NECiP FAZIL KISAKUREK (1904-1983) SAKARYA TURKUSU insan bu, su misali, kivrim kivrim akar ya Bir yanda akan benim, dbiir yanda Sakarya. Su iner yokuslardan, hep basamak basamak; Benimse alin yazim, yokuslarda susamak. Her sey akar: Su, tarih, yildiz, insan ve fikir... Oluklar cift: Birinden nur akar, birinden kir. Akista demetlenmis, biiyiik kiigiik kéinat... $u gikan buluta bak, bu inen suya inat! Fakat Sakarya baska, yokug mu giktyor, ne? Kurgundan bir yiik binmis, kipiikten gévdesine. Gathyor, yirtrmyor yokugu sékmek icin. Hey Sakarya, kim demig suya vurulmaz percin? Rabbim isterse, sular biikliim biikliim burulur, Sirtina Sakarya'nun, Tiirk tarihi vurulur. Eyvah, eyvah, Sakarya’m, sana mi diistii bu yiik? Bu dava hor, bu dava ksiiz, bu dava biiyik! .. Ne afr imtihandir basindaki, Sakarya! Bin bir bash kartah nasil tagir kanarya? insandir samyordum mukaddes yiike hamal; Hamalhik ki, sonunda, ne riitbe var, ne de mal. Yalnuz act bir lokma, zehirle pigmis astan; Ve aynik, anadan, vatandan, arkadastan; Simdi doviin Sakarya, déviinmek vakti bu an; Kehkesanlara kagmus eski giinesleri an!Hani, Yunus Emre ki, kiyinda re ki Beziyo: Hani, ardina cil cil kubbeler serpen a Nerede kardeslerin, cOmert Nj il, yegi . Giden gan akinc, Yyesil Tunar; ne giin diner yurduna? Mermerlerin nabzinda hala Sarpar mi tekbir? Bulur mu deli riizgar 0 sedayi: Allah bit! Biitiin bunlar sendedir, bu Birift bilmeceler,. Sakarya, kandillere katran doktii Beceler! Viedan azabina es, kayna kayna Sakarya... Oz yurdunda garipsin, &z vataninda paryal insan tig bes damla kan, wmak tig bes damla su. Bir hayata cattk ki, hayata kurmus pusu. Geldi éliimlii yalan, gitti Siz, hayat siiren lesler, si imsiiz gercek; kim diriltece? Kafdagr’m assalar, belki geker de bir kil! Bu ifritten sualin, kihm gekmez akil! Sakarya, saf gocugu, masum Anadolu'nu Divanesi ikimiz kaldik Allah yolunun! Sen ve ben, gozyasiyla islanmug hamurdanz; Rengimize baksinlar, kandan ve gamurdaniz! Akrebin kiskacinda yogurmus bizi kader; Aldirma, béyle gelmis, bu diinya biyle gider! havuz; Bana kefendir yatak, sana tabuttur Sen kivril, ben gideyim, son Peygamber kilavuz! Yol onun, varhk onun, gerisi hep angarys os Yiiz iistii cok siiriindiin, ayaga kalk, SakaryFazil, “Sakarya Tiirkiisti"nii 1949 ying, LiGERIK dan yo! boyunca kivila kivrla akin, ‘ st Siirin yazihs tarihi ve tren bir Ankara dniisi, bozkirlas 2° seyrettii Sakarya nehrinin verdiGt itham Konu: Siirde bireysel istiraplar yerine ive vesilesi: Necip Jar arasin yazmis, toplum sorunlart én plandadhr. Sosy Jletinin 1949 yilindaki durumudur, crtke dillendiriir. Siirin Konus Turk ml d u Hl de ion vim olarak Necip Fazil'm cemiyet sislerinin send bid rarktisi-1949” (Cile, 8312) dit. O, bu siirinde Biiyay baslicalarindan biri “Sakarya Doju’yu kuracak olan neslin Szdeslestirerek veriyor Necip Fazil, Anadol cagesimlarla dzetliyor. Taliplist degildir. Benimse alm yazum, yokuslarda susamak : vVevaliactan, zahmet, ile ekmeden, bik bir micadele vermeden bu davayy cazanmnak miimkiin degildir. Siirde Biiyék Dogu ideali acisindan bir tarih felseest ve yorumu yapihr. Her sey akar, su, tarih, yldrz, insan ve fikir; Oluklar gift; birinden nur. akar, birinden kir. Burada Hz Adem’den bu yana devam edip gelen Hak-batil miicadelesine definliyor. Hak ve bat, hep yan yana birlikte birbirleriyle miicadele ede ede gelmektedir. Bu, Kiyamete kadar da siirecektir. Dolayrstyla bu miicadelenin diginda kalmak miimkiin degildir. Miicadelenin geregi olan neyse o yaptlacakti, FFakat Sakarya baska, yokus mu crktyor ne? Kursundan bir yiik binmis, Képiikten gévdesine. Gatlyor, yrtmayor yokusu sokmek icin. Hey Sakarya, kim demis suya ourulmaz percin? Rabbi isterse, sularbiklim biikiim burutur, Sirtina Sakarya'mn, Tiirk tarihi vurulur. Nehrin yokusa dogru akma mticadelesi, olmazlani oldurma inadi ve azmiir. Necip Fazal, sirinde etkiyi ve vurguyu' genellikle paradoksal bir yapt iginde ortaya koyar. Burada da o var. Nehir asagi dogru akar, yokusa dogru akmaz. Ama Sebaya ki Sakarya’nin temsilciliginde Tirk milleti, tarih boyunca hep sirtina aes agir yiikler yiiklenerek biiyik igler bagarmustir, Hep imkansiz gériinene tip olmustur, Azim ve kaarika her iin tstesinden gelmistir a ae ee eet ve seyri hep pozitivizme, fizige kari imanin pocitivist rane pie rial karst mana énceligi. Kafasim higbir zaman Resaplamamaue’, 7° Kurgulamamistr. Gértinen sebeplere gore sont Dolayisiyla determi i Sevag, BaVGk Lomutay Apel! isin hep har Kale, Male Icehhez Bizans ordusuna karst S000 dicen, Kislik ent modern ial 000 kisiyle bir sey yapilamaz; bu sebeplerde" 208 dava gilesini Sakarya nehri temsileiinde, onunla ju Ogue Tirklerinin tarihini, halini, gelecegini degisix ldugu Biiyiak Dogu'y kurma miicadelesi kolayjbi bir sonug ikmaz, diye diigiinseydi by bate r : nugiin buralarda; le “diisiinmedi”, “inandy” Anadolu‘da, rink puRGaI ve basard. Ts “ar buna. Necip Fazil’in yukanidaki ‘arihte bir cok sek Vr musralarda verdig: k veal ifi son dnek de Milli terse sularbiikliim bikliim burulur, sit sear a a ourulur. Msralariyla Milli Mitcadelenin destansi boyutuna deginiy. gag, 1914 Birinci Déinya Savas, 1919 Mili Miendee met nies oe ‘omuz istiinde bas kalmamustt. ingiltere, Fransa, italya, ciate “aibest fen iggal etmis, en. moder silahlarla bo§azimiza dayanmis bir hilde, her vin igi sarah it anda necip Turk millet, ruhurda barndirdigs tam babar ve taantsz hr yagama isteiyle son bir Kuvé-y1 Millye hamlesyl ayags Kalk mal”, “astan - mgeziyordu * SU-PUs, al alge 228 ~ aFkadagtan’, “gezioin kafiye: “bi . — oquna = Yur “ geceler”, “Sakarya - parya”, ”Anadolunun - vyoluntun”, hamurdaniz - camurdanz”, “kader - gider’, "havuz - kilavuz”, Tangarya- Sakarya”. . Scinash kafiye: Tam cinas: "an - an” 2, Kelime Tekrarlan: f Misra igi Kelime Tekrarlari: “yanda”, “birinden”, “eyvah”, “kayna”, "62" spayata’, “doyle”, “onun”. ; ’, Misralar Arast Kelime Tekran: “Redif: “burulur — vurulur”, “astan - arkadastan”, “bilmeceler — geceler”, anadolunun - yolunun”, “hamurdan - ¢amurdani2”. “Misra Bagi Tekrani: “Hani” “ikdlemeler: “kivrim kivrim’, “basamak basamak”, “biiytik ktigik”, “biiklim pikliim”, “cil gil”, “tig bes”. 3, ifade Tekrant: “Bu dava”, “tig bes damla” Ses Dalgalanmast a. Vernit Sir 7#7 durakli 14'lii hece vezniyle yazilmistir. b. Unlem: “Hey Sakarya!”, “Eyvah, eyvaht Sakaryam!”