Você está na página 1de 40

mqj;am;la jYfhka Y%S ,xld ;eme,a fomd¾;fïka;=fõ ,shdmÈxÑ lr we;

2019 wf.daia;=
ldKavh 09 l,dmh 14
ñ, re'50$-
#88

iuìu
Photo-Ruvini ayesha biyagama

www.samabima.com facebook/samabima samabima@rightsnow.net 077 1097910


2 fkd( 19$4 A mdf.dv mdr" kqf.af.dv'
011 2 822 375, 011 2 822 400
iuìu 2019 wf.daia;=

011 2 822 376


samabima@rightsnow.net
www.samabima.com
yxi
yxiruqo,
facebook/samabima
ruqo,
yxi
ruqo, yxi
ruqo,
yxi
yxi ruqo,
mgqk ruqo,

contents
ckdêm;s
t,jkak fkfjhs f;darkak Pkafo fokak 04 - 05 udj;
Pkaoh iy úl,amh 06 - 07
m%fndaO r;akdhl
2019 ck;djf.a isysk ckdêm;sjrhd ljqo@ 08 - 10

78
issysk ckdêm;sg m%Yak m;%hla 11 - 13 jHjia:dj wkqj wm
uyue;sjrKfha§
W;=rg ke;s uy rcdfKda 14 - 15 ksfhdað;hka f,i 225
fofkl= md¾,sfïka;=jg m;alr
wd.ñl kS;s whs;sjdislï j,g hghs 16- 17 ksfhdað; m%cd;ka;%jdoh l%shd;aul
lr .kakd w;r ckdêm;sjrKfha§
kS;sfha l¨ i¿ bj;a l< hq;af;a wehs@ 18 - 20 úOdhl ckdêm;sjrfhl=
m;alrf.k tu m%cd;ka;%jdoh
uqia,sï kS;sh .ek fláfhka 21
w;aysgqjd .kS'
Y%S ,xldfõ <ud újdy 22 - 24
md¾,sfïka;=j m%cd;ka;%jd§
jHqyhla hehs wm mjikafka wehs@
lú msgqj 25 ir, WodyrKhla f,i fï Èkj,
udOH u.ska ks;r fmkajk fldama
we;a;u uqia,sï m%Yakh 26 - 28 lñgqfõ úu¾Yk foi n,kak'
tys iNdm;sjrhd ck;d úuqla;s
uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixfYdaOkh fmruqfKa iqks,a y`ÿkafk;a;s
lsÍu i|yd m;alrk ,o lñgqfjys ks¾foaY 29 uka;%Sjrhdh' lñgq idudðlhka
w;r ohdisß chfialr" uyskaodkkao
fï uqia,sï wef.a y`vhs 30 31 w¨‍;a.u‍f.a jeks úmlaI uka;%Sjreka
isák nj fmfka' Tjqka w;ska oeä
brKug tfrys .eyekqkaf.a wr.,h 32 - 33 m%Yak lsÍïj,g ,lajkafka rdcH
wdh;k iy wdKavqfõ l%shdldÍ;ajhs'
19 rgg Ydmhlao@ 34 - 35
mdial= bßod m%ydrh iïnkaOfhka
m%udo ù ,enqKq hqla;sh 36 - 37 l%shd;aul jk úfYaI ldrl
iNdj o tjekakls' tys úúO mlaI
rfÜ rdcH fiajh ldgo@ 38 - 39 iy úúO woyia ksfhdackh lrk
lñgq idudðlhka isák w;r
Tjqka ;ukaf.a idïm%odhsl mlaI
N+ñldfjka neyerj úu¾Yk lghq;=
isÿ lrkq olakg ,efí' woyiaj,
WmfoaYl l¾;D - kS;s{ m%fndaO r;akdhl ;sfnk úúO;ajh ksidu we;eï úg
l¾;D uKav,h- reúks wfhaId ìh.u" chks wfífialr fï lñgq idudðlhka w;r úixjdo
we;s jkq olakg ,efí' óg wu;rj
.%e*sla ks¾udK yd msgq ieliqï - frdIdka fikr;a
ixjdo" úixjdo" Pkao úuiSu" uv
3
.eiSï" .y.ekSï" l=Kqyrem" kskaohEï jeks wmf.a

iuìu 2019 wf.daia;=


tÈfkod Ôú;fha ;sfnk ish¨‍ fyd`o krl tf,u
wmj ksfhdackh jk md¾,sfïka;=j ;=<;a ;sfnkq we;'
th wm f;areï .; hq;af;a uyckhdf.au m%ldYkhla
f,ihs'
úOdhl ckdêm;sjrhdo uyck Pkaofhka
m%cd;ka;%jd§j m;ajqj;a th jHqyd;aulju z
l%shd;aul jkafka md¾,sfïka;=jg by<ska isák ;ks
mqoa.,fhl=f.a wNsu;h mßÈh' 19 jk ixfYdaOkfhka
fuys hï wdlD;suh fjkila isÿ jqjo úOdhl
ckdêm;sjrfhl= yd neÿk ck uki ;ju fjkia ù
fkdue;'
rfÜ miq.sh ld,fha meje;=k m%cd;ka;%jd§ we;a;u
wjldYh ksid fujr ckdêm;sjrKh wdrïNfha isgu
újD; igkla ù we;' wjika igkg m%Odk mlaIj,ska
wfmalaIlhka ;=ka-y;r fofkl= mjd bÈßm;a ùug
uqia,ï
s m%Yk
a h
bvla mj;sk w;r mlaIj,g iïnkaO fkdue;s mdial= m%ydrfhka miqj uqia,sï iudch foi
úl,am wfmalaIlhka lsysmfofkl=o hï ixjdohla oeä úfrdaOhla t,a, jQ w;r tu úfrdaOfha ;snQ
we;s lrñka isà' fuh m%cd;ka;%jdoh w;ska b;d mokï úrys; ldrKd rdYshla miq.sh iuìu
iqNodhl fohls' l,dmj,ska wm idlÉPdjg ,la lrk ,§' tu
fï fudfydf;a§ wfmalaIlhd ljqo hkak udOH ckm%sh uqia,sï úfrdaOh yuqfõ hgm;a ùug ;snQ
úiska biau;= lrk ,o m%Yakhla ñi ienE f,iu m%Odk ldrKhla kï miq.sh jir ;syl muK
jeo.;a m%Yakhla fkdfõ' ue;sjrKh i`oyd ;j ld,hl isg isú,a iudch m%.;sYs,S uqia,sï m%cdj
ld,hla mj;S' udOH úiska biau;= lrk wfmalaIlhska iy uqia,sï ldka;djka tlaj f.k .sh uqia,sï
ljqo hk ldrKh yuqfõ u. yefrkafka wfmalaIlhska újdy iy Èlalido kS;sfha m%;sixialrKh
ljqreka jqj;a l< hq;af;a l=ula o hk w;sYh jeo.;a ms<sn`o ixjdohhs' th rfÜ mj;sk fm!oa.,sl
m%Yakhhs' kS;s" fmdÿ kS;shg hg;a úh hq;=h hk mq¿,a
miq.sh w;aoelSï wkqj wfma Pkaoodhlhskaf.ka ixjdofhau fldgils'
;SrKd;aul fldgila jk ;reK Pkao iy wúksYaÑ; bia,dï wd.u f,dal YsIagdpdrhg ;¾ckhla
Pkao fndfyda úg Pkaoh Ndú;d lrkafka úfrdaOh f,i kHdh.; l< whf.ka m%uqLia:dkhla
m%ldY lsÍug ñi ksjerÈ foa Èkùug fkdfõ' th tu ieuqfj,a yxá.agkag ysñfõ' f,dalh YsIagpdr
msßfia jrola fkdfõ' ukao Èkúh hq;= ksjerÈ foa kjhlg fjka lrk Tyq" tys§ mjid isákafka
l=ulao hkak iEu úgu wjq,a iy.; ksidh' tys je/oao m%Odku foaYmd,ksl .egqu f.dvkef.
we;af;a ksYaÑ; jevms<sfj,la iudc .; lr.ekSug kafka ngysr yd ngysr fkdjk YsIagdpdr
fkdyels isú,a iudc iy foaYmd,k md¾Yajhka w;r njhs' tys§o bia,dï YsIagdpdrh Tyq wka
fj;h' Pkaoh yqÿ úfrdaOh fjkqfjka Ndú;d fkdlr ljr YsIagdpdrhlg;a jvd i;=re fohla f,i
ksYaÑ; m%;sm;a;shla Èkùu fjkqfjka Ndú;d lsÍug idlÉPd lrhs' yxá.agkaf.a fï ;¾lh ckm%sh
nyq;rhla yqre lsÍug kï f.or jev úYd, m%udKhla uqia,sï úfrdaOhg o moku ilikq ,nhs' fï
isÿ l< hq;=h' úfYaIfhkau isú,a iudch f,i wm iïnkaOfhka —bia,ï wka;jdoh - YsIagdpdr w;r
bÈßm;a lrk m%;sixialrK iudcfha ;=< ckm%sh tajd .egqulao@ YsIagdpdrh we;=<; .egqulao@˜ f,iska
fkdfõ' ta ckm%sh fkdjk m%;sixialrK ue;sjrK ,smshla iïmdokh lrk úÿr m%Nd;a uqKisxy iy
fõÈldj,ska .e,ùhdug úYd, bvla mj;S' ta ms<sn`oj fl!I,Hd wdßhr;ak thg hï ixhqla; ms<s;=rla
y`vdjeà m,la ke;' ta ksid fï ld,fha wfmalaIlhka ,nd fohs' úfYaIfhkau bia,dóh iudchkays
miq miq ÿjñka isákjd fjkqjg wm fhdackd lrk uOHia: yd uQ,O¾ujd§ uqia,sïjreka w;r mj;sk
m%;sixialrK ksrjq,aj iudchg bÈßm;a fldg tu.ska wm%ldYs; .egqfï§ uOHia: uqi,audkqj flfrys
fï wfmalaIlhkag oefkk f,i n,mEula l< yelsh' ixfõ§ fjñka lghq;= lsÍu b;d jeo.;a nj tys§
wfmalaIlhska ljqreka jqj;a weue;sh hq;= fmdÿ Tjqka wjOdrKh lrhs'
ldrKd flfrys fujr iuìu wjOdkh fhduq whs;sjdislï ms<sno l;sldjg uqia,sï iudch
lrkafka ta ksidh' tu fmdÿ lreKq ;j;a j¾Okh tla lr .ekSu b;d jeo.;a iy m%uqL;u fohla
úh hq;= w;r th isÿ l< hq;af;a iuìu lshjk Tn f,i i,lk iuìu by; i`oyka l< uqia,sï
úiskah' ckdêm;s udj; m%cd;ka;%jdoh w;ska hym;a kS;s m%;sixialrKg wod< ixjdoh i`oyd fujr
fohla fkdfõ ta ksid fujr ckdêm;sjrKh foi wm ie,lsh hq;= bvla fjkalr we;' wmg ckm%sh
ne,sh hq;af;a md¾,sfïka;= m%cd;ka;%jdoh Yla;su;a uqia,sï úfrdaOhg tfrys úh yelafla isxy,
lr .ekSfï udj;la f,iskah' • iudch fï ixjdohg tla lr .;fyd;a mu‚' •
4
jir y;rlska miqj ue;sjrKhl WKqiqu ,.
,.u oefkñka mj;skafka 19 jk wdKavql%u
jHjia:d ixfYdaOkfhka miqj wju úOdhl n,;,
hgf;a ìysjk m%:u ckdêm;sOqrh fjkqfjkah' fï
iuìu 2019 wf.daia;=

jkúg fmdÿck fmruqfKa ckdêm;s wfmalaIlhd


iy wjqreÿ úiailska miqj ck;d úuqla;s
fmruqfKa wfmalaIlfhl=o ckdêm;sjrKh i|yd
m%ldYhg m;a lr ;sfnkafkah' rfÜ m%cd;dka;%sl
m%;sixialrKhka" ixys|shdj" idOdrK;ajh /l
.ekSu Wfoid fï wjia:dfõ mqrjeishdf.a yd
isú,a iudcfha ld¾hNdrh jkafka l=ulao hkak
ms<snoj idlÉPd lsÍug ziuìfï reúksZ fcHIaG
isú,a iudc l%shdOrfhla jk zúu,a m%kdkaÿZ iu`.
ixjdo.; úh'

2015 ka miafia m%:u j;djg


ckdêm;sjrKhlg ;u Pkaoh

t,jkak fkfjhs
mdúÉÑ lrk Pkao odhlfhda
ñ,shkhlg jvd we;s lsh,d

f;darkak
uu ys;kjd' fï w¨‍;a mrïmrdj
fldfyduo fï ue;sjrKh Èyd
n,kafka lshk tl jeo.;a' ta
f.d,af,da olskjo fjkila'

Pkafo fokak
taflka wmsg ys;d.kak mq¿jka
w¨‍;a mrïmrdj fldhs ;rï
fjkia Pkao odhlfhdao lsh,d'
thd,;a ;d;a;,d .sh mdfru
úu,a m%kdkaÿ hkjo lshk tl fï ue;sjrK
m%;sM,fhka wmg n,d.kak
mq¿jka fõú' fïlg miafia
ckdêm;sjrKh i|yd fujr wfmalaIl;ajh ;ju mdrïmßl wksjd¾hfhkau md¾,sfïka;=
úúO;ajhlska hq;= wfmalaIlfhd Wreulrejkaf.ka wE;a ùula Pkaohla tkjd' bÈßhg fjk
lsysm fofkla bÈßm;a fj,d fkao@ fmfkkakg keye' wkqr ta foaYmd,k fjki fudk jf.ao
ckdêm;sjrKh i|yd úúO iïm%odhg wysfhda. lrmq flkd lshk tl .ek ta ksid oekg m%ldY
j¾.fha wfmalaIfhda bÈßm;a ksid ta w;ska thd fjkia' wfma lr,d ;shk wfmalaIlfhda Èyd
fj,d ;shkjd' Tjqka úúOhs rfÜ f,dl=u m%Yakh fj,d ;sfhk n,,d ug lshkak neye' yenehs
;uhs ta;a úúO j¾.fha fkfuhs' ckjd¾.sl m%Yakh .ek fï ;=ka wfma rfÜ ;sfhk foaYmd,k
oekg m%Odk wfmalaIlhka fokd fudk ;rï ixfõ§o lshk m%pKav;ajh hqoaOh bjr fjoaÈ
f,i m%ldY fj,d ;sfhkafka ldrKh u; ;uhs fï whf.a wvq fj,d ;sfhkjd' óg;a jvd
f.daGdNh iy wkqr ú;rhs' úúO;ajh ;SrKh lrkak mq¨jka YS>%fhka wvqlr .kak mq¿jkalu
iuyr úg fï mqj;am; msgfjk fjkafka' ksoyia idOdrK uyskaog ;snqK;a tal lf<a keye'
fj,dj fjkfldg ta .Kk mj;sk kS;sh wkqj iduldó uyskao ;=kafjks mdr;a tkak
;=kafofkla fj,d ;sfhhs' ta;a ;;a;ajhhla ;sífnd;a ckm%sh n,df.k ta NSIKh mj;ajd
fndfydaúg ið;a fyda rks,a flkd ckdêm;sjrhd úÈhg m;a f.k .shd' tafla yjq,aldrhd
fjkak mq¿jka' fï ;=kafokdu fõú' nyqmd¾Yaúl m%cd;ka;%jdoh f.daGdNh' fldfyduyß oeka
tlu j¾.fha úúO mqoa.,fhda' lshkafka ´lgfka" tal ck;d iuyr isxy, cd;sljdÈ ixúOdk
kuq;a thd,f.aa fjkila ;shkjd' mrudêm;Hfhau fldgila' ys;df.k bkakjd uqia,sï m%Yakh"
rks,a" ið;a" f.daGdNh foaYmd,k wjqreÿ .Kkdjla ue;sjrK mdial= m%ydrh w,a,f.k tal
mjq,a j,ska wdmq whhs' ta wkqj ksÍlaIKfha fhÿKq flfkla f.kshkak mq¿jka lsh,d' talg
fï fjoaÈ mdrïmßl foaYmd,k yeáhg fï ue;sjrKfhÈ Pkao fok jpkh cd;sl wdrlaIdj'
mjq,a folla ksfhdackh fjk odhlhkaf. yeisÍu fldfydu tal ;uhs ,iaik jpkh' ;j;a
úÈhg wfmalaIlhka bÈßm;a fjhs lsh,o ys;kafka@ msßila 71 bo,d ;snqkq idïm%odhsl
ùug kshñ;hs' fï mdrïmßl Pkao odhlhkaf.a yeisÍu kdhl;ajhg wìfhda. lrkjd
foaYmd,k mjq,a j,g bia .ek l;d lroaÈ w¨;a Pkao zWkq;a tlhs uqkq;a tlhsZ lsh,d'
biafi,a,du wNsfhda. lf,a ál b;d jeo.;a' úfYaIfhka oeka wkqrf.a wd.ukh;a lshkak
fÊ ù mS tlhs' ckdêm;s
5
.;a;d zWkq;a fydre" uqkq;a fydre wfma rfÜ ñksiaiq Pkaoh fï fj,dfõ fydou ckdêm;s
;=kafjks wh;a fydreZ lsh,d' fokak mqreÿ fj,d bkafka f;dard .ekSu i|yd fyd|u
yenehs tal wkqr,g lshkak neye flfklaj f;darkak fkfuhs" o¾Ylh fjkafka wfma rfÜ iq¿
lshk tlhs uf.a u;h' bkak flfklaj t<jkak ck fldgia" iq¿ wd.ñl fldgia

iuìu 2019 wf.daia;=


fï yeufoau tlal Pkao .ek fï wfmalaIlfhda ork
odhlhkaf.a yeisÍu fudk jf.a iqyo;djfha m%udKhhs'
fjhso lshk tl .ek ug ksYaÑ; w¾:l:khla fï isú,a iudch úÈhg fï fj,dfõ
fj,dfj fokak neye' wfma N+ñldj fudk jf.a tllao@
wms l< hq;af;a fudllao@ wmsg l< yelafla
2015 ka miqj rfÜ ie,lsh hq;= m%cd;dka;%sl fjkila
isÿ jqkd lsh, Tn ys;kjo@ fudloa o lsh,d folla ;shkjd' fï fj,dfõ wms
2015 ckdêm;sjrKfhÈ ÿkak m%;s{d iy 19 jvd m% ;sm;a;s.rel iduhg yd ixys|shdjg ,eÈ
fjks ixfYdaOkh fï jkúg ck;djg ,eì,d whg foa Ymd,kfha bv yo,d fokak ´k' ta wkqj
wfmalaIlhka w;ßka jvd iqÿiaid f;darkak ´k'
;sfhkjd' kuq;a m%cd;ka;%jd§ fldaKhlska ie,lsh
wfma rfÜ ñksiaiq Pkaoh fokak mqreÿ fj,d bkafka
hq;= fjkila isÿ jqfk;a keye' úúO idOkSh
flfklaj f;darkak fkfuhs" bkak flfklaj
m%;s{djka ÿkak ckdêm;s flfkla ;ukaf.a
t<jkak' ta m%jK;dj wvq lrkak ´k' uu okak
wkd.; foaYmd,k ðú;h wdrlaId lrf.k j¾.h úÈhg ;dhs,ka;fha Pkao m;%sldfõ tl fldgqjla
ixj¾Okh lSÍfï n,dfmdfrd;a;=fjka fï fjoaÈ ;shkjd tal ,l=Kq lrkak mq¿jka fï bkak tlu
jev lrñka bkakjd' rks,a yd wdKavqj 2015 ÿkak wfmalaIlfhlaj;a tmd lsh,d' rejection vote lsh,d
m%;s{d hï úÈhlska bgq l<d' kuq;a thdf.a u;h talg lshkafka' fï tlu wfmalaIlfhlaj;a ug tmd
wd¾Ól ixj¾Okh ksid ksrdhdifhka iudch lshkak wfma rfÜ Pkao m;%sldfõ f,dl= l;srhla
m%cd;ka;%jd§ fjkjd lshk tlhs' hqoaOh wjidk .yk tl fyda l=Kqyrem ,shk tl lrkjd' tfyu;a
fjkj;a tlalu iudch hï úÈhlg iqrlaIs; ke;akï Pkaoh fkd§ bkak tl fyda m%;sflaIam
jqk;a tjlg n,fha ysgmq uyskao lrk tl lrkjd' th wms isú,a
rdcmlaI tal we;s lf<a keye' ta iudch yeáhg" yd m%cd;ka;%jd§
ksihs Tyqj ck;dj merÿfõ' fï fï fj,dfõ fydou ckdêm;s udkjysñlï l%shdOrhska yeáhg
fjoaÈ iudcfha hï m%cd;ka;%jdÈ f;dard .ekSu i|yd fyd|u lsisfia;au wkqu; lrkafka keye'
fjkila isÿfj,d ;shkjd kï o¾Ylh fjkafka wfma rfÜ ljqre ckdêm;s f,i m;a jqk;a
tafl f.!rjh ,nd Èh hq;af;a iq¿ ck fldgia" iq¿ wd.ñl Tjqka jvd;a m%cd;ka;%jdÈhs lsh,d
miq.sh ckdêm;sjrKfhaÈ iy fldgia .ek fï wfmalaIlfhda úYajdihla ;shkak fyd| keye'
md¾,sfïka;= ue;sjrKfhaÈ uyskao ork iqyo;djfha m%udKhhs n,hg m;a jqkdg miqj n,h
rdcmlaI we;=¿ kvh mroaomq ,efnk ;=re ÿka fmdfrdkaÿ bIag
Pkaoodhlhkaghs' lrhs lsh,d ys;kak neye' ta ksid
fï fjoaÈ wfma rfÜ wêlrK iajdëk;ajh wmsg ;uhs wNsfhda.h ;sfhkafka' wfmalaIlhdg
.ek ;snqKq ye.Su yqÕdla Yla;su;aj f.dv ke.s,d Èkkak wNsfhda.h ;shkjd jf.a" m%Odk mlaI j,g
;shkjd' WmßudêlrK j,g we.s,s .eiSfï iïm%odh Èkkak wNsfhda.h ;shkjd jf.a isú,a iudcfha
fjkia fj,d ;shkjd' ta jf.au udkjysñlï mqrjeishkag;a ta ixúOdk j,g;a fï ue;sjrKfha
fldñifï l%shdldÍ;ajh;a 2015 ka miqj iqúfYaIhs' wNsfhda.hla ;sfhkjd' wmf.a m%;sm;a;sh úh hq;af;a
rfÜ ckm;sj jqj;a úfõpkh lrkak yels ;rï m%cd;ka;%jdoh" udkjysñlï" kS;sfha wdêm;H /
th wo iajdëkhs' wfkla iajdëk fldñIka iNd flk ¥IKhg tfrys fjk jvd ys;lr jvd ixfõÈ
m;a lsÍu;a fï wdKavqj wdjg miafia isÿjqk flfklaj f;darkak lsh,d ck;djg lshk tlhs'
idOkSh fohla' kuq;a m%Yafk ;sfhkafka ñksiaiq kuq;a fïl f,ais jevla fkfjhs' ñksiaiqkag
tajfha m%fhdackh fudk ;rï ÿrg wr .;a;o lshk b;d jvd <`.ska oefkk m%Yak tÈfkod Ôú;fha
tl tlalhs' ;sfhkjd' md,ï keye" fndalal= leä,d" lkak
wÈkak keye jf.a m%Yak ñksiaiqkag ;sfhkjd' uy
ck;dj fï fj,dfj b,a,kafk
fudk jf.a fjkilao@ f,dl= m%cd;ka;%jd§ l%shdOrhka fkdjqk;a idudkH
ckjd¾.sl iduh iy ixys¢hdj ms<sn|j jf.au ck;dj Wkkaÿhs ;ukaf.a whs;Ska fjkqfjka fmrg
¥IKfhka f;dr rgla fjkqfjka ñksiaiqkag tkak'
wfmalaIdjka ;sfhkjd' ta jf.au hym;a wd¾Ólhla ta Wkkaÿj iy Woafhda.h tla;eka lr,d
lshk ldrfK;a jeo.;a' fï wdKavqjg iuyre ks j erÈ me;a;g fhduq lrkak isú,a iudcfha
nekakg fï iïnkaOfhka lghq;= lrkak wdKavqj wms g yelshdjla ;shkjdo lshk ldrKh .ek fï
fj,dfõ is;sh hq;=hs' ta jf.a iuyrekag wu;l
hï hï úÈ j,ska uq, mqr,d ;sfhkjd' wd¾Ól
jqkq wfma rfÜ wjqreÿ .Kkdjla ;siafia hqoaOh yd
jYfhka oekg ;sfhkjdg jvd lems,d fmfkk
m%pKav;aj ksid ÿlg m;a jqkq wh yd Tjqkaf.ka
fjkila iudcfha we;s fjkak kï fÊ'ù'mS mej; tk wh fjkqfjka bgq úh hq;= idOdrKh;a"
wfmalaIlhd Èkkak ´k' kuq;a tal wúksYaÑ;hs' kej; tjeks ;;a;ajhlg rg weo fkdoeóu
f.daGdNh Èkakd lsh,d m%cd;ka;%jdoh udkjysñlï fjkqfjka isú,aiudch isÿ l< hq;= j.lSu;a wms
iïnkaOfhka m%j¾Okhla kï rfÜ we;s fkdfjk l=uk ckdêm;sjrfhla hgf;aj;a wu;l fkdl<
nj ;uhs uf.a mqoa.,sl woyi' hq;=hs'•
idlÉPd lf<a reúks wfhaId ìh.u
6
iuìu 2019 wf.daia;=

Pkaoh iy úl,amh‍
fldä;=jlal= uy;d iy ;j;a wfmalaIlhka ms<snoj
idlÉPd fjñka ;sfí' lreKq tfia ;sìh§ miq.sh 18
jkod .d¨‍ uqjfodr§ w;s úYd, ck iyNd.S;ajhla
ueo cd;sl ck n,fõ.fha wfmalaIlhd f,i wkqr
kS;s{ l=udr Èidkdhl uy;d f;dardm;a lr.ekSu;a iu.
chka; foysw;a;f.a foaYmd,k N+ñh kej; ú.%y lr.; hq;= ;;ajhla
Woa.;j ;sfí'

t
<fUk ckdêm;sjrKh fjkqfjka foaYmd,k
N+ñh ilia lsÍu wdrïN lr ;sfí' fmdÿck tcdm$fmdÿck fmruqKq wfmalaIl kdufhdackh
fmruqK úiska ;u wfmalaIlhd f,i foaYmd,ksl jYfhka iú{dksl ck;dj
f.daGdNh rdcmlaI uy;d kï lr ;sfí' tlai;a ;=< tcdmh iy fmdÿck fmruqK fukau
cd;sl mlaIh ;=< ks, jYfhka fkdjQjo" ið;a Y%S,ksmh iïnkaOfhka my; úfõpkhka we;sùu
fm%auodi uy;d wfmalaIlhd f,i bÈßm;a lsÍfï fkdje,elaúh yelalls' jir 71 la jßka jr n,hg
jeä wjia:djla we;s nj fmkS hhs' ffu;%Smd, meñ‚ fuu mlaIj, foaYmd,lhka hgf;a Y%S ,xldj
isßfiak uy;d m%uqL Y%S ,xld ksoyia mlaIh bÈß ;uj;a ixj¾Okh fjñka mj;sk rgla mu‚' cd;Ska
ckdêm;sjrKhl§ .kakd ia:djrh fuf;la ;jÿrg;a fNao Nskakùu úkd we;sjQ cd;sl iu.shla
m%ldYhg m;a lr ke;;a" fmdÿck fmruqKg iyh§u ke;' fi!LHu;a Ôú;hlg we;s whs;sh m%dfhda.slj
iïnkaOfhka idlÉPd wdrïN lr ;sfí' kd.dkkao ;yjqre ù ke;' .=Kd;aul fmdÿ m%jdyk fiajhla
7
;uka Pkaoh Ndú; l< wfmalaIlhd

iuìu 2019 wf.daia;=


ch.%yKh lsÍfuka Pkaohg jákdlula
,efnk njg úYajdi lsÍfï .eg¨‍jla
ke;' kuq;a ieneúkau Pkaohg
jákdlula ,efnkafka ck;djd§
jevms,sfj,la ch.%yKh lrùug
W;aiy lsÍfuka ñi Èkk me;a;g
Pkaoh oeñh hq;=hs hk fkdu. hjk
iq¨‍ is;=ú,a, u; l%shd lsÍfuka fkdfõ'

mlaIfha wNHka;r n,fõ.fha bÈß jevms,sfj,


m%cd;ka;%jdofha iïnkaOfhka úYajdih Èkd
wvq¨‍yqvqlï j,g .ekSuhs' l%shdjg kexúh yels
ue§ù we;' ta wkqj jevms,sfj,la" tu jevms,sfj,
meyeÈ,s jkafka fulS l=uk ;;ajhka hgf;a fyda
m%Odk n,lojqre fofla ,.dlr.kakd l%ufõohka iy
wfmalaIlhka kï lsÍfï ck;dj uqyqK fok .eg¨‍
l%shdj,Ska foaYmd,kfha§ ioyd ms,shï meyeÈ,sj bÈßm;a
mej;sh hq;= wju uÜgfï lr isàuhs' jeo.;a jkafka
iodpdrhka iy fldkafoaisj;a fuu ue;sjrKfhka ch.ekSuo
/l.ekSug wiu;aj we;s njhs' mrdch ùuo hkak fkdj
m%Odk n,lojqre m%;slafIm lr
cd;sl ck n,fõ.h yuqfõ meñfKk ck;djg talrdYSúh
we;s wNsfhda.h yels fmdÿ fõÈldjla njg cd;sl
m%Odk n,lojqre fol ckn,fõ.h m;aùuhs'
iïnkaOfhka fmr fkdjQúrE
;rï wúYajdihla l,lsÍula Pkaohg jákdlula
we;s lsÍug wiu;aj we;' w,a,i we;s ù we;s wjia:djl úúO ;uka Pkaoh Ndú; l<
¥IKh keje;aùug yels ù ke;' ixúOdk iy lKavdhï we;=¨‍ wfmalaIlhd ch.%ykh lsÍfuka
kS;sfha wdêm;H ia:dms; ù ke;' foaYmd,k mlaIj,o tl.;djh Pkaohg jákdlula ,efnk
ck;djf.a Pkaohg jákdlula u; wfmalaIlfhl= kï lsÍfuka njg úYajdi lsßfï .eg¨‍jla
,nd § ke;' wd¾Ól ixj¾Okh cd;sl ck n,fõ.h m,uq ke;' kuq;a ieneúkau Pkaohg
fjkqjg rg oejeka; Kh W.=,l lvbu id¾:lj miq lr we;' jákdlula ,efnkafka ck;djd§
isr ù we;' oßø;djh ;=rka lsÍu tlS id¾:l;ajhg ;j;a fya;=jla jevms,sfj,la ch.%yKh
iïnkaOfhka ksis jevms,sfj,la jkafka wfmalaIdfõ wfmalaIlhdg lrùug W;aiy lsÍfuka ñi
ke;' wdÈ jYfhka fldf;l=;a ¥IK fpdaokd fkdue;sùu;a" Èkk me;a;g Pkaoh oeñh hq;=hs
lreKq fuu ,ehsia;=jg tl;= md¾,sfïka;= uka;%Sjrfhl= f,i hk fkdu. hjk iq¨‍ is;=ú,a,
l< yelsh' iajlSh ld¾hNdrh ld¾hY+r u; l%shd lsÍfuka fkdfõ' tksid
fuu fpdaokdjka neÆ f,i l%shdfjka fmkajd ;Sìu;a" Pkaoh leue;a; m%ldY lsÍfï
ne,augu fmfkkakg ;sìh§" mj;akd kvq fyda uyck uqo,a wruq‚ka fukau m%Odk Odrdjg
fmdÿck fmruqfKa wfmalaIlhd wjNdú;djka iïnkaOfhka wm%idoh oelaùfï wruq‚ka o
kïlsÍug n,mE lreKq okafka l=m%lg b;sydihlg ysñlï Ndú; l< hq;= ;;ajhlg m%Odk
uyskao rdcmlaI uy;dh' fkdlSu;a" ukqIH >d;k fpdaokd foaYmd,k mlaI ck;d úYajdih
tcdmfha wfmalaIlhd kï lsÍu fkdue;s ùu;a h' fojk wNsfhda.h m¨ÿ fldg we;'•
jkafka ck;dj ;=< cd;sl ck
8 2019
isysk ckdêm;sjrhd ljqo@
iuìu 2019 wf.daia;=

2 ckdêm;sjrKhg wod,
ld, rduqj

1' ckdêm;sjrKh m%ldYhg m;a lsÍu


me*ar,a ixúOdkfha úOdhl wOHCIl 2' kdu fhdackd le|ùu ^kdu fhdackd
frdayK fyÜáwdrÉÑ le|ùu ^ilia lsÍu& wju jYfhka
Èk 16 isg Wmßu jYfhka Èk 21 la

1 ckm;sjrKh
m%ldYhg m;a lsßu
ysñfõ&
3' wem ;ekam;a lsÍu ^kdu fhdackd ndr.
kq ,nk Èkg fmr Èk uOHyak 12 g
fmr wem ;ekam;a l, hq;=h' iajdëk
ckdêm;sjrKh m%ldYhg m;a lsßu wfmalaIlfhl= kï Tyq fyda weh
wdldr folla hgf;a isÿúh yelsh' uka;%Sjrfhla jYfhka isá nj fyda isák
njg md¾,sfïka;= uyf,alïjrhdf.ka
1' n,fha isák ckdêm;sjrhd ;r. lsÍu ,nd.kakd iy;shla bÈßm;a l, hq;=hs&
i|yd ;u wNs,dYhka m%ldYhg m;a
lsÍu wdKavql%u jHjia:dfõ 31^3& —w˜ 4' kdu fhdackd ndr .ekSu ^ue;sjrK
j.ka;sh fldñiu kshu lrk tla Èkhl§
fm'j 9'00 isg fm'j 11'00 olajd ld,
n,fha isák ckdêm;sjrhdf.a m%:u OQr iSudj ;=<§ isÿlrkq ,nhs&
ld,h wdrïN ù jir 4 l ld,hla .;
jQ miq Tyq fyda weh kej; jrla uyck 5' úfrdaO;d bÈßm;a lsÍu ^kdufhdackd
jrula ,nd.ekSug wfmalaId lrkafka Èk fm'j 9'00 isg fm'j 11'30 olajd
kï ta i|yd ;u wNs,dYhka m%ldYhg ld,h ;=< úfrdaO;d bÈßm;a lsÍu
m;a l< yelsh' túg ue;sjrK fldñIu i|yd fjka lr we;&
ue;sjrK meje;aùu i|yd wjYH 6' m%pdrK lghq;= ^wju jYfhka udihl
úêúOdk ie,eiaúh hq;=h' iy Wmßu jYfhka i;s yhl ld,hla $
2' ckdêm;sjrhdf.a ks, ld,h wjikajQ ue;sjrKhg meh 48 lg fmr m%pdrK
úg lghq;= wjika l, hq;=h&

n,fha isák ckdêm;sjrhdf.a ks, 7' ;eme,a Pkao whÿï lsÍu ^kdufhdackd
ld,h wjika ùug uilg fkdwvq oekaùu m,l, Èkfha isg Èk 10 la ;=<
iy udi follg fkdjeä ld,hla isÿlrkq ,nk w;r fndfyda ÿrg tlS
;=< B<Õg m;ajk ckdêm;sjrhd ld,iSudj ue;sjrK fldñiu úiska
i|yd ue;sjrKhla mj;ajd iqÿiq §¾> lsÍug lghq;= lrkq ,nhs&
ckdêm;sjrhd f;dard m;alr .; hq;=h' 8' ;eme,a Pkao i,l=Kq lsÍu ^fï i|yd
j¾;udkfha kï 2019 fkdjeïn¾ 09 jk idudkHfhka Èk folla fyda wjYH
Èfkka miq yd foieïn¾ 09 jk Èkg kï Bg jeä Èk .Kkla ue;sjrK
fmr ue;sjrKh mj;ajd iqÿiail= f;dard fldñiu úiska ;Skaÿ lrkq ,nhs&
.; hq;=j we;' Bg wod, ish¨‍ lghq;=
9'
ue;sjrK Èkh ^kdufhdackd
isÿ lsÍu i|yd ue;sjrK fldñIka
ndr.ekSfuka wk;=rej wju jYfhka
iNdj ne£ isà' tfukau tu lghq;=
udihla fyda Wmßu jYfhka i;s
je,elaùug yelshdjla jHjia:dodhlhg
yhlg fmr ue;sjrK fldñIka iNdj
fyda úOdhlhg fkdue;'
úiska ;SrKh lrk Èkhla&
9
3 ckdêm;s wfmalaIlfhla
ùug ;sìh hq;= iqÿiqlï

iuìu 2019 wf.daia;=


1' Y%S ,dxlsl mqrjeisfhla ùu ^fjk;a 1 2 3
rgl mqrjeisfhl= fkdúh hq;=h&

4
2' jhi wjqreÿ 35 g jeäúh hq;=h bÈß ckdêm;sjrfha§
fojk yd f;jk ukdm
3' Pkao odhlfhl= f,i ,shdmÈxÑ ùug .Kka lsÍug isÿfõúo@
iqÿiqlï ;sìh hq;=h ^,shdmÈxÑ ù isàu
wjYH fkdfõ&
4' wdKavql%u jHjia:dfõ 91" 92 j.ka;sj,g Y%S ,xldfõ ckdêm;sjrK Pkao úuiSfï
wkqj kqiqiqÿiafila fkdúh hq;=h mk;g wkqj ch.%yKh i|yd ue;sjrKfha§
5' foaYmd,k mlaIhlska f;drj iajdëkj wfmalaIlhka ,nd .kakd uq¿ j,x.= Pkao
;rÕ lrkafka kï md¾,sfïka;= m%udKfhka wj,x.= jQ Pkao yer fiiq Pkao
uka;%Sjrfhl=j isá fyda isák flfkl= j,ska 50% + 1Pkaohla ,nd.; hq;= fõ' hï
úh hq;=h fya;=jlska tl wfmalaIlfhla 50% la
iy ;j;a tla Pkaohla ,nd fkd.;fyd;a
6' foaYmd,k mlaIhlska ;rÕ lrkafka jeäu Pkao ,nd.;a wfmalaIlhka bj;a
kï re'50000 l wem uqo,lao iajdëk lr fiiq wfmalaIlhkaf.a Pkao m;%sldj,
lKavdhulska ;rÕ lrkafka kï fojk yd f;jk ukdmh i,l=Kq lr
re'75000 l wem uqo,la ;ekam;a lsÍug we;aoehs mÍlaId lr tu ukdm m%Odk
yelshdj ;sìh hq;=h wfmalaIlhka fofokd w;f¾ fnod yef¾'
fuu iqÿiqlïj,g wu;rj fojk ukdmh hï wfmalaIlfhl= g ,nd §
iEu wfmalaIlfhl=u ;uka we;súg Tyqf.a f;jk ukdmh fkdi<ld
ckdêm;sjrKhg ;rÕ lsÍu i|yd yef¾' fojk" f;jk ukdm fnod yeÍfuka
kqiqÿiafil= fkdjk njg Èjqreï wk;=rej nyq;rh ,nd.;a wfmalaIlhd
m%ldYhla ,ndÈh hq;=h ch.%dyS wfmalaIlhd f,i kï flf¾' hï
fyhlska wfmalaIlhka fofokd iudk Pkao
,enqjfyd;a f,d;/hs l%uhg jdikdj WrÕd
nef,a'

5 bÈß ckdêm;s ue;sjrKfha§ ukdm ,l=Kq


lsÍu fl;rï jeo.;a fõúo@

2015 j¾Ifha;a Bg fmr meje;s ckdêm;sjrKj,§ o ;rÕh meje;sfha m%Odk


wfmalaIlhka fofokd w;r mu‚' tfy;a fujr ckdêm;sjrKfha m%Odk
m%jdyhg m%n, wfmalaIlhka lsysmfokla tlajk njg bÕs m,ù ;sfí' tlai;a
cd;sl mlaIh m%uqL ixOdkh" fmdÿck fmruqK m%uqL ixOdkh" Y%S ,xld ksoyia
50%+1

mlaIh" ck;d úuqla;s fmruqK" jD;a;Shfõ§ka yd isú,a ixúOdk tl;= jYfhka


wfmalaIlhka úYd, m%udKhla ;r. lrkq ,enqjfyd;a iy Tjqka w;ßka m%Odk
wfmalaIlhka fofokd yer fiiq msßi ,laI mylg jeä m%udKhla .kq ,enqj
fyd;a lsisÿ wfmalaIlfhl= j,x.= Pkaoj,ska 50%+1 fkd.ekSug bv we;' ta
wkqj fujr ue;sjrKfha§ fojk yd f;jk ukdm ,l=Kq lsÍu jeo.;a jkq
we;' tfy;a idudkH ck;dj ckdêm;sjrKfha§ ukdm ,l=Kq lsÍu ms<sn|j
we;af;a b;d wvq oekquls' fuu ;;a;ajh yuqfõ Pkao odhlhka fojk yd
f;jk ukdm ,l=Kq lsÍu fkd tfiakï (1,2,3) f,i ,l=Kq lsÍu ms<sn|j
oekqj;a lsÍu b;d jeo.;a jkq we;' fï iïnkaOfhka ue;sjrK fldñIka
iNdjg ksÍlaIK ixúOdkj,g" udOH wdh;kj,g úYd, j.lSula mejef¾'
tfukau foaYmd,k mlaI o fï ms<sn|j wjOdkh fhduq lsÍu wjYH fõ'
10
iuìu 2019 wf.daia;=
6 wfmalaIlhd f;aÍfï§ Pkao odhlhd
yuqfõ we;s wNsfhda.

ckdêm;sjrhd i;= n,;,


fujr f;dard .ekSñg kshñ; ckdêm;sjrhd úOdhl ckdêm;s
jrfhl= fkdjQjo ;ju;a ta ms<sn|j Pkao odhlhdg ksis wjfndaOhla
we;s njla fkdfmfka' tmuKla fkdj ue;sjrK i|yd ;r.
lsÍug wfmalaId lrk foaYmd,k mlaI yd kdhlhkago fï nj
;ju;a wjfndaO ù fkdue;' fkd tfia kï wjfndaO ù ;snqKo
th ms<s.ekSug ue,slula olaj;s' 1978 isg fï olajd n,fha isá
ckdêm;sjrekaf.ka nyq;rhla fuu úOdhl n,h Wmßu Ndú;
lr we;s neúka oYl y;rlg wêl ld,hla tu n,h iu. wm
lghq;= lr we;s neúkq;a fuu fjki ms<s .ekSug wm iQodkï
ke;s njla fmfka'

19 jk ixfYdaOkh f.k taug m%:u iy 19 jk ixfYdaOkh f.k tafuka miqj we;s l< m%Odk n,
uQ,dY%j, fjki y÷kd .; hq;=h'

19 jk ixfYdaOkhg fmr ;snQ n,;, 19 jk ixfYdaOkhg miq


md¾,sfïka;=j /ia ù jirlska miq md¾,sfïka;=j /ia ù jir y;rla
úiqrejd yeÍu hk;=re úiqreúh fkdyelsh'
leìkÜ uKav,h m;a lsÍu w.ue;sf.a Wmfoia msg muKs'
leu;s wud;HOqr ixLHdjla ;ud hgf;a weu;sOqr oeßh yelafla md¾,sfïka;=
;nd .ekSug yels ùu uka;%Sjrekag muKs'
ckdêm;s uqla;sh - wêlrKh bÈßfha ckdêm;sjrhdg tfrysj kvq mejßh
kvq mejßh fkdyelsh' yelsh
w. úksiqrejrhd" kS;sm;s jrhd" fmd,siam;s jrhd jHjia:dodhl iNdfõ wkque;sh u;
jeks by< ;k;=rej,g ;u wNsu;h mßÈ m;a lsÍu mu‚
fldñIka iNd idudðlhka m;alsÍu jHjia:d iNdfõ wkque;sh u; mu‚

m<d;a iNd j,g wod,j ckdêm;sjrhd i;=jQ n,;, tfia jqj;a wm ;kkakg hk ckdêm;sjrhd tjeks
lsisÿ ixfYdaOkhlg ,laj fkdue;' i¾j n,OdÍ ckm;sjrfhla fkdjkq we;'
fuu n,;, w;r md¾,sfïka;=j úiqrejd yeÍu" ckdêm;sjrhd mlaIfha kdhlhd jQ úg
weue;sjre m;a lsÍu" bj;a lsÍu ;ud hg;g hï fyhlska m;ajk ckdêm;sjrhd md¾,sfïka;=fõ
m;a lsßu b;d m%n, n,;, fõ' fï n,;, nyq;rh ysñ mlaIfha kdhlhd jqjfyd;a Tyqg
w;S;fha§ ckdêm;sjreka Wmßu f,i Ndú; lr jHjia:dfjka n,;, fkd;snqko mlaI jHjia:dj
we;' 2003 j¾Ifha§ ckdêm;s pkaøsld l=udr;=x. wkqj md¾,sfïka;= uka;%S lKavdhu yeisrùfï n,h
ue;sksh hgf;a meje;s tlai;a cd;sl mlaIfha ,enqKfyd;a Tyqg fyda wehg jl%j úYd, n,hla
m%Odk wud;H OQr ;ud hg;g mjrd .ekSug;a talrdYS lr.kakg yelsjkq we;' ta i|yd Tyqf.a
md¾,sfïka;=j úiqrejd wdKavqj f.or hjkakg;a fyda wehf.a foaYmd,k fm!¾Iho fya;=jkq we;'
Ndú; lf<ah' wfkla ckdêm;sjre Tjqkag ysñ tjeks kdhl;ajhla hgf;a ckdêm;sjrhdf.a
fuu n,;, yryd ;udg lSlre wud;H uKav,hla m%;sm;a;s m%ldYkhg jákdlula ,efí' tneúka
mj;ajd .kakg Ndú; l< w;r 19 jk jHjia:d bÈß ckdêm;sjrKfha§ Pkao odhlhka ;u
ixfYdaOkh fkdjkakg j¾;udk ckdêm;sjrhdgo wfmalaIlhka f;aÍfï§ fuu lreKq ish,a, i,ld
md¾,sfïka;=j úiqrejd yeÍu kS;Hkql+, jkq we;' ne,sh hq;=h'
11

iuìu 2019 wf.daia;=


isysk
fujr ckdêm;sjrKh i|yd bÈßm;a
ùug hk wfmalaIhka ms<sn|j m%Odk ckdêm;sg
m%Yak
Odrdfõ udOHhka jeä bvlvla fjka
lrñka l;d lrk whqre wms fï Èkj,
wiñka olsñka isákafkuq' mqoa.,hd
flfrys olajk Wkkaoqj Tjqkaf.a
jev ms<sfj, flfrys olajk njla
olskakg ke;' tuksid iEu ckdêm;s
wfmlaIlfhl=u ms<s;=re Èh hq;= hehs
m;a;rhla
is;k uQ,sl m%Yak lssysmhla wm bÈßm;a
lrkafkuq' fuu m%Yak isú,a iudc 1'2' ish¨ ckj¾.j, ksfhdackh iy;sl flfrk
jvd;a idOdrK yd úoHd;aul mokula iys;
ixúOdk iy mqoa.,hka u. fmkaùu u;
ue;sjrK l%uhla ^flaj, yd iudkqmd;sl
;jÿrg;a fmdaIKh l<hq;= nj iuìu ñY%Khla& fhdackd lrkfkao@
wm is;kafkuq' fï ms<sn|j mdGl Tnf.a
1'3' cd;sl m%YAkhg úi`ÿula f,i n,h fn§u u;
woyiao wm fj; tjjkak'
mokï jQ mßmd,k l%uhla ieliSug tl`. o @
1'4' Y%S ,xld rdcHh wd.ñlo@ wkd.ñlo @

1'
kj wdKavql%u jHjia:djla$ixfYdaOkhlg 1'5'
udkj ysñlï mßÉfÊoh mq¿,a lrñka
tl`.o@ ke;skï mj;akd jHjia:dj ñksiqkaf.a Ôj;a ùfï whs;sh yd iudc" wd¾Òl
wkqju lghq;= lrkafkao@ iy ixialD;sl whs;sjdislï jHjia:djg
we;=<;a lsÍug tl`. o @
kj wdKavql%u jHjia:djlg$ixfYdaOkhlg

2'
tl`. kï" cd;Ska w;r ixys`oshdj iy iyÔjkh
f.dvke.Su i`oyd ixl%dka;s hqla;s
1'1' kj wdKavql%u jHjia:djla ilia lr .ekSfï
jevms<sfj< wLKavj bÈßhg f.khEu
wruqKska ,xldfõ m<uqjrg ck;d woyia
fjkqfjka fmkS isákafkao@
wkqj ilia l< wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOk
ms<sn`o uyck woyia ,nd .ekSfï lñgqj
ke;skï tu jevms<sfj< w;yer oukafkao@
úiska bÈßm;a lr we;s jd¾;dj ie,ls,a,g
tu jevms<sfj< fjkqfjka fmkS isákafka kï"
.kakjdo @
1'2' úOdhl ckdêm;s l%uh ;jÿrg;a mj;ajdf.k 1'1' ,xldfõ m<uqjrg úkaÈ; m%cdjka iïuqL
hkjd o@ fjñka Tjqkaf.a woyia wkqj jvd;a fhda.H
ixys`Èhd hdka;%Khka ms<sn`o ks¾foaYhka
1'3' md¾,sfïka;= m%cd;ka;%jdoh wdrlaId lsÍug bÈßm;a l< ixys`Èhdj Wfoid m%úpdrK ld¾h
.kakd mshjr l=ula o @ idOl n,ld jd¾;dfõ we;=<;a ks¾foaYhka
1'4' tu`.ska w.ue;sjrhd iy wud;H uKav,h ls%hd;aul lrkafka o @
ys;=jlalÍ f,i n,h wjNdú; lsÍu je<elaùu 1'2' 2015 jif¾ tlai;a cd;Skaf.a udkj ysñlï uyd
i`oyd .kakd mshjr l=ula o@ uKav,hg ,xldfõ iu yjq,aldÍ;ajh we;sj
12
bÈßm;a l< 30$1 fhdackdj,sh iïnkaOfhka 1'2' ckudOH i|yd fukau iq¿;r ckj¾.j,
.kakd ia:djrh l=ula o@ iïnkaO;d ms<sn|j lghq;= lrk iajdëk
1'3' oekgu;a msysgqjd we;s w;=reoka ;eke;a;ka fldñIka iNd w¨f;ka msysgqùug lghq;=
ms<sn`o ld¾hd,h iy ydksmQrK ld¾hd,hkays lrkafka o @
iuìu 2019 wf.daia;=

l%shdldÍ;ajh jvd;a iajdëk yd Yla;su;a

5'
lsÍu;a ta i`oyd rdcH wh jefhka ie,lsh hq;= kS;sfha wdêm;H ;yjqre lr wêlrK
uQ,H m%;smdok fjka lsÍu isÿ lrkafkao@ iajdëk;ajh ;jÿrg;a ia:dms;
1'4' isÿj we;s hqo wmrdOhka iïnkaOfhka fidhd lrkafkao@
ne,Su i`oyd wmlaImd;S iy úksúoNdjfhka 1'1' wmf.a wêlrKhkays mj;sk wêl kvq m%udoh
hq;=j i;H fldñiula msysgqùug tl`.o@ je<elaùu i`oyd ld¾hlaIu hdka;%Khla
1'5' úkaÈ;hskaf.a úYajdih ;yjqre flfrk mßÈ ia:dms; lsÍug lrk fhdackd fudkjdo @
w;S; wmfhdackhka wduka;%Kh lsÍug 1'2' wdKavql%u jHjia:d wêlrKh msysgqùu
foaYshj l%shd;aul jk" úfoaYsh úfYaI{ iyho iïnkaOfhka woyi l=ula o@
,nd .ksñka úfYaI wêlrKhla msysgqùu
iïnkaOfhka Tfí m%;sm;a;sh l=ula o@ 1'3' fY%aIaGdêlrKh yd wNshdpkdêlrKh i|yd
úksiqrejreka m;alsÍu ms<snoj m%;sm;a;sh
1'6' ;ju;a yuqodj i;=j mj;sk ksoyia fkdlrk l=ulao@
,o W;=f¾ ck;djf.a bvï ksoyia lsÍu i`oyd
1'4' wdKavql%u jHjia:d iNdj u.ska isÿlrk m;a
fldmuK ld,hla .kakjd o@
lsÍïj,§" w.úksiqref.ka" kS;sm;sf.ka yd Y‍%S
1'7' wd.u foaYmd,kfhka meyeÈ,s f,i fjka ,xld kS;s{ ix.ufhka woyia ,nd.ekSug
fldg mj;ajd .ekSu i`oyd wjYH rdcH hdka;‍%Khla we;s lrkafka o@
m%;sm;a;shla ilia lr .ekSug iqodkï o@ 1'5' ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; we;=¿ u¾okldÍ
wKmk;a wfydais lr cd;Hka;r m%ñ;Skag

3'
ish¨ m%cdjkag /ljrK ,efnk mßÈ wkqj tu kS;s iïmdokh lsÍu iïnkaOfhka
cd;sl wdrlaIdj ;yjqre lsÍug Tn kj u;h l=ula o@
mshjr .kafkao@ 1'6' h,a mek .sh isú,a yd wmrdO kS;ska fjkqjg
kj kS;ska iïmdokh lsÍug mshjr .kq
1'1' udkj ysñlï wdrlAId flfrk mßÈ cd;sl ,nkafka o@
wdrlaIK jevms<sfj<la l%shd;aul lsÍug .kq
,nk mshjr fudkjd o @

6'
w,a,i" ¥IKh yd kdia;sh ;=rka lsÍu
1'2' ikakoaO yuqod" isú,a wdrla‍Il yd fmd,sia fjkqfjka fmkS isákafkao@
fomd¾;fïka;=j fukau Bg wod< wfkl=;a
wdh;k i|yd ukd mqyqKqjla iys; jD;a;Suh
wdrla‍Il yuqodjla ìyslsÍug lghq;= lrk w,a,i" ¥IKh yd kdia;sh msgq olskafka kï"
w;r Tjqka udkj whs;sjdislï" cd;Hka;r 1'1' m%iïmdok fldñiu úiska ilia lr ckdêm;s
udkqIjd§ kS;sh yd udkj ysñlï kS;sh ms<sn| ld¾hd,hg hjd ;ju;a tys ysrù we;s NdKav
oekqu iy wjfndaOh we;s wh nj iy;sl yd fiajd ,nd.ekSu i|yd jk ks¾Kdhl jyd
lsÍug iqodkï o@ kS;s.; lsÍug lgh;= lrkafka o@
1'3' kS;suh mokula u; cd;sl wdrla‍Il WmfoaYl 1'2' rcfha yd rchg wkqnoaO ish¨u wdh;khkays
uKav,hla msysgqjkafkao@ tys ixhq;sh l=ula m%iïmdok lghq;= m%iïmdok fldñifï
o @ tu uKav,h w.ue;s yd wud;H uKav,h ks¾foaY u; isÿlsÍug tl`. o@
iu. ukd ffoksl ikaksfõokhla mj;ajd 1'3' w,a,ia yd ¥IK úu¾Yk fldñIka iNdj
.ekSug .kq ,nk mshjr fudkjdo@ Yla;su;a lrñka kùk ;dlaIKh yd
1'4' ish¨ nqoaê wxY taldnoaO fldg cd;Hka;rj ks,OdÍkag wjYH mqyqKqj läkñka ,nd§ug
yd foaYshj l%shd;aul jk kj cd;sl nqoaê lghq;= lrkafka o@
wxYhla ìyslsÍug lghq;= lrkafka o @ 1'4' Y‍%S ,xldj w;aika fldg tlÕ ù we;s
wka;¾cd;sl ¥IK úfrdaë m‍%{ma;sh

4'
rdcH wdh;kj, iy fldñIka iNdj, iïmQ¾Kfhkau l%shd;aul lsÍu i|yd wjYH
iajdëk;ajh ;yjqre lsÍu fjkqfjka jk kS;s iïmdokh lsÍu iy wjYH uQ,H
fmkS isákafka o@ m‍%;smdok jydu ,nd§u isÿlrkafka o@
1'5' ixj¾Okfha uqjdfjka uyck uqo,a wjNdú;
1'1' fldñIka iNdj, iajdëk;ajh" j.ùu yd lsÍug tfrysj kS;s Í;s iïmdokh lr yd
ld¾hla‍Iu;dj ;jÿrg;a iy;sl lsÍu iy Yla;su;a lr ¥IK úfrdaë iïm%odhla we;s
ld¾h uKav, yd uQ,H iïm;a iïnkaO lsÍUg .kakd mshjr l=ula o@
.eg¨iy.; ;eka ksrdlrKh lsÍug .kq 1'6' foaYmd,lhka iy by< ks,OdÍkaf.a j;alï
,nk mshjr l=ula o@ iy nerlï fy<slsÍu iïnkaOfhka Tnf.a
m%;sm;a;sh l=ula o@
7' 13
ksIamdokh uQ,sl jQ" lsisÿ ck fldgilg m‍%foaYhlu isák ishÆ frda.Skag ,efnk
fjkialulg ,la fkdù ixj¾Okfha njg iy;sl l< yels o@
m%;s,dN ysñjk" wd¾Òl jYfhka 1'7' fm!oa.,sl wxYfhka iemfhk fi!LH
uyck;dj n,.kajk wd¾Òl fiajdjka iy tajdfha ñ, rcfha kshdukhg

iuìu 2019 wf.daia;=


m%fõYhla f.dvk.kafkao@ hg;a lsÍug tl`. o@

9'
ms<s;=r Tõ kï" ish¨ cd;Skaf.a ixialD;sl yd iudÔh
1'1' jl% nÿ m%;sY;h wju lsÍu b,lal lr .;a wkkH;djhka iq/flk l,d yd
Rcq nÿ u; mokï jk nÿ m%;sm;a;shla ilia ixialD;sl whs;sjdislï iqrlaIs; lsÍug
lsÍug .kak mshjr l=ula o@ tl`. o @
1'2' ldka;djka n,j;a f,i mSvdjg m;alrk la‍Iqø
uQ,H Kh l%uh kshdukh lsÍfï úêúOdk 1'1' ixialD;sl m%ldYkhkaf.a úúO;ajh wdrlaId
kS;sfhkau we;s lrk w;r fï jk f;la lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu fjkqfjka 2005
Tjqka ,ndf.k we;s la‍Iqø uQ,H Kh lmd tlai;a cd;Skaf.a hqfkiaflda iïuq;sh
yßSug iqodkï o@ wmrdkqu; lr kS;s.; lsÍug iQodkï o@
1'3' W;=re" kef.kysr iy j;=lrh hk W!k 1'2' l,d ixialD;sl l%shdldrlï i`oyd m<d;a
ixj¾ê; m%foaYhkays ixj¾Ok lghq;= läkï uÜgñka há;, myiqlï ia:dms; lsÍug
lsÍu iy mq¿,a ck iyNd.S;ajhla iys; iïm;a imhd.kafka flfia o@
jevms<sfj<la f.k tau i`oyd fhdckd lrk 1'3' uQ,sl whs;sjdislï hgf;a ;yjqre flfrk
jevms<sfj, l=ula o@ ^l,d;aul& m‍%ldYkfha ksoyi" wd.ñl fyda
foaYmd,ksl ueÈy;a ùulska ixialD;sl
1'4' ,dNh muKla wruqKq lr fkd.;a ixj¾Okhfha
lafIa;‍%fha§ jdrKhg ,laùu je<lSug wjYH
m%;s,dN ieug iudkj fn§ hk iudc
m‍%;smdok we;s lsÍug yels o@
m%;sixialrK iys; wd¾Òl l%shdldÍ;ajhla
fj;g .uka lsÍu ioyd fhdackd fudkjdo @ 1'4' l,d lD;s ixrlaIKh lsÍu i`oyd wdh;khla
ia:dms; lsÍu iy Y%S ,xld l,d uKav,h
1'5' lDIsl¾uh iy ëjr l¾udka;h iïnkaOfhka hj;ald,Sk lsÍu l< yels o@ ;jo"
iïnkaOfhka Tnf.a m%;sm;a;sh l=ulao@

10'
1'6' mdvq ,nk iy wld¾HlaI rdcH wdh;k ldka;d foaYmd,k ksfhdack;ajh
iuankaOfhka wkq.ukh lrk m%;sm;a;sh ms<sn`o Tnf.a m%;sm;a;sh l=ula o@
l=ula o@
11' ixj¾Ok l%shdj,sh i`oyd ldka;d odhl;ajh

8'
iudc idOdrK;ajfhka hq;=j wOHdmkh ,nd .ekSu fjkqfjka .kq ,nk mshjr
yd fi!LH lafIa;%hkays myiqlï yd fudkjdo@
fiajdjka fj;g iEu ckfldgilgu
m%fõY ùfï whs;sh ;yjqre lsÍu' 12' urK o`vqju iïnkaOfhka Tn wkq.ukh
lrk m%;sm;a;sh l=ula o@
1'1' ishÆu isiq isiqúhkag iïmQ¾Kfhkau 13' fm!oa.,sl kS;s iïnkaOfhka wkq.ukh
lrk m%;sm;a;sh l=ulao@
fkdñf,a ,efnk" .=Kd;aul" ishÆfokdu
wka;¾.; lr.kakd yd iudk m‍%d:ñl" 14' lïlre whs;sjdislï ;yjqre lrk w;r
lksIaG yd oaú;Shsl wOHdmkhlska iukaú; wdfhdaclhka Èß.kajkafka flfia o@
wjqreÿ 13l wksjd¾h mdi,a wOHdmkhla 15' j¾Okh jk jeäysá ck.ykh l,ukdlrKh
iy;sl l< hq;=h' lr.kafka flfiao @
1'2' ishÆu ;reK ;re‚hkag fkdñf,a ,efnk" 16' fm!oa.,sl úYajúoHd," ffjoH wOHdmkh
.=Kd;aul ;dla‍I‚l" jD;a;Sh yd ;D;Shsl ms<sn`o m%;sm;a;sh l=ula o @
wOHdmkhla iy;sl l< yels o@ 17' rdcH fiajh m%;sjHqy.; lrkafka flfia o @
1'3' wOHdmkh i`oyd whjefhka 6]l m%;sY;hla 18' wOHdmk m%;sixialrKj,§ jeä wjOdkhla
fjka lsÍug iQodkï o@ fhduq lrkafka l=uk wxYj,go @
1'4' rcfha úYajúoHd,j, uQ,sl Wmdê yd mYapd;a 19' udOH ksoyi iqrlaIs; lsÍu fjkqfjka fmkS
Wmdê wÈhrj,§ m¾fhaIK i|yd Èß.kajk isáñka ish,qu ckudOH i`oyd wdpdr O¾u
l%uhla l%shd;aul l< hq;=h' moaO;shla udOH wdh;k iy udOHfõoSkaf.a
1'5' ff;%hs NdId oekqu ish¨u isiq isiqúhkag ,nd tl`.;djfhka ilia lsÍug mshjr .kafkao@
.ekSu i`oyd mdi,aj, myiqlï ie,ish yels 20' ;srir ixj¾Okh flakaø lr.ksñka mßir
o@ ixrlaIKh fjkqfjka jk Tfí jevms<sfj<
1'6' rch úiska fkdñf,a imhk fi!LH fiajd" l=ulao@
lsisÿ fjkialulska f;drj" rfÜ iEu iuìu fjkqfjka m%fndaO r;akdhl iy
chks wfífialr úiska ilia lrk ,§'
14
iuìu 2019 wf.daia;=

W;=rg ke;s
uy rcdfKda
hdmkh úYajúoHd,fha
isxy, wOHkdxYfha
fÊHIaG lÓldpd¾h
idñkdoka úu,a

w
f.daia;= ui 11 jk Èk úfYaI Èkhla njg fuu
jifrys wf.dia;= 12 jk Èk hdmkfhys m<uq
mqj;am;a jd¾;d lr ;snqKs' thska tl jeo.;alula
ork isÿùu jkafka fuu jifrys wf.daia;= ui 11
jk Èk iji y;rg ;u kdhl;ajfhka hq;= Y%S ,xld
fmdÿck fmruqfKys ckdêm;sjrK wfmaCIhd ;u
fidhqre f.daGdNh rdcmCI nj ks, jYfhka oekqï
§uhs' wf.daia;= ui 11 jk Èkhg wod, wfkla jeo.;a
isÿùu f,iska hdmkfhys mqj;am;aj, i`oykaj ;snqfKa
hdmkh uykqjr ud¾.h jid ouñka hqoaOh wdrïN
lsÍuhs' th isÿjQfõ 2006 jifrys nj;a tlS m%jD;a;sfhys
i`oyka úh' we;af;kau th y`ÿkajd ;snqfKa hqoaO m%ldYh
isÿ l< Èkh jYfhks' .sh jifrys wf.daia;= ui 11
jk Èkfhys hdmkfhys udOH tjeks igykla fkdl<
nj o fuh mqj;am;a l,djg yqre mqreÿ jHdcdfl%dala;s
w,xldrhla nj o f;areï .ekSu myiqh' f.daGdNh
rdcmCI uy;d ckdêm;s wfmaCIl njg m%ldY lsÍu
l< Èkhg wod<j ;j;a jeo.;a isÿùula f,iska fou<
mqj;am;a m< lr ;snQ m%jD;a;shla jkafka bkaÈhdkq
fldx.%ia mCIfhys kdhl;ajhg fidakshd .dkaê
uy;añh m;a lr .ekSuhs' bkaÈhdfjys YS>%fhka j¾Okh
jk Ndr;Sh ck;d mCIfha foaYmd,k jHdmD;sh ;=<
uE;l§ cïuq ldYaórfhys fldgila uOHu wdKavqfjys
md,kh hg;g f.k tñka wdKavql%u jHjia:dfjka
,nd § ;snQ úfYaI n,;, wysñ flreKq ;;a;ajhla ;=<
bka§h foaYmd,kfhys p,khka j,go fou< iudchg
ixfõ§ ùu jeo.;ah'
flfiajqjo fuys§ uu wjOdkh fhduq lrkakg
n,dfmdfrd;a;= jkafka t<fUk ckdêm;sjrKhg wod,
fï jk úg olakg ,efnk foaYmd,k ld,.=Kfhys
fjkiaùug wod<j W;=frys m%dka;Sh foaYmd,kh
;=< olakg ,efnk fjkialïh' ,xldfjys wfkl=;a
15
W;=frys Pkaoodhlhd md¾,sfïka;= ue;sjrKfhys§ ;u
ksfhdað;hdj f;dard .kakd w;r ckdêm;sjrKfhys§ isÿ

iuìu 2019 wf.daia;=


lrkafka ;u ksfhdað;hdg iajdñfhla tfia;a ke;skï ydïmqf;la
fidhd §uhs' taksid W;=frys mqrjeishdg ckdêm;sjrhd iu`. Rcq
ksfhdackd;aul iïnkaOhla fkdue;s w;r ol=fKys mqrjeishdg
wod,j mj;sk uy rcdfKda" wmamÉÑ jeks ye`.=ïnr iïnkaOlï
wod< fkdfjhs'

m<d;aj,g wkqj t<fUk rfÜ ckdêm;s hkak;a ;ju;a


ckdêm;sjrKh hkq fndfydaúg fou< ck uki ;=< h:d¾:hla
Y%S ,xld fmdÿck fmruqK iy fkdjk fyhska fuu ;;a;ajh
tlai;a cd;sl mCIh w;r ;r`. olakg ,efnhs' kuq;a fuh
hla jk w;r Pkaoodhlfhdao fjkia fkdfjk fyda fjkia l<
fuu l`ojqre folg wkqj fndfyda fkdye;s ;;a;ajhlah hkakla
úg O%EùlrKh fjhs' ta wkqj fuhska woyia fkdflfrhs'
;uka l=uk l`ojqfrys o hkak tfyhska W;=frys mqrjeishkag
ms<sn`o .eg¨jla we;s fkdfjhs' fïjk úg ;ukaf.a ol=fKys
kuq;a W;=re kef.kysrg wod,j ksfhdað;hd ljqreka úh yelso
;;a;ajh fjkiah' fuu m<d;aj, hk m%Yakh mek ke`.S we;'
foaYmd,k n,h ysñ foaYmd,k th Pkaoh m%ldY lsÍu i|yd
mCIj, iyfhda.h ,efnkafka fkdj ;u mqrjeis wjYH;d
l=uk wfmaCIlhdg o thg fjkqfjkah' /lS rCId iy
wkqj wod< wfmaCIlhd ms<sn`oj ;k;=re wdÈh fjkqfjkah'
leue;a; fyda wleue;a; ;SrKh WodyrKhla f,iska W;=frys
fjhs' ta ksid ;ju ckhdf.a fyda kef.kysr úYaj úoHd,hl
leue;a; fyda wleue;a; ms<sn`o Wml=,m;s ;k;=r .; yelsh'
we.hSula l< fkdyelsh' fuh th ckdêm;sjrhd úiska isÿ
ckdêm;sjrKhg muKla flfrkakla nj o tys§ tu f;dard
wod< jk iqúfYaI ;;a;ajhls' .ekSu foaYmd,k ks¾foaYh
md¾,sfïka;= ue;sjrKfhys§ m%uqL lr.;a;la nj o wuq;=fjka
fyda m<d;a iNd ue;sjrKfhys§ meyeÈ,s l< hq;= ke;' ol=fKys§
;;a;ajh fjkiah' tys§ ;u tys§ jx.=j,ska hEug wjYH
ksfhdað;hd f;dard .ekSu ;u jkafka ke;' kuq;a W;=re kef.
wNsu;hg wkqj isÿ flfrhs' kysrg wod<j ;;a;ajh b;du;a
ta wkqj W;=frys Pkaoodhlhd ixlS¾Kh' ckdêm;sjrKfhka
md¾,sfïka;= ue;sjrKfhys§ ;u Èkkafka l=uk mCIh o hkak
ksfhdað;hdj f;dard .kakd w;r muKla fkdj tu mCIfhys
ckdêm;sjrKfhys§ isÿ lrkafka W;=frys ksfhdað;hd ljqo
;u ksfhdað;hdg iajdñfhla hkak;a wjfndaO lrf.k lghq;=
tfia;a ke;skï ydïmqf;la lsÍu fuys§ jeo.;ah' fuys§
fidhd §uhs' taksid W;=frys cd;sl foaYmd,k mCI jYfhka
mqrjeishdg ckdêm;sjrhd mj;sk tlai;a cd;sl mCIh
iu`. Rcq ksfhdackd;aul fyda Y%S ,xld ksoyia mCIh fyda
iïnkaOhla fkdue;s w;r ksfhdackh lrk wh ta ;rï
ol=fKys mqrjeishdg wod,j jeo.;a fkdfjhs' W;=re kef.
mj;sk uy rcdfKda" wmamÉÑ kysrg wod< fou< foaYmd,k
jeks ye`.=ïnr iïnkaOlï wod< mCI m%Odk fjhs' tfyhska
fkdfjhs' Y%S ,dxlsl hkak ;ju fld<U foaYmd,kh meyeÈ,s
u;jdÈuh jYfhka j<x.=Ndjhla jqk o m%dka;Sh foaYmd,kh ;ju
rys; mj;sk fyhska tfia;a wmeyeÈ,sh'•
ke;skï wfma rg hkak;a wfma
16
iuìu 2019 wf.daia;=

wd.ñl
kS;s
whs;sjdislï
j,g
hghs
uqia,sï újdy yd Èlalido mk; m%;sixialrKh lsÍu ms,sno idlÉPdjg uqia,sï fkdjk
ia;%shla f,i t<öu b;du;a wmyiq ld¾hhla fõ' mdial= m%ydrhg miqj iudch ;=, W;aikak
ù we;s uqia,sï úfrdaë woyia moaO;sh ksidfjka tu ld¾hh ;j;a wmyiq ù ;sfí' uqia,sï
kS;sh wfydais lr ish¨‍ fokd fmdÿ kS;shla hg;g meñKsh hq;= nj;a" uqia,sï kS;shla wjYH
kï wrdìhg hd hq;= nj;a isxy, iudch ;=, b;du;a ckm%sh woyia" uqia,Sï kS;sh fukau
fmdÿ kS;sh iïnkaOfhka we;s jerÈ jegySï ksidfjka iy cd;sjd§ foaYmd,k m%jdy úiska
is;du;d jerÈ f;dr;=re iudc.; lsÍu ksidfjka uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixialrKh
lsÍu ms,snoj idlÉPdj idOkSh f,i isÿ lsÍug ksrka;rfhka ndOd t,a, fõ' flfia fj;;a
fuu ,smsfha wruqK fjkafka uqia,sï fkdjk mqrjeisfhla f,i yd ia;%shla f,i uqia,sï kS;s
m%;sixialrK ms,snoj idlÉPd l, yels rduqjla f.dv k.d .; yelafla l=uk uQ,O¾u
hgf;ao hkak idlÉPd lsÍuhs'

wkqj hg;aúð;hka md,kh lsÍuhs' ta wkqj bx.%SiS


kS;sh hg;a úð;hkag wdkhkh lrkjd;a iu.u
Tjqka ,xldj jeks hg;a úð; rgj, meje;s
iajfoaYSl kS;sj,g wkqj iajfoaYSlhskaj md,kh
l, hq;= hehs ;SrKh fldg ;sì‚' ta wkqj hg;a
kS;s{ ,laud,s fyaupkaø úð; ;=, jdih l, bx.%SiS md,lhskag Tjqkaf.a
kS;sh;a" iajfoaYslhskag Tjqkaf.a kS;sh;a ta wkqj
iajfoaYslhska yd wd.ka;=lhska fjka fjkaj l%shd;aul jQfõh' ta jk úg ,xldfõ
úfYaIfhkau wo ojfia uqia,sï kS;sh ms<sn| iajfoaYSl ck;dj f,i isá Wvrg isxy," my;rg
idlÉPdj ;=, iajfoaYslhska yd wd.ka;=lhska isxy," fou< yd uqia,sï ck;dj w;r meje;s úúO
ms,sn|j woyila .eíj mj;skafkah' isxy,hd kS;s yd pdß;% tla fldg kS;s ix.%y.; lrk ,oafoa
furg ld,dka;rhla Ôj;a jk ,o iajfoaYslhd bx.%SiSka úiska'
f,i;a uqi,audkqjd furgg meñ‚ wd.ka;=lfhla bx.%SiSka fujeks m%;sm;a;shla wkq.ukh lrk
f,i;a yÿkd .ekSu ksid fndfyda cd;sjd§ woyia ,oafoa úfYaIfhkau iajfoaYSl m%N+kaf.a iyfhda.
olajkakka m%ldY lr isákafka ,xldfõ tla fmdÿ fhka hg;a úð; mßmd,kh lsÍfï Tjqka jl%
kS;shla mej;sh hq;= nj;a uqia,Sï kS;shla wjYH md,k ^indirect rule& m%;sm;a;sh ksidfjks' bx.%Siskag
kï wrdìhg hd hq;= nj;ah' fmr ,xldfõ fjr,nv m%foaY w;am;a lrf.k isá
flfia kuq;a ,xldfõ uqia,sï kS;sh fukau ,kafoaiSka fï jg úg;a bkaÿksishdfõ meje;s uqia,sï
f;aij,dfuhs" Wvrg kS;sh jeks fm!oa.,sl kS;s kS;sh Tjqkaf.a ngdúhdkq jHjia:dj yryd ,xldjg
mj;skafkau iajfoaYslhd yd wd.ka;=lhd 18 jk wdkhkh fldg ;snqKq w;r bx.%Sis wêrdcHjd§ka
ishjfia§ wêrdcHjd§ka jgyd .;a wdldrh u; th iajfoaYSl uqia,sïjrekaf.a kS;shla f,i Tjqkaf.a
mokïjhs' 1796 j¾Ifha§ Y%S ,xldj ì%;dkHhka úiska hg;a úð; m%;sm;a;sh hgf;a fudfyduvka ix.%h
hg;aúð;lrKhg ,la lrkd úg ì%;dkHhkaf.a f,i kS;s.; lrk ,È' tfukau f;aij,dfu kS;sh
hg;a úð; m%;sm;a;sh jQfha nyq;aj kS;s moaO;shlg hdmkfha fou, ck;dj u;o" Wvrg kS;sh Wvrg
17
ck;dj u;o l%shd;aul lrk ,o uqia,sï kS;s m%;sixialrK fyda ,sx.sl;ajhlg wh;a jqjo
w;r ,kafoaiSka úiska b;du;a ish¨‍ mqrjeishkag iudk f,i
iSñ; f,i Ndú;d lrk ,o
ioyd jQ uqia,sï ia;%shf.a kS;sfha wdrlaIdj ,nd Èh hq;= nj
frdau ,kafoais kS;sh wfkl=;a wr.,h ieneúkau cd;s" ;yjqre lr we;s uq;a uqia,sï ia;%sh
ck;djf.a fmdÿ kS;sh f,ig wd.ï" ia;%S mqreI iudcnj ish cd;sh" wd.u yd ,sx.sl;ajh

iuìu 2019 wf.daia;=


bx.%Sis mßmd,lhska Tijd ;nk yd ,sx.sl;ajh u; ksidfjka nrm;, f,i fjkia
,§' mSvdjg yd fjkia fldg fldg ie,lSïj,g Ndckh jk
fuys§ úfYaIfhkau u;l ie,lSug ,lajk ish¨‍ nj b;du;a meyeÈ,s fõ'
;nd .; hq;af;a fuu kS;s ta wkqj uqia,sï fkdjk
ix.%y ilia lsÍfï§ ,kafoaiSka
ck;djf.a wr.,hla njg iudch fuu kS;s m%;sixialrK
yd úfYaIfhkau bx.%Siska wksjd¾hfhkau mßj¾;kh ms,snoj idlÉPd l, hq;af;a
úiska iajfoaYSl;ajh ms,snoj úh hq;=j ;sfí' iafjda;a;ujdoh yd n,y;aldrh
jQ woyio ks¾udKh lrk u; mokïj fkdj ish¨‍ cd;Ska"
,o njhs' W.kavdkq cd;sl wd.ï" ia;%S mqqreI iudcndjhkaf.
foaYmd,k úpdrlfhla jk iudkd;au;djh kS;s ka hq;a ck;dj idukhkah
fudfyduâ udïodks mjid m%;sixialrKhg moku f,i hk uQ,O¾uhg hg;ajhs' wmg
isákafka iajfoaYslhd hkqu jir 250 la muK mer‚ iudchla f,i ish¨‍ fokdf.a
hg;aúð;jdÈhdf.a ks¾udKhla kS;shla jk ksidu uqia,sï whs;sjdislï j¾Okh lr .;
jk njhs' ta wkqj isxy," fou< kS;sh ilia ù we;af;a ish¨‍ yels jkafka fjkialï fjkia
yd uqia,sï ck;dj iajfoaYslhska ñksiqka yd .eyeKqka iudkhka fldg ie,lSïj,g fya;= fkdjk
f,i ks¾udKh lrkafka wfkla f,i i,lñka fkdfõ' 1951 yd mSvdjg m;a lsÍïj,g fya;=
lsisjla fkdj hg;a úð; md,k uqia,sï újdy yd Èlalido mk; fkdjk idudkd;au;djd§ kS;s
m%;sm;a;s úisks' flfia fj;;a kS;s.; lrk ,oafoa óg jir m%;sixialrKhka yryd mu‚'
fm!oa.,sl kS;sh njg uqia,sï 70lg muK by;§ jk w;r oekg uqia,sï kS;s
kS;sh mßj¾;kh jkafka 18 miq.sh ld,h ;=, ia;%shf.a m%;sixialrK ms,snoj idlÉPd
jk Y;j¾Ifha§ ,xldfõ jdih iudc" wd¾Ól yd foaYmd,ksl lsÍug uqia,sï fkdjk iudch
lrk ,o iajfoaYsl ck;djf.a wjldYh mq¨‍,a ù we;' ta ksid ;=, Ndú;d jk cd;sjd§ NdIdj
kS;shla f,ighs' ta ksidu uqia,sï uqia,sï újdy yd Èlalido mk; yd woyia ;=,ska isÿ lrkafka
fkdjk msßia uqia,sï kS;sh iudkd;au;djfha uQ,O¾uhg tu kS;s m%;sixialrK läkï
m%;sixialrKh lsßu ms,noj wkql+, jk mßÈ läkñka lr mj;sk mSvl yd wiudk
jQ l;sldjg we;=¨‍ úh hq;af;a m%;sixialrKh úh hq;=j ;sfí' kS;sj,ska úkaÈ;ndjhg m;a
uqia,sï ck;dj iajfoaYlhska WodyrKhla f,ig .;fyd;a ia;%Skaf.a whs;sjdislï wdrlaId
f,i ms,s.ksñka yd uqia,sï kS;sh uqia,sï újdy yd Èlalido kS;sh lrkq fjkqjg uqia,sï yd uqia,sï
wrdìfhka wdkhkh lrk ,o hgf;a ia;%shlg iajleue;af;ka fkdjk iudch nrm;, f,i
wd.ka;=lhdf.a kS;shla f,i újdy .súi .; fkdyels jk folv lsÍu;a uqia,sï wkkH;djh
fkdj ,xldfõ jir 250lg w;r mjqf,a msßñ jeäysáfhlaf.a ,dxlsl wkkH;djfhka neyer jQ
wêl ld,hla meje;s iajfoaYsl wkque;sh wksjd¾hh fõ' ia;%Ska hula f,ig ia:dk.; lsÍu;ah'
kS;shla f,i ms,s.ksñkah' hkq mqreIhskag jvd wvq nqoaêhla thg m%;súreoaO f,i wm isÿ l,
wd.ka;=l kS;s m%;sixialrK iys; fyda ke;skï ia;%Ska hkq hq;af;a uqia,sï kS;sh ,xldfõ
ms,snoj wmg l;d l, fkdyels mqreIhdf.a foam,la hehs i,lk kS;shla f,i Y;j¾I .Kkdjla
jqjo iajfoaYsl jQ" wmf.a jQ ,o hq.h wm miq lr meñK meje;s nj y÷kd .ksñka tys
kS;s m%;sixialrK ms,snoj we; ksid ia;%Skag iajleue;a; we;s cd;sl yd ft;sydisl
l;d lsÍug ish¨‍ mqrjeishkag wkqj újdyhg we;=,;a ùug we;s iqúfYaIS;ajh wdrlaId lrñka
whs;shla ysñ úh hq;=h' ta wkqj whs;sh wdrlaId jk mßÈ ish¨‍ th m%;sixialrKh lsÍu;a
uqia,sï úfrdaë" cd;sjd§ woyia kS;s m%;sixialrKh úh hq;= fõ' uqia,sï ia;%shg jevodhS ,dxlsl
u.ska uqia,sï iudch uqia,sï uqia,sï msßñhdg idfmalaIj mqrjeisfhl= f,i lghq;= lsÍug
fkdjk iudcfhka fldka lr" wiudk jkjd fiau uqia,sï ndOd lrkd cd;s" wd.ï yd ia;%S
n,y;aldrfhka uqia,sï kS;s ia;%sh fjk;a cd;sl ia;%Skag mqreI iudcnj u; mokï jQ
wfydais lrkq fjkqjg wm isÿ idfmalaIjo fjkia fldg ish¨‍ fjkia fldg ie,lSï
l, hq;af;a uqia,sï iudcho ie,lSug ,la fjhs' ,xldfõ wjika lsÍu;ah' ta wkqj uqia,sï
,xldfõ iudcfha fldgia wfkl=;a ia;%Skag újdy ùfï kS;s m%;sixialrK ioyd jQ uqia,sï
f,i ms,s.ekSu;a ta wkqj tu wju jhi jkafka wjqreÿ 18 jqjo ia;%shf.a wr.,h ieneúkau
iudcfha iqúfYaIs;ajh wdrlaId uqia,sï oeßúhka wjqreÿ 12 ;rï cd;s" wd.ï" ia;%S mqreI iudcnj
lrkd w;r;=r tu iudcfha jQ wvq jhil§ újdy lr §ug yd ,sx.sl;ajh u; mSvdjg yd
ish¨‍ idudðlhskag ^ia;%Ska yd kS;suh yelshdjla mj;S' ,xldfõ fjkia fldg ie,lSug ,lajk
orejka we;=¨‍& ysñ whs;sjdislï jHjia;dfõ 12 jk j.ka;shg ish¨‍ ck;djf.a wr.,hla njg
idudkd;au;djd§ f,i j¾Okh wkqj l=uk cd;shlg" wd.ulg wksjd¾hfhkau mßj¾;kh úh
lsÍu;ah' hq;=j ;sfí' •
18
wjYH kï weh ;ukag hq;=lï
bgq fkdlrkafka hehs olajñka
ld;sjrhdg meñ‚,s fldg
Èlalidoh ,nd .; yelsh' fuu
iuìu 2019 wf.daia;=

lreKq j,g wu;rj idOkSh


yd ksfYaOkSh lreKq rdYshla

kS;sfha
fuu újdy yd Èlalido mkf;ys
mj;sk w;r" Bg wu;rj
idïm%odhsl;ajh yd hq;=lï f,i

l¨ i¿
i,ld l%shd;aul jk fjk;a
pdß;% úê o mj;S' oEjeoao tys
m%uqL wx.hla fõ'
fuu mk; u.ska ldka;djf.a

bj;a l< hq;af;a


ip,;djh" YÍrhg we;s ksoyi"
wOHdmkh ,eîfï ksoyi" wd;au
.re;ajhg yd yDo idlaIshg
we;s ksoyi W,a,x>Kh jk

wehs@
neÆ ne,aug fmfka' woDYHudk
foúhka jykafia flfkl=
úiska jod<d hehs mjiñka
ukqIH Ôú;hg n,mEï t,a,
lrk wdldrfha kS;s yd pdß;%

újdy yd Èlalido mk;


n,meje;afjkafka bia,dï
Nla;slhska úiska isÿ lr.kakd
újdyhka ioyd mu‚' wjYH kï
bia,dï Nla;slhskag idudkH
kS;sh hgf;a o újdy úh yels
w;r" tf,i újdy jqjfyd;a
Tjqkaf.a újdy iïnkaO;d"
foam< yd Èlalido iïnkaOfhka
n,mj;ajkafka idudkH kS;shhs'
1951 j¾Ifha§ y÷kajd ÿka fuu
;=Idr ufkdaÊ mk; yryd idlÉPd úh hq;=

uq
úfYaI lreKq lsysmhla .ek
ia,sï újdy yd Èlalido wjOdkh fhduq lruq' m<uqjekak
kS;sh ixfYdaOkh lrk uqia,sï újdy kS;sh hgf;a újdy
f,i b,a,d isáñka uqia,sï ùfï wju jhi fkdolajk w;r
ldka;d l%shdldߌka msßila fï mkf;a 47 ^1& ^i& j.ka;shg
Èkj, úúO idlÉPd mj;ajñka wkqj wjqreÿ 12 g wvq .eyeKq
isá;s' tu idlÉPd j, uQ,slu <ufhl=g jqjo" ld;sjrhdf.a
woyi f.dkq jkafka kS;suh wjirh we;=j újdy úh yelsh' mj;ajd f.k hñka mqreI uQ,sl
ixfYdaOkhla iïnkaOfhka uqia,sï újdy kS;shg wkqj nyq iudc w.;Ska ;j ;j;a ;Sj%
jqj o tys háfm<ska lshfjkafka Nd¾hd újdy i|yd wjirhla lrk njo meyeÈ,sj fmfka'
ldka;djf.a YÍrhg we;s whs;sh mj;sk w;r wjYH kï ish¨‍u uqia,sï ldka;djka úiska miq.sh
yd th Wÿrd .ekSu je<elaùu Nd¾hdjkag iudkj i,lkafka jir ;syla muK ld,hla mqrd
;yjqre lr .ekSug ork hehs olajñka újdy y;rla fuu mk; ixfYdaOkh lrk
W;aidyhla nj fmfkkakg isÿlr.; yelsh' uqia,sï újdy f,i b,a,d isákafka kS;suh
;sfí' Wv/áhkag tla újdy yd Èlalido mk;g wkqj ia;%S ixfYdaOkhla ms<sn| muKla
kS;shl=;a" uqia,sï jrekag ;j md¾Yajh fjkqfjka weh újdyhg fkdjk nj mQ¾jfhka oelajQfha
újdy kS;shl=;a tfia fkdjk wkque;sh ,nd fok njg tneúks' tfy;a fuu mk;
whg idudkH kS;shl=;a w;aika lrkafka weh fkdfõ' ixfYdaOkh l< hq;af;a wehs hk
;sîfukau újdyh yd iïnkaO;d jd,sjrhd kñka y÷kajk wehf.a idlÉPdj kS;suh ;¾l yd woyia
jd¾.sl yd N+f.da,Sh iSudjka Ndrlrejhs' fuu mk;g wkqj u; yd wd.ñl u;s u;dka;r u;
j,ska ne| ;nk tajd nj fmfka' uqia,sï mqreIfhl=g ;u ìß|f.ka muK;a ,>q jk oelsh yelsh'
1951 wxl 13 ork uqia,sï ffjjdysl jrola isÿ fkdjQj;a" ldka;djf.a YÍrhg yd ukig
19
we;s whs;sh;a" thg wd.u úiska j, jk w;r kef.kysr m<d;
n,y;aldrfhka we;=¿ ùu;a yd kqjrt<sh Èia;%slalh fujeks
ms<sn| idlÉPdj isÿjkafka újdy j,g m%isoaêh Wiq<kq
wvqfjka nj fmfka' ,nhs' ;reKfhl= fyda ;re‚hl
Y%S ,xldfõ kS;sh yd f,dalfha wvqu ;rfï jhi wjqreÿ 18la jk
fndfyda rgj,a j, kS;shg wkqj f;la j;a isg újdy úh hq;af;a
mqoa.,fhl=f.a újdy ùfï jhi wehs o hk ldrKh fuys§ i,ld
f,i olajd we;af;a wjqreÿ 18 n,kq jà' m<uqjekak Wiia
iïmQ¾K ùuhs' tfy;a uqia,sï wOHdmkhla ,eîug mqreIhd
Èh‚hka wjqreÿ 18 g wvq yd iudk whs;shla ldka;djg o
jhil§ újdy lr §u fuu mk; mej;sh hq;= ùuhs' fojekak YÍr
u.ska wkqu; lrhs' fï iïnkaO j¾Okh fõ.fhka isÿ jQjo"
jdo lrk yd u;jd§uh jYfhka ;ukaf.a ,sx.sl leue;a; l=ulao"
.efgk cfuhs;=,a W,ud we;=¿ ;u YÍrh ;ukaf.a ukig
úúO mqreI uQ,sl lKavdhï m%;spdr olajkafka flfiao"
mjikafka oeka ,xldfõ tjeks újdy jQ miq mjq,la kv;a;=
újdy isÿ fkdjk njhs' tfy;a lsÍu yd mjq,la we;=<; isÿúh
tjeks újdy isÿjk njg fuu hq;= iïnkaO;d isÿúh hq;af;a
m%;sixialrK b,a,d isák flfiao hkak f;areï .ekSug
ldka;djkau lshd isà' fndfyda yd mßK; ùug hï ld,hla
úg fuh Ndú;djla jYfhka wjYH fõ' .eyeKq <ufhl=
mj;skafka ÿmam;a uqia,sï mjq,a iïnkaOfhka fuu jhi
;jÿrg;a iqúfYaIs jkafka ,sx.sl
l%shdldrlï yd m%ckk ld¾hh
i|yd wehf.a YÍrh iQodkï
úh hq;= ùu yd ksfrda.S úh hq;=
ùuhs' .eyeKq orefjl= újdy
lr§u u.ska wehg ;ukaf.a
YÍrh iïnkaOfhka we;s whs;sh
wysñ jk w;r" weh iïnkaO
md,kh mqreIfhl= w;g m;afõ'
tu md,kh wehf.a ,sx.sl;ajh"
m%ckkh muKla fkdj uki
md,kh lsÍu olajd mq¿,a jk
;rfï mqreI uQ,sl Ndú;djka
uqia,sï iudch ;=< mj;S'
i,ld ne,sh hq;= ;j;a
lreKla kï" ld;sjrhdf.a
wjirh we;=j fjk;a újdy
lr .ekSug uqia,sï mqreIhdg
we;s whs;shhs' tu whs;sh
ldka;djg fkdue;s w;r i,ld
nef,kafka uqia,sï mqreIhdf.a
wd¾Ól yelshdj mu‚' ,sx.sl yd
iuìu 2019 wf.daia;=

yeÕSu;a úkdY lr ouñka ;u


bia,dï wd.u hkq udkisl B¾IHdj yd ukqIH;ajh ieñhd fjk;a ldka;djla iu.
idufha" ohdkqlïmdfõ iïnkaO lreKq i,ld n,k fnod .ekSug isÿùu kS;suh
úg fuu Ndú;dj ldka;djlg
yd iudkd;au;djfha fudk ;rï m%udKhlska ord
wK mk;a mfil,d is;=j
fyd;a ukqIH;ajh yd ord .ekSu
wd.uls' tfy;a .ekSug yels o hkak is;d ne,sh iïnkaOj ixfõ§ lreKls' wehg
lajdis Widú j, hq;=h' fkdokakd jhil§ fjk;a újdy ùug wehf.a leue;a;j;a
ksfjilg meñK" iQodkï ke;s
isák jfhdajDoaO YÍrhla iu. ,sx.sl w;Dma;slr
m%ldY lsÍug fkdyelsj" weh
fjkqjka Ndrlrefjl= wkque;sh
ld;sjrekag Ôú;hla f.jd" wd.ñl jYfhka" ,nd§uu uqia,sï iudch ldka;dj
iudkd;au;djh iudcuh jYfhka fldka jQ yd isr iïnkaOfhka olajk wdl,amh
fldg ;nk Ôú;hla f.jd ouk
wjYH ke;' ldka;djg we;s tlu iekiSu
fudkjg meyeÈ,s lrhs' foúhka
jykafia fyda lsisÿ wdldrhl
weh lsishï u fyda mjq,lg wd.ñl Ydia;Djrfhl= fyda ñksia
whs;sh hk yeÕSu mu‚' tu
20 uki yd yeÕSï ì,a,g .ekSu wkqu; lrkafka
ke;' tfy;a ldka;djla NdKavhla jYfhka yd
mj;S' tfy;a uqia,sï ldka;djka Tjqkaf.a W;aidyh
w;ayer oud ke;' Tjqka jeo.;a fohla u;la lr
foam<la jYfhka is;Su yd wjYH wjia:djl úl=Kd isà' ta Tjqka fuu m%;sixialrK b,a,d isákafka
oeóu lsishï kS;shla u.ska wkqu; lrhs kï fuu mk; yryd uqia,sï ldka;djkag nrm;,
iuìu 2019 wf.daia;=

tjeks kS;shla ;ndf.k isàu ;rï wYsIag;ajhla widOdrK isÿ jk njg we;s idlaIs o iu.h' tu
;j;a ke;' tfy;a mqreI uQ,sl iudc w.;Ska yd idlaIs j, ì÷Kq mjq,a" f.!rjh wysñ lsÍï" uqia,sï
mqreIdêm;Hh ;yjqre lrk wdldrfha iudc .eyeKq orejkaf.a wOHdmk whs;sh fld,a,lEï
w.hhka jkaokd lsÍug reÑ Y%S ,xldjla ;=< uqia,sï hkd§ ksy`v fõokdjka fodaxldr foñka ;sfí'
újdy yd Èlalido kS;sh .ek mqÿufhka is;sh hq;= f*ßh,a wIafrdama" w¾ñid à.,a" yidkd fia.=
o ke;' bi§ka jeks uqia,sï ldka;d whs;sjdislï iïnkaOj
miq.sh wfma%,a ui mdial= m%ydrh;a iu. fndfyda fmkS isák l%shdldß‚hka uqia,sï újdy yd Èlalido
uqia,sï Ndú;djka m%Yak lsÍug ,la jQ w;r ta mk; iïnkaO idlÉPdj,§ úfYaI woyila lshd
u;ska f.dv ke.=kq isà' ta Tjqka bia,dï
iudc l;sldjka wd.u hkq idufha"
w;ßka uqia,sï újdy ohdkqlïmdfõ yd
yd Èlalido mk; iudkd;au;djfha
iïnkaO l;sldj uqia,sï ldka;djkag jvd uqia,sï wd.ula f,i ms<s.
m%n,j biau;= úh' msßñka n,j;ah' Tjqkag jvd uqia,sï kakd njhs' tfy;a
th ñksidf.a whs;sh lajdis Widú j, isák
iïnkaOj m%Yak lrk uka;%Sjreka weu;sjreka n,j;ah" jfhdajDoaO ld;sjrekag
w;ru" ldka;djf.a Tjqkag;a jvd W,udjre yd W,ud iudkd;au;djh
,sx.sl;ajhg we;s ixúOdkh n,j;ah' foúhka ;j wjYH ke;' Tjqkag
whs;sh;a" th md,kh yßyuka Widúhlao
lsÍug uqia,sï msßñ ÿrg;a m,a,sfha ke;' ke;' Tjqkaf.a f,dalh
iudch úiska W;aidy ;=< foúhka o ke;'
ork wYsIagNdjh;a Tjqka bia,dï O¾uh
m%Yak lrhs' mdial= lshjd we;af;a mqreI
m%ydrfhka miqj uQ,sl w¾:fhks' Tjqka
uqia,sï m%cdj b,lal iy W,ud ixúOdkh
lr .ksñka isÿ jQ tlaj ldka;djf.a ,sx.
fndfyda idlÉPd yd sl;ajh yd YÍrhg we;s
l%shdkaú; cd;sjd§ whs;sh iïnkaOfhka
fyda wd.ï úfrdaë flaj,a lsÍfï l%Svdjla
iajrEmhla .;a kuq;a" isÿ lrñka isá;s' tu
fuu mk; iïnkaO flaj,a lsÍu u.ska
idlÉPdj .;af;a ldka;dj muKla
whs;sjdislï yd fkdj ukqIH;ajhg
ukqIH;ajh iïnkaO we;s jákdluo flaj,a
me;a;hs' th ;j;a fjñka ;sfí' lajdis
m%n, ùug n,mEfõ uqia,sï iudc Ndú;djlg Widú j," uKav, j, ldka;d cQß iNslhska isàu"
tfrysj uqia,sï iudcfhkau meñ‚ yඞla ùu ksidh' Tjqka újdy frðiag%d¾jreka f,i lghq;= lsÍu
th j¾Kj;a jQfha ksfjig ù isàug n, lrkq u.ska iudc iudk;ajh we;sjk wdldrh ms<sn|
,enQ *d;sud,dg yd l=vd ld,fha§u újdy ùug Tjqka is;kakg j;a nhh' újdy j,g ukud,shf.a
n, lrkq ,enQ ridkd,dg ukqIH;ajh iïnkaO leue;a;" w;aik wksjd¾h lsÍfï fhdackd foi
n,dfmdfrd;a;=jla we;s lrùug uqia,sï ldka;djka Tjqka n,kafka ffjÍ yeÕSfuks' Nd¾hdjf.a
msßilau bÈßm;a ùu ksidh' foudmshka úiska ,ndfok oEjeoao fyj;a lhsl=,sh
mqÿuhlg fuka Y%S ,xld md¾,sfïka;=j ksfhdackh Èlalido wjia:djl§ kej; Nd¾hdjg mjrd §u
lrk uqia,sï uka;%Sjre iEu fokd mdfya uqia,sï .ek Tjqka is;kafka msßñ lug uÈ mqxÑ lula
ldka;d ksfhdað;jßhka úiska b,a,d isák ixfYdaOk f,ih'
ms<s.kq ,enQy' ta fjkqfjka md¾,sfïka;=fõ§ l;d uqia,sï ldka;djkag jvd uqia,sï msßñka n,j;ah'
lrk nj o" uqia,sï újdy yd Èlalido mk; Tjqkag jvd uqia,sï uka;%Sjreka weu;sjreka n,j;ah"
ixfYdaOkhg wjYH ish¨‍u W;aidyhka ork nj o Tjqkag;a jvd W,udjre yd W,ud ixúOdkh n,j;ah'
Tjqyq fmdfrdkaÿ jQy' tfy;a W,ud ixúOdkh we;=¿ foúhka ;j ÿrg;a m,a,sfha ke;' idm,;a oEiska yd
wka;jd§ yd mqreIjd§ lKavdhï jvd;a n,iïmkak fk;a flfjks u; Èÿ<k n,dfmdfrd;a;=fõ l÷¿
nj Tjqkag wu;l jQ ksidu miqj we;s jq n,mEï jEiafik uqyqKqj,ska hq;=j *d;sud,d wfmalaIdjka
j, m%;sM,hla f,i Tjqkaf.a fmdfrdkaÿ yd uqia,sï o,ajd n,d isákq we;' •
ldka;d kdhsldjkaf.a n,dfmdfrd;a;= Èhdre fjñka
21
uqia,sï kS;sh .ek
fláfhka

iuìu 2019 wf.daia;=


kS;s{ liqka uqKisxy

uqia,sï
kS;sh
wod, jkafka Èlalido lsÍu
ldg o@ m%Odk jYfhka
fldgia 2 lg
Wm;ska uqia,sï cd;slhka jQ whg iy fnfoa'
miqj bia,dï wd.u je<|.ekSu ksid
uqia,sï cd;slhka njg m;a jQ whg
ieñhd úiska Èlalido lsÍu - 27 j.ka;sh
uqia,sï
újdy ieñhd úiska ìßoj Èlalido lsÍfï l%u 4 la
kS;sh we;'
• ;,la Èlalidoh
• 1951 wxl 31 ork uqia,sï újdy yd Èlalido ;u ìßof.ka fjkaùu ioyd z;,dlaz
mk; fuys § wod< fõ' fï mk; 8 j;djla m%ldYh lsÍfuka Èlalidoh ,nd .ekSu'
ixfYdaOkh ù we;s w;r wjika jrg 2013 • ,shka Èlalidoh
wxl 24 ork mk;ska ixfYdaOkh ù we;' Nd¾hdj wkdpdrfha yeisÍu ksidfjka
fuys 23 j.ka;sh wkqj jhi wjqreÿ 12 la lrkq ,nk Èlalidoh
imqrd ke;s .eyekq <uhl= yg újdy úh • b,d Èlalidoh
fkdyel' tfy;a <uhd jdih lrk m%foaYfha ìßo iu. udi 4l ld,hla mqrdjg ,sx.sl
lajdisjrhd úiska ta ioyd wkque;sh ,nd foa ixi¾.h fkdmeje;aùu Èjqreula u; isÿj
kï" tjeks újdyhla isÿ l< yels h' we;s úfgl mekk.sk Èlalidoh
• 24 j.ka;sh wkqj uqia,sï msßñfhl= yg
nyqNd¾h fiajkh kS;Hkql+, fõ' mk; ;=< • Isyd¾ Èlalidoh
újdy úh yels Wmßu Nd¾hdjka ixLHdjla ìßo iu. ;ykï {d;s ino;djla we;s
olajd fkdue;s jqj o" l=rdKhg wkqj tu njg fy<s jQ úg mekk.sk Èlalidoh
ixLHdj 4 la njg mejfia'
• tfy;a tfia újdy ùug kï" wod< ìßo úiska Èlalido lsÍu - 28 j.ka;sh
ldka;dj újdy lr .ekSug Èk 30 lg fmr *dId Èlalidoh kñka fuh yeÈkafõ'
weh Ôj;a jk m%foaYfha lajdisjrhd fj; ieñhd úiska ;udg fkdi,ldd isáu iy
l,ska ta nj iúia;rd;aulj oekqï Èh hq;= uqia,sï kS;sh ;=< zjerÈZ jYfhka i,lk l%shd
h' nyq újdyhla isÿ lrk wjia;djl fuh isÿ lsÍu fujeks Èlalidohla ,nd .ekSu
wksjd¾fhka wkq.ukh l< hq;= w;r tfia ioyd ksñ;s fõ' ^Wod - l%Er;ajfhka ie,lSu"
fkdlsÍu ovqjï ,eìh yels jrola fõ' oafõYiy.;j w;ayer hdu" wkdpdrh&
• túg lajdisjrhd úiska tu ksfõokh Tyqf.a
n, m%foaYhg wh;a ish¨‍ u cqïud m,a,sj, uqia,sï foam< kS;sh
m%o¾Ykh lrñka m%isoaO lrkq we;'
• flfia fj;;a 16 j.ka;sh olajd we;af;a ksis uqia,sï mqoa.,hkaf.a wka;su leu;s m;%
mßÈ ,shdmÈxÑ lsÍula isÿ fkdú ;sîu u; ioyd uqia,sï kS;sh wod< fkdfõ' thg wod<
muKla uqia,sï újdyhla wj,x.= fkdjkq jkafka rfÜ idudkH fmdÿ kS;sh hs'
we;s nj hs' tfy;a wka;su leu;s m;%hla fkdue;sj
• tfia u uqia,sï újdyhl § msßñhd úiska ñh .sh uqia,ï cd;slhl=f.a foam<j,g wod<
ldka;dj fj; odhdo msßkeóu isÿ lrk jkafka 1931 wxl 10 ork uqia,sï f;ia;fïka;=
w;r th wksjd¾h wx.hla f,i ie,fla' rys; foam< wkqm%dma;s mk; hs'
fuh uy¾ kï fõ' ldka;djg o msßñhd tys 2 j.ka;shg wkqj wka;su leu;s m;%hla
fj; odhdoh Èh yels w;r th wksjd¾h fkdue;sj ñh .sh uqia,ï cd;slhl=f.a foam<
fkdfõ' fn§ hdfï § uqia,sï kS;sh wod< fõ'
22
Y%S ,xldfõ
iuìu 2019 wf.daia;=

<ud újdy
Angel Boligan

uqia,sï újdy kS;sh ,xldjg meñfKkafka 1770 § n;dúh fkdfyd;a bkaÿkSishdfõ


cl¾;d fj;sks' tneúka th lsisfia;au ,xldfõ Wmka kS;shla fkdfõ'
jeä m%udKh 2000 olajd tl,§u wvq úh' tfia
jqjo uqia,sï m%cdj w;r jd¾Islj wjqreÿ 18g wvq
mqoa.,hkaf.a újdy oyilg wdikak m%udKhla
23
;ju;a jd¾Islj isÿ fõ'
,dnd, mqoa.,hka Ôj úoHd;aulj o" iudcuh

iuìu 2019 wf.daia;=


oñ;a pkaÈud,a jYfhka o" orejka je§ug iy újdy ùug fkdiqÿiq
nj;a" tjeks mqoa.,hkag ,efnk orejkag fukau"

, xldfõ <ud újdy isÿ ùu uE;§ kej;;a


l;dnyg ,la jQfha uqia,sï újdy yd Èlalido
mk; (MMDA) iïnkaOfhka uE;§ we;s jQ
idlÉPdj;a iu`.h' tfia jqjo fuu idlÉPdj
tjeks ;reK ujqjrekag o ta ksid ldhsl" udkisl
jYfhka ydksodhl m%;sM, we;s úh yels nj;a
j¾;udk u;hhs' tfiau wvq jhia újdy hkq <ud
whs;sjdislï lv lsÍuls' flfkl=f.a <ud ld,h
uE;§ u;= jkafka mdial= m%ydrfhka miqj we;sjk wysñ lsÍuls' tneúka ujqmsh leue;a; hgf;a jqj o
uqia,sï NS;sldjla iu. ùu lK.dgqjg lreKls' wvq jhia újdy lsisfia;au isÿ fkdl< hq;= fõ'
mdial= m%ydrfha WKqiqu uelS .sh miq h<s;a fï 1995 § Wvrg újdy kS;sh ixfYdaOkh lsÍug
ldrKh wu;l lr oeóug lghq;= isÿ fjñka mj;S' iudka;r f,i wjqreÿ 16lg wvq <uhl= iu.
leue;a; iys;j ,sx.slj yeisÍula isÿ jqjfyd;a
<ud újdy iy ,xldfõ iïm%odhsl kS;s th zjHjia:dms; ¥IKhZ la f,i kï lrk ,§' ta
,xldfõ kS;s ;=kla hgf;a újdy úh yelsh' wkqj uqia,sï kS;sh hgf;a jqj wvq jhia mqoa.,hl=
tkï idudkH újdy kS;sh" Wvrg újdy kS;sh iu. újdy ù isáh o ,sx.slj yeisÍ we;akï th
iy uqia,sï újdy kS;shhs' Wvrg mqoa.,hkag ;ud jHjia:dms; ,sx.sl ¥IKhla f,i ie,lsh yels
leue;s kï idudkH újdy kS;sh hgf;a o újdy ovqjï ,eìh yels jrols' tfia jqjo jHjia:dms;
úh yelsh' tfia jqj;a uqia,sï mqoa.,hl=g idudkH ,sx.sl ¥IKhg ,lafjk újdy jQ oeßhlg ;u
kS;sh hgf;a újdy ùug fyda fjk;a ckj¾.j,g ieñhdg úreoaOj meñ‚,s lsÍug bvla ,efnkafka
whs;s mqoa.,hkag Wvrg fyda uqia,sï újdy kS;s ke;s ;rïh'
fol hgf;a újdy ùug kS;suh l%ufõohla ke;' <ud újdy foi ckjd¾.sl ldpfhka Tíng
tfiau idudkH kS;sh hgf;a újdy ùu i|yd fyda ne,sh hq;=h'
fjk;a ldrKhla i|yd ,xldfõ
mqrjeishl=g wd.u$ckjd¾.sl;ajh
w;a yeÍug we;s ysñlu ms<s
.efkkafka o ke;'
,xldfõ w;S;fha isgu úúO
ckfldgia w;r wvq jhia újdy"
nyq mqreI újdy fukau" nyqNd¾hd
újdy o olakg ,enqks' tfia kuq;a
ld,h iu. fïjd fndfyduhla
fjkiaùïj,g ,laù we;'
j¾;udkfha Ndú;d jk uqia,sï
újdy yd Èlalido mk; iïu; lr
.;af;a 1951 §h' Wvrg újdy mk;
iïu; lr .;af;a 1952 §h' Y%S
,xldfõ fm!oa.,sl uqia,sï kS;shg
wod<j ld;s (Quazi) kï fjku
wêlrK moaO;shla o mj;S'
1995 jk f;la Wvrg újdy
kS;sh hgf;a o újdy jk kS;suh
jhi f,i ms<s .;af;a ldka;djkag wjq 12" iy rEmh - 1994-2003 w;r ckj¾.j,g wkqj ,xldfõ
msßñkag wjq 16 f,ih' tfia jqj o 1995 § fuu wvq jhia újdy ms<sn| ixLHd o;a; ^Wmqgd .ekSu- o
kS;sh ixfYdaOkh lr újdy ùfï kS;Hdkql+, jhi is,ajd" wurisß ^2009& “Desk Review And Basic Field
wjq 18 f,i ixfYdaOkh lr" jhia iSud idudkH Data On Child Marriages, Statutory Rape And Under Age
kS;shg iudk njg m;a lrk ,§' tfia jqjo jvd;a Sex” wdpd¾h Wmdêh i|yd isÿ l< ksnkaOkh&
m%YakldÍ uqia,sï újdy yd Èlalido kS;sh tys§ o
lsisÿ ixfYdaOkhlg ,la jQfha ke;' tu kS;shg by; ixLHd o;a; me/‚ jqj;a fuu rgdj ;jÿrg;a
wkqj újdy ùug wju jhila we;af;a ke;s w;r" ;ju;a mj;sk nj fmfka' 2012 jif¾ ksl=;a l<
jhi wjqreÿ 12lg wvq ldka;djla újdy lr .kafka frðiag%d¾ fckrd,a fomd¾;fïka;=j úiska ksl=;a
kï ld;s úksiqrejrhl=f.a wjirh iys;j újdy l< jd¾;djlg o wkqj tu jif¾ o Y%S ,xld
lr .; yelsh' urlal, ckjd¾.slhka w;r wjqreÿ 18g wvq jhia
1995 § Wvrg kS;sfha isÿ jQ fuu kS;s ixfYdaOkh újdy 1024 la o" uef,a jd¾.slhka w;r tjeks
ksid jd¾Isl jYfhka isÿ jQ <ud újdy 6000lg újdy 22la o isÿ ù we;' tfiau yßks wuriQßh
24
iy idú;%s .=Kfialr úiska
isÿ lr" 2013 jif¾ § hqksfi*a
wdh;kh úiska m%ldYhg m;a
l< zY%S ,xldfõ <ud újdy
iuìu 2019 wf.daia;=

ms<sn| u;= fjñka we;s ie,lsh


hq;= ldrKd iy isoaê wOHhkZ
kï m¾fhaIKfha isxy," fou<
wd§ úúO ckj¾.j,g wh;a
mqoa.,hkaf.a wvq jhia újdy
iïnkaO isoaê 71la jd¾;d lr
we;' bka 49la jHjia:dms; ,sx.sl
¥IK fõ' tfia jqjo tu újdy
kS;s úfrdaë fjk w;r" ,shdmÈxÑ 1995 § isÿ jQ kS;s m%isoaO úh' fuh uqia,sï ldka;d
ixúOdkj,g iy l%shdldÍkag
lrkafka kï tfia lr we;af;a ixfYdaOkh ksid jd¾Isl h<s;a n,dfmdfrd;a;=jla
jhi ;yjqre lrk idjoH
,shlshú,s bÈßm;a lsÍfuks' jYfhka isÿ jQ <ud újdy o,ajkakla úh' tfia jqjo
fulS lreKq i,ld n,k 6000lg jeä m%udKh blaukska ta n,dfmdfrd;a;=fõ
o¿ ksù .sfhah' uqia,sï
l, ,xldfõ <ud újdy ms<sn| 2000 olajd tl,§u wvq fm!oa.,sl kS;s ixfYdaOk
.eg¿j yqfola uqia,sï .eg¿jla
f,i u;= lsÍu je/È tlla jqj;a" úh' tfia jqjo uqia,sï m%cdj l%shdldÍ lñgqj m%ldY lrk mßÈ
fuh uqia,sï .eg¿jla f,i w;r jd¾Islj wjqreÿ Tjqkg ,enqkq f;dr;=re wkqj
wf.daia;= 6 jeks Èk .;a fjk;a
u;= lsÍug fya;=jk foaYmd,k 18g wvq mqoa.,hkaf.a leìkÜ ;SrKhlska fmr .;a
yd kS;suh frÔuhkaf.a iy
mqreIdêm;Hfha n, Ndú;djka újdy 1000lg wdikak m%.;YS,S ;SrK wdmiq yrjd ;sfí'
.ek úpdrYS,sj ne,Su jeo.;a m%udKhla ;ju;a jd¾Islj wjq 15 fyda Bg wvq jhiaj, újdy
muKla kS;sfhka ;ykï fjk
fõ' tfiau fuu <ud újdy isÿ fõ' mßÈ o" wjqreÿ 16" 17 jhiaj,
l;sldj; uqia,sï úfrdaë
whg újdy ùug ;jÿrg;a wjir
ia:djrhl isg f.k tau Nhdkl
w;r" idïm%odhsl mqreI uQ,sl n, §ug;a fï wkqj ;SrKh ù we;'
m%;sM, we;s l< yelsh' Bg jvd
flakaøfhka jdis ,nk ,xldfõ nd,jhia újdyj,ska nyq;rh
<ud yd ldka;d whs;sjdislï
foaYmd,k ixialD;shg fuu kS;s jd¾;d ù we;af;a fuu jhiaj,g
ms<sn| uyck l;sldj;la ;=<ska
fjkia lr" whs;sjdislï wdrlaId wod<jh'
fuu idlÉPdj we;s ùu b;d
m%fhdackj;ah' lsÍug wjxl jqjukdjla ke;'
oekg oYl 3lg jeä ld,hla kS;s ixfYdaOkhla fjkqfjka
ta w;ru uqia,sï iudch
uqia,sï ldka;djka fuu kS;s fkdj" mqrjeis whs;sjdislï
hkq msßñ foaYmd,k kdhlhka
ixfYdaOkh lsÍug b,a,d isák fjkqfjka
iy wd.ñl kdhlhka h
kuq;a Tjqkaf.a b,a,Sï fldñIka fuu uqia,sï újdy yd
hk woyiska o ñ§u b;d
jd¾;d ieliSug tyd hdug Èlalido mk; yryd uqia,sï
jeo.;a fõ' uqia,sï ldka;djka
fkdyels ù we;af;a wfkl=;a ldka;djkaf.a uQ,sl whs;sjdislï
we;=¿j fmdÿfõ Y%S ,xldfõ
foaYmd,k{hka ckjd¾.sl wysñ fõ' Tjqka ckj¾.h ksid
ldka;djkaf.a idudkH fmdÿ
iq¿;rhkaf.a Pkao wruqKq lr fjkia fldg Ndckh fjk
ck;djf.a b,a,Sïj,g ijka w;r" kS;sh yuqfõ fjkia
§u;a" whs;sjdislï wdrlaId lr f.k tajdfha mj;sk idïm%odhsl
mqreI uQ,sl n,flakaøh wNsfhda. fldg ie,lSug o" lDDr wjuka
§ug;a rch úiska lghq;= l< iy.; ie,ls,a,g o Ndckh fõ'
hq;=h' hg ,la lsÍug wleue;s neúks'
weÈ we§ mj;sk fuu tfia jqj o fuu whs;sjdislï
ixfYdaOk iïnkaOfhka lvùïj,g úreoaOj uQ,sl
uqia,sï újdy kS;s ixfYdaOk whs;sjdislï fm;aiula f.dkq
fldhsngo@ foaYmd,k{hkaf.ka m%Yak lsÍu
lsishï mKla ,enqfõ mdial= lsÍug yelshdjla ke;' mj;sk
rchla úiska mqrjeishkaf.a kS;sj,ska uQ,sl whs;sjdislï lv
fm!oa.,sl;ajh iïnkaOfhka m%ydrfhka miq we;s jQ cd;sjd§
l;sldj; ;=<h' ta wkqj 2019 jqj;a tajd uQ,sl whs;sjdislula
ueÈy;a ùfï § iSud mj;ajd lvùula f,i ie,lsh fkdyels
.kS' uqia,sï fm!oa.,sl kS;s cQ,s 11 jeksod md¾,sfïka;=fõ
meje;s /iaùul§ uqia,sï lghq;= njg wfma rfÜ jHjia:dfõ 16
zfm!oa.,slZ hehs kï lsÍu ;=<u jeks j.ka;sfha lshefõ' wfmau
fuu w¾nqoh igyka ù ;sfí' wud;HdxYh úiska bÈßm;a l<
fuu mk; iïnkaO jvd;a kS;s moaO;sh whs;sjdislï wysñ
l=gqïNh iy újdyh ;=< uqia,sï lrk nj;a" foaYmd,k ´kE
fukau wfkl=;a ldka;djkao m%.;YS,S ixfYdaOkj, ks¾foaY
.Kkdjlg uqia,sï uka;%Sjreka tmdlï iy mgq mrud¾: ;=<
uqyqK fok mSvkh .ek rdcH ñksiqkaf.a whs;sjdislï ysr lr
j.lSu iïnkaOfhka ksis úiska talu;slj tlÕ jQfha hehs
oelafjk ks, fkdjk ,smshla we;s nj;a ;jÿrg;a lsj hq;=h' •
idlÉPdjla ;ju;a isÿ ù ke;s
msgqjy,a
ñ;=rdg ;du kqU 25
.eínr o

iuìu 2019 wf.daia;=


fnÿkq wyil
iod isr.;
m%dK iu ñ;=re fmu'''' ySk ú;rla u mQÈk
úvdnr yoj;l weye, yo l¿jf¾
ßojqula b;sßlr ;du kqU .eínr o
.sh .uka È.= jeäh''''' kQmkak fma%ufha
oyiajr isysfkka weú;a ,dn ySk;a úl=Kkd
is; wjq¨‍jk l¿u l¨‍ mqrjf¾
tlu fmdf,djl mdg ú;rlau ;ju;a
wmg wm wysñ l< fkdfia§ jEyqfKa
f,a jel=Kq fï ìug" iskaklalr Tmamqjla
l=ug ;j fmïn¢kako'''' fkdue;s jQ fma%ufha
l=ug iqiqula fy,kako'''' iskak ù .shdfoda
i|la ke;s wyilg .efyk yoj; uf.a
mshdUk l=re,a,ks" cqodiaf.ka fmï yiqka
úvdjla ke;sjqkso ,enqKq Èk mxif,a
;kslula fkdoekqkso'' bkdjla jf. uQK
uÕyerek ñ;=frl=g u<dkslj u .sfha
uÕ lshk ;drldjla ySk ú;rla u mQÈk
fld;klska yuqjq‚o weye, yo l¿jf¾
ls|d.;a ñ;=relu ydÿjla jf.hs kqU
m;df.k wd jeks" lgq msreKq ihkfha
fndai;alug ne÷K is; .dñŒ niakdhl
w;yßkq fid÷re ke;s''
kqU jeksu ñ;=frl=
ke;s .uka m,la ke;s''
Ôú;hu u.yßkq ñi
ils"
kqU w;ayßkq neß '''
u,a fm;s ;rï
l=udß m%kdkaÿ
ishque,s ;=rem;ah
b÷ÿkafk yqh ,syqKq bisUqjl
ishla meye msksj,g w;a úiq,
m;ka ìï mqrd msms u,a muKlao'''"
u,a fm;s ;rï ishque,s
ta ;rugu ishqï meye we;s
,d r;= ji;a ;=rem;a oel we;so'''@

»YKïv
ks,a wyia j,d u; iS; w;a;gq w;=,

iuìu ;re md,ula u;g ù ;=äka ;=v ism.kak


rka mdg úyÕ=‍ka ú;rlao'''"
ysre /ia Wrd iekfyk
;K .=,au u; WKqyqug .=,sfjk
Èk f.ù hk ;=re isyska ir .S lshk
nvjeá w;r Èjhk /yehs
ish oyia .=Khlska isfhd<`.g ±fkk
uQksiaiï je,la fkdokakd fmïj;=ka kï lShlao '''@
Ôú;hl WKqyqu mo je,l wuqKd wmg tjkak' <;U .xf;r f.dïukl bmÿk
samabima@rightsnow.net kula ke;s fma%uhla'''"
iuìu flïìu" b;ska flÈkj;a kqU oel ke;so'''@
fkd( 19$4 A mdf.dv mdr" kqf.af.dv' ufyaIS î' ùrfldaka
26
iuìu 2019 wf.daia;=

we;a;u
uqia,sï
m%Yakh
fudyuâ ìka i,auka

ld¾hhka fj; fhduqùu ksid jQ oE ful, ta wdldrfhkau


wd.u m%Yakhla úh yels w;r wod< fkdúh yel' WodyrKhla
thg úi÷u wd.u wjfYaI jYfhka nqÿyq wkd.;fha§ NslaIq
ld¾hhkaf.ka neyerj ish m%uqL úkfha l=vd iy wkql=vd úkh
ld¾hh fj; fhduqùuhs' lreKq wjYH kï fjkia lr .;
fuu ldrKh nqoaOd.u yels nj jod<y' tkuq;a l=vd iy
y¾I .=Kfiak iïnkaOfhka ud úiska u;=lr wkql=vd hkafkys ksYaÑ; w¾:h
we;' tfukau wd.ñl iy úuid oek fkd.kakd ,o fyhska

w
m idudkHfhka ckjd¾.sl wr.,j,g tfrysj NslaIqyq tl, mekjQ úkh kS;s
n,dfmdfrd;a;= jkafka iy tajdg mlaI jkakkaf.a ta wdldrfhkau woo ms<smÈ;s'
wd.u m%Yakhl ms<s;=rla u;jdoj,g tfrysj uu ,shd th NslaIQkaf.a m%Yakhls' hï
f,i l%shdlrkq we;s njhs' we;af;ñ' fuu ,smsfha wruqK fyhlska fï ldrKh iudc
tkuq;a ,xldfõ wd.u m%Yakhla bia,dï wd.u iïnkaOfhka m%Yakhla jQjd kï uyck;djg
ù we;' wd.u m%Yakhla ùug fuu idlÉPdj lsÍuhs' ta ms<sn|j ;SrKhla .ekSu i|yd
m%Odk fya;=j wd.ï tu wd.ï ,xldj wo ojfia ck j¾. n, lsÍug whs;shla we;ehs
l¾;Djrekaf.a uQ,sl wNsm%dhka jYfhkao wd.ï jYfhkao fn§ uu is;ñ' ulaksido h;a wd.u
f.ka neyerj lghq;= lsÍuhs' we;' wd.ñl ixys¢hdj Wfoid mj;skafka ck;dj fjkqfjka
udkj b;sydifha wd.u idudkH wjYH m%Odk ldrKhla jkafka ksidh' ck;dj mj;skafka wd.u
uyck;dj fm<Sug rcqka yd iajlSh wd.ï oekg iudch ;=< fjkqfjka fkdjk ksidh' nyq
tlaj lghq;= lr we;' wd.u Ndú;d jk wkaou ms<sn|j iajhx ckhdf.a ys; iqj ms‚i ixpdrfha
fjkqfjka hqoaO we;sù ;sfí' úfõpkd;aulj tu wd.ñlhka fhfoñka Tjqkag O¾uh lshd
wd.u ck;djf.a wOHd;aul úiska i,ld ne,Suhs' iuyr úg fok f,i ish Y%djlhkag nqÿyq
mdßY=oaO;dj we;slsÍfï ish wd.ñl kdhlhka Tjqka foaYkd lSy' fuu ldrKh R.a fõofhao
m%uqL ld¾hfhka neyerj fjk;a lrk ,o jljdkqj ;=< wod< i|yka fõ'
27

iuìu 2019 wf.daia;=


fi!È wrdìh wkq.ukh
l< ,dxlsl uqia,sïjreka
úiska MbS f.a
m%;sixúOdk o wkq.ukh
l< hq;= hhs uu fhdackd
lrñ

ijqÈ wrdìfha ksoyfia Ôj;ajk uqia,sï ldka;djka

ldka;djkaf.a we÷u ms<sn| m%Yakhla bia,dï lshd we;' tys hï i;H;djhla ;sfí' tfukau fi!È
wd.u iïnkaOfhka ;sfí' ud woyk wd.u ud w¢k wrdìfha ishjia lsysmhlg fmr wdrïN jQ jydíjdoh
m<¢k wdldrh iy ud lk fndk wdldrh jeks fya;=fjka iy jydíjdoh furg me;sÍu fya;=fjka
is,a,r lreKq ms<sn|j ug n,mEï lrkafka kï furg ixialD;sh yd ne£ isá uqia,sï ck;dj tu
uu ta wd.fuka bj;a fjñ' tkuq;a hï lsisfjla uQ,hka f.ka wE;a ùu isÿjQ njgo u;hla mj;S'
tu n,mEu wkqu; lr ta wkqj l%shd lrkafka kï tkuq;a fi!È wrdìfha wo isÿjkafka l=ulao@ trg
Tyqf.a fyda wehf.a fyda tu whs;sh fjkqfjka uu Tgqkak ysñ l=ure jk fudyuâ ìka i,auka fyj;a
fmkS isáñ' bia,dï wd.u foaYkd lrk ,o hq.fha§ MbS trg ldka;d ksoyi iqrlaIs; lrñka hhs'
ueo fmrÈ. u;= fkdj f,dj fndfyda fmfoiaj, fuu m%;sixúOdk werUqfKa fuhg l,ska isá rcq
ldka;djkag ;snqfka msßñkag yd iudk whs;shla jk wíÿ,a,d f.a iufha§h' ta iufha§ cd;sl Y=rd
fkdfõ' f,dj ldka;djkag Pkao n,h ,enqfkao ljqkais,hg ldka;djka m;a flßks' ldka;djkag
msßñkag miqjh' bia,dï wd.ñl kdhlhka fï cd;sl ye÷kqïm;a ksl=;a flßks' ldka;djkag
lreKq ie,ls,a,g .; hq;= hhs uu fhdackd lrñ' ;ksju fydag,aj,g hdugo k.r iNdjkays Pkaoh
oekg wjqreÿ 50 lg muK fmr uqia,sï ldka;djkaf.a mdúÉÑ lsÍugo rg ;=< mqreIhkaf.a wjirhlska
we÷u jQfha fciSud biauhs,a" f*ßh,a wYafrd*a iy f;drj hdï Bï lsÍugo wjir ,eì‚' MbS
nx.,dfoaY w.ue;sks Ysla yIskd jeks iïNdjkSh fuu m%;sixúOdk È.gu lrf.k hhs' uE;l§ Tyq
uqia,sï ldka;djka woo w¢k we÷uhs' we÷u .ek ldka;djkag ßh meoùfï n,m;a ,nd ÿkafkah'
fhdok wjOdkh Y=oaO jQ l=rdkfha fndfyda ;ekaj, trg wd.ñl mQcljrejreka ck;dj .ejfik
i|yka jk wOHd;añl mdßY=oaêh i|yd fhdokafka ia:dkj,g meñK ldka;djkaf.a we÷ï ms<sn|j
kï jvd;a iqÿiq nj uu is;ñ' Tjqkag fkdfhl=;a úOdk fok isß;la wkq.
we÷u ms<sn| miqld,Skj we;sjQ fjki 1977 ka miqj ukh l<y' MbS f.a ksfhda. u; fuu wkjYH
ueofmrÈ. úfYaIfhkau fi!È wrdìfha /lshdjka lghq;= j,ska neyer ùug trg mQcljrekag isÿù
i|yd ,xldfjka .sh uqia,sï ;re‚hka furgg we;' fï ksid ldka;djkag uÕ f;dfܧ jk mQcl
f.k wd fohla nj uf.a uqia,sï ñ;%hka ud iuÕ n,mEïj,ska ñ§ug yelshdj ,eî we;'
28
fi!È wrdìh wkq.ukh l<
,dxlsl uqia,sïjreka úiska MbS
f.a m%;sixúOdk o wkq.ukh
l< hq;= hhs uu fhdackd lrñ'
iuìu 2019 wf.daia;=

m%;sixúOdk ms<sn|j ,xldfõ


jvd;au wdkafoda,kd;aul
ldrKh jkafka uqia,sï újdy iy
Èlalido mk;hs' fï m%;sixúOdk
±ka
we;s lsÍug rch úiska lñgqjla
iuìu
w¨;a ;ekl
m;alr tys jd¾;dj ksl=;a
lr we;' fuu m%;sixúOdk
l%shd;aul lsÍug cuhs;=,a W,ud
ixúOdkh úreoaO jk njg
jd¾;d ,eî we;' ,xldfõ uqia,sï
oeßhkaf.a újdy jk wju
jhi 12ls' fi!È wrdìfha jhi
iuìug
15 g wvq oeßhka újdy lr §u hk tk - ,sms tjk
kS;sfhka ;ykï fõ' jhi 18 g
wvq oeßhka Widú wjirhlska Tng
újdy lr Èh yel' ,xldfõ
mk;g wkqj ldka;djkaf.a w¨;a ,smskhla
wju újdy jk jhi 18la
lrk f,io" ldka;djka újdy
frðiagd¾jreka f,i yd wod<
Widúj,g m;a lrk f,io mk;a
ish¨‍u uqia,sïjrekag taldldrj
l%shd;aul lrk f,io újdy
,shdmÈxÑ iy;slfha ukd,hd f.a
iy ukd,shf.a w;aika folu
we;=<;a lrk f,io újdyh
n,d;aul lsÍu i|yd ,shdmÈxÑh
w;HjYH jk f,io jeäysá
uqia,sï ldka;djkag újdy ùu
i|yd lsisu mqreIhl=f.a wjirh
wkjYH f,io Èlalidoh i|yd
ldka;djkaf.a iy mqreIhkaf.a
whs;Ska tl yd iudk jk f,io
uqia,sï Widú l%uh ldka;djkag
iy mqreIhkag iudk m%fõYhka kqf.af.dv iqm¾udlÜ uxikaêfha isg meñfKkjd kï mdf.dv mdfrys
we;sjk fia m%;sixúOdkh lrk jïmiska óg¾ 500 la meñ‚úg we;s The Hanger Fashion frÈms<s
f,io m%;smdok i,iajk fuka wf,úie, iy jHdmdr kdu ,shdmÈxÑ lsÍfï fomd¾;fïka;=j
uqia,sï ldka;dfjda b,a,d isá;s' miqlrkjd;a iu. ;sfnk w;=re ud¾.fha fl<jr
fuu b,a,Sï tlai;a cd;Skaf.a
udkj ysñlï m%{ma;shg wkql=, kqf.af.dv f;;a ìï WoHdkh ^je,s md¾la&
fõ' tneúka Y%S ,xldfõ cuhs;=,a bÈßmi mdfrka meñfKkjd kï mdf.dv mdfrka ol=Kg yeÍ
W,ud ixúOdkhg fuu ol=K mi we;s fojk w;=re ud¾.fha fl<jr
b,a,Sïj,g tlÕ úh yels kï
ta w.fkah' ldka;djkag fï
wdldrfhka ie,lSu uOH;k
hq.fha ks¾Kdhl wkqj idOdrK
úh yels jqj;a j¾;udkfha f,dj fkd( 19$4 A mdf.dv mdr" kqf.af.dv'
mqrd ms<s.efkk ks¾Kdhl wkqjo
uqia,sïjrekaf.a uQ,ia:dkh 011 2 822 375, 011 2 822 400
jk fi!È wrdìfha j¾;udk
011 2 822 376
.uka uÕ wkqjo widOdrK fõ'
widOdrKh isxy, cd;sjdoh fyda samabima@rightsnow.net
yxi
ruqo,
fõjd uqia,sï fyda fn!oaO fyda www.samabima.com
wd.ñl wka;jdoh fyda fõjd
facebook/samabima
thg tfrys ùug wms lemfjuq' • yxi
ruqo, yxi
ruqo, yxi
ruqo,
yxi yxi
ruqo, ruqo,
29
uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixfYdaOkh lsÍug
leìkÜ uKav,h fï jk úg ;SrKh lr ;sfnk
uqia,sï újdy yd w;r ta wkqj wod< ixfYdaOk mk;a flgqïm;

Èlalido mk; bÈßfha§ md¾,sfïka;=jg bÈßm;a flfrkq we;'


leìkÜ wkque;sh m%ldrj uqia,sï újdy yd Èlalido

iuìu 2019 wf.daia;=


ixfYdaOkh lsÍu i|yd mkf;a ixfYdaOk 11la isÿùug kshñ; njg udOH
jd¾;d j, m< úh' fuu ixfYdaOk fudkjdo
m;alrk ,o lñgqfjys hkak bÈß ld,fha§ oek.ekSug ,efnkq we;'
my; oelafjkafka uqia,sï újdy yd Èlalido mk;
ks¾foaY ixfYdaOkh lsÍu i|yd m;alrk ,o lñgqfjys
ks¾foaY w;ßka wjOdkhg ,la jQ lreKq lsysmhls'

1 újdy ùu i|yd ukd,hd;a" ukd,sh;a jhi wjqreÿ 18 iïmQ¾K lr ;sìh hq;=h'

2 újdyh isÿlroa§ md¾Yajhka úiska t<fUkq ,nk újdy .súiqfuys j.ka;s


újdy f,alï fmdf;ys igyka l< hq;=h'

3 ukd,sh ish leue;a; m< lrk nj ixfla;j;a lrñka újdy f,alï fmdf;ys
w;aika l< hq;=h'

4
fojk újdyhlg t<öug wfmalaId lrkq ,nk mqoa.,hd ld;sjrhl=f.a
wkque;sh ,nd.; hq;=h'

5 ld;sjrhl= ùu i|yd iqÿiqlï ,eîu ms‚i kS;s{hl= úh hq;=h'

6
uqia,sï ckhdf.a mjq,a kS;s úksYaphka i|yd ldka;d ld;sjreka m;alrkq
,efí'

7 ld;sjreka m;alrkq ,nkafka mQ¾Kld,Sk wêlrK ks,OdÍka f,ih'

8
ld;s wêlrKj, wêlrK n,h kej; w¾: ksrEmKh lrkq ,nk w;r
tajdfha ;;a;ajh Wiia lrkq ,efí' ta wkqj kv;a;= whlr.ekSu i|yd
;u ksfhda. l%shd;aul lrùu i|yd n,;, ld;sjrekag ysñ fõ' oekg
;sfnk mk; wkqj" ta i|yd fjk;a wêlrKhl msysg me;sh hq;=h'

9 uqia,sï újdy yd Èlalido WmfoaYk uKav,h m%;sjHQy.; lsÍu' tu lñgqfjys


ldka;d ksfhdackh ;yjqre lsÍu'

10 uqia,sï ldka;djka újdy f,alïjreka f,i m;alsÍu'

11 uqia,sï Èlalidoj,§ isÿjk widOdrKlï je<elaùu i|yd kS;s iïmdokh'


30

fï uqia,sï wef.a y`vhs


iuìu 2019 wf.daia;=

uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixfYdaOkh lrkakehs b,a,ñka uqia,sï ldka;djka


oYl ;=kla mqrd wLKavj wr., lr ;sfí' tys m%;sM,hla jYfhka fuu mk;
ixfYdaOkh lsÍu i|yd jk fhdackdj bÈßm;a lsÍu i|yd wêlrK wud;HxYh ysgmq
fYa%IaGdêlrK úksiqre i,Sï u¾Y+‍*a uy;df.a m%Odk;ajfhka m;al< lñgqj úiska
ilia lrk ,o jd¾;dj miq.sh jif¾ ckjdß 22 jeksod wêlrK wud;Hjrhd fj;
ndrfokq ,eîh' uqia,sï weue;sjreka iy md¾,sfïka;= uka;%Sjreka úiska mßYS,kh
lrk ,o fuu jd¾;dj" Tjqkaf.ao fhdackdjka iys;j wêlrK wud;Hjrhd fj;
bÈßm;a lsÍfï wjika wÈhrg meñK isá nj udOH uÕska oek.kakg ,enqKo
cuhs;=,a W,ud ixúOdkh óg tfrysj ish úfrdaO;d m< lsÍu;a iu`. fï jk úg
fuu kS;sh ixfYdaOkh lsÍu iïnkaO újdoh iudc biau;a;g meñK ;sfí'
ta wkqj uqia,sï újdy yd Èlalido mk; läkñka ixfYdaOkh lsÍug lghq;=
lrkakehs b,a,ñka cq,s 26 jeksodfõ uqia,sï ldka;d l%shdldÍ cd,h udOH yuqjla
le|ùh' ysgmq wud;Hjßhl jk f*ßh,a wIafrd*a" kS;s{ t¾ñid à.,a we;=¿ uqia,sï
l%shdldÍkshka /ila fuys§ woyia oelajQ w;r fuu ixfYdaOkhg we;=<;a úh hq;=
lreKq .Kkdjlao Tjqyq fuys§ fmkajd fokq ,enqy'

uqia,sï kS;sh ;=< jerÈ ;sfhkjd wúYajdihla keye' kuq;a ta kS;s Í;s ukqIHhd
úiska f.k tafï§ Tjqka úiska fuhg we;=<;a lr
ysgmq wud;H f*ßh,a wIar*a ;sfnk foaj,a iïnkaOjhs wmsg m%Yakh ;sfnkafk'

w o fï idlÉPd fïihg jvd fjk wms Tlafldau wms ixfYdaOkh b,a,kafka ukqIHhd úiska wmsg
bia,dï wd.u woyk wh' iuyre ys;kjd mkjd ;sfnk fï wKmk;a kS;s Í;s iïnkaOj'
foúhka jykafia wmsg foaYkd lr, ;sfnk fudlo fï kS;s Í;sj,ska bia,dï wd.u woyk
foaj,aj, fjkila we;s lrkakhs wms W;aidy ldka;djkag;a mqreIhkag;a je/oaola isÿù ;sfnkjd'
lrkafka lsh,' kuq;a wms úfYaIfhkau lshkak foúhka jykafia wms lsisu flfkl=g ta jf.a fok
´k wms fu;kg weú,a,d idOdrKh b,a,kafka úÈhg kS;s mkj,d kE' ta ksid wms b,a,d isákafka
foúhka jykafia úiska foaYkd lr ;sfnk fohla foúhka jykafiaf.a ta wisñ; lreKdfõ kdufhka
fjkqfjka fkfjhs' tfyu b,a,d isákak wmsg fï uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixfYdaOkh
wjia:djla fyda Wjukdjla keye' wms úYajdi lrkak lsh,' oekg ;sfnk fuu kS;sfhka bia,dï
lrkjd foúhka jykafia b;du idkqlïms; nj' wd.u woyk ldka;d wmsg foúhka jykafiaf.a ta
lreKdjka; nj' ta ksidu fohshka jykafia úiska wmßñ; lreKdj fkd,efnk úÈhghs ukqIHd fï
wmsg mkjd ;sfnk hï hï kS;s Í;s .ek lsisÿ kS;s mkjd ;sfnkafka'
31
fyd`o úÈhg Ôj;a fjkak lsh, fok fohla'
wd.u fkfjhs kSs;sh fjkia lrkak tfyu kï wd.u jf.au kS;sh lrkafk;a fyd`ola'
ta;a uqia,sï ldka;djka úÈhg wms lshkj kï fï
kS;s{ t¾ñid à.,a kS;h ksid wmsg fyd`ola keye' uqia,sï ldka;dfjda
uq

iuìu 2019 wf.daia;=


ia,sï újdy yd Èlalido kS;sh 1951 mkjkafka' fuhska úYd, widOdrKhlg ,la fjkjd' Tjqkag
fuu kS;sh fjkia lrkak lshk wr.,h wjqreÿ fuhska úYd, ydkshla fjkjd lsh, ta kS;sfhka
30 ú;r mrKhs' fï ixfYdaOkh b,a,d isàfï m%fhdackhla keye' wd.u úiska fmkajd oS ;sfnk ta
woyi mek k.skafka uqia,sï iudch ;=<skauhs' msßñ hym;a nj fï kS;sfha keye' wd.ñl uq,O¾uhkao
md¾Yajh úiska ilia lr, bÈßm;a lrmq kS;shla mokï lrf.k fï kS;sh fjkia úh hq;= njhs wms
fï ;sfhkafk' fï kS;s fjkia lrkak neye lsh, lshd isákafk'
u;hla fldfyj;a keye' ukqIHhd úiska ks¾udKh fï kS;sfha ixfYdaOkhla isÿlrkjd kï uqia,sï
lrmq kS;sla ukqIHdg fjkia lrkak mq¿jka' wms ldka;djka orejka uqyqK fok we;a; m%YAk fudkjo
wd.u fjkia lrkak lsh,d b,a,kafka keye' wms lsh, n,kak ´k' wms fhdackd lrkafka bia,dóh
lshkafka kS;sh ixfYdaOkh lsÍug mshjr .kak wd.ñl uQ,O¾u uq,alrf.k ldka;djkaf.a w;aoelSï
lsh,' uq,a lrf.k iy ,xldfõ kS;shg wdKavql%u
wms fï kS;sh fjkia lsÍu iïnkaOfhka l;d jHjia:dj mgyeks fkdjk úÈhg iudk;ajfhka
lroaÈ wmsg fpdaokd lrkafka ldka;djka wehs fï ms<s.kak mq¿jka wdldrhg fï kS;sh fjkia úh
kS;s .ek l;d lrkafka wd.ñl kS;shla fjkia hq;= nj' fudlo ojiska oji uqia,sï ldka;djkaf.a
lsÍu ms<sn`o l;d lrkak ldka;djkag whs;shla Ôú;j,g fuhska fjk ydksh nrm;<hs' tjeks
keye lsh,' wms fpdaokdj tfyu ke;akï m%YAkh ydkshla isÿfjoaÈ fï kS;sfha fldgiska fldgi
wrka ne¨fjd;a fïl kS;shla' kS;shla lshkafka fjkia fj,d m%fhdackhla keye' ta fjkia ùfuka
fyd`o krl fjka lr.ekSug ;sfhk fohla' uqia,sï ldka;djka wjqreÿ 30la ;siafia fï kS;sh
kS;shlska ukqIHdg iudchg rglg fyd`ola úh ksid w;aúkao nrm;< .eg¨j,g úi`ÿula ,eìh
hq;=hs' wd.u lshkafk;a ukqIHdg iudchg rglg hq;=hs' •

ish¨u uqia,sïjrekaf.a újdy úh hq;= wju ukd,hdf.a fukau ukd,shf.ao w;aik


jhi wjqreÿ 18ls' fyda uymgeÕs,s i,l=K" újdyhg
wkque;sh ,ndÿka nj ikd: lsÍu i`oyd
uqia,sï ldka;djka lajdis wêlrKj, újdy ,shdmÈxÑj,§ w;HjYH fõ'
úksYaphldr ;k;=re" lajdis uKav,j,
iudðl;ajh" újdy f¾ðiagd¾jre
fukau ;lafiarelrejka ùugo újdyhl kS;suh nj iy;sl
iqÿiqh' lsÍu i`oyd újdy ,shdmÈxÑh
wjYH fõ'
Èlalidoh fukau
újdyh wfydais lsÍu
i`oydo ia;S%ka fukau jeäysá uqia,sï
mqreIhkago iudk ldka;djka yg
whs;sjdislï ;sìh újdyhlg we;=<;a
hq;=h' oslalidohg ùu i`oyd {d;s
uq,a jQfha mqreIhd mqreIfhl=f.a fyda
jqjo ia;s%h jqjo lajdis wêlrKhl
ta i`oyd iudk úksYaphldrjrfhl=f.a
ls%hdj,shla wkq.ukh wkque;shla wjYH ke;'
l< hq;= w;r wNshdpkd
i`oyd o iudk wjia:d ysñ
úh hq;=h' lajdis wêlrK moaO;sh
ixfYdaOkh úh hq;= w;r hqla;sh
i`oyd mqreIhka fukau iA;S%kago iudk
uqia,sï újdy yd Èlalido kS;sh iEu m%fõYhla mej;sh hq;=h'
wfhl=gu iudk úh hq;=h'
32
udkhkaf.ka fuu iskud lD;sh ;=< m%ldYudk fõ'
újdyh iy .eyekshlf.a ,sx.sl Ôú;h ms<sn|j
;SrKh lsÍfï whs;sh mqreI uQ,sl iudchla bosßfha
ì`ojefgk wdldrh;a tjka iudchl uq,anei.;a
iuìu 2019 wf.daia;=

iïm%odhka yd j;ams<sfj;a .eyekshlf.a is;Sfï


frdIdka m%sho¾Yk ksoyig yd Ôj;aùfï whs;shg we;s iSudjka
ks¾Kh lsÍu;a úiska we;s lrk >Ügkhlg

md
Éâ fkdfyd;a Parched hkq 2015 § ;sr.; ueÈjk nyq;r bka§h .eyekqkaf.a l;dj mdÉâ
jQ bkaÈhdkq kdgHdkqidÍ Ñ;%mghls' ,Skd .eyekqka y;r fofkl= Tiafia iskud ;srhla u;g
hdoõ úiska rpkd fldg wOHlaIKh f.k taug iu;a fõ' fuu ldka;djka y;r fokdu
lrk ,o mdÉâ" bkaÈhdfõ rdcia:dkfha ldka;dr msßñka yd .efgñka ;u Ôúldj .eg.id.kakg
.ïudkhl ldka;djka isõfofkl= jgd f.;=kls' ork m%h;akh;a iajlSh ksoyi Èkd .ekSug ork
h,amek.sh iïm%odhka fukau mqreIdêm;Hh fmrgq jEhu;a Ñ;%mgh mqrdjg oel .; yelsh'
fldg .;a iudchl n,y;aldrfhka isÿlrk <ud w;sYh mSä;" mqreIdêm;Hhsl iudc jHqyhl
újdy" uQ,H ÿIalr;d" oEjeoao" l,;% iy mjq,a .eyekqkaf.a ,sx.sl;ajh" újdyh iy Ôú;h
¥IKh" újdyl ia;%S ¥IK iy YdÍßl yd udkisl ;jÿrg;a Tjqkagu wejeis f,i fkdmj;sk nj
wmfhdackhka yuqfõ mSvdjg m;a jk .eyekqkaf.a mdÉâ wmg fmkajhs' tfy;a b;d ishqï whqßka
l;dj Ñ;%mghg jia;= úIh ù ;sfí' ,Skd hdoõ ish iskud lD;sh ;=<ska tu iïm%odhka
idïm%odhsl .eyekshlo ;reK jekaoUqjlo fukau tlS iudc ieleiau m%YAk lrkakg mgka
jk rd‚" orejka fkdue;sj mSvdldÍ l=gqïN.; .kS' tla w÷re rd;%shl" fï .eyekqka y;rfokd
Ôú;hla .; lrk ,Êfcda" rd‚ iy ,Êfcda iuÕ tlg tl;= ù Tjqkaf.a Ôú;fha .uka uÕ fjkia
ñ;=re jk k¾;k Ys,amskshl iy ,sx.sl Y%ñldjl lrk ks¾NS; mshjrla bÈßhg ;n;s' ;ukag wjYH
jk ìÊ,s iy rd‚f.a mq;a .=,dí iuÕ újdy foa ;SrKh lsÍug ldka;djkag whs;shla we;s nj;a"
.súi.;a wjqreÿ 15 jhie;s ;re‚hl jk cdkls Tjqkaf.a wjYH;d iy wdYdjka m%ldY l< yels
hk .eyekqka y;r nj;a" wmfhdackh iy m%pKav;ajh keje;aùug
fokd uqyqK fok Tjqkag n,h we;s nj;a" ,Skd hdoõf.a fuu iskud
.eg¨‍ úúO is;a;u Tiafia fmkajd foa'
j¾;udkfha ,xldfõ l;dnyg ,lajk uqia,sï
újdy yd Èlalido mk; ms<sn`o l;sldjg fï
yd iu`. wjOdkh fhduqjkafka ks;e;sks' fuu
Ñ;%mgfha tk isoaêoduhka yd tu kS;sh fjkia

brKug
tfrys
.eyekqkaf.a
wr.,h
w o ,xldfõ uqia,sï
újdy yd Èlalido
kS;sfha hï
ixfYdaOkhla jkafkao
33

iuìu 2019 wf.daia;=


ta oYl ;=kla uqia,sï
ldka;djka wfkal mSvdjka
ordf.k f.k .sh
wr.,hl m%;sM,hla
f,ih'
f,dalhg jeä jeäfhka
wjYH jkafka
iajdñmqreIhdf.ka fyda
iudcfhka tk ysxikhka
Wyq,k .eyekqka fkdj
rdKs,d ,Êfcda,d fuka ta
ysxikhg tfrysj igka
lrk .eyekqkah'

nrm;< fodaIhka fya;=fjka


uqia,sï ldka;djka nrm;<
ysxikhkag ,lajk njhs'
wd.u bÈßfhka ;nd kS;sfhka
isÿjk fujeks ysxikhka kQ;k
iudchlg fkd.e,fmkafkah'
iskud lD;sfha tk .eyekqka
fukau ,xldfõo uqia,sï
ldka;djka fï kS;sfhka
lsÍug wod<j wmf.a idlÉPdj b;du;a iómhehs yef`.a' fuys tk ;ukag isÿjk widOdrKhg
cdklS kï wjqreÿ 15la jhie;s ,dnd, ;re‚h ish wlue;af;ka jqjo tfrysj jir ;syla mqrd wkjr;
mjqf,a n, lsÍu yd iïm%odhg wkqj újdy ùu ;=<ska ;u Ôú;fhka wr.,hl ksr;j isá;s'
jkaÈf.kakSh' tu újdyh iu`. wehf.a <ud ld,h úkdYùu yd ldka;dj úIfhys l=uk
fkdis;+ wdldrhl udkisl yd YdÍßl mSvdjkag f.dÿre jk wdldrh iudchl jqjo w;aolskakg we;s
fuys ukdj fmkakqï lrhs' l=vd oeßúhla jk cdklS ;u mq;=g i;Hh fuhhs' tfy;a f,dalh
újdy lr§ug rdKs oEjeoao f,i cdklSf.a foumshka kshu lrk fjkia lsÍug odhl jQ fndfyda
ñ,la wlue;af;k jqjo ,nd§u isÿjkafka ldka;dj ñ,g úlsKSu .eyekqka rdKs,d" ,Êfcda,d
hk w¾:h jHx.fhka fmkajñks' ,Êfcdayg orejka fkdue;shehs fukau ish iSudlï ;uka úiskau
lshñka wef.a iajdómqreIhdf.ka Èkm;d wmfhdackhg ,lajk lvdì`o oeuqjkah' wo ,xldfõ
weh orejka fkdue;slu ;u .eg¨jla fia i,ld ta ish,a, ú`oord uqia,sï újdy yd Èlalido kS;sfha
.kS' .eyeksh orejka fkdue;slulu ksidfjka ish¨‍u ysxikhka hï ixfYdaOkhla jkafkao ta
ú|ord .kakd whqre;a mqreIfhl= ;u jerÈ jika lr .ekSug yd ;u oYl ;=kla uqia,sï ldka;djka
ksoyi N=la;sú£ug ìß`o w;fld¨‍jla f,i Ndú;dlrk wdldrh;a wfkal mSvdjka ordf.k f.k
fuys ksrEms;h' orejka ye§u yd ta ms<sn`oj ;SrKh lsÍfï whs;sh .sh wr.,hl m%;sM,hla f,ih'
iïmQ¾Kfhkau mqreI iudcfha whs;shla f,i iudcfha uq,a neif.k tksidu f,dalhg jeä jeäfhka
;sfnk w;r ,Êfcda tu iudc ieleiafï f.dÿrlaj isákakSh' wjYH jkafka iajdñmqreIhdf.ka
,xldfõ uqia,sï újdy yd Èlalido kS;sh ixfYdaOkh lsÍu ms<sn`o fyda iudcfhka tk ysxikhka
idlÉPdjla fï jk úg u;=j ;sfí' ta fjkqfjka jir .Kkdjla Wyq,k .eyekqka fkdj rdKs,d
wr.,fha fhfok uqia,sï l%shdldßkshka lshd isákafka wjqreÿ 12 g ,Êfcda,d fuka ta ysxikhg
wvq .eyeKq <ufhl=g jqjo ld;sjrhdf.a wjirh we;=j újdy ùug tfrysj igka lrk .eyekqkah'
yelsùfuka uqia,sï oeßhkag Tjqkaf.a whs;sjdislï wysñ jk njhs' f,dalh ,iaik jkafka brKug
úfYaIfhkau uqia,sï mqreIhkag nyq újdyhg wjir we;s fyhska tu`. tfrysj igka jeÈ tjka
ska ldka;djka n,j;a widOdrKhlg m;ajk nj;a fuu kS;sfha we;s .eyekqkaf.kah' •
34
iuìu 2019 wf.daia;=

01
fldgi

i d m h l a o
r gg
19 jk wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOkh ms<sn| úpdrhla
ksoyia mCIfha m%n, úfrdaOhka fï i`oyd bÈßm;a
úh' md¾,sfïka;=j ksfhdackh fkdl< o fuu
wdKavql%uh ms<sn`o m%n, úfrdaO;djka ;ykug
,lajQ ck;d úuqla;s fmruqK úiskao t,a, lrk ,§'
wmj;a ù jod, mQcH udÿ¿jdfõ fidaNs; kdysñhka
iuka fifkúr;ak we;=¿ isú,a l%shdOrhska o fï i`oyd úfrdaO;d
f.dvkexùh'

1
977 jif¾ meje;s md¾,sfïka;= uyd ue;sjrKfha§ flfia jqj o 1977 jk úg isßud nKavdrkdhl
md¾,sfïka;=j ;=< yfhka myl n,hla i;= ùu ue;skshf.a rch m%n, f,i ck;d wm%idohg ,la
fya;=fjka 1978 jif¾§ j¾;udk wdKavql%u ù ;sîu ksid kj jHjia:djg tfrysj Yla;su;a
jHjia:dj iïu; lr .ekSu i`oyd fÊ' wd¾' ck;d Woaf>daIKhla f.dvkexùug úreoaO
chj¾Ok uy;dg b;d myiq úh' 1977 md¾,sfïka;= mdCIslhska wfmdfydi;a úh' 1978 iema;eïn¾ 7
ue;sjrKfha§ tlai;a cd;sl mlaIh kj wd¾Ól Èk md¾,sfïka;=fõ úúO ;¾l ú;¾l ueoafoa fuu
oelaula rgg bÈßm;a lf<ah' tlai;a cd;sl mlaIfha jHjia:d flgqïm; 5$6 l w;s nyq;r Pkaofhka
woyi jQfha fuu wd¾Ól m%;sixialrK i`oyd kj iïu; jQ w;r fÊ' wd¾' chj¾Ok w.ue;sjrhd
wdKavql%uhl wjYH;djhla we;s njhs' ta i`oyd 1978 fmnrjdß 4 jeks Èk Y%S ,xldfõ m%:u úOdhl
Tjqka y`ÿkajd ÿkafka úOdhl ckdêm;sOqrhla iys; ckdêm;sjrhd jYfhka Èjqreï ÿkafkah'
wdKavql%uhls' fÊ' wd¾' chj¾Ok w.ue;sjrhd bkamiqj meje;ajQ iEu ckdêm;sjrKhl§u
fuu wdKavql%u jHjia:d flgqïm; md¾,sfïka;=j tlai;a cd;sl mlaIfha ckdêm;s wfmalaIlhd
fj; bÈßm;a lrñka mejiQfõ fuu wdKavql%uh yer fiiq‍ wfmalaIlhska ue;sjrKfha § ck;djg
u.ska wm rg YS>% ixj¾Okhla lrd f.k hk nj;a ÿka m%Odk fmdfrdkaÿj jQfha ;ud n,hg m;a jQ
iq¿ cd;Skag widOdrKhla isÿ fkdjk nj;ah' jydu úOdhl ckdêm;s OQrh wfydais lrk njhs'
,xld iuiudc mCIh iy fldñhqksiaÜ mlaIh th j;auka wdKavql%u jHjia:dj úiska ks¾udKh
we;=¿ úmCIfha m%Odk foaYmd,k mlaIh jQ YS% ,xld lrk ,o úOdhl ckdêm;sOQrh ms<sno u;= jQ
35
wvq lr jHjia:dodhlfha
^md¾,sfïka;=fõ& n,;, jeä
lsÍuhs'
1977 jif¾ meje;s 2015 ckjdß 9 Èk Èjqreï ÿka
w.ue;s rks,a úl%uisxy uy;df.a

iuìu 2019 wf.daia;=


md¾,sfïka;= uyd
m%Odk;ajfhka ìysjQ wdKavqj
ue;sjrKfha§ 19 jk wdKavql%u jHjia:d
md¾,sfïka;=j ;=< yfhka flgqïm; iïmdokh lsÍu i`oyd
myl n,hla i;= ùu lñgqjla f;dard m;a lr .;a w;r
fya;=fjka 1978 jif¾§ ta i`oyd kdhl;ajh ckdêm;s
kS;s{ chïm;s úl%udrÉÑ uy;d
j¾;udk wdKavql%u fj; mejß‚' ilia lrk ,o
jHjia:dj iïu; lr flgqïm; fYa%IaGdêlrKfha§
.ekSu i`oyd fÊ' wd¾' úu¾Ykhg ,la jQ w;r
chj¾Ok uy;dg b;d fYa%IaGdêlrKfha woyi jQfha
we;eï n,;, wvq lsÍu i`oyd
myiq úh' md¾,sfïka;=fõ wkque;shg
wu;rj cku; úpdrKhlg o
bÈßm;a l< hq;= njhs' j;auka
ckdêm;s ffu;%smd, isßfiak
uy;d iy wdKavq mlaIfha
úfrdaO;djfha m%n,;ajh uek meh 24 la f.fjkakg u;af;ka woyi jQfha cku; úpdrKhlg
ne,sh yels ñKqï oKavls¡ Y%S iïu; lr .ekSug uyskao .shfyd;a Èk 100 we;=<; wod<
,xld ksoyia mlaIfhka bÈßm;a rdcmlaI ckdêm;sjrhd l%shd jHjia:d ixfYdaOkhka isÿ l<
jQ ckdêm;s wfmalaIlhska lf<a hqoaOfhka ,o ch.%yKh o fkdyels njhs' ta ksid cku;
jk fylag¾ fldínElvqj" ßis fia Ndú;hg .ksñks' fï úpdrKhlg ;=vq fok lreKq
isßud nKavdrkdhl" pkaøsld i|yd md¾,sfïka;= uka;S%jreka uÕyer md¾,sfïka;=fõ § iïu;
nKavdrkdhl l=udr;=x." 161 fofkl= mCIj Pkaoh m%ldY lr .; yels ixfYdaOk muKla
uyskao rdcmlaIo ck;d úuqla;s l< w;r 17 fofkl= úreoO flgqïm;g we;=<;a l< hq;= nj
fmruqfKa wfmalaIlhska úh' by; i`oyka m%;smdokhg Tjqyq ;SrKh lf<dah'
jk frdayK úfÊùr" ksyd,a wu;rj 17 jk wdKavql%u fuu ixfYdaOk
.,mam;a;s" kkaok .=K;s,l jHjia:dfjka ia:dmkh lrk ,o md¾,sfïka;=fõ 2$3 nyq;rhlska
hk wh o ck;djg Èjqrd m%ldY iajdëk fldñIka iNd j, mej;s iïu; lr .ekSug kï Y%S
lf<a ;uka n,hg m;a jQ jydu iajdëk;ajh wfydais jQ w;r tu ,xld ksoyia mlaIh m%uqL
úOdhl ckdêm;s Oqrh n, rys; n,;, ckdêm;sjrhdf.a wêldÍ tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkh"
lrk nj;a j;auka wdKavql%u n,hg hg;a úh' fou< cd;sl ikaOdkh" ck;d
jHjia:dj fjkqjg kj wdKavql%u ;;a;ajh fufia ;sìh§ 2015 úuqla;s fmruqK jeks mlaI j,
jHjia:djla iïu; lr .ekSug ckdêm;sjrKh i`oyd uyskao o iyfhda.h wjYH úh' fuu
l%shd lrk nj;ah' flfia jqj o rdcmlaI ckdêm;sjrhdg tl.;dj ,nd .ekSug hdfï §
lsisÿ mqoa.,fhla ;ud ckdêm;s tfrysj ;rÕ lsÍu i|yd fmdÿ uq,a flgqïmf;ys i`oyka iuyr
OQrhg meñ‚ miqj ue;sjrK wfmalaIlfhl= fiùug mQcH n,;, iSud lsÍï o fkdi,ld
iufha § ck;djg ÿka fmdfrdkaÿ udÿ¿jdfõ fidaNs; kdysñhkaf.a isàug md¾,sfïka;=jg isÿ
bgq lsÍug Wkkaÿ jQfõ ke;' kdhl;ajfhka hq;= jQ isú,a iudc úh' wjidkfha§ md¾,sfïka;=
2005 fkdjeïn¾ 19 osk n,hg ixúOdk hqyqiq¿ úh' wjidkfha uka;%sjreka 215 f.a w;snyq;r
m;a ckdêm;s uyskao rdcmlaI § rdcmlaI uy;dg tfrysj isú,a Pkaofhka 19 jk wdKavql%u
uy;‌ d úiska 2010 iema;eïn¾ ixúOdk yd foaYmd,k mlaI jHjia:d ixfYdaOkh iïu; úh'
8 Èk md¾,sfïka;=jg bÈßm;a talrdYS lsÍug Wkajykafia iu;a úreoaOj Pkaoh m%ldY lf<a tla
lrk ,o 18 jk wdKavql%u jQy' fmdÿ wfmalaIlhd f,i uka;S%jrfhla muKs' uka;%Sjreka
jHjia:d ixfYdaOkh ;=<ska Y%S ,xld ksoyia mlaIfha uy 9 fofkl= md¾,sfïka;= iNd
ckdêm;sjrfhl= yg OQrh oeÍug f,alï jQ ffu;%smd, isßfiak >¾Nfha fkdisáhy' fuu
mkj‌ d ;snQ ld, iSudj bj;a uy;d ;rÕ l< w;r 2015 ixfYdaOkh 2015 uehs 15 Èk
lf<ah' 1978 jHjia:dfõ i`oykaj ckjdß 8 Èk Tyq ,xldfõ 6 l:dkdhljrhd úiska w;aika
;snqfKa fojrla ckdêm;sOqrhg jk úOdhl ckdêm;sjrhd lrk ,o w;r bka wk;=rej th
m;a jQ ;eke;af;l=g ;=ka jYfhka Èjqreï ÿkafkah' rfÜ W;a;Í;r kS;shla njg m;a
jk jrg ckdêm;sOqrh i|yd fuu ue;sjrKfha § bÈßm;a úh' •
;r. l< fkdyels njhs' ;jo" lrk ,o Èk 100 jevms<sfj< ;j;a fldgila
18 jk wdKavql%u jHjia:dj ;=< jQ m%Odk;u lreK jQfha iema;eïn¾ l,dmfhka'
md¾,sfïka;=jg bÈßm;a lr úOdhl ckdêm;s OQrfha n,;,
36
m%udo ù ,enqKq
iuìu 2019 wf.daia;=

hqla;sh

j .y, wyk
;a;, fmd,Sish úiska w;a;fkdau;slj w;awvx.=jg f.k lDDr
jo ysxikhg ,la lr tlS jOysxidjg tfrysj 1994 wxl 22 orK
jOysxidjg tfrys mk; hgf;a uydêlrKfha kvq úNd.h w;r;=r
fjä ;nd >d;kh flreKq j;a;, mÈxÑj isá fcrdâ u¾úka fmf¾rd
l%uh
uy;df.a >d;k isoaêhg m%udo ù hqla;sh bIaG ùu uQ,sl lr.ksñka fjkia úh
hq;=hs
hqla;sh mis|,Sfï§ we;sjk wl%ñl;d yd wêlrKfhys mj;sk kvq m%udoh
ms,sn| idlÉPd lsÍu i|yd rhsÜ gq ,hs*a udkj ysñlï uOHia:dkh úiska
ixúOdkh lrkakg fhÿKq zfcrdâ u¾úka isoaêh yd ,xldfõ kS;s l%ufha
fÄojdplhZ hk f;audj hgf;a meje;s uyck uka;%K iNdj ,laIauka udkj ysñlï fldñifï
lÈr.du¾ uOHia:dkfhaÈ wf.daia;= 07 jk od mj;ajkakg fhÿks' wOHlaIl
2002 j¾Ifha cqks ui 03 fjks Èk fvdlahdâ keõ ;gdldx.kfha fiajh fcHIaG kS;s{
l, zfcrdâ u¾úkaZ keue;s mqoa.,hd j;a;, fmd,sish u.ska w;a;fkdau;sl neis,a m%kdkaÿ
f,i w;awvx.=jg f.k ojila mqrd myr foñka lDDr joysxikhg
,lalr ;snqkq w;r miqj Tyq kjf,dal frday,g we;=<;a lr ;snqKs' fï
iïnkaOfhka ueÈy;a jQ wdishdkq udkj ysñlï fldñiu" rhsÜ gq ,hs*a
udkj ysñlï uOHia:dkh we;=¨ isú,a ixúOdk lsysmhla ueÈy;a fjñka
j;a;, fmd,Sisfha ks,OdÍkag;a fmd,sia fomd¾;fïka;=jg;a rchg;a
fï .ek l:d lsÍfï§
m<uqfjkau wefik
m%Yakh jkafka fuu isÿùu
tfrysj uQ,sl whs;sjdislï kvqjla fcrdâ fjkqfjka mjrk ,o w;r tlS j<lajd .ekSug ;snqfKa
kvqfõ ;Skaÿj ,nd foñka kjf,dal frdayf.a ì, we;=¨j w;súYd, uqo,la keoao hkakhs' we;a;gu
jkaÈ f,i f.ùug fYa%IaGdêlrKh kshu lrk ,oafoa fuu isÿùug wod<j fïl b;d f,fyisfhkau
jOysxidjg tfrys mk; hgf;a kvq mjrk f,ig kS;sm;sjrhdg ksfhda. j<lajd .ekSug yelsj ;snq
lrñks' fohla' lsisu wdldrhl
ta wkqj 1994 wxl 22 orK jOysxidjg tfrys mk; hgf;a ó.uqj mÍlaIKhlg f.dÿqre
uydêlrKfha kvq mejerE w;r tlS kvqj mj;sk w;r;=r§ fcrdâ u¾úka fkdjq ldrKdjlg Tyq
fjä ;nd >d;kh lrk ,§' ta iïnkaOfhka w;awvx.=jg .;af;a jOysxid w;awvx.=jg m;a jqKd'
kvqfõ m<uq ú;a;slre jQ iyldr fmd,sia mÍlaIljrhd jk w;r tu uq,skau je<elaúh hq;=j
kvqfõÈ Tyq jerÈlre njg m;aúh' jir .Kkdjla È.a .eiaiqkq by; ;snqfKa tu w;awvx.=jg
jOysxidj kvqfõ ;Skaÿj miq.sh udifha§ tkï cQ,s udifha§ ,nd ÿkafka .ekSuhs' w;awvx.=jg
pQÈ; fmd,sia ks,OdÍkag jir 10l nrm;< jev iys; isr ovqjï kshu .ekSu hkq b;d Ndr¥r
lrñks' th jOysxidjg tfrys wr.,fha b;d jeo.;a mshjrhla jqjo lghq;a;la' tlaoyia wgish
hqla;sh bgqjkúg úkaÈ;hd Ôj;=ka w;rj;a fkdue;s ùu fÄocklh' .Kka j, w;awvx.=jg
.eksu wmrdOhla f,i ie,l=fõ' kuq;a wo
tfyu iïm%odhla keye' ´kEu fj,djl ´kEu kS;sh ì| jeàu 37
fohlg fydhd n,kafka ke;=j w;awvx.=jg
.kakjd' fï ;;a;ajh ;sfhk;=rd kS;sh ms<sn|j" wfma wd;auh

iuìu 2019 wf.daia;=


kS;sfha ixl,am ms,sn|j l:d lsÍu fndre jevla'
w;awvx.=jg .ekSu md,kh lr .; fkdyels rgl ì| jeàuhs
kS;sfha wdêm;Hhla ;sfhkak úÈhla keye'
jerÈlrefjl=f.ka fmd,Sish m%Yak weiqjdu udkj ysñlï l%shdldßkS
idudkHfhka ta .ek lshkafka keye' ta ksid m%Yak wdpd¾h ksu,ald m%kdkaÿ
wykak l,ska Tjqkag .ykjd' .y,d weyqjyu
´fka fohla lshkjd lshk ïf,aÉP u;jdoh wfma
rfÜ fmd,sisfha uq,anei,d ;sfhkjd' ta jf.au hq la;sh mis|,Sfï wfma fï wr.,h wjidkfha
hqla;sh fidhk mqoa.,hd iu`.hs noaO fj,d
;sfhkafka' kS;sh fmdaIKh lrñka hdj;ald,Sk
fï isÿùug kS;sm;sjrhd mjd j.lsj hq;= fjkjd'
Tyq isÿ lf,a Wm fmd,sia mÍlaIlg o~qjï §u lrñka wkd.;h" j¾;udkh iy w;S;h iu`.ska
muKhs' fï isÿùu miqmi we;a; jYfhkau .eg .ykafka ta mqoa.,hdjhs' fcrdâf.a isÿùu fyda
isáfha iyldr fmd,sia wêldßjfhla iy Wm fjk;a isÿùula meñKsfha ke;skï fï wdldrhg
fmd,sia mÍlaIljrhd we;=¿ lKavdhul=hs' fuh jOysxikh .ek l:d lsÍu mjd ñksiaiqkag wu;l
isÿlrkak wK ÿka iyldr fmd,sia wêldßjrhd fjkjd' kS;sfha wdêm;H .ek ud l=ula i|yka
.ek fy<sorõjla isÿjqfka keye' ta ksid fï l,;a th Tfí wr.,fha fldgila muKhs'
kvqfjka hqla;sh bIag jqkd hehs mejiSu w¾O kS;sfha wdêm;H ì| jeàu hkq wmf.a wd;auhu
fndrejla' rgl jHjia:djla lshkafka Y=oaO jQ ì| jeàuhs'
fohla kuq;a wmg ;sfhkafka iïmQ¾K kS;s l%uhu

m%udo fjk
lvkak ye¥ jHjia:djla njhs uf.a woyi'

fmd,Sisfh ;sfhkafk;a hqla;sfhka


iudcfha ;sfhk jevla keye
m%pKav;ajhuhs rhsÜ gq ,hs*a udkj ysñlï uOHia:dkfha
úOdhl wOHlaIl
ms,sma Èidkdhl
fcHIaG udOHfõ§
iqkkao foaYm%sh
w o fY%aIaGdêlrKfha ;;ajh b;du fYdapkShhs'
udi foflka bjr lrkak ´kE lsh,d
jHjia:dfõ i|yka jqKdg wjqreÿ 12 la ;siafia
w fma iudcfha myq.sh ldf,a ke.sg,d
;sfhkafka wfkldg úreoaOj muKhs'
wfkldg úreoaOj ke.S isàu f,aishs' ,xldfõ
bjr fkdù ;sfhk uq,sl whs;sjdislï kvq wms <`.
;sfhkjd' fï úÈyg wjqreÿ 12 la 15 la hqla;sh
f,dl=u iafõÉPd ck;d ke.sàu bkaÿ - ,xld bIag fjkak hkjkï wmsg fudlgo tjeks
.súiqug úreoaOj ke.sàuhs' tal we;s jqfka fou< wêlrK@ ñksiaiq t;fldg hqla;sh fydhkak
ñksiqkag úreoaOjhs' wmg neß fj,d ;sfhkjd fjk l%u j,g fm<fUkjd' ta ksid ;ud wfma
widOdrKhg tfrysj ñksiqka ke.sgqjkak' wmsg iudcfha fuÉpr wmrdO jeä fj,d ;sfhkafka'
whs;sjdislï fjkqfjka igka lrkak neß fj,d wmrdO mrslaIK kshef,k fmd,sia ks,OdÍkaf.a
;sfhkak uq,slu fya;=j fj,d ;sfhkafka wfma udkisl uÜgu" thd,d lghq;q= lrk wdldrh .ek
rfÜ ckjd¾.sl iduhla ke;sluhs' iduhla ke;s óg jvd fï iudch ys;kak ´k fjkjd' fï
;ekl wmg whs;sjdislï ms,sn| l:d lrkak neye' jf.a isoaêhl§ ta wod, idlaIsldrhd urd oukak
wms fï m%Yakhg W;a;r fidhd .; hq;=hs' rfÜ ;SrKh lrkjd lshkafka iudcfha nrm;,
foaYmd,k mka;shg ´kEu krl jevla lrkak m%Yakhla' wmrdO je<elaùu i|yd lghq;= lrkak
yels fj,d ;sfhkjd' ta ksidu fï iudcfha oreKq wmsj wdrlaId lrkak l< hq;= ta wmrdO mÍlaIK
m%pKav;ajhla ;sfhkjd' m,af,afj, lismamq î,d ks,Odßkau wmsg wNsfhda.hla fjkjd lshkafka
ñksiaiq uefroaÈ ckdêm;s;=ud lsõfj Th ñksiaiq fÄojdplhla' fï fcrdâf.a isÿùfuka wm rfÜ
uefrk tl fyd|hs lsh,hs' ñksfyla uefrk tl kS;sh yd wêlrKh ms,sn|j f,daflau wjOdkhg
fyd|hs lshkak ckdêm;s flfkla bkakjd kï fhduq fjkjd' ;du;a wdKavqjg fï m%Yakfhka
ta lSug w;afmd<ika fokak oyodyla bkakjkï .e,fjkak neß fj,d ;sfhkjd' tlai;a cd;Skaf.a
taflka fmakafka wfma iudcfha m%pKav;ajhg ixúOdkfhka ;du fï ms,sn| úuikjd' fï úÈhg
fudk;rïu leu;so lsh,hs' wfma iudcfha ;sfhk hqla;sh bgqùu m%udo ùu rfÜ ck;djg nrm;<
m%pKav;ajh ;ud wfma fmd,sish ;=, ;sfhkafk;a' m%Yakhla fj,d ;sfhkjd' •
38
iuìu 2019 wf.daia;=

uxcq, .ckdhl

m
iq.sh cqks ui 17 jeks Èk
^2019& Daily FT mqj;amf;ys
m<jQ rdÊ f.dkaid,afldard,
,shd we;s Are we a country without
ethics - a moral code and shame
,smsh l,lg miq lshjQ lÈu
foaYmd,ksl ,shú,a,ls' Tyq ;u
,smsh wrUkafka lÈu msre,lsks'
ta zn,a,ka ìrej;a - ;j,u
bÈßhg wefokq we;Z hkqfjkqhs'
Tyq bka u;=lrk ;¾lh
fhduqj we;af;a furfÜ
wkd.; foaYmd,k ÈYdk;sh
flfrysh' f.dkaid,afldard,
lshkafka by; lshuk niska
muKla fjkiaj" ráka rg tlu

rfÜ
w¾:fhka jr ke.=ko" furfÜ
kï m%cd;ka;%jdoh kï jQ ;j,u
;jÿrg;a bÈßhg fkdwefokq

rdcH fiajh
we;s njhs' mdial= bre Èk isÿ
jQ ìysiqKq m%ydrh ms,sn| lreKq
fidhd ne,Su i|yd m;afldg
we;s md¾,sfïka;= úfYaI ldrl

ldgo@
iNdfõ ùäfhda o¾Yk iys;
oiqka lsysmhla foi óg i;s
lsysmhlg fmr n,disák
úg ud ÿgqfõ" idlaIslrejka
we;=¨‍jk fodßka uE;aj ;u
wiqk lrd weÿk rdcH mßmd,k"
iajfoaY lghq;= iy wêlrK ,la l< hq;af;ah' tjekakla ms,sn| i,ld n,kak' wod<
wud;HdxYfha f,alïjrhd jk l<yels m%ud‚lfhda tlaflda wud;HdxY.; lghq;= Wfoid
fÊ'fÊ' r;akisßh' Tyq úfYaI fuf,dj yerf.diah' ke;akï rcfha ks,Orhka wjYHfhkau
ldrl iNdj yuqjg t<fUk wêlrKfhka fpdaokd ,nd bgql< hq;= rdcldßuh wjYH;d
úg ;u rdcH fiajfhka úY%du isà' fiiafida Tfya n,df.k iïNdrhla ;sìh yel' tajd Tjqka
.kakg ;j;a b;sßj mej;sfha isákafkdah' fÊ'fÊ' r;akisß fkdmsßfy,d bgqlrkq we;ehs
yßhgu f;uila mu‚' fjk;a tlS f;jeks >khg jefgk hkqfjkao is;sh yelsh' tfy;a tlS
lsisÿ Èfkl fkdÈiajQ f;aciaù ks,Odßfhls' wdh;k.; j.ùfuka tyd f.dia
iajrEmhla wdreV lr.ksñka yd uE;ld,Skj furfÜ Tjqkf.a ks¾udKYS,s odhl;ajh
j;auka wefußldkq rdcH f,alï Woa.; jQ cd;sjd§ m%Njhka ;u wNsu;d¾: idOkfhys,d
uhsla fmdïmsfhda isys.kajk iukfhys,d m%udKj;a jQ Wmfhda.S lr.kafka ljr
wdldrhla m<lrñka ldrl idOkSh lemùula furfÜ rdcH f,ilo hkak ms,sn| tlS f¾Çh
iNd idudðlhka fj; joka fiajl hdka;%Kfhka isÿ jQ njla wud;HxYh i;=j lsisÿ ie,eiaula
m%ydrfhka oud .ik f,alïjrhd ksÍlaIKh fkdùu fÄohls' tjka kï oekg ke;' furfÜ uE;
foi n,d isá udyg iskyd fkdù lemùula i|yd Tjqka fm,Uúh ld,Sk b;sydih mqrdu isÿ jQ
isàug fkdyels úh' hq;= ;Srl wdh;ko tnejq jgyd ix;Eish o thhs'
wiSñ;j m%idrKh lrk f.k lghq;= lrkafkaoehs hkak oekg úia:dmkh fldg we;s
,o furfÜ rdcH fiajh" .eg¨‍iy.;h' cd;sl taldnoaO;d" rdcH yd w¾O rdcH fiajfha
;jÿrg;a rfgys wjYH;d yd rdcH NdId" iudc m%.;s iy ksfhdackh" ixLHd;aulj
fkdmEfyk tlla jk w;ru yskaÿ wd.ñl lghq;= wud;HxYh 1"394"172 lah' th iuia; /lshd
th oejeka; m%;sixialrKhlg u.ska isÿ lrñka mj;akd lghq;= kshqla;sfhka 14'4] l iqúYd,
39
mx.=jls' uE; ld,Skj furfÜ wiSñ;j m%idrKh Tjqka ksis f,i rdcldß i|yd
Woa.; jQ hï hï cd;sjd§ uQ,hka ia:dk.; fldg ke;=jd muKla
iys; fkdikaiqka;d ms,sn| i,ld lrk ,o furfÜ fkdfõ' flÈkl fyda jD;a;Sh
ne,Sfï§ fmkS hk tla lreKla rdcH fiajh" iñ;s ud¾.fhka /lshdfõ
;jÿrg;a rfgys ia:djr jQ lf,l whs;sjdislï

iuìu 2019 wf.daia;=


kï tjeks úIu iudc úNj;d
neyer lsÍfï hdka;%Khla b,a,d isÿlrk wr., fl,jr
fõ kï" tjekakla ksis mßÈ wjYH;d yd úh yelafla iuia; rdcH
Wiq,df.k hdyels iqúfYaIS fkdmEfyk tlla jk hdka;%Khu wl¾ukH lsÍfuks'
tla l=,lhla jkafka furfÜ w;ru th oejeka; idOdrK jD;a;Sh l%shdud¾.
rdcH ks,Orhka iuia;h njhs' m%cd;ka;%Sh rgl wdfõKsl
tfy;a isÿfjñka mj;skafka m%;sixialrKhlg ,la ,laIK jqjo fulS WmdêOrhka
th fkdfõ' iudc cd, udOH l< hq;af;ah yg ksis j.lSula ,nd § we;af;a
muKla jqj úuiSfuka fï ms,sn| rdcH wdh;k w;f,diails'
hï bÕshla ,nd .ekSfï bvyir mYapd;a hqOuh rgl fujka
we;af;ah' iudc cd, udOHhkays udkj iïm;lska fk,d .;
l%shdldÍ iuyr m%dfoaYSh Wfoid ;uka fl;rï nyqúO yels m%ÓM, iuqodh wkka;h'
f,alïjreka yd úY%dñlj wkkH;d yd .efgñka iudc tfy;a tjka úo¾Ykdjla fyda
isák rcfha iuyr udKav,sl iqrlaIs;;dj ;yjqre lsÍug ljr fkdjvd ;ukag ßis wdKavqjla
ks,Orhka m;=rñka isák idjoH wdldrfha kdhl;ajhla imhd m;ajk f;la l,a urñka isák
ikaksfõokhka olsk úg rcfha ;sfío hk wNsfhda.h ;uka wdh;k yd wud;HxY m%OdkSka
fiajh ;=< wjYHfhkau mj;S chf.k we;af;a flf,ilo ixLHdj fl;rïo@ ienúkau
hehs Wml,ams; nyqúO jHQyh hkak ksis f,i mejiSfuks' rdcH fiajfha úiod .; hq;=
yd úúO;ajhg .re lsÍu jeks wm fl;rï wixfõ§ .eg¨‍ j,ska tlla jkafka
udyeÕs ixl,am fïid fõ.fhka rdcH m%;sm;a;s iuqodhla jHjia:dodhlfha ksfhdað;hkag
w;=reoka jQfha ljr n,fõ.hl wNshi isákafkao hkak .ek zi¾Z hehs wduka;%Kh fkdlsÍu
ueÈy;aùfukaoehs fiùu jà' m%;HlaI kso¾Ykh jkafka iEu muKla fkdfõ' m÷rlg .,la
ienúkau furfÜ udKav,sl wdKavqjlau buy;a yrißka .eiqjo jevla ke;sj isák
ks,Orhka ikqyrh ika;=Iaáhg rdcH fiajhg n|jd .kakd rcfha ks,Orfhl=g jefok
m;aj Woï we‚h hq;af;a nq¾ldj WmdêOdßkaf.a rdcldßuh ;rug ixÑ;.; lrñka rdcH
me<| ld¾hd, mßY%hg fkdtkak meálsßh úuiSfuks' fï tlÿ fiajh lD;suj mqïnñka isák
hehs olajd w,jk oekaùï WmdêOrfhla fyda ksisf,i foaYmd,k kdhlhkag tfrysj
fl;rï ld¾hlaIu;djlska isÿlrk ,o iólaIKhlska ke.S isàuo rdcH fiajfha
m%o¾Ykh lsÍug ;uka iu;a bkslaì;s n|jd .;a;jqka isák f,dl= f,dlalkaf.a mru
jQfhao hkak ms,sn| fnd<| fkdfõ' tf,i oyia .Kkska j.lSula úh hq;=h'
fmdaiagq uqyqKq fmdf;a we,ùfuka n|jd .;a;d hehs lshk fndfyda wm Èúf.jk mYapd;a hqOuh
muKlau fkdfõ' cd;sl WmdêOdÍka rcfha ld¾hd,noj Y%S ,xldfõ iudc ixys¢hdj
wdrlaIdj yd rfgys tald.%;djh ffokslj olakg ,efnk w;r f.dv ke.Su foaYmd,k mlaI
fj; iskaklalrj ,shd § we;s
cd;sl wjYH;djla fkdfõ'
th iuia; rfgysu wkd.;
ke.afï j;auka wdfhdackhhs'
Bg w.;s úrys; ukiska msßmqka
iafjda;a;ujd§ wdl,amhkaf.
ka wd;=r fkdjQ ks,Orhka
iuQyhla wjeis jkafkah' tneúka
ixys¢hdj hkq nyq;r m%cdfõ
urK jfrka;=j fkdj" th ienE
kq;kjd§ wNsfhda.hla f,i
rcfha fiajlhka jgyd .;
hq;=h' r;akisß,d fkdokakd"
tfy;a wfkla mßmd,lhka
wjYHfhkau oek.; hq;= hula
fldkaiagka jQ lshd we;af;a
fuf,isks'
—uyck ^rcfha& fiajh hkq
Tn fkdleue;s msßia o we;=<;a
ieug fiajh ie,iSuhs'˜ •
iuìu
WoEik
lÿ¿ msß
lÿjeá
yskiaikakg
brlg
mq¿jks
,la
,laYYdka
dka;
; w;=
w;=fflda
ldarr,,

amazon
we;a; .sskaklao@
udOH .skaklao@

;eme,a fomd¾;=fïka;=fõ M 109


,shdmÈxÑ wxlh foaYSh ;eme,a .dia;= f.jk ,§
QD/193/News/2019 Inland postage paid

wdmiq
ziuìuZ
fkd( 19$4 A mdf.dv mdr"
kqf.af.dv'

kqf.af.dv" mdf.dv mdf¾" wxl 19$4 A ys msysá rhsÜia kõ laf,laáõ f*da äfudl%is úiska
fld<U 10" m<uq ud<s.dlkao mgquf.a" wxl 23$1" ys msysá äihska isiagï uqøKd,fhys uqøKh fldg m%isoaO lrk ,§'

Você também pode gostar