Analiza formy wariacyjnej

Ney Rosauro – Wariacje na temat Evelyn Glennie „A Little Prayer”

Tomasz Myszk

Inforamcje o kompozytorze:

Ney Rosauro – (ur. 1952) brazylijski kompozytor i perkusista. Jest uznawany za najbardziej
oryginalnego i dynamicznego perkusistę symfonicznego i kompozytora dzisiejszych czasów.
Studiował kompozycję i dyrygenturę w Brazylii. Uzyskał dyplom na uczelni w Wurzburgu w
Niemczech. Obronił także doktorat na uniwersytecie w Miami.Obecnie jest dyrektorem
katedry perkusji na uniwersytecie w Miami (USA).

Jego kompozycje są bardzo popularne na całym świecie, a także nagrywane przez najlepszych
uznanych artystów światowej sceny m.in. Evelyn Glennie czy London Symphony Orchestra.
Koncerty na marimbę i orkiestrę wykonywane były przez ponad 1000 różnych orkiestr na
całym świecie. Ney występował w ponad 35 krajach świata.

Typ wariacji:

Wariacje nt Evelyn Glennie’s „A Little Prayer” to wariacje melodyczne ze stałym planem

harmonicznym. Składa się z tematu, 8 wariacji i kadencji z fianełem.

Analiza tematu:

Teamt składa sie z 20 taktów i jest zachowany w tonacji C-dur.

Pochodzenie tematu: temat własny. Temat jest konstrukcją melodyczno-harmoniczną o
budowie 3-czesciowej aba
a – 8 taktów: okres prosty skladający sie z 2 zdań. Oba zdania konczą sie na tonice.
b – 8 taktów: okres prosty, 2-zdaniowy, konczocy sie na dominancie.
a – 4 takty: powrót do początku, małe przekształcenie figuracyjne pierwszego zdania tematu
konczące sie na tonice

Temat nie jest skomplikowany do daje duze mozliwosci do przekształceń figuracyjnych czy
ornamentalnych.

Sposób wykorzystania tematu w cyklu:

Temat traktowany jest całosciowo, poddany w rózne zmiany rytmiczne i metryczne.

Zachowany został ogolny kształt formalny.

Budowa cyklu wariacyjnego:

„Little Prayer” zbudowane sa z tematu, 8 wariacji i kadencji która jest popisem

wirtuozowskim. Na koniec jest powrót do tematu. Wariacje są ponumerowane ale praktyka
wykonawcza niekoniecznie to pokazuje. Od 1 do 5 wariacji sluchacz ma wrazenie ze kazda
wariacja jest szybsza. Dopiero w 5 wariacji nastepuje złamanie tej zasady. Jednak nastepnem
wariacje równiez są zachowane w tym pomysle az do 8 wariacji.
Środki techniki wariacyjnej:

Wariacje są bardzo związane z tematem. Szereg pomysłow figuracyjnych: zróżnicowanie

metryczne, bogaty szereg wartosci rytmicznych od ‘osadzonych półnot’ do szkocznych i
akcentowanych szesnastek.
Związki z tematem widać praktycznie w każdej wariacji poprzez bliskość melodyczną tematu.
Zageszczenie faktury daje wrazenie zmian w harmonii ale temat zawsze jest na pirwszym
planie.

Analiza wariacji:

Wariacja I: Zmiana metrum na 3/4 (w temacie 4/4) Melodia bardzo zbliozna do tematu.
Rozdrobnienie wartosci z partii basu.
Wariacja II: Pokaz tematu w dolnym głosie. Rozdrobnienie wartosci w górnmy głosie do
ósemek. Zmiany metrum z 3/4 na 2/4
Wariacja III: Powrót do metrum 3/4. Przeniesienie rejestru o oktawe wyżej co daje duzy
ambitus od c do a2 Rozdrobnienie wartości i pokaz tematu w akcentowanych szestanstkach.
Zmiana dynamiki do piano pianissimo.
Wariacja IV: Powrót do 2/4 Budowanie napiecia przez duze accelerando. Temat pokazany w
akcentowanych szestanastach i ósemkach.
Wariacja V: To wariacja przełomowa. Nastepuje zmiana tonacji do c-moll, zmiana metrum na
6/4 i wolne tempo walca. Temat pokazywany jest w rollowanych cwiercnutach.
Wariacja VI: Pozostanie w tonacji c-moll, metrum 3/4 Tempo w stylu Guarani.
Wariacja VII: Zmiana metrum na 4/4 w brazylijskim stylu Baiao. W pierwszej czesci słychac
małe odejscie od tematu na rzecz pokazu rytmiczności stylu.
Wariacja VIII: Metrum 3/4 ze zmianami na 2/4 w tonacji a-moll. Tempo prestissimo,
akcentowane szestanski i ósemki pokazujące temat.
Kadencja z finałem: Kadencja to popis dla wykonawcy. 17-taktowy przebieg w rózncych
konfiguracjach, ze zmianami metrum, tempa. Duze zmiany agogiczne i dynamiczne. Finał to
powrót do tematu lecz w zmienionej ‘barwie dzwiekowej’ uzyskanej poprzez uderzarzanie w
sztabki drewnianą czescią pałki.

Wnioski:

Wariacje nt Evelyn Glennie’s „A Little Prayer” sa utworem wirtuozowskim znakomicie

pokazującym duże mozliowsci instrumentu-marimby. Jako ze wariacje pisane są własnie na
instrument perkusyjny to rytmicznosc jest chyba najwaniejszym punktem w tych wariacjach.
Wykonywanie tego utworu na pewno nie jest łatwe ze wzgledu na duze trudnosci technicze w
niektorcyh wariacjach. Charakterystyczne dla marimby są długie, tremolowane nuty jak i
bardzo punktowe, wrecz wybijane ‘wazne dzwieki’ w szybkich przebiegach i duzym
zageszczeniu fakturalnym co w tych wariacjach ma miejsce. Sam tytuł (little prayer) moze
nawiązywac do modlitwy za Evelyn Glennie która w wieku 12 lat stracila słuch i została
swietną perkusistką zdobywająć np nagrode Grammy.