Você está na página 1de 220
“Siuacs Centro de Preparago oos Exarnes de AdmissSo co Erlno Superior ~ wont. cpeats.c&.m2 ‘Reprodusio;sexuade ¢assexunda(principaisexcmplos);evolupto nos pineipais grupos dsvenimals ¢ vegetis; gnmetageness, Feundasio © desenvolvimento embsiouitc; humana, Tosossintese,resprasdo celular frmetayto. xerciios de plicasio Parte V -GENETICA Cinta les: tensa, siamese pobiids Mendelnoe Necienelio. eae ve cugmetin: pres e romsoms; cosing itt anonalin inatsfcas Comes bso de egechara gets. Cignsreico, Fos so gets maraneeontinngsapac enka Se plage. nseicie de ping Parte VI-EVOLUGAO Prineipas teas: origer da vida eo process cvoltivo, ‘Mewunisnos evotutivos variglo genta e seleogo mtu ‘Bvidéncas de evolugt. Evolugo dos vrtebradose dos vegeta. Bxecleios de aplicaio arte V-ECOLOGIA uso de enerpia emacs ms biosfera. elas evloieas nos eoossistemes: esd das comunidades. Cicls biogeoquimioos. Suesséoecolgieae grandes tivmas, Poluigoe desequiltrio ecogicu:conservario e presevagto da sturert Exarcicios de splicagio Parte VIII- SAUDE, HIGIENE E SANEAMENTO BASICO ‘Coneeito¢ prinepiosbisicos de sade, higione esaneato, Prnepaia doeagas do homem: doenascarenciis, doen infeto-coragiosas; daengas farsi, pnp codemias ee Mogambiqu.Defeus do orgnio:imunizao. EExeteicis de apioagio| “Sreacs es de Adnisito 00 Enno Superior = wien, cpus cme Seres Vivos 1. Caractoristicasgerals Seres vives e nso vivor A Terra & habitada por muitos milhoes do sores: alguns desses sree so chainados de vivos, outros ro. Todos os seree so formados por atdrin © que distingue mn sr vivo de tm se bata ou no” vivo, em primero lugar, € a compasieso quimica. Ne Antiaidade, oe pentadores achivam qos = seres vivos eram dotados de uma exclusiva €misteronn fora vital ue hes confi vida Hoje noo ‘credits mais mss, pois sabe-se que maida que forma os organisinos vivos, cmnbom peeulan, & ‘constsia por parealassemelhantes ds que formam a materia ndo viva e eas sujita As mesma Tis ‘que regem 0 universo nao-vive. Na mtria viva, porem, cetae elementos quimicos esti sempre Presentes em grande propargio, como c cerbono (C0 hideogénio (H), 0 exiginie (0) co nitogénio (8) que, junto com Vitios ouros elementos, em menores quantidades, formam subsinlas muito ‘complex (chemaaas geeieamente de substénces orginica), que coastuem os eres vvas. Voré & lum ser vivo, assim como wns planta« uma bacteria. 4 uma pode nto viva, nem ma cadre, Os sees vivos no podem ser defisides por apenas uma caacteristicn sendo, portarte, necessitio Tevarmosem conta un Conjunto de aspctos que os diferenciam dos demale sre, (Os seresvivos slo formados por cétlas Uma dss primeicas generlizayes fis no estado dos sees vivoe diz que: “todos 0s seres vivos sto constialdos pr etaas” Este erunciado consti a chanada Teoria Celular, A ula € 0 elemento fundamental que forma o organism dos sees vivos. im geal lula 6 to DBequena que 36 pode sr vita a0 mierosedpo, Une das excegdes que se tem, em lego 0 tamnh, um ovo, sua gemn constitu uma nica clula meeroredpien. A malta doe geres que conhecemoa ¢ forada por grande quntidude de eElulus e, por iso, sao shammades de seresplristlare.Enteanto, cexisiem sores vives formados apenas pata ea: wfo ne chwmadon yieaulres, As tae © protozeirios sto uncelulaes. Apes de cer uma eazutura muito pequena 8 clula € capa por viras partes, As cflulas que constitu o organism dos sores nia sio todes igus. Raizes, foes, osts, pele, ‘sculos ee. tém formas diferentes. Iso aeontece porque as céulas que foram exis pric #80 sifrenes. Um eonjunto de céluls semelhantes que tealion dterminada fmgio recsby 0 nome de tecide ‘0s sees vivos possuem capackiade de movimentagio ‘Quando nos refermas & capacidade de movimentagto, estamos fando de uma eso veluniia, que um ser vivo fiz por si proprio. Os snimais se movimentam rdpids e ativamente, nadando, corto ot ‘vomdo sendo, portato, male faciment> ideniedvel, Movimentando-se os anima reales, Com mais fcilidad, lgumas ites Bésieas, como buscar alimentos, se defender e zea. Nas plantas ¢ onsiatasdo dos movimento requ ua observagdo mais cvidedots ps aorce mais lentaraente, Por ‘xempio, te germs 0 vaso de uma plata que fen pero de anc, suas flhas ve moverdalemamente a ficarem voltadas em diresto b fote de luz. Besa movimeteso, no enano,demorara varios dia, ‘Os sres vives precisam de allmento [Nilo se pode conesber a vids sem a presenga do energa, Rmergin & © "combustivel” neesssio para gu. ser vivo passe realizar uss fangées vias, (Gs sees vivos obitn a enerpna partir dos alimonte orpiniess principalmente agar. (0s orgmismos que consegucmn sinetizar esses ageares so chamadas de auttrofoe (29 greg auto = ‘ors éprioe mojor = ntigao). 0 que acontace com a planta, que so cares de sittizar coves faploares a petit da dgua e do eis cartdnico através de reaptes quimis que necesita de lve, realizado umn proceso denominado Fotssintese (do rego jom = luz synthesis = juan res). Sean Centro de Preparer oor Exames de Adniso oo Ene Superior ~ www. cpeats, cz Por outro Ind, fé orzanismos Imeapazss de produai seu pri alimen, Nevesstam, enti, vogetsis cu outros animals para se alimentarem. Lases organtmos slo chanaios hetero! BeBe heteras= oto, dierente iron = muti} come exearpo eros os wma. ‘Tanto os ongnismos autéirofes quate oo Rotcrotores nocoasian role a energie conti agieares, que so degrades om Sus gs cardnico,liberando engi. (0 conju dereapbesquimicas que acontecem no sees vivo (Que ena sntegs de substin ‘na dogradagodestas pra abtengao de energie) secre o nome do metabetsi0, (Os sores vivosreagem a estomalos "Teds ok sees vivos estimulos que podem ser fisios on guineas, como pi exer -muanga de temperatura, de Luminosidade, de pessio ov de composio quticn do ambient « ‘Alguns poucos vegeta, porém, como a sensitive (Mimeso pudia), também chamada de dormic eras plas carivons, £00 cepazes de retair sas folhas em pouoas segnados quand ford ‘uma reao eipidn gue lena a de um aia ‘Tals plantas prodzem rages qumicas muito complesas que provocam um movimento de “et ce *relexemento” das cies, conerindo estes movlentas. ‘Organisms compleaos, como © caso do oer humana, posiuer depos senorias(olhas, ouvie altamente especializados em receber os esis ambient. ses gins 0 acoplads 20 = ‘ervoso, que labora rspost rpidas e adaquadas a cada tipo de etal. (Os veges tmbéonrespondem a estinulos,embora mas lentamente que os animals. As folh plantas crescom em dreglo hzy 0 enue erece parm 6 alto, en respostacontisia a0 enue {ix gravidede; os rats creacom em aiopso ao contro do panel em respta posiiva 8 > _gravidide. Tembém # conhecido © caso do gist, que 50 movimonta ofeniado pele dire: Ineidéneia de res huminosos do So, © a8 enze-horas, cujasHlres permanecem plenamente apenas peo deste hori, ‘A capacidade de reac» enim &clesicata de acd com evi doe onganiomoe. NS os ‘animale primitivos, dlzamos que exes poseaem uma inrabiidede simpliienda, imiabildade & a capacidade de reap, deforma inala © mocdnkca, a um extoulo. Por exes fencostr num paramécio ela sc «reagio de se aftr para. lado oposto. [Nos animis mals evlufdos, podescroferir a ivitabilidade complex etrwés da exctagio siaema nervoso mais evoluid, que & una respoxa mais caborada a um estfmul. Como exem ior desenvolvimento, tees o homer, capuz de emir reposts muito complenas ao meio. tum automve, por exemplo. ‘No eauo ds vepetais ests rages so referidas como tropiamos (cescimento do vegstal orien 488 favor ou conta esimilos ambient, come a fre de aavideds),taetsmos (orenago do vege em relaggo A substincias quimicas, como ax plas paresis infllearem ralzes emt plantas para buscar selva elaborads), nastismos(reasdo em resposta& organispto interns do como 0 exemplo jf indo de planta dormidera) eblasismos(rasSo #esaulosIuminasos,¢ semente tt fbla ou la pea uz pars germina). Os eres vivo tan cet vital ‘Todos og teres vivos passim por diversas feses durante a sua exietscia: nassom, ex madurecem, se reproduzem, eovelbecem e mortem [Bas etpas constiuem 0 ciclo vital. Os sere bros, som vida, néo possurn cielo vial. Os Dros no creseem, embora as vers parega que iso aconece. O aumento nis ondlagSes das do desert, charade dunas, ndo se tata de crescimente, Ne realidad ese 2ument9 OCore POF (a deposigio da rca tanspocada po vento, Todos os sere vives tm dara ita. (Os sores vivos se reproduzem Roprodueto @ 3 capacade que os seresvivos tm de gerar outros cece semplhantes af mes por meio da reproduyao que 8s expécies se maniém staves dos tempos E cle que explica por “Seas Centro da Poeporogae aos Exams de Adnicse ov Ensine Superior ~ mi epeeesc.m condigies norms, um ser vivo mom mas a espécic fo desaperese. A repradugio pode sor ‘considera a earsteristica esencel da vide. Encanto, apesse de sa portSncia, no # ma nga ‘Vital, pts o sr vive pode viver rem que haa necesidade de ge reproduzi, ‘A reprodupdo pode ocoreer de duas formas princpais: apsexnad (ou agfiics) © sexuada (ou simien), Roprodugto assexuada ¢ a reprosusse pelo proprio indiviguo, que di oigern a outro sre ia = cler Nessa forme de eeproducto nie his paricpesgo de cul sexinis pare formayao de novos Seres. Como exemplo tomes as amebas, eerhe tackres, esponjas etc, que se reproduzeen fssenaadament, Reprodusto sexvada ¢ 2 reproducto onde & nocesiva a paricipupso de eélulas sexusis,chemadas gnetas im geral esas calls edo produzidns por sers ferent, umn masonlina e a fenino. ‘Nese caso dizamos que esses sere (fm sexos separados. Ente os shimals vertebrados, por empl, ‘0 machos formam espermatazsidese a5 fomeas,dvuls. No ents, algime seres vives postcmn & Capacidade de, no mesmo omganisio, fonmarem tanto gumelas masculinos quanto femninos. Eises sere 50 chamados de hermafroditas. As rinhoots, po exemple. © enconiro de gameias denominase feeundasdo ¢ resulta numa célul-ovo, que se descavolve part formar um novo sec. Quando a fecundarzo acate no interior do orgaatom feminine dizemos que & ‘eoundacdo ¢ interna (mamiferos, aves ete). Quando ocorre no meio extcme, dizmos que & fecuntado € externa (a majors dos petes, gnfibios ete). Se ot filhotes nascem dso dt me izes quo esta expécie ¢viviparar se a fren bots ves, dizemce qu eta expe ¢ ovipara, (0s seres vivos podem adaptar-se (Oem edepagio pode ser empregad em virios tees Quando deseavolvemos aividades fsicas, nose temperature aumenta, Um dos mecarsmnot que @ corganismo eneontca para baat a tempersiure 6 a wanspraeso. Ese Up de ajueamenta € eharnads homeostae, gue eon tipo de adapts ‘Adapagio também signiica « capcidade de um orgenismo desenvolver, a0 longo de milhares de ‘anos, earacteristlss que permitem melhor gustamento 2o ambiente. Esse processo de mudargas que levar & adapiagaoreccbe 0 nome de evolasie bioligien. Os cientistassorditam gu ar pra, por ‘exemplo, descendem de ancestais que tinham pescogos de comprimentoe variveis, Cs inividos ‘pais altos tinham mais chance de sobreviver, pois consepiam lcangar mais ficient 9 slimento. Sens fhosherdaram essa eoratristioes a ranemiirm a seu descendents, 2, Os alvels de Organbaso ‘A)DO ORGANISMO A MOLECLLA ‘O-orgmismo vivo é 0 objeto de esixdo da Biologia. Bute esudo pode ser realizado sob diversas ‘potas dovista, dopendo do eenta de intecare do isl, ‘Osseresvivos sf estutrassllamentecompletateorpuniaada. Esta organioapto pode sr perce ‘ett vériog nves, © estudo de um poixe de uma determina agon, por exemplo, pode dar nos a dela es niveds de organteago existent ram sc v0 ORGANISMO: No organismo, stodado como um todo, podemos estar interessadox numa descxg8o Ininusioss de moriviogia extama do animal. Anotremos enllo detales, como: posigio. das hadaceiras,tpos de eseamas, etc... Ou eno, podemos querer estar © comportamento do elke numa determined situa, por exarlo, ma epoca de sua reproduga, SISTEMAS: Uma dissecaedo do animal nos revela @ exietincia de vitioe sstomas — o sistema Higetvo,osstama citcalatrioo sistem nervoeo et. Srea erred Prepare os Eames de Adis En Sper =o ess ‘OROAOS: Cade wo destes sistemas & composto por viios ings, inleprados de raneira com eficiécia a fingéee necessras, Os érutos do sistema digestivo ~ bor, deotes, gu, festomago,inestino © glindalas anexas ~ tem, cada qua, ou papel ma efeensso, wansfora sbsorgdo do elimento. TTECIDOS: Cadu um destes orpos, examinsdos com maior tense, se most consti camades dierent, chamedesreeldes, quo desempenbarn no orgio un cee papel. O tcido « {de uma cea regido do imtestno, pr exemplo, absorveo alimento digeido. CELULAS: © exame de um tecido 20 microscépio mostra que ele & constitido por wi andar, as elas ORGANELOS: Maieres aumenias wo microscépio evelam qoe a eélula, por sua ver, tem sua lorpanizagto: ela encontramce poqueras ests, of ongdnelos, com mitcchnes, | endoplasmic, nicleo, que desemmpenham uma fun especifica. MOLECULAS: Por fim, oreineles eelulares sho formados por motéeuls, como ass Imatéia, mesmo ade-viva; potém, na composigto quimica, do peixe predominam subt ‘ompexas também organizes, camo proteinase eidosnacleicas ATOMOS: Bess melécule, por fin, sto constiuidas pelos mesmos diomas que enconta! rnatria nko-viva. 'B) DO ORGANISMO A BIOSFERA (Outro modo de estudara vide € analsar ax relagdes ene o organismo eo melo ambiente, POPULAGAO: Ao rodor de um peixe, vvem na lagoa muitor outros pets de mesma espec oniuito, de organismes da mesma especie que viven aura deimiveda Stes chaman Populaca, COMUNIDADE: A populasto de peixe aliments-se de carumujos e custcees que vivem na Jagox, Os mesos pexes, por sua vez, pvr servi de alimento a petsesrsines. Ha também tipoe de plantar equitices, que alo comidas pelos cermujos; algae verdes mlcrsosplens ¢ Tete que decompien ot restos de plantas e animals mertos. O bidloo chama o come populegdes gue exisie nt loa de comunidade, Voce percebes que ene 38 populayée « ‘comunidad ham alto grau de interdependénci. [ECOSSISTEMA: Se a comunidade for considerada junto com os fatores abléticns (nfo-vis Ings, coma a emperatina da Sgn, ineridade dx qe pencra nel, sis miners deol do oxigtnio © gas carbnico, erooos um ecosistema. Nur ccossstma exstn eno 08 fi ics (comunidad) © abitces BIOSFERA: Ae conjnto de ecossistemas da terra devominames biasfera, (© campo da Biologia que esta as relagdes dos seres vivos exe si ¢ com 9 meio & ch Ecologia. 0 homem aprenden nos Uidmos anos, de mancira drum'atica, que suas faterveng atureza podem ser mulias vezes desastoses; mexer apenas num elo desi complicada “tia” ¢ pode levara desequiliocios imprevista,O desmatamentainseiinada de umm rep, por ex ‘az denaparecer vives populages, anim que all viviam: alr disso, a retinde dos vegeta fa | eos do solo pelts Spas das chase crea degradagio do solo pode tomar dil, até Imposive, recuperagdo ds rea pelo reflorestamento. PEAES Centro de Preparace aot Exames de Adnisso ao sine Superior ms | | ‘clizar | 3. Alguanassubaivsdes da bilogia sstigo, | By car, entto, qos, dependend do modo de ocslizar ov seres vives, oblologo se espesialiaa sam 0 © | determina campo do emido Vda. A Bloguimcnsnatisa a vidn no pina de stomos «moses ‘Clotogia procira render » organist da sélulae © papel de cada crgaelo;c,evidentemenic, © Dioquimico e o ciologista Tequememente necessitam um do outro, emule vezes tabham june, do por | Na distolagia,o cent de interes do biologo & o tecido. O histologisa tanto pode estar sus pits esrunra Clnaiomla), como seu Tunclonamenio (Fbifogla| Antonia © Fisoiogis aplicanse tambam ap enedo de orgs e sistemas. 'A-Embriologia descreve as fases do desenvolvimento doa organismas duroteo perado smbrioniro vidades | Na Gendion sxo estndados of mecansmot da herdiaredade. A. Tazononile ou Sbiemddow so prcocup em organizar um sistema lgico de classificasSo dos diversos tipos de sees cocheidas. Por fin, i vimos que a Ecologia estuda os relates entre os organismos eo seu meio ambien propria | Nesie manual, nosse proposigao inieiar 0 estado da vida pelo svel de organizagso mais bisico, ceiculo ] pussando graduelmente ao nivels mais elevados valquer | 4. Classifcagao e momenclatura dos sors vivos tincias. | Por que classtiesmos? Quando nos deperamnos com uma grande variedade de obetas so nosso redor, temos a tendéncia de reunir em grupos aqueles que considers semethateyelassficanto-os, Batt & lms carsteritcaineente no ser humane. © ser humano classifica as coisas porque iso as ora mais sos na ficeie de serem compreenddas E provivel que o homer primitivo distibulse 08 sere, vivos comestiveis, peigotos endo pergotes ec _arupos: of comestives ¢ 0 nfo- No nosso ds-odis, toms constantements exemplos de clasiicoso de coisas: ao so easiicar os telos, por expla, evamos em conta eititos dz semelhaneas com pal, 0 no da sea, malivo da ‘Em quigecrsiema de classifiagto so windos detrminados clson. No svpenoercade, a Aisposiggo ds produtos nos coroéres nas pettcirs cbodese 4 ceras teres estbeordes pelo ‘propietiri. Por exemplo, os pros de iglene pessoa eam numa deteriada prtleira de Ua ‘etecminada seg, os refigerates numa outa eos chocolates er una trea ete. Ecavo que © ‘dono de um supormereado pode usr ertis frente de arumagto. Os ciontinas também lasifeam. Mes no easo da Cisaca, no é sconscthivel @exstncia de muitos Sntmes diferentes decasifcago, Podemos perecbex que iso traria miso dill “somaiaso” frie cients ‘A importinca da classifcagz bicldgic ¢ facta «compreensto da enonne variedade de sees vivos sistent, (0s grapes bisieos de Linnaeus ‘A primeira tentativa conecida de clasifiaslo foj feta pelo flésofo grego Arittcles (84 322 A.C), Aristselestrbathou principimente com animais«clesficon visie cntenas de epics. Ele _Givida ce animais em doa grandes grupos: ob com angus e oe sen sang. Teofaso, um dseipulo 'e Aristotle, dscreve toe as plantas coniecies ao eu fenupo: eo cesar a lan, ua doe made. J itr uizados fio tunanlo; ele as vila ern dvores, arbusts,suburbusiose rvs, es ta In vida] De Arisitteles at © comego do steulo XVIN howe pouco progress. Forsm elaborados alguns empla; sistemas de clessificagio mas cam pouce sacesso. Os eciérios cram asbiros,algens Bidlogos vores} clesficavam os animsis de acotdo com seu 1odo de locomogéo, outros conforme 0 aintente em que resid q._ Sle viv ee. Ur examplo disso pode ser rofado 20 analisaros a clssicagto de um arimal tendo por bese aponas o ambient onde le vivo. Passars, morcegos e Inselos so elasifcados como ‘pints aéroas e, no enlanto, so muito diferentes cre si Certamente um belja-or tom ms fermelhanya com uma ema (eres) do gue com una ose. Shea arr Poprgst Exoes de Ade Emo Sipe en eget ‘ORGAOS: Cada um destes sistemas & composto por virios dreds interaion de mancira a ‘comm efiidncia as fungi nocesérss. Os Oratos o sistema digcetiva ~ bose, dea, Tinga, ‘estomago, Intestino © glindulas ancxas ~ ten, cada qual, sou pepe na apreensio, transiors absorsao de alimenta. ‘TECIDOS: Cada um dest orgs, examimdos com maior stengio, «© mosta consis) camadas difeates, chanadus feeds, que deterpentan no Gro um certs papel. © wxido de uma cara rego do intestno, por exemple absorve o lime died, CBLULAS: 0 exame de um tecido ao microseéplo mostea que cle & somstituido por w Fndmentais, ns eles. ORGANELOS: Maiores amentos ao miccoscépio revelam que x cétla, por sun vez tem sua onganiaao: mela enconrames pequenas estas, os ongdnelos, con milocinécas, + ‘endoplasnatica, nico, que desampeiiam uma ang expen. MOLECULAS: Por fim, orginelos eslularas so formados por moléeula, como sliis ratie, mesmo ndo-viv: porém, na composieao. quien’ do peixe predorinam subs Compleat e também erganzadas, como proteinase dcidaenaclelens ATOMOS: Ess moléculas, por Nm, $40 consinidas pelos mesmos diomas que saconess rmairie nso-viva, B) DO ORGANISMO A BIOSFERA ‘Quito modo de estudar a vida éanalisu as relapbesente o organismo 60 meio ambiente, POPULAGAO: Ao redor de un pene, viver na lagoa muites euros pees da mesma expec ‘conjunto de orgeniomoe da meoma especie gue viven nina dstenninds, dren chashan opus ‘COMUNIDADE: A populaso de peitesaliment-se de caramajos © crstceos que vive na lagoa. Os mesmas petxes, por sus Yez, podem svi de alimento a peites mores Ha amb tipos de plantas aquiticas, que sfo comida pelos caramujo; algae verdes microsedpiens < ‘uetiias que decompéem os restos de plantas c animals moos. O bidlog chama 0 confa populasdes que existe na loa do comunidade, Voce peresbeu que ents 98 populace ¢ ‘comunidade bi um alo gra de interdependéncia. BCOSSISTEMA: Se a comunidade for considers junto com 08 fetores sbisions (no-vis Jaga, como a temperatura da gus, Istensidade de luz ve penetra vel, ss inerss deol, de onigénio « is earbtnico, teernas un ecossistema, Nar eeoesstama eastom eno 08 f bison cormanicnd) e abitcos BIOSERA: Ao conto de coositomas da terra denominamos bisfera. (© campo da Biologia que estuda as relapGes doc eres vives eno si s com 0 melo é ch Feolagia. 0 homem wpreateu nos itioos anos, de mancica dramatic, que say interven notureza podem ser mutas vezes desasroeas; moter apenas nm elo dese cmplicace “tela” ¢ pode leva #desequilbros imprevisios, O desmatamento indiscriminedo de uns regio, or ex ‘az desaperecer varias populaptes, animals quo al viva alm disso, inde dos vegeta fa 4 eros do solo pela uns das chuvas, esse degradapio do solo pode tone dificil Os immposivel,arecuperapaoda rea pel reflorestmento. zs ‘alizar stage, ‘a0 40 por patel vides rsp salquer tdacias Seaans Centro de Proparadieoos Exomes de Admiso ao Emme Superior ~ mem. cpees.2c 13. Algumas subdivisdes da biotogla tg claro, ent, que, dependendo do modo de focalizar os sere vives, o biologo se espaializa um. ‘eterminado campo d= esido da vida. A Bloguimicaanalisaavida no plano de stomos emails ‘Giotogia procure entender» organizagio da eSlula e 0 papel de cada oxganel; e evientemente, © biogulmico so cologios frequentemente necesitam kn do ours, © muita vera talham junto [Na Hiiolgie, 0 centro de interesse do bologo & 9 texido. © Woogie tanto poderéextadar fstrsura Ginaromda), como seu foncionamento, (Fisiologia). Anatomia © Fistologis splicans tember a eso de orgsoee sitemoe, ‘A Embviologia descreve as fares do desenvolvimento dos organisms derante 0 perodo smbriondio, ‘Na Genie sho catudadce oo mecaniamce da heredariedade, A Taxonomde ot Sbiemélca 32 reocupa em organizar um sistema lien de cassificagfo dos diversos pes de sees corhecidos, Por Fim, vino: quo a Beologiaesaida as relaebes etre os rgansinos eo seu melo armbents. ‘Neste manitl, nossa proporiglo & nici o esto da vids Pela nivel de orgaizapio mis bésico, passando gradvamente ao nlvels mats elevados. ‘4. Chasstiengto e nomensiatura dos sers vives Por que elasifcamos? Quando nos deparamat om vom grande varedade de objets ao nosso redo, ‘omos a tendéncia de runir em grupos aqueles que consideramas semelhantesclssifcando-os, Est & lum carctrsticainerente ao ser humano.O aor human elassfien as cosas porque fs0 38 tora al ‘eels de serem compreendias. I provavel qoe © homem primitive distibuise os sere, vivos em grupos: ok comestivise Os so- comestiveis, porigosos ent perigosos etc, No nosso dis-a-dia, tems constantemente excmplas de clasificasao de coisas; ao se clasiica of eos, por exemplo,levatios em cont citérios de semelhangas camo pas, 0 at do selo, 0 motive da cesampa etc. Bin qunguct sistem de classitiasao sto wsndos detzmiades clefes. Nun supercede, clisposigto dos produtns nos coredores © nas prteleiras ohodece a certs rogas esabeecidas pelo proprietirio. Por exemplo, os produtos de higene pessoal fam muma determinade prteloies do uma etenninada seo, os reftigerantes numa outa eos chocolates ern uma tererra ete. claro que 0 ‘dono de um supermereado pode war eritros diferentes de emumagi. 03 oleistas também elastic, Mas no ato da Cigna, nfo &aconsthavel a exsténeia de muitos sstonms diferentes de classifica. Poderoosperecber que iso toraria muito diel “exmunicagéo™ A importncia da clasiiaso biologie ¢Faciitar a compreenaso da enorme vriedade de seresvivos existent, (0s grupos bésicos de Linnaeus ‘A primeim tative conhosida de cassfiasso fo felta pelo Fldsofo arego Arsiteles (G84. 322 426), Aristéeles cabalhou principalments com animals classiflcou vas eantonas do especies. Ele ‘iviin os animats em dois grandes grapes: os com sangie e 08 sem sangue. Teoh, un dscpule fe Aristteles,descreveu todas at plantas confeeldat nos empo: ao classifica se ples, tm Joe bigs ulzados foo tamento ele as divide om drvore,arbusts,svbarbuntos © vas, De Arititoles até 0 comego do séoulo XVIM howe pouso progreso, Forum elabsradas algune Slsicmas de clasiticagéo mas com pouco sucesso, Os eiéios eram asbitties, algans BiSlogee ‘assilcavam os animals de acordo eam seu modo de locomojto, cures conforme o ambien em gus fe vvia ete. Um exemplo disso pode ser notado ao analisatps a clasiico de wm sims todo | Por base apenas o ambiente onde ele vive. Piscaros, morceges e insetos sto classieades camo hile aéreor c, no enfant, aio muito diftentes care si Certente um beljer tem ms | SeusThanga com uma ema (terest) do que com una moses, Sea Cenivo de Prepare aos Exanes de AdmizsSo oo Ensno Supeier~ wa. cpeaes. 0.2 ‘ORGAOS: Cada um doses sistemas é composto por viios do, intopraos de mancir a1 ‘com eficitcia ee fingBes necesirns, Os érgios do sistema digestivo ~ boca, dents, Ui, ‘Ssomiyo, nsstina e pléndulas anenas ~ tem, eada qual ou pepel ma apcenst, tansforn song do aliments, ‘TECIDOS; Cada um deses orgs, esuminados com maior atensSo, se wotra consti ‘maces disreotes, chimnadas feeder, que dosomperarm 20 Grefo umn cet pape. Otecido © “Ge ua cea rego do Intestino, por exerplo,ebsorve o linen digerdo. CELULAS: O examie de um teido ao microsoipio mostra que ele & conettudo por w Sndarentas 25 esas. ORGANELOS: Majors aumentes ao miroscpio novel que aol, pose vex, tem sua ‘organizagio; nels encontramos poguenas struts, 06 ongdneles, com mitoedndcas, « doplesmaticn, néeleo, que deserpertiam uma fang especifica. MOLECULAS: Por fim, orpinolos csllares sto formados por moléules, como aliés @) Inatéia, mesmo fo-vies porn, a comspeiguo quimice’ Jo pelxe gredominain subs ‘completa eambéinorganizada, como proteinase ides nucleic, [ATOMOS: lssas molésulas, por fim, #80 consiuldas polos mesmos diomos que encontra: ‘matéra nto-viva 8) DO ORGANISMO A BIOSFERA (uiro modo de estadar a vide ¢anaise as rlagdes ene o organism eo me ambiente POPULAGAO: Ae tedor de um pein, vivem ne lagoa muitos outros pelxes da mesma expec Sonjunto de organisms do mess rmpesie sue vivem uma determinadn ea charnan populagio. ‘COMUNIDADE: A populagdo de peixes alimenta-se de caumujose crustienos que vivem na. Ingos. Os msmoe pees, por sas Ye, podam sev de alimento a peixes mores. H& também tipos de plantas squitices, que so comidas pelos cararaujs: algae verdes microseSpicas ¢ ‘actiias que decompletn os restos Se planta © enimais moras. O bilo chara © con populagies que exise na ingen de eomundade, Voce perosbes que ens ss populaydes ¢ ‘Comunidade um alo gems de interdependent ECOSSISTEMA: Se » comiuidade for considered junto com 0s fates sbiticos (nfo-is logon, como afersperrura de hg, inensidae da luz que penetra rela, sais miners dssovidk Ae onipenio ¢ eabnco,teromos um eonsisema. Num esosscema aise entlo 08 fi ‘ideas (comunide)e abiétcos BIOSFERA: Ae conjunto de ecossisteas da tera denominamosbiosfert © campo da Biologia que esta as relapSes dos seres vives ent ale com © meio é ct eologia. 0 bomen aprendou ngs times anes, de abel deunatca, que sus interven ‘nurees pode eer mas venes dosastrosas; mexer apenas pum elo dessa complied “tit” pode lev a deseqlibriosimprevistos, © desmatamentoindisciminedo de uma regio, por ex Fh desaparecer varia popolsgbes, anual qu ali vivia; alin dio, aretiada dos vegetal fe 4 evosoo do solo polar guns da chuvis:¢ essa degradasto do solo pode tomar dif, ou até Tmmposivel, a ecaperao da tea pelo reflorexamest entre de Preporasio cos Exanes de Adnista oo Enso 3. Algumassubdivlsdee da bologia Es claro, eno, que dependendo do modo de focaliao$ sresvivos, 0 biologo se espesaliea mum, saterminaio campo d= estudo ds vd, A Blogulmieaanalisa vida no plano Ge stomos emeleculos Gtvioga procura entender oreanzagéo da célle ¢ papel de cada organelo:t,evidenemente, bioguimieo e o ckologets fequememente necesita ten do outro, © mutes Yes tabula junto. [Na Hisiologia, 0 eniro de ines do biologo 6 0 tide, 0 histlogisia tanto pods estar su csiraura CAnaromia), como sou fircionsiento. (Fisolega). Ansiomie © Fisclogte apianeae tumbem ao esd de orglos sistema, A Emiriologia dexreve as fases do desenvolvimento des oranismes durante 9 period embrioniro, Na Gendiion sto estudnios os mecanismos da herediriedade. A Taxonomia ou Sitomatea 2 sreocupe'em oxganizar urn sistema ldgco de classifeagto dos diverostipos de sees coahceo, Bor fim, i vimos que s Zeologiaestud a relagSes entre os orgaizmos eo Sew meio sm Neste manual, nessa proposgso & jicar 9 estudo da vids pelo nivel de orpnizapi ronisbisico, psssando gradualmente a nvels maiz elevados, Por que clnsifieamos? Quando nos deparacs com uma grande variedade de abjelos ao nosso rer, ‘ems a tendicia de reunirem grupos equcles que considersmos semelhatesclsifiando-ce, Eo € ma caractristcsineente uo str humeno,O se humane elacifea as coises porqos isso asta ts foes de sarem compreendidas. E provével que o homer primiiva disebuise os sere, vives em grupos: 08 comestves © 6s no. ‘omestiveis,porgoaos e nko-perigosos ct, [No nosso dis-a-dia, tomos constantemente exemplos de chsslicaglo de colts; a0 se clasifcar 08 ‘los, por exemplo,levames em conta citrios de semelhaneas como pais, o an do slo, o motivo da cxuampacte. Em guslger sistema de clasineasto +80 usados dewrminades onterios, Num supermecade, & spasigao dos produtos nos coradores e nas prateleles cbodece a eelastepras esabslesides polo ‘roprietrlo, Por exemplo, os produtos de higiene pessoal cam numa deteminads praia dma dterminads seg, os refiigersnes mur outa e 63 chocolates em uma tei es. clao que © ‘dono de um supermercedo pode usar eros diferentes de erurasio, cient também clasiicam, Mis no exo da Cine, no sconselhivel existe de mit sistemas diferentes de clssifleago,Podernospercebor quo ito tornarie mits dificil a “comuricn frre cients. A importinca da cassifcas biolgica 6 felitar a comprecnsto da enorme varedade do sees vivos eustens. (Ox grupos bisices de Linnaeus ‘A primeira tentative conhecida de chssiticagio fol feta pelo Aldsofo grego Arstteles (84-322 AC) Aritéclesuabalhou principales com enimeis © dlassficouvérias ceataras de eepctes, Ele vty por ‘Gxtslo), existe cules do nosso singie (eins slabulos brancos) que sto capes Ue persebe Alasonlo oteasceuias pars perigo dene ifeepto, As cdlueealeidas, outs globules brancen ‘Bison proteins de defeex shaynedas antleorpon, ae fava ox antigenos. Dean fxn @ Nos Heat ¢nevilizn a sto de ceros mjeroorganiaigs, Vilas os vis, Ease eapeeidade de bs senominacse imuuleaga a fo Gssiem medicamensos pars combate ob viru depois qi sles passe 4 parasiar ur organism ic0 0 tinlo. proce pete possivel € esperar ge v uxsanio reaja © produ antcorpos eo para desbvilos, Po eax, Gor exemple, Ge sre. Nao extern remo para ea dom, iM alo medicamentos pera liar og sntomas deseantorivers que cla proves, chro dares Se 1 febre et. ‘ 2 fe smhato alguns Vins sie teponebinls pér-dornias fink ou que deitam soqtelan grapes, & o'cxs0\ DS, ond o vs ita radiant aves do organs jx crak lan Ye es ©) Byido, ni, cane ifersoee an mak edie aie 9 mm proves pte mae | an Be paren oh Sn Be Nun oruanism jh snfeindo pa vieue” SB prod : Hild. i ez rodcldoe ila, ess wna nfo en condgdes de povecat ei nus so apes de eal octane sod aoe, imlznndoo ls 8 par de views parton” ‘eine Monera - Caructerizagto ‘Greino Monere comprecnde bactérias cianobactéras, ‘As lctérias c as clanobeciérias cio ooreauniclulres, embora visas eplcies se apresentm come ‘alias, ormadas por agrupamentos elas. Alm di wniceluaridede, os sees periencents 20 Reino Monera possuer 4 propricdade de seem procariontes, ou set sas elas ao possuem membrana nucle, «auseah Geos membeaoareis fuituso do material penetico no efoplasma. A Bactérias ‘Com carea de 3000 espécies, as buctris esto ene os menares © mais simples organisms € so, brovaveimente, os orgaismos mats abundantes do panel, endo enconradas em prticamente todos | 85 melos: na Tera, ma dune no er, na superficie ou no interior de engnismos, em objeios © nos _Materitis em dacomposigto, ‘Aaora das buctrias nfo winepassa 1m m (aierBmese), mas algunas podem atingit 10 m mou. tials (o micromeno é milesma parte do mlimeto), rea Centro de Preparogio aos Exams de Adisto ao Encino Superior ~ we. cpeaes.oc mz De seordo com a forma que apresena, eis recshem um denomingsio espesfica:cocos (sit bilo alongs em fotma de bastoete). esis (em forme de espiral) © wbrides(embrar virgul. (8 cocos podem x ssacar, formando divers tpos ée clénias: * Diplecocos: colinis do dois individu; “etre: coldnia de quatro individucs Estreptoeacos: colds em for d colar ou fie: [Batnfiocoocs: coldnia em erm de cache; Sercna: cola em fonna de cabo; Pheurococas:colGnis de dois ndviduos, em forma de chama de vela; ‘Gonacocoe: colénia de dis individu, em ora deen As bactree em ger sG0 heterstofis, mas exstem espécies autos © perasias de an inclusive do fomem. Dente as doengas de maior gravidade causadas por bactéias, deve lembradas 1 menioplte, a tuborculose, 2 difteria, a lepra, a febretfide, a discateria back tétano, 9 célers ‘Mulia’ dessa docugas podem ser evitadas pels vacinagto como, por excmplo,a tiberculost, xd 9 téano ea mena. Aimportineia das bactérias ‘Quendo flamos em bactéis, om geal

ys + Insecta i 3 bolometibotospossuem a fac lal aquitic, como ¢ o cao de imprtntesmosghiios oengas,exemplos: Cule, que transite a elefantase, Anopheles, que Uansaite voce jot. ue transite a donguc a ere state 'Spedos sto chamados popularmente de Miripodos (nlp), pois tatsanimais za pelo prande nimero de patas que poasura sarnente terrexces vivem ao abrigo Iz, lugares Gado sob fla, madeirs,pedras origto do corpo desses animals gerainente &crcura, pede see parde cane oe ios tim o corpo schatado dorsoventalments,dividido em cabepn © ronco segnentade fry ur pe de enemas. HA um par de pl por segmento do corpo, sendo que * piney {$ dotado de estruras pra injetr veneno, denominada fripalas, Sao animus canine, ‘ipl, cor amanho variado de 1 Gna 20 em, genticnncate chamados Se laceney rrdos to coro iin © no possum fripulas: sen tonco apresenia dois eres de io, cam excesto do primo, So ania berbivorvs edo sealocaments Rete eee names de Admisto co Easino Superien ~ wow. epoats centro de Peparacio enrol) quando sia atcados © postuem lads que lberam Nguidos rpuge ‘denorinados emus ou piolho de bea. 7- Filo Mollusea ‘A peu €formada ene o mento ea concha pola sucessva deposi de madrepéola em frdozinho de tei um fragmenta de coneht ou em tomo de vermes mieroscpicos gue penetra, Bs moluscos constiem um das mslores Flos ainsi, ieluind formas como ostras, ca ‘polvos. Estes animais so, sparestameats, diferentes ents, Possuerno entanto, crac “omir que as inchiom no mesmo Erp. ‘0 temo molusen derve-2e do greg) moll, gue significe mole, O grupo dos motusco ‘gulimente re partes expocalznd: a cabete, com a boce e os dr Sensors: 0 pé, {Edapido pore locomocioy e« masta visceral, qe aja os 6rto interos. Essa regio &r ti dabra da ple, chamada mart, rxponsivel pela prdugdo da cone, Os iohscos ic aquiticos [sees ania gevalimenteposruem uma conehe que pode ser exter, frmada por uma 36 ro caso dos aranuoe; ou formas por dus poss, como no ceso ds ose. Fret, Tholuscos «possuem. & lula por exemplo,aprenta ums concha incemaredurid, ett oaraco! nto postin nenhuns grupo dos moluseos & muta mamrocee variado, HG moluscos de grande importncia coma scare limes alimentgio ee produoras de pois. 8. Fllo Behinodermata (Gs equinoderms sto enimaisexclsivamente marinas, eocontrados ao longo da costa Ado grat, Algunsvivem fixos eo gue se loccmavem 0 faze lentamente. S00 «2 ‘squinndermot:etyela-do-mar, eri. do-mar,pepino-da-mar,bolscha-e-prai ‘Todo os ezinodennos spresertan capafios na pele: earacteritcs que dea nome a es animals (cauna = espin, derma = pole). Em alg, como ne pepinondo-mer, cS & {trofiados; em outes, come ho ourgo-Jo-ar, si fortes ¢ bem desenvalidos. Eases animals apresentam um esqueleto inferno formado por places cainas. ssa erm Aiferencla da grande maior dos snvertcbrados que possvem wn esquelto extemo, coma trtropodes, Aa pinepais carceisieat quo asses animals apresentan que os difer Ales sf: = Abnixo da pele, um carapace, de onde sae os espihos tam caledrios: Un apareho sinbulaeirio, que patcipe da movimentagto, de respiapto, da ex ‘dreulagto dese ania Corpo om sitet a 9 Filo Chordata © filo chordte ¢subdividido em subfilos: Urochordute, Cophalochodta e Vertebrata ‘Urochordata, ae lavas tm atoodrdio e mabo neural, desaparecenda ambas no esizdo ‘Cefslocorsides tim notocérdio e tubo neural, mas sem vertebra. Nox vertebrados,« peicer trina, notoctrdio fos substituldo por uns coluna verebral Ge. Sao animals ‘ireroclorpadon, deuterostarsio, con sopmentaszoheterdnona, esto interno. Subtle Vertebrata 1 = Superelase Pisces (Os ites so ants aguitlens © un dos mais primtivos dente os verbs. (Os animets desse grupo tém 0 corpo fusiforme © que fiz corn que sjam excelentes ok coro apresenta duds caviades, cma mrienla eum vensiculo, por end 86 pass 0 san ‘Sto. divididor em 2 last 06 pebtes Geswos (Oseichiiyes) © os peixes ct (Chondtiedaiyes. 8 > Manes. repo cot Exames de Adniecio co Ensino 2.06 m2 ltenasescomprece os wares, ope, amines gine, Apevia ws ih mules eldndulas mucosa e ecoberta por pequinas esate; eutaginoro: vena cloaca (bossa qul teminam os sistemas digestivo, urndioerepreduer); raquo tranquil: ela de bes nati; dupho sexuada com focundago ints; erature corporal vrivel com oembient (pciloténnicos) csc epi cms ob, «tc, o bg sr, ocala shar com cacti con mats nls oso, guimene ssbra de seas lila de ada ld 8 corpo nen Stes sel x ibpte de gua fee tsi, ode, sto pope de tag ober po uma plc cama palo, Gg melon gations pose to sexi: em so pao Ris corpora varie com ents (pesitnio). Tetrapoda Amphibia anfbios que possuem veneno sto algumas espécies de sapos, onde tl veneno &produzigo ts denominadasparatides. Ma o Sapo no postu noruma estrtra pa njtar a venend, flminago pelt ompressio des glanaulas, © que ocore quando #80 thocanlidos por Ut j Seating os oles, o veneno pode pravooar igo uit fr, 08 (amphis = duplo; bias = vide-) comprecniem os saps, Hs, psterecas,salamanckas € ‘Sto snimais de quatro pas (etrépodoe), Quando adultos gealmento respira por mas sues larvas (grins) viver na agua e tém resptagzo branquial. Ot anibios 80 ‘scamas. Seu corpo & recobeto por ums pele lisa, fina e umedecda pela secreyto de do tal modo que parte respiragio se fiz. pela pele (respira eutdnes). Sio animals No apresenta-se formado por tts cavidades, duas aurfulas ¢ um ventioulo. No ventieilo nple mistura entre sangue venosoe sangue atria dependem ds dus, onde oeore a feeundacto. O ovo origina uma larva com espcaglo ig posriormente Sole metaotess, cantons Gum ai com fepenso st dat que provém o nome de elas, uma Yer que os anbios tm una vida equiten quando terest quando aduts, on crtirios sisematicos a presenga ou aus2ncin de pas © coud nos adultos, a classe dos alvdida em es orders: ikra~sem eauda © com pas. Ex: Sapo, pereecas ‘com cada ¢ com patas. Bx: alamandras ews, com candao sm pitas x. eobeanega als temidossfo, se dvida, as sorpentes. Na natieza nto h vides, Nao mate serpentes pelo ato de estaem vives. Elas mantim o equilrio natural, comendo rosdoes, que i dosngas edo pejuizos na pantsee opal. E Sire. Centro de Preparuga os Exams de Adwissio oo Easine Superior - wan, epee. 2. ‘Os éptelscompreendem a atarugas scrpones, gals, jacarés e croeodton. Sto sniais fu apodos. Seu compe € recoberto or escamas ou por pidewsedmeas. Tém reqiagio pt oeagaoapresente-se fomado por qusto efmarss,dussaurcues e dos venules. A separ ts venicuos nfo & completa, de modo que door coramistarn do sanguuevenaso com o a (0s répeis apreentam fecundaso interna ¢sf0 na marin ovipars. Alga posém so ova ‘Assim como os anfbis os téptes soo animals pcilotérmicos. ‘A clane doe ropes pods ser cviaién em is orens princi ‘Chelona: artarugas,chgatosejabuls & Grovodiia: cares ¢ercodios 1 Lepidosauria: tnt, lgatos, erpentes © cobras dendas-cabepa. bisa ils - Quite ms ese apwessan, no mud, sure ory wn inode ‘Secpuiny dramas tn ous co cane ra descr cool meee 900 ‘Sinvne eter hs tion rns spo sin pd cong rov fe dnt : ; epee eine co auc mae oe? sos ou pesumbentoe? B oe ‘xe (¥enen0) paca outro me ape Se pena sb gan pe ae oe pinlisien cio aauricige tnbon penien. elu esd (rotor) eo veer, ox hanatos prone . Doro mn si pode tym, sop ae eas cobra sh a Seca cciniensonanm oo 4 Chasse Aves nisom somumonte conideadas bipeder, pos mam ees apenas dois memos, af 2% ‘Yanai, erdpoio, Os membros antenones transform see esas, pes fumarase ‘Sgo animais com o corp reeoberio de pena, seo dentes e com um bico cima, ApS membros antaiores”ianeformades em asas que the permite ‘A expr & pelos, corato divide em quatro clara (@uasaureulas © dos et ‘ti ocaredo mistr eno sangue vers eo sangue atrial [Ke aver ofp anima homecterinos, ist &, poesiom mecaniamos de manutensio da tt Corporal, a qusl mantic constants Independentemente di tempera ambien. A 3) Teena e sto ovipacas. ; Gevdaigasiavee omens fovinprraries pat 9 c00 di aves ano os forms do-compo e dus uns, qe ‘esisenola a poses da a 2 [Bs morinentos des aes dopenden de miseuios situides no pio Nos aves vostorag Sposa ult gla, onde pendam mdecule bem deeawoly dos “ae eve neveman owas adaplages ps 00. U erste eens eho de ar que ne ramiicam a pris dos ples. Fes mec EEGs chmein ater des ons poco, ula wdapact mpodaate sa “Gute Jevs, com casigades qe se shan Sea i aac “Sears __ este de Peparog cos Erames de Admit co Eine Serer ~ www. cases me Banna les comprcendem o homer, 0 masaco, 0 bei, o eachoro,o gato, 2 bale, o moreno ete. fal rec \ectaica dos mamferos€ a presenga Oe glamdulas imsaivion oe (Uo ati: mamma mama ea jece = pertadod), stisiea importante nos mamiferos € prescnga de pelo reobrindoo comp. jinds mamitias, os mamiferos possuam outes glindulas, que as sehicens, as Ps. lncrimais «as odoriferas, {5 Panieros sto homeotemmos ¢ tem respiaggo pulmonar, inclusive os aquiticoe como a ‘Uns outa caraceisties importante nos mamifeos ¢ a peseags do sniselos que separa o trax do abdomen, ewjos movimentonrlacionae econ genes eos sfo animais vivipars (as f¥mess porem as ciasjé completamente formadss) ¢ com 0 iloma. O corto € dividdo om simi clmirs (dis auriules € dois ventneebesjooe, ‘pisur ene osanaue ven eo sangue acral, fos mamiteres E vaniagem apresentada pelos mamiftox ¢ a capacidade das femeas getare seus fihotes PO Serre. Ito a0 se tornou poxsvel para os mamiferos pore nes as femenspostoch ne, B ebirdo itera, em cijo intior de desemvolve wn embtiio. No terpspmnen es foraee He fk @ Tigacto enue o fio e x mde. A placenta permite to emibaie rates Wd entre da mae, através do sanue dele. Depots Misis) pela me, repre se 0 fihote nase, placenta & expelida ‘raeterizagio ato sees diminuton, visieis spenas so microscpoeletrbico,consttuldes apenas yor duss gh stosttncias quimieas: ido nucleo (que pode set NA ou RNAYe moto Aeelulares (que nbo possuem esrtur celular) precin de olay aus us hospeder. Por {ial gerlments cause profundas alters no metabolism celal, pedendo lover bcos i efbtadas. Os virus causam doengas em plantas e aires incluindo 6 hone, Blu hespedir, os virus nto manifesta nechumna aivdade vial e se houver alguna cua sus caposipi, um cinco viru €eapez de onginar, om cetea de 20 mime semen fab. Até 0 momento, poucas drogas se muostrarem efcazes em desis ov vines soe is colateei A melhor mantra de combeter as docngas vias & attorea ae ena 0 sole do view, forma por protinas, Akim de prseper 0 kcido melo, 9 1 cancidde de combinarse qulmicament com subsncias nesesee noah én ees vis podem apresenia lip, povenint de menbratm di Sloe eee es {Gentico: Cua expcie viel post um inc tipo de fedo melon qos gels ot ot i so Isrts as informaydes noszerispar prose ds vse sae cla vial, quando Tn de ca Parsee de ces cas hl viral: Un ipo de viru laa apenas determines pos de eal, ‘eprdso envolve dos aspecis: a duplicag do matesil gendtco viral ¢ a snese is do eapsiio. O vin entra oflulahospedeia, nbe 0 finclopaments de ee coed i hla ifectada pass acomancar as snteses de protein, Centr de Prepragio a Exams de Adnssto 00 Enso Superior - win ep Bacterttago: Esse virus (Bacerbfage ol Ao entre conato com a baer ras fibas de Sua cada, Na cau des Aigerir © pera collet (0s zones do vis 380 transerits. por gue a eda nto diferencia, 14, se prod em cons finhaens de hacté ia, dere 3 parede estar por 6 virus, eno presentes tab ences ee parede da eéiua bacterins, O DNA do hactttlace & 10s novos Vins: Depbls se etbep e candy se are Fesmando virions completos ‘Cerca de 30 minutes ape a ented de uma [esse moment, so proizid eniaa qu ico vis,» eéila 6 ent repleta de past ‘4 pared bacteriana, que rtebentselibere einai »cetaigto on Tse (do rego bigs sentenes de virions madres que pod ree os teste ‘Nima ce dts vines detec oa ‘Sinogeeuat Sarai eno ins Sapa eee ae 2) eran ee en {Apts dentine anos hoe eee pets teed Stent crests Se rps can tonnes STharedosa age a coe Somerton ate: Steet ewenss SSSI Ri nase ae 90% Branes de Admineo oo Enso =v neta sper ato coren goign: Sie ceria tance tameene cm He sr tun nce tps norte ees eres Se enone ear, an yer er gan oe aga nate pnt Sein ence eprom ar Sefer one Se, ‘Segeetseeea ce eet agers ease naan ‘Sets eae oa fe Una comsoien ink eeeco em ype ‘Be eto {como moms dro eng ‘Spouciatorcemates [tn et ar ptt cm ca in eican o sateen or Scein ert nn Scan aTekemate Saat gs ern en sos eireeemetcertcg nen cee gasewn Smone ges a SEEossse {Qe poems tt ni toa nase me omapseee centro de Preparasie aoe Exames de Admlssie 09 Esino Superior Siete seit ‘STRESS Re Gt tis ats do meee iescmieaean SESE Sasaneocnwtorenenore ities: Stet { } { Seatocaca “@ipears 20 Eanes de Adis oo Ensino nn, epeaes. 26 m2 Célula Tnnidos das concowdes de seus antcessores, vis bSlgosvottaram os ineresss ay dn churn torn esr. Noe anos de 1838 0 1839, dois cetistas eae, 0 bt Shleiden eo zablopo Thesaor Schawan,esabelecam defnitvanent « tain Fiucam da grandee eeiralzagtis em Bologl amanda o segue’ Todos os stes made por hls" if eogoalemto Rud Vechoy lanou aa e que as cua se origina de outs exces inal yerficon-ge que a esula forma um todo vivo e o seu introe & preenchido por un jchoasinade protoplasma; essa denominasio foi deda por’ Hertwig, O protoplasm ert i uth repi30 central, 0 miclen, ¢ em uma pory%o mais perifries, @ citoplasme, tudo pola membrana celular. Constatourse, entlo, 8 complexiade da estrutira ¢ composi "esi alémn do eu papel primordial como slomento merfufisoléaico bisko dos fivos,responsdvel dicta peo seu bom ou mau fencionamento. 4, ‘bt perquigs celulstes acabou mostando as limitagbes do miezoscopiodtico par revelar es dn intidade clue. Comm poder de rosalugto de cerca de 1200 vez, ete tipo poo pie carvers stems as ets copia gee opm © las "XX, tt invensio do miccoscépiaelerinioo com un poder de resolu de até 600.000 iuinenle com os avanges da Bioquimies, Biofsics, Imunologis, Fisiologia © Genética, ipa um conesimente bastante sprofunade de todes os processos celles, bem como irre © composigio molecule. foe sores vivor que ajudam a comper a complexa tea da vida em nosso planet & 0 fo uma Burente 2 fecundagsn, um gamcta matculino ¢ um feminine furdemese, fomando a gnisads ovo ou zigoto, Ess nice nova eduaincin um proceso de sucesivs divishes, seipre novas odin compltas até construire un organism. As balelasazis, com 35 je comprimento © perando 125 toneladss, os meiotes animais do plane, assim como as rds Calin, que chegam a 110 metos de altuta © mals Je 300 anos, represents Jos js do plein, so constuldas por enormes quantidades de edhe, Slumanos, por exemple, somes consituides por algumas dezenas de trilnies de elas. uitge organisms vivos permanceer consiidos por mie nica celula e an ToestNo le gapeas para arpredosto, As bctris, as cianofiests, os protazodrios, além de. ceias snlos.possien uma exrutire onicelar done toda asus exiténca, oo intror desas inden, ooorrem complexes procetos boquimicosefsios que permitem a continsidede | rumo de blologa vesparsive! pelo estaio das clulas€ Citologis ou 8 Biologia Celular. mportdnela De Micrascipio Iv dependente de eqaipamentat que periters a visuliaso das cules, pois a maioria. “Go pequenas que mio podem ser observadss sem 0 auxilio de instruments éptices de Olli timano term um limit de resolute de 0,2 ra. Abalxo dase valor, uo &posstvel ny jlo sem a unio desires, coo lapis, ripen, o mirosebo. i aver do micostpio &aleuvel, as stbese que em 159008 inosHolandoes 6 Zacariae Jensen compuseram um aro rudiment munido de um sistema de lentes, 2 % = Centro de Prepare oos Exams de Adniss80 0 Ensino Superior — ww. ps: es permitia a empliagfo © » observa de pequenas erates « cbjetos com raza Sparelho foi denominado de microseepio« se continu priipal anela de ears, além da capacidade de resolugio do oll hanane, Lm 1665, 0 inglés Robert Hooke usou um micesodpio pam observar ume gre DPequencs objets, slém de aniaise planus que sle mexmc representa can fe lace Perosbou aus & easea do carvtho era fermade por ume grande cuanidads ait Semethanses 3 esutara ds faves de im colts de abelhas Nags Spoen, Noske ne de quo estava observando apenas coutarncs do clues vegetis mont. Publods es nat Stustrapdes em wa obra denomineda Micrograph, em que usa designagto "ine te (equsoas caizas ou clas) para denominar 08 alveals obvervados,dande orem ee ‘ula. O temo acabou temabdo-ce definivoe oil © aesfeigoamento do microscdpio determin tm aumento no Yolums de obras sobre fi sino ce recuries da microscope, gradasvamente, © Komen fol desvendando oe + shes -Algumas descoberts importaates na histria da microscopia 1880: InveneZo do microsedpo pelos holandeses Francie e Zacarias Janssen, fabricar ‘Seu mioroseépio meat imagem de 10 30 vezesc fol usa pea pcr, tor pulgase insecos, 1665: Robert Hooke, em seu tabalo Microgafi,reltou pesuenas cavidade (ess) € ontga, de onde se orileou o tema esha. 1674: Leeuenhosk observou divesas estruturas tniclulres:espcamtondies de pelt ‘Um das maorescolecionadores deletes da pes, foo risyeite a ebervar on mlerics 1831: Robert Bown pesqusando cluls de onqutdcee,deseroveuonielencelula, 1838 - 1839: Schwann emitram @ Teosia Calle: "Todos os stes ives Cenimais © yu formados por elas." ‘85H: Vitchow emi ferme ominis call etula—toda cua provém de outs ps 1962: Watson e Crick, etabeloceram o modelo da molécula do DN, tssbenda em hg prio Nobel de Medicina e Fisiologia Micreseépio Composta Ou Opico Bate sparetho formece imagens smpliadas dos objecos,peaitind portant a obser ‘uvibivels @ visi dssermada, Maviam virios dteios nests microscépo ho princlpio do nivel do acromatismo e esericidade que actuslment jf fieum comeutdes cot tne sao lentes fabrics com mateiasespecais para ease fm, © as imagens tn vind v sr sea cada ver mais premenorizado, A ampliapo ¢ fei arwver de dais cinas de eats fe (cbjectivas oculares)suportades pot tm sie de pépas mecinicos su pets mee Brien dese apareno A atoplagdo proporcionads pelo mitoscdpio éptico deve-e er ger uma conjusnsdo gt sistemas de objectvas edo sitema oeuler a ser usa x: 4x ule, 100% abjectvas= 40100 400 vezes de apiogdo, ‘Noraaimente amplisso tem Tinitesye so utar mplagtes muito grandes as Jmagens st eter quatidad, Visio Geral da Célula As cus so unas earuturasefimcionas dos organisms vivos ou ejn, todos os seo farmados por ofiulss ~ compartimentas envolvidor por membrana, precoshides com tat ‘aus concenirada do sbstincins quimicas. As’ formas tunis simples de. Vidu ee indvidalizadas que se propngam por cisiparidade, HS iuitos tipos feremes de células, que varam enermemente em tamanto, ona ¢ cxpeciizadas, Speans’ aos Evames de Adniz ao Ersna Superior - wwe. cpeats.oc-ms fre’ como os humanos (acreditu-se que conten pelo menes 100 tithdes de eidades celular, nas qisis grupos de oSllosperfcinam tarefus eopectalzndas ¢ iipnendo sstoma de comuniacte. :iferencas visivels, visas expéces de cules so ndmirvelmentesemsthantes nas siaturas isieas ns « complex, o que tome dif vor gas exrutuas, descobrr sus composig el nna, encomiarfngtes para seus vires components “unidede fundamental dos sures vivos, cu a menor uidale capac de manifestar 38 um Sr vivo; ele € cepaz de sntetizar seus com ponentes, de erescere de mltiplcar se ‘ivas slo compostos des unidade fundamental, desde as mais simples faunas 3 nckrias os protocodcios, até os mais complexos, como o ser hunano as planta, smo idvidun as osiulas de diferentes tcidos so dferentes, nfo exitndo ella pice vcitien viticassfo ctracterktlees dos organisms dos Dominios Bactevia & Arche, razto {A desiznados prooeriontes. Os orgnismos procaonles eo unseluares mes males c colonins de forme near ou em pequenge grupo. * sariédeas sto geralmente menores que as eucaréica, st tip de edule go apresenta 3 membraneres no seu interior ao conto das oslulaaeucaricicts. Apes de sere rain simples que a8 eucariticas, 05 células procaiéicas sf0.funeionelmente ide eapazas de realizar mitares de ireneformagSes bioguinicas, procarictios apresentam as mesmas caracteretiasbisicas: rina cltoplasmétiea- envolve a cule © regula ermade © sida de matesais, ilo do seu meio ambiente, de regito da célula onde se locliaao material hereto (DNA), nfo wodeads por ‘ sm doo ior a fe com exept orci congo por spr, loin sinc com is she onal e eens ees celular localiza no exterior da membrana citoplasmtic , tem uma rigidez que dé { otalae determina a sun forma. A parede celular da meio das Boctéies Gate re _aégicobactrios!) contém pepidoglicancs, uy polimoro de agucaes sminados, Tigacos sl por pontes de hidrogénio de modo « formar uma giguntsca molecule eon volea da is. Em gues bactrins ense una membrane exter, formada por wna canada de flipidos rice em polssuiriéos (al como « membrana choplasmética, enbors ess ‘io actue como una bursts seletiva © ce seus poisactidoe posam caste 5) localizada por fora da parede cular, nem sempre existe. A eépaula 6 una estraire e888, composteprineipalmente por polistcdrdos. Ene fevestimento eatemo € uma, dae sips casas de resisténcis das bactéas, romeadamente eo aiaque don gidbulos branes siema imunirio de animais que Infect. A cfpsula protege da davidrwagto © pose der outas edlulas que a bactriaatca, impodindo-ee de fugit A capsule nto & sal & vida da oéiol pois, mars além de exicrem bactsras que hilo vs produzem, eta de cobreviver sea perder piltrias sto foossintticas (cianobactérias) sresenam pregas ¢ dobeas da membre 4 aie forma um sistema membranar -lameles fotosinicicas- contende bacteria. tos pkmestos neossrio &capagio da energialmninoss p08 de procarontes apresentam outro tipe do extras membranoses desizaadas ms; cvjaFeneso pode esta relacionada com dvisBo celular ou com a produgto fe energie 35 re Exava Siperir ~ wine. cpeaes Tal como as lmeles fotossintticas, os mesassoras sto dobras da membrana citoplast elu se itera (a sto orguitos Hires no cttaplasma, come 02 des dlls eusaritcss), ____Cantro de Preparagio os Exams de Admissio Origem da célula eucaristica -Avtnieia dos biologos consider que « divsto fundamental no mundsbiolgico & =u sures procaronts dos euearionss, divisio esta, basetda na exture cellar dos org fnteno, apesar das citrengas ben conhocidas erie estes doit grips, Um sido. et Impocantey eles entre ees. ‘Os procariontas coniter, mesmo na sctatidade, mais de meade da biomassa colonizactm todos os ambienes. No entant, a evolngto no se stisfez oom este sucesio ives mais eomplexos de oreanizasto ‘Acorgem da Vida perce ter ccorids hi cer de-3400 Maz, quando o sas planets jt 1500 Ma. de iad. A céluls conserva em sia nivel da equencia de einodetdos, pron nvcleaiies, divers marcas do seu passedo, pois cade gee de uma ea metal € uma © gene muito antigo ainda que com aterages. Fee ¢ o motivo porque se considera a exstineie de wm ancssral somam entre organ spresentem grande nimera de nicletdos ou protefnas corti ‘Até ht pouco tempo consideravese que ab culas cucaristicas trim dorivedo do p ‘uieehlaes, por "unt processo. desconlecldo “de complexiicain,designado pet ftosénica Est tora considera quo a hula evcriotca tara surgi araves Jo expos ‘jombrana interna, derivadas de invaginegdes ds me benoa plasmic. ‘Esabico que a assocaqao ene duas clas ¢exmum e pode raze vastgens jmprtete ‘rocaionies como em eucariones. As bacteias forma frequentmenteagregados simples Hlulas ndo apresentum ligagies cioplasmdtcss, mes bineficiam, aprec dias, de pre rnbmero. O est de sitsades deste tipo revelou, no ena, que Um enjsto de procatia furcionack como uma esruturamuitieluia Surge, portants, um corolerio para est afrnago, que consist na olvigatriedade da stlulesenarttcas pan odeacvelvineato de atlie aa Made ‘A tesa do maior aceite, proposa por Lynn Margulis, a Teoria Endossimbistiea, ‘dlls euaritea serum o resultado ds essociazo de clus procarica mbites. A simbiose enve esas elute procavidtess teri evolu park gras deintimidade tas ‘alles envolveam guts completamente, entora as primoirae feasem inact ao 1 hospedeio, Estas celulasenvolvidas trian criginado os organi de ny lua eearitea Segundo Margulis, a cdlula cucarixicadpica teria surgido sequenclalnen, em 3 ef4pot pode vera lado: = protoeucaronte trmou-se hoxpedeiro de buctciasnerbite, bled aitocdndin; + proto-euestonte tomoute hogpedeiro de bacterins espirpeti, obtendo elon | ‘nis tarde, cuts estutras com base em microtibuls come on centolos © Sosa + prote-ccarontetornou-sehospedeiro de cianobuctrasobtendo pasos. {vomo ests tors pode ser corccia 6a evolugio dos clocopastos em prtitas see rmutar de uma sro de processos endossinbitios | eer de rate on Exons de Asoo Es Sper < mses DDefimiado extemamente pela merbrana plasmétca e intemamente pela carioteca 4 3 collar mats Volumoso dvidinde-e em hisfopiaana e rorfoplasna, > Hialoplasma: Taber chansdo de eloplasmafindamental ou maviz ctl ‘earsperente, omogéoe0 © em ontra: pele etn mergulhados as componente & > Morfoplasma: O morfoplasma engloba todo os elementos figatados do clopiet ‘ov organdides cefulres, dente os quis se destacam: Nosleo, Reticle Endep ‘ugoso, Ribossomes, Mtocéndrias,Lisoasomnos, Complexo de Golgi e Cena «Ribossomos: Sto pequenos grancles que sto vstos liv mergulhados 20 padendo também cee agregadas aa menbrents do esulo endoplasmic ‘© RE-Rugoso, Locl de uma das mai mporntes Tangs ceisares a sitet polipeptiica eProssinas + Reticwlo Hndoplasedtco: © hialoplsms ¢ percorido por uma erie de canals que so lncreormnicam formando 0 ciclo endoplasmatio Tre fstrutur que asia a distibuiglo © armazenaineto de substncis on reagées bioquimicas. Fistem dolstpos de Reticlo endeplasmaticn, O RE responsdvel pelo tansporte de material dentro da otlue participa da proteina. O RE liso tambéan tem por Fungo perio transporte de strc {de esterides,iativagia de certs htm, inaivago de stbstnsies nose + Complexo de Golgi: & consti por una pilha de Yesielas circles © servindo prineiplmente pare © acinalo de atrertes pace serem Wberadas ‘ero pela meabrana ctoplasmitica eslaase de aebeare, + Tisassomas: Sto pequenss boats formidss pelo compleno de gla, basion ‘mesbrana que eovalve enzinas. Estas enaimas digectnes inracoiulare clmioagdo de botris © corps estanhos. Se rompida(so ao aeantece de revesimenty glfeprotico ma soa fae intema, podem causa & doarugid (Getoise ‘+ -Mitoctndras: Corpisculoseséricos ou slongtdos, possums matt iitec ‘menfranas. Uma extermt ou lisa e outa intera com expanses shumacas et ‘orem repiapto estler (elelo de Krabs,eadela de tansporte de leet ‘utes. © Centralos- Pequeno cilindro siuado peéximo a0 niles, Cade oflule (2x ‘gets superires onde esto ausentes} pease dois contos, perpendieaizn ‘Além de desempenarem papel importante no proceso de divisio celular los, so respensivels pola formaeao de elliot ¢flagelos + Plasios- auscntes ein animals. Extras para armazenanecto de amido, pl uttos produtoecolulares. 20 eloroplasi gue ooore a fests, + Vaetiolas- ausentes om animals. Partcipasao no contole vamékoo dt armszenamento de cubstincias,excesco de dgua, pigment soliveis e divers ‘scevem ciminades. ‘+ Peroxiscomes: Degradacao do gua oxigenude¢ do doo! + Glioxissomos- auseates em snimsia. Contém envimas pare converto deh sears, uti no metaboliemo celular No Nace O nico controta toss a atvidades celulares: representa assim o conte de coordenagso of DNA do nieteo que estéo loclizades a muloria das genes, deposits da imformagio Be So responsivels pels atvidage eel. Tas Inforimgbes so transmits a9 opie TRNArmensagere, qu €snttizado por uma serie de enzimas tendo como olde a DNA fonde ied regular através dos ribossomos toda a singse de. prowhas eepecifca{ese azimitias,responsives pela arquteturae fisiologiaceules \ “Sircars cot Bxomes de Adiss60 co Ensio me “adivlns & uninucleada(apenss um adclea), mas existem ctulas binucleadas (@ois jepéices © cartlaginoss, © plirimacicedns (Inia de dois micleos), como as jaclear ow Carioca: A membrana nuclear consitue un envoltério que englobs vis, ¢ onde esto mero cromatna e o yucléolo. Esta menbrna é uma {eval do reicolo endoplsmaticg ego caracteriza pla alta quantidade de pores poten sto realizadastocas entre o ncieo e 0 eitoplsma. A quantidage de pores io com eaapio funcional da esha, Observads so micrescepio eleténicn, a Niprevontsce consti de dons laminas: tema, que envolve © nucleeplastia © a ioe vive cm conto com ohialoplasma e poss bosoms. Entre as das menbranas aa cavidads chamado espn peinuclest, Quimicameare a caroteea possi a mesma sft do plasratoma erelicalo. endoplaamticn que & bascemente protcinas ildeos. ertidades portadoras da informasio genética, nese de RNAribossGmic, principal consuinte dos ibessomes, Gilasmas Liquido onde estio imerses 0 ruclgolo © a cromatina © so scumulados feltate da stividade nuclear, como RNA © Protenas, 09, a8 cules eucarénicas apresentam ums grande varedade de ofpanitos, assent nos “foheadamerte corpartimentos membranares com arientesfisico-quimicos diferentes due perite a realizago de reacgdesbloquimices espectfics. Outta earecterstica unica “abuartcas € 2 pretenga de eltesquleto, que Ine forneve sports © meee pare tas células encritias (etavex, por asente das bactas, um factor fonéamental no Futarontes), 0 cnegeleto €fornado por um emaranhado do Tongas fibres de vtios pe suport permiindo 0 movimento (je da cella ou de organitos ou cramossomas alteragdo de for. " levsdscinemisto e iteraegio com o ambient, poesia, com a mesme fecilidade, rifaur, © citosqucete € responsdvel pelo desizar sobre © substrate, coneacgao Zs aeragoes de forma durante desenvolviriento exbrioniio dos animais. 9 contin 3 tipos principals de ibras: roflamentos-fortades por subnidades de active, tem a form de hétices duplas desta "Sho etrturas muito lexiveis que podem sr encontados em toda a edluls mas S80 Fs requentes logo abeixo éa membrana plastics fmehtas intormédios- formados por subunidades de. vimomtina ou mina, ste ores es muitoheerogéneas, esse Slamentos sto encontados por toda a ella. Um tipo de cnt inermGdio forma’ lamina nuclear, um emgranhodo de flbras loge absixo da nbraa itera do envelope nuclear, enguantooutras ferezem forga mectnicaestendendo- io ctoplasma ensociando-ro nox deamosoomas que wem osu viznkss; fouibulos- formas por subnidade de ubulina, estas esruturs ako polares existe wma date (ponta =) eeptz de cipida creacimento © oura (ponte -) que lente # perder aes se no for eaabilizads, Na maiotia das cdulas tal € conseguido ligand « ponta - jbalo a0 cantosrome, loaizado perto do nico, no centro da czitln, Por este “o sentrossota um dos MTOC conhecides (microtubule organising carte). Ho caractriticos das eShilar vegeais ¢ tem uma estrmtura caractristia: sto fam envelope com dus membranes, a ral tere ds quis se diferencia num sisteraa us rodcis uma matrz mals ou menos homogénea, 0 estroma. Os phstideos so clasificados segndo o po de pigmentos que conten. ts ab plastids sue apenas exsiem em oAlulasautotrficas, dtas vewetis As células Mhexs, Bo” produzem cloropestos mas podem apresenticlos, yerfeamente Fy ~S ____Cantro de Preporacto ant Exmas de Adniso oo Ensine Soper ~ ww cpeace, finciontis, eirados dx digest parla de clulas vegesis ou devido a alges vexdes smbiose nesses ecdos. Este situa & bastante comaum em coriseandonas, E 0 local onde se raliza a fijosinese, polo que contém prande yuartidade de ‘nomeatsmente cloves. Um inien osula do-messilo pode cones até 30 cloroplas Imm? de fotha contin ceca de $00000. Geralments Isalizm se nos lados longs da St parede celular A ua exrutira fz embar a da mitocSndri, pols mbm apresenta Gass membranas. txtena & bastante pemncivel, pemitindo epassagem dt maora das pejenas oleeals Interv & bem mais sloeua e é onde sc leclivam os complenoy due eae & hs pe foxosinitcas. Forma dobras designedas dlacéides, Quand oo ilssidesoparcece api ‘joedas designee grant (© espazo interno do cloroplastodesigna-seexrome &rageuo pela membane inc: Ni fal como na mitocénira, enconts-se DNA eribossomas, capazes de smn anion presentes no cloroplasto. No enfant, o controle & ntidmente do nleo, endo 8 moh foaterialsinetizado com DNA maces etranserdo para o plasideo (s eromoplastos sto plastdcos de tment muito divers que stmiazents outro to de [que nfo cloroila), pincipalmentecarctendides. $60 reaponsivels pelas cores enact ‘vera de folhas vehes, lores ¢frutos macuror. Pade desenvolver-e a pari lok ue « clorofilae a5 membranes intemas se desintopram egrendos quntdades de carl amazes, A su fangio ns plnta mio & bam reeonhecida,emora sean Feadamentals entre as clus. Os migzailos on mierovlosidadis ske muito freqentese aumensam & i sma sr compre ares oles yess por xml) at Denapamae de ptsfo mci de Sle Devo ran capresso vps sic spre slc ue aieiten ra caret eds fm same eer de Ges Updos «pics, Je ropa essa dla corel 9x cre de Potosi, seman cll ao nom om cmp fetes alas vos dessin cmon hd meri te capt de ts invaginarse para © interior d clue, formand alguns dos se onal “ Se contro da Preporaco ane Exams. de Admit oo Encino Supetior~ wae. cpeaes 9 “Transporte através das mombrasas ‘Mesmo mes meminanss nfo hiolicas, como 1s de pldsico ou soluloss, hi moléay Conseguem afavessir, en detrminadascondigles. Dependendo dat propiedades de mer ‘moldculs (os tomas fons) om prosenga © anspor através das membranss classifies ‘Transports passive ~ quando nfo eavolve o consumo de energn do sista, se spenar a energin cinéton das moléeulas; e movimentayao dice a favor 20:8 ‘concentra (Go melo hipeiinia perso ek patio} = Transporte active - quando o ramaperte des molécuas anvolve a wtlizagte det ‘Seton no caso da elula viv, x enerinwilznds& na forma de Adsnosina tft movimento das eubotncios die conts © pradiente de covcentaf20, 0u 83h bipotnico para hipertnico. ‘Nota: o transporte pode ainda ver eesifade em medindo, nvolve permeases (tanspat ‘iso feted, e no-modiado iid dacs). ‘Transporte passive 4 (© Inueror dis edulas o citopasma ~ € besicamente uma sous aqonsa de sais © ‘tzinieas. O transporte passiva de subsincas na clula pode cor realizado azavés de diy ‘Sends, A cifusto ee ck qumnco »concentac interna de cera substinia é menor que he parioula fendem a enrar aa céfla. Quado a concentra itera € muir, as subwane fir A difusio pode ter aula por enemas pemoanss sendo clsiicada Dito, {Quins no hs gto de enaimas,¢charada difisio simples smose é 0 nome dado aa taneporte pastvo de wubtncias liquids. Quando a conceit ff substincas & aioe ques inte, prt do liquide citoplasmaic tend a sai Fazenda. ‘éfla murehe - plesnlise. Quzndo a concentraco interne & mar, oHguido do me exe fntar ne eélule, dilatando-a- deplasndise. Neste caro, se 2 dferena de concetrago {rande, pode aconteoer que a cla estoure. As elu que possuer viciolos sao mais re fiferenge de concentra, pols estas organo, lém d outras Fung, apem retendo ig (O'tansporte afivo através da membrana celular 6 primarianente relissdo pols enzimas ‘como importante bora de edie potssa, que tem fungo de manteropotencial cleo cules Mui eulas possuem uma ATPase do cleig que opera us concentric intracslulas Ciclo econtola a coneentrago normal (ob de reserva) dost importante mensageir sec utr enna actus quando a concentra de ellelo sobe demasadamont. [sto mostra pode ser ransportado por diferentes cannes, que no ee encontram penanentemente ayes Td ainda dois procestos ém gue, 180 apenas moléculas especies, mas 4 propria eb ‘membrana cellat €envolvidn no transporte de mati (pielpalment: de grandes molds Gena e pra fora da etl q = endocitose ~ em que a tnentnana cctularenvolveparticuas ou hui do exterior ‘St pingelige ca trmspora para dante, ns Form dma vesicle 2) Fagoeitose (fago= comer cela ongoba parla stiles, relaivamenteg 3) Pinostese (pino= beber) pales hguidas ito pequenes sto captaride prosetso. © + sxuctofe— em que uma vesioula contend material que dove ser explido 5 une ‘ein, que depos expele 0 seu come / © ctoplasma _ ‘Os componentes do ctoplasma- O cheplama é constiuido por um roeral maison meno ‘ceamado bialeplasma, Nele estio mergulhadas cstrutiras considers viv, 08 org ‘itoplasina. Cioesguefto £80 bras de preiasfnisimas no haloplass. “Feeaes de Preparndieoot Exomes de Adaisxo a0 Ensino Superior ~ wa. cpeoes. 0. mz Qiimicainente 0 hisloplasma ¢ constiuido de agua e moldeulae de proteina, MieigpessTo gue ov gulmions chemam de cole. A regito mais extema do ctopasma ¢ 0 e biiante viscoso. A part fern do hiaoptasma € o endoplasima ov cites que & hteatios de cole no extado de so EF ima corente citoplasudtea rentads num exo. sonido, sendo bem visivel Ni i enaoplasrn do mui olla vogenis. A velocidade da eiiose & sumettada pels ede winperatre. tiueholde- Fo movimento das amebas e dos globus braneas que so capares de Hipodcs, To so passa como 0 peeuddpode oo devruse na parte wascira © se i dani, dossa forma a smeba se loomav ndoplasmstico- Sto win sistema de membranas duplas,lpoprowices. Bssas membranas Ties, sacs achatades ©, obras vez tuloe. Conbecerse dois tpos de redeulos: O rontico lise, consituido apenas por membranas © 9 reielo endoplasmitico ruoso Headstidos an lado extemo das membranas griaulos ehmados «Ibossomos. Festi iso sm wgumasfanges bem dvies: Tyas: veaytoreneimasoas ~ As onzimas ficam associadas ws sut membrana, er sinteae de Tipidloe na céluia - O reviculo produz wiglceldens,fosfélpiios & es sri subeténcias no fuerlor da lula, desta para melo evicewersa - suas rembranas shunicam come eariotecae- membrane platen rovimentando Se. Wien preseto oemtica-o retculo pata teguar a presto ori retrao halplasma © i gubstancas em sus envidades: ye Substncias produidae ~ Os vaoolos das esas veges sto pares hipeteofadas fils doses esulae onde srmazenany gua, sels, apdcaresepigmentos Felice rogoso olaoa de desorpentar todas as Runge do revculo liso ee ainda sna eid presence de ibossomos. oy Potem ser enandos iets no lopli pes ant os ors SJ. RNAS nat cas lo chanafls pommes plone. Cah ritmo € bos erica Quinlan eons situures so conaisdar por RNA. © Be onerooes qmmto acta unt fin de RNA. stam cx sink de Bi oe tomar cates de proto fe Golel-O complex de go de ums éluls 6 constinido de vitasunidades menores, 08 | ‘Cas ictossomo & compost par ume ilba de einco ou mais ase achtadoy, tos de Fo pl lipoprotsie,eaispoto de forma regular. Nas bors Jos sacos podem ser chscrvadas Fay proeesio de brotamento, se difere do retculo cadoplesmatico liso levido so nip ragular doe eeode achatados enquanto os componenies Jo etculo se distibuem de lpn clus. Os papeie do complexe de gle: io da esna de dino prneraiieo - O8 dein eGo pequenas estrturasplandlares que as eflinaa do suen pencestien 9 de muco des cul callelfrmes do intestino - Na mucosa intestinal, exis ful sem forma de elice que procizem Um igudo lubecane proteor,chamado muco, ties tun material commplexo, conaitulde pritcipalnente por glcoproteinss | proteinas pollssacrideos). el tb € repens pa ers doris pre qu ep ds ts voseais em divs jmsscino do expermatorside ¢seretado polo compleso ée gol. Pesniplexo de golgi crigina os lisossomos, veniculas cheias de enzimas ‘Sto pequenas vesculas , que contém encima digestivas de todos 9s tipos. Eases en ‘malta queaedutaengiotae,ocasionalment, elementos da prépria cul [AS onaimasligossdmicns ato prodczidas no reioulo rugaes passa pra © compleno ‘So empacotadas liberadas na fora de vesteulas Iisossoaos pris). Quunda ue alimentos ¢ englotadss por endcctose, forma-e um vactolo alinentar, um ou we Funder-senofagosiomo despeando encimas digestivas pele, assim forms 0 vaclo rmolécules provenits da digetto se fundem na etoplasma, vactole chelo J rei ‘Se yocdolo rebdval Fungo dos Lisossomos: 1) Heterofgieassubracas que entra macula © So digeridas pos isosomes x: fxgoctor pnceltne ») Autofigica: Os Isossiomos digerem estraturs da prépri cella [Bx orgneles que perdem mua finglo esto digeidus ou em casos de subg ostutr, ) Autolise: Os lisossomes rompern-se e matsm as edulas como caso asco, doe fausads por ialagzode p desilen, destino regGes do pulmo ‘Apoptose rte celular programed. COprecesso no qual a edlulapromove sus sutederiigS0 de modo programado & chat Eade fenfmeno 6 importante ra embriogénese, no deseavolviment do sion it Aifereclago celular entre tos. Peronissomos ‘Sao estrus cm forma de_vesfeulas, semethanes x0 isossamos, contenda ct relacionadas a reaptes que envolvem exipénio, Uma des enzims € catalina, <

Você também pode gostar