Você está na página 1de 199
Nova Clio a histéria e seus problemas Cec dria por Robert Houtcke,profsor «aul Heme, proesor wo College de NASCIMENTO E AFIRMACAO DA REFORMA Seen te canna ne BIBLIOTECA PIONEIRA DECIENCIAS SOCIAIS. HISTORIA. Cont Deon Enusias Onan Fanicn Hecros Hone Bes lose Gas Sevm dose Resto 0 Aas Le Rese Duar SERIE "NOVA CUO" JEAN DELUMEAU ‘ojos na Facade de ease Ceas Homans de Rennes Treo de cso dat feck Pie des Mane rude NASCIMENTO E AFIRMACAO DA REFORMA Trade de Joio Pedi Mendes Co LIVRARIA PIONEIRA EDITORA Go Paulo Tullo d0 original em frances: Naissance et Affirmation de la Rétorme © Copyright 1985, 1968, 1973 Prasses Universitaires de Fi © Copyright 1989 Enio Matheus Guszzell & Cia, Ltda Capa de Jairo Portio Nonhuma parte dest livro podera sr reproduzidassiam quais forem os meios empregados (mimeografia, xerox, datilogratie, revagan, feproduzao em cisco ov om fi 1 permissao, por escrito, Ga Ediora, Aosinratores se aplicarn 4s sangbee provisiae nos artigos 122.0 120 da Loin’ 9988 de 14 de dezembro do 1873. 1989 Todos os direitos reservados por ENIO MATHEUS GUAZZELLI & CIA. LTDA. 02515 - Pea. Diccew de Lima, 313 Teletone: 56-3199 "Seo Paulo epee ae Indice das Matérias ixpice Dos Maras AREVIATORAS PREFACIO. uvror FONYES E BIBLIOGRARIA sbogrfi Livro 11 [NOSSOS CONHECIMENTOS {) 0 TEMPO DOS REFORMADORES eavinino | —ARejorma Por gut? 4) Opecado pessoal a cxminhodapsicaco pele |. Freenga da morte senonentoue culpabiicide 2 Deless cunts sneneterrensea mone tera ww x xu ” 0 % o Em diego ao sscendécio universal 2 Ascenso doindividalamo edespirta ic 2 Depreciaie do sacerdilo 3 Oslewossocorrem agveia CAM. Humanisro e Reform T-Oaparecimenta do liv. 2 Asolugioumaniapurso males dalgeela @PITULON. — De tateroaMelancteon A) Scesso de tater oe Tre: Martinho 2 Adesecbera da mserccria 3.Acaminho de ruprora. 4 Osprances eserrosde Luteo 5 Rapid dfusao das Seas lueranas B) Asaiculdades detutero 1 Avid deLatero apd a ropa com Roma 2 Auer dos camponesen os Anautseas 3.0 Senarbitio” 4 Relagbesde Ltero com Zing, EcolampuaioeBucer 5.Melanchion CAPITULO ML — Catena. A) suai 1A jvenude 2 Balla Ferrara Genehrn Srasbungo 5 Novas iiculdades de Calvino em Genebra 4 humos ans mais ranges B) Obrae dontrinade Cahir 1 Ordenagies ecesiticas 2 Transcendncia de Deus eRevelagia 3 Pecado e predestnaci 4 Ossacramentos: Batsms eC —x- eeae %6 % 102 08 CAPITULO TV, — Progress da Reforma na Brvopa oedema e ‘ental. 20 compromso anticano 1 OcismadeFeneque Vit 20s reins de Eduardo VI (1547-1553) € Ue Naa Tudor (1558-1558) 3 Consolidagbo bv Anglicanism eo reinado Ue’ Bizabeth (588-1605). 4 OPreshtenanismontsca By AScensto do Protsantiano em Franca: do Lateransm 30 Cahinism).. 1 Dist das ths luceranas 2 Diversidad cil ds Protestants ances 3 tncumbénciadaeformafrancena peo Cains (©) Nowws sucesso Reforma do riposigo 1 Fernentago religioa nos Paes Batson 2 Difusio do ZavingtioCalviismy ra Alemunha ea Lee cs ‘Alemania 3B) AS DIFICULDADES DO PROTESTANTISMO ‘CATLLOV— Ayes geal Conta Reforma Clin de ceria BA reconguitapein amas (PRecongustadas mass CAPITTLOV —osconptosretigosos en Prange 4) Ahostidade ao Protstnsmo em franc ances 1598 1 rimeicasperseguicdes 7 2 Oscontuncelgioss en: Fancamsdcuis i 4) 0 desencadeardarioléncia Asha gucrasde Religiao DyOdKo de Nass 7 - x ut 3 Ma 1 6 19 132 1 158 181 161 164 ist 15 oa it ») Ahostlidade a Protestant em Franga no século XVI 1 Novas guerre Reigao 2-Adesmabilvzaco” do Protestantism fant ‘2)Fafraquecinento do cerpo pastoral querelis sogeae Dyess do Acomeodiment 3. Agravamentodasitac3o dos Protestants {2} Acaminho darevogagao do Esta de Nantes yA Revogacao e suas corseqhenctas CAPITULO VIL — a Conve termes Paes ates ena Bosmia AVNusPaises Babs 7 1 Fracano da econgquisa marta 2 Sucesso di reconsustaesprital no pals reocupad pelas fropas espanol = 2) As prewes exercdis sobre os Frotetntes Doses de reeneragiocatliea nnn yn Homa — 7 [Aguetra dos Tibia ios 2 PanigSes depois eval = | Areconguiscaoiea cAPIMLO vim — Osconftesintenna cl Protestants AD Cree regenericio do Lineransmo. T Opasisnestenlegics 2 A¥Formulade Conesedia 4 Reels dosincrersm> - 15) O problema da predesinasto na dourina dos Reformades 1. conto entre Arminvanos e Gomarktas as Provinciss nics ay 2 Polemics eoldgias no ineror da Iga eeformada de Fringe 2. GencbrucaSuiga depoisdeCabing ©) egos on nar ra Bt 481707) eerie conta Epcos \hetliabehs ena POdifcieamahe deeds x 186 199 19 23 as 2a» a a5 217 20 230 28 (CONGLUSAO — Sotdes do Protestants A) Variedade dos movimentes resultant da Reforma, Os Pree tuntes independents 8) Omaparelgiso da Buropa spared 1648 (Ci Manutengin do Prtesanismoem Franca 1D) Petsmo B)Ometodtsae. uvRo mr DDERATES DE HISTORIADORES E ORIENTAQOES DE PESQUISAS A) DEBATES APITILOI—Avconsasde Reforma A) Aesplicgio marisa B)Esudhsecondmicosscbre onascnenn deform (©)ctsca das explicasdes economics 1 Crlace di expen marta 7 2 Hoove Protstantesem rods clases clas Di Aquestiodesshusos"disiplinares Tr Atesetradiioral 2 Para una explcagoeolégica de Reforma APIO, — 0 ea tHe A) Un egendirio penonagem. B)Descabertdo verdadero ler xm 2 28 29 28 BI BI 254 254 257 as 26 C)Atesepsicinalstaa prope deLatero 1 Bxposicio da tese 2 Ceca de dagsésieo das psicaralisas Dy Teologe pied ueranas 7 ‘Vateropreso kiade Medi 7 2 Nondateds menage dela CAPITOL — Proatantiono eagle A) Caplulismoe mentaldade capialisa 1 Que éo esptalsmoe 2 Oma nova menalidade ByAteologia eusneR S08 7 | Teoria praticano Ocdente casi 7 2 Osieformatores pestnte oemprexime as ©) Calvinismoe Purtanisn _D)Aprimeira revatucio ingles ewe uma ignicao essen mente religios™ 1B) ORIENTAGOES DE PESQUISAS cwinion. A) Conhecermelborlateroe Cabino Inguéswssobre0 Protesantiono 1) 0s outros reformadoves aang Balinger 2 cer, Eclampado, Capone Tendrode Baza ()Peesonalidades¢eonrentesheterodonas. 1) Os metos de propagunds protestants 7 Asana la Reto Pesquisas sobreo Potesasmo ances Documeniosutlizives 2 Naredale deesucis a emprecodet xv as sis 38 B20 oy 35 x0 330 aa API LOW. — Rewmentono de ouora. Concuaces ADincerea teolgicaecintzago comun. 1 Ineervezateokigica 2 Chiao enum 18) Semethancadeatinudes "Farecenga entre oshimens Casta Reforma protestant 2 Ato conta o teao, tembeaguer ea mendcidale Maior Imponainiads legis (Preble communis duas Reforms protnant ecatca Restaura daeologie 2 Prevestinag e Aegina 3 Oproblemadopaee 7 4 Obroblemsdedinhelns 5 Oproblema as relagbescnerea lene 0 Esa D) Calicsmoe Fonstanismoagiram um sobre ooutro TAgiodalkeratsarelgios 0 nsenisno 2Amusca INDICE DOS ASSUINTOS, DE PESSOAS, DELUGARES E DE "AUTORES. 7 awe 238 Bs, Et ait a sis 36 36 wr 550 352 33 38 355 37 Indice dos Mapas MAPA ~ALiga de Smalls 96 ‘MAPA2 —Passagenn’ Reforms ma Furopa cent e stented 100 HAPAS 0 Prutetantisnu naSuiamortedeCalino(1568). 322 MAPA. —Catiioo © Prexestites no Impéio ns séspera da (Guerrads Tea nos 170 MAPA 5 —Refugiadks Fancoses em Genera Strasburg {1540452 (segundos Slr) 176 Abreviaturas ESC Armates Fconomies Sites Ceitsations) ALR. ‘arch ur Reformatinsesdicie AHR ‘Ameria Hasorical here BHR ‘Ritoshague attumacnsoe wt Renaiserce SHB Eo Bulotn la Soctte Histoire ci Protestastone Prana. an tac thier cs (Congres Intrational des Sciences sirius. bre Lictormain de Tile Catsolique we Histone Zosc ii Jounal of Mexlrn Fistor Op om ‘Gperat omnia Cala (Comats Rfermatcne) aul Revue Micorgue ELE Revue dPistore Beclisiastique de Loin REPR oce dU et de Palen Religie wv ‘Geneve de Ler, eicao de Wemas wk 1, leeres wr 1) Props Fle ADVERTENCIA. — Os nimeros entre coehetes neds na nos emetem sos da Bibliogratl, pp. 3 442 Prefiicio ee Inport esctarecr anes de sna sem dn falas er ma, Raematkc Cont forma Apnea cae uso concn Ape tba Mes Signtenas purinergic cade hel ees ‘obrigacho de perarem para qiea mundo cristo ae wserereeie € sobretude 3° ranformagtes Ho seid dh pobre © a Sone {que se espera oa Mixa partir de Lutes spo gearas sesigno. en vac dere ands em 1517 rade Runs cinco dung Girt ed PE THNSBLCS eV Exgwon, 2 ws, Esocolmo, rast [9] "Kooung Gusta den Foerste Registrar, x. XIX", em Hand lingar roerande Sveriges hora sie ed a Risa), ESO colmo,TB81-1916 [98] Sensta Rasctasaker, |e 1, Bsmcolm, 187-1899, © Finlandia (96 Larveeecen, Hanclinger vende Baska kykin och priser, cols IVI (até 1789), Helsngui, 282 8. SUlcA [9°] Derm je Romi? , Aktensamumtuny ar Geschichte der Basler Reformario sacri 1519 bis un 194, Basa, eae 92 [981 Grasses, Documents eli isoire to pays de Sed de 1298 41°50, Genet. 1908 [99] Quelle zur schwerzenschen Geschichte, Has, 1877 «segs 00} Rexisees du Conse de Geneve apatidot IX (1500-1525) ene br 1925 ese [102] Rost se Pow, Huson KetormaianiEecesarum Riethicarum, Cone, IPR [hoa] StmciteK( ). Aken summalang zur Someiceracen Refoxotons xschichte, 5 vole, Zarkgue, 718 L193) “eon ea Chron der Retormmionsihee, 1520-1533, de Varn [HOA] Sox Siar ie Seton W Queen 2a Geschichte dor Tater in der Schnetz, unique a ae de 1952 C) OUTROS TEXTOS IMPORTANTES Argos OKT) a gre anc (1558) {1051 Daveatoer (che), Rasta Bspwsitis Are Contes Angie ine, 1633, ed FG. Ls Londres, 1863, [106| BIcANEL CE). Theologou wo the Mie cles uf the Church of Engh. $e. Londres Now rom. 1955, 107) crac. rane» Confess ce des Beles nance ke Fam et ce Save utes des TANI Articles ke Egle gine, Montpelier 125 Artigos de Slade ver Saale BRAA Teo de}, slém da Histoire vclsiasique 34) que Ihe €anbuids (18) De Hare ei Saasrana punta, Genet, 1986 109) Correspondance, recollid por H. AvBERY © publican pc E ALBERT e HL MILAN, Genebr te TI 19601962 [110] Homie y), Werke, ed Scotts, 7 ule Leip, 1931-1867 UOT = Abstr magnon. ad tear: BERDMEN. 2 vole, Pn 1s [112] osstr (1-8, sate des erinons ces Eelies preeseane, Ps, 1688 [113] —Ceurres competes, ed GLIAL, 10 998s, Bare, 1877 {114} Burs), Pgrar’s Progress eR SeaMRek, Oxo, 1950 (115) Blom (Mt, Cammeneares de Bocersuir angie seo sine Mac (heu (ce 1527), ed} CoeRVeISER Pars, 1938, |126) —Trate de Famous du procaine 1 STROH, Pai, 1949 (117] — Resumé sommaieé at la doctrine chrévenne. ee ah de Fe. \Wavn, Par, 1951 [118] —De rego Chris 1550), e8 Fe: WENDEL, Pars 1958 139) — Pu easauaie de fsusChrse (ad de i558), et. Fr WENDEL, Pars 1935, 1120) —M Hocers deuce shulfen, ed. RST Gero, & pride 1960 (12) 0 Bucer races sur fy correspondance JN. PoMLET 2 vol Pars 1958-1962 1 Baunce, consul (1221 tou CE), Diuriun (de Bullinger) pubicads em Masta em 101 123] Taawcorrsciness, Bulingere Korexponcene mit dems Gra briern, 3 woe, Basle 1905 (124) —Zevinglans 10,1954, 01:2 Ht Rulingers 450 Geburtag (125) Hou wes (WH fullingers Hasich, Neskirchen 986 ‘CALN0 0), Opera omnis quae supersune (Corpus Reformaneuny (159), 58 ele, Bruni, 1863-1900 1126] ~ tasiucion chrédenne ree del Sane de 1541, por FANE, 4 vole, Pars, 19361939. CF Ho} 1127] —Instttion clréienne. texts de 1560, em linguagem evoder Rina, 4 vols. Genebra (Labor et Fs) 1955-1958 ae [128] — thier renee ex le 550 J-D. esr, ol, mais vw olan Bebe con sarees eames, Pas, 1957-198) (129) — Cabins rebensmenk in seinen Breen, por SCHMARTE.2 vs. 1949) [130] —Oeusres ctves publieadas pela Companhia dos pastores de Genebra tba, 1909. [131] tenes nels Calin (15061561). AM. Sco Pats 1959, [ABI bis] —Cahin, homme cgie, cas esos do Refrmador € Scum par Ie efyrmadas do sc 307, Pas 1972 (132) Casmantow (8), De ference an int perenquench 1554 re pod. em ac simile cor nodugao de8 VAN Dek Worth. Gene bra 1954 [135] — Trae des eréiques, Ru, 1584 (verso francesa da obra pre edente) red por A Ouver, Gene, 1913, ing comm intro ddagio e nos por HL BINION, Concerning Heres, Nov York, 35 [134] Comer fy Peace disk, «1, 1962, ceca es 1967 13] —De arte duband er contiend,puticad por D. CANTINORY PST, Per fa Soria del ere sean [861 pp. 277-430 1136) Covad, Stémetes surf gueree des Cevennc FPA Pars, 1918 [137] "Cachiss eedestarum poloncarum (Catecismo de Rao" nt Bibles aur polorerum (0 Amster, 1684 (039 brs) Coens A), Opera cdarca mn, Prag 795, 3 wos, ‘de techos exeathidon pubic a seguir, Fraga, 199841959 (1 brane Spi.) A Rome [139 er] Contests 1A. De zerum bumanorn emer, consul ‘a coolio, ws. Prag 1960, Cconcdna(Formula de), 1580, consubar 138) MCLER UT), Ds smbolschen Richer der range tute: iiscen Kirche desc und lich. [139] Jewor (ha formule de Concorde (ad rae ), Pas, 1948 (10) Teaver 6). The Book of Concord the Conkowions of the Esargelical Euheran Church, Blaelia, 195, ‘Concordia de Winenberg, em Corpus Reformatorn [1591 Contes de Amahasia de Sehetheim (1527) publica em: (161) Mennonite Quanerly Review, 155 (42) Jew (8), Das sonkeesmer Tauterbokenntnis 1827, Kismat, 15 Re De Augsburg (1580), [143] REWING (1), Die Bekennmnssorie der evangelist hers chen Kirche, Gauingen, 1956, [144] Bu telingie Lam lem, rae.) por GF. ROSENSTIEL, Paris Seasbusyo, 268 Terapoiuna (1330), 1145) J. Pots, “Die Originale dex Viersttebsiennmises und die Oriainale Texeen der Augsbursichen Kontesion™ (Geschich tdche Studien, 1916) 1D. ‘Dee verchidlene Fassungen des Viertdtbekenniises, 1830-1531" (em Feschinft Wehrung) Suga, 1980 CConiscn da Saini (de Mn aNcrTON, 1551). 0 Coypus Ror ‘tara 59), ¢ XXVI CContsso de Wurtemberg(redgida por BHESZ, 1551), cf [M6] Rice, Conkssio Wirembengkc. Das Wut Rekerveais wn 1551, Susan, 1992 ‘Conse gallana (1559), ext oficial em (33, Teo de BEza, Harr excestasigue. Lp. 7-10, em [07], Canesten defo cem (04 sta (R), Bxplicauon le a confession de fol ce La Rochelle Pais, 1959. CConfssto escocesa (1960) (148) Collection ofthe Fath i the Church of Sodan, 2 vos, aim burg, 1719-1722 (149 Trad france K Baar Connie Dieu ere seni Pars Now hate, 1945 CConfscn bea 1551) [150] Baga7aN VAN Dew BRK UN). Do Nederlandsche Bede _weschrifen, Amsterdam, VON (tes rans fino bland) Gants nec ‘MOUERK [23 Bekenninishniten der Reformienten Kirche. [5] Heawenssercx (8. Contesio helercn pastor, Mure 1938 texto linn) [152] Hieber (Ye nosena (Pas zee helene Be ennnis, Zursquc, 1986 tent sero). 1183] CouRwoisfe (4 confession helt péroure: Teste Frags de 1560, Nesehitl Pats, 144 ase Coos ¢ orden elo imamarqueas (861) L054] Ko=NEn ), Confess eon een deh, 1561, Copenhague, 1953. = iiss ia (1575 16a do 8 (15) masa), Cena conse, Praga 812 Cons de Wexiinaer (16451646. E156) serous > STUTABS (3) Meso the Winer Ase Contos def bates 1156] Goma, bape Cason of ath onde, Consensus Hees (1695) ten anes em 157 Gg OP) ide ede Gi the Genet, Consensus de Sandor (1570). [158] Paukan (J), "The Consensus of Sandomier2", em Cancordin Theologiel sonshle 147, pp R289? ‘Consensus tigurins (de Zueique, 1549) Texto em [1 0, pens (de Zac [59LJ Cem, op |159) Corpus Reformeaorum: dbeas de Melanctaon, Calvino e Zin, Halletrunswick pair de 1834. Em fase de acbamento paca Melancaon e Zin, (60 Clash (Le lve des Maras depuis Jean Fuss jusqu’ owe résente année, Gendora, 1954; Fee. Tose, 3 wos, 1885. Dordcecht (cinones de) (161) cca ynod nationals Dordrectu, Dordvect, 1620 Trad. franc J DE New, Actes du synod national ter 3 Dordrecht Tan 1619, Lider, 1624 [162] Baaso (D), Opera omnis, ed J LECARE, 10 ws, Leiden, 17031706, [2651 — Opus Epswtrum, ed. ALLEN, 12 vols, Oxford, 1906-1958 Fo) Pano (8), Chronics Zeytbuch und Gerctychestabel,Sirasbar, 1581, Sed. 1585. 1265] — Parse cacente ocogits, 1534 009, Plorheim, 1558. (1166) — Das verbs chien mits Sigetn verschiossen Bach, 1839 lemdos mosisos. of {167 Rae plone uneats ta,aby, 1789 [168] Gomak (F-), Opera, Amsterdam, 1685, » ‘Gverca don eamporses (1525) [169] BoRdiMER (Ht) Cekundlen sur Gesehoe des Bauernkreges und! der Wederater, 1910 [270] FLens (WP) @ Faan7 (G), Aken zur Geschichte des Baver». seg i Miteldeunschlan Jers, 42 [n7a] Stenw (A), Queen und Dursellungen ces Bauernkrieges, 129, Heidelberg (atestamo de), exo em [172] NESS. (W.), Bekenunsschriten und Kirchenortnungen der ‘aah Ganes Wor reformierten Kirche, ed 1988 [173] Hoeasens (14), The Heidelberg Cacchism' Av Exposition, 3 vols, Grund Rapids, 1986. [14] Pow (A), Le catechism de Heidelberg, Genera 1959. 195) HUTTEN (son), Huteni opera, ed. BOECKNNG, 7 ¥0S, Leipz, 1861569. [176] KXOX (), Histon ofthe Reformation in Seodand (publ. postr em 157, numero reedighes), 177] —The Warks of J Knox, ed. D. LAING, 6 vols. Edimburgo, eases [n78] La Ras (Pd, ver Ramus LuTiEn (M1), Publicgtes de conju [199] Baicdes «Erlangen Franco: em 3 pares: escrito alentes| (Simauliche Werke), 67 vols, 1826-1857 exerts laos (Ope: ra), 38 v0) 18291885, cas (Brief), 1 vols, 1888-1923, [aso] Echo de Weimar, a mais importate,andaem fae de public (GenD M8 Lathers Werke Krnsche Gesammengabe, cmecada Em 1885. Compreende: {© Obras propriamente tas. Werke AW) 38 tomes, eis dos quai se sahelnidem em dois ou ts vol (t 55 ainda ep publisdo), 2 Caras, Briel (W Br) 12 amos, 3° Conversa 4 mesa. Tschreden (WT 6 tomos: 4 ‘Trudugio Biblia: 12 tomas [bt] Uma edicSo completa das obras de Ltero em inglés em 55 volumes, esti em fise de publiagio desde 1955, simultnes mente er Saint outs (Missour)e Fada [as2} Asobeas comes de Lutero eve sernotadis por ©. Sere. Dokumenis 20 Luters Brewsklung, Tublagen, 1929. Coes de cra escola [183] A mais ciapoxa 6a de ©, CLEMENT &A Litas 4 ys, Bon 121915; 184} Ursa edie Fane. das Obras exces em 10 vol. comecon ater publica em Genebra em 1957 (ed Labor & Fes) oe ‘Outre edo fancesis de bras soa (orem eronolgi ‘de pablicagio} [385] Scum), Atemwrres dette, 2 vols, Pai, 1835 1386} Gooces (Mutter Pars 1928, 1267] Savaws (L.), Pras de tbe Pats, 1932, (188) Gravis (Mt, Luther Les grands dni rekormaters, Pans, 14 [R01 RNDT (A), Luther Les nis ymboligues Fare, ik 790) Gsm (Ether ei a Pack Marbargo (oleate de), 1529, 1191) Lavan), Briefe und Akten der Geschichte des Religions: riches zu Marburg. Gosh 1896, MILANCIFTON (FU), Opera, no Corps Reformatonuns 59) 1X00, Holle, 192-1860, mals 4 vol. de Supplementa Melanche muna lip, 1910-192) (192) — Nea publicacao que vem sen eta dese 1981 ean Gokers lob, Werke in aust «cag de & STUPPON [198] —Eligoessucesvas dn let communes, ta ego-de HENGE Asp, Mange, 1931 (194) MOST CTR), Thomas Mints Decne ed OEINER 2m, 1953 1195] —Polsche Schritte, ed € Hews, Hallo, 1950, Nantes (Edito de), texto em [38] F Bers, Hatoire de FEde de Nanes.1, pp 100 8 BoorauADa Hausgen, dita, (0961'StaR aA (E), Brite unt Aleen zum leben Ockolampad, 2 sole, Leipelg 1927 1934, Poloneses (mao, ¢ [30], Bibliotheca trum poloworun Prayer Books, [197] Monson. Eaplsh Praver Books An inrodition mo the Liter ture of Crain Public Worship, ed Cambridge, 1948 (198) Rarchire The Book of Common Prayer ofthe Church of En ‘sands Origin ard Revisions, 1549-16, Lames, 1949 [1991 RasouD (Horimond de), site ce nsisance, progres et dé ‘cadence de Therese deco sce, 2 vk, ed de Ba 1623, (200) Rasmus (P: de Ia Rare}. Comumentriyde reliione sriuins, France, 1576 apmobranes (ca Holand) [201] dea er septa ssa miesrorum eens, Herd ‘ik, 1620, —16— [202] Rocce (HC), Biblosheok der Remensrantsche geschoien, Amsterdam, #863, [203] A Remonsirana de 1610 Fos pubbicada em fscsimile por H, Y¥ GROENEWEGEN. Leiden, 1910, [204] Teato holandés da Remensiranis em IN BACKIIZEN Vas Drs bank, Nederlandsche beljidenisgescheifen, Amsterdam. 1940. [205] Sciwesckeen, Corpus schuenckeldianorum, 8. UXY, Leiprig, 1909-1939, Soctn (F So7zni) seus escritos em 180), Bibliothecs featrumt polo- {205] Staiartn (G). Annales Reformatinis (até 1543) Leip, 176 [207] Vawors de), Dialga de cocina cristana, eM. BATAILON, Coimbra, 1928. {208) —Lfphaberchrétiem, ed ® CROCE, Bar, 1958 (20) ~ Cenc di cansiderations, ed. franc de Pare, 1555, de Lyon, 1563, 1565 ¢ 16D; a alema poe ANGER, IRS ‘Wr (1), acerca de suas obras mult Faas, Kovit (A), "Un mystique protestant Mire V. Weigel”, em C2 hiers de la RILPR. 21, Pais, 198, eeiepresso er 594, Myseiques spirtuelsalchinistes, pp. BY 118, [210] WESuev >, Works, Th. JACKSON, 1 ols, Lends, 1829.1851 [211] Zixzesnone (NL), Sehrifen, Budingen, 1742 212] — Theologische Bedenken, Budingen, 1742 [213] —Budingsche Sammlung, 3 vols 17421744, [214] —Gexen wartiges Gestalt des Kreuzes Chris Leipzig, 1795, 2reGL10 (1). publicagio de sua obras complerasno Corpus Refor- Imaiorum (1 EXXEVIN e segs} que peeeipiars em 1905 € foes interrompida recomegou ¢ std em five de abun (215) — a. cesumida: BLANKE (Fr), FARVER (© ), PSTER (R), FEI (©), Zwingl Haapeschiten, 7 vols, Zutigue, 140-1988 [216] —Trechos escohidas: Kunal (IE), 0 Zwiagh Auswahl seer Scheiten, Darque, 1982 ‘rad ingles: BROMIEY (G.%-), Zwing and Ballinger, See ted Translation with lntoducion and Notes. Fadl, 1953 (218) — Trad rape de Bin Korte und chrstealihe llourg (Breve Jnssruction chréienne}. por | COURSOIIER Gevebea. 1953 (219) “Trad fare. do Quo pac ingen adblescentesformandi it, P MESNARD, “La pelagic Cvangelique’ em Revue those, 1953, pp. 367.386 an) 1D) TRABALHOS 1. OBRAS GERAIS ‘Alemanha [219 is] Lawenscir (), Allgemeine Staengeschicne, Bevin, 1936 col "Welgeschiche [220] GeBHAROT (8). Reformation bs zum Ble des Absences St sa reed de 1955, [2200s Ross. (H.), Europa im Zetaker der Renaisance,Reforraation lund Ggenreormatia (1450 1630), Munique, 1956, [e2t) Hunscisup GH), Die Neuzen wonder Renassance bis zum Begin see uring, Erlenbach Zurque, 1959, [222] Hassivcen (E), Das Werden des neurlichen Europa (1300 1), Brunswick, 1969, cl" Weike nue Cescichwisenscha (223) HBATSCH, Das Zeter der Absoluismos, mesma col, 1982 Inglaterra e Estados Unidos Colegio “Cambridge Modern History” (vol. 140 1 inculdos). Acolego ‘New Cumbre Moder Histo” serdnatratmente prefecida 2 antiga para 25 quests reigiosas, sobretuc (224] Pomme (GR), The Renaissance, 14931520, Cambridge, 1957 25] ELTON (GR). The Reformation Bra 1520-1589, cambrkde, 1938. 12251 Cansren (FL. TheascendancyofFrance, 1698 1684 Cambie, 1961 Colegio "ise of modern Europe" [227] Guwone (MP), The World of Humanism 14541517, Nov You, 1952, ard rane, 1957 (28) FmeDRICI (CJ), The Age of de Baroque, 1610-1560, bid. 1952 ‘Nessiath(FL) The TaumphofScience and Reason, 165.1085 i, 1953, Franca lego "Ch 1230] SEE (Je Rim.0N (A) Le AUF sic, Pats, a de 1950, £1 [23H] Pasay el je Ta VL Le XV sce, Parse. de 1988 VI, (232) Fuss (Ed ye Tani (VL Le AVI sce, Paris, 2 wok. ed 1952 IL, e Vil, a Coleco “Les grandes civilisations [233] DaLeneats (La clisation del Renaissance, Fars, 1967 [a8} Grats (P), La chalstion ce /Europe classique, Pak, 1966 colegio “Peuples et clsaors [235] Have (F1) eRENAUDET(A) Lesdébutsde Hige moderne, Pas, ed de 1956. [236] Hausex (1), La prépunderance espagnole (25521560), Pas, cde 1948 [237] SaGNAc (Ph), Louis XIV (1661-1719), Pats, de 1989. [238] MUREY (P), Li preponderance anglase (1715 1763), Fars, el de 1949. lla CColegdo "Sorta universal” [239] RasmacaterC), £4 moderna, 2 vols. (VI, € Vi), Tarim, ed de 1958 Ver igualmerte [240] smu (G.), Stora delat moderna dal impero dt Calo Quinto sal lainisny, Rona, 1980 2, HISTORIA DA IGREJA ‘Alemanha [241] Kscn GIP), Kirchengeschicive, 4 vols Treiburgin-teeigay, 1930 (242) Kaas (6), Handbuch der Kirchengeschichte fr Suchen, vos 2 ed, Tobingen, 1928-1981 Em paruclar 6 «I Hes LUNG CFL) e MALRER (W), Reformation und Gegenreformation. [248] PasTOn(L, woo), Geschichte der Pape seit dem usages Mize lakers, 16 vo, Freiburg.in: Brea, 1886-1933. trad. franc que vii ate 1572, € mevioce, seth prefeivel 18 alana por PUCENCI € A MERCAM, Storia det Pap dll fine del Medioero, 16 vols, Roma, 1910-1935, [244] Thcina, Geschichte der Kirche, Ht Reformation und Gegenreor mation, Biaseicel, 1985, o— Inglaterra e paises de lingua inglesa [245] Hvoves®), Histor’ ehe Church 3 wos, Landes, ed de 1956 [246] Larounerns (KS. History of the Expansion of Chekanity, Nona York, 1939. (247) A Histor of Christy: Londees, 1954 [age Sciuae (P), str of the Chri Church, 7 vols, Nova York, 19161923, ‘Bélgica¢ Paises-Balxos | 249] Bam rZeN vaN Dew BRINK (JN) LINDON), Handock der Kerkgeschicenis. 20s, De, Hala, 1921985, [280] Geosneipe FW.) e Nia CD), Geschicdens dr Kerk, 3 vols, Kampen, 19411999 [R51] JONG 0 de), Handbock der Kerkgeschiedenis, Dk: De neunere 15171789, Nimegue, 148 [252] Waresise W)C GROSHEE (FW, Cukurgeschieenis van het Che rasendom, Amstertam, 5 vols, 1952 Franga 258} DusoLREQ (A ).Lvenie du Cheswanime; Ve Le Chossanisme exit désorgansanion individuals (1294-1527), Pais, 1925. Vl LeChinsanisme tle reorganisaion absolute, $ls: 15271622, HEE 1088, 1688-179, Pat 1931954 Hist de FEglise, RucsE-NuatN, continua por DUROSELE JAY [254] DRARLELE (B) LARINDE (ER), Oumac (P),L Balsa temps ‘di Grand Schisme er del ese conctare, Pacis, 1954 {255} AuBENAS (R) © RicHARD (R), LEglse et lr Renassance (1449.1517), Pais, 1951.0. (256] DE Moksau CE), JOUNDA (P) e JNELE (P), La ere eligfeuse| da XVP side, Pass, 1950, XL [esr] Ghisras (} 1 Ryle 3 Fepaque dy Concile de Trent, Pais, 94s XV [258] Late CL), resauraron catholique (1563168), Tourn, 1960, XV [p59] PREC (ED) e Jaki (E), Les les poltiques et docrinales aus XVI et XUIP siécles, Pats, 1955, XI [es9 is) cutee Histoire de Egle, lH. TUOME, CA BOLIAS, 1 LE Bn, Réforme et Contre Rforme, Pas, 1965 {200} Dws-Rors, Lgl de lt Renaissance etd le Réforme, Pri, 1955 [26t) —Ltighse des temps elusiques: | Le gran siecle des Ames, Pas 1958 ILL re des grands croquements, Pars, 1958. Do lado protestant, consular |2s2) Ramcurs (P), Histoire cs Cherise, «LIV V Pas 19861935 E sobrenad [263] LEowaRo (8G), Mixoire geal du Provestarcisme:t La efor son; IL 1 éabssement, Pats, 1961 Italia (264) Bows (E), Storia de erigianesino, 3 vols, 2 el, Milo 1945-1044 265] ToDESCO (L), Corso storia della Chest, 5 vols, 4°. Trine Rom, 19461548 3. CAUSAS DA REFORMA. EPOCA DA REFORMA 4) Estudos gerais (265 bis) avatsm (C), Brass en de Reman, Artery, 1962 (266) BanTON (REL), The Age ofthe Reformation, Bent, 1956, tad ‘a Tan, 1988, (266 bis| —The Retormavion ofthe XVIdhcontury Lone, 1966. [267] BATAWON (MD), Erawme et Exp: recherchessur Pistoe si lle cs XVF siete, Pai, 1937 (268) BomsKi (FO, Dax fabrhundere der Reformation Gesaes ued Krate, Goainger, 196, (269) BEAD (F).62 Mécterrane et fe monde mehtereéen ay ss de Php eee de 1967 em 2 ves 270] BRourrTe(E) Sian, em Etwdes carmen, 1948 {271} Collaque a¥itaire relgiuse Lyon. outubro de 1963 [a] Fre) Le problbme de incroyance au AVF sie: a eligi de Rabel, Paris, ede 1907 (273] Sau coeur eligi da XU © sécle, Pass, 1957, compilacio em ‘que figura adamente © clebre artigo pubic na RH de To29(eCLXT) "Une question mal pose lesorigines dea Reform Franquse ete probleme genéral des causes de Is Reform [204 Gunas (H}), Te Remain Bra 15001050, Nova York, 1954 1205} Ena (A), The Chrisvian Renasance, a History of the ‘Devrin Moderna" Nea Yor, 1924 [276] —enasanc 0 Refrmation A Cea Review ofthe Spel Thence on econ! Bop, Grande Raps 13) 1277] Ia Deka TOUR CP), Lyons de Reree 1 a rance moderne, ar 10S I Bae eae cree ree hee on I) anaisme 155189), 10s Cahn hs to chan treed dt 11a dot M1986, cone bloga ec os), RaolseRfomton eter Geperetirat oma Ba [279 Geschctedes Kona won Ten 2 vols. rer Bes ies AOI te Go, 1965 ra rl ee (20) Kaeser), Thecrsarhendome ane, Toons, _ [280 bis| MESNARD (P.) i essor de a philosophic politique au XVP siecle, Pec 1939 (2h Mice sie de Rane. VI a Refrme, a, 1855 (2k) REET (A), Peerme mane 4 Pars ponte re crs guerre (1991517) Fars, ING 2s) — frame, steers ee jen 517, prs Scores pondace’ ei fH eR (OTE) eCRTCINS) (asa) rasme sipence egescetsonacion Gagrssa omen: She 15) 20. 986 [285] Bucs ermcie 152 1529) Pais 939 [as] — mannan er Rossa, Genera 1958 [3S] Rete (Gp, De Welwrung der efor, Lepaig 4;2 fd Sng. 1989 ed al 96 lass = De Newest Burin VE rhundt, Bes, 1950 [289 Thoms E), e Sovalenen der Chron chon end Granpon Tabigen 12 'b) Estudos particulares (por pais) Aleman e astra |290) AxonFas(W), Deuschdund wader Reformation, Segar, Hei, 132 [231) Baasot(K), Die deutsche Reformation. Leipzig sd 1292) — Der Auesbirger Reliiornede, Benin, 1928 1233) — Gegenrefrmation und Relgionsinige, Leipzig, 930. [294] Halk (A, Aichongenchichte Dewsetlands Sols. 26d, Leip 19 1920, [2951 Jawsex (1, Geschichte des deuechen Vokes wit dem Ausgang des Migelaers, 8 ols, Feeburg im Breisgie, 1878 1898: 1920" fe. reviea por PasTOR 19131917 Utllzamos aad franc. Ale magne fs Reme, 9 vols, Paes, 1887-1914, O nimero emete pars est aducio [296] Joxciuisev(® eouses, Das Zeaiter der seligdsen Cineung 15001640 ceed Heri, 1980. [297] "Dee Reformation as Bpoche der deuschen Geschichte, Mun que, 1951 1298) Lon.) Dre Refrmmadon n Dewschland,PreiburgimBresg, bred, 1, toad exp Historia de a Refovma, 2 vole, Made, 1961 [299] — Die Retormavion ak reliioseAnkogen heute reves, 48 [300] —Wie kam ex tur Reformation’. 4 vols, Lonies‘Nova York, 192531930, [pot) Macao (1), huther and dhe Reformaticn, 4 vols, LonresNowa York, 1927-1930, [902 RAN (L) Deusche Geschicive im Zettaher der Reformation, 6 sols, eed Hhuseada, Vera. 1934 Fiance ‘Além das obras ices de DL¥OURE, IMBART DE LA Toute ct, Fre daguelarque ro guru naeubria Cahino,constsr pars o soulo 2 {303 Hes Proretans en Pance au XVI siecle", n° 7677 dy revises AVIF siecle, 1967 [204) GAIENDOR (PE), Lise des habianss de Gendve (1549-1560) Gene, 1987; 1963 Iposy Hausen (HL), Eras sor fe Reorme anise, Pai, 1909 [3o6| —La massance ls Presa, Fa, 1940 [Bort junor (a), Msenre sesuace de Egle Jurhenenne en France, Pas, 1935. [308 LaTazare (A), LARUE CE) PMANQLE GR), Histoire ct Cath Titomeen France, ¢ Il, Pas, 1960, (G0) LanowsieR (2) € Mae CTT), a. Ve Wd Fistoire de race SPE Lavisse, Pars, 1903 © 1904 [310] LéosaiD (£6) "Les orignes de Reform en France’ em Cai (ela forme, asimero expecal da Rerue de telogie (As Rac eo), ix), 1944: reed 1959. (pn) “te Proesan rans, Paris 2° ed, 1955. (312) Liver (G), Les querres de religion, Pals, 1962 [B13] Motes (3) Le Prexesanisme rans a0 XVP site Pats, 167. {314] ROMER (.), Jes orgies polinques des errs he eigon, 20. Paris, OTB 1914 [315) —Le roraume de Curing de Medics: la Rance tr elle des _guezres de religion, 2 vols, Pay, 922. (sto) Ctotgues er Huguences dk cour de Charles 1% avis 1924 [50] Wesor G) fisoire de Ree angus des onignes 3 Ee Nase Paris 1926, has bekdicas. [328] Cosstast «G3, La Réforme en Angleterre: fe schisme anglican: eer Vl (3509-1547), Pal, 193. [S18 bis Chawieg (0. The Reformation, «Ida Pelican History of (he Church, Harmondsworth, 1964 [p19) Cantv(G), The Zagish Reformation, Lorles, 1954 [320] Gaitoxex (The English Church in he Sixteenth Century rom the dcvessnn of Hert’ Vl ta the Death of Mary, Londres, 190%, [EnV ca Mistry ofthe English Church dcgita po W. RW STE ESS eW Het [sat] GASOUzt(F) The Ere oF Reformation, Londres, 190, tad. rae: “Lr vele ele Réforme en Angleterre, Lowvana, 1914 (322) HUGHES (Ph), Te Refommarci ia England, 3 vols Londees Nova York, 1951-1954, reed. 1988 [s23) JBL 0"), Obedience in Church and Stare, Cambri, 1930. [528] —CArgleterre cxtolique ila vee du schise, Pai, 1935 — Gr tnt Soa parspacha 90 © XVE da Hisowe de Tile, lida por Rucre© Mav (325) Jonas (KE), The Detelapmenr of Religions Toleratiom in Ens ‘gland. 4 vols, Londees, 1982-1940. (326) Maanato swine ), Prerefoamaion in Egeland, Londres, 1938, [527] MooRWS JH), 4 Hisory af the Church of England, Londres, 58 (528) RUPE CG), rude sn ehe Making oF the English Proestane Tad on, Cambridge, 17 (529) THOMSON (AB), The English Clergy and theic Organeaion in the Later Mile Ages, Oxford. 947 (330) WooDHouS. The Decrane ofthe Church in Anghcan Theology 1547-1603, Nova York. 1954 (31) BROWNE (P12), HistorcfScotknd, 2 vels, Cambridge, 1999-1902 [332] — George Buchanan and his Time. 2 vols, Edinburg, 196, [538] BUREIGH US) A Ghursh Mistry of Secdand, Lone, 1960. [338] DONALDSON (G), The Scoutsh Reformavon, Cambridge, 198 Paes Baisos [335] Axons (S , Geschienis van de roomed ince Nedertindem, we Tee TIL Arseny, 1982 ©1983, (336) Blog (PJ), Geschiedenis vam her Necerlansche Volk Ile 1 Bee, 925.1926. [237] Couuiver i} Le Réfomatcn em Belgie su AVF ile, Nerve, 19 1238) Dersten 0), De achngirigecorigy Geschiedenis rin Nederlanc Amsterdam, 1936.0 te TY [339] De Motta (E. Hisaire de: gis enBejeique IV eV, Lown rdtrureas, 1949-1952 : [540] GEw(P), The Revok ofthe Nehertands, 18551508. Noa Yodk,1958. [G41 ELKIN (LE). Reforme en Beleque sous Charles Quint. Pans, 157 (342) —"Lesmaryeologesertaceique Conurbuson a ude du may rologe protest ses Pays tas, Melis Meyer. Lausanne. 135 (348) Lxprsoow (), De conkssioncele onnmieling der Reformanie in de Necorlnden, Hala, 1946 (545 Bis) MOREAU (G), Histoire do Prwesapesme 3 Tournat jus la ‘eile ce fi revounon des Pas Bus, Lie, 1962 (344) Navt4 (D), Her cakinsmien Nederland, Francker, 1959. (545) PRRENNE CH), sire ce Beleigu, Beurelas, ed luteada de 1999 un Ine) Post (RR), Kerkelife verhoundigen In de Nederland voor ce ‘Refrmatic an 1500 ft 80, Uteces. Aspia, O84 l347] Stont (RG ), Stones ofthe Reformation de Netherlncs, Wa shin, 1938 [sa ToUSRAFRTC),Lesenuiment religieux en Flandre fa ds Mover Age Pas, 1953 [nfo] VAS Dex ESS, Aland Farnése..gourerneur général des Pass: Bas, sbretida 0 UV, Bruxela, 18 350) VAN Dia 2, tanderladsohe Revkegesctuedens, tte Van de ervoiming roc eden, Kanpen, 1930. [gst VANGsineR/#t A. Fano} Revolutionnaie Reformaie De ves tance geroformeerde Kerk in de Nedeslandiche gemesten get rende de cerste aren var cle opstind tegen ips, 15751585. Aas term, 1843 (351 bs) Vey (A) Le Conse des Taubes, 1567 196 3, Bruel, AoeminNorsvis [s52] naros cee Chelle duchownt tec fey Bers, rags 1988 (P Cheliok ea Lika dow fro) [352 bie) — Hosa revolue, 2 vols, Praga, 1965-1966 (A evo hos) (353) Das (E), ta fa de Vndlpendince de Bohm, 2 vols, Pats, 80 (54) Rn) coy rotemas Prag 195814 Bog poe das “eras bs | MACK (J), Tabor v husskem revofueni Hou 2: ed, Praga 1958 (Tabor no movimento revalucondro Musa) (35 bs} — Jan Fs, Prag 1963, [S501 Mowat (A), Bolestnse ra, 142-1627, Prga, 1952 (Os mos mori [3571 Rlcas (Deyn eno arse, Praga, 1957 (aid ini de do dratace) [8881 Sista), "Chroniques sur Mistoriographieccheostovaque , Das Buch der Baler Reformation zu ihren 400 stage Juba, Baste, 1929. {astra (0, oumeronos gis Sore a stra religios cs es em Zech far Schweizerische Kicheageschchte de 1989, 19A0, 1944, 1942, 1943, em fahesberiht des Histor nig: Ge Sellicht fi schwevreriche Geschichte. 1988, e em Hisorkches Jabehach 957 (sau) Von ex. ), Reformation pe! Gagenreformation, Yr I do Primeina timo da Geschichte der Schwe,Zarique, 1932 (sg) Vozer sue 1), Histoire de Bglise reform canton dle Vac sous fergie Demos, 4 80s, sine, 1927 4. LUTERO [103] Aurtacs(P), Die Thenlgie Marcin Luhers,2°ec, Gites, 1953 [403 Dist BaistOs (REL), Here fst A Sie oF Mara Later, Nova York, 1950. Hod) RoBinER(H.,Der ge Luther, Gotha, 1925 2: ed, 1954, [Hos Honea (Das Wor Gores be Ler. 1283, [04) — Gow und die Geschice et Luther. 2: ed. Lunebor, 156 402) — Luthor und ts ake Testament, Tublagen, 1938 [s) — father in den Wanedorgen seer Kirche, 2 ec, Resim, 1951 a sos) — Lamers gestige Wet, 264, Gerla, 1955, tang Ler’s Workd of Maye, Saini-Lous, is 1958 [s10] Cason CE), The Reizeerreraicn of Luther lade, 1B [411] Casas G.), dutber et FEglse confesant, Paris 1962 [ala] Duurnce (1). Go Hien and Revel iad, 1953. [413] DEN GL), Luther und Lean in der ervern Encklarg, rerio davesel 162 Moin 1904. Hse ‘EAM, WEN, I, Mogurcia, 1909; dos tomes le suplementon Que Tienbelege, 1505 e Luthersynychokogte 1905 Tra. rane yt Dor PAQUIE. Luther ecfeLuchanssnye, 4 vos. Paris, 19101316 [U4] BLERT (W), Mbphologte des Latins, 2 vols, Muni, 195% trading 1962, [614 bis) Bsa (RH) Lucher ere monachismed myo i Genedea, 1364 (415) Bunsow (E81), Luther avant Lae. Faris, 1968 (416) Fesvae i), tn devin: Muruin Lather, Parise de 1951 127] Pica ()) Luther Yorke ber den Romer’ vo. eine, 1905 [$18 his] Gases (HL, Laer andthe Refermaton, Landes. 1964 [418] Ghnak F,Lutders Werden, t 1: Gnundegue der Spleug is 1530, Prburgo, 1911; th Aut der Hohe des Lebens, 19111 Am Ende der thn, W912 0 resumes dena dots, Lathes Leben lund Werke (1926), tad em Fane por Ph MOWER, ln Laer Srvieersonoverre fais 1931 Orimerormate rac exh a9] Hou (K), Ws versand Lather unter Religion? (1917) reine ni Gesammeteaulate aur Kirchengeschichte, vols. Teen. 1925-1982; aqui tT Luther) [920] JUNDT (A), Le developement dela pense religiese de anher Pats, 1905, [21] Koue (Th), Maru Cuther Line Bicwraphie, 2 vols, Gosia Ts84 1889. [422] Kosmin, trcin Luther Soin Leben und seine Serie, 2 vol 185, 9 ek. male completa, 1903, (423) kurt (F Luther 9 te son oewere, 3 vs, Pais, 1888.19, [M26] Law (F), Lather, Fars, 1984, M24 bs| Lowy (R)), Laer, Pars, 1964, M25] MrssINGER (KA), Der karhoche Luther, unique, 1952 1420] — Luther, ce deursche Teagidie, 152. Berna. 958 (426 P| secs (), Lurero Grovane, Sila. 1968, 47] SMULEN (AV) Lachers Were is ua Turek Goth 1920 (42k) RFATERCAD) Nartncucherst mw Charter undtiychow mt de Beveutuns dieser Fektoren fur de Enchdug tnd Lee {rad al, 200s Copenhague, 19371941 —~- a9, mG) titer, Ges ut 5, Moigue,19, te sera 98 leh (001 Rare hl’ rons Dorms 1521 nde (Sr esas ot ter mci een 1954 {32 So (0) Lr vo Rates Reon, Brakes tga IST isa) Sami lees, 2 wl, tpg 191738. 1 thn teste stv ud fre, 2, Corrgen tu nos ves Sek (RO etre ond Riche et ute, Mae 1965 I B4PSl Other sq 190 Pty a te de uns Sot ate Sc lee de brpngin 115 SE ek meutenent dT perce reise de ier a754 5 ran 938 tse rer eae de ede pom 1858. (3) sented nat lon ater Pars 984 [i] Stade se pen 183 133] rn unesbachung howe Si (ec) ES Cet cn ter nl Rern Ce es ‘Feces Luhrs cary bsose O30 5. CALVINO (et) AcINIA tne lve de atin Lars ddim crate nF ck Tsk 1917 sa) amt cee ei, a, 2, S3| peso cane soon Sra RIM Gaerne, Gosia sare de ple won Seta 1 jas Sas ant Fees pees 1988 (82) acs 0 aioe nn Stee mt cre sentra om Onan Bia 195 (4s ty Cina Stchensuratinkrwe ce anion ius Coe 95. ost Hof se see dns peste dCi Fas 1959, 7 | ba) — Jean Catan, Par, 1964 HRB] came 19.Jean Chin, Pomme que Diew a dome, Genebr, ra 450) — Catan. se, son oeute, Pais 1967 1451] Canons) a shox} Genbve a rem ce Caan, Gene 1 = 50 [452] — can, eater oes consciences, Nelly, 1925 53) —— Catan er cence. Genebra. 1931 1954) DoLMERatY (2) Jour Cabin fos hommes ct ky choses de 0 temps, 7 ols, Lausanne 1299-191", Newly, 1926192" 1485] Givocz(A) Callin thcolapien ole Tverd mse. Pris 1964 |A55 bo] —Le eune Catein, Wiesbaden, 1966, (455 cer] — La bleu de / Academe de Cahn, Paris. 1970 186) Gus), De Atenas ahr und asin. ies 194 ST] TARROESS (G) Jon Cals The Mian and is Etc. Nona York, Nashuile, 1958" [458] Hack (WA, Cus un de Rechferigung, Gers, 1938, [459] —Sunde und Erbstinde aac Calvin, Hetdeloer. 1939 (460) —Soscung und Feet mach Cltn. Gawerslah, 1947 IM6t] Die Erwatlen, Pridessnation und Heilgewisstce hel Cavin, GGixersio, 195 [462] JANES OE}, Calin Doctrine of the Work of Chris, Landes, 1956 Hes) Rat scrke CW ).Das Winken des Herlgen Gestes ach Cahn. Ge ingen, 1957 6S Bis! IA (F), Dev Glube des Reformaoren, Zwingh ue! Gin, reser, 1964 [S64] LEFEANC (A 13 jeunesse cle Calin, Pais, 2888 651 — sre ce college de France Paes 1893 16) — inmodaction 3 fear Calvi Tasexation née. Pars, 1911 [S67] Macaissow ()), Cain and che Reformation Les 1935, FH] MACMPIL (JT). The History and Character of Calvinism, Landes, 158 [499] — “Thanty years of Calun Study" em Oh, F, 1948, pp. 20724 [470] Nese CW) Calans Zee vo Alenia 2 Munigae, 1930, (71] Die Theclogie Cabs, Muni, 1938, 172] —°Oi en som les publications ealieienn”, em Reve rir ce, 1959, pp. 1-12 (43) ASR Recherches sue Foti relish Cain ust stpovension, Sesburi, 1924 (404) ~ Catan Seasberg, ers, 1925, 195) — Jean Clr Ete Ro, Pais 1927 [n76) — Catan ecriain, Pais, 193. [477] — Recher sara frmanon imellecruile de Cavin, Pans 1931 [4>8) RIE.) Cain, Paris, 1953. [490] Reoxear (it) "Cain Cera vei 145°, em AFR, 1959.09.64 [80 Schr (Jun Caine ta radon cabioienne, acs, 1957 -s1 [s81] Sus (L), Sor Augusue cans Faeuire de fan Calin, 2 9s, Assen, 1957 1958 Jake] Tomeasce (TF), Cain's Doetrine of an, Laces, 1949, [83] WAIACE(RS ), Cen Doxtrine ofthe Wook and Sacrament Elin burgo, 1954 {s84] — Cans Doctrine ofthe Chisian Lt, Eamsargo 1959, [85] Wesbo. (Fr). Baise de Steasbourg sx consi er son aga Satan (13321535), Pans, 82 (485) “Gahan sourcesetevolton de spensée relies, tans 1980 6. 0S OUTROS REFORMADORES 2) Zwinglio [387] Cormvorsite 1), Zing. chévlogen reirme, Neate, 1965. [8 FARE (0. Julai Zann, 4 vols, 2ucique, 1943-196, [M89] Kopes (W)C Zuingl und die Reformation in der Schweiz, unique, 1919. [190] "Die Gest Lich Zwinglis Chrstentum und Ante, ae gue, 1920 fa91) “Zong und Berm, Zueique, 1928, Fig2) — Zoreher Bhewenich od Genter Konsioriam, 2 vols, Lees, 921992 1493] — Allure 2vingh, 2ed, Soya. 1952 1198) — zing urd uther tr Suet uber cs Abendmah nach seine poles und relgisen Bezihunget, 2 vole, 19241932 [395) Loctme (GW j,Die vangelsce Selly der Refurmatoee Zum: Lafeatichen Leben, Zura, 1950 [496] — Die Thevlawe Hukyeh Zp ice seiner Chestoegs, Die Gonestehre,Zorique, 1952 [497] Im Gets une im der Wahrie Die relormuorsche Wendin lan Gotesens 2u Zurich, Neakirehee, 195° 198] PisTER Das Problem cee Eetsinde bei Zing Leipzig, 1939 [499] — Die seller erator Heiden bet Zn, acs, 1982 [500] Pour GV, are“Zninglanisme” oD TC 110), 1950, col 345 3005; ver tambtm deve autor as receasbes publican na BS. 195,172, pp. 155176, 161, 3 pp. 269328, 1968.1 1 pp. 3459, [501] 18 Zwingh fla Reforme on Suse, Pais, 1953 [502] RRL) 2uinele. ese ome de a Reorme, Pans. 1959. [503] Scrap (8), Znangli Lehre wn der gotlicher und mensciichen Gerechighe, Zune, 1959 (50) Scinp-Ceatsing (F), Zvi ls Ceurpiter, Gongen, 1952 by Bucer e Capiton [505] Bats GW, Capo une Rutzer Strasburg Reformat, Eber fold 180 1506) RoRONAs CH ) tain Races Bedeunang fr de europe Re formanseschichte, Gavel 1952 in (307 Couwwostna La natn oe He hee Racer dans son dv lepmenn nator ans 1953. Russ O°), Min her Eades sur bv corespondace, er hay igi Ig ReMi) Bue Homer rh 65 TASS (0-1 Laporte tice de Wogan apn dns Tesdemres ander des te, Neve 1988 {st Stab i), Beer umn Grete Seasburo, 1939 (S10) Vv Pou (Gan Bucs fea Lee Te Seboune Retomer and his onmetton hte Las he athens ,asen 15k \si] Wewont (e, trn Bucer Esquase ce se fds pene, Strasburg 582 ©) Ballinger [512] YoLre A), Head Bling Ke ssceseur de Zeng, dips 2 comespndince mec inant de gc abase Men chive, 1940. es [51] Moss (GW), Zoige und Bulger onde, ac 1983 1814] Fast) Bulingerundde Tar lnc oot worker hie Lind Thee ts 16 trun, Weseok 989 (515) Wht Pie anno Heme Binge Zea sneaky rot wince Gaaelve. Zag. 157 4) Melanchton [516] nowstr ((), Métinehthon édueaeue de Fallenstenc, Pas, 1957 |S16bis) Rowvessis (1) Philp Melancthon Zor 480 Wiehekohe sr er Gebursages,Luneboug, 1947 (516 cer) GResciar(M) Melanchthon neben Lather, Wien, 1968 (517) Lente IL) Reformation Cressstords.& Comparison ufthe The logy of Luther and Metanchuhon. Minneapolis. 1958 (517 bs] MavRER (W). ebnetehosuden, Gute, 1964 1516) Monten (&),Rearmaroren as eveher Luther Melanctehon Cals, Neukirenen, 1958 139] Newsth(W.2er dnc der Reon ip Mears. New irchen. 1957 ase (520) Scares (P), Der Wandélintheol Anwier bet Melunshuen, Giterloh 1956 (521) Strat (A), Das Teadnioas Verwindnis be Melanchthon, Exar, 1958 [522] — Melunchehon znaschen Humans und Reformation. Ma ve, 198) (523) STePskaIe(R), Melanchthan, Herm, 1960. ©) Teod, de Bera, Ecolampado, Fare), Spalatin, Viet, Vadian [524] max) Pier Ver, sane ct son oevare (51-1571) Soe ‘pans, 191) 1524 hi] Biggraptve (collacive) de @ Fare, Neachitl, 1939 [525 Grseotr (P), Tire de Reve. Goats, 191 [526] Hoss (1). Geone Spalin, 1484-1545 Bin Leben i der Zr des ‘Bumanismus tn der Reformation, Wear. 1956 (522) Nasr (W"),Vad,Sai-Gal, 1844 [528] STAEHEL (E ), Das sheulegsche Lebenswok Jones Oko as Leela, 1939. [s291 STU (A, Guillaume Fare, Bhangois, Kampen: Reformatos, Sain Gall, 1982 9) Knox 1530] BOWEN (M1), The fife ofan Kix. onde, 1969 |S31| Bhowyr (PH). Join Knox, 2 vos, Lone, 1895, 1532] Mack: (1D John kaw. Cordes, 1951 (533] WalkrR (RS }Joln Kins, de istur-of the Reformat of Rel pic wit the Reals of Ses, Landes, 10 7. PROTESTANTISMO E CAPITALISHO 1534) ase (8, Hore os dare oes eres Sonos Se Fanglacre tars 190 1585) BLE pense domomig’ sxe ce Cai, Genera, 199 (585) BREAN C.D inge cs mernen Kapaa Munigue, 1587 Dass (I, The Wop cf de ErlhPartan,Lendees, 148 IB38) DOm(ND. Sues nse Dees of Captain. Lance 1G a [599] Evora (W), chats und Reh Best. 1874-1883, (540) FANASIIA ).Cataicesmoe rowsanteimo nels azine st fice del Ca i [pat] aspen (SR), ory ofthe Grose vd War, 1642-1619. 4 ws. Londres, ede 1893 [542] Hats 01 alr ns 1 308 © 06, tes bers dr cpatione Paris, 1927 (543) HL (Ch), The Els Reson, 1640, Loney, 1955, [544] — Econumic Patlems of the Church tom rchb.sy Whogit he Long Paiamcat, Oxon, 1955. [p45] — Pistnism ant Revobion, Londres, 1958 [546] MimuncocK i), The Aackaron! ofthe Angght Revol, Berkeley 1958 {54 Jae (0) Les marca ay AVP se, Pai, 1987 {5481 LcTw'n (0). Tepamipoitique-nielew etlapremierereveloion anglise™ em 8H 1962, CXNMM, pp Tl Is.e 477-414 (548 Dish Tes Nvelcurs, Cromwell tf Republique. Par, 1967 (548) Luna (FL, a fargue pores en France dela Resvcation de Eat de Nantes Resoluon, 2 wis, Pais, 1959 1900 (550) Magn (OA.)Bconumic Causes the Reformation i England Lode, 1929 1951] NEP), Lr nuisance del cnaisation nde et ke monde ontemporat, Pas, 194 [852] “Ta guerre er le pong human, Pa, 1954, [553] Noone iT), The Stholate Amis of tun Cambridge (as) 1957 1554] ROBEKTSON (DB ), The Religions Founduions of Leseller Demo ‘ray. Londres, 1951 555] ROWERTSON FIM), The aspect ev the Rise oF Leonean Int dis, Cambri. 1935 1556] TAUNEY (REL) Roligion ane the Rise of Capito, 1926 tea fase: 13 relation ot essor ch espuaisme. Pati, 1951. © slimero remete para esa tacit [550] Taevor Roem 1), The Gent 1540-160. Cambie. 1988 (558) THomtscH (2), além alo 299, Die Baler es Presa ‘sms far de nesting dee movernen Wel, Mure, 1911 Sred, 1928 1559) Weaek Ot) "Dxe prretansche Ethic und er Get der Kapha fas" em Archie fir Sefwisecrschaf ural Suto 1904 1905.1 set, plbiendo tambien em Gcwmnele aus Air eligionssazieloge Ting. 120,42 1947 Tea ease raen in der romanisc-Sanoaisiscen Wins ine bit geen Ede des 1"fandens, 2 BH Pris 1964, Trac. port fcr Frovescante e 0 Expo cy Capi Tis So Fao, Livrarea Bones Eda, 187. 0] — Retiguomscetoloie, Tubing, 192 46l| Aun kn Scheie cur Relgranssoziolge rancor, 1948 5e2| Woure(D M)Leveler Maiestcs ofthe Purian Revolution, Nok York, 1 8. TH. MUNZER E A GUERRA DOS CAMPONESES [563] Armia.S(P),tucees Haltung in Barer, Bai, 1953 [64] asconras (i), Der Buadkchach, Die Baucrnbeschnorungen am ‘Oberabeln,Karlehe, 1953. [5651 Boren (1), "Thomas MGnver und dhs jigs Deutschland fe Gesimmete Aube, Gotha, 1922 |566) Dowwrmuck (R), Der weptindische Raverultand 15. Phen 1953 [567] sas (Fr La guerze des rasan rad BRACE, Pais, 1952 [67 bis) Cartscw, “Thy Minter and the origins of Protestare Spirit Tam em Mennonite Quarters Revie, 1963, pp 172194 [568] HINRIS (C Luther und Miner thre Auscinaersetzung Uber ‘Obrighee und Widerstandsrecte, esl. 1952 Hots (8), Lather und die Sehwirer, em /419}, Gesamimete suze [549] RENSCHSHD (AK), Phomas Miner, Hest, 1952, [570) Lormuosy (aM), Zur geisigen Eorwcklang Thomas, Mantes, Lea, 1981 [5] Lorsatk (Vj, Der dewsche Bavernkrieg in der Darel und ttm Creel der songencssachen Sclweirer, Basia, 198% (572 is) MACHA), Trofska sek val 2-8, Garsmair, Prag, 1955 “A guerna des Canyponescstioleses @ MC Gals) {572} Mots (A), Thoms Mainzer und seme Zeit, Hedi, 1952 1593) Paseota (8, Thomas Murine ou a guerre des paysans, Pa 1958 [5741 Sunes (MM), Die Volretommation des Thomas Miner und de grosse Bavorntrig rad do 850, 2. Beli, 1956). [95] Warn LG ) Thoma Monzer (14891525), et es lates sociales 2 Feépoque de la Réforme, Pats 1927. (5761 Znawenans «W), Geschchte des grossen Bsvernriegs, 2 vO Raurhel 1939, 36 9. CORRENTES PERSONALIDADES HETERODOXAS. {ANABATISTAS, BATISTAS, SOCINIANOS, ANTTTRINITARIOS, QUACRES, IRMAOS MORAVIOS, “LIBERTINOS ESPIRITUAIS’) [572 BaywvON (RH) BECKER (8). VALRHORF (1), YAS Den WOUDE CS) Casellontans Quatre éexdes sur Sebastien Caselli et idee de Ia olerance Lealen. 1951 [578 Balvton (RIT), Hunted Here: Thee and Death of M Serves 15111553, Boson. 1953, tad franc, Michel Sere, beretique et may, Gener, 1955 (520) The Teaval of Rolgicus Liber, Londees, 1954 [Sa trcxrn (Bh), autour de Michel Servet er de Schasien Cavelon, Haaclem, 1953 (S81) Bost (4), Hisoire ancienne et maderne de Mipise es Srées esorave, Gene 16S [pha] bck (Phe Pola and Sota Doctrines of ie Uy of Coch [Bred in the ibcnth and Ear Sater Cnn, Hal, 1957 [sa3] Botan (11), Lather und Bohme. Bono, 925 [Bai] Burssow (fr), Season Cate. st He ex Sor ceurre, 2 ws Pars 1892. Caution (D), Kei tlian! del Cinguecento (86). [sense] Caceauo(D ence stlsocinansmoinBurvpa sem BHR 1964 pp. 575607. [sas] Cavan (P) Le proces de Michel Serer 3 Vine: Mins, 1958 [58s be cab), fase Soci, 1535-04, Vasn, 1963. [Bae] fmoow (LE) The Prophet Fath af er Fuhors 4 vel, Wishing. 14 [586 bi) HessiBExGHR (GE ), Pas Taofeoum, Sega 1953 [Bar] Huss (G2. Aatnomsansm 19 English History wth Special Rote rence the Perk 1640 60, Lone, 151 (saa) Hiro, sor ofthe Meat Church, Lorne, 199. (Sass) Rassen (P)) The Bonnie of Anabapen 1525 1560 Lanes a, 1964 (589) Row (6), "Le mousement antringaie au XV et au XVI siecle om Flamanisne et Renaisance 1937, pp 1658 € 181150 (590) “Saami in Pond Lonnie, 195 [591] Kowa (8), Za plosophie dejacob Bote, Pars, 1929 1592] —"Un mystigne protestant Nae Valet Weigel’, Clery ce RHPR th 21, as, 1930 (593) “"Sebuien Franc’ em Gaiors de a RALPR, 1 24, Pass, 1932 [598] —apecines spnmaiees, chines cu XVFsidclellemand, Pas. 1955, '595] KOzIs(F) La ne douloureuse de fee Ames Comes, Praga, 1959 a [596] Laxcvow (&), story of she Moravian Church, Landes, 1956 [597] Lecuam ip), Hiscorre de lr oleracea siete de lt Refoxme, 2 vals, Pars, 1988. (598| Lceas (8, The Quaker Story Nova York, 1949, 1599] SiaetrNSes (HL) Bochme, Landes, 1949 [600] Mrttink (AF), De Wederdoopers in de Noordelice Nedecan den, 1531-1544, Gronings, 1954 |son| MILLER (P), Roger Willams His Contebuticn t the American Triton, ladiandpolis, 1958, [02] MONESTIE (Le 14), Miflam Fenn aventurter de a pass, Gene: ba, 1946 [603] Pexciv(P), Die saziale Herkuat der Schweizer Taber in dee Reformutionsze, Weiethof, 1954 605] PrLckeer (W ). Franc, en deurscher Scher Munique, 1948, [605] PI04 (G.), Fausto Soe Vi, opera, fozuns, Guarda, 1952 Joe} RowNSON HW’), The Late and Fath ofthe Bapsiss, et le Lon: ses, LT foun} ROMER (Ht). Zanzendrt, Guan, 1900 Tous) RIS. (Ee srstorr or the Quakerism, Nowa York 1946 [9} Sarasa (M).7-4” Comenius, the Angel of Pece, Nowa York, ius 0, 1988 Jo12| SIUPeENCK (R ), Das minsterische Paifertum, Munster, 1958 [13] TaLoN UH), ohn Busan, Fromme ef Foeuite, Pais, 1948 Jo14| Tame (Wj Line ese cque ea XY siete Fue des Frees, Pari, 134, [old bis) TrDRScH (A), teaian Reformadion Stules in honor of ae Tins Soci, Florenca, 1968, |o15] ToRser (RG.).a Fistor ofthe Hapis, Fada, 1950, [16] — The Bapase Mimsy, Then and Now, Fadel, 1953, [617] UNDERWOOD (AC) a Hscere- ofthe English Baptists, Kingsgate Pres, 1997 [os] Vax BYTES Ut), George Fox, Fans, 1925, [019] Le quakerisme: Apercy sur Phir, kes pruncpes et les pra ‘ques de ls Secteté religious des Amis, 2 ec. Pars, 195% [620] Goong Fi ote Quakers, Pari 1956 [621] Wine CEM 1A Piston oF Uatatsn, Cambridge, ass, 1965 1622] —ibhograpi atthe Pioneers of the Socrnian Untacian Wore sent in Modern Cheiseinit i fel, Serkan Germans. Ho Ind Rom, 1990. (623) A Hise of Untaranse in ranstans, Englund ancl Aner, {Gambon as, 1952 [4] WInsLOW (OE) Atawer Roger Wins, Nova York, 1957 [624 bi} Whawass (GIL), The Racal Reformacon, Easel, 1965 10. O PROTESTANTISMO FRANCES (ESPECIALMENTE NOS SECULOS XVII ¢ XVII) (625) avquee(L), Hole des assembles potiqus des rors de France, 2 vols, Pats 1859 185, [626 Bost (Ch), Les prévicanes des Cévennes ex cy Bastanguodk 29085, Pars, 191 [ear] zee mares gues Momes, Pai Icon) — tusiore des Preven de France, 2 eX, Nevill, 1925, 1629) DeDieU J), Le nBle pulbiquc dex Povestaes francs de 1485 1715, Pas, 1900 1680) — Fis plaque des Provestaes fangs (1755 1784), 2 ws Paris, 1925 [631] De Fe (Les Prexesans dames, 6 vols, Pari, 8971507 {32} DovEN(0_).L1révvcnion de Bil de Ranies 4 Pr, wo, Pais 394 (653) Gama (4), Agzyppa Tuba ele pac prexewane, $0. Pai, os [634] Louse (E, anbeany ince Ltr des Reig, Merl, 1959 [638) HUssoNG (FW Laortur nel Quen aur Geschichte dex Higue ‘omen und Refi, Beri, 1936. [G6] Lansscite(F), Orthdone ef Prédkcuion Focuere tama et [a querelle dela gre universe, Pas, 1965, (637) Leow EG , on nila sous Louse XV: Pais, 1981, Le Protestant rang 313), conn importa biiograa nods smerne solve a Misty pregestnne des provinces ase, Pp Pam 1637 hi) Le Ro bani (E ), es pass dy argued: 2 ws, Pais 1966, 1638] D Licor, Le Proteantsme en France 1581745, Pas, 1968, {639, Mots S).1saac Home et son temps. Musée du Desert. 1386 {610} —Les Roles refoanes en France, Pai, Srasburgo, 1958 (com Imporante Bliogral). {oan bis te prowescnisne eas au XVI sie, Pats, 1967 [641) Onc), Bar presene cs recherches sre reputeon eco hig kes Nove Casi 3 bin 3 se, a we (642) — sows XIV ees Proxesanes, Pai, 1951 [43] Pawns 11.2 Bele forme de Paris sous Hene IV Paes, 1913, [hdl 1 Ease conange de Pars sous Lous XT, Pars 19 [645] Rosset (Vitae de la iverture Rancase hers de France, 2d, Parl, 1897 616] Seon (W-C), The Persecution of Huguenot and Freach coo -ne Developmen, 1680-172, Ua of Calforni, 1960 (67) Steman (8), Histoire du Prvesanuisme fans, Pats, 1961 [oi Stents (H), Le Proresanaisme en Absa, Strasburg 1950 [oi9) TOURER (), Les gales de france etfs yalerens proves des VIF ct AVP stl, 3 won Musée du Désert, 19431019 [650] Vas Decrses (AT), Profewions x meeirs unerdis. Un apect {e Thistoire de Is Revocation de PEt de Nantes, Grong, 1960. iesor U1 tome I ds obras cca [ 17), Histoire de a Reforme Iranguse de TBA de Nantes #52 &vocation (1588-1685), Pai, 938 [651] VoRTzE (R.), tase ey fuse Bilise selon les héolagiens pres ants francais da VIF site, Pas 1955. 11 IGREJA ANGLICANA (SECULOS XVII E XVID; ‘PURITANISHO; METODISMO [652] asiney (M1), Olver Crommell the Conserve Dictator, Nowa York, 1937 [658] — Oiner Cromwell an! the Puta Revoltion, Nova York 1958. [641 nracte WW) The Meaning and Author of Conscience in Powe: (aot Though of Sevetccnth Cennury Exgland, Yale Univ, 1944 [655] Dostre (RS). The Making ofthe Reszauration Senlements The ldlocrce of he Lauds, 1649-1682, Landes, 195 (656) Caner (IL), Actions of che Patan Faction of the Church of Rrglind, 15251663, Nowa York, Landes. 1957 657] Cast, (D), The Putas i Holland, England and America, 2 vols, Londres 1892, [658 Guaitou (9, Der Purtansomas Sein Weg won der Reformation ‘is zum Bade’ der Stars, Zolikon, Buigue, 194 [6s9) Dieta I), Dis grose englache Rewoluiee. Wechselwirurge ihe rer religien und polstchen Dynaaik tauphein, 1956 {6} BISDEN UD), Eels Puritan ant Caron Law Concepss of Polit Ca ust, 1603-1630, Vale, 1954 [661) — Runtans, Lawyers and Polis in cary XVth Century England, ew Haven, 1988 [662] Brent (Ch), Oliver Crome! an! the Rule of Patani, see de Londres, 1953, [663] GaRDINER (SR sexy ofthe Great Cl War (1642 1649) As, nee, 1897 (664) FCW Tresor Liter nthe Puritan Revolton, 16381647, 3yuls, Col Unie Press, 1934 (665) — Liber and Reformation inthe Bnglsh Revolution, Nowa York 1955 (606) — The Rse of Pantano, Columb. Ua. Press, eed de 1957 [667] aurvow CW). The Engl Church am she accession oF Chace 110 the Death f zn, Londres. 1903 [68 La Gonce (kde ), Wesley maitre can peuple (1705-1791), Pais, 1%, (669) LNnsav (1), Cia War in England, Londees, 1954, [60 NaC KE WW), The Kea of Covenant in earl Engl Putas, 1580-1643, Yale, 198 {671 MULER CP} eJonssOn (TH), The Puritans, Nova York, 1938 [ora] SHULER (P), Ihe New Brand Mind. The XVIth Century, Nox York reed de 1954, (673) ~The New England Mod From Colony to Promince, Cambridge (ass), 1953, [604] Mons (1), The Nanconformiy of Richard Rater Loses 1946 1695} Monsow (SE), The Invellecual Life of Colonial New Engl, Nova York 1953. [696] PALL (RS, The Lard Proecar Religion and Polis tn the Le (Oliver Comme, Londres. 1955 [or RucgwonD (E), The English Revolution Londres, reed de 1955, [os Sceaarnes (Re), Refurd Baxter and Puram Pols. New Bruns wick 1957 [699] St! (WA), A History ofthe Belch Church during the Ci Wie And under the Commmaneeath 1640-1650, 2 vole, Landes, 1900 [680] Siurso¥ (WT Spartow Joho Wesley and he Church of Ener Londres, 1934 [681] SouTs (LE), Army of Sains The Religious amt Political eas of ‘the Chaplains ofthe Nest Mode Army, Nea Yok, 1958 {os Sin CW) F8sfory ofthe Scots Churcs. Londees, 1496 3) Stmewexs (WRW.) & HUME (W.), Hisory ofthe English Church, 81 em9 sols, Londees, 1921910. ¢./320) [683 SrovorTos 0), Belenetical history of England, 8 we, Londres, 1301 (684) TeevoR Rowen (4), Aribishop Laud, Londres, 1950. [685) TheynaN (GM), Balad uncer ee Stars, es 1907 (686) ~ rela under Queen Anne, 4 vs, Nova Yor, 1929-1934, ae 12, LUTERANISMO, PIETISMO E CALVINISMO NOS SECULOS XVI E XVII (especialmente fora da Franga e da Lnglaterra) |6s) asens (OF), Gestgredem # Seige Holein fs Reformation ti 1864.4 vols, Copenhage, sd leas) Blom trie Hungaria eel, 3 ls, Letden, 1869-1800 {91 Bosc (I), Das evangeloche Wesenarhi ny Auestuny, Elan sen, 1941 |k90) Brie (P|, Der Geheimproesarismus in Kaien wired der FRegerung Karl Vi 1711-1740, Kagenfrt, 1990. |co1) Dew tf 4a Boheme depus ly Moztgre Blanche, 20's, Pats We |eo2] sce (O.), Erangelisces Pirtuct fur die Mark Reandenburg sever Reformation, 2 vo, Berlin, 1941 Joos) Gm se (P), Sponer 3 vols, 1985 1906 [cou] Gat spies tP Sich Plrrerbuch Die Paroehier und Phar ford cong Lath Lander Sacsens, 75391939, 2 vos, Fri Tait, 190 [695] HaNS (Gest pa ander Danmark det? Harhundeese {En Kiourhisirk, Copeatague, 947 ioe] Linas 11), Geschichte der evangelschen Richer im Whit reanberg non eer Reformation bis us Gegenwart, Tung, 1989 (oor mrmaases UR). Tuengiece Kichengeschiche, Jena, 3 vos 1985.95 |o9s) tm brse-h 9. Der SchuedichePetsmus in seinen Beringer tit Descar td 1935, ioe) th Be IN), Dre Retormideer in der deuschenhatheistem Kirche dur ett der Ondo, Leip, 1924 jro0) anism und Latherom i Zeealer der Orthod. esi. 1928 Jron) Siac GhtERTCAC.) Proestune Poh before Kan Lene, 9911 {Poo} airs. Genchicine oles Petsmus. 8 ws, Bont 1880-1886 [fos ore (A). Der cst der faherschen Thoologen Witenes. 1358 [pos] — Pas Kiri Leon ds Xen under, 1862, FFos) tasions dP, Geschichte dr dersehitaersce Kirche, Relais on) [Pa] RB (ILE, Retrmauin, Onesie und Rarionalisnes, Ub Der Gen der Onhoskose Gates 1951 rr] Wewsmonm (The Nina! Church of Sweden. Miwaukee tor Fra Yat aro SCE 6), Phe Mass Sweden, 617-1632,Nona York, 1958 Suplemento Bibliogréfico Desc itn eigo dete lie a ng orginal (2973), oie as publicae ten curtnwado a peje luz sobre o ates, o hrante Coldepois da Refonsa prtestme. Da os adtameats Dislogesicos fe se seem, tetegraan ao plano Kins ara ra bibbografa Iba oe conseguir se uma permanente aualizcio dy Hibiograta ‘acs, sobretudo evita Arc Or Reformatansgesciche B) FONTES PRINCIPALS EM CADA PAIS 1. PAISES ALEMAES Maasctiran (), Brefecschsel Article und Kanmendene Gesans Tmuabe, 5 vols. publics, Sagar, 17 © seRs MovizAl CTR), Seinen und Briefe Ariische Gesamtnusgabe ed G Franz Gates, 1968 “Prius J), Corresprntance pabicada gor JV. Pollet, 2 wos, Pans 1968973, 2. FRANCA ‘Bez (Teod. de), Correspodnce, eH. MEAN e ols, 9 vols. publ feos em 19TH em Genera (Chemins ce née, eos documentos. B Doz 4 vols, Gerubra 1970.19, DEMONT DF BOSTAQLET (1), Mémoires sur Jes reps qu ont pede let sunt Ia ection dedi de Nartes 0, M.RKPaRG, Ps. 178 4. PAISES-BAIXOS E PROVINCIAS-UNIDAS [CoORSMERT(T A PAurove sibs moderns Smiles ierré (de comscience (1982) Introd, toad «-noias de}. Lecler © MF alo. Far, 1979 8. SUICA ‘Regis dela Compagnie des paces (de Genet), 5 0, publics fen Genebrade 1076 ©) OUTROS TEXTOS IMPORTANTES onfssbes def Pusiinsluthriennes, 26. n° 4, 1998: 0-mimero ini € dedicado 2 CConfisio de Aug Castmitow (S|. De impart des heragues, Genebea, 1971 Dour (Ee seeand enfr, ed. CL Langeon, Genebra, 1978, Bus (D La correspondance (radu en fanxais, 8 vol publieados “em Brunel) em 1978 Stora anni dele perseeuzoni guerre canto i popotochiamato ‘aldese (1362), ed Balas, Tura 1975. 1D) TRABALHOS 1. OBRAS GERAIS (segundo os paises de publicasdo): Alemanha Kaan (UNL), Die Reformation aks Problem der amerikankschen Hist ‘graphic, Wiesbaden, 178 Inglaterra ¢ Estados Unidos DOIN (), History ofthe Reformation, Nova Yorks, 1965 Franga 2000 ans dle crise, 10 0s, Pass, 195.1977: v0 Vet ML Hisoe we da pepe chrtien. 2 wis, Tulse, 1978 a HISTORIA DA IGREJA = Franga GUUNU (P), Le Temps cles Reforms, Pris, 1975. 3. CAUSAS DA REFORMA, EPOCA DA REFORMA 4) Estudos Gerais DICKENS (AG) La Reeve er I soci cu AVE sce, Pars, 169, ‘Hursrruah Q), The Reformation Cis, Londres, 1985. Lucas (18), Renassunce and Reformation, 2 ec, Nowa Yer, 1960 [MARGOLIN (/ CL), Neuf annses de ibingrphie eraser Fats 1977 oye (F),Réformes et formation a Siasbour fise ct Sooke ds Ie coctse de Scasbours (450-1525), Pais. 194 Testi (THN), Sia and Cones om the Bo the Reformation, Pi ‘exten, 1977 ‘THNWIALS (Ch), The Purse of Hones jn tate Medea acl Rena sance Religion, Leiden, 197% »b) Estudos Particulars (por pais) Aleman e huss DICKENS (AG), The German Nation ac Mari Lather onde 1973. HrcHEvarnG (W) WENTLAND fH), Deusche Bibel vor Futher Hane burg, 1977, HouwoR’ (HO che Bre ofthe Reformation "eters a obscure Men Nova York, 1964 Momuzn (B,) Deas im Zetaker der Reformation, Goingen, 1977 Sera), The Religious Renaisance ofthe German Haman Cane bridge (Mass) 1963, ostrn (Bh), Vie weizieuse en pas ahcmna dns la seconde mote ch AUP sel, 1956-1619, 8 os Lille, 1974 Franca “Amizal de Cog eso eps (Aas do Coase 1972), Par, 197, 1a Refoome et Feducaton (atts do Coloquio de 1973), Toulouse, 1974 EDOUELLE (G ),Leferre dupes et Finkeligence des crtures, Gene bara 1976 stink (2), Teen pour un massacre, fa susan des sui Bartle Pars, i Tes Provestanns da Mb (1559 159), Toulouse, 2980 6 HORA (R Humsnisme, saence er Reems Pere cela Rime 151541572, Genebra 1958 FOLYSKD (Ph | ols. fa Sait Bartley les esonances den mass cre, Neuchatel, 7% KovaDOM (RM), Genera and the Coming of the Was of Reon in Trance, £555.58, Gensbra. 1956 (Geneva and the Consolation of the French Protest Movemeny, 1564-1572, Madson Whe) 1967 MmAN (H), DErame d Theatre de Reve Probleme de Me et de Pole chez les Rae, Geren 19%. lot (P), Les Guerre de Religion, Pris, 1980. ROBLKEK (SL), Jeunne olAlbren wine de Nnvawre (15281572), Pars wy, 'SMOS HLM), Soke in Css France in de Siteerth Century, Lon res, 1975, UHR (11, Conte of esate, Genera, 1970, Pts a Franca © os pases de lingua francesa € importante consulic ascliferuntes obras dacolec "Univers dela Brance et des pay aoe hones" hiss das cidades hstria dis provincas) edad poe Privat en Towloe dese 1969 soba de. de Ph: Wo1re: male ue 40 sols publicados hs Boinicas a (Be WA Great Expect Bschutlagial Tho English Pronestantis to 1660, ein, 1975 BATCHIUG! (R.). Tudor Apuciipse Sateenth Cenuay Apocalypse Maleariaixn andthe English Retormaica Fr fob Bale Ja Fixe and Thorns Brigham, Oxted, 1975, BlAuNLAAW (The Disoluion ohe Religious Orders in Teland under ‘Henry Vi, Cambedge, 197%, (Gross (CL), Curt and Rape 14501080 The Triumph ofthe Lay ‘in the English Church, tances, 17% ices AG), The Bnaish Refrain, Lene, 1967 ~ €CARn D), The Refimation sn Bld wo che Accension of Elba beth J Loodes, 1967 BON (GK), Reform and Reformation England, 1500-1588, Lone im TOSTERCWR The Church before the Covent: The ChurchofSeewind (1596-1638), Lonres Ett, 19 as (Chr Reformation and Resin an Tach aneashite, Cav a a— LMT (WE), Financial Relions ofthe Papacy with ng 12271584 Cambridge (Mass), 1962, Mac), Religion et scien Angleweere dele Rétbeme drs furs, aris 1978 -MccOMIA (JK), gis Humanist and Reformation Polis une exe {VI ard Eedead V7, ores, 1965, our (1), Thomas Cranmer, Lanes, 1962. ‘WHE (WW), The Cardinal Peeters of England Rome andthe Tks before the Reformation, Cambridge, 19%, Paves Baiees Decavate ().), De Dageraa! san de Reformat: in Vandeven (152 1565) 2 vol, Heelan, 1975 Devo (Se Lorte (A), Les Casseurs images de Vi 1566. ieanoelame dans fe Noe, ars, 18). "Teed. den), Oldenharnerel, 2 vols, Cambridge, 1970. oemastorina |RUrDENTH.(),iretique ex rebel Hs, Paris, 1977 Mxcex (fern Hus et les eadions hosts, Paris, 1973 eas ()), The Huse Movement and Reformticn n Bohemia Monts ‘aud Slovakia, 1350-1650 A Bibliographical Stud) Guice, Ane Ao, 97 Polonia JORERE(A.De Luther 4 Moila fa Pologne dans xs deb Chretien ars, i974 urgrn e Transies 1a Renaisance et Ia Reforme en Hongrie et en Pologne”, en Studie ‘scr public pea Ac das Cenclas a Hurgra, Budapest, 1965, BUcsAy (M), Getchiche des Proteases in Carn, Sut, 1958 Paes Medhterrinces (ela BIONDI (A) € FRFO (L), Eres & Rima nel als del Cinspecentn, Hlrenga, 1974 Rozza (7) Nuon sta sulle Rifeme in Hal 1! Benefcio Chris, Roma, 1976 HuGON (AA, Stora det Valdes! 2a sino di Chanforan all emanc: ppione (1532 1848), Tote, 1974 Lom (P), 1 movimento raldesano ¢ Napolt Mario Geleote fe se Vice col San Ui, Napoes, 1976. Monn (A), Stn cer Valet. Dalle rin aladesione ale Rif 1176-4882, Tri 1974, sari (A) PeePaolo Vergerto The Making of an lian Reformer Genebea 1977 spake NFTO UG) an de Valdes (15081541) and the Origins ofthe Spanish ‘an lan Reformation, Genebra, 1970 Sui WETENHOR (PG ) ae and France the Sateen Century. The Basle ‘Humans and Princesa ther Contacs wth raeophone Cote, ‘Toronto 197 NaBr HU) Les Onines dela Rémi Geneve, 2 vols, Genebra, 1969 4. LUTERO [een (Th), Der tefliche Wechsel und Streit Grundaige der Theokogie “thers, 2 ols, Leipzig, 1974 Bowten (11), Matin Luther Rowd 10 Reformation, Nova York, 1957 rad ingest da oa lems) onseannt (H.) Luther Gestalt und Wirkingen Gessummieke Aube, Gurersiob, 1975, [Brosant (Fr), Luther on Predesination: The Antinamy and the Unity ‘bemeen Love and Wrath io luthers Concept of Gu, ipsa, 1978 ‘caosstEv RN Luther and the Psants War Luther ston and Reac ions, Nove York, 1974 main (i) L Argos de Lueher, Pars, 1974 Denes (AG) Martin Lutheran he Resirmation, Lares, 1967 fe (RH) The Rew of Marin Leer, Nowa York, 1957 (Ghren (W), Martin Luthers Norsellung ron der Reichserssun, ‘Minster, 1976 porn (Re) Suicien 2 Luers Trieste, Berna Stanchrt-amy Main, 1976 JouNsoN (RA), Payhohisiory and Reon: he Case of youre Man La der, Fiadéll, 1977 onset), Bangelahcer Glaube und poliisohe Veraneworung. Martin Thor als plitscher Beraterseigen Landersher und see Tek hme er Fragen ce eatichen Lebens, St. 1977 Lamas CM, Luther Temoin de suche Les eres etfs themes ‘del chriologe cu Reformateut, Pats, 1973 a8 Lonwen (1), Luther and the Radicals Anoter Look at some Aspects ‘ofthe Struggle between Luther and the Radical Reformers, Water foo (One) 1974 ‘OnE (HLA), sob adit de, Luther and the Dawn af ihe Moder ‘ra, Leiden, 1974 unite (D ) Le Procés Luthee, 1517-1521, Pais, 971. Ea Fo de ther 1a cause do TEvangile dans Elise Pars ScuULz (Fr), Die GebereLuthers, Gaterstob, 1976 Stale (R), Luther ru par les cathoiques, Newchael, 1962 STEIN OW ), Das kichliche ame bei Luher, Wiesbaden, 1974 ETE (B), Ds Thologletersindns Sin Lutes, Paderborn, wr 978 5. CALVINO oven (Ch), Clon et Luthor Aceon er diffrence Roma, 1973 Patna (TEL John Cabin A Biography, Londres, 1975. RICHARD (LJ), The Spictualiyoffohn Cain, lant, 1975 STAL¥ToR CR), Dieu: le creaaon et fe providence dns lx petlicaron Caf, Bee Franch Mais, 197%, ‘wenn. (Fe), Cabinet Iumanisme, Pais, 176. 6, OS OUTROS REFORMADORES a) Zwinglio (Gisuen (UH 2ninl i 20nd. rschungsberch unde: iene iblogeaphie 1897 1972, Date. 1975 Pour? QW), H. Swing ct a Rforme on Suse apes les recherches recente, Pir 1968 b) Bucer e Capiton TTESoy (1M), Wolfeag Gipito fons Humanist to Reformer Leiden 1975, © Bullinges (Gksers (1) © HekenRari (E ) Heavich Bullinger 15061575. Ges ‘rte Aust sum 400 Podesta, 2 vols, Zungue, 1975 6 ©) Teod. de Beza, Ecolampado, Fael, Spalati, Viet, Vadian ANDERSON (MW), Feter Mary A Reformer i rile 1542 1562, Nicww ‘esp, 1978 Bey (SD), Thendore Heras Decne of Predestintion, Niewshoop, 75. MaRLYAMA (T), The Revlesicloge of Theodore Been. The Reform ofthe True Chueh, Genera, 7% 9 Knox ‘eID (W'S), Trumpeter of Go Rigrapyofftn Kooy, Noa York, 194 7. PROTESTANTISM E CAPITALISMO RIBBSNA (IC), Religious Farursin ary Dutch Capital, 5501650, Maa, 1967 SAOLY CD), Chnstanismese sock Inteducion al sociale de erst Troeksoh, Bais, 1980 8. TH. MONTZER E A GUERRA DOS CAMPONESES Bucur (Mt) Die habe Thewlogie des flannes Bren, Tubingen, 196% Deke (Chr). Thomas Muaizer Aniragen a Theol ind Riche, Bet Tim, 1977 HG, Quelen 2ur Geschichte des Havereioges, 2 vs, Manigue, 1982 FRIBSFN (A.)e Gornrz (HL), Thomas Minvzer, Darmstad, 1978 Pru (WP), M7 (Geos (0), Aten 2ur Geschichte des Raver ‘rigs in Miteldeuschland, 200s, Aale, 1968 SeINANZ(R), Die apokalppsche Meologie Thomas MUnzets und der Tibories, Tale, 1977 Wans (A Die avers im Kamp ua Geecchughe, 1300-1525, Musique, ‘Wet ‘9. CORRENTES E PERSONALIDADES HETERODOXAS specs libertinismea XV sitet do Coliguio de Sommiées), Pac, 2974 ALoIsO {G), La Barbe et Tingunteur Le proces ce Pee Gro par xpi Jean ce Romnd(1532), Arcen Provence, 1979 —%— BRECHY (A), The Concept of Grace in the Rac Refomnaion, Nieuw oop, 1977 onSiAtSeK (Chr), Leben une! Letre Mento Simons. Ein Kamp um ‘ds Fundament des Glaubes (1496-1561). Neutchen, 19° BUNDIER (G.), Das Tauleseich 20 Minster 18441535, Beri les, 966, ‘AAseN (CIP), Anabupis: A Socal History, 1535-1618, thacoLondes, 972 = The Anahi in South anc Centr! Geman Switeerand sad Aust 15950618, Ann Arbor, 1978 {Gon (N), Les Fanangues de Papal, Pris. 1962 (Crops e cepts it KUT siete (Mas do Cole de Susbarg) 3sepublicads DDaus (KIO) Anabapaion and asceticism A Study in inlet Origins, ‘Soot, 197% Ester (WR), The Anabypei Stor, Grand Rapids 197% Fro (Mdina pel'Europa rien de 50, Fowenca, 1977 FEDS) Mise Serves A Case Stach ntl Prey Gb 1978 (Goskr? (H}), Racskale Reformanaren 21 buagrphische Size Won 1h Miwzer bis Paracelsus, Maiq. 197 Gnas (£0), Sebastien Cavelion ea Reforme calvin es ee Ror ies (Cepein), Gener, 19° nu (Che). Le Monde dFemmers, Bars 1977 KacrrnOWsky (KI), Sehiian Frank iliagphie, Wiesbaden, 1976 Rincon (RI), Die Table tr Munster 1954/1585 Nurter, 1975 RoaaSSEN (W), dnabspesar nether Cahulic nor Petesant, Waterloo (Ont 19%. UMD (M), The Origins and Characteristics of Anabypese (Cold de 1975) aia. 197 Lust (G.), Chilasishe Ltopie und aciale Reformation, Munley, 197 LTACD (0 Des Revolutions d Angleterre al Revolution agave. Ha, "or = Wanstankey Son oeuvre es Je eatkalisme “Digger, 2 vols. Lille rasan Socullsme et chriansme sus Cromwell, ats 1974 Movimenn ere io alls ¢ i Polos ae1 seca EAVIL (ats unt congressotalospolonée de 2971), Florence, 1974 PicxIL (WO }, Mju and the Early Soh Germansusrian Anahops 1st Movement 1527-133, Sectdle Penns. 197. Praciry(P), Die Soztle Herkunt dr schieszer Tater der Ref onset, Karlsruhe, 197 RoroO (A), Stl e rcerche a kori ere ila nel Cinque: ‘orto, Tur, 197%. _spos ) iosececisidenrivm (idee bibliographic a fella), den Baden, 1990 spot (1) Lex sscemblees anabaptiesmennonites de France, Fas aia 1977 ‘smt CF), Ligpicn, Modell rocer Saziplanaung, Muniqu, 1772 Maun (M1, The Revolution ofthe Suns, Cambeidge (Mass), 1965, Youre (bon Mj Leetler Masestoes of he Patan Revolution 2:8 1967 Yaa OR) The Anabipiss aa he Czech Brthern, Hain, 1959 10. 0 PROTESTANTISMO NA FRANCA E NOS PAISES DE LINGUA FRANCESA (ESPECIALMENTE NOS SECULOS XVI E XVI) Ging siteles de Prtesantime 3 Marseille et en Provence (Colbqulo ‘de 1976), Marcell, 197%. couatoisien()) Det Reorme as prowstantsme: i deccéioesic, Pais, 1978. tants) DusLoyalsme au refi bes Protestant rangai er Dep Me Cena ene la Pond tla Révocavn, Le, 176, inet specs de forme ao XVP ef XV1F sieles. Brads et dot mons, ars, 1975 srene ).£ Homme protestant, Pals, 1980 Fano 10),.ethode er tenlogie. Lambert Danes et kes debuts db eokatique rtormee, Genera, 1976 _isotre des Protestants eo France (obra coetva} Toulouse 977 Jetta th ycalegende des camsards tine sensible au pase Pay wT keersan (11), Cahinkonas und fanbsteche Monarchie im 17 Jehu ‘de, Berk, 197, Le Refs uenck Nas dem colegio Ue 1959 publica peo HEE Heir del ules Ging vilags de Bow ela Revolution francaise, 2 vols ‘ChimignysueMarne, 1978 rcs (ML), a He quotadienne cs Proteanes sous Jaen Rin; Pars, 1966. 11, IGREJA ANGLICANA (SECULOS XVIEXVID; ‘PURITANISMO; METODISMO Aspects de PAnglcansme (Coléquio de Stashurgo, 1972), Fa, 1974 ‘iow (2), The Bit oF Mechodisa n England, Chao, 297% ee Metouls Revolon, Londres, 1973 2 thax (Che), Aaviches in Seventeenth Cenry England, Oxford, 199 Total (0) tes Dew rovoliions Anglers. Pats 1978 Momus ]8), The Revolt ofthe Provinces. Conservaives and Radicals ithe Brgish Chal Wer, 1630-1650, Hemel Hempstead, 1978 “eapine (6), The Improbable Patan’ a Lite of Bulwrode Whitelocke 1605-1673 Lond, 1975. “Toon (P) Puriaas the Millenium and dhe Ruture ofl Porn cha Tole 1600-1860, Cambcalge. 165 13, VIVENCIA RELIGIOSA, DESVIOS ‘Com (8), Furone Inner Demans, Sussex tii Pres, 1975 [avs (NZ), Les Cultures do peuple, Fai, 1979 Dat MEAU (), bes Réformateurs et la superstition” em Actes Coll (que amir de Coligny et son temaps (1972), Pai. — peur en Occkden, Pars, 1978 (ed de bolo, 1980), tin chemin dnisowre cheévenne, acs, 1981 [Durox Bovcti (8), PAHOFT (W ), MUCHENBLED (R), Frophes er Sores dats les Papas AVE VIF, Pars, 197%, [uci (RC), Miler and Peis. Fopolar Beli in Meda En ‘gid, Londres. 197) Casati ng (6) 1 Nicademism Simuluione edssimulaione religicss ‘ell Europa de 900. Tuc, 1970 — CPposrem (A), Gach el paziena, Turi, 177 in Forma et ver, Tue 197, — es taeales roaurnes, Lagtase, 1980 LEROY LADUE (E), Le Carnaval de Roms, Pai, 1979 Nacraniant (A), Wichenaf in Fedor and Start gland Lode, 1970 Nuoesronr (E), Wich Munting in Souhwesera Germany (1562163), Stanford (Ca), 1972 ontp Wich in Farce and Sete, actors 1 _MucHENBLED(R), Culture populare er culture des etes cans ha France tmodeme (XV° XVII §), P28, 1978. INOUE ()), TOMERE (HD), RDHONST (Chie), Ronin nd bracts Tiheolagie und Frommer a Flagschnen rade Kleiniterarar dal der Wende ram 15242016, Sega 1978 “Tons (K), Religion and the Decline of aac Londres, 1971 a LVRO II NOSSOS CONHECIMENTOS caPiTuLo 1 A REFORMA: POR QUE? ‘Acquesto das causasdareforma & comples! Para tenar resol & epee ares OPrtceantme di ete yrs dot ‘es rina nscale 0 sacciearae ade sens da ib Est eb respond certmente 2a cal pel psi de Jono o'9tipem da doves fi ger ‘Sicene maespiras da Reforma A etarte iareebid) “odo {heim ahnseo argos ce Jus, Fonte de ia stows ‘tem do lgir mic. De tOdos on mation repress eno Sings clef oti da Pato, de Azul Greban 2. DEFESAS CONTRA A MORTE TERRENA BA MORTE ETERNA Nessa catamiona dpa, mais que qunea pareceu necessirio buscar refi simultaneamente conta cs males dea ida e contr inferno, “fone de doce rae do Salvador a complica dos Milagre de Nose Nenbiora ce Jean Mice socreri de Filipe 0 Bom (1455), contribu ‘Shormtment paraiso do eulto dt Viger da Miser Fol moa Fepreseate a pronegendh os alin Gn seu Manto enorme Po Noss Senne da Giga, Senhora doom Score, Maer amp. nines ‘onfraris ae ror pars aneoc a, enquarto o dominicano da Breck AAbin'de La Roche ditundia depais de 470, a.derpcto aslo. A ‘rena na tmaculad concekco se expalhava pe lari, a ceciacdo do ngelus entra aos habe, prinipava 4 peregrina ao Loreto ik a. yu acon pms a 6 A devo 2 Ves sence. le, Sia An. ae foipariclamene iveats a Fades a Alomar Een e Lae foyrannemude fram devoos GeSanta Ant Noten a foto diay {op o all dos sans quanta.ng nal dose BV = conse |e Erm spans sus regu eram ce padrocos de nancy sorry um imagers se mukiplcaram quae hes conienndo aor ‘else Pasta crs crn road a ets ow anagem Se Sie Gt paar J sum ste mora ‘io Roque ea o grande pron conta spose Sana Alina es -cadia nas dores de dentes. ‘nosnienio pais autcalrmente Deine doco dos quate sss series PS i Oa ape a doe ea mone, dann ‘também garantias i ere gas ioe bose toca Incesantemente nas mesa ls, pcs al 5 {ine pasando na wpe de thajue sobre os merece 2 Jens ca Vege e dor sata aear ine a apse ese shee ap Soberno Je na cto de piestar cogs 7 Lm hseeadoreabeece cenit un elas nerante cure nprncr die neuro» Soma pug sr ‘Seca cr. rs doo os “Ee bate dpe ste ‘ncaa pose romana sabe ou in pars ‘Greek sn cota compemac dew exter de pea) ‘tlm exsemes de are once seguro mse dpe ‘remin fone ur pnt ver pice ras So pe, tr meena Eager soe cups de enor deren n> ‘ida Quan 3 estas Corn, se xo wm di "O oe un si Sac ngs ao ese nde, ‘Siti 9 te Se ego ado Papen © ‘Sova Pr 7 7 Agreensnscom segurana que, puraoberindlgenis neces stg ne confer e comuya Por auto edo, er no faa spender ‘Statsolso stccpct deur indugtnca do pguren dina cmol xem no tenkamosdividas~ populates do Ocidente che, St expat fer Be esr Scream ser pose compar saacio Ou anes etaram Se Siar que tl mero era pate Cons, lesram eos una vi |) int an rosa sts Sab to escent 6 g Sis4 vida € cxatmente a angisis da Made Média agorizaete. E fla gue expe 0 sucesso e Luter, Sem dvds velhe marae de Villon, que se econhece grande pecadora parece segura de sash ols coloc tla su confangs nos mento da Vien Senior do cls. ah dare, nips osname ras esol vos homie es ch set eno leon Apes de merece a er, sos mins, ina Satur © Seu, “Tanto mires so gate pecans sem cles ate poeta meet Entarmorcase Mas est otimismo isolado desmersido, no plan sociokigo pela sabreexctacio cum que Las XI, tomado de pele sponses ta ‘more, amentoavamedilhas piedosasreligais cinduleehose Denna contradic € ainda pelo grande cio finehre desst epoca 0 Diet ‘rae, to freqervemente cantado a pari co seculo XV Gee parc as peewtr Quin ir soe Senor ‘ud examine cos sg fobre de mi, que exes aes? roa ‘Temi da em queo fame, de haw, se equer do de Ro kaertd de seu cu! No Dies ae, aparece absoluamente so perante seu juz Nem a Thgen en ys cen em sa mv Adour ct [usifcaco pel fo a resposa a exe foema lancinante Respose de Frei Martinho achou seguros elemensox ra Setoncas cle Ps Lon bardo que toda uma corrente austiniina — 1 qual peneacera Beadvarcine, Wyclif e Gerson ~ procuravh ams que ease eaoreen ‘no propio Dis ae bi rors, Sehr able, “Sate ara oes, Fonte de amoe dé ih lag!” 12 wea} Mona Ts pee tit a, 9509 265 6 ra at das eae 66 — Aspesons que reoramo inferno Lie derlaou em resuno pa sormetarsts! Deus nie & am unseen pasa fet eee Sea 0 que for ue Herds, sls coinste set ecaonce vide Inca Pot screrdeso Rede, sexs ss ereconfang Dies tr ele cvs reigns do fil d dae Mea ful mic da desrdenc natn & igen cas cee Os fide emauro Grane Cuma ces utostales depres taluaetonade ainda neces de tre sentra promenade cn. tepid aaronadot ealroy Hanser de paces conan arm pasores A mhiperio ac eopein ahr comme adgur pelo gles abso nal aed. ine oor nem oars eas Gebarem teams ae fracas" incbiearm sm granieaumeroue pace \ sco Lido ox beneos, 0 aha nares team om ome speci aandono regent do minattopureual ves ed Cremer isu fires wu mins Os bape ses ss scentemente as css prs oman coche aa paid oe mat slurs em qe s mus crea mais qu nes de ds alina edo sacrament carl an tert see feuedoe Muito mais que «exch, oto doers © slamava as popups ris pgs erga alo Duta Brie metate do slo Pt coherent Jaq dea Un qtr Princo Se ot Fann ee dito sre Foren que pier de Sarl acon dee ‘orion cement prs eh isa pi ae desea ments fs toeo cs mas rcp crack pte dbo culo XV 2 sat endear tp aon 3 Frc as posses 3 ms, o mari comune tee (tages semis proal Com eras dour ane ‘and is ns rans pelo nos fe cha ae ‘res clo coro feiss beu® Eagan ‘zane ine os bn pots concen, quent exes? {Qiem os ans & eur ho ncn veemens prepress {rit ds epoca emma prin par Yon ened fd tna peered, paras een a fears ne ees mis? On gus tensa eam hel as irene SoS Amr gereyteym tion 2 Re i ie ie a hh a de ums cerimdnia magia? © poro cisco anda dena ® Para que ele se auiceane 4 angstia expres pelo Dies rae, sera preciso ue fosetomado em mos de forma sea. A Reforma prtesanie primer, a Reforma cadlea depos se esforcaram cada uma 2 si mapeia por responder a esa necessade B) EM DIREGAO AO SACERDOCIO UNIVERSAL 1. ASCENSAO DO INDIVIDUALISMO ‘EDO ESPIRITO LAICO Era normal que © pecidor se sess por vezessezinho perante ‘deusnumaepocaem que orndiduaismo, sb radu stas formas est cm proceso de desenvoliamenta as nagses, esithagando 2 neo ‘isd, revelavam cada Ve com mas clareza sua persraicde hoarse ‘Cas contra ura Os grandes eizardos do comerclo Frances Dati, ‘ Meals Jacques Coeur Jacob Ragger. alcunhado “o sea”, oustvam ‘encacna, fice moral di gre 0 pecado por exceléncia dees nove tempos, od cobca. No Hnvertor da eidadela crit se mutplicavam 2 conifaria, cada uma proseyida por um sano dierene, cia ina pretendendo possi sua capela paucular, cach uma ral das outs Nobres burguesesabastadosfutivam por sua vez sanarios privados ‘nde e ezava especialmente pelos mortes de suas fais, Nos ir, fos reuibules, lose esquociam as figuras dos donaseos, Tuma us {osos se ergulam para perpetar a memria dos grandes deste mando: Flipe 0 Ousado,o senescal Felipe Pot, Francisco If da Brean fll ‘Un al indiidualsmo evidetemerte solidino de una cena afr magio do espintolaico Sobre o plano telGgio,o sistema ce Williaa ‘Occam (1270-1347) foi 2 manifexagio mais estridente Gsse deselo de ‘emancipaio. O fanciscano ingles decareva a raao ineapar de angie tum Deus gue 56 a revel3o permite dbordar — als de muto ange Exisiam ponatso dois dominos radiealmente separados-6 do divin, ‘em que 2 razbo no penser, e 0 dos fendmenos teresres suceptvess Se dines O peimeno aio podia ser explorads senio pela teolopi, fas 0 segundo devia posse sun aonomia por consents exc 2Vinquisgio da grea Bm suma. © humem mio é 2 imager de Deus ‘qual éabsoluamene lve eaieligivel Willam Oecam punta asain 28612 propio o bo fae ey Teassee tes t sae POE a fem causa os alierces ds harmoriosa cede eles erigida por ‘Sito Tomas de Aquino Estecelebrara oacardo da rage devel ‘Ofranescano inglés supeims, pelo contri, 2tansgia de ura cuir ‘Aitava Deus para um universo longinguo e se erga por dit as ronteirs de um mundo hurano autnemo ‘ale der que tle erect "a um pacha de coma aeordo ent do dominius’ Na reali, ‘numa sociedad em que qualquer aio conserva ums sgnicacio rele flos, Willa Oncam pretenlia Ulberadamnte apt g legar ds eigen 1 pein Ire. ace 20 indviduaismo bico, um ozo individualism deve ser escareido palo histrior: o da piedade pessoal ~ aquela pledade [pessoal recomendada por Geert Groot aos Irmios da va comum € {la qual est complesriente Impeegnada a obra prima da erat rl pot dessa €pocs a Imuagao Em sua mas Yeemente expresso, ee ‘odo de vera eligi se lonavamisicismo, Deswano-e das vereds ‘de uma teologiaraciorale dedi, ecisand se eeribae na maginars fuliglon fami, ulpassapdo mesmo os meses stramenias ordi ‘Ros de comonicacio carn Deus alguns misicos amengos e alemes —partcularmente Ruysheoeck Danis Camo, Mestre Eck e Tale ertranm diretimente em conto com 1 nsondivel Divindade Bt es paces “come un dese sesame as, wor seine ule cory veraseamert pcos." terder ese pene meri cacumbe com om pees ese fs de ions {mecha sem eambr (Ome Cane) Damen loena pa este dan, aaimanaoslencr scomplta beatae sem mergular aa di dace desericnem que m9 hem es ner ayer senda ces (gue ela ave pereae se sande no deseo” Tale cue bras Later» Seri sce pos tor Nese nd expt ce per 3 ‘répi,no toma concn nem de Dew ac dele mse, bem de Grattan nde derencnem Uo quer ue sea pis lene recta I onste de Deus pene tals ereniagio Algeja descordon de tls atroubos Prvavam bem que. um spun do em srt, ov cana hierirqucos ltiglos que, ordranamente. ‘cediriam pata Des, parecam insufcientes alguns Nao seria mi ‘Gamo um processo de exapar dscplina eclsiste?huero, em de ‘ca, fom dscipul dos misdeos da Tdade Média, Ors, 03 Thole ‘ewtch que ler ny converno, nao se faa dos saeramenes, nem di Virgen, nem dos santos . ‘A experiencia mistica de Jou cA pode ser ag pasa ‘emacs A rencqarsuss ware Joana preferk, com dezenowe 310%, a “4moteatroanafoguera Recusando seus ures ela apelaracenameste parao Papa Actesce que cl fol ena perante um titra preside por um bipo em que esavam presents tedlogos parsienses cue fot condenaca como “herésiea comics kate, Lawocadss Gos de ImGcins.” Ora, sta mena se eebitou desde 1486 Deste mod una feign — uma simples moca — wera ea em materia religiow esa ‘um tribural da Tare A santa ext cla A cura parén extacedantin ‘are de Joana, su purez, eo, pied respelto de que fol re {tno exerci, suas notves ving mares, sha iteligenc, fazem sles camponesinia o ser tals comovente © mas belo do fim 2 ade ‘Média Mis que um destino tao toalmerse fora de sce tena poslo 5 deseneolar om Franga © a Igrela do século XV-e hemo sna de |e as esrunucas © os expintos exavam profurcamete sbalidos 2. DEPRECIACAO DO SACERDOCIO oda ral ta Wate Mi permit o desea de uma risa comantrsfencae deena posse ‘Sic pels nn Pl enn 2 cen ee epee Soto mas permet seni icy mies tas o spree Goon acdc uae eas Tcl eral confi dx eric um cna se eer ne Sua dtc fren genase Seo ey cote deaarqisn eo Sum ater decd as ae api dtl ho dag rast aes paca oso do prota ope de lego scot tase at De com unatandae gach Guo tracsuttno fg! vsoroomete Lin aes ‘Sens “Dees Drs apt gee rae eae Hae tan“ nde hom gue Bas OF pune ae cal feeh «permite cash reacimerey Si Gale Jean German, compar oto sen ass a6 Cone teas "ito: readore eam a rote Sed ae vie ede a st carntas caves Asse aes te dea i een cmpresio seis vgs adic sp queen otra en Nels De per mane dram cng some pcan sul etn Se jets mala te to atone cath ae a Ios de ererinace vad as ea rane ona SPASaRT REN tay semen ee ne « prosinas araéam sua clleatela Em determinadas quermesses, ere: lamse indulgéncas como petmien lim conta, ns Com monas nove, las, poe em cena um pace que entera se clo em chao sprain, Pare smeavamsecangGes profanas com rectagoesIedrgas. Compu se ‘misas sobre tens de eangbes mundaras. Na vgs cs fees. dans: ‘se por vezes mis grea Jean Michel, que retom em 65000 eras 4s Jomadis segunda e texcera de La Passion de Grésan,intoda ‘ara agradar ao pblico, cers realists e comics: os anes de ua 4 vida mondana de Madalena Dese modo, 0 domiio da fe aca invade por uma vaga de elementos peofinos Essa ivasto, da qual oucos inbam consciénca, oer als pose sendo a interior de ‘uma sociedide snd completamente penerada de prencpctes rel ‘Bossa, num ambiente dese a figura do padre paderia conserve ‘us originaidade eaquela auréoa de soiddo constiatva de sua for? SSsto 1, apindn 2-maneira de um peclpe secular, consent Se lurdise # conpirago dos Paz; tnocendi Vil e Alexandre Vi tnhars fithos rnurals Julio Modo se sutvsa em fazer a guerra, conduzas com pessoa, evesido ht amadura e do eapacete Leo X apres ‘comédia mais que muitos legos. Grande mimera de bispos via em ones e se evava 8 cagn. Quando David de Borgooh, lho natirl te Flipe o Bom, ol enieonzido bspo de Urect, ele se dir a ‘ater revestid de uma armaira como teria Feito um conqulstaoe de tras, principe secular” (Chasellain" Os bispos de Srasburpo ha ‘tam perdido o hibo de usa ita e bdculo. Mas peladox rez nis raramente No bao clera namerosos pes vivian emt conc binto etintam tos tastardos 0 sue alas np gnfca que lease tama via dssuiuta Vestas mus sexes co tol a gente, jegvanh {is holas com seus parogulanos, reqaentavim tweens foxnatan pre fem dang aldeis As vsperas da Reforms 9 bispode Buia, Ces se iene, pia ade de a oct "pe do fe ‘os cabelos com 0 ero, que no se entzewasem ao comercio ras ere. ‘que niu fzessem al algazarra, que reo contaseem divas de het, fue se absuvesem do trfice de civilen, que nio adquistsem bens oubados"” ‘On fades medicanesconisbuitam, em cera media, parao descr ‘do do cleso secular. Em 1516, um Jacobito de Pars promunsoe & ‘eguinte discus ‘Ostalespregadresemeneres, i os pester pgcose cure veraterore devem ser prefs wos ee poo, Po reso 24 aan en 9.183 FS Ganson Ca anc nd Refrain Lanes, 92,6313 su cubes etl por pri do pay, woxcuras rece ak {b'hipsomerneOs fides ten. poder de abwoler dees cas {dsj ao pon os curs aster ede la meso forma ele mm Colaquo de Eras o dogo qu aj oa ete um cra alguns rues regres que dutty {Teeter de um manana. ‘O mrbunde me pence, di um — Nio,respandem os tos nose “Vinal tenieso resode ssitrloedestendeo deco Nola pao et non Soe un desarcseuas onees Sq peguce em mina gre Somes baci esageefre fear Teena ene fan rc combeia nem Sco em $izandic™ Omortbunso unalmentespizuaounaocentesandose ‘vez car de ta pcg, Es averguado,além dso, ue Franca €na Aleman especial: seme o bax cero via em fis Jo séeulo XV, numa staan materia Imisecive, pos mutos paracos ituares, no esdiedo, se fzim subst ‘vir porcnadutores que formavam uma especie de prolearado eckesi- vio, €tentavamse tra de aparos"Yendendo” sacraments, principal pene obatsmoe aconfssi, Quando arligio chegiva x exte mareris- Timo, como no teria perdi se eclewo a ica do pe? Seu carter ‘Sgradose estumavi Acstngto ene padeese legs tena se pagar, aesando 8802s revolts de Wyelf e de Joio Huse ‘Rejelunde os scramentor, Wel Fepudiava 40 mesmo tempo a Igreja Blerirquica. Os paces — que devem ser todos iguals — no do para ele mas que ox dspensadoees da Palavra, Mas aperas Des [ae uo ope em nt rot deco ua dota ca rans aos mals tarde, Joao Huss ensina que um are eth pecado moral no & mais um padre auténuo — ea aiemaclo € igualmente ‘ali prs os bis © para © Bap (0 padres que sve 09 wit se de qbe expel or. macula 0 poder sera e come fos ifs psa bament a eset Oo Secessramentesds gre, dn clas dunes c census, ds cos ‘es, das cermdadss as cabs sats ge do eu cas egos, Sinden ais oes ‘inguém represen = Cro ode Feo, oa ina 2% Cem 27 Rawr at 3p 2D BP niu aden mesa es pai sa mt aes «sera prepa ee Dawson) NT ire Fae meets oh de ihode a om sen Hr agnosia Catan ton, ite tise yobs ne Joto Hus: se inurge trbém conta o siema ecestsieo. Bem epee eve Hi rio reclamar a Comuahto sb ambas as especies (O Reforimadoeteheco fot quesmade. foram dias “eraradas” cones fs Huis, Todatia, 0 conctio de Basia ina conceder a communi {0b as cuts especies aos Untied prea. prem eietha, do ‘scerdécio universal (0 esforgo que 3 Igeea romana levara a cabo mas arée — 20 ‘inal do século XVLeearante NVI — pata realoroar a funeao sacer- ‘oul € uma prova suplementar do deacréito em que o pare cea na epoce da Reasceng. A ciao dos semlndrios, a das Orairios ke Feline de Névi na ia 4 db Oratirio de Béeulle na Franca, 0s dez laos de novela impostor aoe roses, 8 conerdncias ae th mandos nganiradss em SastLazare poe ML Vitcent a austera © aobre Aiscplina ee Sng Supice, foram cuts anos mesos para dar de ovo fomsclcl, aos padres arves de tudo. mas weabém 3s multies que ‘onze cides, da eminent dignidade dosacerd6co. 3. OS LEIGOS SOCORREM A IGREJA Por a sciedate lca er frequetementeentrad em confit com 4 sociae ecestic, 0 utimes séclos dy Tale Média, 90 ao intema —~ miueo pelo contrary agpllo que acaha de ser cto sobre {heresceate confusio do waco « 6 profino © sobre a inerpreu ‘es dois dominio, religions e ci A vizio da Gpoca era epet tos — demasiado profurdamente religions para gue igre ¢ Estado “onertssem em delimiter de comm arorl seus respects CAMPOS (Ow realmente Tara tnha tendencit a submetee 2 sua le 0 poder secular-~comna acortecenagpocade Ipoeéncio Il — ov us soberanos Drosuravam efeivamente por seu pedro poder rea A derroa de Bonificio Vill ane Filipe 9 Belo, = longa permanéocia do Papadoem -vinhio sob o caeoe de fa dos rls da Fran, resistnca de La {de Bamers excomungaco pot Jodo XXI, 0 Grande Cista, er suma, ‘ann diminutoe prego sagraco da Vigo de Cristo. Dante, Marsio {be Pua, Wllrs Oscar exalaram a fungso do mperador, spre Te lgsldor mano moderador da vocedade east, eque io devia depen tr senio exclesivamente de Deus Joio Huss, poe sa 97, arm “Aigo papal dma do operas ea pce € ns tol apt rien do per speed 10 oo ete dap ec. 01, 89 —3 © goneto de Consuane cndenou ea proprio cro heica con, nua ature eon gue 2 crstandade esas po ce Dips, io hiro Inperador_ Ret dos Romanos Sige, ge bors inssncia coesegu 3 renido desseconcio que ps tran {0 asm. Sigesmundo aparece ena como ui svasoe este moun auerenci do isto nalgreapareca serene de dia para da. Duatteo cha, os dives ces pains nah ‘eralment egido ses gonerossa obedience aes ov acl ae ‘lings espanola era um Inmet nas tds dos Sober 4 Concordaa de T516 confer Franco unas enorme ated sobre alge de Franc Os Cision sdquirim portant hab de ‘ere seus chefs ies gus estas Queakniraio 0 lgeses ‘cara docimence as reforms religss deckies por un ona = Henrique Vt quem 9 proprio Papa outrta pencs aos sets tla de Der Fe © pnp Cus rae, re, jxbotdo oflmenec a almanac 195 era 08 uss ae ined dis masa ares. Em ave ao cafaguccimenco dre ana pocaem que os papas se comporsvar tne ees comes pnupn ‘Sautoridadescisgalaram ets er macomsiboiage sus respon Sides eligi Os ress ca Sai eda Dinamarc, os pnepes Aedes, os conselhos municias dix clades do Inpero ds Sa ‘jue impuseram a Refs 4 Seu sos, rum moon en mse Bu Ser enumeraciso qu oro mbes cs or toda pare pod se veri eta crescent intomisso, nos fons ade Med element os no Gera eset co Marea Aes mesmo ds Conca de 115. "D cto ee Franca) de aespeto deo ca une ou dexnermbs betes proce sobre fies sobre leas rhe as sompeies nae le {eso Re ener fogs encase alr ceded Publ ‘cho ds ence No terme de una conus peda paces ages ‘onda sdministaiva, 0 Paar soo “cette har falas mesmo en marin eles gob Beets reparchs| eres voragoes ao tenia de emia ett ada, cera boapor em mus, levata coma eke way apa, coma fee osteo sues run merino a ews le um corpo” cece pees gos ‘pelt excomunhn Sem dona se compie de wleieos sin Came {Seg orem o nero des pines vl descend © sen alee sc eis ea acevo 6 cat ae © Parlamesto de Toulouse intewimn msitas vexes seguidas, em 1498-149, para constange spo do Languedoc 2 consigrem peo ‘menos uni fergo de seus rendimemos 3s suas Goceses. Em 1510. um stig do Rel requer no mesmo sentido contra oareebispo de Bout: ses Nosécvlo que precede Reema, mikiplascoetrarus, naofahindo {orden terceray, erga hospices ehosptas, por exemploo Orpe- date San Rocco em Mlorenga. EF sna de he 38 ordens religioas 08 ox ple i erp nas do evi do ees a ‘aco como no pasado Algus lejos ichamn porno renélon Ent Imitco que o eélebre hospico de Beaune haji sido consudo por de- ‘anc € com dinbelro de um homem que nia pertencia 4 gels © shunceler Rolin. En: 148, Dominique de Camlanha persuadia, 008 religioses, mas habitats de Para consruire um spi Eietv ‘meni, em diversas kocalidades a adminlsacdo do hosptas por eligi sos petsona taisericas que as autores es ram tomar em mics ‘aoirecio desses esahelecmentos Bt 1905 Hoa de Pars fi seo laszado, Nos anos seguines, muras decsesandogasinervleram. EM 1519, mands rgiosordezaram ura reform geri de todos os Hosp tai do reino. As explanagbes que os precedem permlcin sem dvd melhor compreender como etm que media as "abusos" de que a Igrea sofia puderam conssinit uma dav eausas da Reforma Os aus frades dos quas se escarecia, a niquer da Tare que pocia parecer ‘ecessva © em parte iil, os bispos e pirocos tao resident, mas acumuladores de benefcios, os papas que se coraportvam como rin ‘ips seaulares ita por iso cada vez menos nuda — esprit iment fland — sobre'os soberanes, 0 dineiro dom casos rats ‘ze uilzado por Roma para fs pram erencs, a excomuntoes laogadas tro ea dive a fim de protger interests por vezes bom mater todos esses fats coperibuiar paca dimious a leypordncis ‘do pare w atrar sobre ele, no apenas o devrédt, mas o que & mas rive anda, 1 chivids- J que so tia "legen melhores oe homers {elgrea” — afrmatao nos Estados Gerais ce Tours de 14 6 pote do cero — aio vera passhel concluir que um leo de vids santa ‘um pauee mais autemco que ur elesitsien? er: nowembo de 143105 Huss laa na pat de an ar de asa durante o conto ue deol chalet mane eM ‘ae pena Se ler. "oe ue eax dara Yous uc Se pee et Dsres le sds cut Dome Sed poe cn de ses acs LBs deseo vermelh ou pag por case ua ests atta te fessor als teas, sua ha | $2 Coke be GP Le Mee Aes 2 5H Um século antes, Willam Occam regia 0 carogo des direitos sesprituis que ele revendicava para os legos. Dum mov mas eta, Dolersesa perguntr, nos firs da Idade Meda, se igre que ters ois, mesmo ues papas a0 mesmo tempo, durante & Grange China, que inion personagens santos qucimars com Joso Huss, ua Ace fe Swonarol sera verdadeiramente detentora a Veste © didho ‘entre homer e Deos ea saltacia de cals sndividuo deveriam passat Inecessriamente por est insttuico petri faa? Estas quests seflagraram novamente ¢tadis an meses tempo na épaca da Reforma, Prema ascensto do elemento lic na soctedde do tempo, 0 desabro ‘Ghar do individualism sob suas mais variadas formas, feta © progres ‘va degradacio do saerdocto, a desvalorizagao cencomarte dos icra rmentos, hava muto a5 tinham peeparado © amadurecio. Nio fot em 1517, quando aio seas nes contra as indulgence Luter oe. peu com o Gatlismo, mas em jut de 1519, poe pesto da disp ‘SeLeipag All pressonado por eterrogagbes,rectno aproaras conse: saghes prominciadas pelo conco de Constana corra Jos Hess. Un Cristo isolado — fsse ov aio pute — poceria ponanto ter cui0 ‘contra um coneilo inter, cso Deus Se dase Hui lo. alguns meses mats tae, descobria ele na Primeoe Bpkiola de Sio Peo 3 sfieagao de sua atude- a dourna do sacerdclo universal C) A BIBLIA. HUMANISMO E REFORMA, 1. O APARECIMENTO DO LIVRO Mais que nunca, nesses tempos de confuse, fs icham taka necesidade de se apotarem sole una autoricade indalvel as onde achat ex infalildae ranguiizadora quando se duvidava do pe? [mn quem deposiar uma Ie segura? Nip pedia ser seo no proprio Deus; Deus livre dis homens Nao sta Hl ciretament a cress misicas pelea? Niocoafiara Sa mersager a0 tore naps a A Biblia se tornava aim 6 tins rcs, mae tam a ‘gue asemipestdeshunanas ao slymergiam Por iu se compreende Sulina de Lefevre d apes "Nao uve seafemar de Dews sent ais ‘que dle aprender pels Escturan™ Dit sea que as mules no Nam, e dab Porem, as elites dnigentes da soca saa ler cada vere apaxonavam mats pela Literatura, ose ul foe Petrarcae Nicola de Cans rebusciram «descr manuscrios de obras amiga. Resarion dew a sophecer Patio an Ocdente. Es pabao pelo ue fl escrito, que € 4 arigem do Inmanisaso, se ackons —— rauralmente reforada ¢ dfundidn pela descobertada.imprenss! Do pmo de vist religios, © apareeimento do lio imprsso produziy tm verdadeira revoluco em relagio — bem entenddo — 2 neces uke Oxo, mc do arceispo de Aupburao pdlinsereve em ‘er "Aimonenesamsaon vendedetamente one so grater. ria Tok eden deve permite gre mae ‘ment aren 3 ener does Cateulzse em 75% pelo menos a proparcio dis obras religioas ta prslogao upogrica care 1445 © 1520. A nua, as bls dos potres, © peo da bumana salvagdo, a ars morte, a Vea Christi ‘Se Rul Carussano, e numeroras cuts obras de piedade, cv [gadne em manusortoe,cado coaheceram uma extraoriniia iisio Almac, porexemplo, fol impresaem diversas inguss. uma sessents sezes antes de 1500 Gracas 2 imprensa, abla se ditundiy mais ampk ‘me no publico lerado desde antes da revo lutea Enumers ‘ase pelo menos dezeses edgbes da Vulgta em Paris, entre 1475 © 1517. Na Espanha,«cElebre Biblia potlota de Alcald (xs latino, repo ehebratco) esavaprontparapublieaaocm 1514 Dots anos as ‘ed, Erasmo publicava seu Now Tesamention Maks gerlent, "da “weno da mprense at 1520, ng se conhevem menos de 195 eigSes Ininescompletndostivossamos™ Bara aquelesquesabiam les port _gnoravam olanm, ay Eseriurs raghzids er lingua volgar.setorarar: sab acesivels que antes. Vint eduas verses alemas da Bila aparece im entre 14661820. peimetra vaducio lana tem lugar em. 147, 2 primeira adugoholandesa em 1477 Em Pais, o Re da Fraga py pessoulmerte —sofeatraasublinhar por pret de um lelgo" a seu onfeser. Rly, que mandisse imprimir a primeira Bibi francesa com Plow, que fot ediada ext 1487, Em spanks, ana primelea versio exte {haa 1 impressa em Suragoca em 1455 Ura segunda, malhor, devia 1 Montesing fot poblensa em 1512, em Toledo, © reimpeessa com fe ‘giénca depois em Espanha © em Pongal até 4 proibcio de 1550! 45 205), Jomar mage 19 SiISSHE eons teen rtp 5 5 Arcus vo lege il ae ese dome So clatenn amen gue bese Duanarep Tapco a soquice acre Naar de eet mers 190" GBs gue eae ‘Tochigueremtanonlomse germ haan) 22. aaa 28a ecules anna em Sis cca oles epecat Sis epenwnca Sis es Sac neta de psa etna cara 1 ‘Aacio do isto nto poaia se exeecer endo no serie dy nn ichilsmo, {em maria de pice" A cra mpresatrnavao padre anenos roses, Siri, permit uma mediaclo pessal Quando este lio ee. Bibi, ‘Gea um pods ouvir Deus faire e se afotava « ineepretr si Ianeira a menssgem civna Ainda anter de Luter a ditto cos inven ‘eligiosos estava a subverter as crengas, do que conta Sah Beant fem Soa Nate dos fxs (44) 2 cpa se aac oie aera ta apt finn rca ant echo miogewnere it mbsyicecatmags gee Chali é ogres 2g iit a Spee nega Sisewencronte act eteen sees entice conch see menar Sentonatdseter eet sera ree Sieamopeearionana tg aap Ste Sa ioameseyanren as Os Reformadores no deran’ porent os Cristos os lars santos ‘raduaidos em tingua vulgar que grea les tera aeriormente teuass do Fol exatmente o contro que aconteceu. As traducbes da sia ‘comecavam ase diundite exctavam precsumente por ss a sede gue ois taham da Bscrura. Do mesme modo, acarénciaenalargamente superior ofera, Polen cada eigao via de 250 cxemplaree 1 oo, {etiam existido, em 1520, pouco mats ou menos 6609 exemplars es ‘Biblia alem em circolagi>,e 13500 em usta lagu, ae 0000 saltérios€ 10 00 iro co Noxo Testament’ Tea a ao poe, Dat o sucesso da Biblia de Lutero propontadanenterocigidn Seale mao acessiel atolos, 2. A SOLUCAO HUMANISTA PARA (O MAL-ESTAR DA IGREJA A mensogem dia pode ser defoerada pla pataras que ae ‘mem, seforer madequntas,O humankime pretendea prion line 3 Apiary restau a de {ene detente Crate pbc taper secant ee Sora ok nae 08 cpus eB aoe epee eS ‘SIE pun amen pa Ua at tt es spud nats dent Bee cisanaltiactopat cn wataate ce Sciearictapeboest ener mae 2c a tm sa in ln. onion alr set tena ec cnarte iter Seeders ect ‘omen atinctactats mat sacri oc a a Tips Sncdtasteaenratanse mt Cae as inners ee Hence rier wmaaraey hc aaa es fe ee dE whens, WSs Sahat Nh "0 Noun Testomentio do 1515, xeeve MB, pe de pate 8g Soa asa ce ser € x eal do tet greg Ee wala anton feo deisara dinheira para celebeachn de mises, Reencontrand a Fsertur, limpando-a 3 manera ce ur quadro, das impurezas que Atobscureciam,oshumanstsaspiravam a umaceligao simples, i ‘vangelica, cus dogntas deveriam ser pouco rumerosos ¢ fa qual Severia se procurare achar 4 paz de pinto na imiago de Jesus 1s cerimoeras supertctoas ow farisaics cera) que dar lugar ut flo préximo daguele da igre pera Neva rela esenmente pri, deers er dido eles sates tle muted crac Comets plae e Er ede an Sn [res 00,30) Mew gu estave. "Esto eres "verdatesmente ‘lug de Ces sets aad se as peers neg Hamanae Mo Ssceeraset nals iu gut He peop mo spi Rat os rere {anc ar a exe ro Ye ame qe x Ce Porén, orca de parca ede itenorzara eligi, determinados humanists — Erasmo especialmente — no corvtiam dein de desen Camila” Muito melhor, esa losoia de Ces de que a etarca ‘€ qual aderram Erasmo e Rabe, seria anda ua religae? Devers Se manter uma hug’ © a chepxas ma furcamertas no evar comprehen” 4.17 Ae ceri die ee LP p28

Você também pode gostar