Znanost o ivim biima i ivotnim procesima, upoznaje nas s osnovnim naelima na kojima se temelji ivot

BIOLOGIJA

to je ivot?

ZAJEDNIKE OSOBINE BILJAKA I IVOTINJA

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Stanina graa Izmjena tvari

CELULARNOST METABOLINOST
(izgradnja :

asimilacija,anabolizam, ili razgradnja disimilacija katabolizam)

Rast i razvoj (rast-niz kvantitativnih promjena koje vode do ireverzibilnih promjena mase) Razmnoavanje Podraljivost Prilagodljivost Rasprostranjenost Evolucijski razvoj Kretanje Starenje i smrt

REPRODUKTIVNOST IRITABILNOST ADAPTABILNOST EKSPANZIVNOST EVOLUTIVNOST LOKOMOTORNOST

Razlike izmeu biljaka i ivotinja

1. Razlike u nainu ishrane - autotrofni organizmi - heterotrofni organizmi 2. Razlike u rastu 3. Razlike u vanjskom ovoju stanice

BILJKE: - krute stanine stijenke: celuloza, mukopeptidi (bakterije i modrozelene alge), hitin (gljive) - klorofil - autotrofi - neposredno koriste sunevu energiju - proizvoaiPRODUCENTI - neogranien rast - organi za ishranu otvoreni prema van (listovi i korijen) - privreni za podlogusesilni

IVOTINJE: - bez celulozne stanine stijenke - nemaju klorofil - heterotrofi - posredno koriste sunevu energiju - potroai-KONZUMENTI - ogranien rast - organi za ishranu zatvoreni (probavni trakt) - kreu se lokomotorno (moraju traiti hranu)

BILJKE: - vakuola - trajnog karaktera - sintetiziraju vitamine i aminokiseline - nemaju ivani sustav, koordinacija izmeu stanica - putem fitohormona - nemaju razvijen probavni i dini sustav - vegetativno razmnoavanje vrlo esto - veliki broj mrtvih stanica (ksilem, pluto, vlakna) - vrlo sporo reagiraju na podraaje - mehanika potpora putem tkiva

IVOTINJE: - vakuola privremena - ne sintetiziraju vitamine i aminokiseline - razvijen ivani sustav - razvijen probavni i dini sustav - nema vegetativnog razmnoavanja - mali broj mrtvih stanica - brzo reagiraju na podraaje - mehanika potpora putem skeleta

VREMENSKA SKALA EVOLUCIJE

PRVA IVA BIA Prvi ivot nastaje prije 3,8 milijarde g, oko 750 miljuna g. nakon to se Zemlja formirala DANAS 370 000 biljaka 2 000 000 ivotinja
- Crvena knjiga

OTKRIE STANICE
zapoinje nakon otkria mikroskopa (17. st.) Robert Hooke (1667) prouavao pluto - naziv STANICA (CELL)

M. Malpighi (1675) i N. Grew (1682) - bile su to mrtve stanine stjenke

Robert Brown (1831) - stanina jezgra

Citologija
znanost o stanici
lat. cellula - stanica

stanica
temeljna graevna i funkcionalna jedinica svih ivih organizama

NASTANAK VIESTANINOG OBLIKA

Stanina teorija (organizam izgraen iz mnogo neovisnih stanica) Schleiden, Schwann i Purkinje otkrio stanino tijelo - protoplazma

Organizmika teorija (pojedine stanice vre posebne funkcije u organizmu kao cjelini)

Tangl (1879) postojanje protoplazmatskih niti kao veza pojedinih st.

Strasburger (1876) mitoza Posljedica: - razvoj od jednostaninih do viestaninih organizama

TIPOVI BILJNIH STANICA

veliine biljnih stanica

prosjeno - izmeu 10 i 100 m
1 mikrometar (m) - 10-3 mm, odnosno 10-6 m (milijuntina !)

minimalno oko 0.2 m (bakterije) maksimalno oko 50-70 mm (koprive)

neke mljeike i do nekoliko metara

TIPOVI BILJNIH STANICA

oblici biljnih stanica

razliiti i ovise o ulozi stanice prevladavaju mnogokutni oblici rijetko kuglastog, ovalnog, zvjezdastog, vretenastog, cilindrinog, nitastog i dr. oblika unutar mnogokutnih oblika razlikujemo: IZODIJAMETRINE stanice - sve dimenzije su im priblino jednake PROZENHIMSKE stanice - jedna dimenzija je vie izraena