Afstudeervisie

De commissie Brinkman ziet het verkeerd: een samenwerking met regionale omroepen is net de oplossing tegen de verschraling van de regionale dagbladjournalistiek.

Gegevens student: Student: Maaike Veeling Kuitenbrouwer Studentnummer: 1513139 Emailadres: maaike.veeling@student.hu.nl oktober 2010

Gegevens begeleider: Docent: Carel Deadline: 25 oktober 2010 Inleverdatum: 21

De commissie Brinkman ziet het verkeerd: een samenwerking met regionale omroepen is niet de oplossing tegen de verschraling van de regionale dagbladjournalistiek.
Bloedbad in de regio. Regiojournalist bedreigde diersoort. De lokale waakhond is zijn tanden kwijt. Laat het duidelijk zijn: het gaat niet goed met de regionale dagbladen in Nederland. De gehele dagbladjournalistiek zit in een neerwaartse spiraal, en in de regio komt dit het hardst aan: Oplages en abonnementen lopen terug, advertentie-inkomsten nemen af en redacties krimpen, met als gevolg dat de regionale dagbladjournalistiek verschraalt. Als er niet snel iets verandert, is er een grote kans dat het overgrote deel van de regionale dagbladen ten onder gaat. Om dit te voorkomen krijgt voormalig cultuurminister Elco Brinkman in 2009, samen met zes journalistieke toppers, de opdracht om een advies uit te brengen over innovatiemogelijkheden binnen de dagbladsector en de wijze waarop dit gefinancierd kan worden. Voor dit innovatiefonds stelt minister Plasterk 8 miljoen euro beschikbaar1. Op 23 juni 2009 presenteert de commissie Brinkman het rapport Een nieuwe editie. Het rapport geeft een goed beeld van de problematiek bij de Nederlandse dagbladen. In zijn conclusies gaat de commissie ook uitgebreid in op de problemen bij regionale dagbladen en concluderen ze dat deze er het slechtst aan toe zijn. Om de verschraling van de regionale dagbladen tegen te gaan, adviseert de commissie om regionale dagbladen te laten samenwerken met regionale omroepen in zogenaamde mediacentra. Ik denk dat dit allemaal leuk klinkt op papier, maar in de praktijk vooral veel geld gaat kosten in plaats van besparen. Mijn stelling is dan ook: De commissie Brinkman ziet het verkeerd: een samenwerking met regionale omroepen is net de oplossing tegen de verschraling van de regionale dagbladjournalistiek. Voordat ik hier verder op in ga, is het goed om eerst een beter beeld te krijgen van het probleem binnen de regionale dagbladjournalistiek. Daarnaast is het ook belangrijk om te kijken of het berhaupt wel belangrijk is dat de regionale dagbladen blijven bestaan. Neerwaartse spiraal Nederland telt op dit moment achttien regionale dagbladen. Toch is er een grote kans dat de lezers het over een paar jaar met een stuk minder moeten doen. De commissie Brinkman is zich hier duidelijk van bewust: Zonder de nijpende situatie bij de landelijke dagblad- en opiniepers te willen bagatelliseren, stelt de commissie vast dat de druk op de regionale pers bijzonder groot is. De commissie verwacht dat, als de verslechtering van de positie van de dagbladsector verder doorzet, de gevolgen voor de regio het zwaarst zullen wegen. 2 In 2006 was een kleine 60 procent van de Nederlandse huishoudens in het bezit van een krantenabonnement. In 2008 was dit al afgenomen met 10 procent, en met de jaren neemt dit aantal alleen maar verder af. Ook de oplages van de kranten zijn flink gedaald. De meeste kranten drukten in 2008 6 procent minder kranten, dan ze in 2006 deden.3 Naast de dalende oplages en de teruglopende abonnementen, komen er ook minder advertentiekosten binnen. Dit heeft met name te maken met de economische crisis en de concurrentie van nieuwe media (internet). Ook dit komt in de regio harder aan dan op landelijk niveau, aangezien het verschijningsgebied, en de markten waarop de dagbladen opereren, veel kleiner zijn.

NRC Handelsblad, (12-01-2009), Elco Brinkman leidt commissie innovatie kranten. Rapport Commissie Brinkman blz 8, (23-06-2009). De volgende editie. 3 Instituut voor Media Auditing (HOI), Cijfers oplages en aantal abbonees regionale dagbladen.

Minder inkomsten betekenen minder werknemers. In de laatste jaren hebben regionale dagbladen flink moeten snijden in hun redacties. De redacties zijn dus een stuk kleiner geworden maar moeten nog wel dezelfde hoeveelheid werk verrichten. Dit heeft grote gevolgen voor de kwaliteit van de regionale journalistiek. Langzaam maar zeker verschralen de regionale dagbladen. Het regent fouten in regiokranten Brandweerman Fred Wit werd door het Noordhollands Dagblad omgedoopt tot Fred Blus en in een artikel in de Gooi- en Eemlander over een kinderdagverblijf, werd het woord crche geschreven als crash. Fouten maken is menselijk, maar bovenstaande fouten hadden makkelijk voorkomen kunnen worden als er op de redactie wat meer tijd en mankracht was voor het verzorgen van de eindredactie. Dit is echter niet het geval. FHJ Factcheck controleerde in maart van dit jaar, 506 artikelen van zes regionale dagbladen op naamfouten. Het bureau kwam tot een verontrustende conclusie: In de 506 artikelen vond het bureau 228 fouten4. Zoals eerder gezegd is een vergissing maken menselijk, maar het feit dat er in bijna de helft van de artikelen een fout werd gevonden gaat veel verder dan een menselijke fout. Hoe kunnen lezers hun regionale dagblad nog serieus nemen als de journalisten niet eens een naam op de juiste manier kunnen spellen? Om hun geloofwaardigheid te behouden is het dus van groot belang dat regionale dagbladen weer meer aandacht kunnen besteden aan de eindredactie. Op dit moment blijkt dit moeilijk, omdat het aantal journalisten op de redactie is afgenomen, maar de hoeveelheid werk niet; de krant is er nu niet bepaald dunner op geworden. Voor het checken van feiten, en het voeren van eindredactie is simpelweg niet genoeg mankracht en tijd. Dit moet veranderen. Maar waarom is het nu zo belangrijk om die geloofwaardigheid van regionale dagbladen weer terug te krijgen? Welke functie hebben regionale kranten die landelijke kranten niet kunnen vervullen? Waakhond van de lokale democratie is zijn tanden kwijt Sinds de decentralisatie van de overheid, hebben de Nederlandse gemeenten steeds meer bevoegdheden gekregen. Werden voorheen alle belangrijke politieke beslissingen gemaakt in politiek Den Haag, tegenwoordig worden er ook veel belangrijke knopen doorgehakt op lokaal niveau. Een regionaal dagblad heeft de belangrijke taak om haar lezers op de hoogte te houden van de actuele ontwikkelingen binnen de lokale politiek. In de berichtgeving kan de krant haar lezers op de hoogte houden, en kritische vragen stellen bij politieke besluiten en het functioneren van de bestuurders. Deze belangrijke functie voor de democratie is zelfs vastgelegd in het redactiestatuut van de regionale dagbladen5. Het regionale dagblad heeft dus een belangrijke waakhondfunctie voor de lokale democratie. Toch lijken de meeste regionale dagbladen deze functie niet langer te kunnen vervullen. Door de bezuinigingen en de inkrimping van redacties is de werkdruk voor de overgebleven redacteuren sterk toegenomen. Het bijwonen van een raadsvergadering kost simpelweg te veel tijd. Het gevolg hiervan is dat de belangrijke waakhondfunctie van het regionale dagblad in gevaar komt. Uit onderzoek van dagblad Trouw blijkt dat het aantal raadsvergaderingen waar vrijwel nooit een journalist komt, toeneemt. Ruim een kwart van de gemeenten zag de laatste vijf jaar een afname6. Maar wie moet er dan de kritische vragen stellen tijdens deze vergaderingen? Toch kan de waakhondfunctie van de regionale journalist niet door iemand anders uitgevoerd worden. Regionale dagbladen staan het dichtst bij de lokale politiek.
De Nieuwe Reporter, (28-04-2010), Het regent naamfouten in regiokranten. Nederlandse Vereniging van Journalisten, (onbekend), Redactiestatuut dagblad. 6 Trouw, (24-06-2010), Pers laat lokale politiek steeds meer links liggen.
5 4

Landelijke kranten staan te ver weg, en weten niet wat er allemaal speelt op lokaal niveau. Het is dan ook van groot belang dat de regionale politieke verslaggeving weer uit het slop wordt gehaald zodat de regionale dagbladen blijven bestaan en zij hun belangrijke taken beter kunnen vervullen. Daarnaast moet de kwaliteit van de dagbladen worden verbeterd, zodat de dagbladen hun geloofwaardigheid behouden bij de lezers en daarnaast ook potentile abonnees en nieuwe lezers aanspreken. De commissie Brinkman komt met een oplossing Na drie maanden van onderzoek komt de commissie Brinkman in juni 2009 met haar oplossing tegen de verschraling en teloorgang van de regionale dagbladjournalistiek: De overheid bevordert een betere en gezondere journalistieke infrastructuur in de regio en stimuleert de vorming van fysieke of virtuele regionale mediacentra waarbij zowel print- en omroepmedia als nieuwe (online) initiatieven worden betrokken en alle mogelijke platforms een rol spelen.7 Kortom: Een samenwerking tussen regionale omroepen en regionale dagbladen, in zogenaamde mediacentra, zou volgens de commissie de oplossing zijn tegen de verschraling van de regionale dagbladjournalistiek. Dat klinkt allemaal leuk op papier. Samen sta je immers sterker dan alleen. Maar zitten de regionale dagbladen wel te wachten op een dergelijke samenwerking? En is zon samenwerkingsverband dan echt het redmiddel voor de teloorgang van de regionale dagbladjournalistiek? Sinds het rapport zijn er al verschillende pilot-projecten opgestart, waar regionale dagbladen samenwerken met hun collegas bij de omroep. Ruim een jaar later zijn de verschillende valkuilen, waarmee dit soort samenwerkingsverbanden gepaard gaan, steeds beter zichtbaar. In de praktijk ligt het dus niet zo eenvoudig als de commissie het in haar rapport liet geloven. Verschillende journalistieke culturen Om te beginnen is er een groot verschil in de bedrijfscultuur van een regionaal dagblad en een regionale omroep. Waar het regionale dagblad geheel afhankelijk is van zijn eigen inkomsten, wordt de regionale omroep gesubsidieerd door de overheid. Daarbij komt nog dat de twee media allebei verschillende organisaties hebben. Omroep en dagblad vallen weliswaar allebei binnen de journalistiek, maar de werkwijze is geheel anders. Dagblad de Gooi- en Eemlander werkte in 2009 een aantal maanden samen met regionale omroep RTi Hilversum. Na een paar maanden werd de samenwerking echter stopgezet. ,,Je moet je voorstellen dat er een samenwerking is tussen twee verschillende journalistieke culturen. Ook organisatorisch was er een te groot verschil. Hierdoor kon RTi weinig met de nieuwstips die wij gaven, en leverde het voor hun niet veel op, legt redactiechef Peter Schat, van de Gooi- en Eemlander uit. Berlusconi model Naast het verschil in de journalistieke culturen, komen dit soort samenwerkingsverbanden de pluriformiteit van de pers niet ten goede. Deze pluriformiteit is juist belangrijk voor de waakhondfunctie van de regionale dagbladen. Als er steeds meer wordt samengewerkt, worden er minder journalisten op belangrijke onderwerpen gezet. Men kan het immers zo van elkaar overnemen. In een discussieavond van de Noorder Pers Sociteit in april 2010, werd er uitgebreid gesproken over het verlies van pluriformiteit bij het samenvoegen van omroepen en dagbladen. Mediahistoricus Huub Wijfjes onderstreept die avond het belang van het behoud van pluriformiteit in de journalistiek: Anders krijg je het Berlusconi model en dat is toch wel het laatste wat wij hier willen. Het is dan ook niet voor niets dat de Mediawet vergaande samenwerkingsverbanden tussen verschillende journalistieke organisaties verbiedt8.
7
8

Rapport Commissie Brinkman blz 7, (23-06-2009). De volgende editie. Commissariaat voor de media, (29-12-2008), Mediawet 2008.

Dit zorgt immers voor mediaconcentratie. De commissie Brinkman heeft hier over nagedacht en wil deze wet dan ook versoepelen. Maar is er geen oplossing die vraagt om minder drastische veranderingen als een wetswijziging? De mediawet is er niet voor niets. Samenwerking = kostenbesparing Natuurlijk heeft een dergelijke samenwerking ook voordelen. Als de samenwerking goed loopt kan het de regionale dagbladen kosten besparen. Daarnaast krijgen regionale kranten die samenwerken ook nog subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Pers. Dit betekent dat er meer geld gestoken kan worden in de kwaliteit van de regionale journalistiek. Ideaal gezien wordt dit geld gestoken in de redactie en eindredactie van de dagbladen. Toch vraag ik mij sterk af of er in de praktijk wel geld overblijft voor het investeren in de redacties zelf. Samenwerken kost namelijk ook geld. Bij een vergaande samenwerking, waar de commissie voor pleit, is het voor de hand liggend dat beide organisaties in hetzelfde pand komen te zitten. Zon verhuizing is natuurlijk niet gratis, en kost waarschijnlijk een groot deel van de subsidie. Daarnaast kost het ook een hoop tijd. Je kunt twee journalistieke organisaties met verschillende bedrijfsculturen niet zomaar bij elkaar zetten en verwachten dat het meteen goed gaat. Dit moet in goede banen worden geleid, en voorafgaand aan de samenwerking is er een aanloopperiode nodig om de werkwijze van elkaar te leren begrijpen. De Gooi- en Eemlander werkt sinds juni 2009 samen met huis-aan-huisblad de Gooi en Eembode. De samenwerking werd ingeleid met een lange gewenningsperiode. ,,Wij zijn vanaf februari 2009 bij elkaar gaan zitten. Zon periode is namelijk belangrijk om elkaar te leren kennen, en onderlinge strubbelingen te voorkomen, legt Peter Schat uit. De samenwerking kan misschien wel kosten besparen, maar gaat dus ook veel tijd en geld kosten. Is het niet beter om al dit geld volledig in de dagbladjournalistiek te steken? WijLimburg.nl In september 2009 werd het media-initatief WijLimburg.nl door het Stimuleringsfonds voor de Pers uitgekozen tot pilotproject9. Deze samenwerking tussen Het Financieel Dagblad, Omroep L1 en boekuitgever Limburgse toppers, moet laten zien of het samenwerken zoals de comissie Brinkman voorstelt, ook werkelijk kan helpen om de kwaliteit, winstgevendheid en pluriformiteit te verhogen. Ruim een jaar later blijkt dat het idee van de commissie in praktijk toch niet goed werkt. ,,Per 1 januari houdt de huidige samenwerking op, vertelt oprichter Gerrie Coerts van WijLimburg.nl. De belangrijkste pilot, die twee jaar zou duren, loopt dus voortijdig af. De reden hiervoor is voor Coerts duidelijk: ,,Er is veel vraag naar een site als WijLimburg, en het levert ook wel wat geld op, maar de krant wordt er niet beter van. De site van Coerts heeft bovendien weinig gehad aan de samenwerking. ,,Eigenlijk maken wij vrijwel alle content zelf, legt hij uit. Volgens Coerts, die onder andere werkzaam was bij de NOS en nog steeds werkzaam is bij het Financieel Dagblad, is de mislukte samenwerking met name te wijten aan het grote verschil tussen dagblad en omroep. ,,Uiteindelijk, of je nu naar de landelijke omroepen kijkt of naar de regionale, begint het nieuws bij de krant. De productie bij de omroep ligt namelijk een stuk lager. Het maken van een item is veel duurder en kost veel meer tijd dan het schrijven van een stuk, verklaart hij. De, door de commissie aangewezen, pilot is dus niet geslaagd. Coerts kan dan ook kort zijn met zijn conclusie: ,,De commissie Brinkman had het bij het verkeerde
9

Het Stimuleringsfonds voor de Pers, (16-09-2009), Bestuursbesluit crossmediaal platform WijLimburg.nl

eind. De belangrijkste pilot rondom het idee van het samenwerken in mediacentra is dus mislukt. Voordat al het geld wordt gestoken in deze gedoodverfde mislukte oplossing, lijkt het mij beter om iets nieuws te bedenken. Conclusies en aanbevelingen Samen sta je sterk en twee weten meer dan n. Samenwerken is niet per definitie verkeerd. Twee journalistieke organisaties met totaal verschillende bedrijfsculturen samen laten werken klinkt echter leuk op papier, maar valt in de praktijk vies tegen. Samenwerkingsverbanden tussen regionale dagbladen en omroepen veroorzaken mediaconcentratie en zijn slecht voor de pluriformiteit van de journalistiek. Dit is niet te rijmen met de belangrijke waakhondfunctie die regionale dagbladen moeten vervullen. Om voor zon samenwerking ook nog eens wetswijzigingen door te voeren gaat wel erg ver. Stop al die tijd en energie liever in een oplossing die echt werkt. Een goede oplossing voor de problematiek waarin de regionale dagbladen zich bevinden is echter lastig te vinden. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat de regionale dagbladen terug gaan naar hun roots. Regionaal nieuws is een niche, en daar moeten zij gebruik van maken. Laat het duidelijk zijn dat er dus ook niet maar n oplossing is voor de verschraling en teloorgang van de dadbladjournalistiek. Wat in de ene regio werkt, werkt niet vanzelfsprekend in alle andere regios. Elke regio is per slot van rekening verschillend. Het is belangrijk dat regionale dagbladen hun lezers onder de loep nemen en goed kijken naar de behoeftes en kenmerken van deze groep. Ten slotte lijkt het mij verstandig om een nieuwe commissie te laten kijken naar de problematiek in de regionale dagbladjournalistiek. Misschien kan deze nieuwe commissie wel met een goede oplossing komen, in plaats van een smak geld te investeren in een oplossing die van tevoren al gedoemd was om te falen.

Bronnenlijst:
NRC Handelsblad, (12-01-2009), Elco Brinkman leidt commissie innovatie kranten. http://www.nrc.nl/media/article2118524.ece/Elco_Brinkman_leidt_commissie_innovatie_kra nten Geraadpleegd op 04-10-2010 De Gelderlander, (17-12-2008), Steun aan krant goed voor t land. http://www.gelderlander.nl/voorpagina/4217298/Steun-aan-krant-goed-voor-t-land.ece Geraadpleegd op 09-09-2010 Villamedia, (28-07-2010), Meer kwalitatieve regionale nieuwsmedia. http://www.villamedia.nl/opinie/bericht/omschakeling-naar-kwalitatieve-regionalejournalistiek-nodig/ Geraadpleegd op 09-09-2010 Blog van journalist Henk Blanken, (31-05-2009), Poen, porno en sport: is regionaal nieuws de volgende niche? http://www.henkblanken.nl/?p=831 Geraadpleegd op 02-09-2010 Trouw, (2-07-2008), Regionale krant wordt tandloze waakhond. http://www.trouw.nl/achtergrond/deverdieping/article1715106.ece Geraadpleegd op 15-09-2010 Het Parool, (23-06-2009), Internettoetslag moet krant redden. http://www.parool.nl/parool/nl/30/ECONOMIE/article/detail/249755/2009/06/23/Internettoes lag-moet-krant-redden.dhtml Geraadpleegd op 15-09-2010 Rapport Commissie Brinkman, (23-06-2009). De volgende editie. http://www.nrc.nl/multimedia/archive/00232/TCITP_rapport_23-06_232451a.pdf Meerdere malen geraadpleegd. De Nieuwe Reporter, (28-04-2010), Het regent naamfouten in regiokranten. http://www.denieuwereporter.nl/2010/04/het-regent-naamfouten-in-regiokranten/ Geraadpleegd op 02-09-2010 Student Content, (mei 2010), Regionale nieuwsvoorziening in de verdrukking. http://www.studentcontent.nl/communicatie_en_journalistiek/journalistieke_kwaliteit/regiona le_nieuwsvoorziening_in_de_verdrukking Geraadpleegd op 09-09-2010

Blog van Alexander Pleijter, (01-04-2010), De regionale krant 2.0. http://www.toekomstvandejournalistiek.nl/2009/04/de-regionale-krant-20/ Geraadpleegd op 15-09-2010 Guardian, (16-05-2009), Where the hell do we go now? http://www.guardian.co.uk/media/2009/mar/16/regional-newspapers-redundancies Geraadpleegd op 02-09-2010 Guardian, (maart 2009), Does regional journalism have a future? http://www.guardian.co.uk/media/2009/mar/16/does-regional-journalism-have-future Geraadpleegd op 02-09-2010 Instituut voor Media Auditing (HOI) http://www.hoi-online.nl/318/Opvraagmodules.html Meerdere malen geraadpleegd. Bakker, Pieter, (2009). Communicatiekaart van Nederland. Kluwer, Amsterdam. Geraadpleegd op 14-09-2010 De Nieuwe Reporter, (24-12-2008), Bloedbad in de regio. http://www.denieuwereporter.nl/2008/12/bloedbad-in-de-regio/ Geraadpleegd op 02-09-2010 De Journalist, (17-09-2009), Krant en omroep samen in WijLimburg.nl http://www.dejournalist.nl/nieuws/bericht/krant-en-omroep-samen-in-wijlimburg.nl/40624/ Geraadpleegd op 02-09-2010 MediaNed, (22-06-2010), Samenwerking RTV Oost en De Stentor. http://www.medianed.com/2010/06/22/samenwerking-rtv-oost-en-de-stentor/ Geraadpleegd op 02-09-2010 Limburgse Courant, (18-09-2009), Stimuleringsfonds kiest WijLimburg als pilot regionale mediacentra. http://www.limburgsecourant.nl/nieuws/economie/maastricht/2344/stimuleringsfonds-kiestwijlimburg--als-pilot-regionale-mediacentra-.html Geraadpleegd op 09-09-2010 Villamedia, (21-07-2010), Samenwerking in Gelderland. http://www.villamedia.nl/nieuws/bericht/samenwerking-in-gelderland/48794/ Geraadpleegd 02-09-2010 Villamedia, (20-08-2010), Hyperlokale proef van start. http://www.villamedia.nl/nieuws/bericht/hyperlokale-proef-van-start/49393/ Geraadpleegd op 02-09-2010 Coets, Gerrie, Oprichter WijLimburg.nl. Tel: 06-51760038, email: redactie@wijlimburg.nl Gesproken op 04-10-2010 Schat, Peter, Redactiechef dagblad De Gooi- en Eemlander Tel: 0613778126, email: p.schat@hdcmedia.nl Gesproken op 04-10-2010

Stichting Regionale Omroep Overleg en Samenwerking (ROOS) Tel: 035-6210875 email: roos@roosrtv.nl Internet: http://www.roosrtv.nl NRC Handelsblad, (20-07-2010), Proeven om verschraling lokaal nieuws te stoppen; Media De overheid trekt 8 miljoen euro uit voor vijftien projecten die de afkalving van regionale kranten moeten tegengaan. http://www.lexisnexis.com.www.dbproxy.hu.nl/nl/business/results/docview/docview.do?doc LinkInd=true&risb=21_T10128006158&format=GNBFI&sort=BOOLEAN&startDocNo=1& resultsUrlKey=29_T10128006161&cisb=22_T10128006160&treeMax=true&treeWidth=0&c si=259064&docNo=1 Geraadpleegd op 15-09-2010 BN de Stem, (onbekend), Regionale kranten en Omroep Brabant doen onderzoek naar samenwerking. http://www.lexisnexis.com.www.dbproxy.hu.nl/nl/business/results/docview/docview.do?doc LinkInd=true&risb=21_T10128006158&format=GNBFI&sort=BOOLEAN&startDocNo=1& resultsUrlKey=29_T10128006161&cisb=22_T10128006160&treeMax=true&treeWidth=0&c si=256089&docNo=2 Geraadpleegd op 15-09-2010. Instituut voor Media Auditing (HOI) http://www.hoi-online.nl/318/Opvraagmodules.html Meerdere malen geraadpleegd. Nederlands Dagblad, (september 2009), Nood is bij regionale kranten het hoogst. http://www.lexisnexis.com.www.dbproxy.hu.nl/nl/business/results/docview/docview.do?doc LinkInd=true&risb=21_T10128006158&format=GNBFI&sort=BOOLEAN&startDocNo=1& resultsUrlKey=29_T10128006161&cisb=22_T10128006160&treeMax=true&treeWidth=0&c si=316966&docNo=7 Geraadpleegd op 15-09-2010 Rapport Commissie Brinkman, (23-06-2009). De volgende editie. http://www.nrc.nl/multimedia/archive/00232/TCITP_rapport_23-06_232451a.pdf Meerdere malen geraadpleegd. Het stimuleringsfonds voor de pers, (16-09-2009), Bestuursbesluit crossmediaal platform WijLimburg.nl. http://www.stimuleringsfondspers.nl/Internet/Subsidie/Bestuursbesluiten/Id/329/Besluit/Bestu ursbesluit/Jaar/2009/Lightbox/page.aspx/978 Meerdere malen geraadpleegd. Commissariaat voor de media, (29-12-2008), Mediawet 2008. http://www.cvdm.nl/content.jsp?objectid=8835 Geraadpleegd op 15-09-2010 Nederlandse Vereniging van Journalisten, (onbekend), Redactiestatuut dagblad. http://www.nvj.nl/caos/voorbeeld-redactiestatuut-dagblad Geraadpleegd op 21-10-2010