FACULTADE DE FILOLOXA DEPARTAMENTO DE FILOLOXA GALEGA

As Linguas da Romania
Francisco Fernndez Campo

GUA DOCENTE E MATERIAL DIDCTICO

2011/2012

FACULTADE DE FILOLOXA. DEPARTAMENTO DE FILOLOXA GALEGA AUTOR: Francisco Fernndez Campo Edicin electrnica. 2011 ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicacin total ou parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrnico, mecnico, gravacin, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.

1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA:

1.1. Descricin da materia:

Nome: As linguas da Romania Cdigo: G5081129 Carcter: Obrigatoria no Grao de Linguas e Literaturas Modernas (Maior de Filoloxa Romnica).

Curso: 1 Cuadrimestre: 1 Crditos: 6 ECTS

1.2. Profesor encargado: Francisco Fernndez Campo 1.3. Lugar e horario de titoras:

Despacho 104, Facultade de Filoloxa. Luns, Martes e Mrcores, de 10h a 11h e de 12h a 13h.

2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIN A materia As Linguas da Romania entrncase no mdulo de Introduccin Filoloxa Romnica, do que tamn forma parte a outra materia de 1 curso (2 cuadrimestre) A Literatura Romnica Medieval no contexto europeo. Dito mdulo ten como finalidade esencial proporcionar ao alumno unha visin transversal e globalizadora da familia das linguas romnicas e da xnese e desenvolvemento das literaturas que se expresan nesas linguas. Asemade, esta materia facilitar a comprensin da Romania como espacio lingstico e cultural diferenciado no seo da tradicin lingstica e cultural europea. As linguas da Romania cntrase nos aspectos lingsticos do mdulo, como presentacin previa disciplina cientfica Lingstica Romnica. Polo tanto, o alumno adquirir un coecemento fundamental sobre cales e cantas son as linguas e dialectos

romnicos, onde se falan, cal a sa orixe, como se fraguou o proceso de individualizacin de cada unha delas a partir do latn, a historia da sa formacin e cales son os principais problemas de estandarizacin, tanto individualmente como en conxunto, e tanto a nivel oral como escrito. Por ltimo, introducirase ao alumno no mtodo comparativo-contrastivo que lle permitir afacerse cos mecanismos de aprendizaxe de varias linguas afns vez.

3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS A) Os obxectivos fundamentais da materia son os seguintes:

presentacin xeral do panorama lingstico da Romania, A formacin, estructura, marco xeogrfico e sociolingstico das linguas romnicas, A introduccin ao concepto de variacin lingstica e de codificacin e estandarizacin das linguas neolatinas

Comprensin e anlise das diferentes nocins aplicadas realidade lingstica romnica, tales como a unidade e variedade do "continuum" romnico, o proceso de fragmentacin lingstica, bilingismo e diglosia, dialectalizacin e contacto de linguas.

Aplicacin prctica da aprendizaxe de linguas romnicas afns: mtodo de intercomprensin lingstica.

B) As competencias que adquirir o alumno unha vez superada esta materia sern as seguites:

Comprensin da Romania como espacio lingstico en Europa e no mundo. Coecemento dos mecanismos que explican a evolucin lingstica dende o latn ata as linguas e variedades romnicas.

Adopcin dun mtodo de anlise comparatista que supere a fragmentacin dos estudos especializados.

4. CONTIDOS DA MATERIA

4.1. ESQUEMA

BLOQUE A: A ORIXE DAS LINGUAS ROMNICAS. 1. A familia lingstica indoeuropea. Principais caractersticas da familia e das sas ramas. 2. O grupo de linguas itlicas. 3. O latn. O protorromance.

BLOQUE B: AS LINGUAS ROMNICAS. 4. A familia das linguas neolatinas. Clasificacin das linguas romnicas. 5. Historia, xeografa e tipoloxa das linguas romnicas. 6. Dialectos e variedades minorizadas.

BLOQUE C: LINGSTICA ROMNICA PRCTICA. 12. Intercomprensin grfica, fontica e fonolxica das linguas romnicas. 13. Intercomprensin morfolxica das linguas romnicas. 14. Intercomprensin lxica das linguas romnicas.

4.2. DESENVOLVEMENTO TEMTICO BLOQUE A: Os contidos do bloque A cntranse nas orixes das linguas romnicas, tanto a primixenia, comn a numerosas linguas euroasiticas - O Indoeuropeo-, como inmediata - o latn-. Farase unha presentacin bsica das distintas ramas e subfamilias de linguas indoeuropeas (tema 1), continuando coa familia itlica que pertence o propio latn, como lingua nai das linguas romnicas (tema 2). Por ltimo, analisarase a evolucin dende o latn ata a fase intermedia entre o latn e as linguas romnicas, decir, o protorromance. Tema 1:

O Indoeuropeo, lingua reconstruda. Hipteses inductivocomparativas. O protoindoeuropeo. Orixe e asentamento xeogrfico.

As ramas lingsticas do Indoeuropeo. Linguas atem e linguas centum. As ramas de linguas mortas: tracio, frigio, hetita, tocario, ilirio, vnetomesapio, macedonio-peonio e sculo.

As ramas de linguas vivas: indoirania, armenia, balto-eslava, albanesa, helnica, xermnica, cltica e itlica.

Tema 2:

O osco O umbro Os dialectos sablicos O falisco

Tema 3:

O latn e os seus periodos: preliterario, clsico e tardo A expansin do latn O protorromance, base das linguas romnicas Influencia do latn escrito e do latn cristin O proceso de fragmentacin do protorromance

BLOQUE B: Cntrase na presentacin de todas e cada unha das linguas, dialectos e variedades minorizadas romnicas, a sa clasificacin e tipoloxa, e a sa situacin xeogrfica e sociolingstica actual. Tema 4:

A familia das linguas neolatinas Hipteses de clasificacin das linguas romnicas O grupo iberorromance O grupo galorromance

O grupo retorromance O grupo italorromance O grupo balcanorromance

Tema 5:

Historia e formacin de cada unha das linguas romnicas Distribucin xeogrfica das linguas e dialectos romnicos Tipoloxa das linguas romnicas

Tema 6:

Lingua e dialecto Lingua de estado, lingua administrativa, lingua oficial, lingua de cultura Dialectos e variedades minorizadas Situacin sociolingstica e socio-poltica das linguas, dialectos e variedades minorizadas romnicas

BLOQUE C: Bloque marcadamente prctico, adicado intercomprensin das linguas romnicas. Amosarase ao alumno a idea de que as linguas romnicas son tan prximas que o falante dunha delas pode comprender con facilidade as demais. A aplicacin prctica farase en principio con catro ou cinco linguas: espaol, portugus, francs, italiano e romans. Trtase de comprender e non tanto de falar ou escribir, decir, de adquirir competencia pasiva a travs do estudo das similitudes e as diferenzas bsicas entre as linguas romnicas, sen perder nunca de vista o latn, fonte comn a todas elas. Tema 7:

A Ortografa e os alfabetos As vocais As consoantes

Tema 8:

O sustantivo e o adxectivo Os artigos

Os pronomes Os numerais O verbo Os elementos de relacion sintctica

Tema 9:

Similitudes e diferencias lxicas Lexemas Prefixos Sufijos O patrimonio lxico hereditario As innovacins lxicas

4.3. BIBLIOGRAFA BSICA. BACH, S. et alii, Quadrivio romanzo: dall'italiano al francese, allo spagnolo, al portoghese, Accademia della Crusca, Firenze, 2008.

FERNNDEZ REI, F. e SANTAMARINA FERNNDEZ, A (eds.)., Estudios de sociolingstica romnica. Linguas e variedades minorizadas, USC, Santiago de Compostela, 1999.

GARGALLO, J.E., Les llenges romniques, Empries, Barcelona, 1994.

GARGALLO, J.E. e BASTARDAS, M R., Manual de lingstica romnica, Ariel, Barcelona, 2007.

GLESSGEN, M.D., Linguistique romane: domaines et mthodes en linguistique franaise et romane, Colin, Paris, 2007.

KLINKENBERG, J.M., Des langues romanes: introduction aux tudes de linguistique romane, Duculot, Paris, 1994.

METZELTIN, M., Las lenguas romnicas estndar: historia de su formacin y su uso, Academia de la Llingua Asturiana, Oviedo, 2004.

NADAL FARRERAS, J.M., Las 1001 lenguas, Aresta, Girona, 2008.

PCKL, W. et alii, Introduccin a la lingstica romnica, Gredos, Madrid, 2004.

POSNER, R., Las lenguas romances, Ctedra, Madrid, 1998.

REINHEIMER, S. e TASMOWSKI, L., Pratique des langues romanes, Harmattan, Paris, 1997.

RENZI, L. e ANDREOSE, A., Manuale di linguistica e filologia romanza, Il Mulino, Bologna, 2006.

SCHMIDELY, J. et alii, De una a cuatro lenguas, del espaol al portugus, al italiano y al francs, Arco libros, Madrid, 2001.

TAGLIAVINI, C., Orgenes de las lenguas neolatinas, FCE, Madrid, 1993.

VRVARO, A., Linguistica romanza: corso introduttivo, Liguori, Napoli, 2001.

WALTER, H., La aventura de las lenguas en Occidente. Su origen, su historia y su geografa, Espasa, Madrid, 1997.

5. INDICACINS METODOLXICAS. As clases tericas van dirixidas s explicacins dos contidos fundamentais dos temas do programa. As clases prcticas centraranse no bloque C, mediante a aprendizaxe interlingstica contrastiva.

Haber unha exposicin terica de cada tema, impartida polo profesor nas clases presenciais. O alumno deber, posteriormente, desenvolver o tema e presentar un comentario ao mesmo, tras a pertinente pesquisa e consulta bibliogrfica, nas clases interactivas. Ao final de cada bloque, o alumno presentar un traballo crtico escrito, con conclusins. O profesor guiar aos alumnos sobre os aspectos fundamentais a desenvolver; para iso utilizaranse as titoras personalizadas. 6. DISTRIBUCIN DA CARGA DOCENTE.

ACTIVIDADES

HORAS PRESENCIA IS

FACTOR HORAS DE TRABALL O AUTNO MO

TOTAL

Clases tericas Clases interactivas debates/comentarios en clase Traballos Prcticas laboratorio Titoras Total

10 10 10 2 11 2 45

1.5 1.5 3 15 2 1.5

15 15 30 30 22 3 115

25 25 30 32 33 5 150

CRONOGRAFA TEMTICA: O calendario de desenvolvemento de cada bloque temtico ser aproximadamente o seguinte:

BLOQUE A: SETEMBRO-OUTUBRO BLOQUE B: OUTUBRO-DECEMBRO BLOQUE C: DECEMBRO-XANEIRO

7. SISTEMA DE AVALIACIN. A avaliacin continua. A asistencia s clases e actividades presenciais obrigatoria e non menor do 90% das horas estipuladas. Ademis dos comentarios-resumo de cada tema e do traballo crtico de cada bloque, anteriormente indicados, todos os alumnos elaborarn alomenos dous exercicios prcticos en cada bloque temtico, que presentarn oralmente na clase. O bloque C ser avaliado directamente mediante a realizacin de exercicios prcticos na aula. Para todos aqueles alumnos que non superasen a avaliacin contnua, haber un exame final terico-prctico sobre a totalidade do temario. A porcentaxe de cada un dos aspectos avaliados ser o seguinte:

Aspecto

Criterios

Instrumento de avaliacin

Peso avaliativo

Asistencia e participacin

- participacin activa na clase - participacin nos debates

- control de asistencia - notas do prof. s intervencins nos 20%

debates Dominio dos conceptos da materia - comentarios e - calificacin do 80%

exposicins na clase profesor - traballos escritos - prcticas de laboratorio