Lesvoorbereiding

Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs

Naam Carton Hanne

Cluster BEHT - TTO

Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs
Groep 1 OSO 11 -12 Academiejaar 2006-2007 Kattenberg 9, B-9000 Gent
Tel. 09 269 98 06  Fax 09 269 98 19
E-mail: katrien.steenhaut@arteveldehs.be

Stageschool Stageles
Naam Arteveldehogeschool Campus Kattenberg Datum 01-02-2007
Adres Kattenberg 9, B-9000 Gent Vak/Leergeheel Toegepaste anatomie
Naam mentor M. De Zaeytijd Lesonderwerp De beenderen van de voet
Afdeling TSO Bio-esthetiek
Leerjaar 2de leerjaar 2e graad Aantal lln Lesuur van 13.30 uur tot 15.30 uur
Lokaal A 204

Beginsituatie
Onderwerp vorige les De beenderen van de voet
en/of gekende leerstof
Voortaak Herhaling van de soorten beenderen en verschillende zijden
Andere gegevens

Bronnen Bijlagen
ste
Syllabus pedicure;theorie,M. De Zaeytijd, Artevelde hogeschool, 1 jaar bachelor in het Maquette voetskelet
onderwijs pg. 10-12.
Fotokopie leerplan
L. -L. Kirchmann, Anatomie en fysiologie van de mens, vijftiende druk, pg. 118 Schetsen( plantair-dorsaal, mediaal-lateraal, de voet, het skelet)
Transparanten
Bordschema
Uitgediepte leerstof
Invuloefening
LESONDERWERP: De beenderen van de voet
ALGEMENE VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES:
LEERPLANDOEL(EN): Benoem de beenderen van de voet + aanduiden
LESDOELEN LEERINHOUD
1.Lesbegin
a. Motivering
Aankondiging van het lesonderwerp
Lkr. noteert de titel op het bord
De beenderen van de voet
Het belang van de kennis van de
voet in verband brengen met de b. Herhaling
lessen pedicure Soorten beenderen:
Korte beenderen => ossa brevia
Lange beenderen => ossa longa
Platte beenderen => ossa plana
De verschillende zijden van de voet:
Dorsaal: naar de voetrugzijde
Plantair: naar de voetzoolzijde
Mediaal : dichtst bij het midden van het lichaam
Lateraal : verst van het lichaam
Ook vermelden:
Proximaal: meest naar het middelpunt gelegen
Distaal:verst van het middelpunt gelegen
C. Globale probleemstelling
WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD
(min.)
a.Motivering
Waarop werken jullie bij pedicure?
Werken jullie op de huid?
b. Herhaling
Welke soorten beenderen bestaan er?
Wanneer de lkr. een been aantoont, zeggen
de lln. welk been het is.
Media: schets van het skelet
Hoeveel zijden bevat een voet?
De lln antwoorden en wijzen de zijde aan.
Media: schets van 4 zijden
De lkr toont de boven- en onderkant van de
voet en laat de lln antwoorden.
Welke zijn de beenderen van de voet?
5

De beenderen van de voet
benoemen en aanduiden op de
maquette en de schets
De beenderen van de voetwortel
benoemen en aanduiden op de
maquette en schets.
2. Lesuitwerking 1ste lesprobleem:
1ste lesprobleem: Hoe kan men de beenderen van de voet
Hoe kan men de beenderen van de voet indelen? indelen?
Analyse: Onderwijsleergesprek
1. Bouw: - Welke delen van de voet kunnen we
-Voetwortel : Tarsus onderscheiden? Kijk naar de maquette en de
-Middenvoet : Metatarsus schets van de voet (uitwendig)?
-Tenen : Digitus In hoeveel delen is de voet onderverdeeld?
- Duid de delen aan.
De lkr. benoemt de verschillende delen.
- Hoe heet het deel van de voet dat in het
midden ligt?
- Hoe heet het onderste deel van de voet?
- Hoe heet het deel waar de voet begint?
Lkr. redeneert met de lln. en doceert de
Latijnse benaming
Media: Schetsen van de plantaire en dorsale
voet + schets van een voet 5
Synthese:
De lln komen aan bord.
- Een leerling duidt de verschillende delen
aan op de schets.
- Verschillende leerlingen krijgen een kaartje
en hangen dit op de juiste plaats.
A Subprobleem: Welke zijn de beenderen van de A Subprobleem: Welke zijn de beenderen
voetwortel? van de voetwortel?
Analyse
1.1. Beenderen van de voetwortel(7): Onderwijsleergesprek
Proximale beenderen(3): Hoeveel beenderen tel je in de voetwortel?
-Hielbeen : os calcaneus Hoeveel proximale beenderen zijn er in de
-Sprongbeen : os talus voetwortel?
-Scheepvormigbeen : os naviculare Hoeveel distale beenderen zijn er in de
voetwortel?

De beenderen van de middenvoet middenvoet?
benoemen en aanduiden op de
maquette en schets
Distale beenderen(4):
-Driewigvormigbeen : ossa cuneiformes
-os cuneiforme mediale
-os cuneiforme intermedium
-os cuneiforme laterale
-Teerlingbeen : os cuboïde
B.Subprobleem: Welke zijn de beenderen van de
1.2. Beenderen van de middenvoet:
-De middenvoet is gelegen tussen de voetwortel en
teenkootjes.
-De middenvoet bestaat uit 5 middenvoets-
beenderen.
-De telling gebeurt van mediaal naar
*De proximale beenderen
-De lkr. toont de hiel, hoe zou men het meest
proximale been dan noemen? Lkr. vermeldt
de Latijnse naam.
-het been erboven maakt een sprong boven
de andere beenderen, hoe zou je dit dan
kunnen noemen?
Lkr. vermeldt de Latijnse naam.
-met een beetje verbeelding kan je het in het
volgende been een schip zien! Hoe zou je dit
dan kunnen noemen?
Lkr vermeldt de Latijnse naam.
Doceren
*De distale beenderen
Lkr. doceert drie wigvormige beentjes met elk
hun benaming + het teerlingbeen.
Lkr. vermeldt de Latijnse benamingen.
Media: schets van de plantaire zijde of
maquette.
Synthese
De lln komen aan bord.
De lkr. geeft aan iedere leerling een kaartje
met de naam van de beenderen. De lln
mogen die bij het juiste been hangen. 10
B.Subprobleem: Welke zijn de beenderen
van de middenvoet?
Analyse
Onderwijsleergesprek
-Tussen welke delen ligt de middenvoet?
-Hoeveel beenderen telt de middenvoet?
-Waar beginnen we te tellen?
Lkr vermeldt de Latijnse namen
-Wanneer jullie nu de plantaire en dorsale

De beenderen van de tenen
benoemen en aanduiden op de
maquette en schets.
lateraal.
-metatarsi I
-metatarsi II
-metatarsi III
-metatarsi IV
-metatarsi V
-De sesambeentjes, ossa sesamoïdea zijn 2 kleine
beentjes die zich aan het middenvoetsgewricht van
de grote teen bevinden (plantaire zijde).
C. Subprobleem: Welke zijn de beenderen van de C. Subprobleem: Welke zijn de beenderen
tenen?
1.3.Beenderen van de tenen
-De tenen bestaan uit 14 beenderen. Elke teen
bestaat uit 3 kootjes behalve de grote
teen (phalangine ontbreekt)
-Basiskootje : phalange I
-Middenkootje : phalangine II
-Eindkootje : phalangette III
-De telling gebeurt van mediaal naar lateraal en Onderwijsleergesprek
van proximaal naar distaal.
zijde vergelijken, wat merk je dan op?
De lkr vermeldt de Latijnse naam.
Media: schets van de plantaire en dorsale
zijde of maquette
Synthese
Lkr deelt kaartjes uit, lln moeten deze bij het
juiste been hangen.
Herhaling en bord aanvullen. 8
van de tenen?
Analyse
Onderwijsleergesprek
- Hoeveel teenkootjes zien jullie in elke teen?
- Hoeveel teenkootjes zie je in de grote teen?
- Toon de verschillende teenkootjes
doceren
de verschillende kootjes en hun Latijnse
naam.
- Welke verschillende zijden kennen we al?
- Hoe zou de telling hier verlopen, denk aan
de middenvoetsbeenderen.
Doceren
Lkr. doceert dat we van proximaal naar
distaal tellen.
Synthese
Lkr deelt kaartjes uit, lln moeten deze bij het
juiste been hangen.
Herhaling en bord aanvullen 7
Benoemen en aanduiden van de
soorten beenderen op maquette
en schets.
De functie van de beenderen van
de voet kennen en begrijpen
2de lesprobleem: Tot welke soorten beenderen
behoren de beenderen van de voet?
2.Soorten beenderen:
-de voetwortelbeenderen = korte beenderen:ossa
brevia
-de middenvoetsbeenderen = lange beenderen:
ossa longa
-de teenkootjes = lange beenderen :ossa longa
-de sesambeentjes = platte beenderen :ossa
plana
3de lesprobleem: Welke functie hebben de
beenderen van de voet?
3.Functie
-Benig steunapparaat van het lichaam
-Het dragen en verdelen van het lichaamsgewicht
-Dient voor de aanhechting van spieren
2de lesprobleem: Tot welke soorten
beenderen behoren de beenderen van de
voet?
Analyse
Onderwijsleergesprek
Lkr duidt verschillende beenderen aan op het
skelet. De leerlingen moeten de
verschillende beenderen benoemen.
Lkr. toont de schetsen van de verschillende
beenderen en herhaalt de beenderen.
- Welke beenderen herkennen we in de
voetwortel?
- Welke beenderen herkennen we in de
middenvoet?
- Welke beenderen herkennen we in de
teenkootjes.
- Welke beenderen herkennen we in de
sesambeentjes?
Media:
- schets van het skelet
- schets van de verschillende beenderen
-schets van de plantaire en dorsale zijde
Synthese
Herhaling + aanvullen bord 5
3de lesprobleem: Welke functie hebben de
beenderen van de voet?
Analyse
Onderwijsleergesprek
Zijn voeten van essentieel belang bij het
lichaam? Waarom?
Wat vinden jullie het makkelijkst op 1 been of
op 2 benen staan?
Als je een massage uitvoert op de voet, op
wat werk je dan?

3. Lesafsluiting
a. Algemene synthese: herhaling
b. Verwerking: opdracht
c. Organisatorisch moment
Synthese
Herhaling en bord aanvullen
3
3. Lesafsluiting
-Geef de naam van het been dat meest
proximaal en lateraal ligt.
-Geef de naam van de 3 beentjes die samen
1 been vormen.
-Hoeveel beenderen tellen de tenen?
Verklaar?
Invuloefening(tijdslimiet: 3 min.)
Klassikale bespreking en foutenanalyse
a.d.h.v. de klassikale schets.
Klasagenda invullen
Klas in orde brengen
7
 De beenderen van de voet
Korte beenderen 1. Bouw
= ossa brevia
Lange beenderen Schets --------Voetwortel = tarsus Schets van
=ossa longa voet met --------Middenvoet = metatarsus Schets
voetvan
Platte beenderen indelingen dorsaal
voet
--------Tenen = digitus
= ossa plana plantair
Schets van
1.1. beenderen van de voetwortel:
Schets
voetvan
mediaal
voet
--Hielbeen = os calcaneus lateraal
Schets
--Sprongbeen = os talus
voet
plantair --Scheepvormigbeen = os naviculare }proximaal
--teerlingbeen = os cuboïde
--driewigvormigbeen = os cuneïforme }distaal Schets
mediale skelet
intermedium
1.2. beenderen van de middenvoet: laterale

-------------------------------------------------- voetwortel
Schets ------metatarsi I met plantair de sesambeentjes
voet ------metatarsi II
plantair ------metatarsi III } 5 middenvoetsbeenderen
------metatarsi IV
------metatarsi V
--------------------------------------------------teenkootjes
-telling gebeurt van lateraal naar mediaal
1.3. beenderen van de tenen:
Schets
----- Basiskootje= phalanges
voet
-----Middenkootje= phalangines
plantair
-----Eindkootje= phalangettes
-telling van mediaal naar lateraal en van proximaal naar distaal
-grote teen heeft geen phalangines
2. soorten beenderen
*lange beenderen(ossa longa) = teenkootjes en middenvoet
*korte beenderen(ossa brevia) = voetwortel
*platte beenderen(ossa plana) = sesambeentjes
3. Functie
*Steunapparaat
*Dragen en verdelen lichaamsgewicht
 UITGEDIEPTE LEERSTOF
Wanneer men over de anatomie van de voet begint moet men eerst een aantal termen beter
begrijpen! Deze zijn:
Mediaal= tibulair= in de middelllijn gelegen, naar het mediaanvlak toe
Lateraal= fibulair= zijdelings van het mediaanvlak weg
Plantair= naar de voetzoolzijde, buigzijde van de voet
Dorsaal= naar de rugzijde, strekzijde van de voet
Proximaal= meest naar het centrum of middelpunt gelegen deel
Distaal= verst van het middelpunt of centrum gelegen deel
Os= been
Ossa= beenderen

1. Bouw
Nu kunnen we beginnen met de eigenlijke leerstof
De voet kan met onderverdelen in 3 verschillende delen:
De voetwortel= tarsus, bestaat uit 7 beenderen
de middenvoet= metatarsus, bestaat uit 5 beenderen
de tenen= digitus, bestaat uit 14 beenderen
hieruit kunnen we besluiten dat de voet uit 26 beenderen bestaat, maar dit is een fout getal: aan
1 van de middenvoetsbeenderen bevinden zich de 2 sesambeentjes wat wil zeggen dat er dus
28 beenderen zijn.

1.1. De voetwortelbeenderen-Ossa tarsi

De voetwortel is door een gewricht verbonden met het scheenbeen en kuitbeen

We hebben de proximale en de distale voetwortelbeenderen.

Proximaal: het hielbeen= os calcaneus
het sprongbeen= os talus
het scheepvormig been= os naviculare
Distaal: het teerlingbeen= os cuboïde,
het driewigvormigbeen= ossa cuneiformes, deze bestaat op zich uit 3 beenderen:
os cuneiforme I of os cuneiforme
mediale
os cuneiforme II of os cuneiforme
intermedium
os cuneiforme III of os cuneiforme
laterale
Het hielbeen heeft ventraal gewrichtsvlak met het sprongbeen. Het sprongveen draagt het
gewicht van het lichaam over op de voet. Distaal zijn er gewrichsvlakken voor de hielbeen. De
kop draagt een gewrichsvlak voor voor het scheepvormigbeen. Het scheepvormigbeen ligt
tussen de kop van het sprongbeen en de drie wigvormige beentjes. Het teerlingbeen ligt tussen
het hielbeen en middenvoetsbeen IV en V aan de laterale zijde van de voet. De wigvormige
beentjes bevinden zich tussen het scheepvormig been en middenvoetsbeen I, II, III.

Dit deel bevat korte beenderen of ook wel ossa brevia genoemd. Ze zijn zoals de naam het zegt
“kort” en ongeveer even lang in lengte-breedte-diepte, je kan er geen uiteinden aan
onderscheiden.
1.2. De middenvoetsbeenderen- Ossa metatarsaia
De middenvoetsbeenderen= metatarsalia zijn gelegen tussen de voetwortel en de tenen met de
teenkootjes.
Men kan ze onderverdelen in 5 beenderen, deze heten metatarsi I, II, III, IV en V. Metatarsi I
bevindt zich aan de mediale zijde, de telling gebeurt dus van mediaal naar lateraal.

Aan de kop van het 1ste middenvoetsbeen= metatarsi I, dit is de kant van de dikke teen, zijn er 2
sesambeentjes (ossa sesamoïdea) aanwezig. Deze 2 beentjes die zich aan de distale epifyse
van het been bevinden zitten vast met gewrichtsbandjes en doen dienst als zuignap, als
vergroting van het steunvlak.

De middenvoetsbeenderen behoren tot de lange beenderen= ossa longa, met uitzondering van
de 2 sesambeentjes die tot de platte beenderen= ossa plana behoren.
1.3. De teenkootjes - ossa digitorum
Deze liggen distaal van de middenvoetsbeenderen. Ze bestaan uit 3 teenkootjes namelijk:
- Basiskootjes= Phalanges
- Middenkootjes= Phalangines
- Eindkootje= Phalangettes
Met uitzondering van de grote teen die geen middenkootje= phalangine heeft.
Wanneer we alles samentellen bekomen we 14 teenkootjes zoals eerder vermeld.
gewricht genummerd van proximaal naar distaal van I t.e.m. III. Elk teenkootje heeft een basis ,
een lichaam en distaal gewricht of anders gezegd proximale epifyse, diafyse en distale epifyse.
Het laatste kootje vertoont een nagelruwheid (tuberositas unguicularis).

De teenkootjes zijn lange beenderen want ze vertonen 2 epifyses en een diafyse zoals eerder
vermeld.
2. Type beenderen
Lange beenderen- ossa longa
De epifyse heeft een sponsachtig e beenstructuur. De diafyse heeft een compacte beenschors
en een grote centrale mergholte. Bv. Dijbeen, scheenbeen, kuitbeen, ellepijp en spaakbeen

Korte beenderen- ossa brevia

De korte beenderen hebben en sponsachtige beenstructuur centraal en zijn omgeven door een
compacte beenschors. Bv. De botstukjes van de hand en voetwortel

Platte beenderen- ossa plana

De platte beenderen bestaan uit een sponsachtige beenstructuur in het midden en een
compacte beenschijf aan binnen – en buitenvlak. Bv. Heupbeen, schouderblad, knieschijf

3. De functie
De functie van de voet is vooral het steunapparaat van het lichaam omdat onze voeten ons
gehele lichaam dragen. De voeten dragen en verdelen ook het lichaamevenwicht. De
beenderen van de voet dienen voor het aanhechten van de spieren om zo te kunnen bewegen
met de voeten.
 Invulblad: de beenderen van de voet

1. Verdeel de voet in zijn onderdelen.

2.Benoem de genummerde delen.

1…………………………………………………
2………………………………………………...
3………………………………………………...
4…………………………………………………
5…………………………………………………

3. Welk type been is hier aangeduid

6……………………………………………………..
7……………………………………………………..
8……………………………………………………..
9……………………………………………………..