www.ziekenhuiskrant.

nl
V E R S C H I J N T T WE E WE K E L I J K S O P WO E N S D A G I N Z I E K E N H U I Z E N E N V E R Z O R G I N G S H U I Z E N I N N E D E R L A N D
Ambities?
Word Master in zorg of welzijn!
www.han.nl/masters
HAN Masteropleidingen zijn door de NVAO geaccrediteerd
open dag 3 maart nijmegen
Slechtzienden Hygine special Dierproeven
De eerste Slechtziendenkrant is donderdag
ofcieel gepresenteerd.
In deze Ziekenhuiskrant extra aandacht voor
hygine.
Publieksverslag over dierproeven stemt tot
nadenken.
02 11 16
Jaargang 6 nummer 3 15 februari 2012
De facilitaire
zorgondersteuner
www.isscureandcare.com
Tel: 030 - 24 24 800
Het winterweer van de afgelopen week
zorgde in de ziekenhuizen voor extra druk-
te. Schaatsen blijkt een blessuregevoelige
sport.
In het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda, bij-
voorbeeld, was het vooral in het weekend erg
druk op de SEH. Veel slechtoffers meldden
zich met botbreuken, hersenschuddingen of
met schouders die uit de kom waren. De SEH
heeft haar bezetting op de drukte aangepast
waardoor de patinten goed konden worden
geholpen. Er werd gezorgd voor dekens, extra
stoelen en soep voor in de wachtruimte. Ook
patinten die zich meldden op de Spoed-
eisende Hulp van Meander Medisch Centrum
in Amersfoort kregen een winterse traktatie.
Schaatsers zouden er verstandig aan doen een
helm te dragen, vanwege het hoge risico op
hoofd-/hersenletsel bij deze sport. Dat zeggen
traumachirurg Wietse Zuidema en student
geneeskunde Job Schimmer in een artikel op
de website van Medisch Contact. Maar tot
nu toe is het enthousiasme voor de helm
bij schaatsers laag. Schaatsen is een erg bles-
suregevoelige sport, zeggen zij: per 100.000
schaatsuren wordt de Spoedeisende Hulp
(SEH) 67 keer bezocht. Voor andere sporten
ligt dat op 8,7 per 100.000 uur. De helft van
die bezoeken heeft te maken met een bot-
breuk, vooral van de bovenste extremiteit.
Maar ook hoofd-/hersenletsel komt vaak voor.
Schaatsen is een leuke, maar wel blessuregevoelige sport.
Schaatsers zouden er
verstandig aan doen
een helm te dragen
Drukte door schaatsweekend
De Levenseindekliniek staat vanaf vol-
gende maand klaar voor patinten die een
euthanasiewens hebben, maar niet door
hun arts worden geholpen. Niet alle artsen
zijn enthousiast. Artsen moeten euthana-
sie niet gescheiden van andere zorgvragen
beoordelen, schrijft de KNMG in een pers-
bericht.
Lode Wigersma, directeur Beleid en Advies
van de KNMG, vindt dat patinten met een
doodswens in de eerste plaats goede zorg
nodig hebben. Die zorg kan ertoe leiden dat
ze euthanasie krijgen, maar ook tot andere
oplossingen, zei hij in een uitzending van
Nieuwsuur. Patinten die in de kliniek wor-
den opgenomen, zullen daar gemiddeld drie
dagen blijven voor ze sterven. Hoewel ze voor
de opname een traject met intakegesprekken
doorlopen, vindt de KNMG zon korte periode
getuigen van een tunnelvisie. Wigersma: Op
het moment dat je bij die kliniek komt, begint
een nieuw traject. De patint krijgt met nieuwe
hulpverleners te maken. De arts zal opnieuw
contact moeten leggen en zien: is dit nu echt
wat de patint wil? Daarvoor is drie dagen te
kort, zegt Wigersma. Hoewel artsen niet ver-
plicht zijn om euthanasie te verlenen, kunnen
ze op zijn minst verwijzen naar een arts die
ertoe bereid is, vindt de KNMG.
KNMG niet blij
met sterfkliniek
ki j k op: scoremedi . nl
Labst oel 4402 Pur Pro
Vraag gratis catalogus
aan via info@scoremedi.nl
zitten met zorg
www.medifix.nl - tel. 013-5111111
2 Actueel
Nummer 3
15 februari 2012
Onder het motto Chemotherapie: Wat weet
u ervan? startte op zaterdag 4 februa ri een
nationaal onderzoek over chemotherapie
in Nederland. Door de kennis en beeld-
vorming over de eecten en bijwerkingen
van chemotherapie in kaart te brengen
kan patintvriendelijker en meer patint-
gerichte voorlichting worden ontwikkeld.
Zowel mensen die te maken hebben gehad
met chemotherapie als mensen die dat niet
hebben, worden opgeroepen mee te doen
aan het onderzoek door op www.chemo-
therapie.nl/kennisonderzoek de vragen-
lijst in te vullen.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door com-
municatiewetenschappers van de Universiteit
van Amsterdam (UvA). Hoofdonderzoeker
dr. Julia van Weert, universitair hoofddocent
Gezondheidscommunicatie, doet onderzoek
naar de communicatie tussen patinten met
kanker en hun zorgverleners, bijvoorbeeld
oncologieverpleegkundigen en artsen, en de
manier waarop de voorlichting verder kan
worden verbeterd, zowel mondeling (face-to-
face) als via (nieuwe) media zoals internet.
Er is veel veranderd de afgelopen jaren in
het doorlopen van chemotherapie en han-
teren van bijwerkingen. Wat we willen weten
is of er mythes, attitudes en (on-)waarheden
bestaan over chemotherapie en in hoeverre
deze afwijken van de werkelijke ervaringen
van patinten. Ook zijn we erg genteres-
seerd in verschillen tussen oudere en jongere
mensen. Denkt men bijvoorbeeld dat iedereen
die chemo therapie ondergaat misselijk wordt
of moet braken? Hoe groot is de angst voor
chemo therapie? Weet men wat de werking en
mogelijke bijwerkingen zijn van chemothera-
pie en wat je er aan kunt doen? Wil men
onder alle omstandigheden een behande-
ling met chemotherapie ondergaan? Welke
informatiebehoeften zijn er? Inzicht in de
attitudes en verwachtingen kunnen een be-
langrijke bijdrage leveren aan de ontwikke-
ling van patintgerichte voorlichting, aldus
Van Weert. Het onderzoek bevat twee aparte
vragenlijsten: n voor mensen die zelf of in
hun directe omgeving te maken hebben ge-
had met chemo therapie en n voor mensen
die er niet of nauwelijks mee te maken hebben
gehad. De UvA-onderzoekers werkten nauw
samen met een panel van deskundigen bij de
ontwikkeling van de vragenlijst.
Verpleegkundig specialist Sylvia Verhage uit
het Jeroen Bosch Ziekenhuis: De resultaten
bieden aanknopingspunten om patintvrien-
delijke en -gerichte voorlichting op maat te
ontwikkelen, die past bij individuele wensen
en behoeften. Dat is van belang om zo goed
mogelijk een behandeling met chemothera-
pie te doorlopen. Het onderzoek loopt van
4 februari, Wereld Kankerdag, tot 4 april
2012. Alle Nederlanders boven de achttien
jaar kunnen meedoen. In Nederland worden
jaarlijks 90.000 mensen behandeld met
chemotherapie. Meer informatie is te vinden
op www.chemotherapie.nl.
Wil men onder alle
omstandigheden en
behandeling met
chemo therapie
ondergaan?
Vaker kanker
Zeldzame ziekten
Visie gevraagd
Lawaai
Eigen spullen in bedbakje
Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede introduceert als eerste ziekenhuis in Nederland het persoonlijk bedbakje. Bernd
Schneider, initiatiefnemer van de stichting Het Beste Idee van Nederland, overhandigde het eerste persoonlijk bedbakje
aan orthopedisch patint Jerry Vink. Het bedbakje is een product van de interne campagne Het Beste Idee van ZGV in
2011 en is net op de markt gebracht. Het bakje hangt aan het bed voor persoonlijke spullen van de patint. Wanneer
een patint van de verpleegafdeling naar de operatiekamer gaat, hoeft de patint zijn bril of gehoorapparaat niet uit
of af te doen. Door het persoonlijk bedbakje hoeft dat pas op het laatste moment. De interne campagne Het Beste Idee
van ZGV heeft veel goede en innoverende ideen opgeleverd door medewerkers van het ziekenhuis. En van ideen is
het persoonlijk bedbakje, dat bedacht is door Karin Drost.
S
t
e
l
l
i
n
g

v
a
n

d
e

m
a
a
n
d
De Slechtziendenkrant, die op 1 februa-
ri bij de Ziekenhuiskrant was gevoegd,
is vorige week donderdag o cieel ge-
presenteerd.
Dat gebeurde in Deventer tijdens de start
van weer een nieuw seizoen van regionale
beurzen voor slechtzienden en blinden.
De beurzen worden het hele jaar door op
diverse plaatsen in Nederland gehouden.
Bij de presentatie van de eerste Slechtzien-
denkrant werd het woord gevoerd door Bas
Barendregt, de organisator van de beurzen en
de initiatiefnemer van deze krant. Anneke de
Pater sprak namens de Gouda Media Groep,
uitgever van de Slechtziendenkrant en onder
meer de Ziekenhuiskrant, de aan wezigen toe.
In haar toespraak ging ze in op de totstand-
koming van de krant en de prettige samen-
werking met de initiatiefnemer. Verder
toonde ze de nieuwe website www.slecht-
ziendenkrant.nl. De Slechtziendenkrant ver-
schijnt in eerste instantie drie keer per jaar.
De volgende kranten staan gepland voor
28 maart en 29 augustus. Voor meer infor-
matie over plaatsingsmogelijkheden van
redactie en advertenties kan men contact op-
nemen met Anneke de Pater, telefoon (0182)
322 456 of anneke@goudamediagroep.nl.
Presentatie Slechtziendenkrant
Bas Barendregt (rechts) tijdens de ofcile opening van de regionale beurs in Deventer. Tijdens deze beurs werd de
eerste Slechtziendenkrant gepresenteerd.
Volgens cijfers van de Wereldgezondheids-
organisatie verdubbelt wereldwijd het aantal
mensen dat kanker krijgt van 12,7 miljoen in
2008 naar 25 miljoen in 2030. In Nederland
stijgt het aantal kankerpatinten met veertig
procent van 86.800 in 2007 naar 123.021 in
2020. De grootste stijger is longkanker bij
vrouwen. Dit aantal stijgt met 122 procent van
3861 (in 2007) naar 8557 in 2020. Als er in
Nederland niet meer wordt gerookt sterft er
op termijn dertig procent minder mensen aan
kanker. De helft van de kankersterfte is niet
te voorkomen. De andere helft is gerelateerd
aan leefstijl.
Beeldvorming over
chemotherapie
Het kabinet heeft de SER gevraagd te adviseren
over de toekomstbestendigheid van de zorg.
Het gaat over de betaalbaarheid van de zorg
en over dreigende personeelstekorten in deze
sector. Werkgevers, werknemers en onafhan-
kelijke kroonleden gaan zich hierover buigen.
De SER roept iedereen met een visie op deze
problematiek op mee te doen aan een inter-
netconsultatie. Bekijk de video met de oproep
van SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan
en laat de eigen visie achter op www.ser.nl.
Dat kan nog tot en met 29 februari. De SER-
commissie die het advies voorbereidt, betrekt
deze visies in haar eindrapportage.
Zorgomgevingen moeten minder lawaaiig
worden. Dat is beter voor medewerkers en
patinten en leidt tot besparingen. Dit is een
van de conclusies van dr. Roger Ulrich, onder-
zoeker van zorgarchitectuur en grondlegger
van het zogeheten Evidence Based Design
(EBD), in het kader van een internationaal
akoestiekseminar van Ecophon. Wetenschap-
pelijk onderzoek laat zien dat minder lawaai
in ziekenhuizen de bloeddruk van patin-
ten verlaagt, hun slaap verbetert en kostbare
heropnames vermindert.
Patinten Vervoer
Nederland
Snel terug in uw
vertrouwde omgeving...
Patinten vervoer Nederland is een zeer
exibele organisatie die actief is op het
gebied van repatriring van patinten
zowel binnen- als buitenland.
Ambulance vervoer aanvragen?
+31 (0) 543 760 02
www.patientenvervoer.nl
In het Dolnarium in Harderwijk vindt op
zaterdag 25 februari De Zeldzame Ziektendag
plaats. Het doel van de Zeldzame Ziektendag
is aandacht vragen voor alle mensen in
Nederland die een zeldzame ziekte hebben.
Daarnaast kunnen patinten met een zeld-
zame aandoening met elkaar in contact
komen. Ongeveer een miljoen Nederlanders
hebben te maken met n van de naar schat-
ting 6000 zeldzame aandoeningen. Zeldzame
aandoeningen zijn vaak chronisch, progressief
en levensbedreigend.
Voor de duidelijkheid naar de patint is
het beter te werken met voorgeschreven
vaste tandartsentarieven.
Toelichting
Na het vrijgeven van de tandartsentarieven constateert VGZ dat de tarieven tussen
zeven en twintig procent zijn gestegen en zijn consumenten duurder uit. Tand-
artsen vinden dit onzin en zeggen dat de zorgverzekeraars hun vergoedingen juist
hebben verlaagd.
3 Actueel
Nummer 3
15 februari 2012
Het diagnostisch centrum Open MRI
Nederland, gevestigd in het Rpcke-Zweers
Ziekenhuis in Hardenberg, is donderdag
9 februari op feestelijke wijze geopend.
Met de Oasis open MRI van Hitachi heeft het
ziekenhuis geavanceerde diagnostische
apparatuur in huis. De genodigden werden
onthaald met rode loper, lakei, sushi en
andere oosterse lekkernijen. Met het open
slaan van een vaatje sak - een oosterse
feestelijke traditie - was de opening een
feit.
Een MRI (Magnetic Resonance Imaging) is
een beeldvormende techniek, waarmee het
mogelijk is om in het lichaam te kunnen
kijken zonder operatie of rntgenstralen. De
techniek maakt gebruik van een zeer sterke
magneet en radiogolven om weke delen, ge-
wrichten, spieren, zenuwen of bot af te beel-
den. Voorheen was het noodzakelijk om voor
het maken van een MRI in een nauwe tunnel
plaats te nemen. Met de plaatsing in Harden-
berg van de H itachi Oasis open MRI uit het
verre Oosten, de eerste in zijn soort in Neder-
land en de vierde in Europa, is dit niet meer
nodig. Dit betekent dat patinten nu MRI-
diagnostiek tot hun beschikking hebben, die
anders buiten hun bereik bleef. Denk hierbij
aan mensen met obesitas, claustrofobie of
fysieke beperkingen.
Door het open systeem kunnen jonge kinde-
ren beter begeleid worden door hun ouders,
doordat deze naast hun kind kunnen plaats-
nemen en het kind zich beter op zijn gemak
zal voelen. It giet on. Met deze woorden
refereerde Henk van der Wal van de Raad
van Bestuur van de Saxenburgh Groep bij de
opening van Open MRI Nederland aan het be-
sluit in oktober 2010 om een open MRI aan te
schaffen. Op 30 maart 2011 volgde de onder-
tekening van het contract met de leverancier.
Aangemoedigd door een enthousiaste maat-
schap radiologie hebben wij als Saxenburgh
Groep ondernemerschap willen tonen als
aanbieder van hoge kwaliteit van zorg, voor
patinten in de regio, maar ook ver daar-
buiten. Radioloog Arthur de Groot schetst
de ontwikkelingen van de MRI-diagnostiek in
het Rpcke-Zweers Ziekenhuis. In 1999 werd
nmaal per week een mobiele MRI voorge-
reden. Door de toenemende vraag is in 2003
overgegaan tot het plaatsen van een eigen
MRI. Hiermee was diagnostiek van met name
de hersenen, wervelkolom en gewrichten
mogelijk. Met de komst van de Oasis open
MRI met een 1,2 Tesla veldsterkte kunnen
we nu ook onderzoek doen van borst, vaten,
dunne darm, endeldarm en galwegen, vertelt
De Groot.
Het geluk spettert eraf tijdens de opening van Open MRI Nederland. Vlnr: Bart Hof, Martijn Ringenier, Pauline Terwijn en Arthur de Groot (foto Lon van der Brug, Saxenburgh
Groep).
Door het open systeem
kunnen jonge kinderen
beter begeleid worden
door hun ouders
AMC en LUMC
bundelen kennis
De afdelingen Pathologie van het AMC in
Amsterdam en van het Leids Universitair
Medisch Centrum (LUMC) bundelen hun
krachten in de Samenwerkende Laborato-
ria voor Moleculaire Pathologie (SLMP).
Dit doen zij om de behandeling van kanker
beter af te kunnen stemmen op de indivi-
duele patint.
De samenwerking is nodig vanwege de grote
hoeveelheid nieuwe testen die op ons af-
komen, zegt Jan Kees Dunning van de afde-
ling Pathologie van het AMC. De kennis en
ervaring die in de twee universitair medische
centra zijn opgebouwd, willen we bundelen
en delen zodat de meest geschikte test wordt
gebruikt voor een speciek ziektebeeld,
aldus prof. Hans Morreau, patholoog van het
LUMC. De samenwerking vindt plaats op het
gebied van de moleculaire pathologie, waarbij
een stukje tumorweefsel wordt onderzocht
op genetische eigenschappen. Op grond van
DNA-veranderingen kan vervolgens worden
voorspeld of een behandeling zal aanslaan.
Het verrichten van deze nieuwe testen is
arbeidsintensief en vereist voortdurende inno-
vatie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te
kunnen bieden is bundeling van kennis en
apparatuur vereist.
Bij OK-ingrepen bestaat een grote kans op
doorliggen (decubitus). Daarom initieerde
Pontes Medical de samenwerking tussen
VUmc en Bos Medical voor een innovatief
OK-kussensysteem. Dit nieuwe systeem
bestrijdt de kans op decubitus tijdens
een OK-ingreep, zorgt voor een betere
positio nering van en voor meer veiligheid
en comfort voor de patint. De kussens
hebben verschillende kleuren waardoor
het gereedmaken van de OK voor vrijwel
elke ingreep gemakkelijker is.
Medewerkers van ziekenhuizen hebben vaak
goede ideen om de zorg te verbeteren. Het
gaat dan om praktische verbeteringen waar-
aan in de dagelijkse praktijk grote behoefte is.
Pontes Medical, een samenwerkingsverband
van VUmc, AMC en UMCU, slaat een brug
tussen de goede ideen van zorgverleners en
de markt. Zo ontstaan verkoopbare, rendabele
en innovatieve Nederlandse producten.
Daarbij wordt samengewerkt met lokale en
regionale marktpartijen. Eerder hielp Pontes
Medical bij de ontwikkeling van de Vascu-
Luminator. Met dit apparaat kunnen aderen
in de hand van jonge kinderen snel worden
gevonden. Hiermee is veel klein leed bij
nul- tot zesjarigen te voorkomen. Vorig jaar
kwam de PharmaHand mede door toedoen
van Pontes op de markt ter bestrijding van
RSI-klachten bij lab-medewerkers. Veel mede-
werkers kampten met deze klachten door het
veelvuldig vullen van spuiten. De Pharma-
hand maakt het vullen van perfusors en spui-
ten gemakke lijker. Het nieuwe OK-kussen-
systeem bestaat uit een serie kussens waarmee
de meeste OK-liggingen mogelijk zijn. Dank-
zij de verschillende kleuren van de kussens is
duidelijk welke kussen er nodig is en kan men
snel een OK correct opbouwen. Ziekenhuizen
hoeven om een patint goed te positioneren
niet langer veel verschillende materialen op
de OK te gebruiken. Het comfort en veilig-
heid voor de patint is beter, omdat er minder
materiaal tussen huid en kussen zit.
Meer veiligheid op OK door innovatief kussensysteem
Onderscheiden bij
afscheid NKI-AVL
Open MRI Nederland geopend
Prof dr. Ton Berns nam op dinsdag 7 februa-
ri afscheid als voorzitter van de Raad van
Bestuur en directeur Wetenschaps beleid
van het Nederlands Kanker Instituut -
Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in
Amsterdam.
Ton Berns heeft zijn bestuurlijke functie altijd
gecombineerd met het doen van onderzoek en
geeft leiding aan zijn eigen onderzoeksgroep.
Voor zijn werk heeft hij tal van nationale en
internationale prijzen in ontvangst mogen
nemen. Na aoop van een twee daags af-
scheidsymposium waar (inter)nationale top-
wetenschappers samenkwamen om de resul-
taten van recent kankeronderzoek met elkaar
te wisselen, ontving Ton Berns uit handen van
de burgemeester van Velsen, Franc Weerwind,
een Koninklijke onderscheiding.
Het nieuwe OK-kussen systeem bestaat uit een serie kussens waarmee de meeste OK-liggingen mogelijk zijn.
Overgewicht en obesitas zorgen bij
mannen, onafhankelijk van andere leef-
stijlfactoren, voor een lagere zaadkwali-
teit. Zowel de hoeveelheid zaadcellen als
hun beweeglijkheid wordt benvloed door
het lichaamsgewicht.
Ongezonde leefstijl- en voedingsgewoonten
blijken opnieuw nadelige invloed te hebben
op de vruchtbaarheid, zowel bij mannen als
vrouwen. Promovenda Fatima Hammiche van
het Erasmus MC (Rotterdam) concludeert dit
in haar proefschrift. Hammiche promoveerde
op 8 februari op haar onderzoek naar de in-
vloed van voeding en leefstijl op de vrucht-
baarheid. Naar schatting tien tot vijftien
procent van de paren kent een verminderde
vruchtbaarheid. Bij dertig procent van deze
paren wordt de oorzaak daarvan niet duide-
lijk. Het identiceren van risicofactoren en
het bestuderen van de biologie kan in de toe-
komst bijdragen tot preventie van vruchtbaar-
heidsstoornissen.
Overgewicht niet
goed voor sperma
4 Advertentie
Nummer 3
15 februari 2012
Easy-to-Eat is een ware traktatie: een lekker tussendoortje of nagerecht op basis van
frisse zuivel in de heerlijke smaken Framboos en Tropical. Easy-to-Eat is speciaal
bedacht voor mensen die moeite hebben met slikken of alleen dik vloeibare
voeding kunnen eten. Dit lekkere en energierijke tussendoortje draagt,
mede dankzij de toevoeging van eiwitten en mineralen, bij aan een betere
weerstand.
Bij veel mensen met slikproblemen neemt de eetlust af. Ze zijn te moe om
te eten of ze eten bewust zo min mogelijk, uit angst voor verslikken. Juist
mensen die moeite hebben met slikken, hebben behoefte aan extra voedings-
stoffen, waaronder eiwitten. Daarvoor is er nu Easy-to-Eat; fris en zo zacht dat
het smelt in de mond en daardoor gemakkelijker is te slikken. Om een of meerdere
keren per dag van te genieten als aanvulling op de dagelijkse voeding.

Fris en gemakkelijk te eten
Easy-to-Eat wordt gemaakt op basis van zuivel. Het is verkrijgbaar in de smaken Framboos en
Tropical. Na het eten blijft een fris gevoel in de mond achter. Het is daardoor ook heel geschikt om na
medicijngebruik te nuttigen. En Easy-to-Eat bevat maar liefst 8 gram hoogwaardige eiwitten. Van frambozen is bovendien
bekend dat ze geneeskrachtige stoffen en veel anti-oxidanten bevatten. Dat maakt van Easy-to-Eat een tussendoortje dat
goed voor u is en waar u vaak van kunt genieten.

In diepvries en koelkast
U koopt de Easy-to-Eat diepgevroren in doorzichtige vierkante bakjes. Ze zijn verpakt per 6
stuks. Eenmaal ontdooid, kunt u ze nog vier dagen in de koelkast bewaren.

Prijswinnend recept
Bij de ontwikkeling van Easy-to-Eat zijn zowel een logopedist als een wetenschap-
per op het gebied van slikproblemen betrokken. Het zijn de banketbakkers van
Patisserie Unique die het uiteindelijke recept tenslotte samenstelden, werden
daarvoor met twee verschillende innovatieprijzen beloond.

Easy-to-Eat:
een fris en smeltend tussendoortje voor elk moment van de dag.
Voor meer informatie zie www.Bouwsteentjes.nl
EASY-TO-EAT
akt per 6
Easy-to-Eat is
frisse zu
bedac
voe
me
w
Bij
te e
mense
stoffen,
het smelt
keren per d
Fris en gemakk
Easy-to-Eat wordt g
Tropical Na het eten blijft e
Uit cijfers van de Wereldgezondheidsorga-
nisatie blijkt dat het aantal gevallen van
kanker in Nederland in het jaar 2030 met
ruim veertig procent zal toenemen als er
nu geen actie ondernomen wordt. Aan het
risico op kanker kan veel gedaan worden,
benadrukte het Wereld Kanker Onderzoek
Fonds vlak voor Wereld Kanker Dag op
4 februari. Het risico op kanker kan met
maar liefst een derde worden verlaagd door
veranderingen in voeding en leefstijl.
Eerder die week is bekend gemaakt dat uit
cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie
(NKR) blijkt dat het aantal nieuwe gevallen
van kanker in Nederland met 36 procent is
toegenomen in de laatste tien jaar. Het Wereld
Kanker Onderzoek Fonds vreest dat deze
ontwikkeling zich zal voortzetten als er geen
actie ondernomen wordt. Volgens kanker-
registratiecijfers en bevolkingsprognoses zal
het aantal gevallen van kanker in Nederland
in het jaar 2030 met ruim veertig procent
toe nemen tot ongeveer 116.500 nieuwe ge-
vallen per jaar. Deze schatting gaat uit van
huidige risicos op kanker voor mannen en
vrouwen in verschillende leeftijdscategorien
en prognoses voor de groei en samenstelling
van de bevolking in Nederland. De verwachte
stijging van het aantal gevallen van kanker kan
grotendeels toegeschreven worden aan de ver-
grijzing. Kanker ontstaat niet van de ene op de
andere dag.
Er gaat een lang proces aan vooraf dat jaren of
zelfs tien tallen jaren kan duren. Kanker is een
ziekte die zich meestal pas op latere leeftijd
openbaart, hoewel steeds meer jonge mensen
te maken krijgen met deze ziekte. Dit zorgwek-
kende scenario is volgens WCRF niet onver-
mijdelijk. Uit wetenschappe lijk onderzoek
blijkt dat slechts in vijf tot tien procent van
kankergevallen erfelijkheid en genetische af-
wijkingen een rol spelen. Voeding en leefstijl
hebben een grotere impact op het risico op
kanker. Zo kan een gezond voedingspatroon,
een gezond gewicht en voldoende lichaams-
beweging het risico op kanker met maar liefst
een derde verlagen. Daarnaast is het belangrijk
om niet te roken. Hoe eerder mensen gezonde
keuzes beginnen te maken in hun voeding en
leefstijl, hoe groter hun kans op een toekomst
vrij van kanker. Preventie is niet alleen de
verantwoordelijkheid van individuen. Over-
heden en beleidsmakers spelen hierbij ook
een belangrijke rol. Ze kunnen voorzieningen
treffen die mensen helpen gezond te kunnen
leven. Denk aan omgevingsfactoren. Wereld
Kanker Dag is een initiatief van de Union
for International Cancer Control (UICC) om
wereldwijd aandacht te vragen voor de epide-
mie van kanker.
RIKILT, onderdeel van Wageningen Univer-
sity & Research centre, gaat de komende
drie jaar, samen met andere Europese
wetenschappers, op zoek naar een unieke
chemische vingerafdruk in biolo gische
voeding. Het onderzoek vindt plaats
binnen het EU project AuthenticFood dat
onlangs van start is gegaan.
In AuthenticFood gaan wetenschappers veel-
belovende analysemethoden testen op hun
vermogen authentieke biologische plant-
producten te onderscheiden van reguliere
varianten en deze methoden vervolgens
doorontwikkelen. Deze methoden moeten
producten die onterecht biologisch genoemd
worden, ontmaskeren zodat klanten erop
kunnen vertrouwen dat het aanbod aan bio-
logische producten ook echt van biologische
kwaliteit is. De evaluatie van deze methoden
wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking
tussen de zestien partners uit elf Europese
landen, bestaande uit agronomen, voedings-
wetenschappers, analytische chemici en
inspec tie- en certiceringinstanties, die over
gedegen ervaring in voedselauthenticatie
en biologische landbouw beschikken. Het
marktaandeel van biologische producten is
de afgelopen tien jaar voortdurend in waarde
gestegen. De prijs van biologische plantaar-
dige producten is doorgaans hoger dan die
van gangbare producten. Het aantal gevallen
van fraude en onjuiste etikettering is echter
groeiende en soms grootschalig. Als gevolg
daarvan is er dringend behoefte ontstaan aan
de ontwikkeling en validatie van analyse-
methoden waarmee onderscheid kan worden
gemaakt tussen biologische en gangbare
voedingsproducten.
Een groep verloskundigen, kraamverzor-
genden, verpleegkundigen, artsen, lacta-
tie kundigen, wetenschappers van TNO,
het Voedingscentrum en ouders, verenigd
in borstvoedingsorganisaties, hebben een
online (wetenschappelijke) multidiscipli-
naire richtlijn over borstvoeding ontwik-
keld. Met als doel een uniforme advisering
aan ouders te bevorderen. De richtlijn is
op initiatief van TNO en met subsidie van
ZonMw tot stand gekomen.
Volgens de organisaties roept het onderwerp
borstvoeding veel vragen en emoties op. Een
van de meest gehoorde klachten van ouders
over de begeleiding bij borstvoeding is dat ze
vaak tegenstrijdige adviezen krijgen. Dit zou
tot verwarring en verlies van zelfvertrouwen
leiden en een belangrijke reden zijn waarom
vrouwen vroegtijdig stoppen met borstvoe-
ding geven. Door de gezamenlijke ontwikke-
ling van deze online richtlijn willen de mee-
werkende organisaties een einde maken aan
tegenstrijdige adviezen over borstvoeding. De
richtlijn borstvoeding bevat praktische aan-
bevelingen om vrouwen goed te adviseren
bij het geven van borstvoeding en eventuele
problemen. Er staan ook toelichtingen op het
voorgestelde beleid in en uitgebreide litera-
tuurverwijzingen. De richtlijn en een lijst met
alle meewerkende organisaties zijn te vinden
op www.richtlijnborstvoeding.nl.
5
Mensen met jicht hebben een gewrichts-
ontsteking en dus moeite met bewegen. Zij
doen er goed aan om hun voedingspatroon
te bekijken en eventueel te veranderen.
Uit onderzoek in opdracht van Ziekenhuis
Gelderse Vallei, het Voedingsziekenhuis,
blijkt dat verschillende voedingsmiddelen,
zoals suiker, fruit en vruchtensap, invloed
hebben op deze ziekte.
Drie studenten Voeding en Ditetiek van de
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen onder-
zochten de invloed van voeding op jicht. In
opdracht van Ziekenhuis Gelderse Vallei ver-
richtten zij hiernaar literatuuronderzoek. Het
blijkt dat verschillende voedingsstoffen het
risico op jicht verhogen. Het risico op jicht
wordt groter na het eten van vis, schaal- en
schelpdieren. Dit is ook het geval als meer
rood vlees (rund-, varkens- en lamsvlees,
inclu sief vleeswaren) wordt gegeten dan de
aanbevolen hoeveelheid van honderd tot
125 gram per dag. Alcohol, en dan met name
bier en sterke alcoholische dranken verhogen
eveneens het risico. Kip en magere zuivel-
producten verlagen juist het risico op jicht.
Hierbij moet worden aangetekend dat het ver-
lagende effect voor het zuivelproduct kaas niet
duidelijk was.
Fructose heeft invloed op jicht. Fructose komt
van nature voor in fruit en honing. Omdat
suiker voor de helft uit fructose bestaat, wordt
geadviseerd het gebruik van suiker en suiker-
bevattende producten zo veel mogelijk te be-
perken. Het gebruik van frisdrank verhoogt
het risico op jicht. Dit is mogelijk ook de
reden waarom jicht steeds vaker voorkomt;
het frisdrankgebruik in Nederland is de laatste
veertig jaar met 85 procent gestegen. Light fris-
dranken hebben geen relatie met het risico op
jicht. Gebruik van fruit en vruchtensap (met
name sinaasappelsap) vormt een mogelijk
risico voor jicht. Omdat fruit ook positieve
gezondheidseffecten heeft, wordt geadviseerd
fruit volgens de aanbevolen hoeveelheid van
twee porties per dag te gebruiken.
Jicht
Jicht is een gewrichtsontsteking. Bij jicht is het
gewricht rood, gezwollen, warm en pijnlijk.
Ook bewegen is erg pijnlijk. De ontsteking
is heftig en komt meestal plotseling opzet-
ten. Meestal zit jicht in de grote teen, soms
in andere gewrichten van de voet, enkel, knie
of pols. Nierpatinten en patinten die plas-
tabletten gebruiken hebben vaker last van
jicht.
Risico op kanker
kan kleiner
Chemische vingerafdruk in biologische voeding
Zorgprofessionals op n lijn over borstvoeding
Het risico op jicht
wordt groter na het
eten van vis, schaal- en
schelpdieren
Voeding
Nummer 3
15 februari 2012
Voeding heeft invloed op jicht
Inez Jans, ditist bij Ziekenhuis Gelderse Vallei, in gesprek met een patint.
Een van de meest gehoorde klachten van ouders over de
begeleiding bij borstvoeding is dat ze vaak tegenstrijdige
adviezen krijgen.
Voeding en leefstijl hebben een grote impact op het risico
op kanker.
6
Advertentie
Nummer 3
15 februari 2012
Extract uit citrusvruchten
en palmolie helpt het
cholesterolgehalte te verlagen
Cholesterol nodig
Cholesterol is een vetachtige stof en is als bouwstof nodig voor ons lichaam. We kunnen
niet zonder. Er wordt onderscheid gemaakt tussen LDL en HDL cholesterol. LDL vervoert het
cholesterol naar de verschillende delen van het lichaam. HDL voert het eventuele teveel aan
cholesterol juist af. Beiden zorgen ze voor een verantwoord cholesterolgehalte.
Cholesterol is een vetachtige stof en is als bouwstof nodig voor onze lichaamscellen en
hormonen. We kunnen niet zonder. Onze lever maakt ongeveer 80% van het cholesterol
aan. De rest krijgen we via onze voeding binnen. Een teveel aan cholesterol is schadelijk.
LDL en HDL
We maken onderscheidt tussen LDL en HDL cholesterol. LDL vervoert het cholesterol naar
de verschillende delen van het lichaam. Onderweg kan cholesterol vernauwing veroorza-
ken van de slagaders. Daarom wordt LDL ook wel het slechte cholesterol genoemd.
HDL voert het teveel aan cholesterol juist af naar de lever die het op zijn beurt weer afvoert
naar darmen om zo afgescheiden te worden. HDL wordt dan ook het goede cholesterol
genoemd.
Voeding
De meest eectieve maatregel om een verhoogd cholesterol te verlagen is het afremmen
van de eigen cholesterolproductie in de lever. Dit werkt beter dan alleen een dieet, omdat
het grootste deel van het totale cholesterol (ongeveer 80%) niet afkomstig is uit de voeding,
maar geproduceerd wordt in de lever.
Het beperken van de inname van cholesterol via de voeding kan voldoende zijn bij een licht
verhoogde bloedspiegel van cholesterol. In dat geval kan afvallen en gezonde voeding - rijk
aan groente, fruit, vezels en beperkt in vet en verzadigd vet - het cholesterolgehalte al na
enkele maanden verbeteren. Een evenwichtige voeding leidt tot een gemiddelde verlaging
van het cholesterolgehalte van tien procent.
Citrusvruchten en palmolie
Onderzoek heeft uitgewezen dat een combinatie van citrusavonen en vitamine E uit palm-
olie in synergie fysiologisch werkzaam zijn.
De schil van een aantal citrusvruchten - enkele sinaasappel- en mandarijnsoorten - bevat
een speciek soort avonen (tangeretin en nobiletin), waarvan bekend is dat ze nutritio-
neel werkzaam zijn om te helpen het cholesterolgehalte te verlagen.
Palmolie is rijk aan tocotrinolen, bepaalde vormen van vitamine E.
Vitamine E is een verzamelnaam voor vier verschillende tocoferolen en vier tocotrinolen.
Van tocotrinolen, met name gamma- en delta-tocotrinol, is bekend dat ze eveneens
goed zijn voor de cholesterolspiegel.
Triglyceriden zijn andere noodzakelijke vetten voor ons lichaam. De combinatie van ingre-
dinten uit citrusvruchten en palmolie helpt ook het triglyceridengehalte te verlagen.
Sytrinol GT
Sytrinol GT is ontwikkeld volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Dit natuurlijke
supplement - bestaande uit een combinatie van ingredinten uit de schil van citrusvruch-
ten (avonen) en tocotrinolen (een vorm van vitamine E) uit palmolie - kan goed helpen
bij de verlaging van het cholesterolgehalte.
Het complex van bioavonen uit citrusvruchten en tocotrinolen uit palmolie is onderdeel
van Sytrinol GT. Deze voedingsstoen zijn tevens goed voor het triglyceridengehalte en
kunnen helpen de bloedvaten schoon te houden.
De gepatenteerde combinatie in Sytrinol is in olie opgelost en wordt in softgels gemaakt.
Deze wijze van vervaardigen (GT = gel technology) zorgt ervoor dat de actieve bestand-
delen in Sytrinol tot drie keer beter biobeschikbaar zijn dan andere vormen van Sytrinol.
Het aanbevolen gebruik van Sytrinol GT is twee x daags een capsule.
Een verpakking van 60 softgels kost 29,95 en is verkrijgbaar bij De Tuinen, Vitaminstore,
gezondheidswinkels en drogisten.
ADVERTORIAL
Voor meer informatie:
Springeld Nutraceuticals BV, Oud-Beijerland, Tel. 0186-626173 E-mail info@springeldnutra.com
VITAMINE K
Recente inzichten tonen aan dat vitamine K meerdere
belangrijke functies heeft in het lichaam.
Vitamine K2 zorgt ervoor dat calcium (kalk) op de juiste
plek in het lichaam terecht komt, namelijk in de botten
en niet in de bloedvaten.
HART EN BLOEDVATEN
Het behoud van een goede conditie van hart en
bloedvaten is onder andere afhankelijk van een goede
bloeddruk en een goed cholesterolgehalte. Maar ook
de elasticiteit van de bloedvaten is bepalend.
Bij het ouder worden kan deze elasticiteit veranderen.
Vitamine K2 kan juist op dit proces een positieve in-
vloed hebben.
BOTTEN
De Gezondheidsraad beveelt senioren aan extra vitami-
ne D te gebruiken ter versterking van botten. Daarom
is aan MenaQ7 extra Vitamine D toegevoegd. Samen
met vitamine D zorgt vitamine K voor de osplag van
calcium in de botten en voor een goede botopbouw.
Vitamine D zorgt voor de opname van calcium uit de
voeding. Vitamine K is juist nodig voor een goede op-
bouw van calcium in het bot.
NATTO
Natto is van nature een rijke bron van de vitamine K2-
vorm menaquinone-7. Natto is een traditioneel ge-
recht uit gefermenteerde soja en wordt al meer dan
1000 jaar gegeten in Japan.
MenaQ7 [meenaku-zeven] is een bijzonder, gepaten-
teerd voedingssupplement en bevat een goed op-
neembare vorm van vitamine K2.
MenaQ7 60 tabletjes met 45 mcg vitamine K2 en 5 mcg
vitamine D per tablet kost 18,95 in de winkel.
Het aanbevolen gebruik is n tablet per dag. Boven 60
jaar adviseren wij tot drie tabletjes per dag.

Verkrijgbaar bij gezondheidswinkels zoals De Tuinen
en Vitaminstore, drogisten zoals DA en apotheken.

Springeld Nutraceuticals BV, Oud-Beijerland Tl. oB6-6z6; infoGspringldnulra.com
Voor sterke botten en een
goede conditie van bloedvaten!
MenaQ7 [meenakuzeven]
vitamine K2
H E A L T H T H R O U G H N A T U R E , S C I E N C E & I N N O V A T I O N
Zuivere EPA-rijke visolie &
omega-6 vetzuren met GLA
Eye Q is een speciale samenstelling van vetzuren uit visolie en
teunisbloemolie om te helpen beter te lezen, schrijven en con-
centreren.
Eye Q kan tevens ondersteuning bieden wanneer iemand ruste-
loos is, tijdens situaties van stress en kan helpen het geheugen
te bevorderen.
Eye Q bevat 400 mg omega 3-vetzuren met EPA en DHA uit zui-
vere visolie van sardines en ansjovis en is rijk aan het vetzuur EPA
in een hoge verhouding tot DHA. Veel andere supplementen
bevatten andere verhoudingen. Tevens vervult het omega-6 vet-
zuur GLA een belangrijke ondersteunende rol in deze samenstel-
ling.
Eye Q is samengesteld volgens recente wetenschappelijke in-
zichten. Juist de bijzondere verhouding EPA:DHA:GLA in Eye Q
kan helpen bij een rusteloos en prikkelbaar kind.
Eye Q bevat volledig natuurlijke, kwalitatief hoogwaardige vet-
zuren en geeft geen oprispingen.
Eye Qwordt met speciale zorg gezuiverd en verwerkt. T TTiiijd i enssss dit
proces zijn geen synthetische elementen of chemicalllin toeeege-
voegd en eventuele vervuilingen zijn er uit gewassenn. nn Hie eeerme rme rme rmee voegd en eventuele vervuilingen zijn er uit gewassenn. n Hie eerme me mm e
wordt de structurele identiteit van de olie behoudennn; n het is no no nogggg
steedssss ol ol olie ie ie zoals in de natuur vo ooork ork orkomt omt omt m .
Eyye y Q QQQvissssooli oo e voor kinderen - inn nn kle le le leineee,,, m , akkelijk in te neemen cap ap ap a -
sullles ees e - in dddde o ee orspronke ke ke kelijke keee sta st sta t at zoals ls ls l de natuurrr het bedoeeld ee
heeft (en daardoor minder hooggeconcentreerd) hee hhh ft ft ft (en daaaaard aa oor miinde nn r hhhhoog oog ooggeconcent eee reerd) hhee h ft tt (en daaaardoor minde dd r h r h r r ooggec g onceeentreerd).
eye q
S i ld i l
Eye Qinverpakkingenmet
60 capsules voor 11,95
210 capsules voor 36,95
200 ml liquidcitrussmaak voor 19,50
Verkrijgbaar onder andere bij gezondheidswinkels
zoals DeTuinen.
Verkrijgbaar onder a
zoals DeTuinen.
Van vissen word je rustig...
...en geconcentreerd
Onder andere verkrijgbaar bij gezondheidswinkels
als De Tuinen, Gezond & Wel en Vitaminstore en
bij drogisten zoals DA en DIO.
Kwetsbare ouderen hebben na een operatie
een verhoogde kans op een acute verward-
heid. Door de operatie kunnen oudere
patinten een delier krijgen. Het wel of niet
voorkomen van deze complicatie wordt
sinds kort gescreend.
Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede heeft hier
meteen goede er varingen mee opgedaan.
De eenvoudige test heeft een voorspellende
waarde en helpt ons de behandeling van
oudere operatiepatinten te verbeteren. Dat
zegt Jos Looijschelder, physician assistant
(PA). De PA is gepositioneerd in het medisch
werkveld en werkt onder supervisie van de
specialist en biedt professionele medische
zorg op de afdeling geriatrie. Hij studeerde
recent af op dit onderwerpaan de UMCN Rad-
boud/ HAN in samenwerking met orthopeed
H. van Helden en klinisch geriater A. Janse.
Het voorkomen van een delier ofwel acute
verwardheid bij de oudere kwetsbare patint
heeft al tien jaar zijn aandacht. Nu heeft hij
een meet instrument dat niet alleen bij acute
opnames werkt maar ook bij de geplande
operatieve opnames.
Het Groene Hart Ziekenhuis (GHZ) in Gouda
heeft donderdag 2 februari feestelijk af-
scheid genomen van patintje Kevin Brand.
Kevin is ruim vier jaar geleden als te vroeg
geboren baby verzorgd in het Goudse
ziekenhuis. Daarna is hij intensief gevolgd
en begeleid op de zogenaamde Groei en
Ontwikkelingspoli. Kevin is het eerste kind
dat na deze periode afscheid neemt.
Vier jaar geleden is het GHZ gestart met de
Groei en Ontwikkelingspoli. Op dit spreek-
uur worden te vroeg geboren babys en babys
met een te laag geboortegewicht, gedurende
de eerste levensjaren, intensief gevolgd door
de consultatiebureauarts, kinderarts, fysio-
therapeut, logopediste en eventueel de revali-
datiearts en psycholoog. Het voordeel van
deze samenwerking is dat de ouders en hun
kindje niet telkens verschillende instanties
hoeven te bezoeken, de lijnen tussen de zorg-
verleners kort zijn en de zorg goed op elkaar
afgestemd wordt.
Het Mobiel Medisch Team (MMT) van het
Universitair Medisch Centrum Groningen
(UMCG) heeft na tien jaar trouwe dienst de
bestaande MMT-bus vervangen door een
nieuw voertuig.
De auto wordt ingezet als de traumahelikop-
ter wegens slechte weersomstandigheden niet
kan vliegen of op een ongevalslocatie waar de
traumahelikopter niet kan landen. Het nieuwe
MMT-voertuig is een Audi Q7 en vervangt de
Mercedes Vito-bus. Om de werkzaamheden
van het MMT mogelijk te maken, is het voer-
tuig uitgerust met medicatie, navigatie- en
communicatieapparatuur en medische appa-
ratuur, waaronder een bewakingsmonitor, een
debrillator en beademingsapparatuur. Het
UMCG is door de minister van VWS aange-
wezen als traumacentrum voor noord-Neder-
land en beschikt over een helikoptervergun-
ning. Het MMT van het UMCG is 24 uur per
dag paraat; bij goed vliegweer met de helikop-
ter en anders met het MMT-voertuig.
7
Mensen bij wie de nieren niet goed werken,
moeten vaak veel verschillende medicij-
nen slikken. Het is heel belangrijk dat de
informatie hierover bij alle zorgverleners
bekend is. Door het project Op die maNier
is dat nu gelukt. Zorgverleners in de regio
Eemland werken hiervoor intensief samen.
Door gegevens uit te wisselen, verhogen ze
de kwaliteit en veiligheid van de zorg aan
mensen met nierfalen.
Het project gaat om het uitwisselen van labo-
ratoriumuitslagen tussen enerzijds Meander
Medisch Centrum in Amersfoort (Klinisch
Chemisch Laboratorium) en anderzijds apo-
theken en huisartsen. Uit de resultaten van
het project blijkt dat bijna alle apothekers en
huisartsen uit de regio Eemland zich hebben
aangesloten. Het lijkt vanzelfsprekend dat een
apotheek precies weet wat deze uitslagen zijn,
maar dat is niet zo. Er zijn nu heldere werk-
afspraken gemaakt om te zorgen dat apothe-
kers en huisartsen over de meest recente labo-
ratoriumuitslagen kunnen beschikken. Als
een patint bloed laat prikken en de uitslag
is afwijkend, stuurt het Klinisch Chemisch
Laboratorium van Meander Medisch Centrum
deze gegevens naar de apotheken via het
MCCE (Medisch Cordinerend Centrum
Eemland). De apotheken vragen de patint
toestemming om de gegevens te gebruiken
voor medicatiebewaking en dosering. Ook de
huisarts van de patint kan inzage krijgen in
deze gegevens.
Door de inzage in de gegevens van het zieken-
huis kan de apotheker een goed advies geven
over de medicijnen van de patint: welke
medicijnen, hoe vaak, hoe veel, enzovoort.
Het komt vaak voor dat de dosering van een
geneesmiddel omlaag moet, op basis van
de bloeduitslag. Dat apothekers nu beter op
de hoogte zijn van deze uitslagen, komt de
gezondheid van de patint ten goede. Chris
Hagen, internist-nefroloog (nierspecialist) in
Meander, vindt het project een fantastisch
begin. Nu we patinten met afwijkende nier-
functies beter in beeld krijgen, kunnen huis-
artsen en nefrologen met medewerking van
overheid en zorgverzekeraars hopelijk een
volgende stap zetten om de zorg in de eerste
lijn te optimaliseren. Dat is belangrijk, om-
dat daardoor uiteindelijk alleen die patinten
worden doorverwezen die echt specialistische
zorg nodig hebben. Chris Hagen zet zich in
voor dit doel in een landelijke werkgroep.
Het project Op die maNier is een idee van
Lotte Kleijer, huisarts in Nijkerk, die ook bij
het Instituut voor Verantwoord Medicijn-
gebruik werkte. Door het project is de kennis
over nierfalen in de regio Eemland enorm
toegenomen. In 2010 hebben veel huisartsen,
praktijkondersteuners, apothekers en apothe-
kersassistenten cursussen gevolgd, die ge geven
werden door de nefrologen van Meander
Medisch Centrum in samenwerking met het
Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik.
De apothekers gebruiken de gegevens voor medicatiebewaking en dosering.
Test voorspelt
verwardheid
Groeipoli zwaait
eerste kindje uit
Nieuw voertuig
mobiel team
Dat apothekers nu
beter op de hoogte zijn
van deze uitslagen,
komt de gezondheid
van de patint ten
goede
Patintenzorg
Nummer 3
15 februari 2012
Uitwisseling medicijngegevens
De Raden van Bestuur van het Leids Uni-
versitair Medisch Centrum (LUMC) en het
Diaconessenhuis Leiden hebben donderdag
2 februari het voornemen bekend gemaakt
een gezamenlijk Acuut Verloskundig Cen-
trum (AVC) in te richten.
Gezien de hoge babysterfte in Nederland heeft
de minister van VWS in 2010 haar beleid op
het gebied van Verloskunde aangescherpt.
De Nederlandse vereniging voor Obstetrie
en Gynaecologie (NVOG) en de Koninklijke
Nederlandse Organisatie Verloskundigen
(KNOV) staan een integrale aanpak van ver-
loskundige zorg voor. Dit is in Leiden actief
opgepakt. De beide ziekenhuizen hebben
samen met de Kring Verloskundigen Leiden
e.o. een plan van aanpak ontwikkeld. Dit heeft
onder meer geresulteerd in een ge zamenlijk
Acuut Verloskundig Centrum (AVC) waar
het afgelopen jaar hard aan gewerkt is. Het
AVC wordt gebouwd binnen de muren v an
het LUMC, omdat daar ook de neonatale
intensive care gelokaliseerd is. Nog dit jaar zal
met de bouw worden gestart. De missie van
het centrum wordt: de beste zorg voor elke
zwangere in de regio, waarbij ziekte en sterfte
van moeder en kind rond de geboorte wordt
geminimaliseerd. Dit wordt bereikt door 24/7
acute verloskundige zorg ter beschikking te
hebben: n-op-n be geleiding, aanwezig-
heid van gynaecoloog, kinderarts en anesthe-
sist. Bovendien wordt een servicegericht zorg-
proces opgezet, gestructureerd rond moeder en
kind (family centered care). Dit wordt bereikt
door samenvoeging van de twee acute zorg-
organisaties van beide ziekenhuizen. Naast
de acute zorg wordt aandacht besteed aan de
invulling van de niet-spoedeisende zorg, zoals
zwangerschapscontroles en vragen rondom
kinderwens. De uiteindelijke opening zal naar
verwachting in 2014 plaatsvinden.
Plan voor Acuut Verloskundig Centrum in Leiden
Het AVC heeft als missie de sterfte van moeder en kind rond de geboorte te minimaliseren.
Het nieuwe dialysecentrum Winterswijk is
donderdag 2 februari o cieel geopend. De
o cile openingshandeling werd verricht
door een patint in bijzijn van de Raden
van Bestuur van Streekziekenhuis Koningin
Beatrix Winterswijk (SKB) en Medisch Spec-
trum Twente (MST) in Enschede.
Het nieuwe dialysecentrum in Winterswijk,
dat in september 2011 in gebruik werd ge-
nomen, biedt plek aan maximaal tien patin-
ten per dagdeel. Een eerste groep van negen
patinten maakt er sinds september gebruik
van en een tweede groep zal naar verwachting
in de eerste helft van 2012 starten. Het dialyse-
centrum is een samenwerking tussen het
SKB en MST. Reden om een dialysecentrum
bij het Winterswijkse ziekenhuis te bouwen
was de afstand tussen de oost Achterhoek en
Enschede. Voor dialysepatinten die driemaal
per week een dialyse moeten ondergaan is het
vermoeiend om de reis naar Enschede en terug
te moeten maken. Dit gezamenlijke initiatief
leidt tot zorg dichtbij huis.
Het Deventer Ziekenhuis start op 1 maart
een polyfarmacie spreekuur. Twee specia-
listen gaan bij patinten, die veel medi-
cijnen gebruiken, na of dat niet minder en
beter kan.
Het gebruik van veel medicijnen is niet zonder
risico. Zo neemt de kans op bijwerkingen toe
naarmate het aantal medicijnen stijgt. Ook
krijgen sommige patinten moeite met het
slikken van steeds maar meer pillen, waardoor
ze mogelijk niet meer zo therapietrouw zijn.
Tot slot kan er een pakket aan medicijnen ont-
staan die beter niet samen kunnen worden
gebruikt. Vroeger liep een patint bij een arts
die de man of vrouw door en door kende. Dat
is nu niet meer zo. Vooral oudere patinten
komen niet alleen bij de huisarts, maar (zeker
in het ziekenhuis) bij verschillende (sub)-
specialismen. Het ontbreekt hen soms aan
overzicht, tijd en kennis om een beter pakket
aan medicatie samen te stellen. Dat gaat het
Deventer Ziekenhuis nu doen.
8 Kliniek
Nummer 3
15 februari 2012
De bijna-doodervaring (BDE) kent twee
hoofdverklaringen: de neurologische en
bovennatuurlijke. Deze concluderen dat
de BDE geen link heeft met ernstig trauma
en niet vollediger is naarmate de situatie
levensbedreigender is. Drs. Maureen
Venselaar veronderstelt echter precies
het tegenovergestelde. Ze concludeert
boven dien na een tienjarige detailstudie,
dat de BDE vijf fasen kent. Deze fasen
onder bouwt zij in deze Ziekenhuiskrant
en in de komende editie, met honderden
bijna-doodervaringen (inclusief totaal tien
nieuwe kenmerken).
Fase 1: Bij de (bijna)dood verminderen/
vervallen de zintuiglijke waarneming en
het waakbewustzijn (is gekoppeld aan de
herse nen). Er vinden trillingen plaats in het
lichaam. BDEers zeggen uit te treden, een
lichtwezen te zijn en (zelf)bewust. Fase 2:
Hoe levensbedreigender het trauma is, hoe
verder BDEers afstand lijken te krijgen tot het
fysieke lichaam. Ze zeggen bijvoorbeeld er-
bovenuit te stijgen, het ziekenhuisdak te zien,
of zelfs de aarde en planeten net zoals astro-
nauten.
Er volgt een tunnelervaring met (meer dan)
de lichtsnelheid. Fase 3: Aan het einde ervan,
komen BDEers tot stilstand bij een grens met
een schitterend licht en een immense zand-
loper. Fase 4: Daar zien ze ook een rood/roze
en blauw/groene draad. Ze weten: de eerste
betekent het einde van het leven op aarde, en
de tweede: de terugkeer. Dit laatste overkomt
BDEers. Ze gaan via een tunnel terug, weder-
om langs sterren/planeten. Fase 5: Ze zijn weer
in het fysieke lichaam.
Onderbouwing Fase 1:
De lichaamsenergie lijkt bij de (bijna)dood
verloren te gaan. Maar energie gaat volgens
Newton nooit verloren. Dus waar blijft deze?
Nu zeggen BDEers, dat zij talloze minuscule
trillingen/explosies hebben gevoeld. Deze
ontstaan volgens Venselaar, doordat instabiele
atoomcellen (aldus Nobelprijswinnaar Popp)
lichtenergie (fotonen) vrijgeven. Bovendien
meent dr. Nienhuys, dat stervende cellen zelfs
talloze fotonen vrijgeven. Daarnaast hebben
sommige omstanders een mistig licht uit het
lichaam van (bijna)doden zien gaan (dat ook
nog een replica vormde). Dr. Crookall heeft dit
vastgelegd. De levens energie lijkt dus te veran-
deren in een soort licht (= elektromagnetisme).
Dit zou ver klaren waarom bij (bijna)doden is
geconsta teerd dat in/rond het fysieke lichaam
de elektro magnetische waarden schommelen
(dr. Chawla). Daarnaast hebben fotonen,
volgens dr. Popp, te maken met bewust-
zijn (waardoor mensen als lichtwezens
mogelijk bewust zijn). Daarenboven hebben
fotonen, volgens dr. Laszlo, te maken met
informatie(overdracht). Dit zou dan verklaren
waarom BDEers menen dezelfde te blijven.
Tot slot zijn fotonen niet gebonden aan
ruimte/tijd. Hierdoor is het misschien zo, dat
mensen bij onze (bijna)dood buitenaardse
wezens zouden kunnen worden ... Dit is fase
2.
Door Maureen Venselaar, onderzoeksjournaliste,
geesteswetenschapper en auteur van De (bijna-)dood
ontrafeld. Reacties: redactie@ziekenhuiskrant.nl
Nieuwe aanpak
prostaatkanker
Korte naald voor
diabetespatinten
Dialysecentrum
in Winterswijk
Aandacht voor
medicijngebruik
De lichaamsenergie
lijkt bij de (bijna)dood
verloren te gaan
Vijf fasen theorie
bijna-doodervaring
Nieuwe normen voor Radiotherapie
De Nederlandse Vereniging voor Radio-
therapie en Oncologie (NVRO) heeft
normen vastgesteld waaraan bestaande
en nieuw op te richten afdelingen Radio-
therapie moeten voldoen. Hierdoor vindt
borging plaats van kwalitatief hoogwaar-
dige, complexe zorg aan patinten met
kanker. Het ministerie van VWS, de Inspec-
tie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de
Nederlandse Federatie van Kankerpatin-
tenorganisaties (NFK) en de zorgverzeke-
raars ondersteunen deze normen.
De normen omschrijven zowel de materile
als personele eisen aan radiotherapeutische
afdelingen. Zo is onder meer beschreven
hoeveel bestralingstoestellen aanwezig
moeten zijn, maar ook de omvang van de
verschillende beroepsgroepen die betrokken
zijn bij de radiotherapeutische behandeling
is vastgelegd. De nieuwe normen schrijven
ook voor dat radiotherapeuten twee tot drie
aandachtsgebieden hebben. Voorbeelden van
deze aandachtsgebieden zijn: behandeling
van borstkanker, longkanker en prostaat-
kanker. Hierdoor ontstaat er superspecialisa-
tie, die de kwaliteit van zorg aan de patint
nog hoogwaardiger maakt. Om goede kwali-
teit van zorg te borgen schrijven de normen
tenslotte voor dat een instelling ten minste
1200 nieuwe patinten per jaar behandelt.
Het invoeren van de nieuwe normen door de
beroepsgroep, valt samen met het besluit van
de minister van VWS om de regulering van
capaciteit en spreiding van radiotherapeu-
tische centra niet langer door de overheid te
laten plaatsvinden. Tot begin dit jaar verleen-
de de overheid vergunningen aan radiothera-
peutische centra, op basis van de Wet Bijzon-
dere Medische Verrichtingen (WBMV). Met
het vervallen van deze vergunningsverlening
is het noodzakelijk duidelijk te omschrijven
aan welke kwaliteitseisen bestaande en nieuw
op te richten radiotherapeutische centra
moeten voldoen. Ter voorbereiding van het
opstellen van de normen is overleg gevoerd
met het ministerie van VWS, de IGZ en ver-
zekeraar Achmea.
In een wetenschappelijk onderzoek heeft
het UMC Utrecht 180 patinten met pros-
taatkanker op een nieuwe manier be-
handeld. Patinten worden heel gericht
bestraald met een hoge dosis. Dankzij ge-
avanceerde scans raakt de straling alleen
de tumor.
Bij de nieuwe behandeling bestralen artsen
niet de hele prostaat, maar vooral de tumor
erin. Dankzij de hoge stralingsdosis sterft het
tumorweefsel in de prostaat dan helemaal af.
Het gezonde prostaatweefsel eromheen blijft
praktisch onaangeraakt. Dit verkleint de kans
op terugkeer van de tumor. Bovendien ver-
mindert het complicaties als blaas- of darm-
beschadigingen, die bij een operatie aan de
prostaat aanzienlijk zijn. Dit alles past in de
nieuwe trend binnen de gezondheidszorg,
waarbij gezocht wordt naar manieren om de
kwaadaardige tumor te verwijderen zonder het
lichaam veel schade te berokkenen. Oftewel,
opereren zonder te snijden. Het UMC Utrecht
zette het onderzoek op.
Het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam werkt
sinds 7 februari met de nieuwste veilig-
heidspennaalden voor diabetespatinten.
Zij is naar eigen zeggen het allereerste zie-
kenhuis ter wereld dat deze naald gebruikt.
De BD AutoShield Duo biedt dubbele be-
scherming: de naald wordt na het prikken
zowel aan de patintzijde als aan de penzijde
automatisch beschermd. Hierdoor kunnen
zowel medewerkers als patinten zich niet
meer verwonden aan de naald. Bovendien is
deze veiligheidsnaald de kortste op de markt,
dat maakt de prik voor de patint een stukje
aangenamer. Na de implementatie van veilige
infuusnaalden en veilige bloedafnamesyste-
men, geeft het Ikazia met het gebruik van deze
nieuwe veiligheidspennaalden verder gehoor
aan de scherpere EU-richtlijn voor de zieken-
huis- en gezondheidsbranche. Deze richtlijn
moet per 2013 ingevoerd zijn en maakt sinds
kort ook deel uit van de nieuwste Nederlandse
Arbowet.
Lichtkunstwerk in St. Elisabeth
De plaatsing van een bijzonder kunstwerk markeert het einde van de verbouwing van de hoofdgang van het St. Elisa-
beth Ziekenhuis in Tilburg. De reusachtige lamp hangt naast de nieuwe lichtkoepel in het plafond. In totaal 24 meter
glasber, als spaghetti in elkaar gedraaid, vormen een lichtkunstwerk dat uniek is in Nederland. Architect Liesbeth
Wesseling bepaalde de plaats van de lamp, als tegenhanger van de lichtkoepel ernaast. De lamp, die uit Spanje komt,
is op de vloer handmatig als spaghetti in elkaar gedraaid.
Er zijn mensen met een bijna-dooderavring die zeggen
net als astronauten de aarde en planeten te zien
(foto NASA/ESA).
Ziekenhuizen kunnen meer besparen op
hun energieverbruik. Uit een algemene
verkenning van TNO DuCHA (Dutch Centre
for Health Assets) blijkt dat ziekenhuizen
gemiddeld twaalf procent energie kunnen
besparen. Vooral op het gebied van verlich-
ting, ventilatie en luchtbevochtiging zijn
besparingen mogelijk. Dat werd duidelijk
tijdens de masterclasses energieverbruik
ziekenhuizen, waarvan er in 2011 vier
werden georganiseerd. Op 8 februari vond
de laatste bijeenkomst in deze serie plaats
in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam.
In de energiemasterclass wisselen ziekenhui-
zen kennis en ervaring uit. Alexandra van
Huffelen, Rotterdamse wethouder duurzaam-
heid, binnenstad en buitenruimte: Het bij-
zondere aan dit initiatief is dat de Rijnmond-
ziekenhuizen van elkaar willen leren. Door
een kijkje in elkaars keuken te nemen, worden
ze er allemaal beter van. De energie rekening
gaat namelijk omlaag als de zieken huizen
energie besparen, met gemiddeld 150.000
euro per ziekenhuis. Bovendien leveren ze
een bijdrage aan klimaatdoelstellingen van
de stadsregio Rotterdam om in 2025 veertig
procent CO2 te reduceren. Om te laten zien
dat het deze ziekenhuizen menens is, onder-
tekenden zij vorige week een intentieverkla-
ring. Hierin verklaren de ziekenhuizen dat zij
hun unieke samenwerkingsvorm om kennis
en ervaring te blijven uitwisselen voortzetten.
Elk ziekenhuis legt de ambities op het gebied
van energiebesparing vast in een energie-
besparingsplan. Ook het ministerie van
Binnenlandse Zaken, dat landelijk wettelijke
en beleidskaders ontwikkelt om energie te be-
sparen binnen gebouwde omgeving, tekent de
intentieverklaring. Het ministerie wil daarmee
onderstrepen dat zij belang hecht aan energie
besparen. Ziekenhuizen zijn primair gericht
op het leveren van kwalitatief goede zorg voor
een aanvaardbare prijs. Voor het besparen van
energie is in het verleden nooit echte nood-
zaak en aandacht geweest, leveringsbetrouw-
baarheid was een veel belangrijker thema. Dit
is echter aan het veranderen. Door de toe-
nemende druk op de kosten van de zorg is
ook energiebesparing een thema geworden.
Al is de kostenbesparing op de totale uitgaven
van een ziekenhuis beperkt, het kan in absolu-
te zin toch veel geld opleveren. Ziekenhuizen
nemen tot wel tien procent van het energiever-
bruik binnen de sector gebouwde omgeving
in hun vestigingsplaats voor hun rekening. De
Rijnmondziekenhuizen stoten jaarlijks circa
125.000 ton CO2 uit. Dit blijkt uit een recent
onderzoek door de DCMR Milieudienst Rijn-
mond. De stijgende vraag naar zorg en een
intensiever gebruik van apparatuur zorgt de
komende jaren zorgen voor een hoger ener-
gieverbruik. In 2012 werken de ziekenhuizen
een plan van aanpak energiebesparing uit. De
DCMR en TNO DuCHA ondersteunen hen
daarbij en monitoren de resultaten van het
plan van aanpak en het energieverbruik van
de ziekenhuizen.
9
Samen werken
aan tumoren
Vlietland laat
thuis dialyseren
Kliniek
Nummer 3
15 februari 2012
Energieverbruik in ziekenhuizen kan omlaag
Om te laten zien dat het deze ziekenhuizen menens is, ondertekenden zij vorige week een intentieverklaring.
Het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven
bouwt de komende jaren aan de toekomst.
Het ziekenhuis ondergaat een grondige
metamorfose. Op 2 februari werd op de
plaats waar een nieuw polikliniekgebouw
komt, het o cile startschot gegeven
voor dit grootscheepse bouwproject. Het
nieuwe polikliniekgebouw wordt medio
2013 in gebruik genomen.
Een ander belangrijk onderdeel van de meta-
morfose is de grondige renovatie van alle
negentien verpleegafdelingen. De eerste ver-
pleegafdeling is onlangs al vernieuwd. De
laatste verpleegafdeling is in 2017 klaar. De
totale kosten van alle bouwactiviteiten komen
voor de komende vijf jaar op 132 miljoen
euro. Naast kwali tatief hoogwaardige zorg
willen patinten meer privacy, meer comfort
en meer ruimte. En dat alles in een gastvrije en
moderne omgeving. Ook met de wensen van
verpleegkundig personeel en artsen is bij het
ontwerpen van het nieuwe polikliniekgebouw
en de verpleegafdelingen rekening gehouden.
Het nieuwe polikliniekgebouw wordt voor het
huidige ziekenhuis gebouwd.
Het nieuwe gebouw krijgt een verbinding
met het bestaande polikliniekgebouw dat
de komende jaren ook wordt gerenoveerd.
Alle poliklinieken zitten straks dus bij elkaar
en zijn daardoor eenvoudig vindbaar voor
patinten. Ook de onderzoeks- en behandel-
kamers zitten straks allemaal bij de betreffen-
de poli kliniek. Patinten hoeven dan niet
meer op verschillende locaties in het zieken-
huis te zijn. De werkruimtes zijn exibel in te
delen. De polis kunnen daardoor gemakke-
lijker worden aangepast aan een groeiende
patintenstroom. Ook op de vernieuwde
verpleegafdelingen wordt rekening gehouden
met de wensen van patint en medewerker. Er
zijn meer n- en tweepersoonskamers. Elke
kamer heeft eigen sanitair en elke patint heeft
zijn eigen tv, internet en telefoon aan bed. Ook
verpleegkundigen gaan erop vooruit. Zo zijn
er tilliften in het plafond gentegreerd zodat
patinten gemakkelijk in- en uit bed kunnen
worden geholpen.
Elke kamer heeft eigen
sanitair en iedere
patint heeft zijn eigen
tv, internet en telefoon
aan bed
Metamorfose Catharina
Een kamer op de nieuwe verpleegafdeling 4 West van het Catharina Ziekenhuis.
De formele samenwerking tussen alle
ziekenhuizen in de regio Noord-Holland,
Flevoland en de regio rondom Deventer-
Zutphen-Apeldoorn met de gynaecologisch
oncologen van het Centrum Gynaecolo-
gische Oncologie Amsterdam, het CGOA,
is een feit. De afspraken zijn vastgelegd in
een convenant.
Door deze samenwerking is iedere vrouw met
een gynaecologische tumor verzekerd van
optimale zorgverlening, onafhankelijk van
het ziekenhuis waar zij binnenkomt. Het con-
venant is tot stand gekomen met ondersteu-
ning van Integraal Kankercentrum Nederland
(IKNL). Jaarlijks krijgen circa 900 vrouwen in
de regio noordwest Nederland te horen dat ze
een gynaecologische tumor hebben. De
gynae coloog uit het ziekenhuis bespreekt de
patinten voor de start van de behandeling
met een gynaecologisch oncoloog, een super-
specialist uit het CGOA, zoals in de landelijke
richt lijnen is afgesproken.
Videoconferencing
Het CGOA is een samen werkingsverband
tussen de afdelingen gynae cologische onco-
logie van het Academisch Medisch Centrum,
Antoni van Leeuwen hoekziekenhuis en het
VU Medisch Centrum. De komst van video-
conferencing in (bijna) alle ziekenhuizen
maakt gezamenlijke besluit vorming mogelijk.
Via de videoverbinding worden patintge-
gevens en beelden uitgewisseld met het CGOA
en besluit het team waar welke behandeling
plaatsvindt. Door deze samenwerking heeft
iedere patint toegang tot the-state-of-the-
art-behandeling.
De Dialyse afdeling van het Vlietland
Ziekenhuis (Schiedam) is met Argos Thuis-
Zorg een samenwerkingsverband aange-
gaan. Deze samenwerking maakt het ge-
makkelijker voor patinten om peritoneaal
dialyse (PD) te kunnen doen.
Dit is een vorm van dialyse die thuis kan
plaatsvinden. Dit in tegenstelling tot hemo-
dialyse (HD) waarvoor patinten drie keer per
week een halve dag in het ziekenhuis moeten
zijn. Bij PD - ook wel buikspoelen genoemd
- wordt het bloed gezuiverd en vocht uit het
lichaam verwijderd waarbij het buikvlies als
lter wordt gebruikt. Deze vorm van dialyse
kan zowel overdag als s nachts toegepast
worden. Argos ThuisZorg wordt ingezet om
de patinten te ondersteunen bij het uitvoe-
ren van de dialyse op het moment dat zij
het (gedeeltelijk) zelf niet kunnen. Het gaat
hierbij om ondersteuning bij een deel van
de behandeling tot het overnemen van de ge-
hele behandeling. Hierdoor kunnen er meer
patinten thuis dialyseren en daarmee hun
zelfstandigheid behouden.
10 Advertentie
Nummer 3
15 februari 2012
Anesthesiewagens, Computerwagens, Crashwagens, Dossierwagens, Medicijnwagens, Infuuswagens, Servicewagens, Transportwagens, Verbandwagens

Apotheekkasten, Combinatiekasten, Elektronische Uitgiftekasten, Kluisjes, Medische Koelkasten, Medicijnkasten, Opiatenkastjes, Verpleegmiddelenkasten

Medicijncupjes, Dispensers, Medicijn-etiketten, Medicijncassettes, Weeksystemen, Medicijnzakjes, Medicijnvermalers, Tabletsplijters, Verantwoordingskaarten

Bakken, Bladen, Manden, Ladeverdeling, Containers, Proelwanden, Uittrekbare Frames, Kantelbakken, Afvalbakken, Dossierbakken, Universele houders n, Manden, Ladeverdeling, Containers, Pro
www.logimedical.nl
Logimedical B.V.
Molenbaan 6
2908 LM
Capelle aan den IJssel
T: 010 - 258 2929
F: 010 - 442 3004
I: www.logimedical.nl
E: info@logimedical.nl
ecint
werken
veilige
zorg
11
Nummer 3
15 februari 2012
12
Nummer 3
15 februari 2012
Ontdek hoe u uw zorgomgevingen en behandelruimten eenvoudig
schoonhoudt: met Wecoline Clean n Easy. Kant en klare doeken
met reinigingsmiddel waarmee u gemakkelijk reinigt.
De ideale oplossing voor tussentijdse schoonmaak.
www.wecoline.com/cleanneasy
Hyginisch schoon
in een handomdraai
G
r
a
t
i
s

C
le
a
n
n
E
a
s
y

p
ro
e
fe
m
m
e
r
Bel 038 468 68 68
K
N
O
W
H
O
W

T
O

C
A
R
E
Bergstraat 103 - 5015 H - CoirIe, NederIand
7 +31(0)13 - 5300 200 - F +31(0)13 - 5300 180
post@bosmedicaI.com - W www.bosmedicaI.com
Onze decubitus specialisten zitten
dicht op
de huid!
Neem contact met ons op
en ontdek wat we voor u
kunnen betekenen!
Koper beschermt gezondheid
8 vragen en antwoorden
1. Waaromkoper gebruikenals
beschermingvoor ziekenhuis-
infecties (Nosocomiale infecties)?
Antibacterile oppervlakkenkunnen
helpenomhet risico vanbesmetting
te verkleinen. Het is wetenschap-
pelijk bewezendat koper het meest
doeltreffende antibacterile opper-
vlak is (laboratoriumtests bewijzen
dat 99,9%vande bacterinbinnen
de 2 uur sterven).
3. Zijnlegeringenvankoper even
doeltreffend?
Koper is eenstevigmateriaal voor
hyginische apparatuur enander
toebehoren. Ook koperlegeringen
als messingenbrons hebben
bewezenantibacterile eigen-
schappen. Vele kleurschakeringen
zijnte verkrijgen, gaande vanzilver,
goudenbrons tot de gewone
kopertinten.
5. Hoe doodt koper
ziekteverwekkers?
Koper is eenessentile voedingsstof
voor de mens als voor bacterin.
Inhoge concentraties brengen
koperioneneenreeks negatieve
ontwikkelingenteweeginbacte-
rin. Het precieze mechanisme
is nogniet achterhaald.
Er zijneenaantal theorien, die
vannaderbij wordenonderzocht.
8. Hoe zichuitrusten, hoe omscha-
kelennaar Antimicrobial Copper?
Lokaliseer fabrikantenvanzieken-
huismateriaal die Antimicrobial
Copper gebruiken. Deze vindt uop
de Antimicrobial Copper website,
encontacteer het lokale Copper-
centrum. Heel wat installaties
enaccessoires die ziekenhuizen
vandaaggebruikenkunnenworden
vervangen.
6. Wat kanik concreet
ondernemen?
Door bestaande contactop-
pervlakkente vervangendoor
Antimicrobial Copper doodt u
continumicrobendie oorzaak zijn
vaninfecties. Contactoppervlakken
zoudencontinuook dagennacht
entussentwee aanrakingenen
schoonmaakbeurtendoor
microbenmoetendoden.
7. Is koper ook eenesthetische
oplossing?
De keuze uit nagenoeg300verschil-
lende legeringenAntimicrobial
Copper resulteert ineenwaaier
vankleurenenoppervlaktetex-
turen. Er is beslist eenoplossing
voorhandendie perfect past.
Legeringenvanantimicrobieel
koper moetenniet geboend,
geverfd, gelakt of gevernist worden.
Meer info: mail naar
paul@copperbenelux.org
Meer recent nieuws en
onderzoeksresultaten:
www.antimicrobialcopper.com/uk.
Inschrijvenvoor de newsletter:
www.antimicrobialcopper.com/uk/
news-and-download-centre.aspx
Copper Benelux
Tervurenlaan168 bus 10
B- 1150 BRUSSEL
Tel. 0032 27 77 7090
www.copperbenelux.org
2. Waar kankoper geplaatst
worden?
Naar schatting80%vande besmet-
tingengebeurt door aanraking.
Het is dus belangrijk gebruikelijke
aanraakoppervlakkenalsook
oppervlakkenals deurkrukken
met koper inte richten.
De besmettingtussenschoon-
maakbeurtenverkleint, enzoook
het risico opverspreiding.
4. Werdkoper inklinische proeven
getest?
Laboratoriumproeventonenaan
dat antibacteriel koper natwee uur
blootstellingmeer dan99.9%van
de volgende bacterindoodt:
MRSA, Staphylococcus aureus,
Enterobacter aerogenes,
Pseudomonas aeruginosa, E. Coli
O157:H7. enVancomycinresistant
Enterococcus faecalis.
Antimicrobial Copper vernietigt meer dan99,9%vandebacterinbinneneen
periodevan2uur. Geenenkel ander materiaal bekomt dergelijkeresultaten.
MRSA Viability on Copper & Stainless Steel @ 20
o
C
1.0E+00
1.0E+02
1.0E+04
1.0E+06
1.0E+08
0 60 120 180 240 300 360Time (minutes)
CFU
C197
S304
Mensen kunnen ziek worden van eten. Om
de voedselveiligheid in de instellingen
te garanderen, moeten de medewerkers
zorgvuldig en hyginisch werken. Met de
nieuwe e-learning HACCP Zorg & Welzijn
van Reed Business leer je hoe je in de prak-
tijk veilig met voedsel moet omgaan.
Leren via internet: snel en eenvoudig
Je volgt de HACCP cursus online. Gewoon
wanneer het jou het beste uitkomt en in je
eigen tempo. Je sluit de cursus af met een
examen.Het examen maak je ook via internet.
Als je bent geslaagd, ontvang je een persoon-
lijk HACCP certicaat: snel en eenvoudig.
Wat leer je in de HACCP cursus?
Was je je handen niet na het toiletbezoek of
werk je met vuile spullen? Dan komen aller-
lei ziekteverwekkers op het voedsel. Laat jede
melk te lang buiten de koelkast staan? Of is
de koelkast niet goed van temperatuur? Dan
groeienbacterinheel snel en kan het mensen
ook ziek maken. De cursus vertelt in woord
en beeld wat voedselveiligheid inhoudt, wat
de gevaren en risicos zijn en vooral wat je zelf
kunt doen om besmetting te voorkomen. Ook
is er aandacht voor registratie en controle.
Voor wie is de cursus?
De cursus is bedoeld voor leidinggevenden
en medewerkers uit zorg- en welzijnsinstel-
lingen die direct of indirect betrokken zijn
bij de voedselbereiding: voedingsassistenten,
ditisten, koks, keukenhulpen en distributie-
medewerkers.
De voordelen van de cursus HACCPelear-
ning.nl op een rij
Alles over hygine en voedselveilig werken
Inschrijven en direct starten
Op elk moment, in eigen tempo de cursus
volgen
Geen reistijdennaar bijeenkomsten
Lesmateriaal speciek voor zorg & welzijn
Gratis uitproberen?
Wil je ervaren hoe eenvoudig de cursus via
internet werkt? Ga dan naar www.haccpelear-
ning.nl en vraag de proefcursus aan. Gratis en
geheel vrijblijvend. Meld je vandaag nog aan.
Kennis van infectieziektebestrijding of
antibioticagebruik is geen garantie voor
een optimale zorg. Hoe komt dat? Welke
factoren bepalen de kwaliteit van zorg
eigenlijk? En hoe krijgt men landen, zieken-
huizen en zorgverleners zover dat ze de
kwaliteit van zorg ook daadwerkelijk ver-
beteren? Laat het niet aan het toeval over,
stelt Marlies Hulscher, hoogleraar Kwaliteit
van Zorg in het UMC St Radboud (Nijme-
gen), maar ontwerp rationele strategien
en therapien die echt werken.
Dertig tot vijftig procent van de patinten
ontvangt niet de zorg die nodig is. Daarnaast
krijgt twintig tot dertig procent van de patin-
ten onnodige zorg, bijvoorbeeld in de vorm
van verkeerde of overbodige medicijnen,
diagnostische onderzoeken of operaties. Deze
cijfers uit een Amerikaans onderzoek staan
niet op zichzelf. Onderzoek naar antibiotica-
gebruik in Nederlandse ziekenhuizen door
Marlies Hulscher, hoogleraar Kwaliteit van
Zorg voor infectie- en ontstekingsziekten aan
het UMC St Radboud, onderschrijft het pro-
bleem. Van de patinten met luchtweginfec-
ties kreeg slechts 52 procent meteen het juiste
antibioticum voorgeschreven. En maar bij
53 procent werd een aanbevolen bloedkweek
afgenomen. Bij het voorschrijven van anti-
biotica voor gecompliceerde urineweginfec-
ties werden ver gelijkbare percentages wer-
den. Hulscher vraagt zich af hoe het komt
dat de kwaliteit van zorg op het gebied van
infectieziekten en antibioticagebruik zo
ver uiteenloopt. De kennis om tot een opti-
male zorg te komen is in elk Europees land
beschikbaar. Toch zijn er grote kwaliteitsver-
schillen tussen de Noord- en Zuid-Europese
landen. Ook tussen de ziekenhuizen in het-
zelfde land bestaan grote verschillen. Zelfs in
hetzelfde ziekenhuis bestaan grote verschillen
in de zorgkwaliteit van individuele zorgver-
leners. Voor al die verschillen zijn verkla-
ringen aan te dragen, zegt Hulscher, zoals
het zuiniger voorschrijven van antibiotica
door de tradi tioneel overwegend protestantse
Noord-Europese landen, in vergelijking met
de wat ruimhartigere katholieke landen in
Zuid-Europa. Na de diagnose - de kwaliteit
van zorg is vatbaar voor verbetering - volgt
een therapie. Hulscher: Opmerkelijk genoeg
komt zon therapie vaak niet tot stand komt
op basis van rationele besluitvorming en goed
management, maar eerder op gevoel en intu-
tie. Dat zien we bijvoorbeeld bij de bestrijding
van infectieziekten. Gaat het ergens fout, zo-
als onlangs in het Maasstad Ziekenhuis, dan
volgen na uitgebreid onderzoek de lessen die
alle ziekenhuizen ter harte kunnen nemen.
Maar hoe groot is de kans dat ziekenhuizen
automatisch lering trekken uit die lessen?
Hulscher: Die kans lijkt niet zo groot. We
vonden in negentien artikelen - gepubliceerd
tussen 2003 en 2007 - enkele honderden uit-
spraken over knelpunten en oplossingen bij
het managen van een infectie-uitbraak. Daar
hebben we 42 lessen uit gedestilleerd die
een goede aanpak van zon situatie mogelijk
maken. Deze lessen overlappen opmerkelijk
met de lessen uit het Maasstad Ziekenhuis.
Hulscher beaamt dat we moeten leren van de
geschiedenis: Maar de geschiedenis leert ook
dat dit niet vanzelf gaat.
Zorgkwaliteit bij infectieziekten
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd door de betreende organisaties of bedrijven
MuIti FT
Twin-foiI
-nmalige toepassing
-verpakt per stuk ( incl. inlegvel)
-gebruikte en ongebruikte zijde
Voor meer informatie :
Antennestraat 60
AImere 036 - 5472150
info@vanvIietmedicaI.nI
www.vanvIietmedicaI.nI
VAN VLIET
MEDICAL SUPPLY
Van Vliet Medical Supply
MuIti toepasbaar transportmeubeI
-incl. 6x lade
-los kunststof bovenblad
-incl. 4 haken binnenzijde frame
-gebruiksvriendelijke handgreep
-afmeting meubel : 6100x6100x9800 mm
13
Nummer 3
15 februari 2012
De cursus vertelt
in woord en beeld wat
voedselveiligheid
inhoudt
Hyginisch schoon in handomdraai
Ontdek hoe men zorgomgevingen en be-
handelruimten eenvoudig schoonhoudt:
Met Wecoline Clean n Easy. Kant en klare
doeken waarmee men snel en gemakkelijk
reinigt.
De ideale oplossing voor tussentijdse schoon-
maak. Bedoeld voor iedereen die gn
schoonmaker is, maar toch snel en efcint
wil schoonmaken. Nog nooit is het zo ge-
makkelijk geweest om onverwachte vlekken
te verwijderen. Het geheim? Kant en klare
reinigingsdoeken die al voorzien zijn van een
reinigingsmiddel. Door de vier kleuren van
de doeken past elke onervaren schoon maker
moeiteloos de juiste doek toe. Bij dit systeem
hoort een handige, wendbare trolley die
alles bevat wat voor een snelle schoonmaak
nodig is: emmers met doeken voor interieur,
sanitair, glas/spiegels en hyginische toepas-
singen, een houder voor disposable hand-
schoenen, een afvalzakhouder en steelhou-
ders. Daarnaast kan men de kant en klare
doeken ook binnen handbereik houden met
een wandhouder voor n of twee emmers.
Wecoline Clean n Easy is gemaakt voor per-
soneel op de werkvloer. Voor een hyginische
omgeving is men voortaan niet meer afhan-
kelijk van een facilitair medewerker. Wecoline
Clean n Easy. De schoonmaakploeg die altijd
klaarstaat. Vraag vandaag nog een gratis proef-
emmer aan. Bel (038) 468 68 88 of mail naar
verkoop@wecovi.com. Voor meer informatie
kijk ook op www.wecoline.com.
Wecoline Clean n Easy kant en klare doeken zijn d oplossing voor tussentijdse schoonmaak.
Voedselveilig en
hyginisch werken
Het is van belang dat er geen ziekteverwekkers in het voedsel komen.
*
*
Dertig tot vijftig procent van de patinten ontvangt niet de zorg die nodig is.
14
Nummer 3
15 februari 2012
LEER
H
ET V
ER
S
C
H
IL V
IA
H
A
C
C
P
elearn
in
g
!
Voedselveiligheid binnen
uw instelling begint bij uw
medewerkers. Als zij zich
bewust zijn van hygine, weten
wat voedselveilig werken
is en het belang inzien van
voedselveiligheid, is de kans
op besmetting beduidend
kleiner. Met de nieuwe online
cursus HACCP Zorg & Welzijn
raken uw medewerkers snel
en eenvoudig vertrouwd met
voedselveilig werken. Op elk
moment, in hun eigen tempo.
Ga naar HACCPelearning.nl
en vraag de gratis
proefcursus aan!
C
C
PPP
eeeeeelllearn
VEILIG OF NIET?
HET SILENTIA SCHERMEN SYSTEEM
- Prlvacy zonder opgesloten gevoel
- Len hyglenlsch alternatlef voor bedgordl[nen
- Moblel, maar ook aan de muur of ln de vloer te monteren
- Len ultermate nexlbel systeem
- Makkell[k en llcht ln het gebrulk
- |n allerlel verschlllende lengte- en hoogtematen
- Pulm assortlment elgentl[dse kleuren, lncluslef een
llchtdoorlatende ultvoerlng
Sllentla Nederland 8.v. O Nl[verheldsweg 8 O 507l NK Udenhout O Tel. 0l3-5ll9302 O Pax 0l3-5ll2324 O lnfoQsllentla-schermen.nl O www.sllentla-schermen.nl
15 Advertentie
Nummer 3
15 februari 2012
H
U
G
E
R
E
D
U
C
T
I
O
N
S
!
JUBILEUM WEEK
S
L
E
C
H
T
S
6
D
A
G
E
N
!
M
A
A
N
D
A
G
1
3
F
E
B
R
U
A
R
I
T
/
M
Z
O
N
D
A
G
1
9
F
E
B
R
U
A
R
I
NU 1.500,= INRUIL-KORTING
GRATIS FOOTSTOOL VEEL JUBILEUM VOORDEEL
Springvale Chestereld viert haar 65 Jarig Jubileum met een enorme exclusieve Chestereld Show ! Springvale biedt tijdens deze Jubileum Show U de
mogelijkheid om een Chestereld Suite uit te zoeken tegen een import-prijs, rechtstreeks geleverd vanaf de Springvale fabriek, Springvale laat U mee genieten
van deze feestelijkheden ! Deze originele Engelse Chesterelds worden geleverd met een solide 10 Year Platinum Guarantee !
Minimaal 1.500,= inruilkorting, gratis footstool, gratis bezorging in geheel Europa, kortom proteer van deze 65 Jarige Jubileum Show !
GRATIS BROCHURE ! BEL: 0182-686873 OF KIJK OP WWW.CHESTERFIELD-DC.NL
Openingstijden Jubileum week: Maandag 13 t/m Zaterdag 18 Februari van 10.00 tot 17.00 uur !
Zondag 19 Februari van 11.00 tot 17.00 uur ! Op Woensdag gesloten !
Voor meer informatie kijkt U op www.chestereld-dc.nl of bel 0182-686873
Chestereld Distribution Centre Wachtelstraat 54, GOUDA. Tel 0182-686873
WWW.CHESTERFIELD-DC.NL
CHESTERFIELDS
6
5

Y
e
a
r

e

P
u
r
e

E
n
g
l
i
s
h

Q
u
a
l
i
t
y
Voor het eerst is aangetoond dat over-
gewicht in combinatie met roken tijdens
de zwangerschap een extra verhoogd risico
op hartafwijkingen bij het ongeboren kind
geeft, in vergelijking tot beide factoren
afzonderlijk.
Arts-onderzoeker Marlies Baardman van de
afdeling Genetica van het UMCG heeft dit
vastgesteld met behulp van de database van
Eurocat Noord Nederland. Dit onderzoek is
het eerste waarin is vastgesteld dat een combi-
natie van roken en overgewicht het risico op
een baby met een aangeboren hartafwijking
extra verhoogt, dan deze factoren afzonderlijk.
Voor dit onderzoek is gekeken naar zwanger-
schappen in de periode 1997-2008. De kans
op een kind met een aangeboren afwijking
is in Nederland gemiddeld twee tot drie pro-
cent. De kans op een kind met een aangeboren
hartafwijking is ongeveer een procent. Voor
vrouwen die al voor de zwangerschap over-
gewicht hadden en tijdens de zwangerschap
blijven roken, is dit risico twee tot drie keer
verhoogd.
16 Gezondheid
Nummer 3
15 februari 2012
Het Erasmus MC (Rotterdam) heeft voor de
tweede keer een uitgebreid verslag uitge-
geven over dierproeven. In dit publieks-
jaarverslag over 2010 ligt de nadruk op
proeven voor onderzoek naar infectieziek-
ten en het immuunsysteem. Het Erasmus
MC laat hiermee zien waarom de proeven
gedaan worden, hoeveel dieren er zijn
gebruikt en hoe wordt omgegaan met de
dieren. Het verslag informeert een breed
publiek over het gebruik van proefdieren
en zet aan tot nadenken. Het Erasmus MC
wil graag dat meer mensen zich betrokken
gaan voelen bij de ethische dilemmas.
In de serie dierproeven verantwoord zullen
hierna nog drie nummers verschijnen. De
totale serie zal een zo compleet mogelijk
beeld schetsen van het gebruik van proef-
dieren binnen het Erasmus MC. In de tweede
editie vertellen partijen die betrokken zijn
bij dierproeven over hoe ze aankijken tegen
of omgaan met proefdieronderzoek op het
gebied van immunologie en infectieziekten.
Het Erasmus MC gebruikt alleen proefdieren
voor onderzoek als er geen goede alterna-
tieven bestaan. Dat wordt getoetst door een
onafhankelijke ethische commissie.
Het onder zoek met dieren past in een keten
waar ook onderzoek in het laboratorium en
bij mensen deel van uitmaken. Het afweer-
systeem van het lichaam is te ingewikkeld om
na te kunnen bootsen in een reageerbuis. Voor
onderzoek naar ziekten van het immuun-
systeem en de afweer tegen infectieziekten zijn
dan ook proefdieren nodig. Voor immuno-
logisch onderzoek en onderzoek naar infec-
tieziekten zijn in 2010 ruim 10.000 proefdie-
ren gebruikt, voornamelijk muizen. In totaal
zijn in 2010 in het Erasmus MC 37350 dier-
proeven uitgevoerd. Bijna 87 procent van
die dieren zijn muizen. Daarna volgen ratten
(7,9 procent) en vissen (2,9 procent). De
organisatie hoopt dat meer mensen gaan
nadenken en meepraten over dier proeven.
Gezondheidszorg gaat iedereen aan. Daarom
zouden ook alle mensen moeten weten welke
plaats dierproeven innemen in het medisch
onderzoek en welke dilemmas eraan kleven,
zegt Martje Fentener van Vlissingen, direc-
teur van het Erasmus Dierexperimenteel
Centrum. Het full colour boekwerkje kan
worden besteld door een email te sturen naar
proel3@erasmusmc.nl.
Meer inzicht in
ontstaan reuma
Verhoogd risico
op hartafwijking
Erasmus MC hoopt
dat meer mensen gaan
nadenken en meepraten
over dierproeven
Nadenken over nut
van dierproeven
WORDEN UW PATINTEN GASTEN?
Parkeerservice
Golfkarservice
Thuisbrengservice
Gastheren / vrouwen
Ontslagbegeleiding
met mantelzorg
t Jeeves BV t T 010 43 33 921
t Steupelstraat 40 t I www.jeeves.nl
t 3065 JE Rotterdam t E info@jeeves.nl
F
o
t
o
:

o
p
e
n
in
g

p
a
r
k
e
e
r
s
e
r
v
ic
e

h
e
t

O
o
g
z
ie
k
e
n
h
u
is

R
o
t
t
e
r
d
a
m

ju
n
i
2
0
0
8
.
De zorg wordt steeds competitiever. Om patinten
loyaal aan uw ziekenhuis te laten zijn, moet u hun
verwachtingen overtreffen. Jeeves is met haar
unieke diensten reeds veertien ziekenhuizen
dagelijks van dienst. Deze diensten worden geheel
onder hun eigen vlag aangeboden, zonder dat het
ziekenhuis er omkijken naar heeft. Wilt u weten wat
Jeeves voor uw ziekenhuis kan betekenen? Ga naar
Jeeves.nl of neem contact met ons op:
010-4333921.
Innovatieve operatiekamers
bij Dutch Medical Space
Op 1, 2 en 3 februari konden genodigden
een complete operatiekamer onder de
naam Dutch Medical Space OK bekijken die
voor deze gelegenheid was opgebouwd
op het terrein van ondernemer Jan Snel
tussen Oudewater en Montfoort in de pro-
vincie Utrecht. Ook de Ziekenhuiskrant
kwam een kijkje nemen en kreeg een
persoonlijke rondleiding van Gert van
Dijk huizen, General Manager van Dutch
Medical Space.
Dutch Medical Space is een initiatief van
Jan Snel en Van Dijkhuizen Consulting uit
Harderwijk, samen met Holland Compo-
sites Industrials uit Lelystad, een dochter-
onderneming van Jan Snel. Zij leveren deze
modulaire, verplaatsbare operatiekamer op
maat. De medische inrichting komt tot stand
in samenwerking met de gebruikers. Dutch
Medical Space (DMS) OK is een complete
operatiekamer die voldoet aan de Nederland-
se norm Klasse 1, getest volgens de Duitse
norm DIN 1946-4 en valt in veiligheidsklasse
3. Deze modulaire OK is de ideale oplossing
bij verbouwing, verhuizing of een tijdelijk
capaciteitsprobleem. Het bedrijf kan de DMS
OK extern plaatsen, als nieuwbouw tegen een
buitenwand of inbouwen in een bestaande
ruimte. Zeker in het huidige medische land-
schap, waar onder politieke en nan cile
druk steeds verschuivingen en her locaties
plaatsvinden, heeft modulair bouwen
belangrijke voordelen. Zo kan men de DMS
OK voor een bepaalde tijd huren, leasen of
huur kopen, aldus de initiatiefnemers die be-
nadrukken dat een dergelijke OK veel mr
is dan een noodoplossing. De kwaliteit is
dermate hoog, dat deze duurzame medische
module ook geschikt is voor permanente
plaatsing, aldus ook Bart Schutte, Technical
Manager bij Dutch Medical Space. Door toe-
passing van innovatieve composietmaterialen
is het aantal naden en scherpe hoeken in de
DMS OK tot een minimum teruggebracht.
Alle binnenhoeken zijn driezijdig afgerond,
in 3D uitgevoerd, waardoor de ruimte mak-
kelijk schoon te maken is. Dit zorgt voor op-
timale hygine en scheelt aanmerkelijk in de
schoonmaakkosten. Vanzelfsprekend is de
DMS OK, afhankelijk van de inrichting, ook
te gebruiken als clean room of lab. Meer in-
formatie is te krijgen op www.dutchmedical-
space.com.
Dankzij grootschalig genetisch onderzoek
beschrijft een team van internationale
onderzoekers welke genen reuma ver-
oorzaken. Prof. dr. Paul de Bakker van het
UMC Utrecht leidde het onderzoek.
De Bakker en collegas analyseerden de
genetische eigenschappen van 5000 reuma-
patinten en 15000 gezonde mensen. Ze
kwamen zo vijf eiwit-varianten op het spoor
die een belangrijke rol spelen in reumatode
artritis. Geneticus prof. dr. Paul de Bakker
werkt bij het UMC Utrecht en is een van de
hoofdonderzoekers van de studie. Onze
resultaten verklaren welke onderdelen van het
immuunsysteem betrokken zijn bij de afweer-
reactie tegen het eigen lichaam. Dit fundamen-
tele inzicht is essentieel om uiteindelijk betere
medicijnen te ontwikkelen. Het onderzoek is
uitgevoerd in samenwerking met geneticus dr.
Soumya Raychaudhuri van Harvard Medical
School in Boston. In Nederland lijden meer
dan 150.000 mensen aan reumatode artritis.
Zij hebben chronische ontstekingen van meer-
dere gewrichten.
Voor immunologisch onderzoek en onderzoek naar infec-
tieziekten zijn in 2010 ruim 10.000 proefdieren gebruikt.
Een verplaatsbare operatiekamer.
Vier organisaties met verpleeg- en verzor-
gingshuizen en het IJsselland Ziekenhuis
ondertekenden vorige week een samen-
werkingsovereenkomst. Hierin worden
afspraken vastgelegd die de organisaties
met elkaar hebben gemaakt over de kwali-
teit van de zorg voor patinten die na het
ontslag uit het ziekenhuis nazorg nodig
hebben.
Wanneer duidelijk wordt dat patinten na
ontslag uit het ziekenhuis nazorg nodig ebben,
kunnen zij kiezen van welke organisatie zij
deze zorg willen ontvangen. Het is belang-
rijk dat het ziekenhuis de betreffende zorg-
instelling meteen hierover informeert zodat
de patint niet in het ziekenhuis op deze zorg
hoeft te wachten. Aan de andere kant houden
de verpleeg- en verzorgingshuizen het IJssel-
land Ziekenhuis op de hoogte of er plaatsen
beschikbaar zijn waar patinten kunnen her-
stellen of revalideren. Al snel tijdens de op-
name in het ziekenhuis weet de patint waar
hij of zij verder gaat herstellen of revalideren.
Het ziekenhuis informeert patinten en hun
familie over de organisatie die deze zorg gaat
leveren. Een voorbeeld is het zorgprogramma
voor patinten die een nieuwe knie of heup
krijgen. Het zorgprogramma zorgt ervoor dat
patinten zowel tijdens de opname in het
ziekenhuis als daarna zorg van goede kwaliteit
krijgen. Het is duidelijk wat een patint tijdens
zijn of haar revalidatie mag verwachten. Alle
betrokken organisaties kijken of het zorgpro-
gramma verloopt zoals is afgesproken en gaan
na of de patint over deze zorg tevreden is. De
organisaties die nu afspraken hebben gemaakt
overleggen maandelijks over de kwaliteit van
de nazorg en gaan na hoe zij deze zorg nog
beter op elkaar kunnen afstemmen. Binnen-
kort nemen ook andere (thuiszorg)organisa-
ties aan dit overleg deel. De organisaties die
nu deelnemen aan het overleg met het IJssel-
land Ziekenhuis zijn De Zellingen, Laurens,
Zorggroep Rijnmond en ZorgBreed.
17
Spreekuur voor
dansers en musici
Meer service door
nieuw opgeleiden
Kwart miljoen
voor Oogfonds
Patintenzorg
Nummer 3
15 februari 2012
Vier organisaties met verpleeg- en verzorgingshuizen en het IJsselland Ziekenhuis ondertekenden vorige week een
samenwerkingsovereenkomst.
IJsselland maakt afspraken met verpleeghuizen
Een speciale commissie van SJG Weert
heeft zich vorig jaar gebogen over welke
hoogcomplexe zorg het ziekenhuis in de
toekomst wel en niet zal aanbieden. De
schaalgrootte van SJG Weert laat niet toe
alle zorg te blijven aanbieden. Onder het
motto: Wat we doen, doen we goed. En
wat we niet doen, doen we goed samen
met anderen heeft SJG Weert een lijst ge-
publiceerd met de keuzes die het zieken-
huis daar onlangs in heeft gemaakt. SJG
Weert is daarmee het eerste Nederlandse
ziekenhuis dat een dergelijke lijst naar
buiten brengt.
Directeur Zorg van SJG Weert Bart Bemelmans
benadrukt dat alle patinten bij SJG Weert
terecht kunnen, maar dat de specialisten,
afhankelijk van de zorgbehoefte, de zorg
binnen SJG zelf leveren, of in samenwerking
met andere ziekenhuizen. Voor een aantal
behandelingen en ingrepen bestond al een
samenwerking met ziekenhuizen in Limburg
en Brabant. Deze samenwerking wordt nu
verder uitgebreid. Centraal bij het maken
van de keuzes stond de doelstelling: het
leveren van goede ziekenhuiszorg aan alle
inwoners binnen de regio. Begin dit jaar
stopte het Weerter ziekenhuis met een aantal
ingewikkelde behandelingen en werden de
samenwerkingsrelaties met een aantal zieken-
huizen verstevigd. Voorbeelden van ingrepen
die niet meer uitgevoerd worden zijn maag-
verkleiningen en blaasverwijderingen bij
blaaskanker. SJG Weert wil daarbij benadruk-
ken dat bij behandelingen en ingrepen die
niet meer binnen het ziekenhuis worden uit-
gevoerd, wel is vastgesteld hoe en door wie de
patinten dan wel geholpen zullen worden.
Bart Bemelmans: SJG Weert neemt de positie
van een gidsziekenhuis in. Dat betekent
dat patinten altijd bij ons terecht kunnen.
Onze specialisten stellen dan een diagnose
en starten de behandeling. Onderdelen van
de behandeling die complexer zijn, kunnen
in een ander ziekenhuis uitgevoerd worden.
De follow-up zal dan weer in ons ziekenhuis
plaatsvinden. Bij dit hele proces treden onze
artsen op als gids.
Begin dit jaar stopte
het Weerter ziekenhuis
met een aantal
ingewikkelde
behandelingen
SJG maakt keuzes in zorg
Het Medisch Centrum voor Dansers en
Musici (MCDM) van het MCH (Den Haag) is
begonnen met een spreekuur in Haarlem
in samenwerking met het Nova College
voor Dans en Theater en Music Academy -
C onservatorium Inholland.
Dit spreekuur is voor dansers en musici in
opleiding en van het conservatorium, maar
ook dansers en musici, die in de regio Haarlem
(Kennemerland) studeren, wonen of werken,
zijn welkom. Het MCDM is gespecialiseerd in
de zorg voor dansers en musici, zowel beroeps
als actieve amateurs. Doel is het voorkomen,
vaststellen en behandelen van blessures die
ontstaan (zijn) door of hinder geven tijdens
dansen of musiceren. Het spreekuur wordt
gehouden door A.B.M. Rietveld, orthopae-
disch chirurg. Rietveld is niet alleen medisch
specialist, maar ook een aan het Koninklijk
Conservatorium s-Gravenhage afgestudeerde
musicus.
Het Antonius Ziekenhuis in Sneek-Emme-
loord startte op 1 februari met twee inter-
ne opleidingen op maat voor medewerkers
in ondersteunende functies. Deze mede-
werkers worden opgeleid om het zieken-
huisverblijf voor patinten aangenamer te
maken.
De ene opleiding leidt facilitair medewerkers
op tot zorgassistent. De andere opleiding leidt
facilitair medewerkers op om extra taken te
verrichten op de verpleegafdelingen binnen
het ziekenhuis. Het ziekenhuis heeft hiervoor
samenwerking gezocht met ROC Friese Poort
Bedrijfsopleidingen en opleidingsbedrijf
Guest. De opleiding wordt afgesloten met een
erkend mbo-diploma. De ziekenhuismede-
werkers krijgen hiermee de mogelijkheid om
door te groeien of hun loopbaan een andere
wending te geven. De nieuw opgeleide mede-
werkers zorgen ervoor dat verpleegkundigen
minder huishoudelijke taken hoeven te ver-
richten en zo meer tijd hebben voor verpleeg-
kundige taken.
Het Oogfonds heeft een kwart miljoen euro
ontvangen van de Vriendenloterij voor het
New Born Eyes project. Dit project is gericht
op ROP, de meest voorkomende oorzaak
van vermijdbare blindheid bij kinderen in
Nederland.
Deze ernstige netvlies aandoening kan ont-
staan bij te vroeg geboren kinderen. Tijdige
ontdekking en behandeling met laser voor-
komt bij negentig procent van de kinderen
met ROP dat zij blind worden. Het beoordelen
van de ernstige vorm van ROP is vaak lastig en
vergt veel ervaring, die slechts in een beperkt
aantal ziekenhuizen aanwezig is. Daarom
moet een deel van deze kwetsbare babys per
ambulance worden vervoerd naar n van die
ziekenhuizen. Deze reis is risicovol voor ogen,
longen en hart. De enige manier om het risico
te beperken, is ervoor te zorgen dat meer zie-
kenhuizen een RetCam hebben. De RetCam is
een digitale netvliescamera. Met deze camera
kunnen artsen een foto van het netvlies van de
baby maken. Aan de hand van deze foto geeft
een medisch specialist advies.
SJG Weert (foto Franco Gori).
18 Advertentie
Nummer 3
15 februari 2012
ZOEKT:
VOOR ZZPERS IN DE ZORG
QAREWORKPARTNERS
Verpleegkundige/Verzorgende IG
Ben je gediplomeerd verpleegkundige niveau 4/5 of verzorgende IG?
En ben je op zoek naar een afwisselende baan in de zorg?
Neem dan eenseen kijkje op onze vernieuwde website:
www.care4care.nl
Wij zijn op zoek naar jou en wij bieden uitstekende arbeidsvoorwaarden!

Teken jij voor een nieuwe baan in de zorg?
www.readspeaker.com
Geef uw website een stem
Zodat uw gebruikers kunnen
naar wat u te zeggen hebt!
luisteren
ReadSpeaker voegt spraak toe aan uw
online content, op PC en mobiel
ReadSpeaker
Dolderseweg 2A
3712 BP Huis ter Heide Tel: 030-692 4490 | nederland@readspeaker.com
Happy verpleegkundigen
Happy ziekenhuis
Happy ondernemer
Alle mogelijkheden om me verder te ontwikkelen en ik kan ook
nog mijn eigen tijd indelen... daar word ik wel blij van ja.

Gemotiveerde verpleegkundigen die hun mannetje staan... daar
worden wij erg blij van.
Als beide partijen blij zijn, dan ben ik dat als franchisenemer van
HappyNurse natuurlijk ook.
happynurse.nl Zorginstellingen
>
Verpleegkundigen
>
Ondernemers
>
Twee koks van het Elkerliek ziekenhuis in
Helmond, Ger Snoeks en Jos van Empel,
hebben donderdag 2 februari de publieks-
prijs gewonnen op de BBB horecavakbeurs
in Maastricht. Dit is de horecavakbeurs
voor Zuid-Nederland. In totaal deden acht
kookequipes mee aan de kookwedstrijd
A-La-Minute.
In 2011 mochten de koks van het Elkerliek
ziekenhuis al de eerste prijs voor het beste
menu van de zorg in ontvangst nemen. Met
het winnen van de A-La-Minute prijs bewijzen
de koks over vele kookkwaliteiten te beschik-
ken. Lekkere en gezonde voeding, dat zijn de
ingredinten voor een sneller herstel en een
beter welzijn van de patint. Daarnaast zijn
de maaltijden en tussendoortjes een welkome
aeiding voor patinten. Overdag serveert het
Elkerliek de broodmaaltijd aan bed, waarbij
de patint ter plekke kan kiezen wat hij wil
eten. Bij de warme maaltijd in de avond kan
de patint, indien medisch verantwoord, zelf
in het personeelsrestaurant zijn eigen keuze
maken en daar de maaltijd nuttigen. Bij
speciale gelegenheden komt de kok zelfs aan
bed met een feestmaaltijd!.
19
Hoewel het Deventer Ziekenhuis ze nu
niet heeft, gaat het straks lastig vervul-
bare vacatures aan de m/v brengen met een
strip.
Het doemscenario wordt vaak genoemd:
over enkele jaren zorgt de vergrijzing voor
een grote krapte op de arbeidsmarkt. Vooral
in de zorg zal het moeilijk zijn aan perso-
neel te komen. De ziekenhuizen in de regio
Deventer hebben daar nu nog geen last van.
Sterker nog: door bezuinigingen vervallen
er soms zelfs arbeidsplaatsen. Toch zal dat
over een tijdje anders zijn, weet woordvoer-
der Rob van Putten. In het westen zie je nu
al dat de specialis tische functies weer moeilijk
te vervullen zijn. Met de start van de nieuwe
campagne Werken bij de leukste mikt het
ziekenhuis op het werven van lastig te vervul-
len vacatures in de zorg. Zo is er in Nederland
veel vraag naar bepaalde gespecialiseerde
verpleegkundigen of naaroperatie assistenten.
Van Putten: Als goed opgeleid, ervaren zorg-
verlener kun je overal aan de slag. Het wordt
dan belangrijkbij wie je wilt werken.
P&O vroeg aan enkele medewerkers wat het
leuk maakt om bij het Deventer Ziekenhuis te
werken. Vier collegas waren zelfs bereid dat
in lmpjes op internet te vertellen. Bureau
Youniq Life uit Holten mocht een aanspreken-
de campagne voor Werken bij de leukste be-
denken, en kwam met een strip. Daarin spelen
twee guren de hoofdrol. De vrolijk geluimde
Dayzee vertelt waarom zij voor het Deventer
Ziekenhuis koos. Dat doet ze trouwens ook
op de site www.komwerkenbijdeleukste.nl en
op social media. De altijd mopperende Dave
werkt overduidelijk ergens anders. Voor de
reguliere vacatures blijft het ziekenhuis overi-
gens gewoon personeelsadvertenties inzetten.
Koks Elkerliek ziekenhuis winnen kookwedstrijd
Vrijwillig werken
in Cambodja
Jacques Groen, cordinator bedrijfshulp-
verlening in het Rode Kruis Ziekenhuis,
vertrekt vanaf half februari een maand naar
Cambodja. Hij gaat vrijwilligerswerk doen
op een medische hulppost. Via www.rkz.nl
houdt hij een blog bij.
Via Cambodia-Dutch Organisation gaat Groen
naar Chhuk, een dorpje in het noorden van
Cambodja, vlakbij het beroemde tempelcom-
plex Angkor Wat. In het dorp wonen traditio-
nele rijstboeren. Ze leven zonder elektriciteit
of andere moderne hulpmiddelen in eenvou-
dige hutten. Groen: De behandelmethoden
verschillen soms nogal van die in het RKZ.
Sommige bewoners hechten aan traditionele
geneeswijzen zoals het kauwen en uitspugen
van bladeren. Wij respecteren dit, en proberen
hieraan onze inzichten toe te voegen. Groen
neemt ook een extra koffer mee, vol pleisters,
verband en medicijnen.
Als goed opgeleid,
ervaren zorgverlener
kun je overal aan
de slag
Werken in de Zorg
Nummer 3
15 februari 2012
Met de start van de nieuwe campagne Werken bij de leukste mikt het ziekenhuis op het werven van lastig te vervul-
len vacatures in de zorg.
Jos van Empel (links) en Ger Snoeks met de gewonnen
wisselbokaal.
Martin Bontje treedt per 1 april terug uit
de Raad van Bestuur van Coperatie VGZ.
De bestuurder kiest voor een nieuwe loop-
baan als zelfstandig adviseur. Het vertrek
van Martin Bontje sluit aan op een interne
reorganisatie van de zorgverzekeraar. Als
onderdeel daarvan brengt Coperatie VGZ
de Raad van Bestuur terug van vier tot drie
personen. Coperatie VGZ is voortgekomen
uit de verzekeringscombinatie Univ-VGZ-
IZA-Trias, die eind vorig jaar zijn schade- en
zorgverzekeringsactiviteiten splitste in twee
afzonderlijke bedrijven. De Raad van Be-
stuur van Univ-VGZ-IZA-Trias bleef aan
bij het zorgverzekeringsbedrijf Coperatie
VGZ. Nu de splitsing formeel voltooid is en
de interne reorganisatie goed vordert, maakt
Coperatie VGZ gebruik van het vertrek van
Martin Bontje om ook de Raad van Bestuur
in te krimpen.
Dr. Peter van den Elzen neemt met ingang
van 1 juni afscheid als voorzitter van de Raad
van Bestuur van het Zuwe Hofpoort Zieken-
huis in Woerden. Van den Elzen heeft dit na
zorgvuldige afweging besloten vanwege een
verschil van inzicht met de Raad van Toe-
zicht. De Raad van Toezicht respecteert zijn
besluit. Van den Elzen zal nog een aantal
werkzaamheden afronden en zijn werkzaam-
heden overdragen.
Edwin Smit is per 1 februari benoemd tot lid
Raad van Bestuur, medische zaken, van de
Ommelander Ziekenhuis Groep (OZG) in
Delfzijl/Winschoten. Smit gaat zijn nieuwe
functie parttime vervullen en zal daarnaast
als radioloog werkzaam blijven. De benoe-
ming van de heer Smit is voor de duur van
twee jaar. Smit volgt Corien van Niekerk op,
die eind november 2011 vertrok. De 47-jarige
Smit is sinds 1996 als radioloog verbonden
aan het ziekenhuis en was tot voor kort voor-
zitter van de Vereniging Medisch Specialis-
ten OZG. Naast de voorzitter van de Raad
van Bestuur, Albert Koeleman, zal Edwin
Smit verantwoordelijk zijn voor het medisch
beleid.
Bent u net zo
veelzijdig als Vrian?
Voor de regio Gelderland zoeken wij:
Verzorgenden
(niveau 3)
www.verian.nl
Interesse? Kijk op
Mensen in de Zorg
Ziekenhuis zet strip in
Gespecialiseerd team Coperatie voert operatie uit
Een patint met longkanker is op 2 februa-
ri geopereerd door een gespecialiseerd
behandelteam van de Coperatie. Dit was
de start van de samenwerking op oncolo-
gisch gebied binnen de Coperatie, een
samenwerkingsverband tussen het MCH,
het Bronovo ziekenhuis (in Den Haag), het
Goudse Groene Hart Ziekenhuis (GHZ) en
het LangeLand ziekenhuis (in Zoetermeer).
Deze samenwerking is op 1 januari 2012 ge-
start op het gebied van long- en blaas kanker
om de hoge kwaliteit van deze complexe
operaties te kunnen blijven garanderen.
Chirurgen, verpleegkundigen en specialisten
uit de vier ziekenhuizen hebben zich toege-
legd op specieke tumorsoorten en werken
nauw samen binnen deze Coperatie. Het be-
handelteam dat op 2 februari opereerde heeft
zich gespecialiseerd in de tumorsoort longen.
Dat betekent dat een kleiner aantal chirurgen
vaker dezelfde soort ingewikkelde operaties
gaat uitvoeren. Ook het team daar omheen
is gespecialiseerd in een bepaalde tumorsoort
en kan daardoor sneller en nog betere zorg
leveren. Het specialiseren heeft verschillende
voordelen; de kwaliteit gaat omhoog, patin-
ten hebben na een operatie minder complica-
ties en kunnen eerder naar huis. De operatie
is een onderdeel van het hele zorgproces. In
eerste instantie wordt de patint met een me-
dische klacht gezien in het eigen ziekenhuis.
Daar vinden de onderzoeken en even tuele
behandelingen plaats voorafgaand aan de
operatie. De patint wordt op basis van alle
gegevens besproken door het gespecialiseerde
team dat vaststelt wat de juiste behandeling
moet zijn. Wanneer een operatie de beste
behandeling is, wordt die uitgevoerd in het
oncologisch centrum van de Coperatie, dat
is gehuisvest in MCH Antoniushove in Leid-
schendam. De zorg na ontslag is weer in het
eigen ziekenhuis.
Door koppeling van suikermoleculen aan
model tumoreiwitten kunnen cellen uit
het immuunsysteem deze tumoreiwitten
e cinter herkennen. Hierdoor zijn ze in
staat om vernietigers van de tumor beter te
activeren.
De suikermoleculen, die als een vlaggetje
aan de modeltumoreiwitten zijn gekoppeld,
zouden in de toekomst door middel van een
vaccin kunnen worden toegediend. In haar
proefschrift laat Ingeborg Streng-Ouwehand
zien hoe dit werkt. Poten tile kankercellen in
het lichaam worden opgeruimd door het af-
weersysteem. Essentieel zijn de dendritische
cellen, deze sporen indringers op en zetten de
T-cellen aan om deze indringers te belagen.
Het afweersysteem is ervoor gemaakt om
potentieel schadelijke indringers te herken-
nen en deze op te ruimen. Maar kankercellen
zijn geen indringers, ze ontstaan in het eigen
lichaam. Hierdoor hebben de dendritische
cellen soms moeite met het herkennen van de
kankercellen.
Een hoge bloeddruk en overgewicht op
middelbare leeftijd hebben een negatieve
invloed op het cognitief functioneren vele
jaren later, rond het zeventigste levens-
jaar. Dit is waarschijnlijk het gevolg van
hersenschade die sluipend over vele jaren
ontstaat. Dat concludeert neuropsycholoog
Yael Reijmer van het UMC Utrecht in haar
proefschrift.
Reijmer analyseerde de gegevens van bijna
400 mensen tussen de vijftig en 64 jaar zonder
dementie. De gezondheid van deze mensen
is gemeten over een periode van vijftien jaar.
Bij de start en in de loop van het onderzoek
zijn bekende risicofactoren zoals bloeddruk
en buikomvang, maar ook cognitief functio-
neren, zoals reactiesnelheid en geheugen, in
kaart gebracht. Mensen met een hoge bloed-
druk en overgewicht bij de start van het onder-
zoek, blijken vijftien jaar later meer kans op
cognitieve problemen te hebben. Deze cogni-
tieve achteruitgang is het gevolg van microsco-
pische schade in de hersenen, denkt Reijmer.
20 Gezondheid
Nummer 3
15 februari 2012
Maag-darmklachten als steken in de zij,
diarree en buikpijn, zijn een bekend ver-
schijnsel bij recreatieve sporters. Rinze ter
Steege, werkzaam als maag-darm-leverarts
in opleiding in het Universitair Medisch
Centrum Groningen en het Medisch Spec-
trum Twente, heeft het vrkomen van
dergelijke klachten in kaart gebracht. Op
8 februari promoveerde Ter Steege op de
resultaten van zijn onderzoek aan de Rijks-
universiteit Groningen
De 1300 deelnemers aan zijn onderzoek liepen
kortere of langere afstanden. Van hen had
45 procent tenminste n maag-darmklacht
tijdens het lopen en elf procent had last van
ernstige klachten. Bijna drie procent van de
lopers had nog klachten gedurende 24 uur
na het lopen. Ernstige inspanningsgebonden
maag-darmklachten bleken vaker voor te
komen bij enkele groepen deelnemers: spor-
ters jonger dan twintig jaar, vrouwen en hard-
lopers die hadden gegeten en gedronken
tijdens de loop maar dit niet gewend waren.
Volgens Ter Steege is er nog weinig onderzoek
gedaan naar het vrkomen van maag-darm-
klachten tijdens hardlopen, de oorzaken ervan
en hoe het te voorkmen is. De alge mene
oorzaken voor het ontstaan van klachten zijn
het bewegen van de ingewanden tijdens het
sporten, een verstoorde beweeglijkheid van
het maagdarmstelsel en een zuurstoftekort
(ischemie). Zuurstoftekort van het maag-
darmstelsel is aanwezig bij vele sporters
tijdens forse inspanning en ontstaat doordat
het bloed naar de spieren gaat in plaats van
naar het maagdarmstelsel. In samenwerking
met het UMCG zijn in het Medisch Spectrum
Twente de afgelopen jaren een aantal (top)
sporters met inspanningsgerelateerde maag-
darmklachten uitgebreid onderzocht. De ene
persoon blijkt gevoeliger voor inspannings-
gerelateerde maag-darmklachten dan de
andere.
Vooral bij onervaren hardlopers kunnen de
klachten vervelend aanwezig zijn. Door het
(rustig) opbouwen van conditie hoeft het
lichaam steeds minder inspanning te leveren
voor een bepaalde prestatie en daardoor
wordt de bloedtoevoer van het maagdarmstel-
sel beter behouden.
Suikermoleculen
bestrijden tumor
Cognitief beter
door gezond leven
Vooral bij onervaren
hardlopers kunnen de
klachten vervelend
aanwezig zijn
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd
door de betreende organisaties of bedrijven
Maag-darmklachten
bij hardlopers
Onervaren hardlopers blijken vaker last te hebben van hun maag of darmen.
Geschiedenis van de Gezondheidszorg
Een oude scheepsapotheek
De menselijke handelsgeest maakte dat men
sinds de VOC-tijd, die rond 1600 op gang
kwam, via langdurige zeereizen verre streken
bezocht. Naast hun vracht hadden deze
schepen veel mensen en dus ook veel voedsel
aan boord, dat echter na enige tijd aan be-
derf onderhevig was. Het gevolg was dat er
veel ingewandsklachten voorkwamen en
omdat daarnaast de hygine veel te wensen
overliet, traden ook allerlei ziektes en ver-
wondingen op. Pas vanaf de tijd dat passa-
giersschepen het intercontinentale transport
verzorgden was daar een scheepsarts aan-
wezig. Op de vrachtschepen was voor de be-
manning nooit een scheepsarts voorhanden,
maar wel trad de eerste stuurman als zodanig
op en sindsdien spreekt men over de stuur-
man-dokter, die zich overigens liet bijstaan
door een speciek medisch handboek, de
zogenaamde Boon akker. Tegenwoordig heeft
deze functionaris een speciale aanvullende
medische opleiding ontvangen en doet hij
zelfs ervaring in een ziekenhuis op. Voorts
bestaat al sinds de Tweede Wereldoorlog de
Radio medische Dienst zodat hij direct con-
tact met een specialist op de wal kan maken.
Tegenwoordig heeft de stuurman een redelijk
uitgebreide apotheek aan boord die volgens
standaardrichtlijnen is uitgerust en zo kan hij
gebruik maken van moderne medicamenten
die door bepaalde apotheken worden ver-
zorgd. De scheepsapotheek van vroeger was
veel simpeler en werd door een apotheek aan
de wal volgens eigen inzichten samengesteld.
Zo dateert de afgebeelde apotheek uit de
negentiende eeuw en is nog voor een groot
deel gevuld met medicamenten geleverd door
W.E. Lowe Dispensing Chemist, 8 Stafford
Street, Old Bondstreet W. In de eikenhouten
kist bevinden zich nog twintig geneesmidde-
len in de oorspronkelijke esjes waarop de
etiketten met naam en dosering zijn geplakt.
Door Bob K.P. Grifoen
Medisch Farmaceutisch Museum Delft
Waken en wachten
Waken en Wachten. Woorden tussen hoop en vrees. Dat is de titel van een boekje, bedoeld voor patinten en hun
naasten die in het ziekenhuis verblijven. Op 1 februari overhandigde geestelijk verzorger Els Diepeveen (rechts),
initiatiefnemer en samensteller van het boekje, het eerste exemplaar aan mevrouw M. Bakker uit Coevorden (midden).
Het boekje komt op verschillende plekken in het ziekenhuis te liggen. Het boekje bevat teksten en gedichten uit ver-
schillende tradities en tijden, in de hoop dat ieder die hierin leest zich bemoedigd of getroost zal voelen, ongeacht
zijn of haar levensbeschouwelijke achtergrond. De uitgave is mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Stichting
Vrienden van de Saxenburgh Groep (foto Lon van der Brug, Saxenburgh Groep).
Vitamine K2 voor nierdialysepatint
Een zojuist in het American Journal of
Kidney Disease gepubliceerde studie be-
vestigt dat dialysepatinten vaak een
vitamine K-tekort hebben. In Nederland
ondergaan ruim 6000 mensen regelmatig
nierdialyse. Een vitamine K-tekort kan in
belangrijke mate bijdragen aan het sterk
verhoogde risico op hart- en vaatziekten bij
deze patinten.
Deze studie toont voor het eerst aan dat een
indicator voor vaatwandverkalking afneemt
in het bloed van chronische dialysepatinten,
wanneer deze patinten een voedings-supple-
ment met vitamine K2 gebruiken. De studie is
uitgevoerd door onderzoekers van het acade-
misch ziekenhuis te Dsseldorf in samenwer-
king met onderzoekers van de Universiteit van
Maastricht. Een groot probleem bij chroni-
sche nierdialysepatinten is het ontstaan van
ernstige verkalking van de vaatwand, waardoor
het risico op sterfte door hart- en vaatziekten
sterk toeneemt. Een vitamine K2-tekort geeft
een aanzienlijke toename van het risico op
vaatwandverkalking. Vitamine K is nodig voor
de activering van matrix-Gla-protene (MGP),
een van sterkste remmers van kalkafzetting in
de vaatwand. Bij de studie waren 53 chroni-
sche hemodialysepatinten betrokken en vijf-
tig gezonde personen die als controlegroep
fungeerden. De dialysepatinten bleken een
4,5 maal hogere bloedspiegel te hebben van
inactief MGP dan de controlegroep. De deel-
nemers kregen 45, 135 of 360 microgram
natuurlijke vitamine K2 per dag, gedurende
zes weken. Vitamine K2 werd gegeven in de
vorm van menaquinon-7 (MK-7), dat van
nature voorkomt in gefermenteerde voedings-
producten, waaronder kaas en kwark en voor-
al in natto, een gefermenteerd sojaproduct.
In de groep die 135 microgram vitamine K2
kreeg, daalde het gehalte aan inactieve matrix-
Gla-protene met 77 procent en in de groep die
360 microgram gebruikte daalde dit zelfs met
93 procent. Deze nieuwe resultaten duiden er
op dat aanvulling met vitamine K2 een goede
ondersteuning zou zijn om cardiovasculaire
aandoeningen bij dialysepatinten te ver-
minderen. In de studie werd gebruik gemaakt
van een gepatenteerde voedingssupplement
met een stabiele en goed opneembare vorm
van vitamine K2 uit het Japanse traditionele
gerecht natto van gefermenteerde soja.
*
Het HagaZiekenhuis in Den Haag brengt
zijn tweede Main Equipment Room (MER)
onder bij Intermax. Intermax neemt het
beheer, de monitoring en het onderhoud
van de infrastructuur op zich. Bovendien
biedt het bedrijf managed services op
diverse servers en specieke Service Level
Agreements (SLAs). Het HagaZiekenhuis
kiest voor Intermax om de kwaliteit, be-
schikbaarheid en dataveiligheid van de
ICT-infrastructuur te kunnen waarborgen.
Daarnaast zal Intermax optreden als ver-
lengstuk van de ICT-organisatie van het
ziekenhuis. De overeenkomst geldt voor
een periode van vijf jaar.
De MER van het HagaZiekenhuis is een spe-
ciaal ingerichte computerruimte, waarin com-
municatie-, netwerk- en serverapparatuur
staat opgesteld. Hierop draaien onder andere
het Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS) en
andere belangrijke applicaties. Ook is alle
ziekenhuisdata in de MER opgeslagen. De
nieuwe, gespiegelde MER in Rotterdam is een
belangrijk onderdeel van de volledige vernieu-
wing van de ICT-infrastructuur van het Haga-
Ziekenhuis. Door de twee MERs geograsch
gescheiden in zowel Den Haag als Rotterdam
op te stellen wordt een grote mate van zeker-
heid gerealiseerd. Het Intermax-datacenter bij
de Rotterdamse Internet Exchange (R-iX) staat
centraal in de dienstverlening van Intermax
voor het HagaZiekenhuis. Hierdoor voldoet
het ziekenhuis aan een belangrijke doelstelling
voor duurzaam ondernemen. Het datacenter
voldoet namelijk aan de hoogste kwaliteits-
eisen en is milieuvriendelijk door toepassing
van het Kyoto Cooling-systeem, een zeer ener-
gie-efcinte koeltechniek. Bovendien heeft
Intermax het certicaat NEN7510:2011 mogen
ontvangen, een erkende veiligheidsnorm voor
informatiesystemen speciek toegespitst op
de zorg.
Cloud computing
Sinds 2011 staat NEN7510 vrijwel gelijk aan
de internationale norm voor informatie-
beveiliging ISO27001, waarvan Intermax even-
eens in 2009 een certicaat mocht ontvangen.
Intermax streeft ernaar om klanten direct te
laten proteren van de voordelen van cloud
computing, zegt John T. Knieriem, alge-
meen directeur van Intermax. We kunnen
onze kennis, ervaring en service gerichtheid
aan wenden om het HagaZieken huis de best
mogelijke ondersteuning te bieden. Voor
een bedrijfskritisch onderdeel als een MER
is alleen het beste goed genoeg. Wij kunnen
vanuit ons datacenter bij de R-iX de kwaliteit,
beschikbaarheid en data veiligheid van het
HagaZiekenhuis waar borgen. We zijn zeer
verheugd dat dit gerenommeerde ziekenhuis
voor ons heeft gekozen. Meer informatie via
www.intermax.nl.
21
NVVC: Volg
Witte lijsten
Werken in de Zorg
Nummer 3
15 februari 2012
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd
door de betreende organisaties of bedrijven
HagaZiekenhuis brengt MER onder bij Intermax
Tim Hoogendoorn en Mirjam Traube hebben
onlangs de eerste IBD-Verpleegkundige
Award gewonnen (IBD is de afkorting voor
Inammatory Bowel Disease). Zij hebben
deze prijs gewonnen doordat zij zich op hun
eigen wijze verdienstelijk hebben gemaakt
om kwalitatief goede zorg te bieden aan
IBD-patinten.
In samenwerking met de Verpleegkundigen
en Verzorgenden Nederland (V&VN) heeft
de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging
Nederland (CCUVN) een onderzoek uitge-
voerd naar de taken en werkzaamheden van
de IBD-verpleegkundige. Het doel van dit
onderzoek was om met de uitkomsten de
functie van IBD-verpleegkundige duidelijk
te maken en de bijdrage van deze groep pro-
fessionals in de zorg voor IBD-patinten te
verhelderen. Welke opleiding is noodzakelijk,
welke taken horen daarbij en wat zijn ken-
merken voor een goede IBD-verpleegkundige.
Gezien het huidige tekort aan Maag-, Darm-
en Leverartsen wordt de roep om goede IBD-
Verpleegkundigen steeds noodzakelijker.
Aan dit onderzoek was tevens de beste IBD-
verpleegkundige verkiezing gekoppeld, om
deze zorgtak meer voor het voetlicht te krijgen.
Mirjam Traube heeft de award in ontvangst
genomen, maar Tim Hoogendoorn had ver-
plichtingen elders. Mirjam was blij verrast
met de eer die haar werd toebedeeld. Mirjam
Traube, werkzaam op de afdeling MDL in het
Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amster-
dam heeft zich in het afgelopen jaar bijzon-
der ingezet om de zorg voor IBD-patinten te
verbeteren. Het toesnijden op de individuele
patint is een van haar belangrijkste drijfveren.
Tim Hoogendoorn is werkzaam in het Ikazia
Ziekenhuis Rotterdam en is vanaf het eerste
begin actief betrokken geweest bij het opzet-
ten van de functie van IBD-verpleegkundige.
Hij is actief in de nationale en internationale
samenwerking en vindt het belangrijk dat er
landelijk standaarden en protocollen zijn
voor de behandeling van de patint.
Het doel van dit
onderzoek was om
met de uitkomsten de
functie van IBD-
verpleegkundige
duidelijk te maken
Winnares Mirjam Traube (rechts), samen met Tineke Markus, directeur CCUVN. Tim Hoogendoorn kon niet aanwezig zijn bij de uitreiking.
Patinten moeten voor topklinische car-
diologie steeds vaker veel verder reizen
dan noodzakelijk is. Ziekenhuizen die aan
alle strenge kwaliteitseisen van de Neder-
landse Vereniging voor Cardiologie (NVVC)
voldoen voor dotteren en het plaatsen van
ICDs (debrillator) worden des ondanks
door bepaalde zorgverzekeraars niet
gecontracteerd.
Een zeer ongelukkige ontwikkeling, stelt
prof. dr. Martijn Schalij, voorzitter van de
NVVC. De vereniging roept alle zorgverzeke-
raars op om de zogeheten Witte lijsten van
de vereniging te volgen voor wat betreft de
inkoop van topklinische cardiologische zorg
en hier niet van af te wijken. Voor de grote
zorgverzekeraars zijn de Witte lijsten het se-
lectiecriterium bij hun zorginkoop. Bepaalde
verzekeraars blijken de lijst te negeren.
Terras-
verwarming
zonder huisarts
Vier jaar geleden werd er in de gemeenteraad
van Gouda gestemd over terrasverwarmers.
Aanvankelijk waren deze energieslurpers be-
doeld om de sneue klagende roker tegemoet
te komen. Omdat ook de niet-rokers bleken
te willen proteren van deze vorm van terras-
terreur, overleefde de terrasverwarming de
Goudse stemming. Hoezo seizoenen? Nu de
aarde lekker opwarmt moeten we gewoon met
zijn allen de beschikking blijven hebben over
een terras midden in de winter. Doe je daar als
groene ondernemer om principile redenen
niet aan mee, dom: ze gaan dan lekker chillen
onder de oranje lamp bij de buurman. Altijd
wel weer intelligente guren te vinden die
tegen werpen dat een plastic overkappinkje de
warmte wel binnenhoudt, dat een lampje meer
of minder toch heus niet uitmaakt, dat juist
de Chinezen schuldig zijn aan energieverspil-
ling of dat je dan net zo goed alle verlichting
op de monumenten in de stad kunt afschaffen.
Vooral dat laatste argument, destijds uitge-
sproken door een gemeenteraadslid namens
onder nemend Gouda die dankzij de terras-
verwarming de portemonnee beter gevuld
zag, is het soort argumentatie van het domste
soort. Dan-kun-je-net-zo-goed - argu menten
zijn namelijk bedoeld om de ander onderuit
te halen door de zaak heel erg op te blazen
waardoor het zo belachelijk wordt dat ieder-
een het met je eens is. Dat je dan ook genuan-
ceerd tot een oplossing kunt komen is dan al
lang niet meer aan de orde. We willen vluch-
telingen toelaten - dan kun je net zo goed de
grenzen open zetten - nee, natuurlijk niet -
dus we laten vluchtelingen niet toe. We willen
rokers niet in de horeca - dan kun je net zo
goed de tent sluiten - nee, natuurlijk niet - we
laten rokers weer toe in de horeca. We willen
op huisartsenzorg bezuinigen - dan kun je
net zo goed doodgaan - nee, natuurlijk niet -
huisartsenzorg wordt weer gewaarborgd. Was
dat laatste maar waar. Stompzinnige terras-
verwarmers kunnen blijven
bestaan dankzij stomp-
zinnige redenaties.
Voor het behoud van
huisartsenzorg is meer
intelligentie nodig.
Peter Leusink, huisarts
www.dehuisarts.info
Column
ven
-
Nieuwbouw
verschijnt cp 29 februari 2012
IBD-Verpleegkundige Award
*
Donderdag 15 maart
Symposium Meer dan moe
Organisatie: VermoedheidCentrum
Locatie: Lelystad, theater- en congrescentrum de Agora
Meer informatie en aanmelden op www.vermoeidheidcentrum.nl
Donderdag 22 maart
Symposium Anders kijken, leren en doen
Locatie: Tilburg, St. Elisabeth Ziekenhuis, aula, vanaf 10.00 uur
Kosten: 150 euro
Informatie en inschrijven: www.liefziekenhuis.nl
Maandag 23 april
Langer op eigen benen. Voed de spieren voor grotere zelfredzaamheid
Locatie: Nieuwegein, NBC, vanaf 12.30 uur.
Organisatie: gezamenlijk initiatief van de Stuurgroep Ondervoeding en het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Kosten: 80 euro
Informatie en inschrijven: www.pitactief.nl
23 en 24 april, 7 en 8 mei, 30 en 31 mei
Lopen op eieren
Over: Leidinggeven in de zorg. Leidinggeven (op afstand) en aanspreken op
lastig gedrag
Locaties: Eindhoven 23/24 april, Zwolle 7/8 mei en Utrecht 30/31 mei
Organisatie: Tweedaagse workshop, de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
25 april, 9 mei, 4 juni
Pst, heb je het al gehoord?
Over: Minder roddel, meer werkplezier
Bestemd voor: leidinggevenden in de zorg
Locaties: Eindhoven 25 april, Zwolle 9 mei en Utrecht 4 juni
Organisatie: Eendaagse workshop, de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
27 april, 11 mei, 7 juni
Voor jezelf opkomen
Over: Assertiviteit op de werkplek
Bestemd voor: medewerkers in de zorg
Locaties: Eindhoven 27 april, Zwolle 11 mei en Utrecht 7 juni
Organisatie: Eendaagse workshop, de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
26 april, 10 mei, 5 juni
Collegiale feedback
Over: Bejegening en samenwerken
Bestemd voor: medewerkers in de zorg
Locaties: Eindhoven 26 april, Zwolle 10 mei en Utrecht 5 juni
Organisatie: Eendaagse workshop, de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
Importeur van
gespecialiseerde medische
kwaliteitsproducten
www.logimedical.nl
V E RS CHI J NT GRAT I S T WE E WE KE L I J KS OP WOE NS
Uw advertentie in
de Ziekenhuiskrant?
Anneke de Pater (0182) 322 451
Bram van Boven (0182) 322 456
Laura Fuykschot (0182) 322 456
www.deziekenhuiskrant.nl
Inspirerend en leerzaam netwerkevenement voor ambitieuze
vrouwelijke leiders in de Zorg. Met als motto Verbinden van care,
cure en hun stakeholders in het belang van de clint en patient.
Plus:
Inzichtgevende presentaties en masterclasses rond het thema
Presentatie en Performance
Kennis delen en sparren op niveau
Thematafels en stands met producten en diensten
Netwerken met gelijkgestemden
Congres
Vrouwelijke Leiders in de Zorg
Voor informatie en aanmelden: www.vrouwelijkeleidersindezorg.nl
Wegens succes herhaald!
19 juni 2012 - Achmea Congrescentrum - Zeist
Vakantiecursus in de AIgarve
Ie Hogere Zel ervaren
1/ me LoL 21 me 2O12
mogeljk k andere daLa o besloLen groep)
Cursuskcsten 200,- (max 12 pers.]
VerbIijf incI aIIe vegetarische maaItijden 434,-
Vccr meer infcrmatie beI naar: (072] 515 0232
www.scphiemannes.nI
Zcn, zwemmen, tijd vccr jezeIf afgewisseId met themas
zcaIs het c.a. ervarenvan mr Iiefde, hcuden van jezeIf,
vreugde, harmcnieuze reIaties en Ieren cmgaan met emcties.
Gratis proberen? Ga naar www.haccpelearning.nl
en vraag de proefcursus aan.
Online cursus HACCP
voor Zorg & Welzijn!
NIEUW!
2012 2012
Agenda
Overzicht
www.duinrell.nl
www.hulpmiddelenbeurs.nl

22 Agenda
Nummer 3
15 februari 2012
Voor al uw groeps-
en congresreizen!
Informatie:
www.vandervalkvakanties.nl/pagina/groepsreizen
Tel. 0172 64 00 00
Een aantal keren per jaar de sauna bezoeken
is heerlijk en ontspannend. Maar een regel-
matig bezoek aan de sauna is goed voor de
gezondheid. Tijdens het saunabaden geeft
men het lichaam een training, worden de
vochtreserves in het lichaam ververst en
bouwt men weerstand op.
In de sauna hoeft men ook niet bang te zijn
voor kouvatten. Bij regelmatig saunabezoek
wordt het lichaam gehard en zal men ook
buiten de sauna minder last hebben van kou-
vatten dan niet-sauna bezoekers. In de sauna
doen mensen zoveel warmte op dat ze de gang
naar buiten in de frisse lucht en de koude
douche daarna als prettig ervaren. Werk aan
de gezondheid bij Thermen Holiday. Bij Well-
ness Resorts Thermen Holiday in Schiedam en
Zuidwolde kunnen mensen het hele jaar door
een bijdrage leveren aan een gezond lichaam
en een gezonde geest. Met zes bijzondere
saunas in Zuidwolde en twaalf verschillende
saunas in Schiedam wordt ontspannen en
werken aan de gezondheid een bijzondere er-
varing. Na een ontspannen rondje sauna kan
men heerlijk tot rust komen in de landelijke
tuin met ligweide. Ook kunnen de bezoekers
genieten van heerlijke en gezonde hapjes en
dranken in de sfeervolle restaurants. Mensen
kunnen bij Thermen Holiday ook terecht voor
professionele (sport)massages en hoogwaar-
dige behandelingen voor een mooie huid.
Voor de liefhebbers heeft Thermen Holiday
ook speciale dagen waarbij badkleding toege-
staan is.
Clinten en hun familie hebben onlangs het eerste cadeau gekregen voor het vijftigjarig bestaan van het RRR (Cen-
trum voor Reuma en Revalidatie Rotterdam): een optreden van jonge talenten van de Russian School of Arts. In
september dit jaar is het vijftig jaar geleden dat mevrouw Brouwer haar droom verwezenlijkt zag, een plaats waar
mensen met een reumatische aandoening de zorg kregen die zij nodig hadden maar toch ook nog een zelfstandig leven
konden leiden: het Reumaverpleeghuis. Nu, vijftig jaar later, blijkt de multidisciplinaire behandeling zo succesvol te
zijn dat in 2009 de naam is veranderd in centrum voor Reuma en Revalidatie Rotterdam (RRR) en ofcieel erkend
is als revalidatiecentrum.
Kunstschilder Arie Koning heeft een gedeelte van de hoofdgang van Medisch Centrum Alkmaar (MCA) opgeeurd
met kleurrijke schilderijen. Arie Koning exposeerde eerder onder andere op de Miljonairfair en hij is net opgenomen
in de long list van Avros Kunstuur, in verband met de verkiezing van de nieuwe Rembrandt. De uitzending op tv is
vanaf 24 april. Deze expositie is georganiseerd door Kunst als medicijn, een actieve club binnen het MCA.
23
Service
Nummer 3
15 februari 2012
Een rondje sauna is gezond
Jong talent in het RRR
Prijswinnaars Huishoudbeurs
De volgende lezers van de Ziekenhuiskrant
hebben een prijs gewonnen. Zij krijgen twee
kaartjes voor de Huishoudbeurs die van
18 tot en met 26 februari wordt gehouden
in Amsterdam RAI. Het gaat om Nel van
der Neut (Oostburg), Marion Scholsberg
(Den Haag), Joke Verstraate (Den Haag),
E.A. Hermens (Emmeloord), G. Hothleuf
(Rotterdam), L. Leunis (Utrecht), M. Mosterd
(Rotterdam), Peter Schoenmakers (Hoog-
land) Suzanne van Valen (Dordrecht) en
A. Hoogenboom (Hilversum).
Expositie in MCA
de IIIusie
l f M w f k k
lange 1iendeweg 78
2801 kk 6euda
{0182J 51 15 74
www.iIIusiegeuda.nI
infe_iIIusiegeuda.nI
/M[XMKQITQ[MMZLQVM]ZQOM
IIVSTMLQVO^IV[aUXW[Q]U[
WV\^IVO[\MVZMKMX\QM[MV
LQZMK\QMZ]QU\M[
Colofon
Uitgever, tevens redactie-adres:
Gouda Media Groep B.V.
Crabethstraat 38 D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
F (0182) 322 466
E redactie@ziekenhuiskrant.nl
Eindredactie:
Marja den Otter
Opmaak en fotograe:
Gouda Media Groep B.V.
Advertentieverkoop:
Gouda Media Groep B.V.
T (0182) 322 451
E info@ziekenhuiskrant.nl
Anneke de Pater
Bram van Boven
Laura Fuykschot
Alhoewel deze krant met de grootst mogelijke zorg is
samengesteld, kan geen van betrokken partijen aan-
sprakelijk worden gesteld voor eventueel voorkomende
fouten.
Algemene servicevragen:
Maandag tot en met vrijdag van 9.00-16.00 uur;
telefoon (0182) 322 456 of mail naar:
info@ziekenhuiskrant.nl
Abonnementen
Adres: Crabethstraat 38-D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
E info@ziekenhuiskrant.nl
Prijzen: per jaar 74,20 euro
Redactie/tips:
Tips, een tekst of een persbericht kunt u mailen naar
redactie@ziekenhuiskrant.nl
De redactie houdt zich het recht voor om artikelen
niet te plaatsen of in te korten.
Verspreiding:
De krant wordt tweewekelijks beschikbaar gesteld
in het personeelrestaurant van alle ziekenhuizen in
Nederland. Daarnaast wordt de krant toegestuurd aan
leidinggevenden onder wie de hoofden inkoop in de
ziekenhuizen.
De oplage bedraagt 30.000 exemplaren.
Webkrant:
De krant kan ook geraadpleegd worden via
www.ziekenhuiskrant.nl. Hierop staat dagelijks
actueel medisch nieuws.
Komende verschijningsdata 2011:
Tweewekelijks. Klik op:
www.ziekenhuiskrant.nl/verschijning
Bezorging:
Bezorgklachten kunt u mailen naar
info@ziekenhuiskrant.nl of bel (0182) 322 456
Doe mee en win!
Wilt u ook op een ontspannen manier
werken aan uw gezondheid? Doe dan
mee met de prijsvraag en maak kans op
twee waardevouchers voor gratis sauna en-
tree bij Thermen Holiday. Waarom is het
voor uw lichaam noodzakelijk om na een
saunagang af te koelen? Stuur uw antwoord
per e-mail naar info@ziekenhuiskrant.nl
onder vermelding van naam en adres. Doe
dit voor 23 februari.
24
Nummer 3
15 februari 2012