SUNCE GLAVNI IZVOR ENERGIJE NA ZEMLJI

FOTOSINTEZA poetak hranidbenog lanca!

Tko moe obavljati fotosintezu?

Autotrofni organizmi

sami izgrauju organske spojeve koristei svjetlosnu i kemijsku energiju fototrofi kemotrofi

Heterotrofni organizmi
uzimaju gotovu organsku tvar (ivotinje, gljive, veinu bakterija i neke parazitske biljke) -herbivora (biljojede), carnivora (mesojede) i omnivora (svejede) -saprofitski organizmi hrane se uginulim organizmima gljive i bakterije

Istraivanje fotosinteze???

zapoelo sljedeim pitanjem: Zato malo sjeme moe izrasti u stablo mase nekoliko tona, to uzrokuje takav prirast mase?

Van Helmont-ov pokus 1643

Stavio zemlju u vazu i odredio masu Posadio sjeme i odredio masu Zalijevao, ekao pet godina, sjeme je postalo stablo Zakljuak- masa dolazi vodom Odredio je hidrate u ugljikohidratnom dijelu fotosinteze

Priestley-ev pokus 1771

Poklopio svijeu zvonastom posudom Plamen se ugasio Stavio stabljiku mente u posudu sa svijeom-Plamen dulje traje Zakljuak- Biljka otputa tvar koja omoguava da svijea gori Odredio je- Biljke otputaju kisik

Ingenhousz-ov pokus 1779

Staviti vodenu biljku na svjetloProizvodi kisik Staviti vodenu biljku u mrakNema kisika Svjetlo je potrebno za proizvesti kisik

Julius Robert Mayer 1845 Biljke mogu svjetlosnu energiju pretvoriti u kemijsku

Samuel Ruben & Martin Kamen 1941

Koristei izotope utvrdili da kisik osloboen fotosintezom dolazi iz vode

RUBIN

KAMEN

Melvin Calvin 1948

Prvi trag da ugljik (CO2) vodi u formiranju glukoze Nazvan Calvin-ov ciklus ili reakcije u tami

Rudolph Marcus 1992

Studirao je reakcije na svjetlu Prvi opisao lanac prijenosa elektrona

ELEKTROMAGNETNI SPEKTAR
Gamma rays X-rays UV Infrared & Microwaves Radio waves

Visible light

Wavelength (nm)

Zato su biljke zelene?

a u j a tir k fle lost e R jet sv

Kloroplasti - mjesta odvijanja fotosinteze

KLOROPLAST

membrana tilakoida tilakoidi grana ( paketi ) stroma (matrix) tilakoid lanac DNK krobno zrno

vanjska membrana unutarnja membrana

tilakoidi stroma ribosom

Fotosintetski pigmenti
Klorofil a - Klorofil b Karotenoidi

Fotosintetski pigmenti

- klorofil a (CH3metilna) - klorofil b (CHO formilna)

JEDNADBA FOTOSINTEZE
CO2

6CO2 + 6H2O +ENERGY

C6H12O6 + 6O2

FOTOSINTEZA Kako se odvija fotosinteza? Dvije faze: reakcije na svijetlu (za koju je neophodna svjetlost) primarni procesi reakcije u tami (svjetlost nije neophodna) - sekundarni procesi

REAKCIJE NA SVJETLU
mjesto odvijanja: tilakoidna membrana procesi koji se odvijaju: (primarni) apsorpcija svjetlosti preko klorofila sinteza ATP-a (ciklina i neciklina fotofosforilacija) fotoliza vode

Reakcije na svjetlu - potrebna suneva svjetlost

koja se pretvara u kemijsku energiju

1. NADPH izvor elektrona (redukcija CO2)

2. 2. -

ATP

(prenositelj energije)

fotoliza vode (Hillova reakcija) nastaje kisik (izlazi kroz pui) oslobaa se ATP (fosforilacija)

S obzirom na koji nain protjeu elektroni: Ciklini i neciklini

REAKCIJE NA SVJETLU Apsorpcija svjetlosti ta kada molekula pigmenta apsorbira foton svijetlosti?

apsorpciju svjetlosti ne obavljaju sve molekule klorofila identino

jedna molekula klorofila a razlikuje se od drugih jer apsorbira svjetlost valne duljine 700 nm ta molekula predstavlja zamku za fotone svjetlosti pa djeluje kao reakcijski centar (fotosustav 1, P700)

 Fotosustav 2 karakterizira jedna molekula klorofila a, koja apsorbira svjetlost valne duljine 680 nm ostale molekule klorofila apsorbiraju svjetlost kraih valnih duljina i predstavljaju tzv. antenske pigmente koji apsorbiranu svjetlosnu energiju prenose do reakcijskog centra

Cikliko protjecanje elektrona ciklina fosforilacija nastaje NADPH i ATP

Necikliko protjecanje elektrona neciklina fosforilacija

NADP+ + ADP + P NADPH + ATP + 1/2 O2 + 2H+ -

NADPH-donator elektrona u reakciji u tami

REAKCIJE NA SVJETLU krajnji produkti su:

kisik ATP reducirani NADPH2

to se dogaa s produktima?
ATP i NADPH odlaze u Calvinov ciklus kisik se isputa u atmosferu

- nije potrebna suneva svjetlost ATP (izvor energije) i NADPH (izvor elektrona bogatih energijom) za redukciju CO2 u heksoze - -poetni spoj se regenerira kroz ciklus - - C ulazi u obliku CO2 - a izlazi u obliku eera za prevoenje 1 CO2 u heksosu 3ATP-a i 2 NADPH - -gliceradehid 3-fosfat

Reakcije u tami (Calvinov ciklus)

 -molekule CO2 -gliceraldehid 3-fosfat -glukoza drugi eeri -ribuloza-difosfat (RuBP) 5 C atoma -Calvinom ciklus moe tei sve dok ima CO2 , ATP-a i NADPH Enzim - RuBP karboksilaza rubisko meuprodukt 6 C atoma-nestabilan cijepa se na-2 molekule 3-fosfoglicerata

-Za

3 mol. CO2 karboksiliraju se 3 mol RuBP i nastaje 6 mol. 3-fosfoglicerata

3-fosfoglicerat dobiva P skupinu -1,3 digofosfoglicerinska kiselina reducira se uz pomo NADPH

gliceridaldehid-fosfata
Na svake 3 mol. CO2 nastaje samo 1 mol. gliceridaldehid-fosfata

-Troi se ukupno

-9 mol. ATP-a -6 mol NADPH

 -svjetlosne reakcije hvataju sunevu energiju i koriste je za sintezu ATP i za prijenos elektrona iz vode u NADP+ - Calvinov ciklus troi se ATP i NADPH za sintezu eera iz CO2
Svjetlosna energija koja dospijeva u kloroplaste pohranjuje se u obliku kemijske energije unutar molekule eera

It's not that easy bein' green but it is essential for life on earth!