zh + h 2 − 2
=
f (=
z ) 3z 2 − 2

1+ z
3) f ( z ) =
1− z
f ( z + h) − f ( z )
f ′( z ) = lim h→0
h
1 + ( z + h) 1 + z
−
1 − ( z + h) 1 − z
f ′( z ) = lim h→0
h
(1 − z )(1 + z + h) − (1 − z − h)(1 + z )
f ′( z ) = lim h→0
(1 − z )(1 − z − h)
h
1 + z + h − z − z − zh − (1 + z − z − z 2 − h − zh)
2

(1 − z )(1 − z − h)
f ′( z ) = lim h→0
h
2h
(1 − z )(1 − z − h)
f ′( z ) = lim h→0
h
2h
f ′( z ) = lim h→0
h(1 − z )(1 − z − h)
2 2
f ′( z ) lim= h →0
(1 − z )(1 − z − h) (1 − z ) 2
4) f ( z ) = z
f ( z + h) − f ( z )
f ′( z ) = lim h→0
h
( z + h) − z
f ′( z ) = lim h→0
h
( z + h) − z  ( z + h) + z  z+h−z
f ′( z ) lim= h →0  
h  ( z + h) + z  h ( z + h) + h z
1 1 1 − 12
′( z ) lim h→0
f= = = z
( z + h) + z 2 z 2

5) si → w3 − 3 z 2 w + 10 ln z = 0
dw
hallar =
dz
d ( w − 3 z 2 w + 10 ln z )
3
=0
dz
dw3 dz 2 d ln z
− + 10 = 0
dz dz dz
dw  dw 2  1
3w3 − 3 2 zw + z  + 10 = 0
dz  dz  z
dw dw 2 10
3w3 − 6 zw − 3 z + = 0
dz dz z
dw 10
3w2 − 3 z 2  =6 zw +
dz z
10
6 zw +
dw z
= 2
dz 3w − 3 z 2
 • Demostrar que= u ( x, y ) e − x ( xseny − y cos y ) es analítica y
encontrar u(x,y) y v(x,y)

∂ 2u ∂ 2u
+ = 0
∂x 2 ∂y 2
∂u
= −e − x ( xseny − y cos y ) + e − x ( seny )
∂x
∂ 2u
= e − x ( xseny − y cos y ) − e − x ( seny ) − e − x ( seny )
∂x 2

∂u
= e − x ( x cos y − cos y − yseny )
∂y
∂ 2u
=e − x (− xseny + seny + seny − y cos y )
∂y 2

∂ 2u ∂ 2u
+= e − x ( xseny − y cos y ) − e − x ( seny ) − e − x ( seny ) + e − x (− xseny + seny + seny − y cos y )
∂x 2
∂y 2

∂ 2u ∂ 2u
+ =
0∴
∂x 2 ∂y 2

U(x,y) es analítica
 dv du
=
dy dx
dv du
= −
dx dy
du
= −e − x ( xseny − y cos y ) + e − x seny
dx
dv du
=− =−  −e − x ( xseny − y cos y ) + e − x seny 
dx dy

∫ −e ( xseny − y cos y) + e senydy

−x −x
v ( x, y ) =

− ∫ e − x xsen( y )dy + ∫ e − x y cos( y )dy + ∫ e − x senydy

v ( x, y ) =

v( x, y ) e − x x cos y + e − x  ∫ y cos( y )dy  − e − x cos y + F ( x)

=
 
=u y=
__ dv cos ydy
= =
du dy ___ v seny
ysen( y ) − ∫ senydy
ysen( y ) + cos( y )
v ( x, y ) =e − x x cos y + e − x ( ysen( y ) + cos y )′e − x cos y + F ( x)
∂v ∂ (e − x − x ) ∂e − x ∂e − x ∂F ( x)
= cos y + ysen( y ) + cos y − cos y +
∂x ∂x ∂x ∂x ∂x
∂v  F ′( x) 
 cos y  −e ⋅ x + e  − e ( ysen( y ) + cos y ) + e cos y +
−x −x −x −x
= 
∂x  ∂x 
∂F ( x)
−e − x ( x cos y ) + e − x cos y − e − x yseny − e − x x cos y + e − x cos y − e − x yseny − e − x cos y +
=
∂x
∂F ( x)
=0
∂x
F ( x) = C
∴ v xe − x cos y + ye − x seny + e − x cos y − e − x cos y + F ( x)
=
v = xe − x cos y + ye − x seny + C
w= f ( z )= u + iv
w= e − x ( xseny − y cos y ) + ie − x ( x cos y + yseny ) + C
 =a )u xe x cos y − ye x seny
∂ 2u ∂ 2u
+ =
0
∂x 2 ∂y 2
∂ ( xe x cos y − ye x seny )
=e x cos y + xe x cos y − ye x seny
∂x
∂ 2 ( xe x cos y − ye x seny )
= e x cos y + xe x cos y + e x cos y − ye x seny
∂x 2

∂ ( xe x cos y − ye x seny )
=
− xe x seny − e x seny − ye x cos y
∂y
∂ 2 (− xe x seny − e x seny − ye x cos y )
= − xe x cos y − e x cos y − e x cos y + ye x seny
∂y 2

∂v ∂u
b) =− =−  − xe x seny − e x seny − ye x cos y 
∂x ∂y
∂v ∂u
= =e x cos y + xe x cos y − ye x seny 
∂y ∂x
v = ∫ e x cos y + xe x cos y − ye x sen( y )dy

v =∫ e x cos ydy + ∫ xe x cos ydy − ∫ ye x senydy

v e x seny + xe x seny − e x  − y cos y + ∫ cos ydy 

=
v = e x seny + xe x seny + e x y cos y − e x seny + F ( x)
∂ (e x seny + xe x seny + e x y cos y − e x seny + F ( x))
= xe x seny + e x seny + ye x cos y
∂x
∂F ( x)
e x seny + e x seny + xe x seny + e x y cos y − e x seny + = xe x seny + e x seny + ye x cos y
∂x
∂F ( x)
=0
∂x
F ( x) = C
v = e x seny + xe x seny + e x y cos y − e x seny + C
F ( z ) =u + iv =( xe x cos y + ye x seny ) + i ( e x seny + xe x seny + e x y cos y − e x seny + C )
 Operadores diferenciales

∂ ∂
∇≡ +i
∂x ∂y
 ∂ ∂
∇ ≡ +i
∂x ∂y
∂f ∂f
∇f = +i
∂x ∂y
A= P + iQ
 ∂ ∂ 
A =∇A = + i  ( P + iQ )
 ∂x ∂y 
∂ ( P + iQ) ∂ ( P + iQ)
= +i
∂x ∂y
 ∂P ∂Q   ∂Q ∂P 
∇A
=  +  +i + 
 ∂x ∂y   ∂ x ∂y 
 ∂P ∂Q
{ }
∇A = Re ∇A =
∂x ∂y
+

∂ ∂ ∂ ( P + iQ) ∂ ( P + iQ)
+ ( P += iQ ) +
∂x ∂y ∂x ∂y
 ∂Q ∂P
{ }
∇XA = Im ∇ A = −
∂x ∂y
∂2 A ∂2 A
∇2 A = 2 + 2
∂x ∂y
 i j k 
 
  ∂ ∂ ∂ 
∇X A =
 ∂x ∂y ∂z 
 
 Ax Ay Az 
 
 ∂ ∂
∇≡ +i
∂x ∂y
 ∂ ∂
∇ ≡ +i
∂x ∂y
∂f ∂f
∇f = +i
∂x ∂y
A= P + iQ
 ∂ ∂ 
A =∇A = + i  ( P + iQ )
 ∂x ∂y 
∂ ( P + iQ) ∂ ( P + iQ)
= +i
∂x ∂y
 ∂P ∂Q   ∂Q ∂P 
∇A
=  + +i + 
 ∂x ∂y   ∂ x ∂y 
 ∂P ∂Q
{ }
∇A = Re ∇A =
∂x ∂y
+

∂ ∂ ∂ ( P + iQ) ∂ ( P + iQ)
+ ( P += iQ ) +
∂x ∂y ∂x ∂y
 ∂Q ∂P
{ }
∇XA = Im ∇ A = −
∂x ∂y
∂2 A ∂2 A
∇ A =2 + 2
2

∂x ∂y
 i j k 
 
  ∂ ∂ ∂ 
∇X A =
 ∂x ∂y ∂z 
 
 Ax Ay Az 
 
• Ejemplos
d d d
1) demostrar que = +
dx dz dz

dF dF dz df d z
= +
dx dz dx d z dx
dF dF dF
= +
dx dz d z
d  d d 
  =
F  + F
 
dx  dz dz 
d d d
= +
dx dz d z

d d d 
2)= i  − 
dy  dz d z 
dF dF dz dF d z
= +
dy dz dy d z dx
dF dF dF
= i −i
dy dz dz
 d  d d 
  = F i  − F
 dy   dz d z 
d d d 
= i − 
dy  dz d z 
 2) probar que

d
a) ∇ =2
dz
d d
∇= +i
dx dy
d d  d d 
=  + − − 
 dz d z   dz d z 
d
=2
dz
b)
d
∇ =2
dz
d d
∇= −i
dx dy
d d  d d 
=  + + − 
 dz d z   dz d z 
d
=2
dz

• EJEMPLOS:

5) si C es la curva en el paño xy definida por 3 x 2 y − 2 y 3= 5 x 4 y 2 − 6 x 2

encontrar un vector normal unitario a C en (1,-1)

F ( x, y ) = 3 x 2 y − 2 y 3 − 5 x 4 y 2 + 6 x 2
 d d  dF ( x, y ) dF ( x, y )
∇f ( x , y ) = + i  ( F ( x , y ) ) = +i
 dy dy  dx dy
= ( 6 xy − 20 x y
3 2
+ 12 x ) + i ( 3 x 2 − 6 y 2 − 10 x 4 y )
∇F (1, −1) = ( −6 − 20 + 12 ) + i ( 3 − 6 + 10 )
=−14 + i 7
∇F ( x, y )(1,−1) = (−14) 2 + (7) 2 = 245
∇F −14 + 7i
=u =
∇F 245
 • EJEMPLOS:

Una particula se mueve a lo largo de la curva z= e − t ( 2 sent + i cos t )

Π
a) encontrar una recta tangente unitario a la curva en el punto t=
4 Π
b) determinar las magnitudes de la velocidad y la aceleración en t=0 y V
y a 2

a)
dz
v= −e − t ( 2 sent + i cos t ) + e − t ( 2 cos t − isent )
=
dt
 v −e − t ( 2 sent + i cos t ) + e − t ( 2 cos t − isent )
=
u =
v (−2e − t sent + 2e − t cos t ) 2 + (−e − t cos t − e − t sent ) 2
Π Π
−  Π Π  −4  Π  Π 
−e 4
 2 sen + i cos +e  2 cos   − isen  
 4 4  4  4 
u (t = Π ) =
4 2 2
 −
Π
Π −
Π
 Π   − 4
Π
Π  −4
Π
 Π 
 −2e sen   + 2e cos    +  −e cos   − e sen   
4 4

 4  4   4  4 
−
Π
 2 2  −4 
Π
2 2
−e 4
 2 + i  + e  2 − i 
u  t = Π  =  2 2   2 2 
 4 2
 −
Π
2 −
Π
2   −4 2 −4 2 
Π Π

 −2e 4
+ 2e 4
 +  −e −e 
 2 2   2 2 

v =(−2e − t sent + 2e − t cos t ) + i (−e − t cos t − e − t sent )

v= (−2e − t sent + 2e − t cos t ) 2 + (−e − t cos t − e − t sent ) 2
∂v
a= (2e − t sent − 2e − t cos t − 2e − t cos t − 2e − t sent ) + i (−e − t cos t + e − t sent − e − t cos t + e − t sent )
=
∂t
a= (2e − t sent − 2e − t cos t − 2e − t cos t − 2e − t sent ) 2 + (−e − t cos t + e − t sent − e − t cos t + e − t sent ) 2
v= (−2 sen(0) + 2e − t cos(0)) 2 + (− cos(0) − sen(0)) 2
= 4 + 1= 5
 π  π  π  π 
− 
π  − 
π  − 
π  − 
π 
(2e 2
sen   − 2e  2  cos   − 2e  2  cos   − 2e  2  sen  ) 2 +
2 2 2 2
a =
π  π  π  π 
− 
 π  −   π  −   π  −  π 
(e 2
cos   + e  2  sen   − e  2  cos   + e  2  sen  ) 2
2 2 2 2
2 2
 − π2  −  
π 
 − π2  − π2  
a =  2e  
− 2e 2
 +e   + e   
   
   
2
 − π2   π 
− 
=a =
 2e  
 2e  2 
 
 
 • METODO COMPLEJO PARA OBTENER SOLUCIONES
PARTICULARES

VT = VR + VL + VC
di (t ) q (t )
VT =i ( t ) R + L +
dt c
dq(t ) d 2 (t ) q (t )
VT = R+L 2 +
dt dt c

• EJEMPLOS:

1) y′′ + 2 y′ + 9 y =
6 cos 3t
Re ( bei 3t )
y′′ + 2 y′ + 9 y =
Yp = Aei 3t
Y ′p = BiAei 3t
Y ′′p = −9 Aei 3t
−9 Ae − i 3t + 6iAei 3t + 9 Aei 3t =
6e i 3 t
−9 A + 6iA + 9 A = 6
( −5 + 6i ) A =6
6  −5 − i 6  −30 − 36i −30 − 36i
=A =  =
−5 + 6i  −5 − 6i  25 + 36 61
 −30 − 36i  i 3t  −30 36i 
=
Yp  =
e  −  ( cos 3t + isen3t )
 61   61 61 
−30 30 36 36
Yp = cos 3t − isen3t − i cos 3t +
61 61 61 61sen3t
30 36
Yp = − cos 3t +
61 61sen3t
2) y′′ + y′ + 9 y =−3sen3t
y′′ + y′ + 9 y = Im ( −3ei 3t )
Yp = Aei 3t
Y ′p = 3iAei 3t
Y ′′p − 9 Aei 3t
=
−9 Aei 3t + 3iAei 3t + 9 Aei 3t =
−3ei 3t
Im (=
Yp ie=
i 3t
i ( cos 3t + isen3t ) )
−9 A + 3iA + 9 A =
−3
3iA = −3
1
A= −
i
A=i
Yp = cos 3t
 INTEGRACIÓN COMPLEJA

Teorema Fundamental del cálculo:

b

∫ f ( z=
a
)dz F (=
z ) |ba F (b) − F (a )

F 1 ( z) = f ( z) ∫ f ( z=
)dz f ( z) + c

Ejemplos:

1.- =
zdz∫ f ( z) + c
1 2
f ( z) = z
2
f 1 ( z) = z

1 4
∫ dz
= z +c
3
2.- z
4
1 4
f ( z) = z
4
f 1 ( z) = z3

1
3.- ∫ ( z − 1) 2 dz = ( z − 1)3 + c
3
1
f (=
z) ( z − 1)3
3
f 1 ( z=
) ( z − 1) 2

1
4.- ∫ (2 − z ) dz =
− (2 − z )5 + c
4

5
1
f ( z) =
− (2 − z )5
5
f 1 ( z=
) (2 − z ) 4

(3 z − 1)3
5.- ∫ (3 z − 1) dz
= +c
2

9
 (3 z − 1)3
f ( z) =
9
(3 z − 1) 2 3
f ( z) =
1

6.- ∫ sin ( z )dz =

− cos( z ) + c
f ( z ) = − cos( z )
f 1 ( z ) = sin( z )

sin 2 ( z )
7.- ∫ sin ( z ) cos=
2
( z )dz +c
3
sin 3 ( z )
f ( z) =
3
f 1 ( z ) = sin 2 ( z ) cos( z )

8.- ∫ tan( z )dz =

− Ln(cos( z )) + c
f ( z ) = Ln(sec( z ))
f 1 ( z ) = − Ln(cos( z ))

INTEGRALES DE LINEA

∫ [ P( x, y)dx + Q( x, y)dy]
C
ó ∫ ( Pdx + Qdy)
c

A=P+iQ P y Q están definidas en C (trayectoria)

dz=dx+idy

Propiedades de las integrales

Si f(z) y g(z) son integrales a lo largo de C, entonces:

1) ∫ { f ( z ) g=
( z )}dz ∫ f ( z )dz + ∫ g ( z )dz
C C C

2) ∫ Af ( z )dz = A∫ f ( z )dz
C C

b b

3) ∫ f ( z )dz = −∫ f ( z )dz
a a

b m b

4) ∫=
f ( z )dz ∫ f ( z )dz + ∫ f ( z )dz a<m<b
a a m

Ejemplo:

(2,4)

• Hallar el valor de ∫
(0,3)
{(2 y + x 2 )dx + (3 x − y )dy} a lo largo de:

a) La parábola x=2t , y=t2+3

b) Las líneas rectas desde (0,3) a (2,3) y luego desde (2,3) a
(2,4)
c) En la línea recta desde (0,3) (2,4)

(2,4)

a) ∫
(0,3)
{(2 y + x 2 )dx + (3 x − y )dy}

t =1

∫ {[2(t + 3) + (2t ) 2 ]2dt + [3(2t ) − (t 2 + 3)]2tdt}

2

t =0
t

∫ + + + − − 3)2tdt}
2 2 2
{(2t 6 4t )2 dt (6t t
0
t

∫ (4t + 12 + 8t 2 dt ) + (12t 2 − 2t 3 − 6t )dt

2

0
1 1 1 1 1 1
= 4 ∫ t dt + ∫ 12dt + ∫ 8t dt + ∫ 12t dt − 2 ∫ t dt − 6 ∫ tdt
2 2 2 3

0 0 0 0 0 0
3 3 3 4
t 1 t 1 t 1 t 1 t2 1
= 4 |0 +12t |0 +8 |0 +12 |0 −2 |0 −6 |0
1

3 3 3 4 2
 4 8 12 1 24 1 33
= + 12 + + − − 3 = +9− =
3 3 3 2 3 2 2

(2,4)

b) ∫
(0,3)
{(2 y + x 2 )dx + (3 x − y )dy}

(2,4) (2,3) (2,4)

∫
=
(0,3)
∫
(0,3)
+ ∫
(2,3)
(2,3) 2
x3 2 8 44
∫ = ∫ {(6 + x )dx = 6 x | + |0 = 12 + =
2 2
0
(0,3) 0
3 3 3
(2,4) 4
y2 4 9 5
∫ = ∫ − = − = − + =
4
{6 y}dy 6 y | |3 63 8
(2,3) 3
2 2 2
(2,4)
44 5 103
∫
(0,3)
= + =
3 2 6

(2,4)

c) ∫
(0,3)
(2 y + x 2 )dx + (3 x − y )dy en la línea recta desde (0,3) a (2,4)

2
1 1 1
∫0 2 + + + − +
2
(2( x 3) x ) dx (3 x ( x 3)) dx
2 2
2
3 1 3
∫0 + + + − −
2
{ x 6 x }dx { x x }dx
2 4 2
x2 2 x3 2 3 x 2 2 1 x 2 2 3 2
|0 +6 x |0 + |0 +
2
|0 − |0 − x |0
2 3 2 2 4 2 2
8 12 4 6 97
2 + 12 + + − − =
3 4 8 2 6

• Hallar el valor de ∫ Zdz desde z=0 a z=4+2i a lo largo de la

C

curva dada por:

a) z=t2+it
b) la línea desde z=0 a z=2i y luego la línea desde z=2i a z=4+2i
a) z=t2+it z=0
z=4+2i
para z=4+2i
4+2i=t2+it t=2
Para z=0
0=t2+it -----t=0
2

∫ zdz =∫ (t + it )d (t 2 + it )
3

C 0
2 2

∫ (t − it )(2t + i )dt= ∫ (2t + it 2 − i 2t 2 + t )dt

2 3

0 0

2t 4 2 t 3 2 t 3 2 t 2 2 32 8 16 4
|0 +i |0 −i 2 |0 + |0 = +i −i +
4 3 3 2 4 3 3 2
8 16 8
= 8 + i − i + 2 = 10 − i
3 3 3
4+ 2i 2i 4+ 2i

b) = ∫ ∫= ∫+ ∫
C 0 0 0
2i 2 2 2
y2 4
∫0 =∫8 ( x − iy)d ( x + iy) =∫0 (−iy)d (iy) =∫0 ydy = 2 =2 =2
4+ 2i 4 4 4 4

∫ = ∫ ( x − iy)d ( x + iy) = ∫ ( x − 2i)dx = ∫ xdx − i 2∫ dx

0 0 0 0 0

x2
= |04 −i 2 x |04 =
8 − 8i
2

∴ ∫ = 2 + (8 − 8i ) = 10 − 8i
C
 TEOREMA DE GREEN EN EL PLANO

 dQ dP 
∫ Pdx + Qdy= ∫ ∫  dx − dy dxdy
C R

Forma compleja del teorema de Green

∫ F ( z, z )dz = 2 j ∫ ∫ d z dA
dF
dA = dx dy
C R

Ejemplo:

• Verificar el teorema de Green en el plano

∫ ( 2 xy − x )dx + ( x + y ) dy
2 2
Donde C es la curva cerrada de la
C
región limitada por (y = x2) y (y2 = x)

y=x2------ dy=2x dx

y2=x------ x=2y dy

1  1 
∫( − ) ( + + )  ∫(
+ − ) ( + + ) 
2 2 2 2
2 xy x dx x y dy 2 xy x dx x y dy
 x 0=   y 0 

1  0 
∫ ( 2 x ( x 2
) − x 2
) dx + ( x + x 4
) 2 xdx  +  ∫ ( 2 y 2
( y ) − y 4
) 2 ydy + ( y 2
+ y 2
) dy 
 x 0= 
 y 1 

1  1 
 ∫ ( 2 x − x ) dx + ( 2 x + 2 x ) dx  +  ∫ ( 4 y − 2 y ) dy + 2 y dy 
3 2 2 5 4 5 2

0  0 
 2 x 4 1 x3 1 2 x3 1 2 x 6 1 4 y 5 0 2 y 6 0 2 y 3 0
|0 − |0 + |0 + |0 + |1 − |1 + |1
4 3 3 6 5 6 3

2 1 2 2 4 2 2 1
− + + − + − =
4 3 3 6 5 6 3 30

Lado Derecho:

 dQ dP 
∫R ∫  dx − dy dxdy

dQ
Q=x+y2 =1
dx
dP
P=2xy-x2 = 2x
dy

∫ ∫ (1 − 2 x )dxdy
R

1 x  x 1  1

∫0 ∫2 (1 − 2 x )dxdy =
∫0  ∫2 (1 − 2 x ) dy  dx =
∫0  y − 2 xy |x2 dx
x

x x 

∫ ( )
1 1 1 3
x − 2 x x − ( x − 2 x )  dx = 2 3
∫x 2
− 2 x − x 2 + 2 x3 dx
2

0 0

3 5
x 2
2x 2
x3 1 2 x 4 1 1 2 1 2
= | −
1
0 | − |0 +
1
0 |0= − − +
3
2
5
2 3 4 3 5 3 4
2 2

2 4 1 1 1
= − − + =
3 5 3 2 30
 (2,5)

• Hallar el valor de ∫ ( 3x + y ) dx + ( 2 y − x ) dy
(0,1)
a lo largo de:

a) La línea recta que une (0,1) y (2,5)

b) La línea recta desde (0,1) a (2,5) y luego (0,5) a (2,5)
c) Las líneas rectas desde (0,1) a (2,1) y luego (2,1) a (2,5)

a) (0,1) , (2,5)

y2 − y1 5 −1 =
y 2x +1
y=
− y1 ( x − x1 ) y −1 = ( x)
x2 − x1 2−0 dy = 2dx

Se deja en términos de “x”:

∫ ( 3x + 2 x + 1) dx + ( 2 ( 2 x + 1) − x ) 2dx
x =0
2

∫ ( 5 x + 1) dx + ( 4 x + 2 − x ) 2dx
0
2
5x2 2 6 x2 2
∫0 ( 5 x + 1) dx + ( 6 x + 4 ) dx= 2 |0 + x |0 + 2 |0 +4 x |0
2 2

= 10 + 2 + 12 + 8 = 32

b) (0,1) a (0,5) y (0,5) a (2,5)

(2,5) (0,5) (2,5)

∫
(0,1)
= ∫
(0,1)
+ ∫
(0,5)
= 24 + 16 = 40

(0,5) 5

∫ = ∫ 2 ydy =
(0,1) y =1
y 2 |15 = 25 − 1= 24

(2,5) 2
3x 2 2
∫
(0,5)
=∫ 3 x + 5dx =
0
2
|0 + 5 x |02 =6 + 10 =16
 c) (0,1) a (2,1) y (2,1) a (2,5)

(2,5) (2,1) (2,5)

∫
(0,1)
=∫ +
(0,1)
∫
(2,1)
=+
8 16 =24

(2,1) 2
3x 2 2
∫
(0,1)
= ∫ 3 x + 1dx =
x =0
2
|0 + x |02 = 6 + 2 = 8

(2,5) 5

∫ = ∫ 2 y − 2dy = y 2 |15 −2 y |15 = ( 25 − 1) − (10 − 2 ) = 24 − 8 = 16

(2,1) y =1

2
• Hallar el valor de ∫
z dz alrededor de un cuadrado con
vértices en (0,0), (1,0), (1,1), (0,1)

∫ z dz = ∫ ( x + y ) ( dx + idy ) = ∫ +∫ +∫ +∫
2 2 2
 C1 C2 C3 C4
1 1 0 0
= ∫ x 2 dx + ∫ (1 + y ) ( idy ) + ∫ ( x + 1) dx + ∫
2 2
y 2idy
=x 0=y 0 =x 1 =y 1

x3 1  1 y 3 1  x3 0  y3  0
= |0 +i  y |0 + |0  + |1 + x |1 +i   |1
0

3  3  3  3 
1  1  1  1 1 4 1 1
= + i 1 +  +  −  + ( −1) + i  −  = + i − − 1 − i
3  3  3  3 3 3 3 3
=−1 + i
 FÓRMULAS INTEGRALES DE CAUCHY

• Si f(z) es analítica dentro y sobre una curva C y “a” es un

punto dentro de C, entonces:

1 f ( z)
f (a) = ∫C z − a dz
2π i 

• También la n-ésima derivada de f(z) en z=a está dada por:

n! f ( z)
f (n) ( a ) = ∫C ( z − a)n+1 dz
2π i  n=1,2,3…

• Si f(z) es analítica dentro y sobre un círculo C con centro en a

y radio r, entonces f(a) es el promedio de los valores de f(z)
sobre C, es decir:

2π
1
=
f (a)
2π ∫
0
F (a + reiθ )dθ

Ejemplo:

1 ez
• Hallar el valor de ∫ z − 2 si C es :
2π i 
C

a) El círculo z = 3

a=2 C:|z|=3

1 ez
f (2) = ∫C z − 2dz
2π i 
f ( z) = ez 1 ez
e = ∫
2

f (2) = e 2

2π i C z − 2
dz

b) El círculo |z|=1

a=2
1 ez
Para esta trayectoria: ∫C z − 2dz = 0
2π i 

sin (3 z )
• Hallar el valor de ∫ π
dz si C es el círculo |z|=5
C z+
2

π
a= −
2

1 sin(3 z )
f (a) = ∫C z + π dz
2π i 
2

sen(3 z )
∫
2π if (a ) = 
 − π 
dz
C z − 
 2 
sen(3 z )
∫
2π i = 
 −π 
dz
C z − 
 2 
 ez
∫ z − π i dz si C es el círculo |z-1|=4
• Hallar el valor de 

a = πi
1 e3 z e3 z
f (π i ) = ∫C z − π i dz
2π i  ∫C z − π i dz
2π if (π i ) = 

f ( z ) = e3 z e3 z
f (π i ) = e3π i
∫ z − π i dz
−2π i =

= cos(3π ) + isen(3π )
= −1

1 cos(π z )
∫C z 2 − 1 dz alrededor de una
• Hallar el valor de 2π i 

rectángulo con vértices en:

a) 2 ± i , -1± i
b) –i , 2-i , 2+i, i

a)
1. 1 A b
= = +
z −1
2
( z − 1)( z + 1) ( z − 1) ( z + 1)
1= A ( z + 1) + B( z − 1)
0= A + B
1= A − B 1
A=
2
1
B= −
1 1 1 1 1  2
∫

2π i C
cos(π z )  * − *
 2 z − 1 2 z + 1 
dz

1 cos(π z ) 1 1 cos(π z )  1  1 cos(π z ) 

= ∫

2π i C z − 1
2
dz  ∫
2  2π i C z − 1
dz  − 
 2  2π i ∫
C
z + 1
dz 

1 1
=− + =0
2 2
 b) 1 cos(π z ) 1 1 cos(π z ) 
= ∫

2π i C z − 1
2
dz  ∫
2  2π i C z − 1
dz  − 0

1
= −
2

eiZ
∫C Z 3 dZ donde C es el círculo |Z|=2
• Hallar el valor de 

eiz eiz
∫C z 3 dz = C∫ ( z − 0)3 dz

a=0
n=2
f ( z ) = eiz
n! f ( z)
f ( n ) (a) = ∫C ( z − a)n+1 dz
2π i 
2! eiz
f (0) = ∫C ( z − 0)3 dz
2

2π i 

f 1 ( z ) = ieiz
eiz
∫C ( z − 0)3 dz
π if (0) =  f 11 ( z ) = −eiz
2

f 11 (0) = −1

eiz
C∫ ( z − 0)3 dz
−π i =
 1 e zt
• Demostrar que ∫C z 2 + 1dz = sen(t ) si t >0 y C es el
2π i 
círculo |Z|=3

z2 +1 = ( z + i )( z − i )
−1 i 1 i
1 A B
= + = 2 + 2
( z + i )( z − i ) z + i z − i z + i z − i

1= A ( z − i ) + B ( z + i )
= Az − Ai + Bz + Bi
0= A + B
1= − Ai + Bi

1
B = −A B=
2i

1 =− Ai + ( − Ai )
1 = − Ai
1
∴A=− i
2

 −1 1 
1  2i + 2i  dz
∫  z +i z −i 
2t

2π i 
e
 
 
 −1   1 
1  2i  1  2i 
∫  z + i  2π i ∫  z − i  dz
+
2t 2t

2π i 
e dz e
   
   
a = −i a=i

f ( z ) = e zt
 f (−i ) =e − it
f (i ) = eit

1 1 e zt  1 1 e zt 
−  ∫ z + i  2i  2π i ∫ z − i 
2i  2π i 
dz + dz

f (−i ) f (i )

−e − it + eit
− (e ) + (e ) =
1 − it 1 it
2i 2i 2i

∴= sin(t )
• Hallar el valor de

sin 6 ( z )
a) ∫ π
dz si C |z| = 3
C z−
6
π
a=
6
f ( z ) = sin 6 ( z )
6 π  1
=
f (a ) sin =  
 6  64
1 f ( z)
f (a) = ∫ z − a dz
2π i 

sin 6 ( z ) πi
∫ π
= 
= dz
32
z−
6
 sin 6 ( z )
b) ∫  π
3
dz
z− 
C

 6

π
a= n=3
6

f ( z ) = sin 6 ( z )
6 π  1
= =
f (a ) sin  
 6  64

n! f ( z)
f ( n ) (a) = ∫C ( z − a )n+1 dz
2π i 
= = ( sin( z ) )
6 6
f ( z ) sin ( z)
 π  2! sin 6 ( z )
f (2)   = ∫

 6  2π i C  π
3
dz f 1 ( z ) = 6sin 5 ( z ) *cos( z )
z−  = f 11 ( z ) 30sin 4 ( z ) *cos( z ) + 6sin 6 ( z ) *sin( z )
 6 
4 π  π  5 π  π 
2 π 
6
=
sin ( z) +
π if   =  ∫ π 3 dz
6 C 
30sin  
6
*cos  
6
6sin  
6
*sin  
6
z−  =1.62 − 0.09 =1.529
 6
sin 6 ( z )
π i (1.529 ) = 
∫ dz
π
3

z− 
C

 6
 • Demostrar

2π

∫ cos ( sin θ ) dθ = 0
cosθ
a) e
0

2π 2π

∫ cos ( sin θ ) + i sin ( sin θ ) dθ

cosθ i ( sin θ )
∫ e e dθ
cosθ
= e
0 0

2π
e Z dz 1 e Z dz
eiθ
= ∫= ∫
e dθ 
= ∫= 2π i
0 C
iz iC z
a=0
z = eiθ 1 eZ
iθ eZ
1= ∫C z dz
2π i 
=dz ie= dθ izdθ 1 dz
f (0) = ∫

2π i C
z e Z
dz
= dθ ∫C z dz
2π i = 
iz

2π

∫ ( sin ( sin θ ) ) dθ = 2π
2π cosθ

∫e
cosθ
cos ( sin θ ) dθ = 0 e
0
0

Parte real Parte Imaginaria

 SERIE DE TAYLOR

Serie de potencias:

∑ an ( z − z0 ) =a0 + a1 ( z − z0 ) + a2 ( z − z0 ) + ...
n 1 2

n =0

∞
= ∑ an ( z − z0 )
n
f ( z)
n =0

TEOREMA DE TAYLOR

Sea “F” analítica dentro de “D” y sea Z0 un punto en “D”, entonces F

tiene la representación serie de potencias.

∞
f ( n ) ( z0 )
=f ( z) 1
∑
n =0 n!
( z − z0 ) n

df ( z )
= f (1) ( z )
dz
d 2 f ( z)
= f (2) ( z )
dz
 • Ejemplos:

• Aplicando el teorema de Taylor hasta el segundo orden,

calcula aproximadamente:

∞
f ( n ) ( z0 )
=f ( z) ∑
n =0 n!
( z − z0 ) n

a) 1.05

f (1) ( z0 ) f (2) ( z0 )
f ( z )= f ( z0 ) + ( z − z0 ) + ( z − z0 )
2

1! 2!

1 z = 1.05
f ( z) = ( z) 2
z0 = 1
1 − 12
f ( z) = ( z)
(1)
f (1) (1) =
1
2 2
1 − 23 1
f ( z) = − ( z)
(2)
f (2) (1) = −
4 4

1
1
1.05 =1 + (1.05 − 1) − 4 (1.05 − 1)
2

2 2
1 1
1.05 =1 + ( 0.05 ) − ( 0.05 ) =
2
1.024687
2 8

f 1 ( z0 ) f 2 ( z0 )
b) f ( z )= f ( z0 ) + ( z − z0 ) + ( z − z0 )
2

1! 2!
1 z = 0.98
f ( z) = z 3
z0 = 1
2
1 − f (1) = 1
f 1 ( z) = z 3
3 1
f 1 (1) =
2 − 53 3
f ( z) = − z
2
2
9 f 2 (1) = −
9
 2
1
1
(0.98) =1 + ( 0.98 − 1) − 9 ( 0.98 − 1)
3 2

3 2
1
1 1
(0.98) =+ ( 0.02 ) − ( −0.02 ) =0.993377
3 2
1
3 9

SERIES EXPONENCIALES

∞
1
=
1− z
∑Z
n =0
n
← serie _ geométrica

z 2 z3 zn
e =1 + z + + + ... + + ...
Z

2! 3! n!
z 3
z 5
z 2 n −1
sin( z ) =z − + − ...(−1) n
+ ...
3! 5! (2n − 1)!
z2 z4 n −1 z 2 n −1
cos( z ) =1 − + − ...(−1) + ...
2! 4! (2n − 2)!

• Ejemplo: Desarrollar f ( z ) = sin( z ) en una serie de Taylor

π
alrededor de z =
4
f 1 ( z0 ) f 2 ( z0 )
f ( z )= f ( z0 ) + ( z − z0 ) + ( z − z0 )
2

1! 2!

f ( z) =
sin( z ), f 1 ( z ) =
cos( z ), f 2 ( z ) =
− sin( z ), f 3 ( z ) =
− cos( z )
f n ( z ) = sin( z )

π  π  2 1π  2 2 π  2 3 2
f  = sin   = f  = f  = − f (z) =
−
4 4 2 4 2 4 2 2
2
f (4) ( z ) =
2
 2 π  2  π 2  π
2 3
2
f ( z) = + z− − z−  −  z −  + ...
2 2  4  2* 2!  4  2*3!  4

2  π  1 π  1 π  
2 3

sin( z=
) 1 +  z −  −  z −  −  z −  + ...
2   4  2 4  6 4 

• 2° Método

π π
u= z − z= u +
4 4

 π π  π 
f ( z )= sin( z )= sin  θ + = sin(u ) cos   + sin   cos(u )
 4 4 4

2 2  u3 u5   u2 u4 
= ( sin(u ) + cos(=
u) )  u − + + ...  + 1 − + + ...  
2 2  3! 5!   2! 4! 

2  π 1 π 1 π 
2 3

= 1 +  z −  −  z −  −  z −  + ...
2   4  2!  4  3!  4 

TEOREMA DE LAURENT

Si F(z) es analítica en el anillo r < |z-z0| < R entonces puede

desarrollarse de manera única, una serie de Laurent.

∞
= ∑ a (z − z )
n
f ( z) n 0
n = −∞
 • Ejemplos:

* Hallar la serie de Laurent alrededor de las singularidades

indicadas para cada una de las siguientes funciones.

e2 z
f ( z) =
1.
( z − 1) z=1
3

Sol: u= z − 1 z= u + 1

e (u + ) e 2 e 2u e 2 4
2 1
e2 z
=
f ( z) = = = e
( z − 1)
3 3 3 3
u u u
 2(u ) 2 ( 2(u ) ) 
3
e2
= 3 1 + 2(u ) + + + ...
u  2! 3! 

e 2 2e 2 4e 2 8 2
= 3+ 2 + + e + ....
u u 2u 6
 1 2 2 4 
= e 
2
+ + + + ...
 ( z − 1) ( z − 1) ( − ) 3 
3 2
z 1

 1 
2. f ( z=
) ( z − 3) sin   z = -2
 z+2

u= z + 2 z= u − 2

 1  1
f ( z) =
( z − 3) sin   =
(u − 5) sin  
 z+2 4
1 1 1 1 
=(u − 5)  − u 3 + u 5 − u 7 + ...
 4 3! 5! 7! 
 1 1 1 
=
( z − 3)  − + + ...
 z + 2 6( z + 2) 120( z + 2)
3 5

 CÁLCULO DE RESIDUOS

d K −1
=a−1 lim
1
Z → a ( k − 1)! dz K −1
{( z − a ) K
f ( z) }
Donde K es el orden
del polo (singularidad)

Si k =1 (polo simple) el resultado es muy simple, y está dado por:

a−1 lim ( z − a ) f ( z )
=
Z →a

TEOREMA DEL RESIDUO

∫ f ( z )=
dz 2π i ( a−1 + b−1 + c−1 + ...)
C

( a−1 + b−1 + c−1 + ...) son los residuos de las integrales

CÁLCULO DE INTEGRALES DEFINIDAS

Tipo 1:
∞

∫ F ( x)dx
−∞
F(X) es una función racional
Tipo 2:
2π

∫ G ( sin θ , cos θ )dθ

0
G ( sin θ , cos θ )
Es una función
racional de
sin θ _ y _ cos θ

Tipo 3:
∞
cos(mx) 
∫−∞ F ( x) sin(mx) dx F(x) es una función racional
 INTEGRALES DEFINIDAS

Calcular:

∞
dx
1. ∫ x 6 + 1 Tipo 1
0

1° Paso: Usar el teorema de residuos

∫ f ( z )=
dz 2π i ( a−1 + b−1 + c−1 + ...)
C

dz
C∫ x6 = 2π i ( a−1 + b−1 + c−1 + ...)
+1
R
∞
dz dx dz
C∫ x6 + 1 R→∞ −∞∫ x6 + 1 R→∞ ∫Γ z 6 + 1
= lim + lim
−R

1
f ( z) =
z6 +1
2° Paso: Calcular los Polos

1
=
f ( z) →∞
z6 +1
z 6 + 1 =0
−1 =e (
i π+ 2 kπ )
;
z = −1
6

r 6 ei 6θ = e (
i π + 2 kπ )
; k =0, 1, 2, 3, 4, 5

z = reiθ
π + 2 kπ
r =1 θ=
6
  π + 2 kπ 
i 
Zk = e  6 
k =0, 1, 2, 3, 4, 5
π
i π  π  3 1
Z0 =
e = cos   + i sin   =+ i
6

6 6 2 2 Sólo estos están

3π en la Trayectoria
i  3π   3π  ∈
Z1 =
e 6 = cos   + i sin   = 0+i
 6  6
5π
i 3 1
Z2 =
e = − 6
+i
2 2
7π
i 3 1
Z3 =
e 6 = − −i
2 2
9π
i
Z 4= e 6
= 0−i
11π
i 3 1
=
Z 5 e= 6
−i
2 2
El orden del Polo es “ 1 ”

3° Calcular los residuos

d K −1
=a−1 lim
1
Z → a ( k − 1)! dz K −1 {( z − a) K f ( z ) }
π
i
Para Z0 = e 6

1 d 1−1  i
π
1 
a−1 limπ 1−1 
(z − e ) * 6 
6
i (1 − 1)! dz z + 1 
Z →e 6 
  i
π
1 
=a−1 limπ ( z − e ) * 6 
6

Z →e 6 
i z + 1 
5π
 1  1 −i 6
= =
a−1 lim π  5
e
Z →e 6 
i 6z  6
3π
i
Para Z1 = e 6

 i π 
3
1  
=b−1 lim3π  z − e   6
6

Z →e 6 
i
  z + 1  
1 − i156π
b−1 = e
6
5
i π
Para Z 2 = e
6

1 − i 256π
C−1 = e
6
dz  1 − i 65 π 1 − i156 π 1 − i 256 π 
C∫ z 6 +=1 2π i  6 e + 6 e + 6 e 
 5  5   15   15   25   25  
= 2π i  cos  π  − i sin  π  + cos  π  − i sin  π  + cos  π  − i sin  π  
 6  6  6  6   6   6 
dz 2π i  3 i 3 i
C∫ z 6 + 1 6  2 2
=  − − + 0 − i +
2
− 
2


2π i 2
= ( −2i )= π
6 3
El resultado es:
dz 2
C∫ z 6 + 1 3 π
=
∞
dx 2
∫−∞ x6 + 1 3 π
=

Como es una función par:

∞
dx 2
2∫ = π
0
x6 + 1 3

∞
dx 1
∴∫ = π
0
x6 + 1 3

∞
x 2 dx
∫
•
(x + 1) ( x 2 + 2 x + 2 )
Tipo 1
2 2
−∞

1° Paso, teorema del residuo

z 2 dz
C∫ ( z 2 + 1)( z 2 + 2 z += 2π i ( a−1 + b−1 + c−1 + ...)
2)
R
x 2 dx
∫ F ( z )dz
C
R →∞ ∫ x 2 + 1 x 2 + 2 x + 2
lim
−R ( )(
+ lim ∫ F ( z )dz
) R→∞ Γ
2° Paso:

z2
F ( z) =
(z + 1) ( z 2 + 2 z + 2 )
2 2
 Z1,2 = ±i k=2

−2 ± 4 − 8 −2 ± −4 −2 ± 2i
=Z 3,4 = =
2 2 2

Z 3,4 =−1 ± i k=1

Z 3 =−1 + i ; Z 4 =−1 − i
Z 3 =−1 + i ∈  k=1

Z1 = i k=2

 
1 d z −1  z2 
( − )
2
a−1 lim  z i 
Z →i ( z − 1)! dz z −1
( z + 1) ( z + 2 z + 2 ) 
2

2 2

d  z2 
= lim ( z − i )
2

Z →i dz
 ( z + i )
2
( z 2
+ 2 z + 2 ) 

= lim 
( ( )  { ( ) ( }) 
)
 2 z ( z + i )2 z 2 + 2 z + 2 − z 2  2 ( z + i ) z 2 + 2 z + 2 + ( z + i )2 z 2 + 2 z + 2 


( z + i ) 2 ( z 2 + 2 z + 2 ) 
Z →i 2
 
   

9i − 12
a−1 =
100

 z2 
=b−1 lim ( z − z3 ) 2 
Z → Z3
 ( z + 1)( z + 2 z + 2 ) 
2
  
 z2 
= lim ( z − z3 ) 
( ) ( 3 )( 4 ) 
Z → Z3 2

 z 2
+ 1 z − z z − z
z32
= 2
( z3 + 1) ( z3 − z4 )
3 − 4i
b−1 =
25

z 2 dz  −7i 
∫ z 2 + 1 2 z 2 + 2 z + 2 = 2π i  
( )( )  100 
7
= π
50
∞
x 2 dx 7
∫ = π
(x + 1) ( x 2 + 2 x + 2 )
2
−∞
2 50

2π
dθ
• Calcular ∫
0
3 − 2 cos θ + sin θ Tipo II

eiθ + e − iθ
z=e iθ
; cos θ =
2
eiθ − e − iθ
sin θ =
2i

iθ z + z −1 z − z −1
dz = ie dθ ; cos θ = ; sin θ =
2 2i
dz = izdθ
 dz
dz
∫  z + z −1   z − z −1  C∫ 
 iz =
 z − z −1  
C
3 − 2 +  iz 3 − ( z + z ) + 
−1

 2   2 i    2 i 
dz dz
∫=
 z − 1  ∫ 6iz − 2 ( iz + i ) + ( z 2 − 1)
3iz − ( iz + i ) + 
2 2
C 2 C

 2  2
2dz 2dz
∫=

C 6iz − ( iz + i ) + ( z − 1)
2 2 ∫ z 2 (1 − 2i ) + 6iz − 2i − 1
C

2° Paso. Determinar Polos

2
f ( z) =
z 2 (1 − 2i ) + 6iz − 2i − 1

−6i ± ( 6i ) − 4 (1 − 2i )( −2i − 1)
2

z=
2 (1 − 2i )

−6i ± −36 + 4 (1 − 2i )(1 + 2i )

z=
2 (1 − 2i )
−6i ± 4i
z=
2 (1 − 2i )

−6i + 4i −2i  2 + 4i  −4i + 8 −i + 2 2 i

z= =  = = = −
2 (1 − 2i ) 2 − 4i  2 + 4i  5 5 (SI)
1
20 5
−6i − 4i −10i −20i + 40
z2 = = = = −i + 2
2 (1 − 2i ) 2 − 4i 20 (NO)

2 i
z1= − ; k=1
5 5
  2 
=a−1 lim ( z − z1 ) 2 
Z → Z1
 z (1 − 2i ) + 6iz − 2i − 1 
 2 
a−1 = lim  
Z → Z1 2 z (1 − 2i ) + 6i
 
2 2
a−1 =
2 i  2 4 i 2
2  −  (1 − 2i ) + 6i 2  − i − −  + 6i
5 5 5 5 5 5
2 2 2 1
a−= = = =
2 ( −i ) + 6i −2i + 6i 4i 2i
1

1
C∫=f ( z ) dz 2π
= i ( a−1 ) 2π=i   π
 2i 

2π
dθ 2dz
∫0 3 − 2 cos θ + sin θ
= ∫Z z (1 − 2i ) + 6iz − 2i − 1 π
= 2

∞
cos(mx)
• Calcular ∫0 x 2 + 1 dx Tipo III

1° Paso

∫ f ( z )=
dz 2π i ( a−1 + b−1 + c−1 + ...)
C

=
ei ( mx ) cos(mx) + i sin(mx)
R
ei ( mz ) ei ( mx ) ei ( mz )
C∫ z 2 + 1 Rlim
=
→∞ ∫ x 2 + 1
−R
dx + lim ∫ 2
R →∞
Γ
z +1
2° Paso

ei ( mz )
f ( z) =
(z + 1)
2 1

z1 = i Si ∈
z2 = −i ∉
No

3° Paso

 ei ( mz )  e− m
lim ( z − i )
a−1 = =
Z →i
 ( z − i )( z + i )  2i

 e− m 
C∫ f ( z )dz 2=
πi  πe
−m
=
 2i 
∞
ei ( mx )
∫ x2 + 1 π −m
dx = e
−∞

∞ ∞
cos(mx) sin(mx)
∫ x2 + 1 ∫ x2 + 1 π −m
dx + i = e
−∞ −∞

∞
cos(mx)
∫−∞ x 2 + 1 π −m
dx = e

∞
cos(mx)
2∫ dx = π e − m
0
x +1
2

∞
cos(mx) π e− m
∫0 x 2 + 1 dx = 2