Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
GRUS ECU
EDITORA CTRX
SÃQ PAUL
pytC 198 Pulo Rón
D meo Aur:
O bo de ltm
G
�
56 99899
irets rvs
EDR CULT LIA
Ru . Máo Vice 374 - 270 - São Pulo, SP - Fn: 272 13
5
o eles que lêem a hista de pa', p e comt pelo
pfessor Os alunos fazem pentas e são ados obre o pítulos
plicados Talvez ten conseido asim conferr nte r
a um tto desdamente ádo si.
Ao que me arem de bor em acronsmo ao cocar
ns mãos do jovem Quinto Hocio Fco e de seus coles trechos
de Európio, resondei que m a ôn dese tor não
passa de sples compênd de dos e fato, de me ro sem
ractítis psoais lquer pfesor Antide o fa
mais ou menos l; e b1io plo, "o endor, a los
pelo pre de s istre ano, n deva s dos piores. é cro
que a presena deles entre a pgen do vro me fez itar os
ceos de Eupio ao começo no e
O liv contém an ouros trho eto, anet, provér
bio e até pavras cdas, que gelmente o acolhda com o
sde entussti pelos aluno tão aqu tamb, embo reno
vados, o eícios de recapição dfa em jogos e queb
cabs, asim como núm eícos de apção co
no m s lições a fatar o abalho s mestres.
Os voburs apensos às let I a XX ó contêm as vras
anda no encona em leitura anteor d v ou em GRADUS
PRIUS Mas as pavs que j ocoem estão reuni no Lico
tino-Portuuês do m do volume, que contém tamb todos o
vobulos s leitura X a X É novde o Lico Portuês
tno contendo o vobuo veõ.
Resta-me aadecer, como spre, ao didos amgos que me
auxam: o o Adano de Ku, não somente na rev,
m também na dou tl e na reção, e o Teles,
na leitu s provas, e edir ao prezas coleg que adotarem
GRADUS SECUNUS em au que contnuem a me aju a melho
r-lo, comunicane quer crt, obseo o conseo.
Rio de Janero, outubro de 1954.
PAULO RNAI
6
O SISTEMA D ACENTUAÇÃO ADTADO
ESTE LIVRO
Sinais de quandade:
7
I
v -
PUERI RUM I SCHOLA
9
. OR: - Sro fo brevi ut4 mater cvaleat et xts
nter it�m inter vos apparat.
AULUS: Qid h no5 tc discem, master?
OR Histor' Rom lem e expicab
-
VOCAUO
10
qui(rpn.) que
.
A? pient adv bimente, com
tum ngo ao
re (adv dento em bre inso s � ennar, nstr
-xi m
§ 19 A de dos bstos
a) Dec um nome siica enunar m deteinada ordem
as ve fo que ele reeste sendo nçs que desemnha
na oração, iSto é, enumerar os su cos Em am h ses cos:
nominativo co do sujeito e do redcavo; voo caso do
cento; tvo o do obeto dito; giivo; so do
adunto stvo ou adjevo) vo o o objeto ndireto;
abvo o do adjunto circunstan ou adverbi)
b} Os subsnos, confone sua declinao, aeme em
cnco uos or outras lar, h em lt n declçõ
·
de substanv Par se a que uo erten um substnvo,
basta conhecere o genivo sinr ois este caso tem teinação
diferent em cada uma ds declnações
ae na 1-na Iis na 111- n N,- ei na V
Ver a taa d á 19.
Nos oauláios ansos à leiuras aim omo no xo
LainoPorus a tenão do entio esá indicad ao ldo de
cada substivo, o que aconece em todos os dioos atinos
§ 2' Cnjç de "sum e u sts
a Sum es, esse fi ''se ou str)
IC SAO T
Ps. Iprf Fu Ps Iprf. Ps. Fu
1m e e dm eem
e e es s/ ees esto
t erat et dt et esto
v
m er emus simus eem
erat r ' is sitis ee is este estoe
Int ert ent lnt essent nto
"eu u, u e u rei eu ja, eu fo "s'l, "s
etc c. c ec ec. ec c
11
(continção
INDICATIVO SUBSANTIVO
INITIVO
PAkTICÍIO SUPINO
12
EXERIOS
13
n
DE MORTE CLUDIE
15
VOCAURO
16
) A seguna clas é aa es ajevos q encem
à I eclinaçã Alns ees -cm vets ("ang) ecliname
cm s sutanvs gru A a ane mairia, prém see a
eclinaçã u B.
c) O ajetivo B em ser ividi em três ups:
trifes ifrme e unies cnrme tenham três uas u
uma frma ó n nnativ singular. Mel s tifes: acer
acs ac (lent) s ies: fo foe (frte) s
unifes: atox (atrz)
Ver a taela a pág 19.
EXERCÍCIOS
17
S. Conjugr abs no pnt o imrfeito o inicao, m
·nos me tempos do subo.
6 • . ·V!o:
Enquato os colegs studa, So ev aente O menino
cdv d dnté. To rdeu a spa O professor e
Sxto cmpô inscço para túmo.
Na isçe a o so u é to cm a le 1.
18
QUADRO Ómco D CIC DECLNÇÕES D UBTNTVO
I n 11 (GA) IIL ( B) J v Paç
N S Yn�s pr r�m dolor wrY QY-S U nt n� N j
. roH do'n- p rm door wrYa r U ar- aen r
A rom donm �1m m orm wat ru - nm n� , j.
n ro• d'·l pu&1 f dolor ra r v t ar n . r tdi
Dt r doYn p dolor v r çv- t m nt aol . J
Al. doYn pr w dolor wat r QYo a r- n n� r adjdi
LUR
. doYn pl t- c tas r c- -s ar t . r jt
Voe. 0 don pr f rs vas rr a nt • r-
Ac ro n r dor rats r Y s ar t n . d
G. m m m dol1m tat 1m :um t p n- um rm j.
Dt ros doYns p dolr as s ars n n r- n
Al ro doYn ps v dors tats r· s s s ts n r-s jdr
G
a- atx w
V bn- bn bn1m Pi a a - fo f- at t
c n1m bn bn1m 1m pl - P1 - fo o a "r t
. bn b bn pi - Pi« Pi ac fo for t
D bn bn bn P r Pi« Pi c·l a f fo a
A on bn b P p-i ar a aer ort f ·- m
LU
on bn bn - Pi« Pi le S acr fo fo• a ar r
Ve. on bn bn Pi Pi« fJ - ar fo • a are ,
Ae bns on bn< Pi Pi aC a fo, fo a r l•
G n. onm bnm onm Pim Pim Pi m ar a acrm forum fortum am !rm
t. bn bn ons i p i a as acs forus fos aoe
Al on o bn i s Pi as acrs r fous fot atc wtr
JOGOS DE DECLIAÇÃO
Completar as regras gintes:
I. A terminação -bus é própa do do
e declinões
6 A maior parte dos adjetivos da 2� classe forma o genitivo plral
em
20
Il
DE CONSOLATIONUS SAPIEN( E
21
cm ev / - m fu
e (pp. abl.) de, en p,,�, rr
cte (dv.) decerto, m
dúvida qtdui do o que
s, -, u - cr cr, , �. corr, me
cs - u - nro , di
te -s, -, moderar nde.) medade
- t (adv.) honestente
'u mis leve cl, -, . cular ne
f oa- l rar
enta -e f. paênca,
sia
ção
§ 59 prpo
ERC!CIOS
22
3. Der em lam: Co o profeor. Sm os alun. En gos
4. Decnar opt'1 r et vr pt
S. Dizer qtos verbos a Ileira esão na 2! ssoa do sga.
6 Determn o co, o número e a nção d guintes palr
d leiura dm cln bus mnes fo, patintã
S.
2
I
v
DE ROMULO E REMO
25
VOCUÁO
sts, , - guine us, -, . o paeo
Roms, -i m Rômlo Al , -Y m. Amúlio
Rem, - Remo s (pron.) o
bt -um cois admi , -s, -U e, engar
n. pl. veis , tum
m spto, soriado oco, -, e, maar
m. um
itum, -' n. começo cls n. clemene,
t, - f. w( ct) bondo
sa de Vesa) q (cj. o qu
stos, . guardião, guar- e f. mam, costa
e. f diã en -, re, expor, abd
t e f. Vesa (deusa -posum nar
do l) ppost pouco pois
b -, � c- e f loba
-ps, -pm fe, e f fera
cet, e, -uit r peiido slm (adv) mene
(impess.) �- m o pqeno
Rh Slv f Rea Sívia c, ct n lei
gem ni, m gêmeos a -, re, ü i, liment
m pl. -m ou - um
quom dos qs, jo Fsts, -i n. Fáuslo
Mr, M m. M (deus· p en. pobe
da guera) pp )
27
Potvo oparaivo Superlavo
igr, i , i m ior, i ig"mus m
(preguçoso)
r, acs, r acror, acrY ac"mus, , -um
(áspero)
EXRCÍCIO
28
v
29
Pnp'o vtas ma hlor erat qam6 c urr'�
m
VOCAUO
30
ente: a, , ame, amv, t C o uxio det
cino o podee obter too tep o rbo
b O verb lno pue tê ts: o do pnte, o do
pereito e o do upino.
c O te do presente e p o po do
to é, o eguites: preente o no, reito do indivo,
uuro do indicativo, preen do ubjunvo, reto do uju
tivo, pente do imravo, turo o rvo, paticío pre
ente, innitivo presente, gedo
A eira de ormr ete te n qtro conjuçõe
·depreenee com lidde do qudro nópco pás 33
36, po nele sux pre eprdo do te
Obtemos o te do peeito rtdo o - fa do pretéito
pereito do idicavo (quao tmpo pmivo. Desse tema o
se o eguites tempos: pretérito pereto o ncavo, misue
pereito do iditivo, futuro pereito o indcvo, pretéto perfeito
do ujuvo, mis-que-perfeito do subjuivo, intivo perfeito
Em todas cojugações ees temp chados tempos do
perfectum se form de mei idênca (ver o qro siótio
acia citado); o que elmete difere é o tem do peeito ao qul
se acreetam as teiações. E por que o pretéito pfeito ura
etre tempos pmitivos idispeveis.
O tema do supio obtéme cortndo teinação um o
suo (último dos tempos pmitivos) Deste tea fomame
1 . O supio em m ama ("aar, "para amar)
2. O partiípio turo: au, -, - ("que h d amr)
3 . O iivo turo: t -m, um ee ('aver de amar)
EXERC{CIOS
1. Dizr em que tempo e mo estão eguintes ver da V
leitura: videe{'nt, crecebant, incepi, en,·e
2 Passar para o resete o imo paráo d IV leitura (de
Vtabu áret).
31
3. Conjug vo na 3 f peoa do sina de todos os tempos do
ndiaivo e do subjuntivo, com a tadução ao lado
4. Poua a V leitua tês adjunt cicunsanais foaos om
pposições
5 Pocura nes mesma eitura os adjetivos que qualam bis
dmo, urbe, ai civ'tas vc.
6 Veão:
No omeço Roma ea u humilde aldeia Se moadoes
eam pastoes pobes. Remo eseu a nova dae Su
pla impdentes ita muito o imão
32
QADRO S ÓPICO DA VOZ ATIV D
CONJUGAÇ Õ ES REGLARE
(Ciç n pg sent)
I. n .) Dl.) I.
PRESEN DO INDCATVO
IMPERFETO DO DCATVO
FUTURO DO INDICATIVO
33
(Cnt)
L o I) Db I.
PARTIC!IO PRESENTE
PARTICÍIO FURO
GERÚNDIO
ad ad ad ad d
m dm lg-nm cpi-nm udi-nm
e e e
SUPINO
34
( Cn t u )
u. ll .) I
PESEN DO SUBJUO
e � l cp1 au
e·s ds l cp aud
ae d cp aud't
e dem l - cp audi
et vide cps audits
et dn g cp auánt
IMPERFEITO DO SUBJUNTIVO
e dee cpe
aude
e de·. e cpee aud
a de e• ce audiet
es dee. l cp audes
s deets get cpe. audet.
e dee let cpet aude
35
(Cntuão)
PRESE DO PERAO
RO D ERATIO
aud-to
"
a vd-to rgzto cp-to
mato de to cp'to audto
a-tote vdtote lgtote cpote aud-tote
ato vdto t-n cpinto audno
INIIO PRESNT
INFINO RFITO
m
m,m
auro,
-s,-
�=. - }
o
C-
- (
uro o
FINO RO
mm 1
leuro, �
Q�m
-, a
•udi=m
m,m
cpuo � udito '
", .
�
36
V
DE SABIS RIS1
LUCIUS: -Soluos?
RB Recte ri
reg et poplo uxoe de'ant
do Ro Sao cio
urbi, ad ludo intait atqe
eo f'a apÜit
AUUS: Quo�do
Sai iiu leat?
ORB: at li
Rowo coent
ULUS Qu in belo
vicit?
37
ORB - Romani. Sed paulo post ctores c ctis pacem
fecen t
VOCAURIO
§ 89 Adjeto nuer c
38
19 udt 70 ta L
20 vti X 80 ctta
21 v u 9 ta XC
22 v du XXII 1 m c
23 viti es x 2 centi, ;e, ; CC
24 vti qtt U 300 eti ;e, ; ccc
25 viti qque 0 qeti,
26 viti s ;e, ; CD
27 vgiti stem XXVII 5 quiti, ;e, ; D
28 duodeita XXVI 0 scti ;e, ; DC
29 detrita X 7 septie, ;e ; DCC
30 ta 8 octgti, ;e ; DCCC
40 qta XL 9 ti, ;e, ; CM
50 quiqta L 10 mile M
6 sta LX 20 duo mi ,etc.
l 2
M. Fem. Neutro Msc. Fe. Neuto
Nom. u ua um Nom. d e duo
Ac. uum m Ac. ds ds d
Gn s Gen dm dm duom
Dat ui i i Dat. bus db duobus
Abl. uã u Abl. dub db bus
3
c. Fem. Neutro ,•
No. Ie t
Ac. e t
Gen. m um tm
Da. tbus b b
Abl. tb b bus
39
Duet, �e -a e as ot centen declinse sote no
plurl e seem a 1! cl de djeos
�iUe no singul é ndlável no plur emprega-se SOJente
o neutro:
Nom mi
Ac mi
Gen. um
Da. bus
Abl. mibus
O nea e e efe está no caso reerido pela fre:
mil/ mi!t miUe o mle milit'bus; o nome a e mi
refe semp no gentvo pll: t mi mitum tbus mibus
mitum.
EXERCfCIOS
40
V
v
DE PRIS SUCCESSORIBUS ROMU
3. Urbi Rom
41
VOCAURO
§ 9 Adjt nuer o
42
9 pr 259 vcesmus nt
29 us 269 cesmus st
39 te 27Q cm tmus
49 qrt 28 9 duodetc
59 quins 2 9 undetcesm
69 t 30 tcesmus
79 sts 4 09 qsmus
89 octavus 50 qnqgesmus
9 non 60 sgesm
1 dmus 70 sepg
119 undecmus 80 octogesmus
129 duodecYmus s
. v
9 0
139 te dmus 1 cent'm
149 qs decmus 2 centesm
159 quintus d'mus 300< entesmus
169 stus d'mus 4 009 qdentesm
179 eptmus decmus 5009 qngentesmus
189 duodevces'mus 600 scentmus
19 undevcesmus 7 sttmus
209 cesmus 8 octngentesmus
219 vces'mus pus nonntes'm
229 vc'mus a/ter 1 mümu
239 vcesmus t'us 2( bs mUem
249 cesmus qs
EXERCÍCIOS
4
VIII
DE ANCO MARCO ET TARQUIO PRISCO
LCIS
v
Qus successit Tulo
Hoso, master?
ORBIS Ancus Marcus, Nmae nepos q contra tum
.
§ 10 Ponom p
SIGUR
lf 2f p 3 p
4
PLUL
1f p 3P p
Dt ob 'os a nós" vob ws, a ós" bi sea s"
Abl. no bis or nós IbÜ or s" s or si"
EXERCfCIOS
47
2. Pocur n leitura quatro auntos unstnis fod de
pposição seida de acavo.
3 Conjugr ap nó psente e no pretéto pefeito do indi·
tivo.
4 Dizer os t s tem dos rb co e ng
S. Completar por pronomes psos:
Bn pu m: pat. e ut, t . e dn
. Su d Ob; s . docet hstor'
..•
48
I
49
VOCAULO
so
CSOS SIGU PLUL
Nom. h t h hi e M
Ac hun n h ho1 g
G huw hu1 hom m hm
Dat hu h hui hi hig hi
Ab. hõ hã h7 hfg hi h
EXERCÍCIS
51
S. Trspor todos os vrbo d leitu ara o psent
6. Vão:
No tou conn c e a; i a pa na
, àee. Bnamos o e enin m c aquele
A própa profora aou a ço díc.
v v
MELS EST I AERE QVA FACERE.
52
X
DE ULTIO REGUM ROMAE
53
tus et ie3 Tarqn pop'lum ctat et aquio imperum
ademit Mox exectus, q civitatem Ad cum io rege oppua
bat huc liquit Venietem gem4 ad Ubem pop exclit
Septem ge Romae dut qdta t at
VOCABULRIO
§ 139 Pnm l
54
C MA FE. NU
NU TUÇÃO
No i e que
que"; o q", a q
Ac. em m que"
que";; o qua",
qua", ''a qual"
qual"
G . s s cu
cujo",
jo", ja"
ja",, jos", ja
jas"
s"
do qua", qu"
Dt i i i a qum"; "a qual, "à qua"
Abl. o o or quem"; o qu", pa
o
qu"
Nom qUe
qUe e qu" os qs", quis"
Ac os s e que"; os quis" s quais"
G om tm otm cu", ja
ja",
", cujos"
cujos",, 'j
'js"
s",,
dos qus", "d quais"
Dt. s is is a qum"; aos quis",
qis"
Ab s is is ''por qum"; eos quis", 'pe-
l qais"
XERC{CIOS
56
X
v
RILIUS INTEGAT DISCIPULOS
57
O.: Quomo t lup pos?
AUL.: H.
-
VOCABRIO
v
te, - �e itrg e , e pensar
.
-, -m "'· s
quot? (v.) quants? cndo is, � cf
qáu ? qnt tep? fdi, sum
reond'o, s, re, espnder ls -i, re perd
di, sum n notum
gemus, -, um eo . zT s . er
ubi? onde? e - �e -, er
ita (v) a -m
58
149 Poe ito
ERCÍCIOS
1 Dze o tê te d bo regno, tdo e no.
2. Ai na letua tod fo e ponoe nteativo.
3. Foa gt qu ponde fe egnt:
Lu pu invnit. te eos at. TarquinY mus
fecit. Pat o b. Roms Mrtis et.
4. Repone co u plaa ó à sin prt:
Quem occit Ros Cu u t Re ? C cceit
Nu Pompiu?
5. Co�plet a fe gint co fo do ponome deon-
trativo i, e, d:
Romlus it . . . qui Rom conâdit. Fater . .. R et.
S reges . . . uccent. Pot . . Nu t.
6 Veo:
O pofeo nterro o luno. Que ponde be? Todo,
lvo Lo que no tudou a lão. Obo epe cga o
luno que não etu, hoj edoa a Lo.
59
JOGOS DE VOCABULÁRIO
1. SNS.
2. ANIOS
3. HOMNIS
Cd um gns avrs r f vrbl n-
nal; dr o seni da dus o
am, alis, as, l, ls, les, r ro, ss, seo.
60
4. CATGO GRAC.
61
X
v
DE STUDS PUELRUM
1. et: "tabém.
63
Proverba a msra exicur e a discilis i abeis sio
descbunur.
VOCAURO
64
Ai teremo:
PRESETE DO DICATIO
v
vidr fgr capr aud1r
"
vide g' cape audi
vide-tr égt captr auditr
v
vider Igr capr audir
v v
vide 'ni lgn cap1mr audin
65
PRESEE D SUBJIO
Mit vezes a mesma idéia pode se expessa po meio de vebo
ativo, como de vebo psivo As podese dize:
EXERCÍCIOS
1. onjugar no psente do indicativo e do subjunvo d vos
ativa e pssiva hibo, com a tadução ao ado
66
2 Tradur para o portugês monor, mon dcb'ur des-
baur ce mur ceamni
3. Procuar na leitua seis complementos de caa eente
4. Tradur paa o latim co fon do verbo to:
somos saudados, sejas saudada sejam saudad, é saudada
5 . Passar para a voz psiva
Pe masm ecan Beum ciiaes vasa. R se
legem.
6. Pasr para a voz ativa:
Iul a Dsil/ ducr. Orbilz a discipÜs saluaur. Leges a
'bus seanu
67
XIII
v
DE PRIS CONSULIBUS
v
ORBIUS Ia vdu qu�do Romni septum et ult
-
mum regem Tarquinum expulrnt um pro uno rege duo conswes
creabtur hac cuã ut si un mus fuisset ab ltro crceretur.
Se consubus mperum num edeunt
QUINTUS: - Cur non diutumum, master?
ORB: - Pacit ne imperum long's um annum unum2
haberent ne per diutumittem potestatis insolentiores3 redderentur
sed ciiles semper essent. Fuerunt ig'tur no pmo consles Lucus
Iunus But et Taruinu Collatins.
VCABULÁRI
69
annu, -, um de no rdo, , -�e. toa
du, -, um duál i ám
con, �lis m cônsul dtutas long dução
pc, es, da -t, f.
ere �i. um civil, e fável cotês
Yus {dv) po mis tempo r (conj) pois, potnto
tetas, -t f. pode Lucus Iunus Lúcio Júnio
lens (gen. ognte, B Bto
inlent) insolente Tquinus Tqnio
Cltis Coltino
IMPERFEITO DO INDICATIVO
I. n. ) b) I
·bar vide ·bar lgebar cpi-r ebar
m-baris víde ba g cpiebas ebri
btur vide u gebar cpi-ebtur ebr
bamr vide-r gebamr cpiebmur ebam
bmni mni gebamni cpiebamni ebamni
bntur vide-banr gebanr cp-ebanur ebanur
e do", e visto", e lido" e peso", e ouido",
etc etc etc. etc etc
ERFEO DO SUJTIVO
I. n ) .b) I.
ae-r videe ége-r cpe udie
ae -ris videe lge i cpe -i udi-r
e-r videe-r lge-r cper ur
e-mur videe-r lge-r cpee-r
v
dmr
ae-z videe-m'ni lg'eíni
v .
cpee-z
v v •
m'ni
ae-nr videe-nr lge-nr cp'er nr
fose fo fo fos fo
do", etc vito", etc ido" etc pso", e ouvido", etc
70
ERC(CIOS
71
XI
it.
73
OR. Non auc. Uque ad mortem ex expul non1
qieset. Nono anno a genro eiu ngen exerctu coletr qui
inirm scr2 vndicaret. Hote ten vre c'um ium
erabnr
SEX.: A Tar�u Superu do vt t?
OR: - Cua e cont4 et n e ur eno et etudne
confect bevi ot.
VAUO
aequus - - ranqüilo, quesco e dear
reiado quev eum
i (adv.) elo contráo s (en. ente,
resttuo s retabelecer ent) enoe
e H lgo s e reunir
utum l lecum
A, unts m. Arnte epel e repe
nvYcem (adv.) reciprocente pl ru/
taen (cn entetanto m
reco z, e rerare no s e v acabar
cess cesm ou ' tum
Porse -e m Pona Ce -m Cm (cidade
paene (ad) qe f pl. da Ilia)
v (conj) ma n{r fe trota
res publ república fe -tl,
la ltu
dcorâ -e f dcórdia senzum n.
veice
v
po is e pôr de lado audo ns f. aição
w pos'm ncYo �e. acaba
uue (expre- até ec fect
são prepoitva ob s e morrer
de ac.) ou -' m
1 qui ut + i.
=
74
§ 1 9 Voz ps: ft do dito
§ 20 Paicípio pdo
75
ERC{COS
76
XV
V-
DE RVRNI ERGA SENES
7
VAUÁRO
VI, ·lS,
vi, m s ssum
Lcaon, Lcedemôa s, es, e, ntare
n f Esparta si, sm
cidde ps, us m apaus
Gréci) t'pl (gen grade
senects, ut f. velhice mltfcis)
nestus, -, um honro ncts, -, um td ter
domium, domicio, rs, -, um dret
v.
1 m habitação , n vis, nã qerer
m (adv) em prte lle, /i
nenhuma trbo, -s, -re, peurbar
horatus, -, um hnrado -vi, -tum
ol (adv outrora vehent (adv. mut
quam um certo pec, -s, are, mer uma
thm, - m teatr -vi, -tum fta prce
ncess, us m asistência er m
sth (av dai em
dte
78
DICATIVO
SJUNTIVO
Sg. Plur.
amau a um m · ati -e, - mu
au, -, um e ati -e, a et
atu -, um et ati, ae, - nt
eu fi amado, a", etc fomos amados, -as", etc
EXRCfCIOS
80
S. Pasar para a voz pa:
Srn dcW mi dcebat. Pele lectn sõeban
Mag pueU l f�m Ti ntellYm fab'
6. P pa a voz atva
A civYbu nsu sn m est. us lat a ncto
ne . Pele fab vt batae nt Re
ent senecti e a me hebY.
v
HODIE MHI, CRAS TIBI
81
QUADRO SINÓPTIC DA VOZ PASSIVA
DAS CONJUGAÇES REGULARES
I. DI.} D.b .
PRESENE DO INDICAIO
r
amatus um sus um lectus
amata
amatum
amati
matae
es
est
sumus
estis
sa
sum
s
sae
sae
res
est
sumus
estis
lecta
lectum
leti
lectae
es
est
suus
ts
pta
ptum
pti
ptae
ptae
es.
est
sumus
estis
audita
auditum
auditi
auditae
es
es
sumus
estis
amata
amata sunt sa nt lecta nt pta nt audita sun
amatus em
PREfRITO
sus
RITO MAISUE-ERFEITO DO INDICATIVO
amatus
amata
atum
amat
amat
er�
es
et
er!us
sus
sa
sum
sum
i ir !nUS
ers
erJ
lectus
lecta
lectum
lecti
{ o
FUTURO ERFEITO DO INDICATIVO
ro
eris
ert
emus
ptus
capta
ptum
pti :
erit
ermus
audtus
audita
audtum
auditi
e
eris
erit
erus
atae ets sae ets lectae ers pae eris auditae ets
amata ent sa ent lecta ent capta ent audta ent
PARTC!IO PASSADO
amat -um -um lect -um capt - -um audit o, -um
GERUNDVO
am, a, um vid-, a, um g-, a, -um capi -um audi - -um
SUPNO
amat
amat vis lect pt audit
QUADRO SINÓPTCO DA OZ PASSIVA
DAS CONJUGAÇÕES REGULARES
(Continuação)
11. lll) lll.b) I.
PRESEN DO SUBJUNTVO
ame d- lg- pT-
pT- aud
ame1 de- g- cap audi
ame·
ame· de- lg- pi- aud-
ame vide- g- pi- aud-
ame de Eg pi- aud'
ame vide- - pi- audi-
MPERFEITO D SUBO
ame dere gre
gre p audre
amare1 dere1 g" cae aude
amare
amare dere lgre ca� aude
ame ere �re pere audire
amare dere . gre
gre capre/ audre
amare dere gre capre audre
'{ 1
PRE'RTO
PRE'RTO PERFEITO DO SUBJUNTVO
j -a, 1
ama
um,
m -um
amatos,
a: -a esse
Nm,
v
a u
sos
a a
] ·�.
esse
INFINITIVO PERFEITO
-,
lectos,
-um
a a
esse
ptu
.m .m
captos,
a,
esse
"ditm
um
auditos,
-as, -a
INFINITIVO FUTURO
amatum sum lectum ptu auditum
XV
DE CORIOLAO
1 . quid = aq
2 Traduir pelo indicativo
3. qdqe = et qi
4 opugtrs ert: "ia asd".
87
Fletu et deprecatone m�m surat Coriolus reoit
exerc1tum Atque hic secdus pt Tarqiu fuit q dux contra
patr s est
VOCABURO
§ 229 O upn
88
§ 29 O gedvo
EXERCÍCIOS
89
2. Na leitura ocorre três zes o elativo q Der s a três vezes
está no mesmo número e co.
3 Procurar na leitua u complemento de caa efciente
4 Foar os dois supinos dos veos , ago e peto
5. Formar o gendivo de q plco e apo
6. Tradur pa o pouguês:
Duces Volscom vennt aum petdu Docendo
discYmus. Ven'm in schm lectum et scrpm Nbo
tibi re auditu miblem
90
X
DE MUCIO SCAEVOLÃ
P pra
LUCIUS: - Nuper de Coriolano dis master, patr'ae
suae hose. Rogo u hode de quodam1 o insii pat'ae ati
louars v
ORBIUS - Rece peis, Luci Exempla fortum virom
anos iuv�num oe oae ncendunt Ido nunc vobis c
lem alem es dic, aidm ac meditandum2
Iam audivss nen Posenae, es Tuscom si ius
Tarquini Supebi quem pop Romae expurat Poena urbem
nostr a ac diutino bello urgebat Id Muc'us iuvnis noblis
aegre ferens castra res cl, ferro nctus, intrait3 Regem ad
altaa mmolem fsta cie catus oppssus est a militus
qui eum toena4 minati sunt
91
VOCULRO
§ 29 Os veos epoet
92
porque é i à voz p; m é po pr t o
o tradu-o par que que vedo por o e o
psiva. Ei qui u prdi depte de cd cojugo
I. minor, mins, mi, mi s "eçr
n lcr, poices, pi s s roeter
III. a) quor, loqu�s, qui s ''ar
l b) ieâor, ned, ind iss m "etrr e
I soor, sorts, so, sors su "obter por sorte
Os quatro tepos pivo do rbo depntes o respecti
vente a 1 � pessoa do singur do psente do indictivo a 2f soa
do singuar do eo tepo o iivo prent e 1 � o do
ngular do pretérito perfeio do idictivo.
ERCÍCIOS
93
Xl
v v
DE MUCIO SCAEVOL
Par sunda
SETUS:
Terruee Muc'u inae Ponae?
-
95
psm qoqe Poenam
obtm cUi lonem
t�e in admiationem aen
t'a Mc'i ct
- Rete3 inqit
ad to M eisqe efe4 haec:
e cm5 t es petivim,
ex tã donavit "
VOCAURO
96
fo:lu, i m. biro vo, , , , cnveer
inio, , , pô sobre, ve mudar
ii, i clocar em c ., forar
eu, , r,
• v
quim cm- c c
usi, tum pltente vor, f, -i, vltar
t'or, �s i, ser tolera rs s
pasu m P, , f", efei
obliisor, , esecer t, rm
i, li m pto, is, , ii di;
peUlum, i pgo (ou i, m atar
to, n f. vgç dono, , -, psentear
mto, n f. adirao -m cm
97
) O sav de me ars ra- d geniv
m nglar d ativ d adjev spdene, sbs
tnd- a te - -. A tem cs'm (" mis
seente t te'') e pientissm (" ms
biente t sabate')
EXERCfCIOS
9
X
v
DE RGUL
Pa pra
99
Ao Ledaeonio Afi htes t et ae exe't
Roan u iat e o ceunt.
Duob aute nis post etellus alter dux Ro Afos
in Sil suat et clade ultus est Tu Chaniens a Reo
ue t pevet ut Roa poistu t pa a
Rois obtinet a utatione aptivor fat
VOCAB UO
10
c) eúndi: mium paa aeaça";
d) supin: mitum eaça";
e) Obsee anda qu, end paticípi psad ds vebs
pntes end av, mi aduzse p end ea-
çd e nã p eaçad.
EXERCCIOS
v
101
X
DE REGtLO
Par scuda
103
Romani cons'um Reli secuti sunt: Afros pacem tentes
nul admit Reum ves ftra Romae renere conabantur.
Ad Africam reessus omnbus supplics exsnct est.
VOCAULRO
mandatum, -i n . mnd
mndado
ado n-
n- spes, spei f esperça
cubêna mehele por Hércules!
s�quor, s, execuar (nte)
-i,
-i, -secutus sum ti non sum no o t-
plum {adv) u pouco to
Poenus, i m caanês suor, -s, -i, segir
duco, is, re, introduzr setus sum
i,
i, ucum
ucum mitto,
mitto, is, -'re
-'re,, adt
complus, abraço -s, issum
m retin, s, e, reter
do, s, re, peuadr .i, -tentum
ssi, suasum reeáor, s, voltar
s, us m. desaça , essus sum
ngo, is, -'re quebr suppicum, -i n supío
[e, cm abater stinguo, is, re, apagar; matar
stii, um
§ 279 A de período
períodoss ou oç
o ç composta
composta
10
prncpal Pa enconáa, devemos elmna de nío odas
subodinads, so é, que começam po pnome lativo (aqui:
um cnt o po conjuo sbonatva (a: ut Ro
prociscerer. D queque sob, duas (et pac a Ro obet
sob , duas
e ac peaionem ctivom facret) pnpam po conjunções
oodenava e e ac. Toda oaço asm é a mea espée que a
oraço a qe esá lgada la cjço As pois et pem a Roma
n obiere é subodnad, po esa lid a t Ro pcisce-
rer,· po ouo lado, ac petation pivom et é subo-
dnada, po esa lida a e pacm a ois obtineret Ne
condçs a orao pncip só pe se: Tm Chnienses a
Re
Re lo . . . petiv
petiv.
. O bo desa oaço é peen o sujeo:
Chagises; h bém u adjuno cunsl fodo po
nome reddo de peposção: a elo e ouo, foado po
adébo: m. Traduç
Traduço
o:: Eno os caneses
caneses pedam a RRég
égul
uloo" .
Perg
Perguno
uno:: a que
que Régulo"?
Régulo" ? A esposa está dada
dada n a oa
oaoo ela-
ela-
a neclada: q cepe: a quem t pso�.
M fla nd o objeo dieo do bo petive edir
o quê?" A esposa é foad pel ês oações subodinad (obje-
t po consuem o objeo do): Ro proiscerer
que aje paa Roma", et pcem a Rois obtie, e obes
a p dos omo", ac peatnem pom facret, e efe-
u a oca dos poneiros"
Taduço dena : ''Eno
''Eno os caane
caaness diram
diram a Régo,
ég o,
a quem t preso, que ajsse paa Rom, obese a p dos
omos e efetu a troc dos pioneos
Naualmene o poceo que acabm de exempca sofe
vaaes confoe a naureza e o númeo d oações subodinad
O que se peendeu da fo an ma mosa
EXERCÍCIOS
1. Expic o o,
o , o númeo
númeo e a fç ma
fçoo das pla
i'bs, con, cves, pplcis
105
2. c na leitu d iftv
3. Procurar na leitura dois parcípi pntes
4. Po n leitura c adjtos rcais foados
cm pposiçs.
10
JOGOS DE CONJUGAÇÃO
107
8. Pr para o sgar:
sunt, moner, nr, nivnt, victa esst, de-
, sis, dt, fent, rmt.
9 Pr pa o turo:
abtis, dt, vunt, satat, peunt, quies, aedit,
scb'mus, nt, pca.
10. Pr pa o rfeito:
unt, her, dbzt, ht, aet, consit, abes,
dnt, oblsczmu.
11 Pr para o subjunvo:
ct, init, dt t, inti, vit, los et,
rebatur, vicisti, pt, t.
12 pa a voz pasva:
Pa cde ginos so dit.
Tquin Ror n cpit.
S i Coi nom udi.
Mter t or ducis in urb vient.
13 Pr pa a voz ativa:
Hostes ute civum supebuntur.
R a cbu urbe puls et
vt Ostw ab An Mrco condYta est.
overb a mist disciplis plicabur.
1
A PARTIR DESTA RA, AS ALAVRAS DEERÃO ER
PROCURAAS NO IXC TIN-RnGU� D FI D RO.
XXI
v
SAPNTIAE POPURIS .EPLA
1 Vaas eleca
2 M mum lava
3 Oa a
4 Oro es ma rerum
5 Qualis rex, alis ex
6 A longa, ta bs
7 Vox popi, vox ei.
8. Si s pacem, para belum.
9 Mum es habere r qui
omnum
10 Bi ille mir es e qui felix i
1 1 . icom oa com'a.
12. Pau cum al, mula ec ore
13 . Qsue suae ortun aber
14. Clara pacta, boni ac.
15. Sre vol oes, ss incumbre pau
EXERCÍCIOS E PERGUA
1
2. N prb 3,ot e vt' es n me o?
3. N prwrb 8 , vs 6 rb u subsv?
4. N pr 9, lm é substv u adjeto?
S. N prb O,ate é adrb u ppç?
6. N prwrb 1 1 , omn e cn esto o e ?
7. Qu é sujet d prrb 12?
8. E quis dos pros ama h compleeto predti?
uo
XX
v
AENIGMATA
111
6 St m, sunt lacr , sed non es causa doloris.
Est ter ad caelum, sed me as imdi ar,
Et qu me genit, sine me non nc�ur ipse
112
X
v
DE CATEL TERTIAE
6 C. § 269,
1 13
Pau post Ae ae t
Macedon exerc't cs fgtqe et; x ip c paus
ft.
TEOGATION
114
XX
"
VÃO
Da eu ds flos
115
leitra, a escta e o co. O un esm com eslo na ce
d tabelas. Os mes e svr e ba m v n lunos
tagarelas ou pgiçosos. Dpos dos pmeir ensinamentos, os
eos er ntrees aos s q lhes esinav a -
tc, a iteratura e emis ae lberis. A a sa cltura era
copletaa por u tor, m o qu apren os elementos da
eloqüna.
116
XXV
v
PRORBI DE ANALfUS
VRÃO
D amr d leitr
117
m taos3 Escolher bem su4 litu é a
Pu smp obas s bons autos qu nstum coondo
L pa imnta a vo tlga N los, os ns omns
tas épocas fa conosc, do-os conlos, tstm
tudo o q bam. Qum no ta ltua, o p s u
homm cuto
118
XV
v v
DE AUGUSTO ET AVUS LOQUTIBUS
I. Appat crs m
ITERROGATON
3 a § 29,e
119
XVII
121
ton ctor, rator." N a r xt Aut ust
coo docto dd� acpt mrde c contubem.
ROGATIO
1 Q pdit opm?
2 . Cur so'us ctume ust?
3. r opfex verba r a dot?
4 tne ert Aust?
S . QuoÕo tigt doctom cor?
1 22
XVIII
v v
DE AUGUSTO E AVIBUS LOQUENmUS
TERGATINES
12
4 Est Aut com s plu veba lutonon adiest?
S. u et cor?
6 Pedidie vere stor oram et mn?
UBABÇA
24
7. or que haa no Foro etua d e loba?
8 . Qutos anos durou a onarquia em Roma?
9 Qu foi o motivo da guerra entre romanos e binos?
10 Quem ornou os pmeiros jogos de rco?
1 1 Quem te a idéia do pmeiro renamento?
12 Quem fdou a dade de Ósa?
13 Como cham s serdos encegadas viar o
fogo no templo de Vesta?
14 Quem era oena?
15 Como se amava o de da guer?
16 Conhecem m caso e mostr co os romos er
supersiosos?
1 7 Qual foi o general romo que tru a sua páta e atacou
Roma à frente de trop inimigas?
18 Quem mdou eruer o templo de Júpiter no Caitóio?
19 Por que hi dois ônsules e não u só?
20 Quem didiu o no em dz meses?
21 Qual é a oiem do aelido de Múo évola?
22 or que o nome de Régulo se toou u síbolo do ptio-
smo?
23 Qul é o me que mchou o começo da históra rom?
2 Qual dos re de oma moreu funado por u rio?
25 omo va a dea do lar?
1
X
VRBA RMUATA
6 9
t ' 0 1
3 I 8 U 12 14 S
,4
I. i
'.
9J(,U
12.34
15,67 i
18
1 27
DEFÇOES
a) Hozontais b) Vertis
128
XXX
VRB ITEUTATA
n
8 u
&
a 6
4 lZ T 0 J
"
I,
s !
O 2
a
13
m
1 5. 1 7
E
. 9
E
2
22. 2
a m
2. 27
m
1 29
DEFIÇÕ
a) Hntais b) Veicis
. Prorbio 1. Palavr de Júlio Cs.
2 ome pessoal. 2. Campo.
3. A De. 3. Feinino de 'm
4. Um. 4. Centro de Roma
S. Conjço S. Um dos os do pronome
6. 1. .
7. Cólera. 6 Ino,
8. Iga dos cachoos. 7. República
Pnome pessoal 8. Cinco
10. Cinc. . Cem
11. Conjuno 10 O meo que S.
12. 2\ pessoa de 1 dvérbio
13. Tenação d o dativo na 2 Prposição
111 del. 3. Por iso.
·
130
SOLON ENGMATM PAIARUM CX
C
1 . Sus
2 Aesopus poeta qu v turpissus, d saenss fuit
3 . is umni mites; dum rent ntr (id est sylb meá,
st mites; dum vertce id est, syb t'm spt te
4. Cvis
Tegla
6. F
7 Suprbo iterroganti: O Mo, r De net vt? eus
-
131
WXICO LTO-PORUGUÊ
A em:
133
A o (m) Apo (pta
ego)
t -, eteo
a ou ab (pp de a) por e a fe fe ai ala
ab, -i, e "v ou i t trr
sa i emboa afjo, - -re , -
abm, �s, �sse, ai estar a ar
nte er, - (m) po
ac (conj.) e o, s ., e ac
· ar,
ao, is, re, epi ep ar
cebe, ata a (def) a, dize
a -s, vi, a e (f)
acar aüquado (adv) a vez, um
ace"Yme (adv.) mto enera- a
mente aquis, id (pon) guém,
Acs - m de Ácco go
acs m.) ao, ação alz -, d ouo
ad (pep. de ac.) pa aas cf. AFFERO
adhc adv.) nda, até enão alo is :e, , am ou alm
ado s e, eci, iecm lmenta
ajunt, ui alte, �r m u (de dos);
ad s, e , inc o outro
m aescena, lga m, (n) o alto
mrao, s (f.) admação alms m) dscípuo
mõdm (adv.) inteene, ais i (m) mgo
completmene a -s, e -vi, -m
adverss (pep. de ac.) ntra estma gosta de
aco -, -re, -vi -m aor, s (m) amo
consui acs (n a') o,
aeger -g m dnte dudoso
As (m.) Emüo an', ae (f) lma
ama, -s (n.) enia idveo, s, .r, m
a, as m.) nota
aes aes (n) bonze, cobe l s (n
134
, (m. sío c
s, i (m o
ante1 (adv. s o s �r. di m
ante2 (r d ac.) s d deoar, ds
us, us (f) a ci e, i (n.) cu
appar�o. s, re, i, um Cr, s (m. Cs (o
aparer dado aos erados roma
prep de ac) ro d nos
es cf CDO
aqüil, -e f.) águia n is (m) o, orro
ctus adv) mais aprada- po, i r, pi, capum
mene rndr
s, ais f) are p's cf. CAU
at co.) mas ti cf. CAO
atque conj) e pto, -s, e, , - ro
auáo, is, ire, ivi ou i, im curar apanhar, gar
our, scutar put, tis (n.) beç
Astus, m.) Auguso (i ro, es, re, -ü (com abl)
meiro imrador romo) carecr d
Aus, i m) Aul stig, s, -re, vi, -tum
aurus, -, um áureo, de ouro casigar
te/a, -e (f.) cachonha
aium, Yi auxio
fus, i m.) cachonho
ave! inte ) le !
u, -e f) usa, motio
as, is f) pssaro ns, (m.) nso, recena-
meno
B
t, cepit cf CAI
cee ad) sem dúda de
be/um, i n) erra rto
bene ad) bem certus, a, um rto
bis ad) duas vezs us, i m) rco
bos, bovs m) boi to ad) der, rapidamente
brevi adv) dentro em bree vis, is (m.) cidaão, conci-
bres e bre dadão
135
vtas, -tis (f) dade delis, l
s, , m claro fo ius cf QU
iur m1 (nj) como qdo
udo, is, �re s m fer m2 rep de abl.) m
vis, s (f) a r? (adv) a quê? por quê?
epi, isti, isse {def) ter me , -s, e, -, um cuidar
çado de
coQe -e (m) cole
, is, re, i, cultum cvar D
com't (adv) deidamente
afalmente nt, m cf DO
mmvo, s, re, vi, - e p de abl) de acerca de
t movr dedet, dedi cf DO
mnis, mum elto, -s, -re, , -tm
mpltor, i, plu - s deleita
abrar deque {adv) en alente
V U
compono, -S re, poz, pos desbo, is, , spsi, sp
• •
136
dpUlus, i (. auno ei s, re b, d·
do, -s, re, d'c aprender nir-se
eud cf I
di c. DICO m cf I
do, , , di d eu, i (.) o
doc�o, s, , i, m ennar r, s () ero
doctor, s (.) profeor et (conj e, et et não somn
• • •
137
F g, -s �re, g, Yt
-
gerar, produr
fab, b (m.) orário, aífc leba, -e (f.) orro, eba, erra
fab, -e (f.) fábua, sóa r, -e (f) óa
fac'o, is, re, fe, facum fazr atr, s, , -s s.
ft 3l peoa sig pres. id. de felicitar, cumpmetar
FACIO is, - a, sério
fel ( e. fecis) fe , s (m.) rebho
fna, -e f.) muher
f, fe, fe, tuli, /m t
zr, lear, suporar H
, -e (f.) ha
, -e (f.) fn habo, -es re, -l um ter;
ftu, Yi (m) ho possur; cosiderar mo, j
jm, nis () rio gar
fortis, -, foe, corajoso hac cf HIC2
fouitus, -, um csua forto ha cf C2
founa, -e (f.) fortua sorte eres, edis (m) herdeiro
er, s (m) imo ud (adv) o
equento, -s, -r, i, -um hic1 adv) aqu
frqüeta hic2, hac, hoc (o.) este,
usra (adv) em vão esta isto
o, is, re, i, m fur hido, is f) donha
(de) his cf HIC2
o, -re, , -tu pôr histor, -e (f) stóa
em fu, afugetar hoc cf. C2
mus, - (m) fumaça hoáe (adv) hoje
homo, mis (m}homem
honor, s (m) ora, honra-
G a
hom cf HIC2
ni, m (m p.) meos hois, is m) ngo
en, (m) gero us, a, - huo
it cf. GIGNO mor, s (m.) udade
138
I edor, s, es s.
etrar em
m (adv) já honeste (adv) desonosamente
id cf IS iur, e (.) ijustiça, ofe
o (adv) por isso stus, , m injusto
iis, is (m) fogo cent, e (f) iocêa,
os, -is, �re, -novi, noum virtude
perdoa qm, uis, uit (def) digo
iis cf IS inscpto, nis (f iscç!o
ille, , - (ro) aquele, aquela, stio, -is, re, l, u or
aquilo izar; istui, ea
mo (adv) lo cotráio inter, m ítegro, ho
ieâo, -is, re, vi, ium e esto
tar, imdi tetas, tis (f) tegdade
pen, e (f) despe, gto robidade
impetor, s (m) geeal te, is, re, i, lecm
p'um, 'i (m. eiado
- comeede
der; imo ter (re de ac) ete
iger, a, m alicado inte"ogato, ns (f) iterro·
is, , u baxo gao
in (re. de ac.) em, cotra; tro, s, , avi, tm etrar
( de abl) em invno, s, -ire, veni, ventum
inces, -a, m irto ecotra, descobrir
inpo, is, Ue, epi, epum Io cf UITER
começar se, , um eu meo; t me
incto, s, , vi, m i mo; ele meo; óo
t, ai atus, , m irado, iritado
inmbo, s, re, -bU, -b' i, e, id (ro) ele, ela aquele,
m alicare a, d itei aquela, aquilo
amete a a (adv) sim
indinor, s, , t s. idig iter, itins () o
ar-se itm (adv) la seguda vz
fois, - disfoe, feio de ovo
139
b s iussi i Lu' i (m.) Lo
mdar, ornar d (m) jogo
Iter Iovis (m.) Júptr /, (f lua
ssit cf. IE p e (f.) lob
L M
140
(dj. n) m n, -s - ner
n (adv) de m nenh, n, n (m) ninm
n / nada
r mp de PARVS nobis (pn) n, a nós
, s. - -t s amea- in (n�) nme
-
ç n (adv) n
, - admil, m- s (pn) n
vilhs nost st st ns
tis - sua, c noto , -re - -tu ntar
ono , , -Yt ad- novus - nvo
mstar, adr llus - nenh
orbus - (m) dnça us (m) mda
ord s oordi r (adv. ag
mode
oror s -, t mrer o
ors ortis f) me
o'co -s - - -tu occido s -r, idi s
morde matr
ous cf MORIOR oc s re cm
õv�o es re ovi otu at) apoima de
mer; cer, exta; ol i m.) olo
caus oâu 'i (n.) óo
ulus - muit of% fe fe obtli ob
us i m mu
ofee alça
s -e (f.) mosca
ofos - cotê aten-
oso
N o ni n) pso, agou
ro
n (adv. com efeito, de fato mn, todo
-r av, -tu nar op -e {f. taba
ra, conta opf s m) oáio
r s i us· s n opoet e it {im) c
(conj) no paa qu no v, se peso
41
opo s .e -, m lus (m) o quenino
assalt sitiar s - - queno
optme (av) uito bem sto rs (m) pstor
optmu . - sur! de t s e . estr abeo
BONS t trs (m) pai
opu s (n.) obra trablh; t - - pateo do pi
opus est (expreão im) tt -e (f) constâa co
é preso ragem, paêna reação
Obil pius en bi -e (f) pátria
pii m) Orbüio Pulo -, pouco
(professor romo) u (adv) u pouco
oo Ynis (m) ordem Paulus (m) aulo
oo .s -e .vi .m or upe en urs) pobre
os ossis (n.) osso s (f) p
o -rs , -t s beijar pe (pp de ac) atras de por
acariciar p s vi ou 'i 'tum
otum -Yi (n.) agar, óo; re rer rder-
poo pe[n s �e fdi um
banhar molhar
is �e e tum
p prosgr o o con
n
cem cf A peit cf EREO
ctum i (n.) pacto Pes (m.) eu (rei d
na -e (f.) pána Macedônia)
lu udis ( pâto pal pn'o s e vi ventum
ndo s e pdi sm er
abrir to s ou 'i tum
(gen is) igual atar pedir
entes m (m pl.) os pis PhUpp (m) Fipe (rei d
o -s -e -vi -m p- Madônia)
parar pig a m preguiçoso
is (f) pte s m a -
142
pl ( s) comp d ppt (ep d ac) pr
MULTUS d
ta, e (m) eta pveum, i (n) provérbo
us,
us, i (m.) povo pnc, e () pvía
sm, o osse, poi p- Pbl, Yi (m) Pblo
Pblo
der puea, e (f) mn
st 1 (av) epois
st er, (m) menino
st2 (prep. e ac.) deis de
st p, e (f) combate, batalha
st (av pois
st pcher, hra, m bonto
post,
, S, re, vi, m
reamo
oUit cf. S Q
raesto, s re, vi ou -t,
�am ar ofere
oferer
r cc QU
umo, is, re, si, -m qe cf QU
prsumr njeturar qis, - qu
raesumo, nis (f) preun quam 1 c QU
ção coetura qm 2 (av) quão
qm
e rp ac) exto qm 3 (co) o que
qm
com exceo
exceo
qndo (nj.) quano
mus, , -um pimeiro qnti (av.) por quanto
p (prep abl) a favor e qsi (av) quase
por; em z e quer, s, -i, quesus s. e-
odo, is, re, di, dm xare
trair nunar qui, qe, quod (pron) que
peum, i (n) bata quibus cf. QU
quid? (pron) ê? por ê?
rofectus c. PROFICISCOR
quidam (pron.) rto
pro
pro, ·fe, ·fe"e, U/i,
U/i, t
tum quem (av) na rae exata-
proferir mente
roc'o, is, re, eci, fecm Qnus, i (m.) Qnto
progeir quis (pron.) qum; quem?
proor,
proor, s, , rof
rofecs
ecs s quiue (pron.) caa
vajar q? (adv) aonde?
143
cf. QU resl, s , ou v saltar
quomOo?
quomOo? mo? para t ; voltar saltdo
qJque (adv.) também rpo, s, , , um
sponder
ron, (n) rea
R r, regs (m) re
s, e, , sum r
ra, -e (f.) �e (f) mam cos
Y, s, re, tm ptar st cf. RE
arrebat g, -re, -, �tum
r, -, m ro Ro, -e (.) Roma
, s (f.)
(f.) jda
jda Ro
Ro nus, -, - no
repnt c RECIO olus, (m) Rômulo
rpY, s, , eptum s, s (m.) orlho
reber acoer b, b, bm bm veeho
rctã (adv.) diretmente Ruf, () Ruo
rte (adv.) m aro, honesta· (adv.) de nov
mn Ru, (.) Ruío
ro, -i, e, (ou v) m
voltr
rdet c. REDEO s
e regs cf.
rno, �s. �re, �re, � -um Sbn
Sbnus
us,, � ·um
·um bo
renar e (adv.) reqünn
rum, (n.) ino reado mts zs
rm c. RE no, �s. �re, � �tum
engordar,
engordar, cer
ovo, s, e, o, .o
ov
l, is (f.) saúd
saúd slvação
um
um aftr lutat'o ns () sudção
Rus, (m) Remo tator s () udador
rov, - -m luto, �s. �re, � �um
renor
renor retomar
retomar udar, cupnar
r, re (f) ci crcunstânca; lve I vete I slv ! bo dia !
res publca lb públca ens (gn. itis) bio
14
o, s () lfaia o, s, e, - tum
st (adv.) bastte esrar
scho, e (f) escola es, i (f) erça
s s, e, i Ytum ber , estudioso
bo -s, e ss scpm sá, -"i (n) estudo
escrer b (pp. de c ou de abl)
sptum, - (n)
(n ) escrito
escrito sob, dbxo de
se (pron) bt cf. SUBIO
s (nj) b'go, is, �. -, ctum
ses, s (f.) orad bete
beter,
r, ub
ubjug
sl, , - inte apli apli ccedo, s, �e, es, -sum
·
do suder
so, s () sucssor
see (adv.) pre
pe (pp de c. ou de abl)
sen en. sen) veo
sobre
sa, e (f) escra, serv pebo, s, -ire, r ooso,
so, e, -, tum g o«
; sv prbus, , m sorbo
sus, (.) o, escravo peus, , m suor
St, (.) Sexto lste
si (conj) p, , , i, tum ven-
sic (dv) si r, sujugr
se (prp. d abl) pra (pr c) sor, m
cer, n (.) soo e
c, i () sóo liado o, -is, �re, si,
si, ectum
lo,
lo, s, e, soft
soft s. estr lvntar«
acostudo s suis (m
(m) porco
m (dv.) ente sp, s, �re, epi, eptum
lu, n (f.) solução eprendr, tomr su
rt
r tor,
or, iris, i,
i, -tus
-tus s obter crgo
por soe tor, s (m.)
(m.) stro
s, e, i, m espa- us, , m u
l ' dm lba e (f.) süba
145
T
14
do, -, e, di, r; s2 cf OI2
dr pr a, e (f.) vd
n, s, re , v, 'i (n.) defeito, ío
encer , s, , v, vicm vr
ndco, �s, �re, �, � co, �s. �re, � �tum ch-
vnr m
r, i (m) homem, rão l , �s �re, � �tum or
res cf. VS1 l 2 , s, vee, / querer
rb cf. VS1 s ron.) os
, s (f) iude um, - (n) oto
s (falt o gen. nom. plur x, vos (f.) oz
s) forç
147
XCO PORTUGUÊS-LAIO
A B
149
cr, dest desto, 4s, re, ·x,
e urbs, -bis tu
le llega, e Deucalo Deun, n
m c (prep de abl) devasta vasto, - e, ,
me prinpum, -'i (n) tu
move comõv�o, s, re, d dies, i ( e f.)
-o, -otu difcil difc'lis,
mpleta oplo, s, re, dilúvio duvum, l (n)
, tum d orat'o, -n (f.)
m con, 4s, , ·· dita dio, as, a , -atu
s -postum do que qu
nosco nobiu dote aeger,
ns obn�o, s, , ·W, dn do
tent
nseo con, ·Ü (n.)
nsa sr, - , , E
-atu
cônsul consul, is uçã educato,
ntente (com) content, -a, ucar edco, -, -a, -a,
u ( abl.) -atu
me cen, -Y (n.) elege creo, -as, -are, , -atu
ida de curo, -as, re, , elemento dient, 4 (n.)
-atu (tr) eqüêc eloqüenta, -ae
lta doctna, -ae embao let, 4
lto erudit, -a, -u qnto du
eni doo, s, , ·W; tum
e trado, 4s, , 1di,
tu
D
épo tas, -as
ee deido, s, re, si,
da do, d, dãre, ddi, datu ·ris
deis a -a co hola, -ae
deta ades, 4s ese el�go, 4s, re e,
dois de st (pp de ac.) -lectu
150
ea sr H
er scribo, s, re, -i,
-ptu heró r fortis
cta scrptura, ae je hode
es uxor, s homem oo, -s; vr,
tar su, es, es, fui est honesto honest, , -um
ausnt absu, abes, abee, huno hu, -a, -u
a
mie us,
este ic, ec, hoc
st stius, I
esr dsco, s, re, i
etar vto, -a , -av, -atu mitar tor, -s, , -t s
mplo exeplu, -i (n) pent iprudens (gen i-
éto exerc't, -us prudens)
ceo ps en ps)
çã inscipto, nis
F stir insto, s, re, -x,
tu
fácil facs,
tliga, ingenu, -' (n.)
far loquor, �is, i, locutus s
to intrrgo, -
os libri,
av, -atu
m nis, -is
o frater, -tis
ütar frequento, re,
tar to, -a -are, av, -atu
-av, atu
G
J
já i
g ge,
Júpitr upter, Iovs
gên genus, is (n)
gost (d) o, -a, -av,
-atu L
ati aatca ae
mático aatc, -i vrar aro, -, re, -a, -atu
nd , -a, ita eo, nis
51
bl Uberais, � oo no, - a u
bde ibeas ts c nnq
ção ect, ns
t Uttrae am
vro Uber, -br o
ua
o ngs -a um ob s, �s (n.)
ontem e
ou aut
M o s, ssis n)
our audo, -is, -ie, , tum
e mater, -ts
nr, tt, s, re, ,
ms p
a, e
s d,at verbum, -i (n)
tar ccido s �e, idi, a que
sum te as, artis
méico medcus -i stor astor, s
mit med'to -as, -a, ta ata -a
-atus s z ax as
menino ue i d t s, �re, , -it
mtir met'o -iris r, -its s. rd, s re, -!di, -tum
m mes, a, -m peo isc s , oi
modelo exempa -ais (n) -ntum
ror incõla e Pr Pha, e
ito (adj) mt um; bre aur (gen paus)
(adv) vade de test
r a ab de ab)
eceptor aedagogs,
N priço iger -,
isne tis
neces es, , -um r quaer, s, � i
ns nster -tra, -tm it
152
ofessor mater, -t s s e, ee, f
ofesso matra, e s , -a, -�
me polor, , , seve , a,
Yt .
própo pe, -a, u
provérbÜ povebY�, - T
153
SURIO
LEITURAS
55
XVI Augusto et vus uent1bus - I. Appet
D
cus m 119
II De Augusto et vbus oquentbs 1. Appret
ter c 121
II D Augusto et v'us oquent' us - Il Appt
c te 123
X Verb intermutt I 127
Verb intermutt 129
JOGOS
Jos de dein 20
Jos de vobuário 60
Jos de cnju 107
Qbrbes 124
156
1 S. Advérbios interrogas 59
16. Voz paiva: presente o indicati e o subjuntivo 6
17 O mpleento o rbo pi
18 Voz paiva: ipeeito do indivo e o subjntivo 7
19. Voz piva: futu do incatio 75
icípio pado 75 .
1 O tems costos d vz p 78
22 O supino 88
O genivo 89
4 O os entes 9
5 Forma dos adrbios 97
6 A fo ativ dos wbos detes 10
7 i de períodos ou oraçes st 14
QUADROS SÓPCOS
A nco declinaçes dos substtivos 19
A dus cles os ajetis 19
A z ativa ds njuga regulares 3-36
A z paiva as cnjgaes regulres 82-85
157
L tmbém
GRADUS PRIMUS
Pauo Rónai
EDITORA CULTRX
GUIA PRTIC E NJUÇÃ E VEOS
Hugo Belrd
DITO CULTRX
.GUIA PRICO DE TRADUÇÃO LATINA
TASSI 0RPHU PALG
EDITORA C ULTRIX