Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Gautier Paul. Monodie inédite de Michel Psellos sur le basileus Andronic Doucas. In: Revue des études byzantines, tome 24,
1966. pp. 153-170.
doi : 10.3406/rebyz.1966.1367
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rebyz_0766-5598_1966_num_24_1_1367
MONODIE INEDITE DE MICHEL PSELLOS
SUR LE BASILEUS ANDRONIC DOUCAS
(1) Cf. D. I. Polemis, The death of Andronikos Doucas (14 October, 1077), BZ 58 ,/l (1965)
p. 68-69.
(2) Cf. Sathas, BGMA, V, Prologue, p. 65 (n° 48) et p. 73 (n° 133).
(3) Cf. D. Serruys, Note sur le manuscrit de Psellus : Parisinus 1182, BZ (1912) p. 444
et 446.
(4) Cf. Polemis, When did Psellos die? BZ 58 /l (1965) p. 73-75.
154 REVUE DES ÉTUDES BYZANTINES
Analyse de la monodie
(22) La meilleure élude sur la Dioptra demeure celle du V. (îiu'mei,, Remarques sur la
Dioptra de Philippe le Solitaire, Mélanges Dölger = BZ 44 (1951), p. 198-211. Cet argument
avait été avancé par ?. 8?\??~, Das Todesjahr des Psellos und die Abfassungszeit der Dioptra,
BZ 3 (1894), p. 602-603.
(23) Cf. Sathas, BMGA, V, nu 135, p. 378-379; ce texte ;i été spécialement étudié par
P. Joan.^ou, Psellos el le monastère Ta Narsou, BZ 44 (1951) p. 283-290.
(24) Voir l'incipit dans Polemis, loc. cit., p. 74, note 81, qui rejette d'adlours cet argument.
(25) Cf. Histoire des Croisades, Grecs. I. p. 96-97.
P. GAUTIER : MONODIE INÉDITE DE MICHEL PSELLOS 161
* Parisin. gr. 1182, ff. 179? et 41r 1 ???µµ???? cod. 2 ????at?? cod.
166 REVUE DES ÉTUDES BYZANTINES
3 ??aßeß???? cod.
P. GAUTIER : MONODIE INÉDITE DE MICHEL PSELLOS 167
?tt??a?, t??? ??eµ??a? t?? ?????, t??? desµ???ta? ???? e?pe?? ?a?
s?sf?????ta? p??? ?pasa? s?at???, p???µ??? µ? ??p? pe???e??µe???,
??d' ?p? t?? p?a?µ?t?? t?? e?d?s?? t??t?? ?p?de????µe???, ???a
p??µe?et?? ?a? p??pa?as?e?a??µe??? ?a? ?p?t??e?? ?a?t? ?p?sa
5 d??? p??tte??, ?p?te ? ?a???? ?pa?a??????, p??? t?? p?at?????? p???-
te?a? ?? p??? ???st?? pa??de??µa t?? µe?et?µe??? a?t? ß??? ?p?de??-
??µ&???.
>
???'
? p?? a? t? e?e???? t??? µ? a???ß?? e?d?s?? efe??? d????s?µa?;
??? d? ?a? ??a?µ?? ??, ??? e? t?? µ???? ??µpa?ta s???efa?a??sa?
10 ??e?p??, ???' e? ?a? s???aß?? pa?? t?? ?????t?? t? ????. ??s??t?? d?
?p????a? t?? ?????, ??? ?t? pa?' ?µ?? t?? a???? t?? ??e?tt????
µeµa?????, ?spe? ?? ?e????? p????, ? e'? µ? t?? ?a????? p?taµ??,
??e???e? p???t???? ??????d???? e?pe??. ??? ??? p????? a'?s??ses?
ded???t?? t? p?e??, ??? pa?? p??ta? ??ap??e?? t?? ???? ?a? e?e??e?
15 ??µ?sa? ?a? t?? f?s?? ?a? t?? a?s??s?? ??e?se µet??e??a ?a?
?spe? ste???? ?????? p?sa? ?a? t?? pe??f??e?a? pe??e???, t? ???t???
?fe????e?? 4 ?f' ?? a? te t?? ??aµµ?t?? d?ast? 1 1
II
...????s? ?a? t??? ??es?. ??? ?? s?? ?f?e??? ????ast?? t?? f?s????
p?d?? ap????e??; ???' ? ????? e?e???? ?a? s????s?a? µa???? ?a? t??
20 ?p? s?f?t????? ?????? ???????a? ?a? ??t?d?se??. "O µ?? t?? a?t?µ?t??
?a? f?????? t? ??t? ?f??e?? ?a? t?? f???s?f?? p??????? s??d?a?t?se??.
"? t?? ?p?? t? ?????, ??a ?a? t??t? e?p?, f???a? ?a? ??a???se??.
"? µ?? t?? ?a???st?? t?? f??t?t??, µ????? d? t?? ????fa??? t?? pe??
?µ? µ??s???? ???e?a?. ?? p?t? ta?ta ?????e; ??? d? µ?? µet? t?? t??
25 s?µat?? d??stas?? ?pe?????a?; '??? ?e e???? ?????? t??? ??e?tt?s??
?d?ast?t?? ??e?se ?e??µe??? ?a? t?? ???e?? a????? tet????a? ? t??a?
???p??? ????t?t????? d?ep???µe???? ?a? t??t??? ?at? µ????? d ? ?pt?
µe???; ??a d? ?a? ?p??t??as? s?? d???µe?? ?? t??? t?? a???? µ??es??
??a???ß??µe?a? s?? t?? p??t??a? ????, ?a? t? µ?? ?e?d?µe?a?, t?
30 d? d?e?e????sa? ?spe? d?p?? ???eta? pa?'?µ??, ? ? ?p???? se ???e???
?spe? t?? aet?? µ???st?? ??a d? ?e?tt?? se ??a?aµß???? t? pt?????
?p? µete???? ?at?st?se; ??te??? d? ?a? t?? ??e?tt???? tet????a?
??µpa?t?? ? ?p? t?? µ????? ??? ?µ?? ? ?????? t?? a?a???, ?'?a t??
µe????? epa??e??a? ??µ?s?s?e µet? t?? t?? s?µ?t?? ?µf?as??; ???a
35 s?? µ?? p??ta t? ??e?se ?aµp?? ?a? ? ?e t?? p????? ????? ?'??????-
4 ?fe????e? cod.
168 REVUE DES ÉTUDES BYZANTINES
καλοΰ εκείνου σώματος έρας τον παΐδα ίδεΐν, ουδέ τοΰτό σοι άπηγόρευταΐ'
σαλπίσει γάρ ποτέ εξ ούρανοΰ άγγελος και σύμπαντας εκ τάφου έξεγερεΐ.
Τότε γοΰν όψει τον παΐδα οποίος και πρότερον ην, μάλλον δε μετά
του αύτοΰ μέν σώματος, λαμπρότερου δε και θαυμασίως άστράπτοντος.
5 Ού τοίνυν άπόλωλέ σοι δ παις, άλλα την μέν ψυχην οί άνω δροι φυλάττουσι,
το δε σώμα ή κάτω περιοχή. Ει δε ταύτα ούχ όραταί σοι, αλλ' δ γε
εκείνου αδελφός εις παραμυθίαν άρκείτω. Ει γαρ και μη προς την
ίδέαν εκείνου παντάπασιν άπηκρίβωται, άλλ' ουκ ασαφείς έχει τους
χαρακτήρας. Τούτον γοΰν όρώσα, παραμυΟοΰ την ψυχην και το πολύ
10 τής φλεγμονής κατασβέννυε. Προ δε πάντων, αυτός σε παραμυθήσεται
δ θεός, ίσχύν τή ψυχή σου και καρτερίαν επί τω πάθει διδούς.
III
"Οτι μέν άλγεΐς και δάκνη την ψυχήν τας άδελφικάς ού στέγειν φλόγας
δυνάμενος, ουκ άγνοοΰμεν. ' Ημείς δε φιλίας βαλλόμενοι κέντροις,
15 δδυνηρώς εχομεν, διπλώς την ψυχην άνιώμενοι, δτε δ φίλος λυπεϊται,
και μακράν οντες και μη συμπαρεΐναι δυνάμενοι μηδέ τους παραμυθητι
κούς προσοίσαι σοι λόγους. Δια τοΰτό σοι και μη παρόντες δια ταύτης
δη τής γραφής, ώς οίον τε, δμιλοΰμεν και την άγαΟήν σου και φιλάδελφον
και φιλόθεον παρακαλοΰμεν ψυχήν, ίνα, δταν ή ύστέρησις εκείνου δάκνη
20 σου την ψυχήν, μεγάλην εντεύθεν εχης παράκλησιν, έννοών δτι μη
τέθνηκεν δ σος αδελφός, άλλα προς Θεόν έξεδήμησε και οδυνηροΰ βίου
δι'
και νόσων απαλλαγείς, ών, ε'ίπερ τινά ώς άνθρωπος προσερρίψατο
ρύπον, δλως καθαρθείς απήλθε προς Κύριον, πλήρης χάριτος. Τον 1
εκείνου βίον ού σύ μόνος, άλλα και πάντες 'ίσμεν οίος ην.
* Laurent, Acquisti 39, ff. 107-1 08ν. 1 τον corr. : των cod.
IV
25 Τω Καματηροπούλω*