Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
I. • "
i
'. "~•
I'
AARfECO
NINJA
rN II{[ IltlsAo f. RFIII.lllAlll
11 "i,,,
1\'l1,ru,n» ~:'J,,'d;,Ii,"'- ~'" !li njl:1;, L,I" "li lL,d" ,x'ide",,,I,
K-1"~'"loudLdrl ~ 1H11""lr.ld'tM 1'''''''01
"
•
~ KolX"'" 7.ouglmri
-
c
SOBllE (J AlJTOR
,•..,.•....•..•••...,.
.•...,""- AgradcciIpc_ntos eS.\JeCiaiS
para a edlçao brasl eira
f:_,,~livm ,,,lo po<ll'ria ter <;'10 1'-;(0 sem n ;n~slimil\'cl ~jwln de !.leus.
Q",'m ~xl'r=,ar ",eU V'ut"ulLdn ""lIinl~lll" ~ "wadcccr" me" grande
,""',,,, "" ,.<o<\<"~ ",nigo, P"hrici" Ve~ini,P'" '"'' honro," rev":i,, C" "'" "'I""", [laivo
"""~~ """'" flon,,~"""' T~'lIli R"rtMlZa.UII18talento", rmdulnra d~ li.ros. Am!.'" ",ahlL""'~
.-"--
• ",,-. ••"-""'<" ""lilo '''' v~nf~d~iro""",;"h" <loniJ',I"t'ue entendem" cor~<;~" ",a",iH;
M •• ;no ""'", """"
j"l"'"h elA""),,,) <I. rnarleim .,incera e honesla. 'l'amb<'m '1uC'ro agr"<l~(,,,r
r_ .,•.....,,.,
" Sidet\ey ~~ J"",,, BaIT~I"I~" ,un R~r"ilcza, ao eomncl P~lCil'aGome•
(""",a,,,l",,I,, do 2:10 BI de B1LlTnCnau)."" c.,bo Sylvio !lu~LJ<IO,ao Primeiru
" BalallL!", da ForÇll.'; Esl'"ciais e ü'mand", no Ri" d~ ]alleim, aus a.nigm
~<&><, J"'''''''" •••••• ,,,"',,
"'"
", _
',,",_ c v,~",• B"","
•-.... ••••••.••••
o.J,., r",ti
•
EIo<t<".
•.••••••
~_'J~lIlll{ji, Reu,,,, I'etpifllt C AI"x E,!c,'c (!"<lnIlO=
uJllver>i<!ad,,£ lora,ildra., onde I'",fcli p"1~,,,,,, e mnf","""d ••.
d" SW AT) C a toda,
,. ro, llltil"O.
a,
_~, •••••••• <:,""' "",!ou "...;"" "~"'ddeço Ojornalisla llruno Ar-dg"kl PO' 'Ui< ,ledl""1"10 lia mndusAo de'la
• .", '",""""" N•••••••.•
oh •••. a Editora JlJC e eln e'De";"I,, diretol' gemI Júlio Mor""". i"'l' ac",dlla,
, ""_ ""' """ 000 •• ",
'Hl meu lrdbalho muito humilde ~ lumHo ",,,lidi<d~ 1'''''' '" br"si!eiro,.
c'''''_"'ó''
__ ""'"'" ","" "'''lJ
__ PJc.><dn "".~"" .!.ou" ""'""
_ •••• ". Co,.., """""""
c_w._~",,,,,,,
A~",declmonl'"
•.•..•........•..•••."-~ Um gr_n<\<"um'"" d. r",,,,,,_f,", rol u,.do "",o ",''C ".,,"Iho. como tamt><rnmuiro,
den,ho. m,kirno"" lroio, e I""e,minhos). A",",I<:>;o.,ince",JnCnoo, '" seguinte, p<,soa"
• -" mweu,. universld"de,. coml',mhi" o Of~"Ú'OC"",,'
p<Ja aj'lda impo"aote e colaboraçllo
••••••••••••.••"""'0••••
-_.
..ali""a, B.1bJ"p.m Sl:lUpp.1n.<t" Hide/J ZJ.,},ü" Shinjinb""'u jllmi,n", NIfK PuhJic~Uons.
"-,,," '-""" ••••••••C>~
•••••
__ u'"" _"'~ QUE.'>f COIlJpoJ'JY. ,,,,k},oll. NaUona! D;,.~ Li},,.,,", NaliOlUJ!lin">r}' of ,1,,"'"1;3, BfW>h
-_..--...•..
""""' libr""" 1cJlrl U"''''",Hy U~mry, 1'>kJ'" Uni""",''',' }~bf8ry. K"d~kil" JM". Nil:"", '",,1<'
.,_ti•• "";••••
.,.....
,-...
••••••••••
do
..•.•. """'"
c"" •• ",,_", ''''''"
I!"kklli, N'hon H<K1(ik~n,Uen" ,\/u<eum, I/eno libra/f. Sh,U" lJl""rf. r"k.", M",.,.",,,, .
AlI'adocimomo, es~dal, a' "",,,,i H."'umi M"ouki. I<h;,,,h T."ujl. T"I", Stu"I''''-',
Koyom.o Rymar~, Nowa Yumio. Y.,magucru M",ay"kl. OI""" Ta,,;, m,,,,. Hol,l>lchi'õ,
o.-. '"'" r,,,,, s.o", N"h"yukl ilirakomi (menkyo kaiden do ,'árl~, I",,,", r~m,,", I"-""I"i,"~,,, € e,eri'orl,
, •••••.•• "'"'••_""" """""
, c""'" ~k1>1Eljl (Okuca ,kn i\s;lyomo lehldon ','u dol.,hlh""I. 0'_ ~,,",,"~i ("',"yoma Ich;d<n
'.•...,
ryu _ P"'4", •• Jo, ohel,'I. Sl,i",o," T"koji {yu",",,,h;,,.ryO ,hih""I. M. Shiozawa {Red"tor
e""fe ,I, llL,l"n •.•,hi"l. l',ka,hl W",.,,")., (p" .•hk"W " ,li","" &,,,,,,'e da Fw,daçll"
-.._
_.-...
.. """'"c."""••
•..•••....• ••.>:.o"", ,,~ .••",•..,,,,, """,'"
•••••• m' Tos)'''",I, Ak;", SI"""" I!>L,,,,,,,,,,;,,,I,,i,,, •• I,,, u" Fune"'"'" ',,'<m>cio""1 T",hib.i,
s.t1i,,,l<oKi.,,'a (Coo<d,,,,,lm .I" ",,'~,<Iri<, d" F"".,_I"''' t""m.cio"a1 To,ruMI .
Mo,ateru Nlll<ogawa IFu"d.<;.o ~\) )01'1'''). W&",hi "miehl (UniversIdade r.",k"~,, Gol,
TOdo Y",hi<ild (Unl,o"ldade d< T,,,kul"l, ""."m. Mji IU"i,,,rndad,, <ieKO»,k"llli,
" Y",hlo MlfujJ INi~I,,,n EudOkolli, Yo,hin" Vo,hillobu ("ippon Elldo~oni. M",",,,,hl
To,.o (Nit'r~'" fI,,,I~k,,"I, Y",h;kalle Hi,ay.ma (N;ppa" ELldOk1>n). Na"kl Mu,,,," IMu.eu
" ""'1<-""" ;'-,,1,'), K~"" Y",I"""rJISh"""k1>n). "u[(>oioTe"",.,,, (Sh'"huk,,,I. l(""",,, YuJ'
"
-...•.•
A Ar!<" do N;aj. _ F-n.re ~u."'" .Il.<ali~""k lrf~.iden" ~.cc,,<I'0 <l" Q'H~<).S<ephon Tumbull, PL,'"'' F. ~,"yrl (r",lw). F,,,,,col,
•..•.. . ...•.•..
IISBN••.• ",. ''''1 %00>~
~,_._ •.•= •.••.....,
,~'•.•_ ...-..
""''' ~•..•..•...•.
~ "'.~ I""
M ••••••••••••••
Moeo!Ir"alco). lo"" Noel ""I",,, l~"h<,oll". P,ali, .• , <I" f,t"d", A'''lOç'"'''). ~","''','
1"""l\;lud IEJ'{l).
"
"
,
______________________ Ka""",Y.<>uyhuri I
___ )~_ A Arte do N"!i<'
I
Sob,,, () <,ulor A, crimica. e a oIiEem dn ",njn!.,,,
.••.O pafod" pn"iJi>lór;cu 123
l:i~
A diferente
G"l~cs.
terminologia
[ll'fcn""e,. ,k,,"im. a1J'''fçJ(), u,o de>contm
'"
215
Jüju!>u: uma "no mulLldi,dplinar ~17
A força do. nillja, duta,,'c
0' ninj",
'" guer.-.'
,,,,mo in<trum~lIlu de a"tnndadc
felina i.' (I'crioúo Scngnku)
(Pcrlou" Edu)
"'
IOl! O J'ij\l1>\I do lJCr!ooo fdo 218
Era Meij;: o jüj\li'" clM,ico e''lueoi~() 21!l
Jigurú KallO. ing~nuo modernizadof 22!
3 -lli,loIria du ninjutsu 113
A origem do jiu.jlt'\1 oro,ilei,u: .õ,en ju~õ 226
O. principal' documentos ",erito. peios nini"' I 1 ti
M~nlo' C drmeri,,,, de hoje 2:1Il
Du<:o,ncnt", que dc,",revclB a l~cnica do oin]ut,,, JI!l
~ Han.•err-shu~.,; (Oawno ,Je dez mil ri~s) IH!
•. S/I{milJ.!f; (Regi.•'ros d", " .•" .• " li,., '&.:";<;;18 d"s Ilifljas) 1l!l Hibliol:ra!i"
.••. ",- ~
- Kacem Y"lJgh"ri
-c
Introdução
• uulros paIscs. PC~lSdque urRani'ar uma ubra sobre o ninjutsu e o hl,!úria da'
• "rte. ma",ioi.
da arte c "",em
roo~rio ajudar a, p~_'"'''' a terem \lrn mel~oT em~ndimenlo
u q\la"lu ela é ~rufund". P"ra e,"rever e,te UHU, loda,
• a. i"fonnaçlles q"e ,,,ei ",eram do, ~~T8"minh", origioai, ~ d,,, ~rimica,
~,crtla, Ctn J.I-'On~ ""UI;<>.As funle, u",das soo de d')fUrnelllO> uri~j"ab,
• provodo.
'luclra.
1'0"'0 arg\lmen'ar e explicar ,eu conleudu, cum ~ra7..r, • 4",'m
N~o "'O Irascs do 11"" "",eu ,hillan di"" ... ", ou "de .cor~o com o meu
,
..,,
shihan ...• , pa," dar P"'o '" minha, ~aJ",",", e ux~JiC"ÇÕ"S,De,de hâ b"""UlC
lempo, dccldl parar de unxergar a ane pelo, olh", de "lgum prcfe"ore, •
, que consideram o ,Iuno ,om~nle ~elu dlnllc1tu ou algum ""nellcio 'lU" e,te
l'Os>a Ih" cUr\~edcr, J"JUab ,,,no o r~'l"'i<o mútuo. A 1"lltlca do Oillj"l>U,
.,, como
shleeridade
quoi.'quer nutra, art~< ma,cial>, ~ ba,eada na ~"ncsMa~c
1."lu por parto du InC"''' q"an'n ~o aluno. Nãu por dinh~iru ou
c na
• ~eln coolrnle do< id~i" d~ nulra, PC"O"'. O Vl'rdadciro me"'e. Oll ,Illllon .
•
,
AAI',"d~Ninja -----------------------
tem ~ue "jlld." o ol"no a ,e 10m,,, livre. o niio 'cu t',era,-o, M." hoje em ,li,. ninj''''u que eaco"lre, dUr.1ntcrniull. PCS'IuL",na J"p~o. lnf"li""e"le. hoje
~lleIILtt'almente e'''eJL(]"a e,,~nda d~ ,incerid"de no mundo ,io ninlu!s" e cm dia, muita, p€<sa", acham.," ""P"'" de escfP,-er h,",o, wbre ai"Ju",u
!lO,"rte, mmcioi<?Qllomrealmente 'luer ~brir os ,eu, olh", do c"raç~o I'ar. ou niHj. ,em po","trplU se~uer umo mcl"rlol,,~ia dp pe''1'';,a ~orret~.
vor oomo" a arEer""ri H.cr",'em ,ó por (etcm viaj«du ol~"",", vno •• Oexterio, e oca,ional"It'''le
j)t'S'l"I<n~apor "lgLJ'" me,€., pl"r,i.ndo livm, c ",e"cc",. ",m "O "'c"o,
£ mllitú dirleil, 1>(* i,,,, req"er llm. c~l>acl~"~e01,''ILJe"lom",~ nm
f.l.r e e"rever o io1iamojopoM; eorr€!"m"nte. b,a ~ a ,p,,1 prM;,,, d",
me,mo<:oomoe I"'r qu~ eUla~o i;,o'l por que eu ,i~" i"o'! Eu e"O\1,,,,,,,lo'!
arte, m"eiai,?
A arte promoVea ,inceri~ao1epara c-om"ó' mesmo•. Sem dint,ciro. ~lad"açija
OLJf"ma. wmt'JLtevratiear com "m coraç"o puro_];,,,, ••o v,,,d"deira ,,,te... A ':'Ilirnaparte ~o me" I'"milde tmb"lI,o é sohre " p,Mi<,",lo "inj"''''-
I',r. e<t~.LJ,eiU'" <iiMiopc,,,,.l e ."lig", mio, c per~amil~"'s ,,,,,,rim, P'"
P"r i,,~. esc,c"" e;te li,,,,, p"r.1 deixar,," [,e"",,, pens;"cJll por ei",
"m me"'€ de mnjul'LJ,Nc»a V"rt€, [lo.-l€-,e,1e,,,,,brircomo enc""tr" ;u.
me'mas e de;co1>rir€mcom" o ninju"u era 1\0 p"""do_ Para qLJetodo,
prop,-;. forma de "ompre••,der '" or"" marcioi'. pela pratica reol b",""do
eonhc~am mclh"r a hi"óri. c " ""Imm ,10 lap;;o e • fih-"oli" por Iro, do
n"' cxperienci", do C"'OÇ~()e do ~orl-").Na" u,ei mui,o, e'plicações dLl
""e ,lo uiuju",u. r>,-;olaia de mim mesma ou de minILapraLka 00 pe''11,;,a
Mí,-kyú,o b",li<mo e,orerioo, porque ,,,,dto, ,a" oS '1"e ainda ,e re",r~m
n€"e livro, Nao e'trO'i e"e livro p",a £linr minho p,óprto "rgani",çau oU
me" próvIiu dújO.To,upouco p,,,. tcr moi, "Iu"os oUm"is ~r",luaçii" (comu
€rwneammte 00 ~"u"'o "vc,,", p.ro ."oir 1"-'»0"'
inC~ntt'" " f"z~.I;"
aeredi'or em f"os mirabolante, ~ poder €'piri'ual. A m"ioria oia, pc,",,"'
moito. fozcm).Fi, 't'm c'po",r" pagamen'o d€ qu.14ucr pe"oa. Sim, ele é
a q"em ("lei em púhlica ",bre o kujl JLJo,,,hem qu,,1e • ",da do ~1ikkyó,
Ompr.,,€n'€. C''"" e'pero ".da em troca. /I pr.-lt;cade arte, c religiocsde,-em
,e4oer O propósito ,eal 01"kujL £ muito import.1n'een'ond€r qut' a reli"i.;a
>l'r leiO",.em qualquer ial€re»c ou Va~n"lCntode valt.,
c o n",julso sM muito rlife,e","', ind,,-,;ve os se," propó,;to,. embora hoj"
E". é " ra,;;o lida 4"al I) ni"jll'''' nunr, dc"ed. It-r s;~o e".i"",1o por cnnte,üe, forlc, t'nlr~ des.
dmhelro. hle nf", pode ser um ne~ório. ",u 'lU' "" ,'endem to'o"ica<ou ol'j'I"<.
£ laml)(',""''';'0 ,,-;,,e ver coma m"ito, da, ch"m,d", c,peci.lbIAS. mP'
p"r'1ue '1"an,10ele ,e toma bu,ine." H)(;~começa a vender a anc par. .ivor
Ir"". sl1ih." e vrok,sore, e",inam a,pH't'" 01"MiKKI'-' e .uji "-id d"r"n'e
e.e esquece d" ,eol propó'ita. de ter ,i"t'eridade no pr;\tica. hi"em muito.
,cmin"ri", sem re.lmt'nte lerem teconio1ao' cn,i"amenW. do Wll mo"gt'
excJnI>I",n. hlsló,ia da, ""'" m",ciai. j'pone,a, qoe mo,""m i"o. A m",,,,ia
real. lIignem 'Iue e ••.,iei"do llC"a ci~"eia. a ,"bedorto 01"kuji .iri, reune.
do, gr",,,I.,, mestre, dt, aI les ,,,"r~i,,i, <co"umamler trabalho ou '1,,~lijlr<,ç.~a
latiA <iemamtmçó""_negócio. ou " u,ada 1-'"'"n", p"'lI""lare, au €nMon.r
IK'rcau," de 'u.s ""pacid"lics. Ele, p0<1eri~mpm'i"ar em ,c~redo C "j"rlar
Vt'"oas i,,&~n"a.,.nata .•• ~€ uma ICIT"me"taPd," aj"d"r a< pe"o",. o que
,ua fomilio.",m corromper ,u,,, "rtCSc "Ima,_
é uma da; rc£ro, en,ci"i, <io~"ji ki,-;.M"" 4uem rdlmt'nte ,e importa e"",
P.ro esta humilde .prc,el\{"ç~o do ni"j""u e do história jal",ne''', ",ei i.",,? Todo muml" é li.rc IM'" f",er a 'l0€ 'Iw,er. r,ao 0''1Mesm" P"'" ,p
"'"" d€ cem livrn,. rol", e per~a",i,,)lO'. N" (j"correr da livro te"lo lll",lrar 'ornar. ,€r c.tuvido.
dua, maueir", ~e pomar o hi••óri", A primci,a é mais cicntirlc•. ba,e~d" nO<
Fh,.lmt'''!c, nlinh. c'per.nço ;, qU€ t",I" a, ve",oitS q"e •.••. em e"e
fa'a, "crd"Jeiw,_ Para tonto. foi ne"c,sario ler muito, livrn' de d,fere"le,
humilde li,m ,e di,irlam ,- e""""IT,m "Igo impmlaUlepa,a ,,,a, '';01'' e
hislori.dorc, e ",ar v.iri•• cruni",,' muito .,nllga, pora explicarcomo n ninju""
pr:\'lra.', Qtl€€,,'€ndam ~ue o COml'aO oa art€" Ira,~"d" [10,aniUdo ,incc-ro.
c <> nlnja co,,,,,,wvam ,er pmprcgado, por vMio, to",on<iantes ~"t'rreiro, n"
!la itll",nç~opum € no l'mhmdo conh""i",cnto do c,~ede human". Por~uc.
hi"!Iria do J"p"o,
A ,"~und" ",,,,,,-iro " fac,,<Io no, d.dos forneci,lo, pt'io, ",lo, "
no /u"d". V",. ajuo1aras outras p""o."," n~'Cp"rtrl"co"''''';" coahe"",,~,,'.e
a.i me,ma.
P"'~o'"lnha •• chamados de d"nsha e m"kinwno. A, inr"rmaçóc, ,iio hem
;"tere"ant~'. ,~'" em mu"u' easo< ~ifj~~i, de p"'Vaf ,to ponto d,' vi'ta
hi"'\rico. T"lBlJé", foi !lec€"ário u•• , muito, Iiv"" p~r" exvht'ar com
preci,,,,, OSf.to, citado,_ tL<€!vario. de<oslwc m"kimnno, o moior;" ~os
~"~i., da colo~-;-",
p"r'!cul.r do .,e",ei Ho"urai M"<."~i, o moia, ~ecrvo M
"
"
,
'I
"I,,
,,
Kaoem z.,,,qlruri \
\ . ~%<~
[~/ ~.
""gd o hlldfl "in "<>latiu" E.,,~, termos rcolNem ~ hi,t",i.
do<~",i""",,'ulu> <1acl",,,,, d", s"~rr~i",, ;'llOn"",,
Com" "-ri,, mUI!Oc~[j,,,li,,, ~xrlj~"f " h;,tór," de»,"' 1
tr~, 'ermo,. lILeIcst,;ogirei au "»eJlci"L I,
"
lL
I emt"ri,
.
"" ""te!:l do
nh.1me,,'o"" tramiç"u entrr a, e'porte, cUlLl"''''DUJ~no",
d~ cU[Jli)~l~
r " ninj"'''L A, It':LIMiv,,,<i"ente:"i"r coc.
um co"fiihl wm "urros e"rrreirm. ,....a> ,é~nie", dt, luta
lú"em muilo Jihm<il,l"" .""'" [adt 1"'10m IniHLi~,,'
pIa. c.,. dO< r~.;"
de ToI:'l'
.,,,. • 2t •
A Acte ,It, Ni~ia --------------.
3
f'
do, ,-'Iilos de ~"ju"u f)~,h" peln Jap~u lc,-c i"lcio 'l""n~,, Em imimc"" Ca,,,, e e,cu!", eslu(h"!,,,. perccheu.,e
o, me>l"",,,<:<Jmeça,am" "iaj., p.ra ,." •. H", con(m QU- q"e a ~dúea do hlljlllSUp'''Mva ~e miLUt'm m~o jUHLU ~<~#
'm". 1"0 I"'rmiti1l a evoluçiin ,lo, tt'cnic"s. qllc e'"1Il n-
rine.da, t' aprimor.d ..",
mm a pesquisa .'p;ri'"al, Foi o que perml';" eHeOn'rar
\,
':1'f,'~ li;
'
o (,llimo n;vel ';,cnie" da .ne. A m.,io,ia ,I., e"",I" lo;
O ~uju"urC~LLer~ru[u"da e ,I"ce,. d"'-(>Çâo. O crio~a depois de algLlm.""nho "" V';"loem q"e" f"nd.dor
".i""IIl""'O em mui'" diffcil, porqLle n"u exi."iolIl me- recebe "ma inl"ia,~u 'ée"k" e ''''pirio,"!. •
too", ,,,tln,,,,do, para trall-'IIli,,;;o de canil''';'""IJ!O, isto [Pode"e co"clni, que o bLJ,iU"" e " eO"junlo de técnico,
é. não havi, "ma formo r'peci~"a ou pedagógico p"ra de eomb",e. a, q"";' ind"em um gmwJe nümero de h.,bi-
e",in~r. I;ra ",'Cc".ri" 'Iue " di,d~"lo dcs"nvo!\'c"t" I;~ad,,"eO'p<J,ai' focada, primei,all,"n'e "' "rte ,la ~ue'-
um, acuidade particular, olh,ndo n m<lvime"',,,"o. 0(;10 m. Ne.". mnte'to, " e'pirllu"li~.1de tinha "a, lu!:o' e,-
C formo, de c<ccuçilo. al~ que PUdl-»C imila, o q"c ('ra peci"l e •• riava de acord<>com (J ~r.", de' b.i"h,l"de e fé
ol"ervado e ~he~ar ~ perfciçiio. d<>pratieanle.J
O bajalsu indui" <1om;ni"de ,:Iria, arlIl.' e "~CIl;""' Para "ma pc'q<lba ma;, retina~o d", leeni,a, de cnnt'
c
J:.
(j"sen•."lvi~a' ~evjrlo a" dim" ,lo inceTtcz",. ~LJ~rr"," ~ate. 4ue .eja prnhmda " capa. de pre'e, a, r"açõ.s do ,.
comb",", pelu 4U,,1P"'SUllu Jap.", NalUralllll"lc, wm- ariversário•.;lll"ee"ári" "~Tir.,e. O>Ul b,,,. pude 'e Ve'qu" T' " , •
I pree)]de ,,'e)]ie." de coorrm"", com ou ,,11I o u,a de
e.,a p""lu;,", e'pirit".1 está lu,,~e ,Ie "er d'''prezh'el. T <
,
" • ,,• •
armadure. A p"Wca d" 1"\iW'" inclu!" os l"xe,cfei"" ku-
<
lIIitachi (llU:))). g"kilO(lUl). 13chlucbi CtlHf ~) ou yo- T,
• ].'
•
rui ~almi"chl(l\'lliliHt,), Budõ "
prMi<o, que ",,' a~u'" "" hov;a ,idn tran,,,Jilid,, I""" "ma ,lo e'pad~ e fUlldadaf<I""lu~l J!olm,ld" III,Hy" (.t.i-
cl."," <ledite, "hri\l caminbup,,,a o ~n,inn ~m m".,~" 7111<)," qual lern ongt'm em um, fallL'"'' e,eol" •• lIto
ryO 1-]]1<0. criaria [Jt'lo ~r"mk mO.'tru,1" ~'p"do ."Ir~
E"a .lx'rlu,a foif~;r" ",,",-h
d. crl"çi"J rl~~,~ol;"["r-
I". "
o tiro do '~CLJI"XVI ~ ~"""'ço d" ,,,culo XVII. I,,, Inú'oi.
m.,is,~em~mtr"\'"e, pública' ~ a r"rrm"J'" d~ di,dpulo,
lJ"I,oisda Sq'UI"la(;"~rr" \hml1iat,~r"p; ao .""lho ,i",
~ "'gL1;~''''''. C"lII « prolif,>m,au ,Ic I\ovas c>coln.', "
mestre. d,,< temp'" mouem",. mmO N"kuyama II"kuJú
Irc""",;,>ao <Ic <1"""m""I", ,e lorno," I'm~re",iyar"~Ilk
IIH72-1939) e_Ta,,,,,n S<>h",ú(18711-19601, lima refürma
sofi,tic"da, com len<l(on~ia.)"'I,,,d,,liH';dú .
",Iorçaoio leHlII" k"I1Júli, sua, ori~cn'.
A pra'ica d" kcndú llI'xknw, l'mt",ra ex"lam mui""
Ape'quis," d" .d,j~." r"",inh" e~verl, C Cm<l"",h<oi~"I,,, nh'ei. I~m pcrdioinmul'a au.
O C"JLt'dto,it .~o- '" ,I~,e"v"lve po"c,>n P()ll~O,~,- '~n,ki,l"d", ai"Ju V"..,'''"aJ" IIUk~nj''''Ll dú"icu. Rr",1
,nciaoin il ~nm{,,~ncjapr"fllnda ,1" ,l~\'"r para com '~<1 ",e"I,.". n~ arte oio ke"lu,"u traJicio"al i"rta, 0< ",m"
'<'"hO! que e,,,1" gll~rr~lro b"hd 'luC ler. ,\cei'or (] -di,. eram e,tuJaJu" POI'lU~~m n""~".1Tio<OIcapa, rte reo~;r
'ignifLt'""apru;;ura, n,10m"'ar. ()'Iue era l'()lIlr~Jil,;r;oá, a qll~lqlJertil'" d. "rrlLac alu'I''''. A nl'xiNI;rt.1~e.um p'-i'l-
priltiç~, ,I" hlli""". As l<'uLicos,,,,,,ri,,;,,~ 'o",arum, vur dpiu IIll'!Cnl~~ prAtie.1,Ia "pad.,,, "O "10"1",,,,,,,,~o cor-
",u, vru~",,,ivan\rn'~ ,,,h,l1ca,j.," cm cr"_",i,(~o~i.1 ""m p". foi reie~aJ" a ><'~l""J"plano.
a "'piri'"oli,I"~~. A, P"Ú<;Dl'> Ikatllad oi" "POit" 'moi;.oIo",,1f"mm en.
A, a"~.' d" !luJó SC'lo'nom me"o, e mc",,, f"lni,. Sl! curtaoio,. o que i"'Vlicoqut' a m,,~ilida~" Õ" corpo",,, ,ua
bllHt'nt(.,o, "','ol~", ,lo lou<Jol I"ram M,,,m'olvlda, [('ndo wlUIlJ"Jc, no hom ,1" pratit'''' fo; ,e",;,,~illd, ,~~",indo
,",JlLO~a,t' o lilocl',jaoie~~ mm'""",,lo 'lu" o, om'a, n,- mlli'o, movlmenlU' que <co,,,am«'cio, I~,úe",
tim"nla, '1u~,urg"am ufcr~"in. I)~"a ro,,,,o. V""CUa pOH
A !'lI", [k nc,lhili~"oic ~" k~,,,Ii>" "ol.<ld om ",a
eu, cctta, ,Ii'~;l'lio", ,to !lujul,u (kt'ni"'''', I"'i"'.'u. if'iul,u
1>,itlica.1'000'.," ~cre><'eHld'que, (lifc","'cm"nt~ do keI"
el",) alc"Il\'aram u'" "lto g'"" ,Ie tlcsem'olvi","nto. """ o iu",,, i",liici",,"I. o k~n~ó " muitu h",ila,io, Pm i,,,,. e
"hi~';vo oiem,"ar.
",ml,~m ~m ["""n" Ja, ''ú-oico' rfgi,1n, d"""j" '" ,~g,"s
i\ prali'" ,I",,",,, di,eipl;na< ,le«l~ u ""~lilu <lo~lLJ~ ,'(lu' a'I'~cto, ~I' e"m~eli<;;;u.u k""dol p'<)(C'"oliherda<le
"i,av" os l",il1om"rL1'"II,ieu l' p;;(:(>I(,~;c{).oi"i, a,'I"'cw, e .",jo-Iimil.\.~u'.
,,,,,,,ideraJu, i'(>'.'I""ó,'eü.
E,O('principio ""ntin"a.' ,er ent'"""_d,, "" b"oi,;~L!C
emoreill ,lura'Lt~o verioJu Melji (l~flH 11'12).O juuole O
Kt-'lIjulsu C J;:(,Jlllô ka["t~.,I<;,.to ~.~mpl", ~, pmt'Ur~peld 11Mlimi"',.10 I",r
Fui !la "'~IJ~,' ,t" ,~t'UI" XVIIIque eN'a< ~'CI>la,,1(' m"io ,Ie dist'iplilla, ~u ,-a'uro ~~ hat.1lha, e,piojJo~,'m.
k,:njLL!<u "ome\'~rolHo usar a ~.hi,,"i,.'p"do fcj,~ (um lá ~uc,rill)o. comhM~r~al e'c.
",,,,a, d,' !lamt"", cri"oioalgum ,écula, on'~~~"m" nom~ D",d" a melod~,I" ""1110XIX,comu ,k,,,ci'n a,,'e~o,'
,I~ tük",,, ,1ü""Lf"Jr Kd,nillllml N()hu",,,,~ 1150~-1~77). O men'e, " e"rul"", fl'c1wlo e OIJ'()~r:llic"cioJa~ilUfeu~.11
fu"Jouo' Ja c,C(>I~Shinkage-",'il (fil!>tó<I,~nmo '.,m""m 1,,1a!.o<ola,10
pel., "i,iv,,1 am~~ça llCIJl'ntal.A çl1~gn~ado, Rotrot, de Chb.
~a, primeira, ~rrnaJ,;r", ,k pm'rç-"o. am~ri~a,,,,,. <com() .~hllira,,'~ ~~rry, pre"<Cllpoumuitos sr,,,,,,,,,"
1179'--
1.1"'""""" •• .,,,,,,ia
tttó-ryu o protcr,,>o .,
() uso d" oI",,_ic Jd a""a(t<nn p"p"I;(fiw,,',e llUfi,nJo ~ut'rr~iro" ~mno j;i n""ia ,,,'orrid,, alglH" ''''C\ll<"ame, det8ó51"' ""'''
~'" m',,, .m
,ITUlu XVIII.O h",ló m"J"rJln 11Ilitllu,"'"o 'LJn~volllçi", com a introduç,'o d", ~,mM oi" fngo 1'"1''' p"rrugUr,c., m"-'""'" "" ",,;""
""d. ""'"me",,,, a um' ~~"Io d,a,,.,,Jo l,;j1;n,1Shll,nki, (179,j 1855), mestre t'm 15~il. """'"')"Iró-""
rnõ""ld, Oni 'lO'e
3 A ,\rte do Sinju --- /(acem 7.o,,~hari £
Judô, li mwldll 'l".l. lll"i",IH 01", prHtita"",, 'lo tHlje ,on,i,!emm u j"d~
formulado por Jigorü Kanó um" orle de combote te,,1.
[lllr""k a Imn'içflO cultural, irill'ui>iollada ~.•da diC-
A"'oh"efltc. o jodü e muito dife,rnte do "ri~j<L"1 lk
~"~" .1u> """" "men"a""', " ICIlc1imd. "I~~,,'e
era a de "0"0, lo",c~do prmdl'"lm,'nl~ <LO "'o da r()H;~fbic", diri-
"bandun,,, li conilcciJncnto C "' 'radiçõe, gllerreir.:" da
!:ida ,ume''''e 00 r'p,lIle d, comperi\'B,,_ Hnje. a rt.1 tle-
hbtiJ,ia iaron"," I'd'" ex~lur",. a, innvociom, lé.wica, in xihilid"de ~ compkl<lmc!1le e"lu<'Cido.
du."'iais <>eid"!""i,.
Realmente. "m dn, l'<mct'il", de "ano. "o_'''"Vt' ,upcra
Fui n~"c pcriúdn que Ji~o[()Kano) (IH(;(I-I~38) 10'- " duro". DOletC pCf(1i,lu o"ro ",ult.." ju,h,",s moderno" O
<IlUI(lU
11mnovu Il",dd" de treinamento, <,xtraJdo du Con-
e,ludu dH' Hrlto, m~rd~i,. ;oclll.;ive gol 1"" ataqu",. '''~
lO.itode "dO", "qual. por,1 I'rbpn(J. deu origem a, Ira- ,ta, armo" e t~eni,,,, p'Tigoso,. "ilu ~ mai, ahunlddu n.1
,H,i"", ~\lcr",i,", do 1"1'"0 .1nll~n_F"e novII treino de
p,ótkn do judô moderno, a~t'''Hr de ter sid" p""ic"d" n"
"r"",!m,,,;ilo e<>mhinotJa, con),ecim,'n1'" oci(iemais c " K'-"Iúl<onjudü de I(""u.
"'oo~l" de ,ç;lo do guerreiro _ bust\!. N.,da (> judô ({:;tt.
~ Oq"e pro"a u fOlu ,Ic KollO 'er continuad"" ve'qu;,~r
"jud,;"l, Il camlnhu d. fiexil,ilid"dc.
O !>UJUrslllr~djdu,,~1. O me.l,. Kyokó ~\ifuJle. ali.'" de .er
Dep"i, <ie ter r.''',,1.1dn u i"illl'" l,J:i>I, "juj'U;"") <l,- "i"LlUS" "O jLl,I(" rnj um I'm'imnlf "",íduo d~ jiljtr,"ll de
dua, ".<;col,,"".did,,,,.i;. T~",hiu ,I,ill)',)-j")'ll (]I;/I1tAtlli:t.)
r~p"t"çAo_ Oil\';"mcnlf. 'i,,,la ex;st"", ,Igum prali'"nTc,
e I(i'o'''I0 1i,;1Ilit:). < wubeddu vário, ",,,Iod,,, "dden'oi,
mui'o Ti~"d", '0' CUJlceilu> dt, Kanõ e ~llC rci"íHdir..Ul
• lie 'du,,;o h.teu, Kanõ conduiu 'lue o jUju,"u ~m O moi,
~~ca. e equilihra,lo d." .ne. mo,ci.1i,_
l," " c,,;irrar " "rc"l judú". ~1a" '1"ondo i,_", é ,,,,,J,,deiro.
.e "ilu exble um m,',"~ ,cq"cr ~llr "''''le • lf~rr,,,,í,,ão
(:'m'.Tlll"",du-.e ~n"d~.lme"'e "''' "'I'ect'" erlum- ,Iire'"mcnte ,Ie K~no'!
Mon.i; e de ~ltL"",ico d~"tro do jiljU"Ll, K"no h"h;rmenl~
~'imi""u '" '_'1""'"'' ~,,~ ele con,ld~,"v. i>,-"i~os",.
(""dou _,ua e,~ol" (lo'''i""I." Kod,,~.n (~;tlM. ,e,id(ouda
Karutc-dõ, levallo ao
Jnpão por Funnkoshi Gishin
e/ou a""ci"ç~O o"dc o t,mi,,!Lu é e",iJladu), em IHl\l.
No.<~n", '!l~I. o komr~ foi iml"'1'1"do de Okill.Wd pa~.
e d",e'lVolveu Oj"dô. ''''''' di,dplina b,_,ea,j" n, p,~'ic~
fi,ic. ~ "H nwrolidauc p.."a um mLlndn modemo. O j"dô o J"p."" por I'rrn"~o,hl Ci,)ü" (l HGiI-19~7). ",b " Hume de
Okin,wa TOlc lN'n\li+. t",,"nica ebITl"," de Okin.1\''''), h-
r"l'idH",ellle ,e '"mou llm gr"nde "'C~"O_
Hm r"l~lic<>. "."ú
,ellLpce lent(Ju pmm"ver" "i>dó~,ltL
jLl<li\COmu Um mel"dn fi,leo Jlom a "moliemi""çAo" do jU-
,a nu"" 'ecnica de cnmo",e
'Omllm ,om a "ntiWl i>'álir.. ,ju ~ojuts",
n~o 'in"', n"nhum
C mr"o,
pon'o em
.ind.
com o rorr,eilo dt, "dú" do butio.
jlJt'u, p~," ninl(ll,'m enmeteT" rrro dc co".i<lc'"r Ojudu
l'rim~immcnte, • l',Mica que scria ch.m.da (]e ~.r",~
UI"" lecnica de g"""", como u bLljubO.
dÓ po, volta de I,no mo,lou dt, r""HC dcvldo "O "W[]ClLt"
ilepoi, de 'u~ mnTIr. e com O n"mCnlO do ",ilil,,';'''lO
do "ad..,,,~li'mu c ""I, rcjeiç1lu de ludo 'lue 1\"" era pura-
j"~,o"ê,. n juli~ foi incorporado, poucu fi pouco. ao lre;-
m,"le jo~"ê,. O bmt~.d~ ""m,'n(, ,o~,i"io em rOoNir
"Hmentn milil." fo''''al e ~r.do"lmenle 1'""uu a ,n in
b'a l,e~LI~n,i", pré e,i"bd<'t:io1", dc m..,vimen'~,1 >em
Icrprc'ado C(]taOlJujul,u wT<l"drim,
4"dl, I"'" .plka\'.~" ,'viti""I<' em _,;Illaçóo de com!>"'e. K,j"
,"J~m di<."', Op"hlie,,~'àodu romancr "S"~,,," s"n,bim". er" o Cl"O da, tecrrica, ,I" tnJjLl"rr_ Com o I",dó ~ " ~('n
R.,,",",,"
I'''' Tomír" hunc". ~,,, 1912. muilo ~pul"r na'lucl" 1'1'0- ,t~.1"" excmplo. o "t"'1Lt~ l' a lIdc'. ,ao praticado, ,mr ttó "'''''',
aa '""""""
,scoI.lrt\ll-.fy'O
CH nu J0l'~o. roi ,c~ura",,,n(e a origem da ""nr,,><lo pela diminuir, od"clda<l,',
-----------_Kaccm z"H4hm7. [
,
I
I
TuJa, a, ["mica,
no, ,itll"çM, M wmlJ"t~
<-,,<;ã(] de co",I",le no
,I" 11IIJ"'"uV;'"", aplicaç'-"" rll,,'['"
ka","
,,-,aI. Q,,,,I~Il,,r iruJ,çJo
nc Okinaw.
lal'"'' '-i" l'L"""nslli. 1;;0 cWlic'. os c,I<"I""
de .1I'ti-
n,-,o ch"r,ou
de ccrr",
uu ./
ni\'e1
<"',lica,ão
Ú(' rc"li>mo oU k"rn,~~Jij pelei sua l'efSolloiida<.l~ e
,i
Do;' di,dll"I",
t.,c"la,.
prAtica irrJi\'irt,,"1.
{)1,,,ka lIiwHori
J~F"n,1ko,hi eün,,'miram
(1~'131982) fui"
,uaS pr()prh"
futlrt"lu, d"
,
I
pr.1licante, j"l'()nc<e, de ~mll~c rCpLlLti\' ,lu. c•..•
mo K""L,lli'"
, \Va,j(,.,..,'u, CnqLLan,O[h"",a Mo""",,, {1nJ 1~'141 uiUL!
~ Ol>uk •• qu,' lent",,, ""n ••.."("'" 4U"IiJ~,le d" b"M p.la. " ~y"k1J<hink,,1.
intcB"'ç.10 ~"N>n{'cí",,I" ",j{,' no h",ii,.
r"ra e"e' pml;"""'"' ja!,,,,,",,,,,. m"itu nl'c[[cnle, na
U aikidô de l\tõriht-'i Ucshiha
nadiçt", ,to ~c"j'''''' c nutra, rlj;cjpli"a< <i" lra<lido,,"1
o ulUmu pilar <.I"Jc,,,,m,l •.imen'o UU I'LJ(;" To; .\lOrilod
lJUJ""'u, u <-""Ieud" c ,ie,iglli" de ""'~ arle '"ardal ~
f"noindoo'uu "iki~l\. () "ikid6 eO"lCçOIl
\Je.,hlha (I H~I 111(;'11,
um.1 im"parAvcl c cio", prOlira (Ie .,-""h,"o _ 1)" ""0. paro
a ser !e""d,, em vil,ias e,,,,lo, rra~;ci"""i,, ,I" h"i'J1,<U"
um ~ral](1c""",ero ,k ,rlCSl,~
.• ~a ,\p'.'ca, u kHTaW.J~ lC
m<:CtH.'HIntl"~"ci,,, ,j", prittic'a, rellf'io"", COI!!UI"" fo,tc
I
I
presen'a"" "In" -~"n\'" f"ld"'nm- \'In!!"do aiem-<Tl"r. e
,,,10 li"l", " m(","u pcso no h"jlJ"u ,In "tH"hi j"p"n~'-,
~"f;"e m"tico. L'e,hina
tHf('It'"lc'm"nl~
em 'c.I''''''<Lic extrannlin.;,.i"
d" FWLaku,loi e 'úmn, fni u <!!,;('o que "",t'
e.
..
.\'\I)'"V (I ~~H 1'15:1), lunil,1rto, <I" Gojú'ryiJ, ~l!lIHm lIechi
'arer<Jaj:xl"
IIHlIll-19371, funda<lur ,'" lio,,',i ')'u, " U,oki Mo",h" O)'Ú,lie,iriIJ" >l' aproxim(lu do, J~>d,'r." poli'",,"" do ~I""-'"
II ~7J ., H44). 1""oi,,,J,,, ,I" M"W~ll-ryU, qu<' i",uxc,,,,,, U'" e al,aiu '''''ito. olici"i; ""vai, ja~u"e,c. "'t,,,,wnw p.ra- ""~"'" "'"
o. Y;i"};,,,"
,
A;J~ ___ '3~_.AArt"d"Nj"ja--------------
. -,
",' , -~.,1""~(,, cumo ,eu> ,h.t'lp"I"" n incrivel domlnio das (<'c- ~"de do "u",hole. 11m"ve" que llm """'~" entre '" doi,
;\"~.
"io." (1~mmha'e 'llJ" Ile,hioa Mmo",{ra"a lruux~" ~Ie I'!alkonte, ~ ,el~<!odn,aILlcc eonl,o"I", O famu,o "aiki"
~-~ ti"';'" "1''';0 no "xélcito. Elo 1",1'''' ,,,u<i,,nça, e mn'l"iSWu I{\-'<\.Illemlmenle, ""nir,o rt", "n,'r~i., 'lu,' re'LlII.' em
nun,,"""'''' ~lu"o,. "lLtr"'" ~LJ"i,ti", "".-;",10 ,k ""IlU. "'Ua ,ó"l " ~irecio"o,l" .'l ,itLuo"i'~ç"n. "m del,i'''""l"
M.". hoje CIII di". o 'llJO _,~ ••,h" ",alnWfllC rJc ti",llliJa? da ilLkriercucio. eO"lOnm 010_' pilare, du comloal~,i,' um
p"," collhec~-lo. ,Iev"",os eul"",l"r ,eu e,li[o ~ sua pnj- m,>tJo gemi.
li"". ja (]L1~foi .>Ic~U"tr, 'vin" " aiki,M" _O aikirlô "Iu"l (; En'lu''''O i"o, um <'~rt" nLimem de ",,'iM"' e,coi",
"",ilu difcrrlJ\e da4uele cri"~,, 1>0'Ucsbib•. de ,',~ad. e '"cnic." de combale conlinu~m o Immmilir
De foto, ;C~ úllimo n111O. Ki"llomMll. l'''ualhou li" ori- ",." I;,cnica<n~ forma lradiüonal, """ com 'u" nUme",
~"m d" 'cu<):"ni,açijn '''cnie" <lu";kidõ. E"e 1",loolho foi ~xlrc!lt",,,,,nlc re'lritu dt, ,e~J;rtnre".
lle,:e"llrio, í;l 'lLlC.emhu," ,~u 1'" "'nh" ,i~"
um I'",ft,,,,,,
ilLcornp""!vcJ,Ut',llilJap,'nencl" I, ,,,,tig~~"'-~~~(j d~ me,- Iludel moderno
tr,., 'Iue u",,"avam mal, do 'lu,' npjjc~,'am_
Hoje. n" hl'r,o, " ,igninc"dn rto p.,I.",. t>LJ~"tem
(:O"lO '''' l>ujul'lJ '",~i~i~nal, O di>t'ipulo deveT1"
<c 10m~doc.,d" ''C" m~i<'"a!~o."O me'mo lt''''1I0 e", 4""
~I.rimo"" uma ~"p.1ei<l",Jede aie1lçlioba,'~orl" na I'uca lllllllipiica", aSdi,dplitL~, que OcutlSú'uem if"" ,"xc'mpl".
de ,<\eniea,co,,, " me,i«, !'~,em, comn O oikl,]ú al,"i.
i";-dó. b~LlU-(ii"jú-dõ e 1";-eM),0, _<egl\irln,e,,lo I",di>
~orta ,-,." "'";, ,eguo<!ore,e lIe,lül)a 'e d;,>oei"," de moderno ,e ha<eiam no "tl,maç;lo ~"' difen'nps entrc O
Vailú-ry1l.'omou-"" vi,lvel a Bece"idu<!e de cT1aruln
" pmgmma d" J->ru~'e,,:;ot~enlca formol, U ",,'lu,lu de
"c'po"c dc eomhalc" C a edncação fj,ica. citle~orla ':11\
que de I"i d~"inc ••do pelo General D"u~la, MaçAn),,,, e
~
co<i"o lJ""'d<!Uap~no, no C(lnvlvlo,t~ Bleol",eum o .,I"no pdn Comando SLlpeT10r ,lo I'",;er 111'0,10
ISCII!').d"mnle
iã nóo "m 'lJfi~i~n'c.cr. "ec",,"ri~ .lgn 'l"e form"li"~;,,, o "c\lpoçáO ~n, ESlados Uni,j", nn ,,'qlJ;pel~~ú. q"" só
e <!e,envolv"",." alkidú.
~,
,
Alualmente, a ~s;o<;j.çilo Aikibi. ,Ie Tol<yn.",la-
I>t-IecidoP'" KI"h~m,,,u, ;, o unic~ "m 4"" UIILwa"de
núm,'ru de In<'ru"'r~, M alfO"ivei lh'era", co"'o'" dirc'n
""Iori"a,'a • p,;ili,'a de a[jvid.ue' !Lóncumit!erad.s "ml-
lilar-;,'a,'lJU "m",cioi_".
De '''!lJleira intere""," ••, ,'xi";",,,, n••lapa", como no
,.,.,10d" mundo. ,lu." leml;,ncio, q"e reinvidic"m te, ~ ou-
J C"", o 1""<1.1d,,,d,,< lecnic"" N" ""I"n'o. , n"',"-~," do t"mlca tmd;çàn dn I"'dll_ Iim" in;;<le n~ aU,{cti,l,de. na
Ja cont.'!" voria: "Igu", f1c.rorn ,omenlc "m cuu •.•Icmpo
~"m lltsbiba. <lul,,,, 'r~inamm 00'" de I'0r mai, 'empo_
viol~nc;~" até 'ne"no '"'' alilud," 'dn~",nla,. O e,loft;",
.,
"
Io .
'7
j'
•. 30 •. •. 3' •.
• ,;!
.', ',,
,
A Arto do Ninja -------------- K,w"m J',aughuri --E---
• 30 •
.#~ ------------ Ka",m Z<'ug~"ri
-
"1l'
"
'''''. <I""""'mri,,, most'üY"In"
ele, rcp,c""",,,""m.
\'i<,lêrKia c" amc.'ço que O Chü.,lLjfl~Llra ("ma vc"Jo da iLi"úri"! de ~adahi,le
, 11807-18731",,,,t,~ce,!", ",,;mbro, dLJ' 47 rllni" t'ar.
..
~'! OH"" coleção de pinlura,. ,I"roga 14i'-="i).mo,!,-" '"
"injas em l'e"., de ,,"'emo ~roti'n,o.I',,", "I're,emaç"'"
re~an,ln n oap'" ,1e ninja, O,,"a ü",lraç;lo de,i~na,1a ,
K,m,,,,,i~, ,el,,~;,ma,i";1 P"P de ka""ki -Ka""~d,,,n Chio.
exibem ,1 v~_"ime(]t" '"'olm",,," negra do "iuj". COm "m' ,ld"r,ma", "'''''''" doi" "i"ja. domi"'n,lo uma muliL~,"
o""'''mi" sem,,1 ,.!e,prupu"';"",l, '''jcitan,ln ,em 1''''-- .,e~ur.1"dnuma lontem" CUm'noa' a, caracteri.lic"" ~a'
""in>, " um, ."ri" de po,içüe, cnm ,una IIc,ii);Ii(j"~c oir q"d"' u,ada, pelo, ni"ja•.
c"'''o, invejo a qll"I~Ll"rm,,,l,,' de Y')ga. P. " li"a cnntinua. No ~"'onlO, cS>", ,dercElcia, '"
O Ilhon nl!"mi-~"'" IlH1I31. um li.", de iiml'"ção r"tIJ,,",'m infu'l!la~~)e,vag'" <lu!llnjut.'''. F«a im,1S,'m<lu
Oi,io"fdo a Iln"",,,; {ou VU";"eimt'"le a U",m,,,,,). mo<"" oioja e.";j pm qu,,~ 100'" a, epopéia" pe~a. d,' !t'''''o,
LLmJjj"j. ",tapeandu uma mulher. ']'000' 0' O"'"ltlcs ,h nu,da, e rumanee, do J"p,,,.
ve"lmen'" '~"c".lll"d,••.
~() (linj' ",':in 11~,"111"~"mcJl!o•.•. E"" ~ a imagem q"e "japon", 'em cm onc"lc a" .e
I':"a ~ uma das pH,neira, ~i"'ura,,, mu"'ar" n;nja comu lal", de "inj"'.
um homem, ,-e.lid" de pc"",. O 1>C"'dmen!"do, (~jden'ais "~u (, dife,eote, Amainria
A "",uri" ,!ess", pilllura, e in'p,,,da '"'' hi.,'I"ia, d" "~,, oinjll'''' como "",a p"Hi"" da, ,om"m" "ooubiJ1ando
'e,1tm leal'uki,nn 'llJal '" ninia, ti"ham p"pd por oxem I'r.Hica, <>cul""e(lm a, capocid"de., lemip", on comha'o
pl~. ".\1eiook""""dai ll,,~i- fui ori~;,,"I"'~Ht~fdta p"ra jo- ,,,trema,,,,,,,le efeli,.o. !sI" ~ ,calmenle 'woldd,'?
rori (Iealru de fa,"ochel e ulcrecc Ullldu, melhore, exem.
(J "injut." ""u Im par'" do h"i""". "e", lCm,ai,,,, 'lO
plu' d" magia d", "injo,.
"",11>.Tampouco rnde 'c, cl~"in""do como ""d~ N;ln
O P~"''''''gcm de Ni~kiJ),mjü."'" ,e~"idor de ni"jLJt'''. ",,~ue u cllmmbu "a.ado p"l", ""06< ~,-,rtra<,m um t'a.
e lr~",fun"a,i" "m um m'o d"p"i< ,Ie "m ell~""ta,,,(',,lo <' mioho li p"'t" d"ranle o I"-Ti()<!o
~leiji,
, de um ril",11m,\~j~o, I,",,, 1""",,""~CIllSClor"alLl o mai,
O 'Iue sc' ])Odedáe, e q"e o. p,"lIooot'" do ninjH""
[m"nsn njnj~ do rq;crlúrl" le,,",,!.
"h,e,,,a,-am a' ml"tAnça, C a ",'oj,,~~o d", hlmk,,, e.-
Na peç>l"l\ilall'ulJ fr"f"u" 1l""",lLl"lamb':'m apa",ce ""nd,d", tia, ,,,mb,",. !l.I>.,ervo,."'I'in"a" I'r,,~i,or_O
"'" ninja cu,," o ,mllle de Tenjik" Tokubei, que foi "a"",
"'~"". O p<'ri~o; isso, cn, l'U"t'a, p"j"m., ~ co"w u "In-
furmadu em "m ,apo gigalllPoepo;, d" um rim,,1mágic"
ju~~!".
iúe""nid,,-
'I"" pie ""~<:rllacom o, ,kdu:;. Ex;;lem '"ui la, I"rle, em
'I'W ",,,ilO, g"erreiru> "''' "'pre,enlod"" como "inJo< P, O "Ini""". n" "inflO, ~ "m kaK"IC> JHI'" 1*'1 •• ;1)),i""
,,,b o ,jj,I"r<~,da rollpa pre,a que "an,,,,;'ia medu, d", ~,um" clcnóa .cal de ,ub,evive"da e combale j"va,i<oil>
",,,li,a,'am ,e"" 'cri,nos". úlrima, con'''qij~"ci";, "Iiliz"da p",a pl('di,,,r {' prole£,,'.
so do peri~o.
A f,,,ao,, h;"úrla dn, "47 "'ni,,", 'l"" ,e tOmo" u",,,
Embora '~~,,;cameote a ,1ife,ença "'i" ohvia. quaJL<lu
,. ~." mai< pop"la«" ou,,,, ~Mlil",alu,a j~pt",e,a. tamh<'m
n~o o",ap" d" mi!Odo "inja, O "'"'lHe no'mno l>lnçaolo cOlfll"">ldaao>buju(;u, p",le',e ,li,,,, que" "inj'''''' ~ Ulll
pdo, li"i, v,,,,al,,, que '" vingo,'mn ~" t'i", Yu"lJimulo e"ad" de e'plrito, me .""In" c"mo sr', a ,nm1.,," de "'U
env"lvio a cunlplil'ida<iedrl ,,"curld~,, ~" dlscriI'"" que a "dvC"l>"ri"e L~lmü<e, "apagaoo" me,mo ,1i""le dele.
,~, , "oHe olc,,-~'e,D"I, livro, de ilu;lmçú., ~e'G"W'~ " ""na Uefinid" em ingl~<como oU", "'I oI rem"",lJl~ lln,,,""
,
, ,I" ijjv~"ln e n "'''qlf~ "''Pre'a ~ ra,a ,k t'I'rl, dU'~nle o (" rl,l~' d" licrlr ;",.i,j,.ell, nu ai",l" -lI ark do ;n,i,ivel",
qHaln, 47 rúnü, ~.,'a,.a", ve,tidLJ'de 1''''1'', como ~inj"<. ",.,'" o,'hniçó", ,In nioj"[;<.'"''''''''''' que a invi.iiJilid",k,
"I • 31 •
~
I ____________ KaCl'm i'''')jgh~ri
I
o aJl<H,imd!Ue u, ,,'~r~d(), '"" " d,"ve de«a arte, e que ,,
gano ~egamente n. hoco no 1000.1': mult" i,,'m~s.<"nle no-
""a< "l"i(I,"', p()~etll»cr"d(jlJir;~~<
"",,ente por mp;" d~ ,"r a similaridade C<lm., atilll<l<c,e léc"icas ne comh,"e
IreiILo, l~v"d,,, CDIIJdi,e;pl",a de ICITu, nu, qual, a lr~-
en""otradn, entre tri!>"" ,1c jtl~l"s. em rorticular ,1" Amé-
p,1\'a (, p,,,ticul',,m~nll' Itl'ina,ja
r'OHdu Nu"e.
, £:.. t'dp",a está na ba,e de 10,1",'" "''''''''C;o, hi,lica,. ~
Como Um" prãt!ea de"ino~a a predi,m e parai o
o ninju"" niio roi exceçilo. Aliá'. ILt"'C 'lu~,ilU, u uilljubu
pcngo. o ninj''''u ~omonsuou um controlp d" lempo e
>UI'Cf~ a; u<tlm, al1<" n,.reiai; d~ Icm~e. 1<ror ;'.<0 que
da informa,.-au. e"e"c;,,1 porn a ,ol,,~,.;.i'ucia ~ ",ce"O
'odo, '" ,enhore, <lu J"I'"O feudal e,l"""lll 'cJ)L~rc '0- du,onle o confrooto.
dca<l<>:l
pclm pra1ic"n'~s ~c n;Ilj',"Sllj
1-:10ve, ~p encamr o inimlp,o. o ninjo ma o frau~e. o
P",)c '" ~e~nir n ninjLJ"" wmo limo "Inci'açf,n ao '"'' "
c,con~c "'" £'''I'U, como o o",i~" ",,'onde a ca,.,..çn"";11\ "",i" 'l\le "' hnhilidaut's C d e><eneia "mjo,"" t(m ,ido.
que ele e 'oc.,d" rd~
1',lm" d~ mito. e >t"mp'" ,er~(). "on,m;rido.' "-'mente ilquel", que rcu-
flepn,ttc "Ia eo"n."p neles (,e,,' intmiRo<lno me,mo 1ll'l1\ qualidade, humana" E nesse ,enli,lo que deve ser
I'ru~"rç"" que 'q"de 'lU" j"Jvort"oncom ,eu h.rulh" ~nt,'n,Il,la" ''1''';'''" ,kllniça",
.qude, 4UC() cen:am.
['wcure lU,l" a, llolkla' rdaci"n'~.", a eles. CUIILU
" "O 'lHe '" d,aJlm ",njut.'" era, ,"" ~omqo. umo di.
Wlij"ha ""'"llILt'"k P")<Hl,1 b'l""'" em lod", o, J\l~arcs .• ciplilLa de KOb"juiS\l (l~""ica, tro<!ioim,ai, ,lo ,"om1>"'<).
Tend" ,,,,,dado ",a r",ma, porte <i~'"'' Mie ."h,,,,',ve no
l"No, O ninjn!;" ""0 CIlII,i"" ~m .Ia"ar OS l\oIBell. Ou
I'''e !!N'ho mos"" " comport,mwlI'" que 'I"ai~u", "in-
'i"" violo< "~m 'MM. Ct>momu,"" ."r<,dilam.
ja p'illeipiont" d"""ria tcr ~a,a ""nd"ir ,,,a ",iss~o. Tud"
~ dl';t"nlo ('om an,lo~io, ar comF~"lom""lo (!o, ,,"imo;,. O k"nji 'lIin' (~I do tLillju",u é !ino .,t,i"olm nll ,hillohL
n"fe,e-,e a a~licar o'I"'"'''m''llu, e" "go ao Co,!" do "'_
• N~o "" Mw ~S'l"",,~r '1ue " lIini"'-'"
<1evepermiti' ,'rr ,em ,e, vi,lo.
~ "n", l',itli('a 4""
pada; ";g;"' os "lUS " pensam"n'o, cu",lan'rmr"lc ele'
"
(h"",
vindo,
f,,(O impOl''''n'"
de I~a e K"g". 'l"" e'.Ol
h"Lil"d" •. A "Lsc,vação
é ~"c e,,"
da lIat"reza.
arle JLa,ceu uas pl'll
M~,,,,el""g~'"
d", hitbiw;
P""CI>
" do,
rr
h>!""zo!lo ~omç.lo.
Ao '" ~xc~,j~, ,10 mo",'i,a
li,lazer u> ,'un",d",.
irracio"al ,,,', aios ~o'" ""-
a [om;"" nu, pitra" lOO.'~"rla. c de'l"
m",l" agc hmil~,,<lo u, i",~"b(),. p'~"e"[lJdo',,(), de <ermo<
" ~"SII,me, (!o, pe""a>, """n (,OIl'U das con<liçõ<-s ~Ii
milli~ao, 1(,1Il"lU pa~d 4"(' não ~cw ,e, negFi~endado!lo dirigirlo. pelo, vento< d., m'ld.u\',. Agir p~i" COtllrul" do
. ".,
'
p,útica ,io oillj''''''
I'ooe.",
.
cnt~IIr1", f"~ilmenle 'Iue li; p,iml'1ru, "inj",
~'ú~,;u ,'~o ••. i,,, verdadei",
polavm lIinpo (U1!i~1
-,elllido do "","c'rrr 'nill. na
•
"
~odd",ic ('"cndal
de 10d", "., e'''''''gia,
~a," u", niIlJ., já '1LLe
Ode,~m'olvllll""'"
começa na "!'>,,,,,,açâo.
Embura lJiio exi""
o ,,'1"~" M m""lc
inf"m,o_'1" '~cnica, " dell"i\,tlu mu"'"
uc,'~"ârio pa," o prMico ~o lI,njU"".
,, ,
", n~o f ,,,heien'e.
Ser 0.<111[0 ~ 'ambem ~reci,o le, um- M"" do 'l"l' Llmo ,i",~I,,; I<'cnlca ~e e"errilh". o com
I , ,, diçf"" H.k.,
" pmti~anl"
e J"i('Uli>gi~.,. a",e"ai> '1"" fo' n"m qll"I'I"'"
p~"Ssúa"'0'< cflcicn!e. li".,
,!" lIini""u.
Ç()1I<1içi'>e,'
que d",e
,ao nece"J,i".'
d(';('"v,,1Yer. '~u""o
~ac.
ç[,o ria.' "'cllic,,, jaz n. "'1ui'i,,,!,,, ,Ie ulIJa t'al",ddade
Kllãnd. e, ao llIe'llL" 'elllpo. Ilmo all~lt(j'"
po<,ibi!i~.,J"". I'ormi'indo a I'e"oa ,e, "Ia m€'Ill •.
d" 1'1-
po,. ~lIxe'g'"
l ,. a ,,,IH,,,a i"exu"h-el". a, 4,,"i, l""mitem ,e "~"P'a, ., Para 0< pt"Hea"lc; d" "'''juB'', e" ••, "lO limo 'lLl".<"'"
4".1'1"'" 'ilU.'çã" " ",a, o< 'ru,!"r, ,em d"tLlrpar o ,,,,,lido rle ,ohrt'vi\'ell~io. 'lue ,,' [~>rmiHa '(' ~,ole~lT em u", ~e-
,~
, ,lo orle.
, , .>
•, N~o c"'''iu, comu mo;lo, acredilam, um ~raJld,'
d<XJuda l [i"O,;a "m ~Lleo menor <1cwi" POONÜ' ,i~nific",
o mo"~. Do me&l". fo,ma OU" a, ~rande; r~]j~iO<!,"1'.'
! ,,,,,era"L, dnrollle [>"r1o<1o,m\lilO C~rIlllrl"~,Io<, " lIinju",u
'I ,,
<JIjJJl~rIl,i" ninj", 'lHe li"h"m l",j,,, aS 1"lliliú.(1<,. lIe
'urli-iu I'a,~ .""pu, re,i>I;."d" a ,eu, ,eguido,(', e fa,é.
w_ ""'''''''''
ce,,~li,," 1""" pe,ceb", " l'"ri~(J aTU,., m",n1() de ele ,e
" , I.IT 'ornar v;,ivel. SllJuellw "m ,('~uldo, "O!ll "m ~ca" M lo, ~,it"r o I'c'if:') ",o ""C"tlf,.1-I", "ceifan"".o ". (/"""
De""""" sç'" do k.>y"""
i"""
" pu""a muilo ,,1'0 I"Mle'i" elle£,"'. e,,,, nfvcl. (: 1'''' "."a Ill.,,,ei,,,. llell'mlizolld".o.
1 9""'."'" ""'. """""
./
,
.1, " .• 3? .•
,,
-
(lllrra u"finiç~o, na 'l"al a c,perie"cia ",brcvi"l'U ntra
comllm. !'"dc-,e "O"lO,ar, [lm "m "m~les movimento.
L
f i' l
,'b u. priu,,,a. é " ,eg"irlIC:
urna rC'[l"açao, llm" Vd,,,,,~"~c uu ri'm", 1'''']'"gerar um i I
número i"llni'o de mo,imemo, "aIJlic",ç6<'S.~ o c~nt",I"~ ,I
,ia ,,"iü~ e!llre u ""rp" e o e'l'irj'o qlle Imn", Iho<>i",,1
ai' ,
I
"O t',plriTooe um muja'; h""'ddo na açãu ,lo "lporta,
a Wl'gnnha SI'''' """cder 'cu ,,'>scn'imenlo. ~,l" 'c Ir.'"
de agir l'eJ1~o,amen'e, potlend" m"t'1lUcara> liC",';"o,com
l'a",a,. "lv,'j, .'''p"nm" •• Ie clC'itc,a,
y. n.;~J""" e ~~ml'u"" de ~it.n~i;"iphna' fundamenlai;,
<I", 4U"is'0 UMo 'é~;<;ic"" ni,;j~ !lu haohi;"n" I £.r,.i-
I
uma lâmina 'lHe atillj" O cora,""', "'O' de uma fior, .r{i[f- !\r~, nilo di;dpli<oa; ,hll\iuja) <JUninj" no hakkei liI?.-J'fZ
Mo nexlvd, P"'" .,er usadu t'ou) "mor t' promovt" a p"' .. /\'.:l:). 1'10' ,ào,
Em ".,;,,,na, e<'ILli\'.r-sc ""tumlmelllc .1'1e.'p",ta do
N;nja "O kiai (.t,''''';'''''>iR, u"ifit'"c'''' p"lOicada 'c,
inimi~~ com " co'po, ,er "pag"du {~a men'" e ~o, ~Ih,,,, p;,"ç,1nc eTler~i,,).
d" inimi~o). c aj",]a, a 1l.Ç~0" .'''-ie;'orO ;nimi~" I'clu "'o
K~[lpõ 'ni'j,,"n Ittd.'l~Ui, li,cnic", de comh"lt' cum
da, "ineo la,.' ua no",re,,, ."u o, princil'i". do ninjo."
I\L1IO'
v",ia< !lo,e.-"!,,, na, lei, 'lue re~o", o e<>rp<>I.
~inp{) "" km (l!'.i.!i(})iIl, léc',Jica. dc ,,,pad,, l""t'a~",
t'ic"a tI"nlljÇ~o,no'a-,e 04uck nivel dt,]'c>isténciamui. 'lO lll~!ndo de comba'e do Ili"ju,"ul.
'O >Llpedor"a normal. Jl "ma que'l"" M re<i.te"do C de
Yori-ju!SuHf(iIJ, I"e"in., UOlaH,a),
'UDcmro imu(><:,~,'el,,em "c.eeoer ,eu rcs>cnlimen"'", "
S!lurikt'n (-f~itl~Cllica<,1e "'Tcme,,,,, C m,m"j" .10
qut', v",a um ,e, hum"no n"rmal, j~ SCTiapartit'ul""'lOn'"
clifldL E>se I: um nlvol muilo moior uc I'c,i"~,,da, que làmina. c uulro' olljclos),
Ptl,le "" exoculadu ,,,mente 1"" Ulncorp" ui,dplino(lo c Ka-jubU I'HIi, '""nk" de '"'' de f~~" em t~d", a,
q"" vi,a em simhl",e perfl'IWcom o e,pl,;'o. """ I"rm"" de"k a "O]'l<.'"Ç'\~
a"~ o u,o o,' cxpl""i~o<).
S", capa, de ,le.,a~arecer. ",el ap.~,,~n" d" rnt""" C Yugoi{1t7i. a"es, m,i,io,1.piwo,", dan';a...).
olh~, do inimiW),e 'l<"r ,'om c"utcl" 3 mlureza re'l"e, Kyom"n I",n reli~iüu e cUJ(ht'ó",,,nlo e'pi'il""II.
m"b 4ue umo <;mple, I~enie". Exi~~um e~'o(l" ue ",,,,,!t', Em ,11~LJm", e,~"ld' ,il' lJinjul'", ~~m" o To~aku,e-rl'u
um" vis"" u(Jum camtnho Ut'vi,l" pmp"'1o nuSrn~me"',,-, ]);nro IPI:!tll:l'.'Jtl, C,''"' oH" ui,eivlina, earregom o Ii'LJl"
t'IHqLLC a ,,,h,e1liv~,,d" ~ "meac"da. ~c,,,'ri•.o ~c )'''1'1'0hikkon (J\1tMtt uilu I'eg'.' de '"'' de
Restaram P""c'u>lwi}olho<.",pcc;a)i,ad"," CUllai o, am,,,. "nelas I' da espaool.
ptr;'o e láli"", ",",la, pelo lLinj". E,,,,,, "Iili"od., "'paoa, I""g'" (dailú)c cun" Iknd"cbi).
Comu rt'M)ldi~"r L!lHauni~o"çàu. t'ntre corlX) c c" Eram CSILJdaua,. aiMa. '" ;;e~uin'e, disd~linas:
plrilo, "ol~m~lLuu u",a certo manrim de e,pi';Ia"licl"d~, Gun 'yal<u (ll'-ri. c'I'"'~gi" mili'ar).
"" tem", a ",,,ote C o curp" p"rtLlrll"d"s",Porque e i"úl;] T,'nm<lnIÀM. m.teoml,,~i", '''('O)lOmio.. 1.
di,'uiga, gro"de, poia,',.", '" ,lá" t'xi<te e'ILlilibri"n,ico.
Chimnn li1Br..:J,
~t'ugrafi".gc"tJ,,,,'trio.
di",i"d" t' àng"lol
",ental. emodunol e e'piril"a,-
Sburik""j""u l+lI:lli"lrri,l""oic", de "rrrm"",o de "r.
l\ nec".Mi" "'"nter LlJllCcn~ "Ivel ,Ic ,~úd~ p,l'l"i"o
mas ,"on.n'e, c pon';"g",h". CUIHO (lan10' c lamino,',
por mt'iu de tI;,,.i!,I,,,,, ""rpnral. t'Oll1lJinond~
tlex,bilid.ide
Scnb,1n-na~e-jll\;1l1~\ti:I'ií!7,'''''ni",,< de alTerne,",dc
c a(h(p'oç~J).
e.lrel", ,lo q"Olm ponta<l. ~'"", no sI-,,,,,,,"
U p,;mei", ~""jgi~ ua p,Mica ~" "i"ju!s" eomi"e
Tonl''' llJ.'iiJ;.mét<"I", de Ill~'I. induind" G",nH (T•..•
Il, •• "~ ,SN
..Mo'it>e'""J' (l;crnk;',' em <lu,,,in,,r 1I,-;';a' u;'c;plin",. as qLJaistern muilo em
,, ,I
~ 4' ~
AArI~rlnNinjQ -------------- Kaeem Y<)J"Ih"n'
-
C
....,.,. ~U1C"","1"01,,,de fug, baoc'ad", n", d"cu d~",~nlo;1 ~ Clm" 4"~ "ào sJu !Lallilirt"d.""mples Col~"n\'a"d. por
~~; Juw" I hRi. ,1<',m"'(I~O'~" fuxa). [000<_C"mo tllz o <:i!açf,o1)llJli<:a,
"mui,,,. ,li" chamado,.
lna, [O""co<"1,, e",olhirto," _~.,una 01", ,""j~,I,das qLlO;'
-~'" JCI-jul.uIbl:jij.lem;."" ~o", b",IÕ<é,,k 1,6 "'ollUl.
1I,,,,locl-jul'u ('ftl'lfr. l"m;C"' M '"'' ,k h"<t,'>c,de () llirLjlLbuf"j Ira",m;"o1" pMô p'lIJC," pe"""'
um "'C'lU), Como lHo,lm o primeiro <arae'e,""do palowo Ilinj<Us",
~iS,'"ln-j"t'u m~]]l4i.t""llJC"S,j(, ,,'ih'~ç~" ~o 01.1 q"~ rlrj <:~,,'orl. "'pre<cntm" e""ln de e,p!rj!o no< I'ra-
bdnJa lJOta",po oJcba'allla, am,a ~OllLIltnina larga. ,i- !ic"nl~S ,lo Ilinjul,u. O kanji ""in" 12.) 'em "ari", ,iBni-
mil"", cimi(arrai_ fic"do,. " qu" n",>lm 'Iue op~"a, umo 'nc~niçf", Jlrjo é
_","ciente pora ~xpljc~r (lS "I".iu'_ :--.:~ 1'"1',,.-, ",hinobu",
N"~in"l"-jul,u (liJJ~, ,,'~ni<:a.,Ie uso d~ aiabarda),
I,,,, O si~njlicaúu oJe"<l',j,"r", "'''pon"r": ao ,er cmp'"
Il"',,,ho"u-!lojLl,"u IJ,i{U;UI, l{cllico' C~m oa,(&C,
~ado!tu t~nnu ",hill"ba,eru". 'em Q,i~"ificart" ,Ie "ma,,!'."r
em I,."."" ~e 1.8 BLelr"), ,''''",,,Ii,I<,". -",c"nrter". "0",,1(,,", ",.creto".
Sil-j'''''' IKr~. '''<:nic", ,10u," 01"lanç~)_ P(><l,,-,e,
pdo cam"",,e "nin". ~nt~lIderq(j' o prati,,~nle
K"ha-ju",u 1"~jlJi. "'lLJitoç'1".com!>,". " <:"v"i". or"" d" Ilinj","LJ",,," em ';gil". ((}mu "'O d~ ""~,,e,
e tl""h., a cov~lo Nc_l_
O k,mii ",,;n" f "oml''''''O pM <>lLlm,,Ioi" """'çf",
O IliJlja.no ,eruioJ"emre", d" t~rm". deveria d"minar I,C'1• lãmino I}J). O q(le nOl l'~""i\e "cre,c~n'or (lH'm_'
"><l,,.e"a. di,ciplin,,, pom r.oli""r ''';0 fllnç,j~ rt. e,p;;;". duas ;1l"Tpr~laçOc'. A primdr" rte,cr~,'" Oe,!mlo de espl-
Suo r~p,,'oç,jQ rte guerreiro ",\0 ~ "'1,,1,'r>c"~~.Porém. é rilo oJ"41lde'I"e ,,,fre ~ "'poT!O'" ,,,h'tT,i<iade, du ,'i<ia,
<Iificil"c,ediTar 'IU(' o ninj" wxlcri" dominar l<>tl~> e"~S WlrtO. "inrt". q"~ ",<:,,"M," oI"re a fra4ueza. mm" de,-
arle; " "'Ht~, lceni"as de cumh,,'e, u q"" requer muilo crj,", a"kriQ'rn~I\!<".A ,c~ullda relere-,e a~ f~[o rt. q"e o
",'mpu I"r" u lr~m~m.n',,_ vunta,le de,', ,~r "1" ,""da qllOllt~~ 1,1mino:n co'l'o, '~(J
A e"~lLcl~ ,I" lreillamellw <ll'»a, <!i,ciplill'" e,l" "" .hci~n'~ q"ootn o "'parto. e rtc.~ ,e, I""'"m"m" 01"ex.
ninp'Hai-ju"" (l\:iL/HIi. '""me" de u,,, 01"<'urpo 1''''" "" pressáü ,!c,'" ,"0"(,,,10.u 4ue re",,,'e. ~",,,eq<le"'emeJl'~,
H'si>~-,nd",I'""e."onço e _",hrevi"en<:ia). a '''I",'m"da ,I" e'l';rito ,,,I,,,, "<:0'l)(I_
1'",,, cOU1~aler,a ""ida,l" 01"curpo e do e,piriw deve O (,()Iln-;woJe""dmi"!L,,da prafi"a", "" lLilljll",",é oJj-
n"ir lLwr,"wvJluentu nal uml e e,eo"der a ,Ioc, "dal"and,,- fere"'e da4uel" ineu,ido 11(1 <:onceitode f'<L<ló,I'"m '" ,e-
'" a ",d,,, '",ituo,,"""_ g<lirtore,,lo'l"CI" ~nc. n!lo coml'<,[i"~n, in~h'ldl"><!lu",or
O c",ud" li" rjj"jtLl>u;"dLJia v,,,i(), camp()'. I"i, ""- ,,'"li'~ç1l" pc",,"I. "'"' si", IU(drpei" >obre"i,.tlllia nü
m" ,'''raléwu. t,xi,,, '" f~m", rte ""mloo'e. m,.dkino, [>'i- ~"lIL!Ja'"e IJl'U'e\'"oa "I me,mo por mel" d" alia"V"',
col()~ioe'c_ Portan(", pode'-,e <li"erque o Jlmio é um" v<',ioa (fil
O ";,,ju'm mo,trava ,'om" """ ~ na'un'za ~ >er c,'po, 'ILJe""i"e. p,,,,e\'.m m~,mo di"nt" M 1(101'1'
," malda<le•.
de ,iesaparcc~r ,Ii,n'~ rtn, "li"" 01"miml8n_Tro", ,~ M ~m mei~ ,lo expcr,,'nei", mm'-C"'"as "'''' c~""c-,,_,,jo '''-
um e,rorço P",r«uni, l>a!lili<i"rl",~po<to" o '1"" '0 ""'ILJi- lJr",'i\,,'nd. ~ vai ,'Jl!cnoJ"nd" mellL", " ","iid1<<le'1"" ~n-
re I,,)r m~io ,j" oJi,dplill" "ol'arta :o sO~I"vin'lld" e",,, ,olv" o com,'"'' d. <I"'~pc,""" p'''i<ten'e.
o '.."bõ-J""", ~;]"rç", 1'"'" ,e al'a~"r dia,,(e ,lu j"illLjgU,C()nh~<:"ro O lermo Jlinf>Õ 1i'i'.1).-)
,e refere ,'ls,loulr;no1'(1,,1.:0ou"'-
\éc""" •• =""
x"":"""",,,_,yO, "alllrt"" do IH'ri~(Jperml'e "";,,Ho, ""im cnmn "~""I~ ,I«<:iplino." p"ci~nri" C" I"-'rs'>",',-on",em 10<1",", ,i'"a-
""'""",,...., 4"e ell'end" o p"rt" 01","n"o_,,, <:ap'" d~ ,-sgui""'" d"" çOe,. C "' (éc"ita' ,10,,,br,,viv~llci" ~m ~(J",I",te .1,1'1",'1
"" "'",>o "" ""'''Il'-'"''
" ""lo ,,,.. f!o"umi atoq"~' e pnM ",:0.10' com I"ecl.<li"_ " ninjLl"u" a exl'''''''''' I'rogmátka. I"'" "" ",.,o do "0"1
• 42 • ->-4J.
J
3
o ,e~uinl"tr~ch"Ir"" uma definição ",oi, ~~,"I,
du
lIinj''''u. ou ninpO'
,~ da. t""Bica;
é o cunjUIhv
"0 njn;'''''',
' m, llinpu,
",,,Ivo.'"oBra!
e a vi,l, l\JmH
rvoluciulliirias qu<, torno ~." a, siWoç6e.' perigosa,) po~
m"n~'"a de s. ",!~ptar" fi'o- •a • p"cow"
" ""ica direClUllactu
-
"'('\0 de. um,_ di,dpU"a,,~
. I se "'llj,~m"nn"'. OrlO<1oxa,
- de um
'Qlorc";"~~~,a, na (IU~
mudu nào-"r(oo~xo_
~.~..
=~ ,
,I
• 44 •
-
•
•
• • • • • •
,, - ~ .' fi
.oi'J_~:'
J;r-:, _~,
,
I' '~; lÍo lapJlo, iã 4"t' de, a",i";r"", à fur"'"\'Jlo <lm h"."" pa,..
,
.J. ""n;ficaçii"
I~"j~,"m'!
<I" p"i' .
Q"al f"i " ,),,~I
Onde e,WVOm ,,,a,
d", "ini,,,~ O"de e qll"ndo ele, in-
h.,,,, d" oll,'mçr,o~ Ou"i,
'I
I
l'omm "' >uas ,-d"\'6e' cu", u, ,jifereuLe, x~un, ~Lle uni.
",'iC ravlllolo, ., meia é "lJO"l"r '" úcWIi)~, do,
N [mo;; hi<ttJric", ",I,,,i\'o, """ nini""" il prcHíca,lo
fica,"", o .i"põo') Como ,e '-"p<lftor .'0' f"!o, rd",i"",
~uerrilloa, à "'piolJar,em e «u aS"L"i".iu p~'-fJetuodo, pur
JI
~L1~m.""de"
lei e" o,~"m.
I'ml)or" ""ia ']iflctl, "'~ me.,m" im~o"lv~l,
Q'Hln'I"" «illjUl>U foi ctiad".
ik~nir P'"
hi,,,,ria<1o'''s
duran!c ""a,
,los e'pi<k>
1>«!"lh.>.
U C"~jt"io ~n~l <1ol,.la,lo ",r,l.
e'peci"li>I",
~ ~mnM iml-'Orlãucia
ew "'"4LLt'S Sl"l"~"", m""i.
I
J"p,me,es, romn y.",ar,,,clli .\Ia.",;"ukl, "o~'am~ )!~'ú'"rü. 1'''1"1'''''''. ""i"l1l"ç~n <1eBu"mlh". """"i,,alO' de. p,,,,,
To~e S!li"jü,-ü " Sug;y"m, Hi,,,,hi. llx~ram ~lneA' ,1"1", T"be SI,injw-O ~ K"Y"JHa Ryut"ro. os !miloiho, ,le Sun Im
~m qU" u uinjn!Su 'eve Ult\ r~pe1 imll0,-i~n!e "" ));sróri" !orom r"r",,,,~,,'o. Lltili'.oQo, no '",m",,,r,",, <ie 'luolq"e, "••.•• "'r""";'
tlú lar"". ~~""lt'~i>!a ou ~hck <l~~1J"ff" j"po""" ", ""'-" .•..,.,.
De<1>hc"1.,.,,,._
E,,", ~",", c"kn,j,'m',~ p,Ju, pO]1o<1o.'~I",ornad,l. I) <I;~eil rneonlwr fun'~-, ~'p~clfic"> ,obre a lIbl",ia <lo
",,~r/"_
•• "a1a 1.""", "" "'"' -~""""
~!u;u""
,, ,
S~,,~oku e Mo. H,,,,, pododo, fomm !Jed,ivos na ~i<!o\ti~ ni"la e <I" "iui«!>u. )l"i, '"nl>ü< slln nome< rel"lh'"me,,'e "sisJ""',,
, I
j
1;1
• ___ ~ __
5
AArte aoi'iinju --------------Kuc~m Y"'[/g!w,", E
• (tl'lll.
"J'. "Nom!>ok"ch""""0"1. Re"lmc!llc.;c' a nnJIi,e ini
~>,'[j' du "lnjub" .
ninju!>u,iMO~,o c"nhecimenlu vruf1mdorio<0'1'"<"0' p,i- locali,"<;ãu,,,mola, ~J'a", (] l,,~o, loieol~"ra cS'e, flJUpn,
cológic'" ~ [(,ico<~a capadd"d~ rie ,,<I"I,laç~oa ,iLL,"<;oe, cullurais. O i",lame"',, em r~laçAoà ma,," japQn~" per-
,xtre,"",. lr"nsforrllon~ú o~>l<iculos~m v"n'"~ens_ mitiu a e",,,cS=palriadm pe'qul,,,, livrem~nlc o' ,éenica'
de comho'e 'lue ri,,,ü,,, "rigcm 00 niojllt<u-e a muil,,'
~nr"m. nim é ,,,tlch,,,'" n~n ~-<r,'cit;L1T
.1 m;~~m ,1n
mltca, e>culas morci";s j"r"'[le.a,. Ainda quc dj,-c"""
,Li"J,,"u.j" ~"e. 'c "ine~",-el ~"e",,;rrja erA Um'''IJiilu-
leo~", ",,;h,,,,,,, a miRem de",,, an"" ",orei,,;, " d,'u-
~uerr~iro ,em Iguai, "ncc~,_,"r;o ~n'"n(ler '" ra,,")", r~jm
a, q"ois e,," pn'ilie.ade eo"""ale fui Inventado.
A~uil" 'I'''' ~ep"i, '" 'om",;" ,hlnnh" ho (2..t:$. on
tig" le;II,m ~otN"'O nlnjlll'"), "m '",~tu(lo d""lincu d"
_,., iJIl"-llirrilrJo,.
em um 1'"'_'0010,",'''\010,O ninj"t,,, pro-
,-o,"~I",en'ede,envulveu-se emre '" ,éculo, X. XIV.
Hle é () frutu da fn!e,açAode fU[l1c,rel;~i<J>a,com ,,.
soloia~,,,'lue promüvi"", uma a~m"imoç,'!o010'i"p"[Jc,'"
I
,I
eum,,",e. ,'s~i"J1"~<"ll'c ~r<'v"Il'.'~""",,"" u ~t'ri~<J,,u,~,u
00' ,ecrrrs,,<da M!O"e,a. "' lei<cÓSlnica<(,"ctcoml"gia,
WlILUuma cor"",c"l'ura b""ante "ag", em re,poS!o à,
Imdi",e, l",m;co,. e<conllmic",e ,",c;oi, ,10' cla",," j"_
o<tr"n"mi", a,li,lniraçào etc.), 11~,;col,,~i" e 11n;iulogi,' •I
do hull\cm pom ri"min", o CU"" da hi"Órfa ~ ohter md"s
pooe"" ~o "P~C,l,
ri. ,,,,,re,iv~,,cl" fI,ic,' e [I,lqlli~a. li"" conhccimento I
J,i "" ,,,cLlloVii. m"it~, imigront~' rh"soram ~o COIl-
tinent~" em port;cltl", d~ Ch;M " ,ja C",,'ia. ~ e~l[~ c,-
COm[lI~'o.alin,,1de c"rrla" lui e"{)[l,i<lcrad" wn <I", mem, 1
dc "rrfrcntar vMio_,,i",açõ<" na ,-,d" e ai<"al,çar'" mda,
'e, imie,"ol<" eSIH""'" Hlon~e" ,~lo;o, IHolsta" oficbi.
d~,eí"d", c,a 4U"lqucr ,i,"açiJo
I
,"llil",('" o1e;"", cumerci,ni," e "f"-""''', 'lue linhom !'lt-
Puré'm,é cl1'adoacreditor que 'ndo i,,() ,e ,I.,en",,,h'eu I
~;Llode ,eu, ~o;"e,~'" vória_,f,,,Il,,,,_
em um ",u"do" ~"rtc, s~moutra, ;n!li,~"~io,,H~ umo re,,- I
É p","live! ~,,~ <J~,'n-ju"u jiJf!.i, ,éClLic" d~ 'ruqo,,.)
ria d" qrrc 0< [lir"",, j"lltJ"",e, ,am1JrmpodcndO' !~r con.
eu kelll'ú (:II'lilJM-l • l~cllico, chin",,,, ,Ie coml>o'e';Into
tribuldo I'"fa" ori£"m ~o oinju"u.
I
cnm mo,,, \'mio, qlton'n c~m ormn'l !,'ohom chc~,,<lo"o
lop.1~~ <e ,1<-,,,nvolvirjo
CUIll~O,"loral.
jUIIl"",cntc co"' ASl~c"ica> de t falo hi",Il,;~o q"e. de,de a a",;~ili<l"deal,' O",,,ind,,
Eri" (1&03-18(7), o, mares JOI"'"e.e, I"mm ü,fc"laduS<le
[lir",o, c"nheci<io, cumu hilUku (MiM.-1~woameJllo",,"-
,
I
~ s~", lo' c;~.p.wm para a ",1'-0 <levo;, 4ue '" cxi'rcJlo, Q'"'. ><gundo.,
ao, 'Iuai> ~k, I'cIlcnd.m for"", derm""I", ~m 1>0'011>" ~enumero <I~~<col"s oio('<)mh,ne.E"c"nlr"-<~ <J'rume """'" jopoYJe'Ll>,
A, pNwtncio, ,10 I~. ((P-l'i) c Ko~" (4'~), d,'vidu :l d() le"'plo d. K",,,ma (Jim<'t) "m Kfoto n." ~eneol"glo, VN' "" """"" ma~
r
• 5.,1 •
AArtodoNinjo
.
E,,, 794" <",~i'al Nora foi tr.",fo'ri~" I'"'" ~ !'idade J"
", , ~. Puue-,e concluir facil",",,," que "'" graIlde llLim~ro I!eü",-ky", atllal K~o!o. Em uro per(odu oi" I,,'en."" nJ\l-
•
, ,, ,, 1,
,•
de trmpl(>s Unha g"'pus
e"ilu> ~'peç;"b
sccrel", t'm ~'le emm cnsi"HJ",
,Ic ""ml>.1(e. que po~cm Ser da"if,ca~m
"orno \l'''" fmma de nilljul>u
d"nço, que eurlqueceu
cl<1",Sera" d~"I",
" nobrc,a
o flO'içll" cmi""",,,
e ""ohclece,, l:rO"Ii"'
<1aCurte. " ,;~,jj_
, f1ca<l" ,lo, hierarquia,. " ~re(~:ul'ação ('um os Iorm", .•
",
, ,",,
.~ repUI",;"" dn f",,,lIia Kukl (hW.IÍ;). ~" pirat~< f.- prepon,lerllneia lia ,",cri'o e o, home", "lio;',i, """"';OS,
,
,, mos",. ,~ de"ia a <I,,;, m"'i",,,, Eie, cr,1m f(,-',,"lt~ddo, r"i ~"rm\le ,"sc ,lt'riodo q"". <loulri". 'I'""dai IkG
• "
.." Cumo um gtul)" <Ie gll'-rtdros e"m ~,aItJe
mar dc Kum;mo C n. área de l,e, A lama 'omla',,".e
;"Iitlo'no;. li"
d~yi"
~n foi l,"<;dd da China relos n,urj~(" de Saicho 1767 822).
,•• dO>UlnooShingo" (A;:n,~I. outro ,i<t"m. dc )",Ii;;m"
, por sua e'-O"I. d~ c"milOle. que ex;"e O!~h"j~ ,oh o nome e"o'~rico ~hin~s. [",zi<la p"r Kllkai {771-83,,).
de K"ki,luJld"n-1)11 (f1\l1.!'lJlci!l!).
O S"B"nd" I.-lititt). ",celi,mo bUiJi'!d fun<l.d" ~"r En
11m li"" ",In, I",.,imono) dessa e,cola mo'lta t~c- no Gyoj. "lU,c '" ,ecul", VII ~ vm. tcve influencio con-
n;ra, lm"ame ;"'cr~,_"mtc,. :-Ja loura de s"hir lJ(); no,"o, ,idenjyd no ,~e"lo XII na áte. <le Kumonn. 00 s,,1 ~" I'e
i";mi~o" os ~ira'o-, ~""a ",eol, "'"V"n, um gancho d,a- nl",,,I,, ~~ I'\ii, Muj("" temlllo, ~ ,,,ntl,;\ri,,, relaciu"ad",,,
m,,~o ,lo kagi no""•• que [>.1"OUa h"e~r.1r" .,>c'n,,1 ~o_, ""a prMica c",m cncon',",l", l;i.
•
n;lIj •• , n "'0 de"e g""ehu cum um" Ima cor~". ~eTai- n IlnmyMc 1""1fJi!!. rel'er,,-.e "O }in~ e YOJtf.l.Um.
mpnle fd(a cnm c.aueio de mlJlher (ra"ço~o. ,ieo origem ci~nda 4tJC ~mp"nha prever " fUIUro ba,,,.d". clttre <m-
o m"i(a, 'k'n;ea, ,I" combale ;lIdu;<Io, nn ~r:.Ii('" ~o nl,,- Ira. coi,." no "o'il:a ",lr"Humio ehlne,,, c,m,h;n~do com
jU('" o"Ur,o,
" 'corio rI", ci"cu fa"" lHo,""I;n", e fem;nin"s (tiji'OSI-.
E"." Ji;dplin~s sao: "~,,~yo) ,el>u"), foi inlroonzi<1o 110Japão 'la mesma ~P<J-<;".
kabo"o",,,jul,,, {tó:-nica de \1-'0 ,le ~ar",lto" cmJa) AS p,áli"", dn S"gen~o ~ ~o llnmrOr1o inll"eoeiaralJ'
k,,,arigaln'j""'1l I'écnica Ii~ "'0 ~e ""freme e foice) • flrrj,lea ,lo ni"jtl!'tl, 'I"C. lic ~c"rJ" <'UmT"be Shi"jiJr<\.
ain~" ~n!:o1l;"li"v". E•• a, ~outrin •• "ram hlfgam"nre
'orino",."ju(,,, ('","nic" ~e Us<>
do <-.:mia~ara amarrar"
Jifu",U,j", en're '" "'"~to1S. yo,"oh,r,hi {gll~fT~ifO' Cl-
",ive";\ri,, ,1""'''1"" cotllua(o)
Dc,non_dc m",,~, d." mO!Jl.,,,ha,), '~l1ta, e ~"etr"io"s ,10 ép,xa_ A técnica 00 Y""-i""u
uso do l>i"'" •••••"": kll'.riju",,, (l""n;ca d~ "-Sll~" corren',,) M"'jç>o'" "'",,01
Deve-,e "tllar 'l"" ,.SS"" c"".,;cç""", fi~iculari,."I",
t.""•.•••
" """""",,,>do
pelo"'"
, ['"de-,e .1CH"'llar que.,. 16<'-IIica."",do, pl'l", pimla,
por alr,t1n,. ",10 f"r~m remi la, a", crnjjlocs, mOIlr,es e ""'.H__ p"<>
I.
,, _Sol.
3 A Arl. do NioU.o ------------- I ------, fi""," J'.n"gh"" -C---
.~
AI>~t"" octn.
""",Ir. ti .",dto
i do Te>"'" ~
elJe,",,;~
I ~partic<""-
,
• ,,6 .•
, ---3--- A Ar/e duNin.i<r -
C
,eu ('\ij 1'""",,,loT. fi 'c1açf,n por "mt,o, Cf' f.1to"" tam~ÚIl oi"o;,i,'" no hi"ó,j" oi" Ja!,"o. Dep"i' oie um P",j"Ju Je
[>O,leria~,i"jr. ~mnd~ conltiTo" ,"o lerr'ünu <I,." d"" ""O, rto clisc' ",,,,"I
I'o<lo-,o a<1j"ntar q<tc o, ).••.''''''''01<'' ,1(>, ni"ja<, 3"im o ~"lill"". Mi""II",lu no ruri",,,,,, (1IH.II99\, tI,ler do
com" 0' "Loja,. uri~inaram ,se ~!l"e u, ba",,],,, " rej~i",rln, vilmi",,, "1;; ~'lin"m,,'(l. ch('I~mlon [""ler. I',I~rt~rrolU""
d"",,,Ll,,, ,h(lm~nji 1)I;1i!lf:l1.
nemh"',," nn~aTilhn, "" mil da dc T.i,a li.' ~ue,,'.' G("",~d (jI,1'). o"al't'kc~nd" "
~ico,_ rlo qllalquc' IltWU.l1:Jude""JIl tl" ,ido iIL~xi>lC'llk, l~od"r cen""l em K"m"KUr:l.1<1lIgo ,b, p'uv;llci", ,lc "i.
~, fcl~<;,"><.,do, ninju, c"m n, rej"iwd", ne"", I"'rindo. n"i (nns ""O,10'~' oia ,"piral iml'~,j.1 Kyotol. h"e !lu"o
"du falo de flLLe~,ninj~' p"rl~ri"mm,,~.1f~" "p"r~l\cia ,,-'~illlC"
C'U""il"iu ~'''''' govt'rJI""Jelllai, In"ill<cion"i,. "'r-
elou mcio ,,,,,i~1pato 'c"li,,~, ",j"ilu."t~ n.1ndo l''''",ivel õ, d."",,, guorrcir", a"eKumrclll a "'"
domlll"ç.)Up"tIlica no pai, 1'",.",,,i, de ;~le ,,,cu lo,.
COT1luolo. é. <lificilSI" C"h"8Ú'i<eu,ohre a exi>li'nd" J",
"inl"' no.«" [><'rlodú. POUt'<Tl->C ver mult", f"'ore, q"~ lJopoi' d" ",ceIO';;" oi,' YO,ilUllL(l"O poder, (l ilU~'.,ra
mm~r" 1'O>,]vd.fi,m." 'Iue um ~rup(l II mo,.,.-"' oi" 'o <lU!c a Curlc j,1 ";;0 0,,"lou1",'''''' o Jop~n. e o ['"I, fui
cic"!;,d,,f',~I"lN mi~~n"~"~ I"";~" rte cn'''Mle ~uc evc>- oonduzido l,or urna 'LJ(,~".)od~ oiin.",i", elc xoV,Utl,o t'a-
l"iTio o'"~ £hcf.or au uinju!>". ",lIi", pooi"r",a" q'''' mo,t,a"am lc'r J[la" i"Il""lLd" 4""
" jIllI""w],,r. E>,,, pcrludo f", Illa",,,,l,, j>nrconniln, ,"".
O nini""" tnrnn" ,~uma ;"dl'l)('nMlJ!~~ recullllec"l"
lé(nica de {'umlJak a~ell", no ,,,,,,,10XII. "om o al'o,e,-; grc'n"" "" CÚPLlla<lo re~im~, ",,< quoi, '" "'''''.<;10.010<
","'" !,,,ram,,nla, por" <lo',."'""il"",, u, UPUlll'JIlt""
'!lenlo ,I" ~ranue, fomil;o,M g"~'Td"1<,""mo '" Mom'.",I,i,
H,mori ~ l;llji~ay",I1;nas p<uvinci,,, '''' 19" " Ku~. N~", me,mO.1 famil;" do Yoril"m" (''''"f'''"
oi;"". O
""[,,,"oiO""'eu'" Mi"••n,olu, yo,ik. f"i ,'Ilillt" ,li: "mo!te
l'", mmnf"lllO,Io~i,;v" p"'a <o<I,',,,m'oMmclHu d"
illl:Xj!ti""da".Sam'lOI"" (1192.121~I. te,,,e;ro e "ltimo xo-
mni"'.'" ,,~om,u a" 1"lmitLu(lu "",iud" llt-i"". em, C''''''-
s"m. loi "'.,,,,,inar!<, om 12IH." 0"01;01", rto '~"'plo ,1,'
hin"çhe-.dn cnf'"4<lcdJlLt"lllU do ~o,'em" ,'e,,'ral. da, in.
I la,'~;m,," ,"" K",,,,,I,"'a,
trig'" 'I<'1'.1,lI:io1mperi"1e d" ri,'"I;,j"M entToa, !"m!lia,
gu"rreir",. cnmo o, Min"lllo'" " Toira. (onUiIJui,"", ~"'" 1'''',1 SllC;;-"''''"'H;rn,~i, o ,,,o oi" "'1';"0' c ""o"in",
.1e,'e-.io'çõ"<I"ninjll"" "0'''0 "m" ','uuca de e"ml,,"e e dlll'a"le t"'" l'cdodo ",aLI"," fcrra" ••.. "la em"",,,. Po, (""
e'pi,m"eem, Pout'o a ~"oco, o ltinjo"" 'o 'ornava 11m~lo .'a dtO("LI~ra<;a,a) locl"x~'"'' ;,,,,j~,,, e pl'rluriJa<;ül";'011.
llLt'"loe"mei,,1 õ, f,1milio,s"err~jm, oi,',,~ j!Cri<o<lo. 'ie,,,. o'l'c,-;"li"'" lO,'"'' !ipn d" ,,,,I,,,IIl,, emm o.«on,,;al•.
n., I''',eur:wre, do "illJU,"U.d", p"wiTloi." <te19o~ ~o Q"",,',,<lo ",,,nt~r (j ,,,,,mi,,,,,lo. a, farnlha' podere"",.
lia. loe"h,adas I',,"x,m." a Kyot(lo ~am. '" g'"nd,:, <."". com" o el,] 110j". o""nlho,",,, I'~ri!o, 'l"aIHica,I", """,Iu-
tro., urhono,~" ,'[>O<'a. ofcr~cerall)>eu, Sl'[vi~o,,, fi,~mm lTJ"do>" 1,,,IJ,,llt.r cm ",~,,'do. (l (IU<'lhe; ["'mliOri., ,,~ir
oli"1\>"' cor" ox lidere, do fu'uru ~u,','mo, '" '0011'10'(, os ".", <le;p,,"'" '" ,u'l)('ila, ,lo gU\'efllu.
""'a, dI",e, rie ~"e!Te;ro, que omnop"am " cmt"'f!,ir. e",l" """" ~U"IT"d"v" I""" (l "",!ri 11:"or,~i,olli"'"
"portlln;d"rle de le,t", " "prr,nctor )",iJJtidoue, "u,'" l!U
prilti,'''' <I,.'c"n,~at,,, an'ili'" C ,,,1'1"i';' fam.', I'",em. P"'"
o, gru~(), dc c',pi"",. em uma ,,~"C" e,O 'luO <"I"",,.aha
A aSI:~'ns'-ío(los s;lJllurais ao poder Iha",m no, tl.'<ti,l",e" ,Ie,"lllpenh,,,d,, fUH,.;':Svi",i, pa.
,a" vil"ri" (c'l'iOIlal~'-"'""".",in,1Io, o gllemll'''I.
':"lko do MaU<Jllw)h; 01,
P"rlorlo Km""kura (I 1!l2-13:J3) Koyll,"a '''plica '11t0;)'1"il<,'lu,' virh, , >t'1'"M"",,,!,,
L'," "" 50","
e<~"'" l,,",k~ , Shk"",;"",
pe"-"~, o P~' io,l" Kamakula II 1\12.I:1:1:11
""i"iu.' "m m,,,,,,'u',, de llluja. ccp.-t',","'."" aj-"'''''' .> porto tmo"" do ~raJtdl' "'*' >01<. """'m,
; ,r~'
,. ,
f i
"i
J A Arlc do Ninjo ~ Ka",m7",ughm; (
Icehcrg 'I"~ ~m ~Llolquerb","11o",Eles f","m O bo,~ ,f~ Os ctlPrr~i"" m"",,,,,he,~,. que eram lipo' ,,1,'011,.
I
,,><1"
b<if"lI,a<.laqual ete, p"rhcip","m o u,",,"m méluÚo"
ú" comh"c pm" m q,,,i, a d""e l><'licada E,o Kamolmro
nim h",";', ,iúo IreiI1oJa,
,,,nLe"I. co," u" '. lanço," m máu ~e té1:" ieas ex'," urdinária,
<I"i11vO,i\e>.apllcaú",. por ".ompln, na ;l1\'",<lnn1lturnarl<l
Mo,"e K",a&i.E,,~, guerrem •• ,ü" pie, er"m "'<:t'rlti,'O(I",
• I
Diferen!t'men'e Jus ,,,,,,umi' nO~L1ela
época, os ninjas PO' "m de,eju lorle <lo,oo,ovivcr e demOllstraram inge-
U"" e"fremavam dire'a",""'e u, ,<,us o<1vc"Arios,nem 11uid",k no,;\vel11<le.1mpu.
rlotxavam ","m, - ,eqU(T ,o",h,o,; os inimiw" n.10CO[l- hso é rlcmnn<tra,1o.por ""c,,,piu, pelo ratu do '1"0 ~k
secoiom caç,Hos po," cnr,ent:l-Io,. COlltro'taml0 Com n '''''hige <lepOiscomclo.u ,eppuk ••• "m nruol e'p"dfloo ~~
Ide,,1de hone,lidaúe úos t.",I,i em Telaçii" ao, lor<le,. '" ,,,Id,lin ~'" "'In[lr"i,. q~e n<lo,'ra rcilu l>elo' n;nja" t-ia
[linj'" ,pprc<~ntamm. na hlsliJtia <lu,I(ul'rreirosjO[>flJlo.,P'. ,'enJaúo. o' ninj." ~,"m ~ut.rreiw, que po<ieri"m a'".-.r.
um exemulo de ,nero.enM;o ~"o n;;o ,e pre11rlia" V"lor1-" p<,,'eriom,enl~, conUa o, omprer,o~",~,. ,em q""lquer [(-ai
COlmO h"ma na hora de se law;ar t'''' u,na batillha, ,1<"1,, part;eular em rda\'Au a um ",nlom "alt-C<l'ct'iflo",rlo.
D•• <lco flm <loperJudu Iút","k",-". em 1J:16("00 I rl" K,,",,,,ok, Ma,ashi~" slmlloHzou"aplle'çâo ,io rx)di~u
°
E," lilLgCtl,ou ano :J ~a ~'" K~[lmu). Jau~o flc{luúl,'i- úu l-'Ushj~ô.c"ol,pleci,!u "''''' ""ti, f"rúe. dn,""tc o po-
di,l" em dui, e",do, ,)UC.eUI~:LLe'fa, rch'inrlic.wam <ad.1 riodo Ed". Ic«do. ao me<mn 'emjlo. hnll"stid"de ~o," n
um a Jcgiti",i~"rl~ para mntmh" ° I'";' Intc!"" ,usemnn e com Ui",pl"r<l<ior.
r,:"o <ri" pnlfrtca é <."U11hedda !tu JdU~Orelu "orne !" cri>nioasdas eamp"nh"' mili'are, enm tod", us es-
<ll' Perlotlu Ú" Corte ~o N,,"~ ~ rlo Cor'~ ,lo Sul (IIj,tM lratagem." u,ilimd", pOr Km"'lOk! Mo,,,,lli&" cstã" em
•~ft. ".\Jmnhokuch()ji<lai"l. A origem ,ksse epi'l>dio 1'nl "m <I"" "lO;' famo,,,,, g<mk,m"no lorô"lc", úe hatalo.,).
a !<:"tativa ~c ,e'ta","l~eer o pOller imueri"1 pur u""le <lu '1"0 <c <li,'i<leenlre ro."lldaM hi<tMca e flooliowm""liea.
i"'pera,lor Goú"i~o llJI9-1JJ61. que 'l,,~rio,~ livro, rln ~Ioama,io~roiheikl" (;t;'I' ••l), co"'piladn cn'rc o, "no, <lc
,nr"moto fLm~a,10pnr Y",;wmo. 13GO e 1360,
(;ooair,<> loi oju<l"d"por I,equm,,,, I>""ÚOS 'k ~"crro.iros Da mo.,mo m"ndra q"e "Heikc ~lon,,~o'ari" ('I'li"¥l
"JU"t",,!le,es. co",o ,"mh~m ""' r,rande l1"mem <leAkuL() <:fi). nau ,~ vo<lc lrOl", es<" tipo de ",ma"Ce como fnn-
I.~'l't, "pe,,,,a, nll",". comu ~itn~'terc'l in'ali,fei'''' c qLl~ lc hi"~f;ca "h,uluia; cc,"os regi"'''' m1" ,ilo ex"iOS.-E"
n<loes,"vam a ,c.rviço rln bokufu {a<irninlstraçiludo X"- lrcl",,'u. '.'n ,;rei. po, ú",e,,',o, admi'a,'~lm"nle b,'m',",
~L1"ai()l.To<l,,, ~"es <I""f,'lu; se ",*om ,oh a l,a11~";ro volore, ,C"~"iú",pclo, h",bi ,Iunm'e UVl'rlo,;o,como 'om-
~e t.:oo,1igoe foram onn,I",I,lo< por um gl'niu llLili~" fo- bém 0< balOlha, e lt'CHica,po""n c"m",,,, lJUcom"ço do
mo,u, Ku,U[wki M",",lli~c 11294-13:161.Ele ('<)l1~1J7.itl a .cculo XIV.
rc,Wéncia ctlm g,"",le cfeli,',da,I". D" aconJu cum Tobe Encontram-,e lá mui'a, ,der~nc;a, "O exúd,o chhl<"
Slti"juttl. u fato ~c q"c a famtli" KU<Ltnoki ero "ri~i11"~", tro,l;d",,"1 e reflcxões ~in,ófl,,",. Incl"inrlo. ol>,'i""1<""".
,lo provIndo rle Iga, prova 'I"" KU"HLOki ~-la,",b;~e era U tratndo rle Sw, T2u, quc é Iml~",lvcJ d" ignmar. Em
um "illja, mn'm,le com "Helke MonJ)l<","'i"."-roihe,lú" Nta ,cpleto
Su~iya"" i"si;le no 1"10<le que Kll"mokl M"'"'ltige de "n~do"" ,I", quais uoo"m <~rdeduzido, o, p"'Licil' <lo
ela "'" o,v~'"("iali""em 01"'1"0' 11i,o-C<lnvmc!oll"i,.,~- lli"jul>u. complcmenfaÚa, ptOl" M,cnçõe. úc N"o"'gi," fig<>'. do
M,"~
molho1lt~, I, meooú"l"gi" d~ CtJ",b"le d", Illtlja,_ Ao ,~" e '''I'"g",flo. V"", .•",_ o~o
xogtJm do JJoão
la<l".h"y,a I"'rilo, "'u gUt'nilha c t~clllc:" "Au-orloúoxa, Nfw Ioi!1",lIcim <in"'" ,I. uma "'tirla,l" ~'ue"if!ea de p;r.tu" do .,-j;,o~
de cornO"", n;nj"' na, página, de "Talheiki". r••...- '"l"'''''
• 1'>, •
3 AArle<1aNinja --------- _ --------- K"N"" z,,~ghari
o surgimento dos ninjas "l';o 'I"C ,~ refere nn ninja. ~il-'~ 'Iue eJ,'S crd<nna
tivo, U" provlJLci'l< de 19a e Koga e facilme"le l,,>dlnm '"
• 62 • ..63<
J A Acte do Ninj" ------------
I
ci~alm~11lel>atalh"' ~~ rua du,""lc as quo" a ~"pltal " u
Ma, ~'"~, gLJ~rr~ir'"nAop.-><l~rl"lI1
,~r '""ras pc",o",
que "iw o, llinj"' de 19auu Kog". Afinal. não ,~ '''Ltr~V"
•
p"'>li~io~" bakulu !urdmde•. ",,",,I,,,. n~<<;'"d,,,,, prminci,,, ,em o p"""i"a" dn, gl,erreiro,
E".s !li!""''' d",am<Jl ,Jc, "n",. e Yn,hibj,,,. 'lu,' "OS
,k lã. Dm""'e a ",a r"r,a 1'"'" C"a< Me'a,. '" me""'"
nove "'"'' ~dlll"JU de selJ pai. Y"-,llImas,, 114:;!; 14HII),(l ILJ',1dore.'4"e ,erram II>.,d", ~LJnlr"R"Uok" depo;' lhe
tiluJu de "'g"m, huscou re".l>deccr o l"'''tigio ",;Iit~, da lumoxt',a,n ajLJda_
,,,a famili. ""im 'lU" se (omm, mal", de Idade.
I:,," ral'a ri" 1""lda,t~.""a cop,1cidad•.de pa,sar pô'"
A 'illl d,"",," wk. em '~temh", ,I. 1187 lou \4Hll), " oulro lad" ,~ltLltc,ila\.Au, C_'"dde,a de 'u", pfiljma,
N"s;~ ""0. 41;p"'l'ne';iriu; de (err", <laprovinda d~ Omi
pediram ajuda (lu xoe"m mn!", o, ('-'c,-"os de um .hugo
(govemadm de l',m'l"daj ,ie Omi, rhnmado Rukkaku
Takq'ori. QlL"pl"n~j"vamn~,c,,, >ua. lcr"", l,,,~ 1ipo~e
n,!!" n;\o ~'" i"""mu", na tp""o_ Ih <hllgO,e1eciun"d,,,
",,"'o,. <' um mmpnr",m"1tl(l ",,,rN'll,ltio COml'<tflilhôdn
cedo p~l"s !:ucrl'cim, d" Ig" e ~or,o" I','afirnlad"no I,,"~o
da hi"úria.
Fura ",IS"Sfalos, Mu hã 4"a"qu~r olllr", r~giSlrU'
<nhr~'" ninja, d"rante o l'erlodo Mllm"'aC!Li.SurB",~n.
I
~ur A,hika~" II"hom ,e benefici.d" ,I" eM' call,."io p~'
tA". a pcr~"nla: o ninjll{S11
foi eri,du ll~"e momeolu ou já
la, gu~rra, de Oui" ~ara se rel,dar conlra u x,,~u,,\_Eles
~xi"i" Umaprá'iea Ilx:alro,-ad" na autoJlmt~ç[,o?
deve'riam oldmini"mr o, 'erriióri", qu~ perteociam ao
Xn~tlm. E>,e. ,htlgu. ~\lC ,ctiam "hama,l", d~ d.imyo, flo .wrd" COrriS<}uyti,a, p"",inda, de I~" e Ku~a ro.
co"'st",I,"m prin"ip"d(), ""li",,,mo, 'l"e foram a ()ri~e", ram OTManl,"d"spor a~nJp",n~n'o< ,1~~LJerr~im,lo~"i"
,, de muila, ~ucrra.<quc aC()n'~cemme"lre 119DC 1600. ji""mumi (lI!JUi). 'lHe r",,,,",'an, confc'!cl'açóc, ou hll"'.
\ O jUV~HlC orgulhn,o y",hihi", nlo lolcraria "ma
Em lca, ~SS"iip,afui ,'Slrulurada ,'m doI; "Ivei" a, ,'il" d"
•,
, "
,
hdcd mcnlo do domf oiodose UXOg"Il alU.Comsc" c. <'<d'n.
'(o.<~iiri,"cercou Rukk.kll n'~~yoti em ,eu castdu cm
num '~SLJnrtopal"m,l'.
A lorç" mili'ar d,'"" ligo em cOll,tt'"id. da m!in.de.
Kan"""jl In. na prm-iucia de OH,i. O ac"mpam~n'" de (,~m "gricoia '1"Capoiou", glwrreiros I""'i, n" l1lom~ntn
de "':l-~,,;idadl'. E"a li~a I"i fur","lúada I,"rd "",,""111'
aos
, ,
~"err" lui lundado pró.imo ,la ,1lrl~iad~ ~ag"rl. omle vA
rio, simp"i'-1ot~s <1acaurn do xuguualn 'c uni",m.
A[",sar do '''c,,",,,, de ,eu exérci'o, a "mj,l~<1~
Yo,irihi,a
~ampno~,e, m"il;Ii""d"" (JlJ1, -a,higaru"1 o ""tu, de ,,,.
,m,,,,1Cofcr~C/'r,a.«im. "mo po,"ihil;<ta~~de a,cençao 'o'
d"!. O.,Mer~s dessa. li~a, U"ha", u direi{ud" assassinar
nfio in tilo b~,,, '1unnlO,,,a.' amili"ü,'" e de lu; d"rr"l<!'!o
O"memhm, qLJe,~ n.''''','"'~ltL ,1ohe<h,~f.
pela d'le"ça, murre"du ".", I~r r~pulsado lI"kkakll, S~u
exerdlo lev"n'n" acaml,amen'" e .e muJou pura Kyolo. Em K,,~". €"" "I"rnça ""m"Jl,,"d~u " u"," or~"nl-
',OÇ.'IO
,Ie ""Iid"rjedarl~. a acord"s ~"tr~ '" ,e"hor"" lu-
Yoshil.10e(14GG-1523), primu de Yoshillisa'1"e " sucede",
cal, pC'ljueuu. un âmbit" regi"'La!. "essa prm1n~ia. "
relornoO" Um; em 14m e ,Ierrol"" ll"kbk'L
hi~fa"l"ia '1"e en""ivi" a no1>re,.ae "" ~ller",I,m I"cai,
Qu""du Yosl,lhi," c, d~pni" Y",11it""e"tac"" I!nkk"kLl elll hem ,,'~al1i'"tl".
To"",.ori. ele ."capou d"", '-H"S ~ltLdireção a Koga. l~a.
"" anll~.o ca,,,po de K",lü",a~i, 'lLW"mp" uma ~oa
A aj"da "" eh,,~uu 'Iuando O cx~rcilo do ""f,u," l'UlÇO"-
pane <to<1i""I,,,aciml"i"mtivol <t~K''lla. !La'i" p"q""ne-s
,~ pa," siliar nOValtL~O'e o r''"t~lo ~m Omi. vioda por
~ru,'" Lleguerreiros e u Mudü",ki, 4"e d",,,;,,aram .-a,la
"""""""",,110 <io' ",cio d~ 11mpeque,,,, grupu d,. m",c~",;ri", que '''iH,",-a ~ ,lto. s.." Tt.u
go",",,",. "t, d._ m<'l"do. "Ao.url",10xos.Dc acorrlo ~nm S"~iyam", UfiOb,;
Olmad", "!Iria, ,-ila, 'Iu~ cump"'~fam as eom"nid"Ms,
_"'''''''''00 • ,no.
.
do"'mu~,'"'r<"> uw,
do me" •••._.'
••
, ~ provo, d~ 'ILJeniLJj'"foram """do, €Jlt ~lagdri.
h,es ,~"gmpam~o'", ,-"m"ooi, emm. na ",,,da,I". ""'" ""i-n~
•.••• m~o
I ______________ Kar:em Zou(JI"JrP (
~:."a org"nl",("io ~~I,";"", J"",iIJ"da peln P"'l'wno p,ru- "",(ein oe !i()kk"kU T"~e,'(" i. em Ma?,o,;. [d,o pn, A,hikLt~~
pu ,ie guerreiro>, iLZfHHurai. "W um.1 "I'onça '.1mhem pam )"",1<11",,, ~1lL l,lH1," de'~JJ\'"l""'H'"I<) <I", kULi"a' O"
"""fIlos miliW"",_ p,,'vcnin <:"ntm a lIllrl",lu d., [Of,", oinjL!l<"••",im com" o f,,,moção .10 "I i",,~", ~ krt~r,,\'<1"s
~"ern,,,lmp"rtm.<",ai, pnderoo"'. d", ~u,.'m'in" lo,cai,. ,c~ura",e"l,' ,,(lU eram fcito,' <i,' UU!
• ¥, , ue kukujill
qUt' d," ,bm
11,,1., '" bUlrll'lJ> UU pal;l. ~ 'lH~ ,;~nillcava
"' fHJ1~ri~,,,le.<
imperioi, d~ Kynlu uu ,I",
I,,()
d",oro"'"
,,,,I,, J\()' te,,"
~ " ""nfi"",,
"O l'eriL"io Sengn~u, 'luamt<J .1
d~\'ÍLj~ A, 1.0,,,111,,,in;n','cru~l";.
• '''"'''' ['mvind." ~roXH"a, "",w) ",("mil",. 1,"""<1,,, 1"-'1<."
"',,110"" d" gU~lfa uler",",'",m ~ omhio,L1~
, !:nrreran1<). " I'mvind. ,Ie I~a "iw corL,i,k",,,'ô " de'
iLI~"1par" '" ~lH'rrein" ",er<:enari".'. i<ru <" o. lJir,j,,,,
,
!<c'CIlÇ:lO00 Mo"""-,"'''' (I<;(mllh,,'e, D"",,,,le ""as ~""'T"', n' ,"nhor", d. p,,,,'na enn O ,""'" <lo em "~j'
-1 • 67 •
J .AA.-tedoNinja ------------- -------------- K",,,mZO,,glwri--E- I
qu;""",m K;,ulo" ;Ire.,. próxima., ~rlluc a autonomia fe,a d", ca"elu. ~u",p~us, Shu IlI!)é M~ni,10culllO~rupu
rdl~J"'" •• oei,,1 c polllic~ e a, cameter!";,"", ~" n,gi!\o o1irig;do,t,ando O" unid,1d~,
-'
Impedl,"m " rOll"mçào ,I. um r"ado f"'te. A. guen" F."e diorio ~","'m a1'"n,,, a eita\'j" lran.,,,rila "nte-
flor.dum scr '" lTlcimde ''''01\'", e,,,,, "o"1r"di\'"e,. ,iu' mente, ma, ~ ,,,fi,;r,n'e par" t'HI"",le, n quc a,""atec('\)
E"c p<:riúc1"<la liis(nrin do l"p;I(' é muilo ,icu em nu mome"to dt,,,~ ala4ue. O <iefenso, no "a;lelo de
(lorumon!", ."I,re '" "li•.i,I",le, o"' nlni"'_ h,i ,I",""", Ko'''gi e,a Ki,.""" Na~ama,a. um dallHY~que linho ,e
C>SC pcri"",,~" hi,"ilia 'lue cl,,,.e loma,"", mais "livos. ut'",efi,iano d" f,oq"eza no ~"vern" "enlral de,idu às
dev,do li co,,[u,lm c a" cau, <in "]loca. ~u~rra, de Unin ~ desfrutou de .lguma innu~ncl3 no,
Uma das t<.fc,.~nci" mai, ,e~ur", ,,,lJrc '" uinjas provind", de Y"m"lu e K"wachi.
de Igll ufere,c uma imagem do ninjn con!",me e"á no E", 1510, n. ""a,ioo em que ,•• ~ueITa,le",I"I, e,la,'am
;",agiu",;" de muil", pc,,,,.,. I'. urna crónien ,,)~rc"m em ,e" au~e, wn ~u""ei", "",l1iolo,o de 17 ano'. cl>"""do
I,omem cap"'. fie milha, ~i.",",,"mellle ellL um IUg<lTCUll- MIl'ü,hl Ch"ke;, inv,dlu o 'e"ilOr;o de Kilawa. Se" tio,
,i<!e,,,d()I'"pcudriivd. MO'Rn.!}"e nm g,o"'1e mimem de aHod", u aj",l",a"'.
Essa r"fc\'~ncin "1'0''''''''' em um di;;,;" ur~""izaJ" pc-I" O exe,cil" de Kiz""", cm,<i"zido~nr T"",n; JLln,hõ,
"bade Elshull de Tomuu-in.do faa'o,o mem,,,,,'rio de :-Jara, ali.do ne Miy""h;. ","COLlK"'''ei. 1'sut,,,i Jun,M era o
Kolulm-)i,cujo tilulo e,o "TamuH.i"Nikki" I$Jlil~Il~I. IJderque h"via ",nd" o IgR,.h" conl,a o exe,dtu do Kiw' A ",.".m ""'''',
wa. O ~po ,,"ojaoumpriu 'O" <Xonl",lu.Kinwa No~a,"a,a um mo;. """"_
Em muilo. mUH",tériu;, CO,,'OO de Kotükll-J;.O<mi-
.,tav. se,i,meJllo feridu e u oastelo coiu aa, mAu, du
""'!l" • ..."i,"~;dode
nica' ;nfonnavom '" ocun!eciJ«entos q"e "co""'c;",,, "os com "m '"""'"
~rovf"da', !,<,,,'esc.omo-Tamo,,-inl\ikki- ,ao, dc acordo e<!',cito de MIl'mh!.
com lod", o, hi'lo,iao1o,c" de l'rim"im ",dtem. Durante o I"'riud" Smgt>ku, havia ,I", de",""da de
S~~ueo ,dalo de "Tomon-;n Ntkki" ,,,I>rea iHfillra\'áo ,ervíço em l~" e Ku~a, O, ,e"h",e, d, ~U~ITa'l\leriom
_~-
de um ~rupo de uinja; da provlnc;" de fgo: paga, pei'" ,~rviço, m"i", ~'i",cj"i, que ofereciam e"a
lalonto'R OhaNiirlo'R elilOolcninj"-' par. se ;nfiH,"r a,,,
dd,de, co",id,,,ado' im~t'"elra",+;, cnrneler a",,,,;n,,,,,,
-I'" ,om~ço d" vige";m,,,ex'" d;, du décoi"",~ri",eiro ",I> enc,-,,,,en<lae "dml"i,lrar ~uerrilha,. ..
..•,'
-
me, d\l Mei"", ~,'" dn I,," l'"",hun 11~4J), Ig".,hu b,via
Um daitnyo ,,"onor, qlle "iri" a ,e tornar um grande Guoc",.", '''""OO'<Xl
ellOfaduno "a>lel" d~ Kll,agi ~m ,~~,edo ~ hR\'i" ",oa,lo
xogum m"l, ,""Ie, li"hB fune lil\'lo;~oeom os n;ajas de "'" ""'otid""" """" '""
fogo em alfllOll<
h"IIT".'d,,,, mon~es, nif'i;i, Ilo,traç>o 00 T""o
I~" e Ko~a.N,10era nin~\lem me"", q"e Tukur,"woley",,,
Eles '"mL,'m ",e~farn lo~u "'»
("difldo, ~,tem\lS Cem (1512.15161. As 1i~"ÇÕOS ~ntre Toku~,1"" e '" "ioja, de
Ki •• Dkad, Gyoku"
,"'io, Illl}lIeSdentro d~ S.n no Mo", e c'aplu,","m kbi II\Iie,lavam atad", 1,,,,,,de'puis da ro,."lr~ ,ongrenla que
"O ~l"ru e Ni uu !\lar"." ."olou • provin,;. "m I~79.1"~ I. O uso 010ninj" de Ko~"
e muis unli~o ~ e'tá i)"s~"d" em f"nle, Se~LL'""
o t'a;lclo ~m fJue'tAo ~fOo m",mu 'Iue o d~fendld" J~yO'"era m"mh", M umo fomlii, anli~a ll~guelTeim;,
,JLlmn'~o ~u"", de Na",l,okut"I",. ao mom~n'o da in O dA MUlSudaira.da pro.'inci. de Mikaw•. "'" Tiik"íd,;,
\,",80 ,Ias lror'" de KlJ,nnuki M"""I,igc. Foi d,""olad" Pa""u SUlliJlfã"ci" cumo relem de dois se,,!Jores M g"'".
da me,mo ",""eua, '" p<"le",,,,,, (hlo N"h,,",~a 0534'I.'iR2) e IlHa~"I'i"
),laru 0, \lU 1'11r~fN~"e " p,me illlern, d" "a,telu yo,himo'o II ~l!l. Ifilillj,
a, dei,""'. ~ uqui\'aicnle lo,1'"lio;:."I",ne d,,-
oa,l~ "_<ta.-,,m F.I"."Ire" mui,o com e"" prálica, ""im oum" ,,,uil,,,