Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
2019 wf.daia;=
ldKavh 09 l,dmh 14
ñ, re'50$-
#88
iuìu
Photo-Ruvini ayesha biyagama
contents
ckdêm;s
t,jkak fkfjhs f;darkak Pkafo fokak 04 - 05 udj;
Pkaoh iy úl,amh 06 - 07
m%fndaO r;akdhl
2019 ck;djf.a isysk ckdêm;sjrhd ljqo@ 08 - 10
78
issysk ckdêm;sg m%Yak m;%hla 11 - 13 jHjia:dj wkqj wm
uyue;sjrKfha§
W;=rg ke;s uy rcdfKda 14 - 15 ksfhdað;hka f,i 225
fofkl= md¾,sfïka;=jg m;alr
wd.ñl kS;s whs;sjdislï j,g hghs 16- 17 ksfhdað; m%cd;ka;%jdoh l%shd;aul
lr .kakd w;r ckdêm;sjrKfha§
kS;sfha l¨ i¿ bj;a l< hq;af;a wehs@ 18 - 20 úOdhl ckdêm;sjrfhl=
m;alrf.k tu m%cd;ka;%jdoh
uqia,sï kS;sh .ek fláfhka 21
w;aysgqjd .kS'
Y%S ,xldfõ <ud újdy 22 - 24
md¾,sfïka;=j m%cd;ka;%jd§
jHqyhla hehs wm mjikafka wehs@
lú msgqj 25 ir, WodyrKhla f,i fï Èkj,
udOH u.ska ks;r fmkajk fldama
we;a;u uqia,sï m%Yakh 26 - 28 lñgqfõ úu¾Yk foi n,kak'
tys iNdm;sjrhd ck;d úuqla;s
uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixfYdaOkh fmruqfKa iqks,a y`ÿkafk;a;s
lsÍu i|yd m;alrk ,o lñgqfjys ks¾foaY 29 uka;%Sjrhdh' lñgq idudðlhka
w;r ohdisß chfialr" uyskaodkkao
fï uqia,sï wef.a y`vhs 30 31 w¨;a.uf.a jeks úmlaI uka;%Sjreka
isák nj fmfka' Tjqka w;ska oeä
brKug tfrys .eyekqkaf.a wr.,h 32 - 33 m%Yak lsÍïj,g ,lajkafka rdcH
wdh;k iy wdKavqfõ l%shdldÍ;ajhs'
19 rgg Ydmhlao@ 34 - 35
mdial= bßod m%ydrh iïnkaOfhka
m%udo ù ,enqKq hqla;sh 36 - 37 l%shd;aul jk úfYaI ldrl
iNdj o tjekakls' tys úúO mlaI
rfÜ rdcH fiajh ldgo@ 38 - 39 iy úúO woyia ksfhdackh lrk
lñgq idudðlhka isák w;r
Tjqka ;ukaf.a idïm%odhsl mlaI
N+ñldfjka neyerj úu¾Yk lghq;=
isÿ lrkq olakg ,efí' woyiaj,
WmfoaYl l¾;D - kS;s{ m%fndaO r;akdhl ;sfnk úúO;ajh ksidu we;eï úg
l¾;D uKav,h- reúks wfhaId ìh.u" chks wfífialr fï lñgq idudðlhka w;r úixjdo
we;s jkq olakg ,efí' óg wu;rj
.%e*sla ks¾udK yd msgq ieliqï - frdIdka fikr;a
ixjdo" úixjdo" Pkao úuiSu" uv
3
.eiSï" .y.ekSï" l=Kqyrem" kskaohEï jeks wmf.a
t,jkak fkfjhs
mdúÉÑ lrk Pkao odhlfhda
ñ,shkhlg jvd we;s lsh,d
f;darkak
uu ys;kjd' fï w¨;a mrïmrdj
fldfyduo fï ue;sjrKh Èyd
n,kafka lshk tl jeo.;a' ta
f.d,af,da olskjo fjkila'
Pkafo fokak
taflka wmsg ys;d.kak mq¿jka
w¨;a mrïmrdj fldhs ;rï
fjkia Pkao odhlfhdao lsh,d'
thd,;a ;d;a;,d .sh mdfru
úu,a m%kdkaÿ hkjo lshk tl fï ue;sjrK
m%;sM,fhka wmg n,d.kak
mq¿jka fõú' fïlg miafia
ckdêm;sjrKh i|yd fujr wfmalaIl;ajh ;ju mdrïmßl wksjd¾hfhkau md¾,sfïka;=
úúO;ajhlska hq;= wfmalaIlfhd Wreulrejkaf.ka wE;a ùula Pkaohla tkjd' bÈßhg fjk
lsysm fofkla bÈßm;a fj,d fkao@ fmfkkakg keye' wkqr ta foaYmd,k fjki fudk jf.ao
ckdêm;sjrKh i|yd úúO iïm%odhg wysfhda. lrmq flkd lshk tl .ek ta ksid oekg m%ldY
j¾.fha wfmalaIfhda bÈßm;a ksid ta w;ska thd fjkia' wfma lr,d ;shk wfmalaIlfhda Èyd
fj,d ;shkjd' Tjqka úúOhs rfÜ f,dl=u m%Yakh fj,d ;sfhk n,,d ug lshkak neye' yenehs
;uhs ta;a úúO j¾.fha fkfuhs' ckjd¾.sl m%Yakh .ek fï ;=ka wfma rfÜ ;sfhk foaYmd,k
oekg m%Odk wfmalaIlhka fokd fudk ;rï ixfõ§o lshk m%pKav;ajh hqoaOh bjr fjoaÈ
f,i m%ldY fj,d ;sfhkafka ldrKh u; ;uhs fï whf.a wvq fj,d ;sfhkjd' óg;a jvd
f.daGdNh iy wkqr ú;rhs' úúO;ajh ;SrKh lrkak mq¨jka YS>%fhka wvqlr .kak mq¿jkalu
iuyr úg fï mqj;am; msgfjk fjkafka' ksoyia idOdrK uyskaog ;snqK;a tal lf<a keye'
fj,dj fjkfldg ta .Kk mj;sk kS;sh wkqj iduldó uyskao ;=kafjks mdr;a tkak
;=kafofkla fj,d ;sfhhs' ta;a ;;a;ajhhla ;sífnd;a ckm%sh n,df.k ta NSIKh mj;ajd
fndfydaúg ið;a fyda rks,a flkd ckdêm;sjrhd úÈhg m;a f.k .shd' tafla yjq,aldrhd
fjkak mq¿jka' fï ;=kafokdu fõú' nyqmd¾Yaúl m%cd;ka;%jdoh f.daGdNh' fldfyduyß oeka
tlu j¾.fha úúO mqoa.,fhda' lshkafka ´lgfka" tal ck;d iuyr isxy, cd;sljdÈ ixúOdk
kuq;a thd,f.aa fjkila ;shkjd' mrudêm;Hfhau fldgila' ys;df.k bkakjd uqia,sï m%Yakh"
rks,a" ið;a" f.daGdNh foaYmd,k wjqreÿ .Kkdjla ue;sjrK mdial= m%ydrh w,a,f.k tal
mjq,a j,ska wdmq whhs' ta wkqj ksÍlaIKfha fhÿKq flfkla f.kshkak mq¿jka lsh,d' talg
fï fjoaÈ mdrïmßl foaYmd,k yeáhg fï ue;sjrKfhÈ Pkao fok jpkh cd;sl wdrlaIdj'
mjq,a folla ksfhdackh fjk odhlhkaf. yeisÍu fldfydu tal ;uhs ,iaik jpkh' ;j;a
úÈhg wfmalaIlhka bÈßm;a fjhs lsh,o ys;kafka@ msßila 71 bo,d ;snqkq idïm%odhsl
ùug kshñ;hs' fï mdrïmßl Pkao odhlhkaf.a yeisÍu kdhl;ajhg wìfhda. lrkjd
foaYmd,k mjq,a j,g bia .ek l;d lroaÈ w¨;a Pkao zWkq;a tlhs uqkq;a tlhsZ lsh,d'
biafi,a,du wNsfhda. lf,a ál b;d jeo.;a' úfYaIfhka oeka wkqrf.a wd.ukh;a lshkak
fÊ ù mS tlhs' ckdêm;s
5
.;a;d zWkq;a fydre" uqkq;a fydre wfma rfÜ ñksiaiq Pkaoh fï fj,dfõ fydou ckdêm;s
;=kafjks wh;a fydreZ lsh,d' fokak mqreÿ fj,d bkafka f;dard .ekSu i|yd fyd|u
yenehs tal wkqr,g lshkak neye flfklaj f;darkak fkfuhs" o¾Ylh fjkafka wfma rfÜ iq¿
lshk tlhs uf.a u;h' bkak flfklaj t<jkak ck fldgia" iq¿ wd.ñl fldgia
Pkaoh iy úl,amh
fldä;=jlal= uy;d iy ;j;a wfmalaIlhka ms<snoj
idlÉPd fjñka ;sfí' lreKq tfia ;sìh§ miq.sh 18
jkod .d¨ uqjfodr§ w;s úYd, ck iyNd.S;ajhla
ueo cd;sl ck n,fõ.fha wfmalaIlhd f,i wkqr
kS;s{ l=udr Èidkdhl uy;d f;dardm;a lr.ekSu;a iu.
chka; foysw;a;f.a foaYmd,k N+ñh kej; ú.%y lr.; hq;= ;;ajhla
Woa.;j ;sfí'
t
<fUk ckdêm;sjrKh fjkqfjka foaYmd,k
N+ñh ilia lsÍu wdrïN lr ;sfí' fmdÿck tcdm$fmdÿck fmruqKq wfmalaIl kdufhdackh
fmruqK úiska ;u wfmalaIlhd f,i foaYmd,ksl jYfhka iú{dksl ck;dj
f.daGdNh rdcmlaI uy;d kï lr ;sfí' tlai;a ;=< tcdmh iy fmdÿck fmruqK fukau
cd;sl mlaIh ;=< ks, jYfhka fkdjQjo" ið;a Y%S,ksmh iïnkaOfhka my; úfõpkhka we;sùu
fm%auodi uy;d wfmalaIlhd f,i bÈßm;a lsÍfï fkdje,elaúh yelalls' jir 71 la jßka jr n,hg
jeä wjia:djla we;s nj fmkS hhs' ffu;%Smd, meñ‚ fuu mlaIj, foaYmd,lhka hgf;a Y%S ,xldj
isßfiak uy;d m%uqL Y%S ,xld ksoyia mlaIh bÈß ;uj;a ixj¾Okh fjñka mj;sk rgla mu‚' cd;Ska
ckdêm;sjrKhl§ .kakd ia:djrh fuf;la ;jÿrg;a fNao Nskakùu úkd we;sjQ cd;sl iu.shla
m%ldYhg m;a lr ke;;a" fmdÿck fmruqKg iyh§u ke;' fi!LHu;a Ôú;hlg we;s whs;sh m%dfhda.slj
iïnkaOfhka idlÉPd wdrïN lr ;sfí' kd.dkkao ;yjqre ù ke;' .=Kd;aul fmdÿ m%jdyk fiajhla
7
;uka Pkaoh Ndú; l< wfmalaIlhd
2 ckdêm;sjrKhg wod,
ld, rduqj
1 ckm;sjrKh
m%ldYhg m;a lsßu
ysñfõ&
3' wem ;ekam;a lsÍu ^kdu fhdackd ndr.
kq ,nk Èkg fmr Èk uOHyak 12 g
fmr wem ;ekam;a l, hq;=h' iajdëk
ckdêm;sjrKh m%ldYhg m;a lsßu wfmalaIlfhl= kï Tyq fyda weh
wdldr folla hgf;a isÿúh yelsh' uka;%Sjrfhla jYfhka isá nj fyda isák
njg md¾,sfïka;= uyf,alïjrhdf.ka
1' n,fha isák ckdêm;sjrhd ;r. lsÍu ,nd.kakd iy;shla bÈßm;a l, hq;=hs&
i|yd ;u wNs,dYhka m%ldYhg m;a
lsÍu wdKavql%u jHjia:dfõ 31^3& —w˜ 4' kdu fhdackd ndr .ekSu ^ue;sjrK
j.ka;sh fldñiu kshu lrk tla Èkhl§
fm'j 9'00 isg fm'j 11'00 olajd ld,
n,fha isák ckdêm;sjrhdf.a m%:u OQr iSudj ;=<§ isÿlrkq ,nhs&
ld,h wdrïN ù jir 4 l ld,hla .;
jQ miq Tyq fyda weh kej; jrla uyck 5' úfrdaO;d bÈßm;a lsÍu ^kdufhdackd
jrula ,nd.ekSug wfmalaId lrkafka Èk fm'j 9'00 isg fm'j 11'30 olajd
kï ta i|yd ;u wNs,dYhka m%ldYhg ld,h ;=< úfrdaO;d bÈßm;a lsÍu
m;a l< yelsh' túg ue;sjrK fldñIu i|yd fjka lr we;&
ue;sjrK meje;aùu i|yd wjYH 6' m%pdrK lghq;= ^wju jYfhka udihl
úêúOdk ie,eiaúh hq;=h' iy Wmßu jYfhka i;s yhl ld,hla $
2' ckdêm;sjrhdf.a ks, ld,h wjikajQ ue;sjrKhg meh 48 lg fmr m%pdrK
úg lghq;= wjika l, hq;=h&
n,fha isák ckdêm;sjrhdf.a ks, 7' ;eme,a Pkao whÿï lsÍu ^kdufhdackd
ld,h wjika ùug uilg fkdwvq oekaùu m,l, Èkfha isg Èk 10 la ;=<
iy udi follg fkdjeä ld,hla isÿlrkq ,nk w;r fndfyda ÿrg tlS
;=< B<Õg m;ajk ckdêm;sjrhd ld,iSudj ue;sjrK fldñiu úiska
i|yd ue;sjrKhla mj;ajd iqÿiq §¾> lsÍug lghq;= lrkq ,nhs&
ckdêm;sjrhd f;dard m;alr .; hq;=h' 8' ;eme,a Pkao i,l=Kq lsÍu ^fï i|yd
j¾;udkfha kï 2019 fkdjeïn¾ 09 jk idudkHfhka Èk folla fyda wjYH
Èfkka miq yd foieïn¾ 09 jk Èkg kï Bg jeä Èk .Kkla ue;sjrK
fmr ue;sjrKh mj;ajd iqÿiail= f;dard fldñiu úiska ;Skaÿ lrkq ,nhs&
.; hq;=j we;' Bg wod, ish¨ lghq;=
9'
ue;sjrK Èkh ^kdufhdackd
isÿ lsÍu i|yd ue;sjrK fldñIka
ndr.ekSfuka wk;=rej wju jYfhka
iNdj ne£ isà' tfukau tu lghq;=
udihla fyda Wmßu jYfhka i;s
je,elaùug yelshdjla jHjia:dodhlhg
yhlg fmr ue;sjrK fldñIka iNdj
fyda úOdhlhg fkdue;'
úiska ;SrKh lrk Èkhla&
9
3 ckdêm;s wfmalaIlfhla
ùug ;sìh hq;= iqÿiqlï
4
2' jhi wjqreÿ 35 g jeäúh hq;=h bÈß ckdêm;sjrfha§
fojk yd f;jk ukdm
3' Pkao odhlfhl= f,i ,shdmÈxÑ ùug .Kka lsÍug isÿfõúo@
iqÿiqlï ;sìh hq;=h ^,shdmÈxÑ ù isàu
wjYH fkdfõ&
4' wdKavql%u jHjia:dfõ 91" 92 j.ka;sj,g Y%S ,xldfõ ckdêm;sjrK Pkao úuiSfï
wkqj kqiqiqÿiafila fkdúh hq;=h mk;g wkqj ch.%yKh i|yd ue;sjrKfha§
5' foaYmd,k mlaIhlska f;drj iajdëkj wfmalaIlhka ,nd .kakd uq¿ j,x.= Pkao
;rÕ lrkafka kï md¾,sfïka;= m%udKfhka wj,x.= jQ Pkao yer fiiq Pkao
uka;%Sjrfhl=j isá fyda isák flfkl= j,ska 50% + 1Pkaohla ,nd.; hq;= fõ' hï
úh hq;=h fya;=jlska tl wfmalaIlfhla 50% la
iy ;j;a tla Pkaohla ,nd fkd.;fyd;a
6' foaYmd,k mlaIhlska ;rÕ lrkafka jeäu Pkao ,nd.;a wfmalaIlhka bj;a
kï re'50000 l wem uqo,lao iajdëk lr fiiq wfmalaIlhkaf.a Pkao m;%sldj,
lKavdhulska ;rÕ lrkafka kï fojk yd f;jk ukdmh i,l=Kq lr
re'75000 l wem uqo,la ;ekam;a lsÍug we;aoehs mÍlaId lr tu ukdm m%Odk
yelshdj ;sìh hq;=h wfmalaIlhka fofokd w;f¾ fnod yef¾'
fuu iqÿiqlïj,g wu;rj fojk ukdmh hï wfmalaIlfhl= g ,nd §
iEu wfmalaIlfhl=u ;uka we;súg Tyqf.a f;jk ukdmh fkdi<ld
ckdêm;sjrKhg ;rÕ lsÍu i|yd yef¾' fojk" f;jk ukdm fnod yeÍfuka
kqiqÿiafil= fkdjk njg Èjqreï wk;=rej nyq;rh ,nd.;a wfmalaIlhd
m%ldYhla ,ndÈh hq;=h ch.%dyS wfmalaIlhd f,i kï flf¾' hï
fyhlska wfmalaIlhka fofokd iudk Pkao
,enqjfyd;a f,d;/hs l%uhg jdikdj WrÕd
nef,a'
19 jk ixfYdaOkh f.k taug m%:u iy 19 jk ixfYdaOkh f.k tafuka miqj we;s l< m%Odk n,
uQ,dY%j, fjki y÷kd .; hq;=h'
m<d;a iNd j,g wod,j ckdêm;sjrhd i;=jQ n,;, tfia jqj;a wm ;kkakg hk ckdêm;sjrhd tjeks
lsisÿ ixfYdaOkhlg ,laj fkdue;' i¾j n,OdÍ ckm;sjrfhla fkdjkq we;'
fuu n,;, w;r md¾,sfïka;=j úiqrejd yeÍu" ckdêm;sjrhd mlaIfha kdhlhd jQ úg
weue;sjre m;a lsÍu" bj;a lsÍu ;ud hg;g hï fyhlska m;ajk ckdêm;sjrhd md¾,sfïka;=fõ
m;a lsßu b;d m%n, n,;, fõ' fï n,;, nyq;rh ysñ mlaIfha kdhlhd jqjfyd;a Tyqg
w;S;fha§ ckdêm;sjreka Wmßu f,i Ndú; lr jHjia:dfjka n,;, fkd;snqko mlaI jHjia:dj
we;' 2003 j¾Ifha§ ckdêm;s pkaøsld l=udr;=x. wkqj md¾,sfïka;= uka;%S lKavdhu yeisrùfï n,h
ue;sksh hgf;a meje;s tlai;a cd;sl mlaIfha ,enqKfyd;a Tyqg fyda wehg jl%j úYd, n,hla
m%Odk wud;H OQr ;ud hg;g mjrd .ekSug;a talrdYS lr.kakg yelsjkq we;' ta i|yd Tyqf.a
md¾,sfïka;=j úiqrejd wdKavqj f.or hjkakg;a fyda wehf.a foaYmd,k fm!¾Iho fya;=jkq we;'
Ndú; lf<ah' wfkla ckdêm;sjre Tjqkag ysñ tjeks kdhl;ajhla hgf;a ckdêm;sjrhdf.a
fuu n,;, yryd ;udg lSlre wud;H uKav,hla m%;sm;a;s m%ldYkhg jákdlula ,efí' tneúka
mj;ajd .kakg Ndú; l< w;r 19 jk jHjia:d bÈß ckdêm;sjrKfha§ Pkao odhlhka ;u
ixfYdaOkh fkdjkakg j¾;udk ckdêm;sjrhdgo wfmalaIlhka f;aÍfï§ fuu lreKq ish,a, i,ld
md¾,sfïka;=j úiqrejd yeÍu kS;Hkql+, jkq we;' ne,sh hq;=h'
11
1'
kj wdKavql%u jHjia:djla$ixfYdaOkhlg 1'5'
udkj ysñlï mßÉfÊoh mq¿,a lrñka
tl`.o@ ke;skï mj;akd jHjia:dj ñksiqkaf.a Ôj;a ùfï whs;sh yd iudc" wd¾Òl
wkqju lghq;= lrkafkao@ iy ixialD;sl whs;sjdislï jHjia:djg
we;=<;a lsÍug tl`. o @
kj wdKavql%u jHjia:djlg$ixfYdaOkhlg
2'
tl`. kï" cd;Ska w;r ixys`oshdj iy iyÔjkh
f.dvke.Su i`oyd ixl%dka;s hqla;s
1'1' kj wdKavql%u jHjia:djla ilia lr .ekSfï
jevms<sfj< wLKavj bÈßhg f.khEu
wruqKska ,xldfõ m<uqjrg ck;d woyia
fjkqfjka fmkS isákafkao@
wkqj ilia l< wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOk
ms<sn`o uyck woyia ,nd .ekSfï lñgqj
ke;skï tu jevms<sfj< w;yer oukafkao@
úiska bÈßm;a lr we;s jd¾;dj ie,ls,a,g
tu jevms<sfj< fjkqfjka fmkS isákafka kï"
.kakjdo @
1'2' úOdhl ckdêm;s l%uh ;jÿrg;a mj;ajdf.k 1'1' ,xldfõ m<uqjrg úkaÈ; m%cdjka iïuqL
hkjd o@ fjñka Tjqkaf.a woyia wkqj jvd;a fhda.H
ixys`Èhd hdka;%Khka ms<sn`o ks¾foaYhka
1'3' md¾,sfïka;= m%cd;ka;%jdoh wdrlaId lsÍug bÈßm;a l< ixys`Èhdj Wfoid m%úpdrK ld¾h
.kakd mshjr l=ula o @ idOl n,ld jd¾;dfõ we;=<;a ks¾foaYhka
1'4' tu`.ska w.ue;sjrhd iy wud;H uKav,h ls%hd;aul lrkafka o @
ys;=jlalÍ f,i n,h wjNdú; lsÍu je<elaùu 1'2' 2015 jif¾ tlai;a cd;Skaf.a udkj ysñlï uyd
i`oyd .kakd mshjr l=ula o@ uKav,hg ,xldfõ iu yjq,aldÍ;ajh we;sj
12
bÈßm;a l< 30$1 fhdackdj,sh iïnkaOfhka 1'2' ckudOH i|yd fukau iq¿;r ckj¾.j,
.kakd ia:djrh l=ula o@ iïnkaO;d ms<sn|j lghq;= lrk iajdëk
1'3' oekgu;a msysgqjd we;s w;=reoka ;eke;a;ka fldñIka iNd w¨f;ka msysgqùug lghq;=
ms<sn`o ld¾hd,h iy ydksmQrK ld¾hd,hkays lrkafka o @
iuìu 2019 wf.daia;=
5'
lsÍu;a ta i`oyd rdcH wh jefhka ie,lsh hq;= kS;sfha wdêm;H ;yjqre lr wêlrK
uQ,H m%;smdok fjka lsÍu isÿ lrkafkao@ iajdëk;ajh ;jÿrg;a ia:dms;
1'4' isÿj we;s hqo wmrdOhka iïnkaOfhka fidhd lrkafkao@
ne,Su i`oyd wmlaImd;S iy úksúoNdjfhka 1'1' wmf.a wêlrKhkays mj;sk wêl kvq m%udoh
hq;=j i;H fldñiula msysgqùug tl`.o@ je<elaùu i`oyd ld¾hlaIu hdka;%Khla
1'5' úkaÈ;hskaf.a úYajdih ;yjqre flfrk mßÈ ia:dms; lsÍug lrk fhdackd fudkjdo @
w;S; wmfhdackhka wduka;%Kh lsÍug 1'2' wdKavql%u jHjia:d wêlrKh msysgqùu
foaYshj l%shd;aul jk" úfoaYsh úfYaI{ iyho iïnkaOfhka woyi l=ula o@
,nd .ksñka úfYaI wêlrKhla msysgqùu
iïnkaOfhka Tfí m%;sm;a;sh l=ula o@ 1'3' fY%aIaGdêlrKh yd wNshdpkdêlrKh i|yd
úksiqrejreka m;alsÍu ms<snoj m%;sm;a;sh
1'6' ;ju;a yuqodj i;=j mj;sk ksoyia fkdlrk l=ulao@
,o W;=f¾ ck;djf.a bvï ksoyia lsÍu i`oyd
1'4' wdKavql%u jHjia:d iNdj u.ska isÿlrk m;a
fldmuK ld,hla .kakjd o@
lsÍïj,§" w.úksiqref.ka" kS;sm;sf.ka yd Y%S
1'7' wd.u foaYmd,kfhka meyeÈ,s f,i fjka ,xld kS;s{ ix.ufhka woyia ,nd.ekSug
fldg mj;ajd .ekSu i`oyd wjYH rdcH hdka;%Khla we;s lrkafka o@
m%;sm;a;shla ilia lr .ekSug iqodkï o@ 1'5' ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; we;=¿ u¾okldÍ
wKmk;a wfydais lr cd;Hka;r m%ñ;Skag
3'
ish¨ m%cdjkag /ljrK ,efnk mßÈ wkqj tu kS;s iïmdokh lsÍu iïnkaOfhka
cd;sl wdrlaIdj ;yjqre lsÍug Tn kj u;h l=ula o@
mshjr .kafkao@ 1'6' h,a mek .sh isú,a yd wmrdO kS;ska fjkqjg
kj kS;ska iïmdokh lsÍug mshjr .kq
1'1' udkj ysñlï wdrlAId flfrk mßÈ cd;sl ,nkafka o@
wdrlaIK jevms<sfj<la l%shd;aul lsÍug .kq
,nk mshjr fudkjd o @
6'
w,a,i" ¥IKh yd kdia;sh ;=rka lsÍu
1'2' ikakoaO yuqod" isú,a wdrlaIl yd fmd,sia fjkqfjka fmkS isákafkao@
fomd¾;fïka;=j fukau Bg wod< wfkl=;a
wdh;k i|yd ukd mqyqKqjla iys; jD;a;Suh
wdrlaIl yuqodjla ìyslsÍug lghq;= lrk w,a,i" ¥IKh yd kdia;sh msgq olskafka kï"
w;r Tjqka udkj whs;sjdislï" cd;Hka;r 1'1' m%iïmdok fldñiu úiska ilia lr ckdêm;s
udkqIjd§ kS;sh yd udkj ysñlï kS;sh ms<sn| ld¾hd,hg hjd ;ju;a tys ysrù we;s NdKav
oekqu iy wjfndaOh we;s wh nj iy;sl yd fiajd ,nd.ekSu i|yd jk ks¾Kdhl jyd
lsÍug iqodkï o@ kS;s.; lsÍug lgh;= lrkafka o@
1'3' kS;suh mokula u; cd;sl wdrlaIl WmfoaYl 1'2' rcfha yd rchg wkqnoaO ish¨u wdh;khkays
uKav,hla msysgqjkafkao@ tys ixhq;sh l=ula m%iïmdok lghq;= m%iïmdok fldñifï
o @ tu uKav,h w.ue;s yd wud;H uKav,h ks¾foaY u; isÿlsÍug tl`. o@
iu. ukd ffoksl ikaksfõokhla mj;ajd 1'3' w,a,ia yd ¥IK úu¾Yk fldñIka iNdj
.ekSug .kq ,nk mshjr fudkjdo@ Yla;su;a lrñka kùk ;dlaIKh yd
1'4' ish¨ nqoaê wxY taldnoaO fldg cd;Hka;rj ks,OdÍkag wjYH mqyqKqj läkñka ,nd§ug
yd foaYshj l%shd;aul jk kj cd;sl nqoaê lghq;= lrkafka o@
wxYhla ìyslsÍug lghq;= lrkafka o @ 1'4' Y%S ,xldj w;aika fldg tlÕ ù we;s
wka;¾cd;sl ¥IK úfrdaë m%{ma;sh
4'
rdcH wdh;kj, iy fldñIka iNdj, iïmQ¾Kfhkau l%shd;aul lsÍu i|yd wjYH
iajdëk;ajh ;yjqre lsÍu fjkqfjka jk kS;s iïmdokh lsÍu iy wjYH uQ,H
fmkS isákafka o@ m%;smdok jydu ,nd§u isÿlrkafka o@
1'5' ixj¾Okfha uqjdfjka uyck uqo,a wjNdú;
1'1' fldñIka iNdj, iajdëk;ajh" j.ùu yd lsÍug tfrysj kS;s Í;s iïmdokh lr yd
ld¾hlaIu;dj ;jÿrg;a iy;sl lsÍu iy Yla;su;a lr ¥IK úfrdaë iïm%odhla we;s
ld¾h uKav, yd uQ,H iïm;a iïnkaO lsÍUg .kakd mshjr l=ula o@
.eg¨iy.; ;eka ksrdlrKh lsÍug .kq 1'6' foaYmd,lhka iy by< ks,OdÍkaf.a j;alï
,nk mshjr l=ula o@ iy nerlï fy<slsÍu iïnkaOfhka Tnf.a
m%;sm;a;sh l=ula o@
7' 13
ksIamdokh uQ,sl jQ" lsisÿ ck fldgilg m%foaYhlu isák ishÆ frda.Skag ,efnk
fjkialulg ,la fkdù ixj¾Okfha njg iy;sl l< yels o@
m%;s,dN ysñjk" wd¾Òl jYfhka 1'7' fm!oa.,sl wxYfhka iemfhk fi!LH
uyck;dj n,.kajk wd¾Òl fiajdjka iy tajdfha ñ, rcfha kshdukhg
9'
ms<s;=r Tõ kï" ish¨ cd;Skaf.a ixialD;sl yd iudÔh
1'1' jl% nÿ m%;sY;h wju lsÍu b,lal lr .;a wkkH;djhka iq/flk l,d yd
Rcq nÿ u; mokï jk nÿ m%;sm;a;shla ilia ixialD;sl whs;sjdislï iqrlaIs; lsÍug
lsÍug .kak mshjr l=ula o@ tl`. o @
1'2' ldka;djka n,j;a f,i mSvdjg m;alrk laIqø
uQ,H Kh l%uh kshdukh lsÍfï úêúOdk 1'1' ixialD;sl m%ldYkhkaf.a úúO;ajh wdrlaId
kS;sfhkau we;s lrk w;r fï jk f;la lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu fjkqfjka 2005
Tjqka ,ndf.k we;s laIqø uQ,H Kh lmd tlai;a cd;Skaf.a hqfkiaflda iïuq;sh
yßSug iqodkï o@ wmrdkqu; lr kS;s.; lsÍug iQodkï o@
1'3' W;=re" kef.kysr iy j;=lrh hk W!k 1'2' l,d ixialD;sl l%shdldrlï i`oyd m<d;a
ixj¾ê; m%foaYhkays ixj¾Ok lghq;= läkï uÜgñka há;, myiqlï ia:dms; lsÍug
lsÍu iy mq¿,a ck iyNd.S;ajhla iys; iïm;a imhd.kafka flfia o@
jevms<sfj<la f.k tau i`oyd fhdckd lrk 1'3' uQ,sl whs;sjdislï hgf;a ;yjqre flfrk
jevms<sfj, l=ula o@ ^l,d;aul& m%ldYkfha ksoyi" wd.ñl fyda
foaYmd,ksl ueÈy;a ùulska ixialD;sl
1'4' ,dNh muKla wruqKq lr fkd.;a ixj¾Okhfha
lafIa;%fha§ jdrKhg ,laùu je<lSug wjYH
m%;s,dN ieug iudkj fn§ hk iudc
m%;smdok we;s lsÍug yels o@
m%;sixialrK iys; wd¾Òl l%shdldÍ;ajhla
fj;g .uka lsÍu ioyd fhdackd fudkjdo @ 1'4' l,d lD;s ixrlaIKh lsÍu i`oyd wdh;khla
ia:dms; lsÍu iy Y%S ,xld l,d uKav,h
1'5' lDIsl¾uh iy ëjr l¾udka;h iïnkaOfhka hj;ald,Sk lsÍu l< yels o@ ;jo"
iïnkaOfhka Tnf.a m%;sm;a;sh l=ulao@
10'
1'6' mdvq ,nk iy wld¾HlaI rdcH wdh;k ldka;d foaYmd,k ksfhdack;ajh
iuankaOfhka wkq.ukh lrk m%;sm;a;sh ms<sn`o Tnf.a m%;sm;a;sh l=ula o@
l=ula o@
11' ixj¾Ok l%shdj,sh i`oyd ldka;d odhl;ajh
8'
iudc idOdrK;ajfhka hq;=j wOHdmkh ,nd .ekSu fjkqfjka .kq ,nk mshjr
yd fi!LH lafIa;%hkays myiqlï yd fudkjdo@
fiajdjka fj;g iEu ckfldgilgu
m%fõY ùfï whs;sh ;yjqre lsÍu' 12' urK o`vqju iïnkaOfhka Tn wkq.ukh
lrk m%;sm;a;sh l=ula o@
1'1' ishÆu isiq isiqúhkag iïmQ¾Kfhkau 13' fm!oa.,sl kS;s iïnkaOfhka wkq.ukh
lrk m%;sm;a;sh l=ulao@
fkdñf,a ,efnk" .=Kd;aul" ishÆfokdu
wka;¾.; lr.kakd yd iudk m%d:ñl" 14' lïlre whs;sjdislï ;yjqre lrk w;r
lksIaG yd oaú;Shsl wOHdmkhlska iukaú; wdfhdaclhka Èß.kajkafka flfia o@
wjqreÿ 13l wksjd¾h mdi,a wOHdmkhla 15' j¾Okh jk jeäysá ck.ykh l,ukdlrKh
iy;sl l< hq;=h' lr.kafka flfiao @
1'2' ishÆu ;reK ;re‚hkag fkdñf,a ,efnk" 16' fm!oa.,sl úYajúoHd," ffjoH wOHdmkh
.=Kd;aul ;dlaI‚l" jD;a;Sh yd ;D;Shsl ms<sn`o m%;sm;a;sh l=ula o @
wOHdmkhla iy;sl l< yels o@ 17' rdcH fiajh m%;sjHqy.; lrkafka flfia o @
1'3' wOHdmkh i`oyd whjefhka 6]l m%;sY;hla 18' wOHdmk m%;sixialrKj,§ jeä wjOdkhla
fjka lsÍug iQodkï o@ fhduq lrkafka l=uk wxYj,go @
1'4' rcfha úYajúoHd,j, uQ,sl Wmdê yd mYapd;a 19' udOH ksoyi iqrlaIs; lsÍu fjkqfjka fmkS
Wmdê wÈhrj,§ m¾fhaIK i|yd Èß.kajk isáñka ish,qu ckudOH i`oyd wdpdr O¾u
l%uhla l%shd;aul l< hq;=h' moaO;shla udOH wdh;k iy udOHfõoSkaf.a
1'5' ff;%hs NdId oekqu ish¨u isiq isiqúhkag ,nd tl`.;djfhka ilia lsÍug mshjr .kafkao@
.ekSu i`oyd mdi,aj, myiqlï ie,ish yels 20' ;srir ixj¾Okh flakaø lr.ksñka mßir
o@ ixrlaIKh fjkqfjka jk Tfí jevms<sfj<
1'6' rch úiska fkdñf,a imhk fi!LH fiajd" l=ulao@
lsisÿ fjkialulska f;drj" rfÜ iEu iuìu fjkqfjka m%fndaO r;akdhl iy
chks wfífialr úiska ilia lrk ,§'
14
iuìu 2019 wf.daia;=
W;=rg ke;s
uy rcdfKda
hdmkh úYajúoHd,fha
isxy, wOHkdxYfha
fÊHIaG lÓldpd¾h
idñkdoka úu,a
w
f.daia;= ui 11 jk Èk úfYaI Èkhla njg fuu
jifrys wf.dia;= 12 jk Èk hdmkfhys m<uq
mqj;am;a jd¾;d lr ;snqKs' thska tl jeo.;alula
ork isÿùu jkafka fuu jifrys wf.daia;= ui 11
jk Èk iji y;rg ;u kdhl;ajfhka hq;= Y%S ,xld
fmdÿck fmruqfKys ckdêm;sjrK wfmaCIhd ;u
fidhqre f.daGdNh rdcmCI nj ks, jYfhka oekqï
§uhs' wf.daia;= ui 11 jk Èkhg wod, wfkla jeo.;a
isÿùu f,iska hdmkfhys mqj;am;aj, i`oykaj ;snqfKa
hdmkh uykqjr ud¾.h jid ouñka hqoaOh wdrïN
lsÍuhs' th isÿjQfõ 2006 jifrys nj;a tlS m%jD;a;sfhys
i`oyka úh' we;af;kau th y`ÿkajd ;snqfKa hqoaO m%ldYh
isÿ l< Èkh jYfhks' .sh jifrys wf.daia;= ui 11
jk Èkfhys hdmkfhys udOH tjeks igykla fkdl<
nj o fuh mqj;am;a l,djg yqre mqreÿ jHdcdfl%dala;s
w,xldrhla nj o f;areï .ekSu myiqh' f.daGdNh
rdcmCI uy;d ckdêm;s wfmaCIl njg m%ldY lsÍu
l< Èkhg wod<j ;j;a jeo.;a isÿùula f,iska fou<
mqj;am;a m< lr ;snQ m%jD;a;shla jkafka bkaÈhdkq
fldx.%ia mCIfhys kdhl;ajhg fidakshd .dkaê
uy;añh m;a lr .ekSuhs' bkaÈhdfjys YS>%fhka j¾Okh
jk Ndr;Sh ck;d mCIfha foaYmd,k jHdmD;sh ;=<
uE;l§ cïuq ldYaórfhys fldgila uOHu wdKavqfjys
md,kh hg;g f.k tñka wdKavql%u jHjia:dfjka
,nd § ;snQ úfYaI n,;, wysñ flreKq ;;a;ajhla ;=<
bka§h foaYmd,kfhys p,khka j,go fou< iudchg
ixfõ§ ùu jeo.;ah'
flfiajqjo fuys§ uu wjOdkh fhduq lrkakg
n,dfmdfrd;a;= jkafka t<fUk ckdêm;sjrKhg wod,
fï jk úg olakg ,efnk foaYmd,k ld,.=Kfhys
fjkiaùug wod<j W;=frys m%dka;Sh foaYmd,kh
;=< olakg ,efnk fjkialïh' ,xldfjys wfkl=;a
15
W;=frys Pkaoodhlhd md¾,sfïka;= ue;sjrKfhys§ ;u
ksfhdað;hdj f;dard .kakd w;r ckdêm;sjrKfhys§ isÿ
wd.ñl
kS;s
whs;sjdislï
j,g
hghs
uqia,sï újdy yd Èlalido mk; m%;sixialrKh lsÍu ms,sno idlÉPdjg uqia,sï fkdjk
ia;%shla f,i t<öu b;du;a wmyiq ld¾hhla fõ' mdial= m%ydrhg miqj iudch ;=, W;aikak
ù we;s uqia,sï úfrdaë woyia moaO;sh ksidfjka tu ld¾hh ;j;a wmyiq ù ;sfí' uqia,sï
kS;sh wfydais lr ish¨ fokd fmdÿ kS;shla hg;g meñKsh hq;= nj;a" uqia,sï kS;shla wjYH
kï wrdìhg hd hq;= nj;a isxy, iudch ;=, b;du;a ckm%sh woyia" uqia,Sï kS;sh fukau
fmdÿ kS;sh iïnkaOfhka we;s jerÈ jegySï ksidfjka iy cd;sjd§ foaYmd,k m%jdy úiska
is;du;d jerÈ f;dr;=re iudc.; lsÍu ksidfjka uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixialrKh
lsÍu ms,snoj idlÉPdj idOkSh f,i isÿ lsÍug ksrka;rfhka ndOd t,a, fõ' flfia fj;;a
fuu ,smsfha wruqK fjkafka uqia,sï fkdjk mqrjeisfhla f,i yd ia;%shla f,i uqia,sï kS;s
m%;sixialrK ms,snoj idlÉPd l, yels rduqjla f.dv k.d .; yelafla l=uk uQ,O¾u
hgf;ao hkak idlÉPd lsÍuhs'
kS;sfha
fuu újdy yd Èlalido mkf;ys
mj;sk w;r" Bg wu;rj
idïm%odhsl;ajh yd hq;=lï f,i
l¨ i¿
i,ld l%shd;aul jk fjk;a
pdß;% úê o mj;S' oEjeoao tys
m%uqL wx.hla fõ'
fuu mk; u.ska ldka;djf.a
wehs@
neÆ ne,aug fmfka' woDYHudk
foúhka jykafia flfkl=
úiska jod<d hehs mjiñka
ukqIH Ôú;hg n,mEï t,a,
lrk wdldrfha kS;s yd pdß;%
uq
úfYaI lreKq lsysmhla .ek
ia,sï újdy yd Èlalido wjOdkh fhduq lruq' m<uqjekak
kS;sh ixfYdaOkh lrk uqia,sï újdy kS;sh hgf;a újdy
f,i b,a,d isáñka uqia,sï ùfï wju jhi fkdolajk w;r
ldka;d l%shdldߌka msßila fï mkf;a 47 ^1& ^i& j.ka;shg
Èkj, úúO idlÉPd mj;ajñka wkqj wjqreÿ 12 g wvq .eyeKq
isá;s' tu idlÉPd j, uQ,slu <ufhl=g jqjo" ld;sjrhdf.a
woyi f.dkq jkafka kS;suh wjirh we;=j újdy úh yelsh' mj;ajd f.k hñka mqreI uQ,sl
ixfYdaOkhla iïnkaOfhka uqia,sï újdy kS;shg wkqj nyq iudc w.;Ska ;j ;j;a ;Sj%
jqj o tys háfm<ska lshfjkafka Nd¾hd újdy i|yd wjirhla lrk njo meyeÈ,sj fmfka'
ldka;djf.a YÍrhg we;s whs;sh mj;sk w;r wjYH kï ish¨u uqia,sï ldka;djka úiska miq.sh
yd th Wÿrd .ekSu je<elaùu Nd¾hdjkag iudkj i,lkafka jir ;syla muK ld,hla mqrd
;yjqre lr .ekSug ork hehs olajñka újdy y;rla fuu mk; ixfYdaOkh lrk
W;aidyhla nj fmfkkakg isÿlr.; yelsh' uqia,sï újdy f,i b,a,d isákafka kS;suh
;sfí' Wv/áhkag tla újdy yd Èlalido mk;g wkqj ia;%S ixfYdaOkhla ms<sn| muKla
kS;shl=;a" uqia,sï jrekag ;j md¾Yajh fjkqfjka weh újdyhg fkdjk nj mQ¾jfhka oelajQfha
újdy kS;shl=;a tfia fkdjk wkque;sh ,nd fok njg tneúks' tfy;a fuu mk;
whg idudkH kS;shl=;a w;aika lrkafka weh fkdfõ' ixfYdaOkh l< hq;af;a wehs hk
;sîfukau újdyh yd iïnkaO;d jd,sjrhd kñka y÷kajk wehf.a idlÉPdj kS;suh ;¾l yd woyia
jd¾.sl yd N+f.da,Sh iSudjka Ndrlrejhs' fuu mk;g wkqj u; yd wd.ñl u;s u;dka;r u;
j,ska ne| ;nk tajd nj fmfka' uqia,sï mqreIfhl=g ;u ìß|f.ka muK;a ,>q jk oelsh yelsh'
1951 wxl 13 ork uqia,sï ffjjdysl jrola isÿ fkdjQj;a" ldka;djf.a YÍrhg yd ukig
19
we;s whs;sh;a" thg wd.u úiska j, jk w;r kef.kysr m<d;
n,y;aldrfhka we;=¿ ùu;a yd kqjrt<sh Èia;%slalh fujeks
ms<sn| idlÉPdj isÿjkafka újdy j,g m%isoaêh Wiq<kq
wvqfjka nj fmfka' ,nhs' ;reKfhl= fyda ;re‚hl
Y%S ,xldfõ kS;sh yd f,dalfha wvqu ;rfï jhi wjqreÿ 18la jk
fndfyda rgj,a j, kS;shg wkqj f;la j;a isg újdy úh hq;af;a
mqoa.,fhl=f.a újdy ùfï jhi wehs o hk ldrKh fuys§ i,ld
f,i olajd we;af;a wjqreÿ 18 n,kq jà' m<uqjekak Wiia
iïmQ¾K ùuhs' tfy;a uqia,sï wOHdmkhla ,eîug mqreIhd
Èh‚hka wjqreÿ 18 g wvq yd iudk whs;shla ldka;djg o
jhil§ újdy lr §u fuu mk; mej;sh hq;= ùuhs' fojekak YÍr
u.ska wkqu; lrhs' fï iïnkaO j¾Okh fõ.fhka isÿ jQjo"
jdo lrk yd u;jd§uh jYfhka ;ukaf.a ,sx.sl leue;a; l=ulao"
.efgk cfuhs;=,a W,ud we;=¿ ;u YÍrh ;ukaf.a ukig
úúO mqreI uQ,sl lKavdhï m%;spdr olajkafka flfiao"
mjikafka oeka ,xldfõ tjeks újdy jQ miq mjq,la kv;a;=
újdy isÿ fkdjk njhs' tfy;a lsÍu yd mjq,la we;=<; isÿúh
tjeks újdy isÿjk njg fuu hq;= iïnkaO;d isÿúh hq;af;a
m%;sixialrK b,a,d isák flfiao hkak f;areï .ekSug
ldka;djkau lshd isà' fndfyda yd mßK; ùug hï ld,hla
úg fuh Ndú;djla jYfhka wjYH fõ' .eyeKq <ufhl=
mj;skafka ÿmam;a uqia,sï mjq,a iïnkaOfhka fuu jhi
;jÿrg;a iqúfYaIs jkafka ,sx.sl
l%shdldrlï yd m%ckk ld¾hh
i|yd wehf.a YÍrh iQodkï
úh hq;= ùu yd ksfrda.S úh hq;=
ùuhs' .eyeKq orefjl= újdy
lr§u u.ska wehg ;ukaf.a
YÍrh iïnkaOfhka we;s whs;sh
wysñ jk w;r" weh iïnkaO
md,kh mqreIfhl= w;g m;afõ'
tu md,kh wehf.a ,sx.sl;ajh"
m%ckkh muKla fkdj uki
md,kh lsÍu olajd mq¿,a jk
;rfï mqreI uQ,sl Ndú;djka
uqia,sï iudch ;=< mj;S'
i,ld ne,sh hq;= ;j;a
lreKla kï" ld;sjrhdf.a
wjirh we;=j fjk;a újdy
lr .ekSug uqia,sï mqreIhdg
we;s whs;shhs' tu whs;sh
ldka;djg fkdue;s w;r i,ld
nef,kafka uqia,sï mqreIhdf.a
wd¾Ól yelshdj mu‚' ,sx.sl yd
iuìu 2019 wf.daia;=
tjeks kS;shla ;ndf.k isàu ;rï wYsIag;ajhla widOdrK isÿ jk njg we;s idlaIs o iu.h' tu
;j;a ke;' tfy;a mqreI uQ,sl iudc w.;Ska yd idlaIs j, ì÷Kq mjq,a" f.!rjh wysñ lsÍï" uqia,sï
mqreIdêm;Hh ;yjqre lrk wdldrfha iudc .eyeKq orejkaf.a wOHdmk whs;sh fld,a,lEï
w.hhka jkaokd lsÍug reÑ Y%S ,xldjla ;=< uqia,sï hkd§ ksy`v fõokdjka fodaxldr foñka ;sfí'
újdy yd Èlalido kS;sh .ek mqÿufhka is;sh hq;= f*ßh,a wIafrdama" w¾ñid à.,a" yidkd fia.=
o ke;' bi§ka jeks uqia,sï ldka;d whs;sjdislï iïnkaOj
miq.sh wfma%,a ui mdial= m%ydrh;a iu. fndfyda fmkS isák l%shdldß‚hka uqia,sï újdy yd Èlalido
uqia,sï Ndú;djka m%Yak lsÍug ,la jQ w;r ta mk; iïnkaO idlÉPdj,§ úfYaI woyila lshd
u;ska f.dv ke.=kq isà' ta Tjqka bia,dï
iudc l;sldjka wd.u hkq idufha"
w;ßka uqia,sï újdy ohdkqlïmdfõ yd
yd Èlalido mk; iudkd;au;djfha
iïnkaO l;sldj uqia,sï ldka;djkag jvd uqia,sï wd.ula f,i ms<s.
m%n,j biau;= úh' msßñka n,j;ah' Tjqkag jvd uqia,sï kakd njhs' tfy;a
th ñksidf.a whs;sh lajdis Widú j, isák
iïnkaOj m%Yak lrk uka;%Sjreka weu;sjreka n,j;ah" jfhdajDoaO ld;sjrekag
w;ru" ldka;djf.a Tjqkag;a jvd W,udjre yd W,ud iudkd;au;djh
,sx.sl;ajhg we;s ixúOdkh n,j;ah' foúhka ;j wjYH ke;' Tjqkag
whs;sh;a" th md,kh yßyuka Widúhlao
lsÍug uqia,sï msßñ ÿrg;a m,a,sfha ke;' ke;' Tjqkaf.a f,dalh
iudch úiska W;aidy ;=< foúhka o ke;'
ork wYsIagNdjh;a Tjqka bia,dï O¾uh
m%Yak lrhs' mdial= lshjd we;af;a mqreI
m%ydrfhka miqj uQ,sl w¾:fhks' Tjqka
uqia,sï m%cdj b,lal iy W,ud ixúOdkh
lr .ksñka isÿ jQ tlaj ldka;djf.a ,sx.
fndfyda idlÉPd yd sl;ajh yd YÍrhg we;s
l%shdkaú; cd;sjd§ whs;sh iïnkaOfhka
fyda wd.ï úfrdaë flaj,a lsÍfï l%Svdjla
iajrEmhla .;a kuq;a" isÿ lrñka isá;s' tu
fuu mk; iïnkaO flaj,a lsÍu u.ska
idlÉPdj .;af;a ldka;dj muKla
whs;sjdislï yd fkdj ukqIH;ajhg
ukqIH;ajh iïnkaO we;s jákdluo flaj,a
me;a;hs' th ;j;a fjñka ;sfí' lajdis
m%n, ùug n,mEfõ uqia,sï iudc Ndú;djlg Widú j," uKav, j, ldka;d cQß iNslhska isàu"
tfrysj uqia,sï iudcfhkau meñ‚ yඞla ùu ksidh' Tjqka újdy frðiag%d¾jreka f,i lghq;= lsÍu
th j¾Kj;a jQfha ksfjig ù isàug n, lrkq u.ska iudc iudk;ajh we;sjk wdldrh ms<sn|
,enQ *d;sud,dg yd l=vd ld,fha§u újdy ùug Tjqka is;kakg j;a nhh' újdy j,g ukud,shf.a
n, lrkq ,enQ ridkd,dg ukqIH;ajh iïnkaO leue;a;" w;aik wksjd¾h lsÍfï fhdackd foi
n,dfmdfrd;a;=jla we;s lrùug uqia,sï ldka;djka Tjqka n,kafka ffjÍ yeÕSfuks' Nd¾hdjf.a
msßilau bÈßm;a ùu ksidh' foudmshka úiska ,ndfok oEjeoao fyj;a lhsl=,sh
mqÿuhlg fuka Y%S ,xld md¾,sfïka;=j ksfhdackh Èlalido wjia:djl§ kej; Nd¾hdjg mjrd §u
lrk uqia,sï uka;%Sjre iEu fokd mdfya uqia,sï .ek Tjqka is;kafka msßñ lug uÈ mqxÑ lula
ldka;d ksfhdað;jßhka úiska b,a,d isák ixfYdaOk f,ih'
ms<s.kq ,enQy' ta fjkqfjka md¾,sfïka;=fõ§ l;d uqia,sï ldka;djkag jvd uqia,sï msßñka n,j;ah'
lrk nj o" uqia,sï újdy yd Èlalido mk; Tjqkag jvd uqia,sï uka;%Sjreka weu;sjreka n,j;ah"
ixfYdaOkhg wjYH ish¨u W;aidyhka ork nj o Tjqkag;a jvd W,udjre yd W,ud ixúOdkh n,j;ah'
Tjqyq fmdfrdkaÿ jQy' tfy;a W,ud ixúOdkh we;=¿ foúhka ;j ÿrg;a m,a,sfha ke;' idm,;a oEiska yd
wka;jd§ yd mqreIjd§ lKavdhï jvd;a n,iïmkak fk;a flfjks u; Èÿ<k n,dfmdfrd;a;=fõ l÷¿
nj Tjqkag wu;l jQ ksidu miqj we;s jq n,mEï jEiafik uqyqKqj,ska hq;=j *d;sud,d wfmalaIdjka
j, m%;sM,hla f,i Tjqkaf.a fmdfrdkaÿ yd uqia,sï o,ajd n,d isákq we;' •
ldka;d kdhsldjkaf.a n,dfmdfrd;a;= Èhdre fjñka
21
uqia,sï kS;sh .ek
fláfhka
uqia,sï
kS;sh
wod, jkafka Èlalido lsÍu
ldg o@ m%Odk jYfhka
fldgia 2 lg
Wm;ska uqia,sï cd;slhka jQ whg iy fnfoa'
miqj bia,dï wd.u je<|.ekSu ksid
uqia,sï cd;slhka njg m;a jQ whg
ieñhd úiska Èlalido lsÍu - 27 j.ka;sh
uqia,sï
újdy ieñhd úiska ìßoj Èlalido lsÍfï l%u 4 la
kS;sh we;'
• ;,la Èlalidoh
• 1951 wxl 31 ork uqia,sï újdy yd Èlalido ;u ìßof.ka fjkaùu ioyd z;,dlaz
mk; fuys § wod< fõ' fï mk; 8 j;djla m%ldYh lsÍfuka Èlalidoh ,nd .ekSu'
ixfYdaOkh ù we;s w;r wjika jrg 2013 • ,shka Èlalidoh
wxl 24 ork mk;ska ixfYdaOkh ù we;' Nd¾hdj wkdpdrfha yeisÍu ksidfjka
fuys 23 j.ka;sh wkqj jhi wjqreÿ 12 la lrkq ,nk Èlalidoh
imqrd ke;s .eyekq <uhl= yg újdy úh • b,d Èlalidoh
fkdyel' tfy;a <uhd jdih lrk m%foaYfha ìßo iu. udi 4l ld,hla mqrdjg ,sx.sl
lajdisjrhd úiska ta ioyd wkque;sh ,nd foa ixi¾.h fkdmeje;aùu Èjqreula u; isÿj
kï" tjeks újdyhla isÿ l< yels h' we;s úfgl mekk.sk Èlalidoh
• 24 j.ka;sh wkqj uqia,sï msßñfhl= yg
nyqNd¾h fiajkh kS;Hkql+, fõ' mk; ;=< • Isyd¾ Èlalidoh
újdy úh yels Wmßu Nd¾hdjka ixLHdjla ìßo iu. ;ykï {d;s ino;djla we;s
olajd fkdue;s jqj o" l=rdKhg wkqj tu njg fy<s jQ úg mekk.sk Èlalidoh
ixLHdj 4 la njg mejfia'
• tfy;a tfia újdy ùug kï" wod< ìßo úiska Èlalido lsÍu - 28 j.ka;sh
ldka;dj újdy lr .ekSug Èk 30 lg fmr *dId Èlalidoh kñka fuh yeÈkafõ'
weh Ôj;a jk m%foaYfha lajdisjrhd fj; ieñhd úiska ;udg fkdi,ldd isáu iy
l,ska ta nj iúia;rd;aulj oekqï Èh hq;= uqia,sï kS;sh ;=< zjerÈZ jYfhka i,lk l%shd
h' nyq újdyhla isÿ lrk wjia;djl fuh isÿ lsÍu fujeks Èlalidohla ,nd .ekSu
wksjd¾fhka wkq.ukh l< hq;= w;r tfia ioyd ksñ;s fõ' ^Wod - l%Er;ajfhka ie,lSu"
fkdlsÍu ovqjï ,eìh yels jrola fõ' oafõYiy.;j w;ayer hdu" wkdpdrh&
• túg lajdisjrhd úiska tu ksfõokh Tyqf.a
n, m%foaYhg wh;a ish¨ u cqïud m,a,sj, uqia,sï foam< kS;sh
m%o¾Ykh lrñka m%isoaO lrkq we;'
• flfia fj;;a 16 j.ka;sh olajd we;af;a ksis uqia,sï mqoa.,hkaf.a wka;su leu;s m;%
mßÈ ,shdmÈxÑ lsÍula isÿ fkdú ;sîu u; ioyd uqia,sï kS;sh wod< fkdfõ' thg wod<
muKla uqia,sï újdyhla wj,x.= fkdjkq jkafka rfÜ idudkH fmdÿ kS;sh hs'
we;s nj hs' tfy;a wka;su leu;s m;%hla fkdue;sj
• tfia u uqia,sï újdyhl § msßñhd úiska ñh .sh uqia,ï cd;slhl=f.a foam<j,g wod<
ldka;dj fj; odhdo msßkeóu isÿ lrk jkafka 1931 wxl 10 ork uqia,sï f;ia;fïka;=
w;r th wksjd¾h wx.hla f,i ie,fla' rys; foam< wkqm%dma;s mk; hs'
fuh uy¾ kï fõ' ldka;djg o msßñhd tys 2 j.ka;shg wkqj wka;su leu;s m;%hla
fj; odhdoh Èh yels w;r th wksjd¾h fkdue;sj ñh .sh uqia,ï cd;slhl=f.a foam<
fkdfõ' fn§ hdfï § uqia,sï kS;sh wod< fõ'
22
Y%S ,xldfõ
iuìu 2019 wf.daia;=
<ud újdy
Angel Boligan
»YKïv
ks,a wyia j,d u; iS; w;a;gq w;=,
we;a;u
uqia,sï
m%Yakh
fudyuâ ìka i,auka
w
m idudkHfhka ckjd¾.sl wr.,j,g tfrysj NslaIqyq tl, mekjQ úkh kS;s
n,dfmdfrd;a;= jkafka iy tajdg mlaI jkakkaf.a ta wdldrfhkau woo ms<smÈ;s'
wd.u m%Yakhl ms<s;=rla u;jdoj,g tfrysj uu ,shd th NslaIQkaf.a m%Yakhls' hï
f,i l%shdlrkq we;s njhs' we;af;ñ' fuu ,smsfha wruqK fyhlska fï ldrKh iudc
tkuq;a ,xldfõ wd.u m%Yakhla bia,dï wd.u iïnkaOfhka m%Yakhla jQjd kï uyck;djg
ù we;' wd.u m%Yakhla ùug fuu idlÉPdj lsÍuhs' ta ms<sn|j ;SrKhla .ekSu i|yd
m%Odk fya;=j wd.ï tu wd.ï ,xldj wo ojfia ck j¾. n, lsÍug whs;shla we;ehs
l¾;Djrekaf.a uQ,sl wNsm%dhka jYfhkao wd.ï jYfhkao fn§ uu is;ñ' ulaksido h;a wd.u
f.ka neyerj lghq;= lsÍuhs' we;' wd.ñl ixys¢hdj Wfoid mj;skafka ck;dj fjkqfjka
udkj b;sydifha wd.u idudkH wjYH m%Odk ldrKhla jkafka ksidh' ck;dj mj;skafka wd.u
uyck;dj fm<Sug rcqka yd iajlSh wd.ï oekg iudch ;=< fjkqfjka fkdjk ksidh' nyq
tlaj lghq;= lr we;' wd.u Ndú;d jk wkaou ms<sn|j iajhx ckhdf.a ys; iqj ms‚i ixpdrfha
fjkqfjka hqoaO we;sù ;sfí' úfõpkd;aulj tu wd.ñlhka fhfoñka Tjqkag O¾uh lshd
wd.u ck;djf.a wOHd;aul úiska i,ld ne,Suhs' iuyr úg fok f,i ish Y%djlhkag nqÿyq
mdßY=oaO;dj we;slsÍfï ish wd.ñl kdhlhka Tjqka foaYkd lSy' fuu ldrKh R.a fõofhao
m%uqL ld¾hfhka neyerj fjk;a lrk ,o jljdkqj ;=< wod< i|yka fõ'
27
ldka;djkaf.a we÷u ms<sn| m%Yakhla bia,dï lshd we;' tys hï i;H;djhla ;sfí' tfukau fi!È
wd.u iïnkaOfhka ;sfí' ud woyk wd.u ud w¢k wrdìfha ishjia lsysmhlg fmr wdrïN jQ jydíjdoh
m<¢k wdldrh iy ud lk fndk wdldrh jeks fya;=fjka iy jydíjdoh furg me;sÍu fya;=fjka
is,a,r lreKq ms<sn|j ug n,mEï lrkafka kï furg ixialD;sh yd ne£ isá uqia,sï ck;dj tu
uu ta wd.fuka bj;a fjñ' tkuq;a hï lsisfjla uQ,hka f.ka wE;a ùu isÿjQ njgo u;hla mj;S'
tu n,mEu wkqu; lr ta wkqj l%shd lrkafka kï tkuq;a fi!È wrdìfha wo isÿjkafka l=ulao@ trg
Tyqf.a fyda wehf.a fyda tu whs;sh fjkqfjka uu Tgqkak ysñ l=ure jk fudyuâ ìka i,auka fyj;a
fmkS isáñ' bia,dï wd.u foaYkd lrk ,o hq.fha§ MbS trg ldka;d ksoyi iqrlaIs; lrñka hhs'
ueo fmrÈ. u;= fkdj f,dj fndfyda fmfoiaj, fuu m%;sixúOdk werUqfKa fuhg l,ska isá rcq
ldka;djkag ;snqfka msßñkag yd iudk whs;shla jk wíÿ,a,d f.a iufha§h' ta iufha§ cd;sl Y=rd
fkdfõ' f,dj ldka;djkag Pkao n,h ,enqfkao ljqkais,hg ldka;djka m;a flßks' ldka;djkag
msßñkag miqjh' bia,dï wd.ñl kdhlhka fï cd;sl ye÷kqïm;a ksl=;a flßks' ldka;djkag
lreKq ie,ls,a,g .; hq;= hhs uu fhdackd lrñ' ;ksju fydag,aj,g hdugo k.r iNdjkays Pkaoh
oekg wjqreÿ 50 lg muK fmr uqia,sï ldka;djkaf.a mdúÉÑ lsÍugo rg ;=< mqreIhkaf.a wjirhlska
we÷u jQfha fciSud biauhs,a" f*ßh,a wYafrd*a iy f;drj hdï Bï lsÍugo wjir ,eì‚' MbS
nx.,dfoaY w.ue;sks Ysla yIskd jeks iïNdjkSh fuu m%;sixúOdk È.gu lrf.k hhs' uE;l§ Tyq
uqia,sï ldka;djka woo w¢k we÷uhs' we÷u .ek ldka;djkag ßh meoùfï n,m;a ,nd ÿkafkah'
fhdok wjOdkh Y=oaO jQ l=rdkfha fndfyda ;ekaj, trg wd.ñl mQcljrejreka ck;dj .ejfik
i|yka jk wOHd;añl mdßY=oaêh i|yd fhdokafka ia:dkj,g meñK ldka;djkaf.a we÷ï ms<sn|j
kï jvd;a iqÿiq nj uu is;ñ' Tjqkag fkdfhl=;a úOdk fok isß;la wkq.
we÷u ms<sn| miqld,Skj we;sjQ fjki 1977 ka miqj ukh l<y' MbS f.a ksfhda. u; fuu wkjYH
ueofmrÈ. úfYaIfhkau fi!È wrdìfha /lshdjka lghq;= j,ska neyer ùug trg mQcljrekag isÿù
i|yd ,xldfjka .sh uqia,sï ;re‚hka furgg we;' fï ksid ldka;djkag uÕ f;dfܧ jk mQcl
f.k wd fohla nj uf.a uqia,sï ñ;%hka ud iuÕ n,mEïj,ska ñ§ug yelshdj ,eî we;'
28
fi!È wrdìh wkq.ukh l<
,dxlsl uqia,sïjreka úiska MbS
f.a m%;sixúOdk o wkq.ukh
l< hq;= hhs uu fhdackd lrñ'
iuìu 2019 wf.daia;=
3 ukd,sh ish leue;a; m< lrk nj ixfla;j;a lrñka újdy f,alï fmdf;ys
w;aika l< hq;=h'
4
fojk újdyhlg t<öug wfmalaId lrkq ,nk mqoa.,hd ld;sjrhl=f.a
wkque;sh ,nd.; hq;=h'
6
uqia,sï ckhdf.a mjq,a kS;s úksYaphka i|yd ldka;d ld;sjreka m;alrkq
,efí'
8
ld;s wêlrKj, wêlrK n,h kej; w¾: ksrEmKh lrkq ,nk w;r
tajdfha ;;a;ajh Wiia lrkq ,efí' ta wkqj kv;a;= whlr.ekSu i|yd
;u ksfhda. l%shd;aul lrùu i|yd n,;, ld;sjrekag ysñ fõ' oekg
;sfnk mk; wkqj" ta i|yd fjk;a wêlrKhl msysg me;sh hq;=h'
uqia,sï kS;sh ;=< jerÈ ;sfhkjd wúYajdihla keye' kuq;a ta kS;s Í;s ukqIHhd
úiska f.k tafï§ Tjqka úiska fuhg we;=<;a lr
ysgmq wud;H f*ßh,a wIar*a ;sfnk foaj,a iïnkaOjhs wmsg m%Yakh ;sfnkafk'
w o fï idlÉPd fïihg jvd fjk wms Tlafldau wms ixfYdaOkh b,a,kafka ukqIHhd úiska wmsg
bia,dï wd.u woyk wh' iuyre ys;kjd mkjd ;sfnk fï wKmk;a kS;s Í;s iïnkaOj'
foúhka jykafia wmsg foaYkd lr, ;sfnk fudlo fï kS;s Í;sj,ska bia,dï wd.u woyk
foaj,aj, fjkila we;s lrkakhs wms W;aidy ldka;djkag;a mqreIhkag;a je/oaola isÿù ;sfnkjd'
lrkafka lsh,' kuq;a wms úfYaIfhkau lshkak foúhka jykafia wms lsisu flfkl=g ta jf.a fok
´k wms fu;kg weú,a,d idOdrKh b,a,kafka úÈhg kS;s mkj,d kE' ta ksid wms b,a,d isákafka
foúhka jykafia úiska foaYkd lr ;sfnk fohla foúhka jykafiaf.a ta wisñ; lreKdfõ kdufhka
fjkqfjka fkfjhs' tfyu b,a,d isákak wmsg fï uqia,sï újdy yd Èlalido mk; ixfYdaOkh
wjia:djla fyda Wjukdjla keye' wms úYajdi lrkak lsh,' oekg ;sfnk fuu kS;sfhka bia,dï
lrkjd foúhka jykafia b;du idkqlïms; nj' wd.u woyk ldka;d wmsg foúhka jykafiaf.a ta
lreKdjka; nj' ta ksidu fohshka jykafia úiska wmßñ; lreKdj fkd,efnk úÈhghs ukqIHd fï
wmsg mkjd ;sfnk hï hï kS;s Í;s .ek lsisÿ kS;s mkjd ;sfnkafka'
31
fyd`o úÈhg Ôj;a fjkak lsh, fok fohla'
wd.u fkfjhs kSs;sh fjkia lrkak tfyu kï wd.u jf.au kS;sh lrkafk;a fyd`ola'
ta;a uqia,sï ldka;djka úÈhg wms lshkj kï fï
kS;s{ t¾ñid à.,a kS;h ksid wmsg fyd`ola keye' uqia,sï ldka;dfjda
uq
md
Éâ fkdfyd;a Parched hkq 2015 § ;sr.; ueÈjk nyq;r bka§h .eyekqkaf.a l;dj mdÉâ
jQ bkaÈhdkq kdgHdkqidÍ Ñ;%mghls' ,Skd .eyekqka y;r fofkl= Tiafia iskud ;srhla u;g
hdoõ úiska rpkd fldg wOHlaIKh f.k taug iu;a fõ' fuu ldka;djka y;r fokdu
lrk ,o mdÉâ" bkaÈhdfõ rdcia:dkfha ldka;dr msßñka yd .efgñka ;u Ôúldj .eg.id.kakg
.ïudkhl ldka;djka isõfofkl= jgd f.;=kls' ork m%h;akh;a iajlSh ksoyi Èkd .ekSug ork
h,amek.sh iïm%odhka fukau mqreIdêm;Hh fmrgq jEhu;a Ñ;%mgh mqrdjg oel .; yelsh'
fldg .;a iudchl n,y;aldrfhka isÿlrk <ud w;sYh mSä;" mqreIdêm;Hhsl iudc jHqyhl
újdy" uQ,H ÿIalr;d" oEjeoao" l,;% iy mjq,a .eyekqkaf.a ,sx.sl;ajh" újdyh iy Ôú;h
¥IKh" újdyl ia;%S ¥IK iy YdÍßl yd udkisl ;jÿrg;a Tjqkagu wejeis f,i fkdmj;sk nj
wmfhdackhka yuqfõ mSvdjg m;a jk .eyekqkaf.a mdÉâ wmg fmkajhs' tfy;a b;d ishqï whqßka
l;dj Ñ;%mghg jia;= úIh ù ;sfí' ,Skd hdoõ ish iskud lD;sh ;=<ska tu iïm%odhka
idïm%odhsl .eyekshlo ;reK jekaoUqjlo fukau tlS iudc ieleiau m%YAk lrkakg mgka
jk rd‚" orejka fkdue;sj mSvdldÍ l=gqïN.; .kS' tla w÷re rd;%shl" fï .eyekqka y;rfokd
Ôú;hla .; lrk ,Êfcda" rd‚ iy ,Êfcda iuÕ tlg tl;= ù Tjqkaf.a Ôú;fha .uka uÕ fjkia
ñ;=re jk k¾;k Ys,amskshl iy ,sx.sl Y%ñldjl lrk ks¾NS; mshjrla bÈßhg ;n;s' ;ukag wjYH
jk ìÊ,s iy rd‚f.a mq;a .=,dí iuÕ újdy foa ;SrKh lsÍug ldka;djkag whs;shla we;s nj;a"
.súi.;a wjqreÿ 15 jhie;s ;re‚hl jk cdkls Tjqkaf.a wjYH;d iy wdYdjka m%ldY l< yels
hk .eyekqka y;r nj;a" wmfhdackh iy m%pKav;ajh keje;aùug
fokd uqyqK fok Tjqkag n,h we;s nj;a" ,Skd hdoõf.a fuu iskud
.eg¨ úúO is;a;u Tiafia fmkajd foa'
j¾;udkfha ,xldfõ l;dnyg ,lajk uqia,sï
újdy yd Èlalido mk; ms<sn`o l;sldjg fï
yd iu`. wjOdkh fhduqjkafka ks;e;sks' fuu
Ñ;%mgfha tk isoaêoduhka yd tu kS;sh fjkia
brKug
tfrys
.eyekqkaf.a
wr.,h
w o ,xldfõ uqia,sï
újdy yd Èlalido
kS;sfha hï
ixfYdaOkhla jkafkao
33
01
fldgi
i d m h l a o
r gg
19 jk wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOkh ms<sn| úpdrhla
ksoyia mCIfha m%n, úfrdaOhka fï i`oyd bÈßm;a
úh' md¾,sfïka;=j ksfhdackh fkdl< o fuu
wdKavql%uh ms<sn`o m%n, úfrdaO;djka ;ykug
,lajQ ck;d úuqla;s fmruqK úiskao t,a, lrk ,§'
wmj;a ù jod, mQcH udÿ¿jdfõ fidaNs; kdysñhka
iuka fifkúr;ak we;=¿ isú,a l%shdOrhska o fï i`oyd úfrdaO;d
f.dvkexùh'
1
977 jif¾ meje;s md¾,sfïka;= uyd ue;sjrKfha§ flfia jqj o 1977 jk úg isßud nKavdrkdhl
md¾,sfïka;=j ;=< yfhka myl n,hla i;= ùu ue;skshf.a rch m%n, f,i ck;d wm%idohg ,la
fya;=fjka 1978 jif¾§ j¾;udk wdKavql%u ù ;sîu ksid kj jHjia:djg tfrysj Yla;su;a
jHjia:dj iïu; lr .ekSu i`oyd fÊ' wd¾' ck;d Woaf>daIKhla f.dvkexùug úreoaO
chj¾Ok uy;dg b;d myiq úh' 1977 md¾,sfïka;= mdCIslhska wfmdfydi;a úh' 1978 iema;eïn¾ 7
ue;sjrKfha§ tlai;a cd;sl mlaIh kj wd¾Ól Èk md¾,sfïka;=fõ úúO ;¾l ú;¾l ueoafoa fuu
oelaula rgg bÈßm;a lf<ah' tlai;a cd;sl mlaIfha jHjia:d flgqïm; 5$6 l w;s nyq;r Pkaofhka
woyi jQfha fuu wd¾Ól m%;sixialrK i`oyd kj iïu; jQ w;r fÊ' wd¾' chj¾Ok w.ue;sjrhd
wdKavql%uhl wjYH;djhla we;s njhs' ta i`oyd 1978 fmnrjdß 4 jeks Èk Y%S ,xldfõ m%:u úOdhl
Tjqka y`ÿkajd ÿkafka úOdhl ckdêm;sOqrhla iys; ckdêm;sjrhd jYfhka Èjqreï ÿkafkah'
wdKavql%uhls' fÊ' wd¾' chj¾Ok w.ue;sjrhd bkamiqj meje;ajQ iEu ckdêm;sjrKhl§u
fuu wdKavql%u jHjia:d flgqïm; md¾,sfïka;=j tlai;a cd;sl mlaIfha ckdêm;s wfmalaIlhd
fj; bÈßm;a lrñka mejiQfõ fuu wdKavql%uh yer fiiq wfmalaIlhska ue;sjrKfha § ck;djg
u.ska wm rg YS>% ixj¾Okhla lrd f.k hk nj;a ÿka m%Odk fmdfrdkaÿj jQfha ;ud n,hg m;a jQ
iq¿ cd;Skag widOdrKhla isÿ fkdjk nj;ah' jydu úOdhl ckdêm;s OQrh wfydais lrk njhs'
,xld iuiudc mCIh iy fldñhqksiaÜ mlaIh th j;auka wdKavql%u jHjia:dj úiska ks¾udKh
we;=¿ úmCIfha m%Odk foaYmd,k mlaIh jQ YS% ,xld lrk ,o úOdhl ckdêm;sOQrh ms<sno u;= jQ
35
wvq lr jHjia:dodhlfha
^md¾,sfïka;=fõ& n,;, jeä
lsÍuhs'
1977 jif¾ meje;s 2015 ckjdß 9 Èk Èjqreï ÿka
w.ue;s rks,a úl%uisxy uy;df.a
hqla;sh
j .y, wyk
;a;, fmd,Sish úiska w;a;fkdau;slj w;awvx.=jg f.k lDDr
jo ysxikhg ,la lr tlS jOysxidjg tfrysj 1994 wxl 22 orK
jOysxidjg tfrys mk; hgf;a uydêlrKfha kvq úNd.h w;r;=r
fjä ;nd >d;kh flreKq j;a;, mÈxÑj isá fcrdâ u¾úka fmf¾rd
l%uh
uy;df.a >d;k isoaêhg m%udo ù hqla;sh bIaG ùu uQ,sl lr.ksñka fjkia úh
hq;=hs
hqla;sh mis|,Sfï§ we;sjk wl%ñl;d yd wêlrKfhys mj;sk kvq m%udoh
ms,sn| idlÉPd lsÍu i|yd rhsÜ gq ,hs*a udkj ysñlï uOHia:dkh úiska
ixúOdkh lrkakg fhÿKq zfcrdâ u¾úka isoaêh yd ,xldfõ kS;s l%ufha
fÄojdplhZ hk f;audj hgf;a meje;s uyck uka;%K iNdj ,laIauka udkj ysñlï fldñifï
lÈr.du¾ uOHia:dkfhaÈ wf.daia;= 07 jk od mj;ajkakg fhÿks' wOHlaIl
2002 j¾Ifha cqks ui 03 fjks Èk fvdlahdâ keõ ;gdldx.kfha fiajh fcHIaG kS;s{
l, zfcrdâ u¾úkaZ keue;s mqoa.,hd j;a;, fmd,sish u.ska w;a;fkdau;sl neis,a m%kdkaÿ
f,i w;awvx.=jg f.k ojila mqrd myr foñka lDDr joysxikhg
,lalr ;snqkq w;r miqj Tyq kjf,dal frday,g we;=<;a lr ;snqKs' fï
iïnkaOfhka ueÈy;a jQ wdishdkq udkj ysñlï fldñiu" rhsÜ gq ,hs*a
udkj ysñlï uOHia:dkh we;=¨ isú,a ixúOdk lsysmhla ueÈy;a fjñka
j;a;, fmd,Sisfha ks,OdÍkag;a fmd,sia fomd¾;fïka;=jg;a rchg;a
fï .ek l:d lsÍfï§
m<uqfjkau wefik
m%Yakh jkafka fuu isÿùu
tfrysj uQ,sl whs;sjdislï kvqjla fcrdâ fjkqfjka mjrk ,o w;r tlS j<lajd .ekSug ;snqfKa
kvqfõ ;Skaÿj ,nd foñka kjf,dal frdayf.a ì, we;=¨j w;súYd, uqo,la keoao hkakhs' we;a;gu
jkaÈ f,i f.ùug fYa%IaGdêlrKh kshu lrk ,oafoa fuu isÿùug wod<j fïl b;d f,fyisfhkau
jOysxidjg tfrys mk; hgf;a kvq mjrk f,ig kS;sm;sjrhdg ksfhda. j<lajd .ekSug yelsj ;snq
lrñks' fohla' lsisu wdldrhl
ta wkqj 1994 wxl 22 orK jOysxidjg tfrys mk; hgf;a ó.uqj mÍlaIKhlg f.dÿqre
uydêlrKfha kvq mejerE w;r tlS kvqj mj;sk w;r;=r§ fcrdâ u¾úka fkdjq ldrKdjlg Tyq
fjä ;nd >d;kh lrk ,§' ta iïnkaOfhka w;awvx.=jg .;af;a jOysxid w;awvx.=jg m;a jqKd'
kvqfõ m<uq ú;a;slre jQ iyldr fmd,sia mÍlaIljrhd jk w;r tu uq,skau je<elaúh hq;=j
kvqfõÈ Tyq jerÈlre njg m;aúh' jir .Kkdjla È.a .eiaiqkq by; ;snqfKa tu w;awvx.=jg
jOysxidj kvqfõ ;Skaÿj miq.sh udifha§ tkï cQ,s udifha§ ,nd ÿkafka .ekSuhs' w;awvx.=jg
pQÈ; fmd,sia ks,OdÍkag jir 10l nrm;< jev iys; isr ovqjï kshu .ekSu hkq b;d Ndr¥r
lrñks' th jOysxidjg tfrys wr.,fha b;d jeo.;a mshjrhla jqjo lghq;a;la' tlaoyia wgish
hqla;sh bgqjkúg úkaÈ;hd Ôj;=ka w;rj;a fkdue;s ùu fÄocklh' .Kka j, w;awvx.=jg
.eksu wmrdOhla f,i ie,l=fõ' kuq;a wo
tfyu iïm%odhla keye' ´kEu fj,djl ´kEu kS;sh ì| jeàu 37
fohlg fydhd n,kafka ke;=j w;awvx.=jg
.kakjd' fï ;;a;ajh ;sfhk;=rd kS;sh ms<sn|j" wfma wd;auh
m%udo fjk
lvkak ye¥ jHjia:djla njhs uf.a woyi'
uxcq, .ckdhl
m
iq.sh cqks ui 17 jeks Èk
^2019& Daily FT mqj;amf;ys
m<jQ rdÊ f.dkaid,afldard,
,shd we;s Are we a country without
ethics - a moral code and shame
,smsh l,lg miq lshjQ lÈu
foaYmd,ksl ,shú,a,ls' Tyq ;u
,smsh wrUkafka lÈu msre,lsks'
ta zn,a,ka ìrej;a - ;j,u
bÈßhg wefokq we;Z hkqfjkqhs'
Tyq bka u;=lrk ;¾lh
fhduqj we;af;a furfÜ
wkd.; foaYmd,k ÈYdk;sh
flfrysh' f.dkaid,afldard,
lshkafka by; lshuk niska
muKla fjkiaj" ráka rg tlu
rfÜ
w¾:fhka jr ke.=ko" furfÜ
kï m%cd;ka;%jdoh kï jQ ;j,u
;jÿrg;a bÈßhg fkdwefokq
rdcH fiajh
we;s njhs' mdial= bre Èk isÿ
jQ ìysiqKq m%ydrh ms,sn| lreKq
fidhd ne,Su i|yd m;afldg
we;s md¾,sfïka;= úfYaI ldrl
ldgo@
iNdfõ ùäfhda o¾Yk iys;
oiqka lsysmhla foi óg i;s
lsysmhlg fmr n,disák
úg ud ÿgqfõ" idlaIslrejka
we;=¨jk fodßka uE;aj ;u
wiqk lrd weÿk rdcH mßmd,k"
iajfoaY lghq;= iy wêlrK ,la l< hq;af;ah' tjekakla ms,sn| i,ld n,kak' wod<
wud;HdxYfha f,alïjrhd jk l<yels m%ud‚lfhda tlaflda wud;HdxY.; lghq;= Wfoid
fÊ'fÊ' r;akisßh' Tyq úfYaI fuf,dj yerf.diah' ke;akï rcfha ks,Orhka wjYHfhkau
ldrl iNdj yuqjg t<fUk wêlrKfhka fpdaokd ,nd bgql< hq;= rdcldßuh wjYH;d
úg ;u rdcH fiajfhka úY%du isà' fiiafida Tfya n,df.k iïNdrhla ;sìh yel' tajd Tjqka
.kakg ;j;a b;sßj mej;sfha isákafkdah' fÊ'fÊ' r;akisß fkdmsßfy,d bgqlrkq we;ehs
yßhgu f;uila mu‚' fjk;a tlS f;jeks >khg jefgk hkqfjkao is;sh yelsh' tfy;a tlS
lsisÿ Èfkl fkdÈiajQ f;aciaù ks,Odßfhls' wdh;k.; j.ùfuka tyd f.dia
iajrEmhla wdreV lr.ksñka yd uE;ld,Skj furfÜ Tjqkf.a ks¾udKYS,s odhl;ajh
j;auka wefußldkq rdcH f,alï Woa.; jQ cd;sjd§ m%Njhka ;u wNsu;d¾: idOkfhys,d
uhsla fmdïmsfhda isys.kajk iukfhys,d m%udKj;a jQ Wmfhda.S lr.kafka ljr
wdldrhla m<lrñka ldrl idOkSh lemùula furfÜ rdcH f,ilo hkak ms,sn| tlS f¾Çh
iNd idudðlhka fj; joka fiajl hdka;%Kfhka isÿ jQ njla wud;HxYh i;=j lsisÿ ie,eiaula
m%ydrfhka oud .ik f,alïjrhd ksÍlaIKh fkdùu fÄohls' tjka kï oekg ke;' furfÜ uE;
foi n,d isá udyg iskyd fkdù lemùula i|yd Tjqka fm,Uúh ld,Sk b;sydih mqrdu isÿ jQ
isàug fkdyels úh' hq;= ;Srl wdh;ko tnejq jgyd ix;Eish o thhs'
wiSñ;j m%idrKh lrk f.k lghq;= lrkafkaoehs hkak oekg úia:dmkh fldg we;s
,o furfÜ rdcH fiajh" .eg¨iy.;h' cd;sl taldnoaO;d" rdcH yd w¾O rdcH fiajfha
;jÿrg;a rfgys wjYH;d yd rdcH NdId" iudc m%.;s iy ksfhdackh" ixLHd;aulj
fkdmEfyk tlla jk w;ru yskaÿ wd.ñl lghq;= wud;HxYh 1"394"172 lah' th iuia; /lshd
th oejeka; m%;sixialrKhlg u.ska isÿ lrñka mj;akd lghq;= kshqla;sfhka 14'4] l iqúYd,
39
mx.=jls' uE; ld,Skj furfÜ wiSñ;j m%idrKh Tjqka ksis f,i rdcldß i|yd
Woa.; jQ hï hï cd;sjd§ uQ,hka ia:dk.; fldg ke;=jd muKla
iys; fkdikaiqka;d ms,sn| i,ld lrk ,o furfÜ fkdfõ' flÈkl fyda jD;a;Sh
ne,Sfï§ fmkS hk tla lreKla rdcH fiajh" iñ;s ud¾.fhka /lshdfõ
;jÿrg;a rfgys ia:djr jQ lf,l whs;sjdislï
amazon
we;a; .sskaklao@
udOH .skaklao@
wdmiq
ziuìuZ
fkd( 19$4 A mdf.dv mdr"
kqf.af.dv'
kqf.af.dv" mdf.dv mdf¾" wxl 19$4 A ys msysá rhsÜia kõ laf,laáõ f*da äfudl%is úiska
fld<U 10" m<uq ud<s.dlkao mgquf.a" wxl 23$1" ys msysá äihska isiagï uqøKd,fhys uqøKh fldg m%isoaO lrk ,§'