TEMA 4 A REVOLUCIÓN XENÉTICA E A

BIOTECNOLOXÍA

ACIDOS NUCLEICOS
Compostos orgánicos formados por C, H, O, N, P. Son moléculas específicas. Forman o material
hereditario onde están inscritos os carácteres dun individuo.

Atópanse xeralmente asociados a proteínas formando as nucleoproteinas que constitúen

os cromosomas, onde vai a información xenética.

Molécula base: Nucleótido que ademais de formar parte dos ácidos nucleicos e polo
tanto intervir nos procesos hereditarios, tamén interveñen no metabolismo intermedio, nas
reaccións transformadoras de enerxía e algúns nucleótidos actúan como coenzimas.

Nucleótido:
1. -Pentosa
-Ribosa(R)
-Desoxirribosa(D)
Estes azucres nos ácidos nucleicos son formas beta

2. -Ácido Fosfórico. -PO4H3 (P)

3. -Basee nitroxenada
Pirimidínicas. -Derivan da pirimidina
-Citosina (C)
-Timina (T)
-Uracilo (U)
Púricas. -Derivan da purina
-Adenina (A)
-Guanina (G)

Os ácidos nucléicos están formados por longas cadeas de nucleótidos, enlazados entre si por
enlaces fosfodiester
Poden alcanzar tamaños xigantes, sendo as moléculas máis grandes que se coñecen,
constituídas por millóns de nucleótidos.
Son as moléculas que teñen a información xenética dos organismos e son as responsables da
súa transmisión hereditaria.

TIPOS DE ÁCIDOS NUCLÉICOS

Hai dous tipos de ácidos nucléicos ADN e
ARN, que se diferencian polo azucre (pentosa)
que levan: desoxirribosa e ribosa,
respectivamente.
Ademais diferéncianse polas bases
nitroxenadas que conteñen, adenina, guanina,
citosina e timina, no ADN; e adenina, guanina,
citosina e uracilo no ARN. Unha última
diferenza está na estrutura das cadeas, no
ADN será unha cadea dobre e no ARN é unha
cadea sinxela

Ácido desoxirribonucleótido
O ADN ten a información para facer as proteínas da célula. A porción de ADN que leva a
información precisa para poder sintetizar unha proteína é un xene. Xa que moitas destas
proteínas funcionan como encimas nas reaccións químicas que teñen lugar na célula, todos os
procesos celulares dependen, en última instancia, da información codificada no ADN.
No ADN pódense distinguir varios niveis estruturais no medio acuoso celular.

Estrutura primaria

É a secuencia de nucleótidos dunha soa febra da cadea do ADN que se pode presentar
como un filamento estendido ou ben algo dobrado sobre si mesmo. Nesta secuencia áchase
inscrito o conxunto de información xenética de calquera individuo.

Analizando dende o punto de vista químico as bases nitroxenadas do ADN demostrouse

que a porcentaxe de cada base é similar para todos os individuos dunha mesma especie,
o cal implica que todos os individuos teñen unha mensaxe biolóxica moi semellante.
Estrutura secundaria
É unha estrutura ríxida,
destinada a protexer o código xenético.
É a disposición que presenta no espazo
as dúas febras de nucleótidos coas
súas bases enfrontadas. Esta estrutura
foi descuberta por Watson e Crick que
viron que o ADN as dúas cadeas
adoptaban forma de dobre hélice.

O modelo da dobre hélice pon

de manifesto que a molécula de ADN
está formada por dúas cadeas de
polinucleótidos enfrontadas polas súas
bases e unidas entre si por enlaces de
hidróxeno. A estrutura resultante
aseméllase a unha escaleira de man os
pasamáns da cal corresponden aos
esqueletos de polidesoxirribosa-fosfato
e os chanzos son os pares de bases enfrontadas entre se.

En realidade o conxunto prégase sobre si mesmo obrigando polos enlaces de hidróxeno

entre diferentes rexións da molécula ata adoptar a configuración máis estable, que é a dobre
hélice. Nesta estrutura destacan as seguintes características:

-As cadeas de polinucleótidos son antiparalelas

-O enrrollamiento entre as dúas febras da dobre hélice é dextroxiro e de tipo
plectonímico, coma se estivesen trenzadas, o que significa que para desenrrollarlas debería
xirarse unha respecto a outra.
-As secuencias de bases son complementarias. Adenina fronte a timina e guanina fronte
a citosina.

Esta estuctura pode ser desestabilizar por medio de cargas negativas que se repelen
entre grupos fosfato que estean moi próximos ou por axitación térmica das moléculas cando a
temperatura alcanza determinado valor(llamado punto de fusión do ADN), que separa as dúas
febras e produce a desnaturalización do ADN.Este é un fenómeno reversible xa que cando se
arrefríe é capaz de recuperar a súa forma inicial de dobre hélice.

Estrutura terciaria
É a disposición que adopta a fibra de ADN de dobre hélice ao asociarse coas proteinas. Esta
estrutura é exclusiva dos núcleos das células eucarióticas e dos cromosomas. En bacterias e
mitocondrias o ADN non está asociado a proteínas.

Hai dous tipos de estrutura terciaria:

-Colar de perlas. -Cando se asocia a histonas.
-Estrutura cristalina. -asociado a protaminas.

Colar de perlas. -Dáse en células somáticas en repouso e constitúe a cromatina. O colar de

perlas está constituído por unha sucesión de partículas chamadas nucleosomas.

Nucleosoma. -Constituído por 8 moléculas de catro tipos diferentes de histonas que

están rodeadas por un fragmento de dobre hélice de ADN que contén 146 pares de nucleótidos e
que dá 1,75 voltas sobre estas 8 proteinas. Destas 8 moléculas catro ocupan a parte central do
nucleosoma e dous grupos de dous atópanse aos lados.
Entre dous nucleosomas consecutivos hai un filamento de ADN duns 54 pares de
nucleótidos.
 Estrutura cristalina. -Aparece nas
células reprodutoras.
Estas células caracterízanse por
ter un núcleo grande que ocupa
todo o citoplasma e só hai a
metade de ADN que nunha célula
somática. O núcleo destas células
está constituído por:
-50% ADN
-50% protaminas,
proteínas de baixo Pm e carácter
máis básico que o das histonas.

Estas características fan que o

empaquetamiento do ADN sobre
as proteínas sexa mais forte o cal
implica que o conxunto ADN-
proteina se dispoña
ordenadamente ocupando o
mínimo espazo, constituíndo unha
verdadeira estrutura cristalina.

Estrutura cuaternaria
É a disposición que adopta o colar de perlas ao repregarse sobre si mesmo. Hoxe danse dúas
hipóteses:

Hipótese do solenoide. -O colar de perlas sofre bobina sobre si mesmo de tal forma que
en cada volta interveñen 6 nucleosomas.

Hipótese da superperla. -El colar de perlas ao arrastrarse sobre si mesmo inverte uns 6
nucleosomas por volta e cada 3 voltas condénsanse formando unha SUPERPERLA

Acido ribonucleotido
Constituído por ribonucleótidos de A, G, C, U.Es monocatenario, ás veces esta cadea pode
espiralizarse sobre se mesma e aparece unha estrutura semellante á dobre hélice. As cadeas de
ARN son de menor lonxitude que as de ADN e polo tanto teñen menor Pm.Los ribonucleótidos
únense mediante enlaces 5-3 fosfodiester.

Segundo a estrutura, o lugar onde se atope e a función que desempeñe distínguese os seguintes
tipos de ARN:

-ARNm. -Forma filamentosa, 10% do ARN total, entre a súa síntese e a súa degradación
transcorren poucos minutos. É o encargado de recoller a información xenética do ADN no núcleo
e levala aos ribosomas. Por iso se se atopa no núcleo denomínase informómero e se está no
citoplasma informosoma.

-ARNt ou soluble. -Formado por un filamento que presenta zonas con estrutura primaria
e zonas con estrutura secundaria. Ten forma de folla de trevo e nunha destas follas atópase o
anticodón. Este ácido representa o 5-15% do ARN total. Atópase no citoplasma en forma de
molécula dispersa dado o seu baixo Pm.Se denomínalle de transferencia por que serve para
transportar aminoácidos específicos ata os ribosomas onde seguindo a secuencia informada polo
ARNm se sintetizan as proteínas.

ARNr. - É un filamento con estrutura primaria, secundaria e posiblemente terciaria xa que

nos ribosomas se acha asociado a proteínas básicas parecidas ás histonas. Este ácido é rico en
guanina e pobre en citosina. Atópase nos ribosomas.70% do total do ARN.

FUNCIÓNS BIOLÓXICAS DOS ÁCIDOS NUCLEICOS

O ADN ten a información
para facer as proteínas da
célula. Xa que moitas destas
proteínas funcionan como
encimas nas reaccións
químicas que teñen lugar na
célula,todos os rocesos
celulares dependen, en
última instancia, da
información codificada no
ADN.

No proceso síntesis de
proteínasde, existe unha
molécula, o, que actúa ARN
de intermediaria. Polo tanto,
no proceso de expresión da
información contida nos
xenes hai dous etapas:

A primeira denomínase
TRANSCRICIÓN e a
segunda TRADUCIÓN
Isto deuse en chamar o
"dogma central da
Bioloxía Molecular"
O "dogma central" admite
excepcións.
Temin descubriu
unha encima, a
transcriptasa
inversa que é
capaz de sintetizar ADN copiando a información contida nun ARN. O papel biolóxico
desta encima é fundamental nos retrovirus, o material xenético dos cales é ARN en
vez de ADN. O virus do S.I.D.A. é un retrovirus.

O ADN replícase

O ADN é a única molécula nos seres vivos que pode facer unha copia exacta de la mesma, é
dicir, replícase
Na replicación a molécula de ADN ábrese como luna cremallera y cada unha das febras de
ADN serve como molde para que se sitentice a súa cadea complementaria.
A partir dun punto determinado a ADNpolimerasa va uniendo un a un os nucleótidos
formándose unha nova cadea complementaria á que lle serviu de molde e idéntica
á cadea que previamente estaba unida a ela. Ao fin do proceso haberá dúas
moléculas de ADN bicatenario. Cada luna delas estará formada por unha cadea da
molécula inicial e outra nova

TRANSCRICIÓN
A transcrición é o proceso
proceso
no que se sintetiza unha
molécula de ARN a partir de
os seus
seus correspondentes
precursores.
A secuencia de ARN
Transcribido é
complementaria á dunha
das dúas cadeas do xene.
Este proceso está catalizado
pola encima ARNpolimerasa
TRADUCIÓN: SÍNTESIS DUNHA PROTEÍNA
Na unión de sucesivos aminoácidos para formar unha proteína distínguense
os siguilentes procesos

a) Recoñecemento do codon por o correspondente ARNt que se incorpora á sede A

b) Formación do enlace peptídico entre o aminoácido unido ao ARNt da sede P e o recien
incorporado á sede A
c) Traslocación. O ARNt vacio abandona a sede P lugar que agora é ocupado por o peptidil
ARNt que estaba na sede A.
Simultaneamente o ribosoma se despraza tres nucleótidos adiante.
Ao chegar o ribosoma a algún dos codóns de terminación, como para estes non existen
ARNt cos anticodons complementarios a síntese detense por medio dos factores de liberación
que se incorporan á sede A vacia do ribosoma e activando ao encima peptidil transferasa que
hidroliza a unión do a ARNt coa cadea polipeptídica quedando libre a proteina.

ENSEÑARÍA XENÉTICA
A enxeñaría xenética é unha técnica que consiste na introdución de xenes no xenoma dun
individuo que carece deles.
Realízase a través das encimas de restrición que son capaces de "cortar" o ADN en puntos
concretos. Denomínase ADN recombinante a que se formou ao intercalar un segmento de
ADN estraño un un ADN receptor. Por exemplo, a integración dun ADN vírico nun ADN celular.
A enxeñaría xenética pode definirse como un conxunto de técnicas, nacidas da Bioloxía
molecular, que permiten manipular o xenoma dun ser vivo.
A enxeñaría xenética inclúe un conxunto de técnicas biotecnológicas, entre as que destacan:
• A tecnoloxía do ADN recombinante: que permite illar calquera rexión de ADN,
crear un elevado número de copias dela e investigar rapidamente a súa secuencia
de nucleótidos.
• A secuenciación do ADN: Técnica que permite saber a orde ou secuencia dos
nucleótidos que forman parte dun xene.
• A reacción en cadea da polimerasa (PCR): coa que se consegue aumentar o
número de copias dun fragmento determinado de ADN, polo tanto, cunha mínima
 cantidade de mostra de ADN, pódese conseguir toda a que se necesite para un
determinado estudio.
• As aplicacións da enxeñaría xenética: Son numerosas as aplicacións prácticas e
comerciais da enxeñaría xenética.
o As técnicas de clonación celular, que permite a reparación de tecidos e
órganos adultos dañados ou defectuosos
o As técnicas de cultivo de céulas e tecidos, que permiten manter e crear
in vitro células, órganos e embrións durante longos periodos de tempo

Tecnoloxia do ADN recombinante

Esta tecnoloxía permítenos obter fragmentos de ADN en cantidades ilimitadas, que levará
ademais o xene ou os xenes que se desexe. Este ADN pode incorporarse ás células doutros
organismos (vexetais, animais, bacterias,...) nos que se poderá expresar a información dos
devanditos xenes. (Dun xeito moi simple podemos dicir que "cortamos" un xene humano e ao
"pegamos" ao ADN dunha bacteria; se por exemplo é o xene que regula a fabricación de
insulina, o que fariamos ao poñerllo a unha bacteria é "obrigar" a esta a que fabrique a insulina.
Polo tanto na tecnoloxía do ADN recombinante podemos diferenciar catro etapas básicas:
1. Corte específico do ADN en fragmentos pequenos e manexables mediante a
utilización dun tipo de encimas coñecidas como encimas de restrición que poden
considerarse como as "tesoiras moleculares". Estas encimas illáronse en bacterias e
identifícanse con distintos nomes, sendo o característico delas estes dous principios:
o Cada encima de restrición recoñece unha secuencia específica de
nucleótidos e corta nese punto cada unha das cadeas de ADN.
o Os extremos libres que quedan chámanse extremos pegañentos, porque
poden unirse a outros fragmentos de ADN que fosen cortados pola mesma
encima de restrición.
.

Neste esquema indícase o lugar no que corta a encima de restrición.

Apréciase a actuación en ambas as dúas febras.

Neste esquema a vai o resultado da actuación da encima de restrición.

Quedou rota a molécula de ADN, quedando uns bordos pegañentos por
onde pode unirse este ADN, con outro aínda que sexa dunha especie
diferente.
2. Inserción dos fragmentos de ADN.
Esta inserción realízase en vectores de clonado, que son os axentes transportadores capaces
de introducilos nas células hospedadoras.
Os vectores de clonación son pequenas moléculas de ADN, que teñen capacidade para
autorreplicarse dentro das células hospedadoras.
Utilízanse con frecuencia dúas tipos de vectores de clonación: plásmidos e virus. de
introducilos nas células hospedadoras.
• Plásmidos. Son moléculas de ADN circular, cun tamaño menor que o do cromosoma.
Replícanse con independencia do cromosoma bacteriano xa que teñen a súa propia
orixe de replicación.

Nesta secuencia de debuxos pódese

ver como se realiza a inserción dun
xene nun plásmido.
Na figura a temos un gen(color
vermello) que interesa inserir nun
plásmido (cor turquesa)
Figura a

Na figura b, vemos como unha encima de

restrición cortou o xene e o plásmido,
quedando uns bordos cohesivos ou
pegañentos.

Figura b
A unión do ADN que contén o xene que
se desexa clonar co vector de clonación,
realízase por medio doutras encimas,
denominadas ADN-ligasas, que unen
ambos os dous anacos de ADN. O
resultado é unha molécula de ADN
Figura c recombinante, xa que contén fragmentos
de ADN de distinta procedencia.
• Bacterisfagos. O proceso é similar, trátase de inserir o xene desexado nun fragmento
de ADN vírico (figura d) Posteriormente ensamblaranse as distintas partes do virus
(figura e). Así quedará o virus completo(figura f).

figura f
figura e

figura d

3. Clonado do ADN.
Unha vez que se conseguiu a poboación de bacterias transformadas, (recorda que levan
ademais do xene de interese un xene por exemplo de resistencia a un antibiótico por exemplo
un xene de resistencia á ampicilina), polo que as bacterias que se consideran transformadas,
serán aquelas que sobrevivan
O seguinte paso é poñer as bacterias nun medio de cultivo apropiado para que se multipliquen.
Á vez que se reproducen as bacterias faino tamén o plásmido co xene que interesa, o resultado
é que se obtén un clon de células que levan todas ese xene de interese. Pódense formar polo
tanto diferentes clons con xenes de interese para o home. Este conxunto de clons denomínase
biblioteca genómica.

AMPLIACIÓN DO ADN: REACCIÓN EN CADEA DA POLIMERASA

É unha técnica que permite duplicar un número ilimitado de veces un fragmento de ADN nun
tubo de ensaio. Mediante esta técnica poden xerarse millóns de moléculas idénticas, a partir
dunha molécula de ADN. Isto pódese conseguir nunhas horas.
A reacción é moi sinxela, necesita cantidades de ADN moi pequenas e só se precisa un tubo
de ensaio, algúns reactivos, unha fonte de calor e unhas pequenas cadea de nucleótidos que
actúan como cebadores. A reacción é un proceso cíclico:
1. A molécula de ADN que se vai copiar quéntase para que se desnaturalice e se separe
as dúas febras.
 2. Cada unha das febras é copiada pola ADN-polimerasa. (Utilízase a ADN-polimerasa
dunha bacteria que vive en augas termais, Thermus aquaticus, así a encima pode
traballar a altas temperaturas).
3. As cadeas recén formadas son separadas de novo pola calor e comeza outro novo
ciclo de copias. Estes ciclos repítense ata
que se obtén o número de copias
desexado.
A potencialidade desta técnica é
impresionante, a partir dunha soa
molécula de ADN, a PCR pode xerar
100000 millóns de moléculas idénticas
nunha tarde.
O ADN pode proceder dunha mostra de
tecido dun hospital, dunha gota de sangue
ou seme na escena dun delito, ou dun
cerebro momificado.
A técnica foi desenvolvida por K.B. Mullis
a partir de 1983.
Cada ciclo dura aproximadamente 5
minutos e para conseguir unha cantidade
útil requírense polo menos 20 ciclos de
reaccións

APLICACIÓNS DA PCR
1. Secuenciación
Unha das razóns mais comúns para o uso da PCR é a formación de suficiente
cantidade de ADN molde para a súa secuenciación. É moito mais sinxelo e rápido que
a clonación en células.
2. Estudios evolutivos
Mediante a PCR pódense amplificar xenes de organismos xa extinguidos, como do
mamut, ou restos antigos humanos. Pódense comparar estes xenes cos xenes
semellantes de organismos actuais e poder reconstruír árbores filoxenéticas.
O PCR tamén se utilizou para conseguir o mapa do xenoma humano.
3. Pegada xénica (Pegadas dactilares do ADN).
A determinación das pegadas dactilares xenéticas constitúe unha das aplicacións mais
interesantes da PCR.
Mediante esta técnica é posible comparar mostras diferentes de ADN para comprobar
se pertencen ao mesmo individuo ou non, ou se existe parentesco entre elas.
Esta técnica aplícase actualmente en Medicina forense e investigacións policiais,
co fin de identificar individuos a partir de mostras biolóxicas, como sangue, seme, pel
ou cabelos. Tamén se utiliza nas probas de paternidade.

Secuenciación do ADN
A determinación da secuencia de nucleótidos é unha parte fundamental da información sobre
calquera fragmento de ADN.
Os primeiros métodos empregados neste estudo eran complicados e lentos de realizar.
Arestora, desenvólvense técnicas automatizadas e informatizadas que permiten unha
secuenciación sinxela e rápida.
Así, conseguiuse coñecer a secuencia de milleiros de xenes e os senomas completos de
numerosos organismos desde os procariotas até o ser humano.
Pegada xénica (electroforese en xel de agarosa)
A electroforese en xel de agarosa sepra unha mestura de moléculas de ADN en bandas, cada
unha delas formada por milleiros de moléculas de ADN da mesma lonxitude (ou lonxitude moi
semellante
Esta técnica permite obter o patron de bandas característico e exclusivo do ADN de calquera
organismo ao que se denomina pegada xénica. A pegada xénica constitúe a pegada dixital do
ADN e fai posible investigar a identidade dun individuo comparándoa coa doutra mostras.
Emprégase para investigar a autoria dun delito, establecer a paternidade e axudar os
historiadores a resolver antigos misterios

APLICACIÓNS DA ENSEÑARÍA XENÉTICA

Organismos xeneticamente modificados: OXM

• Microorganismos xeneticamente modificados
Son microorganismos (bacterias) que conteñen un xene procedente doutro organismos ou
transxene.
Este microorganismos se empregan en:

• Mellora do medio ambiente. Emprego de microorganismos para eliminar a

contaminación ambiental, biorremediación:
• Eliminación de hidrocarburos (mareas negras), de metáis pesados e de
plásticos
• Produción de biocombustibles (biodiesel e bioalcol).

• Produtos industriáis, farmacéuticos e médicos:

o Encimas que degradan substancias, como as dos detergentes.
o Antibióticos, como a tetraciclina e a penicilina.
o Proteínas humanas empregadas en medicina, como o interferon, a insulina
humana, a hormona do crecemento e o factor antihemofílico.

• Animais transxénicos
Os animais transxénicos levan nas súas células algún xene procedente doutro organismo. O
transxene, que foi obtido media a tecnoloxía do ADN recombinante, insirese no ADN do anima
hospedeiro mediante diferentes mecanismos, por exemplo, por microinsección nun óvulo
fecundado

Aplicacións de animáis transxénicos:

Aumentar a resistencia a enfermidades

e mellorar a produción animal,

Deseñar animáis knockout, un xene

funcional sustituese por outro non
funcional co fin decoñecer a función
desempregada polo xene.

Fabricar órganos de animáis para

transplantes, xenotransplantes.

Crear granxas farmacéuticas. Os

animáis transxénicos (ovellas, vacas ou
cabras) poden producir fármacos ou
moléculas biológicas (insulina, factor
antihemofílico, etc.) de xeito que o produto
se segrega través do leite, de onde se
extrae e purifica.

• Plantas transxénicas
A enxeñaria xenética en vexetais ten
como obxetivo transferir xenes ás
plantas a partir de moitos tipos de
organismos distintos, simulando
cruzamentos que xamais se realizarían
na natureza, obtendo novas e útiles
variedades vexetais.

Para introducir novos xenes nunha

planta poden empregarse diferentes
procedementos. Un deles é empregar un
plásmido, chamado Ti, que é un vector
natural presente na bacteria do solo
Agrobacterium tumefaciens

Mediante as técnicas de enseñaría

xenética conseguíronse plantas
transxenicas con fins moi diferentes:
 o Resistencia contra herbicidas ou pragas que permiten reducir a necesidade de
fumigar os campos de cultivo con produtos químicos.
o Resistencia as xeadas,
xeadas, as secas ou ao exceso de acidez e salinidade do solo.
o Atrasar a maduración.
maduración. Desenvolvéronse plantas que producen froitos que ao
maduraren non adolecen.
o Mellorar o valor nutritivo das plantas empregadas no agro. Exemplo, plantas que
producen arroz amarelo con provitamina A e que no corpo humano se converte en
vitamina
o Producir substancias de interese farmacolóxico

TERAPIA XÉNICA
A terapia xénica ten como obxetivo tratar. Curar e previr enfermidades producidas por un só
xene defectuoso introducindo no paciente un xene terapéutico ou funcional.
A inserción do xene funcional pretende sustituir o xene defectuoso e reparar unha anomalía
xénica , ou ben proporcionar a esas células unha nova función que cubra as insuficiencias
amosadas polas células dun tecido determinado
Hai varios tipos:

Terapia xénica somática,

somática,
inténtase corrixir a
enfermidade tratando solo
algunhas células do corpo da
persoa enferma, as que se lle
introduce o xene terapéutico.
terapéutico.
Este mecanismo se pode levar
a cabo de duas formas
diferente:
• Terapia in vivo,
vivo,
introducindo os vectores
directamente na persoa
enferma por vía
sanguínea, que só son
recoñecidos polas células
diana. Así conseguense
modificar os xenes
defectuosos en todas as
células de unha
determinada líña celular.
• Terapia ex vivo,
vivo,
extráense células do
enfermo e cultívanse e
expóñense ao virus
portador do xene e, tras a
súa modificación mediante
a inserción do xen
funcional volven
inxectarse no corpo do
paciente para que
desempreguen a súa
función normal.
Terapia xénica da liña
xerminal,
xerminal, consiste en
introducir células transxénicas
 nun óvulo fecundado, o xene terapéutico formará parte do código xenético de todas as
células corpo

CLONACIÓN REPRODUCTIVA
A biotecnoloxía actual
permite crear clons de
animáis grazas a unha
técnica que se coñece como
clonación reprodutiva.
Esta técnica consiste en
eliminar o núcleo dun óvulo
dun animal doador e
substituílo polo núcleo
dunha célula somática
procedente do animal que
se quere clonar, método
denominado transplante
nuclear. Así, créase un
embrión «artificial» que
posterior- mente se implanta
no útero dunha femia da
mesma especie para que
finalice o seu
desenvolvemento
embrionario. O organismo
que se obten é
xeneticamente idéntico ao
individuo do que procede o
núcleo da célula somática
empregada.
Pode usarse para obter
descendentes de individuos
moi seleccionados.

CLONACIÓN
TERAPEUTICA
A clonación terapéutica
ou con fins curativos,
non persegue a
obtención dun
individuo viable señon
producir un tipo de
células denominadas células nai embrionarias, que poden materse en cultivo e utilizarse cons
fins terapéuticos.

A Clonación terapeutica, para alcanzar a

verdadeira capacidade tecnoloxíca, teríanse que conseguir reconstruir ademais de tecidos
complexos, órganos ou algunhas das súas partes con total funcionalidade

CÉLULAS NAI

Son células indiferenciadas que poden dividirse indefinidamente producindo novas células nai e
en condicións axeitadas, diferenciárense nun ou varios celulares especializados, células
musculares, sanguíneas,hepáticas….
Poden ser de varios tipos

• Células nai embrionarias son células pluripotentes, aínda que por si mesmas non
poden dar orixe ao organismo completo (precisan da placenta), son a orixe de todos os
tipos celulares e tecidos do individuo adulto. Fórmase a partir do cigoto, que é a unha
única célula totipotente capaz de xerar, a través de sucesivas divisións celulares, o
novo individuo e toda a variedade de centos de células diferentes do novo organismo

• Células nai adultas (AST).

(AST). Atópanse nunha gran cantidade de tecidos do organismo
adulto, como o sangue ou a peí. A súa principal función é substituir as células que
morren dentro dun órgano ou tecido. Son células multipotentes, capaces de orixinar
moitos tipos celulares, pero non todos

O XENOMA HUMANO E A BIOTECNOLOXÍA AO SERVICIO DA SAÚDE

Moitas das tecnoloxías baseadas no ADN están a ser empregadas para coñecer o xenoma
completo da especie humana
O xenoma humano é o conxunto de todos os xenes que posúe a nosa especie distribuidos
entre os 23 pares de cromosomas que temos nas nosas células.
En 1990 comenzou formalmente o Proxecto Xenoma Humano (PXH) ideado para localizar,
secuenciar e estudar a función de todos os xenes humanos, cun prazo de realización de 15
anos.
No ano 2003 foi rematado un borrado inicial do xeno e o Proxecto Xenoma Humano deuse por
rematado dous anos antes do estipulado.
Que é o que descubriu o PXH? Cales son as súas futura aplicacións prácticas?
 O xenoma humano contén uns 35000 xenes, moitos menos dos 100000 que se
agardaban.

 O
 5% do xenoma está case deserto.

 Os xenes non están espallados regularmente polos cromosomas, existen longos

espazos baleiros entre un xen e outro.

 Tan só o 5% do ADN humano conten xenes portadores de instrucións para sintetizaren

proteínas
.
 Unha gran parte do noso ADN procede de virus e bacterias que nalgún momento
infectaron os antepasados da nosa especie. Polo menos 223 dos nosos xenes pode ter
orixe bacteriana.

 A diferenza entre dúas persoas é tan só do 0.01%. isto significa que entre dúas
persoas se comparte o 99.99% do mesmo ADN.

 O número dos nosos xenes é semellante ao número de xenes existentes no chimpacé

e no rato e non é moi superior ao número presente en invertebrados como o verme de
terra ou a mosca do vinagre

O remate do PXH marca o comenzo dunha nova era, a era do xenoma na medicina e a
saúde. A compresión do noso xenoma pode axudar a identificar os xenes que causan as
enfermidades hereditarias e a desenvolver novas formulacións para a súa prevención e
tratamento

BIOÉTICA
A bioética é a disciplina que trata dos aspectos éticos relacionados coas aplicacións da
biomedicina e da biotecnoloxía
Aspectos éticos e sociais relacionados coas distintas aplicacións da biotecnoloxía
 Terapia xénica

A terapia xénica teria que ser empregada para o beneficio de determinados pacientes
afectados por certas enfermidades. Nunca tería que aplicarse como método para a mellora
xenética da humanidade

 Clonación humana con fins reprodutivos

Esta técnica conta cun reseitamento xeneralizado nas lexislacións e nas propostas de moitos
responsables públicos. Consideran esta técnica como inaceptable xa que elimina a
individualidade natural dos seres humano. Éticamente atentaríase gravemente contra o
patrimonio xenético de cada persoa

 Células nai

As células nai se poden obter a partir de embrións sobrantes de tratamentos de fecundación in

vitro, de embriones creados por clonación terapéutica, o de fetos procedentes de abortos.
Nas clínicas de reproducción asistida conservan conxelados en nitróxeno líquido gran cantidad
de embrións sobrantes e no poden ser empregados en novos tratamentos de fecundación
después de cinco anos conxelados polo que xorde a polemica do seu futuro, o ser destruidos
o ser empregados para salvar outras persoas.
A posibilidade de obter células embrionarias por medio de clonación non reproductiva implica
que os embrións son creados con esta exclusiva finalidade e son destruidos durante o proceso
de obtención desas célula.
Menos reparos formula o emprego das células nai adultas que non fai necesaria a clonación nin
tampouco o emprego de embrións.

 Organismos xenéticamente modificados

O desenvolvemento deste tipo de organismos pode formularnos unha dúbida ética, cal e o fin
con que son deseñados?
Tamén hai que ter en conta a incidencia ambiental (modificación ou invasión de ecosistemas
próximos aos cultivos ou granxas) que poden provocar a súa utilización.
Outro risco pode ser a posibilidade de transferir os transxenes a outros organismos o que
causaria a contaminación xenética

o consumo de alimentos transxénicos pode provocar a aparición de reaccións alérxicas, polo

que se desaconsella que estes alimentos se inclúan na nosa dieta até que as investigación
amosen a súa seguridade para a saúde humana
Desde o punto de vista económico, existe a preocupación de que as compañías multinacionais
que producen organismos transxénicos cheguen a ter o control sobre os recursos mudiais

 Xenoma humano

Unha das consecuencias do descubrimento do xenoma humano e a problemática xurdida

arredor da conveniencia de patentar os xenes humanos
Ademais o coñecemento das características xenéticas dunha persoa pode ser empregado no
mundo laboral para determinar se é axeitada para desempeñar un traballo, chegandose a
descriminación dunha persoa pola posibilidade de que os seus xenes a fagan susceptibles de
padecer unha enfermidade.