Analyses 02NL - FINANCIEEL & LIFESTYLE MAGAZINE Van Puilaetco Dewaay Private Bankers

02
vOOrJAAr 2012
2
0
1
2
/
V
O
O
R
J
A
A
R
FLEXIBEL VERMOGENSBEHEER
KBL EPB FUND - FLAGSHIP
PUILAETCO DEWAAY & TrIODOS:
AL 10 JAAR PARTNERS IN DUURZAAM VERMOGENSBEHEER
BELEGGEN IN
EEN BETErE WERELD
DE KOnInGIn ELISABETHWEDSTRIJD
MUSIC MAESTRO!
A
n
A
L
Y
S
E
S

0
2
P
U
I
L
A
E
T
C
O

D
E
W
A
A
Y

P
R
I
V
A
T
E

B
A
N
K
E
R
S
NAAr EEN NIEuWE
EcONOmIschE WErELDOrDE
crIsIsbEstrIJDING 2.0
Analyses
FI nAnCI EEL & LI FESTYLE MAGAZI nE vAN puI LAEtcO DEWAAy
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
3
ALLE NODIGE TALENTEN
ZIJN AANWEZIG
KENNISMAKING MET THIERRY SMETS, GEDELEGEERD BESTUURDER -
vooRzITTER vAN HET DIREcTIEcoMIT vAN PUILAETco DEWAAY
Mijnheer Smets, u bent sinds december
aangesteld als Gedelegeerd Bestuurder -
Voorzitter van het Directiecomit van
Puilaetco Dewaay. Hoe staat u tegenover
deze nieuwe uitdaging?
Thierry Smets: Ik voel me uiteraard vereerd
dat ik geroepen ben om deze functie op te
nemen. De belangen waar een privbankier
mee omgaat, zijn niet gering: onze clinten
vertrouwen ons hun familievermogen toe
en moeten altijd op ons kunnen rekenen
om hen in alle aspecten van hun beheer te
begeleiden. Ik ben me dus zeer bewust van
het belang van wat we hier doen. Maar ik zie
de uitdaging met veel vertrouwen tegemoet.
Onze diensten zijn van een zeer hoog niveau,
onze medewerkers zijn echte specialisten en
we blijven voortdurend innoveren.
Wat is uw ambitie voor deze eerste maan-
den?
TS: Onze eerste prioriteit is ervoor zorgen
dat alle teams op alle niveaus optimaal sa-
mengesteld zijn. Daarvoor zijn, op een paar
uitzonderingen na, geen zware ingrepen
nodig. Ik geloof zelf bij uitstek in de kracht
van teamwork en heb in de zeven jaar dat
ik bij Puilaetco Dewaay actief ben, gezien
waartoe onze teams in staat zijn. Daarom
kan ik met overtuiging zeggen dat alle no-
dige talenten aan boord zijn om onze rol
van leidende private bank in Belgi ook in
de toekomst te blijven spelen. We beschik-
ken over meer dan genoeg talent om onze
ambities waar te maken.
FAMILIEMAN EN
WIELERLIEFHEBBER
Wat houdt u bezig als u niet aan het werk
bent? Bent u een levensgenieter? Sportief?
Familieman?
TS: Buiten het werk komt mijn gezin voor
mij op de eerste plaats. Ik ben bovendien
sportief aangelegd. Sporten is voor mij de
ideale manier om te ontstressen. Ik ben een
fervent wielerliefhebber. Op de fets kan ik
mijn hoofd volledig leegmaken. Daarom
tracht ik in mijn drukke agenda steeds een
plaatsje vrij te maken voor een stevige fets-
tocht met vrienden.
En behalve de sport?
TS: Reizen. Elke twee drie jaar proberen
wij een grote reis te maken.
THIERRY SMETS. Een gemotiveerde
liefhebber ook buiten het werk.
ONZE DIENstEN
ZIJN vAN EEN ZEEr
hOOG NIvEAu, ONZE
mEDEWErkErs
ZIJN EchtE
spEcIALIstEN EN
WE bLIJvEN
vOOrtDurEND
INNOvErEN.
thIErry smEts
|
poRTRET
To nd out more about the Maserati GranCabrio Sport world, just scan the QR Code using the camera on your smartphone.
For more information on QR codes, see: mobi.maserati.com
MASERATI GRANCABRIO SPORT. ELEVATE THE EXPERIENCE
V8 4691 CC ENGINE MAXIMUM POWER OUTPUT: 450 BHP AT 7000 RPM MAXIMUM TORQUE: 510 NM AT 4750 RPM MAXIMUM SPEED: 285 KM/H - 0-100 KM/H ACCELERATION:
5.2 SECONDS COMBINED CYCLE CONSUMPTION: 15.23 L/100 KM - CO
2
EMISSIONS: 354 G/KM
Forget everything you once knew. The new GranCabrio Sport will expand the horizons of those who seek a seductive
looking, four-seater cabrio but who also want to enjoy a sportier ride with dynamic handling. The GranCabrio Sport
expresses this sporty edge in its detailing: the side spoilers, black oval exhaust pipes, new Astro design rims in Silver or
Anthracite Grey, the M-design seats and the new leather tints. Completing the look is the Rosso Trionfale colour for
the exterior, a hue that stirs the emotions. The Maserati GranCabrio Sport is a unique car. It appeals to all the senses to
provide an all-round driving experience. Visit www.maserati.com for a close-up look at the GranCabrio Sport.
F.M.A. ERTBRUGGESTRAAT 108C, WIJNEGEM - WWW.MASERATIDEALERS.COM/FRANCORCHAMPS/ANTWERP TEL. 03 828 54 00
FRANCORCHAMPS MOTORS BRUSSELS CHAUSSE DE BRUXELLES 54, WATERLOO - WWW.MASERATIDEALERS.COM/FRANCORCHAMPS/BRUSSELS TEL. 02 352 03 40
ACG MASERATI IJZERWEGLAAN 101, 9050 GENT - WWW.MASERATIDEALERS.COM/ACG TEL. 09 210 11 16
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
5 4 | Analyses | Voorjaar 2012
Beste lezer,
Het doet mij plezier u deze tweede editie van
ons magazine Analyses te mogen voorstellen.
Andermaal willen wij u graag voorzien van
een finke dosis informatie n leesplezier.
In ons macro-economisch luik gaat alle aan-
dacht naar de bestrijding van de crisis in
Europa en de Verenigde Staten: van de oor-
zaken, over de aanpak, tot de toekomstige
evolutie.
Naast de vooruitzichten voor de farmasector
en de groeilanden komt onze exclusieve sa-
menwerking met Triodos Bank, die intussen
tien jaar jong is, eveneens uitgebreid aan bod.
De combinatie van duurzaam en performant
beheer was in 2002 bijzonder vooruitstrevend
en is nog altijd uniek in Belgi.
We stellen u eveneens een nieuw comparti-
ment in ons fondsengamma voor : het KBL
EPB Fund - Flagship dat resoluut voor een
optimale performance op lange termijn gaat
en bijzonder crashbestendig is. Het voor-
naamste kenmerk van dit compartiment
is zijn grote fexibiliteit: het kan in woelige
beurstijden de zeilen strijken om ze vervol-
gens bij een opleving meteen weer allemaal
bij te zetten. Nog in ons fondsengamma laat
het fonds PLDW Small & Mid Cap Europe
u toe om te profteren van het herstel van de
markt dat zich sinds het begin van het jaar
heeft doorgezet. Reden te meer om dit fonds
in deze editie in de schijnwerpers te plaatsen.
Het beheer van uw portefeuille blijft uiter-
aard centraal staan in het vermogensbeheer
bij Puilaetco Dewaay, maar wij willen breder
gaan en u een zo volledig mogelijke dienst-
verlening bieden. Zo lieten wij u al uitge-
breid kennismaken met onze dienst Kunst-
beheer en -advies. In deze editie geven wij
het woord aan de verzekeringsspecialisten
van het kantoor Eeckman Art & Insurance.
Deze kunstverzekeraars delen de zoektocht
van Puilaetco Dewaay naar oplossingen op
maat. Even gespecialiseerd, maar dan in een
heel andere richting, is onze partner VITIS
LIFE. Samen met deze Luxemburgse levens-
verzekeraar bieden wij een la carte Indivi-
duele Pensioentoezegging (IPT) aan voor
ondernemers en vrije beroepen.
U merkt het, beste lezer, ook dit keer grijpen
we de kans om alle elementen van ons uitge-
breide aanbod inzake vermogensbeheer aan
bod te laten komen. Met de nadruk op de
nieuwe elementen, want we zijn nu eenmaal
een bank die innovatie hoog in het vaandel
draagt. Via dit dienstenaanbod kunnen onze
specialisten u, in een rechtstreekse dialoog,
met gepersonaliseerde oplossingen bijstaan
in alle aspecten van het beheer van uw ver-
mogen. Dat blijft de taak waarop onze be-
Ik wIl u aanmoedIgen om ons uw
opmerkIngen en suggestIes te blIjven
doorgeven, zodat wIj van dIt magazIne
uw magazIne kunnen maken.
Thierry Smets,
Gedelegeerd Bestuurder
Voorzitter van het Directiecomit
van Puilaetco Dewaay
Het beHeer van
uw portefeuIlle
blIjft centraal
staan bIj
puIlaetco dewaay,
maar wIj wIllen
breder gaan en u
een zo volledIg
mogelIjke
dIenstverlenIng
bIeden.
heerders zich bovenal concentreren.
Tot slot wil ik graag benadrukken dat we in
dit tweede nummer van Analyses rekening
hebben gehouden met de opmerkingen die
wij van u ontvangen hebben met betrekking
tot het eerste nummer. Ik wil u aanmoedigen
om ons uw suggesties te blijven doorgeven,
zodat wij van dit magazine uw magazine
kunnen maken. Dat is eveneens dienstverle-
ning op maat.
GEPERSONALISEERDE
oplossIngen voor Het beHeer van uw vermogen
voorwoord
p. 28 p. 62 p. 38 p. 76 p. 58
OvErhEIDsschuLDEN
|
oNZE DIENSTEN EDIToRIAAL
Naarmate we het
aandelenrisico in de
eerste maanden van
het jaar verhoogden,
werden we regelmatig
geconfronteerd met
ongelovige blikken.
Steevast kwam er een
opmerking in de zin
van: Waarom? Wat is
er in die paar weken
veranderd dat de wereld
nu plots door een
roze bril moet worden
gezien? Er blijven
toch onnoemelijk veel
fnancile problemen
bestaan in Europa
en de VS, of in China
(vastgoed, banken) of
Iran (kernwapens en
olie-embargo)?
ZIJN DIt WEL
NoRMALE tIJDEN?
EDIToRIAAL
fOtOs rOULArTA / rEPOrTErS AGEnCY
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
7
an potentile risicofactoren te-
genwoordig geen gebrek. De
beurzen beklimmen de symboli-
sche muur van zorgen (the wall
of worries). Het is vaak niet een-
voudig om tegenargumenten te vinden die de
gemoedsrust van beleggers kunnen verzeke-
ren. Maar als er n ding veranderd is, dan
is het wel het geweld waarmee centrale ban-
ken overal ter wereld alle registers opentrek-
ken om ons te overspoelen met liquiditeiten.
Deze liquiditeiten zorgen ervoor dat er op
klassiek veilige beleggingsproducten geen
enkele noemenswaardige return gerealiseerd
wordt. In die zoektocht naar return beklim-
men investeerders dan maar de risicoladder.
Dit fenomeen heet asset refation en het doet
zich voor zowel in rele activa, zoals grond-
stoffen of vastgoed, als in aandelen en in de
meer risicovolle deelsegmenten van de obliga-
tiemarkten (high yield, achtergestelde obliga-
ties van banken, enz.). De positieve correlatie
tussen al deze activaklassen is zelden zo hoog
geweest.
DE CENTRALE BANKEN ALS
GAME CHANGERS
Enkele recente voorbeelden van monetaire
relaxatie. De FED houdt de rentevoeten op
0% tot eind 2014 en zweert een QE3-operatie
(quantitative easing) niet af, mocht de Ame-
rikaanse economie verzwakken en mochten
de infatieverwachtingen dalen. De Bank of
England heeft de QE met GBP 50 miljard
verhoogd tot GBP 325 miljard. De Bank of
Japan pompt yen 10 triljoen extra (tot yen
65 triljoen) in de aankoop van allerhande
schuldinstrumenten. En, last but not least, de
Europese Centrale Bank haalt de grote bazoo-
ka boven met 2 LTRO-operaties (Long Term
Refnancing Operation) die samen voor meer
dan EUR 1.000 miljard aan liquiditeiten ter
beschikking stellen van de Europese ban-
ken. De balansen van de G-4 centrale ban-
ken zijn gexplodeerd tot 12% van het BNP
(komende van 8% een jaar eerder). De balan-
sen van de acht grootste centrale banken zijn
opgeklommen tot USD 15.000 miljard, een
factor 3x groter dan zes jaar geleden. Vooral
het belang van de recente ECB-operatie kan
onmogelijk onderschat worden. Velen nemen
het woord game changer in de mond. De
Europese Centrale Bank heeft in n grandio-
ze zet de spons geveegd over het systeemrisico
in de Europese fnancile wereld, tenminste
voor de komende twee jaar. Eind december
2011 stonden zowel de banken als de perifere
overheden in Zuid-Europa aan de rand van
een liquiditeitscrisis. Geen enkele instantie
kon zich nog fnancieren op de kapitaalmark-
ten zonder exorbitante rentevoeten te betalen.
En dit op een ogenblik dat 2012 zich aankon-
digde als een loodzwaar herfnancieringsjaar,
waarbij zowel de banken als de overheden elk
voor meer dan EUR 700 miljard aan obliga-
ties op vervaldag zagen komen. Een dergelijke
liquiditeitscrisis had snel kunnen ontaarden
in een bankrun, die deze keer niet kon
worden gestopt door de armlastige publieke
overheden, zoals wel nog kon in 2008. Met
HooFDKWARTIER EcB. De spons over het systeemrisico in de Europese nancile wereld.
6 | Analyses | Voorjaar 2012
A
DannY WittenBerG,
Chief investment
Ofcer, Puilaetco
Dewaay.
DE EurOpEsE
cENtrALE bANk
hEEft IN N
GrANDIOZE ZEt DE
spONs GEvEEGD
OvEr hEt
systEEmrIsIcO IN
DE EurOpEsE
fINANcILE
WErELD,
tENmINstE vOOr
DE kOmENDE
tWEE JAAr.
EDIToRIAAL
NEWYoRK, MERcANTILE EXcHANGE. Nervositeit over de olieprijzen.
de LTRO-operaties kon de ECB de liquidi-
teitscrisis een halt toeroepen. Daarnaast stelde
het programma banken in staat een deel van
dit gratis geld in overheidsobligaties te be-
leggen, waardoor ze zich opnieuw konden
fnancieren aan sterk afnemende rentevoeten.
Dankzij de positieve marge op deze carry
trade (lenen bij de ECB aan 1% en uitlenen
aan de overheden aan 4-5%) verhogen ban-
ken hun winsten en versterken ze op natuur-
lijke wijze hun kapitaal via inhouding van
winsten.
NoRMAAL GEZIEN
Tot daar al het positieve dat het ongemeen
snelle herstel van de markten kan helpen ver-
klaren. Zelden in de geschiedenis hebben de
aandelenbeurzen een dergelijke performance
neergezet over de eerste paar maanden van het
jaar. Eveneens zelden in het verleden waren
beleggers zo unaniem lovend over alle activa-
klassen heen, van aandelen, over obligaties,
tot goud en olie. In het verleden was een
dergelijke context meestal een voorbode voor
naderend onheil, in de vorm van n of andere
correctie. Waar deze zich zal voordoen, is niet
zo duidelijk. De waarderingen voor aandelen
zijn in een historische context niet overdre-
ven duur (hoewel minder uitgesproken na
de rally), terwijl obligaties een vrij onaan-
trekkelijk rendement genereren en eigenlijk
een economisch doemscenario incalculeren
dat helemaal niet wordt uitgedragen door
de aandelenmarkten. In normale tijden zou
n van beiden het moeten begeven. Maar
zijn dit wel normale tijden? Maken de cen-
trale banken een grove inschattingsfout met
hun ongebreidelde liquiditeitsinjecties? Feit is
alleszins dat heel veel van dit geld wordt opge-
pot in (centrale) bankbalansen en de weg niet
vindt naar de economische spelers. De brede
geldvoorraadindicatoren blijven dalen, zij het
minder dan voorheen. Op het ogenblik van
schrijven bevinden de meeste beurzen zich in
een twilight zone (Stoxx 600 op 267 pun-
ten, S&P 500 op 1370 punten). De prach-
tige rally, waaraan niet zoveel investeerders
deelnamen gelet op de geringe volumes, botst
tegen belangrijke weerstandsniveaus. Gezien
de onderliggende drijvende krachten (beter
dan verwachte economische data, sterke
liquiditeitsinjecties, gunstige technische/
grafsche aspecten, ...) zouden we, normaal
gezien, veronderstellen dat we deze muren
slopen en nog hoger gaan richting de hoogste
toppen gerealiseerd in 2011.
DE (oLIE)pRIjS VAN poLITIEKE
SpANNINGEN
Er is echter n grote maar ... namelijk de
stijging van de olieprijzen. Aan 125 USD/vat
is het economisch verstikkingspunt (choking
point) nog niet bereikt. Dat ligt ergens in de
buurt van de 130-135 USD/vat, op het mo-
ment dat de globale kostprijs van energie 9%
van het wereldwijde BNP bereikt en op voor-
waarde dat deze prijs 3 maanden aanhoudt.
Aan de huidige koersen zit er zeer weinig
risicopremie, gelieerd aan Iraanse politieke
spanningen, in de prijzen vervat. Maar de min-
ste oorlogsdreiging die door Isral geuit wordt,
kan de prijs gemakkelijk met USD 20-50
per vat opdrijven en analisten gaan uit van
een USD 100 premie ingeval de Straat van
Hormuz zou worden gesloten voor tankers.
In een dergelijke situatie is het hek van de
dam en wordt de deur naar nog betere returns
ogenblikkelijk dichtgeslagen. Het is moeilijk
om een portefeuille bulletproof te maken
tegen een dergelijk rampscenario. Snelheid
van handelen zal cruciaal zijn. In tussentijd
denken we dat zolang de liquiditeitspompen
overuren draaien, het risk-on sentiment
in de markten hoogtij blijft vieren ... tot de
kruik barst.
ZELDEN IN DE
GEschIEDENIs
hEbbEN DE
AANDELENbEurZEN
EEN DErGELIJkE
pErfOrmANcE
NEErGEZEt OvEr
DE EErstE pAAr
mAANDEN vAN
hEt JAAr.
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
9
INHoUD
fINANcE
10 financile kroniek
|
Crisisbestrijding 2.0
28 sectorale analyse
|
Gezondheidszorg
|
Technologiewaarden
|
De opkomende landen, groeipolen
40 Onze diensten
|
Home funds
42 Onze diensten
|
KBL EPB Fund - Flagship
46 Onze diensten
|
Bescherming van de echtgenoten
via het huwelijkscontract
50 Onze diensten
|
Overdracht van kunstwerken
54 Onze diensten
|
Overdracht familiale vennootschap
58 Onze diensten
|
Individuele pensioentoezegging
INHoUDSTAFEL
62 Onze diensten
|
Partnership
67 Onze diensten
|
Green Finance
70 kantoren
|
Manfred Krcmar, kantoor Hasselt
73 Onze diensten
|
Conferentieagenda
LIfEstyLE
76 kunst
|
Verzekeringen
80 kunst
|
Muziek, Koningin Elisabethwedstrijd
84 kunst
|
Tentoonstelling, De Treurenden
88 cultuur
|
Agenda
Realisatie Roularta Custom Media
Concept Ben Herremans &Kaat Kerkhove
Hoofdredactie Ben Herremans
Lay-out Marie Vannesche, Lien Huyghe
Cordinatie Pieter Taelman
Teksten Puilaetco Dewaay, Cantilis, Roularta
Custom Media
Mediaregie Custom Regie
Druk Roularta Printing
Verantwoordelijke uitgever:
Dominiek Vanwynsberghe
Herrmann Debrouxlaan 46
1160 Brussel.
Green label
Dit magazine is CO
2
-neutraal gepro-
duceerd. Het papier en drukwerk zijn
duurzaam ingekocht en de CO
2
-uitstoot
die toch nog bij de productie van dit magazine
vrijgekomen is, is gecompenseerd. Het magazine is
CO
2
-neutraal gedrukt waarbij gebruikgemaakt is
van FSC gecertifceerd papier.
Wenst u te reageren?
Puilaetco Dewaay
Herrmann Debrouxlaan 46, 1160 Brussel
E-mail : Info@pldw.be www.pldw.be
Facebook : www.facebook.com/puilaetcodewaay
Analyses is een fnancieel en lifestyle magazine
uitgegeven onder de verantwoordelijkheid van
Danny Wittenberg, Chief Investment Offcer, en
Christophe Van Canneyt, Head of Fixed Income &
Structured Products, van Puilaetco Dewaay Private
Bankers NV waarvan de maatschappelijke zetel
gevestigd is aan de Herrmann Debrouxlaan 46 te
1160 Brussel. R.P.R. BE 403.236.126.
De verstrekte informatie mag niet worden be-
schouwd als een aanbod of een verzoek tot aan- of
verkoop van omhet even welk fnancieel instru-
ment. De redactie van het magazine werd afgesloten
op 30 maart 2012.
p. 10
p.67
p. 34
www.pldw.be
Brussel 02 679 80 00
|
Antwerpen 03 248 59 10
|
Hasselt 011 28 48 90
|
Luik 04 340 46 00
Namen 081 32 63 00
|
Sint-Martens-Latem09 235 23 80
|
Waregem056 62 51 30
p.84
10 | Analyses | Voorjaar 2012 Voorjaar 2012
|
Analyses
|
11
FINANCILE KRoNIEK
|
mAcrO-EcONOmIE mAcrO-EcONOmIE
|
FINANCILE KRoNIEK
crIsIsbEstrIJDING 2.0
FINANcILE KRoNIEK
fOtOs rOULArTA/rEPOrTErS AGEnCY
In een aantal landen kreeg de (nieuwe) rege-
ring een duidelijk mandaat om een grondi-
ge herziening van het sociaal-economische
model door te voeren. De bevolking draagt
dit met een grimmige vastberadenheid van-
uit het besef dat er geen alternatief mogelijk
is, wil men op termijn nog de kern van onze
welvaart overhouden. In andere landen pro-
beren minderheden en drukkingsgroepen
nog steeds het licht van de zon te ontkennen
door koppig te willen vasthouden aan onbe-
taalbaar geworden privileges uit een vroeger
tijdperk. Privileges die overigens ook toen
enkel mogelijk waren door roofbouw te ple-
gen op de toekomst van de volgende gene-
ratie door schuldopbouw, door overmatige
belasting van schaarse grondstoffenreserves
en ons milieu en door een beroep te doen
op de veel te goedkope arbeid van een gene-
ratie Aziaten die bereid was zich op die ma-
nier uit een uitzichtloze armoede omhoog
te ploeteren.
GEEN SCHoKVRIjE oVERGANG
De grenzen van dit model lijken bereikt.
Ze worden afgebakend door fnancile
markten die de stijgende schuldgraad een
halt hebben toegeroepen uit vrees voor de
dreigende onbetaalbaarheid ervan, door
een jonge generatie die beseft dat het hui-
dige model hen veroordeelt tot het le-
venslang afbetalen van een schuld waar
ze part noch deel aan hebben en door een
groeiend zelfbewustzijn in het Oosten om
de herwonnen economische macht nu
eindelijk ook eens te gaan vertalen in
politieke invloed en een betere levenskwa-
liteit.
Als gevolg van deze aanpassingsprocessen
kraakt de wereldeconomie in zijn voegen.
De overgang naar een andere economische
wereldorde verloopt inderdaad niet schok-
vrij. De voorbije maanden zullen later wel-
licht te boek staan als een belangrijke kan-
telperiode in dit proces.
De meeste aandacht ging daarbij eens te
meer naar de ontwikkelingen in de euro-
zone, die op een gegeven moment op een
totale implosie leek af te stevenen. De om
There are two
kinds of outrage:
The anger of the disap-
pointed spoiled;
And the authentic moral
wrath of the common
people betrayed.
Deze (anonieme) quote
vormt in een notendop de
weergave van de verschil-
lende reacties van de
bevolking op de zware
saneringsinspanningen
die talrijke landen hun
bevolking hebben
opgelegd.
DE GrENZEN vAN
DIt sOcIAAL-
EcONOmIschE mODEL
LIJkEN bErEIkt. WIL
mEN DE kErN vAN
ONZE WELvAArt
bEhOuDEN, DAN Is
EEN GrONDIGE
hErZIENING NODIG.
zich heen grijpende crisis dwong de autoritei-
ten uiteindelijk om het over een totaal andere
boeg te gooien bij de crisisbestrijding, daar
de tot op dat moment gevolgde herstelpoli-
tiek tot een totale vertrouwensbreuk met de
markten had geleid. Deze crisisbestrijding
2.0 zorgde voor een zeker vertrouwensher-
stel, hoewel de Europese situatie erg precair
blijft.
Een element dat zeker heeft bijgedragen tot
het vertrouwensherstel in Europa is het be-
tere economische nieuws uit de groeilanden.
De gevreesde harde landing kwam er niet en
de teruglopende infatie opent de deur voor
een soepeler groeiondersteunend monetair
beleid. Allicht kan dit ervoor zorgen dat de
wereldeconomie toch enige groeidynamiek
behoudt, wat het herstel in Europa moet ver-
gemakkelijken.
Ook in de Verenigde Staten leek zich over de
voorbije maanden een langzaam herstel af te
tekenen. De hamvraag is echter hoe duur-
zaam dit herstel zal blijken eens de verkiezin-
gen achter de rug zijn en er zich een harde
confrontatie met de desastreuze budgettaire
toestand opdringt.
So FAR, So GooD IN DE VS
Het economisch nieuws uit de Verenigde
Staten ging de voorbije maanden inderdaad
de goede kant uit. De economische groei,
die in de eerste jaarhelft van 2011 bijna was
stilgevallen, herwon aan kracht en beliep in
het vierde kwartaal zelfs 3,0% op jaarbasis.
Ook de kwaliteit van de groei verbeterde. De
consumptiegroei blijft al bij al vrij matig, wat
gezien de voortdurende inspanning van de
FRANKFURT, EcB. De Europese centrale bank trok Europa boven water.
CHristOPHe
vanCanneYt,
Head of Fixed income
& structured Products,
Puilaetco Dewaay.
|
Analyses
|
13
mAcrO-EcONOmIE
|
FINANCILE KRoNIEK
gezinnen om hun fnancile situatie te ver-
beteren weinig verwondering kan wekken.
Maar vooral het herstel van de investeringen
getuigde van een hernieuwd vertrouwen in
de toekomst en betekent ook een stap in de
goede richting voor het herstel van de Ameri-
kaanse internationale competitiviteit. Vooral
de investeringen in uitrusting en software
kenden een stevig herstel.
Een ander en zeer belangrijk gevolg van dit
toegenomen ondernemersvertrouwen is hun
bereidheid om opnieuw mensen in dienst
te nemen. Na een lange periode van zeer
zwakke jobcreatie worden er nu weer zon
200.000 banen per maand gecreerd. De
werkloosheidsgraad, die lang koppig boven
de 9% bleef, is dan ook eindelijk aan het da-
len gegaan (van 9,1% in augustus 2011 tot
8,3% in februari 2012).
Dit nieuws wordt in het Witte Huis waar-
schijnlijk met een zucht van opluchting
ontvangen, omdat het terugdringen van de
werkloosheid een uiterst belangrijke parame-
ter blijkt te zijn voor de kansen op herverkie-
zing van de zittende president.
Ook op een ander belangrijk probleemge-
bied, met name de veelgeplaagde vastgoed-
markt, lijkt er eindelijk wat goed nieuws in
de maak. Na de scherpe terugval en een lange
periode van stagnatie zijn de eerste signalen
van herstel merkbaar op de woningmarkt.
Het aantal begonnen woningen is aan een
voorzichtige klim begonnen en ook de verko-
pen van bestaande woningen zitten eindelijk
weer wat in de lift. Op een hogere prijs voor
zijn woning hoeft de Amerikaan echter nog
steeds niet te rekenen: integendeel, de prij-
zen zijn nog steeds neerwaarts georinteerd,
omdat de vloedgolf aan door de banken in
beslag genomen huizen nog steeds niet ver-
werkt lijkt.
Verder is dit herstel ook ten dele kunstmatig,
omdat door de blijvende steunaankopen van
de FED de hypothecaire rentetarieven op een
kunstmatig laag peil worden gehouden. Toch
is zelfs het zeer beperkte herstel van de volu-
mes een eerste stap op weg naar een herstel
van de vastgoedprijzen, omdat het tenminste
helpt dit overaanbod aan woningen wat snel-
ler te verteren, tot de markten uiteindelijk
opnieuw in evenwicht komen.
NEGATIEVE RELE RENTE ALS
MoNETAIR EXpERIMENT
De Amerikaanse economie lijkt dus eindelijk
langzaam maar zeker te herstellen van de die-
pe wonden die de huizenspeculatie, gevolgd
door de ineenstorting van het banksysteem
heeft geslagen. De vraag die men zich kan
stellen, is of dit herstel duurzaam zal blijken
en zich autonoom kan voortzetten eens de
talrijke stimuli worden teruggedraaid.
Men mag inderdaad niet vergeten dat de
Amerikaanse economie nog steeds gesteund
wordt door een enorme reeks stimuli. De
korte rente wordt er op een quasi-nulniveau
gehouden en de aankoopprogrammas vanuit
de FED houden ook de marktrentes op een
kunstmatig laag niveau.
Dat is bijvoorbeeld ook het geval voor de
hypothecaire rente, die een historisch diep-
tepunt heeft bereikt. Uiteraard vormt dit een
belangrijke ondersteuning voor de woning-
markt en laat het de consument ook toe om
goedkoop te herfnancieren, waardoor wel-
licht een aantal wanbetalingen kon worden
vermeden. De wanbetalingsgraad op hypo-
theken gaat inderdaad in dalende lijn, maar
blijft met zon 10% toch nog steeds schrikba-
rend hoog. De kunstmatig lage rente is ook
een manier om de schuldgraad terug te drin-
gen via het infatiemechanisme. In die mate
dat de Amerikaanse rentetarieven onder het
infatieniveau liggen (of om het in technische
hEt EcONOmI-
schE NIEuWs uIt
DE vErENIGDE
stAtEN GING DE
vOOrbIJE mAAN-
DEN DE GOEDE
kANt uIt.
ZOWEL DE
DEmOcrAtEN
ALs DE
rEpubLIkEINEN
WEIGErEN tE
DEbAttErEN
OvEr hEt EchtE
prObLEEm vAN
DE vs: hEt
ENOrmE EN
AANhOuDENDE
tEkOrt Op DE
bEGrOtING.
occUPY FRANcE. minderheden die het licht van de zon ontkennen.
WErkLOOshEIDsGrAAD vs
AchtErstALLIGE krEDIEtEN EN INbEsLAGNAmE WONINGEN IN vs
us unemployment rate (%)
us: mortage delinquency rate (mbA, %of total loans)
11.0 1.5
%
1.0
0.5
0.0
10.0
9.0
8.0
7.0
6.0
5.0
4.0
10 10
9 9
8 8
7 7
6 6
5 5
4
2007 2008 2009 2010 2011
4
3.0
00 00 01 01 02 02 03 03 04 04 05 05 06 06 07 07 08 08 09 09 10 10 11 11 12 12
us: foreclosures started during quarter (%of total loans)
|
Analyses
|
15
FINANCILE KRoNIEK
|
|
FINANCILE KRoNIEK
bewoordingen te zeggen: bij een negatieve
rele rente), daalt immers automatisch de
schuldenlast in infatiegezuiverde termen.
In feite komt dit neer op een gigantische
transfer van koopkracht van de kapitaalbe-
zitters naar de schuldenaars, onder het oog-
luikend oog van de centrale bank. Indien
men dit een paar jaar kan volhouden, is op
die manier al een fink deel van het schuld-
probleem opgelost. Dat de FED ondertussen
al heeft aangekondigd dat er vr eind 2014
geen verandering komt in de politiek van
nulrente, is alvast een vingerwijzing dat deze
oplossing de centrale bank niet al te slecht
lijkt uit te komen
Feit is dat enkele jaren van beperkte infatie
systeemtechnisch veel beter te verteren lijken
dan de chaotische gang van zaken in de eu-
rozone, maar de grote gok die men met deze
politiek neemt, is wel het behoud van ver-
trouwen in de USD. Het mag aldus wel dan-
sen op het slappe monetaire koord zijn, maar
tot op heden lijken zowel de markten als de
bevolking deze experimentele en hoogst on-
conventionele ultrastimulerende monetaire
politiek te slikken als de minst destructieve
uitweg om de schuldenberg verder in te dij-
ken.
BEGRoTING WoRDT pIjNpUNT
Maar niet alleen de monetaire politiek is ex-
treem stimulerend voor de economie. Het-
zelfde kan ook gezegd worden van het bud-
gettaire beleid, want ook voor het lopende
begrotingsjaar wordt een tekort verwacht van
meer dan USD 1.000 miljard. Dat zou met-
een het vierde jaar op rij zijn dat het tekort
deze kaap overtreft, waarmee de Amerikaanse
schuldgraad zal oplopen tot ruim boven de
100% van het BNP. En daarmee dreigt men
wel eens in de problemen te kunnen komen,
zoals de ontwikkelingen in Europa al ten
overvloede hebben aangetoond.
Vooralsnog wordt vanuit politieke hoek met
(bijna) geen woord over deze situatie gerept,
omdat het probleem doodzwijgen iedereen
voorlopig beter lijkt uit te komen dan het
onverwijld op de politieke agenda te plaat-
sen. Het staat immers voor elke weldenkende
burger zo goed als vast dat de Amerikaanse
begroting nooit meer op een meer stabiele
basis kan worden teruggebracht zonder een
finke verhoging van de belastingen. De kloof
tussen inkomsten en uitgaven is immers
veel te groot om enkel door besparingen te
DE ONENIGhEID
ONDEr DE EurO-
pEsE bELEIDs-
mAkErs ZOWEL
pOLItIcI ALs cEN-
trALE bANkIErs
DrOEG NIEt bIJ
tOt hEt vEr-
trOuWEN vAN
DE mArktEN.
RIJ JoBzoEKERS INPoRTLAND, vS. Amerika creert weer jobs.
WoNINGBoUWINcALIFoRNI. Duidelijk herstel, maar neerwaartse prijzen.
kunnen worden gedicht: de uitgaven (USD
3.600 miljard) lagen in 2011 bijna 60% ho-
ger dan de inkomsten (USD 2.300 miljard).
Helaas is het Amerikaanse kiespubliek dode-
lijk allergisch voor elke vorm van hogere las-
ten: zelfs maar de indruk wekken dat de be-
lastingen zullen worden verhoogd, staat in
de VS bijna gelijk aan politieke zelfmoord
en in dit verkiezingsjaar is het dus zeker not
done om het zelfs maar als mogelijkheid te
vermelden. Wie herinnert zich de vroegere
campagne van Bush senior niet met zijn read
my lips: no new taxes-belofte die hij, eens
aan de macht, echter wel moest inslikken
Nochtans ligt de Amerikaanse belastingdruk
een stuk lager dan die in andere ontwik-
kelde landen en zeker dan die in Europa (zie
grafek). De belastingdruk is in de VS sinds
2000 zelfs terug gedaald en dit vooral vanwe-
ge de door Bush junior toegekende belasting-
verminderingen voor de rijkste Amerikanen.
Volgens velen is het juist door deze belasting-
verminderingen dat de VS nu budgettair zo
in de problemen zit en zijn ze overigens ook
de achterliggende reden voor heel wat sociale
onvrede in de VS.
De hele discussie over de belastingdruk voor
goedverdienende Amerikanen kwam ook in
de aanloop naar de verkiezingen terug boven
water: Mitt Romney, die hoogstwaarschijn-
lijk de Republikeinse uitdager van Obama
wordt bij de komende presidentsverkiezin-
gen, moest na lang aandringen vanuit de pu-
blieke opinie zijn belastinggegevens over het
afgelopen jaar publiek maken. Daaruit bleek
dat de man op een inkomen van ruim USD
21 miljoen maar zon 14% aan belastingen
had betaald
Hoewel hogere belastingen politiek niet
aantrekkelijk zijn, lijken ze dus niet te ver-
mijden, wie de verkiezingen ook zal winnen.
Maar naast hogere lasten dringt ook een ver-
regaande sanering van de uitgaven zich op
om het grote gat in de begroting te dichten.
En hier heeft het presidentile kamp dan
bELAstINGONtvANGstEN IN % bNp, 1970-2010
tax revenues as a percentage of GDp
FINANCILE KRoNIEK
|
mAcrO-EcONOmIE
hEt GrIEksE
DrAmA tOONDE
OvErtuIGEND
AAN DAt DE
strAtEGIE vAN
crIsIsbEZWE-
rING mEt EEN
EENZIJDIGE
NADruk Op
bEspArINGEN
EEN DOOD-
LOpEND pAD WAs.
weer weinig oren naar. Een groot deel van de
uitgaven gaat immers naar gezondheidszorg
(24%) en sociale programmas (20%) die de
Democraten eerder uitgebreid willen zien
dan in te krimpen. Bovendien zullen ver-
regaande besparingen zeker ook een impact
hebben op de nog steeds fragiele economi-
sche groei. En zonder verdere opgang van de
economie lijkt de huidige gunstige evolutie
van de jobcreatie ook geen lang leven meer
beschoren en krijgen Obamas kansen op her-
verkiezing allicht een gevoelige knauw.
Voeg n en ander samen en men begrijpt
de onwil van zowel de Democraten als de
Republikeinen om in dit verkiezingsjaar
veel te debatteren over het echte probleem
van de Verenigde Staten: het enorme en
aanhoudende tekort op de begroting. Geen
van beide kampen kan immers een geloof-
waardige oplossing voorstellen zonder aan de
eigen heilige huisjes te raken en dus wordt
het probleem gewoon doodgezwegen tot na
de verkiezingen.
Het staat echter buiten kijf dat de markten
ook niet eeuwig dergelijke tekorten zullen
blijven fnancieren. Na de verkiezingen zal
dus dringend werk moeten worden gemaakt
van de sanering van de begroting. Het is zeer
de vraag of de groei tegen dan op een vol-
doende stevige basis zal berusten om deze
zonder al te veel kleerscheuren voor de eco-
nomie te verteren. Een nodige voorwaarde
hiervoor lijkt alvast dat de zeer accommo-
derende monetaire politiek tot nader order
wordt behouden. En ook de wereldeconomie
zal de VS een handje moeten helpen door
tegen minstens een matig tempo te blijven
groeien. Dit zal op zijn beurt in hoge mate
afhangen van de evolutie van de Europese
schuldencrisis, die de afgelopen maanden in
het brandpunt van de actualiteit bleef.
SLUIMERENDE SCHULDENCRISIS
BARST LoS
De voorbije maanden bleven de markten he-
lemaal in de ban van de om zich heen grijpen-
de Europese schuldencrisis. Deze crisis, die al
zijn aanvang nam begin 2010 met de bekend-
making van de veel ernstiger dan gedachte
Griekse begrotingssituatie, was de voorbije
paar jaar eigenlijk nooit helemaal van de ra-
dar verdwenen. Ondanks talrijke Europese
topontmoetingen en steunpakketten was
de situatie ook nooit ten gronde opgelost.
Het wantrouwen van de markten bleef dan
ook bestaan, zowel ten aanzien van de om-
vang van de voorgestelde steunprogrammas
(die als ruim ontoereikend werd bestempeld)
als tegenover de inhoudelijke aanpak. De
eenzijdige nadruk die werd gelegd op zware
besparingsrondes, werd door de markten in-
derdaad argwanend bekeken, omdat werd
gevreesd dat dit zou uitmonden in zon zware
inkrimping van de economische activiteit
dat de economie in een defatoire spiraal zou
terechtkomen. Die kon op haar beurt de be-
grotingsontvangsten zo aantasten dat het uit-
eindelijke fnale effect van deze maatregelen
meer schade zou toebrengen aan de begroting
dan dat het tot een oplossing zou leiden.
Verschillende vooraanstaande economen
(onder wie Nobelprijswinnaars Krugman en
Stiglitz) veroordeelden deze onder Duits dic-
taat afgedwongen en door de ECB gesteunde
aanpak dan ook als menselijk verwerpelijk
en economisch ineffcint. Ook de voortdu-
rende en openlijke onenigheid onder de Eu-
ropese beleidsmakers (zowel onder de politici
als onder de centrale bankiers) droeg niet bij
tot het vertrouwen van de markten.
BARAcK oBAMA. Zonder een gunstige evolutie van de jobcreatie slinken zijn kansen op een
herverkiezing.
#"6.& .&3$*&3 t #&-- 3044 t #3&(6&5 t #3&*5-*/( t $"35*&3 t $)"/&- t $)01"3% t &#&- t )&3.4 t )6#-05 t *8$ t +"&(&3-&$06-53&
-0/(*/&4 t -06*4 &3"3% t 0.&(" t 1"/&3"* t 1* "(&5 t 1034$)& %&4*(/ t 3"%0 t 3":.0/% 8&*- t 5"( )&6&3 t 5*''"/: $0
DE KEYSERLEI 42, 2018 ANTWERPEN TEL: 03/ 213 50 81
DE KEYSERLEI 46- 48, 2018 ANTWERPEN TEL: 03/ 213 50 80
SCHUTTERSHOFSTRAAT 30 bi s, 2000 ANTWERPEN TEL: 03/ 226 41 44
WWW. SLAETS. EU
MEESTER UURWERKMAKERS - SINDS 1904
|
Analyses
|
19
FINANCILE KRoNIEK
|
|
FINANCILE KRoNIEK
Dit aanhoudende wantrouwen uitte zich in
markttermen in de erg hoog blijvende kre-
dietspreads van vooral de Griekse obligaties
ten opzichte van Duitsland, een duidelijk sig-
naal van de markten dat ze niet geloofden in
de Griekse redding. En de markten bleken
helaas steeds meer het gelijk aan hun kant te
krijgen. Gaandeweg werd duidelijk dat de
Grieken de door het reddingsplan beoogde
cijfers van geen kanten bleken te halen, om-
dat de krimp van de economische activiteit
de effecten van de besparingen meer dan te-
nietdeed. Daarmee werd ook duidelijk dat de
redding van Griekenland veel meer zou kos-
ten dan oorspronkelijk beoogd, maar ook dat
de inbreng van de private sector hierbij veel
hoger zou oplopen dan eerst gedacht. Toen
dit besef goed en wel doordrong, leek het hek
helemaal van de dam. In de zomermaanden
barstte de tot dan toe moeizaam onder con-
trole gehouden, maar nooit volledig gedeto-
neerde schuldenbom helemaal los.
DICHT BIj DE INSToRTING VAN
EURopA
En dus begon in de zomermaanden van
2011 de implosie van de markten die Europa
op de rand van de totale ineenstorting zou
brengen. Hierbij bleek weer eens hoe groot
de interactie tussen het fnancieel systeem en
de overheidsfnancin wel is. De groeiende
bezorgdheid over de mogelijke kostprijs van
de Griekse redding deed de banken ertoe be-
sluiten hun blootsteling aan Grieks papier te
verminderen. Deze verkoopgolf op de obliga-
tiemarkten in een bijna lege markt (want wie
wou dit papier nu nog kopen?) zorgde voor
een implosie van de koersen.
Tegelijk begon ook de interbancaire markt
weer op te drogen: de dalende koersen van
Grieks papier zorgden immers voor een finke
minwaarde op de posities van de banken, wat
op zijn beurt weer tot vrees voor de solvabi-
liteitspositie van de banken leidde. En dus
begonnen de banken systematisch hun kre-
dieten aan collega-bankiers terug te trekken.
Deze terug opdrogende interbancaire liquidi-
teit lag ook aan de basis van het Dexia-deba-
cle. Om toch nog aan de nodige liquiditeiten
te geraken en uit voorzichtigheidsoverwegin-
gen (wie is de volgende in het rijtje die men
zou testen?) begonnen de banken dan weer
de obligaties van andere als zwak gepercipi-
eerde staten te verkopen. En dus begon ook
de rente voor Portugal, maar vooral ook voor
de veel grotere en systeembelangrijke staten
Spanje en Itali op te lopen.
PRESIDENTSKANDIDAAT MITT RoMNEY. De verkiezingen gaan over alles, behalve over de echte
problemen van Amerika.
Ook dit werkte weer als een zelfvervullende
voorspelling: naargelang de rente immers
verder opliep, werd het voor deze onder een
schuldenberg bedolven landen weer moeilij-
ker om hun begroting in evenwicht te krijgen
en nam hun solvabiliteit dus verder af, wat een
verdere stijging van de rente dan weer logisch
maakte. De ratingagentschappen, ratels van
de economische melaatsen, deden ook hun
duit in het zakje door een hele reeks landen
op een verlaging van hun kredietwaardigheid-
score te trakteren. En zo leek het hele systeem
op een gigantische implosie af te stevenen en
nam de paniek hand over hand toe.
Daarbij kwam nog het feit dat ook landen die
tot op heden uit het vizier van de markten
wisten te blijven, waaronder Frankrijk en ons
land, ook het voorwerp van twijfel leken te
worden. Ook Frankrijk en Oostenrijk verlo-
ren intussen hun AAA-status, waardoor het
ATHENE, PARLEMENT. Een echt Grieks drama.
rENtEvErschILLEN mEt DuItsLAND
|
Analyses
|
21
FINANCILE KRoNIEK
|
|
FINANCILE KRoNIEK
kransje van onaantastbaar geachte landen wel
erg mager werd.
Eind november leek de totale ineenstorting
van het Europese bolwerk niet meer veraf.
De Belgische langetermijnrente beliep op dat
ogenblik 5,85% of 360 basispunten boven
de Duitse. Voor Itali leek de situatie nog
dramatischer: de rente steeg er tot boven de
kritische drempel van 7%, het niveau waarop
de schuld zelfvoedend wordt en het land on-
mogelijk nog uit de schuldenspiraal leek te
kunnen ontsnappen.
HET RATELEN VAN DE RATINGS
En hoe reageerde het beleid intussen op deze
dramatische ontwikkelingen? In eerste in-
stantie leken de Europese beleidsmakers er
maar niet in te slagen de situatie onder con-
trole te krijgen. Ze leken integendeel steeds
meer hun grip op de ontwikkelingen te ver-
liezen, waarbij de te zwakke beleidsrespons in
de ogen van de markten overigens ook een
reden was voor de groeiende paniek. De op
speciale top na speciale top aangekondigde
maatregelen werden door de markten syste-
matisch als te weinig en te laat bestempeld.
De politici en de ECB zochten in eerste in-
stantie een antwoord op de crisis door de
uitbreiding van de slagkracht van het Euro-
pese steunfonds (EFSF). Door het als een
garantiefonds te laten optreden, wou men
de vuurkracht van het fonds optrekken tot
EUR 1.000 miljard. Toch kon dit nochtans
gigantische bedrag de markten niet overtui-
gen. De redenen hiervoor waren voor een
deel markttechnisch van aard. Dit had vooral
te maken met de twijfel over de fnancier-
baarheid van het steunfonds zelf. Wilde het
EFSF immers werkelijk voor EUR 1.000
miljard aan garanties kunnen geven, dan
diende het fonds op zijn beurt massaal goed-
koop obligaties te kunnen uitgeven voor zijn
eigen fnanciering. Dit kon enkel als het zelf
zijn AAA-rating kon behouden. En omdat de
rating van het fonds op haar beurt afhanke-
lijk was van die van de deelnemende landen
twijfelde de markt hieraan: het was voor het
fonds cruciaal dat Frankrijk, een van de be-
langrijkste steunpilaren van het fonds, zelf
zijn AAA-rating kon behouden, wat in de
ogen van de markt weinig waarschijnlijk was.
En de markt heeft op dit punt ook gelijk ge-
kregen: kort nadat Frankrijk zijn AAA-rating
kwijtgeraakt was, werd ook de rating van de
EFSF-obligaties tot AA+ teruggebracht. De
episode is bijna het verhaal van de crisis zelf,
waarbij de politici ook op het gebied van de
kredietwaardigheid achter hun eigen staart
leken aan te jagen om dan tot hun verbazing
te ontdekken dat de markt de aangedragen
remedie als weinig geloofwaardig van de
hand wees. De markt wees er gewoon op dat
zelfs de kredietwaardigheid van de sterkste
overheid niet tot in het oneindige kan wor-
den opgerekt door ze met allerhande garan-
ties te beladen, zonder op een bepaald punt
zelf in het gedrang te komen
DEUTSCHLAND BER ALLES?
Naast deze wat complexe technische factor
waren er ook economische elementen die de
markt aan de beleidsrespons deden twijfelen.
Er was in de eerste plaats het gegeven dat ook
het bedrag van EUR 1.000 miljard intussen
als ruim onvoldoende werd beschouwd om
de steeds grotere problemen het hoofd te
bieden. Door de uit de hand lopende pro-
blemen schoten de politici op een bewegend
doel, waarbij ze steeds achterop leken te lo-
pen op de gebeurtenissen.
Even fundamenteel was het reeds hiervoor
aangehaalde feit dat de markten minder en
minder overtuigd waren van de alleenza-
ligmakendheid van de onder Duits dictaat
afgedwongen harde saneringspolitiek. De
implosie van de Europese markten kan dan
ook evengoed worden begrepen vanuit het
perspectief dat de markten hun vertrouwen
in de politieke klasse volledig opzegden, wat
leidde tot totale risicoaversie, blinde paniek-
verkopen en een dreigende liquiditeitscrisis
voor zowel de banken als de overheden. Zo-
wel de markten als de bevolking van de meest
getroffen landen leken de boodschap te bren-
gen dat, wilde men nog kans maken om een
algehele implosie te vermijden, het tijd werd
voor een totaal andere aanpak van de crisis,
met nieuwe ideen en nieuwe leiders. Dit is
wat uiteindelijk ook zou gebeuren en wat tot
een kentering van de situatie zou leiden.
EEN MANDAAT VooR
VERANDERING
Vanuit de immense druk van de markten en
het steeds luidere protest van de bevolking
groeide het besef dat de tot dan toe aange-
wende recepten om de crisis te bezweren een
heilloos pad waren dat de problemen eerder
leek te verergeren dan op te lossen. Hoog
tijd dus voor een andere aanpak, die er niet
kon komen zonder dat een deel van de pro-
tagonisten uit de beginperiode van de crisis
JoS MANUEL BARRoSo - HERMANvANRoMPUY. politiek Europa krijgt uitstel.
van het toneel waren verdwenen. In Ierland,
Portugal en Spanje kwamen na verkiezingen
nieuwe coalities aan de macht, die van de
bevolking een sterk mandaat tot verandering
hebben gekregen. Hoewel de gevraagde in-
spanningen in deze landen zeker ook niet ge-
ring zijn, lijkt de bevolking er bereid de zware
lasten te dragen als ze op termijn maar tot een
verbetering van de situatie leiden.
In Itali en Griekenland had men niet eens ver-
kiezingen nodig om tot een nieuwe bewind-
sploeg te komen: de politieke klasse in deze
landen werd zowel door de bevolking als door
Europa meer en meer als een deel van het pro-
bleem dan als een deel van de oplossing gezien
en werd na jaren wanbeleid dan ook met het
schaamrood op de wangen wandelen gestuurd
ten gunste van een kabinet van technocraten.
En dat zwaar weer op de markten toch nog
voor iets goed kan zijn, bewees ons land, waar
de dreiging van een ernstige fnancile crisis
eindelijk tot een doorbraak in de regeringson-
derhandelingen leidde en zo ons wereldrecord
formatievorming afklokte.
Ook in een ander en zeer belangrijk domein
kwam er nieuw bloed aan de macht: ECB-
voorzitter Trichet ging met pensioen en droeg
eind oktober de fakkel over aan zijn opvolger,
Draghi. Die miste zijn start niet en verlaagde
op de eerste ECB-meeting onder zijn voorzit-
terschap meteen de rente.
GEEN DEUS EX MACHINA
VooR DE GRIEKEN
Te midden van al dit tumult kende de Griekse
tragedie intussen haar pijnlijke ontknoping.
Geen Europese deus ex machina kon Grie-
kenland nog redden: het was zonneklaar
geworden dat het land nooit meer op eigen
kracht uit de schuldenspiraal zou geraken en
dat de overheden van de andere landen niet
langer bereid waren alleen op te draaien voor
de kostprijs van de redding van het land.
Er werd een wat gekunstelde oplossing bereikt
waarin de private sector werd gevraagd om
vrijwillig deel te nemen aan een omruilope-
ratie van de Griekse schuld, waarbij ze de fac-
to een verlies van 73% op de nominale waarde
DE ANDErE
AANpAk kON Er
NIEt kOmEN
ZONDEr DAt EEN
DEEL vAN DE
prOtAGONIstEN
uIt DE
bEGINpErIODE
vAN DE crIsIs
vAN hEt tONEEL
WArEN
vErDWENEN.
|
Analyses
|
23
FINANCILE KRoNIEK
|
mAcrO-EcONOmIE
van hun posities zouden moeten nemen. Het
feit dat Griekenland nog steeds eenzijdig kan
overgaan tot een schuldherschikking moch-
ten er te weinig beleggers met deze operatie
instemmen om tot de beoogde vermindering
van de Griekse schuld te komen, toont aan
dat vrijwillig hier toch met een finke korrel
zout moet worden genomen
Hoewel deze ganse saga voor heel wat ophef
in de kranten zorgde, leek ze economisch al
eerder te zijn verworden tot een achterhoe-
degevecht. De meeste banken hadden hun
nog uitstaande posities al afgewaardeerd tot
ongeveer 30% en hoefden op deze operatie
dus geen bijkomend verlies meer te boeken.
Het Griekse drama toonde wel overtuigend
aan dat de oorspronkelijke strategie van cri-
sisbezwering met zijn eenzijdige nadruk op
besparingen een doodlopend pad was en dat
een meer evenwichtige aanpak van crisisbe-
strijding zich opdrong.
opERATIE REDDING
De eerste renteverlaging die Draghi door-
voerde, zou het startschot blijken van een
vernieuwde aanpak van de crisis, waarbij ook
andere, nieuwe beleidsmensen een aardig
woordje zouden meespreken. Draghi liet het
ten andere niet bij die eerste rentedaling: be-
gin december bracht hij de rente andermaal
met 0,25 % terug tot 1,00%.
Het zou maar de voorloper blijken van een
totaal andere aanpak van de crisis vanuit het
monetair beleid. Want Draghi had, meer
dan zijn voorganger, oog voor de dreigende
liquiditeitscrisis die het fnancieel systeem
in haar greep leek te krijgen en die op haar
beurt de markt voor overheidsobligaties mee
onderuit leek te halen. Zijn antwoord was
een voor de ECB nooit geziene en gedurfde
liquiditeitsinjectie op langere termijn die de
dreigende kredietimplosie een halt diende
toe te roepen.
Op 21 december lanceerde de ECB totaal on-
verwacht de Long Term Refnancing Opera-
tion of LTRO. Dit was een grootschalige her-
fnancieringoperatie voor de banken, die te-
gen zeer gunstige voorwaarden (een rente van
1%) en tegen een verruimd scala aan onder-
panden liquiditeiten konden opnemen bij de
ECB voor de nooit geziene periode van 3 jaar.
De operatie was een groot succes: er werd
een bedrag van EUR 489 miljard opgehaald,
waarbij vooral de in acute liquiditeitsmoei-
lijkheden verkerende banken uit de perifere
zone grote bedragen ontleenden. In n klap
verdween het herfnancieringrisico voor de
banken en daarmee ook de verkoopdruk op
hun portefeuille van overheidsobligaties. Bo-
vendien werden de banken door de operatie
aangespoord om de op vervaldag komende
staatsleningen te herbeleggen in overheidspa-
pier: gezien ze tegen een rente van 1% kon-
den lenen en in overheidspapier konden her-
beleggen aan veel hogere rendementen was
dit een uiterst voordelige en winstgevende operatie. Verder hoopte de ECB dat tenmin-
ste een deel van de vrijgegeven liquiditeiten
ook een uitweg zouden vinden naar de kre-
dietverlening aan bedrijven en gezinnen.
EEN GAME CHANGER VooR
DE MARKTEN
Deze herfnancieringoperatie betekende een
echte game changer voor de markten. De
kans op een dodelijke liquiditeitscrisis voor
de banken werd immers zo goed als uitge-
schakeld en daarmee ook het risico op een
omvangrijke systeemcrisis. Door het wegval-
len van de verkoopdruk op overheidsobliga-
ties begonnen de koersen van deze obligaties
te herstellen, waarmee ook de vrees voor
dreigende insolvabiliteit van de overheden
verdween. Zo kwamen we terug in een op-
gaande spiraal terecht: het herstel van de
overheidsobligaties verbeterde op zijn beurt
weer de bilantaire toestand van de banken.
Andermaal blijkt dus hoe sterk de fnancile
sector en de overheid met elkaar verbonden
zijn
Met het verminderen van de kans op een
systeemcrisis begon de paniekgolf op de
markten weg te ebben en lijkt de acute fase
van de crisis vooralsnog bezworen. Op de
markten was dit zichtbaar door de herleving
van de risicoappetijt: de beurs maakte een
opgemerkt herstel door, waarbij vooral de
zwaar afgestrafte bankaandelen een opge-
merkte remonte kenden. Maar ook andere
activa profteerden van de verminderde vrees
voor de instorting van het systeem: naast de
reeds vermelde obligaties van probleemlan-
den kenden de achtergestelde bancaire obli-
gaties, die ook tot op bodemkoersen waren
teruggevallen, eveneens een opvallend her-
stel.
Toen bleek dat de ECB nog een tweede tran-
che van deze herfnancieringoperatie wou
lanceren, zette het herstel zich verder door.
Bij deze tweede operatie werd nog eens een
bedrag van EUR 530 miljard in de markt
gepompt. Opvallend hierbij was de stijging
van het aantal betrokken partijen tot
800, wat erop wijst dat nogal wat kleinere
banken ook aan de operatie hebben deelge-
nomen.
HET SCHEVE SYSTEEM
Maar hoewel deze herfnancieringoperaties
de toestand in belangrijke mate hebben ge-
stabiliseerd, dienen we er toch ook een aantal
kanttekeningen bij te maken. Met deze ope-
raties is immers de facto een Europese versie
van de door de ECB eerder verfoeide Quan-
titative Easing-technieken van de FED en de
Bank of England geboren. Het belangrijkste
verschil met de Amerikaanse versie is dat
de ECB niet rechtstreeks overheidsobliga-
ties koopt (integendeel, het voorheen aan-
gekondigde programma van rechtstreekse
aankopen is intussen zo goed als stilgelegd),
maar dit onrechtstreeks aan de banken over-
laat, die voor deze aankopen dan bij de ECB
aankloppen voor leningen. Het heeft ech-
ter evengoed tot gevolg dat de balans van
de ECB een explosieve toename kende (zie
grafek pagina 22).
MARIo DRAGHI. De nieuwe Ecb-voorzitter heeft zijn start niet gemist.
DE pOLItIcI
mOEtEN GOED
bEsEffEN DAt
DrAGhI DE
fuNDAmENtELE
prObLEmEN NIEt
vOOr hEN hEEft
OpGELOst.
bALANstOtAAL Ecb
|
Analyses
|
25
FINANCILE KRoNIEK
|
|
FINANCILE KRoNIEK
De tabel op pagina 24 laat zien dat niet alleen
de tekorten groot blijven, maar ook dat de
herfnanciering van bestaande schulden nog
belangrijker is.
Wil men de markten het vooruitzicht geven
dat deze schuldenlast ooit kan worden terug-
gedrongen zonder op de kunstmatige fnan-
ciering vanuit de ECB te rekenen, dan zal
men in Europa de tijd die de ECB ons heeft
gekocht, goed dienen te gebruiken om werk
te maken van het noodzakelijke complement
van hyperaccommoderende monetaire poli-
tiek: het uitwerken van een echte groeistra-
tegie.
Het is precies in dat domein dat met belang-
stelling wordt gekeken naar de economische
evolutie in een aantal Europese landen die
hier al langer werk van hebben gemaakt. Zo
lijkt Ierland, dat hard heeft gevochten om zijn
extra voordelig belastingtarief voor bedrijven
te kunnen behouden, zich veel beter aan de
crisis te ontworstelen dan Griekenland. En
in Itali heeft Monti geen tijd verloren laten
gaan om van zijn mandaat voor verandering
gebruik te maken: hij voert in snel tempo
veranderingen door op de arbeidsmarkt
door een aantal corporatistische privileges
voor bepaalde beroepsgroepen af te schaffen.
Het leverde hem lovende artikelen op in de
Financial Times en de instemming van de
markten, die Itali beloonden met een merk-
bare daling van de rentetarieven. Ook in
Duitsland ging dit niet onopgemerkt voor-
bij, in die mate dat Merkel Itali meer en
meer betrekt bij overleg over de crisis, dit ten
koste van de invloed van Frankrijk en de met
een (moeilijke) verkiezingsstrijd worstelende
Sarkozy. Ook in Spanje zal een totale herte-
kening van het archasche arbeidsmarktsys-
teem, dat mee verantwoordelijk wordt ge-
acht voor de werkloosheidsgraad van 23%,
wellicht een onderdeel moeten worden van
de crisisbestrijding.
DE MoEIZAME WEG
NAAR HET HERSTEL
Europa lijkt intussen in een vooralsnog re-
latief lichte recessie te zijn terechtgekomen,
met belangrijke regionale verschillen tussen
de perifere landen (waar een krimp van zon
2% wordt verwacht in Itali en Spanje, en
tot 5% in Griekenland) en de kern (met een
nulgroei of lichte recessie in Frankrijk, Ne-
derland en ons land, en waarschijnlijk nog
een licht positieve groei in Duitsland). Deze
recessie en de blijvende regionale verschillen
zullen de taak van de overheden er niet op
vergemakkelijken. Sociale en politieke span-
ningen zullen op de achtergrond aanwezig
blijven.
De vele extra liquiditeiten die in het systeem
werden gepompt, houden net als in de VS
de kortere rentetarieven op een kunstmatig
laag peil. Het vooruitzicht dat dit ook in Eu-
ropa nog lange tijd het geval zal zijn, dreef
de obligatiebeleggers dan ook steeds verder
op de looptijden- en kredietcurves, waardoor
ook bij ons de rentevergoeding op obligaties
in de overgrote meerderheid van de gevallen
onder het infatietempo is terechtgekomen.
Men kan zich terecht afvragen of deze situ-
atie, indien ze te lang blijft bestaan, niet tot
nieuwe scheeftrekkingen in het economisch
systeem zal leiden.
Maar dit lijkt het risico dat de beleidsmakers
er op dit ogenblik moeten bijnemen: volledig
klem gezet door de imploderende marktsitu-
atie hadden ze immers nog weinig andere
keuze dan het systeem onder een liquiditeits-
vloed te bedelven, die tenminste de vlotte f-
nancierbaarheid van de tekorten aan redelij-
ke rentevoeten vrijwaarde. Wellicht halen de
politici, gered door het openen van de mo-
netaire spuigaten, intussen opgelucht adem.
Maar ze moeten goed beseffen dat Draghi
de fundamentele problemen niet voor hen
heeft opgelost. Hij heeft de politici enkel
tijd gekocht om die op een meer adequate
manier te bestrijden, een verantwoordelijk-
heid die ze nu dringend dienen op te nemen.
BEURS. De financile markten kregen gelijk. NIcoLAS SARKozY. verwikkeld in een moeizame verkiezingsstrijd. RoME, DUITS-ITALIAANS ovERLEG. Angela merkel en
mario monti zijn steeds meer on speaking terms.
vOOrLOpIG
WOrDEN WE
GEhOLpEN DOOr
EEN WErELD-
cONJuNctuur
DIE, hOEWEL
vErZWAkkEND,
NOG stEEDs
GrOEI vErtOONt.
bEGrOtINGstEkOrtEN EN hErfINANcIErINGsNOOD IN 2012
%of GDP
Maturing debt* Budget defcit Total
(a) (b) (a+b)
billion (national currency)
Maturing debt* Budget defcit Total
(a) (b) (a+b)
United States 22,4 7,9 30,4 3476,3 1227,9 4704,2
Germany 9,4 1,1 10,5 246,2 28,8 274,9
France 16,2 4,6 20,8 331,3 94,7 426,0
Italy 21,1 2,4 23,5 342,1 38,2 380,3
Spain 15,4 5,2 20,6 171,8 57,6 229,4
Netherlands 13,2 2,8 16,0 82,5 17,5 100,0
Belgium 18,9 3,4 22,2 73,5 13,1 86,5
Greece** 9,6 6,9 16,5 20,8 14,9 35,8
Finland 8,7 -0,3 8,3 17,5 -0,7 16,8
Portugal 17,9 4,5 22,3 30,4 7,7 38,1
Ireland 5,3 8,6 13,9 8,6 13,8 22,4
United Kingdom 7,6 7,0 14,7 122,5 112,4 234,9
Sweden 4,9 -1,3 3,6 27,2 -7,4 20,8
Canada 15,4 3,2 18,6 273,4 56,6 330,0
Australia 3,2 1,9 5,1 48,7 27,9 76,6
Japan 49,5 9,1 58,6 236519 43680 280199
Weighted average 21,5 6,1 27,6 - - -
* redemptions of bonds and bills - ** assurring implementation of the PSI under the EU/MF rescue package
FINANCILE KRONIEK
|
MACRO-ECONOMIE
Nous slectionnons pour vous le meilleur de l`immobilier Franais
www.thebestforyou.be - Tel 02 385 20 75
Mribel / Savoie / Les 3 Valles
Laatste investeringsopportuniteit in een nieuwe residentie in Mribel
1 chalet met 6 appartementen
Op 2 minuten te voet van het centrum Mribel
Afwerking van hoge standing (open haard, ...)
In het hart van het grootste skigebied ter wereld
Appartementen met grote volumes
We selecteren voor u
de mooiste vastgoedprojecten in Frankrijk.
Tignes - St-Martin de Belleville - Vallandry - Chtel - Les Gets ...
Grimaud - Beauvallon - Ste-Maxime - Antibes - Cannes ...
www.thebestforyou.be - Tel 02 385 20 75
van 600.000 tot 1.510.000 Btw. incl.
Wimereux / Opaalkust / slechts 2u30 van Brussel
Laatste opportuniteiten om te investeren in Les Dunes du Golf
Zicht op zee en op de Golf 18holes van Wimereux
Belgische bouwpromotor
Volledig omheind en beveiligd
Tennisbaan
Reeds gebouwd
van 150.000 tot 700.000 Btw. incl.
Biot / Alpes Maritimes / slechts 15 min van Nice
Prachtig project van moderne villa`s gelegen op een groene helling
Tussen Cannes en Nice
Villa`s van 4 tot 5 slaapkamers van 180 tot 199 m2 bewoonbaar
Gelegen op een terrein van 3ha waarvan 1/3 beschermd bosgebied
Afwerking van hoge standing
Respecteert de strenge normen qua energiezuinigheid
van 829.000 tot 1.066.000 Btw. incl.
Maar intussen beseft men in de meeste lan-
den nu wel dat er geen alternatief is voor
de hervormingen. Vaak wordt trouwens als
grootste gevaar van de ultrastimulerende mo-
netaire politiek vermeld dat dit de druk van
de politieke wereld weghaalt om de nood-
zakelijke hervormingen door te voeren! Het
besef dat juist deze accommoderende politiek
ons de nodige tijd koopt om de noodzake-
lijke hervormingen door te voeren en dat dit
wellicht de laatste kans is die we hiertoe zul-
len krijgen, is essentieel.
Voorlopig worden we geholpen door een we-
reldconjunctuur die, hoewel verzwakkend,
nog steeds de nodige groei vertoont. De
gevreesde harde landing in China is er niet
gekomen en de teruglopende infatie liet ook
daar ruimte om het monetair beleid wat te
versoepelen. Toch worstelt ook dit land met
een aantal interne problemen. Ook het her-
stel in de VS is voorlopig positief, al lijken
ook hier de moeilijke keuzes nog te moeten
worden gemaakt. Tenslotte is er de gespan-
nen situatie op de oliemarkten, die als een
zwaard van Damocles boven de wereldeco-
nomie blijft hangen. Een plotse en scherpe
stijging van de olieprijs zou inderdaad een
lelijke streep door het ganse herstelscenario
kunnen betekenen
Maar al lijkt de scherpe angel wat uit de
crisis verdwenen, verdronken in de liqui-
diteitsvloed van de ECB, toch is de situatie
nog steeds ver van opgelost. Is de crisis niet
meer zo acuut, dan is hij nu wel chronisch
geworden. De taak die voor ons ligt, blijft
dus uiterst precair. Het is zeker positief dat er
een meer evenwichtige beleidsmix wordt ge-
hanteerd bij de bestrijding van de crisis, maar
de nieuwe maatregelen zullen de nodige tijd
vergen alvorens hun effect te sorteren en
kunnen op korte termijn zelfs tot een ver-
slechtering van de situatie leiden.
BEIJING, HOSTESSENOP HET PARTIJCONGRES. Dankzij China behoudt de wereldeconomie allicht
enige groeidynamiek.
BENZINESTATIONINMIDDLEFIELD, OHIO. Trekt de olieprijs een streep door het herstelscenario?
IS DE CRISIS NIET
MEER ZO ACUUT,
DAN IS HIJ NU
WEL CHRONISCH
GEWORDEN.
DE NIEUWE
MAATREGELEN
ZULLEN TIJD
VERGEN
ALVORENS EFFECT
TE SORTEREN.
SECToRALE ANALYSE
|
GEZONDhEIDsZOrG GEZONDhEIDsZOrG
|
SECToRALE ANALYSE
Het gewicht van de
gezondheidszorgsector
is zeker niet te verwaarlo-
zen in het merendeel van
de belangrijkste beurs-
indexen. De sector verte-
genwoordigt iets meer
dan 10% in de Europese DJ
Stoxx 600, maar ook in de
Amerikaanse S&P 500 en in
de wereldwijde MSCI
World (sectorcomponent
Healthcare). Rekening
houdend met zijn belang
en zijn performance-
potentieel kan de beleg-
ger er in principe niet om-
heen om een minimum in
deze sector te beleggen.
Op uW GEZoNDHEID
HoE BELEGGEN IN AANDELEN UIT
DE GEzoNDHEIDSzoRGSEcToR ?
fOtOs rOULArTA / rEPOrTErS AGEnCY - IMAGE GLOBE
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
29
rofessionele beleggers delen de
mening dat het een zeer uitge-
breide en complexe sector betreft
waarin risicos niet ontbreken.
Wanneer we willen beleggen,
worden we geconfronteerd met talrijke mo-
gelijkheden : op welke beurs gaan we beleg-
gen? In Europa, Amerika of ergens anders?
Voor welke bedrijfsomvang opteren we, of
het nu in termen van beurskapitalisatie, om-
zetcijfer of maturiteit van de portefeuille van
gecommercialiseerde producten en/of van
producten in ontwikkeling is? Dit alles hangt
hoofdzakelijk af van het risico dat een erva-
ren belegger wil nemen.
Aangezien het onbetwistbaar over een zeer
uitgebreide sector gaat, hebben de profes-
sionele beheerders ervoor gekozen om deze
industrie in verschillende subsectoren in te
delen. In de praktijk houdt men zich aan de
GICS-classifcatie (Global Industry Classif-
cation Standards) die vier grote subsectoren
onderscheidt : de farmaceutische bedrijven,
de biotechnologische bedrijven, de specia-
listen in medische uitrustingsgoederen en
materiaal, en de aan de gezondheidszorg
gerelateerde dienstenleveranciers. Fondsen
samengesteld uit aandelen uit de gezond-
heidszorgsector gebruiken vaak als referentie-
index de MSCI World Healthcare index, die
deze vier subsectoren omvat met een we-
ging van 65,2% (farmaceutische bedrijven),
14,0% (medische uitrustingsgoederen en
materiaal), 12,7% (aan de gezondheidszorg
gerelateerde dienstenleveranciers) en 8,1%
(biotechnologie). Deze respectieve wegingen
worden door MSCI bepaald op basis van
aangepaste beurskapitalisaties.
DE TE VoLGEN STAppEN
Een streng beleggingsproces is gebaseerd op
drie pijlers : ten eerste, een fundamentele
analyse van de industrie in haar geheel. Ten
tweede, een studie van de fundamenten van
de bedrijven die in de sector actief zijn ten-
einde de bedrijven te selecteren die in staat
zijn om de belegger een bovengemiddeld po-
tentieel te bieden, rekening houdend met het
gelopen risisco. En tot slot, een portefeuille-
samenstelling op basis van een bottom-up
(of transversale) benadering.
Voor een professionele beheerder vormt
een grondige analyse van de industrie het
vertrekpunt van het beleggingsproces. Op
basis hiervan zal hij keuzes maken omtrent
de subsectoren die de voorkeur moeten ge-
nieten. Een actieve beheerder gaat het do-
minante segment van de farmaceutische be-
drijven (reuzen zoals Pfzer, Roche, Novartis,
Sanof, GSK, ) structureel onderwegen om
de drie andere subsectoren te overwegen. Er
wordt een systematische evaluatie uitgevoerd
op basis van verschillende bepalende crite-
ria, zoals de dynamiek en de structuur van
de industrie, de evolutie van de politieke en
reglementaire omgeving en de gevolgen er-
van voor de industrie, de groeivectoren en de
structurele tendensen inzake rentabiliteit en
relatieve waardering. In de praktijk wordt elk
subsegment van deze industrie geanalyseerd
aan de hand van een onderzoek van funda-
mentele gegevens, contacten met talrijke be-
drijfsverantwoordelijken en gesprekken met
erkende specialisten uit de desbetreffende
activiteitstak.
De tweede stap bestaat uit een fundamen-
tele analyse van de bedrijven met als doel
om hun winstpotentieel zo goed mogelijk in
te schatten en te bepalen of de risico-rende-
mentverhouding van deze waarden aantrek-
kelijk is of niet. Zo moet de belegger voor
elk bedrijf dat producten commercialiseert,
een grondige analyse uitvoeren van de por-
tefeuille van bestaande producten, evenals
van de portefeuille van producten die nog
in de ontwikkelingsfase zitten teneinde het
potentieel in termen van toekomstige ver-
kopen te beoordelen. Een ernstige aanpak
bestaat erin om voor producten in de ont-
wikkelingsfase een inschatting te maken van
de voordelen op therapeutisch vlak in ver-
gelijking met de reeds op de markt beschik-
bare geneesmiddelen. Dit gebeurt door de
klinische studies te evalueren en de gegevens
ervan te interpreteren zowel op het vlak van
therapeutische doeltreffendheid als op het
vlak van bijwerkingen of andere risicos, van
toedieningswijze van het product, van anti-
cipering op mogelijke beperkingen opgelegd
door de controleautoriteit ... Kortom, door
elk element in aanmerking te nemen dat een
toekomstige impact zou kunnen hebben op
het omzetcijfer. Wat de reeds gecommerciali-
seerde geneesmiddelen betreft, moet men het
aanvaardingsniveau opvolgen, met andere
HEALTHcARE. De belegger kan er in principe niet omheen omeen minimumin deze sector te beleggen.
Op LANGE tErmIJN
LAAt EEN ActIEf EN
GEDIvErsIfIEErD
bEhEEr OvEr
DE GEZONDhEIDs-
ZOrGsEctOr tOE
Om EEN cONstANtE
pErfOrmANcE tE
bEhALEN.
P
MarC
ernaeLsteen,
Head of equities,
Puilaetco Dewaay.
SECToRALE ANALYSE
|
GEZONDhEIDsZOrG GEZONDhEIDsZOrG
|
SECToRALE ANALYSE
male impact van de patent cliff (afbrokke-
ling van de verkopen ingevolge het verstrijken
van de patenten) worden, maar eveneens dat
van andere negatieve gevolgen zoals de bud-
getverminderingen voor de terugbetaling van
geneesmiddelen die een druk op de inkom-
sten zullen veroorzaken. Deze effecten zouden
ten dele moeten worden gecompenseerd door
kostenbesparingen, een groei van de verkopen
in de opkomende landen en de commerciali-
sering van nieuwe geneesmiddelen onder im-
puls van een verhoogde productiviteit inzake
R&D (Research & Development).
Vanaf 2013 en in de volgende jaren zou de
winst opnieuw een gemiddeld groeiritme
van 6% - 7% per jaar moeten registreren. De
meeste grote farmabedrijven zijn momenteel
behoorlijk gewaardeerd ... met uitzonde-
ring van enkele bedrijven die weinig of niet
blootgesteld zijn aan de problematiek van de
patent cliff , zoals Novo Nordisk (leider in
het domein van diabetes) of UCB Pharma,
waarvoor de analisten een winstgroei ver-
wachten die twee maal zo hoog ligt als voor
de anderen. Maar deze anticipering zit reeds
in de huidige waardering vervat.
Wat betreft de vooruitzichten voor de bio-
technologiesector, die grotendeels gedo-
mineerd wordt door bedrijven die op de
Amerikaanse beurzen noteren, wordt echte
innovatie door de beleggers gewaardeerd.
Dat betekent dat stock picking essentieel
is om een overperformance te registreren.
Voor dit meer risicovolle segment biedt 2012
evenveel uitdagingen als opportuniteiten.
Bronnen van bezorgdheid zijn, net zoals voor
de industrie in het algemeen, de bezuini-
gingsmaatregelen die de terugbetaling door
de autoriteiten en dus de verkoopprijs kun-
nen beteugelen. Maar ook de opkomst van
biosimilaire geneesmiddelen (een vorm van
generische geneesmiddelen) in de Verenigde
Staten en, over het geheel genomen, lichtjes
gematigdere groeiverwachtingen dan in het
verleden zijn pijnpunten. Bij de meer posi-
tieve aspecten voor dit jaar vermelden we het
vooruitzicht van fusies-acquisities en, in de
Verenigde Staten, het verkiezingsjaar dat de
doorvoering van strengere bezuinigingsmaat-
regelen zeker zal uitstellen. Wat de vooruit-
zichten voor de biotechnologiesector betreft,
rekenen de analisten gemiddeld op een ver-
koopgroei van bijna 10% en een winstgroei
woorden op de hoogte zijn van het markt-
aandeel, de klinische opvolgingsstudies, ...
Rekening houdend met een ongelijke risico-
spreiding afhankelijk van het commerciali-
seringsstadium wordt elk bedrijf beschouwd
als een portefeuille van producten in ontwik-
keling en gecommercialiseerde producten
waaraan waarschijnlijke inkomsten worden
toegekend. Dit heeft niet alleen een impact
op de schatting van het verwachte omzetcij-
fer, maar eveneens op de operationele kosten
van een farmaceutisch bedrijf, waaronder de
kosten voor Research & Development
(R&D), voor commercialisering en marke-
ting, ...
Een waarde wordt dus gekocht op basis van
een sterk signaal en een overtuiging dat zo-
wel de fundamentele tendensen van de on-
derneming als die van haar sector voldoende
solide zijn, met een vooruitzicht van instand-
houding of een reel verbeteringspotentieel.
In dit laatste geval is er een duidelijk signaal
nodig dat de risico-rendementverhouding
gunstig evolueert. Dit oordeel wordt ge-
vormd op basis van concrete resultaten of een
positieve opinie over klinische resultaten of
een goedkeuring door de controleautoriteit.
Er zijn eveneens concrete tekenen nodig die
een versnelling van de winstgroei aantonen,
evenals voldoende vertrouwen in het op-
waartse potentieel van zowel het omzetcijfer
als de winst.
BALANS EN VooRUITZICHTEN
2011 was, over het algemeen, een jaar van
povere rendementen voor beleggers in risi-
covolle activa zoals aandelen. Ondanks deze
ongunstige context is de gezondheidszorgsec-
tor erin geslaagd om het beter te doen dan
andere sectoren. Dat is de defensieve kant
van de sector die gespeeld heeft, grotendeels
dankzij de farmawaarden met een grote kapi-
talisatie omwille van hun hoge dividendren-
dement en aantrekkelijke waardering. Het
zijn deze kenmerken die de beleggers vooral
in het vizier hadden en, paradoxaal genoeg,
minder de respectieve pijplijnen van nieuwe
geneesmiddelen.

In 2012 zou voor de grote kapitalisaties de
geneesmiddelenpijplijn echter opnieuw op de
voorgrond kunnen treden. Voor deze bedrij-
ven zal dit jaar niet alleen het jaar van maxi-
DE fOcus mOEt
WOrDEN GELEGD
Op tEchNOLOGIEN
DIE DE cLINtEN
EEN rELE
kLINIschE EN
EcONOmIschE
WAArDE bIEDEN.
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
31
DE vIER GRoTE SUBSEcToREN. De farmaceutische bedrijven, de biotechnologische bedrijven, de specialisten in medische
uitrustingsgoederen en materiaal, en de aan de gezondheidszorg gerelateerde dienstenleveranciers.
vOOr 2012
vErWAchtEN WE DE
cOmmErcIALIsErING
vAN NIEuWE
GENEEsmIDDELEN
ONDEr ImpuLs vAN
EEN vErhOOGDE
prODuctIvItEIt
INZAkE r&D.
SECToRALE ANALYSE
|
GEZONDhEIDsZOrG
van meer dan 20%. De waarderingen zijn
nog niet overdreven, hoewel ze door recen-
te acquisities (zoals het bod van Roche op
Illumina Inc. voor meer dan 5 miljard USD)
de hoogte ingestuwd werden.
Voor de waarden gespecialiseerd in medische
technologie zouden de moeilijkere economi-
sche omstandigheden in de westerse landen
verder op de vraag kunnen wegen. De focus
moet worden gelegd op technologien die de
clinten een rele klinische en economische
waarde bieden.
In de sector van de medische diensten is
er nog steeds een structurele tendens naar
nieuwe medische centra van hoogstaande
kwaliteit in tal van opkomende landen,
met name in Zuidoost-Azi, waar de vraag
ondersteund wordt door de opkomst van
een middenklasse die hunkert naar het
westerse ziekenhuiszorgmodel en door het
medisch toerisme dat typisch is voor som-
mige landen.
BELEGGEN VIA
EEN GESpECIALISEERD FoNDS
Over de voorbije tien jaar registreerde de sec-
torindex MSCI World Healthcare in USD
een geannualiseerde performance van 3,6%,
wat in de lijn ligt van die van de wereldwijde
beursindex MSCI World, die alle sectoren
en geografsche zones in aanmerking neemt.
Sinds zijn lancering in april 2001 liet het
fonds BGF World Healthscience Fund van
de beheerder Blackrock een overperformance
optekenen ten opzichte van de referentie-
sectorindex.
Het wordt voor de belegger steeds moeilijker
om gedecorreleerde activaklassen te ontwa-
ren. Dat is een echte uitdaging inzake risi-
cobeheer. Binnen de activaklasse van de aan-
delen laat een actief en gediversifeerd beheer
over de gezondheidszorgsector toe om een
constante performance te behalen. Door te
kiezen voor een fonds zoals het BGF World
Healthscience Fund zorgt men voor een uit-
stekende diversifcatie en dus een beter be-
heer van de risicos in deze sector.
UcB, JAARRESULTATEN. Grotere winstgroei.
vANAf 2013 ZOu
DE WINst OpNIEuW
EEN GEmIDDELD
GrOEIrItmE vAN
6 7% pEr JAAr
mOEtEN
rEGIstrErEN.
art expo ARNE QUINZE + BERNAR VENET
Natinlaan 215 / only Knokke - Belgi / +32 50 622 633 / www.rrinterieur.be / open every (Sun)day / closed on Wednesday
Knokke est. 2000
RR interior concepts
c
a
y
m
a
n

APP-ScANNING. beantwoordt dit product aan een belangrijke behoefte van de consumenten?
hEt WONDEr vAN DE
TECHNoLoGIE
HoE DE JUISTE KEUzE MAKEN IN DE TEcHNoLoGIESEcToR ?
n de technologiesector bepalen meer-
dere elementen of een waarde meer
kans heeft om zich te onderscheiden
en op lange termijn een positieve
beursperformance neer te zetten.
In de eerste plaats moet voorrang worden
gegeven aan waarden met een reel orga-
nisch groeipotentieel op middellange ter-
mijn. Daarvoor moeten de volgende vragen
worden gesteld: beantwoordt het door de
onderneming aangeboden product aan een
belangrijke behoefte van de consumenten?
Hoelang duurt het vooraleer de investering
in de ontwikkeling van het product winstge-
vend wordt voor de onderneming? Wat is de
aannemingsprijs (of de overschakelings-
prijs om van de oude technologie naar de
nieuwe over te stappen) die de consumenten
voor deze technologie betalen? Investeert de
onderneming in toekomstgerichte technolo-
gien?
Vervolgens moet men zich ervan vergewissen
dat de door de onderneming ontwikkelde
technologie solide toegangsdrempels heeft.
Met andere woorden: men moet er zeker van
zijn dat een concurrerende onderneming die
dezelfde technologie zou willen produceren,
met bepaalde obstakels zal worden gecon-
fronteerd om zich op die markt te lanceren.
Er bestaan allerhande drempels die te maken
hebben met ofwel de technologie, de om-
vang, het merk, de distributiekanalen,
Het moeten sterke en duurzame drempels
zijn. Er moet dus worden nagegaan wat het
bedrijfsmanagement doet om die drempels
op lange termijn te behouden en zelfs te ver-
sterken.
Bovendien moet er ook niet worden belegd
in een waarde die te duur zou zijn. Bij de
analyse is het een absolute must om de waar-
dering van een onderneming te vergelijken
met de historiek ervan en met die van gelijk-
aardige bedrijven in dezelfde sector.
Als laatste moeten ook bepaalde elementen
in de balans van de onderneming worden
gecontroleerd, zoals de schuldenlast, de cash-
fow die de onderneming jaar na jaar gene-
reert en wat ze ermee doet: uitkering aan de
aandeelhouders en/of herbenutting in exter-
ne groeioperaties (acquisities).
AppLE: oNZE FAVoRIET
Vanuit deze visie zijn Apple, IBM, SAP, EVS
en Gemalto onze favoriete waarden.
Zoals u weet, is Apple een van de grootste
producenten van consumentencomputers en
elektronica. Dat leiderschap is te danken aan
de toegangsdrempels die werden gecreerd
via iTunes (multimediabibliotheek) en de
AppStore (downloadplatform voor toepas-
singen). Daarenboven domineert de onder-
neming de markt van de tablet-PCs (iPad).
Voor het langetermijnpotentieel van Apple
bestaan talrijke groeipolen: de lancering van
de iPad 3 in maart jongstleden, gevolgd door
de iPhone 5 in september.
Er doen al maandenlang eveneens geruchten
de ronde over de lancering van een smart
TV (die waarschijnlijk niet vr 2013 op de
markt zal worden gebracht), de logische uit-
I
Net zoals de meeste
sectoren kende de techno-
logiesector in zijn geheel
in 2011 een negatieve
beursperformance. Toch
was het door een zorgvul-
dige stock-picking, dank-
zij een grondige analyse
van vooraf geselecteerde
waarden, niettemin
mogelijk om het voorbije
jaar een positieve perfor-
mance te registreren.
SECToRALE ANALYSE
|
tEchNOLOGIEWAArDEN
breiding van de bestaande Apple-producten,
met een iOS- besturingssysteem, een toegang
tot de AppStore en de iPhone/iPad die als af-
standsbediening kan worden gebruikt.
Apple blijft ook verder uitbreiden in China,
wat gunstig is voor de verkoop van iPhones
in die regio. Een ander positief punt: op
korte-middellange termijn zou er een nieuwe
generatie computers (Mac) komen.
De onderneming heeft overigens een indruk-
wekkend cashbedrag opgebouwd: meer dan
100 miljard dollar! De beurs verwacht dat de
onderneming zal bekendmaken hoe ze die
cash zal gebruiken: een grote overname of
het opnieuw invoeren van een dividenduit-
keringsbeleid.
Niettegenstaande de beurskoers van Apple op
een jaar tijd met 45% is gestegen tot boven
500 USD per aandeel, heeft het aandeel nog
altijd stijgingspotentieel op middellange ter-
mijn. Ondanks deze mooie koersklim blijft
het aandeel inderdaad relatief goedkoop met
een koers-winstverhouding van 10x.
In 2011 steeg de omzet op een jaar tijd met
73%, tegenover 116% voor de winst per aan-
deel. De beurskoers stijgt duidelijk minder
snel dan de winst, wat dus betekent dat het
aandeel goedkoper wordt!
Apple is dus een onderneming in volle groei,
met een leiderspositie op sommige van haar
markten, rele voordelen tegenover haar con-
currenten en ze wordt momenteel tegen een
redelijke beurskoers verhandeld.
NIET TE VERGETEN: IBM EN SAp
Parallel zijn IBM en SAP twee tamelijk ge-
lijksoortige ondernemingen: de ene is Ameri-
kaans, de andere Europees.
IBM deed het ook goed in 2011 met resul-
taten die de doelstellingen van de onderne-
ming en de marktverwachtingen lichtjes
overtroffen. De operationele marge is voor
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
sanDrine de
MOerLOOse,
Financial analyst,
Puilaetco Dewaay.
het achtste jaar op rij verbeterd en de winst
per aandeel gaat voor het negende jaar op rij
met meer dan 10% vooruit.
Die resultaten werden gerealiseerd dankzij de
twee hoofdactiviteiten van de onderneming:
diensten en software, waarnaar de vraag on-
danks een wereldwijde vertraging blijft be-
staan. Anderzijds heeft de aanwezigheid van
IBM in Zuidoost-Azi en in de Verenigde
Staten (respectievelijk 25% en 45% van de
omzet in 2011) ervoor gezorgd dat de onder-
neming niet te erg onder de Europese crisis
heeft geleden.
Tot slot koopt IBM al jarenlang regelmatig
eigen aandelen terug: op 15 jaar tijd is het
aantal aandelen in omloop gehalveerd, wat
de winst per aandeel verhoogt. Zelfs Warren
Buffet, die nochtans altijd had beweerd dat
hij nooit technologiewaarden zou kopen,
verwierf onlangs een groot pakket aandelen
van IBM voor een bedrag van 10 miljard dol-
lar. Hij liet zich verleiden door de continue
dividendgroei en het aandeleninkooppro-
gramma!
Voor 2012 ambieert IBM goede resultaten
en de onderneming rekent op een winstgroei
van minstens 10%.
SAP van zijn kant publiceerde in 2011 de
beste resultaten in zijn 40-jarig bestaan. De
Duitse onderneming bracht verschillende
nieuwigheden op de markt zoals HANA, een
softwareprogramma dat een enorm aantal
gegevens in real time kan verwerken en de
resultaten onmiddellijk weergeeft, en oplos-
singen voor gegevensverwerking op smart-
phones en tablets.
Dankzij deze strategie van innovaties en een
groeiend marktaandeel presteerde SAP beter
dan zijn concurrenten in een moeilijke
macro-economische omgeving.
Net zoals IBM zou SAP een goed jaar 2012
moeten realiseren met een 10%-omzetgroei.
oF NoG: EVS EN GEMALTo
2011 viel tegen alle verwachtingen in beter
dan verwacht uit voor EVS, hoewel er geen
sportevenementen waren. De omzet is verge-
lijkbaar met die van 2010.
Na een aantal consolidatiejaren in de sector
investeren de ondernemingen die gespeciali-
seerd zijn in de uitrusting van regiewagens
de klanten van EVS nu opnieuw in nieuwe
technologien zoals de XT3-server in het
vooruitzicht van een jaar 2012 met talrijke
sportactiviteiten.
EVS blijft ook verder diversifren in studios.
Die activiteit is minder cyclisch dan de regie-
wagens, maar door de conjunctuur bleef de
verhoopte groei vorig jaar uit.
Anderzijds heeft het orderboek, onder impuls
van de grote sportevenementen, momenteel
een recordniveau bereikt. Het management
verwacht dan ook een goede eerste jaarhelft
2012. Vervolgens kan de activiteit naar het
einde van het jaar toe vertragen.
Gemalto heeft nog geen resultaten voor het
jaar 2011 gepubliceerd. Daar slechts 15%
van de verkopen rechtstreeks gekoppeld is
aan de economische cyclus, heeft de onder-
neming een defensief profel en verwachten
we resultaten die in de lijn van de consensus
liggen. De andere troeven van Gemalto zijn
een goed gediversifeerde klantenportefeuille,
een ruime geografsche aanwezigheid, be-
langrijke toegangsdrempels en een gezonde
balans.
Bovendien heeft Gemalto de voorbije
maanden verschillende contracten gesloten
voor contactvrije betaalkaarten (Brazili,
Saoedi-Arabi, Frankrijk) en het beveiligen
van mobiele handelsplatforms (Verenigde
Staten), het hernieuwen van elektronische
identiteitskaarten (Oman), het leveren van
SIM-kaarten met inbegrip van de NFC-ser-
vice (Near-Field Communication waarmee
mobiele betalingen zonder contact met een
terminal kunnen gebeuren) aan een Japanse
operator, ...
Daarenboven ondersteunt Mastercard, na
Visa, de EMV-overgang in de Verenigde Sta-
ten met kaarten met een dubbele interface
(contact en zonder contact). Gemalto zou
tijdens de komende jaren moeten profteren
van deze migratie.
Dankzij haar positionering in de sector en
haar knowhow bezit Gemalto dus de kwali-
teiten om op lange termijn te slagen in de
vier afdelingen van haar activiteit van be-
veiligde chips en Trusted Service Manage-
ment (dienst die de veiligheid van de NFC-
toepassing beheert).
SAP. Een innovatieve strategie. IBM. Diensten en software.
tEchNOLOGIEWAArDEN
|
SECToRALE ANALYSE
cONcLusIE
fOcus Op DE cONcurrENtIE-
vOOrDELEN
beleggenintechnologiewaardenheeft ons eens te meer bewezendat dergelijke beleg-
gingen, zelfs al bieden de It-waarden geen dividenden, een positief rendement opleve-
ren dankzij de beursperformance.
We blijven dus positief over deze sector, maar raden een zorgvuldige stock-picking
aan om waarden te selecteren met een groeipotentieel dat boven het sectorgemid-
delde ligt, zoals Apple, Ibm, sAp, Evs en Gemalto.
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
AppLE bLIJft EEN
ONDErNEmING
mEt rELE
vOOrDELEN
tEN OpZIchtE
vAN DE
cONcurrENtIE.
APPLE. Een onderneming in volle groei.
SECToRALE ANALYSE
|
tEchNOLOGIEWAArDEN
SECToRALE ANALYSE
|
DE OpkOmENDE LANDEN DE OpkOmENDE LANDEN
|
SECToRALE ANALYSE
|

De opkomende markten
zijn vandaag een echte
opsteker voor de luxe-
sector en de sector van
de courante consumptie-
goederen; een manier om
het gebrek aan groei in de
ontwikkelde landen op te
vangen. Deze toenemen-
de groei weerspiegelt
een middenklasse van
consumenten van wie
de koopkracht
mettertijd stijgt.
Op DE GRoEI
DE OpkOmENDE LANDEN
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
39
en zegt vaak dat de BRIC-
landen (Brazili, Rusland,
India en China) als belang-
rijke producenten en con-
sumenten een doorslag-
gevende invloed hebben bij de bepaling van
het ritme, de richting en de levensvatbaar-
heid van de wereldwijde economische groei.
Als we de vooruitzichten mogen geloven die
in februari door een fondsenbeheerder bij
Franklin Templeton werden gegeven, zouden
de opkomende economien hun traject van
snelle groei moeten voortzetten. Het traject
van de ontwikkelde landen zal waarschijnlijk
gematigder zijn, aangezien ze de excessen van
de fnancile sector zullen blijven betalen en
de gevolgen van de overheidsschuldencrisis
zullen blijven ondergaan.
Gedreven door de stijging van de binnen-
landse consumptie en door de infrastruc-
tuuruitgaven, registreren de opkomende lan-
den de beste groeipercentages. Vandaag lijkt
deze tendens structureel, des te meer daar ze
momenteel profteert van het economisch
herstel in de Verenigde Staten en dus van de
opleving van hun import.
AZI LACHT HEN ToE
Tal van voorbeelden zijn te vinden in de sec-
tor van de consumptiegoederen. Onlangs
verhoogde Pernod Ricard zijn operationele
groeidoelstelling dankzij de dynamiek van de
opkomende landen: Azi blijft de groeimo-
tor van de groep (goed voor ongeveer 40%
van de verkopen, hoofdzakelijk in China en
India). Pernod bezit er, als de nummer 2, een
marktaandeel van 40% in het cognacseg-
ment.
Met zijn marktaandeel van 70% in Brazili
heeft AB InBev veel beleggers kunnen verlei-
den. De Belgisch-Braziliaanse brouwer houdt
het daar trouwens niet bij, aangezien hij
beetje bij beetje terrein tracht te winnen in
China. Deze markt is zeer moeilijk te verove-
ren, maar zijn inspanningen zouden er, op
termijn, zeker vruchten kunnen afwerpen.
In het voedingssegment heeft Danone het
slim aangepakt, nogmaals hoofdzakelijk
dankzij de opkomende landen waar de groep
de helft van haar verkopen realiseert. Danone
bezit er een niet te verwaarlozen potentieel,
vooral voor zijn melkproducten, waarvoor
Azi nog een enorme onaangeboorde markt
is. Nestl blijft op koers om zijn doelstelling
tegen 2020 te bereiken (50% van zijn verko-
pen in de opkomende landen). Zijn recente
acquisities in China (Hsu Fu Chi en Yinlu
Foods) geven blijk van zijn vastberadenheid.
ooK DE LUXESECToR IS
VERHEUGD
Wat de luxeproducenten betreft, kan men
alleen maar vaststellen dat Swatch een record-
omzetcijfer over het jaar 2011 gepubliceerd
heeft (CHF 7 miljard, ofwel een groei van
+21,7%). Dit werd eveneens gestuwd door
Azi (meer dan 50% van de verkopen, zon-
der Japan), waar de vraag naar zijn luxemer-
ken explodeert. LVMH blijft goed georin-
teerd in China, met een leiderspositie in het
cognacsegment (net voor Pernod) via zijn
merk Mot Hennessy.
En nog, volgens Jean-Paul Agon, de top-
man van lOral, zullen de nieuwe markten
in 2012 voor de eerste keer de belangrijkste
geografsche zone van de groep zijn, met ver-
kopen van circa 40%. Dit in tegenstelling tot
twintig jaar geleden, toen ze slechts 8% van
het omzetcijfer vertegenwoordigden.
Alles wijst erop dat de opkomende markten
dit jaar, meer dan ooit, een groeipool zouden
kunnen zijn. Volgens de laatste voorspel-
lingen van het IMF zou hun groei in 2012
4% hoger moeten liggen dan die van de ont-
wikkelde landen (5,4% voor de opkomende
markten ten opzichte van 1,2% voor de ont-
wikkelde). Terwijl de ontwikkelde landen
vandaag minder ruimte voor herstel hebben,
kunnen de opkomende landen nog heel hun
arsenaal ontplooien om de groei opnieuw aan
te zwengelen na een langdurige periode van
monetaire verstrakking tegen de infatiespan-
ningen, die meer bepaald te wijten zijn aan
de sterke klim van de grondstoffenprijzen.
Ook al was China onlangs de schrik van de
markten, de meerderheid van de analisten
rekent vandaag op een zachte landing met
een groei van rond de 8% (ten opzichte van
9,1% in 2011). De lichte conjunctuurverbe-
tering in de Verenigde Staten zou de nega-
tieve weerslag van de Europese crisis op de
Chinese export immers moeten afzwakken.
BRAzILI, So PAULo FASHIoNWEEK. De brIc-landen nemen een groeiende positie in de modemarkt in.
AB INBEv INcHINA. Een moeilijke markt om te
veroveren, maar waar de inspanningen op termijn
vruchten kunnen afwerpen.
De opkomende
landen kunnen nog
heel hun arsenaal
ontplooien om de
groei opnieuw aan
te zwengelen.
GWenaLLe de viLLe
de GOYet,
Financial analyst,
Puilaetco Dewaay.
M
oNZE DIENSTEN
|
hOmE fuNDs hOmE fuNDs
|
oNZE DIENSTEN
In ons beperkte, maar
performante gamma van
Puilaetco Dewaay-
fondsen is het comparti-
ment PLDW Small & Mid
Cap Europe een interes-
sant instrument om in de
huidige marktomgeving
in portefeuille te hebben.
fOtOs rOULArTA/THInKSTOCK
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
41
ls, volgens onze analyse, de
markt op goede weg is om uit
de recessiefase te geraken, welke
beleggingsthemas moeten dan
de voorkeur krijgen?
DE KLEINE EN MIDDELGRoTE
KApITALISATIES pRESTEREN
BETER
Volgens een interessante analyse van Merrill
Lynch die zich op historische gegevens ba-
seert, moet men tijdens fases van recovery
en boom van de markten opteren voor klei-
nere beurskapitalisaties. Volgens het Engelse
studiebureau hebben deze waarden dan his-
torisch beter gepresteerd dan de grote kapi-
talisaties, waaraan de voorkeur moet worden
gegeven tijdens fases van dalende markten.
Wij hebben de evolutie van ons compar-
timent Small & Mid Cap tijdens de laatste
twee marktcycli onder de loep genomen om
deze resultaten te toetsen. Tijdens de periode
van stijging van 2003 tot 2007 presteerde het
compartiment bijna 40% beter dan de Euro-
pese Stoxx 600 (zie grafek 1). Voor een be-
legger met veel geluk die op het laagste punt
van de cyclus is ingestapt en op het hoogste
punt terug heeft verkocht, bedroeg de over-
performance zelfs bijna 60%! Tijdens de
kortere periode van stijging van 2009-2010
werd hetzelfde verschijnsel vastgesteld, i.e. de
performance van het compartiment lag 35%
hoger dan die van diezelfde Stoxx 600 index
(zie grafek 2). Sinds het laatste dieptepunt,
in september laatstleden, kan men dezelfde
analyse maken... met hetzelfde resultaat: een
betere performance van reeds 5%! Deze re-
sultaten bevestigen dus alleen maar de ana-
lyse van Merrill Lynch: in stijgende mark-
ten doet men zijn voordeel met de kleinere
beurskapitalisaties.
HET FoNDS pLDW SMALL &
MID CAp EURopE oVERKLAST
DE CoNCURRENTIE
De tweede stap van onze redenering is uiter-
aard om te controleren of ons beleggingsin-
trument ten volle van deze tendens profteert
en een meerwaarde biedt ten opzichte van de
concurrentie.
In vergelijking met beveks van hetzelfde type
als de onze die in Belgi gecommercialiseerd
worden, eindigt het compartiment PLDW
Small & Mid Cap Europe vooraan in het
klassement tijdens de goede periodes. Zo be-
haalde het fonds in 2010 een plaats in de top
3 met een groei van bijna 29%, waarbij het
befaamde concurrenten zoals Franklin, Ro-
beco, JPM en Comgest achter zich liet. Deze
performance lag 7% hoger dan het gemiddel-
de van de 26 vergelijkbare fondsen. In 2011
in een dalende markt, daarentegen, had het
compartiment het zwaarder te verduren dan
het gemiddelde. Het liet een daling van 19%
optekenen en eindigde in het laatste kwar-
tiel van het klassement. Sinds het begin van
het jaar registreerde het compartiment een
stijging van meer dan 13% en het behoort
opnieuw tot de beste leerlingen van de klas.
IDENTITEITSKAART VAN
HET CoMpARTIMENT
Het compartiment bestaat sinds 1998, maar
heette oorspronkelijk High Growth Europe.
Dit fonds van bijna EUR 100 miljoen be-
staat momenteel uit 79 Europese waarden.
Ongeveer 90% van hen behoort tot onze
doelgroep, met name kapitalisaties van EUR
500 miljoen tot EUR 10 miljard. Zijn be-
leggingsflosofe is zeer duidelijk : beleggen
in ideen en overtuigingen. Als beheerders
gaan we op zoek naar bedrijven waarvan we
de groeidynamiek begrijpen, die doorheen
de cycli een duidelijke en consistente strate-
gie aanhouden en waarvan wij de producten
zouden kunnen kopen of de diensten zouden
kunnen gebruiken. Vr elke belegging voe-
ren wij een grondige fundamentele analyse
uit. Wij praten met de analisten en in de
mate van het mogelijke ontmoeten wij het
management. Zo hebben wij in 2011 bijna
170 bedrijven en/of analisten ontmoet. Over
de eerste twee maanden van 2012 hebben
we reeds meer dan 50 bedrijven ontmoet,
die uiteraard niet allemaal tot een belegging
zullen leiden! We beleggen eveneens groten-
deels vanuit een langetermijnoptiek. Het
rotatiepercentage van het compartiment ligt
rond de 40%, wat betekent dat een aandeel
gemiddeld meer dan twee jaar in portefeuille
blijft.
Aangezien onze beleggingsstijl gebaseerd is
op een fundamentele analyse van de bedrij-
ven en onze onderzoekscapaciteiten beperkt
zijn, wordt er voor circa 85% in de omlig-
gende landen (Benelux, Frankrijk, Duitsland
en Zwitserland) en in EUR belegd. Het
compartiment heeft een redelijk uitgespro-
ken cyclische en technologische orintatie.
De technologiewaarden zijn in de meerder-
heid in de sectorgroep Aggressive growth
(grafek 3). In grafek 4 ziet u onmiddellijk
dat de overwegingen ten opzichte van de
Stoxx 200 Mid index zich in de meest cycli-
sche sectoren (bta van meer dan 1) van de
markt bevinden. Dit verklaart de overperfor-
mance van het compartiment tijdens fases
van stijgende markten.
Grafiek 1: periode 2003-2007. Grafiek 2: periode 2009-2010. Grafiek 4: over-/onderwegingen ten opzichte van de stoxx 200 mid index. Grafiek 3: verdeling per sectorgroep.
puILAEtcO DEWAAy smALL & mID cAp EurOpE:
GOED GEpOsItIONEErD Om vAN hEt mArkthErstEL tE prOfItErEN
DE KLEINTjES AAN DE mAcht
cONcLusIE
Als we, zoals wij denken, een fase van recovery hebben ingezet, zouden de kleinere ka-
pitalisaties beter moeten presteren dan de markt. vanuit dit oogpunt is het fonds small
& mid cap Europe zeker het beste instrument uit ons gamma omhieruit maximaal voor-
deel te halen. bij de in belgi commercialiseerbare fondsen behoort het eveneens tot de
besten, zeker in fases van stijgende markten.
FUnDAWArDS2011
Opde fundAwards De tijd/
LEcho 2011 behaalde het
fonds puilaetco Dewaay
belgium de derde plaats
in de categorie belgische
aandelen.
Fondsnaam- Emittent - score
Hermes Belgian Growth
cap Delen Asset management 88,2
KBC Equity Fund Flanders
kbc Asset management 83,1
Puilaetco Dewaay Belgium
puilaetco Dewaay 82,1
PetercamEquities Belgium
petercamAsset management 81,3
Degroof Equities BelgiumActive
bank Degroof 76,7
A
Defensive
Growth;
19,1%
Aggressive
Growth;
17,6%
Finance; 3,4%
Energy; 7,3%
Cyclicals;
52,6%
SToXX EURoPE 600 (EUR)
965820 / EU0009658202 / uitgezonderdbeurs vanzwitserland
262,68
14.02.12 09:55:00
-0,19%
-0,49
Min.: 263,23 opening: 263,23
Max.: 262,07 Sluiting: 263,17
SToXX EURoPE 600 (EUR)
965820 / EU0009658202 / uitgezonderd beurs van zwitserland
262,53
14.02.12 09:15:45
-0,24%
-0,64
Min.: 263,23 opening: 263,23
Max.: 262,07 Sluiting: 263,17
MarC
enGeLs,
Head of equity
Funds, Puilaetco
Dewaay.
Media
IT
Insurance
Diversified Financials
Banks
Consumer Discretionary
Industrials
Materials
Energy
Telecom
Real Estate
Utilities
Healthcare
Consumer Staple
-10,0%
1,2%
9,2%
-2,7%
-2,4%
-8,4%
-4,2%
6,5%
0,6%
4,1%
-0,4%
0,2%
-3,6%
-2,8%
2,8%
-5,0% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0%
1996-2010 Interactive Data Managed Solution AG, alle rechten voorbehouden.
Technologische gegevens aangeleved door Interactive Data Managed Solutions AG.
2003 2004 2005 2006 2007 2009 2010
1996-2010 Interactive Data Managed Solution AG, alle rechten voorbehouden.
Technologische gegevens aangeleved door Interactive Data Managed Solutions AG.
oNZE DIENSTEN
|
thIrD pArty fuNDs thIrD pArty fuNDs
|
oNZE DIENSTEN
Op 30 december 2011
kreeg ons fondsengamma
KBL epb Group er een
nieuw compartiment bij
om onze clinten een glo-
bale, gemengde en fexi-
bele beleggingsoplossing
aan te bieden. Na twee
beurscrisissen van meer
dan 50% over de voorbije
tien jaar streeft KBL EPB
Fund - Flagship naar een
eenvoudig, reactief en
doordacht beheer als een
goede huisvader dat in
de eerste plaats een kapi-
taalgroei op lange termijn
beoogt.
EEN FLEXIBEL
vErmOGENsbEhEEr
kbL Epb fuND - fLAGshIp
fOtOs PUILAETCO DEWAAY En rOULArTA/rEPOrTErS AGEnCY - IMAGE GLOBE
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
43
BL EPB Fund - Flagship streeft
via een gemengd, fexibel en
niet-gendexeerd beheer naar
een langetermijngroei van het
vermogen. Onder fexibel
verstaan we een beleggingsdynamiek in de
verschillende activacategorien (aandelen,
obligaties, liquiditeiten, ...). Het in aandelen
belegde gedeelte kan schommelen van 0%
tot maximum 70% (het vastrentende ge-
deelte kan dus schommelen tussen minimum
30% en 100%).
BELEGGINGSBELEID
Het fonds heeft tot doel om tijdens zeer woe-
lige beursperiodes weinig of zelfs helemaal
niet blootgesteld te zijn aan aandelen om
vervolgens tijdens meer veelbelovende fases
de blootstelling opnieuw aan te passen. Het
fonds streeft naar een aantrekkelijke risico/
rendementverhouding met een aanbevolen
beleggingshorizon van minstens vijf jaar. Het
heeft bijgevolg een variabel risicoprofel (dat
van defensief tot neutraal kan gaan).
Het beheer is van het carte blanche-type
en dus niet indexgerelateerd (geen referentie-
index). Het beheersteam houdt rekening met
alle beursopportuniteiten, zowel op het vlak
van de activacategorien en -subcategorien
als op het vlak van de regios en de economi-
sche sectoren. De bekommernis van een rui-
me risicospreiding blijft evenwel een centrale
plaats in de vermogensbeheerflosofe van het
fonds innemen.
Bovendien wordt bijzondere aandacht be-
steed aan de dagelijkse (uitzonderlijk weke-
lijkse) liquiditeit van de activa, zodat het be-
heer eenvoudig en transparant kan blijven.
Zoals we in ons vorige nummer al schreven
en uitgaande van het principe dat de glo-
bale toegang tot de beurzen via specialisten
een must is geworden om onze clinten een
dienstverlening te bieden die zowel onafhan-
kelijk als kwaliteitsvol is, heeft KBL epb een
team samengesteld voor de selectie van fond-
sen van derden. Dit nieuwe compartiment is
hoofdzakelijk belegd via dergelijke fondsen
en wil een ambassadeur zijn van onze zoek-
tocht naar externe beheerders voor alle activa-
categorien. We vinden hierin dan ook veel-
belovende fondsen terug, zoals BlackRock,
JP Morgan, Fidelity, Carmignac, Amundi,
Franklin Templeton, Aberdeen, Comgest,
De belegging kan eveneens gebeuren via
trackers (op de beurs genoteerde gen-
dexeerde fondsen), in onze beste fondsen
van de Groep en bijkomstig in individuele
lijnen.
EEN GEMENGD EN FLEXIBEL
BEHEERSpRoCES
Het portefeuillebeheer berust op een top-
down benadering die geconcentreerd is rond
drie activaspreidingsvectoren.
kbL Epb fuND -
fLAGshIp strEEft
vIA EEN GEmENGD,
fLExIbEL EN
NIEt-GENDExEErD
bEhEEr NAAr EEN
LANGEtErmIJNGrOEI
vAN hEt vErmOGEN.
K
Xavier Hannaerts,
Head of third Party
Funds selection,
Puilaetco Dewaay/
KtL.
EvOLutIE vAN DE EurOpEsE AANDELENINDEx stOxx 600
EN vAN ZIJN vOOrtschrIJDEND GEmIDDELDE OvEr 400 DAGEN
Ommekeer naar opwaartse tendens
Ommekeer naar neerwaartse tendens
bron : bloomberg van januari 1987 tot december 2011.
vG400 stoxx600
oNZE DIENSTEN
|
thIrD pArty fuNDs thIrD pArty fuNDs
|
oNZE DIENSTEN
mit neemt de uiteindelijke beslissing.
De grafek op pagina 43 toont de evolutie
van de Europese beurs sinds 1987. De grote
stijgende tendensen tekenen zich af wanneer
de index boven zijn gemiddelde over 400
dagen klimt. Bij dalende tendensen is het
omgekeerde het geval. Dit proces werkt een-
voudig en transparant en berust op de oude
spreuk the trend is your friend!.
Wat het fexibel beheer betreft, beogen we
dus een participatiegraad van minstens 50%
(groene zone: 50% tot maximum 70% aan-
delen) bij grote stijgende tendensen. En
omgekeerd, bij grote beursdalingen, een
signifcante en zelfs volledige afbouw van
de blootstelling aan aandelen (rode zone:
max. 20% aandelen). Dit vormt een grote
bekommernis en de reden waarom we ons
op marktindicatoren baseren om de bloot-
stelling aan aandelen systematisch te ver-
minderen bij trendbreuken. Geen enkele
technische analyse is perfect. Het benutten
van langetermijntendensen biedt evenwel het
voordeel dat er waarschuwingen in het acti-
vaspreidingsproces worden ingebouwd door
het emotionele aspect te beperken in omge-
vingen die vaak zeer volatiel zijn geworden
en waarin de grenzen van de fundamentele
analyse zijn bereikt.
De tweede vector van portefeuillespreiding
bestaat uit het diversifren van de beleggin-
gen van het aandelen- en het vastrentende
segment over de verschillende subcategorien
(bv.: bedrijfsobligaties, converteerbare obli-
gaties, staatsobligaties, ) en regios (Euro-
pa, Verenigde Staten, opkomende markten,
) afhankelijk van de beste ideen die de
zoektocht van KBL epb Group (via al haar
dochterondernemingen) oplevert.
De derde vector van het gemengde en fexi-
bele beheer van het compartiment KBL EPB
Fund - Flagship bestaat uit het identifceren
van de beste beleggingsopportuniteiten/in-
strumenten waarmee belangrijke structurele
beheersbeslissingen concreet kunnen worden
uitgevoerd (bv.: duration van de obligatiebe-
leggingen, beheersstijlen binnen het aande-
lensegment, ).
BEHEERSCoMMENTAAR
De evolutie van de aandelenblootstelling werd
sinds de lancering van het fonds aanzienlijk
aangepast en steeg van +/- 12% (rode zone)
naar 50 60% (+/- groene zone), gezien:
- in de eerste plaats, het herstel van de
markttendens sinds het begin van het jaar,
- maar ook, de gezamenlijke positieve ge-
volgen van het optreden van de Euro-
pese Centrale Bank via haar twee LTROs
(Long Term Refnancing Operations) die
leidden tot een ontspanning van de rente-
voeten dankzij de inbreng van liquiditeiten
in het fnancieel systeem, van het tweede
reddingsplan van Griekenland, van het
herstel van de economische activiteit in de
Verenigde Staten en van de onderwaarde-
ring van de aandelen waardoor deze acti-
vaklasse relatief goedkoop is.
De thematiek die in de portefeuille wordt be-
nadrukt, heeft hoofdzakelijk betrekking op:
- het streven naar rendement via Invest-
ment Grade bedrijfsobligaties, maar even-
eens via hoogrentende obligaties en Short
Term High Yield-obligaties,
- de afwezigheid van beleggingen in over-
heidsobligaties van de ontwikkelde landen,
- een muntdiversifcatie via de schuld van de
opkomende landen (in lokale munten),
- een internationale diversifcatie van het
aandelensegment over Europa (+/- 40%),
de Verenigde Staten (+/-40%) en de opko-
mende landen (+/- 20%),
- evenals een bijkomende diversifcatie via
goud (vluchtwaarde) en vastgoed.
De algemene beurscontext blijft evenwel
afhankelijk van talrijke onzekere factoren,
voornamelijk:
- de evolutie van de olieprijs, die wordt be-
invloed door het risico van een confict in
Iran,
- de mogelijke impact van de evolutie van de
situatie in Griekenland en in andere peri-
fere landen op de eurozone,
- en de evolutie van de wereldwijde econo-
mische groei en de werkloosheidsgraad.
De beurs bevindt zich op een tweesprong.
Daarom willen we fexibel zijn door ofwel
de blootstelling aan aandelen verder op te
trekken indien de positieve factoren hiervoor
worden bevestigd, ofwel de blootstelling te
verlagen (terugkeer naar de oranje, of zelfs
rode zone) indien n of andere combinatie
van de eerder vermelde risicos de waargeno-
men tendens zou omkeren. In dit opzicht
bestaat ongeveer 15% van de portefeuille
uit direct op de beurs verhandelbare fond-
sen (trackers) waarmee we onmiddellijk op
trendwijzigingen kunnen inspelen.
Voor meer informatie over het compartiment KBL EPB
Fund - Flagship kunt u steeds contact opnemen met uw
private banker.
De eerste vector bestaat uit het bepalen van
het blootstellingsniveau aan aandelen. Het
beheerscomit gebruikt indicatoren voor
markttendensen op lange termijn (voort-
schrijdend gemiddelde (VG) over 400 da-
gen) als referentie om de blootstellingsmarge
aan aandelen te bepalen aan de hand van drie
categorien:
- Rood (indexen < VG over 400 dagen):
aandelenblootstelling van 0 tot max. 20%.
- Oranje (indexen dichtbij hun VG over 400
dagen): aandelenblootstelling van 20% tot
max. 50%.
- Groen (beursindexen > VG over 400 da-
gen): 50% tot max. 70% in aandelen.
Deze aandelenblootstellingspercentages wor-
den indicatief meegedeeld. Het beheersco-
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
kbL Epb fuND -
fLAGshIp bELEGt IN
ONZE tOpsELEctIE
vAN fONDsEN
vAN DErDEN EN
vAN fONDsEN vAN
DE kbL GrOup.
hEt bENuttEN vAN
LANGEtErmIJN-
tENDENsEN bIEDt
hEt vOOrDEEL DAt
Er WAArschu-
WINGEN IN hEt
ActIvAsprEIDINGs-
prOcEs WOrDEN
INGEbOuWD DOOr
hEt EmOtIONELE
AspEct tE
bEpErkEN.
FLEXIBEL BEHEER. De blootstelling aanpassen aan de marktomstandigheden.
rood licht
Oranje licht
Groen licht
Feu rouge
Feu orange
Feu vert
Feu rouge
Feu orange
Feu vert
Feu rouge
Feu orange
Feu vert
oNZE DIENSTEN
|
succEssIEpLANNING succEssIEpLANNING
|
oNZE DIENSTEN
Het huwelijkscontract
beschermt de echtgeno-
ten onderling, alsook hun
successieplanning. Een
analyse van dit contract
is van belang om hier-
in bepaalde clausules
te ontdekken die een
invloed kunnen hebben
op de successieplanning.
Bernard dUrsel, Senior
Estate Planner bij
Puilaetco Dewaay, zet
de belangrijkste
principes op een rijtje.
opLoSSINGEN
DIE ALLEs vOOrZIEN
succEssIEpLANNING EN DE bEschErmING vAN DE EchtGENOtEN
vIA hEt huWELIJkscONtrAct
fOtOs rOULArTA
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
47
anneer echtgenoten hun
nalatenschap willen plan-
nen, is n van de eerste
vragen die hen zal worden
gesteld: heeft u een hu-
welijkscontract gesloten? Zo ja, onder welk
huwelijksstelsel bent u gehuwd?
Het huwelijksstelsel regelt de vermogens-
relaties, enerzijds, tussen de echtgenoten
onderling en, anderzijds, tussen de echtge-
noten en derden. De wetsbepalingen die de
vermogensrelaties regelen, hebben betrek-
king op de vraag wie van de echtgenoten
eigenaar is van de goederen zowel vr, tij-
dens als na het huwelijk.
DE VERSCHILLENDE
HUWELIjKSSTELSELS
Welke verschillende huwelijksstelsels rege-
len de vermogensrelaties tussen de echtgeno-
ten?
1 Het wettelijk stelsel: dit is het huwelijksstel-
sel dat bij wet is voorzien wanneer de echt-
genoten geen huwelijkscontract hebben
gesloten. Het is dus een huwelijksstelsel
dat automatisch van toepassing zal zijn op
hun vermogensrelaties. Het wettelijk stelsel
bepaalt dat de tijdens het huwelijk verwor-
ven goederen en inkomsten met uitzon-
dering van de goederen die elke echtgenoot
door nalatenschap of schenking ontvangen
heeft gemeenschappelijk zijn en toebeho-
ren aan beide echtgenoten. De goederen
die ze vr het huwelijk hebben verwor-
ven, blijven eigen goederen.
2 De algemene gemeenschap: alle goederen
en inkomsten van de echtgenoten zijn ge-
meenschappelijk (met uitsluiting van de ge-
schonken of vermaakte goederen met ver-
melding dat ze eigen goederen van n van
de echtgenoten blijven), met inbegrip van
de vr het huwelijk verworven goederen.
3 De zuivere scheiding van goederen: de
goederen van de echtgenoten blijven ei-
gen van elkeen. De echtgenoten ontvan-
gen elk hun inkomsten afzonderlijk (zon-
der afbreuk te doen aan hun respectieve
bijdrage in de huishoudelijke lasten).
4 De scheiding van goederen met gemeen-
schap van aanwinsten: de gemeenschap
van aanwinsten vormt een aanvulling op
het stelsel van zuivere scheiding van goe-
deren. De echtgenoten kunnen de goede-
ren of soorten goederen opsommen die
deel zullen uitmaken van de gemeenschap
van aanwinsten. Het huwelijkscontract
bepaalt eveneens de criteria die toelaten
om de aanwinsten te bepalen.
DE AARD EN DE GEVoLGEN VAN
HET HUWELIjKSSTELSEL
De aard van het huwelijksstelsel dat door
de echtgenoten gekozen werd of het hu-
welijksstelsel dat op hen van toepassing is,
heeft uitwerking op de rechten die de ene
echtgenoot kan inroepen op het vermogen
van de andere echtgenoot in geval van ont-
binding van het huwelijk. De aard van het
huwelijksstelsel heeft eveneens gevolgen
voor de verschuldigde successierechten.
Behoudens afwijkende bepaling voorzien
in het huwelijkscontract of in een testa-
ment, ontvangt de langstlevende echtge-
noot het vruchtgebruik van de gehele nala-
tenschap van de eerststervende echtgenoot.
Zijn rechten kunnen niet minder bedragen
dan zijn wettelijk erfdeel (de reserve), dat
wil zeggen de helft van de nalatenschap van
de eerststervende echtgenoot en minstens
het vruchtgebruik van de gezinswoning en
het daarin aanwezige huisraad.
De tabel op pagina 48 geeft een beknopt
overzicht van de bescherming van de
langstlevende afhankelijk van het toepas-
selijk huwelijksstelsel dat de vermogensre-
laties tussen echtgenoten regelt.
Net zoals de erfrechten van de langstleven-
de echtgenoot kunnen worden ingeperkt
tot zijn wettelijk erfdeel, kunnen de echt-
genoten overeenkomen om elkaars erfrech-
ten uit te breiden.
KEUZE UIT VERSCHILLENDE
pLANNINGSTECHNIEKEN
De echtgenoten kunnen kiezen voor een
schenking, een wijziging van het huwelijkscon-
tract of een huwelijkscontract als ze er nog geen
hebben afgesloten. Om een huwelijkscontract
af te sluiten of te wijzigen, is de tussenkomst
van een notaris vereist. Deze akten dienen te
worden geregistreerd. De registratiekost be-
draagt 25 . Hierbij komt nog het ereloon van
de notaris.
HUWELIJK. heeft u een huwelijkscontract gesloten? Zo ja, onder welk huwelijksstelsel bent u gehuwd?
DE AArD vAN hEt
huWELIJksstELsEL
hEEft EvENEENs
GEvOLGEN vOOr
DE vErschuLDIGDE
succEssIErEchtEN.
W
BernarD dUrseL,
senior estate
Planner, Puilaetco
Dewaay.
oNZE DIENSTEN
|
succEssIEpLANNING succEssIEpLANNING
|
oNZE DIENSTEN
de inbrenger, wordt deze inbreng (ten belo-
pe van een bepaald deel) beschouwd als een
schenking tussen echtgenoten. Bijgevolg
kan dit voordeel niet meer bedragen dan
het beschikbaar deel van de inbrengende
echtgenoot.
g. Het verblijvingsbeding van de gemeen-
schap mits verplichting voor de langstle-
vende om een last te betalen: deze formule
is interessant voor de langstlevende echt-
genoot en optimaliseert de successierech-
ten. Ze laat de langstlevende echtgenoot
toe om de volledige gemeenschap te ver-
werven onder last van de betaling van een
som gelijk aan de helft van de gemeen-
schap aan de nalatenschap van de eerst-
stervende. Deze som wordt invorderbaar
bij het overlijden van de langstlevende
echtgenoot. Het voordeel bestaat erin dat
de langstlevende echtgenoot de mogelijk-
heid heeft om zijn rechten over de vol-
ledige gemeenschap uit te oefenen. Deze
som waarvan de schuldeiser de nalaten-
schap van de eerststervende echtgenoot
is, is onderworpen aan de successierech-
ten. Als deze schuld van de langstlevende
echtgenoot nog steeds bestaat bij het over-
lijden van deze laatstgenoemde, zal ze in
mindering worden gebracht van het aan
de successierechten onderworpen actief.
Dit laat toe om de last te verlagen van de
rechten die voor de twee nalatenschap-
pen verschuldigd zijn en tegelijkertijd de
langstlevende echtgenoot de mogelijkheid
te bieden om de totaliteit van de gemeen-
schappelijke goederen te verwerven.
DENKEN AAN DE ToEKoMST
De gevolgen van voormelde oplossingen
kunnen worden gemilderd wanneer de echt-
genoten hertrouwd zijn. In deze situatie zijn
de kinderen uit het eerste huwelijk soms
bang dat de gemeenschappelijke goederen
die tijdens het tweede huwelijk worden op-
gebouwd, bij het overlijden van hun ouder
kunnen toevallen aan de langstlevende echt-
genoot van wie zij geen erfgenamen zijn.
Om die reden heeft de wet voorzien dat, in
aanwezigheid van kinderen uit een vorig hu-
welijk, elk huwelijkscontract dat beoogt aan
n van de echtgenoten goederen toe te be-
delen waarvan de waarde meer bedraagt dan
het beschikaar deel (bepaald in verhouding
tot het aantal kinderen van de vooroverle-
den echtgenoot), zonder gevolg is. Het aan
de langstlevende echtgenoot toegekende deel
wordt dan verhoudingsgewijs verminderd.
De langstlevende echtgenoot kan echter niet
worden beroofd van zijn vruchtgebruik van
de gezinswoning en het daarin aanwezige
huisraad.
De talrijke oplossingen die op burgerlijk vlak
bestaan, mogen de fscale aspecten niet ver-
hullen en dan in het bijzonder de verschul-
digde successierechten.
Aspecten betreffende het beheer van de des-
betreffende goederen kunnen eveneens een
rol spelen bij de echtgenoten.
Tot slot moet de bekommernis om de langst-
levende echtgenoot te beschermen, worden
beoordeeld ten aanzien van de interesse van
de kinderen om de goederen en meer bepaald
de onroerende goederen te behouden.
Het Estate Planning-team van Puilaetco
Dewaay staat klaar om voor u de meest ge-
schikte oplossing op maat uit te werken.
a. De schenking tussen echtgenoten: echtge-
noten kunnen schenkingen doen ten gun-
ste van elkaar. Die kunnen worden door-
gevoerd in of buiten het huwelijkscontract.
Als een schenking via het huwelijkscontract
wordt uitgevoerd (de zogenaamde con-
tractuele erfstelling), kunnen de geschon-
ken goederen niet meer via schenking aan
de kinderen worden overgedragen. Een
contractuele erfstelling kan daarenboven
een hoge successiefactuur met zich mee-
brengen. Het kan raadzaam zijn om eerst
zijn huwelijkscontract te wijzigen en de
contractuele erfstelling te schrappen. Als
de schenking buiten het huwelijkscontract
wordt uitgevoerd, is ze op elk ogenblik her-
roepbaar door n van de echtgenoten en
dit in tegenstelling tot schenkingen uitge-
voerd via het huwelijkscontract. Schenkin-
gen moeten daarenboven de reservataire
rechten van de kinderen naleven.
b. De inbreng van een eigen goed in de
huwgemeenschap: een echtgenoot die
een groter vermogen dan de andere echt-
genoot bezit, kan n of meerdere goede-
ren inbrengen in de huwgemeenschap of
in een daartoe gecreerde huwgemeen-
schap. Deze inbreng heeft tot gevolg dat
de ingebrachte goederen gemeenschap-
pelijk worden en dat aan de andere echt-
genoot rechten worden toegekend. Het is
een doeltreffende planningstechniek die
als doel heeft om de langstlevende echt-
genoot te beschermen door hem rechten
toe te kennen die hij kan doen gelden
zowel tijdens het huwelijk als na het over-
lijden van de inbrengende echtgenoot.
Voor deze inbreng moet het bestaande
huwelijkscontract worden gewijzigd en
vervolgens worden geregistreerd aan het
vast recht van 25 . Dit registratierecht
is een geringe kost in vergelijking met
de successierechten die de langstlevende
echtgenoot verschuldigd zou zijn als hij
de desbetreffende eigen goederen van de
vooroverleden echtgenoot door schenking
of legaat ontvangen had.
c. De ongelijke verdeling van de gemeen-
schap: wanneer de echtgenoten een be-
ding van ongelijke verdeling van de huw-
gemeenschap in hun huwelijkscontract
opnemen, resulteert dat in de toekenning
van de gehele of gedeeltelijke gemeen-
schap aan de langstlevende echtgenoot.
De aldus geregelde vrijwaring van de be-
langen van de langstlevende echtgenoot
brengt evenwel een dubbele betaling van
de successierechten met zich mee, aan-
gezien de door de langstlevende echtge-
noot ontvangen goederen opnieuw zullen
worden belast naar aanleiding van het
overlijden van de langstlevende van de
echtgenoten indien hij/zij niet aan succes-
sieplanning zou hebben gedaan.
d. Keuzebeding: het notariaat heeft het zo-
genaamde keuzebeding ontwikkeld krach-
tens hetwelk de langstlevende echtgenoot,
binnen een bepaalde termijn, ervoor kan
kiezen om n of meerdere, roerende of
onroerende, goederen in vruchtgebruik of
in volle eigendom uit de gemeenschap op
te nemen. Dit beding biedt de echtgenoot
de vrijheid om bij het overlijden van de
eerststervende het goed of de goederen te
kiezen die hij toebedeeld wil krijgen. De
mogelijkheden die hem geboden worden,
moeten worden beoordeeld rekening hou-
dend met de fscale gevolgen.
e. Het beding van deelname in de aanwin-
sten: echtgenoten die voor een scheiding
van goederen geopteerd hebben, kunnen
in hun huwelijkscontract een beding op-
nemen waardoor ieder van hen deelt in de
meerwaarde die wordt gerealiseerd. Dat
wordt mogelijk gemaakt door een verge-
lijking te maken tussen het vermogen
van de echtgenoten op het moment van
het sluiten van het huwelijk en de stand
van het vermogen op het ogenblik van de
ontbinding van het huwelijksstelsel. Dit
mechanisme impliceert de opstelling van
een meerwaardenrekening en het ontstaan
van een schuldvordering in hoofde van de
langstlevende echtgenoot bij de ontbin-
ding van het huwelijk.
f. De inbreng van een eigen goed in de ge-
meenschap in combinatie met de erfop-
volging van het goed aan de langstlevende
echtgenoot: in geval van een inbreng van
een eigen goed van n van de echtgenoten
in de huwgemeenschap en de toebedeling
ervan aan de langstlevende echtgenoot van
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
49
ERFENIS. De wetsbepalingen die de vermogensrelaties regelen, hebben betrekking op de vraag
wie van de echtgenoten eigenaar is van de goederen zowel vr, tijdens als na het huwelijk.

Om EEN huWE-
LIJkscONtrAct Af
tE sLuItEN Of tE
WIJZIGEN, Is DE
tussENkOmst
vAN EEN NOtArIs
vErEIst. DEZE
AktEN DIENEN
tE WOrDEN
GErEGIstrEErD.
DE tALrIJkE Op-
LOssINGEN DIE
Op burGErLIJk
vLAk bEstAAN,
mOGEN DE
fIscALE AspEc-
tEN NIEt vErhuL-
LEN EN DAN IN
hEt bIJZONDEr
DE vErschuL-
DIGDE succEs-
sIErEchtEN bIJ
DE OvErDrAcht
NAAr DE LANGst-
LEvENDE
EchtGENOOt.
Aard van het huwelijksstelsel
Graad van bescherming van
de langstlevende echtgenoot
Wettelijk stelsel Middelmatig beschermd
Zuivere scheiding van goederen Weinig beschermd
Scheiding van goederen met gemeenschap
van aanwinsten
Middelmatig beschermd
Algemene gemeenschap Goed beschermd
oNZE DIENSTEN
|
ArtIstIEkE succEssIEpLANNING ArtIstIEkE succEssIEpLANNING
|
oNZE DIENSTEN
Bent u de trotse eigenaar van een
aantal kunstwerken, dan stelt u
zich wellicht de vraag of de waarde
ervan moet worden opgenomen
in de aangifte nalatenschap. Vaak
hoort men dat ze niet moeten
worden aangegeven in de aangifte
nalatenschap of dat de fscale
administratie er niet van op de
hoogte is. Niets is minder waar!
mEErDErE OpLOssINGEN vOOr
VERZAMELAARS
fOtOs rOULArTA/rEPOrTErS AGEnCY
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
51
w kunstwerken zullen hoogst
waarschijnlijk verzekerd zijn bij
n of andere verzekeringson-
derneming. Belgische verzeke-
ringsondernemingen hebben de
wettelijke verplichting om in geval van over-
lijden van de verzekeringsnemer de Ontvan-
ger van Registratie en Successierechten op de
hoogte te stellen van het bestaan van de polis
die de kunstwerken verzekert. Het bestaan
van deze polis moet bovendien, via de aan-
gifte van nalatenschap, door de erfgenamen
worden gemeld.
Wetende dat deze kunstwerken integraal
deel uitmaken van de nalatenschap en dat
de waarde hiervan moet worden opgenomen
in de aangifte nalatenschap, wenst u mis-
schien een successieplanning door te voeren.
Voor we de beschikbare planningstechnie-
ken bespreken, willen we u op de bladzijde
hiernaast eerst een overzicht van de succes-
sierechten geven.
Uw successieplanning kan op diverse ma-
nieren worden gerealiseerd. De meest
klassieke techniek is de schenking. Min-
der klassiek (maar daarom niet minder
performant) is de planning via huwelijks-
contract (zie artikel pagina 46). Ook via
testament kan men enige optimalisatie
tot stand brengen. Het weze meteen aan-
gestipt dat we in deze bijdrage onmoge-
lijk alle technieken aan bod kunnen laten
komen, laat staan ze uitvoerig kunnen
behandelen. Uiteraard staan de vermo-
gensadviseurs van Puilaetco Dewaay
Private Bankers N.V. te uwer beschikking
mocht u hieromtrent verdere informatie
wensen.
KUNSTvERzAMELING. De waarde ervan moet worden opgenomen in de aangifte nalatenschap.
U
IN vLAANDErEN
Gedeelte van het
nettoaandeel
Rechte lijn, tussen
echtgenoten en tussen
samenwonenden
Belasting op de
voorgaande gedeelten
0,01 - 50.000 3% 0
50.000 - 250.000 9% 1.500
Boven de 250.000 27% 19.500
IN WALLONI
Gedeelte van het
nettoaandeel
Rechte lijn, tussen
samenwonenden
Belasting op de
0,01 - 12.500 3% 0
12.500,01 - 25.000 4% 375,00
25.000,01 - 50.000 5% 875,00
50.000,01 - 100.000 7% 2.125,00
100.000,01 - 150.000 10% 5.626,00
150.000,01 - 200.000 14% 10.625,00
200.000,01 - 250.000 18% 17.625,00
250.000,01 - 50.000 24% 26.625,00
Boven de 500.000 30% 86.625,00
IN brussEL
Gedeelte van het
nettoaandeel
Rechte lijn, tussen
samenwonenden
Belasting op de
0,01 - 50.000 3% 0
50.000 - 100.000 8% 1.500
100.000 - 175.000 9% 5.500
175.000 - 250.000 18% 12.250
250.000 - 500.000 24% 25.750
Boven de 500.000 30% 85.750
vinCent HOvine,
estate Planner,
Puilaetco Dewaay.
De successierechten worden telkens per erfgenaam berekend. De successierechten die verschuldigd zijn
door andere erfgenamen, zijn nog veel hoger.
De tarieven in rechte lijn (grootouder-ouder-kind-kleinkind), tussen echtgenoten en tussen
(wettelijk en feitelijk) samenwonenden worden als volgt samengesteld:
WANNEEr u ALs
EIGENAAr vAN DE
kuNstvErZAmELING
NIEts ONDErNEEmt,
WOrDEN uW
ErfGENAmEN
ZWAAr bELAst.
oNZE DIENSTEN
|
ArtIstIEkE succEssIEpLANNING ArtIstIEkE succEssIEpLANNING
|
oNZE DIENSTEN
digd voor zover de schenker nog minstens
drie jaar in leven blijft na de handgift. Is
dat niet het geval, dan wordt de geschon-
ken kunstverzameling bij zijn nalatenschap
gevoegd en zijn daarop successierechten ver-
schuldigd. (Zie hiervoor ook de mogelijkheid
om een successieverzekering af te sluiten.)
Voormelde planningstechnieken zoals de
schenking of handgift zijn geschikt voor
statische kunstverzamelingen, waarvan de
samenstelling ongewijzigd zal blijven. Voor
meer dynamische kunstverzamelingen zal
moeten worden gezocht naar soepelere plan-
ningstechnieken zoals de burgerlijke maat-
schap of de private stichting. Een dynamische
kunstverzameling veronderstelt een plan-
ningstechniek die toelaat dat de verzameling
met nieuwe werken en documenten wordt
uitgebreid en dat bepaalde werken en docu-
menten worden afgestoten, een en ander in
functie van de economische waardeschom-
melingen, de evolutie op de kunstmarkt en
wijzigingen in de persoonlijke interessesfeer.
CoNVENTIoNELE oNVERDEELD-
HEID ZoALS EEN BURGERLIjKE
MAATSCHAp?
Typevoorbeeld is een echtpaar dat zijn kunst-
verzameling, met het oog op controle en
zeggenschap, inbrengt in een maatschap om
vervolgens de deelbewijzen met voorbehoud
van vruchtgebruik aan zijn erfgenamen te
schenken. De oprichting van de burgerlijke
maatschap is niet aan bepaalde vormen on-
derworpen, evenmin is de oprichting(sakte)
aan enige openbaarmaking onderworpen.
De kunstverzamelaar blijft dus discreet ten
opzichte van derden. De inbreng van de
kunstverzameling in een maatschap is ook
niet aan belastingen onderworpen.
Het bestuur van de maatschap kan volledig
worden geregeld in de statuten en is aan wei-
nig wettelijke beperkingen onderworpen. De
kunstverzamelaar kan zichzelf als statutaire
zaakvoerder laten aanstellen.
EN DE pRIVATE STICHTING?
Door de inbreng van de kunstverzameling in
een private stichting wordt deze afgescheiden
van het patrimonium van de kunstverzame-
laar. Toch verliest hij niet het beheer over de
naar de stichting overgedragen kunstverza-
meling. De kunstverzamelaar kan immers
in de raad van bestuur van de stichting ze-
telen en zelfs de functie van gedelegeerd be-
stuurder (die belast wordt met het dagelijks
beheer) waarnemen. Op die manier blijft de
kunstverzamelaar baas en behoudt hij zeg-
genschap over de geliefde kunststukken.
Bovendien kan de kunstverzamelaar als stich-
ter in de statuten precies omschrijven wat er
met de ingebrachte goederen dient te gebeu-
ren, zowel tijdens als na zijn leven. Zo kan de
kunstverzamelaar bijvoorbeeld ook bepalen
dat de kunstverzameling zal worden onderge-
bracht in de woningen van zijn erfgenamen
(met vervreemdingsverbod) of in een door
hem aangeduid museum.
Het inbrengrecht in de private stichting be-
draagt, in de drie gewesten, 7%.
De stichting is onderworpen aan de jaarlijkse
taks ter vergoeding van successierechten.
Deze taks bedraagt 0,17% op het nettover-
mogen.
Met uw kunstverzameling kunt u dus ver-
schillende kanten uit. Ofwel schenken met
notarile schenking of gewoon schenken via
een handgift. Daarnaast kan ook gekozen
worden voor een meer complexe juridische
structuur als de burgerlijke maatschap of de
private stichting. Deze structuren zullen de
kunstverzamelaar in staat moeten stellen tot
een meer dynamisch beheer van zijn kunst-
verzameling. Op die manier kunnen suc-
cessieplanning en behoud van zeggenschap
gecombineerd worden.
Het spreekt voor zich dat voor iedere situatie
een oplossing op maat moet worden uitge-
werkt. Onze vermogensadviseurs en onze art
advisor staan steeds te uwer beschikking om
u hierin te begeleiden.
DE SCHENKING
Kunstwerken kunnen worden geschonken
bij notarile akte, bijvoorbeeld met voorbe-
houd van vruchtgebruik (of met een recht
van gebruik ten voordele van de schenker).
Ook andere clausules zijn denkbaar teneinde
de controle te behouden. Minimaal zal een
beding van terugkeer bij vooroverlijden van
de begiftigde moeten worden voorzien.
De schenking zou ook kunnen worden ge-
daan met de bepaling dat de kunstverza-
meling haar eigen familiaal karakter moet
behouden. Zo zullen deze kunstwerken in
geen geval door de begiftigde mogen worden
ingebracht in een huwgemeenschap of in een
onverdeeldheid die zou bestaan door het hu-
welijk of een samenwoning.
In Vlaanderen gelden voor de schenking van
roerende goederen (waartoe vaak kunstwer-
ken behoren) 2 vlakke schenkingstarieven:
- 3% voor schenkingen in rechte lijn en tus-
sen echtgenoten (inclusief de feitelijk en
wettelijk samenwonenden);
- 7% voor schenkingen aan andere perso-
nen.
In Brussel zijn de schenkingstarieven iden-
tiek.
In Walloni zijn de schenkingstarieven iet-
wat verschillend:
- 3,3% voor schenkingen in rechte lijn,
tussen echtgenoten en tussen wettelijk
samenwonenden;
- 5,5% voor schenkingen tussen broers en
zussen, tussen ooms en tantes en neven en
nichten;
- 7,7% voor schenkingen aan andere perso-
nen.
Ook kan gebruik worden gemaakt van een
zogenaamde successieverzekering om de
kunstverzamelaar een besparing van suc-
cessierechten aan te bieden, zonder dat de
schenking 3% of 7% (of 3,3%, 5,5% of
7,7% voor het Waalse Gewest) van de ge-
schonken kunstverzameling zou kosten.
De begiftigde van de schenking (verzeke-
ringsnemer) stort een premie aan een verze-
keringsmaatschappij, die zich ertoe verbindt
om een afgesproken bedrag (gelijk aan de
successierechten) uit te betalen aan de be-
giftigde, indien de schenker (verzekerde)
binnen een vooraf bepaalde periode komt te
overlijden. In de praktijk wordt het verzekerd
kapitaal afgestemd op de verschuldigde suc-
cessierechten.
De looptijd van het verzekeringscontract
kan vrij worden bepaald, maar hoeft na een
schenking van een kunstverzameling slechts
drie jaar te zijn. Na drie jaar zijn giften en
niet-geregistreerde schenkingen namelijk
volledig vrijgesteld van successierechten. Een
successieverzekering is enkel interessant in-
dien de kostprijs van de verzekeringspremies
ten opzichte van de geschonken kunstwer-
ken, lager ligt dan de voormelde schenkings-
rechten. De kostprijs van een dergelijke suc-
cessieverzekering varieert afhankelijk van het
verzekerd kapitaal en de looptijd, van het te
dekken risico (overlijden door ongeval en/of
door ziekte) en van de leeftijd en de gezond-
heidstoestand van de verzekerde.
DE HANDGIFT
Kunstwerken zijn vaak roerende goederen.
Zij kunnen worden geschonken door middel
van een handgift. Het doorvoeren van een
handgift betekent evenwel dat de kunstverza-
meling in handen van de begiftigde overgaat
en dat de schenker de zeggenschap erover ver-
liest. Met een handgift kan de schenker zich
geen vruchtgebruik (of recht van gebruik)
voorbehouden. Nochtans is deze modaliteit
essentieel om tegemoet te komen aan de be-
kommernis voor het behoud van controle en
zeggenschap over de kunstwerken.
Wel zou de kunstverzamelaar zich de verza-
meling na de handgift in bruikleen kunnen
doen geven door de begiftigde. Maar in de
praktijk wordt meestal de voorkeur gegeven
aan een schenking voor een (buitenlandse)
notaris, waarbij een voorbehoud van vrucht-
gebruik (of recht van gebruik) mogelijk is.
Omdat de handgift niet geregistreerd hoeft
te worden, zijn er geen schenkingsrechten op
verschuldigd.
Ook zijn er geen successierechten verschul-
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
DE schENkING
ZOu OOk kuNNEN
WOrDEN GEDAAN
mEt DE bEpALING
DAt DE kuNst-
vErZAmELING hAAr
EIGEN fAmILIAAL
kArAktEr mOEt
bEhOuDEN.
pAtrImONIum
succEssIE IN NAturA
Inhet verledenwerdenbepaaldewerkensoms verkocht teneindedesuccessierechten
te betalen. Daaromwerd er een regeling uitgedokterd waardoor het mogelijk werd de
verschuldigde successierechteninnatura te betalen, m.a.w. door eenaantal kunstwer-
ken af te staan als betaling van de successierechten.
Omin aanmerking te komen voor inbetalinggeving in natura dient het kunstwerk in-
ternationale faamte hebben of te behoren tot het cultureel erfgoed van het land.
het is de minister van financin die zal beslissen op eensluidend advies van een bij-
zondere commissie. Deze bijzondere commissie stelt eveneens de geldwaarde van de
aangeboden kunstwerken vast.
hEt Is pErfEct
mOGELIJk Om OvEr
tE GAAN tOt
succEssIEpLANNING
EN ZEGGENschAp
OvEr DE
kuNstWErkEN tE
bEhOuDEN.
oNZE DIENSTEN
|
OvErDrAcht fAmILIALE vENNOOtschAp
DE NIEuWE vLAAmsE
CoNTINUTEITSmAAtrEGEL
ovERDRAcHT FAMILIALE vENNooTScHAP
fOtOs rOULArTA/THInKSTOCK
ij de invoering van voormelde
artikelen had de decreetgever
diverse doelstellingen voorop-
gesteld. Eerst en vooral waren
het verzekeren van de continu-
iteit van familiebedrijven en het behoud
van de tewerkstelling bij het overlijden
van de bedrijfsleider/eigenaar de belang-
rijkste uitgangspunten. Daarnaast was het
de bedoeling om binnen- en buitenlandse
structuren die vanuit successieoogpunt
werden opgezet, overbodig te maken. Tot
slot moest de maatregel ervoor zorgen dat
de vele aandelen aan toonder terug in de
offcile sfeer werden gebracht.
Om van de vrijstelling inzake successie-
rechten te kunnen genieten, diende zowel
op het ogenblik van overlijden als in de
jaren nadien aan een aantal voorwaarden
te zijn voldaan. Naast een participatie- en
kapitaalsvoorwaarde was er een tewerkstel-
lingsvoorwaarde. Het was deze laatste die,
ondanks dat ze in 2007 omgevormd werd
in een loonlastenvoorwaarde, voor veel
problemen zorgde.
Daardoor was het in veel gevallen onzeker
of er effectief van de vrijstelling van succes-
sierechten kon worden genoten, waardoor
art. 60bis vaak slechts als opvangnet voor
een plots overlijden gebruikt werd.
Als alternatief werden de aandelen van de
familiale vennootschap aan het verlaagd ta-
rief van 2% geschonken of vond de schen-
king plaats voor een Nederlandse notaris
zonder dat er Belgische of Nederlandse re-
gistratierechten verschuldigd waren. Indien
de akte nadien niet vrijwillig ter registratie
werd aangeboden, moest een wachtperiode
van drie jaar in acht genomen worden.
Omwille van de economische crisis ging
men in 2008 over tot een tijdelijke op-
nulstelling van de loonlastenvoorwaarde
waardoor ook holding- en zuivere patrimo-
niumvennootschappen van de gunstmaat-
regel konden genieten. Het mag duidelijk
zijn dat dit laatste niet de intentie van de
wetgever was
Bij de herziening van de tijdelijke regelge-
ving heeft men dan besloten om de gunst-
maatregel geheel om te vormen.
KRACHTLIjNEN
NIEUWE REGELING
Sinds 1 januari 2012 is een nieuwe rege-
ling, opgenomen in art. 60/1 Vl. W. Succ.
en art. 140bis Vl. W. Reg., van kracht die
gekenmerkt wordt door een continuteits-
gedachte. Het is de bedoeling van de de-
creetgever om bedrijfsleiders aan te sporen
tijdig na te denken over de overdracht van
hun bedrijf, teneinde de continuteit bij
een plots overlijden niet in het gedrang te
brengen.
15 jaar geleden, meer
bepaald op 1 januari
1997, werd het inmiddels
alom bekende artikel
60bis in het Vlaamse
Gewest opgenomen in het
Wetboek Successierechten.
Dit artikel voorzag in
een gunstregeling voor
familiale ondernemingen
of aandelen van familiale
vennootschappen, die
in de praktijk neerkwam
op een vrijstelling op het
vlak van successierechten.
Daarnaast werd er enige
tijd later in het Wetboek
Registratierechten (art.
140bis Vl. W. Reg.) een
verlaagd tarief op het vlak
van schenkingsrechten
ingevoerd. Hierna wordt
enkel de regeling ten
aanzien van familiale
vennootschappen
toegelicht.
|
Analyses
|
55
Aangezien de oude regeling zodanig com-
plex was, werd in de nieuwe regeling o.a.
de ingewikkelde loonlastenvoorwaarde af-
geschaft en werd de participatievoorwaarde
versoepeld. De voorwaarden inzake de ver-
erving of schenking van familiale vennoot-
schappen werden bovendien gelijkgesteld,
hetgeen eveneens in een vereenvoudiging
van de materie resulteert.
Het is evenwel belangrijk om te weten dat
de gunstmaatregel strikt beperkt wordt tot
deelbewijzen mt stemrecht die het maat-
schappelijk kapitaal van de vennootschap
vertegenwoordigen, alsook de certifcaten
ervan. De gunstmaatregel kan derhalve niet
meer worden toegepast voor vorderingen
(rekening-courant) op deze vennootschap-
pen.
De oude regeling waarbij een nultarief voor
de vererving van familiale vennootschap-
pen en een verlaagd tarief voor de schenking
gold, wordt in het nieuwe decreet omgekeerd
toegepast. Voortaan geldt een vrijstelling op
het vlak van schenkingsrechten en wordt de
vererving van familiale ondernemingen op-
nieuw belast met successierechten, hetzij aan
een verlaagd tarief van 3% of 7%.
Aandelen van een vennootschap die kwalif-
ceert als een familiale vennootschap kunnen
m.a.w. vanaf 1 januari jongstleden aan 0%
geschonken worden, mits aan een aantal for-
mele voorwaarden wordt voldaan. Zo dient
de schenking bij authentieke akte te worden
vastgesteld, moet de toepassing van de vrij-
stelling of het verlaagd tarief worden aange-
vraagd en dient een attest van de Vlaamse
Belastingdienst te worden verkregen waarin
bevestigd wordt dat aan de voorwaarden is
voldaan. De vrijstelling geldt zowel voor
schenkingen in volle eigendom als voor
schenkingen met voorbehoud van vrucht-
gebruik.
EVoLUTIE VAN
DE WACHTpERIoDE
Vr 1 januari 2012 moest men rekening
houden met een wachtperiode van drie jaar
indien een schenkingsakte niet in Belgi
ter registratie werd aangeboden. Concreet
betekent dit dat de schenker de schenking
drie jaar dient te overleven. Zo niet, zullen
er alsnog successierechten verschuldigd zijn
over de geschonken aandelen. Na voormelde
driejaarsperiode waren er geen successierech-
ten meer verschuldigd over de geschonken
aandelen.
10 juni 1950. ferdinand porsche, een van de founding fathers van porsche, met zijn zoon en erfgenaam ferdinand ferry.
DE NIEuWE
GuNstrEGELING
stImuLEErt
DE OvErDrAcht
vAN fAmILIALE
vENNOOtschAppEN
bIJ LEvEN.
B
anOUK LeJeUne,
Head of estate &
Financial Planning,
Puilaetco Dewaay.
Welnu, met betrekking tot familiale ven-
nootschappen werd deze wachtperiode, zo-
als voorzien in art. 7 Vl. W. Succ., verlengd
tot zeven jaar. Indien de onderneming aan
de voorwaarden van art. 140bis Vl. W. Reg.
voldoet en de schenker toch opteert voor
een schenking voor een Nederlandse notaris
zonder de buitenlandse akte te laten registre-
ren, dan geldt een zeven- in plaats van een
driejaarsperiode.
Op dit ogenblik is het nog onduidelijk of
deze verlengde wachtperiode eveneens geldt
voor schenkingen van familiale vennoot-
schappen die niet aan alle voorwaarden vol-
doen (vb. patrimoniumvennootschappen of
holdings). De meerderheid gaat ervan uit
dat de zevensjaarsperiode enkel geldt voor
aandelen die onder de nieuwe regeling kwa-
lifceren, maar voorzichtigheid is geboden!
Met zekerheid kan wel worden gesteld dat
de driejaarsperiode blijft gelden voor schen-
kingen van vr 1 januari 2012, alsook voor
niet in Belgi geregistreerde schenkingen van
andere roerende goederen (beleggingsporte-
feuille, kunst, ).
DE pARTICIpATIEVooRWAARDEN
De voornaamste voorwaarden voor de toe-
passing van het 0%-tarief voor schenkingen
en het vlak tarief van 3% of 7% voor verer-
vingen van familiale aandelen worden hierna
kort toegelicht.
In eerste instantie dient te worden voldoen
aan een participatievoorwaarde. Op het
ogenblik van de schenking of het overlijden
dient minstens 50% van de aandelen in volle
eigendom toe te behoren aan de schenker/
erfater en/of zijn familie. Onder familie
van de schenker/erfater wordt verstaan de
echtgenoot of samenwonende partner, ver-
wanten in rechte lijn en hun echtgenoten of
samenwonenden, zijverwanten tot en met
de tweede graad en hun echtgenoten of sa-
menwonenden en kinderen van vooroverle-
den broers en zussen.
Indien de familie geen participatie van
50% bezit, maar hetzij samen met n an-
dere aandeelhouder (en/of diens familie)
minstens 70% van de vennootschap bezit,
hetzij samen met 2 aandeelhouders (en/of
hun familie) minstens 90% van de aandelen
in volle eigendom aanhoudt, dan is eveneens
aan de participatievoorwaarde voldaan.
Het toepassingsgebied voor de vrijstelling
wordt onder voorwaarden eveneens uitge-
breid tot holdingvennootschappen. Indien
een passieve holding minstens 30% van een
actieve dochtervennootschap rechtstreeks
bezit, dan zal de holding ten belope van de
waarde van de actieve dochter, die aan de
voorwaarde voldoet, vrijgesteld zijn. Actieve
holdings die aan de voorwaarden voldoen,
zullen integraal kunnen genieten van de vrij-
stelling op het vlak van schenkingsrechten,
dan wel van de verlaagde, vlakke tarieven
van 3 of 7% op het vlak van successierech-
ten.
DE ACTIVITEITSVooRWAARDEN
Zoals reeds kort aangehaald, dient ook een
activiteitsvoorwaarde in acht te worden ge-
nomen. Deze voorwaarde vervangt de oude
tewerkstellings- of loonlastvoorwaarde. Er
zal dus enkel een vrijstelling of verlaagd
tarief gelden indien de familiale vennoot-
schap een rele economische activiteit heeft
(een vrij beroep, nijverheids-, handels-, am-
bachts- of landbouwbedrijf ).
De wetgever gaat ervan uit dat er geen re-
ele economische activiteit bestaat indien,
enerzijds, de bezoldigingen, sociale lasten en
pensioenen die worden uitgekeerd minder
dan 1,5% van het totaal actief bedragen en,
anderzijds, het totaalbedrag aan terreinen en
gebouwen groter is dan 50% van het totaal
actief. In casu worden voornamelijk patri-
moniumvennootschappen en holdings gevi-
seerd. De wet laat evenwel steeds toe om een
tegenbewijs te leveren.
DE CoNTINUTEITS-
VooRWAARDEN
Verder is er een continuitetsvoorwaarde
gekoppeld aan de gunstmaatregel. De vrij-
stelling of het verlaagd tarief blijft enkel be-
houden indien de activiteit van het familie-
bedrijf minstens drie jaar na de overdracht
zonder onderbreking wordt voortgezet. Het
is evenwel niet noodzakelijk dat de activiteit
door de verkrijgers wordt voortgezet. Indien
de aandelen verkocht zouden worden, dan
volstaat het dat de koper van de aandelen
aan de activiteitsvoorwaarde voldoet.
Ten slotte dient er tevens een (geconsolideer-
de) jaarrekening te worden opgemaakt en
gepubliceerd. Bovendien zal binnen dezelfde
periode van drie jaar niet mogen worden
overgegaan tot een kapitaalvermindering
door uitkering of terugbetaling.
Het moge duidelijk zijn dat de nieuwe
gunstregeling de overdracht van familiale
vennootschappen bij leven stimuleert. Meer
dan ooit is het aangewezen om tijdig aan uw
successieplanning te beginnen en na te den-
ken over de doelstellingen die u wenst uit
te zetten voor uzelf, de volgende generatie,
uw familiaal bedrijf Alleen dan kan er
immers sprake zijn van een optimale succes-
sieplanning.
Indien u meer informatie over dit onderwerp wenst te be-
komen, aarzel niet omcontact op te nemen met uw private
banker of rechtstreeks met onze specialisten van de dienst
Financial & Estate Planning onder leiding van Anouck
Lejeune (+32 2 679 4570).
Op hEt OGENbLIk
vAN DE schENkING
Of hEt OvErLIJDEN
DIENt mINstENs
50% vAN DE
AANDELEN tOE
tE bEhOrEN AAN
DE schENkEr/
ErfLAtEr EN/Of
ZIJN fAmILIE.
hEt Is
AANGEWEZEN
Om tIJDIG AAN
uW succEssIE-
pLANNING tE
bEGINNEN EN
NA tE DENkEN
OvEr DE DOEL-
stELLINGEN
DIE u WENst
uIt tE ZEttEN
vOOr uZELf,
DE vOLGENDE
GENErAtIE,
uW fAmILIAAL
bEDrIJf,
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
57
OvErDrAcht fAmILIALE vENNOOtschAp
|
oNZE DIENSTEN
1925. matthewhogart en zijn zoon en erfgenaam James, eigenaars van het oudste postkantoor
ter wereld in sanquhar, schotland.
58 | Analyses
|
Voorjaar 2012 Voorjaar 2012
|
Analyses
|
59
oNZE DIENSTEN
|
INDIvIDuELE pENsIOENtOEZEGGING INDIvIDuELE pENsIOENtOEZEGGING
|
oNZE DIENSTEN
vItIsLIfEis eenLuxemburgselevensverzekeringsmaatschappij diein1995werdopgericht.
volgens het beginsel van het vrije verkeer van diensten (vvD) is ze actief binnen de Euro-
pese unie met een uitgebreide grensoverschrijdende ervaring. vItIs biedt globale (scale,
nancile en juridische) oplossingen op maat die zo goed mogelijk afgestemd zijn op de
vermogenssituatie van de clinten. vItIs LIfE is een 100%-dochtermaatschappij van kbL
Europeanprivate bankers, het enige Europese netwerk vanlokale pure play privbanken.
www.vitislife.com
EEN AANBoD LA cArtE
vItIs cOrpOrAtE PENSIoN PLAN
tEkst PUILAETCO DEWAAY - fOtOs rOULArTA En VITIS LIFE
e vertegenwoordigers van VITIS
LIFE, Chris Mulders (Country
Manager Belgium), Eef Liesens
(Legal Offcer Belgium) en
Christle Tevere (Marketing &
Communication Manager), geven u een over-
zicht van de belangrijkste kenmerken van dit
VITIS Corporate Pension Plan.
Welk concept had u oorspronkelijk voor
ogen met het VITIS Corporate Pension
Plan?
Samen met onze partners private bankers zijn
we tot de vaststelling gekomen dat veel van
onze clinten aan wie wij privlevensverzeke-
ringen voorstellen, eveneens ondernemers of
bedrijfsleiders zijn. Daarom hebben wij onze
kwaliteitsdienstverlening samen uitgebreid tot
de zeer specifeke behoeften van deze clin-
ten via het VITIS Corporate Pension Plan.
Dit contract laat een onderneming toe om
voor haar bestuurder, zelfstandige onderne-
mer, een aanvullend pensioenkapitaal op te
bouwen.
Waarom voor een Individuele Pensioen-
toezegging (IPT) kiezen?
Deze keuze kan worden ingegeven door tal
van voordelen. De belangrijkste zijn:
Wetende dat in Belgi het wettelijk pen-
sioen voor een zelfstandige/bedrijfsleider
zeer laag ligt, kan de ondernemer dankzij
het VITIS Corporate Pension Plan tijdens
zijn pensioen genieten van een aanvullend
pensioenkapitaal.
Via dit contract kan de ondernemer een
deel van de beschikbare liquiditeiten bin-
nen zijn onderneming investeren in het
VITIS Corporate Pension Plan omwille
van de fscale voordelen die eraan verbon-
den zijn ... terwijl hij geniet van een hoger
nettorendement dan de andere oplossin-
gen die hem doorgaans worden voorge-
steld : salarisverhoging, tantimes, enz.
Tot slot laat het VITIS Corporate Pension
Plan de ondernemer toe om te genieten
van een gexternaliseerd aanvullend pen-
sioenstelsel teneinde zijn pensioenkapitaal
te beschermen tegen risicos waaraan zijn
onderneming misschien het hoofd zal moe-
ten bieden.
VITISLIFEblaast de
IndividuelePensioen-
toezeggingnieuwleven
indoor eenlacarte
oplossingaantebieden
insamenwerkingmet de
bank PuilaetcoDewaay
PrivateBankers. VITISLIFE
heeft zijn15 jaar ervaring
inlevensverzekerings-
oplossingenvanhoog-
staandekwaliteit benut
omeenvernieuwend
contract teontwikkelen:
het VITISCorporatePen-
sionPlan. Dit bundelt zijn
knowhowmet dedeskun-
digheidinzakeprivate
bankingvanPuilaetco
Dewaay, ineenBelgisch
wetgevendkader dat dit
soort contract gunstig
gezindis.
ONZE cLINtEN
ONDErNEmErs
WEtEN bEtEr DAN
WIE OOk DAt hEt
bEhEEr DOOr EEN
prIvAtE bANkEr
EEN hOGEr rENDE-
mENtspOtENtIEEL
OpLEvErt.
HET vITIS coRPoRATE PENSIoNPLANlaat een onderneming toe om voor haar bestuurder, zelfstandige ondernemer, een aanvullend
pensioenkapitaal op te bouwen.
D
De Individuele Pensioentoezegging kan an-
dere voordelen bevatten naargelang van de
specifeke situatie van de bestuurder of van
zijn onderneming: privbeheer met inacht-
neming van het risicoprofel van de bestuurder,
toekenning van een krediet ten gunste van de
bestuurder, ... In samenwerking met de private
bankers van Puilaetco Dewaay verstrekken
onze multidisciplinaire teams advies op maat
aan onze clinten, rekening houdend met hun
persoonlijke situatie.
De onderliggende beleggingen die het
VITIS Corporate Pension Plan aanbiedt,
vormen eveneens een van zijn sterke punten.
Inderdaad, onze clinten ondernemers weten
beter dan wie ook dat het beheer door een pri-
vate banker een hoger rendementspotentieel
oplevert dan de gewaarborgde rente die de Bel-
gische verzekeraars over het algemeen voor In-
dividuele Pensioentoezeggingen bieden. VITIS
LIFE biedt discretionair beheer op maat aan,
rekening houdend met het risicoprofel van de
clint. De knowhow van onze partner inzake
het discretionair beheer van de onderliggende
activa en de transparantie inzake kosten zijn
eveneens sterke punten van dit contract.
TWEE EXpERTEN SAMEN
Waarom heeft VITIS LIFE besloten om
met Puilaetco Dewaay in zee te gaan op de
Belgische markt?
Bij de oprichting van het VITIS Corporate
Pension Plan zijn we tot de vaststelling geko-
men dat wij dezelfde cultuur en dezelfde op-
vattingen delen inzake dienstverlening en luis-
terbereidheid naar de clinten toe. We stelden
eveneens vast dat wij allebei deskundigen zijn
in onze respectieve domeinen: VITIS LIFE
in levensverzekeringen en Puilaetco Dewaay
Private Bankers in privbeheer.
Onze complementaire deskundigheidsdo-
meinen die de beste specialisten samenbren-
gen, zorgen ervoor dat wij onze clinten
oplossingen aanbieden die hun vertrouwen
waard zijn.

cHRIS MULDERS (vITIS LIFE). Onze
kwaliteitsdienstverlening uitbreiden naar
clinten met zeer specieke behoeften.
60 | Analyses
|
Voorjaar 2012
oNZE DIENSTEN
|
INDIvIDuELE pENsIOENtOEZEGGING
DE bELANGrIJkstE vOOrDELEN vAN DE Ipt
het vItIs corporate pension plan geeft u toegang tot een privbeheer op maat dat met uwrisicoproel overeenstemt. hierin ligt
het grote verschil met de klassieke contracten die doorgaans door de belgische verzekeraars worden aangeboden.
het vItIs corporate pension plan laat uwonderneming toe omte genieten van een belastingaftrek.
De belasting van de prestaties op de vervaldag van het contract is voor u veel interessanter dan die van een verhoging van de
klassieke vergoedingen.
het vItIs corporate pension plan laat uwonderneming toe omvoor u een aanvullend pensioenkapitaal op te bouwen, waarbij de
gestorte premies integraal door uwonderneming worden betaald.
u geniet van de deskundigheid van een verzekeringsprofessional voor uw levensverzekeringscontract en van de deskundigheid
van een privbank voor het discretionair beheer van de onderliggende activa.
vergelijkend overzicht van de basisprincipes van de pensioenvehikels voor zelfstandigen
(in de huidige wetgeving)
VAPZ-contract
Onderhandse pensioenovereenkomst VITIS Corporate
Pension Plan - Indivi-
duele Pensioentoezeg-
ging (IPT)
Interne pensioenprovisie Bedrijfsleidersverzekering
Doelpubliek
Zelfstandigen in hoofd- of
bijberoep met minimaal
beroepsinkomen
Zelfstandige sociale manda-
tarissen met maandelijkse
bezoldiging
Zelfstandige sociale manda-
tarissen met maandelijkse
bezoldiging
Zelfstandige directeurs en
sociale mandatarissen, met
maandelijkse bezoldiging
Juridische structuur
Individueel levensverzeke-
ringscontract of contract
met VAPZ-pensioenkas
Onderhandse overeenkomst
met de onderneming
Onderhandse overeenkomst
met de onderneming
+ individueel levensverzeke-
ringscontract
Contract Individuele
Pensioentoezegging tussen
bestuurder en onderneming
+ individueel levensverzeke-
ringscontract
Maximumpremie in
2012
(aanslagjaar 2013)
Gewone VAPZ 2.962,88
EUR per jaar (max. 8,17%
van beroepsinkomen)
Sociale VAPZ 3.408,94
EUR per jaar (max. 9,40%
van beroepsinkomen)
Beperkte provisie en pen-
sioenkapitaal afhankelijk van
de 80%-regel
Beperkte premie en pen-
sioenkapitaal afhankelijk van
de 80%-regel
Beperkte premie en pen-
sioenkapitaal afhankelijk
van de 80%-regel
Belastingregime van
de premies
1) Aftrek tegen het
marginaal tarief in de PB
2) Vermindert de grondslag
van de sociale bijdragen
3) Taks op de premie : geen
1) Vrijstelling van de
provisie in de Venn. Bel.
2) Taks op de premie : geen
1) Belastingaftrek in hoofde
van de bedrijfsleider
2) Taks op de premie : 4,4%
1) Belastingaftrek in hoofde
van de bedrijfsleider
2) Taks op de premie :
4,4%
Belastingregime van
het pensioenkapitaal
1) RIZIV-bijdrage
van 3,55%
2) Progressieve belasting in
de PB met toepassing van
het regime van de fctieve
rente
1) RIZIV-bijdrage
van 3,55%
2) Solidariteitsbijdrage
van 0,1% of 2%
3) 16,5% PB
4) Gemeentebelasting
1) RIZIV-bijdrage
van 3,55%
van 0,1% of 2%
3) 16,5% PB
1) RIZIV-bijdrage
van 3,55%
van 0,1% of 2%
3) 16,5% of 10% PB
Soort belegging
In de praktijk, vooral
kapitaal + gewaarborgd
rendement
In principe geen enkele
beperking
Kapitaal + gewaarborgd
rendement of unit linked
Unit linked (gekoppeld
aan beleggingsfondsen)
Overdracht van
reserve naar een ander
pensioenorganisme
Vrijstelling voor de reserves
opgebouwd na 1/1/2004
Geen specifek regime voor
overdracht naar een ander
organisme
Geen specifek regime voor
overdracht naar een ander
organisme
Vrijstelling
Gereglementeerde
vastgoedfnanciering
Voorschot
+ inpandgeving
Geen Geen Inpandgeving
Ik spaar bij een
duurzame bank,
daar ben ik
er op.
Ik ben geen heilige, mijn geld moet
ook opbrengen. Maar bij Triodos Bank
weet ik dat mijn spaargeld alleen
gebruikt wordt omeen betere wereld
voor mijn kleinkinderen te financieren.
Een toekomst zonder uitbuiting of
vervuiling, waar cultuur mensen
bij elkaar brengt.
Dankzij Triodos Bank
slaap ik op beide oren.
Catherine De Haene,
ere spaarder
bij Triodos Bank sinds 2005
Open ook een
duurzame spaarrekening
Ga naar www.triodos.be
of bel naar 02 548 28 51
De duurzame bank
62 | Analyses
|
|
Analyses
|
63
oNZE DIENSTEN
|
pArtNErshIp pArtNErshIp
|
oNZE DIENSTEN
PIETER vANDERIcK (TRIoDoS) & ISoLDE coRNE (PUILAETco DEWAAY). Al tien jaar partners in
duurzaamheid.
bELEGGEN IN EEN
BETERE WErELD
puILAEtcO DEWAAy EN trIODOs bANk,
10 JAAr pArtNErs IN DuurZAAm vErmOGENsbEhEEr
tEkst CAnTILIS - fOtOs rOULArTA / rEPOrTErS AGEnCY & IMAGE GLOBE
et jaar 2002 luidde het def-
nitieve einde van de Belgische
frank in, maar was tegelijkertijd
het jaar van de grote uitdagin-
gen: de euro-euforie is een feit,
zakenman Steve Fossett slaagt als eerste in
een non-stopsoloballonvlucht rond de aar-
de, ruimtevaarder Frank De Winne wordt
gelanceerd, de Xbox verovert de Europese
markt En Puilaetco Dewaay en Triodos
Bank gaan een vooruitstrevende samenwer-
king aan, die tot op vandaag uniek is in Bel-
gi. Uniek, omdat deze twee banken samen
duurzaam vermogensbeheer aanbieden een
service die, door de sterktes van elke partner
en de manier waarop zij elkaar versterken,
zijn gelijke niet kent in Belgi en een belang-
rijke meerwaarde biedt voor de clinten van
beide banken.
Indejarennegentigwerd
Adidas nogbekritiseerd
vanwegekinderarbeid
bij toeleveranciers inzijn
productielanden. Vandaag
maakt het sportkleding-
merk deel uit vanhet
duurzaambeleggingsuni-
versumvanTriodos Bank.
Er is het afgelopendecen-
niumheel wat veranderd
voor debewustebelegger.
Enkoers blijft echter
stabiel: PuilaetcoDewaay
enTriodos Bank zijnal
10 jaar solidepartners.
puILAEtcO DEWAAy
EN trIODOs bANk
bIEDEN sAmEN
DuurZAAm vEr-
mOGENsbEhEEr
AAN, EEN sErvIcE
DIE IN bELGI ZIJN
GELIJkE NIEt kENt.
NATIoNALPARK
KALKALPENIN
ooSTENRIJK.
Duurzaamheid doet
het goed op de
nancile markt.
H
64 | Analyses
|
|
Analyses
|
65
pArtNErshIp
|
oNZE DIENSTEN oNZE DIENSTEN
|
pArtNErshIp
ELK ZIjN FoCUS
Triodos Bank stelt vanuit haar positie van
duurzame bank een beleggingsuniversum
samen van beursgenoteerde bedrijven die
rechtstreeks bijdragen tot een duurzame
toekomst voor mens en planeet. Met ande-
re woorden: bedrijven die op n of andere
manier gelinkt zijn aan schendingen van de
mensenrechten, dictatoriale regimes, kern-
energie, wapens, dierproeven, kansspelen,
pornografe vallen uit de boot.
Puilaetco Dewaay is als private bank dan
weer op heel andere dingen gefocust, vertelt
Isolde Corne, fnancieel beheerder van duur-
zame portefeuilles (Puilaetco Dewaay). Wij
zijn een authentieke private bank, voor 100%
geconcentreerd op de typische aspecten van
vermogensbeheer, zoals portefeuillestructuur,
successieplanning en fnancial planning. Onze
beheerders bekijken de beleggingsportefeuil-
les van onze clinten dus vooral door een f-
nancile bril. Zijn de bedrijven waarin werd
genvesteerd winstgevend en zullen ze goede
resultaten boeken, op lange en korte termijn?
Maar al in 2002 stelden zowel Puilaetco
Dewaay als Triodos Bank elk voor zich vast
dat steeds meer clinten wilden weten waar
hun geld naartoe stroomt, zonder daarvoor
aan winst in te boeten. En daaruit ontstond
onze samenwerking, zo concludeert Pieter
Vanderick, Head of Personal & Private
Banking (Triodos Bank).
VAN BIoVoEDING NAAR
DUURZAAM BELEGGEN
Vanwaar die stijgende interesse voor duurzaam
beleggen? Pieter Vanderick maakte de om-
mekeer van dichtbij mee. In het afgelopen
decennium tekende zich een nieuwe tendens
af: consumenten worden waakzamer en meer
bewust, waardoor een nieuw consumptiege-
drag ontstaat. Elektrische wagens, biovoeding,
energiezuinige huishoudapparaten en andere
duurzame producten doen het goed op de
markt. En steeds meer consumenten trekken
die redenering door naar hun beleggingsporte-
feuille. De introductie van meer transparantie
was en is nog steeds een uitstekende voedings-
bodem voor deze trend ik stel trouwens vast
dat wij nog altijd de enigen in onze sector zijn
die op zon expliciete wijze tonen waarin ka-
pitaal genvesteerd wordt. En de bankencrisis
van 2008 en de economische crisis van 2011
brachten diezelfde trend in een stroomversnel-
ling. Bij elke crisis zien we een verhoogde in-
teresse en een instroom van nieuwe clinten,
weet Vanderick.
De cijfers liegen er niet om: Triodos Bank
kent sinds haar ontstaan een gemiddelde
jaarlijkse groei van meer dan 20 procent, en
dat in alle landen waar de bank actief is.
RENDEMENT N RETURN
Wie denkt dat vooral donkergroene beleg-
gers met een geitenwollensokkenimago voor
het duurzaam beleggingsuniversum opteren,
heeft het mis. Corne: In de beginjaren zet-
ten zij allicht sneller de stap naar duurzaam
vermogensbeheer. Maar als we tien jaar later
van n zaak pertinent zeker zijn, is het dat de
clinten niet stereotiep zijn. Als we naar het
profel van de beleggers kijken, valt het op dat
het bijna uitsluitend om privpersonen gaat
voorlopig bestaat slechts 5 % uit organisa-
ties, maar de komende jaren willen we ook dit
doelpubliek vertrouwd maken met de voor-
delen van duurzaam beleggen en dat niet
alleen mensen die hun vermogen verwierven
via schenking of erfenis, maar ook via beroeps-
inkomsten of door zelf te sparen, kiezen voor
een maatschappelijk engagement. De man-
vrouwverhouding is in evenwicht en alle leef-
tijdscategorien zijn goed vertegenwoordigd.
Een zeer divers publiek dus, maar wel met
een gemeenschappelijk doel: allen willen ze
weten wat er met hun geld gebeurt en vermij-
den dat er wordt genvesteerd in producten
en diensten die indruisen tegen hun persoon-
lijke waarden en normen. Het fnancieel ren-
dement en de maatschappelijke return tellen
even hard mee. Dat was een conditio sine qua
non in 2002 en heeft anno 2012 niet aan
kracht ingeboet.
TERUG IN DE TIjD
De clinten weten duidelijk wat ze wel en niet
willen, maar wat dreef de banken? Waarom
zetten zij kort na de eeuwwisseling een gloed-
nieuwe dienstverlening op poten? Vanderick
was er tien jaar geleden ook al bij en weet het
nog goed: Steeds meer vermogende clinten
vroegen ons om naast spaar- en termijnreke-
ningen ook duurzame beleggingsfondsen aan
te bieden. Een vraag waarop we vanuit onze
maatschappelijk verantwoorde visie graag een
antwoord wilden bieden. Daarom gingen we
in 2002 op zoek naar een gespecialiseerde
partner die, op basis van de aandelenselecties
van onze analisten, het vermogensbeheer op
zich wou nemen. We zochten en vonden de
ideale wederhelft bij Puilaetco Dewaay. Zij ge-
loofden net als wij in transparantie en deden
aan gedecentraliseerd beheer, op maat van elke
individuele clint en gebaseerd op persoonlijk
contact. Dat gaf voor ons de doorslag.
EvALuAtIE
IN & Out
De kernvraag bij een evaluatie is steeds dezelfde: voldoet het bedrijf nog aan de duur-
zaamheidscriteria en minimumeisen? De economie, partnerships, productieprocessen,
zijn echter voortdurend in beweging en dus is het antwoord allesbehalve een standvas-
tige zaak, zoblijkt.
Out: johnson&johnson
Een inbreuk tegen de false claims Acts, een schending waar ze over de grote plas zwaar
aantillen, bracht het farmaceuticabedrijf Johnson&Johnsonindiskrediet. De Amerikaan-
se regering spande eenrechtszaak aantegende multinational, omdat die voor miljoenen
dollars zou hebben doorgesluisd naar Omnicare omhet antipsychoticumrisperdal voor-
geschreven te krijgen aan patinten met schizofrenie of een bipolaire stoornis. Johnson
&Johnsonwerddanook onmiddellijk uit het beleggingsuniversumgeschrapt, legt pieter
vanderickuit. Nochtans bekleeddedeondernemingtot dandeeersteplaats bij deNoord-
Amerikaanse farmabedrijven die triodos onder de loep nam, onder meer door zijn bijzon-
dereprogrammasvoor het metenenreducerenvanbroeikasgassenenzijnresolutekeuze
voor hernieuwbare energie.
In: Conimmo
conimmo, eenvastgoedonderneming vanbelgische bodem, is eenvande nieuwkomers
in het beleggingsuniversum. In 2006 werd deze vastgoedbevak bekroond met de titel van
beste werkgever van het jaar, onder meer dankzij haar inzet voor de professionele ont-
plooiing vanhaar medewerkers. maar connimozet ook sterk inophet terugdringenvan
zijn ecologische voetafdruk, met een ambitieuze milieustrategie die leidde tot de oprich-
ting van een intern Green committee dat de milieuprestaties van de onderneming, haar
patrimoniumen de door haar huurders ingenomen ruimtes verbetert. uit de analyse van
het triodos sustainability researchteamblijkt dat dezevastgoedbevak ook deminimum-
criteria respecteert endus eenbetrouwbare partner vormt.
bELEGGEN IN EEN
DuurZAmE Of IN
EEN kLAssIEkE
pOrtEfEuILLE Is
Op LANGE tErmIJN
EvEN rENDAbEL.
AutO-INDustrIE
DE vOEtAfDruk vAN bmW
De duurzame multinational bmW, een contradictio in terminis? Zeer zeker niet, aldus
pieter vanderick. Ook al wordt dit Duits moederbedrijf niet gauwmet duurzaamheidge-
associeerd, toch maakt het deel uit van ons triodos beleggingsuniversum. bmW heeft
een zeer goede score doordat het bedrijf ver vooruitloopt op zijn concurrenten, vooral
wat de criteria samenleving encorporate governance betreft.
maar ook op milieugebied zit de autoproducent in de lift: elk nieuw bmW-model moet
minstens 5 %minder hulpbronnen verbruiken en 5 %minder emissies uitstoten dan het
voorgaandemodel. resultaat: bmWheeft deuitstoot vanverontreinigdestoffenmeer ver-
laagd dan de andere zeventien autofabrikanten die we hebben geanalyseerd. Daarnaast
ontwikkelt bmWook elektrische en hybride aandrijftechnieken, probeert het luchtvracht
te mijdenenverkleint het zijnecologische voetafdruk met eenwaaier aanmaatregelen.
BMWoP HET AUToSALoNvANBRUSSEL. hoge score inzake duurzaamheid.
DUURzAME PRoDUcTENENDIENSTEN. van links naar rechts: sunpower, Accel Groep, Zimmer holding.
AFvALLER ENNIEUWKoMER. Johnson & Johnson is out, conimmo
(op de foto: cEO serge fautre) is in.
66 | Analyses
|
Voorjaar 2012
oNZE DIENSTEN
|
pArtNErshIp
Puilaetco Dewaay zag in de samenwerking
een opportuniteit om naast klassieke porte-
feuilles ook duurzame portefeuilles samen te
stellen en aan te bieden. We hanteren daarbij
dezelfde risicoprofelen, van defensief tot dy-
namisch. Door een exclusieve overeenkomst
kunnen onze private bankers rechtstreeks
aandelen en obligaties selecteren uit het be-
leggingsuniversum van Triodos Bank, dat uit
maar liefst 400 duurzame ondernemingen
bestaat, voegt Corne eraan toe.
TWEEMAAL IS TRoEF
Vooraleer de private banker bij Puilaetco
Dewaay voor iemand een duurzame porte-
feuille opbouwt, ondertekenen de drie be-
trokken partijen samen een beheersovereen-
komst: Puilaetco Dewaay, Triodos Bank en
de clint zelf gaan daarbij offcieel samen in
zee. En diezelfde tripartite is vervolgens bij
elk overlegmoment aanwezig.
De clinten ervaren deze meerpartijenaanpak
als een sterke troef: Puilaetco Dewaay staat in
voor het fnancile luik en Triodos Bank garan-
deert de duurzaamheid en legt ook uit waarom
ze eerder geselecteerde bedrijven uit het univer-
sum haalt, bijvoorbeeld wanneer een onderne-
ming beslist om een minder duurzame koers
te varen of tegen een uitsluitingscriterium zoals
betrokkenheid bij kernenergie aanloopt. Ook
als het om een bijzonder rendabel aandeel gaat,
kunnen we het bedrijf schrappen, benadrukt
Corne. Elke maand krijgen we een lijst met
nieuwe bedrijven, bedrijven on hold en be-
drijven die geschrapt werden. De aandelen van
de geschrapte bedrijven verkopen we binnen
de zes maanden. Dat kan het rendement ben-
vloeden, maar we geven hiermee wel een zeer
sterk signaal aan de bedrijven.
EEN SELECTE CLUB
De criteria om toe te treden tot het universum
zijn talrijk en streng. Het Triodos Sustainabili-
ty Research Team selecteert enerzijds bedrijven
die duurzame producten of diensten aanbie-
den, die rechtstreeks bijdragen tot de klimaat-
bescherming, het milieu of een gezond leven.
Typevoorbeelden zijn fabrikant van zonnepa-
nelen SunPower, Europees marktleider op de
fetsenmarkt Accell Groep en wereldleider op
de orthopedische markt Zimmer Holding.
Maar ook traditionele beursgenoteerde bedrij-
ven die zich binnen hun sector onderscheiden
op het vlak van maatschappelijk verantwoord
ondernemen, kunnen in het beleggingsuniver-
sum worden opgenomen. De specialisten on-
derzoeken hier onder meer of het bedrijf zorgt
voor een zo laag mogelijke milieu-impact,
goede arbeidsomstandigheden, correcte re-
laties met leveranciers, een transparante
verloning van het topmanagement, Voor-
beelden zijn BMW en Adidas.
Alle ondernemingen van de eerste en de be-
tere helft van de tweede groep zijn volwaar-
dige partners voor het beleggingsuniversum,
tenzij ze sneuvelen bij de uitsluitingscriteria.
Vanderick: Bedrijven die rechtstreeks of on-
rechtstreeks betrokken zijn bij kernenergie,
milieugevaarlijke stoffen, kinderarbeid, over-
treding van gedragscodes, worden nooit
toegelaten. In 2002 niet, vandaag niet en ook
niet in 2022.
Wenst u meer info? Neem contact op met de f-
nancile beheerders van duurzame portefeuilles bij
Puilaetco Dewaay : Isolde Corne (02 679 89 04)
of Olivier Depaepe (02 679 45 02).
AL IN 2002 stELDEN
ZOWEL puILAEtcO
DEWAAy ALs
trIODOs bANk vAst
DAt fINANcIEEL
rENDEmENt EN
mAAtschAppELIJkE
rEturN vOOr
stEEDs mEEr
cLINtEN EvEN
hArD mEEtELLEN.
prEstAtIEs
hOE rENDAbEL Is
DuurZAAm bELEGGEN?
met ethiek valt geen geld te rapen; die gedachte wordt meermaals gespuid. toch is be-
leggen in een duurzame of in een klassieke portefeuille op lange termijn even rendabel,
verzekert vanderick. Dat blijkt uit talrijke internationale studies, maar ook uit onze eigen
ervaring gebaseerd op tien jaar expertise. uit de samenwerking met puilaetco Dewaay
concluderen we dat ons beleggingsuniversum niet slechter presteert dan de traditionele
portefeuilles. sterker nog, ik ben er persoonlijk van overtuigd dat bedrijven die voor duur-
zaamheid kiezen, daar op langere termijn voordeel uit halen.
Op korte termijn zijn er echter wel verschillen in rendement mogelijk, maar die werken
zowel in het voordeel als in het nadeel van duurzaam vermogensbeheer. Wanneer de
nancile markten de voorkeur geven aan sectoren die ondervertegenwoordigd zijn in
ons beleggingsuniversum, zoals de olie- of grondstoffensector, dan zal die stijgende ten-
dens zich niet vertalen in een hoger rendement voor onze clinten. Omgekeerd, in tijden
van crisis of beurscorrecties brengen de duurzame portefeuilles meer op, omdat zij een
beperktere volatiliteit en dus een grotere stabiliteit kennen.
DE ADIDAS-BAL vAN HET EK 2012.
Onderdeel van het duurzaam beleggings-
universum van triodos.
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
67
SEoUL, zUID-KoREA. De Experience Green Growth center.
GELD kLEurt GRoEN
Tien jaar geleden was
duurzaam sparen en
beleggen een donker-
groene aangelegen-
heid. Iets voor over-
tuigde ecologisten,
waar de doorsnee con-
sument wat meewarig
op neerkeek. Een reces-
sie en een bankencrisis
later liggen de kaarten
heel anders. Want de
duurzame bankiers
bleken minder naef
dan velen dachten
en laten vandaag
een signifcante groei
optekenen.
DUURzAAM BANKIEREN
GrEEN fINANcE
|
oNZE DIENSTEN
riodos Bank tot nog toe de enige
volledig duurzame bankier op de Bel-
gische markt n partner van Puilaetco
Dewaay rondde vorig jaar de kaap
van de 50.000 clinten. De trend is
duidelijk: duurzaam bankieren zit in de lift.
De duurzame bankiers hebben hun huidige succes
niet cadeau gekregen. Het idee stamt uit de vroege
jaren zeventig. In het kielzog van mei 68 en ge-
inspireerd door het beroemde rapport De Wereld
op een Kruispunt van de Club van Rome werd her
en der gexperimenteerd met alternatieve bancaire
modellen. Maar de pogingen strandden jammer
genoeg op de oliecrisis van 73. Idealisme werd te
duur en de consument haakte af.
Vijftien jaar later haalde de commissie-Brundtland
van de Verenigde Naties het idee van duurzaam-
heid weer van onder het stof. In het rapport Our
Common Future omschreef ze duurzaamheid als
een ontwikkeling die tegemoetkomt aan de be-
hoeften van de huidige generatie, zonder de moge-
lijkheden van de toekomstige generaties in gevaar
te brengen. Dat betekent verantwoord omsprin-
gen met hulpbronnen als het milieu, arbeid en
het maatschappelijke weefsel. Het rapport gaf het
startschot voor de uitbouw van de omvangrijke
milieuwetgeving en -sector zoals we die vandaag
kennen. Ook plaatste de commissie voor het eerst
de link tussen (eindige) fossiele brandstofvoorra-
T
tEkst THOMAS DEWEErDT - fOtOs rOULArTA/rEPOrTErS AGEnCY
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
den en klimaatproblematiek wereldwijd in
de kijker. Dat laatste zou de volgende ja-
ren d motor worden van de aandacht voor
duurzaamheid. Al Gore begreep dat trou-
wens goed toen hij in 2007 op tournee ging
met zijn documentaire An Inconvenient
Truth.
De prioriteitenslogan people, planet, proft
klonk uitstekend. Maar zoals zo vaak hield
de consument alles bij het oude wanneer
het om zijn centen ging. Fairtrade-koffe of
FSC-hout kopen bleek toch nog iets anders
dan bij je bankier naar duurzame beleg-
gingsfondsen vragen. Laat staan overstap-
pen naar een bank die inzet op zaken als
microkredieten of windenergie.
NEVER WASTE A GooD CRISIS
En toen kwam de crisis De bankencrisis
van 2008-2009 zette vele fnancile zeker-
heden op losse schroeven. Vele maar niet
alle. In al dat tumult hielden de duurzame
bankiers vrij moeiteloos stand. Zij hadden
al bij hun oprichting geopteerd voor duur-
zaamheid als kernwaarde. Een keuze die
een schot in de roos bleek bij het uitbreken
van de bankencrisis.
Enerzijds zijn bepaalde van hun produc-
ten niet gelinkt met de beurs. Anderzijds
is het rendement van hun wel beursgebon-
den producten op lange termijn nog altijd
interessant, terwijl het verlies op korte ter-
mijn best meevalt in vergelijking met de
algemene koersdalingen. Dat laatste komt
voort uit de essentie van duurzaam bankie-
ren. Een dergelijke bank belegt namelijk
alleen in volkomen transparante projecten
en ondernemingen. Bijgevolg kan ze haar
risicos veel beter inschatten. Door strenge
eisen te stellen qua milieu, arbeidsomstan-
digheden en sociale impact voorkomt ze
bovendien veel problemen en kan ze op ter-
mijn een hoger rendement halen. Een ar-
gument waar de consument niet ongevoelig
voor blijft nu het begrip goedehuisva-
deraandeel door de crisis van tafel is ge-
veegd.
Uiteraard zitten de andere bankiers onder-
tussen niet stil. In het assortiment van bijna
eender welke (groot)bank vindt u duurzame
spaar- en beleggingsproducten. Daarnaast
bracht de bankencrisis een golf van nieuwe
wetten op gang die de sector transparanter
en stabieler en dus ook duurzamer moet
maken. Evolueren we zo naar een bancair
landschap waarin uiteindelijk lle spelers
aanspraak kunnen maken op het predicaat
duurzaam? In zekere zin is dat nu al het
geval. Duurzame banken en conventionele
banken vallen onder dezelfde regelgevers en
moeten aan exact dezelfde wetten voldoen.
DAAR KoMT DE CULTURAL
CREATIVE
Wie is nu die consument die vandaag be-
wust voor duurzaam bankieren kiest? Wie
zijn die spaarders of beleggers die hun bank
vragen stellen over wat er met hun geld
gebeurt? Vroeger waren dat de overtuigde,
donkergroene ecologisten. Vandaag blijken
dat alsmaar vaker de zogeheten cultural cre-
atives.
De term werd in 2000 gelanceerd door
socioloog Paul Ray en psychologe Sherry
Anderson in hun boek The Cultural Crea-
tives. How 50 million people are changing the
world. Zij beschreven een groeiende groep
van Amerikaanse hoog opgeleide neopro-
gressieven die de aloude tegenstelling tus-
sen links en rechts beu is, oprecht bekom-
merd is om milieu en sociale ongelijkheid,
en bewuster consumeert. Dat laatste doet
de cultural creative op een andere manier
dan de ouderwetse progressieveling. Hij
stelt kwaliteit boven kwantiteit en is best
bereid daar wat meer voor te betalen. Om
het met een boutade te zeggen: hippies aten
kikkererwten, de cultural creative prefereert
een krokant gebakken biozalmhaasje.
De groep van 50 miljoen mensen waarop
Ray en Anderson doelden, zou ondertus-
sen zijn aangegroeid tot zowat 75 miljoen.
In Belgi hebben sociologen en marketeers
de cultural creative nog maar net ontdekt,
maar volgens voorzichtige schattingen zou
het gaan om zon 15% van de bevolking.
Vertaalt dat percentage zich naar een grote
hoeveelheid duurzaam belegd en gespaard
kapitaal? Volgens de MIRA Index voor Pu-
bliek Duurzaam Beleggen van de Vlaamse
Milieumaatschappij was de Belgische duur-
zame beleggingsmarkt in 2010 goed voor
11 miljard euro, of 8,7% van het totale in
fondsen belegde vermogen. In 2010 groei-
de die markt met 8,3%, terwijl de totale
fondsenmarkt nauwelijks 2,2% groei zag.
Vooralsnog lijkt duurzaam beleggen dus
nog lang niet zijn volle potentieel te hebben
bereikt. Maar de inhaalbeweging is duide-
lijk ingezet.
trIODOs bANk,
tOt DusvEr DE
ENIGE vOLLEDIG
DuurZAmE
bANkIEr Op DE
bELGIschE mArkt,
rONDDE vOrIG
JAAr DE kAAp vAN
DE 50.000
cLINtEN.
DE cuLturAL
crEAtIvEs ZIJN
DE OuDE
tEGENstELLING
tussEN LINks EN
rEchts bEu EN
cONsumErEN
bEWustEr.
NEWYoRK, SEPTEMBER 2011. van links naar rechts: de gewezen Noorse premier
Gro-harlem brundtland, cEO paul polman van unilever, cEO Indra Nooyi van pepsi cola,
directeur viviane victorine kinyaga van de Desert research foundation of Namibia en
cEO bob Diamond van barclay op de Annual meeting van het clinton Global Initiative.
AL GoRE. An inconvenient truth. DURBAN, DEcEMBER 2011. protest tegen de cO2-uitstoot
tijdens de vN-klimaatconferentie.
BRUSSEL, oKToBER 2011. In het bijzijn van
vN-vice-secretaris-generaal Achim steiner pre-
senteert vivienne Westwoord haar tree-shirt.
GrEEN fINANcE
|
oNZE DIENSTEN oNZE DIENSTEN
|
GrEEN fINANcE
KANToREN
|
hAssELt
WIJ ZIJN EEN AUToRITEIT
IN ONs vAk
oNTMoETING MET MANFRED KRcMAR, DIREcTEUR vAN oNS KANTooR IN HASSELT
tEkst CAnTILIS - fOtOs PUILAETCO DEWAAY
aart 1991. Een zachte len-
tedag zorgt voor een on-
verbiddelijke ommekeer
in de carrire van Manfred
Krcmar. Vandaag is hij de
succesvolle manager van de Hasseltse ves-
tiging van vermogensbankier Puilaetco
Dewaay Private Bankers. Maar tot 1991
functioneerde hij echter op het veld, als een
echte rechtsback in de stijl van Erik Gerets.
Door een noodlottig duel met ex-Rode
Duivel Philippe Lonard van Standard
Luik kwam er abrupt een einde aan mijn
voetbalcarrire. Met een dubbele been-
breuk, gebroken knieschijf, afgescheurde
hamstring en een revalidatie van zeven
maanden voor de boeg was de tijd aange-
broken voor een nieuwe passie.
Als jonge knaap stond Manfred Krcmar nog
als Belgisch kampioen zowel in zwemmen
als in turnen was hij een uitblinker op het
podium. En met datzelfde doorzettingsver-
mogen bouwde hij een carrire uit in de
wereld van de private banking.
DESKUNDIGHEID MAAL ZES
Na zijn studie verdiende Manfred
Krcmar zijn strepen bij Bacob Bank, Ar-
tesia en SG Private Banking. Tijdens zijn
latere loopbaan bij Van Lanschot Bankiers
wordt deze polyglot die maar liefst zeven
talen spreekt, opnieuw geheadhunt. Deze
keer door Puilaetco Dewaay. Samen met
mijn team, bestaande uit de private bankers
Holger Heene en Gunter Plevoets, stap-
te ik in de zomer van 2010 over van Van
Lanschot Bankiers naar het kantoor van
Puilaetco Dewaay in Hasselt.
Een hechte teamgeest en
een winnaarsmentaliteit,
dat zijn d troefkaarten
van Puilaetco Dewaay in
Hasselt. Ex-Genkspeler
Manfred Krcmar plaatst
de bank op de Limburgse
kaart: een eersteklasse-
manoeuvre om u tegen te
zeggen. En de clinten en
prospects, die delen in dit
succes.
|
Analyses
|
71
Manfred Krcmar kent als geen ander het klap-
pen van de zweep en maakt sinds het najaar
van 2010 ook deel uit van het Commercieel
Directiecomit. De vestiging in Hasselt werd
pas in 2008 echt operationeel en mijn eerste
taak bestond er dan ook in om Puilaetco
Dewaay op de Limburgse kaart te zetten. Zes
medewerkers, met name Philippe Benijts,
Holger Heene, Katleen Marchal, Gunter
Plevoets, Karin Van Walleghem en ikzelf, staan
dagelijks klaar om de clinten en prospects
met raad en daad bij te staan. Wij zijn onder-
tussen geen onbekende meer in de streek.
LIMBURGSE oNDERNEMERS-
GEEST
Krcmar mikt vooral op Limburgse onder-
nemers die hun bedrijf willen verkopen of
aan hun kinderen willen overdragen via per-
soonlijke en onafhankelijke vermogensbe-
geleiding. Terwijl Puilaetco Dewaay Brus-
sel veel oud geld van welgestelde families
beheert, kenmerkt deze regio zich door een
sterke ondernemersgeest. Net die diversiteit
is een van onze sterkste troeven. Wij wer-
ken immers decentraal en leveren advies op
maat. Wat houdt dat in voor ons clinteel?
Vooreerst bant Puilaetco Dewaay een stan-
daardaanpak uit de onderneming. Onze
portefeuillebeheerders zijn vaste teamleden
en krijgen ook inspraak in de portefeuilles
die zij beheren. Zij zijn met andere woor-
den geen pure uitvoerders van wat de Chief
Investment Offcer zegt, maar ze krijgen ook
de plicht om zelf na te denken. Net die
gebundelde kennis biedt een grotere deskun-
digheid en, vooral, meer mogelijkheden voor
onze clinten.
MANFRED KRcMAR. Wat telt, is dat we een sterke band opbouwen met onze clinten.
Ik WIL DAt WIJ IN
LImburG tOp Of
mIND WOrDEN.
M
KoRT EN KRACHTIG
Lijkt een krediet verlenen in een mum van
tijd onrealistisch? Wij kunnen het, en doen
het ook, zegt Manfred Krcmar daadkrachtig.
In onze aanpak zijn we zeer innovatief. Voor
grote vermogens maken we op vraag en maat
van de clint zelfs een unieke beleggingspor-
tefeuille aan. Maar als iets niet kan, dan zeg-
gen wij dat evengoed. Wat telt, is dat wij een
sterke band opbouwen met onze clinten. En
net die extras en dat maatwerk vormen onze
meerwaarde, de eerste vereiste van de clint.
Voor de toekomst heeft deze ex-voetballer een
duidelijk doel voor ogen: Ik wil dat wij in
Limburg top of mind worden. Als prospects
hun bedrijf van de hand doen, een aanzienlij-
ke erfenis verwerven, de lotto winnen dan
zou ik graag zien dat Puilaetco Dewaay een
vanzelfsprekende gesprekspartner is. Want
wij zijn een autoriteit in ons vak.
KANTooR PUILAETco DEWAAY INHASSELT. philippe benijts, katleen marchal, holger heene,
karin van Walleghem, Gunter plevoets en manfred krcmar.
ANALysE
DE ZEs trOEvEN vAN puILAEtcO
DEWAAy
Ondernemer manfredkrcmar kent het reilenenzeilenvandiverse bankenvanbinnen-
uit. hij zit ineenbevoorrechte positie omdatgene wat puilaetcoDewaay uniek maakt,
uit de doeken te doen:
researchapparaat: Ineigenhuistelt onzeprivatebanktwaalf analistenmet eendoor-
gedreven deskundigheid inzake aandelen, obligaties en fondsen wereldwijd. binnen
de kbL-groeptellenwe meer dan150 analisten.
solvabiliteit: terwijl de tier-1 ratio bij banken minimaal 4% moet zijn, bedraagt
dezekapitaalratiobij ons 25,08%. met anderewoorden: wij zijneenstevigeenveilige
bank, die in staat is omaan haar nancile verplichtingen te voldoen.
Doelstellingen: De doelstellingen van de vermogende clint bepalen de inhoud van
zijn portefeuille. En dus nemen wij het totaalpakket in aanmerking: zijn levenscy-
clus, toekomstplannen, kapitaalverwachtingen, tolerantie,
transparantie: Wij zullen onze beleggingsportefeuilles nooit vol fondsen steken.
Onze clinten weten perfect welke aandelen en obligaties deel uitmaken van hun
portefeuille.
Dienstverlening: Onze bank biedt heel wat extra diensten aan, waarvoor zij specia-
listen in huis heeft: kunstbeheer, nancial planning, estate planning en open archi-
tectuur.
KBL: Wij maken deel uit van de kbL-groep, sinds mensenheugenis een topspeler in
Europa, en kunnen een beroep doen op haar tools, knowhowen deskundigheid.
ONZE pOrtEfEuILLE-
bEhEErDErs ZIJN
vAstE tEAmLEDEN
EN krIJGEN INsprAAk
IN DE pOrtEfEuILLEs
DIE ZIJ bEhErEN.
AGENDA
|
oNZE DIENSTEN
CoNFERENTIES Op mAAt
AGENDA
LUNCH MET
DE HooFDECoNooM
Elke maand gaat hoofdeconoom Christophe
Van Canneyt dieper in op de macro- en
micro-economische actualiteit tijdens een
rondetafelgesprek in het kantoor van Pui-
laetco Dewaay in Hasselt. Wie wenst, kan
deelnemen aan een van deze lunchdebatten.
Noteer alvast donderdag 7 juni, 6 september
en 4 oktober in uw agenda.
Wat mag u verwachten? Christophe Van
Canneyt, Head of Fixed Income & Struc-
tured Products bij Puilaetco Dewaay, geeft
een analytische uiteenzetting van de eco-
nomische actualiteit en de innovaties in de
wereld van private banking. Hierna gaan de
deelnemers met elkaar in gesprek tijdens een
discussieronde, aldus directeur Manfred
Krcmar (Puilaetco Dewaay Hasselt).
Concreet organiseren we elke maand een
lunchdebat, behalve in juli en augustus, en
dat telkens van 11.30u tot 14u. Hierbij rich-
ten we ons tot iedereen die een link heeft
met private banking ook prospects zijn
van harte welkom of breder, de fnancile
wereld. Zo hadden we onlangs Jan Smets,
directeur van de Nationale Bank van Belgi
en de nieuwe voorzitter van de afdeling f-
nancieringsbehoeften van de Hoge Raad van
Financin, bij ons te gast.
Inschrijven kan telefonisch (011 28 48 09) of via e-mail
(katleen.marchal@pldw.be).
DUURZAAM VERMoGENS-
BEHEER, ooK VooR U?
Zoals u op pagina 63-66 van dit magazine
kunt lezen, zit duurzaam vermogensbeheer
in de lift. Wilt ook u de mogelijkheden van
duurzaam beheer in detail toegelicht krij-
gen? Partners Puilaetco Dewaay en Triodos
Bank nodigen u van harte uit op de con-
ferentie Duurzaam beheer binnenkort
van optie naar standaard?. Op donderdag
26 april vindt de conferentie plaats op het
Domaine de Bronsart (Rue des Carrires,
7 te Gesves) om 19.30u. Op donderdag 3
mei bent u van harte welkom in ons kantoor
in Hasselt, waar de conferentie plaatsvindt
van 11.30u tot 13.30u, en op donderdag 7
juni is Luik aan de beurt. U krijgt er profes-
sioneel advies van Isolde Corne en Olivier
Depaepe van de dienst Duurzaam Beheer
van Puilaetco Dewaay, en van de specialisten
van Triodos Bank.
Bent u genteresseerd? Neem dan contact op met Isolde
Corne. Dat kan telefonisch (02 679 89 04) of via e-mail
(isolde.corne@pldw.be).
EN oNZE ARTISTIEKE
AFSpRAKEN
Dinsdag 8 mei: Oud meubilair stand
van zaken
De ineenstorting van de markt voor oud
meubilair, mythe of realiteit? Ook al is
oud meubilair vandaag over het algemeen
minder gegeerd, deze markt is veel com-
plexer dan ze lijkt.
Door Simon de Monicault, Directeur
Meubilairverkopen, Christies Parijs.
Dinsdag 22 mei: De overdracht van uw
kunstbezit
Hoe uw kunstbezit vandaag overdragen?
Wat is het wettelijke en fscale kader?
Bernard dUrsel geeft u een antwoord op
deze vragen.
Door Bernard dUrsel, Vermogensadvi-
seur, Puilaetco Dewaay.
Dinsdag 5 juni: Hedendaagse kunst
De bedragen die voor hedendaagse kunst-
werken worden neergeteld, halen nog
steeds het nieuws. De sleutels tot begrip.
Marianne Hoet, Specialiste Hedendaagse
Kunst, Christies Brussel.
Oktober: Chinese kunst
Gelijktijdig met de ontwikkeling van
de handel tussen Europa en China in de
XVIIde en XVIIIde eeuw werden talrijke
verzamelingen van Chinese kunst aan-
gelegd: porseleinen voorwerpen, ivoren
stukken, schilderijen en kamerschermen
maken sindsdien deel uit van het dagelijks
decor van talrijke Europese families.
Door Leila de Vos van Steenwijk, Directri-
ce en Specialiste Aziatische Kunst, Chris-
ties Amsterdam.
November : Juwelen historische
verkopen
Juwelen afkomstig van beroemdheden of
van de hand van gerenommeerde juwe-
liers gaan meestal voor veel geld onder
de hamer. Toch weerspiegelt de grote ver-
scheidenheid aan juwelen een zeer gezon-
de markt.
Door Bernadette De Bruijn, Directrice en
Specialiste Juwelen, Christies Amsterdam.
Deze vijf conferenties worden georganiseerd in samenwer-
king met Christies. Inlichtingen en reservaties: Christine
Mostert: 02 679 46 82 (christine.mostert@pldw.be).
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
73
Datum Plaats Evenement
26 april Namen Conferentie: Duurzaambeheer - binnenkort van optie naar standaard? (FR)
3 mei Hasselt Conferentie: Duurzaambeheer - binnenkort van optie naar standaard?
8 mei Brussel Conferentie: Oud meubilair - stand van zaken (FR)
22 mei Brussel Conferentie: De overdracht van uwkunstbezit (FR)
5 juni Brussel Conferentie: Hedendaagse kunst (FR)
7 juni Luik Conferentie: Duurzaambeheer - binnenkort van optie naar standaard? (FR)
24 mei
7 juni
6 september
4 oktober
8 november
Hasselt Lunchdebat : Lunch met de hoofdeconoom
(FR): conferentie in het Frans.
Tussen strengheid en schoonheid : 20 jaar volharding bij Piretti Art Gallery,
de geschiedenis van een passie voor de beeldhouwkunst.
Piretti Art Gallery Sparrendreef 81, 8300 Knokke - Le Zoute
mobile: +32 475 27 11 33 - Fax: +32 50 60 97 88 - piretti.art.gallery@skynet.be
Piretti Art Gallery is reeds 20 jaar aanwezig op de kunstmarkt, en presenteert in zijn maagdelijk witte ruimtes internatio-
naal gerenommeerde kunstenaars, waaronder: F. Botero, A. Pomodoro, E. Chillida, l. Chadwick, Damonja, Berrocal, F.Adami
, S.Vari, A. Caero, F. Plessi , R.Texier , Kubach-Wilmsem, P. Navares, alsook enkele jongere kunstenaars : Kubach-Kropp, P.
Bozzato ,Vittorio Gui , Starski Brines, Juan Francesco Casas, German Gomez, Nadine Ospina, Miklas enz
Gesterkt door zijn 20 jaar ervaring en steun van de internationale kritiek zal Piretti Art Gallery binnenkort een nieuwe
rumte openen, gewijd aan nieuw talent op de internationale kunstscne.
Naast tentoonstellingen begeleidt de galerie ook de aan- en verkoop van belangrijke kunstwerken voor zijn collectioneurs.
76 | Analyses
|
|
Analyses
|
77
KUNST
|
vErZEkErINGEN vErZEkErINGEN
|
KUNST
MARc & ERIc HEMELEERS. Wij nemen actief deel aan de ontwikkeling van de kunstwereld.
pArtNErs IN
KUNST
kuNst
tEkst CAnTILIS - fOtOs EECKMAn ArT & InSUrAnCES En rOULArTA/IMAGE GLOBE
e verzekering van een kunstwerk
kan niet worden vergeleken met
die van de traditionele inboe-
del van een huis. Het departe-
ment Kunstbeheer en -advies
van Puilaetco Dewaay werkt daarvoor samen
met erkende specialisten om de clinten een
duidelijk en pasklaar antwoord te geven. Ver-
zekeringsmakelaar Eeckman Art & Insurance
is binnenkort bijna een volle eeuw actief in
de kunstwereld en richt zich vandaag op
3 segmenten: het segment van de privverza-
melaars, het segment van de instellingen en
evenementenorganisatoren en het segment
van de professionals zoals galeriehouders,
transporteurs en restaurateurs. Zijn activiteit
vormt een schakel tussen de verschillende spe-
lers van de kunstwereld. Ze vraagt dan ook een
grondig begrip van alle behoeften met betrek-
king tot het bezit en de tentoonstelling van
kunstwerken en biedt oplossingen met toege-
voegde waarde en op maat.
Het verzekeringsvak is
vaak ingewikkeldenzeer
technisch, doorspekt met
cijfers enratios. Toch
beoefenenMarc enEric
Hemeleers, zaakvoerders
vanhet kantoor Eeckman
Art &Insurance, hun
vak met enthousiasme,
scherpzinnigheid
enpassie... Dit zijn
eigenschappendie
gedeeldwordendoor
PuilaetcoDewaay en
haar departement
Kunstbeheer en-advies.
ZOALs bIJ uW
prIvAtE bANkEr
DrAAIt hEt bIJ
kuNstvErZEkErIN-
GEN Om DIscrEtIE,
OpLOssINGEN
Op mAAt EN
mENsELIJkE
rELAtIEs.
BRUSSEL.
koninklijke musea
voor schone kunsten.
D
78 | Analyses
|
|
Analyses
|
79
vErZEkErINGEN
|
KUNST KUNST
|
vErZEkErINGEN
ELK GEVAL IS BIjZoNDER
Een kunstwerk heeft een fnancile waarde,
maar eveneens een gevoelswaarde, of ze nu
persoonlijk (voor een privverzamelaar) of
collectief (in musea) is. Conventionele ver-
zekeraars zijn niet in staat om deze subjec-
tieve dimensie daadwerkelijk in aanmerking
te nemen. In specifeke contracten wordt ze
daarentegen standaard gewaardeerd: alle ma-
terile schade wordt gedekt, behoudens enkele
uitzonderingen (dat is eigen aan de waarborg
Alle Risicos), en het is de verzekeraar die
het bewijs dient te leveren dat de oorsprong
van het schadegeval wel degelijk uitgesloten
is (omkering van de bewijslast), waarbij de
bekomen schadevergoeding gebaseerd is op
een aangenomen waarde per voorwerp (onbe-
twistbaar op de dag van het schadegeval).
Deze contracten laten eveneens toe om een
waardedaling (waardeverlies na restauratie) te
vergoeden en houden er rekening mee of het
voorwerp al dan niet deel uitmaakt van een
reeks of een geheel (bijvoorbeeld een duo kan-
delaars waarvan er n beschadigd is). De ver-
zekerde geniet de vrijheid om een beschadigd
voorwerp te houden of af te geven. Hij kan
eveneens kiezen voor een gehele schade, zelfs
in geval van gedeeltelijke schade. Een specifek
contract dekt eveneens de gratis en automati-
sche verzekering van nieuwe aankopen tot de
volgende jaarlijkse vervaldag van het contract
en voorziet geen franchise. Het gaat dus om
speciaal aangepaste contracten waarbij de na-
druk ligt op vertrouwen, advies, fexibiliteit,
comfort en discretie.
Aangezien het doel hiervan is dat kunstwer-
ken getoond worden, moeten dezelfde bepa-
lingen van toepassing zijn wanneer een eige-
naar aanvaardt om kunstwerken uit te lenen,
bijvoorbeeld voor een tentoonstelling. Maar,
opdat alles voor de eigenaar zo goed mogelijk
verloopt, moet zelfs het beste contract worden
voorafgegaan door een leenovereenkomst.
Marc en Eric Hemeleers hebben vastgesteld
dat verzamelaars heel vaak onwennig zijn hier-
over. Dit document regelt de voorwaarden van
de uitlening tussen de verzamelaar en de orga-
nisator van een tentoonstelling en bevat een
precieze beschrijving van het transport, de op-
slag, het uitpakken, het ophangen, de bewa-
ring en het opnieuw inpakken. De bestaande
overeenkomsten zijn vaak juridisch te licht en
wanneer het misgaat, laat men het verzeke-
ringscontract als leenovereenkomst opdraven,
wat de zaken nog ingewikkelder maakt.
DE MARKT EVoLUEERT,
DE VERZEKERAARS VoLGEN
Zoals in veel sectoren is de druk op de prij-
zen enorm. Tien jaar geleden ben ik bij de
onderneming aan de slag gegaan en voor een
tentoonstelling was een verhouding van 1 voor
1.000 gangbaar, terwijl onze vader ons al zuch-
tend uitlegde dat het in zijn tijd 2 voor 1.000
was. Vandaag is de verhouding 0,5 voor 1.000,
vertelt Eric Hemeleers. De redenen voor deze
verandering zijn, enerzijds, de pijlsnelle waarde-
stijging van kunstwerken en dus het feit dat, te-
gen een constante prijs, de premie onbetaalbaar
zou zijn geworden. En anderzijds, een hevigere
concurrentie: talrijke spelers, die historisch wei-
nig geneigd zijn om kunstwerken te verzekeren,
hebben lucht gekregen van een winstgevende
markt en gebruiken dit soort verzekering om
hun clinten andere, met name fnancile, pro-
ducten voor te stellen.
De boom van de hedendaagse kunst heeft het
landschap eveneens hertekend. Onze vader
had grote ogen getrokken bij het idee om een
door Marcel Duchamp gesigneerd urinoir te
laten verzekeren, vult Eric aan. Vandaag
gaat het om meer kwetsbare voorwerpen. We
worden gevraagd om een inrichting/opstel-
ling te verzekeren, zoals het atelier van Johan
Muyle in het B.P.S.22! Tot slot hebben de
clinten een verschillend profel. Sommigen
zijn meer speculatief dan gepassioneerd. De
opkomst van kunstbeleggingsfondsen vormt
eveneens een nieuwe uitdaging.
Een andere tendens is de noodzaak om zich te
voegen naar een reeks normen. Deze eis komt
van de verzekeringsmaatschappijen. Marc ver-
telt: Het vertrouwen is zoek geraakt. Ieder-
een wil zich tegen alles beveiligen, inclusief de
verzekeringsmaatschappijen! Het is voor ons
volkomen normaal om te worden onderwor-
pen aan audits van de maatschappijen die ons
hun bevoegdheden delegeren. Maar wanneer
het gaat om formulieren voor het plezier in te
vullen, zeggen we stop. Het is juist onze rol
om onze clinten dergelijke pietluttigheden
te besparen en de verzekeringsmaatschappijen
ervan te overtuigen dat wij de clint van bij het
begin correct geselecteerd hebben.
DE KUNST oM ZIjN VERZEKE-
RINGSpARTNERS TE KIEZEN
Als verzekeringsmakelaar heeft Eeckman Art
& Insurance toegang tot de breedste waaier
aan verzekeringen. De selectiecriteria zijn ob-
jectief en gerelateerd aan de performance van
de mogelijke partners. Er wordt voor elk ge-
val apart rekening gehouden met het verzoek
van de clint (sommigen vermelden hun uit-
drukkelijke voor- of afkeur voor een bepaalde
maatschappij), de gevraagde waarborgen (zo
bieden niet alle verzekeraars een waarborg
antiterrorisme aan) en het vermogen om het
risico te verzekeren (het gebeurt, in het geval
van instellingen, dat het risico zo groot is dat
men de capaciteiten van verscheidene verze-
keraars moet combineren).
Wij nemen geen genoegen met het door-
verkopen van verzekeringscontracten, preci-
seert Marc. Wij hebben een adviesopdracht
ten aanzien van onze clinten. Zo sensibilise-
ren wij privverzamelaars over het belang van
de leenovereenkomst en bieden wij instel-
lingen en musea een auditdienst aan, zodat
ze een idee krijgen van de beveiligingsgraad
van hun opstellingen in vergelijking met de
internationale normen. En Eric besluit:
Het is waar dat we nog een echte familie-
onderneming zijn, die bijna 100 jaar bestaat.
En terzelfder tijd richten we ons resoluut op
de toekomst en nemen we actief deel aan de
ontwikkeling van de kunstwereld.
vErZEkErINGEN
vIJf tIps Om uW prIvcOLLEctIE
GOED tE vErZEkErEN
1. beter voorkomen dan genezen : uwverzekeringspartner moet u hierbij helpen en u ad-
viesverstrekkeninverbandmet debeschermingvanuwcollectie(diefstal, brand, water-
schade), deduurzaamheidervan(ophanging, blootstellingaanlicht of niet, plaatsingop
eenstabiele sokkel) ende vrijwaring ervanbij verplaatsingen(leenovereenkomst).
2. Zowel haar historische aard als haar emotionele aspect maken van kunst een zeer
specieke materie om te verzekeren. Er bestaat geen sleutel-op-de-deur-oplossing.
Doe dus altijd een beroep op specialisten.
3. kies het soort contract dat voor uw specieke geval geschikt is: een brandverzeke-
ringscontract zal ongetwijfeld perfect zijn voor uwcollectie bretoense meubels (die
zozwaar zijndat de kans geringis dat ze gestolenworden). voor uwGeorges meurant
is het wellicht verstandiger omeen speciek contract alle risicos af te sluiten.
4. sommigestandaardcontractenvangroteverzekeraarsbevattenclausulesdiehenbeter
beschermendanuenuwcollectie. controleer de deontologie ende geloofwaardigheid
vanuwgesprekspartner: uwverzekeringspartner moet uwbelangbovenalles plaatsen.
5. Neemuw tijd omde discretie van uw gesprekspartner en van de oplossingen te be-
oordelen, aangezien u van plan bent ommogelijk zeer gevoelige informatie aan uw
verzekeraar toe te vertrouwen. hoe kleiner de structuur, hoe stabieler het personeel
en dus hoe geruster u kunt zijn.
LExIcON
ENkELE DEfINItIEs
De verzekeringsagent is de specialist die alle mogelijke verzekeringscontracten op
de markt kent en die zijn clint correct en nauwkeurig kan informeren. hij staat dus
in contact met de clint, enerzijds, en met de verzekeringsmaatschappijen en onder-
schrijvingsagentschappen, anderzijds.
Het onderschrijvingsagentschap is de vertegenwoordiger of de gevolmachtigde
van n of meerdere verzekeringsmaatschappijen. het analyseert de risicos van zijn
clinten, adviseert hen en plaatst het risico bij de maatschappij(en). het onderschrij-
vingsagentschap heeft de bevoegdheid omhet risico te onderschrijven, maar draagt
het niet.
De verzekeringsmaatschappij is de instellingdie het risicodraagt endie zichophaar
beurt verzekert bij een herverzekeraar.
cONvENtIONELE
vErZEkErAArs
kuNNEN DE
GEvOELsWAArDE
vAN EEN
kuNstWErk
ONmOGELIJk
INschAttEN.
WE ZIJN
EEN fAmILIE-
ONDErNEmING
DIE bIJNA 100 JAAr
bEstAAt EN DIE
ZIch Op DE
tOEkOmst rIcht.
symbOLIEk
h2O, EEN AtypIschE pLAAts vOOr
hEt ImAGO vAN DE ONDErNEmING
Inhet voorjaar verhuist EeckmanArt &Insurance naar eenuitzonderlijk gebouw: het wa-
terkasteel in de marconistraat in vorst. Dit historische gebouwwerd gerenoveerd in een
hedendaagse architectuur. het is eenuitgelezensymbool voor EeckmanArt &Insurance,
dat zijn honderdjarig bestaan viert maar tevens resoluut voor modern gaat. marc en Eric
hemeleers hebbenbeslotenomzichzelf eenplezier te doen: Wij willende zakenmense-
lijker maken. Dedialoogmet onzeclintenis vanprimordiaal belang. Wij leggenhenonze
visie uit over kunstgerelateerde onderwerpen en over de uitlening van kunstwerken.
Een kunstwerk is bestemd omte bewegen, te circuleren en te worden tentoongesteld.
Naast het verzekeringsvak bestaat de echte missie van Eeckman Art &Insurance erin om
de uitlening vankunstwerkenaante moedigen, legt marc hemeleers uit.
HET WATERKASTEEL vANvoRST.
Een historisch gebouwin een hedendaagse
architectuur.
KUNST
|
muZIEk
DE AmbAssADEur vAN DE
KLASSIEKE MUZIEK
KoNINGIN ELISABETHWEDSTRIJD
tEkst PUILAETCO DEWAAY - fOtOs KOnInGIn ELISABETHWEDSTrIjD
et muzikale avontuur van de
Koningin Elisabethwedstrijd
gaat in 1937 van start onder
de naam Wedstrijd Eugne
Ysae. Pas in 1951 wordt de
wedstrijd omgedoopt en krijgt hij zijn hui-
dige naam, weet secretaris-generaal Michel-
Etienne Van Neste, die de geschiedenis en
anekdotes van dit prestigieuze evenement
als geen ander kent. Voor Analyses blikt hij
terug op de mijlpalen van de wedstrijd. Hij
praat daarbij vol genegenheid over de grote
namen die hebben bijgedragen tot zijn faam
en de vele vrijwilligers die de wedstrijd be-
zielen.
De Koningin Elisabethwedstrijd viert zijn
75ste verjaardag. Hoe is het allemaal be-
gonnen?
MEVN: De Belgische koningin Elisabeth,
bekend om haar passie voor muziek, was
n van de leerlingen van de Luikse violist,
componist en dirigent Eugne Ysae (1858-
1931). Na zijn dood zou zij de Wedstrijd
Eugne Ysae oprichten, die na de Tweede
Wereldoorlog werd omgedoopt tot de In-
ternationale Muziekwedstrijd Koningin
Elisabeth van Belgi. Volgens Eugne Ysae
was het belangrijk en noodzakelijk om jonge
muzikale talenten aan het begin van hun car-
rire te ondersteunen. Hijzelf kende als jonge
musicus een moeilijke periode, waarin hij
moest optreden in cafs en restaurants. Als
kapelmeester aan het Belgisch hof raakte hij
echter het hart en vooral de artistieke snaar
van Koningin Elisabeth. Zij had een aange-
boren liefde voor wetenschappen, genees-
kunde en ook voor kunst in het algemeen.
Haar leven lang onderhield ze nauwe banden
met literaire en muzikale talenten wereldwijd
en zette zij zich in voor de democratisering
van de kunst, met onder meer de oprichting
van de Muzikale Stichting Koningin Elisa-
beth. De organisatie van een internationale
muziekwedstrijd vandaag bekend als de
Koningin Elisabethwedstrijd loopt vanaf
de jaren 1930 echter vertraging op door
een reeks jammerlijke gebeurtenissen: Ysae
overlijdt in 1931 en enige tijd later zijn er
de overlijdens van Koning Albert en zijn
schoondochter Koningin Astrid. Het duurt
uiteindelijk tot in 1937 vooraleer de wed-
strijd er ook echt komt, met vanaf de eerste
editie al een prestigieuze internationale jury.
Sinds 1937 strijken
generaties talentvolle
jonge musici elk jaar
neer in onze hoofdstad.
Van 30 april tot 14
juni weerklinken naar
goede gewoonte de
violen van de Koningin
Elisabethwedstrijd
in het Flageygebouw
en het Paleis voor
Schone Kunsten van
Brussel. Elk jaar
opnieuw verwelkomen
we een recordaantal
toeschouwers in de zaal,
en op de buis.
|
Analyses
|
81
SoVjETS AAN DE MACHT
De start van een groot muzikaal en men-
selijk avontuur?
MEVN: Jazeker, een avontuur dat trou-
wens op elk moment sterk gelinkt is aan de
gebeurtenissen die de actualiteit bepalen.
De herkomst, het profel en het parcours
van de kandidaten zijn altijd een weerspie-
geling geweest van bepaalde evoluties in
onze maatschappij. In het begin zijn het
vooral musici uit de Sovjet-Unie die zich
onderscheiden dankzij hun uitmuntende
opleiding. De Sovjetschool domineert!
Daarna breekt de oorlog uit en moeten
we wachten tot Marcel Cuvellier in 1951,
op initiatief van Jeugd en Muziek en ui-
teraard onder impuls van de Koningin, de
wedstrijd een tweede adem geeft. Het is
opnieuw een Russische violist die indruk
maakt: Leonid Kogan drukt zijn stempel op
zowel de geschiedenis van de wedstrijd als
de moderne viooltechniek. Nog tot in de
jaren 1980 zou de Koningin Elisabethwed-
strijd door de Sovjets gedomineerd worden.
Tot dan konden de landen immers zelf
hun kandidaten inschrijven. Daarna waait
er een nieuwe wind vanuit het oosten: de
musici uit Azi maken met hun correcte in-
terpretatie van de klassieke muziekcultuur
steeds meer indruk. En de huidige globali-
sering van de opleiding wijzigt opnieuw het
zwaartepunt.
Uiteraard is ook het programma sterk ge-
evolueerd. Zo werd de wedstrijd voor zang
voor het eerst op het programma gezet in
1988. Sindsdien is het afwisselend de beurt
aan viool, piano en zang. Opmerkelijk is
ook hoe de jonge musici sinds 2000 steeds
beter spelen. Hun techniek is sterker, de me-
dische opvolging strenger en er wordt snel-
ler gespeeld: met een hogere en duidelijkere
kamertoon. De eerste proef blijft technisch,
maar de halve fnales en de fnale zijn muzi-
kaler geworden en leggen de nadruk op het
charisma van de laureaten. Een eerste prijs is
weliswaar een mooi visitekaartje, maar dan
begint het pas!
KoNINGINELISABETH. De records van de publieke belangstelling worden ieder jaar gebroken.
GEEN ENkELE
WEDstrIJD tEr
WErELD brENGt ZO
vEEL GEEstDrIft
tEWEEG.
H
GIFTEN EN LEGATEN
Het avontuur moet natuurlijk kunnen
blijven duren ... Hoe wordt de wedstrijd
gefnancierd?
MEVN: In de jaren 1980 hebben talrijke
Vlaamse families bijgedragen aan een fonds
om de wedstrijd te laten voortbestaan. De
naamsbekendheid in het noorden van het
land is vooral te danken aan Baron Paelinck en
Eugne Traey, de voormalige voorzitters van het
fonds. Op dat moment ontstond ook het prin-
cipe van het privmecenaat: vandaag storten
zowat 80 personen jaarlijks een gift van 2500
euro. Die groep van 80 getrouwen evolueert en
groeit continu. Daarbij komt nog de mogelijk-
heid voor bedrijven om zogenaamde business-
seats te kopen. Een initiatief dat sedert 2000
een zeer belangrijke bron van inkomsten is. En
we mogen zeker niet de talloze legaten verge-
ten. Onze wedstrijd leeft en groeit van editie
tot editie, maar de steun van mecenassen blijft
absoluut noodzakelijk. De uitgaven voor re-
clame, auteursrechten, orkesten, juryleden,
stijgen immers elk jaar. De Vlaamse overheid
steunt het evenement enkel als schenker van
bepaalde prijzen voor de laureaten. We krijgen
dus geen enkele overheidssubsidie, maar op die
manier blijft onze volledige onafhankelijkheid
wel gewaarborgd.
KLASSIEK VooR IEDEREEN
De Koningin Elisabethwedstrijd is 75 jaar
later een gigantisch succes
MEVN: Over de hele wereld kunnen enkel
het Internationaal Frederick Chopin Piano
Concours in Warschau en het Internatio-
naal Tsjaikovski Concours in Moskou op zo
veel enthousiasme bij zon groot publiek re-
kenen. In totaal wonen tussen mei en juni
bijna 10.000 mensen n van de concerten
bij in Brussel. Buiten Brussel zijn dat er 8.000
tot 10.000! De Koningin Elisabethwedstrijd
heeft klassieke muziek voor iedereen toegan-
kelijk gemaakt en tilde tientallen jonge talen-
ten meteen naar een ongekend wereldniveau.
Dankzij de media en promotiecampagnes
krijgt het evenement vandaag een groeiende
naamsbekendheid met 200.000 tot 250.000
televisiekijkers en ontelbaar veel radioluiste-
raars. Op het internet volgen wereldwijd nog
eens 300.000 mensen deze wedstrijd!
Wat is het geheim hierachter?
MEVN: Onze twee grote troeven zijn ons
publiek en ons professioneel team, dat bij-
gestaan wordt door fantastische vrijwilligers!
Maar de Koningin Elisabethwedstrijd heeft
nog enkele andere unieke trekjes: zo spelen
de laureaten in echte concertomstandighe-
den, bezorgen een honderdtal gastgezinnen
zij zijn zowat de ziel van dit evenement de
musici elk jaar opnieuw een hartverwarmend
verblijf en is Koningin Fabiola een promi-
nente aanwezige op dit evenement.
De Koningin Elisabethwedstrijd is in dit
genre een van de belangrijkste evenementen
wereldwijd, een professionele erkenning die
ons zeer veel plezier doet! Vooral het stren-
ge reglement en onze degelijkheid worden
enorm gewaardeerd. Zo is de jury volledig
onafhankelijk en zijn de juryleden niet al-
leen technisch zeer bedreven, maar hechten
zij minstens evenveel belang aan gevoel en
authenticiteit. De wedstrijd dankt zijn faam
in de eerste plaats natuurlijk aan de promi-
nente laureaten en juryleden. Zij zijn, samen
met de groten der aarde die dit evenement
steevast bijwonen, onze beste ambassadeurs.
Een laatste troef is onze sterke media-aan-
wezigheid: de RTBF en de VRT zenden elk
jaar opnieuw de prestigieuze wedstrijd uit en
daarnaast kunnen sinds 2001 alle wedstrij-
den worden gevolgd via live-streamings en
podcasts, en dat van Canada tot Japan.
NAAR EEN oNLINE MEDIATHEEK
In 2012 blaast de Koningin Elisabeth-
wedstrijd 75 kaarsjes uit. Waaraan mogen
we ons verwachten?
MEVN: In de eerste plaats gaan we voor
de 75ste verjaardag van de wedstrijd al onze
archieven online plaatsen. Het wordt een
soort online mediatheek, die vanaf april ge-
leidelijk aan zal worden uitgebreid en waar
je naast concerten ook interviews en repor-
tages kunt downloaden. Hiermee willen we
eerst en vooral de jonge talenten die aan de
diverse edities hebben deelgenomen, in de
schijnwerpers plaatsen en daarnaast ook ons
publiek bedanken. Dit initiatief is slechts
mogelijk dankzij de vele particuliere giften.
Als kers op de taart brengen we een box met
vier cds uit, met daarop acht van de meest
opmerkelijke vioolconcerten. Alsook een
boek over de geschiedenis van de wedstrijd,
uitgegeven door Versant Sud. Maar dat is nog
niet alles: het 75ste slotconcert komt ook in
de cinemazalen van Kinepolis en de VRT
pakt uit met een niet te missen documen-
taire. We blazen onze 75 kaarsjes met voldoe-
ning uit, wetende dat de wens van Koningin
Elisabeth en Eugne Ysae is voltooid: de
Koningin Elisabethwedstrijd tilt jaar na jaar
jonge talentvolle musici naar wereldniveau
en maakt klassieke muziek toegankelijk voor
n populair bij het grote publiek.

GRAAF JEAN-PIERRE DE LAUNoIT MET HARE
MAJESTEIT KoNINGINFABIoLA.
DAvID oISTRAKH wint de eerste wedstrijd
in 1937 en was vervolgens jurylid in 1951,
1955, 1959, 1963 en 1967.
vLADIMIR ASHKENAzY wint de Eerste prijs vande koningin
Elisabethwedstrijd voor pianoin1956.
MARIE-NIcoLE LEMIEUX, die in 2000 de Eerste prijs van de koningin Elisabethwedstrijd
voor zang won, viel op door haar charismatische persoonlijkheid.
1951 of de hergeboorte van de wedstrijd
met op deze foto koningin Elisabeth
omringd door de laureaten.
hIstOrIEk
DrIE GrOtE NAmEN DIE huN stEmpEL
Op DE WEDstrIJD hEbbEN GEDrukt
vadimrepin: geboren in 1971 in Novosibirsk (siberi). Op vijfjarige leeftijd begint va-
dimrepin viool te spelen en nauwelijks zes maanden later geeft hij zijn eerste optre-
den. Als hij zeven jaar is, volgt zijn eerste concert met orkest. Als jongste winnaar ooit
van de koningin Elisabethwedstrijd verwerft hij in 1989 internationale faam. sinds-
dien speelt vadimrepin met de grootste orkesten onder leiding van de meest presti-
gieuze dirigenten. hij werdook bekroondmet de EchoAwardvoor beste musicus van
het jaar 1999, de Diapason dOr, de prix caecilia en de Edison Award. In 2009 zetelt hij
uiteindelijk zelf inde jury vande koninginElisabethwedstrijd. De cirkel is rond!
Marie-nicole Lemieux: in 2000 wordt marie-Nicole Lemieux de eerste canadese die de
Eerste prijs en de bijzondere prijs van het Lied wint. meteen de start van een interna-
tionale carrire voor deze wel zeer jonge zangeres, die in 1975 in Dolbeau-mistassini
geboren werd. sindsdien treedt ze op in prestigieuze gebouwen zoals de staatsoper
in berlijn, het concertgebouwin Amsterdam, het thtre des champs-lyses in parijs,
de Walt Disney concert hall in Los Angeles en de muntschouwburg in brussel. Op het
podiumzingt ze werkenvangrote componistenzoals berlioz, Debussy, Gluck, haendel,
honegger, monteverdi, mozart, rossini, verdi, vivaldi, Wagner Zewordt wereldwijdge-
waardeerdvanwegehaar zeldzamestemenhaar charismatischepersoonlijkheid.
Pierre-alain volondat: geboren in 1962 in vouzon, frankrijk. Deze pianist krijgt op
20-jarige leeftijd wereldfaam nadat hij drie eerste prijzen (harmonie, kamermuziek
en piano) aan het conservatoire National suprieur de musique de paris in de wacht
sleept. In 1983 wint hij de Eerste prijs van de koningin Elisabethwedstrijd en de prijs
van het publiek Jacques stehman. sindsdien bouwt hij een zeer mooie internationale
carrire uit, meer bepaald in belgi, frankrijk en Japan. Zijn repertoire reikt van bach
tot xenakis en hij componeert ook eigen stukken. met zijn vurige speelwijze en zijn
buitengewone persoonlijkheid drukte ook pierre-Alain volondat zijn stempel op de
koninginElisabethwedstrijd.
ONZE tWEE GrOtE
trOEvEN ZIJN ONs
pubLIEk EN ONs
prOfEssIONEEL
tEAm, DAt
bIJGEstAAN WOrDt
DOOr fANtAstIschE
vrIJWILLIGErs!
ONs strEEfDOEL:
JONGE tALENt-
vOLLE musIcI
OptILLEN NAAr
WErELDNIvEAu EN
kLAssIEkE muZIEk
tOEGANkELIJkEr EN
pOpuLAIrDEr
mAkEN.
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
83
muZIEk
|
KUNST
KUNST
|
tENtOONstELLING
Tussen1443en1470heb-
benJeandeLaHuertaen
AntoineLeMoiturier de
treurendenvoor degraf-
tombevanJanzonder Vrees
gebeeldhouwd. Nuer drie
jaar langwerkenworden
uitgevoerdinhet Museum
voor SchoneKunstenvan
Dijon, waar dezebeeldente
bewonderenwaren, reizen
zedehelewereldrond.
Naeentourneedoorheen
Amerikazijndealbasten
beeldeneentijdlangte
bewondereninBrugge. Ze
vormener deblikvangers
vaneententoonstelling
ronddethemas gemis en
herinneringen, opgebouwd
door Laurent Busine, direc-
teur vanhet Museumvoor
HedendaagseKunst van
Grand-Hornu.
LUXX
|
19 Voorjaar 2012
|
Analyses
|
85
k heb zelden zon mooi geschenk ge-
kregen! De prachtige treurenden, die
veel te weinig tot hun recht komen
in de schaduw van de graftombe van
Jan zonder Vrees, aan het publiek
voorstellen en hierrond een tentoonstelling
samenstellen in het al even prachtige Mem-
lingmuseum van het Brugse Sint-Janshospi-
taal. Het is voor mij een waar genoegen en de
gelegenheid bij uitstek om een traject rond
gemis op te bouwen
Laurent Busine is sowieso al een zeer gedre-
ven man, vooral als het over kunst gaat, maar
wanneer hij het over de tentoonstelling heeft
die van 11 mei tot 19 augustus plaatsvindt,
loopt hij over van enthousiasme. In zijn kan-
toor van het Museum voor Hedendaagse
Kunst (MAC) van Grand-Hornu overstelpt
hij ons met lofbetuigingen voor de organi-
satoren en praat hij vol vuur over dit evene-
ment: In Brugge ontmoette ik enthousiaste
mensen met een zeer open geest. De ten-
toonstelling zal niet enorm groot zijn, maar
zal vooral de nadruk leggen op de zeer fraaie
werken die volgens mij heel harmonieus bij
elkaar passen. Het zal een mooi traject zijn.
Op deze manier werk ik het liefst om de wer-
ken het best tot hun recht te laten komen.
RoUWSToET op WERELDREIS
In het Museum voor Schone Kunsten van
Dijon, waar ze thuis zijn, vallen deze beel-
den amper op. Ze staan er verborgen on-
der de graftombe van de Bourgondische
hertog Jan zonder Vrees en zijn echtgenote
Margaretha van Beieren. Nochtans verdie-
nen deze prachtig gebeeldhouwde albasten
beelden uit de 15de eeuw die een veertig-
tal centimeter hoog zijn en een rouwstoet
uitbeelden, veel meer aandacht. De wer-
ken die het Museum voor Schone Kunsten
van Dijon gedurende drie jaar lamleggen,
zijn dus een buitenkans voor deze beelden
om in de schijnwerpers te staan en voor
kunstliefhebbers om ze in al hun pracht te
I
DE TREURENDEN.
DE kOmst vAN DE
TREURENDEN
vAN 11 mEI tOt 19 AuGustus IN
hEt bruGsE sINt-JANshOspItAAL
tEkst PUILAETCO DEWAAY - fOtOs MUSEUM VOOr SCHOnE KUnSTEn VAn DIjOn, MUSEA BrUGGE, ArCHIVIO PEnOnE En nICOLAS GrUPPO.

DE IDEALE
GELEGENhEID
vOOr EEN trAJEct
OvEr GEmIs EN
hErINNErINGEN.
tENtOONstELLING
|
KUNST
KUNST
|
tENtOONstELLING tENtOONstELLING
|
KUNST
levensjaar gaande van 0 tot 100 jaar. De
mensen gaan onvermijdelijk op zoek naar
de foto van hun eigen leeftijd, realiseren
zich hoelang ze al leven en hoelang ze nog
te leven hebben. We hebben in het Grand-
Hornu trouwens iets grappigs opgemerkt:
mannen stapten recht op de foto van hun
leeftijd af, terwijl vrouwen eerst wat drentel-
den vooraleer ze ernaartoe stapten. Op een
dag werd ik overmand door emoties toen
een dame van 98 me zei dat ze nog maar
twee fotos te leven had.
WANDELING DooR HET LEVEN
Koffers, dozen en andere kistjes die in de
Brugse musea bij elkaar werden gesprok-
keld, symboliseren alles wat we tijdens ons
verblijf op aarde verzamelen en brengen ons
naar een gemetseld graf uit de 15de eeuw
waarvan de binnenkant bedekt is met af-
beeldingen. Het is niet alleen zeer mooi,
maar vertegenwoordigt bovendien ook de
laatste doos van ons leven, licht Laurent
Busine toe. Dit is niet het eindpunt van de
wandeling. Na de kapel die uit dezelfde tijd
als de treurenden stamt, wordt de bezoeker
uitgenodigd onder het prachtige geraamte
van de zolder.
Videokunstenaar Nicolas Gruppo wekt met
zijn Vertel mij over een liefde diepgewor-
telde emoties op. De schoonheid en gevoelig-
heid van dit werk zullen niemand onberoerd
laten. Hier staan primitieve emoties op de ge-
zichten te lezen. Een eerste werk van de Kor-
trijkenaar David Claerbout, een paneel met
een zeer fets landschap en de opkomende
zon, zal worden tentoongesteld tegenover de
Dochter van de pottenbakker van de uit de
streek afkomstige schilder Joseph-Benot Su-
ve (geboren in Brugge op 3 januari 1743).
In dit schilderij tekent de dochter van de pot-
tenbakker het schaduwbeeld van haar gelief-
de na om zijn trekken te bewaren Het ge-
mis loopt als een rode draad door het traject.
Laten we ook de drie stenen van Giuseppe
Penone niet vergeten. Het zijn beelden van
een veelzijdige waarheid. We hebben immers
niet dezelfde herinneringen aan gebeurtenis-
sen, voorwerpen en personen. Voor Laurent
Busine is dit echt het symbolische en zelfs
het heilige. In de laatste ruimte wordt een
flm van David Claerbout getoond met als ti-
tel The long goodbye, een uitvergroting en
inkrimping van de tijd: twee verschillende
snelheden tegelijkertijd dankzij het versnel-
lings- en vertragingseffect binnen hetzelfde
beeld... En de cirkel is rond: de tentoon-
stelling De treurenden, tranen van liefde
heeft haar naam niet gestolen. Het traject dat
Laurent Busine samengesteld heeft, zal kort-
weg mooi, boordevol emoties en een weer-
spiegeling van het leven zijn.
ontdekken. Kunstliefhebbers van verschil-
lende continenten, want voor ze in Brugge
worden tentoongesteld, maken ze eerst een
tournee door diverse Amerikaanse steden:
het Metropolitan Museum of Art van New
York, het Saint Louis Art Museum, het Mu-
seum of Art van Dallas, het Institute of Arts
van Minneapolis, het County Museum of
Art van Los Angeles, de Fine Arts Museums
van San Francisco en het Virginia Museum
of Fine Arts van Richmond. Daarna komen
Brugge, Berlijn en Parijs aan de beurt voor-
aleer ze terugkeren naar hun thuisbasis in
Bourgondi.
Laurent Busine werd in de eerste plaats ge-
troffen door hun schoonheid, hun houding,
hun verfjning. Maar ook en misschien wel
vooral door het unieke feit dat ze alleen zijn:
De treurenden worden uit hun oorspronke-
lijke situatie weggehaald, ze treuren dus om
een afwezige. Er is geen rechtstreekse relatie
meer met de persoon om wie ze treuren. Ze
worden een symbolisch object van rouw en
droefheid die het evidente gemis teweeg-
brengt, omdat het lichaam van de overledene
er niet meer is, niet meer vertegenwoordigd
is.
Deze originele manier om de beelden tentoon
te stellen, viel in de smaak bij de directeur
van het Grand-Hornu: In Brugge zullen we
de beelden kunnen bewonderen en zullen ze
meer dan alleen maar een esthetische waarde
hebben. Ik heb heel vaak gewerkt rond de
thematiek van gemis, dood, nagedachtenis,
herinneringen. Nu heb ik de kans om deze
symbolen als uitgangspunt te gebruiken en
er een artistiek traject rond samen te stellen.
N THEMA, VEEL DIVERSITEIT
Toen Laurent Busine werd gevraagd als
curator van de tentoonstelling, ging hij
grasduinen in de prachtige collecties van
de Brugse musea en in de werken van het
Grand-Hornu of die er ooit tentoongesteld
werden, om dit thema verder uit te werken.
Op de zolders van het Sint-Janshospitaal
vond hij inspiratie. Zijn verbeelding en
vooral zijn indrukwekkende kennis van de
hedendaagse kunst brachten hem op het
idee om met de werken een traject te cre-
ren, een weg die vertrekt bij de treurenden
en die de bezoeker langs de herinneringen
en fases van het leven leidt.
De beelden van Alberto Giacometti, die
even groot zijn als de treurenden en werden
uitgeleend door de Stichting Giacometti,
openen het vervolg van de tentoonstelling:
graatmagere personages, zeer mooie wer-
ken. Daarna volgt een reeks zeer expressieve
fotos van Hans-Peter Feldmann, De fases
van het leven, die Laurent Busine in het
Grand-Hornu had tentoongesteld: Het
zijn echt ontroerende fotos die je aan het
denken zetten. Feldmann plaatste 100 fotos
naast elkaar. Elke foto vertegenwoordigt een

IN DE schADuW
vAN DE GrAftOmbE
vAN JAN ZONDEr
vrEEs kOmEN DE
trEurENDEN tE
WEINIG tOt huN
rEcht.
EEN WEG DIE
vErtrEkt bIJ DE
trEurENDEN EN
DIE DE bEZOEkEr
LANGs DE
hErINNErINGEN
EN fAsEs vAN hEt
LEvEN LEIDt.
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
87
BRUGGE. het sint-Janshospitaal.
GIUSEPPE PENoNE. *tre pietre*, steen, brons, staal. NIcoLAS GRUPPo. portretten van de geliefden in de tuin van sainte claire.
CULTUUR
|
AGENDA
Voorjaar 2012
|
Analyses
|
89
Tijdens de renovatie van het Museum voor
Schone Kunsten van Antwerpen is de collec-
tie met werken van Rik Wouters te bezich-
tigen in de geboortestad van de kunstenaar.
www.kmska.be
OOSTENDE
Harald Thys & Jos de Gruyter
Objekte als Freunde
Mu.ZEE, van 7 juli tot 7 oktober
Muzee kocht onlangs de volledige tentoon-
stelling aan van de twee Belgische kunste-
naars die zich vragen stellen bij hun positie
als kunstenaar in de 21ste eeuw.
www.muzee.be
Victor Servranckx
Mu.ZEE, van 15 september tot 6 januari
Het werk uit de jaren 1920 met een focus op
het begin van zijn abstract-geometrische pe-
riode.
www.muzee.be
WINKSELE
Kunst in de herfst
Park IJzerenberg, van 15 tot 30 september
Hier kunt u de monumentale en aangrij-
pende Moeder Aarde van de Kortrijkse
kunstenares Ann Deman ontdekken.
www.ijzerenberg.be
FRANKRIjK
PARIJS
Helmut Newton
Grand Palais, tot 17 juni
De originele oplagen van verschillende forma-
ten tonen alle grote themas van deze fotograaf
voor een retrospectieve onder leiding van zijn
vrouw, June Newton, die zelf ook fotografe is.
www.rmn.fr
Phares ! - Vuurtorens
Muse national de la marine, tot 7 november
Ontdek de wachters van de zee, hun ge-
schiedenis en de geschiedenis van de mensen
die hen hebben gecreerd en bediend.
www.musee-marine.fr
Degas et le nu
Muse dOrsay, tot 1 juli
Van naturalistische tot experimentele naak-
ten, de naakte fguur staat centraal in het
werk van Degas. Hij gebruikt alle technie-
ken om nieuwe expressievormen te vinden
die hem een plaats bij de avant-gardisten van
de 20ste eeuw geven.
www.musee-orsay.fr
Les Belles Heures du Duc de Berry
Muse du Louvre, tot 25 juni
De 47 bladen van het aan het begin van de
15de eeuw door de Gebroeders van Lim-
burg met miniaturen versierde manuscript
gaan binnenkort terug naar het Metropoli-
tan Museum of Art van New York waar ze
opnieuw zullen worden ingebonden.
www.louvre.fr
Monumenta 2012: Daniel Buren
Grand Palais, van 10 mei tot 21 juni
Het Grand Palais staat voor de 5de editie van
Monumenta in het teken van deze Franse
kunstenaar.
www.grandpalais.fr
Gerhard Richter
Centre Pompidou, van 7 juni tot 24 septem-
ber, en in het Muse du Louvre, van 7 juni
tot 17 september
Het Tate Modern en het Centre Pompidou
willen een zo volledig mogelijke retrospec-
tieve organiseren. De kunstenaar viert dit
jaar zijn 80ste verjaardag. Het Louvre sluit
zich bij het evenement aan en stelt een hon-
derdtal werken op papier tentoon.
www.centrepompidou.fr
www.louvre.fr
Misia, reine de Paris
Muse dOrsay, van 12 juni tot 9 september
Misia Godebska (1872-1950) was n van
de meest geportretteerde vrouwen van haar
tijd. Ze ging om met alle kunstenaars en
ontwerpers van de Belle Epoque en de An-
nes folles.
www.musee-orsay.fr
Van Cleef and Arpels
Muse des arts dcoratifs,
van 20 september tot 10 februari 2013
De juwelier startte in 1906 en combineert
creativiteit met lef en knowhow. 400 presti-
gieuze juwelen worden getoond aan de hand
van archieven en tekeningen.
www.lesartsdecoratifs.fr
Canaletto Guardi
Muse Jacquemart-Andr,
van 14 september tot 14 januari 2013
Een confrontatie van de twee schilders van
Venetiaanse stedelijke landschappen waarin
hun gevoeligheden en hun persoonlijkheden
worden onthuld.
www.musee-jacquemart-andre.com
FONTAINEBLEAU
Napolon III et Eugnie reoivent
Fontainebleau : lart de vivre sous
le Second Empire
Muse national du chteau, tot 2 juli
Het kasteel was de zomerresidentie van het
keizerlijk paar en verwelkomde elke week
40 tot 50 mensen. 140 voorwerpen die een
beeld van het leven aan het hof schetsen, to-
nen ons de kunst om gasten te ontvangen.
www.musee-chateau-fontainebleau.fr
ROUBAIX
Picasso luvre. Dans lobjectif de
David Douglas Duncan
La Piscine-Muse dart et dIndustrie Andr
Diligent, tot 20 mei
Fotos die tussen 1956 en 1973 werden ge-
nomen, dompelen ons onder in de intimiteit
van de schilder.
www.roubaix-lapiscine.com
VERSAILLES
Vasconcelos Versailles
Kasteel van Versailles,
van 19 juni tot 30 september
Voor het vijfde jaar op rij wordt een heden-
daagse kunstenaar uitgenodigd om de dia-
loog aan te gaan met de barokkunstenaars
van het grootste museum van Frankrijk. Het
BELGI
BRUSSEL
Stanley Kubrick Photographer
Koninklijke Musea voor Schone
Kunsten van Belgi, tot 1 juli
De flmregisseur begon zijn carrire als fo-
tograaf. Zijn beheersing van het beeld en
de themas die hij aansnijdt, vinden we te-
rug in zijn flmwerk. Een ander luik van de
tentoonstelling toont dat schilderwerken een
belangrijke inspiratiebron bij de opbouw
van zijn beelden zijn.
www.fne-arts-museum.be
De Twaalf Uren van de Groene Huizen
en andere schoonheden
Museum voor Japanse Kunst, tot 27 mei
60 prenten van de grote ukiyo-e kunstenaar,
Kitagawa Utamaro: elegante portretten van
courtisanes en andere schoonheden, maar ook
van anonieme vrouwen tijdens hun dagelijkse
bezigheden. De prestigieuze verzameling van
de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschie-
denis wordt omwille van de conservatie slechts
met mondjesmaat aan het publiek getoond.
www.kmkg-mrah.be
Jeremy Deller. Joy in People
Wiels, van 1 juni tot 19 augustus
Deze Britse kunstenaar studeerde kunstge-
schiedenis. In 2004 ontving hij de Turner
Prize voor zijn oprechtheid en zijn groot
verantwoordelijkheidsgevoel als kunstenaar.
De tentoonstelling toont de meeste van zijn
belangrijke werken waarmee hij bekendheid
heeft verworven.
www.wiels.org
Mapping Cyprus (1191-2012).
Crusaders, traders and explorers
Paleis voor Schone Kunsten,
Een venster op het land dat in 2012 voorzit-
ter van de Europese Unie wordt. Cyprus is
door zijn geografsche ligging een kruispunt
van beschavingen die hun stempel op het
land hebben gedrukt.
www.bozar.be
Sense of Place.
European landscape photography
Paleis voor Schone Kunsten,
De 4de editie van Summer of Photography
staat in het teken van het landschap, dat hier
wordt benaderd als de nationale of regionale
identiteit van de verschillende landen die de
Europese Unie vormen.
www.bozar.be
De Belle Epoque van Jules Chret.
Van affche tot decor
Museum van Elsene, tot 20 mei
De retrospectieve van deze meesterlijke af-
fchemaker werd gerealiseerd door het Mu-
se des Arts Dcoratifs de Paris. Ze laat ons
eveneens zijn minder gekende talenten als
decorateur en schilder ontdekken.
www.museumvanelsene.irisnet.be
ANTWERPEN
Mercator: reizen in het onbekende
Museum Plantin-Moretus, tot 6 juni
Een tentoonstelling ter herdenking van de
500ste verjaardag van de geboorte van Gerard
Mercator. De tentoonstelling toont de ont-
wikkeling van de cartografe, het ontstaan van
reisverslagen en meetinstrumenten die hebben
bijgedragen tot de snelle groei van reizen.
www.museumplantinmoretus.be
Thomas Schtte
Middelheimmuseum, vanaf 26 mei
Werken van Thomas Schtte die speciaal
werden gerealiseerd voor het nieuwe tentoon-
stellingspaviljoen dat werd ontworpen door
Paul Robbrecht.
www.middelheimmuseum.be
BRUGGE
De treurenden. Tranen van liefde
Sint-Janshospitaal, van 11 mei tot 19 augustus
Zie artikel pagina 84-87
www.brugge.be
GENT
Ford Madox Brown, Pionier
van de Prerafalieten
Museum voor Schone Kunsten, tot 3 juni
Hij wordt wel eens de meest excentrieke van
de Engelse prerafalieten genoemd en is n
van hun belangrijkste vertegenwoordigers.
De tentoonstelling toont zijn werken naast
die van zijn Belgische tijdgenoten.
www.mskgent.be
HORNU
De .03, iconische stoel
van Maarten Van Severen
Grand-Hornu Images, tot 17 juni
Maarten Van Severen is een icoon van het Bel-
gische design. De stoel die hij in 1999 heeft
ontworpen, is zijn emblematische creatie.
www.grand-hornu-images.be
Het grote atelier. Le Trait de ladmirable
diversit de la vie et du monde lusage
des enfants
Macs, van 4 maart tot 3 juni
Deze tentoonstelling is open voor iedereen,
maar richt zich voornamelijk tot kinderen.
Dit grote atelier wordt opgevat als het leven,
het proefterrein bij uitstek.
www.mac-s.be
LEUVEN
Van voor Teniers tot na Ensor
M-Museum Leuven, tot 26 augustus
Een dertigtal werken van de collecties van
het Noordbrabants Museum van s Herto-
genbosch, gaande van gotiek tot de 20ste
eeuw, zijn in bruikleen in Leuven.
www.mleuven.be
Sol LeWitt. Wall Drawings
M-Museum Leuven,
van 16 juni tot 14 oktober
Kleurrijke muurtekeningen. Parallel met de
tentoonstelling van Sol LeWitt in het Centre
Pompidou van Metz.
www.mleuven.be
MECHELEN
Rik Wouters. Hoogtepunten
Museum Schepenhuis, tot 2017
cuLtuur EN EvENts Op
hEt pRoGRAMMA
AGENDA
tEkst CHrISTInE MOSTErT
Stanley Kubrick Photographer
@courtesy Museum of the city of New York
Utamaro/prent
@kmkg
van cleef & Arpels @DR Ann Deman
CULTUUR
|
AGENDA
werk van Joana Vasconcelos is in 2012 te be-
zichtigen in de salons van Versailles.
www.chateauversaille.fr
RIJSEL
Babel
Palais des beaux-arts,
van 8 juni tot 14 januari 2013
Bij hedendaagse kunstenaars is het thema van
de toren van Babel een hernieuwde visie van
die van de oude meesters. Een tentoonstelling
als prelude op de Fables du paysage famand,
samen te bezichtigen vanaf 5 oktober.
www.pba-lille.fr
METZ
1917
Centre Pompidou-Metz,
van 26 mei tot 24 september
Wat kan kunst in tijden van oorlog zijn?
De werken die werden verzameld voor deze
tentoonstelling, die een voorloper is van de
honderdste verjaardag van de Eerste Wereld-
oorlog, werden allemaal in 1917 gemaakt.
Een jaar met zeer uiteenlopende creaties van
grote kunstenaars of van gewone kunste-
naars in de loopgraven.
www.centrepompidou-metz.fr
Sol LeWitt. Dessins muraux
de 1968 2007
Centre Pompidou-Metz, tot 9 januari 2013
Een grootschalige retrospectieve die gewijd
is aan de zwart-wit wall drawings van deze
conceptuele kunstenaar. De tentoonstelling
wordt georganiseerd in samenwerking met
het M-Museum van Leuven dat de muurte-
keningen in kleur tentoonstelt.
www.centrepompidou-metz.fr
DUITSLAND
KEULEN
Claes Oldenburg
Museum Ludwig,
Een overzicht van het werk van Oldenburg
van de jaren 1950 tot medio 1970 plaatst
de evolutie en de artistieke expressie van n
van de grote namen van de Pop Art in de
schijnwerpers.
www.museum-ludwig.de
ooSTENRIjK
WENEN
Meisterwerke im Fokus :
150 Jahre Gustav Klimt
Belvedere, van 12 juli tot 6 januari
Het Belvedere museum bezit de grootste ver-
zameling werken van Klimt, waaronder De
kus. Dit jaar herdenkt Wenen de 150ste ver-
jaardag van de geboorte van deze kunstenaar
die de wereld nog altijd fascineert.
www.belvedere.at
SpANjE
MADRID
Edward Hopper
Museum Thyssen-Bornemisza,
De schilderijen van Edward Hopper zien
er ogenschijnlijk toegankelijk uit, maar zijn
werk is complexer dan het lijkt. Die com-
plexiteit willen de twee curatoren van de ten-
toonstelling aantonen in een tentoonstelling
in twee luiken. Het Madrileense museum
bezit de grootste verzameling werken van
deze kunstenaar buiten de Verenigde Staten.
www.museothyssen.org
GRooT-
BRITTANNI
LONDEN
Ballgowns : British glamour since 1950
Victoria & Albert Museum,
van 19 mei tot 6 januari
60 jaar galakledij om de heropening van de
afdeling mode van het V&A Museum in
schoonheid te vieren.
www.vam.ac.uk
Lucian Freud Portraits
National Portrait Gallery, tot 27 mei
De tentoonstelling werd samengesteld in
samenwerking met deze vorig jaar overle-
den kunstenaar. Ze is opgebouwd rond 130
portretten waarvan sommigen nooit eerder
werden getoond.
www.npg.org.uk
ZWITSERLAND
BAZEL
Pierre Bonnard
Stichting Beyeler, tot 13 mei
Een uniek kleurrijk gamma van schilderijen
van het dagelijkse leven waarin de tijd lijkt
stil te staan. De zowat 60 doeken die hier
worden samengebracht, vormen een reis
doorheen alle periodes van de loopbaan van
deze kunstenaar.
www.fondationbeyeler.ch
KUNSTBEURZEN
& BINNALES
ApRIL oKToBER
ART COLOGNE
KEULEN, Koelnmesse
van 18 tot 22 april
www.artcologne.de
ART BRUSSELS
Brussels Expo
van 19 tot 22 april
www.artbrussels.be
SALON INTERNATIONAL DU
LIVRE ANCIEN
Parijs, Grand Palais
van 27 tot 29 april
www.salondulivreancienparis.fr
dOCUMENTA (13) KASSEL
www.d13.documenta.de
BRUNEAF
Brussel, Zavel, van 6 tot 10 juni
www.bruneaf.be
ART BASEL
Bazel, Messe Basel, van 14 tot 17 juni
www.artbasel.com
RENCONTRES DARLES
van 2 juli tot 16 oktober
www.rencontres-arles.com
BIENNALE ARCHITETTURA
Veneti, augustus november
www.labiennale.org
BIENNALE DES ANTIQUAIRES
van 14 tot 23 september
www.sna-france.com
FRIEZE ART FAIR
Londen, Regents Park
van 11 tot 14 oktober
www.friezeartfair.com
FIAC
van 18 tot 21 oktober
www.fac.com
Uw eigendom zal niet lang hangen bij ons !
Votre annonce ne restera pas longtemps en suspens chez nous !
EV Knokke-Zoute cvba Emile Verhaerenlaan 26 8300 Knokke-Zoute
Tel 050 96 09 71 info@evknokkezoute.be BIV/IP: 203 278/ 507 049
www.evknokkezoute.be
Knokke-Zoute
Real Estate - Yachting
Onze doelstelling? Uw eigendom snel verkopen aan de
juiste prijs en aan de juiste kandidaat-koper.
Vertrouw ons uw woning toe. De perfecte koper bestaat. Laat ons voor u op zoek gaan !
Notre but? Vendre votre proprit rapidement au meilleur prix.
Vous serez privilgis par la prsentation des plus srieux acqureurs.
Contactez-nous, nous de vous prsenter lacheteur idal !
www.porsche.be
De persoon die u probeert te bereiken
is tijdelijk niet beschikbaar.
De nieuwe Boxster.
Milieu-informatie (KB 19/03/2004) : www.porsche.be
GEMIDDELD VERBRUIK (L/100 KM): 7,7 - 8,8 / CO
2
-UITSTOOT (G/KM): 180 - 206.

Analyses 02NL - FINANCIEEL & LIFESTYLE MAGAZINE Van Puilaetco Dewaay Private Bankers

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Analyses 02NL - FINANCIEEL & LIFESTYLE MAGAZINE Van Puilaetco Dewaay Private Bankers

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

02

Você também pode gostar