Assisted Living

Assisted Living
Ontmoetingsplekken in woonservicegebied Oud Charlois

een instrumentarium
Veldacademie
Veldacademie Bureau Frontlijn
gewijzigd
2de druk, november 2010
©2010, Veldacademie
Assisted Living
een instrumentarium

Woord vooraf
Woord vooraf
Nederland kent een lange traditie van grootschalige geïntegreerde zorgfaciliteiten voor ouderen.
De toekomst zal bestaan uit meer gescheiden, gedecentraliseerde en kleinschalige zorgsystemen.
Senioren zullen langer in hun eigen woning blijven wonen en hierbij gebruik maken van lokaal
georiënteerde zorgfaciliteiten. De samenleving verschuift naar een meer zelfredzaam georiënteerde
manier van leven. Aan de ene kant wordt de transformatie van ons zorgsysteem veroorzaakt door
economische en demografische kwesties. Tegelijkertijd is er behoefte voor herdefinitie vanwege de
toenemende wens tot zelfbeschikking. Dit heeft tot gevolg dat onze bestaande (monofunctionele)
steden moeten transformeren; er zijn nieuwe woningtypologieën, stedelijke ruimten en service
typologieën nodig om deze ‘woonservicegebieden’ op te bouwen. Hoe ziet een woongebied eruit
waar ouderen zo lang mogelijk voor zichzelf kunnen zorgen en hun eigen stijl van leven definiëren?
Om de toekomstige condities van de woonservicegebieden vast te stellen, gebruiken wij over het
algemeen een kwantitatieve aanpak; gebaseerd op het verwachtte aantal ouderen wordt er een
exacte en geschikte hoeveelheid faciliteiten voor gezondheid, zorg, huisvesting en infrastructuur
geprojecteerd. Echter, het bieden van een goede leefbaarheid blijkt complexer. De sociale
component, de mogelijkheid tot interactie, om anderen te ontmoeten, blijkt van even groot belang.
Het in kaart brengen van menselijk gedrag helpt ons de gewenste programmatische kwesties te
begrijpen en de sociale en economische kwaliteiten van de woonservicegebieden onder te brengen
en te versterken.
Met de resultaten van voorliggend onderzoek is een instrumentarium ontwikkeld op basis waarvan
de partijen betrokken bij de totstandkoming van woonservicegebied Oud Charlois inzicht kunnen
krijgen in de randvoorwaardes waaraan een te ontwikkelen ontmoetingsplek dient te voldoen.
EINDRAPPORTAGE | ASSISTED LIVING | OUD CHARLOIS 7

Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
Woord vooraf 07
Inhoudsopgave 11
RAPPORTAGE
1 Onderzoeksmethode 15
1.1 Vraagstelling 15
1.2 Methodiek 16
1.3 Bevindingen 19
1.4 Leefvelden-analyse 25
2 Instrumentarium 27
2.1 Ontwikkeling 28
2.2 Kernwaarden 28
2.3 Toepassing 33
2.4 Classificatie bestaande ontmoetingsplekken 34
2.5 Classificatie nieuwe ontmoetingsplekken 46

3 Aanbevelingen 59
3.1 Aanbevelingen 59
BIJLAGEN
I Leefvelden 63
I.I Leefveldenkaarten Oud Charlois 63

II GPS-onderzoek (selectie) 71
II.I Formulieren GPS-onderzoek 71
II.II GPS-routes 103
II.III Dichtheidskaarten 108
II.IV Tabellen met GPS-data 111
III Bijeenkomsten woonservicegebied 115

III.I Verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 2 februari 117
III.II Verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 1 maart 120
III.III Verslag presentatie woonservicegebieden, 21 mei 122
III.IV Verslag presentatie woonservicegebieden, 21 oktober 124
Bronvermelding 129

Colofon 132

1 Onderzoeksmethode
1 Onderzoeksmethode
1.1 Vraagstelling
Een woonservicegebied biedt een afgestemd pakket van wonen, ondersteunende diensten en zorg,
met als centrale doelstelling dat mensen zo lang mogelijk en zo onafhankelijk mogelijk zelfstandig
moeten kunnen wonen. Op basis van kwantitatief onderzoek, demografische ontwikkelingen en
leefstijlen kan een redelijk beeld geschetst worden wat de ingrediënten en hoeveelheden van
dit pakket moeten zijn. De totstandkoming en uitvoering van een dergelijk ‘fysiek’ netwerk van
voorzieningen lijkt daarmee voor het grijpen te liggen. Het fysieke netwerk bestaat in deze tevens uit
infrastructuur, mobiliteitsvoorzieningen, inrichting openbare ruimte en dergelijke. De kwaliteit van
leven in het woonservicegebied wordt echter niet uitsluitend bepaald door dit fysieke netwerk. De
mogelijkheid andere mensen te ontmoeten, de vorming van sociale netwerken lijkt van essentieel
belang. Bij de programmering van het woonservicegebied zou dan ook de vraag moeten worden
gesteld in hoeverre transformatie van het fysieke netwerken de mate van de interactie tussen
mensen zou kunnen versterken.
Wat is het belang van sociale netwerken in een woonservicegebied?
Sterfte in de nabije relatiesfeer, het wegvallen van een geregeld werkritme en ernstige
gezondheidsproblemen leiden vaak tot een beperking van het sociale netwerk (Tijhuis, 1994).
Familieleden of kennissen wonen niet meer vanzelfsprekend in de buurt - eenzaamheid is voor veel
ouderen een groot probleem. Sociaal isolement wordt landelijk door 12% van de 65-plussers als
een probleem gezien. Dit tegen 6% van de groep onder 65 (Hortulanus, 2004). Bij thuiswonende
senioren is het sociaal isolement vaak moeilijk te herkennen. Wanneer men de aansluiting met de
samenleving verliest kiezen veel ouderen voor een overlevingsstrategie waarbij gezocht wordt naar
een manier om zo min mogelijk op te vallen en geen overlast voor anderen te veroorzaken. Hulp
van anderen wordt niet gevraagd vanwege onzekerheid, teleurstelling of angst voor afwijzing (A.
Machielse, Geron, 2006).
Daarom is het belangrijk dat bij de ontwikkeling van een woonservicegebied goed over het
stimuleren van sociale netwerken wordt nagedacht. Dit kan enerzijds door de diverse (publieke)
voorzieningen goed op elkaar af te stemmen en anderzijds door de ontmoetings- en verblijfskwaliteit
van de openbare ruimte substantieel te verbeteren. De openbare ruimte heeft een belangrijke
functie als ontmoetingsruimte. Senioren, maar ook andere bewonersgroepen zoals kinderen en
jongeren, zijn in sterke mate afhankelijk van publieke plekken waar ze op een terloopse manier bij
elkaar kunnen komen.
Onderzocht werd daarom waar de diverse werelden elkaar overlappen en hoe publieke
voorzieningen kunnen worden gebruikt om de bewegingspatronen van verschillenden groepen bij
elkaar te brengen. Nagegaan is op welke plaatsen zij elkaar ontmoeten. Soms lagen de oplossingen
in het slim verbinden van reeds bestaande voorzieningen. Zo werd het wijkgebouw van Oud Charlois
gekoppeld aan verschillende aangrenzende faciliteiten in de buurt - zoals een basisschool, een
crèche, een winkelcentrum en een zorgcomplex. Door de publieke ruimte van deze instellingen
samen te voegen en de publieksstromen met elkaar te verweven worden ontmoetingen tussen de
verschillende gebruikersgroepen gestimuleerd. (zie afbeelding 1.01 - diagram wie vraagt om hulp)
17% 14%
buren familie
24%
vrienden prof. hulp
45%
Afbeelding 1.01 - diagram wie vraagt om hulp

1.2 Methodiek
Centraal in het onderzoek staat de relatie tussen het mobiliteitsgedrag van mensen en hun
motivatie, openbare ruimte en voorzieningen. Om afdoende antwoord te kunnen geven op het
gestelde, is zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek gedaan. Beweegpatronen van respondenten
zijn in kaart gebracht middels GPS-onderzoek, de wijk, haar voorzieningen en beleid zijn gevat
in zogenaamde ’leefveldenkaarten’ en door middel van interviews en klankbordgroepen is het
motivationele kader gesteld. Tenslotte is door toepassing van het principe research&design,
design&research gecontroleerd in hoeverre uitkomsten vanuit het onderzoek representatief c.q.
toepasbaar zijn in het kader van de toekomstige (fysieke) ontwikkeling van het woonservicegebied.
Waar de onderzoeksresultaten met name gestoeld zijn op de actuele stand van zaken als het gaat
om infrastructuur, voorzieningen en bevolkingssamenstelling en uitgaande van een beperkte
respondentengroep is het van belang mogelijke ontwikkelingen in de nabije toekomst te schetsen
op basis van demografische prognoses en sociaal-maatschappelijke trends. Met als thema
het bevorderen van de sociale veiligheid, de koppeling van fysieke en virtuele netwerken, de
levensloopbestendige wijk etcetera zijn er in samenwerking met de TU-Delft ontwerpscenario’s
gemaakt. Uitkomsten van deze scenario’s zijn als illustratie bijgevoegd in hoofdstuk 2 -
instrumentarium. Afbeelding 1.02 geeft het proces en fasen weer van het onderzoekstraject.
Mobiliteitsonderzoek / respondenten
Met het mobiliteitsonderzoek worden de werkelijke leefpatronen van wijkbewoners geregistreerd.

Oud Charlois telt ongeveer 12.800 inwoners (zie afbeelding 1.03 - aantal inwoners). De bewoners
zijn ‘in het veld’ geworven door master studenten van de TU-Delft, faculteit Bouwkunde. Tevens is
middels leden van de Werkgroep Woonservicegebieden een aantal respondenten aangebracht. De
uiteindelijke respondentgroep kan beschouwd worden als hoofdzakelijk vitaal. Dit met inachtneming
van diverse fysieke handicaps van invloed op mobiliteit. De gemiddelde leeftijd bedraagt 63,5 jaar.
Het verplaatsingsgedrag tussen ‘jonge’ en ‘oude’ senioren verschilt niet noemenswaardig. Allochtone
groepen zijn niet of marginaal vertegenwoordigd binnen het respondentenbestand. De groep
was over het algemeen niet ontvankelijk voor de toegepaste onderzoeksmethodiek. Desondanks
is door middel van gesprekken in aanwezigheid van bijvoorbeeld imam en belangenbehartigers
een representatief beeld geschetst van mobiliteitsgedrag van met name Turkse en Marokkaanse
senioren. Het beeld onderscheid zich sterk door de centrale functie van gebedsinstellingen.
Ontmoetingsfuncties worden grotendeels ingevuld door de moskee en de route hier naar toe,
inclusief veelal cultureel bepaalde dagelijkse voorzieningen. De sociale netwerken zijn bijzonder goed
georganiseerd en functioneel binnen de eigen culturele groep.
Terugkoppeling
werkgroep WSG Charlois Rapportage
Mobiliteitsonderzoek (GPS)
instrumentarium
Interviews GPS respondenten
Observatie
Wijkanalyse: leefvelden scenario’s

Verwerking resultaten
door werkgroep
Research & Design
aanbevelingen
Input Werkgroep WSG
FASE I : ONDERZOEK FASE II : ADVIES

Afbeelding 1.02 - diagram processchema
Mobiliteitsonderzoek / techniek
Het daadwerkelijke volgen (tracken) van respondenten gebeurd met behulp van GPS-zenders.
De zender legt elke 5 seconden de geografische coördinaten vast van een respondent. (zie
afbeelding 1.04 - voorbeeld track respondent) en blijft 24 uur per dag actief. Na 6 dagen zijn de
databestanden ingelezen in ArcGis (software om GPS-data aan kaarten te koppelen) en is gestart
met ordenen en visualiseren van de tracks. Met iedere respondent afzonderlijk is, voorafgaand aan
het tracking-proces, een vragenlijst doorgenomen (zie bijlage II.I - formulieren GPS-onderzoek).
Persoonskenmerken zoals geslacht, leeftijd, type woning en beschikbaarheid vervoermiddelen zijn
bekend. De kenmerken zijn middels een database gekoppeld aan de tracks. De vragenlijst biedt
tevens uitkomst op een aantal gedragsmotivaties aangaande ondermeer mobiliteit en perceptie van
veiligheid. Tegelijkertijd is de bij de respondenten horende leefstijl bepaald. Dit met behulp van de
‘leefstijlencalculator’ van Smart Agent Company (zie bijlage II.I - formulieren GPS-onderzoek). Ook
de resultaten van deze test zijn aan de algemene GPS-database toegevoegd zodat diverse correlaties
mogelijk zijn.
Aantal inwoners
(bron COS, 2009)
Rotterdam : 593.000 inwoners (excl. Rozenburg)
Deelgemeente Charlois : 63.000 inwoners 11% van Rotterdam
Oud Charlois : 12.800 inwoners > 100% 2% van Rotterdam

(= 20% van deelgemeente Charlois)
55+ : 2.440 inwoners > 19%
65+ : 1.370 inwoners > 11% (14 % heel Rotterdam)
80+ : 420 inwoners > 3%
Afbeelding 1.03 - aantal inwoners
Afbeelding 1.04 - voorbeeld track respondent

cultuur
horeca
recreatief
winkelen
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
legenda locaties en routes
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
route r > r> 1500m (stad)
1500m
(stad)
legenda bestemmingen
bestemming fiets auto voet OV Motivaties

religie
sport
cultuur
horeca
recreatief
winkelen
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
400m
woonlocatie
Afbeelding 1.05 - legenda en GPS-tracks met onderscheid op
basis van afstand van woonlocaties respondent. keuze onderzoekslocatie
respondent
aangegeven op basis van mate van overlap in routes en aantal bestemmingen routes
wooncentrum
de Albatros
route r < 500m

(woonomgeving)
route r < 1500m
(wijk)
route r > 1500m
(stad)
400m
400m
Afbeelding 1.06 - GPS-tracks: routes die zich binnen de Afbeelding 1.07 - GPS-tracks: routes die zich binnen de wijk
woonomgeving (r < 500 m) afspelen (r < 1500 m) afspelen
Verdiepende analyse van de GPS-data vindt plaats binnen de context van het vraagstuk, de
koppeling van fysieke en sociale netwerken. We gaan ervan uit dat deze koppeling zich bevindt in het
ontmoeten in de openbare ruimte en haar aangrenzende functies, zoals winkels en voorzieningen.
Om een uitspraak te kunnen doen over de mate van kans op ontmoeten op plekken in de wijk
moet er gekeken worden naar de kwalitatieve eigenschappen van de GPS-tracks. Om hiervan een
beeld te krijgen is een selectie representatieve tracks verder uitgediept en gekoppeld aan gegevens
uit de wijkanalyse. Het gaat hierbij om 71 routes die zich binnen de wijk Oud Charlois afspelen en
zich onderscheiden in afgelegde route, motivatie van bewegen, middel van bewegen en het aantal
bestemmingen dat wordt aangedaan in één trip.
Belangrijk is om de afgelegde routes binnen de context te zien van locatie waar de respondent
woont. Maakt de respondent te voet een ommetje langs de buurtsuper of gaat hij of zij met de auto
op familie bezoek? In de laatste vorm van bewegen zit beduidend minder kans op ontmoeting binnen
de wijk dan bij de eerste. Een onderscheid tussen 3 verschillenden actieradii van routes brengt ook
een bruikbaar onderscheid in eigenschappen van deze routes.
We gaan ervan uit dat ontmoetingen onderweg kunnen optreden als men te voet of per fiets van
A naar B beweegt. Hierbij is de vervoerswijze met de rollator meegenomen bij de bewegingen te
voet en de vervoerswijze met de scootmobiel meegenomen bij de bewegingen per fiets. Wanneer
men de auto gebruikt is er enkel kans op ontmoeting op de bestemming zelf. Voor een selectie van
potentiële ontmoetingsplekken in de wijk is er gekeken naar plekken waar routes uit de verschillende
categorieën samen komen. Op de kaarten (zie afbeelding 1.5, 1.6 en 1.7 - GPS-tracks) zijn de
locaties aangegeven waarbij routes met verschillend bereik samenkomen en plekken waarbij veel
bestemmingen bij elkaar liggen.
Mobiliteitsonderzoek / klankbordgroep – diepte interviews
Op basis van de eerste analyseronde GPS-tracking zijn voorlopige conclusies gemaakt. Om de

resultaten te verifiëren is een klankbordgroep gevormd van deelnemende respondenten (verslagen
klankbordgroep zie bijlage III). Tenslotte zijn na analyse van de individuele tracks telefonisch diepte
interviews afgenomen (zie bijlage II.I - formulieren GPS-onderzoek).
1.3 Bevindingen
Vervoermiddelengebruik
In afbeelding 1.09 - diagram vervoerswijze is de verdeling over vervoermiddelengebruik

gevisualiseerd. Het is een weergave van het primaire gedrag van een respondent, m.a.w. welk
vervoersmiddel gebruikt hij of zij het vaakst. Opvallend is het hoge percentage aan particulier
vervoer. Slechts 9% van de respondentengroep maakt gebruik van openbaar vervoer tegenover 14%
van de senioren in heel Rotterdam (bron COS). Het gebruik van een scootmobiel is niet inherent aan
leeftijd. Juist de ‘jongere’ senioren vormen hier het grootste gebruiksaandeel. De actieradius van de
minder valide respondenten is door het gebruik van technische hulpmiddelen veelal groter dan die
van de valide respondenten.
Routes
Respondenten die zich te voet, per fiets of per scootmobiel voortbewegen verkiezen de route over
de Katendrechtse Lagedijk en niet over de parallel gelegen Wolphaertsbocht (zie afbeelding 1.08 -
kaart Oud Charlois). Dit ondanks terugkerend commentaar van vervuiling en slechte inrichting van
openbare ruimte. De route Boergoense Vliet wordt zowel intensief als doorgaande als recreatieve
route gebruikt.

Ligp
laat 3e K
s "S aten
too dre
msc chts
hip eho
Rot ofd
fd terd
Ma
thoo am"
G rien Ch
ar
lo
Dokhaven
ash
iss
Sint-Janshaven Ch
e Charloisse Hoofd
Park ar
ave
loi
sse
Hoo
d
Sint-Janshaven
Bijlstraat
a
kad
serp
df
e
P on
pad
Vla Blo
m
er
Ker
ska
ipp
Sch
keg
d
e
rien
Sluisje
sdijk wer
f
t
M ees
n en an
Bon Dokla DO
AN KL
KLA
at
tra
DO AA
ks
at
Do
N
ra
st
en
t
em
aa
of
str
Cl
Waa tsh
lhave
l
er
uë
n N.z ha
t
td
at
Do
traa
. p
es
ol
tra
kla
W
W
ps
rens
an
m
ol
baan dijk
Po
at
e
ph
tra
ndh
ae
ss
Kaa dhere
rts
en
Gro
em
bo
Riet Cha
dijk r lo W
Cl
n
ch
iss ol
Gro
ts
ph
t
e Karel de Stouteplein
a
er
tst N
ra
at
Ha
bs L EI
Kerk
singe
l bu
LP
NE
aat rg
sestr
te e
Gouw str
.
aat
str
ou l d
straat goen Max aa
N
Boer
St are
t
tstr
Fra
TU
im
K
ilia
S
per
ns
an
AA
str
Plom
aa
e
Bekk ort
at
M
at
t
ikad
erstr ero
stra
tra
Keste
renst aat hilp str. Ka
Sc es
Spu
raat ns te k
nd ijc
oe
re sd
k
at
ltstr
ch er
hoe
erg
stra
tse Ev
Voo
sve
Bo
La
Zuid
st
rnse
Van
ge
Van
str.
Die
Jaer
nd
Oost F.Be ijk
voo kker Wolp
straa rnse- str. h aert
Vo
t s bocht
orn
straelt-
Roc Pend
at
sev
.
K kan rech
str
Plom orte liet

e
rsv
stra je- tstra

ikad
Oud
om
raa
at
morgen-
pert at
Drie-
Jae
str.
str. enh
tbo
oor
rtst
Spu
nst Port
raa
EG
Slo
land
roo
raat
t straa
t Buizerd
ilpe
PSW
straat
mst
Meerkoetstraa
Sch
t
boo
DOR
et
t
straa
Bar
vli
aat
end Sternstraat
Ver
Na
t
lie
se
reg ter
tstr
tstr
Lent
en
sw Slotboom
ev
aat eg
at
per
ns
go
plein
.Z.
aa
Eksterstra
oe
er
Plom
str
at
EN O
at
Bo
erg
n
stra
ge
at Korhaanstra
Bo
Gruttostraa
Ze
orn
Van B t
at
HAV
lomm
nho
t
stra
esteij Gruttostraat
Spechtstraa
raat
nweg
tr.
uwe
ack
Nachtegaals
L
Zwaluwst
WAA
Qu
Van
at
Nie
Blom
Fazantstra
Korhaanstra
Sp
De
mes erw
r.
raat
at
teijn ers
ijnst
tstra
weg tr. Wulpstr.

mst
te
Kw
per
mes
boo
art Roodborststr
Ar els aat
Plom
en tr.
Blom
Ver
ds M
ek
we
Tapuitstraat
dho
Van
g
t
Lepelaarsingel
Spuis
traa
tr.
Zui
Nachtegaalplein
traa
ans
Fazantstraat
ans
erm
at
Korhaanstra
at
dm
Spu
Akk
nstra
istra Struit
Lan
at
enw
eg
hoor
Fuutstraat
at
Schulp M
lstra
plein ez Wielewaalstraa
en
wen
Bakk t
traat
everstr.
str
tr.
erstr
Waa
aa
at
aat
ings
Nieu
t
tra
oms
Huis
gs
kron
Boomkl
man
at
str.
lin
o
straa
vliet
r-
nte
Verb
Bouwmanstra
Ta
t
ie
ad
Wi
Zaa
Alba osp
t
Boergoense
Boergoensevlie
at
Mezen-
tr
straat
Tapuitstra
Fazantstraa
at
Mezen-
weg
Lepelaarsingel
Korhaanstra
DORPSWEG
t
Alb
rstraa
atr hof
ulp
osl
aan
Waa
Sch
holve
l
Krom Roerdomplaan
Aalsc
me Z
Wig
bold andw
straa eg
t
Zanglijsterstraat
Kromme Za
straat
ndweg
Kromme Zandweg
Eelkman
400m
Afbeelding 1.08 - kaart Oud Charlois

De Kromme Zandweg is een populaire wandelroute. Bestemming molen en tuincentrum leveren
hieraan een duidelijke bijdrage.
De Jaersveldstraat kent een intensiever gebruik dan de Schilperoortstraat. Dit terwijl de eerste route
veelal sneller is.
Er bestaat geen eenduidig verband tussen de kwaliteit van de inrichting van de openbare ruimte
als het om toegankelijkheid / mobiliteit gebruik gaat en de keuze van een route. Wel worden
hindernissen in de openbare ruimte met grote regelmaat genoemd (bijvoorbeeld bloembakken
trottoir Wolphaertsbocht en zwerfvuil).
Het ontwijken van bepaalde routes heeft vaak te maken met perceptie van onveiligheid. Een
correlatie met veiligheidsindex en melding burengerucht (GisWeb) is niet altijd te leggen. Veel
leegstand of de aanwezigheid van grote open ruimtes (Zuiderpark) vormen ook een belangrijke
motivatie.
In het kader van navigatie in de wijk worden de volgende herkenningspunten genoemd: Nieuw Zuid
(middelbaar onderwijs), Oude Kerk, Zuidplein, Speeltuin Wielewaal, Maashaven / rivier, middelbare
school Juliana, diverse basisscholen, wijkkantoor Vestia, winkelgebied Wolphaertsbocht, Waalhaven,
Molen (Kromme Zandweg), Landhuis de Olifant, woonwagenkamp, Waelestein, Dorpsveld,
Michaelflat, MCD supermarkt, diverse galeries, Centrum Historisch Charlois, Japans Cultureel
Centrum en de Boergoensevliet. Het wijkgebouw komt niet voor in deze lijst.
Belangrijke knooppunten in de wijk zijn Charloise Hoofd/ingang tunnel, kruising Boergoensevliet-

Arendsweg, lokatie MCD/Wolphaertsbocht, kruising Boergoensevliet-Wolphaertsbocht, kruising
Frans Bekkerstraat-Zuidhoek. Een knooppunt wordt gevormd doordat een groot aantal verschillende
routes elkaar op die positie overlappen.
Bestemmingen
Winkelbezoek blijkt met 35% veruit de belangrijkste bestemming. Het gaat hierbij zowel om
consumptief als recreatief winkelen. De bestemming ‘wandelen’ komt met 22% op de tweede plaats
gevolgd door bezoek aan familie en vrienden (17%). De bestemmingen religie, cultuur en recreatie
komen nauwelijks voor. Onder recreatie worden in dit geval tevens de speciaal op senioren gerichten
activiteitenprogramma’s en verenigingen verstaan. (zie afbeelding 1.10 - bestemmingen)
Respondenten maken veel gebruik van voorzieningen buiten de eigen wijk. Als het om de
bestemming ‘winkelen’ gaat verkiest het merendeel van de respondenten naar locaties als Zuidplein,
Slinge en Plein 1953 te gaan. Slechts 8% van de respondenten gaat voor dagelijkse boodschappen
naar de MCD en omgeving. Prijsniveau en afwezigheid van andere voorzieningen wordt als reden
aangegeven. Op het totaal aantal bestemmingen ligt 9% binnen de wijk.
Vervoerswijze Bestemmingen
(uit 266 tracks) (uit 322 tracks)
1%
9% lopen 1% 9% winkel
1%
scootmobiel werk
36% 5%
fiets recreatief
17%
auto sport
openbaar vervoer wandelen
23%
familie
31% gezondheid
6%
cultuur
6% 22%
religie
12% horeca
18%
2% recreatie
Afbeelding 1.09 - diagram vervoerswijze Afbeelding 1.10 - diagram bestemmingen

Park Spuikade wordt noch als bestemming noch als route veel gebruikt. De groenvoorziening op het
Charloisse Hoofd wordt intensiever gebruikt, echter beperkt dit gebruik zich tot de kadezijde. Over
het algemeen genomen wordt weinig gebruik gemaakt van publieke parken. Ook het Zuiderpark
komt minimaal voor als bestemming. Diverse respondenten geven aan dat de openbare ruimte onder
druk staat als gevolg van verschillende groepen gebruikers gekoppeld aan gebrek aan onderling
vertrouwen en dientengevolge perceptie van onveiligheid.
Van de respondenten die 3 maal of meer per week dagelijkse boodschappen doet zegt ca. 70%
dat sociaal contact hier een belangrijke motivatie is. De mogelijkheid tot informeel contact,
toegankelijkheid en ruime openingstijden worden als belangrijkste voordeel van winkellust
aangegeven. Beperkte openingstijden van faciliteiten voor senioren in onder andere buurthuizen
worden in deze negatief beoordeeld.
In een route die meerdere bestemmingen kent, komt de combinatie winkelen – bezoek aan vrienden
het meeste voor. Slechts in enkele gevallen is hier aantoonbaar sprake van mantelzorg in de vorm van
het doen van dagelijkse boodschappen voor een (tijdelijk) immobiel familielid of kennis.
Bestemmingen en vervoermiddelengebruik
Voor het merendeel van de verplaatsingen (36%) wordt de auto gebruikt (zie afbeelding 1.09 -
diagram vervoerswijze). De helft van de autoritten wordt gemaakt om te winkelen en een kwart
voor bezoek aan familie / vrienden. De toegankelijkheid per auto van voorzieningen in Oud Charlois
wordt door senioren algemeen als slecht ervaren. Als reden worden moeilijke circulatie, oriëntatie
en parkeermogelijkheden opgegeven. Uiteindelijke keuze voor buitenwijkse voorzieningen, zoals
rondom Plein 1953, hangt hier nauw mee samen.
Zo’n 31% van alle verplaatsingen is te voet. Bij het merendeel hiervan (58%) is het motief ‘wandelen’.
Van de verplaatsen per fiets (18%) is in 40% van de gevallen het motief winkelen / boodschappen.
Een route afgelegd binnen de woonomgeving (r < 500 m) kenmerkt zich door vrijwel uitsluitend
voetgangers (85%) met als hoofdmotivatie recreatief wandelen (55%) en in mindere mate familie-
bezoek (20%) of een boodschap doen (10%).
Een route afgelegd binnen de wijk (500 m < r < 1500 m) wordt meestal per fiets gedaan (38%) en
vervolgens te voet (29%) of per auto (24%). Samen met winkelen (29%) is recreatief er op uitgaan
(29%) de hoofdmotivatie, waarbij men de auto gebruikt voor winkelen en de fiets voornamelijk voor
recreatieve doeleinden.
De routes die zich buiten de wijk begeven (r > 1500 m) kenmerken zich door autogebruik (53%)
met als hoofdmotivatie winkelen (37%) naast familiebezoek (23%) en op horecabezoek gaan (20%).
Openbaar vervoer speelt bij de laatste twee categorieën een bescheiden rol van 10% van de
vervoermiddel-keuze. Dit is echter wel altijd gekoppeld aan een wandeling naar de bus- of tramhalte.
Stopplaatsen
De individuele tracks zijn geanalyseerd op aantal en aard van de stopplaatsen en op de duur van
een verplaatsing. Het gemiddelde aantal stopplaatsen is 1,2 per verplaatsing (huis – huis). De
respondenten zijn gemiddeld 3 uur per dag van huis. Tevens is gekeken naar de duur van een stop.
In geval van langzaam verkeer bestaat er opvallend weinig verband tussen verplaatsingsafstand,
verplaatsingswijze en verplaatsingsduur. Respondenten zijn veelal lang onderweg in relatie tot
afgelegde afstand. Senioren brengen aldus een substantieel van hun tijd door in (semi)openbare
ruimtes. Van de respondenen te voet (eventueel met rollator), heeft het merendeel om de ca. 400
meter een rustpunt. Dit kan een voorziening in de openbare ruimte zijn (bankje etc.) maar ook een
commerciële voorziening. Ca. 69% van de respondenten heeft vrijwel dagelijks informeel contact met
mensen uit de buurt.

Leefstijlen
De overheersende leefstijlen binnen het respondentenbestand zijn groen (45%) en geel (35%) (zie
diagram 1.11 - leefstijlen). Dit strookt in grote lijnen met de uitkomsten van de Grote Woontest (bron
Smart Agent Company).
Gele belevingswereld
Kernwoorden zijn: open, sociaal, zorgzaam, gezellig, harmonie, spontaan, eerlijk, gezinsleven
Mensen met dit profiel zijn doorgaans spontaan en vrolijk van karakter. Gezelligheid is erg belangrijk
en men heeft dan ook meestal een uitgebreide vrienden- en kennissenkring, ook in de directe
woonomgeving. In de vrije tijd brengt men graag een avondje door met vrienden of gaat men samen
uit (bron The SmartAgent Company).
Groene belevingswereld
Kernwoorden zijn: zekerheid en geborgenheid, kalm en evenwichtig, routineus, conservatief en
traditioneel
Mensen met een groen profiel zijn overwegend rustig, kalm en serieus van karakter. Ze hechten
belang aan hun privacy en leiden een rustig leven zonder al te veel franje; ‘doe maar gewoon, dat is al
gek genoeg’ zou een levensmotto kunnen zijn. Men heeft een hechte groep van familie en vrienden
om zich heen waar men warme, intensieve contacten mee heeft. Geborgenheid en zekerheid zijn
belangrijke waarden in het leven, maar ook ‘ouderwetse’ gezelligheid en tradities. In de vrije tijd is
men vaak rustig thuis en kijkt tv of gaat men de tuin in om te tuinieren.
De kracht van mensen die tot dit segment gerekend kunnen worden is bedachtzaamheid, men
zal niet snel onbezonnen handelen. Zij weten als geen ander dat iemand in onzekere situaties
behoefte heeft aan begeleiding en geruststelling. Dit geldt ook zeker bij zaken als het regelen van
zorgverzekeringen, zeker nu er zoveel veranderingen zijn doorgevoerd in het zorgstelsel (bron The
SmartAgent Company).
Leefstijlen
(uit 266 tracks)
35% blauw
rood
16% groen
3% geel
45%
Afbeelding 1.11 - diagram leefstijlen

Ligp
laat 3e K
s "S aten
too dre
msc chts
Charloise Hoofd: 168 hip eho
Rot ofd
ofd terd
Ma
o am"
nth
Grie Ch
Dokhaven
Dokhavven
n ar
lo
ash
iss
Sint-Janshaven
e Charloisse
h l i H
Hoofd
f
Park
Park
Par Ch
ar
ave
loi
sse
Hoo
ad
ven
n
Bijlstraat
n
shave
kad
serp
fd
ansha
Pon
Sint-Jan
Sint-J
pad
Flats Sint-Janshaven (ook Vlaskade en Kerkegriet): lom
er B 199 Vla
Ker
ska ipp
Sch
keg
de
rien
er f
t
esw Doklaan
en Me
onn Doklaa
an
B DO
AAN KL
at
KL
ra
DO AA
kst
at
Do
B N
ra
st
Wolphaertshof: 27
en
at
em
of
ra
aven Bouwblokken Westduelstraat
Cl
tsh
lst
N.zz. er
uë
ha
t
td
at
Do
traa
es
ol
tra
kla
W
W
ps
rens
an
m
ol
n ijk
Po
at
dhe
ph
Grondherenstraat 31-159: 16
nd
tra
ae
ss
Kaa dhere
n
baan
rts
en
Gro
B zr loisse
em
bo
Riet Cha
dijk W
Cl
n
ch
ol
Gro
ts
ph
t
Karel
Kare
ell de Stouteplein
e Stouteplei
outeplein
ae N
Rietdijk rts EI
tra
at
Ha
bs L PL
NE
Kerk bu
ngel
sin aat rg
sestr
te e
UN
Gouw str
.
aat
str
ou l d
straat goen Max aa
Boer
St are
Wolmax t T
tstr
Fra
im
B K
ilia
AS
per
ns
an
str A
M
Plom
aa
e
Bekk rt
T
at
at
t
roo
ikad
t erstr
stra
tra
aat lpe . De Wartburg: 23
chi str K
es La aten k Va
Spu
S ns
ge d ijc
oe
nd rec sd EversV
k
raat
ltstr
er
hoe
erg
ijk ht d
B se Ev
stst
Voo
sve
Bo
Zuid
rnse
Van
Van
str.
Die
Jaer
Oost F.Be
voo
straa rnse- T kker
str.
Frans Bekkerstraat
Wolph aert
sboc
V Vlietburg: 28
t
oo
rns
straelt-
Roc Pend
str
at
K evl kan rech

Plom orte
e
om
iet
rsv
stra jje- tstra

iikkad
Oud
B
raa
at
-
pert at
Drie-
e-
Jae
tbo
str.
morgen
rie
str. enh Port
oor
rtst
Spu
land
Slo
nst straa
raa
roo
m
t
raat
t
Port
Buiizzeerd
stra Kate
ilpe
land at
mst
WE
str. Meeerkoetstraa
Sch
t
traa
t
boo
Bar
RPS
t
end
t
ms
e
straa
reg Stternstraat
vli
t
at
Ver
tstr Na
boo
t
lie
se
DO
tra
aat ter
Lent
Slotboom
Slo
otb
boom
boo m
en
sw
ev
ns
Slot
eg
s raat
ge
ns
go
plei
plein
O.Z.
aat
laarsingel
Ze
oe
er
erst
tstr
at
aat
Bo
erg
traaa
ter
Dorpsveld
ste
n tra
B
per
E st
VEN
Bo
Gruttostraa
Ek
aans
t
Lepela
lom
Van B
at
Korhaa
l mm
lo
B
Plo
stra
LHA
Gruttostraat
at
este
t ijnw
B
stra
eg
ack
U
K
Van
orn
WAA
Qu
Blom Sp
t
erw
Spechtstraa
raat
nho
mes
r.
lsttr.
De
teijn e rst
gaaaals
Zwaluwst
r.
at
uwe
weg
T
n straat
stra
at
Kw
Naacchteeg
g
Wulp
Niee
pstr.
Korhaanstra
art
m
els
t
at
Ro
R
aa
oo
ood
Fazant
dbbo
boo
tr. ors
rsttst
strraa
Z
aat
tstra
str
Ar
r.
en
en
Ver
ijnst
ds
per
M
ek
Ze
we
Tapuitstraat
Pllom
este
dho
Spuis g
aat
Lepelaarsingel
str.
B
Zui
omm
nstr
Nachtegaalplein
Nach alplein
traa
Blo
Fazantstraat
ans
erm
at
Spu
Korhaanstra
Van
iisstra
dm
Akk
at Struit
Lan
enw
eg
BFFuuuuuttststrraaaatt
traat
at
Schulp
ch
h p M
lsstra
plein
p Bakk ez Wielewaalstraa
en
orns
erstr t
t
str
B
straa
aat
tr.
Waa
aa
at
ings
enho
t
tra
oom
Huis
gs
kron
man
traaaatt
r.
str.
lin
ieuw
straa
vliiet
ier-
B
k eevveerrsstt
nte
Verb
Ta
t
nsstr
Nie
ad
Wi
Zaa
Verboomstraat
B
maan
Alba osp
eevliliet
B ergoense
Boomkl
at
(Stichting) DeMe
MNieuwe
ezen Nachtegaal: 60
wm
zen-
tr
straat
Taapuitstra
Fazantstraa
nsev
at
uw
Mezen-
M
Mez
eze
en-
enn-
g
elaarsingel
ou
u
Korhaanstra
G
SWEEG
pwe
ns
aat
Bo
Alb hoff
hof
oeen
atr
ulp
lverstr
osl
PSSW
rgo
aan
Bo
Waelestein: W
100 intramura
intramuraal
Sch
oeerg
aal
lv
Lepel
Albatros
DORP
P
lscho
Bo
Krom wonen 55+ B Roerdompla

B
80 zelfstandig laan
me Z
Aals
Wiig
gbo andw
lld
ds eg traa
t
Z glij
Zan glijs
jsster
ters
rst
straa
traat
Krom
mme Zand
weg
w
schaal: 1: 5000 100m
T Kromme
m Zandweg
straat
Afbeelding 1.12 - hoofdkaart woonzorglocaties - wonen, woonomgeving, economie, werk en inkomen, participatie & vrije tijd en
welzijn & hulpverlening
1.4 Leefvelden-analyse
De leefvelden-analyse is een door de Veldacademie/ Bureau Frontlijn ontwikkelde wijkanalyse
op basis van acht verschillende leefvelden, namelijk: wonen, woonomgeving, veiligheid, werk en
inkomen, onderwijs, participatie, gezondheid en hulpverlening. De leefvelden-analyse bestaat uit
twee fasen.
Fase I staat in het teken van verkenning waarbij een inventarisatie wordt gemaakt door middel van
data-analyse, beleidsanalyse en observatie in de wijk. Belangrijk is een eerste inzicht te krijgen in
lokale netwerken en lopende initiatieven en projecten in de wijk. Dit alles wordt in kaart gebracht om
de terugkoppeling naar de klankbordgroep visueel te ondersteunen. Feedback en discussie van de
terugkoppeling leidt vervolgens tot conclusies en meer gerichte onderzoeksvragen.
Na aanleiding hiervan vindt er normaliter een uitdieping in fase II plaats in de vorm van gerichte
interviews en extra onderzoek.
Woonservicegebied Oud Charlois

Aangezien de leefvelden-analyse een ondersteunende rol heeft binnen het mobiliteitsonderzoek
Oud-Charlois, zijn niet alle onderdelen van de analyse toegepast. Doordat de nadruk lag op het
GPS-onderzoek, is de leefvelden-analyse in Oud Charlois beperkt tot een aantal voor de vraagstelling
relevante onderwerpen.
Beleidsanalyse
Voor de beleidsanalyse zijn een aantal stukken geanalyseerd: de Gebiedsvisie, het Iwap 2010, het
Stedelijk Programma Bestaande Voorraad, de Stadsvisie en de Profileringsstudie Oud Zuid. De voor
het woonservicegebied belangrijke plannen en ontwikkelingen zijn op beleidskaarten vastgelegd.
Basiskaarten
De voor ouderen geschikte woningen en belangrijke voorzieningen op het gebied van gezondheid,
recreatie en het winkelaanbod zijn in kaart gebracht. Ook is het voorzieningenaanbod van de
aanwezige woonzorg-complexen onderzocht.
Discussie met klankbordgroep

Tijdens het GPS-onderzoek hebben een aantal respondenten ook deelgenomen aan
discussiemiddagen met de studenten. Daarbij zijn de uitkomsten van het GPS-onderzoek met de
bewoners besproken. De gesprekken hebben ook informatie opgeleverd voor de leefveldenkaarten.
Op deze manier heeft is ook de informatie van de terugkoppeling aan de werkgroep WSG Oud-
Charlois in de kaarten verwerkt.
Jo
Jo nes
ha
ha
n
nn Bran
t
es
aa
Re
Bra stra
str de t
tie
ap ng aa
nd at
fstr
Ka
Vo
d
rle rstr
str
Wolvepad
rks
aa
Ve oto
Go
aa
t
tra
t
aa
Eiberp
Ve
ed
Economie,
M
str
at
ld
eH
eg
Reig
str
Do
Woonomgeving
oo
Plo
Wonen Participatie & Vrije tijd Welzijn & Hulpverlening
t t
aa
aa aa
ad
ps
rd
erpa
t
Ja
str lstr
tr.
tse
ge
Eg
aan ke
werk & inkomen

Maliestraat
t
rsla
aa
Putsel
Wielerstraa
Sik
Pantserstraat
d
str
tr.
Klosstraat
rijs str
an
aa
Ze
ep
tte Re
iss
tw
Ba g
we
tr
eg
aa
iers
Ko
ep
t
Bla
en
ute
ho at
t
g zo Sc stra lk
rstr
za
n en
str Slaghekstraat Va g
ild
at
aa
Ba
aa bru
Dis
stra
Ho
W
t
tte
t rs
inrichtingsplan
pl.
economisch versterkings gebied nie

se
ge
ri
Hil
z
de
lke
tse
gentrification historische kern opzoomer depot zorgvoorziening

ls
jstr
u W
h
Abco
tra
lev Va
of
ap
Pu
Zw
Zo
aa
str
t
at
r (I-wap p.38) aa
ede lie en
( Gebiedsvisie pg.15)
Eg
n
t
aa
Hil
ne
t str
/e versterking art-village
ela
raa
Koker-
ht
t
ho
Bre st le aa
Sint
nt
raat
(bron:
christelijke instellingValkeniersweide
t
ijnst
vli
c
f
straat tr
aa
id
ie
straat
de
bo
we iels
Schild
rs
et
t
-And
astr
ho
(Stadvisie p.36
aa
as
tra
straten versterking w
ew
se
f Pa
Oleander-
kwaliteitsverbetering stedelijke nd
apotheek
rstr
at
Deelgemeente;
t
Mar Ta
Od
ud
Hr.
Pu
at
plein
ries
enta
te
Ja
tra
N
islamitische instelling
Bo
k
Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) straicolae
As
economische structuur
s
ns
m
(bron: Deel-
stra
hoofdweg (Stadvisie p.62) Gis-web;

ijn
ie
at s-
E Patrimonium’s Hil
em
-
G
at
Do
1e
Bloemhof
t
le
Ka
IN (gebiedsvisie pg. 15)

straa
Hof
ls
st -
wijkgebouw gemeente)
Pio
Ba
m
SL
t
rd
ra aa a t
Googlemaps) tandarts
pe
at
en
1e
versterken relatie haven-stad

t
tr stra
se
nder
rfo
as
str
doorbreken stedelijke wand hli art

str
e
f
aa
lie
ho
th
Da
f
actie programma ziekenhuis
aa
Lig
t
Olea
ho
s
lvia
(Stadvisie p.62)
tra
bru
Jan
sportvoorziening
tw
Lave
(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) em
Sa
n g
t
eg
Ra
t Blo
aa Wolphaertsbocht / Boergoensestraat
de
eg huisarts
on
str
lstr
os
Oost-West Hillew g eg
k
2e
versterken weeflijnen
Rid
els
Pimpe
collectieve tuin
Ka stra
a
(I-wap Oud-Charlois)
1e
kro
Pio
at
de
m at
at
tra
r
eli
Kie
Sto
aanpak Hotspots (I-wap p.36)
en
welew
r-
e
a
tra
a-
ng
t
ne
(profileringsstudie ns Oud-Zuid dS+V)

st
fh
.
La Hille Hil e
ra
lstr
oe
rstr ie -
eid
at
en r. -
veplaatsing winkels
sp
em
ks
.
te e g e ov st m
As t Ee rw
tra
oo
ls a
ng n
rh
Sc
Ba te
tra de
La La ks
Combinatie zorg en voorzieningen
at
r-
brug Boergoensevliet hli (I-wap p.38;

Vio
Ne
Ro
2e as
aa
in Pin
ste (Gebiesdvisie fysiek Oud-Charlois)
- e-
ze str
rw
lie
em
samenvoegen woningen Da bb .
Eri
m a
lo ho tstr
eid
Ho
rst
ari at
lb
Ko
t
profileringsstudie Oud-Zuid dS+V)
ca
str
ute str. Sc lan

ch
rte
e
ra
jn
re
str
aa
Sle
bo
-
at
nb
(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V)

ns
t
.
tse
ias
creatieve industrie (Zuid Explorer)

lo
at
em
Hy
tr
Lin
Pu tra
aa
He
ac
str
t
dts
dts
t
langzaam verkeer weeflijn a

in
e
aa
- tra
r
tra
M
tstr
Lin
speldenprikken beleid (Uitvoerings- t ula s
t
ee
aa at
at
am ote dt-
aa
m .
tra
rd
str Pri str nd

(profileringsstudie Oud-Zuid stedS+V)
Lin
t
en ns Gro supermarkt
erv
at
Zw
t
programma bestaand iss aa oo tra
e
oo
a- Oo
Zw loem
in
ijn
rc str os em ls Kle
rt-
Na
b str
Ho
He
an
ve
dre
m im tr. An
rte
De
e
in
niu
woningvoorraad p.25) at M s o-
ch
lan
n
ra Zwijn-
tra
tse
sia
Ge k Id
levensbehoefde speciaalzaak
tstr
s drechtse
Hy
Plein ndri
str
lia
tramlijn
-
Talstraa
t
aa
be at
aa
ac
Re a He
str
t
Lo
in
se g lstr
ontwikkellocaties we
a
tstr
t at
Sa
at
da b aa ve
uw ille De tra
aa
str
nd
str str eg ds
Ou
ee
Oo dam
Ad
t
en
eH
aa
aa
buslijn solitaire winkels
eli
(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) Sn

Bdenreg lew on
de
Fu
ria
ste
t ng
ng
ch m
Hil
lan
an
rts
Oo ma
n
sia La
str
ds
Do
Pie
u e
st- ns
str e
Go ng
tra
aa
jan
ort
Pie tr.
te
aa
La
at
K
t
rstr
sw
t
te
r-
eg
.
str
. d- restaurant
W
at on
omheindeam speeltuin
es
tra at
geschikte woningen m
Sc
nd
tP
ns rts a
m
hil
iete
ge te Do str
an
s t t
tm
rin Oo aa aa
str
Oudelandstraat
Bo
r-
Ko
lstr
an
Se str
snacktent
.
ek
olz
e
-
bb
we
n
aa
str
Du rja
M
ds
its
e
aa
ee
wooncentrum He
tra
tra
t
kra
tr.
at
at
ps
ds
aa
tra
Sandeling
nz
(bron: bedrijven terrein
at
Lij plein
woonzorgcomplex H. Eitjes 2006)

kapper
verpleeghuis
Slag
T palliatief-terminale
zorg
Afbeelding 1.13 - legenda woonzorglocaties - wonen, woonomgeving, economie, werk en inkomen, participatie & vrije tijd en welzijn &
hulpverlening
Ligp
laat 3e K
s "S aten
too dre
msc chts
hip eho
Rot ofd
d terd
oof
Ma
h am"
Gr ient Ch
Dokhaven
Dokhavven
n ar
lo
ash
iss
Sint-Janshaven
e Charloisse
h l i H
Hoofd
f
Park
Park
Par Ch
ar
ave
loi
sse
Hoo
d
Sint-Janshaven
Bijlstraat
erpa
kad
fd
e
s
Pon
pad
Vla er B
lom
Ker
s ka ipp
Sch
keg
de
rien
f
wer
t
ees
n en M an
Bon Dokla DO
N
LAA KL
at
K
ra
DO A
t
ks
AN
at
Do
ra
st
en
t
em
a
f
ra
aven ho
Cl
lst
N.z
.z. rts
uë
ae
t
td
h
at
Do
traa
es
ol
tra
kla
W
W
ps
rens
an
m
ol
n ijk
Po
at
dhe
ph
nd
ra
ae
st
Kaa dhere
n
s
baan
an
aan
rts
en
Gro
baa
em
bo
Riet Cha
W
dijk r lo
Cl
n
ch
iss ol
Gro
ts
ph
t
e Karel
Kare
ell de Stouteplein
e Stouteplei
outeplein
ae N
r tst EI
ra
at
Ha
bs L PL
NE
Kerk bu
ngel
sin aat rg
sestr
te e
UN
Gouw str
.
a at
str
ou l d
straat goen Max aa
Boer
St are
t T
tstr
Fra
im
K
ilia
AS
per
ns
an
str A
M
Plom
aa
e
Bekk rt
at
at
t
roo
ikad
t erstr
stra
tra
aat lpe .
chi str K
es
La aten k Va
Spu
S ns
ge d ijc
oe
nd rec sd EversV
k
raat
ltstr
er
hoe
erg
ijk ht d
s e Ev
stst
Voo
sve
Bo
Zuid
rnse
Van
Van
str.
Diee
Jaer
Oost F.Be
voo kker
straa rnse- str. Wolph aert
sboc
t
Vo
orn
straelt-
Roc Pend
str
at
K sev kan rech

Plom orte liet
e
om
rsv
stra jeje- tstra

ikad
Oud
raa
at
-
pert at
Drie-
e-
Jae
tbo
str.
morgen
rie
str. enh Port
oor
rtst
Spu
land
Slo
nst straa
raa
roo
m
t
raat
t
Port
Buiizerd
r straa Kate
ilpe
land t
mst
WE
str. Meeerkoetstraa
Sch
t
traa
t
boo
Bar
RPS
t
end
t
ms
e
straa
reg Stteernstraat
l i
t
at
Ver
tstr Na
boo
t
lie
se
DO
tra
aat ter
Lent
Slotboom
Slo
otb
boom
boo m
en
sw
ev
ns
Slot
e
at
ge
g
ns
go
plei
plein
O.Z.
aat
Eksterstra
laarsingel
Ze
oe
er
tstr
traat
Bo
erg
per
VEN
Bo
Gu
Gr uttto
tostr
haans
traaaa t
Lepela
om
Van B
at
llo
omm
Pllo
stra
LHA
Gru
Gr
at
estteeij utttosstraatt
Korh
jn
nweg
stra
ack
Van U
orn
WAA
Qu
Blom Sp
t
erw
Spechtstraa
r at
nho
mes
r.
lsttr.
De
wstra
teijn e rst
gaaaals
r.
raat
uwe
weg
Zwaluw
at
at
Kw
Naacchteeg
g
n stra
mst
Wulp
Niee
pstr.
Korhaanstra
art
els
at
at
Ro
Roo
ood
Fazant
dbbo
boo
tr. ors
rsttst
strraa
tra
aat
tstra
Ar
ns
str.
en
Ver
ge
ds
per
M
teijn
Ze
we
e
Tapuitstraat
Pllom
dho
Spuis g
aat
Lepelaarsingel
mes
tr.
Zui
tr
Nachtegaalplein
Nach
Na
N achtegaalplein
alplein
traa
Blom
ans
Fazantstraat
ans
erm
at
Spu
Korhaanstra
Van
iistra
dm
Akk
at Struit
Lan
enw
eg
at
FFu
uut
utsst
str
at
Schulpp M trraaaaat
at
nstra
lstra
Bakk ez Wie
iel
elew
ewa
K
plein erstr en waaaal

alst
strraa
st raaaat
t
str
straa
aat
tr.
hoor
Waa
aa
at
ings
t
tra
oom
wen
Huis
gs
kron
man
traaaatt
leevveerrssttr.
str.
lin
straa
e sevlliiiet
ier-
nte
Verb
Nieu
Ta
t
nsstr
ad
Wi
Zaa
maan
Alba osp
n eevliliet
Boomkkl
at
Mezen-
wm
tr
t
B ergoen
straat
Taapuitstra
Fazantstraa
at
uw
M zen-
Mezen-
Mez
weg
elaarsingel
ou
u
Korhaanstra
WEEG
Boergoens
aat
Bo
Alb hoff
atr
ulp
l erstr
osl
PSSW
aan
Bo
Waa
Sch
l
lv
Lepel
DORP
lscho
Krom Roerdompla
laan
me Z
Aals
Wiig
gbo andw
ldstr eg
a at
Z glij
Zan glijs
jsster
ters
rst
straa
traat
Krom
mme Zand
weg
w
schaal: 1: 5000 100m
Kromme
m Zandweg
straat
Afbeelding 1.14 - hoofdkaart beleid - wonen, woonomgeving, economie, werk en inkomen

2 Instrumentarium
Jo
Jo nes
ha
ha
n
nn Bran
t
es
aa
Re
Bra stra
str
tie
ap
nd at
fstr
Ka
d
str
aa
Go
aa
t
ed
Economie,
eH
Do
Woonomgeving
oo
Wonen
ps
rd
tr.
tse
aan
werk & inkomen
Maliestraat
Putsel
Wielerstraa
Pantserstraat
str
Klosstraat
aa
tw
eg
Bla
t
ng zo
za en
str Slaghekstraat
ild
at
aa
stra
Ho
W t
inrichtingsplan
pl.
economisch versterkings gebied

ge
Hil
de
tse
gentrification historische kern u W

h
Abco lev
of
ap
Pu
Zw
Zo
t
r (I-wap p.38) aa
ede lie en
( Gebiedsvisie pg.15)
Eg
n
Hil
ne
t str
ela
raa
Koker-
ht
ho
Bre st le
Sint
nt
raat
t
ijnst
vli
c
f
straat
aa
id
ie
straat
de
bo
we
Schild
rs
et
t
-And
astr
ho
(Stadvisie p.36
aa
as
tra
straten versterking
ew
se
Pa
kwaliteitsverbetering stedelijke
f Oleander-
rstr
at
t
Mar
Od
ud
Hr.
Pu
at
plein
ries
enta
te
Ja
tra
N
Bo
k
Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) straicolae
As
economische structuur
s
ns
m
stra
hoofdweg (Stadvisie p.62)

ijn
ie
at s-
E Patrimonium’s Hil
em
-
G
at
1e
Bloemhof
t
le
Ka
IN (gebiedsvisie pg. 15)

straa
Hof
ls
st -
Pio
Ba
m
SL
ra t
aa
pe
at
en
1e
versterken relatie haven-stad tr

nder
rfo
as
str
doorbreken stedelijke wand hli

e
f
aa
lie
ho
Da
f
actie programma
t
Olea
ho
s
lvia
(Stadvisie p.62)
tra
Lave bru
(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) em
Sa
n g
t
Ra
t Blo
aa Wolphaertsbocht / Boergoensestraat
de
eg
on
str
lstr
os
Oost-West Hillew g eg
k
2e
Rid
els
Pimpe
Ka stra
a
1e
kro
Pio
at
de
m at
at
tra
r
eli
Kie
Sto
aanpak Hotspots (I-wap p.36)
en
welew
r-
e
a
tra
a-
ng
t
ne
(profileringsstudie ns Oud-Zuid dS+V)

st
fh
.
La Hille Hil
ra
lstr
oe
rstr ie -
at
en r. -
veplaatsing winkels
sp
em
ks
.
te e ge ov st m
As t Ee
tra
oo
ls aa ng n
rh
Ba de
La La
at
r-
brug Boergoensevliet hli (I-wap p.38;

tr
Vio
Ne
Ro
2e as in
- e-
(Gebiesdvisie fysiek Oud-Charlois)
ze str
ste
lie
em
samenvoegen woningen Da bb .
Eri
m a
lo ho tstr
Ho
rst
ari at
lb
Ko
t
ca
str
ute str. Sc lan

ch
rte
ra
jn
re
str
aa
Sle
bo
-
at
nb

ns
t
.
tse
ias

lo
at
em
Hy
tr
Lin
Pu tra
aa
He
ac
str
t
dts
dts
t
langzaam verkeer weeflijn aa

in
e
aa
-
r
tra
M
tstr
str Lin
speldenprikken beleid (Uitvoerings- t ula
t
ee
aa at
at
am ote dt-
aa
m .
tra
rd
str Pri str nd

(profileringsstudie Oud-Zuid stedS+V)
Lin
t
en ns Gro supermarkt
erv
at
Zw
t
programma bestaand iss aa oo tra
e
oo
a- Oo
Zw loem
in
ijn
rc str os em els Kle

rt-
Na
b str
Ho
He
an
dre
m im . An v
rte
De
e
in
niu
woningvoorraad p.25) t M str o-
ch
lan
aa
n
ra Zwijn-
tse
sia
Ge str k Id
tstr
drechtse
Hy
Plein ndri
str
lia
tramlijn
-
Talstraa
t
aa
be at
aa
ac
Re a He
str
t
Lo
in
se g lstr
a
tstr
t at
Sa
at
da b aa ve
uw ille De tra
aa
str
nd
str str eg ds
Ou
ee
Oo dam
Ad
t
en
eH
aa
aa
buslijn solitaire winkels
eli

Bdenreg lew on
de
Fu
ria
ste
t ng
ng
ch m
Hil
lan
an
rts
Oo ma
n
sia La
str
ds
Do
Pie
u e
st- ns
str e
Go ng
tra
aa
jan
ort
Pie tr.
te
aa
La
at
K
t
rstr
sw
t
te
r-
eg
.
str
. d- restaurant
W
at on
es
tra at
geschikte woningen m
Sc
nd
tP
ns rts a
m
hil
iete
ge te Do str
an
s t t
tm
rin Oo aa aa
str
Oudelandstraat
Bo
r-
Ko
lstr
an
Se str
snacktent
.
ek
olz
e
-
bb
we
n
aa
str
Du rja
M
ds
its
e
aa
ee
wooncentrum He
tra
tra
t
kra
tr.
at
at
ps
ds
aa
tra
Sandeling
nz
(bron: bedrijven terrein
at
Lij plein

kapper
verpleeghuis
Slag
zorg
Afbeelding 1.15 - Legenda hoofdkaart beleid - wonen, woonomgeving, economie, werk en inkomen
2 Instrumentarium
2.1 Ontwikkeling
Instrumentarium
De vraagstelling van dit onderzoek richt zich op de mogelijkheden tot versterking van sociale
interactie door bijdrage van het fysieke netwerk. De mobiliteitsanalyse laat ons zien waar de actuele
locaties liggen, waar de kans op ontmoeting en dus de kans op interactie het grootst is. Benoeming
van de individuele kwaliteiten van deze locaties levert in eerste instantie geen eenduidig beeld op,
op grond waarvan een toekomstige ontmoetingsplek in Oud Charlois zou kunnen worden ingericht.
Het spectrum aan mogelijkheden lijkt grenzeloos. Vergelijking van diverse locaties, levert een aantal
terugkerende en gemeenschappelijke kernwaardes op; de karakteristiek van een ontmoetingsplek
heeft altijd in meer of mindere mate te maken met programma, netwerk en identiteit. De
locatievergelijking is weergegeven in paragraaf 2.4 - Classificatie bestaande ontmoetingsplekken
weergegeven.
Het totale spectrum wordt nu gevisualiseerd in de vorm van een gelijkbenige driehoek (zie afbeelding
2.01 - instrumentarium met kernwaarden), waarbij elke punt een kernwaarde symboliseert. Iedere
kernwaarde is samengesteld uit een 5 variabelen (zie afbeelding 2.02 - instrumentarium met
kernwaarden en variabelen). Per kernwaarde dient ten minste 1 van deze variabelen aanwezig
te zijn wil de classificatie ‘ontmoetingsplek’ van toepassing zijn. Het lichaam van de driehoek
vertegenwoordigd nu de mogelijke posities waaraan een ontmoetingsplek zou kunnen voldoen en
kan als instrument ingezet worden om toekomstige plekken te ontwikkelen c.q. optimaliseren.
2.2 Kernwaarden
A Kernwaarde: programma
Kennis over de kernwaarde programma wordt ingebracht door de leefveldenanalyse en observaties.

Deze kernwaarde programma bevat de variabelen hybride ruimte, privaat-publiek, voorzieningen,
toegankelijkheid en gebruikskwaliteit.
Uitleg van de variabelen van kernwaarde programma:

Hybride ruimtes: ruimtes zonder universele functie en vrij toegankelijk.
Privaat-publiek: de overgang van private ruimte naar publieke ruimte is geleidelijk.
Voorzieningen: aanwezigheid functies zorg, welzijn, levensonderhoud.
Toegankelijkheid: mogelijkheid om de plek, ongeacht handicap, te bereiken en tevens om de plek te
kunnen verlaten. Mate van zichtbaarheid.
Gebruikskwaliteit: mate van keuzemogelijkheden in aanbod en gebruik.
B Kernwaarde: netwerk
Kennis over de kernwaarde netwerk wordt verkregen door leefveldenanalyse en het

mobiliteitsonderzoek. Deze kernwaarde bevat de variabelen gelaagdheid, structuur, knooppunt,
bereikbaarheid en verankering.
Uitleg van de variabelen van kernwaarde netwerk:

Gelaagdheid: de plek kenmerkt zich doordat meerdere netwerktypologieën overlappen (recreatief,
economisch, infrastructuur etcetera).
Structuur: locatie is onderdeel van eenduidige ruimtelijke structuur.
Knooppunt: routes met verschillende bestemmingen kruisen.
Bereikbaarheid: afstand en verbinding tot woonvoorzieningen.
Verankering: integratie in de directe omgeving van de plek.

C Kernwaarde: identiteit
Kennis over de kernwaarde indentiteit wordt verkregen vanuit interviews en observatie. Deze
kernwaarde bevat de variabelen historie, herkenning, activiteit, vormgeving en oriëntatie.
Uitleg van de variabelen van kernwaarde identiteit:

Historie: de plek legt een (fysiek) verband tussen heden en verleden, geschiedenis.
Herkenning: mogelijkheid tot identificatie.
Activiteit: de identiteit van de plek wordt bepaald door programmering (voetbal, winkelen).
Vormgeving: plek onderscheid op architectonisch vlak van de omgeving.
Oriëntatie: plek heeft een duidelijke betekenis voor routekeuze in de wijk.
hybride ruimte | privaat-publiek

(leefvelden + observatie) voorzieningen | toegankelijkheid
gebruikskwaliteit
PROGRAMMA PROGRAMMA
ontmoetingsplek ontmoetingsplek
NETWERK IDENTITEIT NETWERK IDENTITEIT
gelaagdheid | structuur historie | herkenning

(GPS-analyse) (observatie) knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
+ + verankering oriëntatie
(leefvelden analyse) (interviews)
Afbeelding 2.01 - instrumentarium met kernwaarden Afbeelding 2.02 - instrumentarium met kernwaarden en variabelen
De kernwaardes en variabelen conform voorgaand beschreven kunnen aan de hand van navolgende
ontwerpvoorstellen geïllustreerd worden.

“Social Safety in Oud-Charlois”
Programma: toegankelijkheid
Door duidelijke geleding van verkeersstromen en ontwerp publieke ruimte wordt de toegankelijkheid
van het kruispunt Frans Bekkerstraat met de Zuidhoek verbeterd.
1.Frans
1.Frans Be
Be
Proposed
Proposed
Current
Current design
design 5454
Afbeelding 2.03 - ontwerp social safety in Oud Charlois
“Charlois Inclusive City”

Identiteit: historie, vormgeving
Koppeling identiteit haven en water met de binnendijkse wijk.
light renovation (exterior)

hard renovation (exterior+interior)
new buildings
new green spaces
trainning Center
new paving (articulating public spaces)
new lake at Karel de Stouteplein
sport ﬁeld
Plan of the intervention.
Afbeelding 2.04 - ontwerp Charlois inclusive city

“Elderly Network and Barrier Free Connections”
Programma: hybride, voorzieningen, overgang publiek / privaat
Diversiteit van voorzieningen levert ontmoetingskwaliteit, introductie van multifunctionele hybride

ruimtes.
Afbeelding 2.05 - ontwerp elderly network and barrier free connections
“Assisted Living and Moving”

Programma: hybride ruimtes, voorzieningen, privaat / publiek, gebruikskwaliteit
Identiteit: haven
Door koppeling van private en publieke functies in geleidelijke overgangen wordt de

ontmoetingskwaliteit gefaciliteerd. De identiteit wordt aan de haven ontleend.
Afbeelding 2.06 - ontwerp assisted living and moving

“De levensloopbestendige wijk”
Programma: gebruikskwaliteit, privaat-publiek
Netwerk: verankering, gelaagdheid
Verankering in de wijk door diversiteit van voorzieningen met genuanceerde overgang tussen
publieke en private ruimtes. De gelaagdheid bestaat uit het feit dat netwerken van senioren en
kunstenaars elkaar overlappen.
Programma: Program:
senioren en kunstenaars woningen speelplek Woningbouw 10.800m2 Housing buildings 10.800m2
elderly and artists housing playground Winkels en horeca 1.520m2 Shops and horeca 1.520m2
Gezondheidszorg 5.250m2 Health care 5.250m2
voornsevliet horeca en winkels Extra programma: Additional program:
voornsevliet horeca and shops Ateliers voor kunstenaars Ateliers for artists
Botanische tuin Botanical greenhouse
voornseplein hoofdgebouw
voornseplein main building
62
Afbeelding 2.07 - ontwerp de levensloopbestendige wijk
“Ontmoeten en Verplaatsen”
Netwerk: gelaagdheid, verankering, oriëntatie
Koppeling van verschillende netwerken van jongeren en ouderen. Overlap tussen langzaam en
snelverkeer in een heldere structuur verbetert de ontmoetingskwaliteit.





Afbeelding 2.08 - ontwerp ontmoeten en verplaatsen
2.3 Toepassing
Door de onder programma, netwerk en identiteit geschetste variabelen in de vorm van vragen
te formuleren kan de (potentiële) waarde als ontmoetingsplek van een willekeurige locatie
in Oud Charlois geschetst worden. Daarmee kan dit instrument als richtinggevend worden
ingezet in de verkenningsfase van de ruimtelijke en programmatische inrichting van het
woonservicegebied. Het biedt als zodanig de betrokken partijen (deelgemeente, corporatie,
zorgverleners, belangenbehartigers etcetera) een praktisch houvast gedurende de discussie omtrent
programmatische herverdeling, aanpassing of uitbreiding in relatie tot geografische locatie.
Als illustratie zijn een viertal door de werkgroep WSG Oud Charlois aangedragen locaties onder de
loep genomen en voorzien van aanbevelingen. Het betreft de Nieuwe Nachtegaal, Verzorgingstehuis
Waelestein en het Servicepunt Charlois Noord. De uitkomsten zijn te vinden in hoofdstuk 2.5 -
Classificatie nieuwe ontmoetingsplekken.

2.4 Classificatie bestaande ontmoetingsplekken

voorzieningen | toegankelijkheid
De volgende locaties in de wijk Oud Charlois gebruikskwaliteit
zijn gekozen aan de hand van de GPS-patronen
en geprojecteerd in het instrumentarium. PROGRAMMA
Daaruit blijkt dat de genoemde plekken
binnen het instrument vallen en daardoor als
ontmoetingsplek gekarakteriseerd kunnen C
worden.
D
locatie A - Charloisse Hoofd
locatie B - Boergoensevliet-Arendsweg E
locatie C - MCD-Wolphaertsbocht
B A
locatie D - Boergoensevliet-Wolphaertsbocht
NETWERK IDENTITEIT
locatie E - Frans Bekkerstraat-Zuidhoek
knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
verankering oriëntatie
Afbeelding 2.09 - instrumentarium classificatie locaties A, B, C, D en E

A
E
D
400m
Afbeelding 2.10 - overzicht locaties A, B, C, D en E

Ontmoetingsplek locatie A - Charloisse Hoofd
Analyse locatie A - Charloisse Hoofd hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Identiteit
Het Charloisse Hoofd vormt de verbinding PROGRAMMA
tussen haven en wijk. De kade is vrijwel
de enige plek in de wijk waar het water
toegankelijk is. De wijk ontleent haar
bestaansrecht aan de haven en het Charloisse
Hoofd vormt in die zin de brug naar de historie.
Uit interviews blijkt dat het voor bewoners
de link legt met hun eigen arbeidsverleden.
Veel senioren waren werkzaam in de haven-
gerelateerde industriesector en herkennen zich
daarom in deze locatie. De havenactiveiten A
zijn, alhoewel in veel mindere mate, nog NETWERK IDENTITEIT
steeds illustratief voor deze plek. Drukke
scheepvaartverkeer vormt hier de bepalende gelaagdheid | structuur historie | herkenning
factor. De kade vormt een duidelijke fysieke knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
grens van de wijk en als zodanig ook een
belangrijk oriëntatiepunt. De positie van de
ingang Maastunnel is in deze ook relevant. Afbeelding 2.11 - instrumentarium met locatie A
Afbeelding 2.12 - ontmoetingen bij de

tunnelingang Maastunnel
Afbeelding 2.13 - zitplek Charloisse Afbeelding 2.14 - luchtfoto Charloisse Hoofd met tunnelingang gemarkeerd
Hoofd met uitzicht scheepvaartcollege
religie
sport
cultuur
legenda programma
horeca
eetcafé ‘Chez Nellie’
recreatief
winkelen
speelveld
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.15 - overzicht locatie A - Charloisse Hoofd
Programma
De kade is een open en onbeschutte plek. De openheid van de locatie maakt dat aanwezigen
van grote afstand zichtbaar zijn. De plek kent geen fysieke belemmering en is met diverse
vervoersmiddelen bereikbaar. Daarbij heeft de permanente aanwezigheid van stadstoezicht een veilig
gevoel. Op basis van deze karakteristieken vormt de toegankelijkheid een belangrijke kwaliteit.
Netwerk
Door de positionering van de ingang van de Maastunnel vormt de locatie een belangrijk knooppunt
van routes met diverse bestemmingen.
Aanbevelingen
Een versteviging van deze locatie als ontmoetingsplek valt met name te behalen door sturing op
programma. Zowel qua voorzieningenpakket als gebruikskwaliteit zou de plek opgewaardeerd
kunnen worden, waardoor de seizoens- en weersinvloeden van kleinere invloed zijn op de sociale
betekenis van de plek. Te denken valt aan uitbreiding van de kiosk faciliteit aan de waterzijde waarbij
voorgenoemde variabelen gecombineerd worden aangepakt.

Ontmoetingsplek locatie B - Boergoensevliet-Arendsweg
Analyse locatie B - Boergoensevliet-Arendsweg hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Netwerk
De kruising Boergoensevliet – Arendsweg PROGRAMMA
kenmerkt zich door een stapeling langzaam
verkeer, autoverkeer en OV-netwerken en
bezit daarmee een bijzondere gelaagdheid.
Dit wordt versterkt doordat netwerken
schoolgaande kinderen en senioren elkaar
overlappen. De locatie vormt een intensief
knooppunt van routes en is door de centrale
ligging vanuit meerdere woonvoorzieningen en
woonconcentraties bereikbaar.
B
Identiteit NETWERK IDENTITEIT
Ook vormt de kruising een overgangspunt
binnen enkele markante ruimtelijke structuren. gelaagdheid | structuur historie | herkenning
De singel vormt een parkstrook waarmee de knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
bouwmassa’s aan weerszijde van de kruising
contrasteren. De hoeken van de kruising
zijn duidelijk gearticuleerd door grotere Afbeelding 2.16 - instrumentarium met locatie B
bouwmassa’s en/of verspringingen in de
rooilijn. Duidelijk herkenbaar is bijvoorbeeld de
toren van de Ibn-i Sina basisschool.
Afbeelding 2.17 - zicht op kruising

vanuit westen met uitzicht basisschool
Afbeelding 2.18 - zicht op trambaan Afbeelding 2.19 - luchtfoto kruising Boergoensevliet-Arendsweg

Boergoensevliet
legenda programma
abc abc
basisschool Ibn-i Sina & st.
abc abc islamitisch onderwijs SIPOR
abc abc
abc abc
huisarts R.A. Raak
aa bb cc aa bb cc
speelvoorzieningen
gekoppeld aan onderwijs
mobiele
religiesnackkraam
T sport
T sportcentrum Olympia
T
B
T
cultuur
B
T horeca
tramhalte lijn 2
B
B recreatief
B bushalte lijn 46 en 73
winkelen
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
abc
T route
1500m
abc
(stad)
B
400m
Afbeelding 2.20 - overzicht locatie B - Boergoensevliet-Arendsweg
Programma
De ruime opzet van de kruising en openbare ruimte voorzien in een optimale toegankelijkheid en
maken dat aanwezigen op de locatie altijd zichtbaar zijn. De pleintjes voor de scholen hebben de
functie speel/ontmoetingsruimte voor de school, maar tegelijkertijd zijn ze in gebruik voor algemene
doeleinden in de openbare ruimte. Deze ruimtes worden in die zin als hybride beschouwd.
Aanbevelingen
Huidige kwaliteiten van de locatie lenen zich voor uitbreiding van het aantal voorzieningen voor
zorg en welzijn. Dit vanuit economische en sociale overwegingen in combinatie met de aanwezige
onderwijsvoorzieningen. Mutaties in gebruik van deze gebouwvoorraad kunnen aanleiding zijn om
het voorzieningenniveau sterk te differentieren.

Ontmoetingsplek locatie C - MCD-Wolphaertsbocht
Analyse locatie C - MCD-Wolphaertsbocht hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Programma
De locatie kent een redelijk grote variëteit aan PROGRAMMA
voorzieningen voor dagelijkse levensbehoeften.
Er bevinden zich onderandere een supermarkt,
drogist, slijterij, postagentschap en C
dierenspeciaalzaak. Bovendien is in hetzelfde
bouwblok het wijkgebouw opgenomen met
voorzieningen zoals
senioren-gym, spreekuur ouderwerk (Charlois
Welzijn) en bibliotheek. Entreegebieden
voor winkels zijn tegelijkertijd in gebruik als
ontmoetingsruimte en als verkeersruimte
voor de school en kinderopvang. De ruimtes NETWERK IDENTITEIT
hebben een hybride karakter. Private
winkelvoorzieningen functioneren als gelaagdheid | structuur historie | herkenning
uitbreiding van de publieke / openbare ruimte. knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
De locatie is goed toegankelijk door overzicht
en transparantie van de plint.
Afbeelding 2.21 - instrumentarium met locatie C
Afbeelding 2.22 - binnenplein voor de

MCD supermarkt
Afbeelding 2.23 - winkels in de plinten Afbeelding 2.24 - luchtfoto Wolphaertsbochtgebied met MCD + wijkgebouw gemarkeerd
op de Wolphaertsbocht
legenda programma
Wooncentrum Doklaan
en Wolphaertshof
Supermarkt MCD
verschillende winkels
winkels voor eerste
religie
levensbehoefte
sport
snacbar
cultuur
horeca
wijkgebouw
Oud-Charlois
recreatief
winkelen
speelvoorziening
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.25 - overzicht locatie C - MCD-Wolphaertsbocht
Netwerk
Gelaagdheid ontstaat met name doordat netwerken van gezinnen en senioren elkaar ontmoeten.
De locatie kent een heldere ruimtelijke expressie, is duidelijk vormgegeven en valt binnen een
eenduidige structuur. Daarbij is ze door de integratie met woonfuncties verankerd in de buurt.
Identiteit
De locatie wordt hoofdzakelijk genoemd in verband met de activiteit winkelen/dagelijkse
boodschappen, en wordt expliciet genoemd door respondenten als oriëntatiepunt. (“daar bij de MCD
in de buurt…”). Gebruikers herkennen zich in de plek door de activiteit die er zich dagelijks afspeelt.
Aanbevelingen
De ontmoetingskwaliteit van de locatie zou gebaat zijn bij verdere concentratie van verkeersstromen
waardoor het knooppunt versterkt wordt. Dit kan door wijkgebouw en scholen meer als cluster
te beschouwen met entree gebieden aan dezelfde buitenruimte als de entreegebieden van
voorzieningen zoals de MCD. Hierbij zou het wijkgebouw van eenzelfde transparantie moeten
genieten als de winkels. Dit vanwege de toegankelijkheid; als men niet zichtbaar is weten mensen
het minder snel te vinden. Mogelijkheden; lees / koffietafel in MCD, lunchroom – broodjeszaak ipv
dierenspeciaalzaak zullen nog meer ontmoetingskwaliteit genereren op deze plek.
Ontmoetingsplek locatie D - Boergoensevliet-Wolphaertsbocht
Analyse locatie D - Boergoensevliet- hybride ruimte | privaat-publiek

Wolphaertsbocht gebruikskwaliteit
Netwerk PROGRAMMA
De locatie beslaat een uitsnede van
de Boergoensevliet gelegen tussen
Wolphaertstbocht en Frans Bekkerstraat. Er is
een stapeling van recreatieve, economische en
culturele netwerken, maar ook stapeling met D
het netwerk van moskeegangers (moskee Lâleli)
bepalen de gelaagdheid van de plek en maken
tevens dat er sprake is van een knooppunt.
Langzaamverkeer, snelverkeer en ov-netwerken
ontmoeten elkaar. Er is sprake van een
eenduidige stedenbouwkundig structuur, NETWERK IDENTITEIT
overgaand enerzijds in het Karel de Stoutepark
en anderzijds in de singelstructuur. De locatie gelaagdheid | structuur historie | herkenning
is goed verankerd in de directe omgeving door knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
integratie met wonen en combinatie wonen /
kleine middenstand.
Afbeelding 2.26 - instrumentarium met locatie D
Programma
De locatie bevat een ruime variëteit aan
voorzieningen voor zorg, welzijn, eerste
levensbehoeften. Met name de winkels en
horeca voorzieningen in de plint fungeren als
overgangszone tussen het publieke en private
domein. Goede toegankelijkheid van de locatie
door ruime opzet en goede zichtbaarheid.
Afbeelding 2.27 - zicht vanuit zuiden

met vuilverbrander op achtergrond
Afbeelding 2.28- winkelstraat met tram Afbeelding 2.29 - luchtfoto met winkelstraat Boergoensevliet gemarkeerd
in de groenstrook tussen wegen in
legenda programma
woonzorgcentra
Wollmax & Wartburg
huisartspraktijken
Harmsen & Wing,
Boute en Ferguson
Mediq apotheken en
Charloise apotheek
algemene hulpverl.
verschillende winkels
religie
sport
winkels dagelijkse
T
T levensbehoefte
cultuur
T
T moskee ‘Lâleli’
horeca
T recreatief
T
T tramhalte lijn 2
winkelen
T woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.30 - overzicht locatie D - Boergoensevliet-Wolphaertsbocht
Identiteit
Het gebied is door de aanwezigheid van een groot en divers aantal voorzieningen een belangrijk
oriëntatiepunt in de wijk. Dit ondanks de afwezigheid van markante of in het oog springende
vormgeving of architectuur. De plek ontleent haar identiteit met name aan de dagelijkse activiteit.
Aanbevelingen
Het momenteel onbebouwde kavel hoek Frans Bekkerstraat – Boergoensevliet leent zich voor
uitbreiding van de voorraad aanpasbare woningen. Het draagvlak voor lokale voorzieningen krijgt
hierdoor een impuls waardoor ook meer in kwaliteit geïnvesteerd kan worden. Tevens kan een
belangrijke impuls aan het verbeteren van de (perceptie van) sociale veiligheid gegeven worden. De
hoek wordt momenteel als onveilig beschouwd. Essentieel in deze zijn functies in de plint met een
duidelijke relatie met de buitenruimte. Tevens kan er geïnvesteerd worden in kwaliteit en inrichting
van de openbare ruimte. Maatvoering en inrichting van de openbare ruimte van dit ‘’schakelstuk’’
worden momenteel als oncomfortabel ervaren.

Ontmoetingsplek locatie E - Frans Bekkerstraat-Zuidhoek
Analyse locatie E - Frans Bekkerstraat- hybride ruimte | privaat-publiek

Zuidhoek gebruikskwaliteit
Netwerk PROGRAMMA
Locatie vormt een belangrijke schakel
tussen Charloisse Hoofd, de noordelijk
gesitueerde binnendijkse wijk en Oude
Kern. Bereikbaarheid ten opzichte van
woonvoorzieningen is goed. Netwerken voor
langzaamverkeer, snelverkeer en openbaar
vervoer overlappen elkaar waardoor sprake is
van gelaagdheid. Respondenten met een grote E
diversiteit aan bestemmingen kruisen elkaar
op dit knooppunt. Door de combinatie van
lokale voorzieningen en wonen is de plek goed NETWERK IDENTITEIT
verankerd in de wijk.
Programma knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
Het open karakter van de plek en de diverse
mogelijkheden om er te komen bieden een
goede toegankelijkheid en zichtbaarheid. Afbeelding 2.31 - instrumentarium met locatie E
Identiteit
De plek ontleent haar identiteit aan historische
elementen van de oude dorpskern. Oude Kerk,
pastorie en enkele monumentale dijkwoningen
zijn beeldbepalend.
Afbeelding 2.32 - bushalte Frans

Bekkerstraat met kunstwerk aan wand
Afbeelding 2.33 - winkels aan de Afbeelding 2.34 - luchtfoto met kruising Frans Bekkerstraat en zuidhoek met Charloisse
Zuidhoek en groene buitenruimte Kerksingel gemarkeerd
legenda programma
wooncentrum Rietdijk
cadeauwinkel de Hoekmaat
bestemming fiets auto voet OV snackbar ‘Atoom’

Motivaties
religie‘het nieuwe concert’
eetcafé
sport voor dagelijkse
winkels
levensbehoefte
cultuur
horeca
oude kerk Charlois
recreatief
B
B bushalte lijn 46 en 76
winkelen
woon-werk
zorg
familie/vrienden
B bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.35 - overzicht locatie E - Frans Bekkerstraat-Zuidhoek
Aanbevelingen
De slecht vormgeven haaks kruisende routes van langzaamverkeer en snelverkeer leiden tot
een ongewenste confrontatie. Aanpasssingen in ontwerp en inrichting van de openbare ruimte
zouden een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan gebruikskwaliteit en veiligheid en daarmee de
ontmoetingskwaliteit naar een hoger plan kunnen tillen. Vervolgens behoord uitbreiding van het
voorzieningenpakket in de richting van de Frans Bekkerstraat tot de potenties.

2.5 Classificatie nieuwe ontmoetingsplekken

De volgende locaties in de wijk Oud Charlois gebruikskwaliteit
worden getoetst middels het ontwikkelde
instrumentarium. PROGRAMMA
locatie F - Servicepunt Charlois

locatie G - Waelesteijn
locatie H - Nieuw Nachtegaal I
locatie I - Voornse Hof
F
H G
NETWERK IDENTITEIT

Afbeelding 2.36 - instrumentarium classificatie locaties F, G, H en I

G
H I
400m
Afbeelding 2.37- overzicht locaties F, G, H en I

Ontmoetingsplek locatie F - Servicepunt Charlois
Analyse locatie F - Servicepunt Charlois hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Programma
Het servicepunt omvat een combinatie van PROGRAMMA
voorzieningen. Naast algemene infobalie is
de vraagwijzer aanwezig, Charlois Welzijn, en
Sociaal Raadslieden. Uitbreiding met andere
organisaties volgt. Tevens is er een balie van
woningcorporatie com•wonen (en woonbron).
De locatie bevat verder nog diverse kleine
winkelvoorzieningen. De ruime opzet en goede F
zichtbaarheid zorgt voor voldoende mate van
toegankelijkheid.
Netwerk NETWERK IDENTITEIT

De locatie is onderdeel van een eenduidige en
herkenbare ruimtelijke structuur en vormt een gelaagdheid | structuur historie | herkenning
knooppunt. knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
Afbeelding 2.38 - instrumentarium met locatie F
Afbeelding 2.39 - zicht op de kruising en

parkeerplaats
Afbeelding 2.40 - etalage servicepunt Afbeelding 2.41 - luchtfoto kruising pleinweg en Wolphaertsbocht met locatie Servicepunt
Charlois gemarkeerd
legenda programma
religie
sport
eethuis Thassos
cultuur
verschillende
horeca winkels
recreatief
T winkelentramhalte lijn 2
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.42 - overzicht locatie F - Servicepunt Charlois
Identiteit
De locatie als geheel is een kruising tussen 2 hoofdverkeersaders, de Pleinweg en Wolphaertsbocht,
en is als zodanig ook een belangrijk oriëntatiepunt.
Aanbevelingen
Door de grote wegen rondom ligt de locatie op een eiland. De bereikbaarheid van de locatie is met
name voor langzaamverkeer onvoldoende vanwege gebrekkige inrichting buitenruimte en beperkte
aanwezigheid oversteekplaatsen en overlast door parkeren en vuilnis. Dit moet dient verbeterd
te worden. De gebruikskwaliteit van de locatie zou toenemen wanneer op de locatie een grotere
diversiteit aan voorzieningen aanwezig zou zijn. Te denken valt aan functies waarbij transparantie
en verblijfskwaliteit voor op staan zoals een bakker of een theehuis. Hiermee zou tegelijkertijd het
negatieve beeld van leegstand in de plint kunnen worden aangepakt en zou een grotere mate van
herkenning bewerkstelligd kunnen worden.

Ontmoetingsplek locatie G - Waelestein
Analyse locatie G - Waelesteijn hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Programma
Woonzorgcentrum Waelestein is een relatief PROGRAMMA
autonoom complex. Voorzieningen zoals
kapper, supermarkt, restaurant en recreatie
worden met name afgenomen door bewoners
van zorgcentrum en wooncentrum. Wel
is er een dagopvang voor ouderen uit de
wijk. Doelstelling is om middels het concept
‘’zorgdrager’’ de voorzieningen beter te laten
aansluiten op de omliggende woonzorgzone.
G
Identiteit
Waelestein wordt vanwege omvang en ligging NETWERK IDENTITEIT
op de rand van de wijk regelmatig genoemd als
oriëntatiepunt. gelaagdheid | structuur historie | herkenning
Netwerk
De variabelen van de kernwaarde
netwerk zijn minimaal vertegenwoordigt Afbeelding 2.43 - instrumentarium met locatie G
in de bereikbaarheid, aangezien er een
busverbinding is met lijn 63-64.
Afbeelding 2.44 - ingang Waelesteijn
Afbeelding 2.45 - Waelesteijn vanuit het Afbeelding 2.46 - luchtfoto Waelesteijn met de dijk als scheiding tussen het havengebeid en
zuiden aangrenzend aan het park Oud Charlois
legenda programma
wooncentrum met
zelfstandig wonen 55+
intern, voor de wijk
toegankelijke voorz.
zoals een kapper,
bestemming fiets auto voet OV kleine supermarkt
Motivaties
restaurant
religie
speelvoorziening
sport
aan bedrijventerrein
cultuur
winkels voor dagelijkse
horeca
levensbehoefte
B recreatief
B
B bushalte lijn
winkelen
63 en 64
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.47 - overzicht locatie G - Waelesteijn
Aanbevelingen
De huidige locatie Waelestein heeft een naar het complex zelf gerichte ontmoetingskwaliteit. In
deze studie staat met name ontmoetingskwaliteit op wijkniveau centraal. In de eerste plaats door
gebrek aan de kernwaarde netwerk voldoet Waelestein in deze niet. De decentrale ligging en
enigszins geïsoleerde ligging zijn hier debet aan. De inzet zou in de eerste plaats geleverd kunnen
worden op de variabelen structuur en verankering. Verdichting van de directe woonomgeving zou
hier een belangrijk rol kunnen spelen. De ontwikkelingen in de Waalstrook en nieuwbouw van de
Wielewaal vormen de belangrijkste aangrijpingspunten om de ruimtelijke structuur aan te passen. De
programmatische invulling van de nieuwe structuur zou de verankering ten goede komen, doordat
bijvoorbeeld voorzieningen van het woonzorgcentrum een grote betekenis en draagvlak in de directe
context krijgen.
Vervolgens zou binnen de kernwaarde programma met name gekeken moeten worden naar de
potenties optimalisatie van toegankelijkheid en het creëren van een meer geleidelijke overgang van
publieke naar private ruimtes.

Ontmoetingsplek locatie H - Nieuwe Nachtegaal
Analyse locatie H - Nieuwe Nachtegaal hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Programma
Bij de opzet van de Nieuwe Nachtegaal PROGRAMMA
heeft het creëren van verbindingen
met de wijk centraal gestaan. Hier is op
verschillende manieren invulling aan
gegeven. Voorzieningen zoals café\restaurant,
kinderdagverblijf, buurtwinkel (i.o.), kapper,
pedicure, schoonheidssalon zijn voor de
buurt beschikbaar. Verder is er een o.a.
een biljartvereniging, zijn er faciliteiten
voor startende ondernemers en worden er H
logeerwoningen voor mantelzorgers in de wijk
verhuurd. Door de vele wijkvoorzieningen NETWERK IDENTITEIT
vormt het gebouw een verlengde van de wijk
en is er sprake van een ruime transitiezone gelaagdheid | structuur historie | herkenning
privaat-publiek. Door openbare functies knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
duidelijk zichtbaar in de plint te situeren en
door de ruime opzet van de buitenruimte is
er sprake van een goede toegankelijkheid. Afbeelding 2.48 - instrumentarium met locatie H
De gebruikskwaliteit als ontmoetingsplek
wordt gewaarborgd door een variëteit aan
ontmoetingsfuncties aan te bieden.
Afbeelding 2.49 - voorkant Nieuwe

Nachtegaal in verbouwing
Afbeelding 2.50 - verblijfsgebied Nieuwe Afbeelding 2.51 - luchtfoto van de locatie Nieuwe Nachtegaal tegenover wooncentrum de
Nachtegaal en wooncentrum Albatros Albatros
legenda programma
wooncentrum
religie ‘de Albatros’
sport
huisartpraktijk J. Roër
cultuur
onderneming
horeca
abc CSGrecreatief
Johan Calvijn
winkelen
speelvoorziening
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
abc
400m
Afbeelding 2.52 - overzicht locatie H - Nieuwe Nachtegaal
Netwerk
Door de combinatie van voorzieningen voor werken, leren, wonen, zorg, kunst en welzijn is er sprake
van een duidelijke gelaagdheid van het netwerk. Bereikbaarheid is goed voor bewoners uit het
zuidelijk deel van de wijk. Verankering in het buurtnetwerk wordt gerealiseerd door aanwezigheid
van diverse wijkvoorzieningen.
Identiteit
Met de combinatie van een grote diversiteit aan activiteiten onderscheid dit concept zich en wordt in
belangrijke mate bijgedragen aan identiteitsvorming. Dezelfde diversiteit maakt herkenning door een
willekeurige (wijk)bewoner veel waarschijnlijker.
Aanbevelingen
Het concept van de Nieuwe Nachtegaal zou versterkt kunnen worden door tevens in de buitenruimte
projecten te starten die zowel voor wijkbewoners als voor bewoners van het woonzorgcentrum
bestemd zijn. Te denken valt aan collectief beheer van groenvoorzieningen, wijktuinen etc. Deze
‘hybride ruimtes’ zouden door hun vormgeving tevens bij kunnen dragen aan extra identiteit.

Ontmoetingsplek locatie I - Voornse Hof
Analyse locatie I - Voornse Hof hybride ruimte | privaat-publiek

gebruikskwaliteit
Uitgangspunt voor herontwikkeling van de
locatie Voornse Hof vormt een mogelijke PROGRAMMA
combinatie van wonen, zorg en welzijn.
Programma
In de directe omgeving van de ontwikkellocatie
bevinden zich op een aantal kleine
levensmiddelenzaken geen noemenswaardige
I
voorzieningen i.r.t. het programma wonen,
zorg, welzijn senioren. De Vlietburg wordt
omgebouwd tot studentenwoningen.
Dichtsbijzijnde relevante voorzieningen
voor zorg en welzijn bevinden zich ten NETWERK IDENTITEIT
noorden van het gebied rondom de kruising
Wolphaertsbocht-Boergoensevliet en gelaagdheid | structuur historie | herkenning
Clemensstraat (ca. 500 m) en ten zuiden van de knooppunt | bereikbaarheid activiteit | vormgeving
locatie bij Waelestein, Nieuwe Nachtegaal en
Albatros (ca. 500 m).
Afbeelding 2.32 - instrumentarium met locatie I
Afbeelding 2.53- zicht op Voornse Hof

over de aangrenzende speeltuin
Afbeelding 2.54 - blik op de sloop Afbeelding 2.55 - luchtfoto met Voornse Hof grenzend aan de speeltuin en de Wilhelmina
Voornse Hof vanuit het zuiden basisschool gemarkeerd
legenda programma
wooncentrum de Vlietburg
verschillende winkels en
religie
ondernemingen
sport
groenteboer ‘de Westlandse Tuin’
cultuur
horeca
abc omheinde speeltuin ‘de Waal’
abc recreatief
abc
abc winkelen basisschool
Wilhemina
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
abc
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding 2.56 - overzicht locatie I - Voornse Hof
Netwerk
De projectlocatie wordt niet gekenmerkt als knooppunt en maakt geen deel uit van doorgaande
routes. Vanwege de centrale ligging is de locatie voor de noordelijk en zuidelijk gelegen delen van de
wijk goed bereikbaar. Vanwege gebrek aan oost-west verbindingen bestaat geen aansluiting op het
oostelijk gelegen deel van de wijk.
Identiteit
De locatie wordt gekenmerkt door het ontbreken van karakteristieke ruimtelijke elementen (parken,
singels etcetera), het monotone karakter van de belendende woningvoorraad, en een naar binnen
gerichte oriëntatie.

Aanbevelingen
De karakteristiek van de projectlocatie vraagt om een expliciete keuze. In grote lijnen zijn de volgende
2 ontwikkelvarianten mogelijk:
VARIANT A
Wanneer als uitgangspunt ontmoetingskwaliteit wordt gehanteerd ligt de potentie van deze
locatieontwikkeling met name in de kernwaarde programma. De aanwezigheid van diverse en
wijkgebonden voorzieningen voor zorg en welzijn, optimale toegankelijkheid en gebruikskwaliteit
zijn essentieel voor de slagingskans. Vervolgens wordt gekeken naar de kernwaardes netwerk en
identiteit. Vanuit het oogpunt van bereikbaarheid moet minimaal geïnvesteerd worden in een
nieuwe oost-west verbinding over de Boergoensevliet (langzaamverkeer). Een breed aanbod aan
wijkgerelateerde activiteiten en gepaste vormgeving kunnen de kernwaarde identiteit inhoud geven.
Om voldoende draagvlak voor een dergelijke ontwikkeling te genereren ligt een divers programma
van zorggerelateerde woonvormen, zowel intramuraal, extramuraal, levensloopbestendig voor de
hand.
VARIANT B
De luwte van de locatie leent zich in het bijzonder voor een beschut woonmilieu voor gezinnen,
eventueel in combinatie met woningen voor vitale senioren. Door versterking van deze doelgroep
wordt economisch draagvlak gegenereerd waardoor de bestaande voorzieningenclusters kunnen
worden opgewaardeerd. Rondom deze bestaande clusters vindt door middel van verdichting
uitbreiding van de zorggerelateerde woningvoorraad plaats. Een duidelijk zorgkruispunt in het
zuidelijk deel van de wijk is in dit geval wenselijk.

3 Aanbevelingen
3 Aanbevelingen
3.1 Aanbevelingen
Het faciliteren van afdoende mogelijkheiden tot sociale interactie vormt een belangrijke voorwaarde
voor optimalisatie van de levenskwaliteit van bewoners in het woonservicegebied. De centrale
vraagstelling in dit onderzoek luidt hoe de mate van sociale interactie beïnvloed kan worden door de
aanwezigheid van fysieke voorzieningen inclusief zorg en welzijn.
Uitgaande van het geconstateerde mobiliteitsgedrag hebben de meeste verplaatsingen op wijkniveau

de bestemming winkelen en recreatie. Familiebezoek wordt in deze buiten beschouwing gelaten.
Clustering en koppeling van diverse voorzieningen met winkelen en / of recreatie levert aldus de
grootse kans op ontmoeting. Tegelijkertijd voorziet een dergelijke clustering in vergroting van het
economisch draagvlak voor individuele voorzieningen.
Naast programmatische aspecten spelen de kernwaardes identiteit en netwerk altijd een rol bij de
totstandkoming van een ontmoetingsplek. In sommige gevallen kan voor deze kernwaardes zelfs
een hoofdrol zijn weggelegd en verdient het aanbeveling te onderzoeken hoe nieuwe voorzieningen
hiervan kunnen profiteren of nog beter, hoe versterking zou kunnen worden bewerkstelligd.
Oud Charlois kent een relatief groot aantal locaties met operationele ontmoetingskwaliteit. Bijna
alle locaties voorzien in de mogelijkheid tot programmatische uitbreiding en / of diversificatie. Het is
daarom de vraag of, gezien de schaal van de opgave, geïnvesteerd dient te worden in nieuwe locaties.
Vooralsnog liggen alle mogelijkheden open. Er is aantoonbare potentie voor twee zorgkruispunten
aan de randen van de wijk, waarbij de woonzorgzones elkaar in het centrum van de wijk ontmoeten.
Het centrum van de wijk zou in dit geval voor vitale doelgroepen zoals jonge gezinnen ingericht
kunnen worden. De woonzorgzones overlappen met voorzieningen in belendende gebieden.
In het geval van opwaardering van bestaande ontmoetingsplekken liggen de potenties bij de
locaties Nieuwe Nachtegaal, de kruisingen Boergoensevliet / Wolphaertsbocht en Boergoensevliet
/ Arendstraat en de locatie MCD / Wijkgebouw. De specifieke aanbevelingen per locatie zijn in
voorgaande pagina’s weergegeven.

Bijlage I - Leefvelden
Ligp
laat 3e K
s "S aten
too dre
msc chts
hip eho
Rot ofd
d terd
oof
Ma
am"
nth
Grie Ch
Dokhaven
Dokhavven
n ar
lo
ash
iss
Sint-Janshaven
e Charloisse
h l i H
Hoofd
f
Park
Park
Par Ch
ar
ave
loi
sse
Hoo
d
Sint-Janshaven
Bijlstraat
erpa
kad
fd
e
s
Pon
pad
Vla er B
lom
Ker
ska ipp
Sch
keg
de
rien
er f
t
esw
en Me
onn Dokla
an
B DO
N
LAA KL
at
K
tra
DO A
ks
AN
at
Do
ra
st
en
t
em
a
f
ra
aven ho
Cl
lst
N.zz. rts
uë
ae
t
td
h
at
Do
traa
es
ol
tra
kla
W
W
ps
rens
an
m
ol
n ijk
Po
at
dhe
ph
nd
tra
ae
ss
Kaa dhere
n
baan
rts
en
Gro
em
bo
Riet Cha
W
dijk r lo
Cl
n
ch
iss ol
Gro
ts
t
e Karel
Kare
ell de Stouteplein
e Stoute
oute
ep
e plle
ple
plei
ein
n
ha - Mediq Apotheek Charlois N
Huisarts H. Ferguson er EI
tst
PL
- Charloische Apotheek ra
- Fysiotherapie
H Charlois
at ab
Kerk
ngel
sin
- Huisarts Harmsen & Wong
aat
sb
ur
gs NEL
sestr
te e
UN
Gouw
.
a at
Huisarts
t G.J. Richter
str
ou l d
sttraat goen Max raa
Boer
St are
t T
tstr
Fra
im
Cadeauwinkel K
ilia
AS
per
ns
a
D
DeStichting
Hoekmaat
ns
Dagactiviteitencentrum
- Dagactiviteitencentrum
centrum
tra Soeda A
Soeda
M
Plom
Platform voor Gehandicapten

e
Bekk rt at
at
t
roo
ikad
- Activiteitenbemiddeling R-Zuid
aa
t erstr
stra
Feijenoord/Charlois lpe .
str
aat chi str K
La aten Va
Spu
e
S
jck
ns
ge d Fysiotherapiepraktijk di
oe
nd rec
k
raat
rs EversVd
ltstr
hoe
erg
ijk ht Wolphaertsbocht e
Huisarts F.J. Boute se Ev
stst
Voo
sve
Bo
Zuid
rnse
Van
Van
str.
Die
Jaer
Oost F.Be
Dierenartsencentrum
voo kker
straa rnse- str.
Rotterdam-Zuid
Wolph aert
sboc
t
Vo
orn
straelt-
tr.
Roc Pend
at
sev
K Uitvaartvereniging
kan Rijnmond recUA
ms
Plom orte liet

e
rsv
stra jje- htstr

ikad
Oud aat
oo
raa
-
pert at
Drie-
e-
Jae
str.
morgen
rie
str. enh
tb
oor Port
rtst
Spu
llaand
Slo
nst straa
raa Fysiotherapiepraktijk Charlois
roo
m
t
at
t Buiizze
zerd Kate
stra
Port rdsttrraaa
ilpe
Tandartspraktijk
G
land t
WE
str. Meeerkoetstra
Sch
raat
P.H. van Wonderen

m
raa
aat
Fysiotherapie A.M.Verweij
boo
Bar
RPS
mst
t
end
t
e
straa
reg Sternsstttra
i
raatt
l
at
Ver
tstr Na
boo
t
lie
se
DO
tra
aat ter
Lent
Slotboom
en
sw TTandartspraktijk
d O.D. Santana
ev
ns
Slot
eg
raat
ge
ns
go
p in
ple
plei
plein
O.Z.
aat
terrssttra
l rsingel
Ze
oe
er
tstr
raaatt
Bo
erg
Verloskundigen Praktijk Charlois

ste
stra
tra
per
kst
VEN
Eks
Bo
nst
Grrut
G
laa
Huisarts Ch.A.G.M. van de Pas utto
tostr Apotheek Carnissehuis
Ek
haaaans
tra
t aaatt
peela
la
lom
Van B
t
Oogmeetkunde
raa
lo
l mm
Plo
Lep
LHA
Gr
Gru
at
este uuttt
rh
orh
t ijnw tttosttra
tto
Le
raaatt
kst
Van Donk & Vosseberg

or
stra
eg
Ko
U
uac
Van G
Gastouderbureau
t d b Kidsplace
Kid l
orn
WAA
Blom S pe
Spechtstraaaat
at
Q
at
raaaat
rw
nho
mes
rr.
tr.
De
lsttr
teijn ers
gaaaals
tr.
Zwaluwst
raat
uwe
weg
at
at
Kw
Naacchteeg
g
n stra
mst
Wulp
Niee
pstr.
K rhaanstra
art
els
at
at
Ro
Roo
ood
Fazant
dbbo
boo
tr. ors
rsttst
strraa
tra
aat
tstra
Huisarts R.A. Haak Ar

ns
str.
en
Ver
ge
ds
per
M
teijn
ek
Ko
Ze
we
at
traaat
Uitvaartverzorging
Pllom
dho
Spuis g
t
Lepelaarsingel
mes
itsstr
traa
tr. P.A. van der Waal

Zui
puit
Nachtegaalplein
Nach alplein
traa
Blom
ans
Tapu
aat
at
Ta
aa
F zantstttrraa
ans
erm
at
raaat
Spu Huisarts P.W.J.M. Fuhring

tra
haaaanssttra
Van
iistra
dm
Akk
at Struit Dorpsweg Apotheek

i enw Dierenartsencentrum
Lan
eg
Rotterdam-Zuid
Fa
at
Fuutstraat
rh
orh
at
Schulpp M
or
nstra
Ko
lstra
plein Bakk ez Wielewaalstraa

erstr en t
t
str
straa
aat
tr.
hoor
Waa
aa
at
ings
t
tra
oom
wen
Huis
gs
kron
man
traaaatt
leevveerrssttr.
str.
lin
straa
vliiet
ier-
nte
Verb
Nieu
Ta
t
nsstr
ad
Wi
Zaa
Huisarts J. Roër
maan
Allba osp
n eevliliet
Boergoense
Boomkkl
at
Mezen-
wm
tr
straat
Taapuitstra
Fazantstraa
at
uw
Alb
Mezen-
M
Mez
Me zzen-
weg
elaarsingel
ou
u
Korhaanstra
A
WEEG
Boergoens
t
Bo
Alb
rstraa
atr hoff
ulp
osl
PSSW
aan
Waa
Sch
hollve
B
l
Lepel
DORP
Krom Roerdompla
laan
Aallssc
me Z
Wiig
gbo andw
ldstr eg
a at
Sociëteit De Smeerput
Z glij
Zan glijs
jsster
ters
rst
straa
traat
Krom
mme Z
Zand
dw
d w
weeg
g
schaal: 1: 5000 100m
Kromme
m Zandweg
straat
Afbeelding I.01 - bijlage kaart - economie, werk en inkomen met welzijn & hulpverlening
I Leefvelden
I.I Leefveldenkaarten Oud Charlois
Leefveldenkaart:
• economie, werk & inkomen

• welzijn & hulpverlening
Jo
han
ne
sB
ra
nd
str
aa
t
Economie,
Welzijn & Hulpverlening
werk & inkomen
Maliestraat
Pantserstraat
Klosstraat
Slaghekstraat
W
ap
economisch versterkings gebied zorgvoorziening
t
en aa
Koker- str ( Gebiedsvisie pg.15)
straat
straat
Schild
straten versterking apotheek

Hi
economische structuur (bron: Deel-
lle
-
(gebiedsvisie pg. 15) gemeente)
tandarts
br
ug actie programma
Wolphaertsbocht / Boergoensestraat huisarts
1e
g
Ki
we
ef
lle
ho
Hi n-
ek
ve tr. -
m
veplaatsing winkels
str
e ho s Ee
ng
r
aa
de
La Ne Combinatie zorg en voorzieningen
t
in
e-
bb r.
ho tst
ste (Gebiesdvisie fysiek Oud-Charlois)
Sc lan
aa
t
Lin
str
He
dt
dt
er
str
in
M
eL
aa
ee
-
t dt
t
rd
oo Lin
Gr supermarkt
er
Zw
vo
e
ein
ijn
or
Kl
He
t-
dr
ec
in
-
lan
do
ht
Zwijn-
drechtse ik I
se
tst
Plein ndr
-
ra
at
He
str
aa
a t
t
tra
str
s
nd
aa
o solitaire winkels
t
m
rts
Do rte
jan
Ko
sw
eg
restaurant
t
aa
str
jan
snacktent
er
He
Sandeling
plein bedrijven terrein
kapper
Slag
Afbeelding I.02 - legenda bijlage kaart - economie, werk en inkomen met welzijn & hulpverlening
Ligp
laat 3e K
s "S aten
too dre
msc chts
hip eho
Rot ofd
d terd
oof
Ma
h am"
Grient Ch
Dokhaven
Dokhavven
n ar
lo
ash
iss
Sint-Janshaven
e Charloisse
h l i H
Hoofd
f
Park
Park
Par Ch
ar
ave
loi
sse
Hoo
ad
Sint-Janshaven
Bijlstraat
kad
serp
d f
e
Pon
pad
Vla er B
lom
K er
ska ipp
Sch
keg
de
r ien
f
wer
t
ees
n en M an
Bon Dokla DO
AN KL
KLA
at
tra
DO
Sauna V.S.F. AA
ks
at
Do
N
ra
st
en
at
em
f
ra
aven ho - Bibliotheek Charlois
Cl
lst
N.zz. - Stichting Kick (Kunst/Cult.) rts
uë
ae - Werkgroep Oud-Charlois
at
td
- HOMMES beeldende kunst h
at
p Do
es
ol
stra
tra
- Activiteitencentrum De Dijk kla
W
W Basisschool
ps
an
W
eren
m
Charlois
ol
baa n diijjk
Po
- Kerstmarkt
at
ph
abc
tra
ndh
Fit-Consult
n
ae
- Blommenfesteijn
ss
Kaa dhere
baan
rts
en
Gro
baa
z
em
Riet - Jazz festival
bo
Cha
W
b
dijk r lo
Cl
n
ch
ol
Japans cultureel centrum Shofukan
iss
Gro
ts
ph
t
e Karel
Kare
K ell de
e d St
Stouteplein
Stou
ou
utep
plei
plein
ae N
Stichting Historisch Charlois
rts EI
Humanistisch
i i hV Verbond
b d tr aa
t
Ha
L PL bs
NE
Kerk bu
ngel
siin aat rg
sestr
te e
UN
Gouw str
.
a at
Oude Kerk Charlois
str
ou l d
straat goen Max aa
Boer
St are
T t
tstr
Fra
im
Lâleli Moskee S
K
Shane
ilia Moestafa
AA
per
a b cns ???
ns
(Turks) a
(Surinaams) tra
M
Plom
Bekk ort at
at
at
ikad
t erstr ero
stra
tra
aat hilp str. K
es
Sc La aten Va
Spu
jck
ns abc
ge d
Sportcentrum
nd rec Hakkens El Wahda Moskee rsdi
oe
k
raat
EversV
ltstr
hoe
Cosmicus
erg
ijk ht e d
se (Marokkaans) Ev
stst
Voo
sve
Bo
Zuid
rnse
Van
TIP (jongerenwerk)
Van
str.
Die
Jaer
Oost F.B
Bekk
oo v ers
Mekan Turkse straa rnse- t t
Sportcentrum Btr.
di
Bodies Sportcentrum
Wollph ae
De Westlandse Tuin V.O.F t aaert
aer
ertssboc
e
Vo
orn
uimte
Ontmoetingsruimte FemOnly
straelt-
Roc Pend
str
at
K sev kan rec

Pllom orte liet
e
om
rsv
jjee- htstr
ikkad
Tai Chi
stra centrum
t
Oud aat
raa
Zonnestudio Sunday’s
n-
pert at
e-
Drie-
Jae
tbo
r.
strr.
str.
o en
morgen
Drie
rie
str. enh Port
oor
rtst
Spu
morg
land Gereformeerde Kerk
Slo
nst straa
raa
roo
t
at
t Rotterdam Charlois Buiizerd Kate

stra
Port straat
ilpe
laand
WE
Wilhelmina Basisschool
ool str. Meeerkoetstraa
Sch
raat
m
t
boo
abc
Bar
RPS
mst
t
end
t
e
straa
reg Stichting Gereformeerd Jeugdwerk Sternstraat

vli
t
at
Ver
tstr Na
boo
t
lie
se
DO
tra
aat ter Rotterdam Charlois

Lent
Slo
otb
boo
boo
om
Slotboom
en
sw
ev
ns
Slot
eg Michaël en
raaatt
ge
ns
go
plleiin
p
ple
plein
O.Z.
aat
stteerrstra
la rsingel
Ze
Clemens Parochie
oe
er
tstr
trraaatt
Bo
erg
stra
per
kst
VEN
EEkks
Bo
nsst
Gruttostraa
Lepelaa
t
Korhaan
om
Van B
at
l mm
lo
Pllo
stra
LHA
Gru
Gr
at
este
t ijnw utt
ut
tttostraat
tto
Wijkgebouw
stra
eg
ack
Van Het Clemenshuis U

orn
WAA
Qu
Blom Sp
h straat
Stichting IslamitischePrimair
wstraat
rw
nho
mes
tr..
De
gaalsstr
abc
teijn ers
Onderwijs Rijnmond (SIPOR) tr
at
uwe
weg .
cht
uw
Specch
n straat
ra
abc
at
Kw
N chteg
Zwaallu
mst
arBt asisschool Ibn-i Sina Wulpstr.

Niee
Korhaanstra
els Zuider college

at
at
Basisschool Ro
R oo
o od
Fazant
dbbo
boo
abc
tr. ors
rsttst
strraa
tra
aat
tstra
Na
De Triangel Ar Sportcentrum
abc
Olympia
ns
str.
en
Ver
ge
ds
per
M
teijn
ek
Ze
we
Tapuitstraat
Pllom
dho
Spuis g
t
geell
mes
traa
tr. Stichting Gereformeerd Jeugdwerk

ing
Zui
arssin
Nachtegaalplein
Na
Nach
achtegaalplein
alplein
traa
Rotterdam Charlois
lom
ans
elaar
Blo
Fazantstraat
ans
erm
raaat
Leepela
a
el
Spu
tra
haaaanssttra
Van
iistra Johan Calvijn

dm
De Kameleon
Lep
Akk
at Struit voor Lyceum

Lan
enw
eg Associatie Wing-Chun Kung-Fu
traat
Fuu
rh
Korrh
uttsst
str
at
Schulpp M
abc
traaaat
Ko
lstra
plein Bakk ez Wielewaalstraa

en
orns
erstr t
t
str
straa
aat
tr.
Waa
aa
at
ings
enho
t
tra
oom
HuiisZuider
gs
kron
sma college
straaaatt
leevveerrssttr.
str.
lin
i uw
nstr
vliiet
i r-
nte
Verb
aat
Ta
ie
uwmansstr
Nie
ad
Wi
Zaa
Alba osp
n eevliliet
Boergoense
LMC praktijkschool
ktijk h
Boomkkl
tstraat
Mezen-
tr
aat
abc straat
strraa
haanstraat
Bouw
Mezen-
Mezen
M
Mez zzen-
en
en-
e n-
weg
a ingel
uits
WEG
Boergoens
nttst
raaat
Bo
Alb hoff Charlois 't Anker

hof
pui
Jeugdhaven
Tapu
E
atr
azaan
ulp
lverstr
osl Het Apostolisch

Lepelaaars
RPSW
Ta
aan
Faaz
Waa
ha
Sch
Korh
l Genootschap Sticht
Stichting Contractonderwijs
lv
DORP
lscho
Krom Roerdo
Ro Maart
Maarten
mplaan Luther
m
Aals
Wiig e Za
gbo ndw Educatieve Tuin Albatroslaan
abc
ldstr eg
aat
Z glij
Zan glijs
jsster
ters
rst
straa
traat
Krom
mme Zand
w
weg
schaal: 1: 5000 100m
Kromm
mee Zandweg
straat
Afbeelding I.03 - bijlage kaart - participatie & vrije tijd met onderwijs
Leefveldenkaart:
• participatie & vrije tijd,

• onderwijs
Bl
ek
de t
er
ng raa
sla
Vo
rle rst
a
Wolvepad
r
n
St
Sc
Ve oto
ks
at
ru
ha
tra
Eiberp
Ve
M tra ei
we
ar
at
gs
ld
ew
we
Reig
el
str
oe nt
Bl
Pl
Participatie & Vrije tijd Onderwijs
id
t at Le
aa
oe
aa
ad
e
ra
erpad
t
str
Ja
m
t
els
ge
en
Eg
Ble
t k
Sik
rsl
aa
l aa
tr. str
ke
aa
n
rijs
Ze
ep
rsl
n
tte Re
is
aa
eg
St
Ba
str
n
sw
ru
aa
ier
Ko
we
ep
t
n n
ut
ho at aa
el
lke
e
Sc stra
nb
rst
Va
ke
ra
rug
Ba
at
Vin ze
Di
sb
tte
ier Ha rong
ss
rijs
n
els
z opzoomer depot lke d sp
Ha kke
tra
tra
Va an
scholen route
str
ail
a
ze r
at
at
Za
aa
W
t
t
raa (Profileringsstudie Ou-Zuid dS+V)
ild
lst (bron:
christelijke instellingValkeniersweide Sportpark
b
aa
wie
Blo
n
nd
Ta Deelgemeente;
kla
"De Vaan"
islamitische instelling
Bo
nd
Ko
lle
Gis-web; schoolgebouwen
rte
nla
Do
Kr
(Deel-
nd
om
wijkgebouw
rd
aa
t
Googlemaps)
ho
tse
str
gemeente)
ut
art
DE
str
h
VA
igt ziekenhuis a b c AAR
aa
L
Jan
sportvoorziening school
tw
AN
G
eg
DE
W
OL
EG
collectieve tuin
e W
rw
eid bibliotheek ijd
eh
te of
Sc
ks
ha
Pin
ar
V.T.V. "De Beukhoeve"

we
id
rst
e
o
kh
Bin
Afbeelding I.04 - legenda bijlage kaart - participatie & vrije tijd met onderwijs
Ligp
laat 3e K
s "S aten
too dre
msc chts
hip eho
Ontwikkel locatie Woonstad Rot ofd
d terd
oof
Ma
h am"
(profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) Gr ient Ch
Dokhaven
D okhavven
n ar
lo
ash
iss
en
venn
e Charloisse
h l i H
Hoofd
f
Sint-Janshave Park
Park
Par Ch
ar
ave
loi
sse
Hoo
pad
Sint-Janshaven
Bijlstraat
kad
fd
ser
e
Pon
pad
Vla er B
lom
Ker
ska ipp
Sch
keg
de
rien
f
wer
t
ees
n en M an
Bon Dokla DO
N
LAA KL
at
OK
ra
AA
st
D
at
Do
N
ra
gentrification historische kern
st
en
/ versterking art-village
at
em
of
ra
aven
Cl
tsh
lst
N.z
.z. (Stadvisie p.36 er
uë
ha
at
td
t
Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) Do
a
p
es
ol
stra
tra
kla
W
W
ps
an
W
eren
m
ol
n ijk
Po
at
ph
nd
tra
ndh
ae
ss
Kaa dhere
an
baan
aan
rts
en
Gro
baa
em
bo
Riet Cha
W
dijk r lo
Cl
n
ch
ol
iss
Gro
ts
t
e Karel
Kare
ell de Stouteplein
e Stouteplei
outeplein
ha N
er EI
tst
ra
at
Ha
bs L PL
NE
Kerk bu
ngel
sin aat rg
sestr
te e
UN
Gouw str
.
a at
str
ou l d
straat goen Max aa
Boer
St are
t T
tstr
Fra
im
K
ilia
AS
per
ns
an
str A
M
Plom
aa
e
Bekk rt
at
erstr Doorbreken stedelijke
roo wand
at
t
ikad
stra
tra
aat ilpe r. K
Sch st
es
La aten k Va
Spu
ns
ge d ijc
oe
nd rec sd EversV
k
raat
llttstr
er
hoe
erg
ijk ht d
s e Ev
stst
Voo
sve
Bo
Zuid
rnse
Van
Van
str.
Diee
Jaer
Oost F.Be
voo kker
straa rnse- str. Wolph aert
sboc
t
Vo
orn
straelt-
Roc Pend
str
at
K sev kan rech

Plom orte liet
e
om
rsv
stra jje- tstra

ikad
Oud
raa
at
-
pert at
Drie-
e-
Jae
tbo
str.
morgen
rie
str. enh Port
o
rtst
Spu
orn land
Slo
Sloop/nieuwbouw
stra straa
roo
m
at t
raat
Voornsehof Port
Buiizerd
r straa Kate
ilpe
land t
mst
WE
str. Meeerkoetstraa
Sch
t
traa
t
boo
Bar
RPS
t
end
t
ms
e
straa
reg Stteernstraat
vli
t
at
Ver
tstr Na
boo
t
lie
se
DO
tra
aat ter
Lent
Slotboom
Slo
otb
boom
boo m
en
sw
ev
ns
Slot
e
at
g
ge
ns
go
plei
plein
O.Z.
aat
Eksterstra
la rsingel
Ze
oe
er
tstr
traat
Bo
erg
per
VEN
Bo
Gu
Gr
Lepelaa
uttto
tostr
haans
traaaa t
om
Van B
at
llo
omm
Pllo
stra
LHA
Gru
Gr
at
estteeij utttosstraatt
Korh
jn
nweg
stra
ack
Van U
orn
WAA
Qu
Blom Sp
t
erw
Spechtstraa
r at
nho
mes
r.
lsttr.
De
wstra
teijn e rst
gaaaals
r.
raat
uw e
weg
Zwaluw
at
at
Kw
Naacchteeg
g
n stra
mst
Wulp
Niee
pstr.
Korhaanstra
art
els
at
at
Ro
R o
oood
Fazant
dbbo
boo
tr. ors
rsttst
strraa
tra
aat
tstra
Ar
ns
str.
en
Ver
ge
ds
per
M
teijn
ek
Ze
we
Tapuitstraat
Pllom
dho
Spuis g Ontwikkel locatie Vestia

t
Lepelaarsingel
mes
istr.
traa
(profileringsstudie Oud-Zuid dS+V)

Zui
Ontwikkel locatie Vestia

t
Nach
N
Na
achtegaalplein
alplein
Nachtegaalplein
traa
lom
ans
Blo
(profileringsstudie Oud-Zuid dS+V)

Fazantstraat
ans
erm
at
Spu
Korhaanstra
Van
iisstra
dm
Akk
at Struit
Lan
enw
eg
at
FFu
uut
utsst
str
at
Schulpp M trraaaaat
at
nstra
lstra
Bakk ez Wie
iel
elew
ewa
K
plein erstr en waaaal

alst
strraa
st raaaat
t
str
straa
aat
tr .
hoor
Waa
aa
at
ings
t
tra
oom
wen
Huis
gs
kron
man
traaaatt
leevveerrssttr.
str.
lin
straa
vlliiiet
r-
nte
Verb
Nieu
Ta
t
ie
nsstr
ad
Wi
Zaa
maan
Alba osp
n eevliliet
B ergoeense
Boomkkl
at
Mezen-
wm
tr
straat
Taapuitstra
Fazantstraa
at
uw
M zen-
Mezen-
Mez
weg
elaarsingel
ou
u
Korhaanstra
WEEG
Boergoens
aat
Bo
Alb hoff
atr
ulp
l erstr
osl
PSSW
aan
Bo
Waa
Sch
l
lv
Lepel
DORP
lscho
Krom Roerdompla
laan
me Z
Aals
Wiig
gbo andw
ldstr eg
a at
Z glij
Zan glijs
jsster
ters
rst
straa
traat
Krom
mme Zand
weg
w
schaal: 1: 5000 100m
Kromm
mee Zandweg
straat
Afbeelding I.05 - bijlage kaart - wonen met woonomgeving

Leefveldenkaart:
• wonen,
• woonomgeving
Jo
ha
nn
t
es
aa
Re
str
B ra
tie
ap
n
fst
Ka
ds
r
tra
aa
Go
a
t
ed
t
eH
Do
Woonomgeving
oo
Wonen
p
rd
str
set
laan
Putse
Wielerstraa
str
aa
tw
eg
Bla
t
ng zo
za en
ild str
aat
aa
Ho
W
str
t
inrichtingsplan
pl.
ge
Hi
de
tse
gentrification historische kern u
ho
Abco lle
Zw Pu
Zo
vli
r (I-wap p.38)
ede
Eg
nn
Hi et
at
el
eh
t lle
tra
an
Br
ch
s
Sin
of
tra
t
vli
tie
ed eid
ijns
raa
at
bo
t-A
rs
eh et
at
w
as
(Stadvisie p.36
tra
ast
ew
tse
of
kwaliteitsverbetering stedelijke ra
ndri
Pa
Oleander-
at
Mare rst
Od
ud
Hr.
Pu
at
plein
ntak
te
Ja
tra
N
ess
Bo
Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) str icolae

As
sm
ns
hoofdweg (Stadvisie p.62)
traa
aat s-
ijn
ie
E Patrimonium’s
m
-
G
1e
Bloemhof
traat
lse
Ka
t
LIN
st Hof
P
Ba
m
ra at
io
S
pe
at tra
en
1e
versterken relatie haven-stad
ders
rfo
ias
str
doorbreken stedelijke wand hl

el
f
aa
ho
Olean
Da
ie
f
t
ho
st
lvia
(Stadvisie p.62)
ra
Lave
(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) m
Sa
at
n oe
Ra
aa
t Bl
de
no
str eg
lst
nk
os
Oost-West Hillew eg
2e
Ri
ra
el
Pimp
Ka stra
ro
dd
str
Pi
at
m at
er k at
oe
er
to
eli
aa
tra
aanpak Hotspots (I-wap p.36) S e
-
a-
ns
ng w
t
ne
(profileringsstudie ns Oud-Zuid dS+V) lle

tra
.
str La Hi
lst
ie
at
r
r.
sp
te e m e
As ls at ng
oo
Ba ra
La
r-
brug Boergoensevliet hl (I-wap p.38;

t
Vi
Ro
2e ias
ol
-
ze
em
samenvoegen woningen
ier
Da
Er
m stra
lo
Ho
ica
ar at
lb
Ko
t
str
str
te tr.
ch
ijn
rte
leu s
re
str
aa
aa
bo
-
S
nb

ns
t
.
tse
ias
lo
em
Hy
tra
Pu
ac
str
at
t
langzaam verkeer weeflijn aa
in
aa
a- str
tst
speldenprikken beleid (Uitvoerings- at ul

t
at
ra
tra im . am
tra
at
Pr str nd
programma bestaand iss
e ns
a at (profileringsstudie
a- oo
ns Oud-Zuid Oo
stedS+V)
tra
at
Zw loemr
rc str os em ls
b st
Na
Ho
an
um im tr. An ve
rte
De
e
ni
woningvoorraad p.25) ra aa
t M s
ns
Ge str
ias
Hy
eli
a
Talstr tramlijn
tra
t
aa at
ac
Re b
at
Lo ra
in
se g lst
tst
t
Sa
da b aa ve
ra
uw str ille De
nd
str eg
at
Ou
ee
Oo dam
Ad
en H
aa
buslijn
eli

Bdenreg ge w
de
Fu
ria
ste
t lle
ng
ch
Hi
lan
an
an
Oo ma
n
sia
str
L
ds
Pi
u e
st- ns
str
Go ng
et
tra
aa
Pi tr.
aa
er
La
et
at
t
str
er
.
-
. d-
str
W
at on
es
a
str m t
geschikte woningen
Sc
nd
tP
rts raa
m
n
hi
te
iet
ge Do st
an
s at
ltm
in Oo
er
ra
str
Oudelandstraat
r
Bo
Ko
lst
an
Se
.
ek
ol
e
-
bb
za
we
str
Du
M
ad
its
aa
ee
wooncentrum
str
tra
t
kr
aa
.
str
ap
at
d
str
aa
aa
nz
(bron: Lij
t
verpleeghuis
zorg
Afbeelding I.06 - legenda bijlage kaart - wonen met woonomgeving

Bijlage II - GPS-onderzoek
II GPS-onderzoek
II.I Formulieren GPS-onderzoek
Ten behoeve van het GPS-onderzoek hebben de

respondenten een aantal formulieren ingevuld.
Het gaat om de formulieren:

• intake enquête GPS-onderzoek
• dagboekje
• additionele vragenlijst
• vragenlijst SmartAgent
Het formulier ‘intake enquête’ werd door elke

respondent ingevuld alvorens te starten aan
het GPS-onderzoek.
In het dagboekformulier hielden de

respondenten bij welke dagen men het
GPS- apparaat meenam op pad en waar
naartoe.
De additionele vragenlijst werd ingevuld

middels een telefonische enquete na afloop
van het GPS-onderzoek, als aanvulling op het
door de respondent ingevulde intakeformulier.
Door de vragenlijst van SmartAgent in te vullen

werd elke respondent gekoppeld aan een
bepaalde leefstijl.
De ingevulde formulieren van onderstaande

respondenten zijn in deze rapportage
opgenomen om een beeld te krijgen van de
onderzoek.
Op de volgende pagina’s zijn van

de onderstaande respondenten de
bovengenoemde ingevulde formulieren te
bekijken.
Respondenten:
• Qx209
• Qx232
• Qx301

Afbeelding II.01 - intake enquête - respondent Qx209 - pagina 1 en 2
Formulieren respondent Qx209



Afbeelding II.07 - intake enquête - respondent Qx209 - pagina 14 en 15 (incl. vraag uit p. 13)

Afbeelding II.09 - dagboekje - respondent Qx209 Afbeelding II.10 - additionele vragenlijst - respondent Qx209
Afbeelding II.11 - vragenlijst smartagent - respondent Qx209 - pagina 1 en 2

Afbeelding II.12 - vragenlijst smartagent - respondent Qx209 - pagina 3, 4, 5 en 6













400m 400m
400m 400m
Afbeelding II.37 - routes respondenten Qx232, Qx301, Qx249, Qx262

II.II GPS-routes
Afgelegde routes door de respondenten:

• Qx209
• Qx232
• Qx301
• Qx249 bestemming fiets auto voet OV Motivaties
• Qx262 religie
• respondenten Albatros sport
cultuur
horeca
recreatief
winkelen
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m 400m
Afbeelding II.38 - route respondent Qx209 Afbeelding II.39 - route respondenten Albatros
400m
Afbeelding II.40 - waar routes binnen de wijk samenvallen met bestemmingen aangegeven in de interviews
legenda bestemmingen

religie
sport
cultuur
o voet OV Motivaties horeca
religie recreatief
sport winkelen
woon-werk
cultuur
zorg
horeca familie/vrienden
recreatief bezoek
winkelen
woonlocatie
woon-werk respondent
zorg
familie/vrienden wooncentrum
bezoek
legenda locaties en routes de Albatros
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent route r < 500m
(woonomgeving)
woncentrum
wooncentrum route r < 1500m
de
deAlbatros
Albatros (wijk)
route r > 1500m
(stad)
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)
400m
Afbeelding II.41 - legenda en alle routes die binnen een straal van 500 m blijven van de respondentlocatie
400m 400m
Afbeelding II.42 - alle routes die binnen een straal van 1500 m Afbeelding II.43 - alle routes die buiten 1500 m treden van de
blijven van de respondentlocatie respondentlocatie
400m
Afbeelding II.44 - routes in relatie met bezoek winkelcentrum-zuid

religie
sport
cultuur
horeca
recreatief
winkelen
woon-werk
zorg
familie/vrienden
bezoek
woonlocatie
woonlocatie
respondent
respondent
woncentrum
wooncentrum
de
deAlbatros
Albatros
route
route r < r< 500m
500m
(woonomgeving)
(woonomgeving)
route
route r < r<
1500m
1500m (wijk)
(wijk)
route
1500m
(stad)

II.III Dichtheidskaarten
Afbeelding II.45 - dichtheid personen te voet Afbeelding II.46 - dichtheid personen met de scootmobiel
Afbeelding II.47 - dichtheid personen per fiets Afbeelding II.48 - dichtheid personen per auto
Afbeelding II.49 - dichtheid personen met het openbaar vervoer Afbeelding II.50 - dichtheid bezoek aan supermarkt en winkels
Afbeelding II.51 - dichtheid bezoek sportactiviteiten Afbeelding II.52 - dichtheid bezoek aan gezondheidsinstellingen
Mobiliteit Mobiliteit
RespondenTrip stops Som tijd Som afst Som snlh Som tijd Som tijd Transp.1 Transp.2 Doel 1 Doel 2 RespondenTrip stops Som tijd Som afst Som snlh sSom tijd Som tijd Transp.1 Transp.2 Doel 1 Doel 2
huishoude postcode_ aantal/trip uu:mm m of km km/u uu:mm uu:mm 1=te voet; 1=te voet; 1=winkele 1=winkelen huishoude postcode_ aantal/trip uu:mm m of km km/u uu:mm uu:mm 1=te voet; 1=te voet; 1=winkele 1=winkelen
n_persoon huishoude 2=scootm 2=scootm n; 2=werk; ; 2=werk; n_persoon huishoude 2=scootm 2=scootm n; 2=werk; ; 2=werk;
n_persoon obiel; obiel; 3=recreati 3=recreatie n_persoon obiel; obiel; 3=recreati 3=recreatie
_gps_datu 3=fiets; 3=fiets; ef f winkelen; _gps_datu 3=fiets; 3=fiets; ef f winkelen;
m_tripnum 4=auto; 4=auto; winkelen; 4=sport; m_tripnum 4=auto; 4=auto; winkelen; 4=sport;
mer 5=OV 5=OV 4=sport; 5=wandele mer 5=OV 5=OV 4=sport; 5=wandele
5=wandele n; 5=wandele n;
n; 6=bezoek; n; 6=bezoek;
6=bezoek; 7=gezondh 6=bezoek; 7=gezondh
7=gezond eid; 7=gezond eid;
heid; 8=cultuur; heid; 8=cultuur;
8=cultuur; 9=religie; 8=cultuur; 9=religie;
9=religie; 10=horeca; 9=religie; 10=horeca;
10=horeca 11=recreati 10=horeca 11=recreati
; e ; e
11=recreat 11=recreat
ie ie
18_2 3082_18_ 1 1:48 18200 10 0:48 2:36 5 1 3 5 06_1 3082_06_ 2 0:13 6800 30 0:14 0:28 4 0 3 0
18_2 3082_18_ 1 0:28 2200 5 1:38 2:06 4 0 9 6 06_1 3082_06_ 0 0:27 7600 17 0:00 0:27 4 0 1 6
18_2 3082_18_ 1 0:30 19300 38 1:51 2:21 4 0 6 0 06_1 3082_06_ 0 0:12 846 4 0:00 0:12 1 0 5 0
18_2 3082_18_ 1 0:55 9500 10 6:52 7:47 4 0 9 0 06_1 3082_06_ 1 0:48 3400 4 2:59 3:48 1 0 3 0
18_2 3082_18_ 1 0:35 24100 41 4:34 5:09 4 0 5 0 06_1 3082_06_ 1 0:19 1344 4 0:18 0:38 1 0 5 0
18_2 3082_18_ 1 0:43 3523 5 2:10 2:54 1 0 6 5 06_1 3082_06_ 1 0:58 4100 4 0:02 1:01 1 0 5 0
Afbeelding II.53 - GPS-data mobiliteit - pagina 1 en 2

11_1 3083_11_ 1 1:47 35800 20 7:06 8:53 4 0 2 0 06_1 3082_06_ 0 0:16 1000 4 0:00 0:16 1 0 5 0
08_1 3082_08_ 1 0:41 13100 19 0:48 1:29 4 0 1 0 06_1 3082_06_ 2 3:31 87100 25 0:50 4:21 4 0 6 5
09_1 3087_09_ 1 0:32 33500 63 0:19 0:51 4 0 10 0 21_1 3082_21_ 1 0:14 715 3 0:31 0:45 1 0 5 0
09_1 3087_09_ 1 0:42 35800 51 0:58 1:40 4 0 6 0 21_1 3082_21_ 1 0:18 5200 17 0:33 0:51 4 0 1 0
09_1 3087_09_ 1 0:09 825 5 0:07 0:17 1 0 1 0 21_1 3082_21_ 1 0:17 5400 18 0:27 0:45 4 0 1 0
09_1 3087_09_ 1 0:33 30900 56 2:45 3:18 4 0 10 0 21_1 3082_21_ 2 0:28 10688 23 0:16 0:44 4 0 1 3
09_1 3087_09_ 1 0:13 5300 23 0:10 0:23 4 0 1 0 21_1 3082_21_ 0 0:02 154 3 0:00 0:02 1 0 5 0
09_1 3087_09_ 2 2:03 21085 10 2:56 5:00 4 0 9 0 21_1 3082_21_ 1 0:41 3500 5 2:34 3:16 3 0 1 3
09_1 3087_09_ 1 1:10 41200 35 4:45 5:55 4 0 6 0 21_2 3082_21_ 1 0:11 4100 22 0:29 0:40 4 0 1 0
01_1 3078_01_ 1 0:23 471 1 4:55 5:19 1 0 5 0 21_2 3082_21_ 1 0:40 3500 5 2:34 3:15 2 0 1 3
01_1 3078_01_ 1 1:04 28900 27 9:05 10:10 5 0 2 0 03_1 3085_03_ 2 1:10 6278 5 1:35 2:45 2 0 1 5
01_1 3078_01_ 1 0:52 26900 31 9:16 10:08 5 0 2 0 03_1 3085_03_ 4 5:47 42254 7 6:29 12:16 4 5 2 3
01_1 3078_01_ 1 0:12 802 4 1:08 1:21 1 0 1 3 03_1 3085_03_ 2 1:48 47318 26 8:55 10:43 4 0 2 1
01_1 3078_01_ 1 0:21 686 2 1:51 2:12 1 0 1 3 03_1 3085_03_ 1 0:22 2300 6 0:28 0:51 2 0 1 0
01_1 3078_01_ 1 0:29 1485 3 4:02 4:32 1 0 6 0 03_1 3085_03_ 1 0:15 1632 6 0:21 0:36 2 0 1 0
01_1 3078_01_ 1 1:06 28900 26 9:13 10:19 5 0 2 0 03_1 3085_03_ 1 1:38 46900 29 9:08 10:46 4 0 2 0
01_1 3078_01_ 1 0:59 28300 29 9:00 10:00 5 0 2 0 22_1 3082_22_ 1 0:24 3,7 9 0:09 0:34 4 0 1 0
02_1 3075_02_ 1 0:03 517 9 0:05 0:09 2 0 5 0 22_1 3082_22_ 1 0:39 1,3 2 0:00 0:39 1 0 6 0
Veldacademie
02_1 3075_02_ 2 1:18 12300 9 2:11 3:29 5 0 8 10 22_1 3082_22_ 1 0:25 1,4 3 0:09 0:34 1 0 3 5
02_1 3075_02_ 1 0:12 1471 7 1:33 1:45 2 0 7 0 22_1 3082_22_ 4 0:21 199,68 555 3:03 3:25 4 0 6 0
02_1 3075_02_ 1 0:09 1302 9 0:14 0:23 2 0 1 0 22_1 3082_22_ 5 1:04 10,1 9 2:47 3:52 4 0 6 1
02_1 3075_02_ 1 0:07 1244 10 0:25 0:32 2 0 7 0 22_1 3082_22_ 1 1:06 2,5 2 0:52 1:59 4 0 6 0
02_1 3075_02_ 1 0:09 1274 8 0:26 0:35 2 0 1 3 22_2 3082_22_ 1 0:24 1,3 3 0:08 0:32 1 0 5 0
02_1 3075_02_ 1 0:11 1950 10 0:33 0:44 2 0 1 3 22_2 3082_22_ 1 0:15 2,7 10 0:40 0:56 3 0 3 7
02_1 3075_02_ 1 0:12 1910 9 1:38 1:51 2 0 7 0 22_2 3082_22_ 1 0:07 1,4 11 0:13 0:20 1 0 2 0
02_1 3075_02_ 1 0:10 1335 8 0:31 0:42 2 0 1 0 22_2 3082_22_ 2 0:18 1,79 6 1:03 1:21 3 0 2 0
Bureau Frontlijn
02_1 3075_02_ 1 0:08 1294 9 1:18 1:26 2 0 7 0 23_2 3082_23_ 1 0:49 26,18 32 2:43 3:32 4 0 6 5
02_1 3075_02_ 1 0:12 1363 6 1:34 1:47 2 0 7 0 23_2 3082_23_ 1 0:32 18,5 34 1:54 2:26 4 0 6 0
02_1 3075_02_ 1 1:08 31300 27 4:37 5:45 5 0 2 0 23_2 3082_23_ 2 0:18 7 23 0:50 1:08 4 0 1 0
06_1 3075_02_ 1 0:12 1485 7 1:00 1:13 2 0 3 0 23_2 3082_23_ 1 0:10 2 11 1:23 1:34 3 0 5 0
06_1 3082_06_ 3 1:41 7698 5 3:23 5:05 1 0 3 6 23_2 3082_23_ 1 0:09 3,7 23 0:25 0:35 4 0 1 0
06_1 3082_06_ 0 0:27 1100 2 0:00 0:27 4 0 3 0 23_2 3082_23_ 1 0:06 0,69 6 0:15 0:22 3 0 7 0
06_1 3082_06_ 0 0:19 1100 3 0:00 0:19 1 0 5 0 23_2 3082_23_ 2 0:33 16 28 1:18 1:52 4 0 1 0
06_1 3082_06_ 0 0:08 601 4 0:00 0:08 1 0 5 0 23_2 3082_23_ 2 0:33 5,43 10 0:24 0:57 4 0 1 0
06_1 3082_06_ 1 0:24 8800 22 0:27 0:52 4 0 1 0 23_2 3082_23_ 1 1:09 35,5 31 5:11 6:20 4 0 6 0
II.IV Tabellen met GPS-data
In deze tabellen met GPS-data is een selectie te zien van de data die uit de verschillende GPS-tracks.
Persoonlijke gegevens
Persoonlijke gegevens van respondenten: leeftijd, leefstijl en gevoel van veiligheid in zijn of haar
woonomgeving. Gegevens verkregen uit enquetes.
Sociaal: winkelen
Gegevens over sociale interactie van respondenten tijdens het winkelen: frequentie boodschappen
doen / winkelen, frequentie en belang van sociaal contact tijdens het boodschappen doen /
winkelen. Gegevens verkregen uit interviews.
Sociaal: bezoek
Gegevens over de behoefte aan bezoek aan familie of kennissen van repondenten: frequentie en
belang van bezoek aan familie of kennissen. Gegevens verkregen uit interviews.
Sociaal: wandelen
Gegevens over sociale interactie van respondenten tijdens het wandelen: frequentie en hoofddoel
van wandelingen, mate van afwisseling van routes, frequentie van sociaal contact tijdens
wandelingen. Gegevens verkregen uit interviews.
Mobiliteit:
Gegevens over de mobiliteitspatronen van respondenten: aantal stops (verblijf van minimaal 2
minuten op een bestemming) per trip (een trip loopt van het vertrek vanaf het woonadres tot de
terugkeer naar dat woonadres), totale reistijd (excl. verblijf op bestemmingen), totale reisafstand,
gemiddelde snelheid gedurende het reizen, totale tijd verblijf op bestemmingen, duur van de hele
trip, primair en secundair vervoersmiddel, primair en secundair reisdoel.

Sociaal: familie/vriendenbezoek Persoonlijke informatie Sociaal: familie/vriendenbezoek Persoonlijke informatie
RespondenFamilie/vrieFreq. bezoeAls bezoek Als bezoekToelichting bij vragen Responde Leeftijd Leefstijl Veiligheidsgevoel RespondenFamilie/vrieFreq. bezoeAls bezoek Als bezoekToelichting bij vragen Responde Leeftijd Leefstijl Veiligheidsgevoel
huishoude 0=nee; 0=nooit; 0=niets; 0=niets; huishoud 0=onbeke 0=onbeke huishoude 0=nee; 0=nooit; 0=niets; 0=niets; huishoud 0=onbeke 0=onbeke
n_persoon 1=ja 1=soms; 1=contact; 1=contact en_perso nd; nd; n_persoon 1=ja 1=soms; 1=contact; 1=contact en_perso nd; nd;
2=vaak; 2=beteken ; on 1=rood; 1=veilig; 2=vaak; 2=beteken ; on 1=rood; 1=veilig;
3=dagelijk is; 2=beteke 2=geel; 2=weleens 3=dagelijk is; 2=beteke 2=geel; 2=weleens
s 3=buitenlu nis; 3=blauw; onveilig s 3=buitenlu nis; 3=blauw; onveilig
cht 3=buitenl 4=groen cht 3=buitenl 4=groen
ucht ucht
18_2 18_2 74 4 1 06_1 06_1 69 4 2

18_2 18_2 74 4 1 06_1 06_1 69 4 2
18_2 18_2 74 4 1 06_1 06_1 69 4 2
18_2 18_2 74 4 1 06_1 06_1 69 4 2
18_2 18_2 74 4 1 06_1 06_1 69 4 2
18_2 18_2 74 4 1 06_1 06_1 69 4 2
11_1 1 1 1 1 heeft veel 11_1 61 0 1 06_1 06_1 69 4 2
08_1 familie in de buurt 08_1 80 4 1 06_1 69 4 2
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_1 1 1 1 1 zussen wonen 21_1 66 4 1
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_1 1 1 1 1 vlakbij, in de flat 21_1 66 4 1
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_1 1 1 1 1 veel contact, 21_1 66 4 1
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_1 1 1 1 1 maar geen bezoe 21_1 66 4 1
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_1 1 1 1 1 zussen wonen 21_1 66 4 1
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_1 1 1 1 1 vlakbij, in de flat 21_1 66 4 1
09_1 1 0,25 0 0 09_1 62 4 0 21_2 1 1 1 1 veel contact, 21_2 66 4 1
01_1 01_1 56 2 2 21_2 1 1 1 1 maar geen bezoe 21_2 66 4 1
01_1 01_1 56 2 2 03_1 03_1 57 4 1
01_1 01_1 56 2 2 03_1 03_1 57 4 1
01_1 01_1 56 2 2 03_1 03_1 57 4 1
01_1 01_1 56 2 2 03_1 03_1 57 4 1
01_1 01_1 56 2 2 03_1 03_1 57 4 1
01_1 01_1 56 2 2 03_1 03_1 57 4 1
01_1 01_1 56 2 2 22_1 22_1 63 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_1 22_1 63 2 2
Veldacademie
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_1 22_1 63 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_1 22_1 63 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_1 22_1 63 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_1 22_1 63 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_2 22_2 72 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_2 22_2 72 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_2 22_2 72 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 22_2 22_2 72 2 2
Bureau Frontlijn
Afbeelding II.54 - GPS-data sociaal: familie/vriendenbezoek en persoonlijke informatie respondent - pagina 1 en 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 23_2 1 3 1 1 in de flat veel 23_2 62 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 23_2 1 3 1 1 praatjes maken 23_2 62 2 2
02_1 1 1 1 1 02_1 60 3 1 23_2 1 3 1 1 in de flat veel 23_2 62 2 2
06_1 06_1 60 3 1 23_2 1 3 1 1 praatjes maken 23_2 62 2 2
06_1 06_1 69 4 2 23_2 1 3 1 1 in de flat veel 23_2 62 2 2
06_1 06_1 69 4 2 23_2 1 3 1 1 praatjes maken 23_2 62 2 2
06_1 06_1 69 4 2 23_2 1 3 1 1 in de flat veel 23_2 62 2 2
06_1 06_1 69 4 2 23_2 1 3 1 1 praatjes maken 23_2 62 2 2
06_1 06_1 69 4 2 23_2 1 3 1 1 in de flat veel pra 23_2 62 2 2
Sociaal: winkelen Sociaal: winkelen
RespondenWinkelbezoFreq boods Freq kledin Reden om Kletsen meKletsen an Kletsen buBelang con Belang con Belang con Toelichting RespondenWinkelbezoFreq boods Freq kledin Reden om Kletsen meKletsen an Kletsen buBelang con Belang con Belang con Toelichting
huishoude 0=nee; aantal/wk aantal/wk 1=behoef 0=nooit; 0=nooit; 0=nooit; 0=niet; 0=niet; 0=niet; huishoude 0=nee; aantal/wk aantal/wk 1=behoef 0=nooit; 0=nooit; 0=nooit; 0=niet; 0=niet; 0=niet;
n_persoon 1=ja te aan 1=soms; 1=soms; 1=soms; 1=beetje; 1=beetje; 1=beetje; n_persoon 1=ja te aan 1=soms; 1=soms; 1=soms; 1=beetje; 1=beetje; 1=beetje;
sociaal 2=vaak; 2=vaak; 2=vaak; 2=veel; 2=veel; 2=veel; sociaal 2=vaak; 2=vaak; 2=vaak; 2=veel; 2=veel; 2=veel;
contact; 3=altijd 3=altijd 3=altijd 3=DE 3=DE 3=DE contact; 3=altijd 3=altijd 3=altijd 3=DE 3=DE 3=DE
2=verveli reden reden reden 2=verveli reden reden reden
ng; ng;
3=verse 3=verse
boodscha boodscha
ppen; ppen;
4=fit 4=fit
blijven/fri blijven/fri
sse lucht sse lucht
18_2 06_1
18_2 06_1
18_2 06_1
18_2 06_1
18_2 06_1
18_2 06_1
11_1 1 1 0 nvt 2 2 1 2 0 0 4 werkd. 06_1
08_1 06_1
09_1 1 2 0,5 3 en 4 0 0 0 2 0 0 21_1 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 doet heel
09_1 1 2 0,5 4 en 4 0 0 0 2 0 0 21_1 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 veel bood-
Afbeelding II.55 - GPS-data sociaal: wandelen - pagina 1 en 2

09_1 1 2 0,5 5 en 4 0 0 0 2 0 0 21_1 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 schappen
09_1 1 2 0,5 6 en 4 0 0 0 2 0 0 21_1 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 heeft scoot
09_1 1 2 0,5 7 en 4 0 0 0 2 0 0 21_1 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 mobiel
09_1 1 2 0,5 8 en 4 0 0 0 2 0 0 21_1 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 doet heel
09_1 1 2 0,5 9 en 4 0 0 0 2 0 0 21_2 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 veel bood-
01_1 21_2 1 3 3 4 3 2 2 2 0 0 schappen
01_1 03_1
01_1 03_1
01_1 03_1
01_1 03_1
01_1 03_1
01_1 03_1
01_1 22_1
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 zus helpt 22_1
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 met 22_1
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 boodsch. 22_1
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 zus helpt 22_1
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 met 22_1
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 boodsch. 22_2
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 zus helpt 22_2
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 met 22_2
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 boodsch. 22_2
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 zus helpt 23_2 1 7 1 3 en 4 2 2 0 2 1 0 doet bood-
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 met 23_2 1 7 1 4 en 4 2 2 0 2 1 0 schappen
02_1 1 1 1 nvt 2 1 0 2 1 1 boodsch. 23_2 1 7 1 5 en 4 2 2 0 2 1 0 voor
06_1 23_2 1 7 1 6 en 4 2 2 0 2 1 0 dochter
06_1 23_2 1 7 1 7 en 4 2 2 0 2 1 0 doet bood-
06_1 23_2 1 7 1 8 en 4 2 2 0 2 1 0 schappen
06_1 23_2 1 7 1 9 en 4 2 2 0 2 1 0 voor
06_1 23_2 1 7 1 10 en 4 2 2 0 2 1 0 dochter
06_1 23_2 1 7 1 11 en 4 2 2 0 2 1 0 doet bood-

Sociaal: wandelen
RespondenWandelen Freq. wand Doel wandeGebruik zePraatje maToelichting bij vraen over wandelen
Sociaal: wandelen
huishoude 0=nee; aantal/wk 0=lichaam 0=nee; 0=nooit; RespondenWandelen Freq. wand Doel wandeGebruik zePraatje maToelichting bij vraen over wandelen
n_persoon 1=ja sbeweging 1=zelfde 1=soms; huishoude 0=nee; aantal/wk 0=lichaam 0=nee; 0=nooit;
; bestemmi 2=vaak; n_persoon 1=ja sbeweging 1=zelfde 1=soms;
1=toevallig ng, 3=altijd ; bestemmi 2=vaak;
e andere 1=toevallig ng, 3=altijd
onmoeting route; e andere
en; 2=altijd onmoeting route;
2=vervelin dezelfde en; 2=altijd
g; 3=hond; route 2=vervelin dezelfde
4=buitenlu g; 3=hond; route
cht 4=buitenlu
cht
18_2
06_1
18_2
06_1
18_2
06_1
18_2
06_1
18_2
06_1
18_2
06_1
11_1 1 1 2 en 4 1 2 geboren i.o. / kent veel mensen / kort gespreken
06_1
08_1
06_1
09_1 1 1 0 0 0 gaat vaak met zijn vrouw naar stad wandelen
21_1 1 7 4 0 2 zontmoet veel bekenden tijdens wandeling
Afbeelding II.56 - GPS-data sociaal: wandelen - pagina 1 en 2

01_1
01_1
03_1
01_1
03_1
01_1
03_1
01_1
03_1
01_1
03_1
01_1
03_1
01_1
22_1
02_1 1 1 4 0 2 gaat altijd met groepje wandelen
22_1
Veldacademie
22_1
22_1
22_1
22_1
22_2
22_2
22_2
Bureau Frontlijn
22_2
23_2 1 3 0 2 2 doet lichaamsbeweging voor man en loopt veel
23_2 1 3 0 2 2 met klein kinderen en gaat midgetgolven, gaat
23_2 1 3 0 2 2 wel 2 keer per week met kleinkinderen
06_1
06_1
06_1
06_1
06_1
06_1
Bijlage III - Bijeenkomsten WSG
III.I Verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 2 februari
Bijeenkomst woonservicegebied Oud-Charlois – 2 februari van 16:00 – 17:30 uur
Aanwezig:
H. Homburg, Zadkine Center
J. van der Jagt, Wijkvereniging Nieuwe Nachtegaal
G. Wagemakers, Charlois’ Welzijn
B. Jetten, Platform gehandicapten Charlois
M. Mathijssen, Ouderenwerk, Charlois’ Welzijn
M. van Heuvelen, Woonstad
M. de Korte, Ouderen AdviesRaad
H. Verbeek, Woonbron – Prins Alexander
I. Bijl, gebiedsmanager Oud-Charlois, deelgemeente Charlois
O. Trienekens, Veldacademie
S. Bakker, Projectmanager Woonservicegebieden, Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid
J. Dijks, Stichting Sonneburgh
C. Oskam, Bewonersvereniging Oud-Charlois
A. Schenk, Opbouwwerker, Charlois’ Welzijn
M. Braamskamp, Beleidsmedewerker, deelgemeente Charlois
F. Vermeulen, Beleidsmedewerker, deelgemeente Charlois
Afwezig:
Vestia (afgemeld)
Zorggroep Rijnmond
Thuiszorg Rotterdam
Stichting Ouderenhuisvesting
1. Opening en kennismaking
Na korte kennismakingsronde, wordt kort ingegaan op de term woonservicegebied. Hierbij
gaat het om het maken van slimme verbindingen tussen wonen, welzijn en zorg, zodat
iedereen daar een geschikte leefomgeving vindt. Inwoners kunnen langer op hun eigen plek
blijven wonen, met hun sociale netwerk en de juiste voorzieningen in de buurt. Oudere
mensen en mensen met een beperking blijven zo midden in het leven staan.
Stedelijke ondersteuning
Sikko Bakker geeft een toelichting op de stedelijke ontwikkeling van woonservicegebieden.
Op donderdag 15 oktober 2009 is het startsein gegeven voor het uitvoeringsprogramma
Woonservicegebieden. In het uitvoeringsprogramma zijn 15 gebieden aangemerkt als
gebieden met kansen ten aanzien van de ontwikkeling van woonservicegebieden. De keuze is
gebaseerd op basis van de fysieke kansen, doelgroep en partijen in de wijk die meerwaarde
brengen.
Sikko geeft aan ondersteuning te bieden door te sturen op het proces: Worden de juiste
stappen genomen? Daarbij heeft hij zicht op de initiatieven die in de andere
woonservicegebieden worden ontplooid en kan hiermee andere gebieden versterken.
De ontwikkeling van de woonservicegebieden verloopt verschillend per gebied, Kralingen-
Crooswijk loopt voorop in de ontwikkeling.
Vragen
Er komt een discussie op gang met de vraag wie de vraag in het gebied bepaald. Marcella
geeft aan dat de ontwikkeling samenloopt met de projecten die reeds gestart zijn. De vraag
van de wijk blijft daarbij natuurlijk het uitgangspunt. “Waar liggen de kansen van de wijk?”
1 van 3
Afbeelding III.01 - verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 2 februari - pagina 1

Daarbij is het uitgangspunt door slimme samenwerking als collectief het aanbod meer
inzichtelijk te maken, waardoor iedereen kan aansluiten. Dit zal de bezuinigingen vanuit
AWBZ niet opvangen, maar wel verzachten.
Bert van het Platform gehandicapten, geeft aan de aanpassingen aan woningen van groot
belang zijn, daar verhuizen niet wenselijk is. Sikko geeft aan dat dit het uitgangspunt is bij de
ontwikkeling van een woonservicegebied. Als deelproject zou beschreven kunnen worden;
binnen twee jaar zijn er voldoende aangepaste woningen. Daarbij moet er natuurlijk gekeken
worden naar de samenstelling van de wijk. Wat hebben we nodig als we kijken naar
bewoners/ samenstelling, wat hebben we in de toekomst nodig?
Mariëtte van Heuvelen verwijst naar het onderzoeksrapport van Herman Eitjes, die in 2006
onderzoek heeft gedaan naar de mogelijkheden voor een woonzorgzone Oud Charlois. Hierbij
zijn de woonvoorraad en bouwprojecten in kaart gebracht.
2. Stand van zaken/ 3. Input concept actieprogramma 2010

Marcella stelt voor een rondje te maken en stelt daarbij de vraag; Welke rol zie je voor
de eigen organisatie in de ontwikkeling van het woonservicegebied en/of welke
aanknopingspunten zie je?
Hieronder wordt puntsgewijs kort aangegeven welke reacties naar voren kwamen:
- Nieuwe Nachtegaal (NN) geeft aan op zoek te zijn naar partners om samen te werken.
Daarbij geven ze aan een dependance/ satelliet van WMO-loket te missen. Hierbij kan
ook gedacht worden aan een koppeling of inzet van het ouderenwerk en zorgloket (niet
geïndexeerde hulp). Belangrijk is dat we hier pro-actief in zijn: welke vragen zijn er/
hoe kunnen we helpen? Woonbron wil later dit jaar een symposium organiseren in de
NN om kennis te delen over hun NN- project.
- Zadkine Center maakt de koppeling tussen het verzorgen van stagebegeleiding en het
bieden van niet geïndiceerde zorg door studenten aan onder andere oudere bewoners.
Er zijn voldoende deelnemers en de wens is er om verbinding te leggen met andere
organisaties. Uitgangspunt is vooralsnog ‘u vraagt wij draaien’, waarmee aangegeven
wordt dat de inzet flexibel is. Heleen geeft aan dat kleine gebaren, zoals samen een
boodschap halen, een groot verschil maken.
- Sonneburgh: ziet kansen voor mantelzorgondersteuning, niet geïndiceerde zorg. Ziet
raakvlakken met Zadkine Center. In 2010 is vanuit de deelgemeente extra inzet voor
mantelzorgondersteuning, door middel van een mantelzorgcoördinator in dienst van
Charlois’ Welzijn. Samen met de deelgemeente en een aantal basispartners wordt het
aanbod in beeld gebracht en doelstellingen voor mantelzorgbereik geformuleerd. Dit
samenwerkingsverband wordt mantelzorgkring genoemd.
- Er is veel mogelijk qua activiteiten, maar opmerking wordt geplaatst dat mensen hun
weg moeten weten te vinden. Ervaring leert dat dit even duurt. Een ontmoetingsplek
als de Nieuwe Nachtegaal is daarom erg belangrijk, doordat mensen elkaar hier treffen
en ervaringen uitwisselen.
- Maartje, ouderenwerker bij Charlois’ Welzijn, geeft aan dat de combinatie van
wijkwinkel en ouderwerk goed is. Veel mensen weten daardoor hun weg te vinden
naar het ouderenwerk. Charlois' Welzijn is per 1 januari 2010 gestart met
gebiedsteams waarbij per wijk de ouderenwerker, maatschappelijk werker en ambulant
werker een team vormen dat aanspreekpunt is voor de overige wijkpartners. Op deze
manier kan Charlois' Welzijn inspelen op de specifieke problematiek in een wijk. Deze
gebiedsteams van Charlois' Welzijn sluiten aan op de verbanden die binnen
woonservicegebieden worden gelegd.
2 van 3

- Veldacademie heeft een onderzoek uitgevoerd met GPS om te kijken wat de
aantrekkelijke routes zijn binnen de wijk/ waar mensen komen. Het gaat hier niet om
een representatief onderzoek, maar geeft wel een aantal inzichten zoals 1.
veiligheidswensen voor kinderen en ouderen lopen parallel, 2. perceptie van veiligheid
maakt dat mensen een andere route kiezen en 3. winkelgebieden worden slecht
bezocht vanwege overlast door geparkeerde auto’s op de stoep.
- Irma Bijl (gebiedsmanager) geeft aan dat we om deze wijk te versterken niet alleen
naar ouderen moeten kijken, maar ook de verbinden met andere leefstijlen moeten
leggen. Denk hierbij aan de overlap met kindvriendelijke wijken.
- Woonstad heeft Oud-Charlois niet aangemerkt als fysieke ontwikkellocatie. De zin
Woonstad wil zeker meewerken aan de ontwikkeling van woonservicegebied Oud-
Charlois. Woonstad zal zich binnen de samenwerkingsverbanden van het
woonservicegebied daarom niet inzetten voor het ontwikkelen en bouwen van
voorzieningen, maar voor persoongebonden aanbod via de ‘arrangementenlijn’.
Daarbij merkt Mariëtte op dat uit het onderzoek in de Doklaanbuurt, dat is uitgevoerd
door Woonstad, Sociale zaken en werkgelenheid en de deelgemeente, naar voren
kwam dat de bewoners hun weg naar voorzieningen in de wijk weten te vinden.
- AOR geeft aan dat ze vrij onbekend zijn met de ontwikkelingen van
woonservicegebieden, maar willen graag aansluiting vinden bij andere organisaties.
- Wijkvereniging de Nieuwe Nachtegaal geeft aan een knelpunt te hebben wat betreft de
professionele begeleiding van het ontmoetingscentrum. Doordat in het centrum
activiteitenaanbod door veel partijen mogelijk is, is de coördinatie hiervan complex. In
2010 is er 0,5 fte professionele begeleiding beschikbaar, gesubsidieerd door de
deelgemeente. Voor 2011 en verdere jaren zal een andere (financiële) oplossing
moeten komen. Sikko geeft aan dat het van belang is dat je kan aangeven dat het
netwerk voor meerwaarde zorgt.
- Opbouwwerker Albert geeft aan dat hij graag wil weten wanneer de nieuwe
zorgvoorziening van Vestia opgeleverd zal worden. Deze bewoners zijn essentieel
voor de winkeliers in de buurt. Ook voor het woonservicegebied is het belangrijk deze
winkeliers aan de Voornsevliet te behouden.
4. Update intentieverklaring 2006

Marcella geeft aan dat er een stedelijk convenant Woonservicegebieden is opgesteld. Dit
document wijkt af van de intentieverklaring 2006 Oud-Charlois. De strekking, gezamenlijk de
krachten bundelen naar de ontwikkeling van een woonservicegebied, blijft echter gelijk.
Gezien het gebrek aan tijd wordt afgesproken om tijdens het volgende overleg te bespreken of
we de intentieverklaring 2006 behouden, deze up-daten of een convenant ondertekenen. In het
informatiemapje, uitgereikt tijdens de bijeenkomst is de intentieverklaring opgenomen en het
convenant ‘nieuwe stijl’.
5. Sluiting
Arrangementenlijn
In het informatiemapje is tevens de arrangementenlijn Pendrecht toegevoegd. Het gaat hier
om een inventarisatie van de activiteiten en doelstellingen voor het woonservicegebied
Pendrecht. Voorgesteld wordt om dit model te gebruiken om ook voor Oud-Charlois een
inventarisatie te maken.
Communicatie
Gezamenlijk communiceren als partners binnen een woonservicegebied zal de effectiviteit
van het woonservicegebied versterken. Daarom wordt afgesproken om tijdens een van de
volgende bijeenkomsten gezamenlijke communicatie als onderwerp op de agenda te plaatsen.
3 van 3

III.II Verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 1 maart
Bijeenkomst woonservicegebied Oud-Charlois – 1 maart 2010, 10:30 tot 12:00 uur
Aanwezig:
B. Jetten, Platform gehandicapten Charlois
M. van Heuvelen, Woonstad
M. de Korte, Ouderen AdviesRaad
H. Verbeek, Woonbron – Prins Alexander
O. Trienekens, Veldacademie
J. Dijks, Stichting Sonneburgh
C. Oskam, Bewonersvereniging Oud-Charlois
M. Braamskamp, Beleidsmedewerker, deelgemeente Charlois
F. Vermeulen, Beleidsmedewerker, deelgemeente Charlois
Monica Evenblij, ambulant maatschappelijk werk Charlois’ Welzijn
Jaap vd Pijl, Vestia Feijenoord
Joke van Vliet, Zorggroep Rijnmond
Afwezig/ verzendlijst
I. Bijl, gebiedsmanager Oud-Charlois, deelgemeente Charlois
S. Bakker, Projectmanager Woonservicegebieden, Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid
A. Schenk, Opbouwwerker, Charlois’ Welzijn
H. Homburg, Zadkine Center
M. Mathijssen, Ouderenwerk, Charlois’ Welzijn
J. van der Jagt, Wijkvereniging Nieuwe Nachtegaal
Thuiszorg Rotterdam
Stichting Ouderenhuisvesting
1. Opening
Na een korte kennismakingsronde heet de voorzitter iedereen welkom en bespreekt de agenda
van de bijeenkomst.
2. Notulen bijeenkomst 4 februari 2010

- Pag. 2: De zin “Woonstad heeft Oud-Charlois niet aangemerkt als ontwikkellocatie”. Heeft
betrekking op fysieke ontwikkeling/ herstructurering. Woonstad wil zeker meewerken aan de
ontwikkeling van woonservicegebied Oud-Charlois.
- Geïndexeerde zorg wordt aangepast naar geïndiceerde zorg.
3. Intentieverklaring 2006/ convenant

Besloten wordt om geen ‘nieuw’ convenant te ondertekenen. Partijen vinden dat de intentie
tot samenwerken het uitgangspunt is en dit reeds in de intentieverklaring is vastgelegd. In de
intentieverklaring van 2006 is wordt tevens ook de ruimte geboden naar andere partijen om
aan te sluiten.
Besproken wordt dat het een mogelijkheid zou zijn, wanneer het plan van aanpak gereed is,
dit document gezamenlijk te ondertekenen. Dit als extra bekrachtiging van de samenwerking.
4. Actieprogramma; vraag vanuit de wijk

Marcella geeft aan dat de volgende stap in de ontwikkeling naar woonservicegebied Oud-
Charlois is het opstellen van een plan van aanpak. Het plan van aanpak zal bestaan uit:
- Een analyse van de bevolkingssamenstelling en voorzieningen in Zuidwijk, en de
vraag naar wonen, welzijn en zorg door bewoners uit Zuidwijk
1 van 2
Afbeelding III.04 - verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 1 maart - pagina 1

- Een uitvoeringsplan met acties voor de korte en lange termijn.
Informatie over de bevolkingssamenstelling en voorzieningen is beschikbaar, evenals het

rapport van H. Eitjes, wat wel op sommige punten is verouderd. Tevens kan er gebruik
gemaakt worden van het leefstijlenonderzoek. Waar nog informatie over ontbreekt is de vraag
vanuit de wijk. Marcella stelt de vraag of de verschillede partijen die aanwezig zijn zelf
onderzoek beschikbaar hebben, waarin de vraag van de bewoners naar voren komt.
Hester geeft aan dat er onderzoek is gedaan onder 400 omwonenden van complex de Nieuwe
Nachtegaal naar de behoeften van ontmoeting.
Otto geeft aan dat het onderzoek wat hij gaat uitvoeren in Oud-Charlois aansluit bij de vraag
die wij hebben. In opdracht van dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft hij een
vervolg aan het leefstijlenonderzoek. Dit onderzoek geeft inzicht in de doelgroep in de wijk.
“Hoe ziet de woonconsument eruit, welke woon- en leefambities heeft hij of zij en hoe vertaalt
zich dat naar keuzes? Wát wordt de consument wáár geboden, in termen van woonmilieus en
woonsferen? Waar gaat het goed en waar minder? Kijkend naar de woning zelf, hoe
verhouden zich vraag en aanbod? En hoe denkt de consument over de geboden kwaliteit van
de woning?”
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek voor Oud-Charlois gaat de Veldacademie deze
groepen volgen met een GPS-systeem om meer inzicht te krijgen in hun beweegpatronen.
Naast het volgen van de personen doormiddel van het GPS-systeem, bestaat dit onderzoek
ook uit een vragenlijst. Middels deze vragen kan er meer inzicht verkregen worden in de
wensen en behoeften van bewoners. Otto geeft aan dat de planning is om in april deze vragen
te concretiseren om vervolgens in mei te starten met het onderzoek.
Afgesproken wordt dat we de volgende bijeenkomst meer informatie krijgen over het
leefstijlenonderzoek in Oud-Charlois. Otto zal het onderzoek dat hij gaat uitvoeren dan verder
toelichten en we gaan gezamenlijk onderzoeksvragen formuleren.
Tevens wordt afgesproken dat het rapport van Eitjes, voor de volgende bijeenkomst,
nogmaals doorgenomen zal worden. De deelgemeente zal kijken hoeverre dit rapport nog up-
to-date is en wat we hieruit mee kunnen nemen.
Tot slot geeft de meneer Dijks aan dat er in het kader van de Wmo een bewonersbijeenkomst
is gehouden in scholengemeenschap Maarten Luther. Dit zou mogelijk gebruikt kunnen
worden voor het plan van aanpak woonservicegebied Oud-Charlois. Deelgemeente probeert
te achterhalen wie de organisator was en wat de uitkomsten waren.
5. Inventarisatie acties: invullen arrangementenlijn

Tijdens de bijeenkomst wordt een eerste inventarisatie gemaakt voor het uitvoeringsplan.
Hierin staat aangegeven welke activiteiten de verschillende partners uitvoeren. Het concept is
los bijgevoegd. Afspraak is dat iedereen de activiteiten nakijkt en volledig maakt.
6. Sluiting
De volgende bijeenkomst is op 8 april van 9:00 tot 10:30 uur bij de Veldacademie op de
Grondherendijk 13.
2 van 2
Afbeelding III.05 - verslag klankbordgroep-bijeenkomst, 1 maart - pagina 2

III.III Verslag presentatie woonservicegebieden, 21 mei
Notes presentation and discussion, May 21st
Location: Veldacademie, Grondherendijk 13, Rotterdam
Comments during the presentation:
Albatros: Bring back a shop in the new “Nachtegaal”. Now the old Nachtegaal is gone a lot of
healthcare facilities for people living in the Albatros have moved elsewhere. In the new Nachtegaal
there is only a zorgloket. (translation needed)
Pavement in Oud‐Charlois is really bad and the streets are not accessible for disabled people.
“we encounter a lot of unwillingness and inability”
Katendrechtse Lagendijk has a lot of problems with garbage and pollution. People throw their
garbage on the street even if there are garbage bins.
Once new elements, like benches etc. have been placed there is no maintenance, a good
maintenance policy is needed to keep these elements neat.
St. Janshaven: Red dot on the map doesn’t make sense. It’s neat and clean there, only if there is a
strong wind garbage will concentrate on the head of St. Janshaven.
Unclear which institution owns which part of the city, especially in the harbor area. Causes a lot
bureaucracy and time to solve problems.
Different institutions have to be reached to solve one single problem.
Comments after the break:
Question: Why go shopping at Plein 1953 in Pendrecht?
There are no shops in the neighbourhood.
Plein 1953 has the biggest concentration of supermarkets and other useful shops like Kruidvat and
Blokker.
It’s closer than the Nettomarkt.
MCD at the wolphaertsbocht is filthy and expensive.
Parking is much better at Plein 1953 then at Nettomarkt.
Other comments:
St Janshaven: Idea to make a shop at the St. Janshaven has been torpedoed by the other
shopkeepers
To cross the street from St. Janshaven to Wolphaertsbocht is horrible.
A driving supermarket could be a solution.
A permit is not necessary to open a shop.
1 van 2
Afbeelding III.06 - verslag presentatie woonservicegebieden, 21 oktober - pagina 1

Question: Zuiderpark has been mentioned a lot of times as a good area, however in the tracks we
don’t see one single person who has been there, why is that?
During special events and in the summer the park is used a lot.
A lot of families go barbecuing over there.
Other comments:
At the Charloise Hoofd a lot of elderly gather , it was the only green place next to the river Maas.
Should there be more green next to the Maas?
Harbor company will move, houses will be built, perhaps an opportunity to create more shops.
Football fieds next to Wielewaal will move and 3500 houses will be built, more shops.
Levensloopbestendig bouwen: St. Janshaven apartments have been build a little bit bigger so people
can still live there even when they are getting old.
Kitchens need to be adjusted in 55+ houses. People over 65 shouldn’t be able to get an apartment in
55+ houses.
Why do a lot of houses have their curtains closed? Foreigners, Energy bill, Crime.
Not enough fysiotherapeuten (translation needed).
A medical centre with docters, fysiotherepeuten together in one building would be good.
During weekends Buurthuizen and wijkcentra are closed, young people hang on the street.
“Moroccans are the boss here”.
Supermarket in the Nachtegaal is needed.
2 van 2
Afbeelding III.07 - verslag presentatie woonservicegebieden, 21 oktober - pagina 2

III.IV Verslag presentatie woonservicegebieden, 21 oktober
Presentatie GPS, 21 oktober 2010

Vragen uit de zaal:

Introductie:
Marcella: Doel: lijn trekken met wat er moet gebeuren met een woon service gebied.
Welke locaties zijn belangrijk?!
Volgende keer ( 16 nov) specifieker ingaan op sociaal gebied.

Vragen tijdens / over presentatie:

John: Waarom heeft Charloise hoofd nu een A status?
Hoeveel mensen zijn daar echt geweest.
Het gaat nu uit van huidige infrastructuur, hoe geeft dit ons instrumenten voor een
ideale voorziening?
Is er een demografisch model van ouderen?
Nu is er gebruik gemaakt van vitale ouderen, wat zou er gebeuren met niet vitale
ouderen?
Er zijn meer gegevens nodig over welke voorzieningen nodig zijn als mensen langer
zelfstandig willen blijven wonen!

Marcella: Als alle drie de punten aanwezig zijn dan is het een goede ontmoetingsplek, wellicht
praktischer maken?

Mevr. Sicillia: Het Zuidplein is meer een verankering voor ouderen waar ze informatie vergaren, ze
hebben tenslotte een achterstand. Ze komen niet alleen voor de gezelligheid.
Ziet graag GPS in Feyenoord bij ouderen die dement worden.

Vragen na discussie:

Joke : Het plan ligt strategisch in de wijk, midden in de voorzieningen.
John: De wijk helpt niet gelijk mee, Bij Voornsehof moet je je extreem uitdrukken. Bij
Nachtegaal hebben we eerst verteld dat er 120 probleem jongeren zouden komen,
later ouderen, iedereen tevreden.
Albert: Ze willen op de Voornsehof de zelfde constructie als Dijkhoven en flat is nu verkocht
en zal later studentenflat worden. Was te duur om aan te passen voor 55+ normen.
John: Charlois mist economie, waarom geen eengezinswoningen, straks is Oud Charlois een
mausoleum. De mensen moeten willen blijven wonen in de wijk.
Albert: De flat hierop de hoek was gelijk verkocht aan 30+ ers ( vrouwen en opgeleide
allochtonen), een flat die eigenlijk voor 55+ers was gebouwd.
Joke: Is er wel degelijk onderzoek gedaan naar welke woningen een tekort is? Is er sprake
van een eis/ verwachtingen naar PG locaties?
John: Voorzieningen lokken voorzieningen uit, richt niet alleen maar op ouderen anders
blijven alleen ouderen over.

1 van 2
Afbeelding III.08 - verslag presentatie GPS, 21 oktober - pagina 1


Sicillia: Mensen willen in hun eigen huis blijven wonen met hun kinderen ( in de buurt).
Mantelzorg is zeer belangrijk, dus hun kinderen moeten dichtbij kunnen blijven
wonen.
Stelt voor om hofjes en projecten als buren voor buren. Ook veiligheid belangrijk.
Albert: Een hybride ruimte is te vaag, van wie is dan die ruimte?
John: Mantelzorgers moeten dichtbij kunnen wonen.
Joke: Het aanbod moet interessant zijn, dus een breed programma met buren en
vrijwilligers, met daarnaast 24h veiligheid. Niet alleen een PG huis.
Sicillia: Mensen moeten daarnaast zorg kunnen krijgen op afroep.
Marleen: Voldoen die locaties die jullie aangeven aan de succesfactoren, kunnen jullie dan
advies geven?
Sicillia: De buitenruimte moet ook worden verbeterd, en de wijk vergelijken met een
eengezinswoning die gelijkvloers is!
Albert: Er is een vlucht van jongeren, Turken en Marokkanen die een opleiding hebben
gevolgd vetrekken allemaal uit Oud Charlois.
Wellicht een onderzoek doen of er duurder kan worden gebouwd.
Sicillia: Slinge bevat duurdere woningen.
Joke: Zorg dat wat er al is meer wordt geïntensiveerd. Verenigingen hebben geen geld
meer. Kijken welke organisaties de locaties kunnen intensiveren?! Wealesteijn,
Wielewaal en wijkgebouw, en trek er dan een cirkel omheen.
John: Instanties moeten beter samen werken.
Joke: Dit zijn stappen voor over 5 jaar, er moet nu iets gebeuren.
Marcella: Iedereen kan per doelstelling aangeven wat iedereen kan doen. ( mbt de
leefveldenkaart?)

Afsluiting: Iedereen vult kaarten aan met informatie voor komende bijeenkomst.

2 van 2
Afbeelding III.09 - verslag presentatie GPS, 21 oktober - pagina 2

Bronvermelding
Bronvermelding
Rapporten MSc2 “Assisted Living” (2009)

TU-Delft / Faculteit Bouwkunde
Urban Design : Kang Ning
Ontmoeten en Verplaatsen : Wimco Jelier
Green Social Backbone : Yu Yu
Urban Regeneration and Assisted Living :

Silvia Balzan, Amandine Mennechez
Cultural Identity : Sayali Jadhaw, Pham T.
Back to the City : Rafael Saraiva
Assisted Living and Movement : Patricia Gavin
Assisted Living Core : Hyeran Lee
Assisted Living : Franciska Windy
Taking Care of Public Space : Eline Oort
Elderly Network & Barrier Free Connection :

D Sapoutzi, H. Lee, Yu Yu, W.jelier, N. Kang
Assisted Living : Anna Duarte
Rapporten MSc2 “Assisted Living” (2010)

TU-Delft / Faculteit Bouwkunde
De virtuele verbinding van Oud Charlois : Antal

Bos / Ido Sokolov / Marcel Bos
Social Safety in Oud Charlois : Robin Boelsums /

Thomas Galesloot / Khor Minhong
De levensloopbestendige wijk : Manuel

Cardenas / Richard de Ruiter / Soudabeh Rajaei
/ Michael van Pelt / Sander Trentelman / Tom
Schilder

Colofon
Colofon
onderzoek
Ontmoetingsplekken in Woonservicegebied Oud Charlois
Een instrumentarium
in opdracht van
Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid / Afdeling Beleid & Strategie /
Sikko Bakker
i.s.m. Deelgemeente Oud Charlois / Fanny Vermeulen,
Marcella Braamskamp
uitvoering
Veldacademie ( Bureau Frontlijn | TU-Delft)
Grondherendijk 13, 3028 DD Rotterdam
info@veldacademie.nl | www.veldacademie.nl
redactie
Otto Trienekens, Sander Smoes, Jurrian Arnold (VA)
team
Ruth Hoppner, Hans Lodder, Jonathan van de Bilt, Antal Bos (VA)
Frank van der Hoeven, Stefan van der Spek (docenten TU)
Ido Sokolov, Marcel Bos, Robin Boelsums, Thomas Galesloot,
Khor Minhong, Manuel Cardenas, Richard de Ruiter, Soudabeh Rajaei,
Michael van Pelt, Sander Trentelman, Tom Schilder (studenten TU)
in samenwerking met
Bewoners van Oud Charlois, Werkgroep Woonservicegebied
Oud Charlois
foto cover
Sander Smoes
druk
2de druk, november 2010
incl. gewijzigd kaartmateriaal + teksten
©2010, Veldacademie
Assisted Living
een instrumentarium

Assisted Living - Een Instrumentarium

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Assisted Living - Een Instrumentarium

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Ontmoetingsplekken in woonservicegebied Oud Charlois

Veldacademie Bureau Frontlijn

EINDRAPPORTAGE | ASSISTED LIVING | OUD CHARLOIS 7

III Bijeenkomsten woonservicegebied 115

EINDRAPPORTAGE | ASSISTED LIVING | OUD CHARLOIS 11

Wat is het belang van sociale netwerken in een woonservicegebied?

Afbeelding 1.01 - diagram wie vraagt om hulp

Met het mobiliteitsonderzoek worden de werkelijke leefpatronen van wijkbewoners geregistreerd.

Wijkanalyse: leefvelden scenario’s

Input Werkgroep WSG

FASE I : ONDERZOEK FASE II : ADVIES

Rotterdam : 593.000 inwoners (excl. Rozenburg)

Deelgemeente Charlois : 63.000 inwoners 11% van Rotterdam

Oud Charlois : 12.800 inwoners > 100% 2% van Rotterdam

Afbeelding 1.03 - aantal inwoners

Afbeelding 1.04 - voorbeeld track respondent

bestemming fiets auto voet OV Motivaties

route r < 500m

Mobiliteitsonderzoek / klankbordgroep – diepte interviews

Op basis van de eerste analyseronde GPS-tracking zijn voorlopige conclusies gemaakt. Om de

In afbeelding 1.09 - diagram vervoerswijze is de verdeling over vervoermiddelengebruik

EINDRAPPORTAGE | ASSISTED LIVING | OUD CHARLOIS 19

Plom orte liet

stra je- tstra

weg tr. Wulpstr.

Afbeelding 1.08 - kaart Oud Charlois

Belangrijke knooppunten in de wijk zijn Charloise Hoofd/ingang tunnel, kruising Boergoensevliet-

Afbeelding 1.09 - diagram vervoerswijze Afbeelding 1.10 - diagram bestemmingen

Veldacademie Bureau Frontlijn

Afbeelding 1.11 - diagram leefstijlen

K evl kan rech

stra jje- tstra

Krom wonen 55+ B Roerdompla

Woonservicegebied Oud Charlois

Discussie met klankbordgroep

werk & inkomen

economisch versterkings gebied nie

gentrification historische kern opzoomer depot zorgvoorziening

hoofdweg (Stadvisie p.62) Gis-web;

IN (gebiedsvisie pg. 15)

versterken relatie haven-stad

doorbreken stedelijke wand hli art

(profileringsstudie ns Oud-Zuid dS+V)

brug Boergoensevliet hli (I-wap p.38;

ute str. Sc lan

(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V)

creatieve industrie (Zuid Explorer)

langzaam verkeer weeflijn a

str Pri str nd

(Profileringsstudie Oud-Zuid dS+V) Sn

woonzorgcomplex H. Eitjes 2006)

K sev kan rech

stra jeje- tstra

plein erstr en waaaal

Afbeelding 1.14 - hoofdkaart beleid - wonen, woonomgeving, economie, werk en inkomen

economisch versterkings gebied

gentrification historische kern u W

hoofdweg (Stadvisie p.62)

IN (gebiedsvisie pg. 15)

versterken relatie haven-stad tr

doorbreken stedelijke wand hli

(profileringsstudie ns Oud-Zuid dS+V)