JUNI 2009 / INFOBLAD

01 INKOMEN

EN

BELASTING

BTW EN ONDERNEMERSCHAP

Kunstenaars met een eigen beroepspraktijk krijgen te maken met btw. Dit Infoblad is bedoeld voor kunstenaars die als zelfstandig ondernemer/ freelancer werken in Nederland en voor kunstenaars die via een stichting werken.

1. Wat is btw? 1.1. btw

BTW betekent belasting toegevoegde waarde. Het wordt ook wel omzetbelasting genoemd. BTW wordt geheven over bestedingen, diensten of producten. Bijvoorbeeld over aankoop van materialen, het geven van concerten of verkoop van schilderijen. Normaal zit de BTW in de verkoopprijs. Een particulier merkt hier weinig van, een zelfstandig ondernemer/freelancer wel.

Het kan voorkomen dat een kunstenaar wel voor de btw ondernemer is, maar niet voor de Inkomstenbelasting. Voor de btw gelden de volgende eisen: - regelmatig zelfstandig een bedrijf of beroep uitoefenen; - het is niet van belang winst te beogen dan wel te maken; - niet incidenteel of alleen in besloten kring de werkzaamheden uitvoeren. De rechtsvorm waarin de kunstenaar de onderneming voert, is niet van belang. Dit kan als natuurlijk persoon, via een rechtspersoon (bijvoorbeeld bv, vereniging of stichting) dan wel een maatschap of vennootschap onder firma. Een kunstenaar die inkomsten heeft uit loondienst, een bijstandsuitkering of WWIK n daarnaast (al jaren) geen of nauwelijks omzet realiseert, is naar maatstaven van de omzetbelasting (meestal) geen ondernemer voor de btw. Hij mag dan zelf geen btw in rekening brengen. Doet hij dat wel, dan is hij verplicht deze btw aan de fiscus af te dragen.

1.2. Wie betaalt btw?

De kunstenaar of een rechtspersoon met een btw-nummer betaalt btw wanneer hij iets koopt. Hij brengt op zijn beurt btw in rekening voor zijn goederen of diensten. In feite betaalt de kunstenaar/rechtspersoon dus belasting over het verschil tussen de in rekening gebrachte btw en de betaalde btw. Dit wordt binnen Nederland aftrek van voorbelasting genoemd. De btw is een belasting op aangifte. Een kunstenaar/rechtspersoon met btwnummer is verplicht btw af te dragen en daar zelf aangifte van te doen. Hij moet dit zelf uitrekenen. De btw-plicht wordt echter pas opgelegd indien er sprake is van enige omzet. Voor verrekening van de btw moet bij de aanschaf van goederen wel een zakelijk oogmerk bestaan; de kunstenaar/rechtspersoon moet dit kunnen aantonen.

1.5. Een btw-nummer aanvragen

Sinds juni 2008 zijn ook kunstenaars verplicht zich in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. De kunstenaar krijgt direct een voorlopig btw nummer. De belastingdienst bepaalt uiteindelijk aan de hand van de ingevulde gegevens of het btw-nummer daadwerkelijk wordt toegekend.

Inhoud
1. Wat is btw ? 2. Kleine ondernemersregeling en administratieplicht 3. btw-tarieven en voorbeelden van btw-heffing Adressen en literatuur Meer informatie 1

1.3. Voor wie gelden btw-regels

De btw regels gelden voor ondernemers. Een kunstenaar is ondernemer voor de btw als hij zelfstandig een bedrijf of beroep uitoefent.

3 4 4

1.4. Ondernemer voor de btw

Het begrip ondernemer is voor meerdere uitleg vatbaar. Voor de btw stelt de Belastingdienst andere voorwaarden aan het ondernemerschap dan voor de Inkomstenbelasting. 4. 5.

tijdvak bijhouden van de volgende zaken:

1.6. Voordelen van de btw

Een btw-nummer kan voordelig zijn. Met een btwnummer kan de betaalde btw worden teruggevraagd. Indien een kunstenaar weinig omzet heeft maar veel materiaal aanschaft en dus veel kosten maakt, krijgt hij geld terug. Dit geldt ook voor kunstenaars die naast een inkomen uit loondienst of een uitkering een redelijk hoge omzet hebben, maar die door hoge beroepskosten weinig of geen winst maken. uitgaande facturen; ontvangen facturen; uitgaven; kasontvangsten; priv-gebruik van goederen en diensten.

1.7. Nadelen van de btw

Nadeel is dat de kunstenaar op de producten en diensten zelf ook btw in rekening moet brengen. Dat maakt het product duurder voor afnemers zonder btw-nummer. Het hebben van een btw-nummer vereist een deugdelijke administratie.

1.8. Een btw-nummer voor starters

Starters kopen vaak meer materiaal of apparatuur dan dat ze eigen werk verkopen of optredens hebben. Zij betalen dus meer btw dan ze zelf ontvangen. In de aanloopfase kan het btw-saldo negatief zijn en krijgt de kunstenaar geld van de Belastingdienst terug. Een beginnend kunstenaar moet wel kunnen aantonen dat hij streeft naar het verwerven van eigen inkomsten in de toekomst en dat hij zijn beroep op professionele wijze uitoefent.

De eisen waaraan een factuur moet voldoen zijn: - een nummer (de facturen moeten chronologisch genummerd worden, bijvoorbeeld naar datum van binnenkomst of naar datum uitgaand); - de datum waarop de levering of de dienst wordt verricht; - naam en adres van geadresseerde; - een duidelijke omschrijving van de geleverde goederen of de verleende dienst; - de hoeveelheid van de geleverde goederen; - de vergoeding; - het btw-bedrag en het percentage; - btw-identificatienummer. Meer informatie over btw-identificatienummers en leveranciers of afnemers is te vinden op de site van de belastingdienst. Er bestaat geen recht op aftrek van voorbelasting indien: - de factuur is afgegeven door een niet ondernemer; - het product op de factuur niet is geleverd of de dienst niet is verleend; - de factuur niet voldoet aan de eisen. Per kwartaal doet de kunstenaar/stichting aangfite over de betaalde en ontvangen btw aan de Belastingdienst (ook wanneer in een kwartaal niets is omgezet). Het aangiftebiljet en de betaling dient twee maanden na het betreffende kwartaal bij de Belastingdienst binnen te zijn. Bij een lage omzet geeft de Belastingdienst zelf aan dat de aanmelding op jaarbasis kan gebeuren.

2. Kleine ondernemersregeling en administratieplicht 2.1. Kleine ondernemersregeling (KOR)

Kunstenaars zijn vaak kleine ondernemers met een vrij geringe omzet. Voor die groep is de Kleine Ondernemersregeling (KOR) van kracht. Deze regeling geldt niet voor verenigingen en stichtingen, wel voor een maatschap en een VOF. - Wanneer de kunstenaar een in Nederland gevestigd natuurlijk persoon is, die op jaarbasis minder dan 1.345,- btw aan de Belastingdienst moet betalen, kan hij een ontheffing van administratieve verplichtingen aanvragen bij de Belastingdienst. De kunstenaar hoeft dan niet meer periodiek aangifte btw te doen. - Eens in de twee jaar ontvangt hij een vragenformulier van de Belastingdienst. Let op: hij kan dan zelf geen btw meer heffen op diensten en producten. - Wanneer de te betalen btw tussen de 1.883,en 1.345- ligt, is de vermindering van de af te dragen btw gelijk aan 2,5 maal het verschil tussen 1.883,- en het bedrag dat hij zou moeten betalen.

3. btw-tarieven en voorbeelden van btwheffing 3.1. btw-tarieven

De btw hanteert drie tarieven: hoog tarief (19%), laag tarief (6%) en het nultarief (0%). Veel goederen en diensten vallen onder de 19%. Voor originele kunstvoorwerpen van beeldend kunstenaars en activiteiten van uitvoerende podiumkunstenaars geldt meestal 6% btw heffing. Het nultarief geldt voor ondernemers die zaken doen met het buitenland. Daar gaan wij in het kader van dit Infoblad niet verder op in. Daarnaast is er een categorie vrijgesteld van btw heffing. Dat zijn onder andere gesubsidieerd onderwijs, onderwijs aan personen onder de 21 jaar, werk van componisten, schrijvers en journalisten.

2.2 . Administratieve plicht

Ondernemen betekent administreren. Die verplichting geldt voor meerdere belastingen, zoals de inkomstenbelasting, de loonbelasting en ook voor de btw. Een goede administratie vergemakkelijkt het doen van aangifte. In de praktijk betekent dit overzichten per

3.2. Definitie podiumkunsten

Binnen de definitie van podiumkunsten vallen optredens op het gebied van muziek, toneel, dans, pantomime, cabaret, revue, musical, poppentheater, optredens door komieken, buiksprekers en goochelaars, een acteur die een rollenspel doet in het kader van cursussen, het optreden van een acteur in een (reclame)film, het uitvoeren van muziek voor films, maar ook de boeker/ manager die in opdracht van de artiest een uitkoopsom factureert. Van een optreden is sprake als een uitvoerend kunstenaar een artistieke prestatie verricht die indirect (via radio, tv of cd al dan niet live) of direct door het publiek kan worden beluisterd of bekeken.

of 19% tarief. Hiervoor dus wel een btw boekhouding voeren.

3.7. Verschil vrijstelling en 0% heffing

Degene die is vrijgesteld van btw-heffing, mag zelf geen btw in rekening brengen over de producten en/of diensten. De btw die aan hem in rekening wordt gebracht kan niet worden afgetrokken. Met een 0% tarief bestaat er wel recht op voorbelasting (zie 1.2).

3.8. Voorbeelden verrekening btw bij aankoop/verkoop

Een kunstenaar koopt van een lijst voor 50,(excl. btw) . De kunstenaar betaalt over dit bedrag 19% btw: 9,50. Vervolgens maakt de kunstenaar een schilderij en verkoopt dat (inclusief lijst) voor 2.000,- excl. btw. De kunstenaar brengt 6% btw in rekening. De verkoopprijs wordt dan 2.000,- + 120,- (btw) = 2.120,-. De kunstenaar moet 120,- btw afdragen aan de Belastingdienst, maar trekt daar de 9,50 btw vanaf die hij voor de lijst heeft betaald. Een podiumkunstenaar (violiste) heeft een optreden. Zij stuurt een factuur van 1.000,excl. btw. De btw is 6%: 60,-. Voor het optreden heeft zij een nieuwe snaar gekocht. Kosten 25,- excl. btw. De btw is 19%: 4,75. De violiste moet 60,- minus 4,75 btw afdragen aan de Belastingdienst. Ingewikkelder wordt een afrekening van een galeriehouder met een kunstenaar met btw nummer. De verkoop van het schilderij valt onder de 6%, de dienstverlening van de galeriehouder valt onder het 19% tarief.

3.3. Het begrip kunstvoorwerpen in de wet

De wet op de omzetbelasting omschrijft wat onder het begrip kunstvoorwerpen moet worden verstaan en onder welk tarief de werkzaamheden van een kunstenaar vallen. De kunstenaar kan dat niet zelf bepalen. Alleen de kunstvoorwerpen die voldoen aan de voorwaarden als genoemd in Tabel I post a-29 van de Wet op de Omzetbelasting vallen onder het lage (6%) tarief.

3.4. Voorbeelden van 19% btw

Een dirigent, een pianist die de begeleiding verzorgt bij een ballet- of toneelvoorstelling, een acteur die deelneemt aan een spelprogramma of de presentatie ervan verzorgt en een VJ worden niet beschouwd als uitvoerend podiumkunstenaars en vallen daardoor onder het hoge btw-tarief; Een kunstenaar / docent die les geeft aan leerlingen boven de 21 jaar; Een beeldend kunstenaar die een lezing verzorgt; (Producten en diensten van) Vormgevers en (grafische) ontwerpers.

3.5. Voorbeelden van 6% btw

Een concert door een ensemble of solist, studiowerk als muzikant, een danceparty met een DJ die aan bepaalde eisen voldoet (van zijn werk worden opnames gemaakt in een professionele studio en die opnames worden op cd uitgebracht en/of over het werk van de DJ verschijnen artikelen in gerenommeerde vakbladen). Een kunstenaar die zelf een schilderij verkoopt aan een particulier of bedrijf.

Bijvoorbeeld: een galerie verkoopt in opdracht van een kunstenaar een schilderij voor 2.500,- excl. BTW. De kunstenaar ontvangt van de galeriehouder 6% BTW: 150,-. De galeriehouder krijgt 1.000,als provisiekosten (= 40% van 2.500,-). Hierover berekent hij 19 % btw aan de kunstenaar: 190,-. De kunstenaar krijgt van de Belastingdienst 40,-: hij krijgt 150,- maar hij moet 190,- betalen. Let op: wanneer de kunstenaar zelf geen btw nummer heeft, kan hij geen btw heffen. Hij moet wel btw over de provisie betalen.

4. Adressen en literatuur 3.6. Voorbeelden van de vrijstelling

Componisten, schrijvers en vertalers van literaire werken zijn vrijgesteld van btw voor wat betreft het componeren, schrijven of vertalen. Voor deze werkzaamheden brengen zij geen btw in rekening en hoeven zij geen btw boekhouding te voeren. - Een docent die lesgeeft aan leerlingen onder de 21 jaar. - Ontvangsten van straatmuzikanten. Wanneer deze groep nog andere werkzaamheden verricht, dan vallen die werkzaamheden onder het 6% Verschillende instanties kunnen specifieke informatie verschaffen over btw en aanverwante zaken. Veel informatie is gratis te downloaden op de diverse sites. Ook zijn er tal van praktische publicaties waar veel valt op te zoeken. De Belastingdienst Voor meer informatie over alle rechten en plichten aangaande belasting, zowel op hun website als in de verschillende brochures, zoals: - Belastingen en Bijverdiensten, freelance-inkomen en het nieuwe belastingstelsel; 3

- Handleiding loonheffing artiesten en topsporters; - Verklaring arbeidsrelatie (VAR-wuo);

- Uw bedrijf en de btw; - Vermindering van BTW voor kleine ondernemers; - Loonbelasting & Omzetbelasting; - Ondernemen. www.belastingdienst.nl Belastingtelefoon 0800-0443 Kamer van Koophandel De Kamer van Koophandel helpt starters en gevestigde ondernemers met advies en informatie op zakelijke gebied. Voor meer informatie is er een uitgebreid aanbod van brochures en seminars. Voor specifieke vragen of problemen is het mogelijk een persoonlijk gesprek met een specialist van de Kamer te hebben. www.kvk.nl Belastingadviesbureau Molenaar Dit bureau is gespecialiseerd in belastingzaken voor artiesten en kunstenaars. Op hun site is actuele en specifieke informatie lezen. Postbus 867, 3000 AW Rotterdam t 010- 436 35 55, f 010- 436 15 14 www.allarts.nl all@allarts.nl Federatie van Kunstenaarsverenigingen Overkoepelende organisatie van kunstenaarsverenigingen. Deze zet zich in om de positie van de kunstenaar te versterken op allerlei fronten, ook op het gebied van Belastingzaken. Kloveniersburgwal 47 1011 JX Amsterdam t 020-626 91 12, f 020-624 41 93 www.fvkv.nl info@fvkv.nl FNV-KIEM Ook FNV-KIEM beschikt over veel kennis aangaande belastingzaken. Een FNV-lid kan zich gratis laten bijstaan door een belastingconsulent. Belasting en financieel advies is gratis voor de leden. Op hun site is te lezen wat FNV-KIEM als dienstverlening aanbiedt. Postbus 9354, 1006 AJ, Jan Tooropstraat 1 Amsterdam t 020-355 36 36, f 020-355 37 37 Helpdesk: 0900 - 36 854 36 (10 eurocent per minuut) www.fnv.nl/kiem algemeen@fnv-kiem.nl Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV Werkbedrijf) Informatiebalie t 0800-8001 ma t/m vr 08:00 - 17:00 uur
www.uwv.nl

Praktijkgids Artiest en Recht Kluwer Deventer Artiest en fiscus Kluwer Deventer BTW Almanak Elsevier Belasting Almanak Elsevier De Muzikantengids Jan van der Plas, Uitgeverij 521 Uitgevers

5. Meer informatie
Voor meer informatie over de beroepspraktijk en over Kunstenaars&CO kunt u bellen met De Kunstenaarslijn van Kunstenaars&CO: 0900 535 25 99 (10 cent p/m) op werkdagen van 09.30 tot 16.30 uur. Kunstenaars&CO Nieuwe Herengracht 119, 1011 SB Amsterdam Postbus 2617, 1000 CP Amsterdam e info@kunstenaarsenco.nl www.kunstenaarsenco.nl Infobladen zijn te downloaden via www.kunstenaarsenco.nl/infobladen

Niets uit dit informatieblad mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere

wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

Kunstenaars, Cultuur en Ondernemerschap.