Watercanon – Grachtengordel Amsterdam

De grachtengordel in Amsterdam is aangelegd in 1612. Het was voornamelijk

bedoeld voor het uitbreiden van de stad. Daarnaast was de haven te klein geworden,
er waren meer kades en pakhuizen nodig. Het project zou de Derde Uitleg worden
genoemd. Er zou meer ruimte komen voor de haven, bedrijven en meer woonruimte.
Het was vooral de bedoeling dat het nieuwe stadsdeel mooi zou worden, een
‘sieraad’ van Amsterdam.
Met de aanleg van de grachtengordel werd er ook een stelsel gebouwd van bruggen
en sluizen. Amsterdam ligt namelijk onder het zeeniveau en in de stad zelf zijn er
verschillen in waterpeil, sluizen overbruggen dit probleem.
Het water in de grachten werd regelmatig ververst. Tegenwoordig wordt het water
van het IJsselmeer via de sluizen de stad ingepompt, maar vroeger was men
afhankelijk van het getij van het IJ. Het IJ stond in een openverbinding met de
Zuiderzee, bij vloed werden de sluizen opengezet en bij eb weer gesloten. Naar
verloop van tijd werkte dit systeem niet meer, de grachten werden destijds als riool
gebruikt en het begon dus aardig te stinken in de stad. Ook huisvuil werd in de gracht
gegooid. Daardoor werd er in de 17e eeuw al de stedelijke vuilophaaldienst ingesteld.

Les idee

Het water in de Amsterdamse grachten is dus in de loop van de jaren flink vervuild
geraakt, in deze les gaan we kijken hoe vuil het water nou eigenlijk is en kijken we of
we het water kunnen zuiveren. Tijdens de les gaan we naar buiten naar de aanleg
steiger naast de school. De kinderen kunnen hier namelijk makkelijk bij het water, dit
is handig als ze een bakje water uit de gracht gaan scheppen. Zodra alle kinderen
een bak water uit de gracht hebben geschept gaan we weer terug de klas in om het
water nader te bekijken en te gaan zuiveren.

Benodigdheden:
- Water uit de gracht - 2 koffiefilters
- Watjes - Lege frisdrank fles
- Zand - Schaar
- Grind - 2 lege bekers
- Steentjes

Werkwijze:
1. Schep wat water uit de gracht.
2. Knip de onderkant van de lege fles eraf.
3. Vul de fles eerst met een aantal watten, daarna voor 1/4 stenen, daarboven op
1/4 grind, en dan 1/4 zand.
4. Knip een koffiefilter zo dat het in de fles past en leg de filters dan op het zand.
5. Zet de fles op z’n kop in een lege beker, één van jullie houdt de fles vast zodat
het niet om kan vallen.
6. Giet nu voorzichtig het water wat je uit de gracht hebt gehaald in de fles en kijk
wat er gebeurd.
7. Als al het water in de beker onder de fles zit, pak je de lege beker en zet deze
onder de fles. De volle beker giet je nog een keer in de fles.
8. Kun je vertellen wat er in de fles gebeurt met het water?

Bronnen:
http://www.amsterdam.nl/werelderfgoed/grachtengordel/water/
http://www.canonvanamsterdam.nl/venster/grachtengordel
http://web.archive.org/web/20040219162347/http://www.e4s.org.uk/biffa/water/sheet
23a.html