Você está na página 1de 77

LINGVA LATINA

PER SE ILLVSTRATA
MORFOLOGA LATINA
&
VOCABULARIO LATN-ESPAOL
(2
a
edicin)
HANS H. 0RBERG
EMILIO CANALES Muoz
ANTONIO GONZLEZ AMADOR
CULTURA CLSICA
MMVIII
UNGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA
GRAMMATICA LATINA
Hans H. 0rberg, Domus Latina, 2002
Edicin espaola:
MORFOLOGA LATINA & VOCABULARIO LATN-ESPAOL
Emilio Canales Muoz y Antonio Gonzlez Amador
CULTURA CLSICA, S. L., 2008 (2' edicin)
PI. de las Amricas, 1,2" B
18500-Guadix (Granada), Espaa
www.culturaclasca.es
info@culturaclasica.es
ISBN: 978-84-935798-4-5
Depsito Legal: GR-153912006
lmpreso en Espaa
Imprime: Imprenta Porcel
I 8500-Guadix (Granada)
J
.1
j
I. MORFOLOGA LATINA
l . PARTES DE LA ORACIN
NDICE
2. EL NOMBRE. Gnero, nmero, caso. Tema y terminacin. Declinaciones.
3. SUSTANTIVOS. Primera declinacin.
4. Segunda declinacin.
. 5. Tercera declinacin [A]: gen. pL. -um.
6. Tercera declinacin [B]: gen. pI. -ium.
7. Cuarta declinacin.
8. Quinta declinacin.
9. ADJETIVOS. De la l ' y 2' declinacin.
10. De la 3
D
declinacin.
11. Comparacin.
12. ADVERBIOS.
13. NUMERALES.
14. PRONOMBRES. Pronombres personales.
15. Pronombres posesivos.
16. Pronombres demostrativos.
17. Pronombres interroga[ivos.
18. Pronombre relativo.
19. Pronombres indefinidos.
20. EL VERBO. Voz y modo. Tiempo, nmero, persona.
Conjugaciones. Temas. Desinencias personales.
2i. Conjugacin verbal. Voz Activa.
22. Voz Pasiva.
23. Verbos deponentes.
24. Conjugacin 3 ~ : tema en -i.
25. Verbos irregulares 1: tema de presente.
(1) esse, (2) posse, (3) velle, (4) Ire, (5) jieri (6) ferre, (7) esse, (8) dare.
(9) Verbos defectivos: air. inquit, meminisse. 6disse.
26. Verbos irregulares II: tema de perfecto y supino.
27. Verbos irregulares In
28. NDICE DE VERBOS IRREGULARES
29. INDICE DE LOS 50 VERBOS MS FRECUENTES
INDICE DE DECLINACIONES Y CONJUGACIONES
30. Sustantivos.
31. Adje[ivos.
32. Verbos.
33. INDICE DE PARTCULAS
Preposiciones, conjunciones, interjecciones
34. INDICE DE TERMINACIONES
APNDICE 1. Valores de los casos
APNDICE 11. Derivacin y composicin en latn.
APNDICE III. Evolucin fontica del latn al castellano.
II. VOCABULARIO LATN-ESPAOL
pg. 7
7
8
8
9
10
11
12
12
13
14
15
16
18
18
18
19
20
20
21
22
24
26
27
28
31
31
35
36
38
39
41
42
44
45
51
59
60
61
Nomina d"di""", ct verbo in primll pucri .""i.onl, neqoot
cnim oi iw peNen;", ad ;n!cll<x:tum >equentillm """RIIlI.
QVINTIUANVS. im/;IU!;o Imlron'Q IA.22
MORFOLOGA LATINA
-1.PARTES DE LA ORACIN
Las partes de la oracin O clases de palabras son:
[1) Sustantivos, p. ej. Marcus, Roma, puer, oppidlml, leo, aqua, color,
pugna, mors, etc.
[2) Adjetivos, p. ej. Romanus, bonus, pu/cher, brevis, etc.
[3] Pronombres , p. ej. lil, nos, s, hic, ille, quis, quf, flemo, etc.
[4) Numerales, p. ej. tres, tertius, ternl, etc.
[5] Verbos, p. ej . amare, habere, venfre, emere. re, esse, etc.
[6) Adverbios, p. ej. bene. reete,fortiter, ita, non, hle, etc.
[7) Conjunciones, p. ej. et, neque, sed, aut, quia, dum, SI, ut, etc.
[8) Preposiciones, p. ej. in, ab, ad, post, inter, sine, d, etc.
[9) Interjecciones, p. ej. o, ei, heu, heus, eeee, etc.
Adverbios, conjunciones. preposiciones, interjecciones son clases de
palabras indeclinables (llamadas partculas).
-2. EL NOMBRE
Gnero, nmero, caso
Los gneros de los nombres son tres: masculino, p. ej . servas, femenino,
p. ej . al/cilla, neutro, p. ej. oppidum.
El nmero de los nombres puede ser, como en castellano, singular, p. ej.
servus, y plural, p. ej. servf, Los sustantivos que no tienen singular se
llaman plriUia tantum, p. ej. arma.
Los casos de los nombres son seis: nominativo, p. ej. servus, vocativo, p.
ej. serve, acusatjvo, p. ej. servum, genitivo, p. ej. servi, dativo, p. ej.
servo, ablativo, p. ej. (a) servo.
Tema y desinencias
Se denomina tema la parte de una palabra que no cambia en la
declinacin, p. ej . serv-, allcill-, oppid-, mpgn-, brev- .
Al declinar el nombre se aijaden varias desinencias al tema, p. ej . -um, -1,
-am, -ae, -, -s, -ibus.
En Jos ejemplos de este libro, eJ tema se separa de la desinencia mediante
una raya vertical [1) , p. ej. semus, servil.
Declinaciones
Las declinaciones de los sustantivos son cinco:
[1) Primera declinacin: gen. sing. -ae, p. ej.lnsulla -oe.
[2] Segunda declinacin: gen. sing. -1, p. ej. servlus -1, oppidlum -l .
[3) Tercera declinacin: gen. sing. -is, p. ej. sol soUis, urbls -;s.
[4) Cuarta declinacin: gen. sing. -s, p. ej. manlus -s.
[5] Quinta declinacin: gen. sing. -el (I-el), p. ej . dil s -el, rls -el.
clases de paJabras:
sustantivos
adjetivos
pronombres
numerales
verbos
adverbios
conjunciones
preposiciones
interjecciones
partculas
gnero: mase. (ro.)
fem. (f.)
nellt. (n.)
nmero: sing.
pIur.
casos: norn.
ac.
gen.
dat.
ab!.
voc.
temas: serv , ancill-,
oppid-, etc.
desinencias: -um, -T,
-am, -ae, elc.
Declinaciones (decl.)
1" decl.: gen. -ae
2' decL:gen. -
3
a
decl.: gen. -is
4" decL: gen. -us
S" decl.: gen. -el/-el
7
-a -ae
am -as
-ae -arum
-ae -ls
-o is
-lI.s/-er -f
-el-er -f
-um -os
-f -orum
-o s
-o -is
8
SUSTANTIVOS
-3_ PRIMERA DECLINACIN
Genitivo: sing. -ae, plur. -iirum.
Ejemplo: Ins/tlla -ae f. "isla"
Esta declinacin comprende. sobre todo, sustantivos femeninos. Hay
algunos masculinos. como los nombres de oficios, p. ej. agricola, naula o
poeta, as como los nombres de varn, p. ej. Agrippa y los de ros, p. ej.
Garumna.
Los nombres de ciudad en singular conservan un antiguo caso llamado
locativo,. que indica el "lugar en donde". cuya desinencia es -ae: Ronzae.
-4_ SEGUNDA DECLINACIN
Genitivo: sing. -1, plur. -Grum.
l. Masculinos
Ejemplos: equlus -z"caballo", liber librli"libro", plter pueril "nio".
l . sing; phi; . ' sing. '. )Jliu:; . > slog. plur.
equJus equ/f liba librlf puer puerli
equle equl liber librll I puer puerl
equfum equfi5s librfum librfos I puerfum puertos
1
1

equl equls librlO librls I puerlo puerJs
[J] La mayora de los sustantivos en -us son de gnero msculino.
Adems, son los nicos en la declinacin latina que tienen, en sg., el
vocativo distinto del nominativo: nomo -US, vaco -e.
Son muy pocos los femeninos, p. ej. humlus -1, papyrlu.s -1, adems de
nombres de pases y ciudades, como Aegyptlus -, Rhot!ius -, y los
nombres de rboles, p. ej . miilus y pirus.
Los nombres propios cuyo nomo sing. acaba en -ius, hacen el vocativo en
-f: lUlius, voc. lUZ. Lo mismo ocurre con el sustantivo jilius, vOC. filr y
con el pronombre-adjetivo meus (ver - IS).
Los nombres de ciudad en sing. (m./o.) hacen el locativo en -f: TscuJi.
[2] Los sustantivos en -er son todos masculinos y la mayora pierden la
-e- (vocal de apoyo) del nomJvoc. sg. en los dems casos: p. ej. liber
librl, ager agrio En otros, como puer puerl, la -e- forma parte del tema del
sustantivo y se mantiene en toda la flexin.
Vir: nomo sing. vir, voc. vir. gen. pI. virorum y virum.
I

i
[*] Declinacin irregular: el sustantivo deus hace el nomo y vOC. sing. deus,
nomo pI. def, dify df, gen. pI. deorum y dewn, dat. y abl. pI. defs y dis .
.,. Neutros
Ejemplo: verblum -f"palabra".
,
.1Ur.
verbla
.
:oom.(vo.L' verb/um
Be. - verblum
verbla
verblorum
verblfs

verblls ; ah!. verbl"o_---'=='-------'
Todos los sustantivos neutros, de cualquier declinacin, forman siempre
iguales entre s los casos nominativo, vocativo y acusativo. En plural,
estos tres casos tienen siempre la desinencia -a.
-s. TERCERA DECLINACIN
Genitivo: sing. -is, plur. -uml-ium.
La tercera declinacin comprende sustantivos de los tres gneros y se
dividen en dos grandes grupos, nombres de tema en consonante y
nombres de tema en -;.
[A] Tema en consonante. Genitivo plural: -",n.
l. Masculinos y femeninos .
. sol sollis ill. "sol", leo leonlis rn. "le6n", vlJx vadis f. "voz".
voe/es
sol/um leonlis leonlum vaclis v6c1um
sol/ibus leonll leonlibus vocll ve/ibus
so/libus leonle leanlibus vacle v6e/ibus
Los temas en liquida (-1, -r) , silbante (-s) y -n hacen el nomo sg. sin aadir
desinencia (nominativo asgmtico), lo que, a veces, produce cambios en
el nominativo:
[1] Nom. -er, gen. -nis: pater patrlis m., mliter ma/nis f . La -e- del nomo
sg. (vocal de apoyo) desaparece en el resto de los casos. Algunos sust.,
como muNer mulierlis f., mantienen la -e- en toda la flexin.
Nom. -or, gen. -6rlis: piistor -orlis m. (la -o > -6).
[2] Nom. -os, gen. -orlis: flos flor/is m. La -s- intervocl ica cambia a -r-
(rotacismo).
[3] Nom. -o, gen. -inlis: virgo -inlis f., horno -inlis m. La -n final del nomo
sg. cae y cambia la vocal (apofona).
Los temas en oclusiva (-b, -p; -d, -/; -g, -e) y en -m hacen el nominativo
aadiendo la desinencia -s (nominativo sigmtico). Los temas en oclusiva
labial -b y -p, as como en nasal labial mantienen la -s del nomo En el
-um -a
-um -a
-, -orum
-o -IS
-o -lS
-los -es
-em -es
-is -um
-, -ibus
-e -ibus
-er -nis
-or -orlis
-os -onis
-o -inlis
9
-bIs blis
-epls -iplis
-mis -mlis
-s -d1is
-s -tlis
-x -glis
-ex -iclis
- Q
-Q
-is -um
-1 -ibus
-e -ibus
-uo5
-us -erlis
-men -minlis
10
resto, la -s provoca cambios fonticos al unirse a la consonante final del
tema: dentales, -ds > -s, -ls > -s; guturales o velares, -cs > -x, -gs > -x.
[4) Nom. -bIs, gen. -blis: plebls pUblis f. (-b se mantiene ante -s).
Nom. -epls, gen. -ipUs: prlncepls prfnciplis m. (-p se mantiene ante la
vocal cambia por apofona).
Nom. -mIs, gen. -mlis: hiemls hiemlis f. (-m se mantiene ante -s).
[5] Nom. -s, gen. -d1is: laus laudlis f. , pes pedlis m. (-d cae ante -s).
Nom. -s, gen. -/lis: aetas -llis f., mfles -itlis m. (-t cae ante -s) .
[6] Nom. -x, gen. -glis: lex leglis f., rex reglis m. (el grupo -gs > -x).
Nom. -ex, gen. -idis: index -idis m. (el grupo -es> -x, la vocal cambia por
apofona).
[*] Declinacin irregular: sanguis -inlis ffi.; couiunx -iug/is rnJf.; senex
senlis ID.; bos bovlis mjf. (pI.: bavl"s bOll"" datJab!. bobuslbiibus);
luppiter lovlis m. (ae. lovlem, dato lovli, ab!. lovle).
2. Neutros.
Ejemplos: os orlis "boca", corporlis "cuerpo", opus operlis
"obra", nomen nominlis "nombre".
: '::. ' : -
, opus
ac. j opus
.. ] operlis
'.: .... -. ..: .. : !
.elat., . . 1 operll
abt . -.. l operle
, plur.
orla
orla
orlum
orlibus
or/ibus
lt.
operla
oper/a
operlum
operlibus
oper/ibus

corpus corporla
I
corpus corporla
! corporlis corpor/um
I
J corporli
corpor/ibus
j
corpor/e corpor/ibus
I
,
...... t . ....
"".'(
'Plll1'.
nomen nomin/a
nomen nominla
nominlis nominlum
nomin./l nominlibus
nominle nominlibus
Todos los neutros tienen la misma fonna en nom. , voc. yac. El plural de
estos casos siempre tiene la desinencia -a.
En la mayora de estos sustantivos se produce rotacismo. Otros, como
nomen nominlis, presentan apofona.
[*] Decli nacin irregular: COI' cordlis; captlt capitlis; lac os osslis
(gen. pI. -illm); mel metnis; ter itillenis; vas voslis (pI. vasla -orum, 2
a
decl.); Ihema -atlis.
-6. [B] Tema original en -i, Gerutivo plural: -illm.
Pertenecen a este grupo los sustantivos parislabos en -is, p. ej. niivis -is,
yen -es, p. ej., nubes -is, y algunos sustantivos en -er, p. ej. imber imbrlis,
as como los imparislabos que slo tienen una slaba en el nomo sg. y dos
consonantes antes de la terminacin del gen. sg., p. ej., urbs urblis,
aunque esta ltima regla presenta algunas excepciones .
l. Masculinos y femeninos.
Ejemplos: mivlis -is f . "nave", urbls -is f. "ciudad", miJlls montlis m.
"monte". "<
mns mont/es !
nav/s ! urb/em urbJes ntOnl/em mont/s I
nbv/ium lurblis urb/ium monllis mont/ium
nlivlibus urbti urblibus molJtli montlibus
__ __
[1] Nom. -is, gen. -is: hostis -is m.
Nom. -es, gen. -is: nbles -is f.
Nom. -er, gen. -rlis: imber imbrlis m., venter ventr/is m. La -e- del nomo
sg. (vocal de apoyo) desaparece en el resto de los casos.
[2] Otros imparisilabos: nomo -x, gen. -clis:falxfalclis f., arx arc/is f.
[*] Declinacin irregular: nox noctlis f.; nix nivlis f.; caro carnlis f.; as
asslis m. Canis -is y iuvellis -is hacen el gen. pI. en -um.
Algunos sustantvos, como pupplis -is f., sitis -is f., turrlis -is f. y
Tiber/is -is m., hacen el ac. sg. -im (ac. pI. o/s) y el ab!. sg. -l.
Vis f.: sg. ac. ab!. VI; pI. nom/ac. vfrles, gen. vlrlium, datlab!. vfr/ibus.
2. Neutros.
Ejemplos: marle -is "mar", animal-iillis "anmal" .
. ,. lIut. sin IUL
mar/e mar/ia
marle mar/ia
"':>"':' :": ;"Imarlis mar/ium
I.tI;k i,,:.,.,., l madi mar/ibus
ttzarli marlibus
animal
animal
animil! ia
animil/ia
animiillis animiillium
animiilll animil!ibus
animiiIlf animalfibus
El nomo sg. de los sustantivos neutros de tema en -i termina en -e, -al o
-ar, p. ej. mare -is, animal -is. Todos hacen el abl. sg. en -l.
-7. CUARTA DECLINACIN
Genitivo: sing. -uso plur. -llUIn.
Comprende sustantvos de gnero masculino (por/us -s). femenino
(malllls -s) y neutro (cornil -us) .
Ejemplos: porttus -s m. "puerto", cornlu -us n. "cuerno".
port/s cornl
portls cornl cornlua
portluum cornliis cornluum
portlibus corn//ul cornliblls
cornlu cornlibus
El dat. sg. puede presentar las desinenCas -uf o -. En los sustantivos
neutros la ms frecuente es -u. Nom., VQC. yac. neutro pi: -ua.
-{i)s -es
-em -es
-is -ium
-, -ibus
-e -ibus
-is is
-es -is
-er -rlis
-x -clis
-;S, ac. -im, ab1.-1
-el - -ia
-e/ -fa
-is -fum
-, -ibus
-1 -ibus
masco (f.) neutro
-us -us -ua
-um -us -ua
-s -uum ils -uum
-uf -ibus -ibus
-ii bus - -ibus
II
-es -es
-em -es
-ei/-el -erum
-ei/-el -ebus
-e -ebus
- US -o -um
-um -am -um
-1 -ae -,
-6 -ae -6
-6 -o -6
-1 -ae -a
-os -as -a
-orum -arum -orum
-ls -Es -ls
-is -ls -ls
-er -(erla -(erlum
12
[*l Declinacin irregular: Domlus -liS f. tiene desinencias de la 4" y de la
2a. declinacin: abl . sg. -o; en plural, ac. domliis y -6s, gen. domluum y
-orum. Tiene, adems, un locativo doml.
-8. QUINTA DECLINACIN
Genitivo: sing. plur. -erum.
Ejemplos: diles -ezm./f. "da", reS rel f. "cosa".
',' sing. .plur. sinjL plur. I
nomJvoc:_ di/es di/es i res res !I
ac. dilem diJes rem res
[_OC
. dilez dilerum i rel rerunz 1I
: dato di/ez dilebus Tel rebus
i ab!. di/e di/ebus' - re rebus
Todos los sustantivos de esta declinacin son femeninos excepto dies -l
(m. '"da" y f. "fecha, plazo'") y su compuesto meriies -elm.
Dies y res son los nicos que poseen un plural completo. Los dems, se
usan slo en nomo yac. O carecen de plural.
Res tiene un significado impreciso ("cosa", "asunto"). En unin de
determinados adjetivos. origi na expresiones con significado ms
concreto: res gestae ("'hazaas"), res adversa e (Uadversidad"), res
secundae res familiiris ("patrimonio"), res pblica ("el
Estado").
ADJETIVOS
-9. PRIMERA y SEGUNDA DECLINACIN (adjetivos de la 1" clase)
[Al Genitivo singular -f -ae -1.
Ejemplo: honlus -a -um bueno,-a".
!
I singular
I
plural
I
f
_mase. fem_ - neue mase. fem_ neuL _.
fnom. bOlllllS bonla bon/um bonli bOlllae bon/a
!W.
bon/e ban/a ban/um
I
bonlf bon/ae ban/a
'!C . .
bon/um bon/am bon/um I bon/os banllis bon/a
gen. bonll bon/ae bOll/1
!
bOlllorum bonfarum bonforum
idat . bon/o bOlllae bOIl/o
I
bOlllls bonlis bonlls
[abl.

bon/o han/a bon/6 hon/ls bon/is banlls
--_._-
.
--------.. _. _--
Algunos adjetivos hacen el nom.lvoc. mase. sing. en -el':
Ejemplos: niger -gr/a -grlum "negro,-a", liber -erla -erlum "libre".
- . IU3$C. fero. .neut. masco tem. _ neut >--
h\QmJv. niger lIigrla nigrlunz liber llberla [werlum
nigrlum nigr/am nigr/wn lfber/um [iberlam llberfum
--
etc. (como han/us, pero voc. = nomo -er)
En niger -grlum se pierde la vocal de apoyo en ber -erla
-erlum se mantiene la MeO , vocal temtica.
t
,

i
lB] Genitivo singular -luso
Ejemplo: sii/lus -Q -wn "soI0,-a". gen. -rus. dat. -l.
."
iiro:: sollus solla sollum solll sollae
ileut;
solla
solla
sollorum
sollfs
sol/JS

solll solll solll
sll slli sOlI
sllos sollas
sollorum s6lfiirum
sollls sollis
sollfs soll fs
-lO. TERCERA DECLINACIN (adjetivos de la segunda clase)
[A] Tema original en -. Genitivo plural -ium (abl. sing. -l).
Dos terminaciones (mase. = fem. ). Ejemplo: brevlis -e "breve".
7i:., ". " singular ' : ..... /:. '-\plural .
'., ... .. :c .... neu,. : tnasc.Jfeni. neul . . ' ;
brevlis brevle brevles brevlia
brevlem brevle brevJes brev/ia
_, _. brevlis brevlis brevlium brevlium
. '' '' " . 1 brevli brevlf brevlibus brevlibus
'abL:: ;; ,', . ;"., brevlf brevll brevlibus brevlibus
==c. . _____ ... . ,, _ . __ . ___ _ _ ,,_
Tres terminaciones (en nomo sg.) .
Ejemplos: cer iicrlis (jcrle "agudo, -a" , celer -erlis -erle "rpido,-a".
SiDg . .> ;. :Liriasc.' fem ...... Deu!:. mase: fem. . neul.'
_JI acer_ ocr/is celer celerlis celerle
a.Ci ",',_- acrlem acrfe ceLerlem ce/erle
[2" ."", , __ ._
ele. (como brevlis) etc. (como brevlis)
En {cer acrlis iicrle se pierde la vocal de apoyo -e; en celer -erlis werJe se
mantiene la -e
w
, vocal temtica.
Una terminacin (en nomo sg.).
Ejemplos:ftllx. gen. -fcl is ingens, gen. -entlis "enorme".
T':, ,'j < .... sngw"" . ... ,- plural
;.;.;,;" ., . Deut.
]ellx (e/Ix fellcles jelielia
c' c eZidem (ellx felfeles fellelia
ge!i, ;> fellelis (elldis fellclium feZlclium
.. 1 fellell fellell fellclibus felfclibus
aDI.c .' :: feZieli [elfel fellclibus felelibus
I .1
1
ingentlem ingns ingentles ingentlia
ingentlis ingentlis ingentlium ingentlium I
d3[:: - ingentlf ingentll ingentlibus ingentlibus
a!>L ... _ illgemll(-e) illgentli(-e) illgentlibus ingentlibus
-us -a -um
-um -am -m
-fus -fus -rus
-/ -/ -/
-6 -o -6
-ES e -es -ia
em e -es -ia
-is -is -fum -ium
.
-/ -ibus ibus
-/ -/ -ibus ibus
-er -(e )rlis -(e )rle
.( e )r lem -(e )rI.
-s -s -es -ia
-em -s -es -ia
-is -is -ium Rillm
-f -f -ibus {bus
-f/-e -f/-e -ibus bus
13
-es -a
-em s -es -a
wis -is -um -wn
- -1 -ibus -bus
-e -e -ibus -ibus
grados:
positivo (pos.)
comparativo (comp.)
superlativo
-;or -ius
-iorlem -ius
-iOr/is -i6rlis
irlf -i6rli
-jorle -iorfe
-iOrles -iOrla
-or les -iorla
-irfum -i6rlum
i6rfibus -i6rlibus
iorlibus -ii5rlibus
sg. -issimlus -a -um
pl. -issimlf -ae-a
14
Siguen la declinacin de ingens -entis todos los participios de presente:
amalns -ontfis, mon{!ns -entlis, leglens -entlis o audilens -entl is.
stos suelen hacer el ablativo singular en -e; slo cuando se usan como
simple adjetivo hacen el ablativo en f.
lB] Tema en consonanle. Genitivo plural -um (ab!. sing_ -e).
Tienen una sola terminacin en nomo sg ..
Ejemplo: vetus, gen. veterlis "viejo".
singulitr ,o
..
plural
mascJfem. neut. mascJfem.
no:mi voc:' vetus velUs veterles veterla
veterlem vetus vererles veterla
gen. veterlis veterlis veterlum velerlum
da!. veterlT veterl l veterlibus veterlibus
abl. .
veterle veterle veterlibus veterlibus
Del mi smo modo que vetus se declinan: pauper (mi f.) , gen. -erli>; dves
(m.lUn.), gen. dlvitlis, prnceps (rn jf.) , gen. prncip/is.
-ll_ COMPARACIN
Los grados de comparacin son tres: positivo, p. ej_ longus,
comparativo, p. ej.longior, super1ativo, p. ej.longissimus.
Los comparativos de igualdad e inferioridad se forman en latn, como en
casteJlano, por medio de adverbios: tanz ("tan"), p. ej. tQm longus y mimes
("menos"), p. ej. millus IOllgus. El comparativo de superioridad se puede
fonnar mediante el adv. magis ("ms") , aunque, por lo general, se hace
aadiendo al tema del adjetivo -l iar -lius y se declina como un adjetivo de
dos terminaciones de la 33. decl.
Ejemplo: positivo long/as - Q -um, comp.long/ior -ius "ms largo".
,
. -- b -. singular .. I .. plural .
_ ,":rnascJfem. neuL. _h mascJfef!1_. __ .. __
! nQmjv()c. , long/ior long/ius long/ii5rles long/ii5rla
ac_ long/iorlem long/ius long/ii5rles long/ii5rla
! gen: , long/ii5rlis long/ii5rlis long/ii5r1um long/ii5rlum
idat. j long/ii5rl long/ii5r1 long/ii5r1ibus long/ii5r1ibus
ahl _ . . __ , long/irle long/iorle long/iOrlibus long/irlibus
El superlativo se forma aadiendo la terminacin -lissim-Ius (lirnlus ) -a -Un!
y se declina como bonlus -a -um. As, todos los adjetivos superlativos son
de tres terminaciones (2' /1'12' dec!.) , p. ej., longlissimlus-<l-um ''largusimo''.
. singular plural
neut. masco fem. .: }eu('.'", .. J
longlissimlus -issimla -lssbnllOtl I longlis,Hmlf
L!c. longlissimlum -lssimlam -issjmllOn longllssimlos -issimliis .ssimlaJ
etc. (como bOIl/us -a -um)
[A) Superlativo en -issi",lus.
longlus -Q -um brelllis -e tetix -ielis pos.
comp.
supo
long/ior -ius, -iriis brevlior -ius, -ioriis
longlissimlus.a -um brevlissimlus -Q -wn
eITdior -ius, -i6rlis
{ellclissimlus -a -um
[B) Superlativo en -rimlus, -timlus.
Los adjetivos en -er (nom. sg.) hacen el superlativo en -erl rimlus -a -um,
los acabados en -ilis en el nomo sg.,10 hacen en ilIlimlus -a -um:
pos. piger -grla -grlum celer -enis -erle facillis -e
comp. pignior -jus, -iorlis celerlior -ius. iorl;s {aei/liar -ius, -i6rJis
sup, pigerlrimlus -a -um ceLenrimlus -a -Un! facilllimlus -a -um
[C] Comparacin irregular.
positivo comgarativo
bonlus -a -um melior -ius, -i6rJis
maflus -a -um pelar -ius, -iOrlis
magnlus -a -um maior -ius, -i6rJis
parvlus -a -um minor millus, -orJis
multlum -, pls plrlis
mulllf -ae -a plrles -a -ium
(infra) inferlus Inferior -ius, -iorlis
(supra) superlus superior -lus, -ii5rlis
(inl1-a) interior -ius, -iorlis
(extra) exterior -ius, -iorlis
(citra) citerior -ius, -iorlis
(ultra) ulterior -ius, -iorlis
(proe) prior -ius, -iorlis
(post) posterior -ius, -iorlis
(prope) propior -ius, -iorlis
vetus -erlis vetustior -ius, -iorlis
-12. ADVERBIOS
De modo
sugerlativo
optimlus -a -um
pessimlus -a -um
miiximlus -a -um
minimlus -o -wn
pliirimlum -
plrimli' -oe -a
nfimlus/mlus -o -um
supremlus I summlus -a -um
illlimlus -a -um
extremlus -a -um
citimlus -a -unz
u/timlus -o -um
prfmlus -o -mn
postremlus -(1 -um
proximlus -a -um
veterrimlus -a -um
Los adjetivos de la ] a y 2" declinacin forman adverbios acabados en -e,
p. ej, rectlus -> rectlg.
Los adjetivos de la 31\ declinacin forman adverbios acabados en -icer,
p. ej.for/lis > far/liter.
El comparativo del adverbio termina en -ius (= neutro del adjetivo), p. ej.
r ecrlius, el superlativo en -issime (-ime), p. ej. recllissime.
Adjetivo Adverbio
dec\.
~
comp. supo
1' /2' rcettus -a -wn recte Tee/ius rclissim
pulcher -chrla -um pulchre pulchrius pulcherrim
miser -erla -erlum misere miserius miserrime
3' fortlis -e fortiter fortius fortissim
aeer eTlis iicrle acriter iicrius iicerrim
celer -erlis -erle ce/eriter celerius celerrime
fllix flllciter fllicius fllicissim
-II.S -a -uml -is -e I -
-jor -ius -i6ri is
-issimlus -a *um
-er -ilIis
-(e)rior -ilior
-errimlus -illimlus
-ji
-iter
-ius
-issime
15
-nJer < -nriter
1
11 2
ID 3
IV 4
V 5
V1 6
V11 7
VID 8
IX 9
X 10
16
Los adjs. acabados en -ns en el nomo sing., hacen el adverbio en -nter:
pnldens -entl is, adv. prodenter.
Algunos adjetivos de la 1'/2' declinacin forman adverbios en -o, p. ej.
certo, jalso, necessario, raro, subito, lUto, primo, postremo (adjetivos:
cerrlus,jalslus, necessarilus, etc.).
Adverbios irregulares: bene < bonus; male < malus; valde < validlus;
jaciZe <jacillis; difficulter < difficillis; audcter < audiix.
De luga r
aua? o
hlc
illlc
ibi
/zinc hue
alinc illc
hoc .. .
illac ' (4 llle)
eo (:':is}
foros
jorfs
proeul
ubique
inde ea
De tieml!o Otros adverbios
adhc iam posteii aliter potius
aliquando interdum posthiic circiter praesertim
anJeii intereo protilllls etiam praeterea
antehiic interim quotannis jere projecto
brevi iterum rurSllS fortasse quidem
continuo miine saepe jorte quoque
cotidie modo semper jrstrii repente
eris mox simul fimditus satis
deinde n6ndum stalim ita scflicet
demum n6nnumquam tandem item slC
dellique llumquam tum modo s61um
di nunc t W1C nimis tantwn
heri 6lim umquam paene vix
"odii! paulisper parum
Adverbios numerales
Ix semel 7x septies 13x ter decies 70x septuigies
2x bis 8x octies 20x vicies 80x octogies
3x ter 9x Ilovies 30x tricies 90x lJolliigies
4x qUQler IOx decii!s 40x quadriigii!s lOOx centies
5x qufnquies 11 x undecies 50x qllfnqugies 200x ducenlies
6x sexies l2x duodecies 60x sexiigies IOOOx mflies
-13. NUMERALES
Cardinales Ordinales Distributivos
lllus -Q -um prlmlus -a -um singulli -ae -Q
dulo -ae-o seeundJus blllli
tries -ia tertilus temlf (trlll //)
quattuor quaternli
quinque quintius quinl
sex sextlus senil
septem septimlus septenlf
octo oclivlus octonlr
novem nonius novenlT
decem decimlus denlf
,
iin-decim n-decimlus un-denll
duo-decim duo-dem!us duo-denll
tre-decim tertilus decimlus ternll den!T
quattuor-decim qUGrt!us decimlus quaternll den!l
qUln-decim quTntlus decim!us qUlnl, denl,
se-decim sextlus decimlus senlTdenli
septen-decim septimlus decimlus septenlf denlr
duo-de-vlgillll duo-d-vlcesimlus duo-de-vlcenlr
un-de-vlginti n-de-vlcesim!us n-de-vlcenlf
vlginfi vicesimlus vfcenli
vigintf nlus vicesimllls prinlus vicellli singulli
/unlus el vlgin /nlus et vicesimlus /sillguni et Vlcenll
triginta trfeesimlus tri"cenlr
quadragintG quadragesiml us quadriigenll
qulnquiig ;,lta qufnquagesimlus qufnquiigenli
sexagilltii sexiigsimlus sexagelllf
septuaginta sepluogesimlus septuagenli
oetoginrii octogesimlus oetogenl
nonigintii noniigesimlus l10niigenll
centum centesimlus centenlf
dueentll -ae - Q ducentesimlus dueenll
trecentlf trecentesimlus trecenlf
quadringentlf quadringentesimlus quadrillgenli
qufngenlfi qUlngentesimlus qUlngenll
seseentl sescenresimlus seseenlf
septingen!li septingentesimlus septingenlT
octingentlf octingentesimlus octingenll
nongentti niingenresimlus nOllgellli
mme mlllesimlus singula mUia
duo mUia bis mTllesimlus bina mllia
[1] nlus -a -um se declina as:

'-neut
nlum
ac: 1 zin/um II/am unlum
I gen; ; nilus nilus nllus
1 da{ : nlf iinlf nll
:ah!. linio unja unjo
[2] dulo -ue -o y trls -ia se declinan de este modo:
C'-:. "; . ';; ';; .. ;; ..... ........... ---;]
lOm.lJ'x,\! ' ' - . ,', trlia .. _ -!
I duloslo dulas dulo tries trlia ,

1I dulorum dulJrum dulorwn trlilml trlium !


dulobus dulabus dulabus II trliblts trlibus i
[alit .; .. I_cJuL-b.'!.s __ .. _.<iulabus __ ,_ __ _ !TJibus _ J
[3] eentum es indecL, pero las centenas se declinan como bonlf -Qe - Q.
[4] mme es indecl.; en plural, minia -ium (n,) se declina como marlia (3"
decl.): nornJac. milia, gen. milium, datJab. milibus.
XI 11
XII 12
XllI 13
XIV 14
xv 15
XVI 16
XVII 17
XVIII 18
XIX 19
xx 20
XXI 21
xxx 30
XL 40
L 50
LX 60
LXX 70
LXXX 80
xc 90
e 100
ce 200
ccc 300
CCCC 400
D 500
oc 600
DCC 700
occc 800
DCCCC 900
M 1000
MM 2000
17
gen. partitivo:
nostrum, vestrum
m l ~ mihi
sese;;:; se
ell;;:; Uf
elfs ;;:;ilfs
melus, voc. sg. mf
eius, eorum, eiirum
(gen. del prono is)
hie haee hoe
18
PRONOMBRES
-14. Pronombres personales
tu
te
[tul]
tibi
vos
vos
[vestrum / vestrfJ
v6bfs
se
[sul]
sibi
La preposicin cum se aade como un sufijo a las formas del ablativo:
me-cum, te-cum, se-cum y, en pI., ni5bls-cum y v6bls-cum.
Como genitivo, se utiliza el de los pronombres posesivos (ver -15).
Se suele utilizar como pronombre de 3" persona ("l, ella, ello") el prono
demostrativo is ea id ("se, sa, eso").
~ ~ ~
ild
elam ild
elius elius
elE elf
el elo
-lS_ Pronombres posesivos
ilf elae ela
elos elas ela
elorum elarum elOrum
ills ills lis
ilfs ills lis
noster -tria -trlum "nuestro,-a"
vester -tria -trlum "vuestro,-a"
Los pronombres-adjetivos posesivos se declinan como los adjetivos de
tres terminaciones (bonlus -a, -um; niger nigra nigrum).
El vocativo sg. de meus es mi.
El posesivo suus hace referencia, por regla general , al sujeto de la
oracin. Cuando el poseedor no es el sujeto mismo de la oracin, suus se
sustituye por el genitivo del demostrativo is ea id: eius, "su" ("de l, de
ella"); eorum, eiirum, "sus" ("de ellos, de ellas").
-16. Pronombres demostrativos
[1] hic haec hoc, "ste, sta, esto".
haec hoc hl hae haec
hane hoe has has haee
huius huius h6rum harum h6rum
huie huic hls hES h,s
hae hae hES
hfs his
[2] ille Ula illud, "aquel, aquella, aquello".
UROs ilniis i/na
illllus illllus illlarum illliirum illlarum
i/lll ilM il/lls ilIlls illlls
illlii illla illlls i/nls ilI11S
[3] istle -o -ud, "ese, esa, eso",
istiiis
istlfus istlfus istl6rum istliirum istlrum
istlf istlf istll\' istlfs istlfs
s/la istf. istlfs ist1fs istlfs
[4] ipsle -a -wn "l mismo, ella misma, lo mi smo" (pron. enftico).
[5) is ea id, demostrativo (pron. anafrico) y personal: ver arriba (-15).
[6] f-dem ea-dem idem is ea id + -dem) "el mismo, la misma, lo mismo"
(pron . anafrico-enftico).
eandem esdem eiisdem eadem
eiusdem eiusdem erundem eiirulldem eorundem
eTdem efdem ilsdem ilsdem ifsdem
eadem eadem ifsdem isdem ifsdem
-17. Pronombres interrogativos
[1) quis quae quid (pron.); qullquis .. .quae .. .quod .. . (adj.) , "quin, qu?"'.
quam qus qus quae
: cuius cuius cuius qurum quiirum qurum
cui cu cui quibus quibus quibus
qua quli qua quibus quibus quibus
ille i/ln illwJ
iste ista istwl
ipse ipsa ips-
Idem < i.s-doa

efdem == ,Jn.
eIsdem == irStJe.
quid SUSl..
qui, quod adj.
quis, SU5L
adj.
19
,

Uler utro utrum
qui qlloe quod
nemO < ne-+ homo
ni! = nihil
neUTer < ne- + uler
-!1.-dam < -m-dam
20
El plural utrl utrae utra slo se usa con los nombres que carecen de
singular para designar dos categoras de personas o cosas.
.18. Pronombre relativo
[1] qUI quae quod, "el que, la que,lo que; el cual. la cual, lo cual; quien,
que; cuyo".
I I '" """'" V,' m' 'as ",,,' 'c--:-, .
'"_ ,. '
qw quae quod qUl quae
quem quam quod quos quiis

.. : I CUt
ab!: qua
cuius
cu
qua
cuius
cui
qu6
quorum
quibus
quibus
quiirum
quibus
quibus

neut.

quae
,
I
quae
,
quorum
I
quibus
quibus
[2] qui-cumque quae-cumque quod-cumque (indefinido relativo),
"cualquiera que" == quis-quis quid-quid (quic-quid) , sust. indecl.
19. Pronombres indefinidos
[1] nemo, ac. neminrem, dato neminrl, "nadie".
[2] nihil, neutro indeclinable, "nada".
[3] i111lus -Q -um, "alguno, -a", y n/llus -a -um, "ninguno, -a" se declinan
como so/rus.
[4] neuter -tria -trrum, "ninguno de los dos", y rtler-que uttia-que utrrum-
que, "uno y otro, arybos" se declinan como uter: gen. neutrifus,
utrffus-que. .
[5] alter -erla -erlum, "el uno, el otro (de dos)", gen. -erllus, da!. -erll.
[6] alilus -a -ud, "el otro, otro" , da!. alil; (gen. alterlis).
Como quis/qul se declinan:
[7] ali-qllis/ -qlll -qua -quid/-quod y (sf, nisi, /Le, num) quis/quf qua
quid/quod, "alguno, alguien".
[8] quis-quam quid-quam (quic-quam), "alguien, alguno".
[9] qUI-dam quae-dam quid-dam/quod-dam, ac. sg. m. que!1-dam, f. qua!1-
dam, gen. pIur. mJn. qu6rull-dam, f. qUQrut1:dam, "un cierto, un tal".
[lO] quis-que quae-que quid-quelquodque, "cada, cada uno".
[11] qUI-vls quae-vls quid-VIS Iquod-vfs = quIlibet quae-libet quid-libet
/quod-libet, "cualquiera, quienquiera".
EL VERBO
-20. Vozy modo
Las voces de los verbos son dos: activa, p. ej. amat, pasiva, p. ej . amiitur.
Los verbos que no tienen voz activa (excepto participios y gerundio), p.
ej. c6nri,loquf, se denominan deponentes .
Los modos de los verbos son tres: indicativo, p. ej. amat, subjuntivo, p.
ej. amel , imperativo. p. ej. amii.
Las fonnas no personales del verbo son cinco: infinitivo, p. ej. amiire;
participio, p. ej . amiins -antis , amiitus -Q -um, amiitrus -a -Un!; supino.
p. ej . amiitum; gerundio, p. ej. amandum; gerundivo, p. ej. amandus -o -
um.
Tiempo, nmero, persona
Los tiempos verbales son seis: presente, p. ej. amat; imperfecto, p. ej.
amaba/; futuro, p. ej. amabit; perfecto, p. ej. amavit; pluscuamperfecto,
p. ej. amiverat; futuro perfecto. p. ej. amverit.
Los nmeros de los verbos son dos: singular, p. ej. amat; plural , p. ej.
amanto
Las personas verbales son tres: la 1" persona, p. ej. amo; la 2" persona,
p. ej. amas; y la 3' persona, p. ej. amat. Los verbos que slo tienen 3'
persona del singular, p. ej .lieet,pudet, se llaman impersonales.
Conjugaciones
Las conjugaciones verbales son cuatro:
[1] Primera conj ugacin: inf. -are. -arl p. ej. amare, cOllar/.
[2] Segunda conjugacin: iof. -ere, -rl p. ej. monere, vererf.
[3] Tercera conjugacin: inf. -ere, -1 p. ej. legere, ti.
[4] Cuarta conjugacin: inf. -Ire , -Irl p. ej . audlre, partlrl.
Temas
Los temas verbales son tres:
[i] Tema de Presente, p. ej. ama- , mone-, leg-, audio.
[2] Tema de Perfecto, p. ej. amav-, moIlU-, leg-, audv-.
[3] Tema de Supino, p. ej. amat-, monit-, liJet-, audito.
Desinencias personales
[1] Activa Pasiva
[2] Perfecto indicativo activo:
sing. plur. sing. plur.
sing. plur.
pers . 1 -ml-6 - ml4$ -r/-or -mur pers. 1
.:
-imus
pers.2 -s -lis -ris -minI pers.2 -istT -istis
pers.3 -t -nt -tur -ntur pers. 3 -it -irunt ( -ire)
voces: act., paso
modos:
ind., subj. irop.
formas no
personales: inf.,
part., sup.,
gdio., gdivo.
tiempos verbales:
pres. , imperf.,
fut .,
pen. , plcpf. , fut.
pen.
numeros: sing., plur.
personas: l a
. 2"
3'
conjugaciones:
[1] -firel-arf
[2] -erel -erf
[3] -erel-f
[4] -frel -frf
temas:
tema de presente (-]
tema de perfecto H
tema de supino [""]
desinencias
despus de cons.:
-o -or
-is -gris
-tt -!tur
-{mus -{mur
-iris -{minf
-Mnt -!in/ur
21
[1,2,4] [3]
-re --ere
-isse
>=4irlum -om -um esse
-0$ -as -a
[1 ,2, 4] (3)
-O -O
~ -
--{ -ir
~ u s -inu4s
--tis ---itis
--{u)nr -unl
[1,2] [3,4]
-ha/m --ebalm
-hiils ---ibiils
-hall ---ibal!
-biilmus -ebiifmus
-ha/lis ---ebalris
-ha/nI ---iba/nt
[1,2] [3,4]
--blij -alm
--blis ---el s
-bfit -ell
-b/imus ---e/mus
-bJitis --e/lis
-bfunt --e/m
- /
-isfi
"';1
-imus
-istis
--erunt
--eralm
--eraIs
--eralr
--era/mus
--era/tis
--eralrlt
22
CONJUGACI N VERBAL
.21. [A) VOZ ACTIVA
Infinitivo
Presente ("amar" , "aconsejar", "leer", "or")
[1] amalre [2] monelre [3]leglere [4] audilre
Perfecto ("haber amado, aconsejado, ledo, odo")
amvlisse monulisse leglisse audfvlisse
Futuro ("haber de amar, aconsejar, leer, or")
amat!num esse nzonitlilnum esse lectlnum esse audltlarlum esse
Indicativo
Presente ("yo amo; yo aconsejo; yo leo; yo oigo")
sing.! amia monelo legl6 audil6
2 amis mone1s leglis audls
3 amal! monel! leglit audil/
plur.l amalmus moneJmus leglimus audilmus
2 amillis moneltis - leglitis audilitis
3 amalnt monelnt leglunt Gudilunt
Imoerfecto ("yo amaba; yo aconsejaba; yo lea; yo oa")
sing,l amiilbalm monelbalm leglebalm audilebalm
2 amillbals manelbls leglebals audilebiils
3 amalbalt monelbalt leglebalt a"dileball
plur.! amalbalmus monelbalmus leglebalmus audilebiilmus
2 amillbaltis monlbltis [egleballls audilbltis
3 amalballll moniilbalnt leglebalnt audilbabu
Futuro ("yo amar; yo aconsejar; yo leer; yo oir")
sing.l anuilbl6 monelbl6 leglalm audilalm
2 amaIblis mOlleJblis leglels audilels
3 amalblit monlblit leglel t audilelt
plur.l amlblimus mOlllblimus legleJmus audllmus
2 amolblitis 1nOlzetblitis legleltis audileJtis
3 amalblunt mone1blunt leglel nt audilelnt
Perfecto ("yo amlhe amado; aconsejlhe aconsejado; le/he ledo; olhe
odo")
sing.l amovlT monulf legll audlvlf
2 amvlistf monulisti <" leglist, audivlistl
3 amvlit monulit legllt audivlit
plur.l amavlimus monulimus leglimus audlvlimus
2 amvlistis monulistis lglistis audivlistis
3 amvfrullt monulrunt leglerunt audivlerunt
PluscuamPerfecto ("yo haba amado, aconsejado, ledo, odo")
sing,l amvleralm monuleralm legleralm audivleralm
2 amavlerals monulerals [eglerals audfvlerals
3 amvleralt monuleralt legleralt audivleralt
plur.l amvlerillmus monuleralmus leglerillmus auaivleralmus
2 amvleraltis mOll11leraltis lgleral/Is audivleraltis
3 amvleralnt monuJeralnt legleralnt audivleralnt
Futuro perfecto ("yo habr amado, aconsejado, ledo, odo")
singJ amavlerlo monulerl6 leglerlo audfvlerlo
--erli5
2 amilvlerils monulerils leglerils audlvlerils
-erifs
3 amavlerilt monulerilt leglerilt audzvlerilt
-erilt
plurJ amovlerilmus monulerilmus leglerilmus audzvlerilmus
-erifmus
2 amavleriltis monuleriltis legleriltis audTvleriltis
-eriltis
3 amavlerilnt monulerilnt leglerilnt
audfvlerilnt
-eriln!
Subjuntivo
Presente ("yo ame; yo aconseje; yo lea; yo oiga")
[1] [2,3,4]
sing,l amlelm monelalm leglalm audilalm
He/m -o/m
2 amlels
monela[s leglals
audilals
(-)e/s -iils
3 amlelt manela!t leglalt
audilalt
(-)elt -a/l
plurJ amlelmus monelalmus leglalmus audilalmus
He/mus -iilmus
2 amleltis monelaltis leglilltis audilaltis (-)e/tis -ii/lis
3 amlelnt
monelalnt leglalnt
audilalnt He/m -alnt
Imperfecto ("yo amara/amase, amara; aconsejara/aconsejase, aconsejara;
leyera/leyese, leera; oyera/oyese, oira")
[1,2,4] [31
singJ amalrelm monelrelm
leglerelm audilrelm -relm --erelm
2 amalrels monelrels leglereJs audilrels -re/s -erels
3 amalrelt monelrelt leglerelt audllrelt -relt -erelt
plur,l amalrlmus monelrelmus leglerelmus audilrelmus
-re/mus -ere/mus
2 amalreltis monelreltis leglereJtis audilreltis
--re/tis --ereltis
3 amalrelnt mone1relnt leglerelnt audilrelnt
-relnt --ere/nt
Perfecto ("yo haya amado, aconsejado, ledo, odo")
singJ amavlerilm monulerilm leglerilm audlvlerilm
-erilm
2 amavlerils monulerils leglerils
audlvlerils
-eri/s
3 amvlerilt monulerilt leglerilt
audfvlerilt
-erift
plur,l amiivlerilmus monulerilmus leglerilmus
audfvlerilmus
-erifmus
2 amiivleriltis monuleriltis legleriltis
audfvleriltis
-eriftis
3 amavlerilnt monulerilnt leglerilnt audfvlerilnt
-erilnt
Pluscuamperfecto ("yo hubiera/hubiese/habra amado, aconsejado, ledo,
odo")
singJ amavlisselm monulisselm leglisselm audfvlisselm
-isse/m
2 amiivlissels monulissels leglissels audlvlissels
-issels
3 amavlisselt monulisselt leglisselt audvlisselt
-isselt
plurJ amiivlisselmus monulisselmus leglisselmus audlvlisselmus
-isselmus
2 ami1vlisseltis monulisseltis leglisseJtis audlvlissltis
-isseltis
3 amiivlisselnt
monulisselnt leglisselnt
audfvlisselnt
-isselnt
Imperativo
Presente ("ama, amad; aconseja, aconsejad; lee, leed; oye, od")
[1,2,4] [3]
sing. ama mone legle aud
plur. amalte monelte leglite audllte
-e
--1e ---:ite
Futuro ("ama, amad; aconseja, aconsejad; lee, leed; oye, od")
sing. amiilta monlta leglita audilti5
plur. amaltate monltate leglitate audl1tate
-to -ito
-tote ---:itote
23
[1,2]
-ns
-tulis
[3,4]
-ens
-entlis
<>iirllls - Q -llm
=um
[1,2]
-ndlum
-ndli
-fld16
[1 ,2,4]
...,.,
[3,4]
-endlum
-endlr
-elidI
[3]
-i .
zum -am -um esse
-os -as -a
zum Tri
[1, 2,4]
[3J
-or -or
-ris -eris
-fur
-itur
-mur -imur
-minI -iminI
--{u)ntur -untl4r
[1 ,2] [3,4]
-balr -ebalr
-bifris
-ebtilris
-hii/tur -eblltur
-hii/mur -ebalmur
-hii/minI
-ebii/mini
-ha/mur -ebafntur
24
Participios
Presente ("que ama, amando, amante; que aconseja, aconsejando; que lee,
leyendo; que oye, oyendo, oyente")
amalns -anrlis monetns -entfis leglens -en/lis audilens -entfis
Futuro ("que ha de amar, aconsejar. leer, or")
amiitlfinus monitlrlus lectlrlus
-a -um
Supiuos
1 amitlum
II
"para amar"
amatlii
"de runar"
Gerundio
-Q -wn
monitlun!
lectlum
"para aconsejar"
"para leer"
monitlil
lectl
"de aconsejar"
"de leer"
audltl rlus
-a -um
auditlum
. "para or"
audftlii
"de or"
("para amar, de amar, por amar, amando"; etc.)
ac. amalndlum monelndlum
gen. amalndlf
monelndlf
ab/. amalnd16 monelndt6
-22, [E] VOZ PASIVA
Infinitivo
leglendlwn
audilendlum
leglendli
audilendl!
leglendlo ! audilendli5
Presente ("ser amado". "ser aconsejado", "ser ledo", "ser odo")
[1] amolr! [2] mone1rl [3]legll [4] audilr!
Perfecto ("haber sido amado, aconsejado, ledo, odo")
amiitlum -am monitlUJIL -am lectlum -am audftlum -am
-um esse -um esse
-um esse -um esse
Futuro ("haber de ser amado, aconsejado, ledo, odo")
amatlum lrl monitlum [ri lecllum irf aud1tlum 1r1
Indicativo
Presente ("yo soy amado, soy aconsejado, soy ledo, soy odo")
sing.l amlor
nwnelor
leglor audilor
2 ammris
mOllelris legleris
audilris
3 anuiltur
monellur leglitur
auiltur
plur. l amallnur
monelmur
legllmur audilmur
2 amiilminl
monelmilll leglimi111
audilminl
3 amalntur
monelntur legluntur
audiluntur
Imperfecto ("yo era amado, aconsejado, ledo, odo")
sing.l amolbalr monelbalr
leglebalr
audilebalr
2 amiilbiilris
mone1biilris
leglebalris audilebiilris
3 amolboltur nwnelbiiltur
leglebaltur
audilebaltur
plur.l amiilbiilmur
monelbalmur leglebalmur
audilebiilmur
2 amiilbiilminf
mone1bilminl
leglebalminl audilebiilmin1
3 amiilbalntur monelbalntur
leglebalmur
audilebalntur
Futuro ("yo ser amado, aconsejado, ledo, odo")
[1,2] [3,4]
sing.1 amiilblor mone1blor leglalr audilalr
-blor -alr
2 amiilbleris monelbleris leglelris audilelris
-b/eris ---elris
3 amiilblitur monelblitur legleltur audileltur
-blitur --e/tur
plur.! amalblimur monelblimur leglelmur audilelmur -b/imur --e/mur
2 amalbliminl monelbliminl leglelminl audilelminf -bfiminf --elminf
3 amiilbluntur monlbluntur leglelntur audilelntur
-bluntur --elntur
Perfecto ("yo fui/he sido amado, aconsejado, ledo, odo")
sing. amiitlus -a-um monitlus -a-um lectlus -a-um audftlus -a-um zus -a (-um)
I sum sum sum sum
sum
2 es es es
es
es
3
est
est est est est
plur. amatlf -ae -Q monitlf -ae -Q lctlf -ae -Q audftlf -ae -Q "" -ae(-a)
I sumus sumus sumus sumus
sumus
2 estis estis estis estis
estis
3 sunt sunt
sunl
sunt sunt
Pluscuamperfecto ("yo haba sido amado, aconsejado, ledo, odo")
sing. amatlus -a-um monitlus -a-um lectlus -a-um audftlus -a-um
zus -Q (-um)
I eram eram eram eram
eram
2 eriis eras eris eras
eras
3 erat eral erat eral
erat
plur. amatlf -ae -Q monitlr -ae -a lectll -ae -a auditl1 -ae -a "" -ae (-a)
I erimus erimus eriimus eriimus
eriimus
2 eriitis eriitis eriitis eriitis
ermis
3 erant erant erant erant
erant
Futuro perfecto ("yo habr sido amado, aconsejado, ledo, odo")
sing. amiitlus -a-um monitlus -a-um lectlus -a-um audltlus -a-um
=us -a (-um)
I ero ero ero ero
ero
eris
2 eris eris eris eris
erit
3 erit erit erit erit
plur. amiitli -ae -a monitl1 -oe -o lectl -ae -a audltlf -ae -a
~ -ae (-a)
! erimus erimus erimus erimus
erimus
ertis
2 eritis eritis eritis eritis
erunt
3 erunt erunt erunt erunt
Subjuntivo
Presente ("yo sea amado, aconsejado, ledo, odo") [1] [2,3,4]
sing.1 amlelr monelalr leglalr audilalr Helr -alr
2 amlelris monelillris leglilris audililris
(-)elris ---iilris
3 amleltur monelaltur leglaltur audililltur
(-)eftur ---iiltur
plur.l amlelmur moneliilmur leglillmur
2 amle1minf moneliilminf legliilminl
3 amlelntur monelalntur leglalntur
audiliilmur
Helmur ---iilmur
audilillminf
( -)efminf ---iilminf
audilalntur
( -)e/ntur -alntur
25
[1 , 2.4J [3J
-reIr -erelr
-re./ris -ere/ris
- ,.e/tur -erelrur
-relmur -ere/mur
-re/minI --ere/minI
-re/n/ur --erelntur
s::us -a (-um)
sim
sis
sit
", -ae (-a)
s1mus
siris
sint
I:;flS -o (-um)
essem
esses
essel
I:if -ae (-a)
essemus
essetis
essent
[1,2J [3, 4J
-ndJus -endlus
-a -um -a-um
[1,2,4J [3J
-rf - f
:o.um -am -l/m esse
-6s -as -a
""rlum-am-lIm esse
-os -as -a
-(i)rur
-{)balrur
-b/irur -eltur
-a -um es!
-==us -a -um eral
zus -a -um eril
26
lmperlecto ("yo fuera/fuese/sera amado, aconsejado, ledo, odo")
sing. 1 amalrelr mOlllrelr leglerelr aulllrelr
2 amalrelrs monelrelris audilrlris
3 amalrettur monelre1tur leglerltur audilre1tur
plur.1 amalre1mur monetrelmur leglerelmur audilrelmur
2 amalre1mini" monlrelminf leglerelminf audrelminf
3 amiilrelntur monlrelntur leglerelntur audilrelntur
Perfecto ("yo haya sido amado, aconsejado, ledo, odo")
sing. amotlus -a-um monitlus -a-11m lectlus -a-um audTtlus -a-um
I sim sim sim sim
2 SIS sis SlS sfs
3 si! sil sit sir
plur. amatli -ae -Q monitlf -ae -a lecti -ae -a audftll -Qe -Q
I sTmus sfmus sfmus s'lmus
2 sTtis sftis
sTtis sis
3 sint sint sinl sint
Pluscuamperfecto ("yo hubiera/hubiese!habra sido amado ... etc")
sing. amatlus -a-um monitlus -a-um Lectius -Q-um audft.1us -a-um
1 essem essem essem essem
2 esses
3 esset
plur. amarlf -ae -Q
l essemus
2 esslis
3 essent
Participio
esses
esset
monitl -ae -a
essmus
esseris
essent
esses
esset }'"
lectll -Qe -a
essemus
esstis
essent
Perfecto ("amado, aconsejado, ledo, odo")
amarlus monitlus lectlus
esses
esset
auditl'l -Qe -Q
essmus
essetis
esselll
audrtlus
-Q -um -Q -um -Q -um -Q -um
Gerundivo
("que ha de ser amado, aconsejado, ledo, odo")
amalndlus monelna1us leglendlus audilendl us
-Q-um -Q -um -Q - um
-23. Verbos deponentes
Infinitivo ("intentar", "respetar", "utilizar", "dividir")
preso conalrl ver/ri utl'l parfilri
perf. c6narlum esse verillwn esse uslam esse partltlwn esse
fut. conarlrlum verirlrium sfnum partftl rium
esse esse esse esse
Indicativo
preso conaltur verltur t1itur parfilrur
imperf. conalbal/ur verlbaltur utlbiil/ur partilbaltur
fuL c6nillblitur verlblitur iltleltur parril1tur
perl. conatlus est veritlus esl ilslus esl parrTtlus esl
pliisqu. coniitlus erar veritlus era! uslus eral parrftlus eral
fut. perf. cona/lus erit veritlus erit uslus erit parlitlus erit
Subjuntivo
preso conlettur verelaltUT ti/lal/ur partilaltur
imperf. c6nalrelrur verelreltur iitlereltur partilreln4T
perf. c6narlus sil veritlus sil slus sil partidus s;1
plsqu. conatlus esser veritlus esset uslus esset panitlus esset
Imperativo
sing. cOllalre vere1re tlere partl1re
plur. c6nmminf verelminf utliminf part'f1mini
Participios
preso cnlns verelns tlens partilellS
perf. coniitlus verirlus uslus parti tlus
fuI. cnt)rlus veritlfirlus slUrlus partitliirlus
Supinos
]
conal/um veritlum slum partit/um
II conal/ veritlii slii partit/
Gerundio
c6nalndlunJ verelndlum utlendlum partilendlum
Gerundivo
conalndlus verelndlus tlendlus partilendlus
- Q -um - Q -um -a -um - Q -um
-24_ Tercera conjugacin: tema de presente-i
Ejemplos: capere, paff (tema de presente: capi-, pati-) "coger", "soportar".
Infmitivo acto paso dep.
Qresente capelre capll pall!
Indicativo
Qresente
sing. 1 capilo capilar patilar
2
c,1" pils capelris patelris
3 capilt capiltur paoltur
plur. 1 capilmus capilmur patilmur
2 capiltis capilminJ patilmil1J
3 capilunt capilulltur patiluntur
imm:rfeclo
sing. 1 capilebalm captlbalr pati lebalr
2 capilebal s capilebiilris pa/ilebalri s
3 capilebalt capilebiiltur patilebaltll r
plur. l capilbalmus capilbalmur patilebalmur
2 capilebaltis capz1bii1minl patilbiilmill f
3 capi lbalnt capilbalntur patilballllur
futuro
sing_ 1 capilalm capilalr pati lal r
2 capil els capilelris patilelris
3 capilell capileltur palileltur
plur. 1 capillmus capilelmur patil lmur
2 capil ltis capillminl palil elmin
3 capileln! capilelntur patilelntur
(-)eltur -altur
--(e)reltuT
"""I.tS -a -um sit
""'Us -a -um esset
[1 , 2, 4] [3]
..... e -.,re
-minf -iminf
[1,2] [3,4]
-ns --ens
"""Us -o -um
-a -um
=m
><
[1 , 2] [3,4]
-ndlum --end/um
-1, -o
-ndlus -endlus
-a -14m -a -um
i>eanter
< *capifre
cap'i < *capill
pat'i < *patill
capr../ris <*capilris
patr../ris < *patifris
27

capg. < *caPL
e!.- ante vocal
compuestos de esse:
ab- ad- de- i n-
inter- prae- prOd-
super-esse
prod-est pr6-sunr
prOd-e o,, pro-s ...

in-esl In -sum
POi-e ...
...
28
Subjuntivo
Qresente
sing. 1 capilalm capil" lr patilalr
2 capilals capiliilris patiliilris
3 capilalt capilalrur pa tilal tu r
plur. 1 capillmus capl1lmur patiliilmur
2 capilaltis capllli1nzinz patilcilm;nl
.'.
3 capilaJnt capilalntur patilalntur
iml2erfecto
sing. 1 capelrelm capelrelr patelrelr
2 capelrels capelrelris patelre\ris
3 capelrell capelreltur patel,.e\tur
plur. 1 capelrelmus capelrelmur patelrelmur
2 capelreltis capelrelminz patelrelminz
3 capelrelnl capelrelntur patelrelntur
Imperativo
sing. cape patelre
plur. capllte patilmini
Participio
gresente capilens -entlis patilens -entlis
Gerundio capilelldllmz patilelldlum
Gerundivo capilendlUs palilendlus
.25. Verbos irregulares 1: tema de presente
1. Infinitivo eslse (tema es-, er-, s-), "ser, estar, haber" (inf. perf.: jisse).
Indicati vo Subjuntivo Imperativo
preso -imperf. fut. preso imperf. preso fuI.
slum erlalm erla slilm eslselm es eslto
es erlals erlis slns eslsels eslte esltote
eslt erlalt erlit slilt eslsel!
slumus erlalmus erlimus slilmus eslselmus
esltis erlattis erlitis smtis eslsellis
slunt erlalnt erlun! slilnt eslselnt
Compuestos de esse: se conjugan como ste los siguientes verbos:
ab-esse, a-fuisse; ad-esse, af-fuisse; de-esse, de-fuzsse; in-esse, in-fuisse;
inter-esse, inter-fuisse; prae-esse, prae-Juisse; pr6d-esse. pr-fuisse;
super-esse, super-fuisse.
2. Infinitivo posse "poder, ser capaz de" (inf. perf.: potuisse).
Indicativo Subjuntivo
preso imperf. fut. preso imperf.
pos-sum pot-eram pot-ero pos-sim possem
poi-es pot-eras pot-eris pOS-S1S posses
pot-esl pot-erat pot-erit pos-sit posset
pos-sumus pot-ermus pot-erimus pos-sfmus possemus
pot-estis pot-eriitis pot-eritis pos-sitis possetis
pos-sunt pot-eran! pot-erunt pos-sint possent
3. Infinitivo veUe. niille. mUlle "querer", "no querer", "preferir"
(inf. perf.: voluisse, noluisse, miiluisse).
Indicativo
preso vollo no/lo mallo
VIS non vIs mavls
vullt non vult mivult
vollumus nollumus miillumus
vulltis non vultis mavultis
vollunt nollunt millunt
imperf. vollebalm noMbalm miiMbalm
volleMls noll ebals maMMls
ful. vollalm nollalm millalm
vollels no/lels millels
Subjuntivo
preso vellilm n6/lilm mii/lilm
vell"s nollils mall"s
vellill nonilt miillilt
vellilmus n6llilmus mallilmus
velliltis 1I01liltis miil1iltis
vellilnt nollilnt miillilnf
imperf. vellelm nollelm mallelm
vel/els lIol/els mallel"
veUelt lIollelr miillelt
veUelmus n611elmus miillelmus
vel/eltis lIol/eltis miilleltis
vellelnt no/lelnt miil/elnt
Participio
preso vollens nolli!ns
Imperativo
sing. nolli
plur. n611lte
4. Infinitivo fi n "ir. marchar" (inf. perf. ivisse I isse).
Indicativo Subjuntivo Imperativo
preso imperf. fut. preso imperf. preso fut .
elo ilbalm il blo elalm ilrelm

lIlO
ils IIbals ilblis elal s il,els lite iltote
It ilbalt IIblit elalt ",ell
ilmus ilblmus ilblimus elalmus ilrelmus
litis IIMltis II blilis eliiltis il reJtis
elunt ilbalnt ilblunt elalnt ilrelnt
Parti cipio: ilens eluntfis Gerundio: elulldlum
Como ire se conjugan sus compuestos. que suelen hacer el pedo en -iisse:
ah-ire, ah-isse; ad-ire, ad-iisse; e.x- Ire, ex-iisse; ob-ire, oh-iisse; per-ire,
per-iisse; triins-fre, triins-iisse.
ni5lle < n e ~ + velIe
malle < magis+velle
ni5l1l-ite + iI.
pas. (impersonal)
Ir
l/l ID Ibliltur
rtblitur
eliiltur lfrefrur
gerundivo:
efundlum (est)
29
3p. preso indo paso
esltur edluJJtur
30
5. Infinitivo file "hacerse, suceder".
Indicativo Subjuntivo
preso imperf. fut.. preso imperf.
filo filebalm filalm filalm filerelm
Ji/s filebals filels filals fi len';!s
filt filebalt filelt filalt filerel/
filmas filebalmus filelmus filalmus filerelmus
fi//;s filebalt;s fileltis filalti s filerelt;s
fi/unt filebalnt filelnt filalnt filerelnt
6. Infinitivo: acl. {erlTe, paso ferlri "llevar, soportar" (inf. perf, tulisse) .
Indicativo
act. pas,
aeL pas,
preso ferio ferlor imperf. ferlebalm ferlebalr
ferls ferlris ferlebOls ferlebal ris
ferlt ferltur
ferlimus ferlimur fuI. ferlalm ferlalr
ferltis ferlimi1l1 ferlels ferl!!lris
ferlunt ferluntur ferlelt ferl!!ltur
Subjuntivo
preso ferlalm ferlalr imperf. f erlrelm ferlrelr
fer lals ferlalr;s
ferlr!!ls ferlrelr;s
ferlalt ferlaltur
f erlrelt ferlreltur
ferlalmus ferlalm"r f erlrelmus ferlr!!lmur
ferlaltis ferliilmi,,
ferlreltis ferlreJminz
ferlalnt ferlalntur ferlrelnt ferlreln/ur
Imperativo Participio Gerundio Gerundivo
pres, fer f erlte ferlens f erl endlum ferlendl us
fut. ferlto -tate
Como ferre se conjugan sus compuestos: af-ferre, at-tulisse; aujerre,
ahs-tulisse; of-ferre, ob-tulisse; per-ferre. per-tulisse; pro-ferre, pro-
tulisse; re-ferre, re-tulisse; trJns-ferre, trns-tulisse.
7. Infinitivo: acto eslse, paso edl "comer" (ini. perf, disse) .
Indicativo Subjuntivo
preso imperf. fuI. pres,
edlo edlebalm edlalm edl;lm (-alm)
es edlebals
eslt edlebalt
edlels
edlelt
edlns (-als)
edlilt (-all)
imperf.
eslselm
eslseJs
eslselt
edlimus edlebiilmus edleJmus edlilmus (-almus) esls!!lmus
esltis edlebaltis
edlunt edlebalnt
Imperativo
preso es eslte
fut. eslto -tate
edleltis
edlelm
Participio
edlens
edl iltis (-altis)
edl;lnl (-alnt)
eslseltis
eslselnt
Gerundio Gerundivo
edlendlum edlendlus
8, Infinitivo dalre "dar" (inf. perf, dedisse).
Tema de presente da- (a breve) : dalre, dalmus, dalbalm, dalb/o, dalrelm,
etc" excepciones: da (imp.), dai s (ind, preso 2 sing.), dalns (part.).
-
9. Verbos defectivos
ait "dice, deca"
Indicativo
preso 0110
ails
ailt iiilunt
inquit "dice, dir"
Indicativo
preso inquam
inquis
inquit inquiunt
imperf. ii.lebalm iiilebalmus
fut.
iiilebms iilebiil/is
iiileball iiilebalnl
inquies
inquiet
Verbos que no tienen tema de presente:
meminlisse (imperativo: memenlto -tote) "recordar".
lidtisse "odiar".
-26. Verbos irregulares 11: tema de perfecto y de supino
Primera conjugacin
nf. preso iuf. perf. [?3rt. Rerf JsuRino
1. cubilre cubulisse
cubitlum
2. vetalre vetulisse
vetirlum
3. im-plicalre -pliculisse
-plicitlum
4. secalre seculisse
sectlum
5. iuviilre iuvlisse
iUtlum
6. lavalre liivlisse
laurlumllaviirlum
7. sralre
stetlisse
8. c6n-stalre -stitlisse
9. dalre dedlisse
darlum
Segunda conjugacin
10. docelre
doculisse
doctlwn
11. miscelre misculisse
mixtlum
12. teneJre
tenulsse
tentlum
13. cOIl-tinelre
-tinulsse
-tentlum
14. censlre
cnsulisse
censlum
15. delelre
deliivlisse
delerlum
16. fliilre flevlisse
fletlllTII
17. im-plelre
-pliivlisse
-plellum
18. cavelre
cavlisse
caunum
19. favelre fiivlisse
fau/lum
20. movelre
movlisse
motlum
2l. sedelre
sedlisse
sesslum
22. possidelre possedlisse
possesslum
23. videlre vldlisse
vlslum
24. augelre auxlisse
auctlum
25. lcelre liixlisse
a;n I = ais-ne
se conjugan del
mismo modo los
verbos:
l . ac-cubOre
5. ad-,iuviire
7. prae-stiire
9. circum-dare
13. abs-tifte1re,
re-tine1re.
sus-tjnere
17. com-plere I
ex-plere
20. per-movere,
re-movere
23. in-videre
31
26. lUgelre liixlisse
27. iube1re iusslisse iusslum
28. de-rfdere
28. Tfdelra ,islisse rislum
29. dis-suiidre.
29. suadetre suiisl isse suaslum
per-su!idre 30. terge1re terslisse terslum
30. d-tergere
31. manlre manslisse mnslum
31 . re-manere
32. re-spondelre -spondlisse -spllslwn
33. mordlre momordlisse morslum
34. fatelri fasslum esse
35. con-fitelr! -fesslum esse
36. sollre solitlum esse
37. audelre Qllslum esse
38. gaudelre gavIslum esse
Tercera conjugacin
39. leglere lglisse leetlum
40. e-ligle/'e -leglisse -lectlum
41. eml ere emlisse empt1um
42. red-imlere -mlisse -emptlum
43. con-sidlere -secllisse
44. slse edl dlisse eslum
45 . aglere glisse tic/Jum
46. cogiere co-eglisse co-actllun
47. caplere Mi cplisse captlum
48. re-cipere
48. ac-ciplere -i6 -cepl isse -ceptlum
49. faclere -io eelisse factlum
49. imp.fac!
50. af-fielere -io ..eclisse -fectlum
50. con-ficere,
51. iadere -iO idisse iacrlum
eJ-ficere.
inter-ficere,
52. ab-iclere -i6 -iclisse -iect1um
p e r ~ { i c e r e
53. fuglere -iO fgl isse
52. ud-cere. e-
54. vinclere vfclisse victlum
ieere. pro-ieere 55. fulldlere fdlisse fslum
53. au-fugere.
56. re-linqulere -llqulisse -lictlum
eJ-fugere
57. rwnplere rplisse ruptlum
55. eJ-Jundere
58. franglere freglisse frac/lum
57. -rumpere
59. carplere carpsJisse carptlum
60. dfclere awisse dicrlum
60. imp. dfe!
61. dcJere d:xJisse ductlum
61. imp. dc!
62. scrrblere scrlpslisse scrfptlum
61 . ab-dcere.
63. nbJere npslisse nuptlum
e-dcere.
re-dcere
64. a-spiclere -io -spexlisse -spectlum
62. fn-scrfbere
65. al-lidere -i6 -lexlisse -lectlum
66. reglere rexJisse rcrlum
64. con-spicere,
67. cor-riglere -rexlisse -rectlum
de-spicere,
pr-spicere,
68. perglere per-rexlisse
su-spicere
69. surgIere sur-rexlisse
70. diliglere dllexlisse dllctlum
71. intelleglere intellexlisse intellectlum
72. negleglere neglxlisse neglctlunz
32
73. cinglere c'wisse clnctlum
74. ad-iungere,
74. ungiere iunxlisse ~
incrlum
con-iungere,
75. caquleTe coxlisse coctlum
dis-iungere
76. trahlere traxlisse tractium
76. con-trahere,
77. vehlere vexlisse vectlum
d-trahere,
78. zn-strulere -stnooisse -structlum
re-trahere
79. f/ulere f/xlisse
77. ad-vehere.
80. viviere viXlisse
in-vehere
81. sumiere smpslisse smptlunz
79. tn-fluere
82. promlere pr6mpslisse promprlum
80. parto fuI.
83. demlere dempslisse demprlum
victlrlus
84. gerlere gesslisse gestlum
81. con-smere
85. rlere usslisse ustlum
86. figlere fixlisse fixlum
87. f/ecrlere f/exlisse f/exlum
87. fn-jlecl ere
88. cediere cesslisse cesslum
88. ac-cedere,
89. claudlere clauslisse clauslum
dis-cedere,
90. in-cld1ere -clslisse -c!uslum pr6-cedere.
91. dIvidiere dfvfslisse dlvlslum
re-cedere
92. ldlere lUslisse lUslum
93. [aedlere [aeslisse laeslum
94.
e-[dlere
-lislisse -slum
95. plaudlere plauslisse plauslum
96. mittlere mlslisse misslum
96. ii-mittere,
97. quati ere -io quasslum
ad-mittere,
az-miuere,
98. per-cutlere -i6 -cusslisse -cusslum
per-mitlere,
99. merglere nzerslisse merslwn
pr6-mittere,
100. sparglere sparslisse sparslum
re-mittere
101. a-sperglere -sperslisse -sperslum
99 . sub-mergere
102. premlere presslisse presslum
103. im-primlere -presslisse -presslum
104. contemnlere contempslisse contemptlum
105. sternlere stravlisse stratlum
106. cerniere crvl isse cretlum
107. serlere sevlisse satlum
108. arcesslere arcessfvlisse arcessftium
109. cupiere -i6 cupfvlisse cupftl wn
110. saplere -iQ sapilisse
111. pe/lere petivlisse petltlum
112. quaerl ere quaesfvlisse quaesftlum
113. re-qufrlere -quTsTvlisse -qufsitlum
114. sinlere sfvl isse
sitlum
115. desinlere desilisse desitlum
116. ponlere posulisse positlum
116. ap-ponere,
117. allere alulisse alrlum
de-ponere,
ex-p6nere,
118. collere colulisse cultlum
m-ponere,
119. deserl ere deserulisse desertlum
prae-ponere,
120. raplere -i6 rapulisse raptlam
re-p6nere
121. e-riplere -i6 -ripulisse -reptlum
118. in-colere
33
122. tremiere tremulisse
124. re-cumbere
123. freml ere fremulisse
124. ac-cumblere -cubulisse
125. tanglere tetiglisse tiictlum
126. cadlere cecidl isse
127.oc-cidere
127. ac-cidlere -cidlisse
128. caedlere cecldlisse caeslum
131. ex-currere,
129. oc-cfdlere -cidlisse -cfslum
oc-currere,
130. currl ere cucurrl isse curslum
per-currere,
131. ac-curTlere -currl isse -curslum
pro-currere
132. pariere -i .peperlisse partlum
133. pemere pepullisse pulstllm
134. parclere peperclisse
135. canlere cecinlisse
136. falliere fefel/li sse
137. per-dere ,
137. ad-dlere -didlisse -ditlum
red-dere,
138. cree/JeTe credidiisse credirlum
trii-dere
139. vendi ere venddlisse
140. de-sislere.
140. con-sisnere -stitlisse
re-sineTe
14l. scindlere scidlisse scisslum
142. bibl ere biblisse
143. defendiere defendlisse defiinslum
144. ap-prelteJldere,
144. prehencfere prehendlisse prehenslum
re-prehendere
145. a-scendlere -scendlisse -scenslum
145. c6n-scendere,
146. ac-cendlere -cendl isse -censlum
de-scendere 147. ostendlere ostendlisse astentJum
148. a-vertere ,
148. verti ere vertlisse verslum
con-vertere 149. minulere millulisse miu-iitlum
ISO. statulere statulisse statt1um
151. con-stitulere -stitulisse -stitiitl um
152. indulere indulisse indtlum
153. metulere metulisse
154. salvlere 'solvlisse soliitlum
155. e-volvere
155. volviere volvJisse valtlum
156. re-quiescere
156. quiescJere quievlisse
157. cresclere crevlisse
158. erubesclere erubulisse
159. nosclere novl isse
lro. ignosclere ignovlisse ignolum
16!. cagnasclere cagn6vlisse cognitlum
162. piisclere piivlisse piist1um
163. posclere poposclisse
164. disclere didiclisse
165.per-jerre,
165. ferlre tullisse liitlum
prae-ferre,
166. alferlre at-tullisse al-liirlum
pro-ferre,
167. au-ferlre abs-tullisse ab-liirlum
trims-ferre
168. ef-ferlre ex-tullisse e-liitlum
169. of-ferlre ob-tullisse ob-liitlum
170. re-ferlre rettull isse re-Iatlum
34
171. tolllere sustullisse sublatlum
172. in-ciplere -i6 coeplisse coeptlum
173. }'idlere fislum esse
173. con-fidere
174. revertlf revertlisse reverslum
175. [oqull
locIlum esse
175. col-loquf
176. sequli sectlum esse
176. con-sequi,
177. querl- questlum esse
persequI
178. marlz -ior mortulum esse
179. parl -;or
passlum esse
ISO. e-gredlI -ior -gresslum esse 180. pr6-gredi
18I. rli slum esse
182. complectli complex1um esse
183. [ahli
liipslum esse
184. nasclf niltium esse
185. projicfscli profectlum esse
186. obllviscll oblltlum esse
Cuarta conjugacin
190. circum-si[ire.
187. aperilre aperulisse apertlum
pr-sillre
188. operiJre operulisse opertlum
191. ex-haurire
189. salilre" salulisse
194. ad-ve,J;re.
190. de-sililre -silulisse
con- venlre.
19l. hauri1re hauslisse haustlum
in-ven'lre,
192. vincl1re vlnxlisse vine/lum
per-venlre.
193. sentllre senslisse senslum
re-venrre
194. venl1re venlisse ventlum
196. ab-fre. ad-rre,
195. reperl1re repperl isse reperl lum
ex-rre,per-ire,
196. re el
ilisse itlum
red-fre, sub-fre,
197. opperZlrl oppertlwn esse trans-lre
198. orilr: ori ltur ortlum esse
198. tema pres.:
ori-Iori-
-27. Verbos irregulares ID
inf. preso inf. perf.
199. venle vono volulisse
xo. lIonte nolulisse
201. mallle mlulisse
202. eslsesum fulisse
202. inter-esse,
203. posse pos-sum potulisse prae-esse,
204. ab-esse a-fulisse
super-esse
205. ad-esse ad-Ias-sum af-fulisse
parto fut.: jlltt7rlus
206. de-esse de-sum de-fulisse
inC. fut. :
207. prod-esse pr-sum pro-fuli.se
jutlirlum esse,jore
208. fileTi fM factlum esse
35
-28. NDICE DE VERBOS IRREGULARES
A canere 135 demere 83 jallere 136
abdzicere 61
capere 47 dponere 116 jatr, 34
abesse 204
carpere 59 drfdre 28
javre 19
abieere 52
cavere 18 dscendere 145 ferre 165
ahire 196
cMere 88 deserere 119 fidere 173
abstinre 13
censere 14 dsilfre 190 fier, 208
accdere 88
cernere 106 desinere 115 .f7gere 86
aceendere 146
cingere 73 desistere 140 f1ectere 87
accidere 127
circumdare 9 despieere 64 f1re 16
accipere 48
circumsillre 190 dtergre 30 f1uere 79
accubiire 1
claudere 89 dtrahere 76 frangere 58
aceumbere 124
cogere 46 dicere 60 fremere 123
accurrere 131
coglloscere 161 diligere 70 fugere 53
addere 137
colere 118 dmitcere 96 fundere 55
adesse 205
colloqu, 175 discMere 88
G
adicere 52
complectl 182 discere 164
adire 196
compLeTe 17 disiungere 74
gal/dere 38
adiungere 74
conficere SO disslliidere 29 gerere 84
adiuviire 5
confidere 173 dividere 91
H
admittere 96
confiteri 35 doere 10
advehere 77
coniungere 74 dzicere 61
haurire 191
advenire 194
conscelldere 145
E
afferre 166
consequi 176
]
afficere' 50
considere 43 dficere 61
acere 51
"
agere45
cOllsistere 140
efferre 168
gnoscere 160
alere 117
conspicere 64
efficere 50
implre 17
aUicere 65
constare 8 effugere 53
implicare 3
miltere 96
constiluere 151 ejfU/ldere 55
imponere 116
aperire 187
cnszlmere 81
gredi 180
imprimere 103
appi5nere 116
colllemnere 104
icere 52
incipere 172
apprehelldere 144
con/ineTe 13 elldere 94
inc!dere 90
arcessere 108
confrahere 76
ligere 40
incolere 118
ascendere 145
convenfre 194
emere 41
induere 152
aspergere 10 I
convertere 148 ripere 121
injlectere 87
aspicere 64
coquere 75
erubescere 158
tifluere 79
audre 37
corrigere 67
erumpere 57
inscrfbere 62
auferre 167
crMere 138 esse 202
nstruere 78
(lllfugere 53
crescere 157 esse44
intellegere 71
augere 24
cubare 1
evolvere 155
interesse 202
iivertere 148
cupe,e 109
excurrere ] 31
interficere 50
currere 130
exhaurire 191
il1vehere 77
B
ex,re 196
invenire 194
D
bibere 142
explere 17
invidere 23
C
dare9 exponere 116
ire 196
deesse 206
F
iubeTe 27
cadere 126
dfendere 143
iungere 74
caedere 128 dlre 15
lacere 49 iuviire 5
36
L perdere 137 referre 170 tell ere 12
labll83
perferre 165 regere 66 terglfre 30
laedere 93
perficere 50 relinquere 56 tollere 171
lavare 6
pergere 68 remanere 31 tradere 137
legere 39
pere 196 remi/tere % trahere 76
p ermittere 96 removere 20 tratlsferre 165
loquI175
pennovere 20 reperfre 195 triinslre 196
lcere 25
persequi 176 reponere 116 tremere 122
ludere 92
lugere 26
persuidre 29 reprehendere 144
U
pervenire 194 requiescere 156
M petere II I requfrere 11 3
irere 85
plaudere 95 Tesistere 140
uti 181
mtlle 201
ponere 116 respondere 32
maneTe 31
poseere 163 retinere 13
V
rnergere 99
posse203 relrahere 76
vehere 77
metuere 153
possidere 22 revenTre 194
velle 199
minueTe 149
praeesse 202 rever,f 174
vendere 139
miscere 11
praeferre 165 dre28
venire 194
mittere 96
praeponere 116 rumpere 57
vertere 148
mordere 33
praestre 8
vetiire 2
mori 178
preIJendere 144
S
videre 23
movere 20
premere 102
salire 189 vincere 54
N
procedere 88
sapere 110
vincire 192
procurrere 131
scindere 141 vlvere 80
Iliisci 184
prodesse 207 scribere 62
volvere 155
neg/egere 72
proferre 165 secore 4
llo11e 200
proficIsci 185
sedere 21
noscere 159
progredi 180 senrfre 193
nbere 63
proieere 52 sequl176
O
promere 82
serere 107
promiuere 96 sineTe 114
oblivlsci 186
prosilIre 190
solre 36
decidere 127
prospicere 64 solvere 154
occidere 129
spargere 100
occurrere 131 Q
store 7
offerre 169
quaerere 112 staluere 150
operire 188
quatere 97 sternere 105
opperiri 197
quer! 177 sUGdere 29
oriri 198
quiscere 156 subire 196
ostendere 147
submergere 99
R
p
smere 81
pareere 134
rapere 120 superesse 202
recedere 88 surgere 69
parere 132
recipere 48 sllrripere 121
pascere 162
recumbere 124 suspicere 64
pati 179
reddere 137 sustinere 13
pellere 133
redimere42
percurrere 131
redIre 196
T
percutere 98
rediicere 61 tangere 125
37
-
-29_ NDICE DE LOS 50 VERBOS LATINOS MS FRECUENTES
Se enuncia el infinitivo de presente, (ms la
l' persona del presente, si es irregular),
infinitivo de perfecto y supino. Se indica el
caprulo y la lnea donde cada verbo
aparece por primera vez. La referencia a
distintos captulos significa que esa palabra
aparece con ms de un significado.
1. esse (sum) fuissefulrrum I.l , 18, 53;
IV.32
2. posse (posswn) po/uisse X.2I; XI.l35
3. facere (jacio) jecisse jac/um X.17 , 65,
69, 111: XI.27, 66
4. azeere dixisse die/um XI.60, 61; XIII.58;
XX.144; XXVl.l62
5. dare dedisse da/um VII.46, 63,118
6. habere habuisse habitum IV .4; V.3, 6;
XI.1 , 14; XIII.8; XIX.33
7. videre vidisse vis/Un m.11 ; X50
8.jerre tulisse I{Jlum XIl.34, 55; XXI.17;
XXIV.(37); XXVIL29
9. velle (volO) voluisse X.67, 75; XlIL140
10. agere egisse aetu", V .82; XXIV. l 9;
XXVn.14
11 . venire vellisse ventum IJI.2 1; XlII.47
12. iubere iussisse iussum XI.45
13. accipere (accipit'j) accepisse acceptum
V1l1.19, 116; XIX.80
14. pe/ere pe/lvisse pe/ilUm IX.32, 74, 79;
XXXIL74; XXXIV.1 30
15 . ",ittere mlsisse missum XlX.79; 27.170;
XXXIII. 17; XXXIV.8
16. credere credidisse creditum XXl.98,
114; XXXI.72; + dato XXl.l19; XlX.1O
17. sequi seetllm esse (dep.) XVI.66, 114
18. quaerere quaeslvisse quaes'tum IX.60;
XXV.55; XXXI.16; XXXIlI.37;
XXXIV.21 1
19. debere debuisse debitum XX.82; + da!.
XXIII.16
20. inquit inquam (deL) XlVAO;
XXXlV.l 52
21 . vincere vlcisse victum XXI.46;
XXXIl.31
38
22.fterijae/l/m esse (dep.) XVI.98, 143;
XV1I1.25; XXIVA9
23. ponere posuisse positum IV.60; XXI.61 ;
XXIX.l7; XXXIlI.20, 146
24. ire (ea) iisse itum VI.20; XVI.72; XXII.50
25. capere (capii;) cepisse captum X.2, 78;
XXVI.6; XXIX.90, 148; XXXII.13
26. scire se/visse se//um XVII.3, 11 3, 137
27.putare pu/iivisse pll/a/um Xl J08, 134,139
28. tenere tenuisse /enlltm VI1.6; XV!.77;
XXV.32
29. vivere v/xisse victum XA6; XX.l1; XXV.25
30. relinquere reLTquisse relictum XXAO, 48
31. audire audivisse auditum Il1.42; VI .83;
X50
32. rejerre ret/ulisse rela/um XXXIlI.57;
gratil/m r. XXXlI.l23
33. dueere dxisse duetum IX.34; XII. 104;
XVIII .53; animam d. X.54
34. reddere reddidisse redditum XV.88;
XXXIV.55
35. voeare vocavisse voealltm I1IJ 6; XIX.30;
XXX.9
36. /imere (imuisse Vl.39, 42
37. pa/i (patior) passu", esse (dep.) XXIV.37
38. licere /ieuisse XV. 116; + dato XVI.83
39. movere m6visse mo/um X.14; XXVII.109;
XXXlV.l55
40. stare stetisse statum XI.32
41. gerere gessisse ges/um XIV.76, 83;
XXI.33; XXXlV.48, 78
42. tradere /radidisse trodi/l/m XXlII.5
43.jugere {jugio)Jgisse XII.1l 6
44. incipere (incipio) coepisse coeptum
XIII.86, 93; XXV.62
45. parare pariivisse pariitum XXX.67
46. trahere traxisse trae/um XXV.7, II
47. iiti iisum esse (dep.) XXVIl.20; XXXlV.1O
48. eogere eoegisse coac/um XXXlII.32
49. soliire soltum esse (semidep.) XIV.62
50. recipere (recipio) recepisse receptum
XXX.6
NDICE DE DECLINACIONES Y CONJUGACIONES
-30. SUSTANTIVOS
libel/us nosus populus somnus
Primera declinaci6n
IIbert'lnus nidus pugnm' sonus
locus numerus pullus stilus
Gen. sing. -ae, plur. iirum liidus nummus riimus taberniirius
Femeninos
lupus nnrius renuLS taurus
ala fenestra lilIera puella
maritus i5ceanus rlVUS ti/u/us
amiea
lera
lucerna puglla
medicus ocellus sacculus tyrannus
amitia filia lna r egula
modus oculus saecus umerus
al/cilla forma mamlno ripa
mundus oSliiirius servus venlus
anima fortuna margarita rosa
milrus petasus sestertius zephyrus
aqua
lossa materia sagilta
(nom. sing. -er)
cuuila fuga miitrona scaena
ager agri faber -br! magisler -tri puer -erf
aranea gemma memoria sella
culter -frT liber -br, miuister -trI vesper -er,
audacia gena mensa sententia
(plur.)
bestia gloria mora silva
lweri
catena grammatica Musa stella
cauda gratia niihlra sylJaba
Femeninos
causa hasta nlivcula tabella
humus papyrus Aegyptus Rhodus
cena herba nota tabula
cera hora opera Ferra
2. Nom. sing. -um, plur-a
charla iactra ora toga
Neutros
columna anua paenfnsula !Uniea
aedificium exemplum monstrum scamnum
c6moedia iniuria piigina turba
aequimx:tium factum negotium sculUm
copia inopia palma umbra
arlitrum fiit um odium saecutum
culina insula patientia uva
argentum ferrum offtcium saxum
cra invidia patria vena
iitrium filum oppidum scalpellum
dea iro pecunia via
aurum folium 6mamentllm signum
domina {acrima penna victoria
auxilium forum osculum silentium
epistula laetiria persona vigilia
baculum fremm 6stiwn solllnt
fabula lana pila vtlla
balnellm frmentum otium speeulum
(ama lectica poena vfnea
biisillln firt um 6vum stipelldium
familia lfnea porta virga
bellum gaudium pabulum Jtudium
fomina lingua provincia vfta
beneftcum gremium pal/ium supplicium
(pluL)
bonum imperium peci1Iium talentum
cunae dfvi,iae
n01Jae leoebrae
bracchium impluvium pensum tectum
de/iciae kalendae ni1gae ,ibiae
caelum ingenium per fculum templum
Masculinos (/femeninos)
capilulum initium peristylum tergum
agricola convfva nauta poeta
cerebrum instrumenrum pi/um tlzeatrum
auriga ircofa
parricida pirata
colloquium labrum pirum tricifnium
cotlum lignum poculum vallum
c6nsilium lfUunz praediuIIJ velum
Segunda declinacin
cOflvivium lucrum praemiul1i verbunl
Gen. sing. -1, plur. -orwn
cuhiculum maleficium pretium veslfgiulIJ
l. ;-.Jom. sing. -us (-r )
dietm malum principiwn vestfmentum
d6num ma/llm prmissum vinum

dorsum mendum respnsum vocabulum
Il gml s calamus dellorius fundus
(plur.)
c:zmfcus
calceus deus gallus
arma -orum castra -orum loca -orum vasa -orum
unimus campus digilus gladius
T'.nus capiflus discipulus hortus
Jnulus
cibus domi llus illim"iclls
usjnus
circus equus lahyrinthus
... -unculus
COCllS erus lacertus
colonus filius lec tus
39
>
- - - - - - - - -
- - - - - - - _.
Tercera declinacin
Gen. sing. -is
1. Tema en consonante. Gen. plur. -um
Masculinos
er iieris
amor-oris
arotor -oris
bOs bovis
calor -oris
eareer -eris
cardo -inis
clamor -oris
color -oris
comes -itis
coniunx -fugfs
cruor -off:;
dolor -6ris
dux ducis
eques -itis
fidicen -inis
jlis -oris
frater -tris
for /ris
gladiaror -6ris pisciilOr -oris
grex -egis praed6 -iinis
gubernator -oris prmceps -ipis
horno -inis pudor -oris
hospes -ilis pulmo -onis
ianitor -oris
imperiitor -oris
iuvenis -is
labor -oris
leo -onis
mercaror -oris
mUes -iris
mOs moris
ordo -inis
passer -eris
pastor -oris
parer -tris
pedes -itis
pes pedis
rex regis
rumor -oris
sacerdos -oris
siil saUs
sanguis -ini:;
senex senis
senno -onis
so/ solis
spectiitor -oris
tMeen -inis
timor -oris
victor -orLs
(pi .) parentes -um
Femeninos
aeseiis -aris
mater -tris
qulilitiis -alis
aeelis -atis
mentiD -onis
ratio -onis
arOOr -oris
men'es -edis
salus -ulis
condicio -oni's
mulier -eris
servits -ulis
crux -ucis
muLtitdo -inis
8ignificatio-onis
cupiditas -atis
narra/io -onis
soror ---oris
expugnalio -i5nis
niivigatio -onis
tempestiis -iitis
flllciliis -iitis
nex necis
tranqui l/itlis-litis
hiems -mis
nrrix 7cis
uxor -oris
imiigo -inis
nux nucis
va/eludo -inis
iaus laudis
aralio -i5nis
virgo -inis
/egio -on
piix pocis
virtiis -utis
[ex [egis
potesliis -oris
voluntas -litis
Ibertas iilis
patio -onis
vorligii -inis
lix lcis
pulchritlid6 -inis
vox v6cis
(pl.)frges -11m opes -um
Nemcos (plur. nomJac. -a)
agmen -inis fulgur -uris
caput -ilis gelll/S -eris
carmen -il1is Itolus -eris
certamen -inis
cognomen -inis
cor cordis
corpus -oris
criis -iiris
epigramma -an's
flumen -inis
frgus -oris
40
iecur -Oris
iler itineris
s iuris
(ac lactis
latus -eris
muen -inis
lltus -oris
mel mellis
preces -um
mnu,s -eris
nomen -inis
opus -eris
os oris
pectus -oris
pecus -oris
phantasma -atis
praenomen -inis
rus ruris
scelus -eris
semen -inis
rempus -oris vas viisis
rhema ver veris
(pI.) verbera -um viscera -um
2. Tema en -l . Gen. plur. -imll
Masculinos
amnis
hostis
as assis
ignis
cyis
imber -bris
collis
nfans -antis
dells demis
mensis
ensis
mons montis
/inis
occidens -entis
Femeninos
apis
fames -is
ars artis
{oris
auris
fri5ns -onlis
avis
gens gentis
eaedes -is
meliS mentis
caro carnis
merx -rcis
classis
mors -rtis
clavis
navis
cohors -rris
nix nivis
cnsonons -Olltis
1l0X lIoclis
fau cis
nubes -is
(pl)fides -ium
sordes -ium
Neutros
animal -alis
mare -is
(pI.) mUia -um
moenia -ium
Cuarta declinacin
Gen, sing. -lis, plur. -Ullm
Masculinos
affectus
curSlts
arcus
equiciitus
cantus
exercitus
ciisus
exitus
cnJpectus
fluetus
currus
gradus
Femeninos
anus dOn/lIS
(pI.) idiis -uum
Neutros
cornu
gemi
Quinta declinacin
impetus
lacus
metus
passus
portus
ruus
monus
Gen, sing. -eT/-el(plur. -emm)
Femeninos
acies -el glacies -el
facies -el species e
MascuJTnos
merldies
fides -el
res rel
vu/nus -eris
oriells -emis
orbis
piinis
piscis
pons pontis
testis
venter -tris
ovis
pars partis
puppis
ratis
sitis
urbs -bis
vall
veslis
vltis
voclilis
vires -ium
rete -is
sinus
strepitus
tonitrus
tumultus
versus
yultus
spes -el
-31. ADJETIVOS
varius verus -issimus -esimus
Pimeralsegunda declinacin (primera clase)
venustus vfvus supo numo
(plur.)
Nom.sing. m. -US, f. -a, n. -um
citerf pauel singull ducentf
acerbus falsus maritimus quantus
multr plerf-que bTnT frecen!!
actus ferreus miitilrus quiirtus
nonnllr pliirimf cet. cet.
adversus ferus miiximus quitus
Nom. sing. -er -(e)ra -(e )rum
aegn5tus fessus medius quintus
fidus mellftus rapidus
aeger-gra -grum niger -gra -grum ruber -bra -brum
aequus
iiter -tra -trum noster -(ra -trum sinister -tra -trum
alhus foedus merciitorius rrus
dexter -tro -trum piger -gra -grum
alienus fonnOsus rectus
vester -tra -trum
merus
altus frYgidus meus reliquus
impiger -gra -grum pulcher -chra-rum [ber -cra -erum
amfcus jugitfvus minimus rfdicu[us
integer -gra -grum miser -era -erum
amoenus futrus mlrus R6miinus
angustus gemmiitus misellus riisticus
Tercera declinacin (segunda clase)
antlquus gIadiiitorius molestus saevus
apertus gIori6sus mortuus salvus
Dos tenninaciones. Nom. sing. mjf. -is, n.-e
arduus gratus mundus sanus brevis fertilis levis rudis
argenteus gravidus miltus scaenicus circensis [ortis mflitiiris similis
armiitus horrendus mtuus scelestus
commiinis gracilis mlriibilis tiihs
asin1nus igniirus necessiirius secundus crildelis gravis mollis tenuis
attentus ignotus nimius
debilis humilis mortalis telTibilis
aureus immiitiirus niveus serenus
difficilis immortiiIis nobitis tr1stis
aviirus improbus nonus serius duIds incolumis omnis turpis
barbarus lmus notus severus
[acilis inermis quiilis vIlis
beiitus incertus novus sextus
Una terminacin. Nom. sing. m./f./n. -ns, gen. -ntis
bellus inconditus nubilus siccus
bonus indignus nildus situs
absens deponens ingens prudens
caecus indoctus obscilrus sordidus
amiins dIligens negIegens sapiens
caUdus industrius octiivus studiosus
clemens frequens patiens {!art. {!res.
candidus lnferus optimus stultus
constiins impatiens praesens
ciirus lnfestus otiosus summus Nom. sing. m./f./n. -x, gen. -cis
cautus lnfidus pallidus superbus audtix e/ix 1nfelIx
celsus fnfimus pariitus sllperus fal/iix ferox velOx
centesimus inhumiinus parvulus surdus
Tres terminaciones
certus inimlcus parvus suus
Nom. sing. m. -er, f. -(e)ris, n. -(e)re
ceterus iniiistus pecni6sus tacitus
cliirus internus perlculosus tantus
acer cris celer -eris December -bris
claudus invalidus perpetuus tardus
clausus iocosus perterritus. temerarius
contrarius lriitus pessimus tenebric6sus
crassus iiicundus pliinus timidus
cruentus iUstus plenus tertius
cnctus laetus poeticus togatus
cupidus laevus postremus tranquillus
decimus largus praeteritus turbidus
dignus Latfnus pravus turgidus
dlmidius liitus preti6sus tiitus
dlrus legi6niirius prlmus tuus
doctus ligneus prlvatus ultimus
dubius Iongus propinquus midus
drus maestus proprius universus
ebrius magnificus proximus urbiinus
egregius magnus piiblicus vacuus
exiguus malus prus validus
41
--
-32. VERBOS gaudere maerere persuiidere so/ere
Primera conjugacin
habere manerc placere studere
horrere mereTe possidere stupere
lnf. pres. acl. tire, pas, -liTi
acere miscere pudere suiidere
aberrare dare iuviire properiire
impendere moneTe re/Mllere sustinere
accubare de/eetiire laboriire pugniire
mplere mordere removere
lacere
accsiire demonslrre lacrimiire pulsiire
invidre movere respondere teneTe
adiuvore desidertire liitriire putiire iubere nocere retinere Iergre
adOriire desprore laudiire recitiire
[alere oportere
"dire reTreTe
aedificiire devorare laviire regniire
libere pa/lere rubere timere
aegro/tire dictare leviire remigiire /icere piirere sa/vire valere
aestimiire donare liberiire repugnare filrere patre sedre videre
affirmire dubitlire memorare revocare
Deponentes
amiire educare militare rigare
conjiteri fateri intuerI tuerf
ambuliire erriire monstrare rogare
vererf
appelliire evoliire mutiire rogitiire
apportiire excitiire narrare saltare
Tercera conjugacin
appropin- excllimare natlire salviire
Inf. preso act. -ere, pas. -!
quiire exc6giire niivigiire saniire
l. Ind. preso pers. 1;1. sing. -o, -or
arare excruciiire necare seciire
abdcere conitmgere erubescere minuere
armiire exclisre llegare serviire
accedere conscendere erumpere mittere
baliire existimare nominiire signiire
accendere considere evolvere neglegere
camiire exornre numeriire significiire
accidere consistere nscere e.xcllrrere
cenlire explanre llntiiire spectiire
accumbere constilUere exponere I/bere
cerlare expugnre occulrare sperlire
accurrere extendere occidere
(;esslire
exspectlire oppugrriire spfriire
addere contemnere fallere occfdere
circumdare fatigare optare stiire
adiungere contrahere fidere occurrere
cliimare jliire oriire suscitare
admittere convertere figere ostendere
cgitare gllbernare ordiniire turbare
adllectere coquere [lectere parcere
gustare ornare ululare
advehere corrigere [luere piiscere
rare habiTiire osciliire verberare
agere credere frangere pellere
comparare factlire palpitare vetare
alere crescere fremere
computare ignorare pariire vigilare
percurrere
animadvenere currere fttndere perdere
constare iffstrtire
perturbiire vlfiire
iimittere defendere gerere pergere
conturbare imperiire plpiiire vociire
apponere demere ign6scere permittere
conVOCare implicare ploriire voliire
apprehendere descendere imp6nere petere
copulare imerpellre portare vorare
arcessere diserere imprimere plaudere
eructiire interrogare postulare vulneriire
ascendere desinere illcliidere p6nere
cubiire illlrre potlire
aspergere desistere incolere poscere
crare invocare praestare
averrere derrahere induere praepOnere
Deponentes
bibere dfcere inflectere prehendere
admirari {abutarf lucliirl tumultuarl
(;adere
drLigere Itljluere premere
arbitriiii {ari minarl versorJ
caedere dimitIere Il1scrlbere pr6cedere
contorf hartorf mfriirf
canere discedere IlIstruere pr6currere
cniirf imitiirf oscularf
carpere discere intellegere prmere
cOllsliiri faetiiri preciir!
cedere disiungere invehere prmittere
cemere dividere ungere
quaerere
Segunda conjugacin
cingere dilcere laedere quiescere
Inf. preso act. paso -eri
claudere edzicere legere recedere
abstinere cavere decere dissuiidere
cogere effundere ldere recognscere
apporere censere delere docere cognoscere ilidere mergere recumbere
audere complere derfdere
dolere
coiere eligere metere reddere
augere contiflere detergere favere confidere emere metuere redimere
carere debere deterrere flere
red17cere retrahere sternere rere
[rfgere
lgere pennovere si/ere
regere rumpere submergere vehere
42
relinquere scindere smere vendere Deponentes
remittere ser/bere sllrgere ver/ere
egrei mori pari progredi
repanere serere tangere vincere
reprehendere sinere rollere vlsere
Cuarta conjugacin
requiescere so/vere tradere v/vere
requfrere spargere trahere
Inf. preso act. -Ire, paso -Irl
resisfere statuere tremere
advel1ire exaudire oboedire scfre
aperire exlwurire operire
sen/fre
Deponentes
audire fin/re pervenire servire
COllOqll f liibf persequf rever/i
circumsilfre haurfre prsilfre viigire
complecJi loqu profic7scl sequf
convenfre invenfre pnire venire
consequf niiscl queri
utf
cstomre mourre reperfre veslfre
fru,
oblfvfscf reminfscl
desire munfre revenire vincfre
2. Ind. preso pers. l a sing. -io, -ior
dormire nesefre salire
abicere eonspieere acere rapere Deponentes
accipere eupere incipere recipere
Largrr mentiYi opperirT
orfrf
adicere despicere illterficere sapere
partTrf
affieere efficere parere surripere
al/icere effugere percurere suscipere
aspieere eicere perficere sllspicere
olljugere eripere pr6icere
capere facere pr6spieere
c6njicere fugae qualere
43
--
44
.33. NDICE DE PARTCULAS
PREPOSICIONES
De acusativo
ad
adversusl-um
ante
aplld
circii
circum
cis
citra
contrii
ergo
extrii
,ifra
inter
fntra
xtii
ob
per
post
praeter
prope
propler
secundum
supra
tfiins
ultra
De ablativo
ah/a
coram
eum
de
exle
prae
pro
sine
Deac.yabl.
in
sub
super
INTERJECCIONES
age, agite
ecee
ei
en
heu
heus
o
CONJUNCIONES
COORDINANTES
Copulativas
ac/atque
el
el ... el
neclneque
neque ... neque
nevelneu
non modol sOlWIl .. .
... sedlverum
-que
Disyuntivas
all
out
aut ... aut
sfvel seu
sfve ... slve
vel
ve
Adversativas
a l
autem
sed
tamen
vero
verum
Explicativas
c'lir
enim
nom
namque
Ilativas
ergo
etenim
ideo
igitur
raque
quamobrem
qure
SUBORDINANTES
Completivas
ut
ne
Finales
ut
ne
Consecutivas
uf. uf non
Causales
eum
quia
quod
quoniam
Temporales
antequam
cum (primum)
donec
dum
postquam
priusquatn
quand6
simul atque
ubi (prTmum)
lit (prlmum)
Condicionales
dummodo
nisi
SI
sin
Concesivas
etsl
quamquam
Comparativas
quasi
Slcut
tamquam
ul
ve/ut
bz
-34_ NDICE DE TERMINACIONES
SUSTANTrvOS y ADJETIVOS
Terminaciones Decl inaciones
-a 1: nomo sing.
-a n. IJI, IV n.: nom.lac. plur.
-a 1: ab!. sing.
-ae 1: gen.ldat. sing. , nomo pIu!.
-aro 1: ae. sing.
-Mum 1: gen. plu!.
-as 1: ae. plur.
-bus V: datlab!. pIm.
-e
-e
-e
-o
-e
-ebus
-ei, -el
-em
-errirnJus -a -um
-erum
-es
-es
- j
-i
-;
-;
-;
-;
-;
-ia
-ibus
-im
-iOI -i6rlis
-is
-is
-15
-issime
-issirnlus - 3 -um
-iter
-ium
-ius -i5r1is
-ius
-IUS
-
II m: voc. sing.
lli: abl. sing.
I1J adj .: nomiae. n. si ng.
V: abl. sing.
JIII adj . > adv.
V: datJab!. pIur.
V: genJdat. sing.
III/V mif.: ae. sing.
1-I11 adj. -er: supo
V: gen. plur.
lIT m./f.: nomiae. plur.
V, III f;: nomo sing:. nornJac. plur.
II: gen. siog.
11 m: nomo plur.
II m.: VQC. sing.
II adj .: dat. sing.
IlI: dato sing.
lIT n.: datJabl. sing.
III adj.: dat./abl. sing.
III n.: nom.lac. plur.
IU, IV: datJabl. pIur.
DI fi m.: ae. sing.
I -IU adj. mi f.: comp.
111: gen. sing.
III mJf.: nomo sing.
1, 11: datJab!. pIur.
I-I1I adj . > adv. supo
I-III adj.: supo
10 adj . > adv.
m: gen. plur.
I-JI! adj. n: comp.
I-III adj. > adv. comp.
IIII adj .: gen. sing.
ll: dat JabL si ng.
Ejemolos
flmina, bona
verba, nomina. maria, cornua
fominli, bona
flminae, bonac
flminam, bonam
fimi nlirulIJ, boniirum
flmilliis . boniis
dibus. rebus
domine. bone
pastore, trOve, nomine. priOre
breve
die, re
recte
diebus, rcbus
diz. re;
piistorem. nlivem, brevem, diem. rem
pulcherrimus
dierum, rerum
piistores, naves, breves
dies, res, 1lUbs
dominf, librf, verhf. bonf
domini, lib,i, bonf
lilf,jili , mi
soll, totT, nl, lli, nUf, neutTi, alif, alteri
pastorI, niivi, nominf, pr iori
marf, animan
br cvf
maria, animiilia, brevia
piist6ribus, n'viblls, portihus, brevibus
puppim, sitim, vim, Tiberim
[angior, brevior
piist6ris, nomins. navis, maris, brevis
niivis, brevis
flminis , dominrs, verbls, bonls
rectjssime, brevissime
longissimus, brevissimus
breviter
navium, rnarium, brevium
tectius
rctius
so/rus, totlus, unius, llius, alfus , alterius
domifo, libro, verbO, bono
45
-o
-orum
-os
-mm
-ter
-ii
-ii
-ua
-uI
-um
-um
-um
-us
-s
-uum
VERBOS
/JI! adj. > adv.
11: gen. plur.
II ro: ac. pIur.
1,11, V: gen. plur.
III adj. -ns>adv.
IV: abl. sing.
IV TI.: nom.lacJdat. sing.
IV n.: nom.lac. plur.
IV: dat. sing.
II n.: nomiac. sing.
n, IV miL ac. sing.
lIIlIV: gen. pIur.
11, IV m./f.: nomo sing.
IV mJf.: gen. sing . nom./ac. plur.
IV: gen. pIUT.
cert6,JaJso, primo, postremo, raro, subitii
domini5rum, librorum, verborum, bon6rum
dominas, libros, bonos
fominirrum, dominorum, verb6rum. dierum
pn7denter, constanter
porti., mana. coma
cornu
cOnlua
ponul, manuf
verbum, bonum
dominum, librum, portum, manum, bonum
pstrum, nmillum, portuum, priOrum
dominus,portus, manus, bOlluS
porzs. mans
porruum, manuum, cornuum
Terminaciones Conjugaciones Ejemplos
-3 1: i ~ p . preso sing. ama!
-am III, IV: indo fut. 1.p.sing. act.. scrbam, audiam
-am 11, llI, IV: subj. preso p.l. si ng. act.. mOlleam, scrlbam, audiam
-amini [: indo preso 2.p.plur. pas. amiimin
-funinT 1: imp. preso plor. dep. laetiminl!
-amioi 11, III , IV: subj . preso 2.p.plur. paso moneaminl, scrwiiminl, audimini
-arnur 1: indo preso 1.p.pIue paso ammur
-amur n, IIl , IV: subj. preso l .p.pIur. paso moneamur, scrlbamur, audimur
-amus
-amus
-andlum -i -o
-andlus -a -um
-8ns -antlis
-ant
-ant
-antur
-antur
-ar
-ar
-are
-are
-ri
-aris
-aris
- l[s
-as
-at
-al
-ate
46
1: indo preso l.p.plur. acl.
Il, IlI, IV: subj . preso !.p.plur. ael.
1: gerundio
1: gerundivo
1: parto preso
1: indo preso 3.p.plur. acl.
11, Ill. IV: subj . preso 3.p.plur. aet.
1: indo preso 3.p.plur. paso
11, IlI, IV: subj. preso 3.p.plur. pas o
111, N : indo fut . l.p.sing. paso
11, llI, IV: subj . preso l .p.sing. pas o
1: iof. preso acto
1: Imp. preso sing. dep.
[: inf. preso paso
[: iod. preso 2.p.sing. paso
Il, IlI, IV: subj . preso 2.p.sing. paso
1: indo preso 2.p.sing. act.
n, 111, IV: subj . preso 2.p.sing. aCL
1: indo preso 3.p.sing. acl.
n, Ill. IV: subj. preso 3.p.sing. ael.
I: Imp. preso pille.
amiimus
mOlleimus, scrlbiimus, audiamus
amandum
amandus
amiins
amant
moneant, scrfbant, audiant
amantur
moneantur, scrfbamur, audiantur
scribar, audiar
monear. scrfbar. audiar
amre
laetire!
amar,
amaris
moneiris, scrbiiris, audiaris
amas
moneas, scrmas. a14diis
amal
monea!, scrwat, audiat
amiite!
-atis
-atis
-a'Uf
-atur
-bam
-bamini
-bmur
-bmus
-bant
-bantur
-bar
-bris
-bas
-bal
-batis
-batur
-beris
-bimini
-bimur
-bimus
-bi s
-bit
-bitis
-bitur
-b5
-OOr
-bunt
-buntur
-e
-c
-ebam
-ebamini
-ebamur
-ebamlls
-ebant
-ebantur
-ebar
-ebaris
-ebas
-ebal
-ebatis
-ebatur
-em
-eminr
-eminl
-emini
-eminT
L
1: ind. preso 2.p.plur. acto
n, 1lJ, IV: subj. preso 2.p.pl. aeL
1: indo preso 3.p.sing. paso
n, 1IJ, IV: subj. preso 3.p.sg. paso
I-IV: indo imperf. I.p.sing. acto
I-IV: indo impetf. 2.p.plur. paso
I-IV: indo imperl. l.p.plur. paso
I-IV: indo impetf. I .p.plur. aet.
I-IV: indo imperl. 3.p.plur. aet.
I-IV: indo imperl. 3.p.plur. paso
I-IV: indo imperf. 1.p.sing. paso
I-IV; indo imperf. 2.p.sing. pas o
I-N: indo imperf. 2.p.sing. act.
I-IV: indo imperf. 3.p.sing. acto
]-IV: indo imperf. 2.p.pIur. aet.
I-IV; indo imperf. 3.p.sing. paso
1, II: indo fut. 2.p.sing. paso
1, 1I: indo fut. 2.p.plur. paso
1, 11: indo fuL l.p.plor. paSo
1, IJ; indo fut. l.p.pIur. acto
1,11: indo fut. 2.p.sing. acto
1, ll: indo fut. 3.p.sing. aeL
1, II: indo fut. 2.p.plur. aet.
1, TI: indo fut. 3.p.sing. paso
1,11: ind o fut. l.p.sing. aet.
1, 11: indo fut . l.p.sing. pas.
1, II: indo fut. 3.p.plur. aet.
1,11: indo fut. 3.p.plur. paso
IIl: mp. preso s1ng.
II: imp. preso 5ing.
n, TII , IV: indo imperf. Lp.sg. ace
1, I1I , IV: indo imperf. 2.p.pl. paso
11, 1lJ, IV: indo imperl. l.p.pl. paso
11, 111, IV: indo imperl. I.p.pl. aeL
11, I1I , IV: indo impert. 3.p.pl. aet.
11, 1IJ, IV: indo impert. 3.p.pl. paso
I1, 1lJ , IV: indo impert. I .p.sg. paso
I1, 1lJ, IV: indo impert. 2.p.sg. paso
11, m , IV: indo impert. 2.p.sg. aeL
11, m , IV: indo imperf. 3.p.sg. aet.
11, II1, IV: indo impert. 2.p.pl. ael.
11, I1I , IV: indo impert. 3.p.sg. pas.
1: subj. preso Lp.sing. acto
II: indo preso 2.p.plur. paso
II: imp. preso pIllr. dep.
m , IV: indo fuL 2.p.plur. pas.
T: subj. preso 2.p.plur. paso
amatis
n/oneiitis, serfbiitis, audilitis
amiitur
moneiiwr, scrfbiitur, audiatur
anuibam, monebam, scrwebam, audiebam
amiibiiminr, monebiiminr, scrfbeoomi"r, audiebaminf
amiibiimur, monebiimur, scribebOmur, audiebimur
amiibiimus, monebimus, scrwebomus, audiebiimus
amiibant, monebanl, scrwebant, audiebant
amiihanlur, monebanlur, scrfbebanlUr, audiebantur
amiibar, monebar, scrwebar, audiebar
amabiiris, monebiiris, scribiboris, audiibaris
amiibas, monebas, scrfhibiis, audiebiis
amabat, monebat, scribebat, audiebat
amiibatis, monebatis, scrfbebiitis, audiebiitis
amiibiitur, monebiit/4r, scribebiitur, audiiJbiitur
amiiberis, moneberis
amiibimillf, monebiminf
amiibimur, monebimur
amiibimus, monebimus
amiibis, monebis
omiibil, monebit
amabitis, monehiris
amiibitur, monebitur
amiiba, moneba
amiihor, monebor
amiibullt, mOfJehunf
amiihuntur, monebuntur
scrwe! cape!
malle!
mOlJebam, scrlbebam, audiebam
monebiiminl, scrlbebominf, audiebiiminl
monebmur, scrlbebnmr, audiiJhlimur
monebamus. scribebmus, alldiebamus
monebom. scrfbebant, audiebam
monebantur. scrfbbantur, audibantur
monebar, ser/bebar, audiebar
mOIlbOris, scrwebiiris, audieoor;s
monebas, scrwebiis, audiebas
monebat, scrlbebat, audiebat
"wnebit. scrfbebotis. audibitis
mOllebtitur, seribebiilur, audieblilur
amem
monemin,
veremini!
scrwminf, Glld;e,llini
amemilll
47
-emur
-emur
-emur
-emus
-emus
-ernus
-elldlum -1 -o
-endlus -a -um
-t ns -entlis
-ent
-ent
-ent
-elltur
-entur
-entur
-er
-eram
-eramus
..-erant
-eras
-erat
.....eratis
-ere
-ere
-ere
-ere
....ere == --erunt
-eri
-erim
..-erimus
..... erimus
.-..erint
-erint
-eris
-eris
-eris
-eris
-eTis
-eris
-erit
-erit
-eritis
-eritis
-ero
..... erunl
-et
-et
48
II: indo preso Lp.plur. paso
m, IV: ind, fuL 1 ,p,plur. paso
1: subj, preso l.p.plur. paso
ll: indo preso J .p.plur. act.
111, IV: indo fut. 1.p.plur. act.
1: subj . preso l.p.pluf. acto.
11, m, IV: gerundio
11.111, IV: gerundivo
n, m, IV: parto preso
11: indo preso 3.p.plur. acto
m, IV: indo fut. 3.p.plur. acto
1: subj. preso 3.p.plur. act.
II: indo preso 3.p.plur. paso
m, IV: indo fuL 3.p.plur . paso
1: subj . preso 3.p.plur. paso
1: subj. preso l.p.sing. paso
I-IV: indo pluscperf. l.p.sing. act.
-IV: indo pluseperf. I.p.plur. aec
I-IV: indo pluscperf. 3.p.plur. aeL
I-IV: indo pluscperf. 2.p.sing. acto
I-IV: iodo pIuscpen. 3.p.sing. act.
I-IV: indo pluscperf. 2.p.plur. aet.
111: jnf. preso acto
III: imp. preso sing. dep.
11: inf. preso act.
II: mp. preso sing. dep.
I-IV: indo perf. 3.p.plur. act.
Il: inf. preso paso
I-IV: subj. perf. l.p.sing. acto
l-IV: indo fut. perf. l.p. plur. acto
I-IV: subj. perf. l.p.plur. aeL
I-IV: indo fUL perf. 3.p.pl ur. ael.
I-IV: subj. perf. 3.p.plur. acto
ill: indo preso 2.p.sing. paso
I-IV: indo fut . perf. 2.p.sing. act.
-IV: subj. perf. 3.p.plur. acL
II: indo preso 2.p.sing. paso
H1,IV: indo fuI. 2.p.sing. paso
1: subj . preso 2,p.sing. paso
[-IV: indo ful.perf. 3.p.sing. act.
I-IV: subj . perf. 3.p.plur. acto
I-IV: indo fUL perf. 2.p.plur. acl.
I-IV: subj. perf. 2.p.plur. acl.
I-IV: indo fu! . perf. l.p.sing. acto
I-IV: indo perf. 3.p.plur. acto
11: indo preso 3.p.sing. acto
IIl, IV: indo fut. 3.p.sing. aet.
manemur
scrwemur, audiemur
amemur
mOflemus
scribemus, audiemus
amemuJ
monendum, scrwendum, audiendwn
monendus, scribendus, audielldus
monellS, scrwens, Q/ldiens
monent
scribent,aildient
amem
manen/ur
scribentur, audientur
amentur
amer
amv-, 11101111-, scrips-, audvleram
amiiv-, monu-, scrips-, audivleramus
amiiv-, mOIlU- , scrfps-. audiv/erant
amav- , monu-, scrips-, aumv/eriis
amav-, mOIlU-, scrips-, audivlerat
amav-, I1wnu-, scrfps-, audfvferiitis
scrfbere, capere
sequere!
monere
\lerere.'
amiiv-, mOIlU- , scrps-, auOtvlere
manirf
amav-, monu-, scrfps-, audlvlerim
amav- , mOflll -, scrips-, audlvlerimus
amav-, monit-, scrfps-, audfvlerimus
amv-, monu-, scrfps, audiv/erint
amav-, mOllU-, scrips- , audfvlerint
scrweris
amav- , mOIlU-, scrTps -, aufvleris
amiiv-, monu-, scrips-, audfvleris
moneris
scrweris, audieris
amers
amav-, monu-, scrips-, aumvleril
amiiv-, monu-, scrips-, audlvlerit
amtl-, numu-, scrps-, audivleritis
an/av-, monu-, scrfps-, aumvferitis
amiiv-, mOltU- , scrips-, audTvleriJ
amv- , mOtW-, scrps-, audiv/erunt
monet
scribet, audiet
j
b
-et
Mete
Meli s
-etis
-etur
-etur
-etur
-j
-j
-j
-imini
-minI
-iminI
-IminI
-imur
-imus
..... imus
-imur
-imus
Mio
Mio
-ior
-ior
-Ire
-Ire
-iri
Mis
Mis
...... isse
- issem
..... issemus
,.."issent
- isses
. - isset
-jsseris
- istf
..... 8tis
-it
..... it
-ite
-He
-iris
-itis
-it
Mitote
-icur
-iunt
1: subj. preso 3.p.si ng. acto
II: Imp. preso pInJ.
11: indo preso 2.p.plur. acto
111, IV: indo fut. 2.p.plur. act.
II: indo preso 3.p.sing. paso
III, IV: indo fut . 3.p.sing. paso
1: subj . preso 3.p.sing. paso
JII: nf. preso paso
IV: Imp. preso sing.
I-IV: indo perf. l.p.sing. acto
111: indo preso 2.p.plur. paso
lII: Imp. preso pInr. dep.
IV: indo preso 2.p.plur. paso
IV: irop. preso pluT. dep.
III: indo preso 1.p.plur. paso
111: indo preso l.p.plur. act o
I-IV: indo perlo l.p.plur. acto
IV: indo pres o .p.p!ur. paso
IV: indo preso l.p.plur. act.
IV: indo preso I.p.sing. acto
III: indo preso l.p.sing. act.
IV: indo preso l.p.sing. paso
ID: indo preso 1.p.sing. pass
IV: Inf preso indo
IV: irop. preso sing. dep.
IV: inf. preso paso
]11: indo preso 2.p.sing. act.
IV: indo preso 2.p.sing. acto
I-IV: inf. perl. act.
I-IV: subj . pluscperf. l .p.sing. act
l-IV: subj. pluscperf. ] .p.plur. act
I-IV: sub. p!uscperl. 3.p.p!ur. aet.
I-IV: subj. pluscperf. 2.p.sing. act o
I-IV: subj . pluscperf. 3.p.sing. acto
I-IV: subj. pluscperf. 2.p.plur. act.
I-IV: indo perf. 2.p.sing. acto
I-IV; indo perf. 2.p.plur. act.
m , IV: indo preso 3.p.sing. act.
I-IV: indo perf. 3.p.sing. acto
lIl: rop. preso pIur.
IV: imp. preso plur.
11]: indo preso 2.p.pJur. act.
IV: indo preso 2.p.plur. act.
I1I: imp. fut. sing.
III: imp. fut. plm.
lIT: indo preso 3.p.si ng. acto
IV: indo preso 3.p.plur. acto
amet
mOMtel
mones
ser/betis, audietis
monefllr
scrwetur, audietur
ametur
scrwf
aud!
audfv/, monuf, scr'ipsi, audfvI
scrfbimin/
sequimin'{!
audiminf
partlmini!
scrlbimur
scr7bimus
amiiv-, monu-, scrips-, audivlimus
audimur
audimus
audio
capiO
audior
capior
audire
partire!
audiri
scrwis
aums
amiiv-, monu-, scrips-, audfvlisse
amav- , monu-, scrips-, audiv!issem
amiiv-, tnonu-, scrips-, audivlissemus
amiiv-, monu-, serTps-, audfvlissent
amav-, monu-, scrfps-, audivl isses
amiiv-, manu-. scrfps-, audivlissel
amiiv-, monu-, scrfps-, audivlisselis
amiiv- , monu-, serfps-, audIvlisti
amiiv-, monu-, scrips-, audIvlistis
seribit, audit
amiiv-, monu-, scrips-, audivlit
scrfbite!
audfte!
seribilis
aud1ris
scrfbito!
scrfbirote!
scribilur
audiunt
49
-iunt
-iuntur
-iuntur
-m
-minI
-minI
-mur
-mus
-ns -ntlis
-nt
-otur
-o
-or
-r
-re
-re
-rem
-reminI
-remur
-remus
-rent
-rentur
-rer
-reris
-res
-ret
-retis
-cetur
-o
-ns
-s
-t
-te
-tis
-to
-tote
-tur
""um
=rlus - 3 -um
""'US -3 -um
50
ID: indo preso 3.p.plur. aet.
IV: ind o preso 3.p.plur. paso
lIT: indo preso 3.p.pIur. pas o
I- IV: l.p.sing. aet.
[-IV: 2.p.plur. paso
I- IV: mp. preso plur. dep.
I-IV: l.p.plur. paso
I-IV: I .p.plur. acto
I-IV: part. preso
[- [V: 3.p.plur. acl.
I- IV: 3.p.plur. paso
1- 1V: ind o preso l .p.sing. aet.
I- IV: iodo preso l.p.sing. paso
I- IV: 1.p.sing. paso
I-IV: int. preso aet.
I-IV: imp. preso sing. dep.
I- IV: subj . imperf. l.p.sing. ael.
l- IV: subj. imperf. 2.p.plur. paso
I- N : subj . imperio I .p.plur. paso
I- IV: subj. imperf. l.p.plur. aet.
I-IV: subj. imperf. 3.p.plur. aet.
I-IV: subj . imperf. 3.p.plur. paso
I-IV: subj. imperf. l.p.sing. paso
[- IV: subj. impert. 2.p.sing. paso
l- IV: subj . imperf. 2.p.sing. acto
I-IV: subj. imperf. 3.p.sing. aet.
[- IV: subj. imperf. 2.p.plur. aet.
[- IV: subj. imperf. 3.p.sing. paso
I,lI, IV: inf. preso paso
I-IV: 2.p.sing. paso
I- IV: 2.p.sing. aet.
I-IV: 3.p.sing. act o
[- IV: imp. preso plur.
I- IV: 2.p.pIur. acto
I-N: rop. tul. sing.
[- IV: imp. fut. pIur.
I-IV: 3.p.si ng. paso
I- IV: supino JI
I- IV: supino 1
l- JV: part. fut. act.
I- IV: pan. perf. paso
capitmt
audiuntur
capiuntur
amiibam, monebam, scrwebam, audfebam ...
amminT, moneminT, scrfbimilll, audTminf. ..
conminl! vermini! sequimini! partiminff ...
ammur, monmur, scribimur, audlmur .. .
ammus, monmus, scribimus, audlmlls .. .
amns, monns, scribens, audiens
amant, manen!, scribunr, audiunt ...
{lmanwr. monentur, scrwuntllr, audiulJlur ...
amo, mone, scrfb6, audio
amor, montor, scrlbor. audior
amiibar, monbar, scribebar, audfebar ...
amre, mOflere , scribere, audire
laetire! verere! sequere! partfre!
amrem, monerem, s<:rfberem, aumrem
amremini, monreminf, scribereminf, audireminr
amormur, monremur, scrweremur, audiremur
amaremm, moneremus, scrweremus, aumremus
amrent, monerent. scriberent, audlrent
amarentur, monrefllur, scnbere1ltur, audirenlur
amrer, monerer, scrfberer, audirer
amireris, mOllereris, serTberris, audfreris
amres, m.or/eres, scriberes, audTres
amret. moneret. seriberet, audiret
amartis, monretis, scrfberetis. audirtis
amrtur, moneretur, scrTberetur, audiretur
amiirr. monri. audirf
amoris, moneris, scrfberis, aud iris
ams, mons, serTbis, audis ...
amat. mOllet, scrfbit, audit...
amare! nwnte! serfbite! audite!
amtis. monetis, scribitis, auditis ...
amiit6! mOlleto! scribit6! audito!
amtote! monetote! scrTbitote! audft6te.'
amrur, monrur, seribitur, audftur ...
amiil, monit, seripr, audTtli
amiilum, mOflitum, scrTptum, audftum
amoTurus, monitrus, scriphirus, auditurus
amatus, monitus, scriptus, auditus


www.culturaclasica.es www.lingualatina.es
LLPSI. Valores de los Casos 1
LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA. VALORES DE LOS CASOS
Los ejemplos estn entresacados del captulo donde cada valor aparece por primera vez.

1. NOMINATIVO
El nominativo es, fundamentalmente, el caso del sujeto del verbo en forma personal.
[1.1] Sujeto
El sujeto designa un elemento de la realidad (persona, cosa, idea) del cual se dice algo.
Frecuentemente, el sujeto designa al agente:
Rma in Itali est (I.1); Ilia cantat (III.3)
En las construcciones pasivas, el sujeto designa al paciente, no al agente:
Ilius lectc vehitur (VI.69)
[1.2] Atributo
El atributo, o predicado nominal, es un adjetivo o sustantivo que identifica o cualifica al
sujeto mediante el verbo esse:
Sustantivo: Nlus fluvius est (I.18)
Adjetivo: Numerus servrum est magnus (II.45)
[1.3] Predicativo
El complemento predicativo se refiere al sujeto con verbos como appellr, nminr,
dic, vocr; putr; fer:
Aemilia autem mamma appellbitur, non mter (XX.29)
(Ego) Tlpolemus nminor (XXII.43)
Nvis paul levior fit, simul vr... flcts mult altirs fiunt (XVI.123)

2. VOCATIVO
El vocativo sirve nicamente para invocar, llamar o nombrar, con ms o menos nfasis,
a una persona o cosa personificada:
Mdus Dvum vocat: Dve! (IV.25)
* El caso vocativo suele aparecer en oraciones exhortativas. La forma verbal empleada para dar
rdenes es el imperativo:
Tac, serve! (IV.37)

3. ACUSATIVO
El acusativo indica, fundamentalmente, la direccin o el fin de una accin verbal. Sus
usos principales son complemento directo de los verbos transitivos y complemento de
direccin con verbos de movimiento.
[A] COMPLEMENTO DIRECTO
[3.1] El complemento directo de un verbo transitivo indica la persona o cosa a quien se
dirige la accin verbal:
Quntus Marcum videt (III.11); Ilius pecniam numerat (IV.9)

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 2

[3.2] Acusativo con verbos impersonales
Con los verbos impersonales de sentimiento, pudet, paenitet, taedet, piget y miseret, el
acusativo expresa la persona afectada (ver 4.7):
Puerum pudet fact su (XXIII.82)

[B] COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL
[3.3] Acusativo de direccin
ad + acus. indica el movimiento hacia los alrededores de un lugar:
Qu it Ilius? ad vllam it (VI.35)
in + acus. se emplea cuando hay movimiento hacia el interior de un lugar:
Syra stium aperit et in cubiculum intrat (VII.14)
Con determinados nombres geogrficos (ciudades e islas pequeas) y con domus -s y
rs rris, el lugar adonde se expresa en acusativo sin preposicin:
Qu it Mdus? Rmam it (VI.49)
Omnes discipul vestments mids domum revertuntur (XXI.8)
[3.4] Acusativo de extensin
[3.4.1] En el espacio: se utiliza para indicar un espacio recorrido o distancia desde
un lugar: Aemilius in castrs habitat mlle passs fne imperi (XII.93)
Tambin sirve para expresar las medidas de un objeto (longitud, altitud, etc.) y suele
ir acompaado de los adjetivos longus, ltus, altus:
Plum Aemili sex peds longum est (XII.47)
[3.4.2] En el tiempo: expresa la duracin de una accin o estado:
Hom snus nngint... anns vivere potest (XIII.10)
y se emplea tambin para expresar la edad de un individuo:
puer septem anns ntus (XXXIII.24)
[C] ACUSATIVO EXCLAMATIVO
[3.5] El acusativo exclamativo se utiliza, en lugar del vocativo, en exclamaciones
dirigidas a personas que no estn presentes. Puede ir precedido de ! y de heu!
O, discipuls improbs! (XV.23)
[D] DOBLE ACUSATIVO
[3.6] De persona y de cosa, con verbos como docre, poscere, rre, rogre, celre,
donde la cosa equivale al compl. directo y la persona al compl. indirecto en castellano:
Magister puers numers et litters docet (XVII.1)
[3.7] Complemento directo ms predicativo, con los verbos indicados en 1.3 en voz
activa:
Aemilia Ilium virum optimum appellat (XIX.28)




www.culturaclasica.es www.lingualatina.es
LLPSI. Valores de los Casos 3
4. GENITIVO
El genitivo es el caso propio del complemento del sustantivo, aunque tambin puede
completar a algunos verbos y adjetivos.
[A] COMPLEMENTO DE SUSTANTIVOS (ADNOMINAL)
[4.1] Genitivo posesivo
Expresa la persona que posee o a la que pertenece algo, como, por ejemplo, los vnculos
de parentesco:
Ilia est flia Ilii et Aemiliae (II.14)
[4.2] Genitivo partitivo
Indica el conjunto del que se toma una parte:
Exercitus est magnus numerus mlitum (XII.80)
Suele aparecer con trminos que expresan cantidad, como multum y paulum:
Paulum cib nec multum pecniae (XVI.61)
Es frecuente con el superlativo, expresando el segundo trmino
Venus, pulcherrima omnium derum, dea amris est (XIX.21)
* El gen. partitivo puede ser sustitiudo por ex (), d + abl. En el segundo trmino del superlativo
tambin podemos encontrar inter + ac.
Iam neuter dubus puers dormit (XIV.39)
Inter omns des Iuppiter pessimus martus est (XIX.15)
[4.3] Genitivo subjetivo y objetivo
Los sustantivos derivados de verbos o cuyo sentido es afn a una idea verbal, p. ej. timor
y amor, pueden regir un genitivo para indicar lo que es sujeto u objeto (complemento)
de dicha idea:
[4.3.1] Subjetivo: Neque amor coniugum hodi minor est quam tunc (XIX.87)
[4.3.2] Objetivo: Sine timre mortis contr hostem e (XXV.77)
Thseus ob amrem patriae cvs sus a mnstr servvit (XXV.86)
[4.4] Genitivo de cualidad
Describe la cualidad caracterstica o permanente de un sustantivo. Suele usarse tambin
para expresar la edad de una persona:
Quntus est puer septem annrum (XIX.33)
[4.5] Complemento de adjetivos
El gen. sirve de complemento a diversos adjetivos, generalmente de significado afn a
una idea verbal (cupidus, peritus, memor, plnus, etc).
Hic saccus plnus mlrum est (VII.43)
Mns, cupidus aur atque sanguinis, nn modo magnam pecniam, sed etiam
homins vvs ab Athninsibus postulverat (XXV.46)
Normalmente se trata de un gen. objetivo y puede acompaar tambin a un participio de
presente: E tempore Thseus, vir patriae amans Athens vvbat (XXV, 51)

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 4

[B] COMPLEMENTO DE VERBOS (ADVERBAL)
[4.6] Con esse.
El genitivo puede aparecer como complemento del verbo esse, indicando en la mayora
de las ocasiones una posesin o una cualidad de la persona o cosa de la que hablamos
(gen. posesivo y gen. de cualidad):
Cuius est haec taberna? Albini est (VIII, 2)
[4.7] Con verbos de recuerdo y sentimiento.
Los verbos impersonales de sentimiento (pudet, paenitet, taedet, piget y miseret)
expresan en gen. la causa del sentimiento y en ac. la persona afectada (ver 3.2 ):
Puerum pudet fact su (XXIII.82)
El objeto de los verbos de memoria (oblivisc, reminsc, meminisse) se puede
expresar en ac. o en gen. (genitivo de objeto):
Oblvscere illus vir improb! (XXV.126)
[4.8] Con verbos de precio y estima.
Para indicar en cunto se estima algo, se utiliza el verbo aestimre (o facere con el
mismo sentido) ms un genitivo como magn, parv, plris, o minris (genitivo de
precio y estima):
Merctrs mercs sus magn aestimant, vtam nautrum parv aestimant (XXIX.6)
[4.9] Con verbos judiciales.
Con los verbos accsre, damnre y absolvere la culpa, la condena o el delito se
expresa en gen. (genitivo de referencia):
Lydia pergit eum frt accsre (XXIX.137)

5. DATIVO
El dativo expresa fundamentalmente una idea de atribucin, participacin o inters,
indicando, por tanto, la persona (o cosa) interesada.
[A] COMPLEMENTO INDIRECTO
[5.1] El complemento u objeto indirecto completa el significado de un verbo transitivo
o intransitivo, expresando el destinatario o beneficiario de la accin:
Pater fli su magnum mlum dat (VII.47)
Albnus Lydiae margarts ostendit (VIII.46)
Los verbos impersonales, o expresiones impersonales, suelen llevar un dativo como
nico complemento:
Lacrimre puer Rmn nn convenit (XV.63)



www.culturaclasica.es www.lingualatina.es
LLPSI. Valores de los Casos 5
[B] DATIVO DE INTERS
[5.2] Dativo de dao o provecho
Designa a la persona a quien concierne, a quien se le hace bien o a quien se le hace
dao:
Dvus: Tibi nec caput nec ps dolet! (XIV.66)
Suele emplearse tambin con la expresin impersonal necesse est:
Sprre necesse est homin (X.58)
[5.3] Dativo posesivo
Con el verbo esse y un nom., el dativo expresa a quin pertenece algo:
Mrc na soror est (XII.6)
Se utiliza tambin habitualmente para indicar el nombre de alguien:
Mtr Aemilia nmen est. Quod nmen est patr? (XII.9)
[5.4] Dativo simpattico
El dativo simpattico aade un matiz mucho ms afectivo que el dativo posesivo. Es
ms apropiado traducirlo como un pronombre posesivo (mo, tuyo, suyo, etc.) que como
un dativo:
Venter mihi (= venter meus) contrahitur propter famem (XXX.41)
[5.5] Dativo de relacin
El dativo de relacin (o dativo de punto de vista) indica la persona con respecto a la
cual es cierto lo afirmado en la oracin:
Is, qu ad septentrins nvigant, orins dextr est (XVI.50)
[5.6] Dativo agente
Con el gerundivo (voz perifrstica pasiva), el agente, la persona por la que la accin ha
de ser realizada, se expresa en dativo (no con ab + abl.).
Quidquid dominus impervit, serv faciendum est (XXXI.159)
[5.7] Dativo de finalidad
El dativo puede expresar una idea de finalidad complementando a verbos como esse,
venre y dre, que deben traducirse por una expresin del tipo ser motivo (causa) de,
venir como (en calidad de), dar como, etc.:
Deinde, cum iam... vulnera quoque et sanguis spectaculo essent, duo Romani...
expirantes conciderunt (XLIII.89-93)
[C] DATIVO ADNOMINAL
[5.8] Llevan un complemento en dativo muchos adjetivos latinos, como amcus,
inimcus, pr, impr, necessrius, crus, etc.:
Magister amcus est patribus vestrs, patr me inimcus (XVII.79)
Longus somnus nfant tam necessrius est quam cibus (XX.4)
Profect lberts mihi vt crior est (XXXII.85)


www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 6

6. ABLATIVO
El ablativo se emplea, esencialmente, para expresar los complementos circunstanciales
de la oracin. Tiene tres valores fundamentales: separativo (indicando separacin,
origen y punto de partida), instrumental (instrumento, medio y modo) y locativo (lugar
en el espacio y momento en el tiempo).
[A] ABLATIVO SEPARATIVO
[6.1] El abl. separativo (lugar de donde) indica el lugar del que parte o del que se aleja
un determinado movimiento, responde la pregunta de dnde?. Suele ir precedido de
las prep. /ab, /ex, d:
ab () + abl. indica el movimiento procedente de los alrededores de un lugar:
Unde venit Ilius? ab oppid venit (VI.34)
ex () + abl. indica que se sale de un sitio:
Ilia ross carpit et cum qunque ross ex hort venit (V.57)
d + abl. suele indicar movimiento desde arriba:
Imber est aqua quae d nbibus cadit (XIII.90)
Los nombres de ciudad no llevan preposicin:
Unde venit Mdus? Tscul venit (VI.48)
Tambin se construyen sin preposicin domus -s y rs rris:
S necesse erit dom abire... cotdi ad ns revert dbs (XX.136)
En una segunda acepcin, este ablativo indica separacin de algo, que puede ser real o
figurado. Se usa, pues, con verbos que expresan ideas de alejarse, distar (abesse,
discdere), rechazar (prohibre), moverse (movre), etc. Se emplea, adems, con
verbos como liberar (lberre), abstenerse (abstinre), carecer (carre),
diferenciarse (differre), etc. Puede ir con o sin preposicin. Cuando el abl. separativo
es una persona, se usa necesariamente con /ab:
Puer Iliam audiunt, neque i ab Aemili discdunt (V.56)
Mdus surgere cntur, nec vr s loc movre potest (XVI.140)
nfns neque somn neque cib carre potest (XX.5)
I sl qu magnam pecniam solvere potuerant servitte lberbantur (XXXII.5)
[6.2] Ablativo de origen
Se emplea para expresar el origen de una persona con verbos como nsc, o participios
como ortus, ntus, genitus (nacido, descendiente de + abl):
Troin sine cr dormibant, in is Aens, Anchs et Venere de ntus
(XXXVII.91)
[6.3] Ablativo comparativo
El segundo trmino de una comparacin puede expresarse con el mismo caso que el
primer trmino precedido de quam, o bien mediante ablativo sin preposicin:
Nunc ps dexter mior est pede laevo (XXIV.30)



www.culturaclasica.es www.lingualatina.es
LLPSI. Valores de los Casos 7
[6.4] Ablativo de materia
La materia con la que est hecha un determinado objeto se puede expresar con ablativo
precedido de /ex:
Catna qu canis vinctur ex ferr facta est (XXII.13)
[B] ABLATIVO INSTRUMENTAL-SOCIATIVO
[6.5] Ablativo de medio o instrumento
Se emplea normalmente el ablativo sin preposicin para expresar el instrumento o el
medio con el que se hace algo:
Dominus servs mals bacul pulsat (VI.40)
Fminae gemms et margarts nulsque rnantur (VIII.23)
Lydia tabernam Albn digit mnstrat (VIII.42)
Rigen abl. instrumental los verbos t, fru, fung, vesc, potr y la expresin opus est:
Qu arat artr titur... qu serit man su titur (XXVII.21)
Post tanta negtia magis quam umquam ti fruor (XXX.23)
Quid opus est arms? (XXXII.78)
* Los nombres de persona se construyen con per + ac.:
Facile aliquid nov per nntis cognscere potes (XXXI.10)
[6.6] Ablativo de precio
Con los verbos que expresan la idea de comprar y vender (emere, vndere, cnstre,
etc.), el precio se expresa en ablativo sin preposicin:
Hic nulus centum numms cnstat (VIII.59)
rnmenta... parv preti emuntur (VIII.104)
[6.7] Ablativo de limitacin
Tambin llamado ablativo de relacin, indica en qu sentido es cierto lo afirmado en la
oracin. Suele determinar a adjetivos relacionados con estados fsicos o anmicos
(aeger) o verbos que significan aventajar (praestre) superar (superre), etc.:
Nec modo pede, sed etiam capite aeger est (XI.55)
Contr hosts numer superirs fortissim pugnvissmus (XXXIII.144)
In nsula Crt lim vvbat mnstrum terribile, nmine Mntaurus (XXV.25)
[6.8] Ablativo de medida
Indica el grado, la medida, la cantidad en que una cosa difiere de otra. Se puede emplear
para reforzar o atenuar un comparativo:
Nvis paul levior fit... et flcts mult altirs fiunt (XVI.123)
Tambin se encuentra delante de post y ante para indicar la diferencia de tiempo:
Decem anns ante apud parents nostrs habitbmus (XIX.123)
Paul post nihil nve cernitur (XVI.91)


www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 8

[6.9] Ablativo prosecutivo
Expresa el lugar por donde. Se utiliza con sustantivos que indican un lugar hecho a
propsito para pasar por l (via, iter, porta, pns, vadum e, incluso, terra y mare):
Mdus vi Latn Rmam ambulat (VI.51)
* Con el resto de sustantivos, el lugar por donde se expresa mediante per + ac.:
Lupus, qu cibum nn habet, per silvam errat (IX.59)
[6.10] Ablativo agente
En las oraciones en voz pasiva, la persona gracias a la que se realiza la accin, el agente,
se expresa en ablativo precedido de /ab:
Dominus serv mal timtur (VI.73)
* Cuando el agente no es una persona, se emplea el abl. sin preposicin. El ablativo indica aqu el
medio o la causa y es frecuente tanto en frases pasivas como activas (ver 6.5):
Lydia verbs Med dlecttur (VI.91)
Cornlius nn est fessus, nam is equ vehitur. Ilius lectc vehitur (VI.68)
[6.11] Ablativo de compaa
Sirve para expresar la compaa de personas o cosas con las que cuenta alguien en la
realizacin de una accin. Normalmente va precedido de la prep. cum:
Pater et mter habitant cum Mrc et Qunt et Ili (V.9)
[6.12] Ablativo de modo
Indica el modo o la manera como se realiza la accin verbal. Suele ir sin preposicin,
aunque a veces puede ir precedido de cum:
Mrcus perterritus... magn vce clmat (X.111)
[6.13] Ablativo de cualidad
Describe la cualidad de un sustantivo. Suele usarse el abl. en lugar del gen. cuando la
cualidad es accidental, pasajera o externa:
Aliquot praednes maritim... tant audaci sunt ut n arms quidem Rmnrum
dterreantur (XXXII.48)
[6.14] Ablativo absoluto
Constituye una construccin gramaticalmente independiente del resto de la frase. Suele
constar de un sustantivo con un participio, de presente o de perfecto. En la mayora de
las ocasiones se puede traducir por una proposicin temporal:
Nvis port greditur mults hominibus spectantibus (XVI.64)
Cane vnct, tabellrius tandem intrat (XXII.119)
Frecuentemente podemos encontrar dos sustantivos en aposicin o un sustantivo y un
adjetivo concertados entre s:
Sle duce nvem gubern (XVI.94)
Nautae nec mar turbid nec mar tranquill nvigre volunt (XVI.36)
A veces debe sobreentenderse en la traduccin el verbo esse. Este ablativo absoluto sin
participio es habitual para expresar el ao de mandato de los cnsules romanos:
L. Genci et Q. Servli cnsulibus mortuus est Camillus (XLVI.145)


www.culturaclasica.es www.lingualatina.es
LLPSI. Valores de los Casos 9
ABLATIVO LOCATIVO
[6.15] El ablativo locativo expresa el lugar en donde alguien o algo se encuentra o
donde se realiza una accin.
Normalmente, el abl. va precedido de la prep. in:
Ilius in magn vll habitat (V.1)
* Con los nombres de ciudad de la 1 y 2 decl. sing., el lugar en donde se expresa en caso
locativo, cuya desinencia es -ae (f. sg.), - (m. sg.):
Mdus Tscul nn est; neque Rmae est Mdus (VI.47)
* Tambin tienen locativo los sustantivos domus -s, rs rris y humus -:
Pater meus nauta nn est et dom apud ns manre potest (XX.126)
Ilius... rr in ti cgitat d negtis urbns (XXVII.66)
Et Mrcus et Sextus hum iacurunt (XXI.21)
Los nombres de ciudad de la 3 decl. y los de la 1 y 2 decl. pl. expresan el lugar en
donde en abl. sin preposicin:
E tempore Thseus... Athnis vvbat (XXV.51)
Adems de estos casos, determinados nombres comunes que ya tienen una cierta
significacin de lugar pueden aparecer en caso ablativo sin prep. para indicar dicha
circunstancia (locus, terra, mare, etc.):
stia sita est e loc qu flmen in mare influit (XVI.15)
[6.16] Ablativo de tiempo
No lleva preposicin, e indica el momento o la poca en que ocurre algo. Suele
expresarse con palabras de significado temporal (dies, annus, hra, mnsis, etc):
Aestte dis long sunt... Autumn folia d arborius cadunt (XIII.87, 94)
Quando sl altissimus est? Hr sext vel merdi (XIII.107)
Un uso muy frecuente se encuentra en la forma de expresar las fechas claves del mes:
Scrbbam Tscul Kalends Inis (XXIII, 30)
[D] ABLATIVO ADNOMINAL
[6.17] El ablativo adnominal es un tipo de complemento que acompaa a sustantivos y
adjetivos. Se trata siempre de nombres que se relacionan con verbos que expresan idea
separativa o instrumental, como plnus, gravidus, pertus, dignus, etc.:
T slus amre me dgnus ers (XIX.111)

APNDICE 11. DERIVACIN Y COMPOSICIN EN LATN
[A] SUFIJOS
Muchas palabras nuevas surgen mediante la adicin de diversas slabas que se denominan
'sufijos', como -ia, -iludo, -or, -iO, -osus, -are. stos se aaden al tema de las palabras.
[1] Verbos derivados de sustantivos
Se forman verbos a partir de sustantivos con los sufijos: -iire/-iirl e -fre/-fr!.
Ejs.: cenare < cenIa; 5scuIari < oscul1um; firrIre < fio1is; partid < pars partlis.
[2] Adjetivos derivados de sustantivos
Los sustantivos fannan adjetivos con estos sufijos:
-asus, -iilis, -Gris, -iirius,-flis, -icus, -lus, -eus, -tus, -iinus, -fnus, -ensis.
Ejs.: pretiosus < pretilum; nav(jUs < navlis; mTIitiiris < mnes witlis; agriirius < ager agrli;
hostflis < hostlis; bellicus < belllum; orlHorius < oriltor -6rlis; aureus < aurlum; togiitus
< togla; RomGnus < R6mla; divfnus < dlvlus; Atheniensis < Athenlae.
[3] Sustantivos derivados de verbos
Se forman sustantivos a partir de verbos con los sufijos: -io, -us, -ium,-mentum, -oro
Ejs.: mtatio < mtare -atlum; adventus < advenIre -ventlum; idicium < idicalre;
6mamentum < emare; timor < timelre; venator < venari -atlum.
y adjetivos con los sufijos: -bilis, -idus, -lvus.
Ejs.: mtabilis < mtalre; timidus < timelre; imperattvus < imperare -atlum.
[4] Sustantivos femeninos derivados de adjetivos
A partir de los adjetivos se forman sustantivos femeninos que indican cualidad, mediante
estos sufijos: -ia, -itia, -itas, -iUido.
Ejs.: gratia < gratlus; laetitia < laetlus; nebilitas < n6billis; magnitiido < magnlus.
[5] Verbos incoativos
Aadiendo las letras -sc- (ese) se forman verbos incoativos en -(e)seere, que indican el
comienzo de una accin. En la mayora de los casos se aade un preverbio (y, a veces, -a-
pasa a -i-). Ejs.: pallelre> pallescere; rubelre > e-rubescere; latelre > de-litescere.
[B] PREVERBIOS
Se denomina verbo simple el que no proviene de otro verbo, como dare, facere, ferre,
eurrere. De los verbos simples se originan verbos compuestos mediante la adicin de
slabas denominadas' preverbios' .
Los preverbios latinos son:
ah-fii- ad- ante- eircum con- de- dis- ex-/e- in- inter-
intro- ob- per- prae- praeter- pro- re- sub- super- triins-
Algunos preverbios cambian al entrar en contacto con la consonante siguiente:
ab- > a1Js- (abs-terrere), au- (au-jiJgere); ad- > ac- (ac-cedere), af- (a/jerre), ag- (ag-gredI), al- (01-
loqu!), ap- (ap-ponere), ar- (ar-rogare), as- (as-segun, at- (at-tulisse), a- (a-spicere); con- > col-
(col-nibI), com- (com-movere), cor- (cor-rumpere), co- (co-fre); dis- > dif- (dif-fidere), m- (m-gredI),
di-(discrTbere); ex- > ef- (elfugere); in- > il- (tI-ldere), im- (im-mittere), ir- (irrumpere); ob- > oc-
(oc-currere), of- (oJ-jerre), op- (op-pugnare); pro- > prod- (prod-esse); re- > red- (red-Tre); sub- >
suc- (suc-cedere), suf- (sufficere), sup- (sup-plere), sur- (sur-ripere), su- (su-spicere), sus- (sus-
tinere); trlins- > tra- (tra-dcere).
59
APNDICE III. EVOLUCIN FONTICA
Aproximadamente el 80 por ciento del vocabulario de la lengua castellana procede del latn.
Los sustantivos y adjetivos evolucionaron a partir del caso acusativo. La -m del ac. sing.
desapareci muy pronto y la -s del ac. pI. se conserv en castellano como morfema de
plural. Anotamos a continuacin los principales cambios fonti cos en la evolucin del latn
al castellano.
[A] VOCALISMO
[1] Diptongacin de if / o tnicas: trram > tierra; p6rtam > puerta.
[2] Apertura de (en cualquier slaba) y de f(en slaba final) > e: clbum > cebo, inimicum
> enemigo; dixf> dije.
ji (eu cualquier slaba) / (en slaba final) > o: smus > somos; maniis > manos.
[3] Prdida de vocales protnica y postnica: ap(e)rre > abrir; nlJ(i)len! > noble.
[4] Monoptongacin de ae ' oe > e: aetalem> edad (pero si estaba acentuado en latn, ae
> ic: caelum > cielo); poellam > pena; au > o: aurum > oro.
lB] CONSONANTISMO SIMPLE
[1] En posicin Inicial, f > h (muda): jiUum > hijo; se mantiene la f- cuando en
castellano le sjgue -ue ya veces -ie:fontem > fuente.
[2] Prdida de las finales (excepto -i y -s): numquam > nunca; sic> s; /Ion> no; caput >
cabo. En cambio, mel > miel ; arnas > amas.
[3] i semiconsonntica: seguida de vocal> j; seguida de -a > y: iustum > justo; iam > ya.
[4] Sonorizacin de oclusivas sordas eutre vocales (p, t, e, qu > h, d, g): caput > cabo;
vitam > vida; lacum > lago; aquam > agua.
[5] Prdida ocasional de oclusivas sonoras (b, d, g) entre vocales: foedum > feo, cadere >
caer;frigus> fro.
[C] GRUPOS CONSONNTICOS
[1] Simplificacin de consonantes geminadas: occultare > ocultar; sagittam > saeta;
affectum> afecto.
[2] pi ' el- (a veeesft-) > 11: pienum > lleno; clavem > llave;flammam > llama.
[3] -et- > -ch: noctem > uoche.
[4] -mn- , -un- , -gn- > --: autumnum > otoo; annum > ao; pugnum > puo.
[5]-x [ks] > -j-:fixum > fijo.
[6] s inicial seguida de consonante> es- (desarrolla una vocal prottica): scutUn! >
escudo; sperare > esperar; studere > estudiar.
[7] Sonorizacin de oclusivas sordas eutre vocal y -r (.pr-,- fr-,- er- > hr., -dr-, .gr.):
Aprilem > abril; patrem > padre; lacrimam> lgrima.
[D] GRUPOS DE CONSONANTE + SEMICONSONANTE i
[l]-di- > -y.: radillm > rayo; hodie > hoy.
[2]-li-> -j:foliam > hoja.
[3] -ni- > --: seniorem > seor.
[4] -ti- > -ci- / -z-: navigatio > navegacin; malitiam > maleza.
60
A agere egisse actum llevar, hacer, ocuparse (de)
ilab/abs prp +abl de, desde, despus, por agmen -inis n ejrcito en marcha
ab-dcere
o retirar
agous -1m cordero
ab-errire alejarse, extraviarse agrieola -ae m agricultor
ab-esse i-fuisse estar ausente/alejado ain' es posible?
ab-ieere echar de si iiO ais alt junt decir
ab-ire -00 -iisse alejarse, partir ila -ael ala
abs v. ilab/abs a1bus-a -um blanco
absens -entis adi ausente alere -uisse altum nutrir, sustentar
abs-tinere mantener lejos alienus -a -um ajeno, de otro
ae v. atquelac ali-quandii alguna vez
ae-ci!dere acercarse (a) a1i-quantum bastante
aceendere -disse -nsum encender a1i-qui -qua -quod algn
ae-eidere -disse suceder, aeaeeer a1i-quid algo
ae-eipere recibir a1i-quis -quid alguno, alguien
ae-eubire estar echado a la mesa a1i-quot indicl algunos
ae-eumbere -cubuisse echarse a la mesa aliter de otro modo
ae-eurrere -rnsse acudir, llegar cornendo alius -a -ud otro
ae-esire acusar alii ... alii unos ... otros
icer -eris -ere ardiente, fugoso aIlicere -iO -exisse -ectum atraer
acerbus -a -um acre, agrio alter -era -erum uno, el otro (de dos)
acies -eil orden de batalla a1tum -In alta mar
aetus -a -um afilado, agudo a1tus-a-um alto, elevado
adprp+acc a, hacia, hasta, junto a amins -antis m amante
ad-dere -didisse -ditum aadir amire amar
ad-esse af-fuisse estar presente, asistir ambulire ir a pie, pasear
ad-hc todava, an amiea-ael amiga
ad-ieere aadir
amieitia -ae I aniistad
ad-ire -00 -iisse -itum dirigirse, ir (a) amieus-Im amigo
ad-iungere agregar amicus -a -um amigo, amistoso
ad-iuvire ayudar i-mittere perder
ad-miriri admirar, maravillarse
amnis-ism ro
admiritiii -anis I admiracin
amoenus -a -um ameno
ad-mittere admitir, dar entrada amor-iirism amor
ad-nectere -xuisse -xum unir, pegar
amphitheitrum -1 n anfiteatro
ad-iirire adorar
an o, o bien
adulesci!ns -entis m adolescente, joven aneilla -ae I esclava, criada
ad-vehere transportar, importar
angostus -a -um angosto, estrecho
ad-venire llegar
anima-ael soplo, aire, vida, alma
adversus/-um prp +acc en direccin a, contra
anim-ad-vertere prestar atencin a
adversus -a -um opuesto, desfavorable animal -ilis n ser viviente, animal
aedificare edificar, construir
animus-im espiritu, alma
aedifieium -i n edificio annus-I m ao
aeger -gra -grum enfermo
anOte prp +acc, adv delante de, antes (de)
aegriitire estar enfermo
antei ante
aegriitus -a -um enfermo
ante-hic antes, hasta ahora
aeque igualmente
ante-quam antes de, antes que
aequinoetium -1 n equinoccio antiquus -a -um antiguo, viejo
aequus -a -um igual, tranquilo
inulus-Im anillo, sortija
ii!r -eris m aire anus -OSI vieja
aestis -itis I esto, verano
aperire -uisse -rtum abrir
aestimire estimar, valorar apertus -a -um abierto
aetis -itis I edad apis -isl abeja
affeetus -OS m estado de nimo ap-pirere aparecer
af-ferre at-tulisse al-litum traer, llevar, causar appellire l1amar, hablar a
af-ficere afectar
ap-piinere poner encima, servir
af-firmire afirmar ap-portire llevar, traer, aportar
age -ite +imp ea! vamos!
ap-prehendere prender, asir
ager-gm campo, terntorio
ap-propinquire (+dat) acercarse (a)
3
Aprilis -is (mensis) abril bisium -1 n beso
apud prp +acc junto a, con beitus -a -um feliz, dichoso
aqua-aef agua bellum -1 n guerra
aquila -aef guila bellus -a -um gracioso, bonito
arinea -aef araa, telaraa bene bien
arire arar, labrar beneficium -In beneficio, favor
arator -oris m labrador bestia -aef animal, bestia
aritrum -1 n arado bestlola -ae f animal pequeo, insecto
arbitriri pensar, juzgar, creer bibere -bisse beber
arbor -oris f rbol bini -ae-a dos (cada uno)
arcessere -lvisse -Hum llamar, hacer venir bis dos veces
arcus -s m arco bonum -1 n el bien, lo bueno
arduus -a -um escarpado bonus -a -um bueno
argenteus -a -um de plata bOs bovis m({ buey
argentum -i n plata bracchium -1 n brazo
arma -orum n pi armas brevi adv en breve
armire armar, aparejar brevis -e breve, corto
armitus -a -um armado
ars artisf habilidad, arte e
asassis m as (moneda de cobre) cachinnus -1 m carcajada
a-scendere -disse subir (a), trepar cadere cecidisse caer
asininus -a -um de asno caecus -a -um ciego
asinus -1 m asno, burro caedere cecidisse caesum golpear, herir, matar
a-spergere -sisse ,-sum esparcir, aadir caedes -isf matanza, carnicera
a-spicere mirar caelum-i n cielo
at pero calamus -i m caa (para escribir)
ater -tra -trum negro, oscuro calceus -i m calzado, zapato
atquelac y, que, como calidus -a -um caliente
itrium -1 n atrio, sala calor -oris m calor
attentus -a -um atento campus -i m llanura, campo
audicia -aef audacia, osada candidus -a -um blanco brillante
audax -acis adi audaz, osado canere cecinisse canter, sonar
audere ausum esse osar canis -is m({ perro, perra
audire or, escuchar cantire cantar
au-ferre abs-tulisse ab- llevar consigo, quitar cantus -s m canto, sonido
latum capere -io cepisse captum coger, tomer, capturar
au-fugere huir, escaparse capillus -1 m cabello
augere -xisse -ctum acrecentar, aumentar capitulum -1 n captulo
Augustus -i (mensis) agosto caput -itis n cabeza
aureus -a -um ureo, de oro carcer -eris m crcel, prisin
auriga -aem cochero cardo -inis m quicio, gozne
auris -isf oreja carere +abl carecer de
aurum -i n oro carmen -inis n canto, poema
aut o caro carnis f carne
aut. .. aut 0".0 carpere -psisse -ptum coger, pacer
autem pero, en cambio cirus -a -um caro
autumnus -1 m otoo castra -orum n pi campamento
auxilium -i n auxilio, socorro casus -s m cada, caso
auxilia -orum n pi tropas auxiliares catena -aef cadena
avarus -a -um vido, codicioso, avaro cauda -aef cola
i-vertere alejar causa -aef causa, motivo
avis -isf ave, pjaro gen ((mea) + causa a causa de, por razn de
avunculus -1m to materno cautus -a -um cauto, prudente
cavere ciivisse cautum guardarse de
B cedere cessisse irse, retirarse
baculum -i n bastn celer -eris -ere rpido, veloz
balare balar celsus -a -um alto, elevado
balneum -i n bao cena -aef comida, cena
barbarus -a -um brbaro, extranjero
cenare comer
4
cnsere -uisse -sum juzgar, pensar comoedia -ae f comedia
centsimus -a -um ccntbimo com-parare comparar
centum cien com-plecfi -exum abrazar
tera -aef cera com-pllire -evisse -etum llenar, comnpletar
cerebrum -1 n cerebro com-plres -a varios, muchos
cernere crevisse distinguir, discernir com-putare calcular, contar
certamen -inis n combate, contienda conari intentar, esforzarse
certare combatir, disputar condiciii -onisf condicin
certe seguramente, al menos con-ficere hacer, acabar
certo adv seguram.:nte, sin duda con-lidere +dat confiaren
certus -a -um cierto, seguro con-fitri -fessum confesar
cessare tardar, cesar con-iungere juntar, reunir
ceteri -ae -a los otros, los dems coniux -iugis mlf cnyuge, marido o mujer
ceterum adv por lo dems, pero con-scendere -disse subir (a), montar a
ceterus -a -um restante, lo otro
"-
con-sequi seguir, alcanzar
charta -aef papel con-sidere -sedisse sentarse
cibus -1 m comida, cebo consilium -i n consejo, decisin, pro-
cingere -nxisse -nctum circumdar, ceir psito, plan
-cipere -io -cepisse -ceptum con-sistere -stitisse ponerse, detenerse
circa prp +acc alrededor de, cerca de con-solari consolar
circnses -ium m pl juegos de circo consonans -antis f consonante
circensis -e del circo conspectus -s m vista
circiter alrededor, cerca de con-spicere ver, observar
circum prp +acc alrededor de, cerca de constans -antis ad constante, firme
circum-dare circundar, cercar con-stare -stitisse costar
circum-silre -uisse saltar alrededor constare ex costar de
circus -i m circo con-stituere -uisse -tum determinar, decidir
cisprp +acc de lado de ac con-smere consumir, agotar, pasar
citerior -ius que est ms ac con-temnere -mpsisse despreciar
citra prp +acc del lado de ac -mptum
civis -is m/f ciudadano, conciudadano con-tinere -uisse -tentum contener
clamare gritar continuo adv en seguida
clamor -ris m clamor, gritero contra prp +acc contra
clarus -a -um claro, brillante con-trahere contraer, fruncir
classis -is f flota contrarius -a -um contrario
claudere -sisse -sum cerrar con-turbare turbar, desordenar
claudus -a -um cojo con-venire reunirse, convenir, ir bien
clausus -a -um cerrado convenire (ad/+dat)
cIavis -isf llave con-vertere volver
clemens -entis ad dulce, clemente conviva -ae mlf comensal, convidado
cocus -i m cocinero convivium -i n festin, banquete
coep- v. incipere con-vociire llamar, convocar
cogere co-egisse -acturn forzar, obligar copia -aef abundancia, cantidad
cogitare pensar copulare atar, unir
cognomen -inis n sobrenombre coquere -xisse -ctum cocer, guisar
cognoscere -visse -itum conocer, reconocer cor cordis n corazn
cohors -rtis f cohorte coram prp +ab/ en presencia de
colere -uisse cultum cultivar corn -s n cuerno
collis -is m collado, colina corpus -oris n cuerpo
col-loquI conversar c o r ~ i g e r e .rexisse.recturn corregir, emendar
colIoquium -1 n conversacin, coloquio cofidi doaroamente, cada da
collum -1 n cuello eras maana
colonus -i m campesino, colono erassus -a -um gordo, grueso
color -oris m color crdere -didisse (+dat) creer (en), confiar (a)
columna -ae f columna crscere -evisse crecer
comes -itis m compaero cruciare atormentar, torturar
comitari acompaar crdlis-e cruel
com-memorare hacer mencin de cruentos -a -um ensangrentado
commnis-e comn cruor -oris m sangre
5
cri. -MS n pierna de-tergere enjugar
crus -ueisf cruz de-terri!re apartar
cubire -uisse -itum estar echado/tendido de-trahere sacar, quitar
cubiculum -i n dormitoria, alcoba deus - m, pi dei/dii/di dios
culina -aef cocina de-vorire tragar, engullir
culter -trI m cuchillo dester otra -trum derecho
cumprp+abl con dcere -xisse dictum decir, llamar, hablar
cum conincti cuando, pues, como dictire dictar
cum pmum +perf tan pronto como dietum -i n palabra
cnae -arumfpl cuna dii!s -ei m (O dia
cnctus -a -um todo, entero, pi todos dif-ficilis -e dificil
cupere -io -ivisse desear digitus -i m dedo
cupiditis -atis f deseo dignus -a -um digno
cupldus -a -um (+gen) deseoso, vido dillgi!ns -entis adi diligente, cuidadoso
cr porqu? diligere -exisse -ectum amar
cra -aef cuidado dmidius -a -um medio
crlire cuidar, preocuparse de d-mittere despedir
currere cucurrisse correr dIrus-a-um horroroso
currus -sm carro, coche dis-ei!dere alejarse de, irse
cunus-sm carrera, curso, rumbo discere didicisse aprender
estildre custodiar, guardar diseipulus -i m discipulo
dis-iungere desunir, separar
D dis-suidere disuadir, desaconsejar
dare dedisse datum dar di, comp ditius largo tiempo
di!prp+abZ de, desde arriba dves -itis adi rico
dea -aef diosa dvidere -isisse -isum separar, dividir
debi!re deber divitiae -arumfpZ riquezas
dbllls -e dbil, invlido doci!re -uisse doctum ensear, instruir
decem diez doctus -a -um instruido, docto
December -bris (mensis) diciembre dolere doler, afligirse
deci!re estar bien a, convenir dolor -oris m dolor
decli!s diez veces domi/oc en casa
decimus -a -um dcimo domina-aef duea, seora
di!clinare declinar dominus -i m dueo, seor
de-esse de-sum de-fuisse faltar, no ayudar domumadv a casa
de-fendere -<lisse -ensum defender domus -sf, abZ-o casa
de-inde/ dein despus, luego donare dar, regalar
di!lectire deleiar, complacer donec mientras, en tanto que
dli!re -i!visse -i!tum borrar, destruir donum -i n don, regalo
di!lieiae -arum.f pi delicia dormire dormir
delphinus -i m delfin dorsum -i n dorso, lomo
di!mere -mpsisse -mptum quitar dubitire dudar
d-milnstrire mostrar, demostrar dubius -a -um indeciso, dudoso
di!mumadv s6lo, por fin du-een -ae -a doscientos
di!nirius -i m denario (moneda de plata) dcere -xisse ductum conducir, guiar, dirigir
di!nI -ae-a diez (cada uno) uxorem dcere casarse (con)
di!nlque en fin, finalmente duleis -e dulce
di!ns dentis m - diente dum mientras, en tanto que
d-nuo de nuevo dum-modo con tal que
deonumadv abajo dumtasat s6lo
d-ridi!re burlarse de duo -ae-o dos
d-seendere -disse descender duo-decim doce
di!-serere -uisse -rtum abandonar, dejar duo-decimus -a -um duodcimo
di!siderire echar de menos duo-de-triginti veintiocho
d-sllrre -uisse saltar abajo duo-de-vigin dieciocho
di!-slnere -siisse dejar, terminar drus -a -um duro
d-sistere -sti tisse . desistir de, cesar de dux ducis m guia; general
di!-spi!rire desesperar
di!-spieere
mirar abajo, desdear
6
E exitus -s m salida, fin
e v. ex/e ex-ornare adornar
ebrius -a -um ebrio, borracho ex-planare explanar, explicar
ecce he aqu, aqu est ex-piinere exponer, desembarcar
educare educar ex-pugnare conquistar, expugnar
e-dcere hacer salir ex-pugnatiii -Cinisf conquista, expugnacin
ef-ficere producir, lograr ex-spectare esperar, aguardar
ef-fugere huir, escapar ex-tendere -disse -tum extender
ef-fundere verter, derramar extra prp +acc fuera de
ego me mihilmi yo,m,me
e-gredi -ior -gressum salir F
egregius -a -um egregio, eminente faber-bm obrero, artesano
e-icere echar fuera fiibula -ae f cuento, fbula
e-lidere -sisse -sum elidir fiibularI hablar, charlar
e-Iigere -legisse -lectum elegir facere -iO Iecisse factum hacer
emere emisse emptum comprar facies -eif rostro, cara
en he aqu facile adv fcilmente
enim en efecto, pues facilis -e, sup -illimus fcil
ensis -is m espada factum -i n hecho, accin
eiiadv (hacia) all fallax -acis adi falaz, engaador
epigramma -atis n epigrama fallere fefellisse falsum engaar
epistula -ae f carta, misiva falsus -a -um falso, engaoso
eques -itis m jinete falx -cisf hoz, falci!
equidem ciertamente fiima -aef fama
equitatus -s m caballera fames -isf hambre
equus -i m caballo familia -aef familia, esclavos
erga prp +acc hacia, para con fiiri hablar
ergii as pues fateri fassum confesar
e-ripere -io -uisse -reptum arrebatar, robar fatigare fatigar
errare errar, vagar fiitum -1 n hado, destino, muerte
e-rubescere -buisse enrojecer favere Iavisse +dat serv favorable, favorecer
e-rumpere precipitarse fuera Februarius -1 (mensis) febrero
erus -1 m dueo, seor relicitas -atisf felicidad, dicha
esse sum fuisse futrum estar, ser relix -Icis adi feliz, dichoso
esse/fore remina -aef mujer
esse edo edisse esum comer fenestra -aef ventana
et y, tambin fera -aef fiera
et... et tanto ... como fere casi, unos
et-enim yen efecto feriix -ocis adi fogoso, salvaje, feroz
etiam adems, tambin, an ferre tulisse latum llevar, soportar
etiam atque etiam varias veces ferreus -a -um frreo, de hierro
etiam-nunc todava ferrum -1 n hierro
et-si aunque fertilis -e frtil
e-volare volar, salir volando ferus -a -um salvaje
e-volvere -visse -ltum desplegar, abrir fessus -a -um fatigado, cansade
ex/e prp +abl de, desde -ficere -i6 -Iecisse -fectum
ex-audire or fidere fisum esse +dat confiarse
ex-citare desaertar, excitar fides -eif confianza, fe, lealtad
ex-clamare gritar, exclamar fides -iumfpl lira
ex -ciigitare excogitar, inventar fidicen -inis m tocador de lira
ex-cruciare torturar fidus -a -um fiel, leal
ex-currere -rrisse -rsum salir corriendo fieri factum esse ser hecho, hacerse, suceder
ex-csare excusar, disculpar figere -xisse -xum fijar
exemplum -1 n ejemplo, modelo filia -aef hija
exercitus -s m ejrcito filiola -aef hijita
ex-haurire vaciar, apurar filiolus -1 m hijito
exiguus -a -um pequeo, exiguo filius -1 m hijo
ex-ire -eo -iisse salir filum -1 n hilo
ex-istimare juzgar, pensar
finire limitar, poner fin
7
finis -is m lmite, fin glaeil!s -e f hielo
jUre soplar gladiator -ris m gladiador
fledere -xisse -xum doblar gladlitorius -a -um de gladiador
flere -evisse llorar gladlus - m espada
flos -ris m flor gloria -ae f gloria
flctus -s m ola glorlosus -a -um glorioso
fluere -lixisse fluir gracilis-e griicil, esbelto
flmen -inis n rio gradus -lis m paso
fluvius - m rio Graecus -a -um griego
foedus -a -um feo grammatlca -aef gramtica
folium - n hoja grammaticus -a -um gramatical, de gramtica
foras adv afuera gratia -aef favor, agradecimiento
foris -isf puerta gen (/meii) + griitiii por (amor de)
foris adv fuera griitiam habere estar agradecido
fiirma -aef forma griitiiis agere dar las gracias
fiirmosus -a -um hermoso gratus -a -um grato, agradecido
forsitan quiz, acaso gravida ad f embarazada
fortasse quiz,acaso gravls -e pesado
forte adv por casualidad gremium -n regazo
fortis -e fuerte, valiente grex -egis m grey, rebao
fortna -aef fortuna, suerte gubernare pilotar, gobernar
forum - n plaza pblica, foro gubernator -ris m timonel
fossa -aef foso gustare gustar
frangere -egisse -actum romper, quebrar
frater -tris m hermano H
fremere -uisse gruir habl!re tener
frequens -entis ad numeroso, frecuente habitare habitar
fretum -i n estrecho, freo hasta -aef asta, lanza
frigl!re tener frio haud no
frigidus -a -um frio haurire -sisse -stum sacar
frigus -oris n frio herba -aef hierba
frons -ontis f frente heri ayer
frgl!s -umfpl frutos heu ah! ay!
frui+abl gozar, disfrutar (de) heus eh! hola!
frmentum -i n grano hic haec hoc este, ste
frstra en vano hic aqul
fuga -aef fuga hiems -mis f invierno
fugere -i fgisse huir hinc de aqui
fugitivus -a -um esclavo fugitivo hodil! hoy
fulgur -uris n relmpago holus -eris n hortaliza, verdura
fundere fdisse fsum verter homli-inism hombre
fundltus adv hasta el fondo, a fondo hiira -aef hora
fundus -i m fondo horrendus -a -um horrendo, espantoso
fr -is m ladrn horrl!re estar erizado, temblar,
frtum -i n robo, hurto tener horror a
futrus -a -um (vo esse) futuro, venidero hortirl animar, exhortar
hortus -i m jardln, huerto
G hospes -itis m husped
gallus - m gallo hostis -is m enemigo
gaudl!re gavsum esse gozarse, alegrarse hc ac, (hacia) aqul
gaudium -in gozo, alegria hmanus -a -um humano
geminus -a -um gemelo humiloe a tierra, en tierra
gemma-aef piedra preciosa, gema humilis -e bajo
gemmitus -a -um con piedra preciosa humus -if tierra, suelo
gena -aef mejilla
gens gentis f raza, nacin, pueblo
gen -lis n rodilla iacere -i iecisse iactum echar, arrojar
genus -eris n gnero, clase lacere yacer, estar echado
gerere gessisse gestum llevar, tener, hacer ladare arrojar, agitar
8
iactra -ae f alijo, prdida induere -uisse -tum poner
iam ya, ahora indtus +abl vestido
lanltor -oris m portero Industrius -a -um activo, laborioso
linua-aef puerta In-ermls -e inerme
linuarlus -1 (mensis) enero In-esse estar en
Ibl all In-exspectitus ~ a -um inesperado
-icere -ID -iecisse -iectum inlins -antis mlf niiio, nma
idem eadem idem el mismo in-reJix -Icis adi desgraciado, infeliz
Id-eo por esto inferior -ius comp ms bajo, inferior
Idoneus -a -um apropiado, idneo inferos -a -um de abajo, inferior
ids -uumfpl elD o 15 (del mes) inferi -orum m pi . los infiernos
lecur -oris n higado inastus -a -um expuesto, amenazado
Igitur asi pues, pues in-lidus -a -um infiel, desleal
Ignirus -a -um ignorante infunus -a -um sup el ms bajo, infimo
ignis -is m fuego in-ftectere doblar, declinar
ignorire ignorar, desconocer in-ftuere desembocar
ignoscere -ovisse +dat perdonar infri prp +acc debajo de, abajo
ignotus -a -um desconocido ingenium -1 n naturaleza, carcter
iIle -a -ud aquel ingens -entis adi ingente, enorme
iIlic all, en aquel lugar in-hminus -a -um inhumano
iIlinc de am in-imicus -1 m enemigo (particular)
iIlc (hacia) am, all in-inimicus -a -um enemigo, hostil
. iIlstrare alumbrar, iluminar Inltium -1 n principio, comienzo
imigo -inisf imagen iniria -ae f
injusticia .
imber -bris m lluvia in-istus -a -um injusto
imitiri imitar inopia-aef escasez, inopia
im-mitrus -a -um no maduro
Inqult -iunt dice
Immo no, por el contrario
inquam digo
Im-mortilis -e inmortal
in-scribere escribir sobre
im-par -aris adi desigual
inseripti -anis f inscripcin
Im-patiens -entis adi impaciente
in-struere -xisse -ctum colocar, alinear
Im-pendere +dat amenazar
instrmentum -1 n iustrumento, utensilio
Imperare +dat mandar
Imperitor -oris m general (en jefe)
insula -aef isla
imperlum -1 n mando, orden, imperio
Integer -gra -grum intacto, entero
impetus -s m embestida, ataque
Intellegere -exisse -ectum comprender
im-plger -gra -grum activo, diligente
Inter prp +acc entre, durante
Im-plere -evisse -etum llenar
interse uno a otro, se
Im-plicare -uisse -itum enredar Inter-dum alguna vez, a veces
impluvium -1 n impluvio
Inter-ei entretanto
Im-pnere poner, colocar (en)
Inter-esse estar en medio de
Im-primere -pressisse apretar, apoyar sobre,
inter-ficere matar
-pressum imprimir
interim entretanto
Im-probus -a -um malo, malvado
Internus -a -um interno, interior
imus -a -um sup el ms bajo, infimo
inter-peDire interrumpir
inprp+abl en,entre
inter-rogire preguntar, interrogar
prp+acc a, en, hasta, contra
intri prp +acc dentro de
in-eertus -a -um incierto
intrire entrar (en)
in-cipere -io coepisse empezar, comenzar
Intueri mirar, contemplar
coeptum
intusadv dentro
in-cldere -sisse -sum encerrar
In-validus -a -um invlido, dbil
incoia -ae m({ habitante
in-vehere llevar, importar
in-colere habitar
in-venlre encontrar, hallar
incolumls -e inclume, sano y salvo
In-videre +dat envidiar
ineonditus -a -um confuso, desordenado
invldia -ae f envidia
Inde de alli
in-vocire invocar
index -icis m lista, indice
locsus -a -um jocoso, festivo
In-dignus -a -um indigno, vergonzoso
Ipse-a-um mismo, en persona
In-dodus -a -um ignorante, indocto
Ira-aef ira, clera
9
iratus -a -um irritado, indignado leo -anis m len
ire ea iisse itum ir, pasar levare alzar, levantar
is ea id l, ste, este levis -e ligero, leve
ste -a -ud ese, esa, eso lex lgisf ley
ita as, de este modo Iibellus -1 m libro
ita-que por eso Iibenter de buena gana
item igualmente, asimismo Iiber -b m libro
iter itineris n viaje, marcha liber -era -erum libre
iterum una vez ms, de nuevo liberare liberar
iubere iussisse iussum mandar, ordenar libere: Iibet +dat placer, agradar, gustar
icundus -a -um agradable liberi -arum m pi hijos
llius -1 (mensis) julio libertas -iitis f libertad
iungere inxisse inctum unir, juntar libertinus -1 m liberto
Inius -1 (mensis) junio Iicere: Iicet +dat estar permitido
is iris n derecho, justicia Iigneus -a -um de madera
ire con derecho, con razn lignum -1 n madera, leo
istus -a -um justo mium -1 n lirio
iuvare ivisse itum ayudar, complacer limen -inis n umbral
iuvenis -is m jovene jinea -aef cuerda, cordel, lnea
ixta prp +acc junto, cerca Iingua -aef lengua
Iittera -ae f letra
K litus -oris n litoral, playa
kalendae -iirumfpl el primero (del mes) locus -1 m, pl-i/-a m/n lugar, sitio
kalendarium -1 n calendario longe lejos, con mucho
longus -a -um largo
L loqui loctum hablar
labiliipsum caer (resbalando) lcere lxisse brillar
labor -aris m trabajo, fatiga lucerna -aef lmpara
labOrare trabajar, esfuerzarse lucrum -1 n ganancia, lucro
labrum -1 n labio luctari luchar
labyrinthus -1 m laberinto ldere -sisse -sum jugar
lac lactis n leche ldus -1 m juego, escuela
lacertus -1 m brazo lgere -xisse afligirse, estar de luto
lacrima -aef lgrima lna -aef luna
lacrimare llorar lupus -1 m lobo
lacus -s m lago lx lcisf luz, dia
laedere -sisse -sum herir, hacer dao
laetari alegrarse, regocijarse M
laetitia -aef alegra, gozo maerere estar triste, afligirse
laetus -a -um contento, alegre maestus -a -um triste, afligido
laevus -a -um izquierdo magis ms
lana -aef lana magister -tri m maestro de escuela
largi dar copiosamente magnificus -a -um magnfico, esplndido
largus -a -um liberal, generoso magnus ~ a -um grande
latere estar escondido maior -ius comp mayor, ms grande
Lanus -a -um latino Miius -1 (mensis) mayo
latrare ladrar maleadv mal
latus -eris n costado, flanco maleficium -1 n mala accin, crimen
latus -a -um ancho malle miiluisse querer ms, preferir
laudare loar, alabar, elogiar malum -1 n mal, calamidad
laus laudisf alabanza, elogio malum -1 n manzana
lavare liivisse lautum lavar, baar malus -a -um malo, malvado
lectica -ae f litera, silla de manos mamma-aef mam
lectulus -1 m cama mane indecl n, adv maana, por la maana
lectus -1 m cama, lecho manere mansisse permanecer, quedar(se)
legatus -1 m embajador, legado manus -sf mano
legere legisse lectum leer mare -is n mar
legiO -anis f legin margarita -aef perla
legiOnarius -a -um legionario maritimus -a -um de mar, martimo
10
maritus -i m marido, esposo nllamoda
..
de ninguna manera
Mirtius -i (mensis) marzo moenia -ium n pI murallas
miter -tris f madre molestos -a -um molesto, desagradable
miterla -ae f materia mollire ablandar
mitriina -aef matrona mollis -e blando, tiemo
mitrus -a -um maduro monere advertir, recordar
mixime sobre todo miins montis m monte, montaa
miximus -a -um el mayor, el ms grande miinstrire indicar, sealar
medicus -i m mdico miinstrum -i n monstruo
medium -in medio, centro mora-aef tardanza, demora
medius -a -um del medio, central mordere IJIOmordisse-sum morder
mel mellis n miel morimortuum morir
melior -ius comp mejor mors mortisf muerte
melitos -a -um de miel, dulce mortilis -e mortal
membrum -in miembro mortuus -a -um mo) muerto
meminisse +gen/acc recordar, acordarse miismarism costumbre
memorire moncionar movere mavisse matum mover
memoria -aef memoria, recuerdo mox pronto, luego
mendum -in falta, error mulier -erisf mujer
mens mentisf mente, alma, espiritu multi -ae-a muchos
mensa -aef mesa multitdii -inisf multitud, gran nmero
mensa secunda postres multii+comp mucho,muy
mensis -is m mes multom -i n, adv mucho
mentiii -anisf mencin mundus -im mundo, universo
mentiri mentir mundus -a -um limpio, ntido
mercitor -aris m mercador, comerciante mnire fortificar
mercitiirius -a -um mercante mnus -ms n regalo
merciis -edisf salario, alquiler mrus-im muralla, muro
merere merecer, ganar Msa -aef Musa
mergere -sisse -sum sumergir, anegar mtire cambiar, trocar
merIdies -ei m medioda, sur mtus-a-um mudo
merum -in vino puro mtous -a -um prestado
merus-a-um puro, sin mezcla mtuum darelsmere prestar/tomar prestado
merx -rcisf mercancia
metere recolectar, cosechar N
metoere -uisse temer nam pues, porque
metus -s m miedo, temor -nam ... pues?
meus -a -um, voc mi mio, mi namque pues, porque
mUes -itism soldado nirrire narrar, contar
mnitire ser soldado nirritiii -anis f narracin
mnitiris -e militar niscinitum nacer
mille, pI milia -ium n mil nisus -i m nariz
miniri+dat amenazar natire nadar
minime de ningn modo nitra-aef naturaleza
minimus -a -um sup minimo, el mis pequeo nitus -a -um nisci) nacido
minister -tri m servidor, criado XX aonas nitus de 20 aos de edad
minor -us comp menor, ms pequeo nauta-aem marinero
minuere -uisse -tum disminuir, reducir nivicula -ae f barca, bote
minus -firis n, adv menos nivigire navegar
miribilis -e maravilloso nivigitiii -anis f navegacin
miriri asombrarse (de) nivis -isf nave, embarcacin
mirus-a-um asombrose, sorprendente -ne ... ? si
miscere -uisse mixtum mezclar ni! (para) que no, que
misellus -a -um pobre, pobrecillo ne ... quidem ni siquiera, tampoco
mlser -era -erum misero, miserable nec v. ne-quelnec
mittere misisse missum enviar, arrojar necire matar
modo slo, hace poco necessirius -a -um necesario
modo ... modo ora ... ora necesse est es necesarlo
modus-im modo, manera negire negar, decir que no
11
neglegens -entis adi negligente, descuidado numquam nunca
neglegere -exisse -ectum descuidar nunc ahora
negotium -j n ocupacin, negocio nuntiare anunciar, dar a conocer
nemo -inem -ini nadie, ningn nuntius -i m mensajero, mensaje
nequam adi indec/, sup qua nada vale, malo nuper hace poco
nequissimus nutrix -icisf nodriza
ne-que/nec y no, ni
nux nucisf nuez
n .... n. ni... ni
ne-scire no saber
O
neu v. ne-ve/neu o oh!
neuter otra -trum ninguno de los dos obprp+acc por, a causa de
ne-ve/neu y no, o no oblivisci -tum +genlacc olvidar
nexnecisf muerte violenta, matanza ob-oedire +dat obedecer
nidus -i m nido obscurus -a -um oscuro
niger -gr8 -grum negro occidens -entis m occidente, oeste
nihil/nH nada oc-cidere -disse ponerse
nimis demasiado oc-cidere -disse -sum matar
nimium demasiado occultare ocultar, esconder
nimius -8 -um demasiado grande oc-currere -currisse +dat encontrar
nisi si no, excepto oceanus -i m ocano
niveus -a -Uffi nveo ocellus -1 m ojito
nix nivisf nieve octivus -8 -um octavo
nobilis -e conocido, clebre octin-gen -ae -a ochocientos
nocre+dat daar octo ocho
noli -Ite +f'!f
no ... ! October -bris (mensis) octubre
nolle noluisse ne querer octoginti ochenta
nomen -inis n nombre oculus -j m ojo
nominare nombrar, llamar odisse odiar
non no odium -i n odio
nonae -arumfpl el5 o 7 (del mes) of-ferre ob-tulisse -Iatum ofrecer
nonagsimus -a -um nonagsimo officium -i n deber
nonaginta noventa olim en otro tiempo, una vez
non-dum
an no, todava no omnis -e todo, cada, pi todos
non-gen -ae -a novecientos opera -aef trabajo, cuidado
non-ne
(acaso) no ... ? operire -uisse -ertum cubrir
non-nuIli -ae -a algunos opes-umfpl medios, riquezas
non-numquam
aregima vez, a veces oportre: oportet conviene, es necesario
nonus-a -Uffi nono, noveno opperiri -ertum esperar
nos nobis
nosotros oppidum -in ciudad
noscere novisse
(aprender a) conocer op-pugniire atacar
noster otra -trum nuestro optare desear
nostrumgen de nosostros optimus -a -um sup ptimo, el mejor
nota -aef
seal, signo opus -eris n trabajo, obra
notus -a -um conocido opus est es necesario
novem
nueve ora -aef borde, costa
November -brs (mensis) noviembre orare rogar
novisse noscere) conocer oritiO -onis f discurso, oracin
novus -a -um nuevo orbis -is m circulo, rbita
nox noctisf
noche orbis terrarum la tierra, el mundo
nubere -psisse +dat
casarse (con) ordinare ordenar, regular
nubes -isI
nube ordo -inis m fila, orden
nbilus -a -um nuboso oriens -entis m oriente, este
nudus -a -um desnudo oriri ortum levantarse, salir
ngae -rumfpl semplezas, nieras ornimentum -i n ornato, adorno
nllus -8 -um
ninguno ornire
adornar, equipar
num
(acaso) ... ? si os ossis n
hueso
numerare
contar os oris n
boca
numerus-i m
nmero oscitare
bostezar
nummus-im
moneda, sestercio osculari
besar
12
llseulum -i n beso pensum-in tarea
ostendere -disse presentar, mostrar perprp+acc a travs, por
IIsdirlns -i m portero per-eurrere -rrisse -1'SUDl atravesar (corriendo)
ostium -i n puerta, entrada per-eutere -io -eussisse golpear, batir
IItl1l5UB -a -um ocioso, desocupado -cussum
otlum -i n ocio, descanso per-dere -didisse -ditum arruinar, disipar, gastar
ovls -isf oveja per-ferre soportar
IIvum-in huevo per-fieere acabar
pergere per-rexisse continuar, proseguir
P
perieulllsus -a -um aniesgado, peligroso
pibulum -i n pasto, forraje perieulum -i n peligro, riesgo
paene casi per-Ire -ea -isse perecer, pederse
paen-Insula -ae f penfnsula perlstylum -i n peristilio
piglna-aef pgina per-mittere permitir
palli!re estar plido, palidecer per-movi!re agitar, conmover
pallidus -a -um plido perpetuus -a -um constante, perpetuo
pallium -i n manto per-sequi perseguir
palma-aef palma persona -ae f personaje, persona
palpitAre palpitar per-silidi!re -sisse +dat persuadir, convencer
pinis -ism pan per-territus -a -um aterrado, espantado
papyrus -if papiro per-turbire perturbar, alterar
pir paris adi igual per-venire anibar, llegar
parire preparar pes pedis m pie
paritus -a -um pronto, dispuesto pessimus -a -um sup el peor
pareere pepercisse +dat perdonar, respetar petasus -i m petaso (sombrero)
parenti!s -um m pi padres (padre Y madre) petere -ivisse -itum dirigirse a, atacar, buscar, ped
parere -io peperisse dar a luz, parir, poner phantasma -atis n fantasma, espec:tro
pirl!re (+dat) obedecer piger -gra -grum perezoso
parrieida -ae m panicida plla-aef pelota
parl -msf parte, direccin pDum -in venablo, dardo
partIri dividir pIpllre piar, pipiar
parum pocom no bastante pIrita-aem pirata
parvulus -a -um muy pequeilo, prvulo pirum-in pera
parvus -a -um pequeilo pllcltor -Oris m pescador
piseere pavisse piistum apacentar, satisfacer piseis -is m pez
passer -eris m gorrin placere +dat dar placer, agradar
passus -sm paso (1,48 m.) plinl! claramente, enteramente
pistor -Oris m pastor plinus -a -um claro, evidente
pater -tris m padre plaudere -sisse (+dat) aplaudir
patere estar abierto plenus -a -um (+gen/abl) lleno
patipassum sufrir, soportar pli!rI-que plerae- plera- la mayor parte, los ms
patli!ns -entis adi paciente pli!rumque generalmente
patientla -ae f paciencia plllriire llorar
patria -aef patria, pals natal plurls -a comp ms, mayor nmero
pauel -ae-a pocos pluriml -ae -a sup el mayor nmero
paullsper poco tiempo, un momen plus pliris n, adv ms
paulll +comp, ante/post poco, un poco piieulum -i n copa
paulum poco, un poco poena-aef castigo, pena
pauper -eris adi pobre poeta -ae mlf poeta
pixpAcisf paz poi!tleus-a-um potico
pectus -oris n pecho polllei!rI prometer
peciilium -i n peculio ponere posuisse positum poner, colocar
peeunia -ae f dinero populus -i m pueblo
peeiinillsus -a -um rico, dinerado porens -im puerco, cochino
pecus -oris n ganado porta-aef puerta (de ciudad)
pedes -itis m soldado de infanterla portire llevar, portear
peior -ius comp peor portus-sm puerto
pellere pepulisse pulsum rechazar, expulsar poseere poposcisse pedir, reclamar
penna-aef pluma pOlse potuisse poder, ser capaz de
13
possidere -sedisse poseer, tener promere -mpsisse -mptum sacar
post prp +acc, adv detrs de, despus de promissum -1 n promesa
post-ei em segioda. despus pro-mittere prometer
posterior -ius comp posterior prope prp +acc, adv cerca de, cerca, casi
posterus -a -um siguiente properire apresurarse
posthic en adelante propinquus -a -um cercano
post-quam desais que, desde que proprius -a -um propio
postremo adv em fom. fomare,emte propter prp +acc por, por causa de
postremus -a -um ltimo propter-ei por esto
postulire pedir, demandar pro-silire -uisse saltar fuera
potire beber pro-spicere mirar adelante
potestis -litis f peder, potestad protinus en seguida
potio -onis f bebida provincia -ae f provincia
potius ms bien proximus -a -um sup el ms cercano, prximo
prae prp +abl delante de, por prdens -entis adi prudente, sagaz
praecipue principalmente pblicus -a -um pblico, del Estado
praedium -1 n predio, hacienda pudere: pudet me (+gen) me avergenzo (de)
praedo -6nis m ladrn, pirata
pudor -oris m vergenza
prae-esse (+dat) estar delante de
puelIa -aef muchacha
prae-ferre preferir
puer -erl m muchacho
praemium -1 n premio, recompensa
pugna -aef pugna, pelea, combate
prae-nomen -inis n prenombre
pugnire combatir, luchar
prae-ponere +dat poner al frente de
pugnus -1 m puo
praesens -entis .adi presente
puIcher -chra -chrum bello,hermoso
prae-stire -stitisse cumplir
puIchritdo -inis f belleza
praeter prp +acc por delante de, excepto
pulIus -1 m pollo, cachorro
praeter-ei adems
pulmo -onis m pulmn
praeteritus -a -um pasado
pulsire golpear, batir
privus -a -um falso, malo
pnire castigar
preciri rogar, suplicar
puppis -isf popa
preces -umfpl splicas
prus -a -um limpio, puro
prehendere -disse -ensum coger
putiire pensar, creer
premere pressisse -ssum apretar
pretiiisus -a -um precioso
Q
pretium -1 n precio, valor
quadriigesimus -a -um cuadragsimo
pridem
hace mucho tiempo
quadriigintii cuarenta
pri-die
el da antes
quadrin-genti -ae -a cuatrocientos
primoadv
al principio
quaerere -slvisse -situm buscar, preguntar
primum adv
primeramente
quiilis -e cul? de qu modo?
primus -a -um primero
quiilitiis -litis f cualidad
princeps -ipis m el primero, jefe
quam que, como, cun
principium -i n comienzo, principio
quam +sup lo ms ... posible
prior -ius
anterior, primero
quam-di cunto tiempo? como
prius adv
antes
quam-ob-rem por qu?
prius-quam
antes que, antes de
quamquam aunque
privitus -a -um
privado, particular
quando cundo? cuando, ya que
proprp+abl
por, en lugar de
quantitiis -tis f cantidad
pro bus -a -um bueno, probo
quantum -1 n
cunto? cuanto, como
pro-cedere
adelantarse, avanzar
quantus -a -um cun grande? cuanto, como
procul
lejos
quii-propter por qu?
pro-currere -rrisse -rsuro avanzar corriendo
quii-re por qu?
prod-esse pro-fuisse +dat aprovechar, ser til
quiirtus -a -um cuarto
proelium -1 n
batalla, combate
quasi
como, como si
profecto
ciertamente
quater cuatro veces
pro-ferre
sacar
quatere -io
agitar, sacudir
proficisci -fectum
partir
quaterni -ae -a
cuatro (cada uno)
pro-gredi -ior -gressum
avanzar
quattuor cuatro
pro-hibere
alejar, impedir
quattuor-decim catorce
pro-icere
arrojar
-que
y
14
que questum quejarse red-ire -ea -iisse -itum volver
qui quae quod que, el que re-deere hacer volver
qui quae quod ( ... ?) qu ... ? re-ferre rettulisse volver a traer, devolver
quia porque regere rexisse rectum gobernar, dirigir
quid n (v. quis) qu? algo regio -anis f regin
quidadv porqu? regnare reinar, ser rey
qui-dam quae- quod- un cierto, uno regula -aef regla
quidem sin duda, por lo menos re-linquere -liquisse dejar
n quidem ni siquiera -licturn
quidni porqu no? reliquus -a -um restante, pilos otros
quid-quam algo re-manere quedarse, permanecer
neque/nec quidquam y nada remigare remar
quid-quid cualquier cosa que re-mlniscI +gen/acc recordar
quieseere -evisse descansar, reposar re-mittere hacer volver, devolver
quietus -a -um quieto, tranquilo re-movere alejar
quin por qu no? remus-i m remo
quin-deeim quince repente subitamente, de repente
quin-genti -ae -a quinientos repere repperisse hallar
quini -ae-a cinco (cada uno) repertum
quinquaginta cincuenta re-ponere volver a poner
quinque cinco re-prebendere reprender
quinquies cinco veces re-pugnare resistir
Quintilis -is (mensis) julio re-quiescere descansar
quintus -a -um quinto re-quirere -sivisse -situm buscar, preguntar
quis quae quid quin? qu? res reif cosa,hecho,asonto
quis quid (si/numln ... ) alguien, alguno, algo re-sistere -stitisse +dat quedarse, resistir
quis-nam quid-nam quin (pues)? re-spondere -disse -ausum responder
quis-quam alguien, alguno responsum -i n respuesta
nec/neque quisquam y nadie, y ninguno rete -is n red
quis-que quae- quod- cada, cada uno re-tlnere -uisse -tentum retener
quis-quis cualquiera que re-trabere hacer volver
quoadv adnde re-venire volver
quod (= quia) porque reverti -tisse -sum volver
quod n (v. qui) que, lo que re-vocare hacer volver
quo-modo cmo? rex regis m rey
quoniam puesto que, porque dere -sisse -sum reir
quoque tambin ridiculus -a -um ridiculo, c6moco
quot indcl cuntos, como rigare regar, irrigar
quot-annis todos los aos pa-aef ribera, orilla
quoties cuntas veces? sus-sm risa
vus-im arroyo
R rogare rogar
ramus -i m ramo rogitare preguntar
rapere -ia -uisse -ptum arrastrar, arrebatar Rominus -a -um romano
rapidus -a -um rpido rosa -aef rosa
raroadv raramente ruber -bra -brum rojo
rarus -a-um raro, poco numeroso rubere ser rojo, enrojecer
ratio -anis f razn rudis -e rudo, bruto, inculto
ratis -isf balsa rumor -tiris m rumor
re-cedere retroceder, retirarse rumpere rpisse ruptum romper
re-cipere recibir, acoger ruloc en el campo
recitare leer a voz alta rursus nuevamente, otra vez
re-cognliscere reconocer rus rris n el campo
rectus -a -um recto, justo, correcto rsticus -a -um rstico, del campo
recta (viii) en lnea recta
re-cumbere -cubuisse acostarse
S
red-dere -didisse -ditum devolver, restituir sacculus -1 m bolsa
red-imere -emisse rescatar, redimir saceus -i m saco
-mptum sacerdos -titis mlf sacerdote, sacerdotisa
15
saeculum -1 n siglo servare conservar, salvar
saepe a menudo, muchas veces servire +dat servir, ser esclavo
saevul -a -um rabioso, cruel servits -tis f servidumbre, esclavitud
sagitta -ae f flecha, saeta servus -i m esclavo, siervo
sal salis m sal ses-centi -ae -a seiscientos
salire -uisse saltar sese se, s
sals -tis f salud, salvacin sstertius -i m sestercio (moneda)
saltem dicere +dat saludar seu v. si-ve/seu
saltire saludar severus -a -um severo
salvare salvar sex seis
salve -ete salud! buenos das sexaginta sesenta
salvere iubere saludar sexies seis veces
salvus -a -um salvo, sano Sextilis -is (mensis) agosto
sanare curar sextus -a -um sexto
sine verdaderamente si si
sanguis -inis m sangre sic as, de este modo
sanus -a-um sano siccus -a -um seco
sapere -i -isse tener juicio sic-ut como, as como
sapiens -entis adi sabio signare marcar, sellar
satis bastante significare indicar, significar
saxum -i n roca significatio -nis f significacin
seaena -ae f escena signum -i n estatua, sello, bandera
seaenicus -a -um teatral silentium -i n silencio
scalpellum -1 n escalpelo, lanceta silere callarse
scamnum -in banquillo silva -aef bosque, selva
scelestus -a -um malvado, criininal similis -e parecido, semejante
seelus -eris n crimen simul al mismo tiempo
ICnicet naturalmente simul atque +perf en cuanto
scindere -idisse -issum desgarrar, rasgar sin pero si
seire saber sine prp +abl sin
senDere -psisse -pturn escribir sinere sivisse siturn pennitir, dejar
sctum -i n escudo singuli -ae -a imp (cada uno), cada
sesibi se, s sinister -tra -trum izquierdo
secire -uisse -ctum cortar sinus -s m pliegue de la toga
secundum prp +acc a lo largo de si-quidem puesto que
secundus -a -um segundo, favorable sitis -isf sed
sed sino, pero situs -a -um situado
se-decim diecisis si-ve/seu os si, o
sedere sildisse estar sentado s .... s. o ... o, ya sea ... ya sea
sella -aef
silla sol-is m sol
semel
una vez solere -itum esse soler
semen -inis n grano, simiente solum -i n suelo
semper siempre solum adv slo
senex senis m hombre viejo solus -a -um solo
senl -ae-a seis (cada uno) solvere -visse solturn soltar, pagar, cumplir
sententia -ae f
opinin, sentencia navem solvere levar anclas, zarpar
sentire sensisse sensum sentir somnus-im sueo
septem siete sonus -i m sonido
September -bris (meosis) septiembre sardes -iumfpl suciedad
septen-decim diecisiete sordidus -a -um sucio, srdido
septentriones -um m pi norte soror -ris f hennana
septimus -a -um sptimo spargere -sisse -sum esparcir, dispersar
septin-genti -ae -a setecientos
species -ei f aspecto, especie
septuaginti
setenta spectare contemplar, mirar
sequI sectum seguir spectator -ris m espectador
serenus -a -um
sereno, sin nubes speculum -i n espejo
serere sevisse satum
sembrar, plantar sperare
esperar
serius -a -um
serio spes -eif
esperanza
sermo ..onis m
conversacin -spicere -i -exisse -ectum
16
splrire respirar tantumadv tanto, slo
stire stetisse estar de pie tantun-dem tanto, lo mismo
statim en seguida, al punto tantus -a -um tan grande
statuere -uisse -tum detenninar, fijar tardus -a -um lento, tardo, tardio
stella -aef estrella tata -ae m pap
sternere striivisse striitum tender, cubrir taurus-i m toro
stilus -1 m estilo ti!ctum -1 n techo
stipendium -1 n paga, servicio militar temeririus -a -um irreflexivo, implUdente
stipendia merere ser soldado tempestis -itis f tempestad
strepitus -s m ruido templum -In templo
studere +dat afanarse, dedicarse tempus -oris n tiempo
studiiisus -a -um (+gen) aficionado tenebrae -arumfpl oscuridad, tinieblas
studium -in empeo, aficin, afn tenebriciisus -a -um tenebroso
stultus -a -um necio, tonto tenere -uisse -ntum tener, retener
stupi!re qudarse atnito tenuis -e delgado
suidere -sisse +dat aconsejar ter tres veces
sub prp +abl/acc bajo; debajo, al pie de tergere -sisse -sum enjugar
sub-ire -00 -iisse ponerse bajo, tergum -1 n espalda
subitus -a -um, adv -o sbito terni -ae-a tres (cada uno)
sub-mergere sumergir, hundir terra -aef tierra, pals
sub-urbinus-a-um vecino a Roma terrre asustar, espantar
smere -mpsisse -mptum tomar terribilis -e terrible, espantoso
summus -a -um sup el ms alto/elevado tertius -a -um tercero
super prp +acc sobre, encima de testis -is mlf testigo
prp+abl acerca de, sobre theitrum -1 n teatro
superbus -a -um soberbio, orgulloso tibiae -arumfpl flauta
super-esse quedar, sobrar tibicen -inis m tocador de flauta
superior -ius comp ms alto, superior timere temer
superus -a -um de arriba, superior timidus -a -um medroso
supplicium -1 n castigo, suplicio
timor -<iris m miedo,temor
supri prp +acc, adv incima de, sobre, arriba titulus -1 m titulo
surdus -a -um sordo toga-aef toga
surgere sur-rexisse levantarse togitus -a -um togado, vestido de toga
sur-ripere -io -uisse llevarse a escondidas, tollere sus-tulisse sub- lavantar, quitar
-reptum robar litum
srsum arriba, hacia arriba tonitrus -s m trueno
suscitire despertar, resucitar
tot indecl tantos
su-spicere lavantar la vista (a) totii!s tamtas veces
sus-tinere sostener, soportar tiitus-a-um todo, entero
suus -a-um su,suyo
tri-dere -didisse -ditum entregar, dar
syllaba -ae f silaba
trahere -ixisse -actum arrastrar, tirar
tranquillitis -itis f calma, tranquilidad
T tranquillus-a-um tranquilo, en calma
tabella -ae f tableta trins prp +acc por encima de
tabellirius -1 m portador de cartas trins-ferre llevar (a otro sitio)
taberna -ae f tienda trins-ire -eo -iisse -itum pasar (por encima de)
tabernirius -1 m tendero
tre-eenti -ae -a trescientos
tabnla-aef tabla, tableta tri!-decim trece
tacere callarse
tremere -uisse temblar
tacitus -a -um callado, silencioso tres tria tres
talentum -1 n talento trici!simns -a -um trigsimo
tilis -e tal
tricllnium -1 n triclinio, comedor
tam tan, tanto triginti treinta
tam-di por tanto tiempo
trini -ae-a tres
tamen sin embargo, con todo
tristis -e triste
tam-quam como tristitia -ae f tristeza
tandem en fin, por fin
t ti! tibi t, ti, te
tangere tetigisse tictum tocar tuerittum proteger
tantum -1 n tanta cantitad tum entonces, despus
17
tumultuiri meter ruido vallis -isf valle
tumultuJ -s m tumulto viUum-n empalizada, vallado
tune entonces varius -a -um vario, diverso
tunlea-aef tnica vis visis n, pi -a -rum vaso, vasija
turba-aef muchedumbre, turba -ve o
turbAre agitar, revolver vebere vexisse vectum llevar, transportar
turbidus -a -um agitado, tempestuoso vel o, o bien
turgid(ul)us -a -um hinchado velle vol voluisse querer, desear
turpil -e feo veJib: -cis adi veloz, rpido
ttus-a-um seguro, protegido vilum-n vela
tuus-a-um tu, tuyo vel-ut como
tyrannus - m tirano vena-aef vena
ven-dere -didisse vender
U venire vnisse ventum venir
ubi dnde? donde venter -tris m vientre
ubi pmum +peif tan pronto que ventus - m viento
ubi-que en todas partes venustus -a -um gracioso, amable
IIus -a-um algn, un vervris n primavera
neque/nec llus y ningn verbera -um n pi latigazo, palos
ulterior -ius ulterior, ms alejado verberAre azotar, golpear
ultimus -a -um ltimo verbum-n palabra
ultri prp +acc al otro lado de, allende verri temer
ululire aullar verii en verdad, mas, pero
umbra-af sobra neque/nec vero pero no
umerus-m hombro versiri girar, ha\1arse, estar
midus -a -um hmedo, mojado versiculus -i m verso corto
umquam alguna vez versus -sm linea, verso
niadv junto versus: ad ... versus en la direccin de
unde de dnde? de donde vertere -tisse -sum hacer girar, volver
n-de-eentum noventa y nueve verum pero, sino
n-decim once verus -a-um verdadero, n verdad
ndecimus -a -um onceno vesper-em tarde
n-dl!-triginti veintinueve vesperiadv por la tarde
n-de-viginti diecinueve vester otra -trum vuestro
ni -ae-a un, uno vestigium - n huella
niversus -a -um entero vestimentum - n vestido
nus-a-um un,uno vestire vestir
urbinus -a -um de la ciudad, urbano vestis -is f vestido
urbs -bisf ciudad vestrumgen de vosotros
rere ussisse ustum quemar, abrasar vetire prohibir
sque hasta, desde vetus -eris viejo, anci!lno
ut como via -aef camino, via, ca\1e
ut+coni que, para (que) vicesimus -a -um vigsimo
uter utra utrum cul de los dos? victor -ris m, adi vencedor
uter-que utra- utrum- (cada uno de) los dos victiiria -aef victoria
ti sum +abl servirse de, usar, tener videre vidisse visum ver, pass parecer
utinam ojal vigilAre velar, estar despierto
utrum ... an ... o ... ?si...o vigilia -ae f vigilia
va -aef
uva viginti veinte
ull:or -risf esposa, mujer vTIis-e barato
vma -aef
casa de campo, villa
V vineere vcisse victum vencer
vaeuus -a -um vacio vincire -nxisse -nctum atar, encadenar
vigire
dar vagidos, gemir vinea -aef
via
valde mucho, muy vinum - n vino
vale -ete adis vir-m
hombre
valere ser fuerte, estar bien vires -iumfpl fuerza
valetdii -inisf salud virga -aef
bastn, vara
validus -a -um fuerte virgii -inis f
virgen, muchacha
18
virts -tis f valor, valentia volare volar
vis, acc vim, abl vi violencia, vigor, poder voluntis -atisf voluntad
viscera -um n pi visceras, entraas vorigil -inis f remolino, vorgine
visere -sisse ir a ver, visitar vorare devorar, engullir
vita-aef vida vosvobis vosotros
vitire evitar voxvOcisf voz
vitis -isf vid vulnerare herir
vIvere vixisse vivir vulnus -eris n herida
vivus -a-um vivo vultus -s m rostro, cara
vix apenas
vocibulum -i n vocablo, palabra Z
vilcalis -sf vocal zephyrus -1 m cfiro, viento del oeste
vocare llamar, invitar
19
TRMINOS GRAMMATICALES
LATINO ABREVIATURAS ESPAOL
ablifivus (ciisus) abl ablativo
a"sitivus (ciisus) acc acusativo
imvum (genus)
et activo
adiedivum (nomen) adi adjetivo
adverbium -i n adv adverbio
appellifivum (nomen) apelativo
eisus-sm
caso
comparitiii -ans I
comparacin
comparifivus(gr.adus) eomp comparativo
coniugitio -ans I conjugacin
coninctio -ans I eoni conjuncin
coninctivus (modus) eoni subjuntivo
dafivus (ciisus) dat dativo
declinitio -ans I dcl declinacin
demonstrifivum (pronomen) demostrativo
depiinens (verbum) dp deponente
lemiDinum (genus) f/fom femenino
fururum (tempus) Iut futuro
genefivns (ciisus) gen genitivo
genus (nominislverbi) gnero
gerundium -i n. gerundivum -i n gerundio
imperifivus (modus) imp imperativo
imperfectum (tempus praeteritum) imperf imperfectu
indeclinibile (vocabulum) indcl indeclinable
indefiDitum (pronomen) indefinido
indicifivus (modus) ind indicativo
infinifivus (modus) lrif infmitivo
interiectiii -onis I inteJjeccin
interrogiifivum (pronomen) interrogativo
lociifivus (casus) loc locativo
masculinum (genus) mimase masculino
modus (verbi) modo
neutrum (genus) n/neutr neutro
nominifivus (casus) nom nominativo
optifivus (modus) optativo
pars oritionis parte de la oracin
participium -i n part participio
passivum (genus) pass pasivo
perfectum (tempus praeteritum) perf perfecto
persona -ael pers persona
personile (pronomen) personal
plrilis (numeros) pl/pliir plural
plsquamperfectum (tempus praet.) pliisqu pluscuamperfecto
posifivus (gradus) pos positivo
possessivum (pronomen) posesivo
praepositio -onis I prp preposicin
praesens (tempus) praes presente
praeteritum (tempus) praet pretrito
priiniimen -inis n pron pronombre
proprium (nomen) propio
relifivum (pronomen) rel relativo
sioguliris (numerus) sglsing singular
superlifivus (gradus) sup superlativo
supioum supino
verbum vb verbo
vocifivus (casus) voe vocativo

Você também pode gostar