ANGGARAN BEBAN

Jun2002

KFM

LANGKAH-LANGKAH
Tentukan kedudukan lampu-lampu, kipas, soket dan sebagainya Kira Jumlah Beban Tersambung (TCL) Tentukan lokasi DB, SSB, MSB dan Pencawang Pilih jenis kabel, saiz dan bilangan untuk setiap bahagian pemasangan
Jun2002 ITiDi 2

LANGKAH-LANGKAH
Tentukan pemutus litar yang hendak digunakan untuk semua jenis kerosakan Sediakan lukisan-lukisan elektrik (rajah skema & rajah susunatur)

Jun2002

ITiDi

ANGGARAN BEBAN

Jun2002

Lampu-lampu Kipas-kipas Soket alir keluar Alat hawa dingin Motor elektrik Pengasing Mesen-mesen
ITiDi 4

BEBAN-BEBAN KECIL
Loceng Abaikan

Jam elektrik
Soket 13A 18W flourescent 36W flourescent 60W Filament 100W tungsten Emergency light

Abaikan
100 W 25 W 50 W 60 W 100 W 20 W

Jun2002

ITiDi

BEBAN-BEBAN KECIL
Kipas siling/dinding Mata kipas siling 90 W 100 W

Soket alir keluar 13A

Soket alir keluar 15A Mata alat hawa dingin Isolator 30A Isolator 60A Lain-lain

250 W (domestik) 300 W (industri)

500 W 1200 W (1.5HP), 1500 W (2HP) 2300 W 3700 W Ikut arus kadaran

Jun2002

ITiDi

TCL
Ialah jumlah beban anggaran (kW) dengan andaian kesemua beban-beban elektrik didalam sesuatu pemasangan digunakan secara maksima dan serentak

Jun2002

ITiDi

FAKTUR KEPELBAGAIAN (DF)

Ialah satu angka atau peratus yang menggambarkan kuasa tertinggi dari TCL yang digunakan serentak pada satu-satu masa tertentu. Contohnya 100 buah lampu 100W yang dipasang hanya 80 buah sahaja di ON kan serentak pada satu-satu masa. Oleh itu DF adalah 80% atau 0.8
Jun2002 ITiDi 8

KEHENDAK MAKSIMA (MD)

MD ialah beban maksima (kW) yang diperlukan oleh sesuatu pepasangan tanpa mengira bila ianya akan berlaku. Ia lazimnya kurang dari TCL.

MD = TCL X DF
Jun2002 ITiDi 9

MENENTUKAN MD
MD lazimnya tidak dapat ditentukan dengan tepat. Nilai MD hanyalah satu nilai anggaraan sahaja berdasarkan jadual atau pengalaman atau data-data tertentu. Namun bagi perekabentuk yang berpengalaman mereka boleh menentukan nilai MD yang lebih baik dan realistik walaupun tidak seartus peratus tepat. Nilai MD pula boleh berubah apabila pola penggunaan berubah.
Jun2002 ITiDi 10

PERTAMBAHAN BEBAN
Setelah MD dapat dianggarkan ia hendaklah ditambah 10% hingga 15% lagi untuk mengambil kira pertambahan beban dimasa akan datang.

Jun2002

ITiDi

11

BEBAN ALAT HAWA DINGIN

Jika pehak mekanikal belum atau dapat menganggarkan beban alat dingin mereka, formula berikut digunakan, tetapi untuk ketinggian standard 9 kaki: belum hawa boleh siling

kW = 0.044615 x luas lantai (m)

Jun2002 ITiDi 12

PERATURAN BERKAITAN
IEE ke 16 Akta Bekalan Elektrik 1990 Peraturan-Peraturan Elektrik 1994 Factories and Machinery Act 1967 British Code of Practice British Standard/malaysian Standard Illumination Engineering Society (IES)
ITiDi 13

Jun2002

KEDUDUKAN LAMPU
Bilangan lampu ditentukan menggunakan Lumen Method. Kedudukan dan susunan lampu hendaklah sesuai dengan pencahayaan samarata dan tidak bertindih dengan peralatan lain seperti grill air-cond. Kedudukan suis hendaklah ditempat senang di akses dan tidak terlindung / terhalang.
Jun2002 ITiDi 14

KEDUDUKAN MATA KUASA

Didalam satu bilik mata kuasa hendaklah dari fasa yang sama, jika dua mata kuasa dari fasa yang berlainan jaraknya hendaklah tidak kurang dari 2 meter. Jarak dari pili air dan dapor hendaklah tidak kurang dari 2 meter. Tidak dibenarkan dipasang didalam bilik mandi kecuali untuk shaver unit.
Jun2002 ITiDi 15

SOKET BILIK KOMPUTER

Bilik komputer selalunya memerlukan bilangan soket 13A yang banyak, oleh itu lebih baik dikhaskan satu DB untuknya. Penggunaan RCCB 30mA mungkin menimbulkan masaalah disebabkan arus bocor yang tinggi, oleh RCCB 100mA boleh digunakan.
Jun2002 ITiDi 16

LOKASI MSB, SSB, DB

MSB hendaklah dekat dengan pusat beban (load centre) untuk mengelakkan susut voltan yang banyak. SSB hendaklah digunakan jika sekumpulan beban berada agak jauh dari pusat beban untuk mejimatkan kabel dan memudahkan kawalan dan senggaraan.
Jun2002 ITiDi 17

DISTRIBUTION BOARD (DB)

Jika bilangan lampu dan soket 13A banyak eloklah DB yang berasingan digunakan untuk memudahkan kerja-kerja senggaraan. Penggunaan RCCB tiga fasa tidak digalakkan disebabkan gangguan kepada fasa-fasa lain jika berlaku tripping. Gunakan tiga RCCB satu fasa untuk DB tiga fasa.
Jun2002 ITiDi 18

PERINGKAT AGIHAN BEKALAN

Bekalan dari TNB/Alatubah/Janakuasa Ke Papan Suis Utama (PSU/MSB) Ke Papan Suis Kecil (PSK/SSB) Ke DB atau beban besar Ke beban-beban melalui alat kawalan atau pensuisan
ITiDi 19

Jun2002

JENIS-JENIS PSU
Tiada kompartment Sebahagian sahaja berkompartment Sepenuhnya berkompartment Wall mounted Pedestal (floor mounted), front access Cubicle (front & back access) Cubicle (front access only)
ITiDi 20

Jun2002

PEMILIHAN KABEL
Jenis-Jenis Kabel:
PVC, PVC/PVC, PVC/SWA/PVC PILC (Paper Insulated Lead Covered) PILCDSTAS ( Double Steel Tape & Amoured) XLPE (Cross Link Polyethylene) XLPE/SWA/PVC MICC (Mineral Insulated Copper Cable) FRC (Fire Rated cable)

Jun2002

ITiDi

21

JENIS-JENIS PENDAWAIAN

Jun2002

Permukaan (surface) Terbenam (consealed) Pembuluh (conduit) Sesalur (trunking) Dulang (tray) Riser/duct/trench Busduct/Ladder
ITiDi 22

KABEL LITAR AKHIR

Litar Lampu & kipas Litar gelang (soket 13A) Litar radial Fius/MCB Kabel (mm) Luas Lantai 5A/6A 30/32A 30/32A 1.5 2.5 4.0 100m 50m

Radial
Jun2002

20A
ITiDi

2.5

20m
23

SAIZ KABEL
Kabel hendaklah:
Boleh menanggung arus beban penuh Lebih keupayaan arus dari pemutus litar Susut voltan tidak melebihi 4%

Jun2002

ITiDi

24

SAIZ KABEL PERLINDUNGAN

Saiz kabel fasa (S) Kurang dari 16mm 16mm - 35mm Melebihi 35mm Saiz kabel perlindungan S 16mm Separuh dari S
Lebih dari 70mm pita tembaga 6mm x 25mm
Jun2002 ITiDi 25

KABEL PENGIKAT
Kabel Pengikat (Bonding Conductor) hendaklah sama saiz dengan kabel perlindungan tetapi minima 4.0mm. Ia digunakan untuk menyambungan bahagian-bahagian logam berkonduktif dengan terminal bumi sepunya (common earthing terminal) untuk mengujudkan voltan samaupaya.
Jun2002 ITiDi 26

SAIZ KABEL-KABEL LAIN

Ib In = -----------------------Ca + Cg + Ci Dimana : Ib = arus beban Ca = faktur suhu ambient Cg = faktur kumpula Ci = faktur penebat haba
Jun2002 ITiDi 27

SUSUT VOLTAN
Vd = mV x I x L 1000
Vd - jumlah susut voltan mV - susut voltan milivolt/A/m I - arus beban L - panjang kabel

Jun2002

ITiDi

28

CARA CEPAT
mV

= 1000 x Vd AxL

Jun2002

ITiDi

29

SAIZ KONDUIT& TRUNKING

Jun2002

Gunakan appendix 12 IEE Jadual 12A Jadual 12B Jadual 12C Jadual 12E Jadual 12F
ITiDi 30

SAIZ KONDUIT
16mm 20mm 25mm 32mm

Jun2002

ITiDi

31

SAIZ TRUNKING (mm x mm)

50 x 37.5 75 x 50 100 x 50 150 x 50 150 x 100 50 x 50 75 x 75 100 x 75 150 x 75 150 x 150

100 x 100 150 x 75

Jun2002

ITiDi

32

PAPAN AGIHAN

Jun2002

Kabel masuk Pengasing/Suis Utama Berfius/MCB RCCB Palang bas hidup Fius/MCB Terminal Neutral Terminal bumi Numbering & Labelling
ITiDi 33

ALAT PERLINDUNGAN

Jun2002

Fius (fius suis, suis fius) MCB MCCB ACB RCCB C.T RELAY
ITiDi 34

FAKTUR FIUS
Ialah arus minima yang akan meleburkan elemen fius dibahagikan dengan arus kadaran fius. Fius dawai -2 Fius katrij - 1.5 Fius HRC - 1.25

Jun2002

ITiDi

35

KADARAN FIUS SUIS

Jun2002

100A 160A 250A 300A 400A 600A

ITiDi 36

KADARAN MCCB

Jun2002

30A 60A 100A 125A 150A 200A 250A

ITiDi

300A 400A 500A 600A 800A 1000A 1200A

37

KADARAN MCB
6A 10A 15A 20A 32A

Jun2002

ITiDi

38

KADARAN ACB

Jun2002

600A 800A 1000A 1250A 1600A 2000A 2500A

ITiDi

3000A 3500A 4500A 6300A

39

DISKRIMINASI
Menentukan tahap arus atau arus & masa disetiap bahagian litar supaya jika berlaku gangguan bekalan akan melibatkan hanya bahagian yang kecil dan tidak melibatkan bahagian-bahagian lain yang tidak berkaitan.

Jun2002

ITiDi

40

PERLINDUNGAN LITAR AKHIR

Untuk perlindungan arus lebih/ beban lebih - menggunakan fius atau MCB berkadar 5A, 6A, 15A, 20A, 32A Untuk perlindungan bocor ke bumi menggunakan RCCB berkepekaan 30mA atau 100mA

Jun2002

ITiDi

41

PERLINDUNGAN SUB MAIN

Menggunakan Fius Suis (F/S) atau MCCB dengan geganti ELR dan alatubah arus Z. Menggunakan ACB jika beban sub main adalah besar. Menggunakan Oil Dash Pot relay E/F relay jenis IDMT

Jun2002

ITiDi

42

PERLINDUNGAN SOLID EARTHING

Perlindungan earth leakage tanpa menggunakan ELCB/RCCB Hanya menggunakan fius atau MCB Sistem pembumian mestilah baik Rintangan elektrod bumi mestilah serendah mungkin Untuk saiz pemasangan yang kecil
Jun2002 ITiDi 43

RCCB/ELCB
13A, 2 kutub, 10mA untuk alat permainan kanak-kanak. 40A/43A, 2 kutub, 30mA untuk litar soket alir keluar 13A secara individu atau berkumpulan. 60A/63A, 2 kutub, 100mA untuk DB satu fasa lampu, kipas dan soket alir keluar. 60A/63A, 4 kutub, 300mA.
Jun2002 ITiDi 44

PERLINDUNGAN KILAT
Bangunan melebihi 2 tingkat atau Bangunan ditempat tinggi atau Bangunan dikawasan lapang seperti sawah padi KOMPONEN - Air finial, horizontal conductor, down conductor, inspection point, earth chamber, earth electrode. Copper tape, Aluminium tape or G.I wire.

Jun2002

ITiDi

45

ARUS/VOLTAN PUSUAN
Apabila berlaku arus/voltan pusuan (current/voltage surge) peralatan mudah rosak. Surge suppressor Lightning arrester Surge diverter

Jun2002

ITiDi

46

LUKISAN ELEKTRIK
Standard symbol Schematic diagram Workshop drawing Wiring diagram Layout diagram Key plan
ITiDi 47

Jun2002

KOD WARNA
Merah untuk fasa merah atau wayer hidup Kuning untuk fasa kuning Biru untuk fasa biru Hitam untuk neutral (tiga fasa) Coklat untuk wayer hidup (satu fasa) Biru untuk wayer neutral (satu fasa) Hijau / hijau berjalur kuning untuk bumi
ITiDi 48

Jun2002

KETINGGIAN PERALATAN
Peralatan tergantung di siling Peralatan terlekat di dinding Suis lampu/kipas Soket alir keluar (permukaan) Soket alir keluar (terbenam) Papan agihan 240cm (8ka) 205cm (6ka 9in) 145cm (4ka 9in) 145cm (4ka 9in) 30cm (1ka) 205cm (6ka 9in)

Jun2002

ITiDi

49