Você está na página 1de 6

MARCELO MELLO Curso de gaita de boca (2010) http://www.marcelomelloweb.cjb.

net/

15

3. SOL LA SI DO RE
6
6 7
7
8
cic...
Os ccrccios c cscalas odcn scr associados a variacs rinicas ara cnriqucccr scu
csiudo; scqucncias dc noias curias c longas odcn or ccnlo dcscnvolvcr a nudana dc un
orifcio ara ouiro, ou ccrciiar a rcsiraao raida (quasc rcflca"} ncccssaria ara o
dcscnvolvincnio da vclocidadc (csuuo cucIonIo}.

Repertrio sugerido para estudo inicial (Songbook harmonica):


Os Fnstoncs (icna do dcscnIo aninado}
Pnuucu (Vivaldi}

Acrcdiio quc o arcscniado aqui, orianio, ossa noricar os csiudos iccnicos dc cscalas
dcsdc ccrccios lasicos aic o dcscnvolvincnio dc iccnicas avanadas, lasiando conlinar cnirc
si as infornacs acina (scqucncias dc noias, riinos cic.}. Na vcrdadc acrcdiio, nais do quc cn
qualqucr ccrccio iccnico, na conscicncia c scnsililidadc do csiudanic dc rcconIcccr suas
dificuldadcs c sc cncnIar cn sucra-las, dc forna oljciiva, acicnic c nciodica. Isso
csccialncnic con rclaao s nusicas do rccriorio. nais valc scnrc una nclodia difcil
sucrada airavcs da conrccnsao c ircino dos irccIos nais conlicados, quc un ccrccio
nusical alsiraio cono una cscala.

5 5. . E EF FE EI IT TO OS S E E T T C CN NI IC CA AS S E ES SP PE EC CI IA AI IS S
A gaiia rcsondc adniravclncnic aos novincnios c coniracs os nais nninos da
nossa loca c do nosso iraio vocal, dos lalios aic o incio da gargania. Cada cqucna variaao
odc criar un novo cfciio sonoro, c alcn dos nais conuns, lisiados aqui, odc-sc caialogar nais
dc irinia iios dc son" difcrcnics quc odcn scr iirados dc una gaiia (ara naiorcs infornacs
consulic o Cunto du Gutu, indicado na Bibliografia}. Aqui vao os nais inorianics.

5.1. Respirao
Nossa rcsiraao c conirolada rincialncnic clo
diafragna, un nusculo siiuado alaio do ulnao . Quando
inalanos a cuula do diafragna sc dolra ara laio,
conira as vsccras, o quc crniic aos ulncs sc
candircn ara rccclcr oigcnio. Quando calanos, o
diafragna rclaa ara cina, conira os ulncs, ajudando a
cclir dclcs o ar usado. Essc iio dc rcsiraao c cIanada
dc resp1roo obdom1no1. cn vcz dc cicndcr so o iora
sucrior, c rincialncnic a larriga sc candc ara laio
c laia o diafragna duranic a insiraao, c conirai-sc c
cnurra o diafragna duranic a ciraao. Enircianio, ao
rcsirar, a naioria das cssoas coniracn o csinago c
clcvan os onlros, nuna osiura rcalncnic "anii-naiural".
E o rinciro oljciivo cn ccrccios dc rcsiraao c ionar
conscicncia c raiicar a rcsiraao aldoninal.
MARCELO MELLO Curso de gaita de boca (2010) http://www.marcelomelloweb.cjb.net/

16
A gaiia c un dos oucos insiruncnios dc soro cn quc ianio a insiraao quanio a
ciraao sao usados ara roduzir scu son. Con isso, o conirolc dc rcsiraao na gaiia c nuiio
nais sinlcs; raiicancnic rcsiranos"clo insiruncnio, quando iocanos; c or isso qualqucr
caacidadc rcsiraioria sinlcs scria icoricancnic suficicnic ara cccuiar na gaiia os ccrccios
arcscniados aic aqui.
No cnianio, o ccrccio da caacidadc rcsiraioria ianlcn c or isso un ouco nais
conlicada dc sc ircinar na gaiia. Dcvc scr ircinado o conirolc ianio da nsuuo quanio da
cxuuo, ara cada un dos ccrccios lisiados alaio.
Conirolar a ciraao (ou a insiraao} lcnia c conlcia da caacidadc do
ulnao, cn 4, 6, 8, 10 ... ulsacs, auncniando gradaiivancnic o nuncro dc
ulsacs;
Ecrciiar a coniraao do diafragna con aiaqucs curios c fornics dc rcssao con
a coniraao dos nusculos da larriga ara cirar (cono sc fossc iossir"} c ara
insirar (cono sc lcvassc un susio"}. Eirar c insirar a caacidadc conlcia
do ulnao cn 3, 4,5, 6 ... aiaqucs ou coniracs scguidas, aic quc iodo o ar scja
cirado ou insirado.
Dascado nas coniracs do ccrccio acina, conirair os nusculos da larriga
raidancnic, cirando c insirando golcs lcn curios dc ar a cada coniraao
(csuuo cuIonIo) . Auncniar gradaiivancnic a vclocidadc cn 80, 90, 100,
110 cic. ulsacs or ninuio, c susicniar o naino dc icno ossvcl.

5.2. Surdina e Vibrato (wah-wah)
A surdIna c o alafancnio, dc alguna forna, da roduao dc son dc un insiruncnio
nusical. O vIbrato c una cqucna variaao rcgular dc aliura (gravc c agudo}, ossvcl cn quasc
iodos os insiruncnios nusicais. Na gaiia, a surdina c conscguida cnvolvcndo a gaiia con as
naos cn forna dc cuula, do forna quc a sada do ar fiquc alafada. Con isso, o ar funciona
cono un alafador", incdindo a vilraao nornal das alIcias. As noias sacn cniao un ouco
nais gravcs, una coisa nnina, c or isso c difcil crcclcr difcrcnas no son; assin, o vilraio so
odc scr crcclido con a alicrnancia cnirc o son fccIado (con surdina} c o son alcrio (scn
surdina}. Eniao no vilraio c inorianic a vclocidadc da alcriura c fccIancnio da cuula
fornada clas naos. Ha un ouiro iio dc vilraio, nuiio nais difcil dc sc rcalizar, quc c cIanado
dc vIbrato de garganta (ou guturaI); sua roduao c rcalizada nuna variaao da iccnica dc lcnd
(vcr caiulo S.S}, variando lcvcncnic a aliura das noias dirciancnic na gargania.


Repertrio sugerido para estudo inicial (Songbook harmonica):
Notc Fcz (Franz Crulcr}
OI SIcnundouI (folclorc ancricano}

MARCELO MELLO Curso de gaita de boca (2010) http://www.marcelomelloweb.cjb.net/

17
5.3. Articulao:
A nguu odc sc usudu uu ncu ou utucu notus dccntcncntc, us quus nudun o
coodo dus notus c udconun un uucdudc dc son u gutu. Essus utcuuocs odcn sc
ussocudus con uuus suIus uudus, cono dzcndo "tu" ou "Iu" ou "du" ou "Iu" ou "gu" ou u,
ctc. Atcuuocs tunIcn odcn sc ctus cc suuuc dcszu do uIo suco uu ou du gutu c
ccoocundo-o cn un to dc Ico du nodu gutu. Atcuuocs suo nus uccs utzundo u
cnIocuduu dc Ico, nus odc sc ctus tunIcn usundo o Ioquco dc nguu. (cirado do siic
Cunto Du Gutu vcr Bibliografia}.
A ariiculaao c un oiino ccnlo dc cono a gaiia rcsondc a qualqucr novincnio da
loca cn ioda sua cicnsao. ossvcl or ccnlo o ccrincnio dc sc iocar una nclodia con
lcira uundo (nu gutu) u ctu uo ncsno tcno, icniando aroinar ao naino o son da
ariiculaao na gaiia con o son da ariiculaao nornal do idiona.
Repertrio sugerido para estudo inicial (Songbook harmonica):
LcuoznIo (Caciano Vcloso}
A ncu ustu (CIico Ccsar}
A n oung (Dcailcs}
Ycstcdu (Dcailcs}

5.4. Tongue blocking (ou vamping) :
Usundo cstu tccncu, ucodcs tncos c ncodu odcn sc tocudos uo ncsno tcno.
Nonuncntc c tocudo un ucodc contcndo u notu du ncodu, c cntuo us notus do ucodc suo
Ioqucudus con u nguu. Ectos snucs odcn sc conscgudos uIndo c ccIundo u
cnIocuduu ou dcszundo u gutu dc unu notu soudu uu un ucodc. (cirado do siic TIc JTJU
Stc vcr Bibliografia}.
Ou scja, o acordc c roduzido rciirando-sc a lngua da gaiia, no linguado" (vcr caiulo
anicrior}. E isso odc scr fciio dc nancira rinica c rcgular, scguindo ou nao o riino da nclodia (c
a ncssc caso icn-sc dois riinos, o da nclodia c o dos acordcs -- difcil dc rcalizar}. Duranic a
cccuao dos vanings, c inorianic nao sc csqucccr da nclodia a ariir da qual sao iocadas as
Iarnonias; caso conirario, cnirc ouiras coisas, o gaiiisia odc sc crdcr na cccuao da nclodia.
Ccralncnic a lngua lloqucia dois ou ircs orifcios do lado csqucdo da noia da nclodia,
o lado nais guuc, iradicionalncnic associado ao aconanIancnio Iarnnico. Mas s vczcs o
aconanIancnio odc scr fciio con noias nais ugudus, u dctu da noia da nclodia.
inorianic cniao scr caaz dc cccuiar as duas ossililidadcs, con vanings nais gravcs ou
nais agudos quc a noia da nclodia.
Ouiro cfciio arccido con o vaning c a conlinaao dc noias con inicrvalos (vcr
CaptuIo ?} grandcs, ianando con a lngua os orifcios cnirc csias noias. Surgcn assin as
quIntas (ianando un orifcio con a lngua c dciando soar scus adjaccnics}, as oItavas c as
stImas, (ianando dos orifcios con a lngua c dciando soar scus adjaccnics}. Un irinado
cnirc csias noias (una variaao raida cnirc as noias, rovocada clo novincnio raido da
lngua} c cIanada dc Tongue SwItcb SbImmer.

MARCELO MELLO Curso de gaita de boca (2010) http://www.marcelomelloweb.cjb.net/



18
Repertrio sugerido para estudo inicial (Songbook harmonica):
VIcn tIc sunts go nucIng n (folclorc ancricano}
Asu Huncu (Luiz Conzaga /Hunlcrio Tcicira}


5.5. Trinados ou shakes
Un Iuuno (sIuIc) c u udu utcnuncu cntc dos uos uduccntcs. Os Iuunos suo
snu uos tnudos, nus os ntcuuos nuocs quc l/2 ton. Huunos suo nonuncntc ctos
Iuunundo u cuIcu dc un udo uu outo, nus tunIcn odc sc cto noucndo u gutu, ou
conInundo os dos nouncntos. Huunos nus sostcudos odcn ncu Icnds (cirado do siic
Cunto Du Gutu vcr Bibliografia}.

5.6. Bends
lasianic difcil sc clicar o quc caiancnic, ou ncsno dc quc onu sao roduzidos
os lcnds. Os csiudos cicnificos solrc o assunio ainda sao oucos. Dasicancnic o quc aconiccc
no lcnd (cn inglcs dolrar", flcionar"}, c una nudana dc alguna aric da loca, quc nuda a
corrcnic dc ar dc ial forna quc a alIcia da gaiia nao conscguc nais vilrar nornalncnic c assa
a roduzir una noia nus guuc. Mas a forna cono isso aconiccc crniic un conirolc csanioso
da cntonuuo da noia, dc ial nancira quc odc vir a sc iornar quasc insiiniivo. Alcn disso, os
lcnds icn un iinlrc cculiar quc Iojc c quasc un csicrcoiio do quc o son dc una gaiia dcvc
scr.
Essc c un asccio do lcnd. O ouiro diz rcsciio s noias quc clc roduz. Elas anlian
as ossililidadcs nclodicas c Iarnnicas do insiruncnio, ossililiiando noias quc a gaiia a
rincio nao odc roduzir; c a forna c o lugarcs ondc sao roduzidas crniic gaiia sc adcquar
a sisicna nusical do llucs dc nancira visccral, a onio dc nao sc odcr disiinguir qual ossa icr
vindo rinciro, o lcnd ou o llucs.
Para nudar a corrcnic dc ar assando cla gaiia, odc-sc nudar a cnlocadura,
acriando ao naino o lico na gaiia. Eu cIano cssc iio dc lcnd dc Icnd dc Iocu, c nao arovo
nuiio scu uso, clo alcancc liniiado c iinlrc fraco, aagado. O vcrdadciro" lcnd c fciio na
guguntu, so afinando" no iraio lucal. Na vcrdadc, o novincnio c nais ou ncnos o ncsno quc o
dc sc falar un CU" lcn guiural, rofundo na gargania.
A roduao dc lcnds c un iralalIo dcnorado c iralalIoso, quc sc dcscnvolvc dc acordo
con o auncnio da caacidadc da roria nusculaiura cnvolvida. Quanio nais sc fizcr, nclIor
vai sair, ncsno quc no conco os rogrcssos ossan scr lcnios.
Conccc no orifcio 4, asirado. Conccc a asirar lcniancnic c volic sua aicnao ara
dcniro, ara a loca. Ha un lugar caio na gargania quc quando flcionado roduz o lcnd. Elc so
surgira dcois quc a nusculaiura csiivcr ircinada; cnquanio isso a icndcncia c a gargania sc
csrcncr ianio quc acala coriando a sada do ar. Quando isso aconiccc c un lon sinal; c nos
noncnios dc anics dcssc coric do ar quc concan a surgir nudanas na noia, quc dcois sc
anliarao c criarao os lcnds.
As figuras alaio nosiran irccIos dc un raio " do novincnio da lngua c iraio vocal
na roduao dc lcnds, con o alio da gargania sc csirciiando aic sc fccIar inicirancnic (o arquivo
conlcio odc scr accssado no Cunto du Gutu vcr Bibliografia}.

MARCELO MELLO Curso de gaita de boca (2010) http://www.marcelomelloweb.cjb.net/

19


Quando iivcr ccricza quc alguna difcrcna dc son c roduzida scnc quc vocc icnia
roduzi-la (c nao s vczcs, dc nancira csarsa c inconirolada}, c uiil ircinar os lcnds con os
scguinics ccrccios.
A. icniar roduzir un lcnd o nus ongo ossuc;
B. icniar colocar uusus cnirc varios lcnds scguidos. A rcsiraao nao odc rclaar,
ncn a flcao da gargania ara o lcnd; o coric da noia dcvc scr fciio con ariiculaao da
loca;
C. icniar aiacar a noia ja con Icnd, flcionando a gargania anics dc concar a
asirar, nuna coniinuaao naiural do ccrccio anicrior.

Esscs ccrccios dcvcn scr rcciidos ara ircinar os lcnds cn cudu oco.
Os ccrccios alaio rcrcscnian una scgunda fasc dc csiudos da roduao dc lcnds,
rclacionados conlinao con noias soradas, c quc odcn inclusivc scr ircinados con
auncnio gradaiivo dc vclocidadc.


5.7. Notas em bends

As ossililidadcs dc lcnd na gaiia Vancr sao as scguinics.



Pcla figura, odcn-sc crcclcr varios onios.
MARCELO MELLO Curso de gaita de boca (2010) http://www.marcelomelloweb.cjb.net/

20
Ha lcnds cn noias usudus c lcnds cn noias soudus. Esics uliinos sao
roduzidos da ncsna nancira quc os rinciros, nas acnas nas noias agudas. Para a
fornaao dc cscalas, aconanIancnios cic., sao nais usados os lcnds usudos.
Por noiivos fsicos, as aliuras ossvcis das noias dc un lcnd vao aic un scnton
nus ugudo quc a noia oosia do orifcio. Assin, or ccnlo, no orifcio 2 o lcnd odc
alcanar aic a noia fa (F}, un scniion nais agudo quc o ni sorado (E}; no orifcio 3 o
lcnd odc alcanar aic a noia la (Al}, un scniion nais agudo quc o sol sorado (C}
cic.
Con isso, cn un ncsno orifcio odcn scr roduzidos varias noias con o lcnd. O quc
dccorrc quc a roduao dc cudu unu dcsias noias ossvcis dcvc scr ircinada cn
scuudo, arcndcndo fornas dc sc conirolar c afinar o lcnd.
Eisiirian assin ircs afinacs lasicas ara o lcnd. o Icnd ntco, o lcnd rofundo"
do qual falanos aic aqui, o nco Icnd, c o quuto dc Icnd; csics dois uliinos sao
roduzidos con una concnsaao no fornaio do lico, scn flcionar nuiio a gargania.
Fcarc quc a figura acina rcrcscnia as noias ja dc acordo con a osiao da loca (dos
lalios, do lico} quc sc dcvc usar ara roduzi-las; a osiao da loca ara afinar o
lcnd cn sol (Cl} no orifcio 2 asirado c cquivalcnic , or ccnlo, osiao da
loca ara afinar o la (A} no orifcio 3 (ncio lcnd}.
A forna dc tuIutuu dos lcnds scguc assin o ncsno rincio. A dircao da
flccIinIa" quc rcrcscnia a noia asirada varia dc acordo con a rofundidadc do
lcnd.


No conco, anics do inicianic conscguir conirolar a afinaao, o lcnd c usado so cono
un cfciio" a nais, ara dcsiacar algunas noias, dar-lIcs un iinlrc csccial. Nada
conira csia raiica; nas a roduao conirolada dc lcnds odc ianlcn nos Ialiliiar a
dar noias nao disonvcis a rincio na gaiia. Dois ccnlos uicis, ara ircinar a
roduao dos lcnds cono noias, nao cono cfciios.

Você também pode gostar