Você está na página 1de 49

1

www.eBooksBrasil.org
2

Dcsolcdicncia Civil (1849i
Hcnry David TIorcau (1817-1862i
Pullicado pcla princira vcz cn AcsiIciic
Papcrs",
colcianca conpilada por ElizalciI Pcalody cn
1849

Vcrsao para cDool
cDoolsDrasil

Fonic Digiial
Iiip.11www.ip.pi1-ip2345351
ondc vocc podc cnconirar csia c nuiias ouiras
olras ianlcn nos fornaios doc c Iin

Crcdiio.
Alcandrc Lopcs Lolo
lopcsloloip.pi

2001 Hcnry David TIorcau
3

DESOBEDINCIA CIVIL
por
Henry David Thoreau

Acciio con cniusiasno o lcna O nclIor
govcrno c o quc ncnos govcrna" c gosiaria quc clc
fossc aplicado nais rapida c sisicnaiicancnic.
Lcvado s uliinas conscqucncias, csic lcna
significa o scguinic, no quc ianlcn crcio. O
nclIor govcrno c o quc nao govcrna dc nodo
algun" c, quando os Ioncns csiivcrcn
prcparados, scra cssc o iipo dc govcrno quc icrao.
O govcrno, no nclIor dos casos, nada nais c do
quc un ariifcio convcnicnic; nas a naioria dos
govcrnos c por vczcs una inconvcnicncia, c iodo
o govcrno algun dia acala por scr inconvcnicnic.
As oljccs quc icn sido lcvaniadas conira a
cisicncia dc un ccrciio pcrnancnic,
nuncrosas c sulsianiivas, c quc ncrcccn
prcvalcccr, podcn ianlcn, no fin das conias,
scrvir para proicsiar conira un govcrno
pcrnancnic. O ccrciio pcrnancnic c apcnas un
lrao do govcrno pcrnancnic. O proprio govcrno,
quc c sinplcsncnic una forna quc o povo
cscolIcu para cccuiar a sua voniadc, csia
igualncnic sujciio a alusos c pcrvcrscs anics
4
ncsno quc o povo possa agir airavcs dclc. Prova
disso c a aiual gucrra conira o Mcico, olra dc
un nuncro rclaiivancnic pcqucno dc indivduos
quc usan o govcrno pcrnancnic cono un
insiruncnio pariicular; isso porquc o povo nao
icria conscniido, dc incio, una iniciaiiva dcssas.
Essc govcrno noric-ancricano quc vcn a
scr clc scnao una iradiao, ainda quc rcccnic,
icniando-sc iransniiir inicira posicridadc, nas
quc a cada insianic vai pcrdcndo porcs da sua
inicgridadc? Elc nao icn a fora ncn a viialidadc
dc un unico Ioncn vivo, pois un unico Ioncn
podc fazc-lo dolrar-sc sua voniadc. O govcrno c
una cspccic dc rcvolvcr dc lrinqucdo para o
proprio povo; c clc ccriancnic vai quclrar sc por
acaso os noric-ancricanos o usarcn scriancnic
uns conira os ouiros, cono una arna dc
vcrdadc. Mas ncn por isso clc c ncnos
ncccssario; pois o povo prccisa dispor dc una ou
ouira naquina conplicada c larulIcnia para
prccncIcr a sua conccpao dc govcrno. Dcsia
forna, os govcrnos sao a prova dc cono os
Ioncns podcn icr succsso no aio dc oprinir cn
provciio proprio, nao inporiando sc a oprcssao sc
volia ianlcn conira clcs. Dcvcnos adniiir quc
clc c ccclcnic; no cnianio, csic govcrno cn si
ncsno nunca csiinulou qualqucr iniciaiiva a
nao scr pcla rapidcz con quc sc disps a nao
airapalIar. Ec nao nanicn o pas livrc. Ec nao
povoa as icrras do ocsic. Ec nao cduca. O caraicr
5
incrcnic do povo noric-ancricano c o rcsponsavcl
por iudo o quc icnos conscguido fazcr; c clc icria
conscguido fazcr considcravclncnic nais sc o
govcrno nao iivcssc sido por vczcs un olsiaculo.
Pois o govcrno c un ariifcio airavcs do qual os
Ioncns conscguirian dc lon grado dciar cn
paz uns aos ouiros; c, cono ja foi diio, a sua
convcnicncia naina so ocorrc quando os
govcrnados sao nininancnic nolcsiados pclos
scus govcrnanics. Sc nao fosscn fciios dc
lorracIa da ndia, os ncgocios c o concrcio
nunca conscguirian ulirapassar os olsiaculos
quc os lcgisladorcs icinan cn planiar no scu
caninIo; c sc fsscnos julgar csics scnIorcs
lcvando cn conia cclusivancnic os cfciios dos
scus aios csqucccndo as suas inicncs ,
clcs ncrcccrian a classificaao dada c as
punics inposias a cssas pcssoas nocivas quc
gosian dc olsiruir as fcrrovias.
No cnianio, qucro nc pronunciar cn icrnos
praiicos cono cidadao, disiiniancnic daquclcs
quc sc cIanan aniigovcrnisias. o quc dcscjo
ncdutuncntc c un govcrno nclIor, c nao o fin
do govcrno. Sc cada Ioncn cprcssar o iipo dc
govcrno capaz dc ganIar o scu rcspciio,
csiarcnos nais proinos dc conscguir forna-lo.
No final das conias, o noiivo praiico pclo
qual sc pcrniic o govcrno da naioria c a sua
coniinuidadc una vcz passado o podcr para as
6
naos do povo nao c a sua naior icndcncia a
cniiir lons juzos, ncn porquc possa parcccr o
nais jusio aos olIos da ninoria, nas sin porquc
cla (a naioriai c fisicancnic a nais foric. Mas un
govcrno no qual prcvalccc o nando da naioria cn
iodas as qucsics nao podc scr lascado na
jusiia, ncsno nos liniics da avaliaao dos
Ioncns. Nao scra possvcl un govcrno cn quc a
naioria nao dccida viriualncnic o quc c ccrio ou
crrado? No qual a naioria dccida apcnas aquclas
qucsics s quais scja aplicavcl a norna da
convcnicncia? Dcvc o cidadao dcsisiir da sua
conscicncia, ncsno por un unico insianic ou cn
uliina insiancia, c sc dolrar ao lcgislador? Por
quc cniao csiara cada Ioncn doiado dc una
conscicncia? Na ninIa opiniao dcvcnos scr cn
princiro lugar Ioncns, c so cniao sudiios. Nao c
dcscjavcl culiivar o rcspciio s lcis no ncsno
nvcl do rcspciio aos dirciios. A unica olrigaao
quc icnIo dirciio dc assunir c fazcr a qualqucr
noncnio aquilo quc julgo ccrio. Cosiuna-sc
dizcr, c con ioda a razao, quc una corporaao
nao icn conscicncia; nas una corporaao dc
Ioncns conscicnciosos c una corporaao con
conscicncia. A lci nunca fcz os Ioncns scqucr
un pouco nais jusios; c o rcspciio rcvcrcnic pcla
lci icn lcvado aic ncsno os lcn-inicncionados a
agir quoiidianancnic cono ncnsagciros da
injusiia. Un rcsuliado conun c naiural dc un
rcspciio indcvido pcla lci c a visao dc una coluna
7
dc soldados coroncl, capiiao, calos,
conlaicnics c ouiros narcIando para a
gucrra nuna ordcn inpccavcl, cruzando norros
c valcs, conira a sua voniadc, c cono scnprc
conira o scu scnso conun c a sua conscicncia;
por isso cssa narcIa c nuiio pcsada c faz o
coraao laicr foric. Elcs salcn pcrfciiancnic quc
csiao cnvolvidos nuna iniciaiiva naldiia; clcs
icn icndcncias pacficas. O quc sao clcs, cniao?
CIcgarao a scr Ioncns? Ou pcqucnos forics c
paiois novcis, a scrvio dc algun incscrupuloso
dcicnior do podcr? so visiiar o Esialciro Naval c
conicnplar un fuzilciro. cis a o iipo dc Ioncn
quc un govcrno noric-ancricano c capaz dc
falricar ou iransfornar con a sua nagia ncgra
, una sonlra palida, una vaga rccordaao da
condiao Iunana, un cadavcr dc pc c vivo quc,
no cnianio, sc podcria considcrar cnicrrado sol
arnas con aconpanIancnio funclrc, cnlora
possa aconicccr quc
Ncn un rufar sc ouviu
ncn un silcnic ioquc,
cnquanio scu corpo
nuralIa lcvanos.
Ncn un soldado disparou
scu iiro dc adcus
solrc o iunulo ondc nosso
Icroi nos cnicrranos".
8
Dcsia forna, a nassa dc Ioncns scrvc ao
Esiado nao na sua qualidadc dc Ioncns, nas
sin cono naquinas, cnircgando os scus corpos.
Elcs sao o ccrciio pcrnancnic, a nilcia, os
carccrciros, os polcias, possc contutus, c assin
por dianic. Na naior paric dos casos nao Ia
qualqucr livrc ccrccio dc cscolIa ou dc
avaliaao noral; ao conirario, csics Ioncns
nivclan-sc nadcira, icrra c s pcdras; c c
lcn possvcl quc sc consigan falricar lonccos dc
nadcira con o ncsno valor dc Ioncns dcssc
iipo. Nao sao nais rcspciiavcis do quc un
cspanialIo ou un nonic dc icrra. Valcn ianio
quanio cavalos c cacIorros. No cnianio, c conun
quc Ioncns assin scjan aprcciados cono lons
cidadaos. Ha ouiros, cono a naioria dos
lcgisladorcs, poliicos, advogados, funcionarios c
dirigcnics, quc scrvcn ao Esiado principalncnic
con a calca, c c lcn provavcl quc clcs sirvan
ianio ao Dialo quanio a Dcus scn inicnao ,
pois rarancnic sc dispcn a fazcr disiincs
norais. Ha un nuncro lasianic rcduzido quc
scrvc ao Esiado ianlcn con a sua conscicncia;
sao os Icrois, pairioias, nariircs, rcfornadorcs c
Ioncns, quc acalan por isso ncccssariancnic
rcsisiindo, nais do quc scrvindo; c o Esiado
iraia-os gcralncnic cono ininigos. Un Ioncn
salio so scra dc faio uiil cono Ioncn, c nao sc
sujciiara condiao dc larro" a scr noldado
para iapar un luraco c coriar o vcnio" clc
9
prcfcrira dciar cssc papcl, na pior das Iipoicscs,
para as suas cinzas.
Nasci nolrc dcnais para scr propricdadc,
Para scr scgundo no conando
Ou scrvial uiilizavcl c insiruncnio
Dc qualqucr solcrano Esiado dcsic nundo"
Os quc sc cnircgan conplciancnic aos scus
scnclIanics sao por clcs considcrados inuicis c
cgosias; nas aquclcs quc sc dao parcialncnic
sao cnironizados cono lcnfciiorcs c filaniropos.
Ouc conporiancnio digno dcvc icr un
Ioncn pcranic o aiual govcrno vigcnic nos
Esiados Unidos? A ninIa rcsposia c quc clc
incviiavclncnic sc dcgrada pclo faio dc csiar
associado a clc. Ncn por un ninuio posso
considcrar o ncu govcrno una organizaao
poliica quc c ianlcn o govcrno do cscravo.
Todos rcconIcccn o dirciio rcvoluao, ou
scja, o dirciio dc ncgar lcaldadc c dc ofcrcccr
rcsisicncia ao govcrno scnprc quc sc iorncn
grandcs c insuporiavcis a sua iirania c
incficicncia. No cnianio, quasc iodos dizcn quc
ial nao aconiccc agora. Considcran, porcn, quc
isso aconicccu cn 1775. Sc algucn nc disscssc
quc o nosso govcrno c nao porquc csialclcccu
ccrias iaas solrc lcns csirangciros quc cIcgan
aos scus porios, o nais provavcl c quc cu nao
criassc qualqucr caso, pois posso nuiio lcn
10
passar scn clcs. iodas as naquinas icn airiio c
ialvcz isso faa con quc o lon c o nau sc
conpcnscn. Dc qualqucr forna, fazcr un
rclulio por causa disso c un grandc nal. Mas
quando o proprio airiio cIcga a consiruir a
naquina c vcnos a organizaao da iirania c do
roulo, afirno quc dcvcnos rcpudiar cssa
naquina. En ouiras palavras, quando un scio
da populaao dc un pas quc sc clcgcu cono o
rcfugio da lilcrdadc c conposio dc cscravos, c
quando iodo un pas c injusiancnic assaliado c
conquisiado por un ccrciio csirangciro c
sulnciido lci narcial, dcvo dizcr quc nao c
ccdo dcnais para a rclcliao c a rcvoluao dos
Ioncns Ioncsios. E cssc dcvcr c iao nais
urgcnic pclo facio dc quc o pas assaliado nao c o
nosso, c pior ainda, quc o ccrciio invasor c o
nosso.
Willian Palcy, una auioridadc cn assunios
norais, icn un capiulo iniiiulado Dutu o]
suInsson to cu gouc)nncnt (O dcvcr dc
sulnissao ao govcrno civili, no qual soluciona
ioda a qucsiao das olrigacs poliicas pcla
fornula da convcnicncia; c diz. Enquanio o
cigir o inicrcssc dc ioda a socicdadc, ou scja,
cnquanio nao sc possa rcsisiir ao govcrno
csialclccido ou nuda-lo scn inconvcnicncia
pullica, c a voniadc dc Dcus quc ial govcrno scja
olcdccido c ncn un dia alcn disso.
Adniiindo-sc csic princpio, a jusiia dc cada aio
11
pariicular dc rcsisicncia rcduz-sc conpuiaao
do volunc dc pcrigo c proicsios, dc un lado, c da
prolalilidadc c cusios da rcparaao, dc ouiro".
Diz clc quc cada un julgara csia qucsiao por si
ncsno. Mas parccc quc Palcy nunca lcvou cn
conia os casos cn quc a rcgra da convcnicncia
nao sc aplica, nos quais un povo ou un
indivduo icn quc fazcr jusiia a qualqucr cusio.
Sc arranquci injusiancnic a ialua quc c a
salvaao dc un Ioncn quc sc afoga, sou
olrigado a dcvolvc-la, ainda quc cu ncsno nc
afoguc. Dc acordo con Palcy, csia c una
circunsiancia inconvcnicnic. Mas qucn quiscr sc
salvar dcsia forna acalara pcrdcndo a vida. O
povo noric-ancricano icn quc pr fin
cscravidao c icn quc parar dc gucrrcar con o
Mcico, ncsno quc isso lIc cusic a cisicncia
cnquanio povo.
As nacs, na sua praiica, concordan con
Palcy, nas Iavcra qucn considcrc quc
MassacIusciis csicja agir corrciancnic na crisc
aiual?
Una rancira dc classc,
una roupa praicada na lana,
Lcvania a cauda do vcsiido,
c arrasia no cIao a sua alna."
En icrnos praiicos, os quc sc opcn
aloliao cn MassacIusciis nao sao uns ccn nil
12
poliicos do sul, nas uns ccn nil concrcianics c
fazcndciros daqui, quc sc inicrcssan nais pclos
ncgocios c pcla agriculiura do quc pcla
Iunanidadc c quc nao csiao disposios a fazcr
jusiia ao cscravo c ao Mcico, custc o quc custu).
Nao discuio con ininigos disianics, nas con
aquclcs quc, lcn pcrio dc nin, coopcran con a
posiao dc Ioncns quc csiao longc daqui c
dcfcndcn-na; csics uliinos Ioncns scrian
inofcnsivos sc nao fossc por aquclcs. Esianos
acosiunados a afirnar quc os Ioncns cn gcral
sao dcsprcparados; nas as nclIorias sao lcnias,
porquc os poucos nao sao sulsianiivancnic nais
salios ou nclIorcs do quc os nuiios. Nao c iao
inporianic quc nuiios scjan iao lons quanio
vocc, c sin quc Iaja cn algun lugar alguna
porao alsoluia dc viriudc; isso lasiara para
fcrncniar ioda a nassa. Ha nilIarcs dc pcssoas
cuja opnuo c coniraria cscravidao c gucrra;
apcsar disso, nada fazcn dc cfciivo para pr fin a
anlas; dizcn-sc filIos dc WasIingion c Franllin,
nas fican scniados con as naos nos lolsos,
dizcndo nao salcr o quc podc scr fciio c nada
fazcndo; cIcgan a colocar a qucsiao do livrc
concrcio frcnic da qucsiao da lilcrdadc, c
fican quicios lcndo as coiacs do dia junio con
os uliinos lolciins niliiarcs solrc a canpanIa
do Mcico; c possvcl aic quc acalcn por
adorncccr duranic a lciiura. Oual c Iojc a
coiaao do dia dc un Ioncn Ioncsio c pairioia?
13
Elcs Icsiian, arrcpcndcn-sc c s vczcs assinan
pciics, nas nada fazcn dc scrio ou dc cfciivo.
Con nuiio loa disposiao, prcfcrcn cspcrar quc
ouiros rcncdcicn o nal, dc forna quc nada rcsic
para noiivar o scu arrcpcndincnio. No nclIor
dos casos, nada nais farao do quc dcposiiar na
urna un voio insignificanic, cunprincniar
iinidancnic a aiiiudc ccria c, dc passagcn,
dcscjar-lIc loa soric. Ha novcccnios c novcnia c
novc paironos da viriudc c apcnas un Ioncn
viriuoso; nas c nais facil lidar con o vcrdadciro
dono dc algo do quc con scu guardiao
icnporario.
Toda a voiaao c un iipo dc jogo, ial cono
danas ou ganao, con una lcvc coloraao noral,
ondc sc lrinca con o ccrio c o crrado solrc
qucsics norais; c c claro quc Ia aposias ncsic
jogo. O caraicr dos clciiorcs nao cnira nas
avaliacs. Proclano o ncu voio ialvcz dc
acordo con ncu criicrio noral; nas nao icnIo
un inicrcssc viial dc quc o ccrio saia viiorioso.
Esiou disposio a dciar cssa dccisao para a
naioria. O conpronisso dc voiar, dcsia forna,
nunca vai nais longc do quc as convcnicncias.
Ncn ncsno o aio dc voiar pco quc c cc)to
inplica ]uzc) ugo pclo quc c ccrio. apcnas una
forna dc cprcssar pullicancnic o ncu ancnico
dcscjo dc quc o ccrio vcnIa a prcvalcccr. Un
Ioncn salio nao dciara o quc c ccrio nas naos
inccrias do acaso c ncn cspcrara quc a sua
14
viioria sc dc airavcs da fora da naioria. Ha
cscassa viriudc nas acs dc nassa dos Ioncns.
Ouando finalncnic a naioria voiar a favor da
aloliao da cscravaiura, das duas una. ou cla
scra indifcrcnic cscravidao ou cniao rcsiara
nuiio pouca cscravidao a scr alolida pclo o scu
voio. A cssa aliura, os unicos cscravos scrao ccs,
os inicgranics da naioria. O nco voio quc podc
aprcssar a aloliao da cscravaiura c o daquclc
Ioncn quc afirna a propria lilcrdadc airavcs do
scu voio.
Esiou infornado dc quc Iavcra cn Daliinorc,
ou cn ouiro lugar qualqucr, una convcnao para
cscolIcr un candidaio prcsidcncia; cssa
convcnao c conposia principalncnic por
cdiiorcs dc jornais c poliicos profissionais; nas
quc inporiancia icra a possvcl dccisao dcsia
rcuniao para un Ioncn indcpcndcnic,
inicligcnic c rcspciiavcl? No fin das conias, ainda
podcrcnos coniar con as vaniagcns da sua
salcdoria c da sua Ioncsiidadc, nao c ncsno?
Scra quc nao podcrcnos prcvcr alguns voios
indcpcndcnics? Nao Iavcra nuiias pcssoas ncsic
pas quc nao frcqucnian convcncs? Mas nao c
isso o quc ocorrc. pcrcclo quc o Ioncn
considcrado rcspciiavcl logo alandona a sua
posiao c passa a nao icr nais cspcranas no scu
pas, quando o nais ccrio scria quc scu pas
dcscspcrassc dclc. A pariir disso clc adcrc a un
dos candidaios assin sclccionados por scr o
15
unico dsponuc, apcnas para provar quc clc
ncsno csia dsponuc para iodos os planos do
dcnagogo. O voio dc un Ioncn dcsscs nao valc
nais do quc o voio cvcniualncnic conprado dc
un csirangciro incscrupuloso ou do naiivo vcnal.
OI! prcciso un Ioncn quc scja un Ioncn c
quc icnIa, cono diz un vizinIo ncu, una coluna
dorsal quc nao sc dolrc aos podcrosos! As nossas
csiaisiicas csiao crradas. coniou-sc gcnic
dcnais. Ouanios Ioncns cisicn cn cada nil
nilIas quadradas dcsic pas? Dificilncnic sc
coniara un. A Ancrica ofcrccc ou nao inccniivos
para a inigraao dc Ioncns? Os Ioncns noric-
ancricanos foran rarcando aic dincnsao dc
una irnandadc sccrcia cono a dos Odd Fcllows,
cujo inicgranic ipico podc scr idcniificado pclo
scu dcsconunal caraicr grcgario, pcla nanifcsia
falia dc inicligcncia c dc jovial auioconfiana; a
sua prcocupaao princira c naior ao dar cnirada
ncsic nundo c a dc vcrificar sc os asilos csiao cn
loas condics dc funcionancnio; anics ncsno
dc icr dirciio a cnvcrgar roupas dc adulio clc
organiza una colcia dc fundos para as viuvas c
orfaos quc porvcniura cisian; cn poucas
palavras, c un Ioncn quc so ousa vivcr con a
ajuda da ConpanIia dc Scguros Muiuos, quc lIc
proncicu un cnicrro dcccnic.
Dc faio, ncnIun Ioncn icn o dcvcr dc sc
dcdicar crradicaao dc qualqucr nal, ncsno o
naior dos nalcs; clc podc nuiio lcn icr ouiras
16
prcocupacs quc o nolilizcn. Mas clc icn no
nnino a olrigaao dc lavar as naos frcnic
qucsiao c, no caso dc nao nais sc ocupar dcla, dc
nao dar qualqucr apoio praiico injusiia. Sc nc
dcdico a ouiras ncias c considcracs, prcciso ao
ncnos vcrificar sc nao csiou fazcndo isso cusia
dc algucn cn cujos onlros csicja scniado.
prcciso quc cu saia dc cina dclc para quc clc
ianlcn possa csiar livrc para fazcr as suas
considcracs. Vcjan cono sc iolcra una
inconsisicncia das nais grossciras. Ja ouvi
alguns dos ncus conicrrancos dizcrcn. Oucria
quc clcs nc convocasscn para ir conlaicr un
lcvanic dc cscravos ou para aiacar o Mcico
pois cu nao iria" no cnianio, cada un dcsics
Ioncns possililiiou o cnvio dc un sulsiiiuio,
fazcndo isso dirciancnic pcla sua fidclidadc ao
govcrno, ou pclo ncnos indirciancnic airavcs do
scu dinIciro. O soldado quc sc rccusa a
pariicipar dc una gucrra injusia c aplaudido por
aquclcs quc nao rccusan apoio ao govcrno
injusio quc faz a gucrra; c aplaudido por aquclcs
cuja aao c auioridadc clc dcsprcza c dcsvaloriza;
iudo funciona cono sc o Esiado csiivcssc
suficicnicncnic arrcpcndido para coniraiar un
criico dos scus pccados, nas insuficicnicncnic
arrcpcndido para inicrronpcr por un insianic
scqucr os scus aios pccaninosos. Esianos iodos,
dcsia forna, dc confornidadc con a ordcn c o
govcrno civil, rcunidos para Ioncnagcar c dar
17
apoio nossa propria crucldadc. Sc rulorizanos
anic o nosso princiro pccado, logo dcpois sc
insiala a indifcrcna. Passanos do inoral ao nao-
noral, c isso nao c iao dcsncccssario assin para
o iipo dc vida quc consirunos.
O nais anplo c conun dos crros cigc a
viriudc nais gcncrosa para sc nanicr. Sao os
nolrcs os nais passvcis dc profcrir os
nodcrados aiaqucs a quc conuncnic csia sujciia
a viriudc do pairioiisno. Scn duvida, os naiorcs
laluarics conscicnciosos do govcrno, c nuiio
frcqucnicncnic os naiorcs oposiiorcs das
rcfornas, sao aquclcs quc dcsaprovan o caraicr c
as ncdidas dc un govcrno, scn no cnianio lIc
rciirar a sua lcaldadc c apoio. Ha gcnic colciando
assinaiuras para fazcr pciics ao Esiado dc
MassacIusciis no scniido dc dissolvcr a Uniao c
dc dcsprczar as rcconcndacs do prcsidcnic.
Ora, por quc clcs ncsnos nao dissolvcn cssa
uniao cnirc clcs c o Esiado c sc rccusan a pagar
a sua coia dc inposios? Nao csiao clcs na ncsna
rclaao con o Esiado quc a quc csic nanicn con
a Uniao? E nao sao as ncsnas as razcs quc
cviiaran a rcsisicncia do Esiado Uniao c a
rcsisicncia dclcs ao Esiado?
Cono podc un Ioncn sc saiisfazcr con a
ncra possc dc una opiniao c dc faio usu])u-u?
Podc Iavcr algun usufruio da opiniao quando o
dono dcla a vc ofcndida? Sc o scu vizinIo o
18
vigariza c lIc sulirai un ncro dolar, vocc nao sc
saiisfaz con a dcscolcria da vigaricc, con a
proclanaao dc quc foi vigarizado c ncn ncsno
con as suas gcsics no scniido dc scr
dcvidancnic rccnlolsado; o quc vocc faz c ionar
ncdidas cfciivas c incdiaias para icr o scu
dinIciro dc volia c cuidar dc nunca nais scr
cnganado. Acs lascadas cn princpios a
pcrccpao c a cccuao do quc c ccrio
nodifican coisas c rclacs; a aao dcsic gcncro
c csscncialncnic rcvolucionaria c nao sc rcduz
inicgralncnic a qualqucr coisa prccisicnic. Ela
cindc nao apcnas Esiados c Igrcjas; dividc
fanlias; c ianlcn dividc o nduduo, scparando
nclc o dialolico do divino.
Eisicn lcis injusias; dcvcnos sulncicr-nos
a clas c cunpri-las, ou dcvcnos icniar cncnda-
las c olcdcccr a clas aic sua rcforna, ou
dcvcnos iransgrcdi-las incdiaiancnic? Nuna
socicdadc con un govcrno cono o nosso, os
Ioncns cn gcral pcnsan quc dcvcn cspcrar aic
quc icnIan convcncido a naioria a alicrar cssas
lcis. A sua opiniao c dc quc a Iipoicsc da
rcsisicncia podc vir a scr un rcncdio pior do quc
o nal a scr conlaiido. Mas c prccisancnic o
govcrno o culpado pcla circunsiancia dc o
rcncdio sc) dc ]uto pior do quc o nal. o gouc)no
quc faz iudo ficar pior. Por quc o govcrno nao c
nais capaz c sc aniccipa para luiar pcla rcforna?
Por quc clc nao salc valorizar a sua salia
19
ninoria? Por quc clc cIora c rcsisic anics dc scr
aiacado? Por quc clc nao csiinula a pariicipaao
aiiva dos cidadaos para quc clcs lIc nosircn as
suas falIas c para conscgu) un dcscnpcnIo
nclIor do quc clcs lIc cigcn? Por quc clcs lIc
cigcn? Por quc clc scnprc crucifica Jcsus
Crisio, c cconunga Copcrnico c Luicro c
qualifica WasIingion c Franllin dc rclcldcs?
Nao c alsurdo pcnsar quc o unico iipo dc
iransgrcssao quc o govcrno nunca prcviu foi a
ncgaao dclilcrada c praiica dc sua auioridadc;
sc nao fossc assin, por quc cniao nao icria clc
csialclccido a pcnalidadc clara, calvcl c
proporcional? Sc un Ioncn scn propricdadc sc
rccusa pcla princira vcz a rccolIcr novc clins
aos cofrcs do Esiado, c prcso por prazo cujo
liniic nao c csialclccido por qualqucr lci quc cu
conIca; cssc prazo c dcicrninado
cclusivancnic pclo arlirio dos quc o cnvian
prisao. Mas sc clc rcsolvcr roular novcnia vczcs
novc clins do Esiado, cn lrcvc csiara
novancnic cn lilcrdadc.
Sc a injusiia c paric do incviiavcl airiio no
funcionancnio da naquina govcrnancnial, quc
scja assin. ialvcz cla acalc suavizando-sc con o
dcsgasic ccriancnic a naquina ficara
dcsajusiada. Sc a injusiia for una pca doiada
dc una nola cclusiva ou roldana, ou corda,
ou nanivcla , a cniao ialvcz scja valido julgar
20
sc o rcncdio nao scra pior do quc o nal; nas sc
cla for dc ial naiurcza quc cija quc vocc scja o
agcnic dc una injusiia para ouiros, digo, cniao,
quc sc iransgrida a lci. Faa da sua vida un
conira-airiio quc parc a naquina. O quc prcciso
fazcr c cuidar para quc dc nodo algun cu
pariicipc das niscrias quc condcno.
No quc diz rcspciio s vias pclas quais o
Esiado cspcra quc os nalcs scjan rcncdiados,
dcvo dizcr quc nao as conIco. Elas sao nuiio
dcnoradas, c a vida dc un Ioncn podc cIcgar
ao fin anics quc clas produzan algun cfciio.
TcnIo ouiras coisas para fazcr. Nao vin a csic
nundo con o oljciivo principal dc fazcr dclc un
lon lugar para norar, nas apcnas para norar
nclc, scja lon ou nao. Un Ioncn nao carrcga a
olrigaao dc fazcr iudo, nas apcnas alguna
coisa; c so porquc nao podc fazcr tudo nao c
ncccssario quc faa ugunu cosu crrada. Nao
csia dcniro das ninIas incunlcncias aprcscniar
pciics ao govcrnador c Asscnllcia Lcgislaiiva,
da ncsna forna quc clcs nada prccisan fazcr dc
scnclIanic cn rclaao a nin. SuponIanos quc
clcs nao dccn aicnao a un pcdido ncu; quc
dcvo fazcr cniao? Mas ncssc caso o Esiado nao
forncccu ouira via. o nal csia na sua propria
Consiiiuiao. Isio podc parcccr grosscria,
icinosia c iniransigcncia, nas so qucn ncrccc
ou podc aprcciar a nais fina londadc c
considcraao dcvc rccclcr csic iipo dc
21
iraiancnio. Todas as nudanas para nclIor sao
assin, iais cono o nascincnio c a noric, quc
produzcn convulscs nos corpos.
Nao Icsiio cn afirnar quc iodos os quc sc
iniiiulan alolicionisias dcvcn incdiaia c
cfciivancnic rciirar o scu apoio cn icrnos
pcssoais c dc propricdadc ao govcrno do
Esiado dc MassacIusciis, c nao ficar cspcrando
aic quc consigan fornar a nais csirciia das
naiorias para so cniao alcanar o sofrido dirciio
dc vcnccr airavcs dcla. Crcio quc lasia salcr quc
Dcus csia do scu lado, o quc valc nais do quc o
uliino voianic a fazcr najoriiarias as suas
filciras. E, alcn dc iudo, qualqucr Ioncn nais
corrcio do quc os scus vizinIos ja consiiiui una
naioria apcriada.
apcnas una vcz por ano, c nao nais do quc
isso, quc nc cnconiro cara a cara con csic
govcrno noric-ancricano, ou con o govcrno
csiadual quc o rcprcscnia. c quando sou
procurado pclo colcior dc inposios; cssa c a
unica insiancia cn quc un Ioncn na ninIa
siiuaao nao podc dciar dc sc cnconirar con
cssc govcrno; c clc aprovciia a oporiunidadc c diz
clarancnic. FcconIca-nc". E nao Ia ouira
forna nais sinplcs, nais cfciiva c, na conjuniura
aiual, nais indispcnsavcl dc lidar con o govcrno
ncsic pariicular, dc cprcssar a sua pouca
saiisfaao ou scu pouco anor cn rclaao a clc. c
22
prcciso ncga-lo, naquclc local c noncnio. O
colcior dc inposios c ncu vizinIo c concidadao, c
c con clc quc icnIo dc lidar porquc afinal dc
conias csiou luiando conira Ioncns, c nao
conira o pcrganinIo das lcis, c sci quc clc
voluniariancnic opiou por scr un agcnic
govcrnancnial. Havcra ouiro nodo dc clc ficar
salcndo clarancnic o quc c c o quc fiz cnquanio
agcnic do govcrno, ou cnquanio Ioncn, a nao
scr quando forado a dccidir quc iraiancnio vai
dar a nin, o vizinIo quc clc rcspciia cono ial c
cono Ioncn dc loa ndolc, ou quc clc considcra
un nanaco c dcsordciro? Scra clc capaz dc
supcrar cssc olsiaculo sua socialilidadc scn
un pcnsancnio ou una palavra nais rudcs ou
nais inpciuosos a aconpanIar a sua aao?
Disso csiou ccrio. sc nil, ou ccn, sc dcz Ioncns
quc conIco apcnas dcz Ioncns Ioncstos ou
aic un unico Ioncn Ioncsto do Esiado dc
MassacIusciis, nuo nus scndo dono dc csc)uuos,
dccidissc pr fin ao scu vnculo con o Esiado,
para logo cn scguida scr irancado na cadcia
nunicipal, csiaria ocorrcndo nada ncnos do quc
a aloliao da cscravaiura nos Esiados Unidos da
Ancrica. Pois nao inporia quc os princiros
passos parcan pcqucnos. o quc sc faz lcn fciio
faz-sc para scnprc. Mas prcfcrinos dclaicr o
assunio. cssa c nossa nissao, dizcnos. Ha
dczcnas dc jornais nas filciras do alolicionisno,
nas nao Ia un unico Ioncn. O ncu qucrido
23
vizinIo, quc dcscnpcnIou o papcl dc cnlaiador
dc MassacIusciis c quc scnprc sc dcdica
rcsoluao das qucsics dos dirciios Iunanos na
Canara do ConsclIo, csicvc ancaado dc
anargar una prisao na Carolina do Sul; no
cnianio, sc iivcssc sido prisionciro do Esiado dc
MassacIusciis, cssc Esiado quc ansiosancnic
lana Carolina do Sul a acusaao dc pccar con
a cscravidao (cnlora aiualncnic nao cnconirc
nada alcn dc una aiiiudc pouco Iospiialcira
cono noiivo para lrigar con clai, o nosso
Lcgislaiivo nao scria capaz dc adiar lininarncnic
o assunio da cscravidao aic ao proino invcrno
Sol un govcrno quc prcndc qualqucr Ioncn
injusiancnic, o unico lugar digno para un
Ioncn jusio c ianlcn a prisao. Hojc cn dia, o
lugar proprio, o unico lugar quc MassacIusciis
rcscrva para os scus Ialiianics nais livrcs c
ncnos dcsalcniados sao as suas priscs, nas
quais scrao confinados c irancados longc do
Esiado, por un aio do proprio Esiado pois os quc
vao para a prisao ja anics iinIan sc confinado
nos scus princpios. E a quc dcvcn scr
cnconirados quando forcn procurados pclos
cscravos fugidos, pclo prisionciro ncicano cn
lilcrdadc condicional c pclos indgcnas, para
ouvir as dcnuncias solrc as IunilIacs
inposias aos scus povos; c a, ncssc cIao
discrininado, nas iao nais livrc c Ionroso, ondc
o Esiado plania os quc nao csiao con cc nas sin
24
cont)u cc a unica casa nun Esiado-scnzala na
qual un Ioncn livrc podc pcrscvcrar con Ionra.
Sc Ia algucn quc pcnsc scr a prisao un lugar dc
ondc nao nais sc podc influir, no qual a sua voz
dcia dc aiorncniar os ouvidos do Esiado, no
qual nao conscguiria scr iao Iosiil a clc, cssc
algucn ignora o quanio a vcrdadc c nais foric
quc o crro c ianlcn nao salc cono a injusiia
podc scr conlaiida con nuiio nais cloqucncia c
cfciividadc por aquclcs quc ja sofrcran na carnc
un pouco dcla. Manifcsic inicgralncnic o scu
voio c ccra ioda a sua influcncia; nao sc dcic
confinar por un pcdao dc papcl. Una ninoria c
indcfcsa quando sc conforna naioria; nao
cIcga ncn a scr una ninoria nuna siiuaao
dcssas; nas cla c irrcsisivcl quando inicrvcn
con iodo o scu pcso. Sc a alicrnaiiva ficar cnirc
nanicr iodos os Ioncns jusios na prisao ou
dcsisiir da gucrra c da cscravidao, o Esiado nao
Icsiiara na cscolIa. Sc no ano corrcnic nil
Ioncns nao pagasscn os scus inposios, isso nao
scria una iniciaiiva iao violcnia c sanguinaria
quanio o proprio pagancnio, pois ncsic caso o
Esiado fica capaciiado para concicr violcncias c
para dcrranar o sanguc dos inoccnics. Esia c, na
vcrdadc, a dcfiniao dc una rcvoluao pacfica, sc
c quc c possvcl una coisa dcssas. Sc, cono ja
ouvi un dclcs nc pcrguniar, o colcior dc
inposios ou ouiro funcionario pullico qualqucr
indagar. Mas o quc dcvo fazcr agora?", a ninIa
25
rcsposia c. Sc dc faio quiscr fazcr alguna coisa,
cniao rcnuncic ao scu cargo". Ouando o sudiio
ncgou a lcaldadc c o funcionario rcnunciou ao
scu cargo, cniao a rcvoluao conplciou-sc. Mas
vanos supor quc Ia violcncia. Nao podcranos
considcrar quc una agrcssao conscicncia
ianlcn provoca un iipo dc fcrincnio gravc? Un
fcrincnio dcsscs provoca a pcrda da auicniica
Iunanidadc c da inorialidadc dc un Ioncn, c
clc sangra aic una noric cicrna. Posso vcr cssc
sanguc a corrcr, agora.
Espcculci solrc a prisao do infraior, c nao
solrc o confisco dos scus lcns cnlora anlas
as ncdidas sirvan ao ncsno fin , porquc os
quc afirnan o ccrio c quc, por isso, sao os scrcs
nais pcrigosos para un Esiado corrupio, cn
gcral nao gasian nuiio do scu icnpo na
acunulaao dc propricdadcs. Para Ioncns assin
o Esiado prcsia scrvios rclaiivancnic pcqucnos
c un inposio lcn lcvc icndc a scr considcrado
corliianic, pariicularncnic quando sao
olrigados a rcalizar un iralalIo cspccial para
conscguir a quaniia colrada. Sc Iouvcssc qucn
vivcssc inicirancnic scn usar o dinIciro, o
proprio Esiado Icsiiaria cn cigir quc clc lIc
cnircgassc una quaniia. O Ioncn rico, no
cnianio c nao prcicndo csialclcccr una
conparaao invcjosa , c scnprc un scr vcndido
insiiiuiao quc o cnriquccc. Falando cn icrnos
alsoluios, quanio nais dinIciro, ncnos viriudc;
26
pois o dinIciro inicrpc-sc cnirc un Ioncn c os
scus oljciivos c pcrniic quc clc os conprc; olicr
alguna coisa dcssa forna nao c una grandc
viriudc. O dinIciro acalna nuiias pcrgunias quc
dc ouira forna clc sc vcria prcssionado a fazcr; dc
ouiro lado, a unica pcrgunia nova quc o dinIciro
susciia c difcil, cnlora supcrflua. Cono gasia-
lo?" Un Ioncn assin fica, porianio, scn lasc
para una noralidadc. As oporiunidadcs dc vivcr
dininucn proporcionalncnic ao acunulo daquilo
quc sc cIana dc ncios". A nclIor coisa a scr
fciia cn prol da culiura do scu icnpo por un
Ioncn rico c rcalizar os planos quc iinIa quando
ainda cra polrc. Crisio rcspondcu aos scguidorcs
dc Hcrodcs dc acordo con a siiuaao dclcs.
Mosircn-nc o dinIciro dos iriluios", dissc clc; c
un dclcs iirou do lolso una nocda. Dissc cniao
Jcsus Crisio. Sc voccs usan o dinIciro con a
inagcn dc Ccsar, dinIciro quc clc colocou cn
circulaao c ao qual clc dcu valor, ou scja, sc
uoccs suo Ioncns do Estudo c csiao fclizcs dc sc
aprovciiar das vaniagcns do govcrno dc Ccsar,
cniao pagucn-no por isso quando clc o cigir.
Porianio, dai a Ccsar o quc c dc Ccsar, c a Dcus o
quc c dc Dcus" Crisio nao lIcs dissc nada solrc
cono disiinguir un do ouiro; clcs nao qucrian
salcr isso.
Ouando convcrso con os nais livrcs dcnirc
os ncus vizinIos, pcrcclo quc,
indcpcndcnicncnic do quc digan a rcspciio da
27
grandcza c da scricdadc do prollcna c dc sua
prcocupaao con a iranquilidadc pullica, no fin
das conias iudo sc rcduz ao scguinic. clcs nao
podcn alrir nao da proicao do govcrno aiual c
icncn as conscqucncias quc a sua rclcldia
provocaria nas suas propricdadcs c fanlias. Da
ninIa paric, nao gosio dc inaginar quc possa vir
algun dia a dcpcndcr da proicao do Esiado. Mas
sc cu ncgar a auioridadc do Esiado quando clc
aprcscnia a ninIa conia dc inposios, clc logo
confiscara c dissipara a ninIa propricdadc c
iraiara dc nc Iosiilizar c ninIa fanlia para
scnprc. Essa c una pcrspcciiva nuiio dura. Isso
iorna inpossvcl una vida quc scja
sinuliancancnic Ioncsia c conforiavcl cn
aspccios cicriorcs. Nao valcria a pcna acunular
propricdadc; cla ccriancnic sc pcrdcria dc novo.
O quc sc icn a fazcr c arrcndar alguns alqucircs
ou ocupar una icrra dcvoluia, culiivar cn
pcqucna cscala c consunir logo ioda a sua
produao. Vocc icn quc vivcr dcniro dc si ncsno
c dcpcndcr dc si ncsno, scnprc dc nala fciia c
pronio para rcconcar; vocc nao dcvc dcscnvolvcr
nuiios vnculos. Aic ncsno na Turquia vocc
podc ficar rico, sc cn iudo for un lon sudiio do
govcrno iurco. Confucio dissc. Sc un Esiado c
govcrnado pclos princpios da razao, a polrcza c
a niscria sao faios acalrunIanics; sc un Esiado
nao c govcrnado pclos princpios da razao, a
riqucza c as Ionrarias sao os faios
28
acalrunIanics. Nao! Aic quc cu soliciic un
rcnoio porio sulino, quc a proicao do Esiado dc
MassacIusciis nc scja csicndida con o fin dc
prcscrvar a ninIa lilcrdadc, ou aic quc cu nc
dcdiquc apcnas a consiruir pacificancnic un
pairinnio aqui no ncu Esiado, posso ncgar a
ninIa lcaldadc ao govcrno local c ncgar o scu
dirciio ninIa propricdadc c ninIa vida. Sai
nais laraio, cn iodos os scniidos, sofrcr a
pcnalidadc pcla dcsolcdicncia do quc olcdcccr.
Olcdcccr faria con quc cu nc scniissc
dininudo.
Ha alguns anos o Esiado procurou-nc cn
nonc dc una organizaao rcligiosa c iniinou-nc
a pagar una ccria quaniia dcsiinada a susicniar
un prcgador quc o ncu pai cosiunava
frcqucniar; cu nunca o iinIa visio. Paguc ou
scra irancado na cadcia", dissc o Esiado. Eu
rccusci-nc a pagar. Infclizncnic, no cnianio,
ouiro Ioncn acIou nclIor fazcr o pagancnio
cn ncu nonc. Nao conscgui dcscolrir por quc o
ncsirc-cscola dcvcria pagar inposio para
susicniar o clcrigo c nao o clcrigo coniriluir para
o susicnio do ncsirc-cscola; pois cu nao cra
ncsirc-cscola do Esiado, c susicniava-nc con
sulscrics voluniarias. Nao vi o noiivo pclo qual
o liccu nao dcvcssc aprcscniar a sua conia dc
inposios c fazcr con quc o Esiado apoiassc,
junio con a organizaao rcligiosa, cssa sua
prcicnsao. No cnianio, os consclIciros
29
nunicipais pcdiran-nc c cu concordci cn fazcr
una dcclaraao por cscriio cuja rcdaao ficou
nais ou ncnos assin. Sailan iodos quanios
csia dcclaraao lcrcn quc cu, Hcnry TIorcau,
nao dcscjo scr considcrado inicgranic dc
qualqucr socicdadc organizada qual nao icnIa
adcrido". Enircguci o icio ao sccrciario da
nunicipalidadc. Dcvc csiar con clc aic Iojc.
Salcndo porianio quc cu nao qucria scr
considcrado ncnlro daqucla organizaao
rcligiosa, o Esiado nunca nais nc fcz una
cigcncia parccida; clc considcrava, no cnianio,
quc csiava ccrio c quc dcvcria coniinuar a opcrar
a pariir dos prcssuposios originais con quc nc
alordou. Sc fossc possvcl salcr os scus noncs,
cu icria dcsligado-nc ninuciosancnic, na
ncsna ocasiao, dc iodas as organizacs das
quais nao cra ncnlro; nas nao soulc ondc
cnconirar una lisia conplcia dclas.
Ha scis anos quc nao pago o inposio pc)
cuptu. Fui cncarccrado ccria vcz por causa disso,
c passci una noiic prcso; cnquanio o icnpo
passava, fui olscrvando as parcdcs dc pcdra
solida con dois ou ircs pcs dc cspcssura, a poria
dc nadcira c fcrro con un pc dc cspcssura c as
gradcs dc fcrro quc dificulian a cnirada da luz, c
nao pudc dciar dc pcrcclcr a idioiicc dc una
insiiiuiao quc nc iraiava cono sc cu fossc
apcnas carnc c sanguc c ossos a scrcn
irancafiados. Fiquci cspcculando quc cla dcvia icr
30
concludo, finalncnic, quc aqucla cra a nclIor
forna dc nc usar c, ianlcn, quc cla janais
cogiiara dc sc aprovciiar dos ncus scrvios dc
alguna ouira nancira. Vi quc apcsar da grossa
parcdc dc pcdra cnirc nin c os ncus
concidadaos, clcs iinIan una nuralIa nuiio
nais difcil dc vcnccr anics dc conscguircn scr
iao livrcs quanio cu. Ncn por un noncnio nc
scnii confinado, c as parcdcs parcccran-nc un
dcspcrdcio dcsconunal dc pcdras c arganassa.
O ncu scniincnio cra dc quc cu iinIa sido o
unico dos ncus concidadaos a pagar o inposio.
Esiava claro quc clcs nao salian cono lidar
conigo c quc sc conporiavan cono pcssoas
pouco cducadas. Havia un crro crasso cn cada
ancaa c cn cada saudaao, pois clcs pcnsavan
quc o ncu naior dcscjo cra o dc csiar do ouiro
lado daqucla parcdc dc pcdra. Nao pudc dciar dc
sorrir pcranic os cuidados con quc fccIaran a
poria c irancaran as ninIas rcflccs quc os
aconpanIavan poria afora scn dclongas ou
dificuldadc; c o pcrigo csiava dc faio coniido
ncus. Cono cu csiava fora do scu alcancc,
rcsolvcran punir o ncu corpo; agiran cono
ncninos incapazcs dc cnfrcniar una pcssoa dc
qucn scnicn raiva c quc cniao dao un cIuio no
cacIorro do scu dcsafcio. Pcrccli quc o Esiado
cra un idioia, inido cono una solicirona s
volias con a sua praiaria, incapaz dc disiinguir
os scus anigos dos ininigos; pcrdi iodo o rcspciio
31
quc ainda iinIa por clc c passci a considcra-lo
apcnas lancniavcl.
Porianio, o Esiado nunca confronia
inicncionalncnic o scniincnio iniclcciual ou
noral dc un Ioncn, nas apcnas o scu corpo, os
scus scniidos. Elc nao c doiado dc gcnio supcrior
ou dc Ioncsiidadc, apcnas dc nais fora fsica.
Eu nao nasci para scr coagido. Oucro rcspirar da
forna quc cu ncsno cscolIcr. Vcrcnos qucn c
nais foric. Ouc fora icn una nuliidao? Os
unicos quc podcn nc coagir sao os quc
olcdcccn a una lci nais alia do quc a ninIa.
Elcs olrigan-nc a scr cono clcs. Nunca ouvi
falar dc Ioncns quc icnIan sido oI)gudos por
nuliidcs a vivcr dcsia ou daqucla forna. Ouc
iipo dc vida scria cssa? Ouando dcfronio un
govcrno quc nc diz A lolsa ou a vida!", por quc
dcvcria aprcssar-nc cn lIc cnircgar o ncu
dinIciro? Elc ialvcz csicja passando por un
grandc apcrio, scn salcr o quc fazcr. Nao posso
ajuda-lo. Elc dcvc cuidar dc si ncsno; dcvc agir
cono cu ajo. Nao valc a pcna cIoraningar solrc
o assunio. Nao sou individualncnic rcsponsavcl
pclo lon funcionancnio da naquina da
socicdadc. Nao sou o filIo do naquinisia. No ncu
nodo dc vcr quando scncnics dc carvalIo c dc
casianIcira cacn lado a lado, una dclas nao sc
rcirai para dar vcz ouira; pclo conirario, cada
una scguc as suas proprias lcis, c lroian,
crcsccn c florcsccn da nclIor nancira possvcl,
32
aic quc una por acaso acala supcrando c
dcsiruindo a ouira. Sc una plania nao podc vivcr
dc acordo con a sua naiurcza, cniao cla norrc; o
ncsno aconiccc con un Ioncn.
A noiic quc passci na prisao, alcn dc una
novidadc, foi ianlcn lcn inicrcssanic. Os
prisionciros, cn nangas dc canisa, disiraan-sc
convcrsando na cnirada, aprovciiando o vcnio
frcsco da noiic; assin csiavan quando nc viran
cIcgar. Mas o carccrciro dissc-lIcs. VcnIan,
rapazcs, ja c Iora dc irancar as porias" ouvi o
larulIo dos scus passos cnquanio caninIavan
para os scus conpariincnios vazios. O carccrciro
aprcscniou-nc o ncu conpanIciro dc ccla,
qualificando-o cono un sujciio dc princira c un
Ioncn cspcrio". Trancada a poria, clc nosirou-
nc o calidc ondc dcvcria pcndurar o ncu cIapcu
c cplicou-nc cono adninisirava as coisas por
ali. As cclas cran caiadas una vcz por ncs; a
nossa ccla, pclo ncnos, cra o apariancnio nais
lranco, dc noliliario nais sinplcs c
provavclncnic o nais linpo dc ioda a cidadc.
Naiuralncnic clc quis salcr dc ondc cu vinIa c
por quc cu iinIa ido parar ali; quando lIc conici
a ninIa Iisioria, foi ninIa a vcz dc lIc
pcrguniar a sua, na suposiao cvidcnic dc quc clc
cra un Ioncn Ioncsio; c, da nancira quc as
coisas csiao, acrcdiio quc clc dc faio cra un
Ioncn Ioncsio. Elc dissc. Ora, acusan-nc dc
icr inccndiado un cclciro; nas nao fui cu. Pclo
33
quc pudc pcrcclcr, clc provavclncnic fora dciiar-
sc, lclado, para dornir nun cclciro, nao scn
anics funar o scu cacIinlo; c assin pcrdcu-sc
no fogo un cclciro. Elc iinIa a fana dc scr un
Ioncn cspcrio, c ali aguardava Iavia ircs ncscs
o scu julgancnio; iinIa ouiros ircs ncscs a
cspcrar ainda; nas csiava lcn cordaio c
conicnic, ja quc nao pagava pcla casa c conida c
sc considcrava lcn iraiado.
Elc ficava ao lado dc una jancla, c cu junio
ouira; pcrccli quc sc algucn ficassc por ali por
nuiio icnpo acalaria icndo por aiividadc
principal olIar pcla jancla. En pouco icnpo cu
iinIa lido os folIcios quc cnconirara, c fiquci
olscrvando os locais por ondc aniigos
prisionciros iinIan fugido, vi ondc una gradc
iinIa sido scrrada c ouvi a Iisioria dc varios
Iospcdcs anicriorcs daquclc aposcnio; pois
acalci dcscolrindo quc aic ncsno ali circulavan
Iisiorias c iagarcliccs quc nao conscgucn
airavcssar as parcdcs da cadcia. Essa c
provavclncnic a unica casa na cidadc ondc sc
cscrcvcn pocsias quc sao pullicadas cn forna
dc circular, nas quc nao cIcgan a virar livros.
Mosiraran-nc una grandc quaniidadc dc
pocsias fciias por alguns jovcns cuja icniaiiva dc
fuga iinIa sido frusirada; clcs vingavan-sc
dcclanando os scus vcrsos.
34
Tirci iudo o quc pudc do ncu conpanIciro
dc ccla, pois icnia nunca nais iornar a cnconira-
lo; nas finalncnic clc indicou-nc a ninIa cana
c dciou para nin a iarcfa dc apagar a
lanparina.
Ficar ali dciiado por una unica noiic foi cono
viajar a un pas disianic, un pas quc cu nunca
icria inaginado visiiar. Parcccu-nc quc nunca
anics ouvira o rclogio da cidadc dar as Ioras ou
os rudos noiurnos da aldcia; isso porquc
dornanos con as janclas alcrias, janclas csias
insialadas por dcniro das gradcs. Era cono
conicnplar a ninIa aldcia naial luz da Idadc
Mcdia, c o nosso faniliar rio Concord
iransfornou-sc na iorrcnic dc un Fcno; ninIa
frcnic dcsfilaran viscs dc cavalciros c casiclos.
As vozcs quc ouvia nas ruas cran dos aniigos
lurgucscs. Fui cspcciador c icsicnunIa
involuniaria dc iudo o quc sc fazia c dizia na
cozinIa da vizinIa Iospcdaria local una
cpcricncia inicirancnic nova c rara para nin.
Tivc una visao lcn nais niina da ninIa cidadc
naial. Eu csiava razoavclncnic pcrio da sua
alna. Nunca anics vira as suas insiiiuics. Essa
cadcia c una das suas insiiiuics pcculiarcs,
pois Concord c a scdc do condado. Conccci a
conprccndcr o quc prcocupa os scus Ialiianics.
Ouando cIcgou a nanIa, o nosso dcsjcjun
foi cnpurrado para dcniro da ccla airavcs dc un
35
luraco na poria; cra scrvido nuna vasilIa dc
csianIo ajusiada ao iananIo do luraco c
consisiia nuna porao dc cIocolaic con pao
prcio; junio vinIa una colIcr dc fcrro. Ouando
do lado dc fora pcdiran a dcvoluao das vasilIas,
a ninIa incpcricncia foi iania quc coloquci dc
volia o pao quc nao concra; nas o ncu
conpanIciro pcgou o pao c aconsclIou-nc a
guarda-lo para o alnoo ou para o janiar. Pouco
dcpois, dciaran quc clc sassc para iralalIar
nun canpo dc fcno das vizinIanas, para ondc
sc dcslocava iodos os dias; nao voliaria anics do
ncio-dia; clc cniao dcu-nc lon-dia c dissc quc
duvidava quc nos vsscnos dc novo.
Ouando sa da prisao pois algucn
inicrfcriu c pagou o ncu inposio , pcrccli
difcrcnas, nao as grandcs nudanas no dia-a-
dia noiadas por aquclcs aprisionados ainda
jovcns c dcvolvidos ja irpcgos c grisalIos. Ainda
assin una nova pcrspcciiva iinIa-sc insialado
no ncu nodo dc vcr a cidadc, o Esiado c o pas,
rcprcscniando una nudana naior do quc sc
fossc causada pcla ncra passagcn do icnpo. Vi
con clarcza ainda naior o Esiado quc Ialiiava.
Vi aic quc ponio podia confiar nos ncus
conicrrancos cono lons vizinIos c anigos; c
pcrccli quc a sua anizadc cra apcnas para os
noncnios dc iranquilidadc; scnii quc clcs nao
icn grandcs inicncs dc proccdcr corrciancnic;
dcscolri quc, ial cono os cIincscs c nalaios, clcs
36
fornan una raa difcrcnic da ninIa, por causa
dos scus prcconcciios c supcrsiics; consiaici
quc clcs nao arriscan a si ncsnos ou a sua
propricdadc nos scus aios dc sacrifcio pcla
Iunanidadc; vi quc, no fin das conias, clcs nao
sao iao nolrcs a ponio dc conscguir iraiar o
ladrao dc forna difcrcnic do quc csic os iraia; c
quc so qucrcn salvar as suas alnas, airavcs dc
acs dc cfciio, dc algunas oracs c da cvcniual
olscrvaao dos liniics pariicularncnic csirciios c
inuicis dc un caninIo dc rciidao. possvcl quc
csicja profcrindo un julgancnio duro solrc os
ncus vizinIos, pois acrcdiio quc a naioria dclcs
nao salc quc cisic na sua cidadc una
insiiiuiao ial cono a cadcia.
Aniigancnic, na nossa aldcia, Iavia o
cosiunc dc saudar os polrcs cndividados quc
saan da cadcia olIando-os airavcs dos dcdos
disposios cn forna das larras dc una jancla dc
prisao; c pcrguniava-sc ao rcccn-lilcrio. Cono
vai?" Nao rcccli cssa saudaao dos ncus
conIccidos, quc princiro nc cncaravan c dcpois
cnircolIavan-sc, cono sc cu acalassc dc voliar
dc una longa viagcn. Eu iinIa sido prcso
quando nc dirigia ao sapaiciro para luscar una
loia conscriada. Ouando fui solio na nanIa
scguinic, rcsolvi rcionar o quc csiava fazcndo c,
dcpois dc calar a ial loia, junici-nc a un grupo
quc prcicndia colIcr fruias silvcsircs c nc qucria
cono guia. E cn pouco nais dc ncia Iora pois
37
logo rcccli un cavalo arrcado cIcganos ao
iopo dc un dos nossos nais alios norros, ondc
alundavan fruias silvcsircs, a ircs quilnciros
da cidadc; c dali nao sc podia vcr o Esiado cn
lugar ncnIun.
Esia c a Iisioria conplcia das MinIas
priscs".
Nunca nc rccusci a pagar o inposio rcfcrcnic
s csiradas, pois a ninIa voniadc dc scr un lon
vizinIo c iao grandc quanio a dc scr un pcssino
sudiio; no quc ioca susicniaao das cscolas,
aiualncnic fao a ninIa paric na iarcfa dc
cducar os ncus conicrrancos. Nao c un iicn
pariicular dos inposios quc nc faz rccusar o
pagancnio. Oucro apcnas ncgar lcaldadc ao
Esiado, qucro nc rciirar c nc nanicr
cfciivancnic indifcrcnic a clc. Nao nc inporio cn
scguir a irajcioria do dolar quc paguci ncsno
sc isso fossc possvcl , aic o ponio cn quc clc
coniraia un Ioncn ou conpra una arna para
naiar un Ioncn; o dolar c inoccnic. O quc nc
inporia c scguir os cfciios da ninIa lcaldadc. Na
vcrdadc, cu silcnciosancnic dcclaro gucrra ao
Esiado, ninIa noda, cnlora coniinuc a usa-lo
c a iirar vaniagcn dclc cnquanio pudcr, cono
cosiuna aconicccr ncsias siiuacs.
Sc ouiros rcsolvcn pagar o inposio quc o
Esiado nc cigc, nada nais fazcn alcn do quc ja
38
fizcran quando pagaran o scu inposio, ou
nclIor, csiinulan a injusiia alcn do liniic quc
o Esiado lIcs pcdiu. Sc clcs pagan o inposio
alIcio a pariir dc un cquivocado inicrcssc pcla
soric daquclc quc nao paga, para salvar a sua
propricdadc ou para cviiar o scu cncarccrancnio,
isso so ocorrc porquc nao ncdiiaran scriancnic
no quanio csiao pcrniiindo quc os scus
scniincnios pariicularcs inicrfiran no lcn gcral.
Esia, porianio, c ninIa posiao aiual. Mas
nao sc podc ficar cagcradancnic dc solrcaviso
nuna circunsiancia dcssas, pclo risco dc quc ial
aiiiudc scja dcsviada pcla olsiinaao ou pcla
prcocupaao indcvida para con a opiniao do
proino. Ouc cada un cuidc dc fazcr apcnas o
quc lIc calc, c so no noncnio ccrio.
Por vczcs pcnso assin. ora, cssc povo icn
loas inicncs, nas c ignoranic; clc faria nclIor
sc soulcssc cono agir; por quc inconodar os
ncus vizinIos c fora-los a iraiar-nc dc una
forna coniraria s suas inclinacs? Mas dcpois
pcnso. nao Ia noiivo para proccdcr cono clcs ou
para pcrniiir quc nais pcssoas sofran ouiros
iipos dc dor. E digo ainda a nin ncsno. quando
nuiios nilIcs dc Ioncns, scn paiao, scn
Iosiilidadc, scn scniincnios pcssoais dc
qualqucr iipo, lIc pcdcn apcnas uns poucos
clins, scn quc a sua naiurcza lIcs possililiic
rciirar ou alicrar a sua cigcncia aiual c scn a
39
possililidadc dc vocc, por scu lado, fazcr un
apclo a ouiros nilIcs dc Ioncns, por quc vocc
dcvcria sc cpor a ial fora lruia avassaladora?
Vocc nao rcsisiira ao frio c fonc, aos vcnios c
s ondas con iania olsiinaao; vocc sulncic-sc
pacificancnic a nil inposics sinilarcs. Vocc
nao coloca a calca na fogucira. Mas caiancnic
na ncdida cn quc nao considcro csia fora
inicirancnic lruia c sin una fora
parcialncnic Iunana c cn quc avalio quc
nanicnIo rclacs con csscs nilIcs c con
ouiros nuiios nilIcs dc Ioncns quc nao sao
apcnas coisas lruias ou scn vida , vcjo
ianlcn quc c possvcl a apclaao. cn princira
insiancia c dc pronio, clcs podcn apclar ao
Criador; cn scgunda insiancia, podcn apclar uns
aos ouiros. Mas sc ponIo a ninIa calca no fogo
dc proposiio nao Ia apclo possvcl a scr fciio ao
fogo ou ao Criador do fogo, c sou o unico culpado
pclas conscqucncias. Sc cu conscguissc
convcnccr-nc dc quc icnIo algun dirciio a nc
scniir saiisfciio con os Ioncns ial cono clcs sao,
c a iraia-los dc acordo con isso c nao
parcialncnic dc acordo con as ninIas cigcncias
c cpcciaiivas dc cono clcs c cu ncsno
dcvcranos scr, cniao, cono lon nuulnano c
faialisia, cu icria quc nc csforar para scr fcliz
con as coisas cono clas sao c proclanar quc
iudo sc passa scgundo a voniadc dc Dcus. E,
acina dc iudo, Ia una difcrcna cnirc rcsisiir a
40
cssa fora c a una ouira purancnic lruia ou
naiural. a difcrcna c quc posso rcsisiir a cla con
alguna cfciividadc. Nao posso cspcrar nudar a
naiurcza das pcdras, das arvorcs c dos aninais,
ial cono Orfcu.
Nao qucro polcnizar con qualqucr Ioncn
ou naao. Nao qucro fazcr filigranas, csialclcccr
disiincs claloradas ou colocar-nc nuna
siiuaao supcrior dos ncus vizinIos. Esiou a
luscar, posso adniiir, aic ncsno una dcsculpa
para acciiar as lcis do pas. Esiou prcparado aic
dcnais para olcdcccr a clas. Ncsic pariicular
icnIo noiivos para suspciiar dc nin ncsno; c a
cada ano, quando sc aproina a cpoca da visiia
do colcior dc inposios, surprccndo-nc disposio a
rcvisar os aios c as posics do govcrno ccniral c
do govcrno csiadual, a rcvcr o cspriio do povo,
para dcscolrir un prcicio para a olcdicncia.
Dcvcnos icr afcio ao nosso pas cono aos nossos
pais
E sc a qualqucr icnpo alicnanos
Nosso anor ou indusiria dc fazcr-lIcs Ionra
Dcvcnos rcspciiar os cfciios c cnsinar alna
Oucsiao dc conscicncia c rcligiao,
E nao dcscjo dc donnio ou lcncfcio.
Acrcdiio quc logo o Esiado scra capaz dc
aliviar-nc dc iodos os cncargos dcsic iipo c cniao
nao scrci nais pairioia do quc o rcsio dos ncus
41
conicrrancos. Encarada dc un ponio dc visia
ncnos clcvado, a Consiiiuiao, con iodos os scus
dcfciios, c nuiio loa; a lci c os irilunais sao
nuiio rcspciiavcis; ncsno o Esiado dc
MassacIusciis c o govcrno dos Esiados Unidos
da Ancrica sao, cn nuiios aspccios, coisas
adniravcis c lasianic raras, pclas quais dcvcnos
scr graios, ial cono nos disscran nuiios
csiudiosos das nossas insiiiuics. Mas sc
clcvarnos un pouco o nosso ponio dc visia, clas
nosiran-sc iais cono as dcscrcvi; c indo nais
alcn, aic cIcgarnos ao nais alio, qucn scra
capaz dc dizcr o quc sao clas, ou qucn podcra
dizcr quc scqucr valc a pcna olscrva-las ou
rcflciir solrc clas?
Enircianio, nao nc prcocupo nuiio con o
govcrno, c qucro dcdicar a clc o ncnor nuncro
possvcl dc rcflccs. Mcsno no nundo ial cono
c agora, nao passo nuiios noncnios sujciio a
un govcrno. Sc un Ioncn c livrc dc
pcnsancnio, livrc para faniasiar, livrc dc
inaginaao, dc nodo quc aquilo quc nuncu c lIc
parccc sc) na naior paric do icnpo, govcrnanics
ou rcfornadorcs inscnsaios nao sao capazcs dc
lIc criar inpcdincnios faiais.
Sci quc a naioria dos Ioncns pcnsa dc
nancira difcrcnic dc nin; nas nao csiou ncn
un pouco nais saiisfciio con os Ioncns quc sc
dcdican profissionalncnic a csiudar csias
42
qucsics c ouiras parccidas. Pclo faio dc sc
colocarcn iao inicgralncnic dcniro da
insiiiuiao, os Ioncns dc Esiado c os lcgisladorcs
nunca conscgucn cncara-la nua c cruancnic.
Elcs gosian dc falar solrc nudanas na
socicdadc, nas nao icn un ponio dc apoio
siiuado fora dcla. Podc scr quc Iaja cnirc clcs
Ioncns dc ccria cpcricncia c criicrio c
cvidcnicncnic capazcs dc criar sisicnas
cngcnIosos c aic uicis, pclos quais lIcs dcvcnos
graiidao; nas iodo o scu gcnio c ioda a sua
uiilidadc nao ulirapassan ccrios liniics
rclaiivancnic csirciios. Elcs icndcn a csqucccr
quc o nundo nao c govcrnado airavcs dc dcciscs
c convcnicncias. Wclsicr nunca cIcga aos
lasiidorcs do govcrno c, por isso, nao podc scr
una auioridadc no assunio. As suas palavras sao
salias apcnas para os lcgisladorcs quc nao
cogiian dc qualqucr rcforna csscncial no govcrno
cisicnic; para as cigcncias dos pcnsadorcs c
dos quc fazcn lcis duradouras, clc ncn cIcga a
visualizar o assunio. ConIco algunas pcssoas
cujas cspcculacs scrcnas c salias logo
rcvclarian os liniics do alcancc c da
Iospiialidadc da inaginaao dc Wclsicr. Mcsno
assin, quando conparadas con as paupcrrinas
dcclaracs da naioria dos rcfornadorcs c con a
ncnialidadc c a cloqucncia ainda piorcs dos
poliicos cn gcral, as suas palavras sao
praiicancnic as unicas quc icn valor c rcvclan
43
scnsililidadc; dcvcnos por isso agradcccr ao ccu
por coniarnos con Wclsicr. En icrnos
conparaiivos, clc c scnprc inpciuoso, original c,
acina dc iudo, praiico. Mas a sua viriudc nao c a
salcdoria, c sin a prudcncia. A vcrdadc dc un
jurisia nao c a Vcrdadc, nas a consisicncia, ou
una convcnicncia consisicnic. A vcrdadc csia
scnprc cn Iarnonia consigo ncsna, c a sua
inporiancia principal nao c a dc rcvclar a jusiia
quc porvcniura possa convivcr con o nal.
Wclsicr lcn ncrccc o iiulo pclo qual c
conIccido. Dcfcnsor da Consiiiuiao". Dc faio,
clc nao prccisa aiacar, nas apcnas arnar a
dcfcsa conira os golpcs alIcios. Elc nao c un
ldcr, c sin un scguidor. Os scus ldcrcs sao os
consiiiucionalisias dc 1787. Eis as suas proprias
palavras. Nunca ionci c nunca prcicndo ionar
una iniciaiiva; nunca apoici ou prcicndo apoiar
una iniciaiiva quc visc dcsnancIar o acordo
original pclo qual os divcrsos Esiados fornaran a
Uniao". Ao concniar a colcriura quc a
Consiiiuiao da cscravidao, diz clc. Ja quc c
paric do pacio original, quc coniinuc a
cscravidao". Apcsar da sua agudcza c Ialilidadc
cspcciais, clc nao conscguc isolar un faio das
suas rclacs ncrancnic poliicas para
conicnpla-lo nos icrnos alsoluios cigidos para
o scu aprovciiancnio pclo iniclccio por
ccnplo, o quc sc inpc noralncnic Iojc cn dia
nos Esiados Unidos no iocanic a agir frcnic
44
cscravidao; no cnianio, clc arrisca-sc ou c lcvado
a fornular una rcsposia dcscspcrada ial cono a
quc sc scguc, c insisic quc fala cn icrnos
alsoluios, cono un Ioncn pariicular. A forna
pcla qual os govcrnos dos Esiados ondc cisic
cscravidao dccidcn rcgulancnia-la c naicria da
sua propria dclilcraao, pcla qual sao
rcsponsavcis pcranic os scus cidadaos, pcranic
as lcis gcrais da propricdadc, da Iunanidadc c
da jusiia, c pcranic Dcus. Ouaisqucr
associacs fornadas cn ouiro lugar, ncsno
oriundas dc un scniincnio dc conpaiao
Iunana, ou con qualqucr ouira origcn, nada
icn a vcr con o assunio. Nunca lIcs dci
qualqucr apoio, c nunca darci". Ouc novo c
original codigo dc olrigacs sociais podc scr
infcrido dc palavras cono csias? (1i
Para os quc nao conIcccn as fonics nais
puras da vcrdadc, quc nao qucrcn sulir nais
pcla sua corrcnicza, a opao salia c
inicrronpcr a sua lusca na Dllia c na
Consiiiuiao; scra a quc clcs a sorvcrao, con
rcvcrcncia c Iunildadc; nas para aquclcs quc
conscgucn pcrcclcr quc a vcrdadc vcn nais dc
cina c alincnia cssc lago ou aquclc rcnanso, c
prcciso prcparar dc novo o corpo para coniinuar
a pcrcgrinaao, aic cIcgar nasccnic.
Ainda nao surgiu un Ioncn doiado dc gcnio
para lcgislar no nosso pas. Honcns assin sao
45
raros na Iisioria nundial. Oradorcs, poliicos c
Ioncns cloqucnics cisicn aos nilIarcs; nas
ainda csianos por ouvir a voz do orador capaz dc
solucionar as conplcas qucsics do dia-a-dia.
Ananos a cloqucncia pclos scus ncriios
proprios, c nao pcla sua capacidadc dc
pronunciar una vcrdadc qualqucr, ncn pcla
possililidadc dc inspirar algun Icrosno. Os
nossos lcgisladorcs ainda nao aprcndcran a
disiinguir o valor rclaiivo do livrc-concrcio frcnic
lilcrdadc, uniao c rciidao. Elcs nao icn
gcnio ou ialcnio ncn para as qucsics
rclaiivancnic sinplorias dos inposios, das
finanas, do concrcio c da indusiria, da
agriculiura. A Ancrica do Noric nao conscguiria
nanicr por nuiio icnpo a sua posiao cnirc as
nacs sc fsscnos alandonados cspcricza
palavrosa dos congrcssisias; fclizncnic conianos
con a cpcricncia nadura c con os proicsios
cfciivos do nosso povo. Talvcz nao icnIa o dirciio
dc afirnar isio, nas o Novo Tcsiancnio foi cscriio
Ia nil c oiioccnios anos; no cnianio ondc
cnconirar o lcgislador suficicnicncnic salio c
praiico para sc aprovciiar dc iudo o quc cssc
icio cnsina solrc a cicncia da lcgislaao?
A auioridadc do govcrno, ncsno do govcrno
ao qual csiou disposio a nc sulncicr pois
olcdcccrci con saiisfaao aos quc sailan c
faan nclIor do quc cu c, sol ccrios aspccios,
olcdcccrci aic aos quc nao sailan ncn faan as
46
coisas iao lcn , c ainda inpura; para scr
inicirancnic jusia, cla prccisa coniar con a
sanao c con o conscniincnio dos govcrnados.
Elc nao podc icr solrc a ninIa pcssoa c ncus
lcns qualqucr dirciio puro alcn do quc cu lIc
conccdo. O progrcsso dc una nonarquia
alsoluia para una nonarquia consiiiucional, c
dcsia para una dcnocracia, c un progrcsso no
scniido do vcrdadciro rcspciio pclo indivduo.
Scra quc a dcnocracia ial cono a conIcccnos c o
uliino apcrfcioancnio possvcl cn icrnos dc
consiruir govcrnos? Nao scra possvcl dar un
passo a nais no scniido dc rcconIcccr c
organizar os dirciios do Ioncn? Nunca Iavcra
un Esiado rcalncnic livrc c csclarccido aic quc
clc vcnIa a rcconIcccr no indivduo un podcr
naior c indcpcndcnic do qual a organizaao
poliica dcriva o scu proprio podcr c a sua propria
auioridadc c aic quc o indivduo vcnIa a
rccclcr un iraiancnio corrcspondcnic. Fico
inaginando, c con prazcr, un Esiado quc possa
cnfin sc dar ao luo dc scr jusio con iodos os
Ioncns c dc iraiar o indivduo rcspciiosancnic,
cono un vizinIo; inagino un Esiado quc scqucr
considcraria un pcrigo sua iranquilidadc a
cisicncia dc alguns poucos Ioncns quc
vivcsscn paric dclc, scn nclc sc inironcicrcn
ncn scrcn por clc alrangidos, c quc
dcscnpcnIasscn iodos os dcvcrcs dc vizinIos c
dc scrcs Iunanos. Un Esiado quc produzissc
47
csia cspccic dc fruio, c quc csiivcssc disposio a
dcia-lo cair logo quc anadurcccssc, alriria
caninIo para un Esiado ainda nais pcrfciio c
glorioso; ja fiquci a inaginar un Esiado dcsscs,
nas nunca o cnconirci cn qualqucr lugar.
48

Notas
(1i Inscri csics irccIos do discurso dc Wclsicr
dcpois dc icr profcrido a confcrcncia. (N.A.i
TIc Durial of Sir JoIn Moorc ai Corrunna"
CIarlcs Wolfc (1791-1823i (N.E.i
King JoIn" Aio V, ccna 2 W. SIalcspcarc
(N.Ei
49

1999 Hcnry David TIorcau
Vcrsao para cDool
cDoolsDrasil

__________________
Novcnlro 1999
Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc pagou por cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
cDoolsDrasil.org
Edics cn pdf c nova cdiao cDoolLilris
cDoolsDrasil.org
__________________
Maro 2006

Você também pode gostar