Você está na página 1de 3

Digitaal leermateriaal VO-content helpt leraar de regie te nemen

Leerboek wordt lapt


De vmbo-locatie van scholengemeenschap Stad en Esch in Meppel werkt grotendeels
digitaal. Docenten plaatsen en vinden hun leermateriaal deels op de open leermaterialen­
bank VO-content. Het werkt, zeggen ze: hun leerlingen gaan actiever aan de slag sinds
ze op hun beeldscherm op maat gemaakte opdrachten aantreffen. En waar docenten
tekortschieten in computervaardigheden, huren ze gewoon leerlingen in.

Tekst: Marijke Nijboer / Fotografie: NFP Photography

Bijna een jaar geleden kregen alle eersteklassers van de Maatwerk


Meppelse scholengemeenschap Stad en Esch een laptop. De leerboeken blijven grotendeels op school, omdat het
De school wil leerlingen uitdagen, motiveren, activeren, meeste huiswerk daar wordt gemaakt. De laptops daaren­
leren plannen en leren samenwerken en dat waren allemaal tegen gaan in een beschermhoes mee naar huis. De inmiddels
redenen om ict een belangrijke rol te geven. Langzaam afgeschafte werkboeken konden niet tegen de laptops op,
verandert de nieuwe werkwijze het gezicht van de school. zegt Koos Nomden, directeur vmbo. “We leveren nu meer
Over drie jaar, wanneer de twee Meppelse locaties van maatwerk. De leraren volgen niet meer slaafs de methode,
Stad en Esch in een nieuw pand trekken, moet het digitale maar kijken wat de juiste opdracht is voor een groep.”
programma helemaal staan. De school betaalde zelf de ict-infrastructuur. De laptops
(Macbooks van Apple) zijn verzekerd. Ze worden deels
‘Je kunt je eigen les helemaal vullen betaald door de school en deels uit het potje voor de school-
boeken. Ouders hadden vooraf veel vragen. “Mensen waren
zoals je wilt, je bent meer zelf de
bijvoorbeeld ongerust dat hun kind de hele dag zou gaan
regisseur’ gamen. We konden hen geruststellen: wij kunnen de leer­
lingen via een speciaal programma live volgen.”
De vmbo-locatie heeft nu al een snel draadloos netwerk. Alle docenten krijgen extra uren om zich te scholen in de
Overal in het gebouw kunnen leerlingen het internet op. nieuwe manier van werken. Wat de school leerlingen wil
Terwijl in het kooklokaal leerlingen hamburgers bakken, meegeven, moeten leraren ook zelf ervaren, is het idee.
werkt in een naburige ruimte een ander groepje op laptops Stad en Esch heeft per vakgebied of sector ontwikkelgroepen
aan een opdracht voor Nederlands. Ze moeten bij afkortingen geformeerd. De ene vakgroep besluit om de methode aan
de juiste betekenis noteren. “Ik vind werken op de laptop de kant te zetten, de andere niet. “We geven mensen bewust
wel fijn”, zegt Talisa Compagne, eersteklasser in het leer- tijd en ruimte. Ze moeten zich kunnen bekwamen in het
wegondersteunend onderwijs. “Als ik straks klaar ben, klik vinden, bewerken en gebruiken van materiaal. Als school
ik op ‘nakijken’ en dan zie ik hoeveel procent ik goed heb. hebben we een duidelijke visie op digitaal leren. Daar horen
Al m’n huiswerk staat ook in de laptop, dat is wel handig.” een helder scholingsplan en een goede infrastructuur bij.”

16 VO-magazine 5 • maart 2010


Drie leraren en twee pabo-stagiairs werken daar tegelijkertijd
met hun klassen. Meihuizen: “Tijdens de dagopening vertellen
leerlingen wat ze hebben meegemaakt. Daarna vinden ze op
hun laptop voor alle vakken een overzicht van wat er gemaakt
en geleerd moet worden. Wij helpen her en der.”
Bij het vak Nederlands zoeken de leerlingen op de website
van een dagblad bijvoorbeeld actuele nieuwsfeiten en vertoont
Meihuizen op het smartboard gerelateerde filmpjes. “Je kunt
je eigen les helemaal vullen zoals je wilt, je bent meer zelf
de regisseur.” Grondsma: “Als je merkt dat leerlingen iets
moeilijk vinden, of heel interessant, ga je er nogmaals op
in, anders dan wanneer je strikt vanuit de methode werkt.”
Nomden: “De leraar blijft nodig om kinderen te motiveren en

op
te zorgen dat ze de essentiële dingen meekrijgen. De relatie
leraar-leerling is en blijft essentieel.”

Presteren
Elke zes weken evalueert de school de opbrengst aan kennis
en vaardigheden en de tevredenheid van leerlingen. Nomden:
“De bovenbouw is dik tevreden. De leerlingen waarderen dat
ze meer vrijheid hebben, ze zoeken meer dingen zelf op en
vinden dat ze completer werk afleveren en meer dan vroeger
echt iets presteren.” Meihuizen: “De kinderen in de onder-
bouw vinden het fijn dat ze nu meer in hun eigen wereld
leren, de multimediale omgeving. Ze waarderen ook de
eigentijdse vormgeving van de leeromgeving op hun laptop.”
Meihuizen is een regelmatige gebruiker van VO-content en
waardeert het interactieve element van deze leermaterialen­
bank. “Mensen sturen na gebruik een reactie. Ze melden
bijvoorbeeld dat een tekst te pittig is, of dat een link niet
meer werkt. Het sterrensysteem is ook handig: je ziet in een
De leermaterialenarrangeurs (lma’s) besteden één dag per oogopslag hoe populair een bepaalde les is.”
week aan het maken van digitale lessen en het helpen en
trainen van collega’s. Docent Hartger Meihuizen vervult die ‘Het sterrensysteem is handig: je ziet in
rol voor het vak Nederlands. Een digitale les voorbereiden
een oogopslag hoe populair een bepaalde
kost nu relatief veel voorbereidingstijd, maar het is ook een
investering, zegt hij: “Ik ben nu al aan het zorgen dat de les- les is’
sen volgend jaar nóg mooier worden.”
De nieuwe werkwijze heeft uiteraard ook zwakke plekken. Zo
Succeservaring kan het netwerk uitvallen. De enkele keer dat dit bij Stad en
Maaike Grondsma is docent Engels en net als Meihuizen Esch gebeurde, leverde dat allerlei praktische problemen op.
lma’er en procesbegeleider digitale ontwikkeling. “Met behulp Meihuizen noemt ook het verschil in tempo waarmee docenten
van ict, fotografie en film kunnen we de opdrachten context­ zich het digitaal werken eigen maken. Verder moeten de leer-
rijker en aantrekkelijker maken”, zegt zij. Neem wiskunde. lingen ervan worden doordrongen dat niet alles wat zij op het
Meihuizen behandelt momenteel ruimtelijke figuren. “Toeval- internet vinden, betrouwbaar is. Maar Nomden geeft daar een
lig wist ik dat Daphne, een van mijn leerlingen, thuis bij wijze positieve draai aan: “De kinderen vinden op internet verschil-
van hobby met het programma Google Sketchup huizen ont- lende verhalen over een onderwerp. Ze gaan zich afvragen
werpt. Ik heb haar voorgesteld om samen de klas een opdracht welke versie juist is. De volgende vraag is: hoe waar is wat de
geven: iedereen moet met Sketchup een huis ontwerpen en leraar zegt? Dat vind ik een nuttige levensles.”
daarin ruimtelijke figuren verwerken. Daphne is de leermees-
ter omdat zij weet hoe het programma werkt, en geeft samen Parels
met mij de cijfers. We praten hierover op basis van gelijkwaar- Al ontwikkelend zoekt de school haar weg. Grondsma hoopt
digheid.” Nomden: “Het rendement van zo’n succeservaring is dat er over pakweg drie jaar een goede balans is tussen digi-
veel groter dan bij frontaal lesgeven.” De onderbouw werkt op taal en papieren leermateriaal. “En dat we elk kind optimaal
leerpleinen: grotere ruimtes met zowel computerwerkplekken kunnen bedienen op z’n eigen route.” Meihuizen: “Ik hoop dat
als tafels waaraan groepjes kunnen samenwerken. we dan een grote database hebben met allerlei parels die we

VO-magazine 5 • maart 2010 17


schoolbreed in kunnen zetten; een ‘bibliotheek’ met allerlei Kisjes doen het JIC-werk nu anderhalf jaar. Christian:
creatieve opdrachten. En dat alle docenten VO-content en onze “Ik vind computers heel leuk om mee te spelen en dingen
eigen parelbank weten te vinden en inzetten in de lessen.” uit te vissen. Het is ook handig voor later, dat je met de Mac
Lang niet alle leraren zijn al handig in het computergebruik. kunt werken.” Koen: “Computers zijn mijn lust en mijn leven.
Omdat veel leerlingen daar juist in uitblinken, heeft de school Ik wil er later ook in verder.”
een intern bedrijfje opgezet. Geïnteresseerde leerlingen kun- Leraren vinden het werken met de laptops nogal eens lastig,
nen solliciteren en zich laten trainen. Tegen een uurtarief dat omdat ze andere icoontjes hebben en net even anders werken
net boven dat van een vakkenvuller ligt, helpen zij docenten dan het vertrouwde Word of Excel. Christian mag momenteel
die vastlopen. De school heeft momenteel elf jonge ict-coa- zo’n vier keer per week aan de bak. “Vaak duurt het maar vijf
ches (‘JICcers’). Meihuizen: “Wij kunnen enorm veel leren minuten, maar soms ook veel langer, als een leraar per onge-
van leerlingen. Er zijn er al die van het hier verdiende geld luk iets uit het systeem heeft gegooid.” Roy: “Ik vind het wel
een eigen laptop hebben gekocht.” grappig dat de leraren ons nodig hebben, dat volwassenen iets
De tweedeklassers Christian Pauwe, Roy Bloemert en Koen leren van kinderen.”

VO-content in Wikiwijs
VO-content is de open leermaterialenbank voor het voort­ 1 oktober in de lucht is, zijn nog geen cijfers beschikbaar
gezet onderwijs waar docenten digitaal leermateriaal kunnen over het gebruik. Maar de praktijk wijst uit dat VO-content
halen én brengen. Ze vinden er materiaal dat voldoet aan snel wordt aangevuld met allerhande leermateriaal. Dat komt
de kerndoelen en eindtermen, van praktijkonderwijs tot en mede doordat er al een aantal jaren pilots draaien op scho-
met gymnasium. De bank is flink aan het uitdijen. Eind 2012 len. Niet alleen de bijdragen voor de ‘focusvakken’ Neder-
moet er genoeg materiaal zijn opgeslagen voor 20.000 uur lands en wiskunde stromen binnen; voor veel vakken is al
onderwijstijd; gemaakt, becommentarieerd en verbeterd volop materiaal te vinden.
door docenten, scholengroepen en andere partijen.
Filteren
Goedkoop Gebruikers kunnen de inhoud binnenkort filteren op
VO-content is opgezet onder regie van het Innovatieplatform- ‘kosteloos’ en ‘tegen betaling’. Docenten die leermateriaal
VO. Dit platform wil een onderwijsklimaat helpen realiseren downloaden, kunnen straks in een oogwenk zien of en hoe
waarin leerlingen, docenten én schoolleiders hun eigen talen- dit aansluit op hun leerlijn. Het nationaal expertisecentrum
ten kunnen ontwikkelen. Het Innovatieplatform ziet grote leerplanontwikkeling SLO ontwikkelt in opdracht van het
voordelen in digitaal leermateriaal: het is gratis of relatief Innovatieplatform-VO een systeem dat de kwaliteit van de
goedkoop, helpt om flexibel onderwijs en ondersteuning op bijdragen moet bewaken.
maat te leveren en maakt het leraren mogelijk om lessen
meer naar hun hand te zetten. VO-content is te vinden via www.wikiwijs.nl. Voor nieuws
over toegevoegde materialen en de verdere ontwikkeling
Veel materiaal van VO-content, zie www.vo-raad.nl/publicaties-innovatie-
De VO-raad is verantwoordelijk voor VO-content, dat onder- platform-vo.
deel uitmaakt van Wikiwijs. Omdat VO-content pas sinds

18 VO-magazine 5 • maart 2010

Você também pode gostar