Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
jrwfA'k v
ufxuf
awmf0ifpx
H m; trsdK;orD;rsm;
t&Sit
f *P (vSn;f ul;)
yHEk ydS rf w
S w
f rf;
yHEk ydS f
jyKpkol
t&Sit
f *P (vSn;f ul;)
pDpOfol
t&Sif Ouo
H
apmvif;ausmf
mgnaychi@gmail.com
rmwdum
aus;Zl;wif&Sdjcif; ................................................................................................. 1
yPmr ESifh y#dnmOf ............................................................................................ 3
'ge\vuPm'dpwku ........................................................................ 65
'geESifh oHo&m&SnfrI ........................................................................... 66
taMumif;okH;yg;jynfhpkHrS tvSLjzpfjcif; .................................................. 67
tvSLray;aomol(2)OD; ........................................................................ 68
'geukodkvftjym;rsm; ........................................................................... 69
'gew&m;\tusdK;w&m;rsm; .................................................................. 71
'ge\tusdK;ay;BuD;rm;zGHUNzdK;&ef taMumif;(6)yg; ................................... 72
vufiif;tusdK;ay;&ef t*Fg(4)yg; .......................................................... 72
'ger[kwfaom 'geig;rsdK; ..................................................................... 73
tcef;-4 awmf0ifpx
H m; ckZK w& m trsKd ;orD; ............................................................................. 76
ckZKw&m\twdwfZmwfaMumif; a&S;qkawmif; ....................................... 77
ckZKw&m\ ypKyefb0 ......................................................................... 77
ckZKw&maomwmyefwnfjcif; ............................................................... 77
omrm0wDwdkY uRwfwrf;0ifjcif; ............................................................ 78
ckZKw&m\twdwfuHrsm; tusdK;ay;ykH ................................................... 79
ckZKw&mESifh wd0kwfygVdawmf .............................................................. 81
"ruxduwdkY odrSwfzG,f ...................................................................... 82
"ruxdu av;rsdK; ............................................................................... 82
"ruxdu t*Fg(5)yg; .......................................................................... 83
awmf0ifpHxm; {w'*fbGJU&&Sdjcif; ............................................................ 84
tcef;-5 awmf0ifpx
H m; omrm0wD trsKd ;orD; ......................................................................... 87
omrm0wD\ twdwfZmwfaMumif; a&S;qkawmif; ................................... 88
b'0wDjynf a&m*E&uyfqdkufa&mufjcif; .......................................... 88
ola|;BuD;ESifh ola|;uawmfBuD;wdkY uG,fvGefjcif; ................................... 89
]omrm0wD}[k trnf&jcif;ESifh
aCmouola|;BuD;\ arG;pm;orD;jzpfjcif; ........................................... 89
omrm0wDonf Oawerif;\ rdzk&m;jzpfvmjcif; ................................... 90
rm*@D\ &efNidK; ................................................................................... 91
omrm0wDwdkY w&m;xl;&&Sdjcif; .............................................................. 92
rm*@Dukef;wdkufjcif; ............................................................................. 92
omrm0wD\ arwmpdwfxm; ................................................................. 94
rm*@D\ aemufqkH;vufeuf ............................................................... 95
omrm0wDwdkY\ twdwfb0rS tukodkvfuH .......................................... 95
rm*@D\ b0ed*kH; ................................................................................ 96
arwmw&m; ........................................................................................ 97
aus;Zl;wif&jdS cif;
aus;Zl; txl;wifxkdufolrsm;udk'Dae&mrSwqifh aus;Zl; (txl;) wif&Sdyg
aMumif; ajymyg&ap/
xkdYaMumifh
1/
pma&;oltm;i,fpOfrSonf,aeYxd avmuD? avmukw&mpmay
rsm; oifMum;ay;onfhtjyif bufaygif;pkHrS tm;ay;csD;ajrmufvsuf&Sdaom &ef
ukefwkdif;? vSnf;ul;NrdKUe,f? ykdufBuD;0J&Gm? ta&SUausmif;? r[m0dZdwm&mr pmoif
wkduf q&mawmf a'gufwm t&Sifa&0wmvuFm& q&mawmf tm;vnf;aumif;?
2/
&efukefNrdKU EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuokdvfrS ygarmucsKyf
q&mawmftrSL;&Sdaom ygarmu? uxdu? enf;jyq&mrsm;ESifh vlynm&Sifrsm;
tm;vnf;aumif;?
3/
pma&;ol\ crnf;awmf (OD;oHacsmif; (c) OD;pdefPf)+ r,fawmf
a':0kdif; (c) a':vSjrifh? nDi,f armifvSpkd;OD;+racsmpkwkdYtm;vnf;aumif;?
4/
rlv&[ef;'g,umrBuD; a':odef;jrifh (atmif&wemyGifhqDpuf
rdom;pk? vSnf;ul;) tm;vnf;aumif;?
5/
odumxyf&[ef;'g,um 'g,dumrrsm;jzpfMuaom (OD;bkd;acG;)+
a':cifpdef rdom;pk (vSnf;ul;)? OD;wufjym;+a':jrifhMunfrdom;pk (vSnf;ul;)ESifh
OD;&Jrif;pkd;+a':&D&D0if;rdom;pk awmifOuvmwkd htm;vnf;aumif;?
6/
pmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf rwnfvLS 'gef;ay;aom a'gufwm
OD;jrifhxGef;+a':EG,fEG,fOD;xGef;? om;BuD; vrif;xGef;? om;i,f wm&mxGef;
rdom;pk (qpf'eD? Mopaw;vs) ESifh tjcm;tvSL&Sifrsm;tm;vnf;aumif;?
7/
tcufcJaygif;pkHudk ausmfjzwfvsuf pmtkyfjzpfay:vma&;twGuf
BuD;MuyfpDpOfay;onfh t&SifOuHo? rsufESmzHk;ESifh twGif;tjyiftqifrsm; ulnD
aqmif&Gufay;onfh apmvif;ausmfwdkYtm;vnf;aumif; aus;Zl;(txl;)wif&Sdyg
w,f/ xkdYjyif ukd,ftm;? Pftm;? "etm;wdkYjzifh tzufzufrS tm;ay;Muol
yk*K dvftoD;oD;wdkYtm;vnf; aus;Zl;wif&Sdygw,f/
t*P
qpf'eD?Mopaw;vs
t&Sift*P (vSnf;ul;)
t&Sift*P (vSnf;ul;)
YX;WZ
t&Sift*P (vSnf;ul;)
]awmf0ifpx
H m; trsdK;orD;rsm;}[l&m...
]awmf0ifpx
H m;trsKd ;orD
H ;rsm;}[l&m ]awmf0if}[laom a0g[m&udk ]pH}udk
jrefrmtbd"meftusOf;csKyf ]]pH-e^pef^ t&nftcsif;EdIif;,SOf&ef tajccHjyKxm;aom
t&m/ EdIif;,SOftyfaomt&m/ taumif;qkH;erlem}} [kvnf;aumif;? ]]awmf0ife^awmf0if^(Oypm) awmfav;0 0ifouJhodkY jrifhjrwfol}}[kvnf;aumif; zGifhjyxm;
ay&m tvdk awmf0ifpx
H m;[lonf pHerlemxm;&ef taumif;qk;H jzpfonfh awmfav;0
0ifouJhodkY jrifhjrwfol}}[k t"dym,f&ay\/ t"dym,f twdkif;yif avmu
vifom;tay: &mEIef;jynfhopm&SdNyD; tdrfaxmifa&; vlrIa&;wdkYvnf;uRrf;usif?
rif;a&;pdk;a&;wdkYvnf; &Sif;vif;aqmifGufwwfaom tr&m[laomtrsdK;orD;?
Am&mPoDrif;\ t*ra[oDvkyf&ef ajymqdkrIudk vufcHrIrjyKbJ vifom;udE&mESifh
opm&SdpGm aygif;azmfaom udE& D? a0E&mrif;tay: armifao&if r,fygvdkufao
r,f? rcGJbl;qdkonfh r'Da '0D[laom trsdK;orD;? Elema&m*gpGJaeaom vifawmfarmif
aomwdaoeudk rcGJbJ a&yla&csrf; urf;vSrf;aom orLv[laom trsdK;orD;tm;jzifh
av;a,mufaomtrsdK;orD;wdkYudk awmf0ifpHxm;avmuf awmfav;0[k owfrSwfMu
ay\/ ,if;trsdK;orD;av;a,mufwdkYonfum; Zmwfawmfvm trsdK;orD;rsm;yifjzpf
\/ xdkYjyif omrefvlom;wdkYu awmf0if\[k owfrSwfcHxm;&olvnf; jzpf\/ ,if;
wdkYum; t&d,m r[kwf? omrefykxkZOfwdkYom jzpfay\/ (qkdvkdonfrSm tr&mpaom
av;OD;wkdYonf Ak'vufxufwGif xif&Sm;jcif;r[kwf? tavmif;awmfb0wGifom
xif&Sm;aom trsdK;orD;rsm; jzpf\[lvkd/)
aAm"dr@dKif oAkwPfawmf\ tmEkabmfawmfaMumifh w&m;rif;tjzpf
odkY a&mufawmfrlaom jrwfAk'onfum; ]]igonf w&m;rif;tjzpfudk &&SdawmfrltyfNyD/
,cktcg vltaygif;jzifh tusdK;r&Sd? vltrsm;udk ta&;xm;&efrvdk? twkr&Sdjrwfaom
zvormywfcsrf;omudk cHpm;awmfrltHh}} [k ESvkH;oGif;jcif;rjyKbJ y&dowfav;yg;
tv,f0,f cif;xm;tyfaom jrwfaom bk&m;&Sif\ae&m xdkifaeawmfrlvsuf t*Fg
&Spfyg;ESifhjynfhpkHaom toHawmfjzifh "rudkxkwfazmfcJh\/ ,if;odkY "rudkxkwfazmf&m
tukodkvftrIwdkYudk jyKvkyfolrsm;udk tyg,fav;yg;udkjyvsuf aMumuf vefYap&ef
ESdyfuGyf w&m;awmfudka[mawmfrl\/ ukodkvftrIwkdYudk jyKvkyfolrsm;udkum; b0*f
xdkifaeapbdtvm; ewfjynfcsrf;omwdkYudkjyvsuf w&m;awmfukd a[mMum;awmfrl\/
,if;odkY a[mMum;NyD;aemuf yk*Kd vftvdkuf tusifh*kPfxl;ESifhxl;jcm; udkufnDolwkdYtm;
]{w'*fbx
UJG ;l }udk ay;tyf omoemawmfwGif awmf0ifpHxm;oltjzpf owfrSwfawmfrl
cJhay\/
Oyrmtm;jzifh pMu0aw;rif;onf pMum&wem\tpGrf;tmEkabmfaMumifh
pMumrif;\ pnf;pdrfudk &&SdNyD;aemuf ]]igonf pMumrif;tjzpfodkY a&muf&SdNyD? ,cktcg
t&Sift*P (vSnf;ul;)
(1) t|Kywd
= oufqdkif&mtrIudpwkdY uRrf;usifaMumif; t
axmuf txm;cdkifvkHjcif;?
(2) tm*re
= a&S;a&S;b0wdkYvnf; ,if;trIudpwkdY uRrf;
usifcJhjcif;?
(3) pdP0 oD
= ,if;trIudpt
ay: avhusufrIrsm;jcif;?
(4) *kPwda&uwm = *kPftm;jzifh xl;cRefvGefuJjcif;/
xdak v;rsKd ;wdYk teuf jrwfA'k \
awmf0ifpx
H m;{w'*fbUJG xl;rsm;udk &&Sad omol
wdkYteuf tcsdKUrSmwpfrsdK;? tcsdKUrSmESpfrsdK;? tcsdKUrSmokH;rsdK;? tcsdKUrSmav;rsdK;vkH;ESifh jynfhpkH
Muonf[k qdk\/ ,if;pHawmf0if {w'*fbGJUxl;udk&&SdolwdkYrSm ta&twGuftm;jzifh
&[ef;a,mufsm; (41)OD;? &[ef;rde;f r(13)OD;? vl0wfaMumiftrsdK;om;(11)OD;ESihf vl0wf
aMumiftrsdK;orD;(10)OD;wdkY ay:xGef;vmcJhay\/ ,if;wdkYteuf pmtkyf
awmf0ifpHxm;trsdK;orD;rsm;t& awmf0ifpHxm;{w'*fbGJUxl;udk&&SdMuaom vl0wf
aMumif trsdK;orD; (10)OD;taMumif;wkdYudkom a&;om;okawoejyKrnfjzpfygonf/
trsdK;orD;(10)OD;rS tjcm;aom&[ef;r(ax&Dr)tjzpf xif&Sm;aom trsdK;orD;
wdkY\taMumif;rsm;udkvnf;aumif;? Zmwfawmfvm tr&m? udE&D? r'D? orLv[laom
trsdK;orD;wdkY\taMumif;rsm;udkvnf;aumif; usrf; a&;om;azmfjyrnfum;
r[kwfygay/
xdkYaMumifh ]Ak'v
ufxuf awmf0ifpx
H m; trsKd ;orD;rsm;}[laom pmtkyaf cgif;
pOfjzifh ]a*gwr jrwfpGmbk&m; oufawmfxif&Sm;&SdpOftcgu awmf0ifpHxm;{w'*fbGJUxl;
wdu
Yk kd &&Scd MhJ uaom vl0wfaMumif trsKd ;orD;q,fO;D } [laom t"dym,fudk azmfTef;jyoae
ay\/
,if;awmf0ifpHxm; trsdK;orD;rsm;ESifh &&SdcJhaom {w'*fbGJUxl;wdkYrSm
atmufygtwdkif;yif jzpfay\/
(1) awmf0ifpHxm; okZmwm trsdK;orD;
yXro&P*re {w'*fbGJU (yxrqkH; o&P*kHokH;yg;wnfjcif;)?
(2) awmf0ifpHxm; 0domcg trsdK;orD;
'g,D{w'*fbGJU (tvSLay;jcif;)?
(3) awmf0ifpHxm; ckZKw&m trsdK;orD;
"ruxdu{w'*fbGJU (w&m;a[mjcif;)?
(4) awmf0ifpHxm; omrm0wD trsdK;orD;
arwm0D[m&D{w'*fbGJU (arwmw&m;jzifhaejcif;)?
(5) awmf0ifpHxm; Ow&m trsdK;orD;
psm,D{w'*fbGJU (psmef0ifpm;jcif;)?
YX;WZ
10
t&Sift*P (vSnf;ul;)
tcef;-2
awmf0ifpx
H m; okZmwm trsdK;orD;
vlom;onf ywf0ef;usifESifh ae\/ ywf0ef;usifqdk;ESifhvnf; awGU&\/
ywf0ef;usifaumif;ESifhvnf; BuHK&\/ 0ef;usifqdk;u raumif;usdK;udk pDrHay;ouJhodkY
0ef;usifaumif;u aumif;usdK;udk zefwD;ay;\/ aumif;usdK;udk t&om&Sd&Sd cHpm;vdkMu
aomfvnf; qdk;usdK;udkrl aMumufwwfMu\/ vefYwwfMu\/ xdkodkYjzpfjcif;rSm "rwm
yifjzpf\/ vlUywf0ef;usifonf aMumufp&mwdYk jzifh 0ef;&Hae\/ vefYp&mwdYk jzifh umqD;
ae\/ a&BuD;\/ rdk;onf;xefpGm Gm\/ awmrD;avmif\/ avrkefwdkif; wdkuf\/
,if;odYk aom obm0ab;tE&m,fwYdkonf vlom;wdYk tm; Ncdr;f ajcmufvsuf &SMd uay\/
vlom;wkdYonf ,if;odkY aMumufvefYMuojzifh tm;udk;&SmMu\/ cEmukd,f
twGif;vnf; &SmMu\/ tjyifvnf; &SmMu\/ obm0ab;&efwdkYudk tZw
tpGrf;jzifh wGef;vSefMu\/ r&onfh tqkH; awmif;yefwdk;vQdK;Mu\/ awmawmifudk
vnf; awmif;yefMu\/ a&udkvnf; wkd;vQdK;Mu\/ ajrudkvnf; c,Mu\/ rD;udk
awmif;yefzkdYvnf; 0efrav;ouJhokdY avudk awmif;yefzdkY&efvnf; toihfay/ rdrdxuf
pGrf;tm;BuD;oludk taMumufydkcJhMu\/ tvefY,dkcJhMu\/ awmif;yefwdk;vQdK;Mu&mrS
tm;udk;p&mtjzpf rSwfxifvmMu\/ odkYjzifh udk;uG,frItrsdK;rsdK;wdkY ay:ayguf&\/
,if;udk;uG,frIrsm;rSm azmif;yGoxuf azmif;yGvm\/
ordkif;rwifrDumvrSonf vlom;wdkYonf opfyif? awmawmif? a&? ajr?
ork'&m tp&SdonfwdkYudk udk;uG,f&mtjzpf rdrdwdkY\pdwful;wnfhovdk udk;uG,frIjyKcJh
Mu\/ odYk aomf ud;k uG,f &mtppf [kwo
f nfr[kwo
f nfuu
kd m; rnforl Q uGu
J jJG ym;jym;
rodMuay/ tarSmifvrf;wGif prf;w0g;0g; avQmufvSrf;aeolrsm;ESifhom wlMu\/
r[mou&mZf (103)ck? uqkefvjynfhaeYwGifum; avmu udk;uG,f&mtppf ay:
aygufvm\/ ,if;udk;uG,f&mtppfrSm a*gwrjrwfAk'yif jzpf\/ ,if;Ak'&wem
12
t&Sift*P (vSnf;ul;)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
vd\
k / tu,f om;OD;a,musmf ;udk &&Syd gvQif oifanmifapmifeh wfrif;tm; CemEdYk jzifh
ylaZmfrIudk jyKygtHh}}[k qkawmif;cJhav\/ xdkqkawmif;rItwdkif; okZmwmolaX;orD;
onf ],o} [laom olaX;om;wpfa,mufESifh tdrfaxmifusNyD; om;wpfa,mufudk
yxrqkH;arG;zGm;cJhav\/ xdkom;\trnfudkvnf; cifyGef;onf\trnfuJhodkYyif
],o owdo
Yk m;}[lyif rSnfhac:cJhMuav\/ xdkYaMumifh okZmwmolaX;uawmfonf
ESpfpOfESpfwdkif; uqkefvjynfhaeY anmifapmifhewfrif;tm; CemEdkYqGrf;jzifh
AvdewfpmauR; ylaZmfyocJhonfrSm ,cktBudrftygt0if tBudrfESpfq,fcefY wdkifcJh
ayNyD/
CemEdq
Yk rG ;f uyfvLS rIEiS phf yf rSwzf ,
G f
okZmwmolaX;uawmfonf bk&m;tavmif;awmf\ bk&m;jzpfrnfh uqkef
vjynfhaeYom yxrqkH;tBudrf qkawmif;jynfh anmifyifapmifhewftm; CemEdkY
qGrf;jzifh ylaZmfyojcif;um; r[kwfay/ pifppfaomfum; xdkESpf xdktBudrfrS a&S;vGef
cJhaom ESpfaygif;ESpfq,fcefYavmufuyif qkawmif;jynfh anmifyifapmifhewftm;
CemEdkYqGrf;jzifh ylaZmfyocJhjcif; jzpf\/ tb,fhaMumifhqdkaomf okZmwmolaX;uawmf
\om;onf ,oolaX;om;jzpfaomaMumifyh if/ ,oolaX;om;onf bk&m;tavmif;
bk&m;jzpfrnfh xdkESpfxdktcsdefyif tdrfaxmifus olaX;pnf;pdrfudkyif tjynfht0
cHpm;aeayNyD/ ,if;taMumif;udkaxmufqaomf okZmwmolaX;uawmfonf om;
qkawmif;rI jynfh0ojzifh vGefcJhaomESpfaygif;ESpfq,fcefYu tpjyK xdkanmifyifapmifh
ewftm; ESpfpOfESpfwdkif; uqkefvjynfhaeY CemEdkYqGrf;jzifh AvdewfpmauR; ylaZmf
yorIjyKcJhaMumif;um; xif&Sm;\/
okZmwmtrsdK;orD;\ om;qkawmif;rIudkMunfhaomf xdkacwfumv&Sd
tdE,
d trsKd ;orD;xkonf om;a,mufsm;&&S&d eftwGuf anmifyifapmifeh wfrsm;tm; ylaZmf
yorI&SdcJhaMumif; odEdkifay\/ ,aeYacwfumvvnf; tdEd,&SdtrsdK;orD;rsm;onf
]]okZmwmom;qkawmif;&m anmifyifrS tacgufrsm;udkcGg aoG;NyD;aomufaomf om;
a,mufsm;av;&onf}}[k ,kHMunfqJ? tokH;jyKqJyif jzpf\/ ,cktcg0,f okZmwm
om;qkawmif;&mXme anmifyif? a&S;a[mif; ewfuGef;? a&uefESifh tcsdKUtcsdKUaom
kyfwkawmf qif;wkawmfwdkYudk avhvmawGU&SdEdkif\/
CemEdq
Yk rG ;f csuf&ef pDryH Hk
okZmwmolaX;orD;onf a*gwrbk&m;tavmif;\ 'ku& p&d,m ajcmufEpS f
jynfhajrmufonfh uqkefvjynfhaeY anmifapmifhewftm; Avdewfpmudk jyKvdkaom
aMumifh CemEdkYqGrf;csuf&ef pDrHcJh\/ ,if;odkY pDrHykHudkazmfjy&m ynm&Sifq&mESpf
a,mufwkdY\ t,ltqESpfrsdK;wkdYudk uGJjym;pGm awGU&av\/ ,if;ESpfrsdK;wdkYwGif
14
t&Sift*P (vSnf;ul;)
16
t&Sift*P (vSnf;ul;)
onf aTcu
G Ef iS Yf wuGaom CemEdYk qrG ;f udk cH,al wmfrNl yD; tvd&k &dS modYk <uawmfryl guke}f }
[kavQmufMum;\/ wpfzefvnf; okZmwmolaX;uawmfonf ]]uREfkyf\vkdtifqE
jynfh0ouJhodkY oif\vdktifqEonfvnf; jynfh0ygap}} [kqkawmif; aTcGuf
iJu
h u
G jf cif;r&Sb
d J olr\tdro
f Ykd jyefcahJ v\/ ,if;odYk uyfvLS NyD; rdrt
d rd o
f Ykdjyefaomfvnf;
okZmwm\pdwfwGif bk&m;tavmif;awmfjzpfaMumif; roday/ anmifapmifh ewfrif;[k
om rSwfxifav\/
bk&m;tavmif;awmfonf xdkif&mrSx anmifyifudkvufsm&pfvSnhf\/ xdkY
aemuf CemEkdYqGrf;aTcGufudk ,laqmifae&&mjrpfurf;odkY <uav\/ bk&m;
tavmif;awmfonf ,if;jrpfurf;&Sd ]okyw
|d w
d a&csKd ;qdy}f a&csdK;awmfrNl yD; wpfcak om
opfyif&dyf ta&SUt&yfodkY rsuf
1 ESmrlvsuf xdkifum xef;oD;rSnfhtaphcefY (xef;oD;rSnfh
vHk;cefUr[kwf) yrmP&Sdaom qGrf;vkyfaygif; av;q,fhudk;vkyfudk r,kwfrydk bkOf;ay;
awmfrl\/ ,if;av;q,fhudk;vkyfaom EdkYCemqGrf;onf bkk&m;jzpfNyD;aemuf ow
owm[ (av;q,fhudk;&uf) ywfvkH; aAm"dyif\teD;t&yf vSnfhvnfaom jrwfAk'
twGuf av;q,fhudk;&ufMum tpmtm[m&jzpfav\/ xdkav;q,fhudk;&uftwGif;
jrwfAk'tzkdY tjcm;aom tpmtm[m&[lonf rvkday/
CemEdYk qrG ;f udk bkO;f ay;NyD;aomtcg bk&m;tavmif;onf aTcu
G u
f ,
kd u
l m
]]tu,f igonf ,aeY bk&m;jzpfygrlum; aTcGufonf a&nmodkY qefygapom;/
tu,f bk&m;rjzpfygrlum; a&pkefodkYarsmygapom;}} [k t"d|mefjyK ae&&m
jrpfaMum arQmav\/ xdak Tcu
G o
f nf jrpfv,frS tawmif&pS q
f ,fcefY a&nmodYk qef
0JjrKyfum umVe*g;rif;\ bkAH rd mefoYkd a&mufNyD; uukoef? aumP*k?H uy[laom
a&S;bk&m;okH;qlwdkY\aTcGufokH;vkH;atmuf wnfav\/ xdkYaemuf bk&m;tavmif;
onf aAm"dyifoYkd <uawmfrcl \
hJ / vrf;aomwd,
jrufxrf;orm; vSLaom jruf&pS q
f yk f
udk BuJjzefYaomtcg ty&mZdwyvifayguf ,if;yvif aeawmfrl\/ ,if;odkYae
awmfrlpOf tmemygepsmefudk 0ifpm;aeawmfrl&m aer0ifrDa'0ykwrm&fudk atmifjrif
awmfrl\/ nOfhOD;,mrf ykaAed0goPf? oef;acgif,mrf 'dApuKPfudk &awmfrl
cJh\/ rdk;aomuf,mrfum; oAkwPfudk& bk&m;tjzpfokdY a&mufawmfrl\/
xdktcsdefonfum; r[mou&mZf(103)ck? uqkefvjynfh? Ak'[l;aeY aetkPfwufcsdef
yif jzpf\/
xl;jcm;aomqGr;f ESprf sdK;
omoemawmf0,f jrwfA'k t
m;vSL'gef;MuaomqGr;f wdYk wiG f tjcm;tjcm;aom
qGrf;wdkYxuf tusdK;tmedoifBuD;rm;NyD; tcsif;csif;wlrQ tusdK;0dygufwlrQukefaom
qGrf;wdkYonf ESpfrsdK;om&Sd\/ ,if;qGrf;ESpfrsdK;rSm(1) ,ck okZmwmvSL'gef;aom CemEkdYqGrf;ESifh
18
t&Sift*P (vSnf;ul;)
onf pkEv
LS aomqGr;f udk bkO;f ay;awmfr
l uka#aygif;ESpo
f ef;av;ode;f ta&twGu&f Sd
aom xdkormywfudkyif 0ifpm;awmfrlEdkif\/ odkY ormywf0ifpm;Edkifjcif;\
taMumif;tjzpf wlrQjcif;aMumifh qGrf;ESpfyg;wdkYonf tusdK;ay;ykHjcif; wlrQMujcif;jzpf
\/
(3) aemuftcsed 0f ,f atmufarhyw
Hk Ykd wlrQjcif;
bk&m;jzpfNyD;onfhaemuftcsdefum; okZmwmola|;uawmfonf ]]ig Cem
EdYk qrG ;f vSLcJah om yk*Kd vfonf yanmifyifapmifh u
k p ;kd ewfrif; r[kwb
f ;l wJ/h xdyk *k Kd vfol
jrwfum; bk&m;tavmif;wJh/ xdkbk&m;tavmif;onf igvSLaomCemEdkYqGrf;udk bkOf;
ay;okH;aqmifawmfrl bk&m;tjzpfodkY a&mufawmfrlNyDwJh/ xdkjrwfAk'tzdkY&m owXme
pHaeawmfrlpOf igvSLaom CemEdkYqGrf;jzifh rQwawmfrljcif;jzpfowJh}}[laom owif;
pum;udk Mum;od&av\/ xdo
k Ykd owif;aumif;udk Mum;od& ]]ightzdYk &m t&awmfav
pG}}[k tzefzefatmufarhaom okZmwm\oEmef0,f yDwad omrew&m;rsm; txyf
xyf jzpfyGm;av\/
pkEoEmefvnf; jrwfAk' y&dedAmefpHawmfrlNyD; aemuftcsdef ]]igonf
aemufq;Hk qGr;f udk jrwfA'k t
m; uyfvLS tyfNyDw/hJ ig\ qGr;f ESiyhf wfouf jrwfA'k o
nf
w&m;taygif;wdkY\ OD;xdyfozG,fjzpfaom edAmefudk,ltyfNyDwJh/ ighqGrf;udk bkOf;ay;
awmfr
l jrwfA'k o
nf tEkyg'daooedAm e "mwfjzifh y&deAd m efp0H ifawmfro
l wJ}h }[laom
owif;pum;ukd Mum;od&av\/ xdkodkY owif;pum;udk Mum;od& ]]ightzdkY t&awmf
avpG}}[k tzefzefatmufarhaom pkE\oEmef0,f yDwdaomrew&m;rsm; txyf
xyf jzpfyGm;av\/
odYk tvSL&SiEf pS Of ;D wdYk \ atmufarhyw
Hk Ykdwrl Qjcif;aMumifh qGr;f ESpyf g;wdYk onf
tusKd;ay;ykHjcif; wlrQMuav\/ tjcm;tjcm;aom qGrf;wkdYxuf tusdK;tmedoif ykdrkd
BuD;rm;Muav\/
olaX;uawmf okZmwm\om;awmf armif,o
jrwfAk'onf owowm[vGefNyD;aomtcg rd*'g0kefawmodkY<uawmfrlNyD;
y0*D nDaemifwdkYtm; "rpuy0weokwfawmfESifh tewvuPokwfawmfwdkYudk
a[mMum;cJh\/ jrwfAk'onf ola|;uawmf okZmwm\om;,o\ r*fzdkvf&vwHh
aom taMumif;udk jrifawmfrl wpfckaom opfyif&if; oDwif;okH;awmfrlav\/
,oola|;om;onf ola|;om;jzpfonfhtm;avsmfpGm tqif;vnf;vS\/
Opmvnf; &Sd\/ ,if;ola|;om;udk tysdKunm tacsmtvSrsm;uom tqdktu?
twD;trIwf? tacsmhtjrL? tauR;tarG;? t,kt,wdkYjzifh jyKpkay;aeav\/
ola|;om;onf a,mufsm;[l tem;tuyfrcHay/ wpfaeYaomtcg ,oola|;om;
onf oef;acgif,mrftcsdefwGif wa&;Edk;vm Munfhvdkuf&m vSunmrsm;rSm olao
20
t&Sift*P (vSnf;ul;)
22
t&Sift*P (vSnf;ul;)
24
t&Sift*P (vSnf;ul;)
26
t&Sift*P (vSnf;ul;)
28
t&Sift*P (vSnf;ul;)
YX;WZ
tcef;-3
awmf0ifpx
H m; 0domcg trsdK;orD;
jrwfAk'omoemawmf0,f tvSLa&pufvufESifhruGm vSL'gef;cJhMuolrsm;
ay:xGe;f cJ&h m trsdK;orD;ydik ;f wGif 0domcg'g,dumrBuD;onf 'get&mwGif olrwlatmif
xl;cRefcJholjzpf\/ ,if;0domcg\emrnfudkvnf; Ak'bmom0ifwdkYonf i,fpOfuyif
Mum;zl;Muay\/ odkYaomfvnf; olr\b0ESifh vkyfaqmifcsufrsm;udkum; aocsmpGm
od&t
dS rhH xif/ jynfjh ynfph pHk Hk em;vnftrhH xif/ tcef; pHawmf0if0o
d mcg trsKd ;orD;\
'get&m0,f olrwlatmif awmf0ifpHxm;ykHtaMumif;t&mwdkYESihfwuG olr\b0
twKywfudk jynfhpkHpGmazmfjyrnfjzpf\/
0domcg\ twdwZf mwfaMumif; a&S;qkawmif;
0domcgavmif;vsm trsdK;orD;onf y'krkw&jrwfAk'\ vufxuf [H
om0wDjynf0,f wpfckaomola|;rsdK; jzpfcJh\/ tcgwpfyg; olronf jrwfAk'
w&m;awmfudkem,lpOf y'krkw&jrwfAk'onf trsdK;aumif;orD;wpfOD;tm; tvSL'ge
ay;urf;jcif; arGUavsmfaomt&m0,f tomqkH; tjrwfqkH;jzpfaom awmf0ifpHxm;
{w'*f &mxl; xm;awmfro
l nfukd awGUjrifc&hJ \/ xdYk aMumifh olronf ]]aemiftcgwGif
igonfvnf; trsdK;orD;uJhodkY tvSL'geay;urf;jcif; arGUavsmfaom trsdK;orD;
taygif;wGif {w'*fbGJUxl;udk &&ygvdk\}}[k awmif;qkqdkcJh\/
0domcgavmif;vsm trsdK;orD;onf y'krw
k & jrwfA'k x
rH S Asm'dw&f &SNd yD;aemuf
touf&SnforQ ukodkvfaumif;rIwdkYudk jyKvkyfcJh\/ xdkb0rS uG,fvGefNyD;aemuf urm
wpfoed ;f umvywfv;Hk vlUjynfewfjynfwYkdom usiv
f nfc&hJ \/ ,if;odYk usiv
f nfcNhJ yD;
uybk&m;&Sifvufxufawmfum; umodwdkif;&Sif uduDrif;BuD;\ orD;awmf (7)
a,mufwdkYwGif ti,fqkH;taxG;qkH; orD;awmf oHC'goD jzpfcJh&\/ ,if;nDtr (7)
30
t&Sift*P (vSnf;ul;)
taMumif;&if;yif jzpf\/
uyjrwfA'k x
H qkawmif;jcif;
odkY0domcgavmif; oHC'goDtrsdK;orD;i,fonf tdrfaxmifrjyKbJ
tysdKpifb0jzifh tESpfESpfaomif;wdkifwdkif aumrm&jA[p&d,odum yk'fudk apmifhxdef;\/
rdrd\trBuD;rsm;ESifhtwlvnf; 'gepaom ukodkvfaumif;rIwkdYukdjyKvkyf\/ uy
jrwfAk'\xHyg;vnf; ]]aemif yGifhvwHhaom jrwfAk'vufxuf ypnf;av;yg;jzifh
axmufyHhvSL'gef;aom trsdK;orD;wdkYwGif tjrwfqkH; tomqkH; jzpf&ygvdk\}} [k
pHawmf0if{w'*fbGJUxl;udk awmif;qkqdkcJhav\/
ae&m aumrm&jA[p&d,[lonf oli,ftG,frSp usifhtyfaom jrwf
aom tusifhudkac:jcif;jzpf\/ rdef;ra,mufsm;ESpfOD;om;wdkY\ aysmfjrL;aygif;zuf
qufqHjcif;udk rjrwfaomarxkeftusifh[k qdk\/ ,if;arxkeftusifhudk i,fi,fG,f
G,frSp toufqkH;onfhwdkif a&SmifMuOfjcif;onf aumrm&jA[p&d,odumyk'fudk
xdef;odrf;jcif;jzpf\/ trSefrSm aumrm&jA[ p&d,odumyk'fudk apmifhxdef;jcif;rSm
tjA[p&d,odumyk'fudk apmifhxdef;jcif;yif jzpf\/ odkYaomfvnf; xdkpOf uduDrif;BuD;
\orD;awmf(7)a,mufpvkH; apmifhokH;aom aumrm&jA[p&d,odumyk'frSm q,fyg;
oDvwkdYudk apmifhokH;jcif;jzpfaMumif; t|uxmq&mu Tefjyxm;ay\/
odkYvQif 0domcgonf twdwfoHo&m 'ge? oDv? bm0emwkdYudk
txufwef;usus jznfhusifhcJholjzpfaMumif; avhvmawGU&SdEdkifay\/ xdkYaMumifh
tem*wfb0wkdY aumif;usdK;&a&;twGuf aumif;rGefonfhtaMumif;uHwkdYudk aqmuf
wnfMuaom todPf&SdolwdkY\vkyf&yfwdkYudk tm;usenf;,loihfay\/
aemufq;Hk b0 0domcg[k trnfwiG jf cif;
oHC'goDtrsdK;orD;onf uyjrwfAk'ESifh a*gwrjrwfAk'wdkY\tMum;
umvywfvkH; ewfjynf? vlUjynfwkdYusifvnfcJh&\/ a*gwrjrwfAk'vufxufawmf
um; t*Fwikd ;f ? b'd,
NrdKU ar@uola|;BuD;\om; "eO,ola|;BuD;\ t*ra[oD
okrea'0D0rf; y#doaEwnfaecJh\/ rD;SL;oefYpif zGm;jrifcJh\/ xdkola|;orD;\
trnfudk ]0domcg}[k rdbaqGrsdK;taygif;wdkYu ac:a0:cJhMu\/ 0domcg euwfESifh
,SOf zGm;aomaMumifh 0domcg[k trnfrSnfh[efwl\/ b'd,NrdKUESifhpyfvsOf;
Ak'omoeduyx0D0ifusrf; usrf;jyKq&mu]]t*Fwdkif;\NrdKUawmfrSm prm (rmvdeD-umvprm y&d,m,f)jzpf\/ ,ckNrdKU
awmftrnfrSm bm*vyk& (rm*vfyk&f)NrdKUjzpfonf/ b'd,NrdKU? rka*F&NrdKU?
tyk&NrdKUwdkYonf t&HNrdKUrsm;jzpf\/}}
[k jyqdkxm;\/ wpfzef t&Sify@dwmbd0Ho (,ck ygarmucsKyf? e.y.o)uvnf;
32
t&Sift*P (vSnf;ul;)
34
t&Sift*P (vSnf;ul;)
&SdMuao;\/
0domcgwdrYk o
d m;pk aomwmyefwnfMujcif;
ar@uola|;BuD;onf ]]jrwfA'k o
nf b'd,
NrdKYoYkd <ua&mufawmfral Mumif;}}
Mum;od&vQif ajr;rjzpfol 0domcgtm; trsdK;orD;ig;&mESifhtwl &xm;udk,fpDpD;oGm;
jrwfAk'tm; BudKqdk&ef wdkufwGef;av\/ 0domcgonf tzkd;jzpfol\ wdkufwGef;csufudk
vufcHum jrwfAk'tm; BudKqdk&ef oGm;a&mufcJh\/ xdktcsdefu 0domcgonf touf
tG,ftm;jzifh ckepfESpftG,fom &Sdao;aomfvnf; olawmfaumif;wdkY\ tqkH;trudk
cH,x
l m;olyyD D jrwfA'k \
teD;tyg; rdrk ao jzpfavmufonft
h &yfoYkd a&mufaomtcg
wGif &xm;ay:rSqif; jrwfA'k t
m; &Scd ;kd OD;cs BudKqdak v\/ xdBk udKqdyk JG yif jrwfA'k o
nf
0domcgtm; olr\p&kduftm;avsmfaomw&m;udk a[mMum;awmfrl\/ w&m;a'oem
awmftqkH; 0domcgonf trsdK;orD;ig;&mwdkYESifhtwl aomwmyefwnfcJhav\/
ar@uola|;BuD;onfvnf; jrwfAk'xHodkY oGm;a&muf&Sdcdk;av\/ xdktcg
jrwfAk'onf ola|;BuD;tm;vnf; ol\pdkufESifh avsmfnDaom w&m;a'oemawmfudk
a[mMum;cJh\/ a'oem\ tqkH; ola|;BuD;onfvnf; aomwmyefjzpfcJh&av\/
xdYk aemuf ola|;BuD;onf wpfq,fih g;&ufywfv;Hk jrwfA'k E iS o
hf C
H mawmftm; tdro
f Ykdyifh
zdwf rGefjrwfaomcJbG,fabmZOfwdkYudk ay;vSLav\/ qGrf;tEkarm'emtqkH; usef
bkef;uH&Sifav;a,mufwdkY aomwmyefwnfMuav\/ jrwfAk'onfvnf; b'd,NrdKU
acscRwfoihfaom ow0ga0ae,s&Sdoavmuf oDwif;okH;awmfrlNyD;aemuf b'd,NrdKUrS
zJcGmoGm;av\/
0domcg\ aomwmyefjzpfcsdefESifhywfouf ae&m csdefxdk;okH;oyfp&m
wpfc&k adS y\/ ,if;rSm- 0denf;r[m0g? ar@u*[ywd0wK ]]jrwfA'k o
nf b'd,
NrdKU
teD; jrwfav;awm oDwif;okH;awmfrlcdkuf ar@uola|;BuD;oGm;a&mufzl;ajrmf\/
,if;ola|;BuD;onf jrwfAk'\ w&m;awmfudkemMum;&ojzifh aomwmyefwnf\/
aemufwpfaeYqGrf;pm;yifh qGrf;tvSLw&m;awmfudkemMum;&ojzifh ola|;uawmfBuD;?
om;? acR;rESifh ykPuRefwkdY aomwmyefwnfMu\}}[k jyqdkxm;onfudk awGU&\/
,if;r[m0g ygVdawmfpum;&yfudkMunfhaomf jrwfAk' b'd,NrdKUodkY yXrqkH;tBudrf
<ua&muf ar@uola|;BuD;wdkYrdom;pk aomwmyefwnfMu&m 0domcgtrsdK;orD;
i,f ryg0if[k ,lqzG,f&Sday\/
odkYaomfvnf; ]]jrwfAk'onf tpOftm;jzifh b'd,NrdKUodkYa&muf&Sdvmaomf
jrwfAk'\ a'oemawmfaMumifh bkef;uHBuD;olig;OD;wdkYonfvnf;aumif;? "e,\
orD;0domcgonfvnf;aumif; aomwmywdz v
kd o
f Ykda&muf\}}[laom y#dord' g r*t|
uxmvm pum;&yfESifh ]]jrwfAk' b'd,NrdKUodkY <uvmcsdef0,f 0domcgonf trsdK;orD;
ig;&mwdkYESifhtwl jrwfAk'tm; c&D;OD;BudKqdk\/ xdkBudKqdkyGJ yxrqkH;zl;arQmf&mtcgyif
36
t&Sift*P (vSnf;ul;)
owdo
Yk rD;&SmykaH wmfc&D;
vlom;urmBuD;wGif tdrfaxmifjyKrI? om;orD;arG;zGm;rIwdkYr&SdbJ tu,f
&yfqdkif;oGm;rnfqdkvQif urmavmuBuD;onf ESpfwpf&mumvtwGif;wGif toHwdkYrS
qdwfokOf;vsuf ysif;&dp&m bkHavmuBuD;wpfcktjzpfodkYom ajymif;vJoGm;rnfjzpf\/
vlom;urmBuD;aysmfTifzdkY? pnfyifzdkY? wnfwHhzdkYta&;twGuf tdrfaxmifom;arG;
jyKvkyf&rnfhudpr Sm rvTJra&Smifomaom wm0efyifjzpf\/ a&SUacwftcgu tdEd,
jynfwGifvnf; rdrdwdkY\trsdK;tEG,fudk rqdwfokOf;&eftwGuf rdrdwdkY\om;orD;wdkYudk
tdrfaxmifjyKay;jcif;jzifh rdrdwdkY\rsdK;dk;wdkYudk rwdrfaum&ef tm;xkwfrIjyKMu\/
om0wdjynfvnf; rd*g&ola|;\om; ]ykP0 keowdo
Yk m;}onf tG,f
odYk a&mufae\/ xdYk aMumifh rdbwdYk u 0w&m;&So
d nft
h wdik ;f tdr&f mcsxm;ay;&ef ajymqdk
Muav\/ odkYaomf om;jzpfolu tdrfaxmifjyKzdkY&efjiif;cJh\/ rdbwkdYu twif;tMuyf
wdkufwGef;aomtcgwGifrlum; aumif;jcif;ig;yg;ESifhjynfhpkHaomtrsdK;orD;udk&&Sdygu
vufxyfrnfjzpfaMumif;ajymqdkcJh\/
aumif;jcif;ig;yg;[lonf(1) qHyif\aumif;jcif;?
(2) tom;\aumif;jcif;?
(3) tdk;\aumif;jcif;?
(4) ta&\aumif;jcif;?
(5) tG,\
f aumif;jcif;yifjzpf\/ aumif;jcif;ig;yg;rSm bke;f uH&adS om trsdK;o
rD;wdkYwGifom jynhfpkHay\/ ,if;aumif;jcif;ig;yg;udk tus,ftm;jzifh &Sif;vif;jyoyg
OD;rnf/
(1) qHyif\aumif;jcif;[lonfqHyifonf a'gif;NrD;udk pnf;aESmifxm;ouJo
h Ykd nDnm\/ ajzcsvu
kd o
f nf&dS
aom qHzsm;onf zaemifhwdkifatmifxd aumhGwfaomqHzsm; &Sd\/ um; qHyif\
aumif;jcif;wnf;/
(2) tom;\aumif;jcif;[lonfEIwfcrf;onf yuwdtwdkif;(jyKjyifrIr&SdbJ) usD;tmoD;uJhodkY eDjref;aom
EIwfcrf;&Sd\/ EIwfcrf;onf aumif;pGmaphonfjzpfxd\/ um; tom;\ aumif;
jcif;wnf;/
(3) tdk;\aumif;jcif;[lonfoGm;wdkYonf acgjcif;r&Sday/ ay:jcif;r&Sd? rpdyfrusJay/ GJudkpDxm;bdouJhodkY
nDnm\/ ykvv
J ;Hk uJo
h Ykd oefY&iS ;f jzLpif\/ aumif;pGm wnf;jzwftyfaom ckoif;uJo
h Ykd
tedrfhtjrifh r&Sd/ yuwd nDGwf\/ tdk;tqpfwdkYvnf; racgrx ajyjypfacsmarGU\/
38
t&Sift*P (vSnf;ul;)
a,mifwum;/
(0domcg)
]]zcifwYkd.. oifwYkdonf tb,fujkd rif ajymqdMk uoenf;/
(owdkYorD;&Smolrsm;) cspforD;ESit
hf wlwuG upm;azmf jzpfMuonfh tjcm; trsdK;
orD;i,fwdkYonf rdk;pdkrnfudk aMumufMuaomaMumifh
tvsit
f jref ajy;vm Z&yftwGi;f odYk 0ifMu\/ oifonf
um; tG,fBuD;&ifhaomrdef;rBuD;uJhodkY ajcvSrf;udkvGef
rvmacs? t0wfudk rdk;pdkrnfudkvnf; oifra&wGufygay?
tu,f oihfudkqifjzpfap? jrif;jzpfap vmcJhygvQif oif
onf uJhodkYyif aESmifhaES; av;uefpGmjyKvkyfrnfavm/
(0domcg)
]]zcifwdkY.. t0wfqdkonfrSm &cJaomt&mr[kwfyg? orD;
\ tdrft0wfrsm;udk &vG,fygukef\/ tG,fa&mufMu
onfh rdef;rwdkY[lonfum; a&mif;ukefESifhwlMuygonf/
ajy;oGm;ojzifh rawmfwq vuf? ajcwdkYusdK;oGm;cJhygu
t*FgcsdKUwJah omrde;f rudk a,mufsm;wdYk onf pufqyk f &HG mS pGm
wHawG;axG;yif oGm;Muukev
f rd rhf nf/ wpfzef trsdK;orD;
onfvnf; ajy;roGm;oihfol av;OD;xJwGif wpfOD;tyg
t0ifjzpfonf/ xdkYaMumifh ajy;roGm;yg/ jznf;jznf;pGm
omvQif vm&jcif;jzpfygonf}}[k &Sif;vif;ajym Mum;a
v\/
ae&m ajy;oGm;rwifw
h ,foal v;a,muf&Sday\/ ,if;wdkYrSm(1) tbdodufa&pifoGef;avmif;NyD;aomrif;onf rif;ajrmufwefqmESifh
cg;awmif;usdKufajy;roGm;oihfay/ tu,f ajy;oGm;cJhvQif ]]'Drif;
[m omrefvv
l ykd g yJ}}[k uJ&h UJ jypfwifjcif;cH&rnfom jzpf\/ xdYk aMumifh
rif;onf ajy;oGm; rwifhw,fyg/
(2) &Sifbk&if\ r*Fvmqifawmfonf wefqmqif,ifvsuf vsifjrefpGm
oGm;jcif;onf rwifhw,fyg/
(3) &[ef;awmft&Sijf rwfonfvnf; vsifjrefpmG ajy;oGm;onf&adS omf rwifh
w,fyg/ ]]&[ef;onfum; vluo
hJ Ykd yif vsifjrefpmG ajy;oGm;bd\}}[k
uJh&JUzG,fjzpf\/ xdkYaMumifh jznf;jznf;oGm;vmjcif;jzifhom wifhw,f
ygonf/
(4) rdef;rwdkYrnfonf jznf;jznf;om oGm;oifhygonf/ tb,faMumifhqdk
aomf ]] rdef;ronfum; a,mufsm;uJhodkY vsifjrefpGm ajy;oGm;av
onf}}[k uJ&h UJ Iwcf sjcif;udck &H Edik \
f / xdYk aMumifh rde;f rwdYk tm; jznf;jznf;
oGm;jcif;onfom wifhw,fay\/
ykPm;wdkYonfvnf; 0domcgtrsdK;orD;i,f\ pum;qdkaomtcg oGm;
(tdk;)\ jynfhpkHjcif;udkjrif& ]]odkYoabm&Sdaom aumif;jcif;ig;jzmESifhjynfhpkHaom
owdkYorD;udk igwdkYonf wpf&HwpfcgrS rawGUjrifbl;ay}}[k tcsif;csif;ajymqdkvsuf
0domcgtm; aumif;csD;ay;av\/ toif,
h al qmifvmaom aTyef;uk;H udv
k nf; 0domcg
tm; yefqif&ef tyfESHukef\/
aphpyfyt
JG crf;tem;
xdt
k cg 0domcgonf ]]igonf a&S;tcgu odr;f ydu
k rf cH&ao;ol jzpfacsonf/
,cktcgum; odr;f ydu
k cf &H NyD;oljzpfacsonf}} [k qifjcifum ,Ofaus;aom tjcif;t&m
jzifh ajrxdik af v\/ xdo
k wdYk orD;&SmolwYkdonf 0domcgudk xdak e&myifuefYvefYumjzifh
0ef;&HMuav\/ 0domcgonf uefYvefYumjzifh vTrf;NcHtyfonf\tjzpfudk od&SdNyD;vQif
trsdK;orD;i,f taygif;NcH&Hvsuf tdrfodkY jyefoGm;av\/ rd*g&ola|;vlrsm;onfvnf;
0domcgESifhtwlwuGvQif "e,ola|;\tdrfodkY vdkufygoGm;Muav\/
"e,ola|;u ]]tarmifwdkY.. oifwdkYonf tb,fGmaeolrsm; jzpfMuyg
oenf;}}[k ar;av\/ xdkolwdkYu ]]uREfkyfwdkYonf om0wdjynf&Sd rd*g&ola|;\
vlrsm;jzpfMuygonf/ uREfkyfwdkY\ ola|;u t&Sifola|;wdkY\tdrf0,f tG,fa&muf
aom orD;unm&Sdonf[k owif;pum;Mum;& uREfkyfwdkYudkapvTwfcJhygonf...}}
tp&Sdonfjzihf taMumif;pkHukd ajymMum;av\/ "e,ola|;u ]]aumif;NyDtarmifwdkY
.. oifwYkd\ ola|;onf pnf;pdrOf pmtaetm;jzifh igwdYk EiS rhf wlnaD omfvnf; trsKd ;Zmwf
tm;jzifhum; wlnDay\/ pnf;pdrfa&m? trsdK;Zmwfyg tvkH;pkHtjcif;t&mESifh jynfhpkH
oludkum; &cJvSay\/ oifwdkYonf jyefMuukefavm? oifwdkY\ola|;tm; igwdkYu
vufcHvdkufaMumif;udk jyefajymMuukefavmh}}[k rSmMum;vdkufav\/
rd*g&ola|;\vlrsm;onf "e,ola|;\pum;udk Mum;emMuNyD;vQif
om0wdodkYjyefcJhMu\/ rd*g&ola|;tm;vnf; ]]t&Sifola|;.. uREfkyfwdkYonf omauw
NrdKU "e,ola|;\tdrf0,f owdkYorD;udk &tyfcJhygNyD}}[k ajymqdkMuav\/
xdkpum;udkMum;& rd*g&ola|;onf ]]jrwfaom trsdK;BuD; igwdkYonf owdkYorD;udk
&tyfcNhJ yDw}hJ }[k 0rf;omaompdw&f &dS um; xdck Pyif "e,ola|;txHoYkd ]],cktawm
twGif;yif owdkYorD;udk vma&muf,laqmifygrnf/ jyKoihfjyKxdkufaom udpr sm;udk
jyKvkyfxm;Muapcsifygonf}} [k owif;pum; o0PfvTmyg;vdkufav\/ "e,
ola|;uvnf; rd*g&ola|;xHodkY ]]jyKoihfjyKxdkufaomudprsm;udk jyKvkyfxm;&ef
igwdkYtzdkY&m 0efrav;yg/ pifppfaomfum; oifola|;onfom rdrdjyKvkyfaqmifGuf
&rnfhudpudk jyKvkyfaqmifGufapcsifygonf}}[k twkHYowif;pum; o0PfvTmjyef
40
t&Sift*P (vSnf;ul;)
vdkufav\/
txufazmfjyygwdkYudk axmufqaomf tdEd,"avhxkH;pHt& Zmwfudkom
tav;xm;aMumif;awGU&\/ rdrdwkdYESifh bmomt,l0g'wlrwludkum; tav;rxm;
ay/ xdkacwfu EdkifiHa&; bmoma&;a&m,SufrIr&Sd BuD;BuD;us,fus,f jyem
rjzpfjcif;aMumifhvnf; jzpfEdkifay\/
om0wdjynfrS rd*g&ola|;onf owdkYorD;&SmolwdkYjyefvm taMumif;pkHudk
od&aomtcg rdrdxufcsrf;om<u,f0onfh "e,ola|;BuD;\orD;udk acR;rawmf&
rnfhtwGuf 0rf;omum aumovrif;xH 0ifa&mufoHawmfOD;wifawmh\/ aumov
rif;uvnf; xdkrdom;pkukd rdrdudk,fwdkif ac:,lvmcJhjcif;omjzpfaomaMumifh auseyfESpf
oufkHru ESpfOD;ESpfzufudk csD;ajrmufonfhtaejzifh r*FvmyGJodkYyg wufa&muf csD;jrifh
rnf[k trdeYf &v
dS u
kd \
f / odYk jyKjcif;onf rdrrd mS vnf; wm0efaus aus;Zl;od&mvnf;
a&mufay\/ aumovrif;BuD;udk,fwdkif vdkufygcsD;jrifhjcif;onf t&d,m om0dumr
0domcg\t&Sdeft0gaMumifhvnf; jzpfEdkifay\/
r[mvwmwefqm
r*FvmyGt
J wGuf om0wdE iS hf omauwNrdKUwdYk tjyeftvSeq
f ufo,
G Mf uvsuf
omauwNrdKU r*FvmyGJudpu
dk tppt&m&mvdkavao;r&Sdatmif BudKwifpDrHaeMu\/
0domcg qifjref;&eftwGuf r[mvwmwefqmjyKvky&f eftwGuv
f nf; aTyef;xdrq
f &m
(500)wdkYudk ac:,l vkyfap\/
xdw
k efqmudk aTpif edu (1000)? pde(f 4)pv,f? ykvJ (11)pv,f? oEm(22)
pv,f? ywjrm;(33)pv,fEiS hf tjcm;aom&wemwdYk jzifh rGr;f rHqif,ifxm;\/ csnBf udK;
jzifhjyKvkyf&rnfhae&mwGif aiGBudK;jzifh tpm;xdk; jyKvkyf\/ Mu,foD;twGuf aTMu,f
oD;udk tokH;jyK\/ uGif;rsm;udk aiGjzifh jyKvkyfxm;\/ OD;acgif;tv,f uGif;wpfck?
em;&if; uGif;ESpfck? vnfyif; uGif;wpfck? ykqpf'l;0ef; uGif;ESpfck? wHawmifqpfESifh
cg;apmif;ESpfbufwdkY uGif;ESpfckpD wyfxm;\/
xdrk [mvwmwefqm Oa'gif;kyw
f pfyk f yg&S\
d / xdOk a'gif;ky\
f wpfzuf
wpfcsuf aTeDjzifh jyKvkyfxm;aom iSufawmifarG;ig;&mpD yg&Sd\/ iSufawmifarG;
\ tdk;wdkYudk aiGom;jzifh jyKvkyfxm;\/ EIwfoD;udkoEmjzifh jyKvkyfxm;\/ rsufvkH;?
vnfwHESifhtNrD;wdkYudk ywjrm;jzifh jyKvkyfxm;\/ Oa'gif;kyfonf 0domcg\ OD;xdyf
tv,f Oa'gif;em;aeouJo
h Ykd jrif&ol\pdwu
f kd xifap\/ tem;uyfMunhrf S Oa'gif;
iSut
f &Sirf [kwrf eS ;f od&\/ xdw
k efqmudk OD;acgif;rS pGyv
f u
kd yf gu ajczrd;k a&mufatmif
zkH;vTrf;rd\/ 0wfqifoGm;ygu iSufawmifyHwpfaxmif\toHonf wl&d,mig;yg;
toHuJhodkY om,memaysmfzG,f&Sd\/
,if;r[mvwmwefqm\ pkpkaygif;wefzdk;rSm oef;aygif;(90)wef\/
42
t&Sift*P (vSnf;ul;)
44
t&Sift*P (vSnf;ul;)
bmomjcm;ESi,
hf &l jcif;\ 'kuw
YkdrmS pwifjzpf ay:cJah v\/ a,murjzpfol rd*g&ola|;
onf acR;r0domcgtm; ]]&[EmwdkYtm; zl;jrif&ef vmcJhyg}}[k ac:cdkif;av\/ 0domcg
onf aomwmyeft&d,mjzpfonft
h m;avsmfpmG ]]&[Em}}[kMum;ojzifh Tiv
f ef;wuf<u
oGm;av\/ odkYaomfvnf; vma&mufzl;ajrmufonfhtcgwGif txifESifhtjrifonf
vGJawmh\/ t&SuftaMumufuif;rJhpGm t0wfr0wfaomwuwGef; wdkYudkawGUjrif&
ojzifh ratmifhEdkifbJ ]]pufqkwfGH&SmzG,fygwum;}}[k EIwfrSxGufrdav\/ a,mur
jzpfol rd*g&ola|;tm;vnf; ac:&aumif;vm;[k tjypfwifrdav\/
odkYjzpfjcif;rSm jrwfAk'\wynfh t&d,mom0dumrjzpfjcif;aMumihfyif
jzpf\/ omref yk*dK vfjzpfygrlum; a,murrsufESmudk axmufxm;jcif;? rdrd\ Pf
tjrifwdkY enf;yg;jcif;paom taMumif;aMumif;wdkYaMumifh tcdkuftwefYtm;jzifh pdwf
rygaomfvnf; &Sdcdk;aumif;&Sdcdk;ayvdrfhrnfum; trSefyifjzpf\/ t&d,m 0domcg
\vkyf&yfum; trsm;tjrifwGif roihfawmfaomfvnf; jrwfAk'\ t&d,morD;awmf
jzpfonfhtm;avsmfpGm rdrd\ tusifh? oDvwdkYudk tnpfEGrf;cHrnfum; r[kwfyg/
aomwmyefwYkd rmS um; o&P*ku
H ykd suf;kd xk;H pH r&Syd gay/ odYk aomfvnf; bmomjcm;rd*g&
onfum; 0domcgtm; auseyfrIr&Sdygay/
,if;odkYpdwfrausrcsrf;jzpfaepOfyif taMumif;wpf&yf ay:vmjyefay\/
wuwGef;wdkY jyefoGm;aomtcg 0domcgonf xrif;pm;aeaomrd*g&tm; 0domcg
onf ,yfcyfaeav\/ xdktcsdef jrwfAk'\om;awmf&[ef;wpfyg;onf qGrf;cH&yf
vmav\/ rd*g&ola|;onfum; rjrif [efaqmifvsuf pm;NrJpm;av\/ 0domcgu
oabmrus/ xdYk aMumifh rnfoYkd rQrwdu
k w
f eG ;f ygbJ ]]uefawmhqrG ;f ygbk&m;? wynfah wmf
r\ a,murBuD;onf tpma[mif;udkom pm;aeygonf bk&m;}} a,murBuD; owd
w&m;&ap&ef tvdrmokH; avQmufxm;vdkufav\/ rd*g&ola|;onf wuwGef;wdkY
tm;ajymcJhpOfu rsdKodyfcJhaomfvnf; ]]tpma[mif;udkom pm;aeonf}}[laompum;udk
um; onf;rcHEdkif jzpfcJh&av\/ rd*g&onf tpma[mif;udkom pm;aeonfqdkonfrSm
rpifudkpm;aeonf[kxif 0domcgtm; tdrfrSESifxkwfap\/ tvkyform;wdkYu
ESifxkwfzdkYa0;pG? EIwfjzifhyif rajym&JMuacs/
xdktcg 0domcgonf ]]tdkzcif.. rQaompum;jzifh uRefawmfrwdkYonf
tdrfrS rxGufEdkifMuyg/ uRefawmfrudk oifzcifwdkYonf a&qdyfrSa&cyfaom
uRefrwdkYuJhodkY ,laqmif vmcJhonfr[kwfyg/ xif&Sm;&Sdaom rdbESpfyg;wdkY\ orD;
aumif;rsm;rnfonf rQjzifhxGufcGgoGm;dk; r&SdMuyg/ taMumif;aMumif;aMumifhyif
uRefawmfr\zcifonf om0wdodkYvmrnfhaeY ol<u,f&SpfOD;udk ac:ap
]]tu,f ighorD;udktaMumif;jyK tjypfwpfpkHwpf&mjzpfay:vmygu tarmifwdkY
ajz&Si;f ay;Mu&rnf}} [k ajymqd
k xdo
k <l u,f&pS Of ;D wdYk vuf uReaf wmfrudk tyfEv
HS u
kd yf g
onf/ xdkolwdkYudkac:ap uRefawmfr\tjypf&Sd? r&Sdudk ajz&Sif;Muapvdkygonf}}[k
"e,ola|;BuD;uoifay;vdu
k af om qk;H raomvQdKU0Supf um; (10)
csufudk ajz&Sif;ay;yg/
(ajz&Sif;csuf-3) zcifwYdk .. ,if;vQdKU0Supf um;(10)csuf\t"dyg ,fukd &Si;f vif;ygrnf/
46
t&Sift*P (vSnf;ul;)
48
t&Sift*P (vSnf;ul;)
50
t&Sift*P (vSnf;ul;)
vSL'gef; cGifh&jcif;?
= {nfhonftm*EK&[ef;wdkYtm;
qGrf;vSL'gef;cGifh &jcif;?
(3) *rdubw'ge
= c&D;oGm;&[ef;wdkYtm; qGrf;vSL'gef;cGifh&jcif;?
(4) *dvmebw'ge
= olem&[ef;wdkYtm; qGrf;vSL'gef;cGifh&jcif;?
(5) *dvmEky|mubw'ge = olemjyK&[ef;wdkYtm; qGrf;vSL'gef;cGifh&jcif;?
(6) *dvmeabZ'ge
= olem&[ef;wdkYtm; aq;vSL'gef;cGifh&jcif;?
(7) "k0,m*k'ge
= tNrJ,m*kqGrf; vSL'gef;cGifh&jcif;?
(8) O'uom#du'ge
= bduKeDoHCmtm; a&oEkyfouFef;vSL'gef;cGifh
&jcif;?
[laom &Spfyg;wdkYwnf;/ qk&Spfyg;udkMunfhaomf 0domcgonf ,if;qk&Spfyg;udk
awmif;jcif;rSm rdrdtwGuf awmif;jcif;r[kwfaMumif; odomEdkifay\/ pifppf olr\
qkwdkYonf y&[dwtusdK;iSgomvQifjzpfay\/ ,if;tcsufudkMunfhaomf 0domcgonf
wpfudk,faumif;orm; r[kwfaMumif; avhvmod&SdEdkifay\/ ae&m ouFef;? qGrf;?
,m*kwdkYudk vSL'gef;jcif;rS&&Sdaom tusdK;wdkYudkvnf; odem;vnfoihf\/ ,if;tusdK;
wkdYukd atmufygtwdkif; avhvmawGU&SdEdkifao;\/
(2) tm*EKubw'ge
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
52
t&Sift*P (vSnf;ul;)
aMumif;vnf; awGU&ao;ay\/
0domcg\ xl;jcm;csufrsm;
jrwfAk'\vufxufawmf toufwpf&mhESpfq,f&SnfolwdkYwGif 0domcg
onfvnf; wpfOD;tygt0ifjzpfaMumif; awGUEdkifay\/ jrwfAk'vufxufawmf
toufwpf&mhESpfq,f&SnfolwdkYrSm ajcmufOD;&Sday\/ ,if;ajcmufOD;wdkYrSm(1) 0domcg?
(2) aygu&omwdykPm;?
(3) jA[m,kykPm;?
(4) Am0&d,ykPm;?
(5) t&SiftmeEmrax&fjrwfESifh
(6) t&Sifr[muyrax&fjrwfwdkYjzpf\/
onfrSmvnf; 0domcg\xl;jcm;csufwpf&yfyifjzpf\/
wpfzef 0domcgonf om;q,fa,muf? orD;q,fa,mufwdkY xGef;um;cJh
av\/ xdkom;orD;ESpfq,fwdkYwGif wpfa,mufwpfa,mufwGif om;q,fa,mufpD?
orD;q,fa,mufpD xGef;um;jyefav\/ xdkajr;av;&mwdkYwGifvnf; wpfa,mufwpf
a,mufwGif om;q,fa,mufpD? orD;q,fa,mufpD xGef;um;jyefavaomaMumifh
jrpfaygif;&Spfaxmif&Sdav\[kqdk\/ onfrSmvnf; 0domcg\xl;jcm;csufwpfckyif
jzpfav\/
ae&m om;orD;ESpfq,f? ajr;av;&m? jrpf&Spfaxmif&Sd\qdkonfrSm
omrefMunfhaomf r,kHEdkifp&m jzpfay\/ odkYaomfvnf; *sD;eufbGcf atmha0g('f)
&Daumh('f) urmhthHzG,frSwfwrf;rsm;pmtkyfvm taxmuftxm;wdkYESifhEdIif;,SOfaomf ,kH
Munfp&mjzpfvm&ay\/ ,if;pmtkyf atmufyg twdkif; azmfjyxm;ay\/
]]&Siaf rG;vGe;f /
/ urmwGif om;orD;tarG;EdkifqkH;tjzpf rSefuefaom
taxmuftxm;ESifhwuG vufcHEdkifonfhtrsdK;orD;rSm k&Sm;jynf? armfpudk
pD&ifyikd cf iG ehf ,fajrrS v,form;BuD; zsdK'dAk mqDvuf (1816-72)\ yxrZeD;
jzpf\/ xdktrsdK;orD;onf uav;(27)Budrf arG;zGm;cJh&m ESpfrTmyl; (16)Budrf?
okH;rTm;yl; (7)Budrf? av;rTmyl; (4)Budrf arG;zGm;jcif;jzifh uav;(96)a,muf
arG;zGm;cJh\/ xdkYaMumifh 'kwd,ZmtvufZEm;\ eef;awmfodkYyif 0ifa&muf
cpm;cJh&oltjzpf xif&Sm;cJhonf/
rMumrDu cdkifvkHaomowif;wpf&yft& b&mZD;EdkifiHrS dkifrGef'dk
umaemAm\ZeD; *sdKqDrm umaemAm (touf-54)onf olr\ 38-
54
t&Sift*P (vSnf;ul;)
jrwfAk'oDwif;okH;awmfrl&mausmif;awmfudk aqmufvkyfvSL'gef;ygrnfbk&m;}}[k
avQmufxm;av\/ xdktcg jrwfAk'uvnf; vufcHav\/ 0domcgonf ,if;
wefqmudk aTyef;wdro
f nftm; tzd;k jzwfap\/ ,if;wefqm\wefz;kd rSm oef;uk;d q,f
ESifh vufcrSm wpfodef;jzpfay\/ xdkYaemuf ,if;wefqmudk vSnf;ay:wifvSnfhvnf
a&mif;csav\/ 0,fEikd o
f nfo
h u
l m; r&Sad y/ xdYk aMumifh rdru
d ,
kd w
f ikd yf if0,f,cl &hJ av\/
ae&m 0domcg\uRefronf r[mvwmwefqmudk o,f,lEdkifaMumif;
avhvmawGU &Sd&ay\/ odkYaomfvnf; 0wfqifxdkufaom bkef;uHrygvmay/ tb,f
aMumifhqdkaomf twdwfb0wdkY ouFef;vSL'gef;cJhjcif; r&Sdjcif;aMumifh[k okH;oyf&
rnfjzpfay\/ xdYk aMumifh trsdK;aumif; orD;wdYk onf 0domcguJo
h Ykd r[mvwm wefqm
udk 0wfqifvdkygu &[ef;awmfwdkYtm; ouFef;vSL'gef; oihfay\/ odkYr[kwfygu
tm;tifaumif;aomfvnf; r[mvwmwefqmudk 0wfqifcGifh&rnfum; r[kwfay/
ykAm kaH usmif;awmfBuD;udk aqmufvyk yf Hk
jrwfAk'onf om0wdNrdKU\ ta&SUbufwHcg;teD; ausmif;aqmuf&ef
TefMum;av\/ xdkYaemuf 0domcgonf ausmif;ajrae&mudk wefzdk;aiG oef;(90)jzifh
0,f,lvdkuf\/ xdkYaemuf ausmif;aqmufvkyf&ef vdktyfonfhypnf;rsm;udk 0,f,l&m
wefzdk;aiG oef;(90)ukefusav\/ 0gyumv jrwfAk'wdkYonf a'opm&Dc&D;udk
<ucsDawmfrlNrJjzpf&um; 0domcgonf ausmif;aqmuf&m MuyfrwfpDrHay;rnfh rax&f
wpfyg;udk xm;awmfrlcJh&ef avQmufxm;av\/ jrwfAk'uvnf; ]]rdrdoabmus
ESpfoufonfhrax&f\ oydwfudk ,lxm;vdkuf}}[k trdefYawmf&Sdav\/
0domcgonf t&SiftmeEmrax&fudk oabmusESpfouf\/ rax&fjrwfESifh
vnf; &if;ESD;NyD;om;jzpfonfhtavsmuf Munfdk&if;pGJvnf; &Sday\/ odkYaomfvnf;
vsifjrefpmG NyD;a&;onfom t"duusay\/ yk*Kd vfa&;onf t"dur[kwaf y/ ryifryef;
bJ ausmif;awmfBuD; vG,u
f pl mG NyD;pD;zdYk &efrmS um; wefc;kd &Si\
f t&mom jzpf\/ wefc;kd &Sif
om pGrf;Edkif\/ xdkYaMumifh t&SiftmeEm\oydwfawmfudkr,lbJ t&Sifr[marm*vmef
rax&f\ oydwfudkom ,lxm;vdkuf\/ jrwfAk'uvnf; xdkt&Sifjrwfudk aecJhzdkY&ef
trdefY&Sdvdkuf\/ t&Sifjrwfonf rdrd\wynfhig;&mESifhtwlusefaecJh\/
rax&fjrwf\ tmEkabmfaMumifh ,lZemig;q,f? ajcmufq,fa0;aomt&yf
odkY opfom;? ausmufponfwdkYtwGuf oGm;a&mufonfholrsm;rSm aeYcsif;jyefvmEdkifMu
\/ yifyef;rI? xdcu
kd rf v
I nf; rjzpfcMhJ uay/ odYk jzifh rMumrDomvQif ESpx
f yftw
k w
f u
kd f
ausmif;BuD;NyD;pD;oGm;cJh\/ ,if;ausmif;BuD; \ ajrae&mtus,ft0ef;onf rif;y,f
&Spfy,f (tvsm;-912ay? teH 400 ay) us,f0ef;\/ ausmif;BuD;rSm atmufxyf
wdu
k cf ef;aygif;ig;&m? tay:xyf wdu
k cf ef;ig;&m&Sad y\/ xdYk aMumifh ,if;ausmif;BuD;
wdkufcef;aygif;wpfaxmifwdwd &Sday\/
56
t&Sift*P (vSnf;ul;)
58
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
t&Sift*P (vSnf;ul;)
awmifhwkHjzifh taqmufttkH&jcif;?
aMumufGHUxdwfvefYrIuif;jcif;?
jcaoFhopfusm;paom om;&Jrsm;ESifh bDvl;wdkYrzrf;,l? rESdyfpufEkdifjcif;?
raumif;aomtdyfrufudk rjrifrufjcif;?
owdaumif;jcif; (l;oGyfazmufjyefrIuif;jcif;)?
b0tqufqufudkodjcif;? aemufqkH;b0 t&[wzdkvfudkyefqifvsuf
edAmefudk&&Sdjcif;?
anmifapmif;(ukwif)vSL&usdK; (11)yg;
(1) txl;xl;aom &wemjzifhNyD;aom ukwifudk&&Sdjcif;?
(2) &wemjzifhNyD;aom tdyf&mudk &jcif;?
(3) &wemjzifhNyD;aom jyom'fudk &jcif;?
(4) tzdk;xdkufwefaom tdyf&mcif;udk &jcif;?
(5) qif,mOfudk &jcif;?
(6) jrif;,mOfudk &jcif;?
(7) xrf;pifudk &jcif;?
(8) oefvsif;udk &jcif;?
(9) uReftrsdK;orD;wdkYudk &jcif;?
(10) uReftrsdK;om;wdkYudk &jcif;?
(11) wefqmqifNyD;aomtrsdK;orD;wdkYudk &jcif;/
tif;ysOf(yvi)f vSL&usdK; (5)yg;
(1) jrifhjrwfaomtrsdK;jzpf &jcif;?
(2) pnf;pdrfcsrf;om jynfhpkHjcif;?
(3) vltaygif;wdkY\ tdktaocH&jcif;?
(4) ausmfaZmjcif;?
(5) rsufESmav;ck&Sdaom yvifudk&jcif;/
tif;ysOf(xdik cf )Hk vSL&usdK; (2)yg;
(1) &wemtwdNyD;aom xdkifckHudk&jcif;?
(2) qifpG,f pEul;ESpfudk&jcif;?
tif;ysOf (ajcaq;ck)H vSL&usdK; (2)yg;
(1) qif,mOf? jrif;,mOf tp&Sdaom,mOfudk&jcif;?
60
t&Sift*P (vSnf;ul;)
(3)
*Pu arm*vmeokwf?
(4)
r[mykProkwf?
(5)
plVykProkwf?
(6)
tmemygewdokwf?
(7)
plVoknwowf?
(8)
owZ#dvokwf?
(9)
y0g&Pokwf?
(10)
ykProkwf?
(11)
Z&m"rokwf?
(12)
yXrykAm&mrokwf?
(13)
'kwd,ykAm&mrokwf?
(14)
wwd,ykAm&mrokwf?
(15)
pwkwykAm&mrokwf?
(16)
arm*vmeokwf?
(17)
orpdw0*fvm tZwoHa,mZOfyk*dK vf? A[d'oHa,mZOfyk*dK vf
2rsdK;udk t&Sifom&dykw&m a[mMum;awmfrl\/
(18)
omVokwf?
(19)
Oaygoxokwf?
(20)
Oaygoxokwf?
(21)
r[mupm,e0wK?
(22)
OaygowwDeH0wK?
(23)
okreomraP&0wK?
(24)
tmeEaw&0wK?
(25)
a&0waw&0wK?
(26)
'G,wmEkyeokwf? wdkYjzpfay\/
ausmif;trBuD;0domcgonf aomwmyefyk*dKvfjzpfonfhtm;avsmfpGm
&wemokH;yg;ESifh uif;rjzpfEdkifay/ aeYpOfaeYwdkif; rdrdtdrf oHCmawmfwdkYtwGuf
qGrf;uGrf;a0,sm0paqmifGuf&\/ wpfcgwpf&Hvnf; jyifyvlrIa&;udpr sm;udk vdkuf
ygaqmifGuf&ao;\/ xdkodkY rtm;rvyfonfh Mum;rSmyif jrwfAk'&Sd&mausmif;awmfodkY
wpfaeYESpfacguf rSefrSefa&mufatmif oGm;ayao;\/ ausmif;a&mufonfhtcgvnf;
bk&m;zl;jcif;? w&m;emjcif;wkdYrSm rnfonfhtcgrSrysufay/ a0ae,s wdkYtm;
&nf,
G
f a[mMum;cJah om w&m;awmfwYkdtm; emMum;cJ\
h / wpfcgwpf&H vnf; rdrt
d m;
&nfG,f jrwfAk'udk,fawmfwdkif a[mMum;aomw&m;awmfwdkYudk emMum;cJh\/
62
t&Sift*P (vSnf;ul;)
64
t&Sift*P (vSnf;ul;)
ausmif;trBuD;tm;
]{w'*H bdua 0 rr om0dumeH Oygou
d meH 'g,u
d meH ,'d'H 0domcg rd*g&rmwm}
]&[ef;wkdY.. pGefYBuJay;urf;vSL'gef;&jcif; ESpfNcdKufarGUavsmfMuaom igbk&m;\
wynfhr trsdK;orD;taygif;wkdYwGif rd*g&rmwm0domcgonf tomqkH;tjrwfqkH;
jzpf\}
[k awmf0ifpHxm; {w'*fbGJUukd ay;tyfcsD;jrifhcJh&ay\/
'ge
ae&m 'gew&m;taMumif;udk &Sif;vif;pGm odzdkYvdkay\/ pGefYBuJay;urf;
vSL'gef; vdkaomapwemESifh pGefYBuJay;urf;vSL'gef;tyfaom ypnf;0wKrsm;udk 'ge
[kac:\/ 'gewpfck jzpfajrmuf&eftwGuf ypnf;0wKjynfhpkHaomfvnf; pGefYBuJvdk
aom apwemw&m;r&Sdu 'getxajrmufrnf r[kwfygay/ 'geajrmuf&eftwGuf
apwemonf taMumif;w&m;jzpf\/ xdkYaMumifh pGefYBuJay;urf;vdkaom apwemw&m;
udk 'ge[kac:qd&k \/ vSLzG,yf pn;f 0wKwdYk wyfrufw,
G w
f mrI&adS evQif 'gerrnfay/
wG,fwmwyfrufrIuif;aom tavmbw&m;&Sdolom 'gejzpfEdkifay\/ xdkYaMumifh
vnf; tavmbw&m;onfvnf; 'gejzpfaMumif;jzpf apwemw&m;ESifh,SOfaom
tavmbw&m;udk ]'ge}[k ac:\/ qGr;f ? ouFe;f ? ausmif;? aq; paom vSLzG,yf pn;f
rsm;udk pGeYf BuJay;urf;vSL'gef;&aom teufoabmaMumifh 'ge[k ac:qd\
k / odYk vQif
'get& apwemw&m;ESifh ypnf;0wKESpfrsdK;udk aumuf,l&onf/ xdkYaMumifh 'geonf
apwem 'geESifh 0wK'ge[l ESpfrsdK;&Sd aMumif; zGifhqdkMu\/
'ge\vuPm'dpwku
'geapwemonf oabmtm;jzifh ay;urf;pGefYvTwfjcif; vuPm &Sd\/
vSLzG,yf pn;f 0wKwkYd Niduyfw,
G w
f mwwfaomavmbudk zsufq;D jcif;udp& o &S\
d /
wpfenf;tm;jzifh tjypfuif;jcif; orw&d o&S\
d / Niduyfw,
G w
f mjcif;uif;aom oabm
w&m;[l a,m*DwdkYPf a&S;I xifvmwwf\/ wpfenf;tm;jzifh vlUb0? ewfb0
paom b0ESijhf ynfph jHk cif;? pnf;pdrOf pmESihf jynfph jHk cif;? tusKd ;udjk zpfapwwfaomw&m;[k
pOf;pm;qifjcifol\Pf a&S;Ixifvmwwf\/ pGefYvTwftyfaomypnf;0wKvQif
eD;pGmaomtaMumif;&S\
d / pGeYf vw
T t
f yfaom ypn;f 0wKr&Sv
d Qif pdwu
f ;l BuHpnfaekrH Qjzifh
'gerjzpfEdkifay/ ypnf;0wKxif&Sm;&SdrSomvQif 'ge {uefjzpfEdkifaomaMumifh pGefYvTwf
tyfaom ypnf;0wKonfyif 'ge\eD;pGmaomtaMumif;w&m;jzpf\/
Ak'b
mom0ifw\
Ykd 'geESihf bmomjcm;wd\
Yk ay;urf;rIumG jcm;ykH
Ak'b
mom0ifwYkd \ pGeYf BuJay;urf;rI'gew&m;rSm uH? uH\tusdK;udk ouf0if
,kHMunf PfESifh,SOfaom uruwmorm'd|d tajccH&Sday\/ wpfzef tvSLcH
66
t&Sift*P (vSnf;ul;)
68
t&Sift*P (vSnf;ul;)
'geukov
kd t
f jym;rsm;
'getrsdK;tpm;rsm;ukdvnf; atmufygtwkdif; avhvmEkdifayao;\/
,if;wkdYrSm(u)
tmrdo'ge? "r'ge
'geonf tmrdo'geESifh "r'ge[l ESpfrsdK;tjym;&Sd\/ xdkESpfrsdK;wdkYwGif
qG r f ; tp&S d a om vS L zG , f 0 w K yp n f ; rsm;ud k tmrd o [k a c: xd k t mrd o wd k Y u d k
vSL'gef;jcif;onf tmrdo'gernf\/ olwpfyg;wdkYtm; w&m;a[mjcif;ponfjzifh
w&m;udkay;vSLjcif;onf "r'gernf\/ 'getm;vkH; wdkYwGif "r'geonfom
tjrwfqkH;jzpfay\/
(c)
xm0&'ge? txm0&'ge
'geonf xm0&'ge? txm0&'ge[l ESpfrsdK;jym;jyef\/ xdkESpfrsdK;wdkYwGif
opfoD;O,smOf? yef;O,smOfudk pDpOfpdkufysdK;vSL'gef;jcif;? c&D;oGm;rsm;tzdkY t&dyf&ap&ef
awmopfyifwdkYudk pdkufysdK; vSL'gef;jcif;? aomufa&tdk;pOf? a&wGif;? a&uef? Z&yf
wefaqmif;? apwD? ausmif;wdkYudk vSL'gef;jcif; wdkYonf ae&mwnfNrJaernfjzpf
tNrJvSL'gef;jcif;jzpfaomaMumifh xm0&'gernf\/ txuf azmfjyyg xm0&'ge
wdkYuJhodkYr[kwfbJ acwcPrQokH;aqmif&aom qGrf;ouFef;paom ypnf;rsm;udk
vSL'gef;jcif;onf txm0&'gernf\/
(*)
oy&d0g&'ge? ty&d0g&'ge
'geonf oy&d0g&'ge? ty&d0g&'ge [l ESprf sKd ;jym;jyef\/ xdEk pS rf sKd ;wdYk wiG f
ouFef;udk vSL&m ouFef;csnf;oufoufr[kwfbJ qGrf;? xD;? zdeyf tp&Sdaom
vSLzG,fypnf;rsm;ESifhpDpOf NcH&HvSLjcif;onf tNcHt&HESifhwuG vSL'gef;jcif;jzpfaom
aMumifh oy&d0g&'gernf\/ tNcHt&H vSLzG,fypnf;rygbJ ouFef;oufouf?
qGrf;oufoufjzifh pDpOfvSL'gef;vQif tNcHt&HrygbJ vSL'gef;jcif;jzpfaomaMumifh
ty&d0g&'gernf\/
(C)
yk*v
u
d 'ge? oHCu
d 'ge
'geonf yk*v
du'ge? oHCdu'ge[l ESpfrsdK;jym;jyef\/ xdkESpfrsdK;wdkYwGif
yk*dK vfwpfOD; ESpfOD;ponfjzifh ydkif;jcm;owfrSwfvSL'gef;jcif;onf yk*v
du'gernf\/
oHCmawmfudk &nfrSef; vSL'gef;jcif;onf oHCdu'gernf\/
(i)
umv'ge? tumv'ge
'geonf umv'ge? tumv'ge[k ESpfrsdK;jym;jyef&m uxdefouFef;
vSL'gef;jcif;? 0gqdkouFef;vSL'gef;jcif;? {nfhonf&[ef;? c&D;oGm;rnfh&[ef;? rusef;rm
aom&[ef;wdkYtm; qGrf;ponfvSL'gef;jcif;? tpma&pm&Sm;yg;aomtcg vSL'gef;jcif;?
aumufOD;? opfOD;wdkYudk oDv&Sdol wdkYtm;vSL'gef;jcif;wdkYonf tcsdeftcgESifh
udkufnDatmif pDrHjyKvkyfvSL'gef;aomaMumifh umv'ge rnf\/ tcsdeftcgudk raG;bJ
70
t&Sift*P (vSnf;ul;)
72
t&Sift*P (vSnf;ul;)
74
t&Sift*P (vSnf;ul;)
YX;WZ
76
t&Sift*P (vSnf;ul;)
tcef;-4
]awmf0ifpx
H m; ckZK w&m trsdK;orD;}
jrwfA'k \
omoemawmf0,f omoemjyKolwikd ;f tcGit
hf a&;ud,
k pf D &SMd u\/
jrwfAk'\ omoemawmfonf rdef;r? a,mufsm;? qif;&J? csrf;om? vljzL? vlrJ? uav;?
vlBuD;[l cGJjcm;rIr&Sday/ pGrf;Edkifygu rnfolrqdk omoemjyKcGifh&Sd\/ jrwfAk'
vufxuf tm;EGJUonf[kqdkaom trsdK;orD;rsm;onfyif xdyfwef;utrSefwu,f
omoemjyKcJhMu\/ y&d,wd"rudk oif,ljcif;? ydkYcsjcif;jzifhvnf; omoemjyKcJhMu\/
y#dywdtusifhpcef;wdkYudk avhusifhtm;xkwfjcif;jzifhvnf; omoemjyKcJhMu\/ w&m;
a[majymjcif;jzifhvnf; omoemjyKcJhMu\/ Ak'omoemjyKolwdkY\ &nfG,fcsufrSm
jrwfAk'\ 0g'onf avmuvlom;wdkY\tZwoEmef0,f pdrfh0ifwnf&Sdap&efom
t"dujzpfay\/ jrwfA'k \
omoemawmfwnf;[laom aerif;BuD; avmuwpfcv
k ;Hk odYk
ysHUESHYxGef;vif;&efom vdk&if;y"mejzpf\/ ,if;&nfG,fcsufrsm;udk omoemjyK yk*dK vf
wdkif;u tm;BudK;rmefwuf taumiftxnfazmfaeMu\/ rdrdwdkY\Edkif&mwm0ef? us&m
tcef;u@rsm;rSvnf; pGrf;tm;&SdorQvkyfaqmifaeMuay\/
,if;odkYvkyfaqmif&mwGif jrwfAk'vufxuf vl0wfaMumiftrsdK;orD;wdkY\
tcef;u@ onf ta&;ygvm\/ jrwfAk'vufxuftrsdK;orD;rsm;onf owd&Sd\/
&J&ifh\/ Pfynm xufjruf\/ pOf;pm;Pf&Sd\/ tppt&m&mwGifvnf;
EdIif;csdefwwf\/ tvkyfwpfckvkyfNyDqdkygu tjcm;olESifh rwlatmifvnf; vkyfaqmif
wwf\/ txl;ojzifh jrwfAk'\ omoemawmfjyefYyGm;a&; twGufatmuf azmfjyyg
ckZKw&m\omoema&;aqmifGufcsufrsm;udkMunfhaomf olr\pGrf;aqmifcsufrsm;udk
tm;& auseyfz,
G &f mawGU&S&d ay\/ jrwfA'k \
awmf0ifpx
H m;orD;wpfa,mufjzpfaMumif;
udkvnf; olr\vkyfaqmifcsufrsm;u azmfTef;aeay\/ olronf trsdK;orD;
tvkyform;wpfa,mufyifjzpfaomfvnf; jrwfAk'omoemawmf txG#ftxdyfodkY
78
t&Sift*P (vSnf;ul;)
80
t&Sift*P (vSnf;ul;)
82
t&Sift*P (vSnf;ul;)
84
t&Sift*P (vSnf;ul;)
86
t&Sift*P (vSnf;ul;)
YX;WZ
tcef;-5
awmf0ifpx
H m; omrm0wD trsdK;orD;
ow0gwdkY\ pdwfonf tvGefvsifjref\/ vsifjrefonfhtavsmuf wpdkuf
rwfrwf usifvnfajy;oGm;wwf *PmrNidrfwwfay/ ,if;pdwfudk xdef;odrf;Edkif&ef
bm0emw&m;wdkYudk yGm;rsm;&ef vdktyf\/ yGm;rsm;xdkufaom bm0emw&m;wdkYxJwGif
]arwm}w&m;vnf;yg0if\/ ]arwm} [laoma0g[m&udk jrefrmrIe,fy,f wGifus,f
pGm tokH;jyKvsuf&SdaMumif; awGUEdkif\/ pmay? ,Ofaus;rI? *DwtEkynmESifh t&yfokH;
a0g[m&e,fy,fponfwdkYwGif trsm;qkH; tokH;jyKvsuf&SdaMumif; od&SdEdkif\/ ]arwm}
onf jrefrmwdkYtwGuf rdk;Edkifonfha0g[m&wpfckvnf;jzpf\/ acwfESifhtnD &Sifoef
aom a0g[m&vnf; jzpf\/ xdkYaMumifh ]arwm}onf ,aeYrsufarSmufacwfwGif tpOf
qef;opfaernfom jzpf\/ xdkYtwl aemiftcgwGifvnf; a[mif;EGrf;oGm;vdrfhrnf
r[kwfay/ qef;opfNrJ qef;opfaernfom/
]arwm}udk ynm&SifwdkYu ]cspfjcif;}[k jrefrmrIjyKMu\/ ]cspfjcif;}[lonf
rSmvnf; pdkpGwfap;uyfwwfaom oabmyifjzpf\/ qGJtm;aumif;aumif;jzifh pGJuyf
xm;aom t&m0wKonf rNydKuGJbJ pnf;vkH;pGm wnf&SdaeEdkif\/ xdkYtwl ]cspfjcif;
arwm}onfvnf; avmuBuD;udk Nidrf;csrf;atmif aygif;pnf;ay;\/ om,mrI&Sdatmif
ap;uyfpGJaqmifay;\/ arwmonf wpfyg;oltm; zsufqD;vdkonfh oabmr&Sday/
wpfOD;tay:wpfOD; arwmxm;rI tm;aumif;avav cspfcifrItm;BuD;avavyif
jzpf\/ xdktcg urmBuD;onf at;csrf;om,mNyD; pnfyif0ajymaernfomjzpf\/
xdkodkY r[kwfygu Nidrf;csrf;rI&&SdEdkifrnf r[kwfay/ qif;&J'kuwdkYjzifhom BuHKawGU&rnf
jzpf\/ ,aeYurmBuD; wpfckvkH; BudrfrD;tkH;onfhyrm ylaqG;'kua&mufaeMujcif;rSm
]arwm}w&m;udk ypfy,fxm;rIaMumifhyif jzpf\/ xdkYaMumifh avmuom;wdkY\ tylrsm;
Nidrf;ap&eftwGuf arwmw&m;udk yGm;rsm;oihfay\/
88
t&Sift*P (vSnf;ul;)
90
t&Sift*P (vSnf;ul;)
92
t&Sift*P (vSnf;ul;)
94
t&Sift*P (vSnf;ul;)
wnfae\/
Oawerif;onf ]]ig ypfvTwfvdkufaomjrm;onf ausmufudkaomfvnf; xdk;
azmufoGm; Edkif\/ aumif;uifvnf; [efYwm;Edkifaomae&m r&Sd/ odkYaomfvnf;
jrm;onf aemufodkYjyefvmNyD; ig\ESvkH;om;qD a&SUIae\/ toufr&Sdaom
jrm;onfyif omrm0wD\*kPfudk odae\/ igonf vlom;ppfppfjzpfaomffvnf;
olr\*kPfudk rod}}[k BuHpnfrd\/ xdkYaemuf av;udkypfcsNyD; vuftkyfcsDum
omrm0wD\ajc&if; aqmifhaMumifhxdkifvsuf cGifhvTwfzdkY&ef awmif;yefawmh\/
xdt
k csderf pS omrm0wDwYkd onf bk&m;zl;jcif;? w&m;emjcif;wdYk ukd vGwv
f yfpmG jyKcGi&hf cJh
av\/
omrm0wD\ arwmw&m;wdYk onf Oawerif;ESihf rm*@DwYkd\ a'gorD;
wdkYudk atmifyGJcHcJh\/ arwmonf omrm0wDwdkY\ wu,fhvufawGU cdkudk;&mjzpfcJh\/
]tauma"e Zdaeaum"H= trsux
f u
G o
f u
l kd arwmESihf atmifEikd &f m\}[laom jrwfAk'\
w&m;awmfudk vufawGU taumiftxnfazmfcJhjcif;yifjzpf\/
xdkYaemuf omrm0wDonf ]]t&Sifrif;BuD;vnf; jrwfAk'udk qnf;uyfawmf
rlyg/ uREfkyfwdkYtm;vnf; w&m;jyoqkH;rtHhaom &[ef;wpfyg;udk cGifhawmif;
ay;awmfrlyg}}[k avQmuf\/ Oawerif;vnf; omrm0wDqdkwdkif; jrwfAk'xHuyf
w&m;awmfudkem,l\/ eef;awmfodkY0if oifjyEdkifaom &[ef;awmfwpfyg;udk awmif;
cH&m &SiftmeEmrax&ftm; &&Sdav\/ &SiftmeEmrax&fonfvnf; omrm0wD
trSL;&Sdaom tNcHt&Hig;&mwdkYudk w&m;awmfudkoifMum;jyo\/ olrwdkYonfvnf;
t&SiftmeEmtm; wpfvwpfcg ig;&maomouFef;wdkYjzifh ylaZmfMu\/
rm*@D\ aemufq;Hk vufeuf
rm*@Dvnf; wpfzefBuHjyef\/ ,if;tBuHonf rm*@D\aemufq;Hk tBuHyif
jzpf\/ olronf rdrx
d o
H Ykd a&mufvmaom Oawerif;udk O,smOfupm;jcif;iSg avQmuf
\/ rif;vnf; ]]aumif;NyD}}[k0efcH tNcHt&HrSL;rwfwdkYudk pDrHcif;usif;ap\/ xdktcg
rm*@Du rdrd\baxG;udk ac:NyD;vQif ]]rif;BuD;ESifhuREfkyfwdkY O,smOfodkYxGufaomtcg
rif;BuD;\ tmPm[kqdk omrm0wDwdkY\ jyom'fudk aumufdk;ywf rD;wdkufyg}}[k
rSm\/ baxG;jzpfolykPm;onfvnf; rif;ESifhrdzk&m;wdkY O,smOfodkYoGm;aomtcg
omrm0wDwdkY\jyom'fudk rD;wdkuf\/ xkdodkY rD;avmifaomaMumifh omrm0wD trSL;
&Sdaom armif;rig;&mwdkYonf xdknOfhyif uHMurmukefMuav\/ ,if;odkY rD;avmif
cH&csdefvnf; omrm0wDwdkYonf arwmjzifhaeav\/
omrm0wDw\
Ykd twdwb
f 0rS tukov
kd u
f H
omrm0wDtrSL;&Sdaom armif;rig;&mwdkY\ rD;wdkufcH&jcif;taMumif;rSm
96
t&Sift*P (vSnf;ul;)
98
t&Sift*P (vSnf;ul;)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
tyudapm
= trIudpenf;&rnf/
ov[ku0kwd = ayghyg;rI&Sd&rnf/
oEd`Eda,m
= Nidrfoufaom a`E&Sd&rnf/
edyaum
= &ifhoefaom Pfynm&Sd&rnf/
ty*aAm
= Murf;wrf;aom trlt&mrsm;r&Sdap&/
ukavoGeEk*da'g = trsdK;wdkY pGJvrf;jcif;r&Sdap&/
e p ck'rmpa& udd a,e 0dl ya& Oy0a',sHK
= ynm&Sdrsm;uJh&JUMurnfhtrI rSeforQudk
tenf;i,frQ rjyKjcif;wdkY jzpfonf/
,if;wdkYudk tenf;i,fcsJU azmfjy&onf&Sdaomf(1)
oaum = jyKprG ;f Edik &f rnf/
jyKpGrf;Edkif&rnf qdkonfum; rdrdjyKvkyfrnfhtvkyfudk wwfajrmufem;vnfNyD;
jyKvkyf&ef pGrf;Edkifoljzpf&rnf/ jyKvkyf&mvnf; toufudk riJhuGufbJ tm;xkwf
vkyfudkifEdkifol jzpf&rnf[k qdkvdkonf/ pD;yGm;&Smaom avmuDtvkyfjzpfap? w&m;tm;
xkwfaom avmukw&mtvkyfudkjzpfap jyKvkyfonfhtcg ruRrf;usifbJ jyKvkyfrdaomf
]a&rul;wwfbJ a&ul;aomol}uJhodkY qkH;IH;jcif;odkY a&mufrnf jzpf\/ xdkYaMumifh
rdrdjyKvkyfrnfh rnfonfhtvkyfudkrqdk uRrf;usifpGmwwfajrmuf xm;zdkYvdkay\/ jyKvkyf
&mwGifvnf; kwfw&uftusdK;udk rjrifaomfvnf; pdwfysufuGufjcif;r&SdbJ Pf
ynma&SUoGm;&Sdaom 0D&d,w&m;jzifh pGrf;EdkiforQ BudK;pm;tm;xkwf jyKvkyfoifh\/
(2)
OZk = ajzmifrh wf&rnf/
ajzmifhrwf&rnf [lonfum; udk,f? pdwfESpfyg;jzifhrwfjcif;wnf;/
OZkPfEiS jhf ynfph o
Hk o
l nf ud,
k t
f m;jzifjh yKvky&f mwGif aumufuspfpOf;vJrI
rjyKay/ jyKoiho
f rQaom udpr sm;udu
k m; tuGuu
f sus yGiyhf iG v
hf if;vif; jyKvkyw
f wf\/
EIwjf zifah jymqd&k m wGiv
f nf; aumufuspfpOf;vJaompum;udk rajymay/ AGi;f AGi;f BuD;om
ajymqdkwwf\/ udk,fjyKonfh twdkif; EIwfuxGuf\/ EIwfuxGufonfhtwdkif;
udk,fujyK\/ ,if;yk*dK vfonf ]jyKwidk ;f ajym- ajymwdik ;f jyK}aom yk*dK vfrsdK;omjzpf\/
OZk*P
k rf u
S if;aomolwYkdonfum; rdrd r&Syd gbJ yvTm;0g<um;wwf\/ uwdjyKvG,\
f /
wu,fum;r[kwfygay/ xdkYaMumifh rnfonfht&mudkjzpfap 0efcHrnfhtcg kwfw&uf
0efrcHao;bJ pOf;pm;EdIif;csdefoihf\/ rdrdaqmifGufrnfh t&mrSefygrS 0efcHoihf\/
(3)
ok[Zk k = tvGeaf jzmifrh wf&rnf/
tvGefajzmifhrwf&rnf[lonfum; t&m&m odwwfpGmESifh twGif;pdwf
oabmxm; dk;om;ajzmifhrwfjcif;wnf;/
*kPfESifhjynfhpkHolrSm rdrd\tjypfrsm;udk zkH;zdvdkaomqErsm; r&Sday/
avmu ok[Zk *k P
k &f adS om yk*Kd vfwYkd csnf;om jzpfcyhJ gvQif ab;&efr&Sb
d J csrf;ompGm
aexdkifMuzdkY&efom taMumif;&Sd\/ uJhodkYaomolwdkYonf EIwfu txl;arwm
rydkYaomfvnf; arwmyGm;rsm;NyD;om;yif jzpf\/ xdkYaMumifh t&m&m pOf;pm;qifjcif
udk,fEIwfESvkH; okH;yg;vkH;udk wpfom;wnf;usatmif aqmifGufvkyfudkif&ef vdktyfvS
\/ odkYrSom rdrdtusdK;? olwpfyg;tusdK;wdkYudk wdk;wufatmif aqmifGufEdkifrnf
jzpf\/
(4)
ok0apm = qdq
k ;Hk rvG,&f rnf/
qdq
k ;Hk rvG,&f rnf[o
l nfum; w&m;ojzifh qk;H ronfukd tvG,w
f ul em,l
&rnf/ xdkYaemuf qkH;ronfhtwdkif;vnf; woa0rwdrf;bJvdkufemusifhBuHjcif;wnf;/
tcsdKUolonf qkH;roludk qifajcuefwwf\/ qkH;rjcif;udkvnf; rBudKufESpf
ouf/ qkH;ronfhtcg ]]vdkufemygrnf}}[k 0efcHaomfvnf; qkH;ronfhtwdkif; vdkufem
jcif; r&Sday/ xdkolrsm;onf owday;qkH;rpum;ajymjcif;udk tvdkr&Sday/ xdkYaMumifh
xdo
k w
l Ykd rmS avmuDavmukw& mESpjf zm tusdK;rsm; wd;k yGm;rI&rdS nf r[kwaf y/ ysufjym;zdYk
&efom taMumif;&Sday\/ qdkqkH;rvG,foljzpfcJhaomfum; BuD;yGm;rnfum; rvGJay/
vlBuD;onfyif vli,fajymMum;vmonfhpum;onf taMumif;,kwd&SdcJhaomf vufcH
oihf\/
(5)
rk'k = El;nHo
h rd af rG&U rnf/
El;nHhodrfarGU&rnf[lonf aumif;aomt&mXmewdkY awmifhwif;cufrmrI
r&SdbJ udkif; GwfvdkufygEdkifaom oabm&Sd&jcif;wnf;/
*kPEf iS jhf ynfph o
Hk o
l nf qGaJ qmifwikd ;f ygavh&adS om tnpftaMu;uif;aom
aTuJhodkY aumif;aom t&mXmewdkY vG,fulaom oabm&Sd\/ Tifvef;aom rsufESm&Sd
\/ rsufarSmifMuKwfjcif; r&Sd/ trsm;em;csrf;omaom pum;udk ajymqdkavh&Sd\/
rdrdESifhqufqHolwdkYtm; pdwfauseyfatmif ajymqdkwwf\/ aygif;oif;qufqHa&;
aumif;\/ xdkYaMumifh t&m&m rmefrme rxm;bJ El;nHhpGm vdkufygaqmifGufoihf\/
(6)
tewdrmeD = rmerBu;D &
rmerBuD;&[lonf trsdK;tEG,f ponfwdkYjzifh rmefrmeaxmifvTm;jcif;?
olwyg;wdkYudk rxDrJhjrifjyKjcif;wdkYrS uif;jcif;wnf;/
rmew&m;onf t,kwf? tvwf? tjrwf okH;a,mufvkH; jzpfwwf\/
rmeonf tcsdKUolwdkYtm; rdrdoEmefwGif xif&Sm;&Sdaom*kPfudk tpGJjyK jzpfvm
(13)
ty*aAm = Murf;wrf;aom trlt&mrsm;r&Sad p&/
Murf;wrf;aomtrlt&mr&Sdjcif;[lonf udk,fMurf;? EIwfMurf;? pdwfMurf;[l
aom dkif;pdkif;aom trlt&mrsdK;rS uif;vGwfjcif;wnf;/
udk,f? EIwf? pdwfwdkYMurf;wrf;jcif;onf MunfdkzG,frjzpfay/ MunfdkzG,f
rjzpfaom trlt&mwdkYudk vlwdkY\ rsufpd? em;ESifh pdwfESvkH; uefYvefYjzpfwwf\/
,if;udkyif dkif;pdkif;onf[k qdkMu\/ jyKrlykH? ajymqdkykH? ESvkH;oGif;ykH rMurf;wrf;aomf
,Ofaus;onf[kac:\/ ,Ofaus;jcif;onf avmu usufoa&r*FvmESifhjynfhpkHaom
tqift
h wef;odaYk &mufjcif;jzpf\/ xdkYaMumifh Murf;wrf;aom trlt&mwdkYudk tNrJrjywf
a&Smif&Sm;oihfay\/
(14)
ukavoGeEk*ad 'g = trsKd ;wdYk pGv
J rf;jcif;r&Sad p&/
trsdK;wdkY pGJvrf;jcif;r&Sdap&[lonf t"dutm;jzifh oHCmawmfwdkYESifh
oufqikd \
f / xdYk aMumifh &[ef;awmfrsm;onf 'g,um? 'g,dumrwdYk ypn;f av;yg;udk
wyfrufaomtm;jzifh pGv
J rf;jcif;? ravsmufywfaoma&m,Sujf cif;paom trsdK;rsdK;aom
tpGJtvef;wdkYrSuif;vGwfjcif; wnf;/ &[ef;awmfrsm;onf 'um? 'umrwdkYtay:
qif;&J? csrf;om[l pGJvrf;jcif;r&Sdrl ow0gtm;vkH;udk rQwMuifemaom
oabm&SdvQif t*Fg&yfonf jynfhpkH\/ vlwdkYrSmvnf; trsdK;Zmwftm;jzifh yk*dK vf
wpfyg; cifrifpGJvrf;wwfaompdwfr&SdbJ rdrdudk,fydkiftpGrf;owdudk xdxda&muf
a&muftok;H jyK&rnfomjzpf\/ xdYk aMumifh rnfonfu
h pd r sdK;rqdk BuD;yGm;vdak omolonf
yk*vt"d|meftm;jzifh yk*dKvfpGJr&SdbJ "r"d|meftm;jzifh w&m;vrf;aMumif;udkom
aG;cs,foihfay\/
(15)
e p ck' rmpa& udd a,e 0dl ya& Oy0a',sKH = ynm&Srd sm;uJ&h rUJ nfh
trIreS o
f aGu
U kd tenf;i,frQ rjyKusi&hf /
ynm&Sdrsm;uJh&JUrnfh trIrSefoaGUudk tenf;i,frQ rjyKusifh&[lonf ynm
r&Sdol t&mtaxmifyif csD;rGrf;aomfvnf; ynm&Sdwpfa,mufuJh&JUvQif tjypfESifhwuG
jzpfaomaMumifh xdkynm&Sd wdkYuJh&JUonfhtrIrsdK;ukd tenf;i,frQ rjyKusifhjcif;wnf;/
ynmrJholwdkYudk yrmPrjyKoihfay/ ynm&Sdol wdkYudkom yrmPjyKoihfay\/ q&mawmf
OD;Ak'u
f rl ]b,fou
l &hJ u
UJ &hJ UJ bk&m;ruJ&h aUJ tmifae}[k qk;H rawmfrcl \
hJ / xdYk aMumifh jrwfA'k
qkH;rawmfrlonfhtwdkif;om vdkufemusifhBuHoihf\/ bk&m;tp&Sd aomynm&Sdrsm;\
tjypfwifcH&rnfh tusifh[lorQudk udk,f? EIwf? ESvkH; okH;yg;vkH;jzifh txl;a&Smif&Sm;
oihfay\/
azmfjyNyD;aom w&m;(15)yg;wdkYjzifhjynfhpkHNyD; arwmw&m;udk yGm;rsm;ygrl
,if;arwm w&m;onf rdryd Ykdoaomol\txHoYkd a&muf&adS y\/ omrm0wDonfvnf;
(3)
(4)
olpdrf;?
&efolwdkYjzpf\/
(3)
wwd,taMumif;rSm ukPmpdwfxm; arwmw&m;onf
tajccHaejcif; taMumif;yifjzpf\/ arwmw&m;onf 'kua&mufaeoludk jrif&
aomtcg rdrd vdkjzpfcJhaomf rnfodkY&Sdrnfenf;[laom qifjcifwwfonfh ukPm
w&m; tajccH\/ toufwpfacsmif;onf ow0gwdkYtzdkY tvGefwefzdk;&SdvS\/
rnfonfhow0grqdk toufab;rS aMumufMu\/ rdrdwdkY aoab;rS aMumufouJhodkY
tjcm;aomow0gwdkYonfvnf; aMumufayvdrfhrnf/ vefYayvdrfhrnf/ xdkYaMumifh
olwpfyg;toufudk rowfoihfay/ arwmpdwfudk arG;jrLoihf\/ udk,frBudKufonfudk
olwpfyg;tm;vnf; rvkyfrdap&ef a&SmifMuOf&rnfom jzpf\/ ukPmpdwf\
arwmw&m;tay: qufoG,frIESifhpyf taxmuftxm;rsm;pGm &Sday\/ "ry']ow0gtm;vk;H onf ao&rnfuakd MumufMu\/ olwpfyg;udk rdrEd iS Ehf iId ;f emusif
ap jcif;? owfjzwfjcif; rjyK&}
[kjyqdx
k m;\/ onfuakd xmuf Ak'0 g'vm arwmw&m; a&Smiftyfaom okpdu
k f
rsdK;omyg0ifonf[k rrSwfbJ jyKvkyftyfaomoabmvnf; yg0ifayonf[k rSwfom;
oihf\/ Ak'bmomonf jyKoihfonfudkjyK&efESifh rjyKoihfonfudk rjyK&eftwGuf
xyfwltav;ay;a[mMum;xm;\/ olwpfyg;udk emusifatmifrvkyf&? rowf&ovdk
wpfcsdew
f nf;rSmyif arwmw&m;udx
k m;&Sd umuG,af y;&rnfjzpf\/ tajccH ig;yg;oDv
vm yxrodumyk'fudk jrwfAk'onf a&SmifMuOf&efom a[monf[k tjrifrSm;wwf
Mu\/ odkYaomfvnf; arwmw&m; yg0ifaeonfudkum; rnfolrQ rjiif;Edkifygay/
vlUtzGJUtpnf; arwmw&m;onf t&m&mudkvTrf;rdk;aecJhaomf rnfonfh
oabmxm; uGv
J rJG rI sKd ;rS &SEd ikd af wmhrnf r[kwaf y/ jrwfA'k o
nf a&S;OD;pGm vlom;wdYk tm;
arwmxm;&ef a[mMum;jcif;jzifh om,mcsrf;ajrUaom vlUabmiftzGUJ tpnf; jzpfvmap
&ef BudK;pm;awmfrcl \
hJ / xdo
k Ykd BudK;pm;cJ&h mvnf; pHjyKxdu
k af om arwm&Sirf sm; ay:xGuf
cJ\
h / Ak'u
,
kd w
f ikd u
f vnf; arwm&Sirf sm;udk todtrSwjf yKbGUJ rsm; ay;cJ&h \/ xdYk aMumifh
Ak'0g'vm arwmw&m;udk vlwdkif;vufcHNyD; usifhokH;oihf\/ odkYrSom vlUtzGJUtpnf;
onf om,mcsrf;ajrUrnfjzpf\/
omrm0wD awmf0ifpx
H m;{w'*fbx
UJG ;l &&Sjd cif;
aemuftzdkY jrwfAk'onf vl0wfaMumif trsdK;orD;wdkYudktpOftwdkif;
awmf0ifpHxm; {w'*f bGJUxl;rsm;udk toD;oD;csD;jrifhvwfaomf omrm0wDrdzk&m;udk]{w'*H bdua0 rrom0dumeH OygodumeH arwm0d[m&DeH ,'d'H omrm0wD =
arwm\ESifhaeMuaom igbk&m;\wynhf vl0wfaMumiftrsdK;orD; arwm&Sifr
taygi;f wdYk wGif olronfom tjrwfq;Hk ? olronfomtawmfq;Hk ? olronfom
tomqk;H ? olronfom tapmqk;H wnf;}
[k ]awmf0ifpx
H m;arwm&Sif {w'*fbUJG awmf}udk csD;ajrmufcahJ vonf/ awmf0ifpx
H m;
YX;WZ
tcef;-6
awmf0ifpx
H m; Ow&m trsdK;orD;
,aeYurmBuD;onf arwmw&m;vnf; r&Sd? opmw&m;vnf; acgif;yg;ae
\/ arwmw&m; r&SdaomaMumifh urmBuD;onf tusnf;wefae\/ opmw&m;
acgif;yg;aomaMumifh urmBuD;onf tkyq
f ;kd ae\/ urmavmuBuD;udk vSyatmif
aq;jc,frnfholrSm arwmw&m;yif jzpf\/ arwmonf vlwpfOD;pD\ b0udkvnf;
pdkajyatmif zefwD;ay;Edkif\/ vlom;taygif;wdkY cspfMunfrI &Sdap&efvnf; arwmw&m;
u pnf;vkH;ay;\/ xdkYaMumifh arwmw&m;uif;rJhaeaom urmavmuBuD;onf
tEkjrLppfyGJodkYyif OD;wnfaeaMumif; awGU&SdEdkifay\/ ]arwmNcKH rS vko
H nf} [laom
pum;twdkif; arwmw&m;jzifh rxkHrTrf;aomtcg rdrd\vkHNcHKa&;rSm pdwfcsEdkifrnfum;
r[kwfygay/
odkYtwGuf ,aeYvli,fvlG,frsm;onf arwmw&m;udk odxm;&ef vdk\/
tcsif;csif; cspfjrwfEdk;wwf&efvnf; BudK;pm;oihf\/ arwmw&m;udk tokH;cswwf
&efvnf; avhvmoihf\/ arwmw&m;udk vufudkifxm;jcif;jzifh (vlwpfOD;pD) avmu
BuD;onf twdik ;f rod om,mvSyvmaprnfjzpf\/ ab;&efuif; at;csrf;rIukd aqmif
rnfjzpf\/ tzdk;rjzwfEdkifatmif wefbdk;jrifhwufvmrnf jzpf\/ ,if;odkY aumif;usdK;
teEESifhjynfhpkHaom arwmw&m;\ jy,k*ftjzpf awmf0ifpHxm; arwm&SifrBuD; omrm
0wDtaMumif;udk a&SUtcef; a&;om;cJhNyD;jzpf\/
xdkYtwlyif awmf0ifpHxm; arwm&SifrBuD;omrm0wDenf;wl jrwfAk'\
omoemawmf0,f arwmw&m;jzifh rdrd\todkif;t0dkif;udk atmifyGJqifEdkifonfomru
awmf0ifpHxm; psm,D{w'*fbGJUxl;udk vl0wfaMumif trsdK;orD;xktwGif; &,lydkifqdkifcJh
ol trsdK;orD;wpfa,muf ay:xGe;f cJ\
h / xdo
k rl rSm &mZN*dK[feEoal |;om;\ ZeD;jzpfol
Ow&m ola|;orD;yif jzpf\/ Ow&monfvnf; arwm\ pGrf;&nfowdaMumifh
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
ykPola|;\orD;jzpfcJhbl;aom Ow&mewforD;?
A[kkw{w'*fbGJU&Ow&m'g,dumr (ckZKw&m)?
em&'jrwfpGmbk&m;\ yxrt*om0dumr Ow&m&[ef;r?
r[myZmywda*gwrDESifhtwl &[ef;jyKcJhaom omuD0ifrif;orD;
Ow&m&[ef;r?
y#mpm&Dax&D\w&m;udkem,l &[ef;jyKcJhaom om0wdNrdKUol
Ow&max&Dr?
aumPm*rejrwfpGmbk&m;\ 'kwd,t*om0dumr Ow&max&Dr?
y'krjrwfpGmbk&m;tavmif;\Muif&mawmf Ow&mrdzk&m;?
0dyDjrwfpmG bk&m;\ tjrwfq;Hk tvkyt
f auR; Ow&mOygodumr?
eEuppfolBuD;\orD;jzpfaom Ow&mOygodumr/
YX;WZ
tcef;-7
]awmf0ifpx
H m; oky0 gom trsdK;orD;}
aumif;rIukodkvfonf tjypfr&Sd/ aumif;aomtusdK;udk ay;pGrf;Edkif\/
raumif;rI tukodkvfum; xdkodkYr[kwf ukodkvf\pGrf;tm;ESifh qefYusifbufjzpf\/
tjypf&Sd\/ raumif;aom tusdK;udkay;\/ jrwfAk'onf a0ae,sow0gwdkYtwGuf
tpOfxm0& Nidrf;at;aom edAmefwHcg;udk zGifhay;awmfrlcJh\/ ,if;wHcg;qDokdY
oGm;a&mufEdkif&ef r*if&Spfyg;wnf;[laom vrf;aMumif;udk Tefjyxm;cJh\/ ,if;wHcg;
qDodkY a&muf&Sdolrsm;onfrSmum; toacsFteE rsm;jym;vS\/ b0yg&rD rjynfhMu
edAm efwcH g;qDoYkd O;D rwnfEikd af om yk*Kd vfow0gwdYk onfvnf; toacsFteE ra&wGuf
Edik af tmif rsm;jym;vSacs\/ oHo&mc&D;oGm;rsm;twGuf csr;f ompGm avQmufvrS ;f Mu&m
tjypfuif;NyD; aumif;usdK;ay;aom ukodkvfaumif;rItxl;udk qnf;yl;Mu&ef wdkufwGef;
awmfrlcJh\/
aumif;rIukodkvf (odkYr[kwf) tvSL'geonf Ak'bmom0ifwdkY\ tajccH
pGr;f tm;wpfck jzpf\/ tvSL'gejyKa&;ESiyhf wfouf Ak'b
mom0ifwYkdtm; txl;wvnf
ajymp&mvdkrnfr[kwfygay/ tenf;ESifhtrsm; wwftm;orQ vSL'gef;ay;urf;pGefYBuJae
Muonfom rsm;\/ odkYaomf tusdK;&Sd&Sd vSLwwf&efvnf; vdk\/ tvSL'gewpfck
jyKvkyf&mwGif enf;pepfrSefuefzdkY ta&;BuD;ay\/ odkYrSom tvSL'gejyKvkyfjcif;onf
wefcdk;xufaom pGrf;tifwpfcktjzpfodkY a&mufrnfjzpf\/
,if;odYk wefc;kd xufaompGr;f tifukd jzpfapEdik af omtvSL'geudk jyKvky&f mwGif
tcsdKUu zG,fzG,f&m&m jyKvkyfwwf\/ tcsdKUu rGefrGefjrwfjrwf pDrHwwf\/ tcsdKUu
rGejf rwfonfv
h LS bG,0f wKudv
k LS 'gef;Mu\/ ,if;odYk reG jf rwfaom0wKudk vSL'gef;rIjyKMu
&m jrwfAk'vufxufwGif ]]awmf0ifpHxm; {w'*fbGJUxl;}}&&Sdatmif 0wKwdkYudkvSL'gef;
cJhaom vl0wfaMumif trsdK;orD;wpfa,muf ay:xGef;cJh\/ ,if;rSm tjcm;r[kwf
vmbfrsm;ocif t&Sio
f 0D vdrax&f\r,fawmfjzpfol aumvd, omuD0ifrif;\ orD;
awmf pHawmf0ifoky0gomrif;orD;yif jzpf\/ ,if;oky0gom rif;orD;onf jrwfAk'
trSL;&Sdaom oHCmawmftm; touf&SiforQumvywfvkH; rGefjrwfaom vSLbG,f
0wKwdkYudkom ay;vSLcJhaMumif; awGU&SdEdkif\/ xdkYtjyif olr\b0onf om;awmf
oD0vdax&fEiS hf wGzJ ufvnf; pH0if *kPw
f ufco
hJ jl zpfaMumif; atmufazmfjyyg olr\
b0ZmwfaMumif;wdYk u oufaojyaeay\/ olr\ b0ZmwfaMumif;um; odYk wnf;/
oky0 gom\twdwZf mwfaMumif; a&S;qkawmif;
oky0gomrif;orD;onf y'krkw&jrwfAk'\vufxuf [Hom0wDjynf0,f
wpfa,muf aomtrsdK;orD;jzpfcJh\/ wpfaeY w&m;awmfudkem,lpOf y'krkw&jrwfAk'
onf rGefjrwfaom0wKudk ay;vSLwwfaomtrsdK;orD;wpfa,muftm; {w'*fbGJUxl;
ay;aeonfudkawGUjrifcJh&\/ xdkYaMumifh olronf ]igonfvnf; trsdK;orD;uJhodkY
rGefjrwfaom0wKudkay;vSLwwfoltaygif;wGif {w'*fbGJUxl;udk &&Sd&ygvdk\}[k
tvSLudkjyK qkawmif;cJh\/
aemufq;Hk b0 aumvd,omuD0ifrif;orD;oky0 gomjzpfvmjcif;/
xdktrsdK;aumif;orD;onf urmwpfodef;wdkYumvywfvkH; ewfjynf? vlUjynf
wdkY usifvnfusufpm;cJh a*gwrjrwfAk'\vufxufawmf0,f aumvd,jynf
omuD0ifrif;orD; wpfa,mufjzpfvmcJh\/ olr\trnfudkvnf; ]oky0gom}[k rSnfh
ac:Muav\/ oky0gom omuD0ifrif;orD;onf tG,fa&mufaomtcg omuD0if
rif;om;wpfOD;ESifh vufxyfcJh\/ wpfaeYo a*gwrjrwfAk'udk zl;jrif&NyD; w&m;awmf
udk emMum;&ojzifh aomwmywdzdkvfodkYqdkuf a&mufcJh&\/
ud,
k 0f efwnfjcif;
vufxyfNyD;onfhaemufwGif oky0gomrif;orD; udk,f0efwnfcJh\/ xdkodkY
udk,f0efwnfaomtcsdefrSp r,fawmf oky0gomrif;orD;xHodkY &maygif;rsm;pGmaom
vufaqmifyPmwdkYonf nOfheHeufqufumqufum a&mufvmMuukef\/ wpfaeY
o xdkrif;orD;\ bkef;uHtpGrf;udkod&SdvdkMuaom aqGawmfrsdK;awmfwdkYonf rif;orD;
\vufjzihf rsdK;aphrsm;ukd xdwdkYapMuukef\/ xdkrsdK;aphrsm;udkBuJcsaomtcg rsdK;aph
wpfaphwpfaphrS tyiftanmufaygif; t&m taxmifwdkYaygufxGufav\/ rif;y,f
wpfy,fus,f0ef;aom v,fajrwpfuGufwnf;rSyif vSnf;tpD;ig;q,f ajcmufq,f
wdkufaom aumufpyg;rsm;jzpfyGm;xGuf&Sdonf[k qdk\/ pyg;usDtwGif; aumufpyg;
rsm; xnfhoGif;aomtcgvnf; rif;orD;\vufjzifhyif xdwdkYapMuukef\/ rif;orD;
\bke;f uHaMumifh aumufpyg;wdYk ukd xkw,
f o
l nf&adS omf ,lwikd ;f ,lwikd ;f aomae&monf
okcudk cHpm;aepOfrmS yif Oyg'f? XD? bif oabmt& cPcP ysuaf eonfukd rodomvS
aomfvnf; ysufrnfh t&dyfedrdwfudk jrifonfhtcsdefrSp tcsdefapha&muf csKyfaysmuf
auGuGif;&ef aorif;0ifonfhtcgum; rnfolrQ 'kura&mufzl;ol r&Sdygay/ tm;vkH;
aom ow0gwdkY 'kua&mufzl;Muonfom/ azmufjyefrIudk rkcscHpm;Mu&awmh\/
azmufjyefr'I u
k j zpfcu
kd f okcBuD;cJo
h avmuf 'kuB uD;BuD; a&muf&awmh\/ odYk aom
'kursdK;udkum; ]0dy&dPmr 'ku} [k owfrSwfMu&awmh\/
txufazmfjyyg 'ku 'ku? ocFg& 'ku? 0dy&dPmr 'kursm;udk vlom;
tm;vkH; cHpm;aeMu&onfhMum;rSyif trsdK;orD;rsm;u txufwGif azmfjycJhaom tma0
edu 'kuig;rsdK;udk trsdK;om;rsm;xufykdvGefpGm oD;jcm;cHpm;&jyef\/ tma0edu 'ku
ig;rsdK;teuf vifhtdrfodkYvdkuf&rI? vifhtm; jyKpkvkyfauR;&rI 'ku(2)yg;um; a&S;acwf
tdEd,EdkifiH\ "avhxkH;pHt& trSefwu,fyif &SdcJh\/ odkYaomfvnf; ,ckacwf trsdK;
orD;rsm;vnf; trsdK;om;rsm;ESifh &ifabmifwef;vdkufaeojzifh ,if; 'ku(2)yg;
r&Sdawmh[kqdkaumif; qdkMurnfjzpf\/ odkY&mwGif ,ckacwfvnf; trsdK;orD;rsm;rSm
aoQmifaemufqHxkH;ygvsuf vifa,mufsm;rsm;twGuf pm;a&;? 0wfa&; paom
Am[d&udprsm;udk aqmifGufay;&vsufyif&Sd\/ omoemEG,f0if oDv&SifESifh
tdrfaxmifrjyKaom trsdK;orD;wdkY\ b0wdkYum; tdrfaxmifrIudpu
dk y,fpGefYxm;ojzifh
OwkvmrI 'kurSwpfyg; tjcm;tma0edu'ku(4)yg; udk cHpm;&zG,fr&Sdygay/
ae&m oky0gomrif;orD;onf tjcm;trsdK;orD;rsm;enf;wl udk,f0ef
aqmifjcif;'ku jzpfonfum; rSef\/ odkYaomfvnf; omreftrsdK;orD; trsm;pkuJhodkY
ud;k vvG,f q,fvzGm;jcif;um; r[kwyf gay/ trsm;xufx;l (odYk r[kw)f twdwb
f 0
\ tukodkvfuHaMumifh ckepfESpfMumatmif udk,f0efaqmifcJh&ol jzpf\/ ckepf&ufMum
atmifvnf; awGa0arharmaecJh&ol jzpf\/
y#doaEae&jcif; tqifq
h ifh qif;&JyHk
trsdK;orD;wdkY\ tma0edu'kuig;rsdK;wGif vifhtdrfodkYvdkuf&jcif;? vpOf
Owk"rwmvm& jcif;ESifh vifhtm;jyKpkvkyfauR;&jcif;wdkYonf trsdK;orD;wdkY\tzdkY
'ku[k r,lqapumrl ]a,mufsm; azmifp;D ? rde;f rrD;ae}[laom avmuokH;pum;twdkif;
udk,f0efaqmif&jcif;? om;zGm;&jcif;[laom tma0edu'kuwdkYonf trsdK;orD;rsm;
twGuf omru trd0rf;wdkufodkY 0ifa&mufvmaomoaEom; twGufyg tvGefqif;&J
aMumif; awGU&SdEdkif\/ Ak'pmayvnf; y#doaEae&jcif;tqifhqifh qif;&JykHwdkYudk
atmufygtwdkif;azmfjyxm;ay\/
(u)ud,
k 0f efwnf&jcif; 'ku
vlow0g\ trd0rf;jzpfjcif;onf OyvMum? y'krmMum? Mumyk@&duf
tm; &SifjyKcGifhay;\/
xdktcg rax&fjrwfonf oD0vdoli,fudk ausmif;awmfodkY ac:aqmifoGm;
wpyu ur|mef;udk oifay;awmfrl\/ xdkYaemuf &SifjyKay;&m ]]oD0vd..oihftm;
tjcm;aomMo0g'pum;udk ajymMum;&ef r&Sd? ckepfESpfumvywfvkH; rdrdcHpm;cJh&aom
'kua0'emudk qifjcifpOf;pm;avmh}}[k rdefYawmfrl\/ oD0vdoli,fonfvnf; rax&f
jrwf rdefYrSmxm;csuftwdkif; w&m;ESvkH;oGif;\/ xdkoli,fonf yxrqH0ef;udk &dwfcs
vdu
k af omcPrSmyif aomwmywdz v
kd f wnfav\/ 'kw,
d qH0ef;ud&k w
d cf svdu
k af om
tcg ou'g*grdzdkvf wnf\/ xdkYtwl wwd,qH0ef;udk &dwfcsvdkufaomtcg
tem*grdzv
kd f wnf\/ tm;vk;H aomqHwYdkukd &dwcf sNyD;onft
h csed f um; &[EmjzpfomG ;
av\/ xdkoD0vdoli,fudk &Sif&[ef;jyKay;aomaeYrSp &[ef;oHCmawmftm; qGrf;?
ouFef;? ausmif;? aq;[laom ypnf;av;yg;wdkYonf tvdk&Sdwdkif;jzpfay: rsm;jym;av
\/ oD0vdoli,ftm; qHcsay;olum; t&Sifr[marm*vmefrax&fjrwfwnf;/
aemufydkif; t&SifoD0vdonf vmbfvmbt&m {w*fbGJUxl;udk&&SdcJh\/
ae&m oD0vdoli,f\ &SifjyKykHudk twk,loihf\/ omoemawmf0,f
Ak'bmomudk ,kHMunfMuaomrdbwdkYonf om;&SifjyKtvSLawmfudk tjcm;tvSL'ge
rsm;xuf jyKvkyf&ef ydkrdkpdwftm; xufoefMu\/ om;a,mufsm;uav; arG;NyD[kqdk
onfrSp &SifjyK&eftwGuf pD;yGm;Opmudk pkaqmif;&SmazGMuawmh\/ om;udk &SifrjyK
ay;&ao;orQumvywfvkH; rdbESpfyg; wm0efrausao;[k pGJNrJpGm ,kHMunfxm;
Mu\/ csrf;omonfhrdbrsm;uvnf; csrf;omonfhtavsmuf om;&SifjyKudpu
dk pDrHMu
\/ qif;&Jonfhrdbrsm;uvnf; rdrdpGrf;EdkiforQ om;&SifjyKudpudk vkH;yef;Mu\/
qif;&Jr?I csrf;omrI omuGm\/ om;&Sijf yKcsifonfq
h ErmS rlum; wpfxyfwnf; wlnMD u
onfudk awGUEdkif\/ ae&m &SifjyKESifhtvSLwdkY\ jcm;em;ykHudkodoihf\/ &SifjyKjcif;
ESifhtvSLay;jcif;onf jcm;em;\/ wlnDrIr&Sdygay/ &SifjyKjcif;onf oDvyg&rDudk
xlaxmifjcif;jzpf\/ tvSLay;jcif;rSm 'geyg&rDukd jznfq
h nf; jcif;jzpf\/ oky0 gomrif;orD;wdYk
ZeD;armifESHonf om;awmfoD0vdtm; omoemhabmifodkY oGwfoGif;&m &SifjyKjcif;ESifh
tvSLay;jcif;wdkYudk uGJjym;jcm;em;pGm vkyfaqmifcJhaMumif; awGU&ay\/
pifppf &SifjyK&m wu,fta&;ygqkH;vdktyfcsufrSm okH;rsdK;&SdaMumif;
awGUEdkif\/ ,if;wdkYrSm(1)
q&mOyZm,f?
(2)
o&P*kHyDorI?
(3)
y&du&mjynfhpkHrIwdkYjzpf\/
txufazmfjyygt*Fg(3)csufESifh nDGwfaomf opfwpfyif&if;jzpfap?
0g;wpfyifatmuf jzpfap ouFef;0wfqifjcif; jzpfEdkif\/ iSufaysmyGJ? tkef;yGJyif
ygp&mrvdkygay/ jrwfAk'onf &SifjyKjcif; udk tusOf;tm;jzifhom Tefjyxm;ay\/
tzd;k ay;,lvo
kd enf;}}[k ar;\/ xdt
k cg tapmifw
h Ykd onf ]]tarmif... AEKrwDjynf
NrdKUolNrdKUom;wdYk onf rif;BuD;ESit
hf NydKifjyKum 0dyDjrwfA'k t
m; tvSL'geay;&mwGif
ysm;&nfESifh EGm;EdkYcJudk tvSLrsufarSmuf rawGUjrif& r&t& &SmrSD;aeMuyg\/
tu,f r&ygu NrdKUolNrdKUom;wdkYu IH;&ygvdrfhrnf/ xdkYaMumifh tojymwpfaxmifukd
ay; ig,lvkdygonf}}[kajz\/
xkdtcg trsdK;aumif;om;onf jynfoljynfom;wdkYom vSLoihfoavm?
Zeyk'fom;wdkY rvSLoihfygoavm}}[k ar;jyef\/ ]vSLoihf\}[k ajz\/ ]oifwdkY
jynfoljynfom;taygif;onf wpfaeYwnf;jzifh tojymwpfaxmif ay;vSLwwfol
wpf O D ; wpf a ,muf r sm;&S d y govm;}[k ar;jyef \ / ]rvS L bl ; ao;yg}[k q d k a omf
]ig\0wKonf wpfaxmifusyfwefaomtjzpfudk odavm? jynfolwdkYtm; qdkacs
aomf? a,mufsm;wpfa,mufonf wifvcJ ?J EdYk "rf;cJ? ysm;&nfwYkdukd rdrv
d ufjzifh ud,
k w
f ikd f
vSLonf[kqdkacs}[k apvTwfvdkuf\/
xdkYaemuf trsdK;aumif;om;onf &dumtvdkYiSg ,laqmifvmaom wpfyJOpm
tojymjzifh tarT;tBudKifwdkYudk 0,f,l trIefYjyK\/ xdkYaemuf ytkH;&nfudkxnfhNyD;rS
ysm;&nfESifha&m\/ wpfzef y'krmMumGufxnfh jrwfAk'ESifh reD;ra0;aomt&yf
rdrv
d LS cGiv
hf LS vSnu
hf kd apmifah rQmfaexdik af v\/ rdr\
d tvSnhf um; jrwfA'k x
cH sOf;uyf
]]bkef;awmfBuD;jrwfaom jrwfpGmbk&m;.. ylaZmfoum&um; wynfhawmf\ qif;&J
om; vufaqmifjzpfygonfbk&m;/ wynfhawmf\ vSLzG,fudk ukPmxm; tvSLcH
awmfrlyg}}[k avQmufxm;\/ jrwfAk'onf xdktrsdK;aumif;om;tm; oem;orI
taMumif;jyK pwkr[m&mZfewfrif;BuD;wdkY vSL'gef;xm;aom ausmufoydwfawmfjzifh
cH,lawmfrl\/ xkdYaemuf jrwfAk'onf xdktrsdK;aumif;om;\ tvSL0wKudk
&[ef;aygif; ajcmufoef;&Spfodef; (6800000)wdkYtm; vSL'gef;rukefEdkifatmif
t"d|mefjyKawmfrlav\/
xdktrsdK;aumif;om;onfvnf; jrwfAk'qGrf;bkOf;ay;NyD;aomtcg jrwfAk'
tm; ]]bkef;awmfBuD;jrwfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;... ,aeY wynfhawmf\tvSLudk
AEKr[Djynfoljynfom;tm;vkH;wdkY 'd|rsufjriftodyif jzpfyg\/ wynfhawmfonf
vnf; aumif;rItusdK;qufaMumifh jzpfav&m&m b0oHo&m vmbfvmb txG#f
tjrwfa&mufol? tNcHt&HtxG#ftjrwfa&mufol yk*dKvfpifppf jzpf&ygvdk\}}[k
qkawmif;av\/ 0dyDjrwfAk'onf ]]{0H a[mwk ukvykw = oif qkawmif;
onfhtwdkif; jzpfygap trsdK;aumif;om;..}}[k rdefYMum;awmfrl\/ xdkYaemuf NrdKUol
NrdKUom;wdkYtm; qGrf;tEkarm'emw&m; a[mMum;awmfrlNyD; ausmif;awmfodkY jyef<u
av\/
trsdK;aumif;om;onf a*gwrjrwfA'k v
ufxufum; oky0 gom rif;o
rD;\ 0rf;Mumwdkuf y#doaE,lcJh\/ rax&fjrwf\ y#doaE,lcsdefrSonf y&dedAmef
rdbwd\
Yk arQmfvifch sufig;yg;
rdbwdkY\ om;orD;wdkYudkarG;jrLjcif; tusdK;ig;yg;udk arQmfvifhxm;Mu
aMumif;udk jrwfAk'u t*Fkw&edum,fwpfae&m a[mMum;xm;aMumif;udkvnf;
awGU&ay\/ ,if;arQmfvifh csufig; yg;rSm(1)
igwdkY\om;orD;wdkYonf igwdkYtm; vkyfauR;arG;jrLMuvdrfhrnf?
(2)
igwdkY\trIBuD;i,fwdkYudk jyKvkyfMuayvdrfhrnf?
(3)
igwdkYtrsdK;tqufonf Mum&SnfpGmwnfvdrfhrnf?
(4)
igwdkY\tarGcHjzpfayvdrfhrnf?
(5)
igwdkYb0wpfyg;ajymif;oGm;&vQif igwdkYtm; tvSL\tzdkYudk
ay;a0Muvdrfhrnf wdkYjzpf\/ ig;yg;wdkYudk rdbwdkif;u arQmfvifhxm;Mu\/
ig;yg;onfum; om;orD;\ rdbwdkY tay: jyKusifh&rnfh usifh0wfrsm;yif jzpf\/
azmfjyyg usifh0wfwdkYudk rjyKusifhygu om;qdk;orD;qdk;om jzpfMurnfjzpf\/ t0Zmw
om;orD;rsm;om jzpfMurnfjzpf\/ xdkYaMumifh rdbwdkY\tqkH;trudk em,lusifhBuH
ukodkvfw&m;udk aeYpOfjyKvkyfoihf\/ odkYrSom om;aumif;orD;aumif;jzpfEdkif aMumif;
udk t&SifoD0vdwdkYom;trdtaMumif;u azmfTef;jyoaeay\/
oky0 gomrif;orD; yPDwabmZOfukd vSL'gef;jcif;
r,fawmfoky0gom rif;orD;onf tcgwpfyg; jrwfAk'trSL;&Sdaom
oHCmawmftm; txl;xl;tjym;jym; rsm;jrwfcsdKNrdefaom t&om&Sdonfh yPDw
abmZOfudk vSL'gef;qufuyfav\/ qGrf;bkOf;ay;NyD;aemuf jrwfAk'onf qGrf;tEk
arm'emw&m;udk atmufygtwdkif; a[mMum;awmfrl cJh\/
]cspforD;oky0gom... oifonf tvSLcHyk*dKvfwdkYtm; ig;XmewdkYudk
vSL'gef;onfrnf\/ touftvSLudk vSLonfrnf\/ tqif;tvSLudk vSLonf
rnf\/ csr;f omokcudk vSLonfrnf\/ cGet
f m;Avudk vSLonfrnf\/ Pfynm
y#dbmefukd vSLonfrnf\/
tm,k'geudk ay;vSL&jcif;aMumifh touf&Snfaomewf? touf&Snf
aomvljzpf&\/ 0P'geudkay;vSL&jcif;aMumifh tqif;vSaomewf? tqif;vS
aomvljzpf&\/ csrf;omokc'geudk ay;vSL&jcif;aMumifh csrf;omaomewf?
csrf;omaomvljzpf&\/ cGeftm;'geudk ay;vSL&jcif;aMumifh cGeftm;BuD;aomewf?
cGeftm;BuD;aomvljzpf&\/ Pfynmy#dbmeftvSL'geudk ay;vSL&jcif;aMumifh
PfynmBu;D aomewf? Pf ynmBu;D aomvl jzpf&\/}
uJhodkY yPDwabmZOfudkvSL'gef;rIonfyif {w'*fbGJUay;&ef taMumif;
wpf&yfjzpfcJhay\/
ckepfESpfudk,f0efaqmifcJh&aom oky0gomrif;orD;\'kuudkrqdkxm;bd
omreftrsdK;orD;rsm;tzdkY "rwmtwdkif;jzpfaom'kuwdkYonfvnf; ]a,mufsm;azmifp;D
rde;f rrD;ae}qdkonfhpum;twdkif; aMumufcref;vdvdygay/ oky0gomwdkYZeD;armifESHtm;
om;&wemudk txl;tm;jzifhvdktyfaecsdefjzpf\/ taMumif;udk&Smaomf omuD0if
rif;om;rif;orD;toD;oD;wdkYonf xD;eef;udkpGefYvsufomoemhabmifodkY 0ifa&mufae
csdev
f nf; jzpf\/ ,if;tcsdeo
f nf ordik ;f pOftqufquf wnfaxmifcahJ om omuDE,
G f
zGm; rif;a,mufsm;rsm; uG,faysmufawmhtHhrl;rl;&Sdonfhtcsdefvnf; jzpf\/ txl;ojzif
omuD0ifrif;orD;rsm;onf bk&m;a*gwrod'w[ktoHMum;onfESifh aMumufGHUxdwf
vefYaecsdefvnf;jzpf\/ xdkYaMumifh om;a,mufsm;udk tvdk&SdonfhZeD;armifESHtm;vnf;
tjypfrqdkomygacs/ rdb[lonfum; orD;arG;aomfvnf; cspf&rnfomjzpf\/
oky0gomrif;orD;onf udk,f0ef\'kursdK;pkHudk oufomEdkifap&eftwGuf
bk&m;*kPf? w&m;*kPf? oHC*kPfwdkYudk qifjcifESvkH;oGif;aeaMumif; awGU&SdEdkifay\/
onfudkMunfhjcif;jzifh ,aeYacwf udk,f0efaqmifrdcifwdkYonfvnf; udk,f0ef'ku
aygif;pkHrS vGwfuif;atmif &wemokH;yg;\ *kPfwdkYudk yGm;rsm;oihfay\/ oky0gom
rif;orD;onf raorDtcsdef qGrf;tvSL'geudkay;vSLvdkaMumif;vnf; awGU&SdEdkif\/
vifawmfarmifonfvnf; ZeD;onf\tvdkus pDrHjyKvkyfay;\/ jrwfAk'onfvnf;
oky0gomrif;orD;\ udk,f0ef'kurS oufomatmifqkay;cJhaMumif;awGU&\/ Ak'
vufxufwGif udk,f0efaqmiftrsdK;orD;rsm;om;rzGm;Edkifaomf t&Sift*Fkvdrmvax&f
tm; oGm;a&muf y&dwfGwfzwfapaom "avh&SdcJh\/ odkYaomfvnf; oky0gom
trsdK;orD;tm; t&Sift*Fkvdrmvtm; apvTwfcdkif;apjcif;r&SdaMumif; awGU&ay\/ xdkY
aMumifh t&Sift*Fkvdrmvax&fonf xdktcsdefu omoemhabmifodkYr0ifa&mufao;[k
okH;oyfrday\/ odkYr[kwf xdktcsdef t&Sift*Fkvdrmvax&fonf aumvd,jynf
&Sd[efrwlay/
oky0gomrif;orD;onf aomwmyeft&d,myk*dK vfyifjzpfaomfvnf; trsdK;
orD;rsm;\ ud,
k 0f efaqmifjcif;udp um; a&mif&h rJ ?I tm;&rIr&Sad Mumif; ajymMum;cJah y\/
aemufxyfom;ckepfa,mufudkyif vdkcsifao;\[k ajymqdkcJh\/ onfudkMunfhaomf
omreftrsdK;orD;wdkYonfvnf; umr*kPfpHpm;jcif; a&mifh&Jjcif;? tm;&jcif;?
wif;wdrfjcif;r&SdEdkifaMumif; avhvmokH;oyfrdyg\/
wpfzef oD0vdowdkYom;onf arG;zGm;NyD;pyif oHCmawmftm; a&ppf
vSL'gef;cJhaMumif; awGUEdkif\/ rdrd\b0udk tvSL'gejzifh pwifcJholjzpf\/ xdkYaMumifh
oD0vdowdkYom;udk twk,ltm;usvsuf ,aeYacwf Ak'bmom0ifrdbwdkYonf
arG;cgpom;orD;wdkYtwGuf ukodkvfaumif;rIudk jyKoihfay\/ tG,fa&mufvmol
om;orD;wdkYtm;vnf; tvSL'gearGUavsmfrI&Sdatmif avhusifhoifMum;oihfay\/
0wKaMumif; &SifoD0vd\vmbfvmbaygrsm;ykHudk jrwfAk'onfyif awmf0ifpHxm;
YX;WZ
tcef;-8
awmf0ifpx
H m; oky,
d m trsdK;orD;
vlom;onf tpkta0;ESifhaexdkifaom ow0gjzpf\/ ,if;odkYaexdkifEdkif
jcif ; rS m vl w d k Y \ tw p d w f & S d j cif ; omru y&pd w f y g&S d a omaMumif h j zpf o nf [ k
ynm&SifwdkYu qdkMu\/ odkYaomf vlwdkY\ todkuft0ef;wdkYudk avhvmMunfhaomf
tw[w
d vGeu
f aJ omvky&f yfwYkduo
kd m xifxif&mS ;&Sm; awGU&S&d rnfjzpf\/ y&[dwpdw?f
y&[dwvkyf&yfwdkYudkum; jrif&cJ\/ jrif&vQifvnf; rxifr&Sm; arS;arS; rSdefrSdefrQom
jzpf \ / xd k t cg ]vlom;wdkYonf wpfudk,faumif;qefaom tw[dworm;rsm;
omwnf;}[k pdwfysuftm;avsmhpGm jrifwwf\/ odkYaomf vlom;ESifhywfouf
taumif;jrifpdwfrsm; ukefcrf;oGm;onfum; r[kwfay/
xdkYaMumifh ypKyefumv? twdwfumvxJwGif trsm;u Munfdkav;pm;
Edkifrnfhol vdkvm;tm;usEdkifrnfholrsm;udk avhvmMunfh&m0,f urmholemjyKwdkY\
rdcif[k wifpm;cH&onfh tDwvD EdkifiHzGm; zavm&ifEh u
kd w
f ifa*;vf (1820 - 1910)
onfvnf; wpfOD;yg0ifaeaMumif; awGU&SdEdkifrnf jzpf\/ olronf olemjyKvkyfief;ESifh
ywfouforQ udk,ftm;? Pftm;? aiGtm;wdkYjzifh pGrf;pGrf;wrH aqmifGufcJh\/
,if;odkYaqmifGufcJhonfrSm olrtdkrif;&ifha&mf vlrrmtjzpf tdyf,mxJ vJaeonfh
tcsdefxdyif jzpf\/ olr\ xl;jcm;rGefjrwfonfh apwemESifhvkyfaqmifcsufwdkYaMumifh
rnfonfhrdef;rom;rS r&&SdcJhbl;aom ]atmf'gatmhrJ&pfbJG}U udkcsD;jrifhcHcJh&\/ olr
uG,fvGefNyD; aemufydkif;wGif tjynfjynfqdkif&m MuufajceDaumfrwDrS olrudk
*kPjf yKaomtm;jzifh ]]zavm&ifh Edu
k w
f ifa*;vf}} [laom bGUJ trnfjzifh olemjyKvkyif ef;
xl;cRefol trsdK;orD;wdkYtm; ESpfESpfvQifwpfBudrfus csD;jrifhcJh\/ pifppf olemjyKvkyfief;
onf tvGefw&mjrifhjrwfaom tw[dwrzufaom y&[dw vkyfief;oufouf
jzpf\/ jA[pdk&fvkyfief;vnf; jzpf\/
onfhtqkH; aomwmywdzdkvfwnfcJh\/
olr\]]okyd,m}}[laomtrnfESifhwlaom tjcm;aomtrnfwpfck
jrwfA'k \
omoemawmf0,f ay:xGe;f cJ\
h / olrrSm ]Moumurif;\orD;awmf oky,
d m
rif;orD;}}jzpfaMumif; awGU&Sd&ay\/ um; ]]Am&mPoDjynfol okyd,m}} omwnf;/
olr\cifyGef;rSmvnf; okyd,m [kyifjzpfonf/
oky,
d m\ tHrh cef;aom olemjyKpkyHk
wpfaeYaomtcg okyd,m Oygodumronf rd*'g0kefausmif;wdkufawmfodkY
oGm;a&mufNyD; jrwfAk'\w&m;awmfudk em,lcJh\/ w&m;emNyD;aemuf ausmif;
pOfvSnfhvnfMunfhI\/ ,if;odkY MunfhIpOf wpfckaomausmif; &[ef;wpfyg;onf
0rf;avQmaq;pm;xm; tm;EGJUum rusef;rmaeonfudk zl;awGUcJh&\/ xdktcg okyd,m
Oygodumronf xdk&[ef;awmftm;&Sdcdk; ]]t&Sifbk&m;.. usef;rma&;twGuf tb,f
t&mudk &&SdrSoihfygrnfenf;bk&m;}}[k ar;avQmufav\/ xdktcg *dvme &[ef;
awmfu ]]'g,dumrBuD;... om;rsdK;pGyfjyKwf&nfudk&vQif oihfawmfyg\}}[k rdefYMum;av
\/ xdktcg okyd,mOygodumronf ]]&Sdygapt&Sifbk&m;.. wynfhawmfr ydkYvdkufyg
rnf}}[k avQmufxm; NrdKUwGif;odkYjyefcJh\/
aemufwpfaeY0,f tvdkvdkjzpfaom yHhoultom;udk&&SdzdkY&ef tdrfapuRef
a,mufsm;udk aps;odkYvTwfvkduf\/ xdkuRefa,mufsm;onf ]]t&Sifr aumif;ygNyD}}[k
0efcH Am&mPoDjynfwpfckvkH;udk vSnfhvnfaomfvnf; yHhoultom;udk rawGUjrif
&ay/ tb,fhaMumifh yHhoultom;r&&Sdoenf;[lrl ,if;aeYonf Am&mPoDjynf
wpfcv
k ;Hk \ om;owfciG rhf &aomaeYjzpfaomaMumifhyif jzpf\/ xdkYaMumifh uRefa,mufsm;
onf okyd,mOygodumrtm; yHhoulom; r&&Sdjcif;taMumif;pkHudk ajymqdkav\/
okyd,molaX;uawmfonf ]]xdkzsm;emaom&[ef;onf om;rsdK;pGyfjyKwf
&nfudkr&onf&Sdaomf temaomfvnf; wdk;yGm;vwHh? odkYr[kwf aojcif;aomfvnf;
jzpfvwHh? 0efcHNyD;vsuf raqmifjcif;onf ightm;roihf? &onfhenf;jzifh ydkYrSoihf
awmfrnf}}[k BuHrd\/ xdkYaMumifh rdrd\tdyfcef;twGif;odkY0if rdrd\aygifom;udk
vSD;jzwfcJh\/ xdkYaemuf uRefrtm;? ]][,fuRefr.. a&mh,lavmh? tom;udk
aumif;pGmpD&if rnfaomausmif; emzsm;aom&[ef;tm; vSLavavmh.. ighudkar;
vQif emzsm;aeyg\}}[k avQmufavmh}}[kqdkay;NyD; t0wfykqdk;jzifh aygifudkywfpD;
wdkufcef;odkY0ifum anmifapmif; tdyfav\/ uRefronfvnf; cdkif;onfhtwdkif;
pDrHav\/
jrwfA'k t
m; qGr;f uyfvLS 'gef;jcif;
xdktcg okyd,Oygoumonf okyd,m\tdrfodkY qGrf;a&muf ]]okyd,m
(4) tusdK;udv
k v
kd m;aomolemjyKtm; [kww
f ikd ;f rSepf mG a&m*gwd;k onfukd
]wdk;onf} [lvnf;aumif;? a&m*goufomonfudk ]oufom
onf} [lvnf;aumif;? a&m*gwefYaeonfudk ]wefY\}[lvnf;
aumif; rdrdjzpfay:aeaom tema&m*g\taMumif;udk xif&Sm;
pGmrjyKjcif;ESifh?
(5) jzpfay:vmonfh jyif;xefMurf;MuKwf? pyf&mS ;? emusif? rom,mzG,?f
rESpo
f ufz,
G jf zpf toufaoavmufonfh ud,
k f jzpfaom qif;&J
a0'emwdkYudk onf;cHrIr&Sdjcif;
wdkYjzpf\/ txufazmfjyygt*Fg&yfwdkYESifh jynfhpkHaomolemudk olemjyKyk*dKvfonf
jyKpkjcif;iSgrxdkufay/ wpfenf;tm;jzifhqdkaomf txufazmfjyygt*Fg&yfwdkYESifh jynfhpkH
aomolemonf jyKpk&cufcaJ omolem jzpf\/ olemjyKrsm;tzdYk jyKpk&tawmfcufcaJ yrnf
jzpf\/
jyKpkxu
kd af omolem\ t&nftcsif;(5)yg;
rjyKpkxdkufaomolem\ t&nftcsif;rsm;udk azmfjyouJhodkY jyKpkxdkufaom
olem\ t&nftcsif;wdkYudkvnf; Ak'0g'wGif azmfjyxm;aMumif; awGU&SdEdkif\/ jyKpk
xdu
k af omolem\ t&nftcsif;rSm ig;yg;&S\
d / ,if;(5)yg;rSm atmufygtwdik ;f jzpf\/
,if;wdkYrSm(1) tema&m*gtm; avsmufywfonfudk jyKvkyfavh&Sdjcif;?
(2) tema&m*gtm; avsmufywfonf twdkif;t&Snfudkodjcif;?
(3) aq;q&m\TefMum;csuftwdkif; aq;udkrSD0JrI&Sdjcif;?
(4) tusdK;vdkvm;aomolemjyKtm; [kwfwdkif;rSefpGm a&m*gwdk;onfudk
]wdk;onf} [lvnf;aumif;? a&m*goufomonfudk ]a&m*gouf
omonf}[lvnf;aumif;? a&m*gwefYaeonfudk ]wefYae\}
[lvnf;aumif; rdrdjzpfay:aeaom tema&m*g\taMumif;udk
xif&Sm;pGm jyKwwfjcif;ESifh?
(5) jzpfay:vmonfh jyif;xef? Murf;MuKwf? pyf&Sm;? emusif? rom
,mzG,f? rESpfoufzG,fjzpf toufaoavmufonfh udk,f
jzpfaom qif;&Ja0'emwdkYudk onf;cHrI&Sdjcif;
wdkYjzpf\/ t*Fgt&nftcsif;(5)yg;ESifhjynfhpkHaom olemudkomvQif olemjyKwdkYtzdkY
vG,fulpGm jyKvG,fay\/
&[ef;awmfrsm; aq;ay;jcif;? aq;ukjcif; ponfwEYkd iS phf yf odrw
S zf ,
G rf sm;
jrwfAk'onf olemjyKaomyk*dKvfwdkYtm; tNrJcsD;rGrf;pum;qdkaMumif;udk
0darmuwYkd uv
kd nf;aumif;? ajcmufyg;aom tbdPfwYkd uv
kd nf;aumif;
rsufarSmufjyKtyfygukefNyD? jrwfpGmbk&m;\ tqkH;trawmfudk vdkufem
usifhokH;NyD;ygNyD}}
[k jzpf\/ txufazmfjyygom"uudkaxmufaomf aq;ukoay;&jcif;onf(1)
tyg,fav;yg;odkY rvm;&jcif;?
(2)
&wemckepfyg;ESifhjynfhpkHaom pMu0aw;rif;jzpf&jcif;ESifh
(3)
y#dord'gav;yg;ESifhwuGaom &[Emyk*dK vfjzpf&jcif;
[laomtusdK;w&m;wdkYudk &&SdEdkifaMumif; awGU&ayrnf/ xdkYaMumifh ajrmufrsm;pGmaom
tusdK;w&m; wdkYudk &&SdapEdkifaom aq;ukojcif;? olemjyKpkjcif;wdkYudk aqmifGufoihf
ayawmh\/
aq;vSL&usdK; (10)yg;
YX;WZ
tcef;-9
awmf0ifpx
H m; umwd,
d meDtrsdK;orD;
Ak'bmom0ifwdkYonf ukodkvfaumif;rIjyKMu&m ,kHMunfrIo'gw&m;\
OD;aqmifrIjzifhom rdrdwdkYjyKvkyfvdkonfh &nfG,fcsufrsm; NyD;ajrmufMu&av\/
,kHMunfrIo'gw&m; OD;aqmifrI? jy|mef;rIr&SdcJhaomfum; qdkif&mqdkif&m ukodkvfaumif;
rIwdkY jzpfajrmufzdkY&efrSm rvG,fulacs/ oHo,jzifhom jyKvkyf&onfh trIudpt
&yf&yf
wdkYonf vG,fulacsmarmpGm tNyD;wdkifa&mufEdkifrnfum; r[kwfygacs/
acwfumvtavsmuf jyKvkyf&onfh&[ef;cHjcif;? &SifjyKjcif; paomukodkvf
udp& yf wdkYonf cJ,Of;yifyef;pGm &SmazGpkaqmif;NyD; jyKvkyfaeMu&aomudpr sm; jzpf\/
,kMH unfro
I 'gw&m; tm;BuD;aerIaMumifh udpt
&yf&yfwYkd NyD;ajrmufatmifjrifMu&onf
r[kwfygavm/ xdkYaMumifh omoemawmf0,f o'gw&m;onf ta&;tBuD;qkH;aom
w&m;wdkYwGif wpfyg;tygt0if jzpfvm&\/ pifppf Ak'bmom0if ykxkZOfwdkY\
,kHMunfrIo'gw&m;onfum; t&d,myk*dK vfwdkY\ o'gw&m;uJhodkY xm0&wnfNrJae
onfum; r[kwfygay/ tNrJajymif;vJaeayonf/
jrwfAk'\vufxufawmftcgu omoemawmfudk rwkefrvIyf ouf0if
,kHMunfMuonfh trsdK;aumif;om;? trsdK;aumif;orD;wdkY ay:xGef;cJh&m jrwfAk'onf
awmf0ifpHxm;{w'*fbGJUxl;udk ay;tyf csD;usL;&onftxd jzpfcJh\/ ,if;odkY omo
emawmfudk rwkefrvIyf ouf0if,kHMunf&m pHawmf0if {w'*fbGJUxl;udk&&SdolwdkYwGif
trsdK;orD;xktwGif;rS wpfOD;wnf;aomyk*dKvf ay:xGufcJh\/ ,if;rSm pHawmf0if
umwd,meD trsdK;orD;jzpf\/ olr\taMumif;twKywdudk atmufygtwdkif;avhvm
awGU&SdEdkif\/
awmf0ifpx
H m; umwd,meD\ twdwZf mwfaMumif; a&S;qkawmif;
umwd,meD Oygodumtavmif; trsdK;aumif;orD;onf y'krw
k & jrwfA'k
\ vufxuf [Hom0wDjynf trsKd ;aumif;orD; jzpfc\
hJ / wpfcak omtcsed f olronf
jrwfAk'\w&m;awmfudk em,lpOf jrwfAk'onf trsdK;aumif;orD;wpfa,muftm;
omoemawmf rwkefrvIyf ouf0if,kHMunfrIt&m0,f tjrwfqkH;tomqkH;jzpfaom
awmf0ifpHxm;{w'*fbGJUxl;udkay;tyfaeonfudk jrifawGUcJh&\/ xdkYaMumifh olronf
aumif;rIukodkvfrsm;jyKNyD; ,if;trsdK;aumif;orD;uJhodkY awmf0ifpHxm;{w'*f bGJUxl;udk
&&Sd&ef awmif;qkqdkcJhzl;\/
aemufq;Hk b0 umwd,meDoal |;rjzpfjcif;
olronf ,if;odkYqkawmif;NyD; urmwpfodef;wdkY umvywfvkH; vlUjynf?
ewfjynfwdkYom usifvnfcJh&\/ a*gwrjrwfAk'\vufxufawmfum; ]uk&&C&}
rnfaomNrdKU ola|;orD; jzpfvmav\/ olr\trnfudk ]]umwd,meD}}[l rdbwdkY
u rSnfhac:cJhMu\/ tG,fa&mufaomtcg olronf umVDola|;uawmf (aomP
uk#u
d Prax&f\r,fawmf)ESihf tvGe&f if;ES;D onfh oli,fcsif;rwpfa,mufjzpfav\/
umwd,meDoal |;r\ tpvo'gw&m;
wpfckaomtcg aomPuk#duP rax&fjrwfonf jrwfAk'xHawmfrS
jyefvmcJh\/ xdktcg rax&fjrwf\r,fawmf umVDola|;uawmfonf om;&[ef;tm;
]]jrwfAk'tm; Gwfqdk avQmufxm;cJhonfhenf;twdkif; r,fawmftm;vnf; w&m;a[m
awmfrlyg}}[k avQmufav\/ xdkYaMumifh rax&fjrwfonf nOfhtcg0,f uk&&C&
NrdKUv,f w&m;r@yftwGif; cif;xm;tyfaom "rmoeyvifay:xdkifNyD; r,fawmfudk
w&m;em,lot
l jzpfxm;um w&m;pwifa[mav\/ xdt
k cg umwd,meDoal |;ronf
umVDESifhtwloGm; y&dowftpGefrS w&m;udkdkaopGmem,lvsuf wnfaeav\/
xdt
k csdef olc;kd ig;&mwdYk onf NrdKUtpGerf pS OrifvP
kd af cgif;wl;Mu&m umwd
,meD ola|;r\tdro
f Ykd a&mufav\/ xdt
k cg "m;jyAdv
k o
f nf i,fom;cd;k olwYkd EiS t
hf wl
OrifvdkPfacgif;odkY r0ifbJ ]]y&dowfum; tb,fhaMumifh pnf;a0;aeygvdrfh}}[k
pkHprf;&ef aomPrax&fw&m;a[m&m t&yfodkYoGm;\/ xdkYaemuf y&dowftpGef&Sd
umwd,meDola|;r\ausmaemufu &yfaeav\/
xd k t cg umwd , meD o l a |;ronf taptyg;uRef r ud k ]]oG m ;ygacs/
tdrfwGif;odkY0if qDrD;xGef;&ef qDudk,lcJhygavmh/ igwdkYonf qDrD;rsm;udk ndxGef;
w&m;emMuukeftHh/ ig\oli,fcsif;rjzpfol umVD\ukodkvftrI tzdkYtpkudk ,lMu
ukeftHh}}[k ajymqdkvsuf apvTwfvdkufav\/ tdrfodkY a&muf&SdvmaomuRefronf
OrifvdkPfacgif;twGif; olcdk;wdkYudk awGU&jrif& qDrD;xGef;&ef qDudk r,l0HhbJ w&m;yGJ
odYk jyefvmcJ\
h / xdYk aemuf rdr\
d t&Sirf tm; ]]t&Sirf ... olc;kd wdYk onf OrifvP
kd af cgif;udk
wl;NyD; tdrfudkazmufaeMuyg\}}[k ajymMum;av\/ "m;jyAdkvfonfvnf; ]]tu,f
ola|;ronf uRefr\pum;udkem,l rdrdtdrfodkYvdkufygoGm;vQif ae&myif
xdkola|;rudk oefvsufjzifh jzwftHh? tu,f w&m;awmfudk emNrJwdkif;em,lcJhaomf
cdk;NyD;om;b@mwdkYudk jyefay;tHh}}[k BuHpnf xm;av\/
umwd,meDola|;ronfvnf; uRefrajymaompum;udk Mum;od&vQif
]]trd... toHrjyKygvifh? olcdk;wdkYonf rdrdjrifawGUaom0wKudkom cdk;,lMuygvdrfhrnf/
igonfum; ,cktcg Mum;em&ef cJ,Of;vSaom w&m;awmfudk emMum;aeyg\/
trdonf w&m;\tE&m,fudkrjyKygvifh}}[k ajymqdkav\/ umwd,meDola|;r\
ajymMum;csufudk Mum;&aom"m;jyAdkvfonf ]]odkY BuD;jrwfonfh ukodkvfqEjzifh
wnfaeol ola|;r\tdrfu Opmudk cdk;,lMurnfqdkvQif igwdkYonf ajrrsdKcH&rnfrSm
{uefomjzpfacs\/}}[k qifjcifpOf;pm;rd\/ xdkYaMumifh cPcsif;yif ola|;r\tdrfodkY
oGm; cdk;,lNyD;aomOpmtm;vkH;udk pGefYxm;apcJhNyD; cdk;om;wdkYESifhtwlwuG vma&muf
y&dowftpGef w&m;em,lav\/
umwd,meDola|;ronf t&SifaomPuk#duPrax&fa[maom w&m;
a'oem\ed*kH; aomwmywdzdkvf wnfav\/ tkPfwufcsdef "m;jyAdkvfonf
umwd,meDola|;r\ajcwdkY OD;wdkufwkyf0yf ]]t&Sifr... tuREfkyfwdkYtm;vkH;udk onf;
cHyg}}[k awmif;yefav\/ tusdK;taMumif; ola|;ruar;jref;&m "m;jyAdkvfonf
tjypftm;vkH;udk jyefMum;ajymqdkav\/ umwd,meDola|;ronf ]]tjypftm;vkH;udk
onf;cH\}}[k qdkav\/ xdktcg "m;jyAdkvfonf ]]onf;cH\[k ajymqdkkHrQjzifh
tajytvnfonf;cHtyfonf rrnfyg/ pifppfaomfum; t&SifrwdkY\om; aomP
uk#duP rax&fjrwf\txH tuREfkyfwdkYtm;vkH; &Sif&[ef;jyKcsifyg\}}[k xyfrH
awmif;yefpum; ajymMum;av\/
xdktcg umwd,meDola|;ronf cdk;om;tm;vkH;wdkYudkac:aqmif t&Sif
aomPuk#duPrax&fjrwf\txH &Sif&[ef;jyKay;apav\/ xdkcdk;om;ig;&mwdkY
onf rax&f\txH &Sif&[ef;jyKNyD;aomf &[ef;w&m; yGm;rsm;tm;xkwfMuojzifh
t&[wzdkvfodkYqdkufa&mufMu&av\/
awmf0ifpx
H m; {w'*fbx
UJG ;l &&Sjd cif;
aemuftzdkY0,f jrwfAk'onf aZw0efausmif;wdkufawmfaeawmfrlpOf
vl0wfaMumif trsdK;orD;wdkYtm; toD;toD; pHawmf0if{w'*fbGJUxl;rsm;udk ay;awmf
rlcJh\/ ,if;odkYay;awmfrl&m umwd,meD OygodumrBuD;tm;vnf; omoem
awmfudk rwkefrvIyf ouf0if,kHMunfMuol trsdK;orD;xkwGif tjrwfqkH;? tomqkH;jzpf
aom pHawmf0if ta0pyoE{w'*fbGJUxl;udk atmufyg twdkif;ay;awmfrlcJh\/
NyD;apaom t"drw
k yd pKy|mefwYkd jzpf\/ y'|meftm;jzifu
h m; ,kMH unfxu
kd af om0wKvQif
eD;pGmaomtaMumif;&Sdjcif;ESifh aomwmywdr*f\ taMumif;t*Fg[laom eD;pGmaom
taMumif;wdkY&Sd\/
o'gtrsdK;tpm; (4)rsdK;
azmfjyygo'gw&m;onf av;rsdK;jym;aMumif; usrf;*efwdkY avhvmawGU&Sd
Edkif\/ ,if;wdkYrSm atmufygtwdkif;jzpf\/
(1)
tm*red,o'g?
(2)
t"d*ro'g (wpfenf;) ypuo'g?
(3)
yom'o'g?
(4)
Mouyeo'g (wpfenf;) tpvo'g
,if;o'gw&m;wdkYESifhpyfvsOf; atmufygtwdkif; t"dyg,ftoD;oD; rSwf,l
Edkif\/
(1)
oAkbk&m;tavmif;wdkY\o'gw&m;onf tm*red,o'g rnf
\/ tm*red,o'gonf omrefyk*dKvfrsm;ESifh oufqdkifrIr&Sday/ oAkbk&m;
tavmif;wdkYESifhom oufqdkifay\/ tavmif;awmfrsm;\ bk&m;&SifwpfqlqlxHrS
]]{uefbk&m;jzpfvdrfhrnf}}[k Asm'dwf&NyD;onfh tcsdefrSp jzpfay:vmaom ,kHMunfrI
rsdK;jzpf\/
(2)
t&d,myk*dKvfwdkY\ o'gw&m;onf t"d*ro'grnf\/ (wpf
enf;) ypuo
'grnf\/ t&d,myk*Kd vfonf jrwfA'k r ed Yf awmfro
l nft
h wdik ;f owdy|mef
w&m;? r*if&Spfyg;tusifhwdkYudk usifh\/ ,if;odkYusifhaomtcg kyf? emrfw&m;wdkY\
jzpfrI? ysufrIudk owdjzifhpl;pdkufIrSwf&if; kyfemrfwdkY\obm0udk odjrifvm\/ xdkodkY
odjrifvmaomaMumifh ]]jrwfA'k \
w&m;awmfrsm;onf wu,f[w
k \
f / wu,freS \
f /
bk&m;qk;H ronft
h wdik ;f usifv
h Qif wu,foyd gvm;}}ponfjzifh ,kMH unf? qk;H jzwfEikd v
f m
\/ w&m;todydk &Sif;vif;vmonfESifhtrQ ,kHMunfrIvnf; ydktm;aumif;vm\/
,if;odkY t&d,myk*dK vftm; jzpfay:vmonfh ,kHMunfrIo'gw&m;onf tvGeftm;
aumif;&um; rnfonfhtaMumif;aMumihfrQ rysufpD;awmhay/ tNrJcdkifNrJaernfom
jzpf\/ ,if;uJhodkYaom o'gw&m;onf t"d*ro'g(wpfenf;) ypuo'grnf\/
(3)
PfESifhr,SOfaomo'gw&m;onf yom'o'grnf\/ trSefrSm
bk&m;? w&m;? oHCmtaMumif;wdkYudk rnfodkYrQem;rvnfbJ ]bk&m;? w&m;? oHCm}
[laomtoHudk Mum;kHrQjzifh ykxkZOfyk*dK vfrsm;\pdwfxJ Munfvifpdwf? Munfdkpdwf
rsm; jzpfay:vmwwfMu\/ PfjzifhxJxJ 0if0ifodjrifjcif;um; r[kwfay/ xdkodkY
Munfvif? Munfdkpdwfjzpfjcif;onf yom'o'gyifjzpf\/
(4)
umwd,meD\o'gw&m;uJhodkY &wemokH;yg;*kPf rwkefrvIyf
YX;WZ
tcef;-10
awmf0ifpx
H m; eukvrmwk trsdK;orD;
avmu wpfOD;ESifhwpfOD; tvGef&if;ESD;pGmjzifh awGUMuqkHMu BuHK&jcif;udk
Ak ' b mom0if w d k Y u ]y|mef;quf&Sdjcif;aMumifhom b0 cspfcifaygif;oif; qufqH
ae&jcif;jzpf\}[k ,lqxm;Mu\/ ,if;tqdrk mS rSeu
f efayonf/ tb,faMumifq
h akd omf
,ckypKyefb0 cifcifrifrif &if;&if; ESD;ESD;aygif;qkH wpfOD;udkwpfOD; cspfcifjcif;onf
rdrdwdkYusifvnfcJh&aom twdwfb0wdkYu &if;ESD;uRrf;0ifcJhaom txkHyg&rD t&if;cH
aMumifhyif jzpf\/ jrwfAk'uvnf; ]avmu&Sad om ow0g tm;vk;H onf aqGrsKd ;
rawmfcJhbl;olr&Sday}[k a[mMum;csufvnf;&Sdayao;\/ b0gb0u twlwuG
jznfhqnf;cJhaom yg&rDtxkHwdkYonf ,ckypKyefb0 &if;ESD;uRrf;0ifrIudk jzpfay:ap
ouJhodkY ypKyef b0jzpfaomtusdK;pD;yGm;aMumifhvnf; &if;ESD;uRrf;0ifjcif; udk
jzpfaponfr[kwfygavm/ jrwfAk'vufxufawmftcgvnf; jrwfAk'ESifh tuRrf;0if
onfh trsdK;orD;wdkYwGif pHawmf0if{w'*fbGJUxl; &&Sdaom trsdK;orD;wpfOD; ay:xGef;cJh
av\/ olrrSm tjcm;olr[kwf/ eukvrmwk trsdK;orD;omvQif jzpf\/ eukvrmwk
taMumif;udk azmfjy&m olr\cifyeG ;f onf eukvydwo
k al |;udv
k nf; csex
f m; r&ay/
eukvrmwk ZeD;armifEw
HS \
Ykd twdwZf mwfaMumif; a&S;qkawmif;
eukvrmwkESifh eukvydwk ZeD;armifESHavmif;wdkYonf y'krkw&
bk&m;&Sif\ vufxufawmf0,f bk&m;&Sifu OygoumZeD;armifESHwdkYudk ]]bk&m;&SifESifh
tuRrf;0ifonft
h &m tjrifq
h ;Hk tjrwfq;Hk jzpfonfh {w'*fbUJG xl;xm;awmfro
l nfukd
awGUjrif& t"dum&aumif;rIukodkvfudk jyKcJhMuNyD; ,if;odkY{w'*fbGJU&&ef awmif;qk
qdkcJhzl;av\/ ,if;odkYawmif;qkqdkNyD; yg&rDawmfrsm; jznfhqnf;cJh&m a*gwrjrwf
Ak'vufxufawmfum; qkawmif;jynfhcJhav\/
eukvrmwk ZeD;armifEw
HS \
Ykd ypKyeb
f 0
xdkeukvrmwk ZeD;armifESHwdkYonf urmwpfodef;wdkYumvywfvkH; ukodkvf
aumif;rIrsm;udk qnf;yl;tm;xkwfNyD; vlUjynf? ewfjynfwdkY wpfvSnfhpD usifvnfcJh&
\/ a*gwrjrwfA'k \
vufxufawmfum; b*wikd ;f ? okork m&*d&NrdKU ola|;rsdK;0,f
jzpfav\/ bk&m;&Sio
f nfvnf; &[ef;taygif;NcH&v
H suf a'opm&D<ucsDawmfr&l m okok
rm&*d&NrdKUodkYa&mufawmfrl abouVm rnfaomawmtkyf oDwif;okH;aeawmfrl
av\/
xdt
k cg eukvrmwk ZeD;armifEw
HS Ydk onf okork m&*d&NrdKUae vltrsm;ESiw
hf uG
jrwfA'k txHoYkd oGm;a&mufav\/ ,if;odYk omG ;a&mufNyD; yxrqk;H tBudrf jrifvQifjrif
jcif; ZeD;armifESHESpfOD;vkH;yif jrwfAk'udk ]]olum; igwdkY\om;BuD;wnf;}}[k om;
[laomtrSwfonmudk jzpfapMu jrwfAk'\ajcawmfwdkY wkyf0yf\/ xdkYaemuf
]]cspfom;.. oifonf rQumvMumatmif igwdkYudk pGefYypf tb,ft&yfodkY
vSnfhvnfusufpm; oGm;vmaeoenf;}}[k ajymqdkMuav\/
trSefrSm eukvydwkola|;onf a&S;tcg b0ig;&mwdkYumvywfvkH;
bk&m;&Sif\crnf;awmf jzpfcJhav\/ b0ig;&mwdkYumvywfvkH; baxG;? b0ig;&mwdkY
umvywfvkH; bBuD;? b0ig;&m wdkYumvywfvkH; OD;BuD;jzpfcJhav\/ eukvrmwk
olaX;uawmfBuD;onfvnf; b0ig;&mwdkYumvywfvkH; bk&m;&Sif\ r,fawmf? b0
ig;&mwdkY umvywfvkH; rdaxG;? b0ig;&mwdkYumvywfvkH; rdBuD;? b0ig;&mwdkY umv
ywfvkH; t&D;jzpfcJhav\/ odkY b0oHo&m&SnfpGmaomumvywfvkH; tcspf arwm
"mwf qufpyfued ;f 0yfcahJ vaomaMumifh Ak'u
jkd rifvQifjrifcsif;yif ]]om;}}[laom trSwf
onmudkjyKMuvsuf r&yfwnfEdkifMubJ xdkuJhodkY tuRrf;w0if ajymqdkMujcif;jzpf\/
jrwfAk'onf xdkola|;ZeD;armifESHwdkY pdwfauseyfjcif;odkY ra&mufao;orQ
]]z,fMuavmh}} [k rdefYawmfrrlacs/ olwdkYpdwfauseyfjcif;udkom iHhvifhaeawmfrl\/
xdkYaemuf xdkola|;ZeD;armifESHwdkY rdrdwdkY\ pdwftvdktwdkif;yif owd&Mu tv,f
tvwf yifudk,foabmodkY a&mufMuaomtcgrS jrwfAk'onf olwdkY\tvdktmo,
udk odawmfrlvsuf w&m;a[mawmfrlav\/ w&m;a'oemawmf tqkH; ZeD;armifESH
ESpfOD;vkH;yif aomwmywdzdkvf wifMuav\/
jrwfAk'onf aemuftzdkY0,f xdkola|;ZeD;armifESHwdkY touftG,f BuD;&ifh
Muaomtcg wpfzef okokrm&*d&NrdKUodkY <ua&mufawmfrljyefav\/ xdkZeD;armifESH
wdYk onf ]]jrwfA'k < uvmawmfr\
l }}[k owif;pum; Mum;od&vQif jrwfA'k t
xHawmfoYkd
oGm;a&mufMuum &Sdcdk; eufjzefaumif;rI tvdkYiSg yifhzdwfcJhMu\/ aemufaeY rdrdwdkY
tdrf0,f jrwfAk'trSL;&Sdaom &[ef;oHCmudk txl;xl; tjym;jym; rsm;jrwfvSaom
t&om&Sdonfh qGrf;cJzG,f? abmZOfwdkYjzifh jyKpkvkyfauR;Mu\/ xkdYaemuf qGrf;udp
NyD;qkH;aom jrwfAk'udk qnf;uyfMuvsuf oihfwifhavsmufywf tjypfvGwf&mt&yf
jzpfukef\/
0wKumr t00udk awmifhwvifhqkH tvdk&SdMuukefvsuf wlrQ
aomoDvtusifh &SdMuukefaom ZeD;armifESH ESpfOD;om;wkdYonf ypKyE
vlUb0 olawmfaumif;w&m;ukd usifhBuHBudK;ukwf tm;xkwfMu
ESpfoufjcif;yDwd udk,f0,f&SdMuukefvsuf ewfjynf avmu ESpfvdktm;&
0rf;ajrmufMuukef\/
rSefygonf/ vlUavmu wlrQaomo'g? wlrQaomoDv? wlrQaompm*?
wlrQaom todPfynm&SdMuukefaom ZeD;armifESHwdkYonf wpfa,mufonf
wpfa,mufudk az;az;rrjzifh ESpfoufzG,f? cspfcifzG,faompum;wdkYudk ajymMum;vsuf
w&m;ojzifh toufarG;rnfqv
kd Qif pD;yGm;wd;k wufEikd af y\/ wpfO;D udw
k pfO;D tjypfrjrif
cspfcifrIaMumifh ab;&efwkdYvnf; r&SdEdkifyg/ csrf; csrf;omomvnf; aeEdkif\/ odkY
pD;yGm;wdk;wuf aysmfTifrI? csrf;omrIwdkYjzifh tpOfjynfh0aeaom ZeD;armifESHtm;
&efolwdkYu remvdkrIpdrfhMuay/ uJhodkY vdk&mjynfh0 ZeD;armifESHESpfOD;om;wdkY
csrf;csrf;omom touf&SifaeEdkifjcif;\taMumif;udk &Smonf&Sdaomf ZeD;armifESH
ESpOf ;D om;wdYk \ wlrQaomo'g? oDv? pm*? ynmwdYk &rdS aI Mumifo
h mjzpfaMumif; odomEdik f
ay\/
xdkYaMumifh eukvydwk ola|;ESifh eukvrmwkola|;uawmfwdkYuJhodkY b0wGif
aysmfaysmfTifTif cspfcspfcifcifjzifh csrf;csrf;omom aevdkygvQif trsdK;aumif;om;?
trsdK;aumif;orD;wdkYonf wlrQaomo'g? oDv? pm*? ynmwdkYudk jzpfapoihfay\/
odkY cspfcspfcifcif MuifMuifememjzifh t,loDvwlrQNyD; olawmfaumif;w&m;udk
emMum; usifhBuHBudK;ukwf tm;xkwfrIjyKygvQif wrvGef b0 csrf;csrf;omomjzifh
0rf;ajrmuf&rnfomjzpfay\/ xdkYaMumifh b0wdkif;awGUvdkaom? iSufjzpf vQifyif
wpf u d k i f ; wnf ; em;vd k M uaom trsd K ;aumif ; om; trsd K ;aumif ; orD ; wd k Y onf
wlrQaomo'g? wlrQaomoDv? wlrQaompm*? wlrQaomynmwdkYudkjzpfapvsuf
olawmfaumif;w&m;udk em,l usifhBuHBudK;ukwf tm;xkwfoihfay\/ odkYaom
taMumif;w&m;wdkYudk &nfG,f trnfrodpmqdk wpfOD;uvnf;
]vlUajr&yfcGif? tdrf&Siftdrfol? jrwf&nfwlvsuf? qk,lnDrQ? vSL'geESifh? oDvr,dkif?
o'gNyKd irf ?l bke;f vdiI af usmMf um;? rd;k ewfom;ESi?hf aqG0g;teD;? ewforD;od?Yk aumif;cs;D
tH&h m? ckr&d mS vsu?f oHomaemifvnf;?csppf nf;rajy? &Snf Mumav\}
[k zGJUqdkxm;cJhonfudkvnf; avhvmawGU&SdEdkifay\/
odkY eukvydwkola|;ESifh eukvrmwk ola|;uawmfBuD;wdkYonf txuf
azmfjyygwdkYtwdkif; rdrdwdkY\twGif;a&;wdkYudk jrwfAk'tm; rdrdwdkYESifhtvGef&if;ESD;aom
aqGrsdK;wpfOD;yrm&ifzGifh ajymjyjcif;onf jrwfAk'\tay: ]]om;}}[laomtrSwfjzifh
tvGefuRrf;0if&if;ESD;pGm ajymqdkcJhjcif; jzpf\/ jrwfAk'uvnf; xdkZeD;armifESHwdkY\
eukvrmwk ZeD;armifEw
HS Ykd pHawmf0if{w'*fbx
UJG ;l rsm;&&SMd ujcif;
aemuftzdkY0,f jrwfAk'onf aZw0efausmif;awmfaeawmfrlpOf Oygoum?
Oygodumr wdkYudk tpOftwdkif; &mxl;XmeE& xm;awmfrlvwfaomf eukvrmwk
ZeD;armifESHwdkY\ tuRrf;w0if cifrif&if;ESD;aompdwf&SdMuvsuf ar;jref;avQmufxm;
tyfaompum;udk taMumif;twKywfjyKawmf rlum eukvydwkola|;BuD;udk]{w'*H bdua0 rr om0umeH OygoumeH 0dmoumeH ,'d'H eukvydwm
*[ywd=]&[ef;wd.Yk .. igb&k m;ESihf tuRr;f w0if cifrif&if;ES;D pum;udk ajymMum;Mu
YX;WZ
tcef;-11
awmf0ifpx
H m; umVD trsdK;orD;
jrwfAk'onf bk&m;jzpfawmfrlNyD;aemuf Ak'bmomudkwnfaxmifawmfrl\/
w&m;a[mawmfrlNyD; Ak'bmom0ifjzpfatmif pGrf;aqmifEdkifcJh\/ ol\wynfhom;
&[ef;awmfwYkd uv
kd nf; w&m;a[majymNyD; Ak'b
mom0ifrsm; wk;d wufatmif pGr;f aqmif
apcJh\/ ,if;odkY Ak'bmom0ifrsm; wkd;wufjzpfay:vm&jcif;rSm Ak'ukd,fawmfwkdif
rsufarSmufa&S;&Ia[majymrI? wynfhom0uwdkY\ rsufarSmufvufawGUa[majymrI
wdkYaMumifhyifjzpf\/ odkYaomfvnf; jrwfAk'vufxufawmf wpfyg;aomol\ pum;
udk Mum;kjH zifh (jrwfA'k u
rkd zl;awGU&bJ) Ak'b
mom0ifjzpfvmaom trsdK;orD; wpfO;D ay:
xGucf zhJ ;l \/ olronf wpfqifph um;udMk um;rQkjH zifh aomwmywdz v
kd o
f Ykd yif a&mufco
hJ l
jzpf\/ trsdK;orD;xktwGi;f yxrqk;H aom aomwmyefwnfov
l nf; jzpf\/ ,if;rSm
tjcm;olr[kwf/ umVDtrsdK;orD;yifjzpf\/ umVDtrsdK;orD;\ awmf0ifpHxm; b0
txkywfudk ,aeYacwftrsdK;orD;xkonf twk,ltm;usoihfay\/
awmf0ifpx
H m; umVDtrsdK;orD;\ twdwZf mwfaMumif; a&S;qkawmif;
umVDtrsdK;orD;onf y'krkw&jrwfAk'vufxuf [Hom0wDjynf
uk&&C&NrdKU wpfckaomtrsdK;tdrfwGif trsdK;aumif;orD;jzpfcJh\/ tcgwpfyg; olr
onf jrwfAk'\w&m;awmfudk em,lpOf y'krkw&jrwfAk'onf trsdK;aumif;orD;wpfOD;
tm; ]udk,fwdkifbk&m;&Sifudk rzl;awGU&bJvsuf wpfqifhMum;ojzifh bk&m;*kPfudk
ouf0if,kHMunfaom (tEk0yoE)t&m0,f tjrwfqkH;jzpfaom awmf0ifpHxm;
{w'*f &mxl;} xm;awmfrlonfudk awGUjrifcJh&\/ xdkYaMumifh olronf ]aemiftcg
igonfvnf; trsdK;orD;uJo
h Ykd wpfqifph um;Mum; jrwfA'k t
m; ouf0if,MHk unfol
trsKd ;orD;taygif;wGif {w'*fbUJG xl;&&ygvd\
k }[k awmif;qkqckd \
hJ / ,if;odYk awmif;qk
y#doaEaejcif;r&Sdol jzpfyg\avm/}}
(omwm*d&ewfbDvl;) ]]tcsif;a[r0w...igwdkYq&m jrwfAk'onf 0dZm
okH;yg;ESifh jynfhpkHoljzpfyg\/ pifMu,faom tusifhp&P&Sdoljzpfyg\/
xdkjrwfAk'tm; tmoa0g tvkH;pkHwdkY ukefcrf;NyD;ygNyD? xdkjrwfAk'tm;
wpfzefy#doaEaejcif;r&Sdawmhyg/
,if;odYk a[r0wewfbv
D ;l ESihf omwm*d&ewfbv
D ;l wdYk onf jrwfA'k E iS phf yf
w&m; pum;wdkYudk tcsif;csif;ar;jref;jcif;? ajzqdkjcif;rsm;udkajymqdkMuav\/
,if;aemuf jrwfAk'xHodkY oGm;a&mufum w&m;awmfudkem,lNyD; aomwmyef
wnfcJhMu\/
,if;ewfbDvl; rif;ESpfyg;wdkY ajymqdkaqG;aEG;aeaomaeYum; &mZN*dK[fNrdKU
0gqdkv yGJobifBuD; qif,ifusif;yaomaeYjzpf\/ xdktcg &mZN*dK[fjynf uk&&C&
NrdKUol umVDtrnf&Sdaom trsdK;aumif;orD;onf rdbwdkY\tdrfjyom'fxufodkYwuf
avomwHcg;udzk iG v
hf suf zGm;tHq
h q
J aJ om ud,
k 0f ef\yifyef;jcif;udk y,fazsmufvo
kd jzifh
avnif;cHum &yfwnfaeqJjzpf\/ ,if;odkYaecdkuf ewfbDvl;rif;wdkYajyma[maom
bk&m;*kPfawmfrsm;udk wpfqifhpum;Mum;em&av\/ odkY Mum;em &ojzifh
umVDtrsdK;aumif;orD;onf trsdK;orD;wdYk wiG f a&;OD;pGm aomwmyefwnfaom t&d,m
om0dumrjzpf trsdK;orD;ydkif;wGif tBuD;qkH;trBuD;ozG,fyifjzpf\/ xdknOfhrSmyif
umVDtrsdK;aumif; orD;onf owdkYom; (aomPuk#duPrax&f)tavmif;udk
zGm;jrifav\/ xdkYaemuf rdbtdrfwGif tvdk&SdoavmufaexdkifNyD;vQif rdrdae&m
uk&&C&NrdKUodkYjyefoGm;av\/xdkae&m omwm*d&ESifh a[r0wewfrif;wdkYESifhpyf
t|uxmwdkY rwlnDonfhtqdk trdefYESpf&yfudkawGU&Sd&ay\/ ,if;wdkYrSm{uuedygwf t*Fw
k & t|uxm zGifhjyykHrSm- omwm*d&ewfrif;onf "rpMum
w&m;awmfudkem,l aomwmyefjzpfNyD;rS rdrdoli,fcsif; a[r0wewfbDvl;rif;udk
oGm;a&mufac:,l&m &mZN*dK[fNrdKUodYk a&mufaeaom (uk&&C&NrdKUol) umVDtrsdK;aumif;
orD;\zciftdrftay: aumif;uifawGUqkHMu a[r0wewfbDvl;rif;u omwm*d&
ewfbv
D ;l rif;udk bk&m;&Si\
f um,ormpm&? tmZD0? raemormpm&wdYk ukd ar;av\/
omwm*d&ewfbDvl;rif;uvnf; ar;wdkif;ar;wdkif; ajzMum;av\/ odkYvQif
bk&m;&Sif\ udk,fawmfaus;Zl;? *kPfawmfaus;Zl;udk ar;ajzonf\ tpGrf;jzifh a[r
0wokwefNyD;qkH;vwfaomf a[r0wewfbDvl;rif;onf oli,fcsif; omwm*d&ewf
bDvl;rif;\w&m;a'oemudk tpOfavsmufojzifh PfudkapvTwf aomwmywd
zdkvfwnfav\[k zGifhjyav\/
okwe yd gwt|uxm a[r0wokwfzGifhjyykHrSmum;- omwm*d&ewfbDvl;rif;
onf "rpMumw&m;em,l rdrdoli,fcsif; a[r0wewfbDvl;rif;udk trSwf&pdwf
ysHUvGifhaeaomaMumifh r*fzdkvfr&ao;bJ oli,fcsif;udktac:oGm;NyD; wpfzefjyefvm
oHa0*jyif;pGmjzpfav\/
&[ef;jyKjcif;
,if;odkYoHa0*jzpfaom aomPola|;om;onf a&mif;0,frIudpwdkYudk
NyD;qkH;apNyD;vQif uk&&C&NrdKUodkY jyefa&mufaomtcg t&Sifr[mupnf;rax&f
jrwfxHodkY qnf;uyf xdktaMumif;udk avQmufxm;av\/ rax&fjrwfonfvnf;
oHo&mvnfjcif;\tjypf? oHo&mjywfjcif;\tusdK; tmedoifwYkd ukd xifpmG jyK w&m;
a[mawmfrl\/ aomPola|;om;onf tdrfodkYjyefvmNyD; t&Sifr[mupnf;
rax&fjrwftxHrS Mum;odcJh&aomw&m;udk qifjcif\/ NydwmwdkY\tjzpfudkvnf;
atmufarh\/ ,if;odkYqifjcifatmufarhaom aomPola|;om;\Pf oHo&m
0#fqif;&Jonf tvGefYtvGefaMumufzufzG,fjzpf xifvmav\/ &[ef;jyK&efvnf;
pdwftm;xufoefvmav\/
eHeufrdk;aomufaomtcg aomPola|;om;onf t&Sifr[mupnf;rax&f
xH csOf;uyf &Sif&[ef;jyKay;yg&ef avQmufMum;av\/ xdktcg t&Sifr[mupnf;
rax&fjrwfonf ]]aomP ola|;om;\Pfum; &ifhusufjcif;odkYra&mufao;}}
[kodjrifae Pfynm&ifhusufcsdefudk apmifhqdkif;vdkaomaMumifh ]]aomP...
wpfa,mufwnf;omtdyf&? wpfa,mufwnf;om pm;&onfh jrwfaomtusifhudk
toufxufqkH;usifhzdkY&ef cJ,Of;vS\/ odkYjzpf&um; aomP... igwdkufwGef;vdkonfrSm
oifonf vlUabmifomvQifaexdkifvsuf tcgtm;avsmfpGm wpfa,mufwnf;om
tdyf&? wpfa,mufwnf;ompm;&onfh jrwfAk'\tqkH;tr[kqdktyfaom jrwf
aomtusifhudkusifhOD;avmh}}[k rdefYawmfrlav\/ xdktcg aomPola|;om;\
a`Ersm;uvnf; r&ifhusufao;? oHa0*Pfuvnf; tvGefBuD;rxufao;aom
aMumifh &[ef;jyK&eftBuHtpnfonf acwrQNidrfoufoGm;av\/ wpfzef rax&f
jrwf\w&m;a'oemawmfudk em,lNyD;&[ef;jyK&ef 'kwd,tBudrfpdwfGwf jyef\/
xk d Y a Mumif h rax&f j rwf t m; 'k w d , tBud r f & [ef ; jyKay;&ef a vQmuf w if j yef \ /
xdktBudrfvnf; rax&fjrwfonf a&S;enf;twlyif y,fjrpfawmfrl\/
wwd,tBudrfajrmufavQmufxm;aomtcgum; t&Sifr[mupnf;rax&f
jrwfonf ]],cktcgaomPudk &SifjyKay;&ef tcsdefwefNyD}}[k qifjcifawmfrl
&SifjyKay;av\/ &SifjyKay;NyD;aemuf qufvufyif &[ef;jyKay;&efjzpfaomfvnf;
xdktcsdef &[ef;wdkYonfrsm;aomtm;jzifh rZdrwdkufomvQif aeMuaomaMumifh
xdkuk&&C&NrdKU &[ef;awmfESpfyg;okH;yg;avmufomvQif oDwif;okH; aexdkifawmfrl
Mu\/ xdktcsdefvnf; &[ef;cHay;jcif;[laom Oyor'uHudk aqmifGufcGifh&Sdaom
&[ef;oHCmta&twGufrSm oHCmwpfusdyf&SdrSom txajrmufav\/ xdkYaMumifh
aomP &SifomraPtm; &[ef;jyKay;&eftwGuf oHCmwpfusdyf&&Sdatmif pkaqmif;
t&SifaomPuk#duPrax&fonf tvGefcsdKNrdefom,maomtoHjzifh
tu&mwpfvkH;udkrQvnf; rcRwf,Gif;rysufpD;apbJ okwedygwfygVdawmfvm t|u0*f
[kac:aom umrokwe f tp&Sad om okwe af ygif;wpfq,fah jcmufow
k w
f Ykd ukd Gwq
f akd v
\/ okwefrsm;NyD;qkH;aomtcg jrwfAk'onf t&SifaomPuk#duPtm; om"kaumif;
csD;ay;awmfrl ]]cspfom;&[ef;... oifcspfom;onf t|u0*f okwfaygif;wpfq,fh
ajcmufokwfvkH;udk aumif;pGmoifxm;ay\/ aumif;aompum;oHESifh jynfhpkHay\/
oefYvnf; oefY&Sif;ay\/ tjypfvnf;uif;ay\/ teufudk odapaompum;vkH;wdkY
ESifhvnf; jynfhpkHay\/ cspfom;&[ef;... oifcspfom;onf 0g tb,frQ &SdNyDenf;}}[k
ar;av\/ xdktcg aomPuk#duPrax&fonf ]]jrwfpGmbk&m;.. wynfhawmfonf
wpf0gom &&Syd gao;onf}}[k avQmufxm;av\/ wpfzef jrwfA'k u
]]cspo
f m;&[ef;...
tb,fhaMumifhoifonf odkYMumjrifhrS &[ef;jyKoenf;[k ar;awmfrl\/ xdktcg
t&SifaomP uk#duPrax&fonf ]]jrwfpGmbk&m;... wynfhawmfonf umr*kPfwdkY
tjypfjrifaeonfrSm MumjrifhygNyD? odkYaomfvnf; vlUabmifaeolwdkYonf usOf;
ajrmif;vSygukef\/ rsm;aomudp? rsm;aom jyKzG,f&SdvSyg\bk&m;}}[k avQmufxm;\/
xdktcg jrwfAk'onf umr*kPfwdkY trSeftwdkif;tjypfudk jrifaomol\
pdwfonf tcsdefumjrifhvnf; tdrf&mwnfaxmifvlUabmif rouf0ifbJ y'krm
Mumzuf a&aygufuJhodkY qkwfepfavsmusonfomjzpf\[laomtaMumif;udk
odawmfrl atmufygtwdkif; O'gef;usL;&ifhawmf rlcJh\/
]]ocFg&avmu rNrJ? qif;&J? azgufvGJwwfaomtjypfwdkYudk 0dyemPf
rsufpdjzifh xifvif;pGmjrif&aomaMumifhvnf;aumif;? Oy"dw&m;av;yg;
uif;qdw&f m edAm efw&m;udk av;yg;aomr*fPfjzifh a0befx;kd xGi;f odjrif
jcif;aMumifv
h nf;aumif;? udavomwdYk raS 0;uGmaom t&d,molawmfaumif;
onf raumif;rI'pk du
k f rarGUavsmf rESpNf cdKufraysmfyu
kd af cs/ (tb,faMumifh
enf;[lrlum;) [oFmrif;ES,f pifMu,faom um,uHrI ponf&Sdaom
yk*dK vfonf rpifxlxyf t&yfEdIif;wk npfEGrf;aom tukodkvf w&m;tpk
arGUavsmfESpfNcdKufaysmfydkufdk;xkH;wrf;r&Sday/ (xdkYaMumifhwnf;)}}
xd k t cg t&S i f a omPuk # d u P r ax&f o nf ]]jrwf A k ' o nf igh u d k
0rf;ajrmufpum; rdefYMum;awmfrl\/ ig\OyZm,fq&m rSmxm;vdkufaompum;udk
avQmufxm;&eftcsdefwefNyD}}[k ae&mrSx jrwfAk'tm; &Sdcdk;OD;cdkuf]]jrwfpGmbk&m;... wynfhawmf\OyZm,fq&m t&Sifr[mupnf;
onf jrwfAk'ajcawmfwdkYudk OD;acgif;jzifh &Sdcdk;vdkufyg\/ odkYvnf;
avQmufxm;vdkufyg\/
jrwfpGmbk&m;... t0Edwdkif; awmifydkif;e,fonf &[ef;enf;yg;
yg\/ wynfhawmfonf okH;ESpfausmfvGefatmif NidKjiifyifyef;pGm xdkxdkt&yfrS
wpfusdyf&Sdaom &[ef;wdkYudk pnf;a0;apNyD;rS &[ef;tjzpfudk &cJhyg\/
jrwfAk'onf t0Edwdkif;awmifydkif;e,f wpfusdyfatmufenf;aom*kdPf;jzifh
Oyor'uHudk cGifhjyKaumif;cGifhjyKawmfrlav&m\}}(1)
]]jrwfpGmbk&m;... t0Edwdkifawmifydkif;e,f txufodkYpkefYwuf
rnf;eufaomEGm;cGg&m ca&mif;ajronf Murf;wrf;yg\/ jrwfA'k o
nf t0Ed
wdkif;awmifydkif;e,f txyftvTmrsm;aom\zdeyfudk cGifhjyKaumif;cGifhjyK
awmfrlav&m\/ (2)
]]jrwfpmG bk&m;... t0Edw
ikd ;f awmifyikd ;f e,f vlwYkd onf a&csdK;jcif;
udk tav;jyKMuygukef\/ a&jzifhpifMu,f\[k t,l&SdMuygukef\/ jrwfAk'
onf t0Edwdkif;awmifydkif;e,f rjywf&ufquf a&csdK;jcif;udk cGifhjyKawmfrl
av&m\/ (3)
]]jrwfpGmbk&m;... t0Edwdkif;awmifydkif;e,f odk;a&? qdwfa&?
orifa&[laom om;a&wdkYudk cif;Muygukef\/ jrwfpGmbk&m;... Oyrm
tm;jzifh rZdrwdkif;wdkufe,fwdkY NAdwfjrufzsm? jrm;jrufzsm? oifjrufzsm?
ydwfxnfjrufzsmwddkYudk cif;ukefouJhodkY jrwfpGmbk&m;... twlyif t0Ed
wdkif;awmifydkif;e,f odk;a&? qdwfa&? orifa&[laomom;a&wdkYudk cif;Mu
ygukef\/ jrwfAk'onf t0Edwdkif;awmifydkif; odk;a&? qdwfa&? orifa&
[laom om;a&tcif;wdkYudk cGifhjyKaumif;cGifhjyKawmfrlav&m\/ (4)
]]jrwfpGmbk&m;... ,cktcg vlwdkYonf odrf\tjyifodkY oGm;
a&mufaeaom&[ef;wdkYtm; ]rnfaom&[ef;tm; ouFef;udk vSLyg
uke\
f }[k ajymqdMk uum ouFe;f vSLyg uke\
f / xdo
k Ykd tajymcH&aom owif;
okH;azmf&[ef;wdkYonf ouFef;tvSLcHMu&rnfh &[ef;wdkYxHvm ]igh&Sif...
rnfaomvlwdkYonf oihftm;ouFef;vSLukef\}[k ajymMuygukef\/
xdktcg ouFef;tvSLcHMu&rnfh xdk&[ef;wdkYonf ]igwdkY\tzdkY&m pGefYjcif;
0denf;uHrjzpfapvifh}[k atmufarhMu rtyf[kawG;awmrI oHo,ukuKp
&SMd uonf jzpf rcH,Ml uyguke/f jrwfA'k o
nf ouFe;f tyfaomy&d,m,fukd
a[mMum;aumif; a[mMum;awmfrlav&m\}}[k avQmufxm;av\/ (5)
usrf;NyD;qkawmif;
- oked|dawm t,H *aEm? ,H yknH yuwH r,m/
rdem yknuare? oDCH 0dEmrd edAKw/ (yxsm0w*gxm)
oDCH odZEK ouFyg? pd&H wdXwk omoeH/
- uyrm,H *aEm Xmwk? ta&m*g okcdwm yZm/
(wwd,rum& 0dykvm*gxm)
r,m- t*P? emrorkw?f tuREkyf o
f nf? (uawm- jyKpD&iftyfaom?) t,H *aEm]jrwfAk'vufxuf awmf0ifpHxm; trsdK;orD;rsm;}[k? xif&Sm;ac:rSwf? usrf;jrwf
onf? oked|dawm- aumif;pGmaygufa&muf? NyD;ajrmufcJhavNyD/ r,m- t*P?
emrorkwf tuREkfyfonf? ,HyknH- usrf;pmjyKpk? tMuifaumif;rIudk? yuwHaumif;pGmraoG? jyKpktyfcahJ vNyD/ rdem yknuare- usrf;pmjyKpk? aumif;rIaMumif?h
(t[H- t*P emrorkwf tuREkfyfonf?) edAKw- edAmefcsrf;omudk? 0dEmrd&&Sdvdkyg\/
abmaEm- usrf;pmudk? Ioltaygif;? olawmfaumif;wdkY? wkrSmuH- pmIoltaygif;
oifolawmfaumif;wdkY\?) ouFyg- aumif;rGefab;&Sif;? tjypfuif;aom? tBuHtpnf
rSeo
f rQwdYk onf? oDC-H vsifjrefrMum? apmvsifpmG omvQif? odZEK- ewfwYkd 0rf;ajrmuf?
vGefpGmawmuf? aygufa&mufNyD;ajrmufEkdifygapownf;/ omoeH- Ak'jrwfpGm?
wnfaxmifyg? &SpfjzmtHhzG,f? jynfhNzdK;<u,fbd? *kPfjynfhr*Fvm? tqHk;tr
omoemawmfonf? pd&H- tESpfig;axmifru Mumatmif? wdXwk- avmuoHk;yg;?
&[wfcsm;? cefYjim;wnfwHhEdkifygapownf;/ t,H *aEm- ]jrwfAk'vufxuf
awmf0ifpHxm; trsdK;orD;rsm;}[k? xif&Sm;ac:rSwf? usrf;jrwfonf? uyrd- Ak'
omoem? wnfwHh&monfh? b'urmywfvHk;vnf;? Xmwk- ab;b,mtjzmjzm?
ta0;ucGg? t&SnfcHhpGm? wnfwHhEdkifygapownf;/ yZm- urmolurmom;?
ow0gtrsm;wdkYonf? ta&m*g- a&m*gruyf? Oy'frwG,f? tE&m,fcyfodrf;rS?
uif;Nidrf;Muukefonf? okcdwm- udk,fpdwfESpfjzm csrf;omMuukefonf? (b0EKusrf;pma&;om; ukodkvfpGrf;yum;? ukokdvftm;aMumifh? xif&Sm;raoG? jzpfEdkifMuygap
ukefownf;/
YX;WZ
usrf;ud;k
(u) ygVdawmfusrf;rsm;
1/ tXu e0u 'ou
{um'ouedygwygVd
2/ tyg'geygVd (y)
3/ tyg'eygVd ('k)
4/ wd0kwygVd
5/ O'geygVd
6/ Oy&dyPmoygVd
7/ {u 'ku wdu pwku edygwygVd
8/ cE0*? oVm,we0*oH,kwygVd
9/ ck'uygXygVd
10/ ZmwuygVd (y)
11/ ZmwuygVd ('k)
12/ ax&*gxgygVd
13/ ax&D*gxgygVd
14/ "ry'ygVd
15/ y#dord'gr*ygVd
16/ y&d0g&ygVd
17/ yu qu owu edygwygVd
18/ ygxdu0*ygVd
19/ Ak'0HoygVd
20/ rZdryPmoygVd
21/ r[meda'oygVd
22/ r[m0*ygVd (0denf;)
23/ r[m0*ygVd (okwf)
24/ r[m0*oH,kwdygVd
25/ rdvdEyOmygVd
26/ rlvyPmoygVd
27/ 0drme0wKygVd
28/ o*gxm0*? ed'ge0*oH,kwygVd
29/ okwedygwygVd
(c) t|uxmusrf;rsm;
30/ "rygvax&f? t&Sif
31/
/
32/
/
33/
/
34/
/
35/
/
36/ Ak''wax&f? t&Sif
37/ r[mAk'aCmo? t&Sif
omoema&;OD;pD;XmeyHkESdyfwkduf
1991
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
1984
1993
1972
1972
1998
1982
1970
1972
1991
1991
2000
2000
1972
1991
1991
1982
1984
1999
1982
1999
1981
1984
1991
1991
1991
2000
1991
1972
wd0kwut|uxm
O'get|uxm
p&d,myd#ut|uxm
ax&D*gxmt|uxm
ayw0wKt|uxm
0drme0wKt|uxm
Ak'0Hot|uxm
t*kFw&t|uxm (y)
Ak'omoemtzGJUyHkESdyfwdkuf
/
/
/
/
/
/
/
1958
1958
1958
1959
1958
1958
1959
1968
t*kFw&t|uxm ('k)
t*kFw&t|uxm (w)
tXomvdeDt|uxm
Oy&dyPot|uxm
ck'uygXt|uxm
Zmwut|uxm (y)
Zmwut|uxm ('k)
Zmwut|uxm (w)
Zmwut|uxm (p)
ax&*gxgt|uxm
"ry't|uxm (y)
"ry't|uxm ('k)
yyu&Pt|uxm
ygpdwsm'dt|uxm
ygxdu0*t|uxm
yg&mZdu@t|uxm
r[meda'ot|uxm
r[m0*t|uxm
rZdryPmot|uxm
rlvyPmot|uxm ('k)
0dok'dr*t|uxm ('k)
oDvuE0*t|uxm
okwedygwt|uxm (y)
okwedygwt|uxm ('k)
oH,kwt|uxm (y)
oH,kwt|uxm ('k)
tyg'get|uxm (y)
tyg'get|uxm ('k)
0de,o*F[t|uxm
(*) #Dumusrf;rsm;
67/ "rygvax&f? t&Sif
68/
/
69/ Ak'&udwax&f? t&Sif
70/ om&dykwax&f? t&Sif
71/
/
72/
/
r[m0*#Dum
rlvyPmo#Dum ('k)
ZdemvuFm&#Dum
om&w'DyeD#Dum
t*kFw&#Dum
t*kFw&#Dum ('k)
(C) jrefrmjyefusrf;pmrsm;
73/ omoema&;OD;pD;Xme
74/
/
ck'uygXygVdawmfjrefrmjyef
r[m0gygVdawmfjrefrmjyef
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
1968
1968
1986
1970
1958
2001
2001
2001
2001
1959
1992
1992
1957
1986
1968
1968
1968
1993
1957
1993
1957
1996
1958
1958
1970
1970
1959
1959
1991
/
/
ok"r0wDyHkESdyfwdkuf
Ak'omoemtzGJYyHkESdyfwdkuf
/
/
1961
1961
1302
1960
1961
1961
/
/
1998
2001
yd#uwfvrf;nTef ('k)
/
1994
yg&rDawmfcef;ysdKU
/
1996
ok"r0wDAk'0if? ok"r0wDyHkESdyfwdkuf? &efukef
A[kokwyumoeDusrf;? omoema&;OD;pD;XmeyHkESdyfwdkuf 2000
"A Record of the Buddhist Countries"
The Chinese Buddhist Association, 1957
"Women under Primitive Buddhism"
Gaorge Routledge & Sons, Ltd, Broadway house; 68-78
Carter Lane, E.C, London, 1930
"Buddhist India"
Calcutta, Susil Gupta (India) Ltd, 1957
pmtkyfjzpfajrmufa&;twGuf tvSLaiGrwnfay;Muaom
tvSL&Sirf sm;pm&if;
1/ a'gufwmOD;jrifhxGef;+a':EG,fEG,fOD;xGef;? om;BuD; vrif;xGef;
om;i,f wm&mxGef; rdom;pk (qpf'eD? Mopaw;vs) 1500 a':vm
2/ OD;&Jrif;pkd; (w&m;&kH;csKyfa&SUae)+a':&D&D0if; rdom;pk
awmifOuvmy? &efukef
715 a':vm
3/ OD;uGpf+a':oef;&DjzL
qpf'eD? Mopaw;vs
100 a':vm
4/ OD;cspfOD;+a':rkd;rkd;rdom;pk
/
50 a':vm
5/ OD;odef;pkd;+a':oef;oef;at;
/
50 a':vm
6/ a'gufwmat;ausmf+a'gufwma':trmcsdK?
om; aumif;jrwfvif;
/
50 a':vm
7/ a':oef;oef;aX;rdom;pk
/
20 a':vm
8/ OD;wifarmif0if; (c) OD;Muufrdom;pk /
20 a':vm
9/ OD;cifarmif&Drdom;pk
/
20 a':vm
10/ OD;ciffarmifnGefY+a':rOLrdom;pk
/
20 a':vm
11/ OD;nDnD+a':tdEk rdom;pk
/
20 a':vm
12/ OD;at;odkuf+a':pkpkaxG;
/
5 a':vm
13/ udkEdkif0if;+rEGJUEGJUpef; rdom;pk (okcrSwfwdkif? tif;pdefvrf;? &efukef)
50000 usyf